Folder ruimtelijke ordening

COLLEGES RUIMTELIJKE ORDENING 2014 EN 2015

NIEUW DE SERIE WERKCOLLEGES RUIMTELIJKE ORDENING 62 UUR COLLEGE 2014 en 2015 PE punten: PWO punten: Aantal dagen: Kosten: Niveau: Max. aantal deelnemers: Doelgroep:

62 62 15 EURO 2000,- incl. digitaal studiemateriaal, excl. BTW Verdieping & Specialisatie 27 Wetgevingsjuristen, overheidsjuristen en advocaten

SPREKERS mr. J.J. Hoekstra

prof. mr. A.A. Freriks

advocaat Straatman Koster Advocaten

hoogleraar Diergeneeskunde Universiteit Utrecht, advocaat Element Advocaten

mr. J.C. Ellerman

advocaat Six Advocaten

mr. T. van der Meulen

Adviseur StAB jhr. mr. H.C. van Geen

advocaat Allen & Overy LLP

mr. G.J.K. Elsen

advocaat Wladimirov Advocaten N.V. mr. W.J. Bosma

advocaat Van der Feltz Advocaten

mr. G.H.J. Heutink

advocaat Gijs Heutink Advocaten mr. M.G.J. Maas-Cooymans

advocaat Ploum Lodder Princen

mr. A. de Snoo

advocaat Houthoff Buruma prof. dr. G.H. Addink

bijzonder hoogleraar Staats- en Bestuursrecht Universiteit Utrecht

mr. dr. M.A.A. Soppe

mr. P.P.A. Bodden

prof. mr. P.J.J. van Buuren

advocaat Hekkelman Advocaten N.V.

hoogleraar Staatsrecht, Bestuursrecht en Rechtstheorie Universiteit Utrecht, Staatsraad Raad van State

advocaat Soppe Gundelach Witbreuk Advocaten

mr. J. Hoekstra

staatsraad Raad van State mr. A. ten Veen

advocaat Stibbe N.V. dr. F.A.G. Groothuijse

universitair docent/onderzoeker Omgevingsrecht Universiteit van Amsterdam

INSCHRIJVEN

ONDERWERPEN WABO door prof. dr. Addink (10 oktober 2014) In het college over de Wabo wordt ingegaan op de vergunningen die op het gebied van de fysieke leefomgeving onder de wet vallen. Aandacht wordt besteed aan activiteiten en projecten, de omgevingsvergunning (deelvergunning en fasering), het bevoegd gezag, de te volgende procedure, de betekenis van de verklaring van geen bedenkingen en het aanhaken aan de omgevingsvergunning. Voor de Wabo relevante ontwikkelingen in de wetgeving worden aan de orde gesteld zoals terzake van het permanent maken van de Chw, uitvoering afspraken verbetering vergunningverlening, toezicht en handhaving en enkele meer specialistische aanpassingen. Tenslotte komen de belangrijkste lijnen in de rechtspraak in het kader van de Wabo aan de orde.

Webinar: BIBOB, te volgen via www.avdrwebinars.nl door prof. dr. Addink (30 oktober 2014) Het webinar over de Wet Bibob gaat in het bijzonder over de wijziging van de Wet Bibob van 1 juli 2013. Eerst wordt kort in ingegaan op de oorspronkelijke ideeën doe aam de Wet Bibob uit 2003 ten grondslag lagen. Daarna komt de wijziging van 2013 aan de orde waarbij de reikwijdte is uitgebreid zodat ook vastgoedtransacties en huisjesmerlkerij getoetst kunnen worden. De administratieve lasten voor ondernemers zouden zijn verminderd en leidt de wet tot een meer uniforme toepassing. Tegelijkertijd hebben de gemeenten meer ruimte om de Wet Bibob toe te passen naar de lokale behoeften doordat de wet op iedere gemeentelijke vergunning kan worden toegepast. Voorts zal in het bijzonder worden ingegaan op de betekenis van de wet voor vastgoedtransacties en welke – nu nog relevante – rechtspraak is verschenen.

Webinar: Geur, te volgen via www.avdrwebinars.nl door mr. Bodden (5 november 2014) Op 5 november 2014 verzorgt Paul Bodden voor de Academie voor de Rechtspraktijk een webinar over (de juridische aspecten van) geur. Tijdens dat webinar zullen onder meer de volgende thema’s aan bod komen: - geurbeleid (‘Geurbrief’ Minister van VROM; NeR; Handleiding geur); - geurgevoelige objecten; - (geur)normering; toetsingskader (‘milieuspoor’: omgevingsvergunning en

algemene regels (Activiteitenbesluit milieubeheer)); - lex specialis: Wet geurhinder en veehouderijen; - geur en ruimtelijke ordening: omgekeerde werking; Handreiking Ruimtelijke ordening en milieu; (tijdelijke) afwijking van geurnormen: Interimwet stad-en-milieubena-dering; Crisis- en herstelwet; de geurverordening.

WRO en planologische instrumenten Chw door mr. Hoekstra en mr. Ellerman (10 november 2014) Jaap Hoekstra (Staatsraad bij de Raad van State) en Hanneke Ellerman (Six Advocaten) zullen ingaan op de belangrijkste onderwerpen uit de Wro (waaronder inhoud en procedure bestemmings- en exploitatieplannen, de Ladder voor duurzame verstedelijking, Rijks- en provinciale interventie-instrumenten en actuele jurisprudentie). Zij zullen daarbij ook aandacht besteden aan de planologische instrumenten uit de Crisis- en herstelwet.

Inrichtingenvergunning Wm door mr. Ten Veen (10 november 2014) De vergunning voor de activiteit milieu blijft complex; wat is een inrichting, welke algemene regels gelden als er geen sprake is van een vergunningplicht, wat is een gpbv-installatie en hoe bepaal ik wat BBT is? Wat is een omgevingsvergunning met beperkte milieutoets en hoe kan die bestaan naast een melding onder het Activiteitenbesluit? Al deze onderwerpen komen aan de orde, mede aan de hand van actuele jurisprudentie.

Webinar: Overname en milieu, te volgen via www.avdrwebinars.nl door mr. Van Geen (14 november 2014) Dit werkcollege geeft inzicht in de wisselwerking tussen milieurecht en contractenrecht bij te sluiten koopovereenkomsten en de rol die de milieujurist daarbij kan spelen. Dat kan worden geïllustreerd aan de hand van de bedrijfsovername, een verschijningsvorm van de koopovereenkomst. Milieurechtelijke onderwerpen komen bij bedrijfsovernames vaak op de voorgrond te staan en zijn veelal bepalend voor de te kiezen overnamestrategie.

In het kader van het overnameproces zullen verkoper en koper over het algemeen een zogenoemd due diligence onderzoek willen doen uitvoeren met betrekking tot milieu-aandachtspunten rond de over te nemen onderneming.

Zij zullen zich daarbij onder meer buigen over de vraag welke informatie zij dienen te verstrekken respectievelijk te verlangen over onderwerpen als vergunningen, naleving en handhaving, en bodemverontreiniging. Vervolgens moet worden bepaald hoe met de constateringen wordt omgegaan: Welke contractuele regelingen komen het beste tegemoet aan de wensen van partijen? Wat zijn de consequenties van de overname voor de voor een bedrijf geldende vergunningen en hoe moet met die vergunningen worden omgegaan als het bedrijf in verband met de overname wordt gesplitst? Hoe kan worden voorkomen dat bepaalde verplichtingen die de verkoper ingevolge de voor hem geldende regelgeving had, overgaan op de koper?

Water door dr. Groothuijse (21 november 2014) In deze serie werkcolleges kan het waterrecht niet ontbreken. In de praktijk van het ruimtelijke ordeningsrecht speelt het waterrecht immers een belangrijke rol. Die relatie is wederkerig, want ook het waterbeheer kan niet los gezien worden van de ruimtelijke ordening. Die relatie tussen beide komt misschien wel het meest nadrukkelijk naar voren bij de bescherming tegen wateroverlast en overstromingen. Op het raakvlak tussen beide rechtsgebieden doen zich interessante juridische vragen en ontwikkelingen voor. In dit werkcollege zal daaraan aandacht worden besteed. Na een inleiding op het waterrecht, zal de doorwerking daarvan naar de planologische besluitvorming (o.m. de watertoets) en de betekenis van het ruimtelijk bestuursrecht voor de aanleg van en wijziging waterstaatswerken, zoals de versterking van waterkeringen en de aanleg van bergingsgebieden, aan de orde komen. Daarnaast wordt ingegaan op de uit het waterrecht voortvloeiende beperkingen (en/of voorwaarden) voor gebiedsontwikkeling en de gemeentelijke zorgplichten ten aanzien van grondwater en afvloeiend hemelwater. Bij al deze onderwerpen speelt de taak- en bevoegdheidsverdeling tussen waterschappen en gemeenten een belangrijke rol, zodat ook daar aandacht voor zal zijn.

Natuurbescherming door prof. dr. Freriks (18 december 2014) Het natuurbeschermingsrecht is sterk in beweging. Wetswijzigingen en ontwikkelingen in de jurisprudentie volgen elkaar in hoog tempo op. Dit levert knelpunten op in de uitvoeringspraktijk. Het opstellen van ruimtelijke plannen

waar natuur een rol speelt, vergunningprocedures op grond van de Natuurbeschermingswet en ontheffingsprocedures op grond van de Flora- en faunawet worden vaak als een juridisch risico gezien. Datzelfde geldt indien natuurwetgeving een rol speelt bij de omgevingsvergunning. De komende jaren staan nieuwe ontwikkelingen op stapel: een herziene wettelijke regeling voor de PAS, de inwerkingtreding van de PAS, herijking van de natuurwetgeving als gevolg van de in voorbereiding zijnde Wet natuurbescherming en de Omgevingswet. Deze ontwikkelingen veranderen het speelveld voor overheden en maatschappelijk veld. Tijdens deze cursus worden de belangrijkste ontwikkelingen besproken en komt aan de orde op welke wijze met de in de praktijk gesignaleerde knelpunten kan worden omgegaan.

Geluid, bodem en lucht door mr. Bosma (13 januari 2015) Luchtkwaliteit, geluidhinder en bodembescherming zijn technische onderwerpen die in vrijwel ieder milieu- of ruimtelijke ordeningsdossier in meer of mindere mate aan bod komen. Basiskennis hiervan is essentieel om in de milieu- of ruimtelijke ordeningspraktijk werkzaam te zijn.

In deze cursus wordt de wettelijke systematiek, aan de hand van praktijkvoorbeelden, op praktische wijze toegelicht. Verder wordt uitgebreid aandacht geschonken aan actualiteiten, waaronder nieuwe rechtspraak.

Daarnaast wordt ook alvast een doorkijkje gemaakt naar de wettelijke systematiek onder de toekomstige Omgevingswet.

Geluid - Wet geluidhinder - gezoneerde industrieterreinen - wegverkeerslawaai - hogere grenswaarden - Activiteitenbesluit Luchtkwaliteit - titel 5.2 Wet milieubeheer - NSL - fijn stof en stikstofdioxide - niet in betekenende mate bijdragen - saldering

ONDERWERPEN

(VERVOLG)

Bodem - Wet bodembescherming - zorgplicht - Sanering - kostenverhaal Afval door mr. T. van der Meulen (13 januari 2015) Handhaving door mr. Maas - Cooymans (22 januari 2015) Strafrecht door mr. Elsen (22 januari 2015) Of het nu gaat om vergunningen, afval, gevaarlijke stoffen, verontreiniging van bodem en water, of om “ongewone voorvallen”, strafrechtelijke handhaving van ordeningsrecht is aan de orde van de dag. Regelmatig blijkt een bestuurlijke toezichtactie (ongemerkt) het begin van een strafrechtelijk onderzoek te zijn geweest.

De impact van een strafrechtelijk onderzoek en van een eventuele strafrechtelijk vervolging is groot. Het is daarom goed enig inzicht te hebben in de strafrechtelijke handhaving van ordeningsrecht. In vogelvlucht worden de volgende thema’s behandeld; - strafbaarstelling en sanctionering ordeningsdelicten; - strafbaarheid van rechtspersonen (privaat en publiekrechtelijk) en van management; - opsporingsbevoegdheden en samenhang met toezicht; - voorlopige maatregel (artt. 28-29 Wed); - praktische aandachtspunten voor strafrechtelijk onderzoek (do’s en dont's bij een inval, het verhoor en het incidentenonderzoek).

Bestuursrecht door prof. dr. Addink (19 februari 2015) Het bestuursrecht heeft betrekking op verschillende verhoudingen tussen de overheidsbestuur en de burgers en tussen de bestuursonderdelen onderling.

De belangrijkste rechtsverhouding vormt daarbij het besluit maar zijn meer-

dere relevante verhoudingen die daarbij aan de orde kunnen zijn en waarvoor het bestuursrecht normen bevat. De belangrijkste regels van het algemene bestuursrecht staan in de Algemene wet bestuursrecht die in principe op ieder beleidsterrein en de daarbij aan de orde zijnde rechtsverhouding met de overheid aan de orde zijn. De Awb bestaat uit drie delen: a. de definities, b. de normen voor bestuursorganen, c. het bestuursprocesrecht. Ingegaan wordt op de actualiteiten op ieder van deze drie onderdelen. Ten aanzien van de normen voor bestuursorganen komen met name de beslistermijnen aan de orde. Er hebben zich de laatste ingrijpende vernieuwingen in het bestuursprocesrecht voorgedaan die onder meer betrekking hadden op definitieve geschilbeslechting. Deze vernieuwingen in het (procedurele) bestuursrecht en het bestuursprocesrecht worden aan de hand van rechtspraak geïllustreerd.

Privaatrecht door mr. Heutink (25 februari 2015) Overheidsaansprakelijkheid (inclusief onrechtmatige besluiten) bodem, bevoegdhedenovereenkomsten, eventueel burenrecht en zakelijke rechten Boek 5. Overheid & privaatrecht: privaatrechtelijke overeenkomsten met de overheid, tweewegen- en doorkruisingsleer. De bevoegdhedenovereenkomst, voorwaardelijke verplichtingen in bestemmingsplannen. Overheidsaansprakelijkheid, onrechtmatige besluiten, schadebesluiten.

Wvg grondexploitatie planschade door mr. De Snoo (2 maart 2015) "Op deze dag ligt de nadruk op de financiële kant van gebiedsontwikkeling.

Deze wordt allereerst bepaald door het soort grondbeleid dat de overheid voert. Daarom wordt ingegaan op de instrumenten die de overheid daarin heeft, waaronder met nadruk de Wvg. En omdat iedere nieuwe ontwikkeling kosten met zich brengt, en soms ook opbrengsten, moet worden stilgestaan bij de verschillende mogelijkheden voor het verhaal van kosten. In de praktijk blijkt de juiste vormgeving van het kostenverhaal een van de belangrijkste factoren voor het al dan niet slagen van een project. Daarom zullen de verschillende mogelijkheden uitvoerig worden besproken en vergeleken. Een laatste financiële component betreft de eventuele planschade die moet worden vergoed. Hiervan zullen zowel de actuele stand van zaken als de mogelijkheden om deze te beperken of te vermijden worden behandeld.”

Onteigening door mr. Hoekstra (11 maart 2015) * de administratieve onteigeningsprocedure * zelfrealisatie en andere verweren tegen onteigening * minnelijke verwerving ter voorkoming van onteigening * de gerechtelijke onteigeningsprocedure (procedure aspecten) * volledige schadeloosstelling, onder meer: * werkelijke waarde onteigende * waardevermindering overblijvende * bijkomende schaden * kosten en rente MER door mr. Soppe (26 maart 2015) Het instrument milieueffectrapportage (m.e.r.) kan onder meer bij de besluitvorming in het kader van de ruimtelijke ordening een (voorname) rol spelen. Met het opstellen van een milieueffectrapport (MER) wordt niet alleen zorg gedragen voor voldoende onderzoek naar de te verwachten milieueffecten van de voorgenomen activiteit, maar ook worden daarmee mogelijke alternatieven systematisch in kaart gebracht en eveneens op hun mogelijke milieugevolgen bezien. Een juiste uitvoering van de m.e.r.-regelgeving is zeker ook in de ruimtelijke ordeningspraktijk niet zelden een lastige opgave.

Tijdens dit werkcollege wordt ingegaan op de volgende onderwerpen: - doel en (communautaire) achtergrond van m.e.r.

- werkingssfeer m.e.r.-regelgeving (wanneer moet er voor welk type ruimtelijke ordeningsbesluit een MER worden gemaakt?), waarbij wordt ingegaan op de salamitactiek - koppeling m.e.r.-regelgeving en Natuurbeschermingswet 1998 - onderscheid plan-MER en besluit-MER (= project-MER) - inhoudseisen MER (o.a. alternatieven) - m.e.r.-procedures - doorwerking MER in de ruimtelijke ordeningsbesluitvorming - actuele ontwikkelingen in de jurisprudentie voorgestelde regeling milieueffectrapportage in de in voorbereiding zijnde Omgevingswet

Overzicht jurisprudentie door mr. Hoekstra en prof. mr. Van Buuren (12 mei 2015)

mr. dr. M.A.A. Soppe

mr. A. de Snoo

mr. A. ten Veen

jhr. mr. H.C. van Geen

dr. F.A.G. Groothuijse

mr. G.H.J. Heutink

mr. G.J.K. Elsen

mr. J. Hoekstra

mr. J.C. Ellerman

mr. J.J. Hoekstra

mr. M.G.J. Maas-Cooymans

mr. P.P.A. Bodden

prof. mr. A.A. Freriks

mr. W.J. Bosma

prof. mr. P.J.J. van Buuren

prof. dr. G.H. Addink

mr. T. van der Meulen

W E B I N A R S

LEERGANG CONTRACTENRECHT 2014 - 2015, Jaargang 2 Sprekers: • • • • • • • • • •

• • • • • • • •

mr. G.J. Visser, senior raadsheer Hof Amsterdam, rechter-plaatsvervanger Rechtbank Noord-Holland mr. E.J. Zippro, advocaat De Brauw Blackstone Westbroek N.V. mr. G.J. Rijken, senior raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden prof. mr. K.F. Haak, emeritus hoogleraar Handelsrecht Erasmus Universiteit Rotterdam mr. dr. H. Wammes, raadsheer Hof Arnhem-Leeuwarden mr. K.J.O. Jansen, advocaat Pels Rijcken & Droogleever Fortuijn N.V. prof. mr. J.H.M. van Erp, hoogleraar Vermogensrecht en Europees Privaatrecht Maastricht University mr. P. Glazener, advocaat Allen & Overy LLP mr. W.L. Valk, vice-president Hof Arnhem-Leeuwarden, redacteur Tekst & Commentaar Burgerlijk Wetboek en Vermogensrecht, bestuurslid Vereniging Burgerlijk Recht prof. mr. J.G.J. Rinkes, hoogleraar Privaatrecht Open Universiteit Amsterdam, bijzonder hoogleraar Europees Consumentenrecht Universiteit Maastricht, raadsheer-plaatsvervanger Hof ArnhemLeeuwarden, rechter-plaatsvervanger Rechtbank Rotterdam, verbonden aan ACIS mr. drs. J.H.M. Spanjaard, advocaat La Gro Advocaten prof. mr. J.B. Spath, hoogleraar Burgerlijk recht Radboud Universiteit Nijmegen mr. A.P. Groen, advocaat Hofhuis Alkema Groen Advocaten prof. dr. F.J.M. De Ly, hoogleraar Internationaal Privaatrecht en Rechtsvergelijking Erasmus Universiteit Rotterdam mr. J.J. Dammingh, universitair hoofddocent Burgerlijk Recht Radboud Universiteit Nijmegen H. Swaffield, barrister and owner Helen Swaffield Associates Ltd mr. L. Reurich, raadsheer-plaatsvervanger Hof Den Haag mr. dr. T.J. de Graaf, advocaat NautaDutilh N.V., onderzoeker en universitair docent Universiteit Leiden

INSCHRIJVEN

48

49

PROGRAMMA & ALGEMENE INFO

INSCHRIJVEN

10 oktober 2014 13:00 uur - 17:15 uur WABO door prof. dr. Addink Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

30 oktober 2014 15:00 uur - 17:15 uur Webinar BIBOB door prof. dr. Addink, www. avdrwebinars.nl Locatie: Achter de computer

5 november 2014 12:00 uur - 14:15 uur Webinar Geur door mr. Bodden, www.avdrwebinars.nl Locatie: Achter de computer

10 november 2014 13:00 uur - 17:15 uur Wro en planologische instrumenten Chw door mr. Hoekstra en mr. Ellerman Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

10 november 2014 17:15 uur - 20:00 uur Inrichtingenvergunning Wm door mr. Ten Veen Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg, tijden zijn inclusief diner

14 november 2014 12:00 uur - 14:15 uur Webinar Overname en Milieu door mr. Van Geen www.avdrwebinars.nl Locatie: Achter de computer

21 november 2014 13:00 uur - 17:15 uur Water door dr. Groothuijse Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

18 december 2014 13:00 uur - 17:15 uur Natuurbescherming door prof. dr. Freriks Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

13 januari 2015 13:00 uur - 17:15 uur Geluid, bodem en lucht door mr. Bosma Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

13 januari 2015 17:15 uur - 20:00 uur Afval door mr. Van der Meulen Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg, tijden zijn inclusief diner

22 januari 2015 13:00 uur - 17:15 uur Handhaving door mr. Maas Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

22 januari 2015 17:15 uur - 20:00 uur Strafrecht door mr. Elsen Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg, tijden zijn inclusief diner

19 februari 2015 13:00 uur - 17:15 uur Bestuursrecht door prof. dr. Addink Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

25 februari 2015 13:00 uur - 17:15 uur Privaatrecht door mr. Heutink Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

2 maart 2015 10:00 uur - 17:15 uur Wvg grondexploitatie planschade door mr. De Snoo Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg, tijden zijn inclusief lunch

11 maart 2015 13:00 uur - 17:15 uur Onteigening door mr. Hoekstra Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

26 maart 2015 13:00 uur - 17:15 uur MER door mr. Soppe Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

12 mei 2015 13:00 uur - 17:15 uur Overzicht jurisprudentie mr. Hoekstra & prof. mr. Van Buuren Locatie: Kasteel Waardenburg te Waardenburg

Academie voor de Rechtspraktijk Postbus 13346 | 3507 LH Utrecht | T 030 - 220 10 70 | E info@avdr.nl

AV D R . N L