Vanekspert
Innowacyjne nadwozie dystrybucyjne A
UTONADWOZIA Andrzej Matczak to jedna z najstarszych polskich firm produkujących zabudowy lekkich pojazdów użytkowych. Jej tradycje sięgają lat 50. ub. wieku. Zbierając doświadczenia przez te 10-lecia, podejmowano się opracowania i wykonania najrozmaitszych nadwozi, w tym mikrobusów i kamperów na podwoziach Żuk, Nysa i Tarpan. AUTONADWOZIA są jednak najbardziej znane z produkcji pojazdów izotermicznych, chłodniczych i dystrybucyjnych. Dzięki wysokiej jakości i trwałości oraz korzystnym parametrom użytkowym (w tym małej masie własnej). korzystają z nich także floty największych koncernów spożywczych. Zamówienia kolejnych pojazdów są każdorazowo poprzedzone wnikliwą analizą wymagań takich klientów, którzy często zmieniają praktyki, zmierzając do obniżenia kosztów transportu. W ostatnich latach ta tendencja szczególnie się nasiliła, co wynika z powiązań organizacyjnych i finansowych w branży. W ramach jednej firmy działają np. dostawcy napojów i tzw. przekąsek suchych-słonych (czipsy, krakersy, słone paluszki itp.). Są to towary zupełnie odmienne pod względem masy jednostkowej, sposobu przeładunku, objętości opakowań. Napoje są z reguły przewożone na europaletach, kompletowanych tak, by masa każdej wynosiła 500-700 kg, a wysokość nie przekraczała 1500 mm. Przekąski są dostarczane do sklepów w lekkich kartonach zbiorczych o „ćwierćpaletowej” podstawie 40x 60 cm. Dlatego jeszcze do niedawna były przewożone osobno: najpierw do sklepu docierał lekki samochód ciężarowy (7,5-12 t DMC) ze spaletyzowanymi napojami, a jego śladem 3,5-tonowy van z regałami wypełnionymi lekkimi kartonami. Bardzo często były to
Po rozłożeniu bocznych stopni i odsunięciu opończy kierowca-dostawca łatwo wejdzie do wnętrza i sięgnie do dowolnego regału. Opończa ma pionowe pręty wzmacniające na obciążenia od ładunku, zabezpieczające go jednocześnie przed kradzieżą po przecięciu materiału. Mimo to przesuwa się ją jedną ręką.
Na czas transportu palet przednie regały składają się płasko na ścianie, dociskane pionowymi słupkami rozporowymi. Przekładając słupki do innej pary otworów uzyskuje się podparcie lekkiej półki, która można obciążyć 100 kg kartonów z czipsami.
27
Vanekspert pojazdy zabudowane przez AUTONADWOZIA, stosowane przez marki Pepsi, CocaCola, Bahlsen, Frito Lays i in. Dążenie do dostarczania obu ładunków w jednym kursie jest zupełnie naturalne, ale wymaga połączenia dwóch skrajności w jednym nadwoziu, zapewniającym też łatwą i bezpieczną obsługę, w tym dostęp do pełnego asortymen-
tu towarów niezależnie od stanu załadowania. Do tego, zmienia się struktura dystrybucji. Własne floty producentów są zastępowane przez duże, wyspecjalizowane organizacje, poszukujące środków transportu dopracowanych pod kątem ekonomicznego zaopatrzenia sieci sklepów detalicznych. Tu pojawiają się kwestie szybkości
Półki podwieszone pod mocnym, przekładkowym dachem opuszcza się i podnosi bez najmniejszego wysiłku, wspomagają to sprężyny gazowe.
dostawy i możliwości szybkiego przekazania do sklepu zamówionego towaru, w bardzo ograniczonej przestrzeni miejskiej. W AUTONADWOZIACH zauważono te zmiany. Od początku tej dekady są tam prowadzone prace koncepcyjne nad rozwiązaniami, które spełniłyby tak różnorodne wymagania. Przeanalizowano także konstrukcje konkurencji. Ze względu na złożoność zagadnienia, firma zwróciła się o dofinansowanie tych prac przez NOT i otrzymała to wsparcie, działając w ramach skończonego niedawno projektu celowego ROW-III-185/ 2011. Pomocą w obliczeniach wytrzymałościowych i termicznych służyła Politechnika Poznańska, badania wytrzymałościowe przeprowadzono w Państwowym Instytucie Maszyn Rolniczych. Zaczęto jednak od ustalenia, co i czym wozić. Pomocne były przy tym kontakty z obecnymi klientami firmy, zwłaszcza Pepsico. Sporządzono schematy blokowe przewożonych ładunków, próbując rozmiesz-
Tylne drzwi składają się z 3 segmentów. Przez otwartą środkową sekcję kierowca wejdzie do wnętrza po wysuwanym stopniu, by sięgnąć do dowolnego regału. Jeśli regały są złożone, a otworzy się obie sekcje prawego skrzydła, do wnętrza można wjechać z rampy wózkiem widłowym nawet nie opuszczając „połowkowej” windy załadunkowej.
28
czać je na różne sposoby, początkowo w nadwoziach o typowej długości 4,2-4,5 m. Przyjęto, że własne, innowacyjne nadwozie dystrybucyjne powinno być przystosowane do podwozia o DMC 70008000 kg, które umożliwi uzyskanie wystarczającej ładowności. Generalnie, sama koncepcja musiała pasować do pojazdów dystrybucji miejskiej w przedziale 3,5-12 t DMC. Zwrócono szczególną uwagę na uzyskanie małej masy własnej, a także możliwość zmiany konfiguracji wnętrza przez jedną osobę, bez użycia jakichkolwiek narzędzi, przy zastosowaniu wyłącznie elementów na stałe powiązanych z konstrukcją. Wersja nadwozia wybrana do realizacji jest nieco dłuższa: 5500 mm, co uznano za pewne maksimum przy podwoziu o założonej nośności. Taki wymiar umożliwia zmieszczenie 6 palet napojowych, ulokowanych wzdłużnie w 2 rzędach po 3 (z pozostawieniem między nimi przejścia od tylnych drzwi do przedniej ściany), a za nimi regałów składanych na sztyw-
Vanekspert Skorzystanie z pomocy dla małych i średnich firm w ramach Projektu Celowego ułatwiło skorzystanie z najnowszych metod przy opracowaniu nowej konstrukcji nadwozia, m.in. profil dachu prowadzący opończę został wydrukowany w 3D w celu sprawdzenia poprawności zastrzeżonego kształtu.
nym segmencie odsuwanej opończy. Obie ściany nadwozia są zamykane opończami. Takie rozwiązanie wybrano na wczesnym etapie prac, zapewniając szybki dostęp do całego ładunku, bez potrzeby otwierania i blokowania bocznych drzwi, które w warunkach ruchu miejskiego mogą przeszkadzać w przechodzeniu i przejeżdżaniu obok pojazdu dystrybucyjnego. Opracowano własny górny profil nadwozia prowadzący kurtynę, a jej rolki wykonano tak, że nie zsuwa się ona samoczynnie, gdy pojazd jest zaparkowany na pochyłości. Sztywność nadwozia zapewniają mocna podłoga, przednia ściana z Plywood oraz dach o konstrukcji przekładkowej, z 80-mm izolacją z pianki poliuretanowej. Chroni on przed
szybką utratą ciepła, a jednocześnie stanowi pewne oparcie dla najbardziej innowacyjnego pomysłu AUTONADWOZI: składanych regałów podsufitowych. Tworzą one system półek umożliwiających ustawianie kartonów z przekąskami nad paletami, z wygodnym dostępem od strony przejścia. W ten sposób można bezkolizyjnie przewozić oba rodzaje
ładunku, dowolnie ustalając ich proporcje. Podstawowym ładunkiem pojazdu mają być 4 palety z napojami i 72 kartony z przekąskami, co w sumie daje ok. 3 t obciążenia, oddziałującego na nadwozie w różnych miejscach i rozprowadzanego w strukturę w dość złożony sposób, m.in. ze względu na brak bocznych słupków. Dlate-
go konstrukcja została bardzo starannie przeanalizowana pod względem wytrzymałościowym, przy uwzględnieniu tak sił pochodzących od podwozia odkształcającego się na nierównej nawierzchni, jak i od ładunku rozmieszczonego na rozkładanych półkach. Obliczenia i badania tensometryczne potwierdziły spełnienie wymagań. Cztery przedseryjne egzemplarze innowacyjnego nadwozia są już używane przez klientów AUTONADWOZI i sprawdzają się również w praktyce. Obecnie, po zakończeniu projektu, jest to już w pełni dojrzałe i przetestowane rozwiązanie, z którym firma wiąże duże nadzieje na przyszłość. Łatwo je przystosować do dowolnego podwozia, jest lekkie, funkcjonalne, trwałe i estetyczne. Zapewnia prawidłowy rozkład obciążeń na osie niezależnie od stopnia załadowania pojazdu. Powinni je polubić także kierowcy ze względu na szybką, nie wymagającą wysiłku i bezpieczną obsługę.