AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Minibusy na Kortrijk 2013 T
ematem wiodącym wystawy BusWorld 2013 w Kortrijk była nadchodząca norma Euro VI, również wśród minibusów. W tym segmencie niedawno pojawił się odnowiony MercedesBenz Sprinter: jeszcze bardziej ekonomiczny, przyjazny środowisku, bezpieczniejszy i ładniejszy. Wielu wystawców chciał zaprezentować go w zabudowie autobusowej, w rezultacie nowy Sprinter zdominował belgijską wystawę, stanowiąc ok. 90% wystawianych minibusów. Nie mogło go więc zabraknąć na stoisku samego producenta, gdzie wersja osobowa Travel 65 świętowała premierę. MB Sprinter Travel jest najbardziej komfortową odmianą fabrycznych minibusów. Może być wykorzystywana do dalekich wycieczek, wyjazdów turystycznych lub transferów VIP-ów. Dostępne będą 3 warianty: Travel 45 (długość 7,3 m), 55 (7,6 m) i 65 (7,7 m). Cechą wyróżniającą serię Travel jest komfortowe wyposażenie przestrzeni pasażerskiej. Poszycia boczne i sufit pokryto tkaniną, we wnętrzu znajdują się półki bagażowe, rozkładane stoliki, indywidualne nawiewy powietrza, lampki do czytania i przyciski do wezwania obsługi. Pojazd ma oddzielne systemy klimatyzacji dla kierowcy i pasażerów. Siedzenia mają odchylane oparcia i składane podłokietniki od strony korytarza. Dla dalszej poprawy komfortu podróży pojawiło się pneumatyczne zawieszenie tylnej osi. Prezentowany model był napędzany 3-litrowym silnikiem OM 642 Euro VI o mocy 140 kW (190 KM) przy 3800 obr./min i momencie 440 Nm przy 1600-2600 obr./min. Silnik osiąga wyśrubowane standardy czystości spalin z pomocą technologii SCR. Napęd na koła tylne jest przenoszony przez 6-biegową manualną skrzynię. Co cieszy, znaczącą grupę producentów minibusów stanowiły firmy polskie. Auto-CUBY z Gościcina jako jeden z niewielu wystawił pojazdy na bazie „starego” Sprintera: miejski City Line o obniżonym przednim i tylnym wejściu, turystyczny Tourist Line dla 19 osób oraz wersję VIP jako Vip Line, znane z TRANSEXPO. Marek Truszkowski, właściciel Auto-CUBY, tłumaczy brak najnowszych modeli na bazie Sprintera Euro VI brakiem czasu, by dokładnie
Mercedes-Benz Sprinter Travel 65 ma długość 7,7 m. Oprócz bogatego standardowego wyposażenia minibus ma reflektory ksenonowe, kamerę cofania i retarder Telma. Bagażnik ma pojemność 2 m3. Wnętrze jest wyposażone w luksusowe fotele Travel Star Xtra z odstępem 920 mm. Drzwi wejściowe, jednoskrzydłowe mają szerokość 750 mm. Pojemność sięga 18 osób. Opcjonalne zamówić można system audio-DVD, lodówkę i miejsce dla pilota. przygotować premierowe egzemplarze. Wraz z wejściem nowego Sprintera firma chce dopracować jego nową stylizację zderzakami, nakładkami na progi czy owiewkami i dlatego pierwszy taki model ukaże się na wiosnę 2014 r. AutoCUBY jest partnerem Mercedes-Benz w zakresie przebudowy II, co oznacza, że te minibusy są wykonywane zgodnie z wytycznymi marki. Ma homologację na zabudowy o DMC 5,0 t, 5,3 t i 5,5 t.
Podjęte ostatnio inwestycje w firmie (m.in. budowa nowej hali połączonej z serwisem czy 3-letni program budowy miejskiej serii City Line, zakończony uzyskaniem homologacji) przekładają się na zwiększenie produkcji w AutoCUBY. W przyszłym roku ma ona wynieść 150 szt. Sanocki Automet pokazał dwa premierowe pojazdy: MB Sprinter 519 CDI Euro VI o pojemności 19+1 osób oraz
65
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT MB Sprinter 519 CDI Auto-CUBY City Line jest zwieńczeniem 3-letniego programu opracowania oferty minibusów do komunikacji miejskiej. Podstawą tego projektu jest obniżone wejście, by na pokład mogły bez problemu dostać się osoby na wózkach inwalidzkich czy starsze. W Kortrijk polski producent zaprezentował wersję City Line z obniżoną podłogą o pojemności 12+16 (2 x wózek inwalidzki) z silnikiem o mocy 190 KM i DMC podwyższonym do 5500 kg. Dodatkowo ta wersja ma szerokie drzwi oraz szerokie i wygodne przejście między fotelami.
Apollo na podwoziu Atego Euro VI dla 38+2 pasażerów. Nas ciekawił najbardziej ten pierwszy, o którym dużo opowiadał Piotr Leśniak, członek zarządu Automet Sp. z o.o. Przede wszystkim cieszy go (i zapewne innych producentów) fakt, że w nowym Sprinterze nie zmieniły się rozstawy osi ani wewnętrzne wymiary, dzięki czemu wszystkie obecne elementy zabudowy pasują do nowego modelu. Stąd tak szybkie wprowadzenie autobusów na bazie Sprintera Euro VI przez wiele firm trudniących się konwersją furgonów na minibusy. Pozostaje dotychczasowe oznaczenie, pojazd z rozstawem osi 4325 mm w Sanoku staje się autobusem Automet Sprinter 906KA50. Pod zabudowę jest zamawiany model najdłuższy i najcięższy, 5-tonowy. Inna wersja mijałaby się
z celem, nie byłoby szansy zaproponować 8 konfiguracji foteli: do 16+1 do 19+1. Proponuje się odmianę międzymiastową lub turystyczną, taką jak na BusWorld. Sprinter w Automecie otrzymuje standardowo szyby pojedyncze, w opcji zespolone i typu „panorama”, jak na zdjęciu. Podobnie jest z drzwiami pasażerskimi: standardowo są pojedyncze, przednie z obniżonym stopniem lub przesuwne z dodatkowym wysuwanym stopniem AVS, ale można poprosić o pojedyncze przednie z elektrycznym mechanizmem otwierania Masats, jak w targowym egzemplarzu. Standardowo bus otrzymuje siedzenia pasażerskie wyprodukowane w zakładzie, w opcji proponuje się fotele Kiel lub Intap. Fotele są mocowane w profilach aluminiowych na podłodze płaskiej lub podwyższonej. Dzięki temu można mocować je w systemach szybkomocujących Unwin i Qstraint, co ułatwia przygotowanie pojazdu do transportu osób niepełnosprawnych (1 lub 2 wózki). Kolejną polską firmą był Busprestige spod Wejherowa, względnie młody producent oferujący pojazdy (jak nazwa sama wskazuje) z wyższej półki. Na krajowy rynek do tej pory trafiło ich niewie-
le, bo polscy klienci częściej poszukują busów klasy ekonomicznej. Łącznie w tym roku zakład w Kębłowej opuści około 95 minibusów na bazie MB Sprinterów i VW Crafterów, znaczna część trafi na rynek szwedzki i niemiecki. W Belgii Busprestige debiutował z najnowszymi minibusami Sprinter 519 Euro VI o pojemności 19+1 miejsc. Dewizą producenta jest wielofunkcyjność i dlatego oba modele mogą być oferowane także w konfiguracji 22+1, a przy takiej specyfikacji wydłużenie nadwozia do 7670 mm i podniesienie DMC do 5300 kg jest konieczne. Busy pokazano w wersji BP Exclusive, co jest w pewien sposób złamaniem stereotypu, że im pojazd bardziej luksusowy, tym zmniejsza się liczba siedzeń pasażerskich. Tutaj mamy najbardziej standardową pojemność minibusów i jednocześnie ekskluzywny design. Wnętrza zaprojektowano i wykonano wg najnowszych tendencji yachting ze skórzanymi wykończeniami foteli (skóra naturalna) i kierownicy. Sufit i ścianki boczne wyłożono alkantarą, pojawiły się dekoracyjne drewniane wykończenia. Podłoga pojazdu imituje naturalne drewno. Znakiem rozpoznawczym firmy jest hy-
Automet z Sanoka jest znany w branży z produkcji elementów z tworzyw sztucznych i foteli. Dlatego wykończenie wnętrza minibusów stanowią profesjonalnie wykonane kształtki z ABS. Podłoga to sklejka wodoodporna z wykładziną o podwyższonej odporności na ścieranie (tutaj w kolorze imitującym panele drewniane) wraz z wykańczającymi aluminiowymi profilami. Nad fotelami mocuje się półki bagażowe, opcjonalnie wyposażone w poręcze, najczęściej zamawiane z tunelem klimatyzacji, indywidualnymi panelami oświetleniowo-nadmuchowymi. Jest nocne oświetlenie podłogi i oświetlenie główne w postaci 3-4 lamp LED. Prezentowany model w specyfikacji turystycznej ma 19+1 foteli ze skórzanymi obiciami.
66
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Busprestige stawia na dobre krajowe rozwiązania, a przede wszystkim na produkty z pełną homologacją. Znaczenie ma nie tylko konfiguracja foteli turystycznych z Intapu (układ 19+1), ale także ich kolorystyka spójna z tapicerką, materiałami podłogi i lakierem nadwozia. Aluminiowe półki na bagaż podręczny pochodzą z włoskiej marki Ellamp, mają indywidualny panel do sterowania oświetleniem i nawiewem oraz zintegrowane oświetlenie LED. Sufit i ściany boczne pojazdu wykończono alkantarą, sufit kierowcy skórą naturalną. drografika, nowatorska technologia nanoszenia różnych wzorów na skomplikowane powierzchnie, które mogą idealnie imitować karbowany metal czy drewno. Całości dopełnia rozbudowany system audio-video z dwoma 17-calowymi monitorami oraz DVD z MP3. Busprestige zwraca uwagę nie tylko na komfort podróży uczestników wycieczek, ale także na względy praktyczne samochodu i łatwość jego obsługi przez pojedynczy personel. Konfiguracja Sprintera odbieranego z zakładów w Düsseldorfie lub Ludwigsfelde obejmuje m.in. fabryczny dogrzewacz silnika, dodatkowy akumulator, pneumatyczne i podgrzewane siedzenie kierowcy, 100-litrowy zbiornik paliwa oraz dodatkowe kierunkowskazy na tylnej części dachu.
CMS Auto z Sulejówka pokazał dwa minibusy na bazie Sprinterów Euro VI w wersji Tourist LUX: 19+1-osobowy w kolorze srebrnym oraz w kolorze monolit beż o pojemności 16+1 (fotele Sege). Podkreślamy te kolory, ponieważ przywędrowały do nowego Sprintera z gamy barw Mercedesa dla samochodów osobowych. Jak powiedział Andrzej Klukowski, dyrektor marketingu CMS Auto: „Zamówione Mercedesy firma otrzymała dopiero we wrześniu br. i by pokazać je w Kortrijk pracowano przy nich przez 7 dni w tygodniu. Oczywiście operacja musiała się udać, a dodatkowo pojazdy te już mają homologację”. Dodajmy: na wersję z DMC zwiększoną do 5,3 t. Firma ma również homologację na modele na bazie VW Craftera.
Pokazane w Kortrijk autobusy napędzały takie same silniki 519 CDI, ale beżowy Sprinter miał dodatkowo pełen pakiet „asystenta kierowcy". Objął on m.in. asystentów bocznego wiatru, zapobiegania kolizji, martwego pola, świateł drogowych pasa ruchu. Szczególnie ten pierwszy, który kompensuje wpływ bocznego wiatru na prowadzenie, może być ważny w zabudowach autobusowych. Bazuje on na seryjnym ESP i jest aktywowany w trakcie jazdy z prędkością od 80 km/h. Nowy jest radarowy asystent martwego pola, który ostrzega kierowcę przed innym pojazdami podczas zmiany pasa oraz asystent pasa ruchu, który alarmuje kierowcę sygnałem dźwiękowym, jeśli bus zaczyna przekraczać linie rozdzielające pasy ruchu bez włączonych kierunkowskazów.
MB Sprinter 519 CDI Euro VI Tourist LUX z CMS Auto ma boczne szyby „wysoka panorama”, przednia pozostała niska. Tylny bagażnik został pogłębiony. Zderzaki i lusterka są lakierowane w kolorze nadwozia, grill jest chromowany. Wnętrze jest eleganckie i pasujące do koloru nadwozia, 19 turystycznych foteli zainstalowano na podestach, przez szyny mocujące, ułatwiające aranżację wnętrza. W półkach bagażowych rozprowadzono kanały z klimatyzacji do indywidualnych nawiewów. Agregat Aurora ma moc 10,5 kW. Wnętrze jest doświetlone LED-ami.
67
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Polster z Piły pokazał minibusa na bazie Sprintera 519 CDI o pojemności 22+1. Tę zabudowę należy zakwalifikować do przewozów międzymiastowych, ponieważ kosztem zwiększenia liczby foteli praktycznie zniknął bagażnik. Producent jako jeden z nielicznych nie tylko ujawnił cenę pojazdu, ale także kusił rabatem przy zamówieniu na targach.
Ostatnią firmą polską, która wystawiła busa na belgijskiej wystawie, był Polster z Piły. Firma powstała w 1990 r., główne dziedziny jej działalności to produkcja minibusów na podwoziach Sprinter i tapicerek autobusowych oraz kapitalny remont wnętrz (w tym również oldtimerów). Zdaniem przedstawicieli Polsteru, liczba zamówień na remonty całopojazdowe z polskiego rynku wyraźnie się kurczy, a wzrasta na Zachodzie Europy; jest to 30-40 remontów rocznie. Na targach producent pokazał minibusa na bazie Mercedes-Benz
Sprinter 519 CDI o pojemności 22+1. Minibus został wydłużony do 7676 mm i otrzymał dodatkowo retarder Telma. Producentowi z Piły bardzo podoba się 3-litrowy silnik V6 OM 642.
Konkurenci bliscy i dalecy Indcar, hiszpański producent minibusów z siedzibą w Gironie, jest wiodącą firmą tej specjalności na Półwyspie Iberyjskim. Oferuje zabudowy pojazdów każdego typu i o dowolnym przeznaczeniu. Co ciekawe, jej stoisko zdominowały dopracowane konstrukcje miejskie,
a Mercedesy zginęły w tłumie busów na bazie Iveco Daily. Na stoisku Indcaru mogliśmy zobaczyć podmiejski Wing Citybus z obniżoną podłogą dla wózka inwalidzkiego w tylnej części. Zbudowany na bazie Iveco 70C17 z 3-litrowym, 170-konnym silnikiem EEV, zabiera na pokład 7,7-metrowego nadwozia 14 osób siedzących, jeden wózek inwalidzki i 24 osoby stojące. Drugim pojazdem był Mobi, szkolny minibus o pojemności 33+1 osób, 8,5-metrowy, ale na identycznym podwozu Iveco. Gamę typowo miejskich autobusików reprezentowały:
Indcar Wing Citybus na bazie Iveco Daily 70C17 z 170-konnym silnikiem EEV można zaliczyć do pojazdów lokalnych/podmiejskich. Decyduje o tym spora pojemność przewozowa i tylko kawałek niskiej podłogi na zwisie tylnym. Nadwozie jest wykonane z poliestrowych paneli. Wnętrze Citybusa mieści 14 osób siedzących, wózek inwalidzki i 24 osoby stojące (możliwe są inne warianty). Fotele dla osób starszych mają inną tapicerkę. Po otwarciu przednich drzwi wejściowych automatycznie wysuwa się dodatkowy stopień wejściowy.
68
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT
Macedoński Indbus Ingwi 23 na bazie VW Craftera. Nadwozie zostało wydłużone do 7,34 m, a DMC zwiększona do 5,3 t. Dzięki temu swobodnie mieści 22+1 miejsc pasażerskich. Do wnętrza wchodzi się przez drzwi odsuwane. Cytios 3-23 zbudowany na bazie „starego” Sprintera z silnikiem 2,2 litra o mocy 129 KM z obniżoną podłogą przy głównych drzwiach, o pojemności 13 siedzeń, 1 wózek, 6 stojących oraz krótszy Mcity na bazie Renault Mastera z 2,3-litrowym silnikiem o mocy 125 KM również z obniżoną podłogą przy dwuskrzydłowych drzwiach wejściowych, o pojemności 9 foteli, 1 wózek inwalidzki i 7 stojących. To 4 przykłady z bogatej oferty firmy, liczącej ponad 15 pozycji. Ingwi to linia pojazdów marki Indbus z Macedonii. Firma została założona w 2009 r. i jest efektem wspólnego przedsięwzięcia z hiszpańskim Indcarem. Indbus korzysta z know-how i doświadczenia kolegów, choć od połowy
2011 r. powstają już własne projekty zabudów autobusowych. Oferta firmy skupia się na busach, bazujących na tańszych podwoziach. Większość produkcji stanowią przebudowy Iveco Daily o pojemności do 37 miejsc, jednak tym razem firma wyłamała się i pokazała VW Craftera. Nadwozie w ramach przeróbki na model Ingwi 23 zostało wydłużone do 7,34 m, a DMC zwiększono do 5,3 t. Dzięki temu swobodnie mieści ono 22+1 miejsc pasażerskich. Integralia to hiszpańska firma nadwoziowa, zajmująca się przede wszystkim busami. Oferuje linie pojazdów: inurban, in-schoolbus, in-tourism, in-vip, in-deluxe. Producent jest liderem branży w Hiszpanii, a także kluczowym do-
Integralia in-urban, miejski minibus na bazie „starego” Sprintera, dla 22 pasażerów. Atutem jest bardzo nisko położona podłoga, tylko 270 mm nad nawierzchnią. Duża powierzchnia niskiej podłogi umożliwia zmieszczenie dwóch wózków inwalidzkich. Wykończenie wnętrza jest odporne na wandalizm, przy minimalnych wymogach konserwacji.
stawcą minibusów na rynek francuski, obecnym też na rynkach Holandii i Luksemburgu. Z linii in-urban producent zaprezentował miejski mikrobus o innowacyjnej koncepcji wnętrza, z możliwie największą powierzchnią niskiej podłogi. Przeróbka z furgonu ma swoje ograniczenia, a tutaj udało się uzyskać miejsce na 2 wózki inwalidzkie. Ponadto wysokość podłogi jest jedną z najmniejszych na rynku: tylko 270 mm, co zwiększa dostępność bez konieczności stosowania zawieszenia pneumatycznego. Integralia na targach pokazała miejski model na bazie „starego” Mercedesa Sprintera. Możliwe jest także podwozie Volkswagen. Pojemność takiego pojaz-
W busie in-vip panują iście królewskie warunki, 15 pasażerów siedzi na najwyższej jakości fotelach Kiel Avance 1030 ze skórzaną tapicerką, podnóżkami, uchwytami na kubki i czasopisma. Mają do dyspozycji designerski stolik z LED-owymi "wężami" świetlnymi. Są też dwa 10-calowe monitory TFT.
69
AUTOBUS – TR ANSPORT PUBLICZNY TRANSPORT Kutsenits City 516A na bazie Sprintera 516 CDI z silnikiem Euro VI o mocy 163 KM i skrzynią 7biegową automatyczną. Z oryginalnego Mercedesa pozostał tylko przód, który połączono z obszernym, resorowanym pneumatycznie i klimatyzowanym kontenerem o pojemności 22 pasażerów. DMC zwiększono do 5,3 t.
du sięga 22 pasażerów (26-osobowa wersja jest w przygotowaniu). Linię autobusów turystycznych in-tourism reprezentował VW Crafter 50 ze 163-konnym silnikiem. Pojazd wydłużono do 7,53 m, by pomieścić 22+1 pasażerów na fotelach Kiel Avance 2050 z 3-punktowymi pasami bezpieczeństwa. Otrzymał on także wydajną, gotową na warunki śródziemnomorskie klimatyzację o mocy 14 kW. Pozycję wyżej w hierarchii marki Integralia zajmuje linia autobusów in-vip, czyli zabudów do przewozów businessowych. Prezentowany na targach nowy Sprinter 516 CDI Euro VI ze skrzynią automatyczną został wydłużony do 7,53 m i mógł pomieścić 15+1 osób. Zastosowano najwyższej jakości fotele Kiel
Avance 1030 z tapicerką „Royal” obszyte skórą z podwójnymi szwami. Fotele są spersonalizowane i wyposażone w podnóżki, uchwyty na kubki czy uchwyty na czasopisma. Układ klimatyzacji o mocy 14 kW ma niezależne kanały rozprowadzania strefowego powietrza. Podłoga wykonana została z materiałów najwyższej jakości z wzorem imitującym egzotyczne drewno. Hiszpanie różnie rozumieją pojęcie „luksusowy”, dlatego powstała linia busów in-deluxe, specjalnie konfigurowana pod dowolnie życzenia klienta. Na Busworld zaprezentowano taki egzemplarz na Sprinterze 319 CDI z nadwoziem o długości 6945 mm i rozstawem osi 4325 mm. Pojazd ma tylko 4 miejsca pasażerskie plus fotel kierowcy, jest
Rošero First FCLEI bazuje na Iveco Daily 70C. To niskowejściowy autobus miejski o długości 8 m i dopuszczalnej masie 7200 kg. Dwuskrzydłowe drzwi pasażerskie są nieco węższe niż w standardowych dużych autobusach. Tuż za nimi znajduje się rozkładana rampa wjazdowa dla wózków inwalidzkich.
wyposażony w automat 7G-Tronic, biksenonowe reflektory i 22-calowe aluminiowe koła. Najbardziej wyróżnia in-deluxe wysoka jakość wyposażenia: dookoła naturalne drewno i skóry, każdy fotel ma indywidualny stolik, jest lodówka, ekspres do kawy, kuchenka mikrofalowa, wi-fi i indywidualne monitory dla każdego z podróżnych. Kolejnym wystawcą był Kutsenits, austriacki producent budujący minibusy głównie na bazie Volkswagenów i Mercedesów. Pokazał 2 pojazdy: miejski i turystyczny na bazie nowego Sprintera. Kutsenits City 516A bazuje na Sprinterze 516 CDI z 2,2-litrowym silnikiem Euro VI. Napęd przenosi 7-biegowa automatyczna skrzynia, w ramach opcji pojazd doposażono w magnetarder Voith. DMC zwiększono do 5,3 t, a z tyłu założono zawieszenie pneumatyczne. W rezultacie klimatyzowane wnętrze mieści 22 osoby. Drugim autobusem był Kutsenits Tourist 719 na Sprinterze 519 CDI z 3litrowym silnikiem Euro VI o mocy 190 KM i skrzynią manualną 6-biegową. Podobnie jak „kolega” otrzymał dodatkowy magnetarder Voith, tylne zawieszenie pneumatyczne, klimatyzację. Może przewozić 30+1 pasażerów. W Kortrijk wystawiła się też słowacka firma nadwoziowa Rošero, prezentując ciekawy miejski minibus na bazie Iveco Daily. Od dłuższego czasu prężnie działa ona na rynku naszych południowych sąsiadów, tworząc zabudowy przede wszystkim na Mercedesach Sprinterach i Iveco Daily, o pojemności od 12 do 36 miejsc. Wystawiony autobus First FCLEI to miejski model z obniżoną podłogą pomiędzy osiami. Ściany boczne, tył i dach oraz cała zabudowa wnętrza są od podstaw opracowane w Rošero. Nadwozie ma długość 8,04 m i mieści 20-22 fotele plus jeden bądź dwa wózki inwalidzkie. Podwozie wykorzystuje 170-konnego, 3-litrowego diesla F1C EEV, ale idąc z duchem czasu producent może zaproponować także wersję CNG, a nawet odmianę elektryczną z bateriami 100 kWh zapewniającymi zasięg do 190 km. Michał Mariański
70