Eurosatory 2014 by Auto TM

KONSTRUK CJ A ŚRODK ÓW TR ANSPORTU ONSTRUKCJ CJA ŚRODKÓW TRANSPORTU

Kuloodporne ciê¿arówki na Eurosatory 2014 O

dbywające się w dniach 16-20 czerwca w Paryżu targi Eurosatory to jedna z największych światowych wystaw sektora obronnego. W tym roku na powierzchni 175,5 tys. m 2 swoje produkty, rozwiązania i technologie prezentowało 1,5 tys. wystawców z 58 krajów. Targi zwiedziło ponad 55 tys. osób, w tym 172 oficjalne delegacje z 88 krajów. Na tak dużej wystawie nie mogło oczywiście zabraknąć głównych graczy na rynku militarnych pojazdów ciężarowych, jak: Mercedes-Benz Special Trucks, Rheinmetall MAN Military Vehicles (RMMV), Renault Truck Defense Group, Iveco Defence Vehicles, czy Tatra Trucks. Pojawili się też rzadko spotykani w Europie producenci należący do koncernów ze Starego Kontynentu: Mack Defense LLC, prezentujący w zasadzie pojazdy Renault ze swoim logo, i Freightliner z ciągnikiem siodłowym M915A5 (6x4). Szczególnych premier nie należało się spodziewać ze względu na charakter wystawy, jednak można było odnotować kilka nowości w segmencie wojskowych pojazdów logistycznych. Nie zabrakło również opancerzonych ciężarówek, czy też firm oferujących pancerne kabiny do samochodów ciężarowych. Ta tendencja utrzymuje się od kilku lat, wywołana doświadczeniami wyniesionymi z operacji w Iraku i Afganistanie. Zważywszy, że kolejne konflikty, w których biorą udział także europejskie armie (np. operacja Serval w Mali) mają charakter asymetryczny lub hybrydowy, czy też są działaniami antyterrorystyczno/przeciwpartyzanckimi, zapotrzebowanie na opancerzone ciężarówki będzie się utrzymywało. Wynika to z faktu, że w tego typu operacjach, gdzie nie ma klasycznej linii frontu, a przeciwnik prowadzi głównie działania nieregularne (zasadzki, rajdy), jednym z głównych celów stają się szlaki komunikacyjne, a więc także konwoje z zaopatrzeniem i realizujące je pododdziały logistyczne. Choć wciąż opracowuje się nowe technologie czy materiały, mające na celu obniżenie masy opancerzenia przy jednoczesnym zachowaniu odpowiednich poziomów ochrony, to jednak mon-

Tatra T815-780R59 19 270 4x4.1R była reklamowana jako pierwsza taktyczna ciężarówka 4x4 z opancerzoną kabiną zapewniającą ochronę na poziomie 3 - 3a/3b wg STANAG 4569. Było to możliwe dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii kompozytowych, które zwiększają odporność osłon bez radykalnego wzrostu masy, a co za tym idzie utraty ładowności i mobilności pojazdu. Kompozytowy pancerz SMART (Super Multi-hit Armor Technology) opracowała firma Plasan.

taż pancerza zawsze wpływa negatywnie na ładowność i mobilność pojazdu. Nie bez znaczenia są również koszty opancerzenia na wymaganym poziomie i jego wpływ na przebiegi międzyobsługowe. Za każdym razem decyzja o wyborze konkretnego systemu opancerzenia dla danego środka transportu musi uwzględniać wiele czynników, tak by finalny produkt spełniał wymogi operacyjne pod względem poziomu ochrony, możliwości transportowych (ładowność), mobilności (również w ciężkim terenie) oraz trwałości i niezawodności. Jeszcze kilka lat temu wystarczający wydawał się 1 poziom ochrony zarówno balistycznej, jak i przeciwminowej

wg STANAG 4569. Jednak analizując zagrożenia występujące w konfliktach asymetrycznych wyraźnie widać, że wymagania w zakresie osłon muszą być zwiększone do co najmniej poziomu 2 (balistyka) oraz 2a i 2b (przeciwminowe), a także należy je rozszerzać o wymóg odporności na boczne eksplozje improwizowanych ładunków wybuchowych. Jedną z premier Eurosatory była Tatra T815-780R59 19270 4x4.1R z opancerzoną kabiną wagonową zaprojektowaną wspólnie z izraelską firmą Plasan. Choć sam samochód (należący do znanej rodziny T815-7, obecnie określanej w materiałach producenta

KONSTRUK CJ A ŚRODK ÓW TR ANSPORTU ONSTRUKCJ CJA ŚRODKÓW TRANSPORTU jako High Mobility Heavy Duty HMHD Tactical Truck) jest dobrze znany i był już prezentowany także z opancerzonymi kabinami produkcji czeskiej firmy SVOS, to po raz pierwszy na podwoziu Tatry 4x4 zamontowano kabinę umieszczoną nad silnikiem charakteryzująca się tak wysokimi poziomami ochrony balistycznej i przeciwminowej: poziom 2 i 3a/3b lub opcjonalnie 3 oraz 3a/3b wg STANAG 4569. Większość producentów ciężarówek decyduje się, ze względu na wysoką masę opancerzenia, na zastosowanie podwozia z 2 osiami z przodu lub montaż wzmocnionego przedniego mostu w przypadku wersji 4x4. Niestety, masa osi w połączeniu z masą kabiny zamontowanej nad nią powodują znaczny spadek mobilności pojazdu, zwłaszcza na luźnych podłożach, jak piasek czy błoto oraz podczas zjeżdżania ze wzniesienia, powodując nadmierne „nurkowanie”. Z tego powodu, w celu zapewnienia lepszej ochrony (powyżej poziomu 1 wg STANAG 4569) niektórzy producenci ciężarówek oferują podwozia 4-osiowe (np. Actros 4150 AK 8x8 GLF) albo klasyczne kabiny umieszczone za silnikiem (np. Zetros 1833A 4x4 GTF) w przypadku pojazdów, które muszą charakteryzować się wysoką mobilnością w terenie. Jednym z założeń projektu rozpoczętego wspólnie przez Tatra Trucks i Plasan w lipcu 2013 r. było zachowanie niskiej masy 3-osobowej kabiny (nie przekraczającej nośności przedniego mostu wynoszącej 8700 kg) oraz jej przystosowanie do montażu chłodzonego powietrzem 8-cylindrowego silnika Tatra T3C-928-81 o mocy 270 kW. Innym istotnym założeniem było zachowanie mobilności strategicznej, w tym możliwości transportu na pokładzie samolotu C-130 Hercules. Sama kabina została wykonana w opracowanej przez firmę Plasan technologii „Kitted Hull”, charakteryzującej się wyeliminowaniem spawania łączonych elementów (wykorzystuje się jedynie śruby i klejenie). W jej konstrukcji wykorzystano materiały kompozytowe, w tym zawierające ceramikę. Finalny montaż kabin będzie odbywał się w fabryce Tatry. Do standardowego wyposażenia kabiny należą: elektryczno-hydrauliczne wspomaganie otwierania drzwi, klimatyzacja, 3 fotele przeciwwybuchowe z 5punktowymi pasami bezpieczeństwa, uchwyty na broń, okrągły właz dacho-

Iveco M320.45 WM wywodzi się z rodziny pojazdów militarnych Astra, a stanowi bazę dla francuskich wersji: logistycznej ciężarówki PPLOG i ciężkiego pojazdu ratownictwa technicznego PPLD. Mają one silnik Iveco Cursor 13 Euro V o mocy 330 kW i zautomatyzowaną skrzynię biegów ZF. Wszystkie francuskie Iveco M320 z opancerzonymi kabinami zostały uzbrojone w częściowo opancerzone wieżyczki PL80 firmy Panhard, zamontowane na dachach. wy. Jako opcja występuje układ filtrowentylacyjny chroniący przed bronią masowego rażenia (ABC). Przy DMC 19 t ładowność prezentowanej w Paryżu Tatry to 6300 kg. Obecnie jest opracowywany przedni most o nośności 10 t, co pozwoli zwiększyć DMC ciężarówki do 20 t. Opancerzona kabina może być montowana także na innych podwoziach rodziny T815-7: 6x6, 8x8, 10x10 i 12x12. Przy okazji Tatry należy wymienić jeszcze 2 opancerzone pojazdy prezentowane na Eurosatory 2014, zbudowane na podwoziach z Koprivnicy: francuski TITUS (Tactical Infranty Transport & Utility System) firmy Nexter Systems i czeska VEGA 6x6 firmy SVOS. Większość producentów samochodów ciężarowych, podobnie jak Tatra, korzysta z renomowanych poddostawców, którzy są odpowiedzialni za opracowanie i dostawy opancerzonych kabin-kapsuł. Poza izraelskim Plasanem, który dostarczył m.in. opancerzone kabiny do zakupionych przez włoską armię Iveco SM88.45 BAD (dawna Astra, prezentowana również na Eurosatory), poddostawcami znanych producentów są m.in.: Krauss-Maffei Wegmann (MAN SX/HX IAC, Iveco Trakker), IBD Deisenorth Engineering (Iveco M 4x4/6x6/ 8x8), Resseing Fahrzeugbau GmbH (Unimog U5000, MAN SX/HX MAC), Land Mobility Technologies (Zetros/Ac-

tros), Essonne Sécurité (Scania), Carat Defense (Renault Kerax, Unimog U5000). Wynika to z wymagań odbiorców/użytkowników, którzy mogą np. preferować konkretne firmy, często krajowe, czy też powiązań biznesowych, wieloletniej współpracy pomiędzy producentami ciężarówek a dostawcami systemów osłon lub kompleksowych rozwiązań z zakresu ochrony załóg pojazdów. Na tegorocznym Eurosatory można było więc zobaczyć ciężarówki jednej marki, np. Iveco, z opancerzonymi kabinami KMW (Trakker GTF 8x8 FSA bazujący na modelu AT410T WM, obecnie dostarczany Bundeswehrze) i Trakker AT190T WM 4x4 w wersji cysterny do przewozu paliw (na stoisku Hutchinson Defense & Industrie Division, z kompleksowym systemem ochrony, także cysterny). Iveco M320.45 WM 8x8 z kabinami opracowanymi przez IBD są dostarczane w ramach programu PPT (Porteurs Polyvalents Terrestres) do armii francuskiej w 2 wersjach: wozu ewakuacji technicznej PPLD i logistycznego PPLOG z hakowym systemem załadowczym o ładowności do 19 ton. Ciężarówki Iveco M320.45 WM były prezentowane zarówno na stoisku Iveco DV (PPLD), jak i współpracującej w tym programie firmy Soframe (obie wersje). Pojazdy te zostały zamówione przez francuską Agencję Zamówień

KONSTRUK CJ A ŚRODK ÓW TR ANSPORTU ONSTRUKCJ CJA ŚRODKÓW TRANSPORTU

Opancerzona kabina-cytadela montowana na ciężarówkach Renault Kerax zapewnia ochronę na poziomie 3÷3a/3b wg STANAG 4569 (dla podwozia 8x8). Kontener z cysterną został opancerzony na poziomie 1 i otrzymał dodatkowe pasywne osłony systemu FlexFence firmy Plasan, chroniące przed pociskami granatników RPG-7 Ko m e r c y j n e w e r s j e Unimoga U4023 i U5023 miały premierę w kwietniu ub. roku. Teraz przyszła kolej na ich zmilitaryzowane wcielenie, które dzieli wszystkie innowacje z cywilami, w tym większą DMC: 10,3 t (U4023) lub 14,5 t (U5023). Dla mniej wymagających klientów (spoza UE) nadal dostępne są modele z poprzedniej generacji U4000 i U5000.

w 2010 r. w liczbie 200 szt. (150 PPLOG i 50 PPLD), ich dostawy rozpoczęły się w lipcu ub. roku i od razu pierwsze dostarczone ciężarówki zostały wysłane do Mali wraz pododdziałami biorącymi udział w operacji Serval. W tym roku na stoisku Rheinmetall Defence nie były prezentowane MAN-y z opancerzonymi kabinami IAC z KMW, czy MAC z Resseing Fahrzeugbau, ale austriacki producent na swoim stoisku prezentował skrycie opancerzoną kabinę do ciężarówek MAN TGM/TGS. Zastosowany system osłon zapewnia ochronę na poziomie 2 (balistyka) oraz 1/2a (minoodporność) wg STANAG 4569, a także odporność na eksplozję IED o masie do 50 kg TNT w odległości

Na Unimogach CCP zastosowano kilka rozwiązań firmy Hutchinson Defense & Industrie Division: cysterna ma osłony balistyczne chroniące przed pociskami kalibru do 12,7 mm, zbiornik paliwa pojazdu osłony chroniące przed pociskami 7,62 mm i pasywny system gaśniczy. Firma Carat Defense oferuje do Unimogów rodziny U3000/U5000 kabiny, które zapewniają ochronę 2-osobowej załodze na poziomie co najmniej 1 wg STANAG 4569.

KONSTRUK CJ A ŚRODK ÓW TR ANSPORTU ONSTRUKCJ CJA ŚRODKÓW TRANSPORTU

Skrzynię ładunkową prezentowanego na Eurosatory Actrosa GLF wyposażono w zaczepy umożliwiające transport 10- i 20-stopowych kontenerów. Na tym podwoziu można tworzyć inne specjalistyczne wersje, jak transporter z systemem PLS (Palletized Loading System), ciężki wóz ewakuacji technicznej, czy mobilny warsztat. MB Arocs 4151 AK 8x8 miał hakowy system załadowczy, którym podjął most towarzysząco-szturmowy REBS (Rapidly Emplaced Bridge System) firmy General Dynamics. REBS umożliwia pokonanie przeszkód o szerokości do 13 m. 5 m na wysokości 1 m. Można zwiększyć ochronę do poziomu 3 (balistyka). Na stoisku Renault Trucks Defense oraz w trakcie dynamicznych pokazów można było zobaczyć Keraxa 8x8 i Unimoga U 5000 CCP z opancerzonymi kabinami opracowanymi przez firmę Carat Defense. Oba modele z kabinami Carat są eksploatowane przez francuską armię, jednak na Eurosatory był prezentowany Kerax z najnowszą wersją pancernej kabiny/kapsuły, która jeszcze nie została wprowadzona do eksploatacji. Te dwie ciężarówki są przykładem jednego z częstych zastosowań opancerzonych pojazdów logistycznych do transportu paliw płynnych, czy jako cystern z systemem dystrybucji paliw. Keraxa 8x8, prezentowanego w wersji logistycznej z hakowym systemem załadowczym, załadowano opracowanym przez Renault Trucks Defense opancerzonym kontenerem z cysterną o pojemności 15,2 tys. l. Dodatkowo pojazd uzbrojono w zamontowane na dachu kabiny zdalnie sterowane stanowisko strzeleckie z rkm kal. 7,62 mm. Prezentowany podczas dynamicznych pokazów Unimog CCP, z opancerzoną kabiną i dostarczonymi przez firmę Hutchinson opancerzoną cysterną i zbiornikiem paliwa, na którym zamontowano system gaśniczy, pochodził z floty organizacji SEA (Service des essences des armées) odpowiedzialnej za

dostarczanie paliw płynnych do wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych Francji. Głównym zadaniem Unimoga CCP jest tankowanie statków powietrznych np. śmigłowców na polowych lub improwizowanych lądowiskach. Pojazdy logistyczne Mercedes-Benz, zarówno Zetros GTF (Geschützte Transportfahrzeuge), Actros GLF (Geschützte Logistikfahrzeuge), jaki i Unimog U5000 GLF z opancerzonymi kabinami są już dobrze znane. Dwa pierwsze zostały wprowadzone do użytku w siłach zbrojnych Niemiec (Actros 4151 AK 8x8 Bison, Zetros 1833A 4x4 GTF) i Kanady (Actros 8x8 AHSVS). Na wystawie był prezentowany m.in. 4-osiowy Actros 4150 AK 8x8 GLF ze zmodernizowaną, odchylaną do przodu, opancerzoną kabiną, w której poprawiono zarówno ochronę (w tym elektryczny system wspomagania otwierania i zamykania drzwi oraz awaryjny system otwierania), ergonomię (nowe siedzenia przeciwwybuchowe z dodatkową ochroną przed bocznymi eksplozjami i 4-punktowymi bezwładnościowymi pasami bezpieczeństwa), jak i komfort (wydajniejsza klimatyzacja). Bazowy poziom ochrony dla Actrosa GLF to 2 (balistyka) oraz 2a/ 2b wg STANAG 4569 (przeciwminowa). Opancerzony Actros jest napędzany 12-litrowym silnikiem OM501 o mocy 335 kW, który współpracuje z 16-biegową zautomatyzowana przekładnią. Zastosowano w nim pojedyncze koła

z ogumieniem o rozmiarze 14.00R20 (opony Michelin XZL), wzmocnione, dwustopniowe mosty napędowe, blokady mechanizmów różnicowych między kołami i między osiami oraz centralny układ pompowania kół. Drugim opancerzonym Mercedesem pokazanym w Paryżu był Zetros 1833A 4x4 GTF z nową skrzynią ładunkową, opracowaną wspólnie przez Doll i Westerwälder Eisenwerk (WEW), wyposażoną w system kotwiczenia standardowych 10-stopowych kontenerów. Także na Zetrosie umieszczono kontener z cysterną i systemem tankowania paliwa. Z kronikarskiego obowiązku należałoby jeszcze wymienić Zetrosa 3343A 6x6 w wersji ciągnika siodłowego z najmocniejszym silnikiem stosowanym w tym typoszeregu: OM 457 LA o mocy 316 kW, który będzie mógł być wykorzystany do tworzenia zestawów o łącznej masie do 80 ton. Mercedes-Benz Special Trucks oraz Iveco Defence Vehicles zaprezentowały po raz pierwszy militarne ciężarówki z silnikami spełniającymi normę emisji spalin Euro VI. W przypadku Mercedesa, były to najnowszy Unimog U5023 z silnikiem OM934LA o mocy 170 kW oraz MB Arocs 4151 AK 8x8 z silnikiem OM 471 o mocy 330 kW. Iveco DV zaprezentowało Trakkera 6x6 E6 z silnikiem Cursor w technologii „HI-eSCR”, bez EGR, o mocach do 410 kW. Te jednostki mogą pracować również bez AdBlue i być zasilane zintegrowanym paliwem pola walki, np. NATO F-63 (kerozyna). Mateusz JJ.. Multarzyński

KONSTRUK CJ A ŚRODK ÓW TR ANSPORTU ONSTRUKCJ CJA ŚRODKÓW TRANSPORTU

Z przodu ciężarówka, z tyłu armata To połączenie stało się modne od czasu, gdy zmieniły się priorytety „Boga wojny”. Kiedyś trzeba było wozić haubicę na opancerzonym podwoziu gąsienicowym lub w najgorszym razie kołowym 8x8, by podążać za czołgami, wystrzelić i zaraz zmykać, nim npl namierzy stanowisko i sam wystrzeli. Taki pojazd z konieczności był drogi w produkcji i utrzymaniu, a przy tym ciężki i przez to przywiązany do jednego rejonu. Teraz ważne jest, by armata wszędzie podążała za wojskiem, nawet jeśli wysyła się je na inny kontynent. W dodatku przy asymetrycznych konfliktach jest mało prawdopodobne, by przeciwnik miał sprzęt do śledzenia toru pocisku i mógł prowadzić ogień kontrbateryjny na kilkadziesiąt kilometrów. Owocem tego nowego myślenia jest m.in. system artyleryjski Caesar francuskiego koncernu Nexter, z haubicą 155 mm o lufie długości 52 kalibrów. Na tegorocznej Eurosatory obchodził 20. urodziny, zaprezentowano go w 1994 r. na podwoziu Unimog. Później pojawiła się wersja na podwoziu ciężarówki Renault Sherpa 5, którą kupiła francuska armia. Ma ona obecnie 72 Caesary, używała ich intensywnie w Afganistanie, a teraz strzela w Mali. Wyniki są tak dobre, że docelowo ten system ma zastąpić nie tylko haubice holowane, ale i gąsienicowe. Caesar to nasz dobry znajomy, był prezentowany naszej armii i pojawił się na MSPO w Kielcach. Pomysł spodobał się i zostanie zastosowany w haubicy Kryl, połączeniu nowego jelczańskiego podwozia i... izraelskiego działa firmy Elbit. Nexter odniósł jednak sukcesy eksportowe w Azji: Indonezja kupiła 37

sztuk, Tajlandia kolejne 6. Duża dostawa, mówi się nawet o 136 jednostkach, będzie realizowana dla klienta z Bliskiego Wschodu, ponoć będzie to Arabia Saudyjska. Caesar ma masę niespełna 18 t i na podwoziu Sherpy może rozwinąć prędkość 80 km/h na drodze, 50 km/h w terenie. Na miejscu akcji rozstawia się w niecałą minutę: obsługa wyskakuje z opancerzonej kabiny, wystarczy opuścić tylny lemiesz odciążający osie, ładowanie jest zautomatyzowane. Po wystrzeleniu 6 pocisków zwija się sprzęt, co trwa minutę, i zmienia pozycję, bo nikt nie lubi być ostrzeliwany granatami 155 mm i łatwo narobić sobie wrogów. Z zastosowaniem specjalnej amunicji BB (z generatorem gazu zmniejszającym podciśnienie za pociskiem), Caesar razi cele w odległości ponad 40 km, a że ma precyzyjne sterowanie, może trafić. Haubice dla Arabii Saudyjskiej (?) będą montowane na podwoziach Unimog, bo generalnie jest zasadą, że klient może wybrać „spód” do systemu. Na tegorocznej Eurosatory prezentowano pojazd proponowany armii hinduskiej, na podwoziu ciężarówki 6x6 Super Stallion, produkowanej przez Ashok Leyland Defense. Wracając do Elbitu: na wystawie pokazała ona konkurenta dla Caesara, system ATMOS. Autonomous Truck Mounted System, to wyjaśnia, o co chodzi: pojechać dalej niż na gąsienicach bez wożenia za sobą cysterny z paliwem (i przy okazji ciszej), szybko wystrzelać magazynek i zmykać na nową pozycję. Szybkostrzelność to 6 strz./min. Przy użyciu amunicji BB haubica 155 mm/52 ma zasięg blisko 40 km.

Hindusi podstawiają pod Caesara własne podwozie ciężarowe Super Stallion, nośnik różnych systemów uzbrojenia swojej armii.

Konkurent z Izraela/Czech: ATMOS z Elbit Systems na podwoziu Tatry 6x6. Z haubicy 155 mm można strzelać wszelkimi dostępnymi pociskami klasycznymi i „inteligentnymi”.

Takie Caesary, na podwoziu ciężarówek 6x6 Sherpa, są używane przez armię francuską także w czasie interwencji daleko od kraju, mieszczą się bowiem w ładowni Herculesów. Opcją Caesara jest kabina opancerzona, tu w wersji dla Saudyjczyków. Widoczne są różne typy granatów do haubicy, w tym z dodatkowym napędem rakietowym. Pojazd przewozi 18 nabojów.