China Shanghai Xian 13 - 24 juni 2013 Een impressie
A V D R
De groep
W O R L D
W I D E
Pieter Jan Vonk
A V D R
De sprekers
Toon van Mierlo
W O R L D
W I D E
Het overhandigen van een visitekaartje in China is aan een strak ritueel gebonden dat je bepaald moet leren. Dat was dan ook de eerste kennismaking met de cursus op 7 februari 2013. Een interessante verhandeling hierover was van mevrouw Lin Li. Vervolgens, 13 juni, togen we naar China waarbij reeds op Schiphol werd begonnen met het toepasselijke eerste cursusdeel “Procederen in eerste aanleg”. In China volgden nog de onderdelen over de regiefunctie van de rechter / de waarheidsvinding / het kort geding / het beslag en executierecht en de zekerheidsrechten. Het onderwijs werd gegeven door prof. mr A.I.M. van Mierlo en mr P.J.J. Vonk, in de wandeling ook wel genoemd Toon resp. Jan Pieter. Ze hadden elk een eigen stijl van lesgeven, van strak de stof volgen tot het diagonaal door de stof gaan al of niet gelardeerd met anekdotes en humor. De lessen heb ik met veel interesse gevolgd en ik vond de sfeer bepaald plezierig en informeel. De onderwerpen besloegen belangrijke actuele onderdelen van het recht. Bij de eerste cursus in Peking, in het Crowne Plaza hotel, had het hotel ons voorzien van een schrijfblok waarop ter linkerzijde een aantal blokken waren gedrukt. Volgens het opschrift waren die bestemd om te vullen met “Action Items”; “Ideas”; “Great Ideas”; en “Doodles”. Het blokje“Ideas” kende drie blokjes, terwijl “Great Ideas” slechts één blokje kende. De ontwerper van het blocnote ging er dus van uit dat het na drie gewone ideeën wel tijd werd voor één “Great Idea”. Het was mij wel gelukt om het blokje“Doodles” gevuld te krijgen, maar die drie gewone ideeën en vooral ook het“Great Idea”, daar moet ik nog wel aan werken. Voor mij in ieder geval een reden om zeker nog eens een soortgelijke cursus te boeken!
A V D R
W O R L D
W I D E
Theo over de cursus
"In Beijing groeien kantoor-, woon- en hoteltorens uit lawaai en nevel. In een van die torens was op last van de Academie voor de Rechtspraktijk een hotel voor ons geselecteerd. Met de term "luxueus" zou het tekort worden gedaan. Een kamer met een bed waarin zes Chinezen een gerieflijke nacht kunnen doorbrengen, zonder elkaars privacy binnen te dringen. Een bad- en sanitaire eenheid die uit een ruimtestation was ontvreemd. Adequate maatregelen tegen confrontatie met de atmosfeer: lucht wordt via een ingewikkeld systeem - gezuiverd, verbeterd en gekoeld de gastenverblijven ingeblazen. Drinkwater wordt genuttigd uit kunststof flacons en voor audiovisueel contact met de buitenwereld zijn flat screens beschikbaar. De Chinese voorliefde voor hotel- en andere torens lijkt voort te komen uit de drang om door middel van hoogbouw in de stratosfeer door te dringen. Die drang lijkt ingegeven door een combinatie van noodzaak en hoogmoed. Noodzaak omdat Chinezen, wanneer zij horizontaal worden gerangschikt, meer ruimte innemen dan verantwoord wordt geacht. Hoogmoed, omdat de meest populeuze natie ter wereld wil laten zien waartoe zij in staat is. De nederige waarheden dat er veel makke schapen in een hok gaan (en dat Chinese planologen niet alleen verticaal behoeven te denken) en dat hoogmoed voor de val komt, zoekt men in het reusachtige China tevergeefs. Tevergeefs? - Niet helemaal! Want tussen de wolkenkrabbers verschuilen zich de Hutongs. Geen protserigheid en hoogbouw, maar vriendelijke woninkjes. Ter grootte van een hotelbed en met evenveel warmte maar meer intimiteit. Soms voorzien van een verdiepinkje, dat het dak op is gevlucht en zich daar aarzelend staande houdt. Geen nevels van lawaai maar stilte. Hofjes ter grootte van een woonkamer in plaats van verkeersaders. Sanitaire ruimte-installaties zijn overbodig gemaakt door een enkel kraantje, waaruit de hele buurt - het hele buurtje - stromend water tapt. In de Houtong wordt geleefd zoals dat daar klaarblijkelijk al eeuwen gewoonte is: vredig en vriendelijk, met beide benen op de grond en dus zonder aandrang om in de stratosfeer door te dringen. Een bescheiden zuchtje van verademing."
A V D R
W O R L D
Bert over Hutong
W I D E
Nadat we ’s morgens besteed hadden aan het cursus onderdeel zijn we ’s middags naar het oude centrum van Shanghai gegaan. Deze hypermoderne stad met 23 mio inwoners kent ook nog een min of meer authentiek deel. De Yuyuan Tuin (Yuyuan Garden) is centraal gelegen in het centrum van Shanghai en is gebouwd in het midden van de jaren 1500 tijdens de Ming-dynastie. De Yuyuan Gardens zijn in feite een combinatie van tuinen op ingewikkelde wijze zijn aangelegd samen met een reeks van gebouwen en binnenplaatsen. Naast de tuinen ligt een bazar in authentieke bouwstijl de Yuyuan Bazar (ook bekend als de Yu Garden Market) Oorspronkelijk was er slechts een tempel, die gebouwd werdt in de 15e eeuw. Meer dan 100 jaar geleden was er een stijging van de pelgrims die naar de eredienst in de tempel kwamen. Als gevolg begonnen bedrijven en leurders winkels te openen in de directe omgeving van deze pelgrims. Sinds die tijd is deze markt nog steeds van belang. Tegenwoordig is er straathandel en zijn er kleine winkeltjes.
Wat meer achteraf zijn de warenhuizen, straat-runners leiden je er naar toe. Een hapje eten in een van de vele restaurants is ook mogelijk. De foto's geven een combinatie aan van gebouwen die vooral met doorkijkjes en rustgevende ruimtes werken. Advocaten (en de docenten trouwens ook) blijken niet vies van handel in de gebruikelijke toeristische hebbedingetjes. Van tassen tot horloges, de gebruikelijke afding methodieken bleken een op het oog “good price” op te leveren. De euforie duurde vaak helaas maar even en wel tot het moment dat een collega cursist het item voor de helft van de “good price “ had weten te bedingen. Chinezen zelf blijken overigens echt van namaak op grote afstand te kunnen onderscheiden, een oud Nautica shirt werd zonder aarzelen als “echt” herkend, een namaak versie bleek voor ongeveer 60 RMB (Yuan) dus ongeveer € 7,40 op de kop te tikken te zijn. Naast de cursus was ook het ongedwongen uitwisselen van zakelijke en persoonlijke wetenswaardigheden tegen de achtergrond van een fascinerende omgeving buitengewoon plezierig.
A V D R
W O R L D
W I D E
Will over De Yuyuan tuin
In juni 2013 heeft de Academie voor de Rechtspraktijk een cursus Burgerlijk Procesrecht georganiseerd in China. Voor veel van de deelnemers was het een eerste bezoek aan dit imposante land. De studiereis was voortreffelijke georganiseerd en ook de verdeling tussen de colleges en het bezichtigen van China liet niets te wensen over. Na de colleges in de ochtenduren was er voldoende tijd voor een goede lunch om vervolgens, onder de professionele begeleiding van zowel een Nederlandse als een Chinese, Engelstalige gids, diverse bezienswaardigheden te bezien. Zo is tijdens de eerste dagen van het verblijf in Beijing is een bezoek gebracht aan het Zomerpaleis. Het Zomerpaleis is een van de meest indrukwekkende paleizen in heel China. Gelegen op de Heuvel van het Lange Leven aan een kunstmatig aangelegd meer bestaat het uit vele paleizen, tempels, paviljoenen, bruggen, pagodes en letterlijk honderden wandelpaden in uitgestrekte tuinen.
Het is gebouwd met oog voor de kleinste details. De omgeving combineert de karakteristieken van zowel het noorden als zuiden van China, en het wordt beschouwd als een model van de Chinese tuin- en landschapsarchitectuur. Het Zomer Paleis staat sinds 1998 op de UNESCO werelderfgoedlijst en, alhoewel het door duizenden mensen per dag bezocht wordt, blijft het een plaats van troost voor hart en ziel. Het complex van 70.000 m²is aangelegd in een uitgestrekt domein rond een groot, kunstmatig meer, het Kunming-meer (de aarde van de uitgraving werd gebruikt voor het aanleggen van de grote Langlevenheuvel in het park), en bestaat uit allerlei rijk versierde en goed bewaarde paviljoenen, gaanderijen, woningen en tempels. Eeuwenlang werd het door de Chinese keizer en zijn entourage gebruikt als buitenpaleis, wanneer het tij-
dens de zomer weer eens te heet werd in de binnenstad. In 1860 kwam er een vertegenwoordiging van Engelse en Franse soldaten Beijing binnen en ze staken het gebied van het Zomer Paleis in de brand. De huidige gebouwen dateren uit de tijd van Cixi, de keizerin-weduwe. Zij had grote invloed had op de huidige vorm en uiterlijk van het Zomer Paleis. Zij liet aan het eind van de 19de eeuw het hele complex uitbouwen, en verbleef hier grotendeels zelf tijdens de laatste jaren van het keizerrijk. Het geld voor de aanleg van het uitgestrekte domein haalde zij uit de kas die bedoeld was voor de vernieuwing van Chinese vloot. Keizerin Cixi begon het herbouwen in 1880, wat vervolgens een decennium in beslag nam. In 1900 werden de tuinen wederom vernietigd door een oorlog. Pas drie jaar later kon de keizerin Cixi beginnen met de volledige reconstructie van het Zomer paleis. Nadat de laatste keizer, in 1924, verbannen was tot het Zomer Paleis, werd dit zomerverblijf van het imperiale hof ook een favoriete vakantie bestemming voor locale bewoners en toeristen.
Sinds de revolutie is het een groot openbaar park, en wordt erg druk bezocht op vrije dagen. Een van de meest bekende bestemmingen nabij het water is de Marmeren boot. Zoals zijn naam doet vermoeden is het gemaakt van wit marmer, maar sinds het werk is volbracht is het geen centimeter van zijn plek geweest. De boot is 36 meter lang en in het meer geplaatst als een teken van de voortdurende macht van de Qing Dynastie. Na afloop van het bezoek ging het gezelschap door voor het diner. De Academie voor de Rechtspraktijk had de reis tot in de puntjes verzorgd. De lunch- en dinergelegenheden waren voortreffelijk en het verblijf vond plaats in eerste klas hotels. De deelnemers van het reisgezelschap zijn aan alle kanten in de watten gelegd. Complimenten daarvoor!
A V D R
W O R L D
W I D E
Pieter Jan over Het Zomerpaleis
De boottocht langs Shanghattan. Op dinsdag 18 juni 2013, na een leerzaam ochtendcollege, wachtte ons de feestelijke boot die ons Shanghai van haar beste kant zou laten zien. De gewone kameraden bakten in de zon maar tegen geringe bijbetaling kon ook de schaduw worden bereikt terwijl de echte arbeiders een oogje in het zeil hielden. Sommigen herkenden hun lievelingsfilm anderen hun favoriete gereedschap. Soms waande je je in Brussel dan weer in Manhattan maar het was toch echt China. We fotografeerden erop los, met bevredigend resultaat en konden terugkijken op een zeer geslaagd uitstapje.
A V D R
W O R L D
W I D E
Jan over de boottocht
“How Long is a Chinese!” grapte onze gids Jang. “And Wu is his brother!”grapten wij terug. Een voor deze bijdrage belangrijkere vraag is: Howlong is de Chinese Muur? De uit aarde en steen opgetrokken verdedigingswal is om precies te zijn 6.259 kilometer lang en diende om het Chinese Keizerrijk te beschermen tegen aanvallen van nomadische ruitervolken uit het Noorden. Een heel klein stukje van deze immense muur zijn wij gaan bezichtigen. Bij aankomst regende het pijpenstelen. Wij werden bij het uitstappen uit de bus direct belaagd door regenponcho’s verkopende Chinezen. Een kleine investering van 20 Yuan zou ons droog moeten houden. Na een korte wandeling werd het punt bereikt waar we de muur op konden. Rechtsaf voor de watjes (vrij vlak gedeelte) ben linksaf voor de “hero’s”, volgens het bordje. De meesten van ons verkozen het heroïsche pad. Een stijle klim met vele traptreden bracht ons naar een wachttorentje een paar honderd meter hoger dan het opstartpunt, om daar te bemerken dat we aan de andere kant van de berg ook met een kabelbaantje
omhoog hadden kunnen gaan. Door de regen werd het uitzicht helaas verhinderd, maar dat mocht de pret niet drukken. We hadden de muur beklommen! Het was hier dat de strijd om het goedkoopste toeristische artikel losbarstte. Etienne van Bladel kocht een t-shirt het de Chinese Muur erop voor een x-bedrag. Later bleek dat professor Van Mierlo ook een t-shirt met een afdruk van de Muur had bemachtigd, maar dan vele malen goedkoper. Eenzelfde actie werd uitgehaald met Casto-petjes en vervolgens trachtte iedereen elkaar af te troeven met de aanschaf van prullaria tegen de laagste prijs. Er wordt wel beweerd dat de Chinese Muur het enige door mensen gemaakte bouwwerk is dat met het blote oog vanuit de ruimte te zien is. Dit is een fabeltje. Maar op de terugweg vanuit Xian naar Beijing was de over de bergtoppen glooiende Muur echter wel prachtig te zien vanuit het vliegtuig. Echt een heel indrukwekkend bouwwerk. De beklimming van de Muur zal niet snel uit mijn geheugen verwijderd worden.
A V D R
W O R L D
W I D E
Peter over De Chinese Muur
Waar iedereen al voor de reis zei dat wat je in China eet niet te vergelijken is met wat je bij de Chinees hier krijgt, klopte dit helemaal. Het eten was in één woord VERRUKKELIJK!! De mooiste en lekkerste creaties passeerden de revue…altijd geserveerd op een ronddraaiend plateau waar de bordjes op geplaatst werden. Op die bordjes lagen allerlei verschillende gerechten: kip, rund, varken, vis en groenten waar je van kon nemen wat je wilde. Dit zorgde ook voor de nodige grappen aan tafel als er weer iets werd geserveerd waarvan niemand kon herleiden wat het was. Waar we nog steeds niet achter zijn is hoe de vis heet die werd gefrituurd in een soort beslagje in de vorm van een spin maar dan met heel veel poten… Omdat we in verschillende steden zijn geweest (Peking, Shanghai…) was het ook interessant om te zien hoeveel verschillende smaken er zijn in de Chinese keuken. Van mild in het noorden tot het pittige in oosten en zuiden. En als er hier door de kok werd gevraagd of je van ‘spicy’ houdt en je bevestigde dit… het ook echt spicy was… Helemaal een feest was ook een dim sum lunch waar we 18 verschillende dim sums geserveerd kregen. Dit was het echte werk, wat een smaaksensatie. Kortom, het eten heeft de reis nog interessanter gemaakt dan hij al was!” Dit stukje wordt niet helemaal bevestigd door al onze medereizigers waarvan er één zich beperkte tot het eten van wat rijst en niet kon wachten om weer naar de KFC/Burger King/McDonalds te rennen om onze westerse vrienden goed te sponsoren… J
A V D R
W O R L D
Karin over het eten
W I D E
De stad van het Terracotta Leger, de Grote Moskee, de stadsmuur, Wild Goose Pagoda, Chinese musicals en de Qin-Dynastie. Keizer Qin Shi Huangdi (259-210 BC)wordt wel de eerste keizer van China genoemd. Hij verenigde heel China tot één rijk en was de stichter van de Qin-Dynastie. De naam China is van Qin afgeleid.Keizer Qin Shi Huangdi liet voor in zijn mausoleum het Terracotta Leger bouwen dat na 2200 jaar, op 29 maart 1974 door een boer is ontdekt. Een enorm complex met o.a. 3 grote hallen beschermen de beelden, waarvan het merendeel nog niet eens niet is opgegraven. De Grote Moskee is de oudste moskee van China, gebouwd in 742 AD en nog steeds dagelijks in gebruik. Door toepassing van de Chinese architectuur lijkt het niet op een normale moskee.
In het midden van de stad staat nog steeds de stadsmuur die bijzonder goed bewaard is gebleven (194 BC en gerestaureerd in de 14e eeuw) en is ruim 13 km lang. Het centrum van de stad is geheel ommuurd. De Giant wild Goose Pagoda (652 AD) is door de eeuwen heen meerdere malen herbouwd/gerestaureerd maar staat nog steeds overeind, hoewel een beetje schuin. In de Pagoda worden Buddha’s en Sutra’s bewaard. O p de verjaardag van Peter (20 juni) hebben we ’s avonds ook nog genoten van een traditionele Chinese musical met zang en dans. Ik heb er bijzonder veel van genoten!
A V D R
W O R L D
W I D E
Jojanneke over Xian
Met een jetlag in de benen liepen we via de prachtig geschilderde galerij, waar de chinese handwerkers vastbesloten waren ons iets te verkopen, naar de Temple of Heaven. Volgens de overlevering het punt waar de hemel en aarde samen komen. De heersende keizer bracht met zijn gevolg van ongeveer duizend man tweemaal per jaar een bezoek aan deze tempel om te offeren. Het opvallendste is de ronde gebedszaal voor de goede oogst. Het houten gebouw is rond, geheel van hout en zonder 1 spijker gebouwd. Onze gids, Chang, was verbaasd dat we wisten hoe dat kon! De tempel bestaat uit 3 nivo's.Elk nivo heeft zijn eigen azuurblauwe dak (kleur van de hemel) waarbij de "vergankelijkheid van de mens' gevangen is tussen 'hemel' en 'aarde'. De trap daar naar toe (vroeger ook blauw) heeft negen treden en op elke etage liggen negen dakplaten en negen stenenrijen ter versiering. Dit prachtige bolwerk van Chinese symboliek was een mooie kennismaking met de Chinese geschiedenins en cultuur. Dat smaakt naar meer!
A V D R
W O R L D
W I D E
Irene over De Temple of Heaven
Na een wandeling over het plein van de Hemelse Vrede, in de richting van het bekende portret van Mao, kom je bij de naamgever van het plein: Tiananmen, de poort van de Hemelse Vrede, die toegang geeft tot de Keizerlijke stad. Een volgende poort, Wumen (de Meridiaan-poort) voert naar de Verboden Stad, die 960 bij 750 meter beslaat. De, communistisch-rood geverfde, muren daarvan staan in schril contrast tot de handelsgeest van de Chinezen, die tussen de poorten in hun waren proberen te slijten. Een indrukwekkend bouwwerk, zeker als men zich realiseert, dat de Verboden Stad in de huidige vorm dateert van 1420 en door 1 miljoen mensen in 14 jaren werd gebouwd. Ook nog eens helemaal Feng Shui, met water en een tuin en berg achter de stad. De hoeveelheid decoraties – beschilderingen van de onderzijde van daken, veel beeldjes bovenop daken, marmeren trappen en pleinen met deels drakenmotieven erin uitgehakt – is gigantisch en veel decoratie blijkt op basis van bijgeloof te zijn aangebracht, zoals beeldjes op het dak die tegen brand beschermen. De keizer had geen brandverzekering en was waarschijnlijk niet al te bijgelovig, want naast alle relevante gebouwen staan grote metalen waterbassins waarin bluswater werd opgeslagen. De weidsheid en schaal van de Verboden Stad blijven verbazen, al zijn ze verklaarbaar. In China gaat het er grootser aan toe dan elders, de gemiddelde keizer heeft minder dan 3000 concubines en heeft geen 8886 kamers en een eigen park nodig. Helaas is de Verboden Stad niet in haar volle glorie te zien: zalen zijn tegenwoordig goeddeels leeg en de kunstvoorwerpen die hier eens schitterden zijn grotendeels naar Taiwan gebracht. Naar mijn mening heeft China al met al niet 1, maar 2 wereldwonderen: de Verboden Stad doet wat mij betreft niet onder voor de Chinese Muur.
A V D R
W O R L D
W I D E
Bernard over De Verboden Stad
Op het Plein van de Hemelse Vrede wordt de hemelse vrede afgedwongen door militairen. Die zijn dan ook royaal vertegenwoordigd en zij staan onbeweeglijk en stram in de hitte onder een parasol. (Dat laatste vond ik wel wat nuffig voor een stoere militair, maar soit.) Het plein is opgedeeld in sectoren met een toegangscontrole en met op cruciale plaatsen die militairen voor het geval dat het volk gaat morren. Opvallend was dat er sommige personen waren die ook stram in de houding stonden maar die wel degelijk burgerkleding droegen en die -evenals de militairen- beschikten over een parasol. Op mijn vraag daarover antwoordde de gids dat dit ook militairen waren en dat er daarvan nog veel meer waren maar dat die zich onopvallend tussen het publiek begaven. Ik moest immers beseffen, “ …..as you know ….” dat het geringste incident op dit hemelse plein direct de hele wereld overgaat. Snel handelen was dus geboden als er -ik verzin maar wat- een waxinelichtje zou worden gegooid naar het partijbureau.
Gezien de indeling in sectoren, de vele hekken en de toegangscontrole, zal een incident niet snel die grootte meer krijgen zoals in 1989 toen de tanks daar letterlijk over het volk heen gingen. Midden op het plein stond een brandblusser er wat verloren bij. De enige reden die ik kan bedenken is dat die bestemd is om een eventuele zelfverbranding in de kiem te smoren. Via de gids werd er een mooie groepsfoto gemaakt onder het wakend ook van het portret van Mao. De foto werd bevestigd in een meegeleverd boek met plaatjes. Een soort Chinees Verkade album. Ik heb die foto voor het thuisfront gebruikt om te bewijzen dat ik daar daadwerkelijk ben geweest, we blijven uiteindelijk wel juristen! Bovendien heb ik zojuist ook het nodige geleerd over waarheidsvinding dus toen kwam zo’n foto goed van pas. Al met al een mooi plein en zo vaak zie je nu ook weer niet de hemelse vrede op aarde.
A V D R
W O R L D
W I D E
Theo: Plein van de Hemelse vrede
AvdR World Wide