VANekspert
Nowoœci Fiat Professional F
iat Professional obchodzi w tym roku kilka ważnych jubileuszy, w tym 10-lecie istnienia! Od 2007 r. marka wyróżnia się własnym logo i co ważniejsze tworzy wyodrębnioną organizację sprzedaży i obsługi. W ten sposób wzmacnia poczucie klientówprofesjonalistów, że są podejmowani z drugiej strony lady przez fachowca. Choć to rozwiązanie słuszne i jest powszechnie naśladowane, na dłuższą metę nie zastąpiłoby dobrego towaru. Ale takim Fiat też dysponuje i to już od 35 lat, w postaci Ducato. Prekursor poprzecznego, przedniego napędu w samochodach dostawczych zaskoczył rynek w 1981 r. i podbił go dzięki dużej pojemności, ładowności i ustawności, jaką zapewnia ten układ. Ducato stał się liderem w klasie dużych vanów, ub. rok zakończył udziałem ok. 21% w segmencie, następny na liście rywal musi się zadowolić 17,2%. Zakład Sevel w Val di Sangro, gdzie powstają Ducato i francuskie bliźniaki Boxer/Jumper, stał się największą fabryką samochodów dostawczych w Europie, z dzienną produkcją ok. 1,1 tys. szt., a całkowitą sięgającą już 5,5 mln (w tym blisko 3 mln samych Ducato). Samochód wyszedł poza Europę, dotarł na rynek Ameryki Płn., sprzedawany pod marką Ram, i Południowej, gdzie jest produkowany (ale w poprzedniej generacji), a nawet do Australii. W sumie, jest sprzedawany w ponad 80 krajach świata. Mocną stroną Ducato od lat są silniki. W 2002 r. ten model jako pierwszy został wyposażony w silnik z wtryskiem bezpośrednim Common Rail, co dało początek udanej rodzinie Multijetów, napędzających także naj-
Jeśli zobaczymy Ducato minibusa Euro 6, to będzie miał silnik współpracujący z układem SCR, ale poznamy to dopiero po otwarciu pokrywy wlewu paliwa. W tym samym miejscu uzupełnia się AdBlue. W ciasno upakowanym samochodzie znaleziono miejsce na 15-litrowy zbiornik. Fiat Powertrain trzyma się układu LPEGR, próbując do ostatniej chwili uniknąć cięższego, droższego, wymagającego większego nakładu obsługi SRC. Mamy tu do czynienia z układami poboru spalin wysokiego ciśnienia z kolektora wylotowego, co można wykorzystać np. w fazie rozgrzewania silnika, oraz obiegiem niskociśnieniowym, w którym są zawracane spaliny oczyszczone z cząstek stałych, bezpiecznie wprowadzane do sprężarki. Dzięki temu zmniejsza się straty przy wymianie gazów w silniku nowszą generację. To były silniki o pojemności skokowej 2,0, 2,3 i 3,0 l zgodnie z zasadą one mission – one engine, więc zastanawiano się, jak Fiat rozwiąże ich dostosowanie do Euro 6. Zaskoczenia nie było, już kilka lat temu zapowiedziano wykorzystanie głównie niskociś-
nieniowego, chłodzonego EGR (LPEGR – Low Pressure Exhaust Gas Recirculation). Rok temu wraz z wprowadzeniem Euro 6 w wersjach osobowych pojawił się nowy zestaw silników, na czerwcowej prezentacji najnowszej gamy Fiat Professional potwierdzono kurs: silnik
3-litrowy wypadł z oferty! Zastąpi go najmocniejsza wersja silnika 2,3 Multijet2, o mocy 177 KM i momencie obrotowym 400 Nm. Wprowadzono w nim wiele zmian konstrukcyjnych: wzmocnione tłoki, kuty wał korbowy, wzmocnione łożyska, nowy kolektor wylotowy i turbo-
37
VANekspert sprężarkę o zmiennej geometrii. Zysk na masie własnej samochodu wynosi ok. 40 kg, co było jednym z powodów tego downsizingu na topie, ale rzecz nie tylko w zmniejszeniu wymiarów. Do odchudzenia Ducato przyczyniło się zastosowanie układu oczyszczania spalin bez zbiornika dodatku AdBlue i związanej z nim dość skomplikowanej instalacji dozowania, wymagającej ogrzewania w skrajnie niskich temperaturach i uzupełniania roztworu, co może być kłopotliwe w samochodach dostawczych. Spaliny do układu recyrkulacji są pobierane za filtrem cząsteczkowym, chłodzone i kierowane via sprężarka do kolektora dolotowego. Wobec ograniczenia zawartości tlenu następuje obniżenie temperatury spalania, a tym samym emisji tlenków azotu. Skuteczność procesu nie jest jednak duża i duża część tlenków musi zostać przechwycona przez katalizatorpochłaniacz, gdzie na podłożu katalitycznym zamieniają się w NO2, tworzący nietrwałe związki. Po wyczerpaniu jego pojemności zostaje zainicjowany proces redukcji, do czego jest potrzebna większa temperatura spalin oraz podwyższona zawartość HC i CO, uzyskiwane przez wzbogacenie mieszanki. To działa dobrze w silnikach o mniejszej pojemności skokowej, natomiast 2,3 l oznacza już dużo spalin pompowanych w każdym cyklu i tym samym szybkie wyczerpywanie możliwości pochłaniacza, częste inicjowanie regeneracji i potencjalnie większe zużycie paliwa. Układ LPEGR jest łatwiejszy do zmieszczenia w samochodzie, tańszy w produkcji i obsłudze, lżejszy i ma tylko jedną wadę: nie działa tak dobrze, by sprostać wszystkim limitom emisyjnym. Spodobało się ustawodawcy ustawić limit NOx na 80 mg/
38
km dla samochodów homologowanych jako osobowe (M) i 125 mg/km dla ciężarowych (N1 Cl. 3), wobec czego większość producentów uprościło sobie zadanie przyjmując skuteczniejszy SCR. U Fiata postanowiono to podzielić, toteż recyrkulację zastosowano w silnikach Ducato z homologacją ciężarową, ale równolegle są 2 wersje silnika 2,3 Multijet z SCR, o mocy 130 i 150 KM do samochodów osobowych. Trudno powiedzieć, czy decydując się na ten podział konstruktorzy Fiat Powertrain wiedzieli, że nastąpi zaostrzenie wymagań emisyjnych i za 3 lata będą obowiązywały te same limity, lecz przy cyklach testowych bardziej odpowiadających realnym warunkom eksploatacji. Pojawi się tam odcinek pracy przy wysokiej temperaturze spalin, który prawdopodobnie będzie zbyt trudny do spełnienia przez LPEGR i nastąpi „nawrócenie” Fiata (podobnie jak IVECO) na SCR. Póki co, można się cieszyć korzyściami. Silnik 180 KM zużywa nawet o 19% mniej paliwa, przy niezmienionych osiągach w stosunku do 3-litrowego, od którego przejął skrzynię biegów. Nasz ulubiony silnik 2,3 Multijet2 teraz z LPEGR ma po dawnemu moc 150 KM, ale w porównaniu do wersji Euro 5+ większy moment obrotowy: 380 Nm (+30 Nm) i o 3% mniejsze zużycie paliwa. Także ta jednostka jest łączona ze skrzynią z trzylitrówki. Silnik 2,3 Multijet2 LPEGR 130 KM jako jedyny radzi sobie z nową technologią przy zachowaniu turbosprężarki o stałej geometrii z zaworem upustowym (wersja SCR ma zmienną geometrię!), a zużycie paliwa ma być mniejsze o 3%. Parametry silnika i skrzyni biegów zostały bez zmian. Wszystkie silniki 2,3 Multijet wyposażono w dwu-
masowe koło zamachowe, które zmniejsza drgania w układzie napędowym, ale bywa kłopotliwe w obsłudze. Wszystkie mogą być opcyjnie łączone ze zautomatyzowaną skrzynię biegów Comfort-Matic. Układ Start-Stop jest dostępny tylko w silnikach 130 i 150 KM SCR. Najmniejszy silnik 2,0 Multijet2 115 KM także otrzymał LPEGR, a wraz z nim turbosprężarkę o zmiennej geometrii. Moment obrotowy wzrósł do 290 Nm, skrzynia biegów ma 6 przełożeń: ta wersja może się okazać teraz dużo lepszą okazją, niż w generacji 5+. Ma zużywać o 6% mniej paliwa. W ofercie pozostaje wersja 140 Natural Power, z 3-litrowym silnikiem o mocy 136 KM zasilanym metanem. Całość Ducato pozostała bez zmian, do wyboru jest 8 pojemności furgonów od 8 do 17 m3 przy 4 długościach i 3 wysokościach oraz 6 długości podwozi pod zabudowę, a w Polsce nawet 7! Na polskiej prezentacji nowej gamy, która wyprzedziła światową, poinformowano o wprowadzeniu do oferty podwozia z rozstawem osi wydłużonym do 4300 mm, wykorzystującego ramę do-
starczaną przez AL-KO. Jest to jednak konwersja fabryczna, stosunkowo niedroga, objęta pełną odpowiedzialnością Fiata, a może przypaść do gustu tak producentom „międzynarodówek”, jak i zabudów specjalistycznych o niskiej podłodze i dłużej długości,
Fiorino: mieszczuszek Kolejny jubilat to Fiorino, też 10-latek. Fiat zaprojektował samochód dostawczy specjalnie na miasto, o sporej pojemności ładunkowej (do 2,8 m3 po złożeniu fotela pasażerskiego) i ładowności netto blisko 600 kg przy długości niespełna 4 m. Zwrotny, łatwy do parkowania: pomysł wyglądał na świetny wobec coraz większego zatłoczenia miast i kilku producentów żałowało, że nie ma odpowiedniej platformy dla naśladowcy. Ostatecznie jednak tylko Ford pokusił się o zupełnie nowy konkurencyjny samochód, a ten segment nie rozrósł się znacząco. Większość nabywców wybiera jednak nawet na zapas, samochód o większych możliwościach, bardziej uniwersalny, jak Doblo. Do tej pory powstało 370 tys. Fiorino, bliźniacze
Fiorino ma ładownię o praktycznym, pudełkowym kształcie, dobrze dostępną przez drzwi tylne i odsuwane boczne. Składany i chowany w podłogę fotel pasażera umożliwia przewożenie przedmiotów o długości nawet 2,5 m.
VANekspert modele są sprzedawane także przez PSA, ale przyszłość ew. następcy nie jest klarowna. Domenico Gostoli, szef Fiat Professional, uzależnia ją od scenariusza rozwoju ruchu w miastach i dalszych obostrzeń emisyjnych. Może się okazać, że na zamykające się przed ruchem centra miast trzeba będzie zaproponować zupełnie nowe, superekologiczne rozwiązania, do których trudno teraz jednoznacznie wybrać jakąś technologię napędu. Tak więc teraz następuje face-lift Fiorino, oczywiście też przy okazji nowych norm emisyjnych, ale tu zadanie jest prostsze, bo dla silnika 1,3 Multijet naturalnym rozwiązaniem był LPEGR. Są dwie wersje, o mocy 80 lub 95 KM, obie o momencie obrotowym 200 Nm. Wraz z nowym Fiorino debiutuje wersja EcoJet, o zużyciu paliwa zmniejszonym do 3,8 l/100 km dzięki systemowi Start&Stop, „inteligentnemu” alternatorowi i pompie oleju o zmiennej wydajności, w zestawieniu z ulepszoną zautomatyzowaną skrzynią Comfort-Matic.
Uzupełnia je benzynowy 1,4 FIRE o mocy 77 KM i momencie 115 Nm i 70-konny 1,4 CNG. Zmieniono także wygląd przedniej części nadwozia, wprowadzając zderzak stylizowany podobnie jak w Ducato, a we wnętrzu nową kierownicę wielofunkcyjną, system multimedialny z 5-calowym, kolorowym ekranem dotykowym, opcjonalnie z nawigacją, a w każdej wersji w Bluetoothem.
Talento: nowy alians, większe możliwości Na rynku europejskim samochody o 1-tonowej ładowności stanowią 2. co do wielkości segment z 28-% udziałem i tendencją rosnącą. Fiat nie miał w nim od lat mocnego przedstawiciela, Scudo kolejnych generacji nie przebiły się przez konkurentów niemieckich. W tym przypadku współpraca włosko-francuska nie układała się zbyt pomyślnie. Obie strony odmawiają komentarzy, ale chyba Fiat miał pretensje do partnerów z PSA, odpowiedzialnych za projekt i konstrukcję, że za bardzo wiążą się z samochodami osobo-
wymi, co nie może przynieść dobrego wyniku, gdy chodzi o pojazd roboczy. Ponieważ najnowsza generacja furgonów Grupy PSA też bazuje na wspólnej platformie z minivanami i ma duże nadzieje na klientów kupujących wersje wieloosobowe, Włosi rozejrzeli się za inną możliwością i porozumieli z Renault. Powstał kolejny klon Trafica, którego nazwano Talento, nawiązując do starej, ale złotej monety, powszechnie znanego słowa wiążącego się z różnymi umiejętnościami, a także modelu, który był produkowany w latach 198994. jako skrócona wersja Ducato. Czy to wystarczy do sukcesu? Jak zwykle, są zalety i wady. Korzyścią jest poniesienie kosztów ograniczonych do zakupu zakontraktowanej liczby samochodów,
już sprawdzonych pod względem technicznym, dobrze przyjętych przez rynek. Ale teraz trzeba gonić obu rywali, a Trafic i Vivaro mocno postawiły stopy na rynku przez ostatni rok. Przed sprzedawcami Fiat Professional stoi niełatwe zadanie przekonania klientów, że ich samochód jest lepszy, podczas gdy jest dokładnie taki sam, tu nie da się zmienić praktycznie nic poza przednim grillem. Co innego, jeśli trzeba przekonać wiernych klientów, którzy chcą wymienić stare Scudo na nowego Talento. Nowy jest pod wieloma względami lepszy, także co do pojemności ładunkowej. Różnica nie jest duża, bo Scudo nie był złym samochodem: teraz najmniejsza pojemność to 5,2 m 3 przy krótkim rozstawem osi (+0,2
Prezentacja w okolicach Turynu dała okazję do zupełnie niereżyserowanych spotkań generacyjnych nowego Talento z jego poprzednikiem z ub. wieku, a także ze Scudo i jego francuskimi braćmi. Samolot w tle to też Fiat!
39
VANekspert
W ostatnim roku Fiat Professional sprzedał w Polsce ok. 420 Scudo, a liczy, że dzięki Talento co najmniej podwoi ten wynik dzięki umiejętnościom sieci i dobrej pozycji marki.
Przy długim rozstawie osi lewe skrzydło tylnych drzwi Talento można otworzyć o pełne 270o, a prawe o 255°. Próg jest umieszczony na wysokości 552 mm. Przesuwane drzwi boczne zostawiają 1030 mm szerokości w świetle. m3). Przy długim rozstawie to identyczne 6 m 3 , ale obie wersje można pokryć wysokim dachem i to bez kłopotów, jakie stwarzał poprzednik. Tak dochodzi się do 7,2/ 8,6 m3. Nowy model ma do 1249 kg ładowności i do 3060 kg DMC. Możliwości przewozowe Ta l e n t o z w i ę k s z a k l a p a w ściance działowej ładowni CargoPlus, uzupełniona o klapkę pod siedzeniami pasażerów: po ich otwarciu można przetknąć przedmioty o długości do 3,75 m (4,15 m przy długim rozstawie osi).
40
Mocną stroną Talento jest także kabina kierowcy, nowocześnie zaprojektowana, o doskonałej ergonomii, z wygodnymi fotelami i możliwością stworzenia praktycznego biura do prowadzenia dokumentacji dostaw. Nie zabrakło też lusterka w daszku słonecznym po stronie pasażera, redukującego martwe pole. Ale to są rozwiązania znane z Trafica i Vivaro. W Talento są stosowane 4 silniki 1,6, które Fiat nazywa dzielnie MultliJet, lecz znamy je także jako dCi! W tym przypadku Euro 6 jest spełniana wyłącznie za pomocą
SCR, a do dyspozycji są silniki 1,6 MultiJet/EcoJet S&S Turbo o mocy 95 KM i momencie 260 Nm, 1,6 MultiJet Turbo o mocy 120 KM i momencie 300 Nm, 1,6 EcoJet S&S TwinTurbo (125 KM, 320 Nm) oraz 1,6 EcoJet S&S TwinTurbo (145 KM, 340 Nm).
Fullback, rugbysta-judoka Kolejne firmy europejskie zajmują się pikapami, co może wydawać się śmieszne ze względu na ich znikomy udział w rynku, sięgający 6%. Ale to ma być oręż globalny,
Kto siedział w Traficu, nie zostanie zaskoczony w Talento: różnice w kabinie sprowadzają się do fiatowskiego logo pośrodku kierowcy. Ale to wygodne miejsce dla kierowcy i nawet 2 pasażerów, pod ich ławką jest pojemny schowek na bagaż. już w obszarze EMEA (Europa, Bliski Wschód i Afryka) roczna sprzedaż to ok. 650 tys. egzemplarzy, co daje 22% udziału. W Afryce czy na Środkowym Wschodzie 2 na 3 samochody dostawcze to pikapy; co bywa często montowane na ich skrzyniach, to już mniejsza. Fiat Professional zamierza wzmocnić swoją pozycję w tym segmencie, a nawet wrócić na utracone rynki afrykańskie za pomocą własnego pikapa. Ale i on nie jest do końca własny, sięgnięto do kolejnego strategicznego porozumienia, z Mitsubishi. Podobnie jak w przypadku Talento, wysiłek przemiany L200 we Fiata Fullback jest ograniczony do innego kształtu przedniej części nadwozia i ologowania naklejanego w fabryce w dalekiej Tajlandii. Ograniczenia są te same: dostaje się tylko to, co było gotowe, z minimalną możliwością zmian. Konkretnie, dostaje się 1-tonowego pikapa fullsize, jak na europejskie postrzeganie, o długości prawie 530 cm przy rozstawie osi 3000 mm. Są 2 warianty: z kabiną 2-drzwiową wydłużoną lub 4-drzwiową Double Cab, długość skrzyni ładunkowej wynosi odpowiednio 1850 i 1520 mm. Do Polski są
VANekspert
Na nasz rynek jest sprowadzany Fullback w bogatszej wersji wyposażenia LX, do której trzeba jednak dokupić dość drogie pakiety, by dostać m.in. klimatyzację, przyciemniane szyby tylne, kamerę cofania i radioodtwarzacz wprawdzie z dużym ekranem, ale kiepski. Wnętrze razi mała pomysłowością, tylnej kanapy nie można nijak złożyć, oparcie odchyla się troszkę tylko po to, by dało się sięgnąć do narzędzi. Na polskim rynku pikapy mają udział ok. 3%, ale to jest parę tysięcy samochodów rocznie. Fiat chce urwać z tego 300, kierując się do odbiorców profesjonalnych i miłośników off-roadu. Fullback przewiezie na skrzyni tonę ładunku, masę przyczepy z hamulcem najazdowym określa się na 3100 kg, przy masie całkowitej samochodu 2900 kg. Ha ha, kodeks się kłania!
Parametry terenowe Fiata Fullback K¹t natarcia
30o
K¹t rampowy
24o
K¹t zejœcia
22o
Przeœwit
205 mm
Pochy³oœæ trawers. zbocza
sprowadzane obecnie wyłącznie samochody pełnonapędowe ze skrzynią ręcznie sterowaną 6-biegową lub automatyczną 5-biegową, w jednym standardzie wyposażenia LX, co wynika z pewnych trudności w skompletowaniu „cudzego” samochodu. Nie dało się z nim zintegrować uconnecta, więc trzeba poprzestać na przedpotopowym radiu z CD; nawigacja dostępna m.in. na turyńskiej premierze kosztuje ma-
jątek zupełnie niewspół-mierny do jej jakości. Fullback ma stale napędzane tylne koła. Za pomocą pokrętła Easy Select na centralnej konsoli kolejno włącza się napęd 4x4, blokadę międzyosiową, a następnie reduktor. Tylko przed tym ostatnim trzeba zatrzymać samochód i włączyć bieg jałowy. Źródłem napędu jest turbodiesel 2,4 l o mocy 113 kW (150 KM)/380 Nm lub 133 kW (180 KM)/ 430 Nm, polska
45o
specyfikacja przewiduje tylko ten mocniejszy. To silnik ciekawej konstrukcji, z aluminiowym blokiem, turbosprężarką o zmiennej geometrii i zmianą faz rozrządu zaworów dolotowych. Obecnie dostarczany jako Euro 5+, od jesieni będzie zgodny z Euro 6 także za pomocą EGR. Fullback ma niezależne przednie zawieszenie ze stabilizatorem i tylną sztywną oś na resorach wielopiórowych,
toteż komfort jazdy szosowej jest przeciętny. Tylne hamulce wciąż są bębnowe. Ładowność przekracza 1000 kg, dopuszczalna masa hamowanej przyczepy w wersji DC to 3 t, ale nie u nas! Wyposażenie obejmuje system TSA stabilizacji toru jazdy z przyczepą. Mopar przygotował sporo akcesoriów, bez których pikap na dojrzałym rynku nieważny, a i łatwiej przekonać klientów, by nie kupowali Mitsubishi! (WK)
41