den_haag_centraal_18

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 14-15 16-17 19-23

4 Rechtszaak om graf van Nijhoff

4 Slag om Arnhem door Haagse schildersogen

pagina 3

pagina 4

4 Golfcentrum opent deuren op Binckhorst

pagina 5

vrijdag 14 september 2007 • jaargang 1 • nummer 18 • € 1,00

Unieke Escher weg uit postkantoor De wandschildering ‘Metamorfose’ van Escher verdwijnt uit het hoofdpostkantoor aan het Kerkplein. Het postkantoor ondergaat zelf een metamorfose, waardoor er voor het 42 meter lange schilderij vanaf januari geen plek meer is. Of het unieke kunstwerk een nieuw onderkomen in Den Haag kan vinden, is nog onzeker.

DOOR

MIRANDA FIERET

De zwarte en witte vlakken die transformeren in bloemen, bladeren en diersoorten zijn dit jaar voor het laatst te zien in het hoofdpostkantoor.

Vanwege een ‘restyling’ verdwijnt de meters lange balie in het postkantoor en daarmee ook de ruimte waar het langste werk van Escher boven kan hangen.

Conservator Astrid Wassenberg van TNT Post is naarstig op zoek naar een nieuwe locatie.

“Het idee was om deze Escher in een publieke ruimte te hangen. Daar is hij ook voor gemaakt. Toch is het lastig om een ruimte te vinden van een omvang waarbij ‘Metamorfose’ tot zijn recht komt”.

Wassenberg kijkt niet alleen in Den Haag voor een geschikt onderkomen. “Ik ben met diverse publieke partijen in gesprek, ook buiten Den Haag. Het is nog te vroeg om te zeggen welke locaties in de race zijn om het werk van Escher te krijgen”.

Museum Escher in het Paleis aan het Lange Voorhout, het onderkomen van veel van zijn werk, is geen optie volgens de curator. “Ik zou het prachtig vinden om het daar te plaatsen, maar het werk is gewoonweg te groot. Zelfs in het trappenhuis zou het niet passen”. Wassenberg hoopt dat zich nog een aantal geschikte partijen aandienen. “Het zou mooi zijn als we een publieke plek in Den Haag kunnen vinden”.

DEPOT

Wanneer er vóór januari geen geschikte ruimte wordt gevonden, gaat ‘Metamorfose’ in een depot. Het is niet de eerste keer dat er stukken van bijzondere waarde uit het pand aan het Kerkplein verdwijnen. Zo zijn een lamp en twee klokken verdwenen die dateren uit de tijd dat de architect Friedhoff het postkantoor had aangekleed. De lamp is gesneuveld en de monumentale klokken liggen nog steeds in het depot. Wassenberg benadrukt dat het werk van Esscher een betere toekomst tegemoet gaat. “Ik zie het als mijn persoonlijke strijdtocht om voor ‘Metamorfose’ een mooie plek te vinden”.

TNT kijkt niet naar tijdelijke locaties voor de wandschildering.

“Er zijn veel investeringen mee gemoeid om het te verplaatsen. We zoeken daarom een oplossing voor minstens een paar jaar”. Het werk blijft eigendom van TNT, zegt de curator. “We gaan het werk niet verkopen. Misschien dragen we het wel over aan de desbetreffende partij”.

Het werk van Escher uit 1968 maakte van het hoofdpostkantoor een gewilde plaats voor toeristen, kunstliefhebbers en uiteraard klanten. Tijdens het wachten was er genoeg te zien met de schildering over de volle breedte van de publiekshal. Een paar jaar na de heropening in 1990 is het werk gerestaureerd door Ewout Langeberg.

Het schilderij is hierbij in drie stukken gezaagd om eraan te kunnen werken.

Als het werk straks van de muren wordt gehaald, wordt bekeken of er nog een restauratie noodzakelijk is. “We starten binnenkort een onderzoek. Van dichtbij zie je pas echt in welke staat het verkeerd”.

‘Metamorfose’ in het postkantoor aan het Kerkplein. Dit jaar voor het laatst op die plek te zien. FOTO: C&R

Centrum krijgt extra brandweerpost De binnenstad van Den Haag krijgt een nieuw ‘uitrukpunt’ voor de brandweer.

Burgemeester Deetman zet zich hiervoor in omdat de wendbaarheid en snelheid van de brandweer anders onder druk komen te staan. “Het is gewoonweg te druk in de binnenstad”, aldus Gerben van den Berg, woordvoerder van de burgemeester.

Het wordt voor de brandweer steeds lastiger om snel ter plaatse te zijn wanneer er een incident in de binnenstad is. Een extra brandweerpost moet hier verander-

ing in brengen. “Het is steeds drukker op de weg, er wordt steeds meer gebouwd in de stad en het groeiende aantal evenementen vraagt om maatregelen”, laat Gerben van den Berg weten. Met een nieuwe post waarvandaan brandweerwagens kunnen uitrukken, moet het mogelijk worden om tijd te winnen. “Er komen niet alleen kantoorpanden in het centrum bij, maar ook woonhuizen. Het is gewoonweg druk in de stad. Daarbij mag het niet zo zijn dat de aanrijtijden van de brandweer onder druk staan vanwege een file of een evenement”.

Een geschikte locatie voor het nieuwe uitrukpunt heeft Deetman nog niet gevonden. Wel is zeker dat de post in de binnenstad komt.

De dichtstbijzijnde brandweerkazerne zit nu in de Zamenhofstraat en heeft als specialisme duiken en waterongvallenbestrijdingen. De wagens van de nieuwe brandweerpost in het centrum worden uitgerust met apparatuur die speciaal bedoeld is om te blussen in hoge panden.

Wanneer de extra post wordt gerealiseerd en hoeveel personeel er gaat werken, is nog niet bekend.

4ADVER TENTIES3

Kijkje in de vernieuwde Bijenkorf op pagina 5 HUURWONINGEN ZIE PAGINA 3 Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl Zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

Netwerkprijs voor Leontine Smith Tijdens de MKB Den Haag Business Beach Borrel deze week bij strandpaviljoen Zeezicht in Scheveningen heeft Wethouder Kool de MKB Den Haag WTS Jobobo Trofee uitgereikt aan Leontine Smith.

Zij kreeg deze aanmoedigingsprijs voor jonge netwerker van het jaar als mede-directeur van communicatie adviesbureau Smith & Glebbeek Communicatie.

Leontine (35) werd geroemd voor haar inzet en netwerkactiviteiten voor het jonge ondernemersklimaat in Den Haag. Zij kreeg met name bekendheid door het initiëren en organiseren van een driedaags strandgolf evenement in Scheveningen.

MKB Den Haag reikt jaarlijks een aanmoedigingsprijs uit aan een enthousiaste netwerker, die als bindend element fungeert voor jonge Haagse ondernemers.

“Leontine Smith is dit jaar de terechte winnaar, want zij heeft een prominente netwerkrol en het getoonde enthousiasme is een voorbeeld voor ons allen!”, aldus de heer Sassen van Wessel, Tideman & Sassen Advocaten te Den Haag, die de MKB Den Haag WTS Jobobo Trofee sponsort.

2

Feuilleton

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

AFLEVERING 18

Wat vooraf ging: Lex deed aangifte van inbraak bij de politie hoewel er nauwelijks aanknopingspunten zijn. Op de krant hoort hij van de redacteur Klint dat een rechercheur in het café van Tante Annie navraag naar Zwarte Molly deed.

Londen was een verademing geweest. Wat een stad was het toch vergeleken bij Den Haag! De Passage en de Denneweg waren dorpsstraatjes als je over Pall Mall of Regent Street liep. Paleis Noordeinde was nauwelijks meer dan een koetshuis van Buckingham Palace en vergeleken bij Harrods of Harper leken De Bijenkorf en C&A wel buurtwinkeltjes. En dan de theaters en uitgaansgelegenheden! Meteen de eerste avond al waren ze naar een toneelstuk gegaan en de zondagmiddag naar een musical-hall in Soho.

Dan waren de voorstellingen in K&W, Amicitia, het Kurhaus of de schouwburg middelbare schoolavondjes! Zo’n acteur als Lawrence Olivier was toch wel even andere koek dan Ko van Dijk of Paul Steenbergen. Hoewel ze lang niet alles had verstaan, had ze voortdurend de aanvechting gevoeld op het podium te springen en mee te doen. Zelfs de populaire muziek had klasse, heel anders dan die ordinaire volksdeuntjes van Frans Vrolijk, de Wama’s of de Selvera’s.

Vroeger, toen ze nog met Botto was getrouwd, had ze ook wel eens een musical willen zien maar Botto vond dat ver beneden zijn standing. Als hij een avond vrij had tijdens een tournee met het Residentie Orkest, moest ze onveranderlijk mee naar The London Philharmonic Orchestra in the Royal Albert Hall. Mooi maar wel saai. Toch had ze gefronst toen Dick gisteravond nog naar een club had gewild waar een bekende rock&rollzanger optrad. Dat had ze niet verwacht van een vooraanstaand econoom maar ja, weigeren kon ze niet, Dick betaalde immers alles, de vliegreis, het luxehotel, de dineetjes. Hij had zelfs een bisamstola in Bondstreet voor haar gekocht en achteloos honderd pond sterling uitgeteld!

Hoeveel geld ze zelf ook had, dat zou ze nooit doen. Het enige dat ze had gekocht was haar favoriete nachtcrème, twee tubes Jean Gaby, een fles Schotse whisky voor haar broer Henk en een lekker stuk zeep voor mam want in het ziekenhuis hadden ze alleen maar van die keiharde blokken Sunlight. Ze had ook een plaatje van die rock&rollzanger gekocht, voor Gerard die er gek

van was. De zanger, een jongen met een vetkuif die Tommy Steele heette, had zijn handtekening op het hoesje gezet. Zingen kon hij niet, een raar soort schreeuwen over Tallahassee Lassie, en dat steeds weer, maar Gerard zou er wel blij mee zijn als hij van zijn vakantietripje terugkwam.

Dat moest ook wel want ze had hem nodig, zo bang als ze voor hem was. Hij was wel een prima uitsmijter die lastige klanten er zonder pardon uitkieperde maar hij was ook onvoorspelbaar. Agressief en sterk als een beer. Ze had hem nooit in haar slaapkamer toe moeten laten, maar god, ze had gewoon medelijden met hem gehad toen hij als een puber stotterend had gezegd dat hij met haar naar bed wilde. Hij was verliefd op haar, dat was wel duidelijk, en dat was iets wat ze niet kon hebben. Ze wist ook wel wat hij er voor terug wilde als ze hem zou vragen na te gaan wie die stewardess was. Maar wat dan? Remmelt wilde ze niet meer, de zak! Die fotograaf Van der Broek kende verdomme zijn voornaam omdat de stomme hond zijn sigarettenkoker had verloren! De zilveren koker die ze hem vorig jaar op zijn verjaardag had gegeven!

Had die stewardess Anneke er mee te maken? Dat was de eerste schok geweest. Godzijdank had de fotograaf haar niet gezien! Na de landing op Schiphol was Dick zijn auto gaan halen. Ze had buiten staan wachten toen ze de stewardess had zien aankomen. Iemand had geroepen: Anneke! Een man op een scooter. Ze had hem eerst niet herkend maar het was Van der Broek geweest! Toeval? Dat kón bijna niet, een stewardess uitgerekend op háár vlucht. Had Van der Broek haar laten volgen?

De tweede schok volgde toen ze thuis kwam. Remmelt had een paar minuten later aangebeld. Hij was zondagmiddag naar de Bankastraat gegaan om te kijken of er al foto’s daar in de bus lagen. Hij was zich kapot geschrokken toen hij vanuit de auto had gezien dat Van der Broek daar was en een envelop in de bus had gestopt. Erin zaten twee foto’s van haar op een ziekenzaal in het Rode Kruis maar achterop één ervan stond een boodschap geschreven die ze met bonkende slapen had gelezen:

Stadsmens

De moord op Blonde Dolly DOOR TOMAS

nenlandse Veiligheids Dienst die erachter was gekomen dat ze af en toe de Russische violist van het zigeunerorkest in café-restaurant ‘Den Hout’ bezocht? Maar dan zou de man van de Amerikaanse ambassade haar hebben gewaarschuwd, de BVD werkte immers samen met de CIA hier!

De avond had ze als gewoonlijk de klanten afgewerkt, elke keer nerveus als Gerard de deur opentrok dat Van der Broek er zou staan. Maar ook dat was onwaarschijnlijk.

Want zelfs als die stewardess ermee te maken had, dan had de naam Suze van der Bergh op de passagierslijst haar niets gezegd. Mevrouw Hogenhuis, had Van der Broek achterop een foto geschreven.

Een week geleden had ze zich voorgenomen gewoon weer onder die naam op te treden, maar dat zou ze niet meer doen. Evengoed kon ze zich anders noemen. En natuurlijk zou ze hem niet bellen, ze was niet gek! De armband zou ze ook niet meer dragen.

De laatste klant was de professor die maar kort kon blijven omdat de Kamer met reces was en hij het smoesje naar zijn vrouw in Rotterdam niet meer kon ophangen in Den Haag te overnachten. Sinds hij een bekend journalist achter zich aan had zien wandelen, kwam hij achterom, stipt om elf uur.

Hij was woedend op Joseph Luns, de minister van Buitenlandse Zaken die zijn collega Van der Bergh als een baksteen had laten vallen vanwege een verhouding met een getrouwde vrouw. “Konden we hem maar eens op een faux-pas betrappen!”

Je moest eens weten!, had ze gedacht toen ze de deur achter hem af wilde sluiten. Eerst dacht ze nog dat de man in het donker een klant was, maar het bleek Cor zodat ze verstijfde. Was die Van der Broek er dan toch achter gekomen dat zij de eigenares van het pand in de Maystraat was? Of had hij nachtdienst op het hoofdbureau gedraaid en kwam hij nog een borrel halen?

Ze zag aan zijn ogen dat er iets mis was maar nog vóór ze ernaar kon vragen, zei hij: “Ik weet niet waarom, maar ze zoeken je, meid!”

ROSS

“Beste mevrouw Hogenhuis. Ik zou graag eens met u willen praten over die winter van ’44 toen in Amsterdam. U kunt dan meteen de sigarettenkoker van uw vriend Remmelt terugkrijgen. U kent vast mijn telefoonnummer”.

Ze had gedacht dat ze een hartverlamming kreeg.

“Wat is er verdomme gebeurd?”

Remmelt had wat dom gegrijnsd en de sigarettenkoker tevoorschijn gehaald”. “Ik was hem bij hem thuis verloren. Maar maak je geen zorgen, schatje.

En trouwens, hij is toch alleen maar verliefd op je?”

Winter ’44. Toen ze, net 17 jaar oud, bij Madame Zarathoestra in huis was gekomen. Wat had ze anders gemoeten, alleen, zonder geld, zonder eten?

Hoe wist die Van der Broek daarvan? Had ze hem daar dan gezien? Was hij soms een van de klanten geweest? Dat leek haar niet, want waarom zou hij dan zo nadrukkelijk naar de armband hebben gevraagd? Die had ze immers pas na de bevrijding gekregen.

Godzijdank dat het oude kreng Zarathoestra dood en begraven was! Die kon nooit meer vertellen wie ze was of werkelijk heette.

Kon het dat Van der Broek afwist van de stortingen? Hij was per slot persfotograaf en hij kende vast en zeker veel politici en zakenmensen. Maar dan zou er de afgelopen weken niks meer binnen zijn gekomen en dat was wél zo. Wat dan? De Bin-

DOOR

WO R D T

VERVOLGD.

JOKE KOR VING

Jan Bons bracht Dichter aan huis

Het was weer een van die mooie ideeën van wijlen Jan Bons: Huizen openstellen voor dichters. ‘Gaan we doen Ien’, zei hij eind jaren tachtig tegen zijn vrouw Ineke. En omdat het bij dit echtpaar nooit alleen bij woorden bleef, werd in 1991 ‘Dichter aan huis’ werkelijkheid.

Het tweejaarlijkse poëziefestival, waarop Nederlandse en Vlaamse dichters in Haagse huiskamers uit eigen werk voordragen, is intussen befaamd. Op 29 en 30 september wordt het voor de negende keer gehouden. Bij Ineke Bons is zaterdag de 29ste H.C. ten Berge te gast. De dichter, prozaschrijver en vertaler won vorig jaar de P.C. Hooftprijs voor zijn gehele oeuvre.

Ineke is van het begin af aan gastvrouw geweest. Alleen in 2005 sloeg zij het festival over. “Jan was net overleden. Zonder hem kon ik dat toen nog niet aan”.

Dat juist H.C. ten Berge bij haar dichter aan huis is, maakt het voor haar heel bijzonder. Op de crematie van Jan Bons droeg voordrachtkunstenares Mieke Lelyveld ‘Tijd is’ voor uit zijn bundel ‘Het vertrapte mysterie’. Ineke: “Het is zo’n mooi gedicht. Ik had dat speciaal gekozen, niet wetende dat Ten Berge ooit bij mij thuis zou komen”.

Zij en Jan Bons, destijds eigenaar van Bons Softwarebureau, hielden in de jaren tachtig met vrienden poëzieavonden. “Iedereen moest een gedicht maken en iets voordragen van een fa- Ferry Simonis en Ineke Bons, organisator en gastvrouw. FOTO: CREATIVE IMAGES voriete dichter”. Het plan om daar iets meer mee te gaan doen ontstond na een bezoek Ton Haak namen de taak op zich, bijgestaan door management had gevolgd. Hij verbleef geregeld aan chambres d’amis, de intieme kunsttentoon- het echtpaar. Het festival zou eenmalig zijn, maar in de Oekraïne, waar hij aan een paar projecten stellingen in Gentse huiskamers. Ineke: “We von- werd wegens succes in 1993 nog één keer gehou- werkte. “Die waren op een gegeven moment klaar den het fantastisch. Jan kwam toen op het idee om den. Ineke, lachend: “In 1995 nog één keer, en ga zo en ik kreeg daardoor meer tijd. Dichter aan huis is dichters in Haagse huiskamers neer te zetten. Maar maar door. Nu zitten we in 2007”. een tweejaarlijks festival, ik wilde wel elk jaar een we beseften wel meteen dat wij voor de organisatie Zoutenbier en Haak, die naar de VS emigreerden, activiteit. Er moest ten slotte ook brood op de plank professionals moesten inschakelen”. Vriendin Ans werden in 1995 opgevolgd door beeldend kunste- komen”. Simonis bedacht in 1998 Literair Paspoort.

Zoutenbier, die een organisatiebureautje had, en naar Ferry Simonis die in Utrecht een studie kunst- “Het is dezelfde opzet”, vertelt hij, “alleen wordt

dit festival in de residenties van ambassadeurs gehouden”. Er is nog een verschil. In de woningen dragen twee dichters voor: de ene afkomstig uit Nederland, de andere uit het land van de desbetreffende ambassade. De bezoekers krijgen vertalingen van de buitenlandse poëzie.

In 2000 werd Literair Paspoort op het laatste nippertje afgezegd omdat er onvoldoende subsidie was. In 2003 en 2005 kon het festival wel plaatsvinden.

Simonis: “Volgend jaar is er weer een nieuwe ronde subsidies voor de periode 2009-2012. Hopelijk kunnen we het dan opnieuw op de rails zetten. Ik onderzoek nu of er samenwerking mogelijk is met andere landen. Daarvoor ben ik in Ierland, Finland en Tsjechië geweest om te kijken of het festival ook daar georganiseerd kan worden. Als je subsidie bij de EU aanvraagt, heb je twee partners nodig”.

Simonis ontwikkelde meer initiatieven.

Dichter aan huis is vorig jaar voor het eerst in Gent gehouden, in het weekeinde van 13 en 14 oktober krijgt dat een vervolg. En in Amsterdam organiseerde hij in 2004 en 2006 het prozafestival Verhaal halen, waarop schrijvers en columnisten van naam in huiskamers en ateliers de mooiste proza lieten horen. “Het was een groot succes, alleen financieel niet”, vertelt Simonis.

“Daarom willen we het in 2008 in Den Haag houden. Maar we nemen een andere route dan bij het poëziefestival.

Het betekent dat we op zoek zijn naar nieuwe adressen”.

Het aanbod voor Dichter aan huis varieert: van stadspaleisje tot hofjeswoning.

Ferry Simonis kan rekenen op een vast bestand, zoals op het huis van Ineke Bons: “Ik kijk ernaar uit maar ben van te voren altijd doodnerveus”, bekent ze. “Aan de mensen die komen zie je dat ze het allemaal prachtig vinden. Je merkt ook dat de gastvrijheid heel erg op prijs wordt gesteld”.

Stichting Dichter aan huis tel. (070) 3465786 festival@dichteraanhuis.nl

Rechtszaak om rechten graf Nijhoff Acteur Jules Royaards daagt volgende week de gemeente Den Haag voor de rechter. Inzet van de rechtszaak zijn de rechten van het graf van zijn stiefvader, dichter en toneelschrijver Martinus Nijhoff.

Royaards wil de rechten overdragen aan de Stichting Altvoorde, die zich inspant om graven van cultuurdragers in Nederland niet verloren te laten gaan.

DOOR

MIRANDA FIERET

Het graf van Martinus Nijhoff is lastig te vinden op de openbare begraafplaats Westduin. Verwilderde struiken en een sokkel zonder bronzen beeld doen niet vermoeden dat hier een gevierd persoon uit de culturele sector ligt. Daarom heeft Stichting Altvoorde Jules Royaards benaderd om een nieuw grafmonument te plaatsen voor de in 1953 overleden Nijhoff. Ook het onderhoud wil de stichting op zich nemen. “We hebben hem al in 2003 benaderd en Jules Royaards was meteen enthousiast”, vertelt Bouke Jagt, voorzitter van Altvoorde.

“Alleen is de gemeente een probleem. Er was toen net een jaar eerder een veror-

dening aangenomen. Hierin staat dat alleen familieleden of familiestichtingen de rechten kunnen overnemen. Maar fondsen investeren niet in een graf dat in particuliere handen is”. Royaards hoopt dat de rechtszaak op dinsdag 18 september uitkomst biedt: “Er moet toch een oplossing zijn”.

Volgens de stichting is de gemeente niet bereid om te praten over het voornemen om het graf van Nijhoff op te knappen.

“We hebben nooit persoonlijk contact gehad. Elke keer werd het afgekapt met een e-mail of telefoongesprek met een medewerker van de gemeente. We werken in heel het land, maar Den Haag is de enige gemeente die zo reageert”.

LEVEND

VERLEDEN

Ankie Pastoors van de gemeente Den Haag laat weten dat er geen reden is om een uitzondering te maken op de verordening. “Grafrechten mogen geen handelsartikel worden. Misschien heeft deze stichting wel de juiste bedoelingen, maar ze zijn niet de enige”. Pastoors benadrukt dat Den Haag niet alleen staat in dit standpunt. “Er zijn wel meer gemeenten die zo handelen. We willen graven liever zelf in beheer houden”.

De gemeente Den Haag maakt binnenkort een inventarisatie van graven die in aanmerking komen voor een opknapbeurt. Ook zal er deze of komende maand een reactie komen op de motie ‘Levend

verleden’ die CDA-raadslid Ries Smits heeft ingediend. Hierin pleit hij voor beter onderhoud van grafzerken en graven van prominente Nederlanders.

Of de motie een einde maakt aan het juridisch getouwtrek om het graf van Nijhoff, is de vraag. Tot nu toe heeft Royaards nog steeds het graf in beheer. Zijn moeder, actrice Georgette Hagendoorn, trouwde op latere leeftijd met Martinus Nijhoff en ligt in hetzelfde graf. “Ik zou graag willen dat het wordt opgeknapt, maar nu zie ik er zelf geen heil in. In het begin stond er nog een bronzen beeld op, dat ze samen in Florence hebben gekocht. Maar dat is al een tijd geleden gestolen. Toen de stichting mij benaderde, bood dat uitkomst. Mijn moeder en Martinus zouden het fantastisch hebben gevonden. Ik ben al vaak op zolder geklommen, op zoek naar geschikte gedichten voor op het graf. Er leek geen vuiltje aan de lucht”. Royaards wil met de rechtszaak de weg vrij maken voor de stichting Altvoorde. “Toch ben ik bang voor de nodige starheid. Als het dit keer niet lukt, is het over ben Jules Royaard bij het graf van Martinus Nijik bang. Mijn plezier en enthou- hoff en Georgette Hagendoorn op Westduin. siasme zijn aan het wegebben”. FOTO HARMEN DE JONG

Aardigheidje uit begroting voor cultuur

Gemeente reserveert 45 miljoen euro voor havens en Binckhorst De gemeente Den Haag heeft komend jaar 152 miljoen euro extra uit te geven. Daarvan gaat 45 miljoen naar grote projecten als de herinrichting van Scheveningen Havens en de Binckhorst. Daarnaast is 36 miljoen gereserveerd voor nieuwe investeringen zoals onderhoud aan gemeentelijke panden en een vernieuwing van de bibliotheken. Een bedrag van zeven miljoen is bestemd voor groot onderhoud aan de Utrechtse baan. Ook de culturele sector pikt een graantje mee: het Residentie Orkest krijgt eenmalig een half miljoen en er is twee miljoen beschikbaar om meer ateliers in de stad te realiseren.

DOOR

ELSKE KOOPMAN

Deze plannen blijken uit de programmabegroting 2008 die het college deze week heeft gepresenteerd. De totale begroting voor komend jaar komt op ruim 2 miljard euro. Het extra te besteden geld komt via het gemeentefonds van het Rijk en een deel is dividend van de Bank Ne-

derlandse Gemeenten. Van het bedrag is € 134 miljoen eenmalig beschikbaar en € 18 miljoen structureel. De gemiddelde inwoner merkt in 2008 nog niet veel van de voornemens. De meeste projecten zijn dan in de planfase. In de portemonnee zijn de investeringen enigszins voelbaar.

De woonlasten stijgen met 2 procent, maar dat is onder de verwachte inflatie van 2,7 procent. Volgens wethouder Jetta Klijnsma (Financiën) is de afspraak gestand gedaan de onroerendezaakbelasting (ozb) te laten dalen. Dat de lasten toch stijgen, zit vooral in groot onderhoud aan het riool. Komend jaar alleen al is daarvoor € 25 miljoen nodig, waardoor de rioolheffing toch omhoog gaat. De stijging is wel minder dan vorig jaar: 8 procent tegen 18 procent vorig jaar. Ook de afvalstoffenheffing stijgt komend jaar.

UTRECHTSE

BAAN

Klijnsma is blij met haar begroting. “We hebben wat te besteden en we hebben het geld collegiaal verdeeld. We hebben durven kijken naar grote projecten die goed zijn voor de stad en waar we grote gelden in steken. We hebben over onze eigen portefeuilles heengekeken”, aldus de wethouder. De komende jaren wil het college veel geld in de toonaangevende projecten steken, omdat ze te veel kosten om ineens te betalen.

De begroting heeft ook ruimte voor noodzakelijk onderhoud. De Utrechtse baan gaat in 2009 een tijd dicht. Vooral de lager gelegen gedeelten aan het begin

zijn na twintig jaar toe aan een grote opknapbeurt. De kosten voor de operatie zijn € 7 miljoen. Klijnsma kan nog niet zeggen hoe lang de verkeersader ontoegankelijk is. Wel gaat het werk daar pas beginnen als de Hubertustunnel open is voor verkeer. Het college heeft ook meer geld uitgetrokken voor fietspaden. Voor de flankerende maatregelen die zijn beloofd bij het Verkeerscirculatieplan is nog geen geld uitgetrokken. Volgens het college is dat nog niet mogelijk, omdat eerst haalbaarheidsstudies gedaan moeten worden.

MUZIEK

Het college gaat het Residentieorkest steunen met een half miljoen euro. Aanvankelijk kampte het orkest met een tekort, maar dat is weggewerkt. Ze hoopt met het extraatje het Residentieorkest op peil te houden, vooruitlopend op het nieuwe kunstenplan van eind volgend jaar. “Ik zie het ook als belangrijke partner in de internationale stad. Mensen die de taal niet spreken, hebben wel wat aan muziek. Bovendien willen we dat het orkest volgend jaar een aanzienlijke bijdrage levert aan het Festival Classique.

Dat moet ook van deze bijdrage”, aldus de wethouder.

Een eenmalig bedrag gaat ook naar ateliers en werkruimten voor kunstenaars.

Klijnsma, ook wethouder van Cultuur, ziet nu veel pas afgestudeerde kunstenaars uit de stad vertrekken. Den Haag heeft namelijk een tekort aan geschikte

ruimten voor deze beroepsgroep. Met twee miljoen hoopt ze meer plekken te kunnen realiseren. Hoeveel dat er worden, weet ze nog niet. De voorbereidingen voor de nominatie van Den Haag als culturele hoofdstad van Europa in 2018 gaan ondertussen gewoon door. Volgend jaar gaat € 0,26 miljoen extra naar een steviger internationale podiumprogrammering en internationale marketing.

AMBITIES

De gemeente heeft veel geld beschikbaar voor het neerzetten van Den Haag als internationale stad van vrede, recht en veiligheid. Volgend jaar wordt € 6,6 miljoen uitgetrokken voor internationale zaken. Een deel van het geld wordt gespaard om grote ambities van later datum waar te kunnen maken. Een miljoen euro is uitgetrokken om de gemeentelijke website bij de tijd te brengen. Eerder is al € 6,8 miljoen uitgetrokken voor een nieuwe grote locatie voor congressen voor bijeenkomsten van 2000 deelnemers. Komend jaar wil het college een beslissing hierover nemen.

Voor het aantrekken van toeristen heeft Den Haag volgend jaar € 0,8 miljoen gereserveerd voor het naar de stad halen van grote evenementen. Er is € 0,26 miljoen euro uitgetrokken voor het omvormen en verplaatsen van de VVV naar het stadhuis, waar een citymarketingcentrum moet komen met informatie voor inwoners en bezoekers, zowel nationaal als internationaal.

ELSKE KOOPMAN

De openbare aanbesteding van het openbaar vervoer in stadsgewest Haaglanden leidt tot verdeeldheid in de Haagse coalitie. PvdA en GroenLinks gaan kritische vragen stellen aan de stadsgewestbestuurder met de portefeuille verkeer, Peter Smit (VVD), tevens verkeerswethouder van Den Haag. De Haagse VVD wil het liefst door met de aanbesteding.

Aanleiding is een brief van staatssecretaris Tineke Huizinga (Verkeer) die de wet zó wil aanpassen dat openbare aanbesteding van het openbaar vervoer niet meer verplicht is per 1 januari 2009. Zij wil de regio’s de keuze geven. Smit: “We moeten inventariseren wat dit betekent. De brief van de staatssecretaris is complex en ook juridisch is het niet gemakkelijk”. Hij wijst erop dat al in juli een begin is gemaakt met de aanbesteding. Bovendien is de wet die aanbesteding verplicht nog steeds van kracht.

Zijn collega-wethouder Jetta Klijnsma (PvdA) vindt het een goede zaak dat het kabinet het wel of niet aanbesteden overlaat aan de steden. Zij wijst net als Smit wel op de juridische haken en ogen.

Het kabinet wil het aanbesteden niet langer verplichten, maar dan moet de kandidaat-vervoerder aan de Europese criteria voor onderhands gunnen

voldoen. PvdA-raadslid Koen Baart heeft ook daarover vragen aan het stadsgewestbestuur. “We willen het besluit aan Haaglanden voorleggen en weten of de HTM aan de eisen voldoet. Als dat zo is moet de aanbesteding worden stilgezet”. Medevragensteller en GroenLinks-raadslid Heleen Weening: “Het belangrijkste vind ik een goede kwaliteit van het openbaar vervoer”. VVD-raadslid Bart de Liefde maakt er geen geheim van dat zijn partij steeds voor de aanbesteding is geweest, maar voegt daaraan toe dat niet de raad maar het stadsgewest hierover gaat.

Volgens Smit voldoet de HTM niet aan de opties en heeft iedereen het verkeerde beeld. “In Brabant ging het mis, maar in Amsterdam ging het juist goed, alleen is goed nieuws vaak geen nieuws”.

Baart verwijst naar een in mei aangenomen motie.

Die vraagt het college van burgemeester en wethouders zich in te zetten voor het afschaffen van de verplichte marktwerking van het openbaar vervoer in de grote steden. “Die motie spreekt zich niet uit over de aanbesteding zelf”, zegt Smit. Hij vindt de interpellatie wel een goed idee, omdat de vragen die nu zijn gerezen rond de aanbesteding aan het licht komen. De vergadering van het stadsgewest waar de kwestie aan de orde komt, is op 26 september.

Bomen gekapt voor Automobielmuseum Het college van B&W heeft toestemming gegeven om 1027 bomen te kappen op landgoed Reigersbergen, waar het Nationaal Automobiel Museum zich gaat vestigen. De Raad van State heeft de protesten tegen de kap afgewezen. De vergunninghouder zal op korte termijn de bomen kappen. Onderdeel van de vergunning is het terugplanten van ongeveer 150 nieuwe bomen. Deze bomen zijn onderdeel van het landschapsplan voor het nieuwe museumterrein. Het Nationaal Automobiel Museum komt op het terrein van de voormalige kwekerij. De gemeenteraad heeft in het voorjaar van 2004 ingestemd met een bestemmingsplanwijziging. De raad heeft als voorwaarde gesteld dat het gebouw zorgvuldig wordt ingepast in de groene omgeving. Een van de maatregelen is dat de parkeergelegenheid onder het museumgebouw zal komen.

Fietsverbinding Koekamp beter Het college van B&W is akkoord met het plan om de fietsverbinding Koekamp met het Haagse Bos te verbeteren. Daarbij komt er een ecoduct tussen de Malietoren en de Koekamplaan. Door de Boslaan te versmallen en de bushalte te verplaatsen richting het kruispunt met de Zuid Hollandlaan, komt ruimte vrij om het bestaande tweerichtingen (brom)fietspad te verlengen tot en met de Boorlaan. Tegelijk wordt een ecoduiker aangelegd, zodat dieren een veilige verbinding krijgen tussen de Koekamp en het Haagse Bos. Achter de Malietoren komt een plateau met aan beide zijden een tweerichtingen fietspad en een voetgangersoversteekplaats.

Het gedeelte van de fietsverbinding langs de Boslaan (zijde Koekamp) inclusief de fiets- en voetgangersoversteek naar het Haagse Bos worden gelijktijdig uitgevoerd met het groot onderhoud aan de Boslaan. Dit staat gepland voor eind 2007 begin 2008. Het plateau achter de Malietoren wordt waarschijnlijk medio 2009 aangebracht.

PvdA start met eigen ombudsteam De raadsfractie en de lokale afdeling van de PvdA starten samen met een ombudsteam. Negen vrijwilligers gaan mensen ondersteunen die problemen hebben met bijvoorbeeld de gemeente, de sociale dienst, de woningbouwcorporatie of de belastingdienst. Zij helpen met het doorverwijzen, het schrijven van een bezwaarschrift of een brief. “Wij vinden het als fractie belangrijk dat mensen ons weten te vinden en we willen mensen helpen. We willen meer in de stad zijn”, geeft initiatiefnemer en raadslid Gerard Verspuij als reden voor het ombudsteam.

De hulp is niet alleen voor leden van de partij maar voor alle inwoners van Den Haag. Het ombudsteam begint met luisteren. Het ombudsteam zit dinsdagavond op het partijkantoor, Stationsweg 10-B in Den Haag. Daarnaast kunnen mensen tijdens kantooruren bellen met het partijkantoor 070-3884900 of met de PvdA-fractie 070-3533724.

4ADVER TENTIE3

Verdeeldheid over aanbesteding Openbaar Vervoer DOOR

3

Actueel

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

DE WONINGEN VAN DEZE WEEK: • • • • • • • • • • • •

Jan Hendrikstraat Laan van N.O.I. Parallelweg Zoutkeetsingel Lutherse Burgwal Malakkastraat Hoefkade 2e Schuytstraat Kersengaarde Oude Klopsteen Javastraat Lindelaan

Centrum Bezuidenhout Transvaal Centrum Centrum Archipel Zuiderpark Duinoord Voorburg Ypenburg Archipel Voorburg

10 x overdekte Parkeerplaats 1 kamer gestoffeerd 3 kamers gestoffeerd 3 kamers gestoffeerd 3 kamers gestoffeerd 2 kamers gestoffeerd 4 kamers gestoffeerd 3 kamers gestoffeerd 4 kamers kaal 4 kamers gestoffeerd 9 kamers gestoffeerd 8 kamers gestoffeerd

goede staat uitstekende staat uitstekende staat goede staat redelijke staat uitstekende staat redelijke staat goede staat NIEUW nieuwstaat nieuwstaat

150,375,590,615,625,625,650,770,900,1.180,4.500,5.500,-

incl excl excl excl excl excl excl excl excl excl excl excl

MEER DAN 150 HUURWONINGEN DIRECT BESCHIKBAAR BEHEER VANAF 2,5% / VERHUUR GRATIS Tel: 070-3606365 / www.duinzigt.nl / info@duinzigt.nl Zeestraat 48 tegenover Panorama Mesdag

4

Varia

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Slag om Arnhem door Haagse schildersogen De Haagse schilder/illustrator Teun Berserik (lezers van Den Haag Centraal kennen hem van zijn wekelijkse CarTeun) presenteert vrijdag zijn nieuwe boek ‘Jaap Jansen – ongewoon soldaat’, het waargebeurde verhaal van een man die toevallig betrokken raakte bij de Slag om Arnhem.

DOOR

PETER BREEDVELD

In de sfeervolle foyer van Hotel Des Indes laat Teun Berserik, een rijzige, gemoedelijke man met spierwit, opgeknipt haar, zich de thee goed smaken. “Heerlijk, even een uurtje rust”, verzucht hij. De 52jarige schilder/tekenaar is al weken bezig met de voorbereiding van zijn schilderijententoonstelling in het Arnhemse museum Hartensteijn, dat gewijd is aan de Slag om Arnhem (1944). De tentoonstelling wordt op vrijdag 14 september al geopend en zoals dat gaat moet er nog van alles op het laatste moment gebeuren. Berserik is zelfs nog bezig met het inlijsten van zijn werk. Om zijn hand zit een groot verband: gewond geraakt bij het fresen van zijn lijsten, vertelt hij.

Op de tentoonstelling zijn de originele platen uit zijn nieuwe boek ‘Jaap Jansen ongewoon soldaat’ te zien. Het boek zal tijdens de opening van de tentoonstelling worden gepresenteerd. Het boek verhaalt over het avontuur van Jaap Jansen, die in september 1944 toevallig op de Ginkelse Heide liep toen daar de Engelse parachutisten landden, een vuurwapen in handen gedrukt kreeg en meevocht tegen de Duitse bezetter. Jansen is echt.

Berserik ontmoette hem in museum Hartenstein, waar die als vrijwilliger werkte, en tekende zijn verhaal op. Daar maakte hij veertien schilderijen en een aantal potloodtekeningen bij. Tekst en illustraties lezen volgens Berserik als een stripverhaal in de traditie van de Bommelstrips van Marten Toonder, waarin tekst en de tekeningen gescheiden zijn, maar elkaar wel aanvullen. De schilderijen doen denken aan de beroemde historische schoolplaten van Cornelis Jetses. Net als de oude meester brengt Berserik de Slag om Arnhem tot leven, realistisch en historisch verantwoord, maar er zit ook een spannend jongensboekengevoel in.

“Wat ik zo fascinerend aan Jansens verhaal vind”, vertelt Berserik, “is dat het gewoon een kwestie van stom toeval was, dat hij als soldaat bij de Slag om Arnhem betrokken raakte. Als hij niet toevallig daar op die Ginkelse Heide had gelopen, was hij gewoon de oorlog doorgesukkeld, zoals de meeste mensen”.

Hetzelfde geldt eigenlijk voor het groepje verzetsstrijders die de hoofdrol spelen in een ander boek waaraan Berserik werkt, ‘Het Oranje Orkest’. Dat gaat over mensen die min of meer vanzelfsprekend in het verzet rollen, gewoon omdat de zaken gaan zoals ze gaan. “Ik kan me zo voorstellen dat je ’s avonds bijelkaar op bezoek bent en dan geconfronteerd wordt met de avondklok, dat niemand meer na achten op straat mag. Daar ga je je dan tegen verzetten, en van het één komt het ander”, fantaseert Berserik. “Dat is het interessante van de Tweede Wereldoorlog, dat je mensen leert kennen zoals ze echt zijn”.

THEESERVIES

MET HAKENKRUIS

‘Het Oranje Orkest’ moet een dik boek worden, waar Berserik al vijf jaar aan werkt. ‘Jaap Jansen is veel dunner, en Berserik beschouwt het als een ‘teaser’, een opwarmertje voor ‘Het Oranje Orkest’.

“Het probleem is dat ik dit soort werk in mijn vrije tijd moet doen, want fondsen krijg ik er niet voor. Berserik verdient zijn brood vooral als illustrator van educatief materiaal: schoolboeken en dergelijke.

Schilderijen als voor ‘Jaap Jansen’ vergen veel tijd en documentatie. Alleen aan boeken over de Tweede Wereldoorlog en de Slag om Arnhem had Berserik al drie kratten vol, die hij steeds heen en weer sleepte van zijn woonadres in Den Haag

Teun Berserik aan het werk. FOTO PRIVÉCOLLECTIE naar zijn Belgische vakantiewoning, waar hij graag werkt vanwege de rust.

Daarnaast bezocht hij verzamelaars van oorlogsparafernalia. “Om eens te voelen hoe zwaar een stengun nou is, of hoe het voelt om een soldatenhelm te dragen, of een soldatenuniform aan te trekken.

Met een vriend gaat Berserik graag naar verzamelbeurzen, waar je de vreemdste voorwerpen aantreft. “Ik zoek op zo’n beurs vooral fotoalbums, kranten, pamfletten, illegale blaadjes en dergelijke uit die tijd”.

Zijn fascinatie voor de Tweede Wereldoorlog stamt uit zijn jeugd. “Mijn ouders hadden mensen op bezoek die het altijd over de oorlog hadden. Alles wat ze vertelden, was op de één of andere manier gerelateerd aan de oorlog: het ging over dingen vóór de oorlog, tijdens de oorlog of na de oorlog. Ik zag mijn vader, de bekende schilder Hermanus Berserik, een dikke keel krijgen als hij het schilderskistje zag van een Joodse vriend, die door de nazi’s was opgepakt. En als hij op de camping in Frankrijk een Duitser zag, dan zag hij geen toerist, maar een soldaat met een helm en laarzen. Dan wond hij zich vreselijk op”.

Als je als kind bent omringd door mensen die zó getekend zijn door de oorlog, bedoelt Berserik te zeggen, dan is het geen wonder dat je daar ook een tik van meekrijgt.

Berserik heeft drie jaar aan ‘Jaap Jansen’ gewerkt. Al die tijd heeft hij veelvuldig contact gehad met de man die voor zijn personage modelstond, een krasse baas van ver in de tachtig. “Die sprong nog elke dag, kwiek als een jonge vent, op de fiets. Niet om stoer te doen, maar omdat de ouderdom geen vat op hem leek te krijgen”, vertelt Berserik. “Dit voorjaar vertelde ik hem dat het boek er in het najaar eindelijk zou komen. Hij kon het niet geloven, hij was zó blij. Een week later, op 27 april, op 86-jarige leeftijd, kwam hij met zijn fiets onder een vrachtwagen.

Was-ie dood. Zomaar ineens. Ongelofelijk”.

De presentatie van het boek en de opening van de tentoonstelling rond ‘Jaap Jansen’ zal dus een zwart randje hebben.

Jansen vrouw zal het boek in ontvangst nemen. “Het ironische is dat Jansen bang was dat hij zijn vrouw, die aan kanker lijdt, zou verliezen. Maar haar behandeling heeft succes gehad en inmiddels is ze aan de beterende hand. Zo zie je maar hoe raar het leven kan lopen”.

Striptekenaar in de Klare Lijn-traditie

‘Jaap Jansen ongewoon soldaat’ door Teun Berserik (48 pag.). Uitgeverij Oog & Blik. Prijs: € 17,50. Meer informatie: www. berserik.com

Illustraties uit het boek ‘Jaap Jansen; ongewoon soldaat’ door Teun Berserik.

Teun Berserik (52) tekent elke week een ‘CarTeun’ voor Den Haag Centraal, een humoristisch commentaar op het leven in de Hofstad in al zijn facetten. “Dat valt me zwaarder dan vroeger, toen ik ook veel cartoons tekende”, bekent hij.

“Ik hoopte het vaker over de Haagse actualiteit te kunnen doen, maar ik ben eigenlijk de helft van het jaar niet in Den Haag. Nu vraag ik aan vrienden en kennissen wat er speelt, en waar ze zich bijvoorbeeld aan ergeren”. Daardoor heeft hij tot nog toe geen toevlucht hoeven zoeken bij de ‘eilandgrap’, een grap die zich afspeelt op een onbewoond eiland en die elke cartoonist maakt als hij het even niet meer weet. “Humor is moeilijk”, meent Berserik.

Als cartoonist en striptekenaar heeft Berserik, die tot zijn dertigste reparateur was van antieke auto’s, naam gemaakt als een Nederlandse vertegenwoordiger van de ‘Klare Lijn’, de gestileerde tekenstijl waarmee Hergé, de tekenaar van Kuifje, beroemd is geworden. Samen met Peter van Dongen (bekend van de grafische roman Rampokan, die zich afspeelt in Nederlands-Indië) en Martijn Daalder maakte hij in de jaren negentig de avonturenstrip Cat Banda en voor het jeugdblad Taptoe tekende hij “Geheim Agent Pang’.

In België, waar de strip wordt beschouwd als volwaardige kunstvorm, kwam Berserik – de gezaghebbende Belgische website De Poort (www.depoort.com) noemt hem ‘één van de best bewaarde geheimen van de Nederlandse stripwereld’ – terecht bij de gerenommeerde uitgeverij Lombard. Hij zou gaan samenwerken met de beroemde tekenaar Bob de Moor, de rechterhand van Hergé, toen die plotseling overleed en van een album bij Lombard is het uiteindelijk ook niet gekomen, omdat die op een gegeven moment alle Nederlanders uit haar fonds gooide. “Zo ging het altijd tijdens mijn carrière als striptekenaar”, zegt Berserik gelaten. “Zoveel dingen gingen op het laatste moment niet door vanwege vertrekkende directeuren, overlijden, faillissementen en andere tragedies, dat ik het striptekenen heb gelaten voor wat het is. Ik wilde er weer mee beginnen toen ik het idee kreeg voor ‘Het Oranje Orkest’, maar ik vond het schrijven van dat verhaal zo leuk, dat ik besloot om het in de vorm van proza te doen, begeleid door illustraties”.

4ADVER TENTIES3

Een abonnement op Den Haag Centraal?

Kijk op www.denhaagcentraal.net

4Actueel 4Cultuur 4Sport 4Service

1-11 14-15 16-17 19-23

4 Organisatie ADO compleet op de schop

4 Inspraak burgemeester is volksverlakkerij

pagina 3

pagina 10

4 De Wedstrijden: wie speelt tegen wie en hoe staan ze ervoor?

pagina 19

vrijdag 7 september 2007 • jaargang 1 • nummer 17 • € 1,00

Stadsrijschool vecht voor miljoen euro De ’s Gravenhaagsche Stadsmanege strijdt tijdens een tv-programma om een restauratieprijs van een miljoen euro. De oudste burgermanege van Nederland probeert er namelijk alles aan te doen om verder verval te voorkomen.

DOOR

MIRANDA FIERET

De rijschool in de Kazernestraat is door Stadsherstel Den Haag genomineerd voor het televisieprogramma ‘BankGiro Loterij Restauratie’, dat woensdag 12 september op Nederland 2 wordt uitgezonden.

Hierbij gaat de manege de strijd aan met monumentale panden uit het hele land om een restauratie ter waarde van een miljoen euro te winnen.

“Dat miljoen is al nodig om de basis van de manege te renoveren”, zegt Irma van Leeuwen van de stichting Stadsherstel Den Haag. De particuliere instelling heeft sinds begin dit jaar de manege onder haar hoede.

“Het dak is niet waterdicht, in de gevels zitten diepe scheuren en het houtwerk is aan het rotten”.

Het monumentale pand staat op de plek waar in de 18de eeuw het voorgebouw stond dat als koetshuis diende van het huis ‘Olmgaeten’. Achter het koetshuis is in 1806 in opdracht van koning Lodewijk Napoleon de burger-rijschool gebouwd.

De manege moet het in de uitzending van volgende week opnemen tegen een molen in Rotterdam. Kijkers kunnen via een sms stemmen op het pand dat de renovatie het meest verdient.

De stadsmanege is in haar 200-jarig bestaan slechts één keer ingrijpend gerenoveerd. “Maar daar is nu weinig van te merken”, zegt Joop Bönnen, directeur van de manege. “Het dak is begin jaren tachtig gerepareerd, maar de oude dakpannen zijn gewoon weer teruggelegd. Deze vallen er van ellende af. Het lijkt nu alsof er een dak op ligt, maar het is niks meer waard en lekt gigantisch”.

Van Leeuwen vreest voor de toekomst van de Stadsrijschool wanneer een renovatie niet door kan gaan. “We geven het natuurlijk niet snel op, maar het gaat lastig worden als we niet winnen. Ik ken geen enkel rijksmonument in Den Haag dat er zo slecht aan toe is”.

ZORGEN WE VOOR!

Lees verder op pagina 3.

Oleta Adams zingt pure jazz Het pand aan de Kazernestraat 50 vormt samen met de Bibliotheekstraat 2 de ’s Gravenhaagsche Stadsrijschool.

FOTO: PR

Uitspraak zaak BVD-agent duurt maand De uitspraak in de strafzaak tegen de voormalige BVD-agent Paul Herrie, die ervan wordt beschuldigd geheime dossiers te hebben verkocht aan criminelen, laat nog tot 8 oktober op zich wachten. De officier van justitie heeft vijf jaar gevangenisstraf tegen de Hagenaar gevorderd.

De Haagse rechtbank sloot deze week de twee dagen die waren uitgetrokken voor het requisitoir van de officier van justitie en het pleidooi van de verdediging af met de mededeling dan men meer tijd voor het vonnis nodig heeft dan de gebruikelijke twee weken.

De zaak tegen de Hagenaar is uitermate gecompliceerd, omdat het over handel c.q. het in bezit hebben van staatsgeheime stukken gaat. Dat betekent dat de

4ADVER TENTIES3

Kijk voor de programmering op radio en tv West op pagina 22.

WERKEN IN DE ZORG?

Oleta Adams kwam woensdagmiddag aan in Den Haag, waar zij deze week optreedt bij Pure Jazz Fest. De wereldberoemde soulzangeres (‘Woman in Chains’) zal aan het Spui daadwerkelijk pure jazz laten horen en op de trap voor het Mercure Hotel – een van de festivallocaties – vertelde ze waarom: “Jullie festival heet Pure Jazz Fest, daarom wil ik het ook puur houden. Ik zing standards, songs die

het publiek kent van Billie Holiday, Sarah Vaughan en Ella Fitzgerald. Het soort songs waarmee ik begonnen ben.

We komen met een trio, met mijn man John Cushon op drums. En hopelijk krijgen we op het zaterdagconcert trompettist Philip Harper als gastsolist”. Dat zo’n stem uit die ene vrouw kan komen, ongelooflijk, luidde een Nederlandse reactie op een van haar eerdere concerten hier. Oleta Adams 4ADVER TENTIES3

lacht erom: “Ik heb altijd een stem gehad die veel groter is dan ikzelf. Ik heb een klassieke opleiding gehad, ik heb in de kerk gezongen, en na die ‘big break’ met ‘Tears for fears’ heb ik ongelooflijk veel tournees met big bands gemaakt, onder meer met Phil Collins.

Dan is het weer ‘real fun’ om met een trio op te treden, waarin je elkaar muzikaal de ruimte geeft. That’s where jazz is all about”. FOTO HARMEN DE JONG

Luba Medisch in Den Haag heeft vele banen in de zorg. Zoek niet verder, maar bel of kom langs voor meer informatie of om je in te schrijven!

Luba Personele Diensten medisch Fluwelen Burgwal 2 T (070) 345 32 52 denhaagmedisch@luba.nl Kijk ook op www.luba.nl voor banen in de zorg in jouw regio.

BETER BEKEND IN DE ZORG

Economie

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Golfcentrum op de Binckhorst De herontwikkeling van het industrieterrein Binckhorst begint steeds concretere vormen aan te nemen. Opvallend voorbeeld is de opening, halverwege oktober, van indoor golfcentrum Swingway in het voormalige NS-gebouw aan de Binckhorstlaan.

DOOR

MARTIN VAN ZAANEN

Elk geluid dat momenteel in de reusachtige voormalige NS-hal aan de Binckhorstlaan 50 wordt gemaakt, krijgt een langgerekte holle naklank. Op de eerste contouren van wat straks een bunker zal worden, domineert nu nog leegte. Het is dan ook moeilijk voor te stellen dat het hier vanaf 12, 13 en 14 oktober, de officiele opening, vol zal staan met puttende, chippende en pitchende golfers. “Maar het gaat snel nu, hoor’”, klinkt het vol verwachting uit de mond van initiatiefnemers Björn Beekman en Mariette Kruyt.

Aan de medewerking van de gemeente heeft het in ieder geval niet gelegen. Het is bekend: de plannen die men met het door de Trekvliet, Maanweg, Utrechtsebaan (A12) en Plutostraat omgrensde gebied, heeft, zijn ambitieus. In de beleidsplannen lezen we dat het de bedoeling is deze omgeving te veranderen in een stedelijk gebied, waarin naast bedrijven ook ruimte is voor kantoren, woningen en voorzieningen. Men zet niet alleen in op een kwaliteitsimpuls in de bedrijvigheid, maar ook op de mogelijkheden van menging met kantoren, woningen en stedelijke voorzieningen. Zwaartepunt komt te liggen op het midden- en kleinbedrijf, werken én wonen, veel hogere bebouwingsdichtheden, hoger bouwen en geïntegreerde opslag- en parkeervoorzieningen. Kernbegrippen: innovatie, milieu en duurzaamheid.

En innovatief is dit project zeker. Golf is een buitensport bij uitstek, waarbij de

vaak uitermate fraaie omgeving een zeer prominente rol speelt. Indoorgolf, daar kan een mens zich in eerste instantie dan ook niet zo veel bij voorstellen. Beekman: “Naast het regelmatig lopen van een rondje van achttien holes, zijn golfers altijd bezig met de vraag: hoe kan ik mijn spel verbeteren, hoe krijg ik mijn scores en handicap omlaag? Dat doe je voornamelijk door te oefenen. Alleen, of onder begeleiding van een golfprofessional. Bij Swingaway zijn straks alle mogelijkheden om op een ontspannen manier aan verbetering van je spel te werken. Bovendien kun je nu je sport het hele jaar door beoefenen. Geen last meer van slecht weer of beroerde baancondities. Die zijn bij ons altijd dik in orde”.

Mariette Kruyt vult aan: ‘Waar we denk ik vooral in een behoefte gaan voorzien: het opleiden van beginnende golfers voor het GVB (Golfvaardigheidsbewijs), dat je nodig hebt om te kunnen golfen op diverse buitenbanen. Daar hoeven mensen uit Den Haag dus geen lange stukken meer voor te rijden. Ook in onze locatie ligt dus een toegevoegde waarde’.

Beekman, zowel tennis- als golfleraar: “Het wordt voor sommigen even wennen, maar werken met trainingsfaciliteiten zoals swinganalysers en simulatoren, is heel effectief. We hebben straks een modern leslokaal met simulator met diverse camera’s, een glooiende puttinggreen voor techniektraining maar ook het spelen van wedstrijdjes, onze drivingrange heeft negen afslagmatten. Daarnaast kun je dus oefenen in een echte bunker en op de simulatoren kan men de 37 mooiste banen van de wereld spelen”.

Dat houdt dus in dat ik als gewone sterveling vanuit Den Haag een legendarische baan St.Andrews kan spelen? Beekman: ‘Jazeker, en Valderrama en Carnoustie ook. Dezelfde speelterreinen als waar je op tv Tiger Woods en Ernie Els door de fairways ziet gaan, daar maak jij dan ook je opwachting”.

Kruyt: “Wat we wat dit betreft ook graag willen, is dat golfbanen in de omgeving, zoals De Rijswijkse, via de simulator kun-

Golftechniek straks verbeteren in een simulator op de Bickhorst. FOTO PR nen worden gespeeld. Dat is ideaal. Dan kan bijvoorbeeld iemand die op zijn eigen baan moeite heeft met een bepaalde hole, die bij ons gaan oefenen. En op een gegeven moment gaan bedwingen”.

Om maar even aan te geven dat het hier serieus om presteren gaat: het is de bedoeling dat in maart 2008 op de Binckhorst het NK Indoor Golf zal worden gespeeld. Het Swingaway-concept behelst overigens meer dan golf alleen. Men kan er ook aan de algemene conditie werken in de vorm van streetdance, aerobics, steps, bodyshape, steps en bootcamp. Individueel of in een groepje van maximaal vier personen.

WE N N E N

Eén ding is zeker, of het een succes wordt of niet, het initiatief zal de diversiteit van

De afdeling Damesmode helemaal in het nieuw Kom kijken in de Bijenkorf Den Haag naar de geheel vernieuwde afdeling Damesmode en Damesschoenen op de 2e etage. U vindt hier op ruim 4000 m² vele nieuwe topmerken als Armani, Marc Cain, Claudia Sträter, Marc O’Polo, Turnover, Mauro Grifoni en Bruuns Bazaar.

Laat u inspireren door onze modeshows met alle trends voor het najaar 2007 volgens de stylisten van de Bijenkorf op zaterdag 15 en zondag 16 september van 13.00 tot 16.30 uur.

En kijk op Bijenkorf.nl voor nog veel meer feestelijke evenementen.

Bent u al BIJcard-houder?

Als u een BIJcard aanvraagt, ontvangt u 10% welkomstvoordeel op de dag van aanvraag. Kijk voor meer informatie op Bijenkorf.nl/BIJcard.

De Binckhorst, toch al een van de kenmerken van dit gebied, alleen maar ten goede komen. Mede omdat er direct buiten de hal ook negen kunstgras buitenholes zullen worden neergelegd.

Golfende mensen midden in een stedelijk gebied, vlak langs de straat; het wordt voor de voorbijkomende voetgangers, fietsers en automobilisten de eerste tijd ongetwijfeld even wennen.

Initiatiefnemers Björn Beekman en Mariette Kruyt.

FOTOMONTAGE CREATIVE IMAGES/SJOERD GROOS

5

6

Interview

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Pâtisserie Jarreau: ‘Gezegend dat we onze ta

Sinds Dragon’s Den op televisie verscheen, is het beeld van succesvolle ondernemers aangescherpt. Die zijn snoeihard, nemen in een seconde beslissingen en kopen en verkopen hun onderneming als dat winst oplevert. Aan dat beeld kunnen Jacqueline en Roel van Everdingen niet voldoen. Ze willen het niet. Het echtpaar won de nationale titel Banketbakker van het jaar 2007, drijft sinds 1989 Pâtisserie Jarreau (een samentrekking van beider voornamen) in het Benoordenhout.

Dat is succes. Maar ze zijn hartelijk, oprecht en optimistisch. Geen rechtszaken, geen verslavingen, geen diepe dalen en hoge toppen. Geen sensatie.

Het is gewoon goed tussen die twee en dat zal waarschijnlijk zo blijven ook. Het verhaal is bijna even zoet als hun bonbons, maar daarmee hebben ze wel de top behaald in Nederland.

DOOR VILAN VAN DE LOO

Roel: “Wij zeggen dat we pâtissier zijn.

Dat past het beste bij ons. Op de auto staat ‘passion for pastry’. Je kunt allerlei omschrijvingen maken, maar de mensen moeten het meteen herkennen. Passie voor wat we doen, dat willen we uitdragen. We hebben met de verbouwing in 2005 veel geld geïnvesteerd. De titel die we hebben gewonnen, trekt publiek aan.

Dat is belangrijk, want we moeten ook geld verdienen. Je wilt dat er mensen in de winkel komen, zodat steeds meer fijn-

proevers ons weten te vinden. Er werken dertien mensen bij Jarreau, die willen aan het einde van de maand hun salaris hebben.

In het atelier ben ik ook aanwezig. Wat ik doe is scheppend werk, voor Nederlandse begrippen is het extreem. Ik presenteer nieuwe combinaties van smaken, met zo weinig mogelijk suiker. Hoe minder, hoe beter, want dan komen zuivere smaken als fruit en chocolade meer tot hun recht.

Tegenwoordig kan dat omdat er betere

koelingsmogelijkheden zijn. Vroeger moest de hoeveelheid suiker alles goed houden. Ik maak ook tijdelijke smaken, zoals bonbons met peper. Dat loopt kort, want de mensen blijven toch vragen naar het vertrouwde zoals caramel. Maar we proberen het. Bonbons met Campari, gebakjes met Japanse groene thee”.

Jacqueline: “We willen het assortiment apart houden. Natuurlijk hebben we een moorkop en een tompouce”.

Roel: “We willen exclusief zijn, maar geen hoge drempel opwerpen, iedereen moet zich hier thuis kunnen voelen”.

Jacqueline: “Dan kun je wel de hele tijd alleen leuke dingen willen maken, maar er moet ook een publiek voor zijn. We zijn altijd perfectionistisch. Alles moet goed zijn, en lekker en mooi. Anders halen we het uit het assortiment. Maar we willen toch vaak een nieuwe smaak introduceren”.

Roel: “Het gaat uiteindelijk om de balans.

lenten mogen gebruiken’ Naar Ypenburg

Je wilt iets moois creëren en een gezond bedrijf hebben. Dan heb je te maken met tegenstellingen. Concessies in kwaliteit doen of een hogere prijs rekenen. Wij kiezen voor het laatste. Wat je kunt, moet je goed doen. Maar ik heb niet de ambitie om een bonbon te maken die over honderd jaar nog bestaat. Ik ben niet zo’n wereldverbeteraar, wat wij doen is eindig.

Maison Krul bestaat ook niet meer”.

Jacqueline: “Onze ambitie richt zich er meer op om elke dag iets moois te maken,waar mensen van kunnen genieten en waar we zelf plezier aan beleven”.

Zo vullen ze elkaar aan. Elkaars zinnen maken ze bijna af, want ze kennen de gedachten die eraan vooraf zijn gegaan.

Een twee-eenheid, privé en bedrijfsmatig. Jacqueline doet de winkel, Roel het scheppende werk, maar de een stuurt de ander, er is toch overleg. “Samen zijn we meer”, zegt Roel en Jacqueline hoeft niet eens te knikken, zo vanzelfsprekend vindt ze dat. “We beslissen samen”, zegt ze nog. Dan Roel nog eens: “Los van elkaar zouden we minder zijn, maar we zijn niet los van elkaar”. Samen met het personeel zijn ze deel van het team dat Jarreau nu is, maar “wij blijven de drijvende kracht achter het gebeuren”, al krijgt de chef nog zoveel ruimte voor zijn creatieve geest.

Hun leven bestaat uit de zaak en toch ook weer niet. Na sluitingstijd drinken ze thuis een glas wijn, bespreken de dag en dan is het tijd voor het gezinsleven. Twee dochters, van wie de oudste op zaterdag in Jarreau staat. Werk en leven zijn meer verbonden dan ze zelf beseffen. Argeloos iets eten kunnen ze niet meer, dat is verdwenen.

Jacqueline: “We gaan ook regelmatig naar België of Frankrijk om te proeven wat ze daar hebben. Dan gaan we met taartjes naar onze hotelkamer en snijden ze door om foto’s van de inhoud te kunnen maken. Dan kunnen we het goed zien, naast het proeven. Je kijkt naar de bouw ervan, de componenten. Laatst in Parijs hadden we vijftien taartjes... Zo blijf je leren. Een paar maanden terug waren we in een sterrenrestaurant waarvan ik de naam niet noem en daar was het dessert niet in orde. Er zat geen goede balans in”.

Roel: “Dat gaven ze toe. Hun vaste pâtissier was met vakantie. Toen moest een ander waarnemen”.

‘Ik heb niet de ambitie om een bonbon te maken die over honderd jaar nog bestaat’

Jacqueline: “Je proefde veel te veel gelatine, het was net of je rubber in je mond had”.

Roel: “Niet dat we altijd bij de topzaken gaan eten, hoor. Vaak ontdekken we juist iets bijzonders bij een eenvoudige pâtisserie, het gaat om de details”.

Jacqueline: “Soms gaan we ‘buiten de deur’ kijken en dan realiseren we wat een groot assortiment we hebben en wat een mooie winkel. We willen toch de beste

7

Varia

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

‘Mensen kennen je soms alleen in de ‘omlijsting’ van Jarreau’ zijn. Dan maar iets duurder, omdat we alleen goede ingrediënten gebruiken”.

De beste zijn lukt aardig. Voordat ze de nationale titel behaalden, waren er andere successen op wedstrijdgebied. In pâtisserieland is de naam Jarreau een begrip.

Bij de gemeente overigens ook, maar dat heeft vooral met Jarreau’s verbouwing in 2005 te maken die tamelijk veel geharrewar over vergunningen opleverde. Dat is voorbij, de zaak oogt strak en modern en op elke verpakking kleeft een sticker met de titel, of er nu één eclair in zit of zes.

Roel: “Toen we begonnen hebben we nooit gedacht: ‘wij gaan heel groot worden’. We dachten niet aan rentenieren in een villa in Wassenaar en dan pas gaan genieten. Dat moment komt niet”.

Jacqueline: “Wij vinden dat je je talenten goed moet gebruiken”.

Roel: “En ze ontwikkelen. Gisteren zijn we uit eten geweest en toen kwam er een tegeltjeswijsheid voorbij op zo’n plasmascherm: ‘het gaat er niet om hoe goed je bent maar hoe goed je wilt worden’.

Dat geldt voor ons. Wij zijn nog steeds gewone mensen, al klinkt dat gek om te zeggen”.

Jacqueline: “Mensen kennen je soms alleen in de ‘omlijsting’ van Jarreau. Dan hoor ik wel eens van mensen dat ze verbaasd zijn dat ik gewoon boodschappen doe bij Albert Heijn. Ja, waarom niet? Ik ben ook gewoon huisvrouw en moeder”.

Roel: “Het draait in het leven niet om alleen maar meer willen, een duurder huis, de duurste vakanties, geld verdienen. Zo zijn wij niet. Ik hou wel van mooie kleren en een mooie auto, dat hoort er allemaal bij als je zelf iets moois maakt, het schilderij en de lijst, bij wijze van spreken, maar het heeft grenzen”.

Roel: “Na ons komt er iemand anders, zo gaat het gewoon”.

Jacqueline: “Je bent snel vergeten, hoor”.

Roel: “Dan lopen er mensen door de straat en vragen aan elkaar: ‘zat hier vroeger niet een pâtissier, hoe heette die ook al weer? Alles is eindig. Er is meer dan taartjes maken. Wat maakt het leven de moeite waard? Dat je kunt doen waar je goed in bent, mooie dingen maken om op te eten en om van te genieten, in ons geval. Dat is ons deel op aarde, genieten, goed zijn, gelukkig zijn met wat je krijgt van je Schepper”.

Jacqueline: “We voelen ons vaak gezegend, dat we de talenten die we hebben mogen gebruiken. Daaraan hebben we ons succes te danken.

Roel: Of ons geloof daarbij een rol speelt?

Ja, naast ons werk zijn we ook kerkelijk actief in onze kerk (de Bethlehemkerk, red.), dat is geen opoffering hoor. Als we de hele week hier hebben gewerkt, staan we op zondag graag vroeg op om naar de kerk te gaan. God is voor ons liefde, en dat is altijd aanwezig. Dat zeg ik ook als ouderling. Of dat streng is? Wat is streng?

Wij geloven dat God de Bijbel heeft gegeven aan ons en dat accepteren we als Zijn Woord, als richtingwijzer voor ons leven.

Dus wij zeggen niet: ‘nou, dat stukje uit de Bijbel bevalt me niet zo’, of ‘dat was vast anders bedoeld’. Zo werkt het niet”.

Jacqueline: “We geloven niet dat het leven alleen maar genieten is, maar het mag wel, alles op z’n tijd”.

Roel: “Wat de regels zijn, staat in de Tien Geboden. Die zijn niet gegeven om ons er onder te houden, maar om ons te sturen, zodat het ons goed zal gaan”.

Jacqueline: “Je kunt van drank genieten, maar je hoeft je niet onder tafel te drinken”.

Roel: “Je moet niet sjoemelen met de regels. Receptuur heeft ook zijn regels, wat

eigenlijk niet? Regels zie je in de ouderkind relatie ook, de kinderen moeten op tijd uit bed, anders blijven ze de hele dag liggen. Verkeersregels, gedragscodes, Dat vindt iedereen normaal, maar als het over geloof gaat of over de kerk, is het opeens oubollig. Je mag in alles geloven, behalve in God, dan heet het ouderwets. En toch zit onze kerk elke zondagochtend vol, ook met jongeren, heus niet alleen grijze hoofdjes. Er wordt gepreekt uit de Bijbel en daar luisteren die jongeren aandachtig naar. Het is in feite eenvoudig. Als je iets uit liefde doet kost het allemaal minder moeite en geeft het zelfs voldoening. Als je probeert te leven naar Gods geboden dan is dat beter voor jezelf en voor je naaste. God wil je niet beknotten,integendeel”.

Jacqueline: “We krijgen er zo veel voor terug”.

Vilan

feurs, van Limburg tot in Groningen, hier en daar moesten de bussen zelfs aan de

Om redenen buiten mijn schuld moest ik

kant blijven staan en zo kon dat niet langer.

naar Ypenburg. Niet om te winkelen, want

Zoals er vroeger dienstbodes uit Duitsland

een Bijenkorf staat daar niet en voor de

kwamen, zo komen er nu chauffeurs uit

doordeweekse bloemkool kun je overal

de Heimat. Ze kennen de taal niet of nau-

terecht. Ik raakte er een beetje gespannen

welijks, weten heg noch steg en moeten

van, Ypenburg. Je hoort er van alles over,

vanaf de eerste dag zien mee te komen.

maar echt Haags schijnt het er niet te zijn.

Eigenlijk zielig, dacht ik, en liep terug naar

Maar ik moest. Zakenbezoek. Dus naar de

de bus die rustig wachtte. Tegen de man

bus.

achter het stuur zei ik zo langzaam en luid mogelijk waar ik heen wilde. Hij knikte.

“Keine Ahnung”, zei de buschauffeur tegen

Stempelen, zitten. Naar buiten kijken.

me toen ik had uitgelegd waar ik moest zijn. ‘Wieso?’ dacht ik, maar zei hard-Hol-

De bus reed vastberaden de stad uit en

lands: “Dan niet!”, stapte zijn bus uit en

koos de snelweg. Hoge nieuwbouw zoefde

wandelde weg, zodat ik kon nadenken.

langs me heen en ik dacht aan het Staten-

Wat doet zo’n man op een Nederlandse

kwartier in de schemering, aan het Lange

bus? Nederlands spreken kan hij niet, de

Voorhout waar de bomen stil staan te ster-

weg wijzen wil hij niet. Omdat ik een kind

ven en in een poging mijzelf op te vrolij-

van mijn moeder ben, kan ik veel over Duit-

ken dacht ik intensief aan Haagse hopjes.

sers zeggen, maar dat gaat vooral over de

Het hielp niet. Buiten werd het landschap

oorlog. In haar verhalen kwam ik de leden

aldoor lelijker en ik was bang dat de Duitse

van het zelfbenoemde Herrenvolk nooit

buschauffeurs voor altijd zouden blijven.

tegen als buschauffeur. Wel als mensen die

Toen stopte de bus. Toch nog plotseling.

je gerust de verkeerde kant op mag sturen:

‘Genieten van wat je leven brengt, dat mag van God, mooi hè?’

“Immer geradeaus”. En die rijden nu bij ons

De chauffeur keek mij aan. “Jawohl”, zei

op de bussen, of hun zoons die Vati’s wrok

ik lam, stapte uit en blikte om me heen.

met zich meedragen.

Overal prairie met hier en daar een huis. Ik was aangekomen in Ypenburg.

Nader onderzoek leerde dat het een nationale trend is. Er is een tekort aan chauf-

VILAN

VAN DE

LOO

Samen eten in het Bronovo

Roel: “Maar het is geen systeem van ‘gedraag je netjes en dan kom je vanzelf in de hemel’”.

Jacqueline: “Je krijgt talenten, die moet je uitdragen in alles wat je doet. Bij ons komt dat ook terug in de bedrijfsvoering, hoe we met mensen omgaan”.

Roel: “Genieten van wat je leven brengt, dat mag van God, mooi hè?”

Jacqueline: “Er zijn ook collega’s geweest die ons hebben aangeraden om met de wedstrijd voor de titel ‘banketbakkerij van het jaar’ niet tegen de jury te zeggen dat we gelovig zijn. We moesten vooral niet over de kerk beginnen. Het was beter, dachten ze, om tijdens het jurybezoek en passant de laptop uit de Mercedes te halen en een verhaal op te hangen. Toen kwam de jury hier en wij hebben een gewoon gesprek gevoerd met ze, ook over het geloof. Gewoon onszelf zijn, dat willen we in alles, niet een soort façade waarachter je jezelf verschuilt”.

Roel: “Toen we de wedstrijd wonnen was het een heel drukke tijd, we stonden steeds in het middelpunt van de belangstelling. Daar word je soms wel moe van hoor, als het steeds weer over jezelf gaat en je succes, hoewel we natuurlijk wel geweldig trots zijn op die titel”.

Jacqueline: “Maar dat had ook met het hele team te maken, we hebben het samen gedaan, ook al richt de meeste aandacht zich op ons”.

Roel: “Soms wil je graag weer gewoon doen. Je moet ook realistisch blijven. Het verschil tussen de top van de berg en het ravijn is maar één voetstap en die kun je door allerlei omstandigheden in de verkeerde richting zetten. Veel bekende artiesten zijn ook door roem en rijkdom ten onder gegaan. Dat kan een pâtissier ook gebeuren”.

Daarmee is het gesprek weer terug op de zaak, en op het succes daarvan dat in het licht van de eeuwigheid onbelangrijk is. Roel en Jacqueline hebben dezelfde losheid die topsporters hebben. Intense toewijding, alles doen wat je kunt, en als het erop aan komt, weten dat er die ene onbenoembare factor is die succes brengt. Noem het inspiratie, de invloed een trainer of laat het een onwrikbare overtuiging zijn. Het is de formule waarmee iemand wint.

Voor meer informatie: http://www.jarreau.nl/

Patiënten kunnen voortaan samen met hun visite eten in Bronovo. FOTO: PR DOOR

ALEXANDRA SWEERS

Alleen eten is nooit gezellig en al helemaal niet wanneer je in het ziekenhuis ligt. Een diner op bed hoeft sinds vorige week niet meer in het Bronovo Ziekenhuis. Met de opening van het restaurant De Orangerie kunnen de patiënten en hun bezoek nu aan de zelf samengestelde salades, verschillende soepen, belegde broodjes en vlees-, vis- en vegetarische maaltijden.

Met het nieuwe zelfbedieningsrestaurant wordt het bezoekuur een stuk leuker volgens woordvoerster Mariëtte Van Wijk. “De mensen die zich goed genoeg voelen om uit bed te gaan, kunnen nu met hun bezoek gaan eten. Daarvoor konden bezoekers niet mee-eten met de patiënt. De patiënten kunnen per dag aangeven of ze naar het restaurant gaan.

Uiteraard kan er rekening worden gehouden met bepaalde diëten”. Familie en vrienden die eerder dan het avondbezoekuur in het ziekenhuis zijn, hoeven niet met een rommelende maag te wachten. Met een lekkere maaltijd of een wat kleinere versnapering kunnen ze die tijd overbruggen.

Het restaurant was voorheen alleen in de middag geopend voor de personeelslunch. Met het diner erbij ontstaat er een nog ruimer assortiment en is De Orangerie voor iedereen in het ziekenhuis toegankelijk. Van Wijk: “Het restaurant werkt volgens het life cooking concept en dat betekent dat de gasten de koks in de open keuken aan het werk zien. Nu het restaurant ook ’s avonds is geopend kunnen we ervoor zorgen dat de mensen in het ziekenhuis niet dezelfde warme maaltijd hoeven te kiezen als tijdens de lunch”.

Mensen die toch liever alleen eten, hebben in het restaurant uitzicht op een speciaal eerbetoon aan de diaconessengeschiedenis van het ziekenhuis. Er staan vitrines met authentieke voorwerpen van de diaconessen zoals een bijbel, broches, bestek en serviesgoed. Samen met een fotowand met portretten van deze diaconessen, moet dit de sfeer van de historie van het Bronovo uitademen.

Het restaurant in het Bronovo ziekenhuis is iedere dag, ook in het weekend, geopend voor patiënten, medewerkers en bezoekers van 17.00 tot 20.00.

Varia

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

DHC 18

8

0017_p4_Paagman_adv.indd 3

28-08-2007 18:33:39

Haagse ‘taalgoeroe’ Dick Pak :

‘Zonder schriftelijk examen in taal wordt het nooit wat’ Hij kan het niet laten. Dick Pak (Den Haag, 1953) heeft alles over de Nederlandse taal al wel eens gezegd of opgeschreven, maar hij kan nooit genoeg benadrukken hoe belangrijk een goede beheersing van de taal is. Na een lange reeks publicaties verscheen eerder dit jaar van hem in de serie ‘Vlekkeloos Nederlands’ het standaardwerkje ‘Spelling en stijl compleet’. Je zou bijna denken aan een afsluiting, maar net zo levend als de taal zelve zal de drang van Pak zijn om de taal nog indringender aan de man te brengen.

DOOR

ZAAK

‘Al in het basisonderwijs moet het onderwijs in taalvaardigheid krachtig ter hand worden genomen’ KRANT

DICK TOET

Dick Pak, zijn hele leven al woonachtig in Den Haag, begon als onderwijzer. Daarna ging hij Nederlandse les geven aan het voormalige Tinbergen College. Zijn behoefte te schrijven over taal leidde snel tot daden. Hij was nauwelijks 26 jaar, toen hij al een lesmethode schreef voor het mbo-onderwijs op Tinbergen. Pak: ‘De leerlingen werkten noodgedwongen met havo/vwo-materiaal, omdat er voor het mbo niets was. Met een collega heb ik toen heel bewust boeken geschreven gericht op het mbo. Dat werd een groot succes. Binnen de kortste keren hadden we 80 procent van de markt voor Nederlandse lesboeken voor meao-leerlingen’.

Volgens Pak werd er in die tijd (jaren zeventig/begin jaren tachtig) gigantisch goed onderwijs gegeven. “Maar tien procent zakte”, aldus Pak, “dat liep gestaag op richting veertig procent. Dat verbeterde toen de zogeheten tweede correctie werd afgeschaft. Later werd het hele examen in het mbo afgeschaft. Dat noemen ze onderwijsvernieuwing. Zonder terugkeer van het schriftelijk examen wordt het nooit wat”.

VE R L O R E N

9

Varia

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Maar het echte probleem zit dieper volgens Pak. “Aan de basis klopt het al niet.

Grammatica-onderwijs komt op veel scholen te weinig aan bod. In de Citotoets voor het basisonderwijs wordt grammaticakennis niet expliciet getoetst.

Geen wonder dat de lessen daarop wor-

den afgestemd. Op het vmbo wordt ook weinig aan grammatica gedaan en dan is het op het mbo eigenlijk al een verloren zaak. Op hbo-niveau is er dan een fundamenteel tekort aan kennis van de grammatica”. En Pak kan het weten, want sinds twee jaar geeft hij drie dagen in de week les aan de Haagse Hogeschool. Hij ziet daar veel talent, maar constateert tevens dat veel studenten de Nederlandse taal slecht beheersen.

JURISTEN

Die gebrekkige taalkennis beperkt zich overigens niet tot jongeren. Pak geeft intussen veelvuldig taalcursussen bij bedrijven. “Ja hoe gaat dat. Je komt iemand tegen, raakt aan de praat over taal en je

TerugBlik Soms gebeurt het onverwachte. Alles tot in de puntjes geregeld, en toch gebeurt het. Onverklaarbare rampspoed.

Als iets strak is georganiseerd, dan is dat wel het ceremonieel op Prinsjesdag: alles stijf van protocol en veiligheid. En toch, bijna leek Prinsjesdag 1963 uit te lopen op een ‘wereldschokkende tragedie’. Voor de pers was het smullen.

Aan het weer lag het niet. Het beloofde die 17de september de mooiste Prinsjesdag van de eeuw te worden: een stralend blauwe hemel, een koesterende zon die het publiek bij duizenden naar de binnenstad lokte. Druk werd het vooral op het Voorhout, bij het paleis waar de Koninklijke familie naar buiten zou komen voor de korte rit naar het Binnenhof. Militairen stonden er stram in de houding, de luchtmachtkapel blies op het fonkelend koper, glanzende paarden trappelden en briesten, het publiek wachtte in feeststemming.

Even voor één uur kwamen drie prinsessen te voorschijn: Beatrix in iets zalmkleurigs, Irene in lila en Margriet in felgroen. Een met vier paarden bespanFOTO: STOKVIS nen calèche reed voor, en daar vertrokken ze, onder klaterend applaus. De koets maakte een draai om het schelpenpad op te rijden en plotseling raakte het achterste paard rechts in paniek. Het begon wild te steigeren, de voorste paarden schrokken, zwenkten naar rechts en botsten meteen tegen een stevige boom. Een paard raakte bekneld en viel, samen met de daarop zittende postiljon, de

wordt gevraagd bij het bedrijf eens wat te komen vertellen over taal. En van het één komt het ander. Bij een groep juristen zat de helft ver boven het gemiddelde aantal fouten”. Hij placht die cursussen af te sluiten met een quizje en een dictee.

Daaruit ontstond het boekje ‘Duizend dilemma’s”. In die tijd werd de uitgeverij, waar hij voor werkte, overgenomen. Dick Pak besloot voor zichzelf te beginnen.

‘Duizend Dilemma’s’ werd zijn eerste eigen uitgave. In de gang van zijn huis aan de Haagse Mispelstraat lagen op een bepaald moment 2000 boeken opgetast.

“Mijn vrouw en ik schrokken wel toen we al die dozen zagen staan. Maar gelukkig waren ze in vier tot vijf weken verkocht”, aldus Pak met gepaste trots.

Foto’s uit het Haags Gemeentearchief

disselboom knapte als een luciferhoutje.

Alom consternatie, toeschietende dignitarissen, politie, lakeien, met moeite hielden ze de schichtige paarden in bedwang, de calèche bleef overeind.

Bleekjes klommen de drie prinsessen uit het zwaar gehavende vehikel, Beatrix flauw glimlachend, Irene en Margriet

Via via kwam hij ook in contact met de Haagsche Courant. Hij kreeg een wekelijkse taalrubriek in de krant, die uiteindelijk tegen de tweehonderd afleveringen telde en werd doorgeleverd aan diverse kranten elders in het land. Hij gaf ook cursussen aan redacteuren van de krant. Het maakte hem tot een ware ‘taalgoeroe’, al is er aan zijn methodes niets mystieks. De strijd voor goed taalgebruik is in zijn ogen nog lang niet gestreden. “Toch is de oplossing betrekkelijk simpel. Al in het basisonderwijs moet het onderwijs in taalvaardigheid krachtig ter hand worden genomen. Als daar geen goede basis wordt gelegd, is er al veel verloren”, aldus Pak. Hij is het dan ook eens met de Onderwijsraad dat een voldoende voor onderwijs voorwaarde moet zijn voor het deelnemen aan hoger onderwijs. Diezelfde eis voor wiskunde en engels vindt hij net als minister Plasterk overdreven. “Maar beheersing van de Nederlandse taal moet echt een voorwaarde zijn”, vindt Pak. Zijn jongste boek ‘Spelling en stijl compleet’ in de serie Vlekkeloos Nederlands, de eerste druk was al in een paar maanden uitverkocht, geeft een overzicht van zijn jarenlange activiteiten op taalgebied.

Alle aspecten van de taal komen helder en beknopt aan de orde. Elk hoofdstuk wordt afgesloten met oefeningen en de antwoorden daarop. “Het is geschikt voor studenten en scholieren, maar in feite voor iedereen die de taal goed wil beheersen”, aldus Pak. Het boek is voor € 18,50 in de boekhandel te koop.

DOOR

S T A L & VA N D O O R N

geschrokken. Onder het handgeklap van opgelucht publiek en voorafgegaan door een zichtbaar ontstelde stalmeester Bischoff van Heemskerck, liepen ze terug naar het paleis, waar ze van vader Bernhard een lift in de Gouden Koets kregen. Eind goed, al goed.

Natuurlijk werd het incident hierna breed uitgemeten. Hoe had het kunnen gebeuren? En vooral: wat had er niet allemaal méér kunnen gebeuren? Wat, als de paarden op hol waren geslagen en de calèche in woeste galop over het Voorhout hadden meegesleurd? De postiljon was er vanaf gekomen met een ‘lichte knieblessure’, maar wat als hij door het schichtige ros was verpletterd en verbrijzeld? Hoe had het zover kunnen komen: hadden ze de paarden niet laten wennen aan geluiden, applaus, muziek en knallen? De Haagse Post wist te melden dat het steigerende paard al eerder tekenen van onrust had vertoond, met schuim op de bek en nerveus schrapende hoeven. Er was maar één verklaring mogelijk: zonnesteek! Hadden niet meer paarden in de stoet zich bizar gedragen, toen ze tijdens de troonrede op het Binnenhof wachtten, trappelend, schuimbekkend, zwaaiend met het hoofd? Een markante observatie. Was de journalist van het weekblad niet zelf verhit geraakt?

Verkeersmaatregelen rond Prinsjesdag Dinsdag 18 september aanstaande heeft in Den Haag de Verenigde Vergadering der Staten-Generaal (Prinsjesdag) plaats.

Op deze derde dinsdag van september zal H.M. de Koningin traditioneel per Gouden Koets van het Paleis Noordeinde naar de Ridderzaal rijden voor de jaarlijkse Troonrede.

De rijroute loopt via het Noordeinde, Heulstraat, Kneuterdijk, Lange Voorhout, Tournooiveld, Korte Vijverberg naar het Binnenhof. Om alles ordelijk en veilig te laten verlopen, geldt voor maandag 17 september en dinsdag 18 september een verordening om de openbare orde te handhaven. Daarnaast worden er de nodige verkeersmaatregelen getroffen.

AFSLUITINGEN

Op maandag 17 september 12.00 uur tot en met dinsdag 18 september 20.00 uur is het Lange Voorhout tussen het Tournooiveld en de Vos in Tuinstraat voor rijverkeer geheel afgesloten.

Op dinsdag 18 september van 07.00 tot uiterlijk 15.00 uur zijn de volgende straten geheel voor rijverkeer gesloten: Lange Houtstraat, Plein, Korte Vijverberg, Casuariestraat.

Daarnaast wordt op 18 september tussen 11.15 uur tot uiterlijk 15.00 uur het gebied, begrensd door de volgende straten, geheel voor rijverkeer afgesloten: Prinsessewal, Prinsestraat, Kerkplein, Torenstraat, Jan Hendrikstraat, Laan, Grote Markt, Lutherse Burgwal, Paviljoensgracht, Stille Veerkade, Amsterdamse Veerkade, Spui, Kalvermarkt, Fluwelen Burgwal, Herengracht, Prinsessegracht, Kanonstraat, Smidsplein, Smidswater, Maliestraat, Denneweg, Mauritskade, Scheveningseveer en Hogewal. Ook het winkelgebied (Heulstraat en Noordeinde) is tussen 07.00 uur en 15.00 uur beperkt toegankelijk.

PARKEREN

Op zondag 16 september a.s. geldt, in verband met een generale repetitie van delen van de stoet, van 10.00 tot 16.00 uur een parkeerverbod in de Amaliastraat. Ook mag er niet geparkeerd worden op het Lange Voorhout aan de zijde van de Amerikaanse ambassade (de zijde met de even huisnummers). Op maandag 17 september van 12.00 uur tot dinsdag 18 september 20.00 uur geldt een parkeerverbod op het Lange Voorhout aan weerskanten van het ‘Schelpenpad’.

Op Prinsjesdag geldt van 06.00 tot 16.00 uur een parkeerverbod voor de volgende straten: Prinsessewal, Kortenaerkade, Hogewal, Scheveningseveer, Amaliastraat, Oranjestraat, Parkstraat, Paleisstraat, Noordeinde (gedeelte voor en tegenover het Paleis, en tussen Paleis en de Heulstraat), Heulstraat, Kneuterdijk, Lange Voorhout (m.u.v. de secundaire rijbaan), Lange Vijverberg, Tournooiveld (inclusief het parkeerterrein), Korte Vijverberg, Plein, Lange Houtstraat, Korte Voorhout, Binnenhof, Buitenhof en Torenstraat (tussen Riviervismarkt en het Kerkplein), Prinsessegracht (aan de zijde van de bebouwing) tussen Bosbrug en Herengracht.

Gebruikers van de parkeergarage aan het Plein moeten ermee rekening houden dat zij op 18 september tussen 07.00 en 15.00 uur niet in- en uit kunnen rijden. Voor gebruikers van de parkeergarage aan de Heulstraat geldt dat zij tussen 11.15 en 15.00 uur de garage niet in- en uit kunnen rijden. De overige parkeervoorzieningen binnen het gebied Lange Houtstraat Plein - Korte Vijverberg - Casuariestraat en liggende op eigen terrein, zijn voor rechthebbenden (bijv. abonnementhouders) bereikbaar tot 10.30 uur en na 15.00 uur.

VO E T G A N G E R S

Voetgangers moeten rekening houden met een beperkt aantal oversteekplaatsen. Deze zijn met borden aangegeven.

De tramlijnen 1, 15, 16, 17 en de buslijnen 22 en 24 zullen op Prinsjesdag tijdelijk een andere route rijden. Meer informatie over de maatregelen, vindt u op www. denhaag.nl/bereikbaarheid en www. htm.net.

Verbetering In Den Haag Centraal van 24 augustus stond bij de aflevering De Stille Kracht over Jo van Buuren en haar Sterrenpoort een verkeerd telefoonnummer. Het juiste nummer is: 070-3686234. In de krant van vorige week was de naam van Max van Weezel, waarnemend voorzitter van internationaal perscentrum Nieuwspoort, abusievelijk een aantal keren als Van Wezel geschreven.

8PSE OV TVQQPSUFS 3FLFO BG NFU TQJFS[JFLUF (JSP

XXX TQJFSFOWPPSTQJFSFO OM 7Y U[UVGGO KP FG DGUVG JCPFGP -CPVQQTXGTJWK\KPI TGQTICPKUCVKG WKVDTGKFKPI KPMTKORKPI QH QRUEJQPKPI! /M MAAR MET DE DEUR IN HUIS TE VALLEN UW )#4 APPARATUUR

/NS DIENSTENPAKKET s 4RANSPORTKLAAR EN OPERATIONEEL MAKEN VAN COMPUTER SYSTEMEN EN ANDERE INFORMATIETECHNOLOGISCHE APPARATUUR

IS DE BACKBONE VAN UW ORGANISATIE 3TELT U ZICH DE SCHADE

s 6ERVAARDIGEN VAN VAN NAAR EN PATCHLIJSTEN

AAN UW BEDRIJF EENS VOOR ALS NA EEN VERHUIZING BLIJKT DAT

s !ANLEGGEN WERKPLEKBEKABELING

UW SYSTEEM OPEENS GEEN TEKEN VAN LEVEN MEER GEEFT

s 6OLLEDIG WEGWERKEN VAN BEKABELING

/F WANNEER UW NETWERK VANWEGE ONGEMERKTE VERVUILING

s 4ESTEN OF AANPASSEN CONl GURATIE

EEN WEEK LAM KOMT TE LIGGEN $OOR 4RAJECT )4 2ELOCATION

s )N EN UITBOUWEN SERVERRUIMTES

3ERVICES EN 4RAJECT )4 #LEANING 3ERVICES IN TE SCHAKELEN

s %XTERN REINIGEN VAN PC S EN RANDAPPARATUUR

VOORKOMT U DIT SOORT NACHT MERRIE SCENARIO S

) # 4 2 % , / # !4 ) / . 3 % 2 6 ) # % 3

5RQV VQ 5RQV 1P 5RQV 5GTXKEGU

)#4 #,%!.).' 3%26)#%3

4RAJECT )4 " 6 \ -OEZEL " \ #6 $EN (AAG \ 4 42!*%#4)4 \ & &!842!*%#4)4 \ % MVS TRAJECT IT NL \ WWW TRAJECT IT NL

11

Opinie

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Den Haag Sculptuur in gevaar De harde kern van ADO-supporters bleef vorige week bij de thuiswedstrijd tegen Emmen demonstratief de hele eerst helft zitten. Dat had te maken met de herdenking van een omgekomen medesupporter, maar was tegelijk een stil protest tegen het staverbod. Letterlijk stil, want er werd niet gejuicht, niet gejoeld, niet gescholden of gezongen. De sfeer van een stadion, maar ook de kracht van de twaalfde man ontbrak 45 pijnlijke minuten lang. Pas na de rust werd alles weer normaal.

Overal in het land staat de harde kern bij voetbalwedstrijden. Of er nu thuis of uit wordt gespeeld. Het is een internationaal ritueel. Het argument dat mensen die wel willen zitten, dan niets kunnen zien is kolder. Die mensen willen helemaal niet verkeren tussen hooligans of wat daar voor door gaat.

Natuurlijk heeft ‘Midden-Noord’ zich het vorig seizoen niet van zijn beste kant laten zien, maar het staverbod in het nieuwe stadion lijkt bijna een vorm van pesterij. De website Adofans.nl heeft onlangs een vragenlijst naar andere clubs gestuurd en de uitslag van die enquête maakt duidelijk dat verenigingen als AZ, PSV, Sparta en Vitesse een gedoogbeleid voeren zolang het staan niet tot vernielingen leidt. Maar ADO heeft met law-and-order-burgemeester Deetman voorop gekozen voor een rigide opstelling en het dreigen met een stadionverbod.

Er is eerder ook eindeloos gepraat of de harde kern op de lange zijde kon blijven of achter de goal moest. Het resultaat is dat de supportersgroep nu is opgesplitst en niet alleen de bezoekende club uitjouwt, maar ook elkaar. Het voert wat ver om de recente slechte resultaten van ADO hieraan te wijten, maar de sfeer in het stadion is er in elk geval niet beter op geworden. Een zwijgend zittende harde kern scheelt een hoop verwensingen, maar haalt ook de ziel uit elk treffen. Nu sinds kort een psycholoog als interim-directeur leiding aan ADO Den Haag geeft, is wellicht het moment aangebroken sommige zaken op een andere manier te bekijken.

Een sfeervak achter de goal – zoals bij de meeste clubs – moet alle partijen tevreden kunnen stellen.

VE R S T E E G

C

A R

T

E U N

DOOR THEO

ken, waar je van alles bij moet denken om ze interessant te vinden. Het eerste een betonnen huisje met een gesloten hek dat sprekend leek op een soortgelijk huisje dat in één van de vorige tentoonstellingen ongeveer op dezelfde plaats stond.

Dit weinig originele bouwsel werd overigens ook nog met een prijs bekroond.

Het tweede, een replica van een politiecabine, zoals je die voor de Engelse ambassade aantreft. Deze keer gecombineerd met een auto ernaast. Tijdens één van de vorige tentoonstellingen was zo’n huisje ludiek beschilderd. Voor buitenlandse kunstenaars kennelijk hele bijzondere dingen, maar voor ons bezoekers nogal zouteloos. Twee voorbeelden, maar het is niet moeilijk om nog meer werken die kwalitatief onder de maat waren te noemen.

MONKHORST

‘De beelden komen’, is een veelgehoord gezegde zo rond het begin van de zomer in Den Haag. Iedereen weet wat er mee wordt bedoeld: een gratis tentoonstelling van monumentale beelden op het Lange Voorhout. Een ruimtelijke ervaring: een aantrekkelijke combinatie van kunst in een prachtige omgeving. In de ogen van de deskundigen niet altijd verrassend en soms op de grens van kitsch. Maar de busladingen bezoekers uit alle windstreken keken hun ogen uit. Het Voorhout is nu eenmaal geen museum en de sfeer wil ook wat, nietwaar?

Dit jaar was gekozen voor een tentoonstelling van Australische en Nederlandse kunst in verband met de ruim vierhonderd jaar bestaande relatie tussen beide landen, onder de titel ‘De Overkant/ Down Under’. Het blijkt een ongelukkige keuze te zijn geweest. De tentoonstelling hinkte namelijk op twee gedachten: de relatie tussen de twee landen en de beelden op het Voorhout. Kennelijk was er onvoldoende monumentale kunst down under te vinden of was het transport te duur, want een groot aantal beelden was te klein en te kwetsbaar. Daarom werden sommige beelden in glazen kassen geplaatst (waarop de naam van de verhuurder zo groot bleek weergegeven dat je dacht dat het de kunstenaar betrof). Dit is strijdig met het karakter van de tentoonstelling en wekt bovendien verwarring omdat je geneigd bent de kassen zelf ook als een kunstwerk te beschouwen.

Verder stond het werk van de beste kun-

DIEPTEPUNT

Kortom, de tentoonstelling De Overkant/Down Under is een dieptepunt in tien jaar beelden op het Voorhout. Het tegenvallende aantal bezoekers en de negatieve kunstkritiek in de pers tonen dat ook aan. Wil Den Haag Sculptuur echt een traditie worden dan zal het de komende jaren beter moeten.

Daarbij moeten de volgende uitgangspunten gelden: monumentale kunst die buiten staat, gratis en geen conceptuele kunst die door het grote publiek niet wordt begrepen.

Het Voorhout is geen galerie of museum.

Het gaat om het plastische effect in de fraaie ruimte wat moderne kunst van behoorlijke kwaliteit vraagt. Voorwaar geen eenvoudige opgave. Het wordt iets gemakkelijker als het niet wordt gekoppeld aan een thema dat los staat van artistieke uitgangspunten. Want het gaat om beelden èn om het Lange Voorhout.

Als straks de face lift van het mooiste plein van Nederland voltooid is, zal het een nog fraaier omlijsting van de kunstwerken kunnen vormen.

Koningin Beatrix krijgt van de nieuwe Sculptuur-directeur Marie Jeanne de Rooy (rechts) uitleg over een Australisch kunstwerk. Majesteit kijkt erbij alsof ze zeggen wil: je kan me nog veel meer wijsmaken. Oud-directeur Maya Meijer (uiterst rechts) kan haar lachen niet meer inhouden. FOTO DORY DANCKAARTS stenaars elders binnenskamers. Zo werden zeven werken van drie kunstenaars in het Escher museum in het Paleis tentoongesteld, waarvoor het normale entreegeld van het museum betaald moest worden. In strijd met het karakter van de gratis tentoonstelling. Je kunt je afvragen hoeveel mensen bereid zijn 7,5 euro te betalen om die paar beelden te zien. Tijdens mijn bezoek op 9 augustus was ik de enige bezoeker en ik had het gevoel door het grote aantal suppoosten als een zeldzame verschijning te worden beschouwd.

Maar ook in de Artoteek op de Denneweg werden beelden tentoongesteld.

Alleen jammer dat die galerie tussen 30 juli en 21 augustus gesloten was. De beelden stonden weliswaar voor de ramen, zodat je nog iets kon zien, maar dit lijkt me toch niet overeen te stemmen met het niveau van de tentoonstelling. Ook de lelijke houten schuur op het korte deel van het Voorhout die voor een groot deel gebruikt werd voor een kunstproject van

Griepprik Zonder zomer is de herfst weer aangebroken en zit de R weer in de maand. De dagen korter, weinig zon: ik kan er niet zo goed tegen.

Bovendien blijkt ook dat de weerstand en de psychische gesteldheid van een mens minder is bij te weinig zonlicht. Voor mij natuurlijk meer klanten, maar ik ruil het allemaal graag in voor nog een tijdje zomerweer.

Altijd als we net terug zijn van vakantie, gaan we ons bezig houden met de griepprik. Hoewel, het eerste werk verrichten we hiervoor al in april. We krijgen een brief van het RIVM( Rijks Instituut voor Volksgezondheid en Milieuhygiëne) met de vraag hoeveel vaccins we denken nodig te hebben. Onze computers hebben allemaal een module voor de griepvaccinaties. Hierin zit

geprogrammeerd welke mensen in aanmerking komen voor de jaarlijkse gratis griepprik. Wie zijn dat dan: de 65 plussers (vanaf volgend jaar 60 plussers) en alle volwassenen en kinderen met suikerziekte of ernstige hart- en longproblemen.

Nadat we de selectie gemaakt hebben, sturen we op hoeveel vaccins we denken nodig te hebben. Meestal aan de zuinige kant, want wat we teveel hebben aangevraagd en dus later overhouden moeten we zelf betalen. In mei bepalen we ook al de jaarlijkse ‘griepprikdag’. Rekening houdend met vakantie, ramadan enz. De uitnodigingen worden verstuurd of uitgedeeld. In de eerste helft van oktober worden de vaccins geleverd.

Op zo’n griepprikdag is het heel druk. Ik ben ook altijd blij als het hele circus weer achter de rug is. Tot begin november houdt de

het Bureau voor Hedendaags Avontuur, waar lezingen en workshops werden gehouden, was vanaf de dag van mijn bezoek gesloten. Kennelijk zocht men het avontuur elders. Verder werden nog kunstwerken, foto’s en affiches tentoongesteld in de Kloosterkerk, het Atrium van het stadhuis, het GEM/Fotomuseum, Pulchri Studio en de Affichegalerie van de tramtunnel aan het Spui.

KW A L I T E I T

Kortom, veel zaken die wel iets met Australië, maar weinig met beelden op het Voorhout te maken hadden en waar de tentoonstelling ernstig onder leed. Tenslotte de kwaliteit van het getoonde. Altijd een moeilijk onderdeel omdat men over smaak kennelijk niet kan twisten.

Maar over kwaliteit wel. En daaraan mankeerde het nogal eens. Twee voorbeelden: ‘Entrance’ van Harald de Bree en ‘Parasite Lange Voorhout’ van Richard Goodwin. Twee conceptuele wer-

Theo Monkhorst is politiek adviseur, schrijver/dichter, columnist en collectioneur. Hij was lange tijd in Den Haag actief als gemeenteraadspoliticus.

Zijn columns zijn na te lezen op www. haagsecolumnisten.nl

Medisch

Sfeer

Afgelopen weekeinde eindigde Den Haag Sculptuur. De zomerexpositie op het Lange Voorhout vierde dit jaar het 10-jarig bestaan. Vanaf het begin was het een geweldige publiekstrekker. Maar de afgelopen editie doet het ergste vrezen voor de toekomst. Organisatorisch geklungel en gebrek aan kwaliteit.

Een traditie in gevaar.

griepprik ons leuk bezig; er zijn altijd mensen die om welke reden dan ook later hun prik komen halen. Maar dat een mens nooit meer ziek wordt met een griepprik, is natuurlijk onzin. Ten eerste is het maar afwachten of het virus waarvan ze denken dat het dit jaar de griep gaat veroorzaken (en dus in de griepprik zit) ook daadwerkelijk toeslaat.

Ten tweede beschermt de griepprik alleen tegen de griep die veroorzaakt wordt door het virus dat in het vaccin zit en niet tegen alle huis-, tuin- en keukengriepjes.

Ik moet eerlijk zeggen dat ik ook niet zo’n voorstander ben om alle niet-risico-mensen te vaccineren. Zelf heb ik nog nooit de griepprik genomen en ook mijn gezin krijgt er geen.

In principe moet volgens mij een gezond mens in staat zijn om griep te kunnen overwinnen.

U

W

Emilie Bolsius Huisarts

M E N I N G

‘Sorry, I have a meeting’ Naar aanleiding van de bijdrage van Alexander Münninghoff (DHC van 31 augustus) vraag ik me af of onze Minister van Buitenlandse Zaken zich niet wat krachtiger kan mengen in deze. Mevrouw Manning zou toch echt wel eens blijk van haar medeleven aan het slachtoffer van haar fout mogen tonen.

Excuses zijn mijns inziens ook op zijn plaats, maar ze zal dat waarschijnlijk niet doen, want dat zou haar positie met betrekking tot schadeclaims bij haar verzekeringsmaatschappij (in de USA) wel eens negatief kunnen beïnvloeden.

Ik vind haar gedrag onwaardig en als haar baas flink zou zijn, zou hij haar naar huis sturen! Janneke Houweling moet gewoon een grote schadevergoeding vragen. Dat is waarschijnlijk het enige dat indruk maakt bij Amerikanen.

©

Teun Berserik

PETER BAK KER

12

Uit

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Vertier o

Expositie Piet Gispen in Regentenkamer

‘Altijd plaatjes in mijn hoofd’ De sfeer, de muziek en met name de combinatie hiervan houdt fotograaf Piet Gispen in de ban. Hij heeft grote opdrachtgevers – gemeente Den Haag, Museum Mesdag en ook Albert Heijn en Campina – maar wanneer het om jazz gaat, hoeft hij geen opdracht te hebben. “Toen ik voor het eerst bebop hoorde, wist ik het meteen. Mijn god, wat was dat mooi. En dat is altijd zo gebleven”.

DOOR

Als Gispen praat over zijn passie voor jazz, komen de jeugdherinneringen al snel naar boven. “Als kind was ik helemaal gek van klassieke muziek. Totdat een vriend mij meenam naar een tent in Rotterdam. “Daar hoorde ik voor het eerst bebop. Mijn god, wat vond ik dat

Jazzfotografie van Piet Gispen Regentenkamer, Laan van Meerdervoort 34 Openingstijden: wo-za 13.00-17.00 uur De expositie is te zien tot 30 september.

Wat staat Nederland te wachten?

Wat zijn de plannen van de regering en hoe ziet de rijksbegroting eruit? Traditiegetrouw worden al die vragen op de Derde Dinsdag van september beantwoord.

Maar naast deze belangrijke functie van Prinsjesdag is er ook het nodige vertier.

Bezoekers komen vanuit het hele land om de koningin te zien, hoedjes van politici te bewonderen of om naar de kermis op het Malieveld te gaan. Maar dat is niet alles wat Den Haag te bieden heeft. Zo is er een Prinsjesdag-expositie in het Stadhuis en verzorgt het Residentie Orkest samen met violiste Frederieke Saeijs het Prinsjesdagconcert.

Koningin Beatrix zie je de Derde Dinsdag van september niet snel bij de Ridderzaal aankomen zonder een escorte van officieren, onderofficieren en huzaren. In het Stadhuis wordt met de expositie ‘Het Koninklijk Huis en het militaire ceremonieel’ aandacht besteed aan de band tussen het Koninklijk Huis en militair ceremonieel. Pronkstuk van de tentoonstelling is een schilderij van de Gouden Koets op Prinsjesdag. Ook is er aandacht voor het paard als onderdeel van het militair ceremonieel. De expositie is alleen van vrijdag 14 september tot en met Prinsjesdag te zien. Burgemeester Deetman opent de tentoonstelling en het Ere-escorte van de Cavalerie, dat op Prinsjesdag Hare Majesteit de Koningin naar de Ridderzaal begeleidt, vormt voor het Stadhuis een erehaag te paard.

MIRANDA FIERET

Jazzmusici fotograferen ziet Gispen als de perfecte combinatie van twee hobby’s.

“Ik ga graag naar jazzconcerten, maar ik ben niet het type dat urenlang stil op een stoeltje kan zitten. Ook met iedereen moeten praten, ligt mij niet. Veel liever ga ik als een autist, helemaal in mezelf gekeerd, foto’s maken”. En dat levert opmerkelijke beelden op. In de collectie van zo’n zestien foto’s in de Regentenkamer is de expressie van de muzikant bijzonder goed vastgelegd. Gispen heeft geen selectie gemaakt op basis van artiesten.

“Het maakt niet uit wie ik voor me heb staan, ik heb altijd plaatjes in mijn hoofd.

Bij deze selectie heb ik gelet op de diversiteit: kleur, zwart-wit foto’s en een enkele studiofoto”.

Wanneer hij een studiofoto neemt, vraagt Gispen ook om een stukje creativiteit van zijn opdrachtgever. “Ik vraag altijd of ze iets persoonlijks kunnen meebrengen.

Voor jazzmusici is dat meestal hun muziekinstrument. Maar er zijn ook mensen die me verrassen. Zo nam jazzpianist Rembrandt Frerichs zijn bijbel mee. Heel mooi als mensen erover na hebben gedacht. Het maakt mij ook weer enthousiast”. Naast een enkele studiofoto, heeft de fotograaf bijna geen betaalde opdrachten in de jazz. “Ik wil liever zelf beslissen hoe ik de foto maak. Daarbij heb ik het geluk dat ik die keuze kan maken”.

PRINSJESDAGCONCERT

De Oranjes zijn sterk verbonden met Den Haag, maar ook met het Residentie Orkest. Dat is voor het orkest reden genoeg om een drietal concerten te geven op vorstelijke feestdagen. Prinsjesdag is de eerste in de reeks. In de Dr. Anton Philipszaal staan op het programma Van Otterloo’s Symphonietta, Diepenbrocks Hymne voor viool en orkest en de Vijfde symfonie van Mahler. De jonge violiste Frederieke Saeijs is speciaal voor dit concert als soliste uitgenodigd.

ZOUTZAKKEN

Gispen werkt als onafhankelijk fotograaf en ontwerper in Den Haag. Hoewel hij bijna twintig jaar in de internationale uitgeverswereld actief is geweest, wordt zijn achtergrond gevormd door de beeldende kunsten en ontwerpen. “Elke groep vergt een andere benadering tijdens het fotograferen”, legt Gispen uit. “Beeldende kunstenaars zijn bijvoorbeeld meer gesloten. Jazzmuzikanten zijn open en spontaan, maar staan er soms als zoutzakken bij”.

mooi. En dat is eigenlijk nooit meer veranderd”.

Expositie ‘Het Koninklijk Huis en het militair ceremonieel’ Vrijdag 14 tot en met dinsdag 18 september Stadhuis, Spui 70 Den Haag.

Rembrandt Frerichs. FOTO: PIET GISPEN

Prinsjesdagconcert Dinsdag 18 september Dr. Anton Philipszaal, Spuiplein Den Haag.

Aanvang: 20.15 uur.

Voor meer info: www.ldt.nl

De Gouden Koets met daarin koningin Beatrix,

Nationale Reisopera neemt het publiek in de DOOR

AAD VAN DER VEN

Het theater wordt een schip met de bezoekers als passagiers. Samen met zangers, acteurs, acrobaten en instrumentalisten bereiden zij zich voor op een aantrekkelijke en gerieflijke cruise. Zo moet het publiek aan de voorstelling van ‘La Barca’ (Italiaans voor ‘De Boot’) beginnen, aldus de Nationale Reisopera. Het gaat hier immers om ‘La Barca di Venetia per Padova’ van Adriano Banchieri, een stuk dat dan wel van rond 1600 dateert, maar dat zich moeiteloos laat moderniseren, menen de theatermakers.

In deze madrigaalopera maken mensen van allerlei achtergronden, nationaliteiten, culturen en religies een bootreis, die in Venetië begint en in Padua eindigt. Er zijn hovelingen maar ook eenvoudige vissers bij en een boekhandelaar zit naast een soldaat. Ze moeten in het begin aan elkaar wennen, zijn wantrouwend, maar beëindigen de tocht als vrienden, na het vertellen van verhalen over en weer, het zingen van allerlei liederen en het uitwisselen van etenswaren en flessen wijn.

VE R M A K E L I J K

Scène uit ‘La Barca’. FOTO: ROMANDESIGN.COM

Omdat ‘La Barca di Venetia per Padova’ een vermakelijk stukje muziektheater is, zijn al heel wat pogingen gedaan het werk scènisch op een aantrekkelijke manier te presenteren, de ene keer in authentieke stijl, de andere keer in moderne gedaante. Ooit gaf het Parijse gezelschap La Péniche tijdens het Festival Oude Muziek in Utrecht een kostelijke voorstelling in

het ruim van een aak. Die lag in een van de kanalen aan de rand van het Utrechtse centrum. Toen ging het om een productie in de stijl van de Italiaanse commedia dell’arte, met de bonte kostuums en de maskers die daarbij horen. Dat is niet het geval in de enscenering van de Argentijnse regisseur Adrian Schvarzstein, die opgroeide met circus en straattheater en die een tijdje met Dario Fo samenwerkte.

De zangers van het Kassiopeia Quintet vinden andere manieren om razendsnel van personage te wisselen. De toeschouwers moeten er overigens op zijn voorbereid als passagiers herhaaldelijk bij de voorstelling te worden betrokken.

MONNIK

‘La Barca di Venetia per Padova’ bestaat uit twintig madrigalen, afgewisseld met gesproken teksten. Gabriel Garrido, die de muzikale leiding heeft, vult het stuk aan met werken van componisten die Banchieri hier citeert of parodieert, onder wie Marenzio en Gesualdo. Het is Garrido’s bedoeling met muziek van tijdgenoten dit stukje muziektheater te plaatsen in een periode die de geboorte van de opera in Italië laat zien. Het is overigens opmerkelijk, dat deze Adriano Banchieri (1568-1634), die zo’n aardige bijdrage aan dit genre heeft geleverd, een benedictijnse monnik was, die in zijn tijd vooral bekendheid genoot als schepper van religieuze koormuziek (missen en psalmen).

Al wordt de vier eeuwen oude madrigaalkomedie scènisch verplaatst naar de 20ste eeuw, de muziek zal in authentieke

13

Uit

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

op Prinsjesdag

De Eetrubriek VAN

CO O S VE R S T E E G

Little V Mijn eerste kennismaking met de Vietnamese keuken was een jaar of tien geleden in Hanoi, in zo’n mooie oude Franse koloniale villa in het centrum van de stad. Ik maakte er kennis met de nam, kleine loempia’s die in niets lijken op de Vietnamese loempia’s die we tegenwoordig overal in Nederland kunnen kopen. Op straat at ik pho, het nationale soepgerecht en in Hoa Sua – een opleidingsrestaurant voor Vietnamese weeskinderen – kwamen tal van gerechten voorbij die me duidelijk maakten hoe ingeburgerd de Franse keuken in dit deel van Azië is. Vietnam is ook het enige land in het Verre Oosten waar je overal stokbrood kunt krijgen.

De afgelopen maanden at ik al diverse keren bij Little V en steeds tot groot genoegen. De Vietnamese keuken is een vers, licht en heel betaalbaar. Er zijn overeenkomsten met andere Aziatische keukens, maar Chinezen gebruiken bijvoorbeeld veel meer olie en Thaise chefs willen nog wel eens pikant bereiden. Veel eten wordt in de chao, de Vietnamese variant van de wadjan of wok, gebakken. Maar ook weer anders dan in de Chinese keuken gooien Vietnamezen niet alles bij elkaar in de pan.

Diverse groenten krijg je apart en ook scherpe sausjes komen separaat op tafel om naar eigen smaak toe te voegen.

Exploitant Tan Do houdt zich daarbij niet strak aan de Vietnamese tradities. Hij is als klein kind als bootvluchteling in Nederland terecht gekomen en hier opgegroeid tot een moderne, zeg maar gerust trendy, jongeman.

Bovendien snapt hij heel goed wat Nederlanders in zijn sober-smaakvol ingerichte zaak willen. Pho is in Little V geen stevige maaltijdsoep, maar een aangenaam voorgerecht (€ 6,75 ) op basis van runderbouillon. Er zitten rijst en noedels in en dunne plakjes mals rundvlees. Je kunt er naar eigen wens taugé aan BEOORDELING toevoegen. De soep is ook heel Sterke punten aangenaam als lunchgerecht en + vers, smakelijk en goed betaalbaar derhalve ook in een grotere maat + ontspannen trendy zaak te bestellen (€ 9). Mijn vrouw is meteen verkocht. Ikzelf heb de Minpunten pho van Little V al diverse keren - rokers geven in deze kleine genoten en kies nu voor canh zaak veel overlast chua tom, een ananas-tamarinde soep met garnalen (€ 7,50). De tot pulp vermalen tamarindepeulen hebben een mild zure smaak, ze worden in de oosterse keukens dikwijls gebruikt om vlees malser te maken. In combinatie met de ananas ontstaat een zoet-zure balans, die perfect harmonieert met de garnalen.

De keuze uit hoofdgerechten is moeilijker. Je kunt hier alle kanten op: er zijn talloze combinaties van vlees, vis, en groenten mogelijk al dan niet vergezeld van witte rijst, nasi, dunne mie of rijstnoedels. Maar er zijn ook complete schotels en dat alles tegen prijzen die het uit eten gaan tot iets leuks maken. Geen wonder dat Little V elke avond vol zit.

De bediening is trouwens ook leuk, een mengelmoes van jongelui uit alle windstreken. Alleen in de keuken staan louter Vietnamezen.

Als hoofdgerecht opteer ik voor Bun Little V (€ 11,50), een kom miehoen met verse groenten, naar keuze met gebakken rund- of varkensvlees (ook vegetarisch verkrijgbaar) en een aantal kleine loempia’s, die heel dicht bij mijn nam uit Hanoi komen. In al zijn eenvoud is het een prima smaakvolle schotel, compleet en verzadigend. Mijn vrouw combineert roergebakken gamba’s en St. Jakobsschelpen in currysaus (€ 12,75) met witte rijst (€ 1,50). Over het algemeen drink ik niet snel wijn bij oosterse gerechten, maar de Vietnamese keuken is niet zo geprononceerd. Die kun je zo mild of pikant genieten als je wilt. We drinken er naast een halve liter bubbelwater (€ 3,50) dan ook een Spaanse rosé Castelo de Medina bij voor de vriendelijke prijs van € 18,50 en die voldoet heel goed.

De afdeling desserts omvat slechts drie items: crème caramel, ijs en verse tropische vruchten in kokosmelk. Het wordt dat laatste (€ 6,75) en het is een uitstekende afsluiting van een heel aangename maaltijd. Inclusief espresso (€ 1,90) en cappuccino (€2) komt de totale rekening op € 74,55. Wat een aanwinst voor de stad.

De Vietnamese keuken is vers, licht en heel betaalbaar.

CATEGORIE Vietnamees

, de kroonprins en zijn echtgenote, voor velen een jaarlijks hoogtepunt op Prinsjesdag. FOTO PIM RAS/HOLLANDSE HOOGTE

boot

Varen langs de Vliet

stijl, compleet met historische instrumenten, worden uitgevoerd. Daarvoor staat het Ensemble Elyma borg. De dragende rollen worden vertolkt door de zangers en zangeressen van het Kassiopeia Quintet, een in 1999 opgericht ensemble, bestaande uit Portugese, Israëlische en Nederlandse vocalisten, die zich op de Italiaanse madrigaalkunst hebben toegelegd. De productie, die door de Nationale Reisopera uitdrukkelijk als ‘familievoorstelling’ is aangekondigd, wordt in twaalf Nederlandse theaters gepresenteerd.

Nationale Reisopera en Kassiopeia Quintet met ‘La Barca’ van Banchieri. Op 19 september, 19.00 uur, in de Koninklijke Schouwburg.

Informatie: www.reisopera.nl en www. kassiopeiaquintet.com

De Vliet vormt dit weekend druk vaarwater. Van sloep tot historische boot: iedereen is welkom tijdens de Vlietdagen.

Met vele activiteiten in en rond het water zijn boten lastig te ontwijken in Leidschendam of Voorburg.

Met concerten, wateractiviteiten en vuurwerk hoopt Axel Lemmens, één van de organisatoren van het festival, op een groot spektakel. “Vorig jaar was met 25.000 bezoekers een succes. Dat willen op deze tweede editie in ieder geval evenaren”. Vrijdagavond 14 september wordt de aftrap gegeven met Jazz in Park Vreugd en Rust. “Maar als je voor de boten komt, is zaterdag de beste dag”, laat Lemmens weten. Meer dan veertig schepen varen dan over de Vliet. Thema van de tocht is ‘Johannes Vermeer’.

Naast deze tour overdag kunnen boten ook meedoen met ‘Candlelightshipping’. “Boten van zowel particulieren als bedrijven doen hun best om zich zo

mooi mogelijk te versieren met lichtjes”, vertelt Lemmens. “De mooiste boot wint een wisseltrofee en er zijn ook geldprijzen te vergeven”. Vorig jaar was de boot van de Hofwijckgroep als winnaar bekroond. “Dit jaar doen ze weer mee, dus ik ben benieuwd naar de concurrentie”.

De prijsuitreiking wordt afgesloten met vuurwerk op het festivalterrein Park Vreugd.

Op zondag, de afsluitende dag van het festival, kunnen alle inwoners van Leidschendam en Voorburg samen ontbijten.

“Maar Hagenaars hebben zondag ook nog genoeg te zien en te doen”, benadrukt Lemmens. “Ook al is het ontbijt niet voor hen bestemd, bij de modeshow in de Herenstraat en bij het koepelconcert is iedereen welkom”.

Vlietdagen: vrijdag 14, zaterdag 15 en zondag 16 september.

Voor meer informatie: www.vlietdagen.nl

Voorgerechten vanaf € 5 Hoofdgerechten Complete specials vanaf € 11,50 Nagerechten vanaf € 5 visa, mc, pin ADRES Rabbijn Maarssenplein 21 Telefoon 070 – 3921230 GEOPEND Dinsdag t/m donderdag en zondag 12.00-22.00, vrijdag en zaterdag tot 23.00 (keuken) INTERNET www.littlev.nl

9

4ADVER TENTIE3

 

  



14

Cultuur

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Grillige liaisons tussen Franse impressionisten en Deense romantici

kortgeleden nog Rob van Bavel aan de piano zat en pianist Peter Beets achter de drums kroop. Ook in café en stadsbrouwerij The Fiddler aan de Riviervismarkt zijn de jazz-zondagmiddagen weer begonnen onder leiding van saxofonist Ruud Bergamin. Op 16 september (15.00-18.00) brengt hij er met Herman Nijkamp (trompet en zang) een Tribute to Chet Baker & Gerry Mulligan. Bergamin op baritonsax in de Mulligan-rol, Nijkamp in die van Chet Baker. Het zal raar lopen als ‘My funny Valentine’ er ook niet voorbijkomt. Ook strandtent De Fuut gaat gestaag door met jazz. Op zondag 16 september krijgt zangeres Simone Honijk er de ‘vrije hand’, dat wil zeggen: zij mag van De Fuut de musici kiezen die zij wil. Dat is in haar geval onder anderen Thijs Cuppen op piano. Niels Tausk staat er vermeld voor de flügelhorn-partij maar dat lijkt me een vergissing.

Want de Haagse trompettist (én bassist) brengt die dag zijn eerste cd uit als leider. ‘Blown away’ (Jazz Impuls/ Challenge records) heet-ie en Niels presenteert hem op die 16de september in het BIM-huis in Amsterdam (21.00). Het is een cd waarop hij een verzameling jazzcomposities speelt die allemaal aan iemand zijn opgedragen. Zoals ‘The Maestro’ dat Cedar Walton schreef voor Duke Ellington en ‘Ana Maria’ dat Wayne Shorter schreef voor zijn bij een vliegtuigongeluk omgekomen echtgenote. Tausk speelt er onder anderen met Ferdinand Povel (op sax) en Peter Beets (op piano). “Niels Tausk plays with a maturity that belies his years”, zei zanger Georgie Fame ooit over Tausk. Wie de Hagenaar wil steunen zal dus naar Amsterdam moeten. Wat jammer toch, denk je dan, dat Den Haag niet iets als een BIM-huis heeft waar je fatsoenlijk en met enige uitstraling nieuwe jazzcd’s kan presenteren.

Jazz deze week

Het is elke week weer verwennerij, de kleine tien minuten improvisaties die pianist Bert van den Brink per e-mail aan vrienden, kennissen en fans toestuurt.

Hij gaat er zondags voor achter de vleugel thuis zitten en pakt een song, een thema, laat zich inspireren door de actualiteit en spéélt. “Misschien ben ik wel geen echte jazzpianist”, zei hij in een interview dat ik met hem maakte voor het blad Timbres van Orgelpark Amsterdam waar hij jazz op het kerkorgel speelde.

Misschien niet, misschien wel. Maar mooi is het altijd wat hij doet. Bert’s bytes noemt hij die meditaties aan de vleugel en hij heeft er een aantal van op cd gezet. Iedereen kan ze wekelijks op zijn site beluisteren.

Wie de blinde pianist ‘live’ wil horen moet nog even wachten tot 30 september, want dan is hij te gast in Paviljoen De Witte (Von Wied dus, aan de Scheveningse boulevard). Het is het eerste concert dat Prospero er dit nieuwe seizoen op die locatie organiseert. Het is het zogenaamde VPRO/Boy Edgarprijsconcert van Van den Brink die de grote jazzprijs met die naam begin dit jaar won en daar hoort een tournee bij. Zet het alvast in de agenda!

Het jazzseizoen is dus weer begonnen en in Den Haag wil dat zeggen dat iedereen weer op z’n post is: bassist Johnny Dale en gitarist Dan Nicholas hebben de stellingen weer betrokken bij Pavlov aan het Spui (naast de Nieuwe Kerk) waar ze op de zondagmiddag spelen en op de dinsdagavond. Een lekker sfeertje daar bij Pavlov waar ze met René Winter op drums elke dinsdag om 22.00 van start gaan, een uur spelen en daarna open staan voor iedereen die maar wil meemusiceren. Dat kunnen conservatoriumstudenten zijn, maar ook bekende musici als altist Marco Kegel of pianist Edgar van Asselt kunnen er opduiken voor die jamsessies.

Dat mooie onverwachte vind je ook weer in Murphy’s Law aan de Dr. Kuyperstraat op de maandagavond waar

door Bert Jansma

Pavlov, Murphy, Fiddler en Fuut

Vier dagen lang beeldende kunst blijkt teveel BABETH KNOL

vaart aan de Loosduinseweg werd het grote 16mm projectiescherm slechts beHet was een ware strijd om de gunsten keken door een twintigtal lege stoelen. van het kunstlievende publiek: MTV or- Hetzelfde gold voor een filmpje van een ganiseerde ‘The city is ours’ op het ter- installatie van Zeger Reyers, een krankrein van de Haagse Hogeschool en in de zinnig opgestapelde berg borden waarbinnenstad had het Pure Jazzfest plaats. tussen een piepend muisje chaos dreigt Tegenover deze reuzen plaatsten orga- te veroorzaken. De kunstenaars van deze nisatoren Jan Borchers en Dettje Bakker broedplaats hingen aan hun nieuwe bar. voor de tweede maal hun broedplaatsen- Jammer van de beperkte belangstelling, festival ‘Ground Two’. want veel exposities waren leuk! In de Op de maandag na het vier dagen du- Vrije Academie waren een sprookjesrende festival verkeren de organisatoren achtig werk van Maura Biava en snijdenin staat van euforie. Zowel de productie, de korte films van Hester Scheurwater te de sfeer als de opkomst waren geslaagd. zien. Vooral de ‘broedcell’ kubussen bij Niet alleen inwoners van Den Haag wis- DCR, waar verschillende kubussen met ten de weg naar het festival te vinden, halffabrikaten van kunstwerken wachtook Groningers, Amsterdammers, Rot- ten op het publiek om ze te voltooien, terdammers en zelfs een paar Duitsers waren geslaagd. Een mooie uitwerking werden gespot. Tot zover het succesver- van het thema van dit jaar: ‘Do it yourhaal. Niets dan lof voor de muzikale pro- self’. Galerie KingKong programmeerde grammering, maar voor het expositiepro- rond dit thema een workshop zelfporgramma bleek vier dagen toch wat veel. tretten. De cursisten werden met geduld Op de openingsdag werden de galerieën en zichtbare kennis van het onderwerp en kunstenaarsbroedplaatsen goed be- geïnstrueerd en het resultaat mocht er zocht, daarna kwam het publiek slechts zijn. mondjesmaat.

Op posters viel te lezen: “De stad is niet In het prachtige nieuwe pand van Ruimte- van MTV”. Een lange neus naar MTV’s ‘The city is ours’. Terecht? Tegenover het uitverkochte festival met grote internationale bands haalde Ground Two het qua commercieel succes bij lange na niet.

Maar dat is ook niet waar dit festival om draait. Groot en beroemd is niet zaligmakend.

Ground Two geeft een weekend lang een podium aan experiment en creativiteit, zonder concessies te doen aan commercie. Het geeft een extra stimulans aan de broedplaatsen, die zelf hun programma mochten samenstellen. En het houdt het publiek op de hoogte van wat er in de stad leeft.

Maar het blijkt moeilijk om vier dagen lang bezoekers te trekken voor beelZelfportret bij Galerie KingKong. FOTO PR dende kunst.

DOOR

Vilhelm Hammershoi. Interieur met piano en vrouw in het zwart, 1901.

DOOR ISABELLA LANZ

tie is voor het eerst in Den Haag te zien, in ruil voor een Mondriaan-expositie die Een stoere branding met witte schuim- in het najaar in Denemarken wordt gekoppen. Daarachter een diepliggende houden. mysterieuze horizon waar wazige regen- Ordrupgaard, Van Courbet tot Købke is sluiers op neervallen, met in de verte een een elegante tentoonstelling. Verdeeld wegvarend zeilschip. Charles-François over vijf zalen worden de grillige liaisons Daubigny’s Zeegezicht (1894) is mooi ro- tussen Franse impressionisten, Hollandbuust geschilderd in zeegroene en blauw- se meesters, Haagse school en Deense grijze tinten. Je ruikt als het ware het zilte romantici uitgelicht. Om de intieme fin sop. De schilder wist de dynamiek en de de siècle entourage van het Deense landverstilling van deze Noordelijke zee raak goed in de Haagse zalen vast te houden, te typeren. Dat Vincent van Gogh hem zijn enkele meubelstukken – een sofa, vurig bewonderde valt aan de hand van een tafeltje uit een boudoir – van P.C. dit karaktervolle doek goed te begrijpen. De Bazel erbij geplaatst. De schilderijen De tentoonstelling Ordrupgaard, Van zijn opgehangen tegen afwisselend een Courbet tot Købke in het Gemeentemu- donkerrood en donkerblauw fond. De seum opent lekker kloek met dit werk. vergulde lijsten steken daar mooi tegen Het zeegezicht De Golf van de prominen- af en de intimiteit van de kleinere doete Gustave Courbet valt er zowaar bij in ken wordt zo behouden. De esthetische het niet. Hij schilderde de blauwgroene inrichting draagt zeker bij tot de charme rollers zo dik dat ze van beton lijken. van deze exquise tentoonstelling.

De tentoonstelling biedt vele verrassin- Hansen was al jong een succesvol ongen, zowel bij het negentiende-eeuwse dernemer. Hij raakte via zijn vriend, de Franse werk als bij de doeken van hun schilder Peter Hansen betrokken bij de Deense tijdgenoten. De Ordrupgaard- schilderkunst. Van liefhebber werd hij collectie bevat een aantal mooie doeken verzamelaar, tevens organisator van van beroemde impressionisten en hun tentoonstellingen. Aanvankelijk kocht voorgangers, op zich bekend werk waar hij vooral werk uit de Deense ‘Gouden je hier op je gemak stil bij kunt staan. En Eeuw’, een culturele bloeiperiode tussen er is werk uit de Deense ‘Gouden Eeuw’ 1820 - 1850. Net als elders stonden de Dedat hier onbekend is. De collectie werd nen onder invloed van de romantiek en tussen 1890 en 1930 samengesteld door keerden zich af van academische schilWillem Hansen (1868-1936), een Deense derkunst. Ze werkten naar het voorbeeld ondernemer en mecenas. In 1918 nam hij van de School van Barbizon en plein air, zijn intrek in een rustiek buitenhuis te bij voorkeur in de eigen regio. Ze bestuOrdrupgaard, nabij Kopenhagen, waar deerden ook de Hollandse landschapshij zijn schilderijen en enkele beelden schilders omdat die realistisch waren, tentoonstelde: voor zijn eigen genoegen, zonder academische stilering, klassieke voor vrienden en kunstliefhebbers. In de idealisering of verheven symboliek. De jaren vijftig schonk zijn weduwe de ver- grand tour naar Italië verruilden de Dezameling aan de Deense staat. De collec- nen voor de bestudering van Hollandse meesters, onder wie Paulus Potter, Johannes Vermeer en Ruysdael.

Van één van de meest prominenten van hen, Christen Købke, valt een uitermate scherp en levendig Portret van Andreas Reiersen (1834) te bewonderen.

In de tweede helft van de negentiende eeuw ontstonden nieuwe kunstgroepen, in het pittoreske visCharles-Francois Daubigny, Zeegezicht, 1874. sersdorp Skagen en op

Funen. De invloed van de Franse impressionisten en vernieuwers zoals Gauguin is dan al doorgedrongen tot Kopenhagen en krijgt daar Deense navolging. Maar de Franse meesters zouden ze niet evenaren. Dat had Hansen wel in de gaten.

Na 1916 schafte hij in toenemende mate werk van de Fransen aan; Degas, Renoir, Monet, Manet en Pisarro. Hij had smaak, wat blijkt uit een schitterend landschapje van Corot, één van de wegbereiders van de impressionisten. Inzicht in de schilderkunstige ontwikkeling toonde Hansen ook bij drie fraaie doeken van Monet, strandgezichten uit drie sterk uiteenlopende perioden.

Maar de onbekende Denen zijn eveneens boeiend. Vooral Hansens tijdgenoten, twee schilders die rond 1900 een eigen noordelijke stijl ontwikkelden. Laurits Andersen Rink blonk uit in introspectieve portretten van manspersonen die diep peinzend uit het raam staren of voor een spiegelend raam zitten bij helder olielamplicht aan een van boenwas glanzende tafel. Rinks bespiegelende schilderijen zijn in hun ijzingwekkende perfectie even gruwelijk als fascinerend. Echt intrigerend zijn de verstilde interieurs van Vilhelm Hammershøi, een bewonderaar van Vermeer. Het mooist is Interieur met zittende vrouw (1910). De rechtlijnige eenvoud van de compositie, de lichtval die subtiel weerkaatst is in de voorwerpen - een witte schaal, twee flessen -, de devote houding van de vrouw, alles valt te herleiden tot Vermeer. En toch niet helemaal. Want Hammershøi dempt zijn schilderijen met een voile-achtige waas die over alles heen trekt, die alle elementen bij elkaar houdt. Als in een stilleven.

Zijn doeken bezitten daardoor een mystieke sfeer en zijn van een opvallende sereniteit. Indien het Gemeentemuseum nog eens een follow up maakt van de Denen, dan liefst een monotentoonstelling gewijd aan deze dwingende onbekende grootheid.

Tentoonstelling: Ordrupgaard, Van Courbet tot Købke.

Gemeentemuseum Den Haag.

Stadhouderslaan 41.

Te zien: t/m 2 december 2007 Samenstelling/catalogus: John Sillevis, Uitgeverij Waanders / Gemeentemuseum Den Haag € 29,95.

Info: www.gemeentemuseum.nl en www.ordrupgaard.dk

Cultuur

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Finse eenvoud in design en mode

15

Anne-Will Blankers en Paul van Vliet in ‘Liefdesbrieven’

Gemiste kansen

Zweden heeft Ikea, maar buurland Finland heeft Häme. Wie geen eenheidsworst zoekt, moet reizen naar het zuiden van Finland. De regio Häme heeft een rijke traditie van kunstnijverheid en combineert deze met hedendaagse trends en materialen. Voor iedereen die nog niet overtuigd is, exposeert een selectie van Häme’s beste designers in de Regentenkamer.

DOOR

MIRANDA FIERET

Curator Hannele Yrjö-Koskinen had een flinke klus om ‘Design en mode uit Finland’ samen te stellen. De ruimte is volledig benut en staat vol met een combinatie van textiel, glas, keramiek, schoenen en sieraden. Hiermee wil ze een representatief beeld geven van het talent dat zich in Häme heeft ontwikkeld. “Mensen denken bij Finland aan natuur, donkere kleuren en een flinke mate van melancholie in het werk. Maar we hebben meer te bieden en proberen die thema’s op een andere manier tot uiting te brengen”.

Ze loopt naar het raam, waar glazen schalen van Jaakko Liikanen het licht opvangen dat naar binnen schijnt. Met de felle kleuren die in elkaar overlopen als een draaikolk, lijkt de associatie met melancholie en donkere kleuren meteen de ruimte uitgebannen. “We leiden al 120 jaar ontwerpers op en we hebben een glasfabriek uit de negentiende eeuw. De glazen objecten in de expositie zijn daarom zeker karakteristiek voor de regio”.

Naast deze schalen staat werk van Anu Penttinen. Haar stadse omgeving was de inspiratie voor deze vrij massieve vazen.

Haar werk bestaat uit twee componenten van glas. De motieven op de vaas ontstaan door de bovenste laag weg te schuren, waardoor de meer transparante onderlaag zichtbaar is.

Naast interieurdesign zijn er op de expositie ook sieraden en kleding. De jonge ontwerpers Janette Varho en Nina Koivusalo werken veel samen en hebben een bijzondere collectie opgebouwd. Varho exposeert met een zeegroene laars met open tenen. “Varho maakt alles zelf”, zegt Yrjö-Koskinen vol enthousiasme.

“De details op de laars en de metalen sleehak zijn allemaal persoonlijk gesmeden”. Nina Koivusalo laat zien dat breien niet oubollig hoeft te zijn. Haar gebreide jurk sprankelt in haar eenvoud, waarbij de structuur van haar werk volledig tot zijn recht komt.

MELANCHOLIE

Van de zeventien ontwerpers die exposeren is Heli Valaja één van de meest bekende volgens de curator. “In Finland is ze beroemd, maar ook daarbuiten geniet ze bekendheid. Met name in Japan en

Anne-Wil Blankers en Paul van Vliet in Liefdesbrieven. FOTO: ROY BEUSKER

Prettige Feestdagen en veel liefs, besluit Andrew Makepeace zijn brief aan jeugdliefde Melissa Gardner.

Veel liefs? Wat bedoel je daarmee?

Dat betekent dat het tussen ons alle kanten op kan, meent Melissa in haar antwoord aan hem.

DOOR

Jurk van Nina Koivusalo. FOTO: PR New York timmert ze aan de weg”. Haar schalen en muurpanelen van keramiek hebben een glans die bijna als metaal aandoet. Grijstinten en donkerrood overheersen in haar werk en de ontwerpen zijn eenvoudig gehouden.

Zit er dan toch iets van waarheid in de vooroordelen die Yrjö-Koskinen opnoemde? Juha Lauraiken, directeur van de faculteit Design aan de HAMK Universiteit in Häme, doet er met zijn werk ‘Scandinavische melancholie’ nog een schepje bovenop. Met een print van bladeren in blauw, groen en wit op donker textiel presenteert hij met een knipoog een typisch Scandinavische stijl. Al heeft hij wel een eigen visie op de reputatie die Häme heeft, laat hij in de catalogus weten: “Ontwerpen verrijkt het dagelijkse leven en vormt een contrast met de suggestie dat mensen in Häme langzaam

en saai zijn. Toch kun je deze befaamde traagheid wel terugvinden in de zorgvuldig overwogen vormen, kleuren, materialen en details die te zien zijn in het werk van de ontwerper”.

De curator haalt bij het zien van de titel van zijn werk haar schouders op. “De kleuren die zijn gebruikt zijn wel typisch Fins, maar of het melancholie symboliseert, dat weet ik niet”. De tentoonstelling is ook niet bedoeld om vooroordelen te bevestigen. “We willen een stukje van Finland laten zien dat nog lang niet iedereen kent”.

Design & mode uit Finland Regentenkamer, Laan van Meerdervoort 34 Den Haag.

Woensdag t/m zaterdag geopend van 12.00 - 17.00 uur.

De tentoonstelling loopt tot 28 oktober.

De laars ‘Blue Lagoon’ van Janette Varho en glaswerk van Anu Penttinen.

FOTO’S: PR

ERIC KORSTEN

In ‘Liefdesbrieven’ staan Anne-Wil Blankers en Paul van Vliet voor het eerst in hun carrière gezamenlijk op het podium.

Beter gezegd: zitten, want ieder in een kantoorstoel aan een lange, lange tafel die bijna de gehele toneelopening van de Koninklijke Schouwburg beslaat. Zij zit links, is in het rood gestoken; hij rechts, en gaat in stemmig-sobere donkere tinten gekleed.

Centraal in het stuk van de Amerikaanse schrijver Alan Gurney (1930; ook bekend van ‘Cocktailuur’ met Marlous Fluitsma, Ton Lensink en Ramses Shaffy) staat de briefwisseling tussen de twee genoemden die al van kindsbeen af gestalte krijgt: hij als jongetje met een toen al een wat al te beschouwende aard, terwijl zij in haar meisjesjaren juist wat al te beschermd werd opgevoed vanwege haar gegoede afkomst en de bemoeienissen van een gouvernante.

Ze ontmoeten elkaar zelden. Hun schooljaren voltrekken zich ver van elkaar verwijderd en daarna wordt de afstand er alleen maar groter op. Ze krijgen ieder een verhouding, kinderen, een loopbaan.

Toch verliezen ze elkaar niet uit het oog.

Dankzij de brief. Sterker: op een gegeven moment, pas na hun vijftigste, slaat de vlam alsnog in de pan. Maar hij houdt de boot uiteindelijk af: zijn herverkiezing als senator mag niet op het spel worden gezet.

En zo is ‘Liefdesbrieven’ een stuk over gemiste kansen. Over wat had kunnen zijn, over platonische liefde. En over mensen die bij elkaar rekenschap durven af te leggen voor wat zij doen, voor hun keuzes, voor hun gedrag. Het stuk

lijkt ook te staan voor de innige vriendschapsband tussen Van Vliet en Blankers: tijdens het ovationeel applaus dat na de voorstelling op hen beiden neerklatert, lopen ze ten slotte innig gearmd en bijna keuvelend het podium af. Even daarvoor is zij plots gestorven. En pas daarna keken ze elkaar voor het eerst die avond recht in de ogen.

TY P I S C H H A A G S

‘Liefdesbrieven’ zou uitsluitend in de Koninklijke Schouwburg in Den Haag te zien zijn. Inmiddels is er toch een uitstapje van drie dagen naar De Arenberg Schouwburg in Antwerpen tussen geschoven. Maar het moet gezegd: de voorstelling is typisch Haags. Een beetje zoals de vertaling van Jan Donkers, die zich bedient van een beheerst taal- en woordspel maar dat bij tijd en wijle net dat spatje vaart, durf en humor meekrijgt, zodat je als luisteraar erbij blijft. Toch had het wat mij betreft allemaal wat vlotter gemogen.

Het stuk is nu vooral op een stijloefening in stemgebruik uitgedraaid, met de lading van een aangekleed hoorspel. Dat mag uiteraard, maar het is wel allemaal erg glad en statisch geworden.

Niet toevallig: binnenkort verschijnt de speciale boekeditie van het stuk met de integrale toneeltekst en twaalf columns van Anne-Wil en Paul die eerder in het AD te lezen waren.

De geplande extra voorstellingen wegens groot succes kunnen binnenkort zonder problemen in de programmering worden opgenomen, want naar het schijnt zijn er al 10.000 kaarten voor dit stuk over de toonbank gegaan. Dat is overigens nog niks vergeleken bij de Belgische versie van Tine Ruysschaert en Jo Decaluwe die vrijwel de gehele jaren negentig en nog jaren daarna met het stuk van Gurney goede sier maakten. Geen wonder dat Anne-Wil en Paul begin oktober een paar dagen langs komen. Wie weet.

TONEEL Tekst: A.R.Gurney. Spelers: Anne-Wil Blankers en Paul van Vliet. Regie: Mette Bouwhuijs. Tot en met 5 november. www.ks.nl

Voorpremière ‘Opera Jawa’ in Filmhuis De Indonesische regisseur Garin Nugroho is dinsdag 18 september aanwezig bij de Haagse voorpremière van zijn film ‘Opera Jawa’ in Filmhuis Den Haag. ‘Opera Jawa’ is een musical met traditionele Indonesische gamelanmuziek en Javaanse tembang-liederen, gecombineerd met wayang orang-dans en decors door kunstenaars ontworpen.

Na afloop van de filmvertoning is er gelegenheid tot het stellen van vragen aan Nugroho.

‘Opera Jawa’ is de verfilming van een liefdesverhaal uit het eeuwenoude Ramayana-epos, waarin traditionele en hedendaagse Javaanse muziek, dans en beeldende kunsten centraal staan.

De door het International Film Festival

Rotterdam uitgebrachte speelfilm zal vanaf 13 december te zien zijn in Filmhuis Den Haag. Op die dag wordt tevens een lezing over de film gegeven. Garin Nugroho vertaalt de grandeur van de klassieke opera met zijn samensmelting van muziek, drama en aankleding naar de muzikale, dramatische en decoratieve verschijningsvormen van zijn land en cultuur. In die mix vindt hij als het ware een nieuwe kunstvorm uit waarin moderne dans, muziek en drama vermengd worden met traditionele stijlen. De artistieke top van Indonesië – componisten, choreografen, beeldend kunstenaars alsmede wajangspelers, dansers en gamelanspelers – werkt aan de film mee.

4ADVER TENTIE3

Signeersessie Roy Martina Roy Martina signeert zijn nieuwste boek 'Emotionele Fitness' en ander werk.

Zaterdag 22 september van 14.30 tot 16.30 uur op de begane grond.

passage 39 den haag www.selexyz.nl

16

Sport

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Warme herinneringen aan de Schenkkade

Marcella

Haagse verenigingen vormen niet alleen een onuitputtelijke bron van actief en passief sportplezier, maar ook van prachtige verhalen.

Voorwaarts Utile Dulce Combinatie, beter bekend als VUC, bracht in het bijna 100-jarig bestaan (in 2009) veel bekende voetballers voort.

De namen van Bertus de Harder, Koos van Gelder, Bob Stam en Wout Ruisch zijn onlosmakelijk aan ‘De Pinguins’ verbonden. Tom de Graef is van een latere lichting, maar maakte als speler van VUC 1 nog wel de laatste jaren aan de Schenkkade mee.

DOOR

ANDRÉ BUURMAN

Tom de Graef: “Tja, die Wout Ruisch, dat was me er eentje. Ik heb nog een paar jaar met hem mogen samenspelen. Een ouderwetse stopperspil, die voor niets en niemand uit de weg ging. Een forse tackle, als het moest, schuwde hij ook niet.

Achttien jaar was ik toen ik mijn debuut maakte in VUC 1. Een schriel mannetje, maar die wel aardig kon ballen. Tweebenig ook. En daar stond ik plotseling tussen jongens als Joop Castemiller, Piet Clemenkowff, Herman Kefkens en uiteraard Wout Ruisch. Spelers tegen wie ik altijd had opgekeken. Als je in de kleedkamer per ongeluk op de plek van Wout Ruisch ging zitten, hoefde hij je alleen maar aan te kijken en je was al weg. Een eigen plek in de kleedkamer moest je volgens hem verdienen. Respect had ik voor de man.

Ik heb veel van hem geleerd. Een opmerking als ‘Je komt je tegenstander altijd nog wel een keertje tegen’, was er typisch één van Wout Ruisch’’.

“Ik ben geboren in de Koediefstraat in Den Haag. Mijn vader Charles was van beroep taxichauffeur en had in de jaren na de oorlog ook in het eerste elftal van VUC gespeeld. En dat was mijn geluk, anders was ik waarschijnlijk nooit aangenomen als lid. Want voetballen bij VUC, daarvoor moest je toch wel een beetje van goede huize komen. Een ballotagecommissie lichtte destijds het hele doopceel van je familie door. Niet zo streng als destijds bij HBS, Quick en HVV, maar toch. En taxichauffeur was niet direct een beroep dat paste binnen de cultuur van VUC’’.

BASIS

“Voetballen leerde je vroeger op straat.

Als je uit school kwam, ging je voetballen. En ook de zomervakanties bracht je

Tom de Graef: ‘Voetballen leerde je vroeger op straat. Als je uit school kwam, ging je voetballen’. FOTO: CREATIVE IMAGES voetballend op straat door. Als het echt mooi weer was, ging je heel soms naar Scheveningen. Maar daar hield het verder wel mee op. Je wist ook niet beter.

Voetballen op straat zie je vandaag niet meer. Jammer, want het is toch de basis van het spelletje’’.

“Aan de Schenkkade bewaar ik veel goede herinneringen. Ik was twaalf toen ik er ging voetballen. Het waren misschien wel de mooiste jaren uit mijn voetballoopbaan. Niets ten nadele van Het Kleine Loo hier, maar het saamhorigheidsgevoel was daar veel groter. En niet te vergeten de sfeer van het oude VUC-stadion. Die was echt uniek. Het enige dat in 1968 niet is mee verhuisd. De houten tribune wel.

Er was in Nederland maar één beroemde ‘Wondertent’ en die stond bij VUC. En het is zeker geen fabeltje dat treinmachinisten vaak stapvoets reden als ze in de buurt van het VUC-stadion kwamen.

Zo konden ze toch nog een stukje van de wedstrijd meepikken. Dat vertelde Wil

Brink, ook een eerste elftalspeler van destijds, mij een keer. En als iemand het kon weten, was het Brink wel. Zijn vader was tenslotte machinist’’.

“Mijn eerste officiële wedstrijd in VUC 1 was tegen het Rotterdamse Neptunus in 1959. Ik heb nog getraind onder Joop de Kubber, oud-speler van het Franse Bordeaux, Freek van der Gijp en uiteraard John van der Lubbe. En met Wim Schijf als elftalleider. Een prachtkerel. Op mijn 35ste speelde ik mijn laatste wedstrijd in het eerste. Dat was tegen EDO. Bij elkaar heb ik meer dan 350 wedstrijden in het eerste gespeeld. De hoogste tijd om een stapje terug te doen”.

“Vijf jaar lang heb ik daarna nog in het tweede team gespeeld. Het was een opleidingselftal, waarin ik een soort van coachrol had. De nieuwe lichting, die op het punt van doorbreken stond, kon ik als ouwe rot de kneepjes van het vak bijbrengen. Ook dat waren fantastische jaren. Met het tweede elftal hebben we

Klein duimpje

tend in de gaten gehouden. De Russische

De kleine Agnieszka Radwanska drib-

en prijkt op bijna alle billboards in down-

belt, huppelt en sluipt naar voren bij

town Manhattan. Ze is met een jaarinko-

het ontvangen van de service van Maria

men van vijfentwintig miljoen dollar de

Sharapova. Prompt volgt er een dubbele

best verdienende tennisvrouw ter wereld

fout. De Russische diva houdt er niet van

omdat zij niet alleen goed kan tennissen,

als haar tegenstandster druk uitoefent

dat bewees zij met haar twee Grand Slam-

op haar service die de laatste maanden

titels, maar ook nog een knap meisje is.

wegens een blessure toch al aan kracht

Maria is de natte droom van vele jonge pu-

heeft ingeboet. Cortisone-injecties in haar

bers en haar fans hangen smachtend over

schouder en een ingekorte servicebewe-

de hekken bij de baan waar zij een wed-

ging mogen niet baten. Maria gaat er in

strijd speelt of traint. Het doet Maria niks,

als koek en verliest op de US Open verras-

want zij is maar geïnteresseerd in één ding

send van de achttienjarige Poolse die wij

en dat is winnen. Maar dat lukt niet tegen

deze zomer nog aan het werk zagen op de

Agnieszka Radwanska. De kleine atleti-

Mets Tennisbanen bij het Siemens Open.

sche Poolse is een leuke meid met guitige

Daar speelde zij een exhibition tegen onze

ogen maar wier enige sexy uitstraling het

eigen Michaëlla Krajicek en maakte er al

streepje blote buik tussen shirt en tennis-

giechelend en schaterlachend een mooi

rokje is. Wat dat betreft kan ze niet op te-

spektakel van. Radwanska schakelt in

gen Maria Sharapova, maar haar spel wel.

New York de titelverdedigster uit en doet

Onverschrokken rent zij net zo hard achter

dat met veel lef. In het grote Arthur Ashe

de in de hoek geslagen ballen aan tot Ma-

stadion, dat plaats biedt aan ruim 23.000

ria een fout maakt. Yuri Sharapov, de vader

toeschouwers, raakt zij niet geïmponeerd

van Maria, kan het niet meer aanzien. Nog

door het indrukwekkende podium. Ook

voor de wedstrijd is afgelopen pakt hij zijn

niet door de Russische diva die voor deze

boeltje in. De handshake aan het net is

gelegenheid haar felrode met kristallen

koel. Maria druipt in gedachten verzonken

afgezette tennisjurkje heeft verruild voor

af. Klein duimpje wint van de reus.

een wit toiletje. De kleding van Maria wordt door de glossy magazines nauwlet-

zelfs nog in de finale gestaan om het algemeen kampioenschap van Nederland. In al die jaren dat ik in VUC 1 speelde, heb ik geloof ik één keer een gele kaart gekregen. Als aanvoerder werd ik op mijn medespelers altijd boos, als ze een forse overtreding hadden begaan. Ik meende er wel geen bal van, maar de scheidsrechters stelden zo’n corrigerende opmerking altijd wel op prijs. Dus bleef het vaak bij een vermaning’’.

ZAT

“Ik mag dan 66 zijn, maar voel me zeker tien jaar jonger. De conditie is relatief gezien goed. Trainen doe ik op de dinsdagavond en op zondagmorgen als het eerste thuis speelt. Drie jaar geleden speelde

is het uithangbord voor tennismerk Nike

MARCELLA ik met een aantal oud-eerste elftalspelers als Frank Bok, Ed Mientjes en Leo de Jager nog wekelijks in competitieverband in een lager elftal. Altijd met veel plezier gedaan”.

“Maar op een gegeven moment werd het alleen maar ergernis. Als je constant met verbaal, maar ook fysiek geweld, gestaakte wedstrijden en meer van dit soort ongein wordt geconfronteerd, ben je het snel zat. Dus heb ik na 52 jaar het voetbalboek maar definitief gesloten.

VUC bood me toen wel een feestavond aan. Ik wist van niets. Nietsvermoedend kwam ik een stampvol clubhuis binnen, waar mij de avond van mijn leven werd bezorgd. Ik krijg weer kippenvel als ik er aan terugdenk’’.

‘Floorball is pionieren, maar niet voor softies’ Het geluid van tegen elkaar kletsende sticks, twee kleine doelen met daarin een keeper in een outfit die veel wegheeft van een motorcrosser. Rondom het veld staat een boarding waar spelers soms keihard tegenaan knallen. Wie het voorbije weekend onvermoed sporthal De Fluit binnenstapte, moet zich op z’n minst hebben afgevraagd welke sport zich hier in hemelsnaam afspeelde. Welkom in de wondere wereld van het floorball.

DOOR

MENNO SCHRAVEN

Het van oorsprong Zweedse floorball waaide een jaar of twintig geleden ook langzaam over naar Nederland. Desondanks is de sport, een kruising tussen zaalhockey en vooral ijshockey, hier nog vrijwel onbekend. “En dat is jammer”, vindt Ingrid Hombergen, organisator van het internationale floorballtoernooi in Leidschendam-Voorburg. Hombergen is zelfs topsportcoördinator van een officiële Nederlandse bond, de NEFUB, die Nederland laat meedoen aan EK’s en WK’s. “Veel mensen denken in eerste instantie dat het een spel is. De meesten

kennen namelijk wel de kleinere variant die veel op middelbare scholen wordt gespeeld en unihockey wordt genoemd. De sport floorball laat zich slecht beschrijven, waardoor iemand zich er met moeite iets van voor kan stellen. Totdat mensen het zelf zien en zeggen: Oh is dit het?”.

Het moet inderdaad gezegd, hoe langer je ernaar kijkt, hoe groter de bewondering wordt voor de vijf spelers die op gewone zaalschoenen op het veld staan. Er wordt vrijwel continu gesprint, de harde, plastic bal met gaten schiet alle kanten op, maar er lijkt wel degelijk een bedoeling achter te zitten. Niet voor niets roepen spelers voortdurend naar elkaar en zwaaien coaches met hun tactiekbord waarop de looplijnen nog eens worden uitgetekend.

Net als bij het ijshockey wisselen spelers bijna om de minuut, zonder dat het spel daarvoor stilligt. Verder valt de zittende keeper als zesde man nadrukkelijk op.

Als een stratenmaker zonder een enkele vorm van knieklachten beweegt hij zich over de grond van zijn doelgebied, om te trachten elk afgevuurd schot onschadelijk te maken. “Dat kan soms aardige blauwe plekken opleveren”, weet één van de scheidsrechters uit eigen ervaring. Het vriendelijk ogende balletje schijnt dan ook snelheden tot 150 kilometer per uur te kunnen bereiken.

RAZEND

POPULAIR

In Zweden geldt de sport ook als zomertraining voor het ijshockey, maar floorball

bond, waaruit dit toernooi ontstond. De werknemer van het Europees Octrooi Bureau: “Frankrijk wilde graag oefenen tegen Nederland. Wij bevinden ons nog in de C-divisie, terwijl Nederland een Bland is. Maar van de vier onderlinge ontmoetingen hebben wij er tot dusver drie gewonnen, dus Nederland zal graag iets willen laten zien”.

NIET

Pionieren met Floorball. FOTO: CREATIVE IMAGES is in dit land vooral een uiterst serieuze aangelegenheid. Hombergen: “De hallen zitten daar vol met joelend publiek, er is muziek en show en sommige wedstrijden worden zelfs live op internet of televisie uitgezonden. Ook al gaat de sport op het hoogste niveau zo snel dat het dan eigenlijk niet goed meer te volgen is”. Niet geheel toevallig lopen in De Fluit ook een flink aantal spelers uit de Scandinavische

landen rond, sommige met een Nederlandse (voor)ouder, waardoor ze in het oranje kunnen spelen.

De Haagse club HDM, beter bekend van het hockey, kent sinds enkele jaren ook een heuse floorballtak met voornamelijk van deze Zweden, Finnen, Noren en ook Zwitsers. Jacques Fournier komt als speler van Frankrijk eveneens uit voor HDM en legde contacten met de Nederlandse

VOOR DOETJES

Dat geldt zeker ook voor de enige echte Hagenaar Roland Vélu, die eerst als bondscoach van het Nederlands jeugdteam verliest van Frankrijk, maar als speler even later zijn gram haalt. De 31-jarige Vélu, die het tegenovergestelde oogt van een ijshockeyer, rank en slank, scoort niet, maar laat wel zien waar het bij floorball omgaat.

Steeds razendsnel omschakelen van aanval naar verdediging, druk geven daar waar de bal is en in kansrijke positie onmiddellijk uithalen. “Ik moet het inderdaad van mijn snelheid hebben. Als je niet oppast, vlieg je zo tegen de boarding aan, maar het is dan ook niet een sport voor softies. Het leuke is dat de jeugd nu veel eerder met de sport begint. De meeste van ons ouderen hebben zichzelf pas op hun achttiende of later de sport aangeleerd. Maar een volwassen sport is het nog lang niet. Daardoor is het bijvoorbeeld ook lastig om bij gemeenten zaalruimte te krijgen. Wat dat betreft zijn we nog echt aan het pionieren.”

Sport

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Tennisser Robin Haase maakt hoge verwachtingen waar:

‘Agressie tonen niet altijd nodig en niet altijd goed’

De Voorburgse Cricket Club speelde afgelopen weekend de finale van de playoffs tegen titelhouder VRA. International en wicketkeeper Atse Buurman (25) was één van de spelers die dacht de wedstrijd te kunnen winnen. Uiteindelijk won toch VRA de titel, met twintig runs verschil.

Toch tevreden over het seizoen?

“Na afloop hadden we een goed gevoel.

Het was een heel erg leuk seizoen, qua team. Er kwamen jongens vanuit het tweede in het eerste waarmee ik nog in de jeugd heb gespeeld, zoals Gijs Bins en David Dormits. Zelf was ik niet zo succesvol. Als wicketkeeper ging het goed, maar over het batten ben ik teleurgesteld.

Al mag ik niet klagen, ik heb een paar goede vangen gepakt. Over het resultaat zijn we ook tevreden. De eerste vijf wedstrijden verloren we. Als je toen had gezegd dat we in de finale zouden staan, had niemand dat geloofd”.

NATHALIE NUITEN

Inmiddels is de 20-jarige Robin Haase zo groot geworden dat hij niet meer traint bij Jos Koemans. Als Haase in Den Haag is, oefent hij nog wel eens met de trainer van De Mets. De rest van het jaar doet hij dat onder de hoede van KNLTB-coach Dennis Schenk, die tijd mag vrijmaken om hem te begeleiden. Voor Koemans was de hele wereld bereizen met zijn pupil helaas niet mogelijk, hij heeft nog een tennispark met mensen die les van hem willen. Haase zal hem echter altijd trouw blijven en noemt Koemans ook nog steeds als zijn trainer. Wie Robin Haase hoort praten, merkt direct dat hij niet een gemiddelde sporter voor zijn neus heeft.

Zoals hij keurig omgaat met coaches die belangrijk geweest zijn voor hem, zo gaat hij eigenlijk met iedereen om.

In 2004 kreeg hij voor de eerste keer een wildcard voor zijn ‘eigen’ toernooi, het Siemens Open in Scheveningen. Als lokale favoriet komen de journalisten dan vanzelf op je af, maar dat maakte op Haase weinig indruk. Hij stond toen iedereen al netjes te woord. Waar veel andere sporters hun eigen verhaal afdraaien, luistert hij goed naar de vragen en geeft ook echt antwoord. Toen al en nu nog steeds, weet hij hele games uit de wedstrijd terug te halen. Regelmatig zitten mensen met hun oren te klapperen als hij de derde game van de tweede set precies per punt beschrijft. De intelligentie, kalmte en vastberadenheid die Haase tentoonspreidt, is indrukwekkend.

De KNLTB stippelt altijd routes uit voor haar talenten. De rankingeisen die per jaar zijn opgesteld, konden ze voor Haase al snel in de prullenmand gooien, want hij steeg mondiaal veel sneller dan welk schema ooit voor hem werd bedacht.

In zijn laatste zomer als juniortennisser stond hij in de finale van Wimbledon en was de nummer drie van de wereld bij de junioren. Nu zegt dat nog niets voor een profcarrière, want vaak genoeg hoor je van die toppers niks meer terug. Voor Haase was het echter maar een beginnetje. Ondanks het drukke trainingsschema haalde hij tussen neus en lippen door ook nog even het VWO-diploma, een jongen die dus weet dat er meer is dan alleen maar tennissen.

Het was de eerste keer dat er play-offs werden gespeeld, hoe vind je dat?

“Dat vind ik heel goed. Het houdt het seizoen spannend. Als je geen kans meer maakte op de eerste plek, was vroeger het seizoen over. Nu maak je nog kans op de play-offs. Ik denk dat het voor iedereen leuk is: voor zowel de cricketliefhebbers als de spelers”.

Volgend seizoen gaan jullie weer voor de titel?

“Ik ga eerst een half jaar naar Argentinië, naar Buenos Aires, waar ik als speler/ coach aan de slag ga. Dat heb ik wel eerder gedaan; ik ben zeven maanden naar Australië geweest en een keer naar ZuidAfrika. Het is het leuke van cricket, het is een internationale sport. En hopelijk kunnen we volgend seizoen met VCC daarna weer om de titel strijden. We hebben gezien dat het niet onrealistisch is”.

Tip 5 Ook komende week staat er een aantal interessante sportevenementen op de agenda.

Den Haag Centraal maakte voor u een kleine selectie. Wat valt er allemaal te doen, zien en beleven?

1. Finale NK surfen. Als de golven goed zijn wordt het laatste evenement van de Nederlandse tour gehouden, anders schuift de finale door naar het weekeinde van 22 en 23 september. Behalve topsporters strijden er ook studenten om een Nederlandse titel en zijn er bij de happening DJ’s aanwezig. Zaterdag 15 september en zondag 16 september, voor Strandclub WIJ, Strandweg, Scheveningen. Meer info over doorgang en tijden: www.hsa.nl

DUITSLAND

Jarenlang woonde de familie Haase in Duitsland. Robins vader is Duits, zijn moeder Nederlands. Opvallend: Robin schrijft linkshandig maar tennist rechts.

Dat deed zijn vader, als kind uiteraard zijn grote voorbeeld, namelijk ook. Zijn oudere zus Inga geeft Duitse les op een middelbare school, in een taal die voor iedereen in dit gezin normaal is. De moeder van Haase zag jaren geleden al hoe goed haar jongste zoon, uit eigen beweging, omging met zijn sport. “Als er een feestje van school was of iets dergelijks, ging hij er wel heen. Maar vroeg me dan om hem om een uurtje of tien, elf op te halen. Hij wilde er wel bij zijn, maar de volgende morgen ook fit zijn voor de training. Hij vond altijd een goede combinatie tussen plezier maken en presteren”.

In 2004 begon Haase als de nummer 1272 van de wereld. In zijn eerste halve profjaar in 2005 steeg hij al naar 669. Het jaar 2006 werd afgesloten als 167ste. Voor het eerst passeerde hij routinier Raemon Sluiter op de mondiale ranglijst, een nieuwe mijlpaal. Hij sprak de hoop uit om in 2008 rond de top honderd te staan, maar die barrière doorbrak hij ook alweer eerder, want hij staat momenteel 95ste op de ranglijst. Het is absoluut niet zo dat hij alleen maar wint, zijn opmars gaat ook gepaard met teleurstellingen. Dat komt

Crickettitel gaat regio voorbij

Hoe ging de wedstrijd?

“Zij mochten eerst batten. Ze kwamen uit op 199 runs. Onze target was 200 runs en we hadden goede kans dat te halen. Helaas is het niet gelukt. Ik zou de finale best nog een keer willen spelen. We hebben het op het vangen laten liggen. Eén keer ving ik hem achter het wicket, maar toen kregen we niets. Volgens de scheidsrechter kon hij de vangbal niet zien doordat de bowler voor hem stond. Maar ik had hem wel. Ryan Maron van VRA stond toen op 65 runs, en vervolgens liep hij door naar de honderd”.

Tennistrainer Jos Koemans hoorden we jaren geleden al op de Metsbanen over een talent dat er aan zat te komen. Hij had het over Robin Haase, die de hoge verwachtingen vooralsnog meer dan waarmaakt.

Mondiaal stijgt hij veel sneller dan welk schema ooit voor hem werd bedacht. Het knappe is dat Haase dat op zijn eigen manier doet: kalm, intelligent en vastberaden.

DOOR

17

2. HBS – TONEGIDO. De competitie is met twee overwinningen goed begonnen voor het vernieuwde elftal van TONEGIDO. HBS is met twee gelijkspelen eveneens nog ongeslagen. Zondag 16 september, aanvang 14.00 uur, Daal en Bergselaan.

Robin Haase in karakteristieke houding. FOTO: HENK KOSTER / WFA ook doordat de toernooien die hij speelt, van steeds hoger niveau zijn. Alleen als junior speelde hij Futures, hij zag al snel meer in de hogere Challengertoernooien.

Met zijn huidige ranking kan hij steeds vaker op ATP-toernooien spelen. Kwalificatie zal nog nodig zijn, maar hij heeft zich in een dusdanig gezelschap genesteld dat er steeds meer mogelijk is. Kijk naar het meest recente US Open, waar hij als lucky loser zijn debuut kon maken. De eerste overwinning op een top tien speler heeft hij ook al op zak, Haase versloeg in augustus Thomas Berdych, wederom een mijlpaal die velen nooit zullen behalen.

GEBALDE

VUISTEN

Vorig jaar werd hij nationaal kampioen, hij versloeg Sluiter in de finale. Dus Haase staat niet alleen als hoogste Nederlander op de ranglijst, hij heeft Sluiter in een rechtstreeks duel nu ook verslagen. Hij heeft afstand genomen van andere op-

komende spelers als Igor Sijsling en Jesse Huta Galung. Van Thiemo de Bakker, een ander groot talent dat nog iets jonger is, wordt ook veel verwacht. Maar De Bakker is bij lange na nog niet zo stabiel als Haase, die hier en daar opvallend genoeg het publiek echt kan opzwepen. Zo kalm als hij erbuiten oogt, zo opgepompt kan Haase op de baan zijn. Mooie punten vierend met gebalde vuisten en prachtige gezichtsuitdrukkingen à la Verkerk en Sluiter.

Omdat hij vroeger lang klein is gebleven – wie zou dat nog zeggen met zijn huidige 1.91 meter – weet hij heel goed wat knokken is. “Toen moest ik ook maar gewoon rennen en vliegen en kijken hoe ver ik kwam. Dat kan ik nu nog. Als het niet loopt, gooi ik mijn spel om en ga gewoon vechten. Inderdaad kan ik dan soms expressief zijn, mijn agressie tonen.

Die agressie heb ik altijd wel in me, maar ik besluit bewust wanneer ik dat laat zien

en wanneer niet. Het is namelijk niet altijd nodig en niet altijd goed”.

DAVIS CUP

Of hij zich blijft verbeteren, kunnen we met eigen ogen aanschouwen als Robin Haase van 21 tot en met 23 september als hoogst geplaatste speler van het huidige Davis Cup-team aantreedt tegen Portugal. In Ahoy zullen de Nederlandse heren proberen behouden te blijven voor de Zone groep 1, om uiteindelijk weer kans te maken op de wereldgroep. Er wordt de laatste jaren veelvuldig geklaagd over een tekort aan tennistalent in Nederland, maar Robin Haase bewijst dat doorbreken op de Nederlandse manier nog steeds kan; eerst naar school gaan en dan pas kiezen voor een profbestaan. Met zijn 20 jaar heeft hij nog tijd genoeg om alles uit zijn carrière te halen. Aan hem nu de uitdaging het stempel van talent definitief kwijt te raken.

3. HGC – Pinoké. De heren van HGC starten de competitie thuis tegen de Amsterdammers. Ook de dames spelen thuis, tegen EHV. Zondag 16 september, aanvang 12.45 uur (dames) en 14.45 uur (heren), Sportcomplex De Roggewoning, Buurtweg, Wassenaar.

4. HRC – The Dukes. Wie de smaak van het WK rugby te pakken heeft gekregen, maar Frankrijk te ver vindt, kan op zondag 16 september terecht op de Theo Mann Bouwmeesterlaan. De wedstrijd start om 14.30 uur.

5. Haaglandia – VUC. Den Haag heeft nog twee voetbal hoofdklassers over. Komende week ontmoeten ze elkaar voor de eerste keer dit seizoen. Omdat het nieuwe kunstgrasveld van Haaglandia niet op tijd klaar was, wordt de wedstrijd doordeweeks gespeeld. Woensdag 19 september, 19.30 uur. Prinses Irene Sportpark, Schaapweg, Rijswijk.

Is te koop op de volgende locaties: • Postkantoor Den Haag ZuidWest, Almeloplein 60-61, 2533 AD Den Haag • Tabakshop Waldeck, Alphons Diepenbrockhof 165, 2551 LD Den Haag • C 1000 van Leest, Alphons Diepenbrockhof 6, 2551 LD Den Haag • Tabakshop Duran, Apeldoornseln 292, 2573 LM Den Haag • Primera Appelstraat, Appelstraat 230, 2564 EL Den Haag • Scryptopoint, Appelstraat 242/244, 2564 EL Den Haag • Trofmarkt Van Olst, Arabislaan 38, 2555 DL Den Haag • Grooteman, P F J Arnold Spoelplein 93, 2553 CG Den Haag • Le Cigare, Badhuisstraat 187, 2584 HH Den Haag • De Gebroeders Jong, Bankastraat 3a, 2585 EE Den Haag • Korlvinke-Fumé, Beeklaan 385a, 2562 AZ Den Haag • Primera van de Wege, Betje Wolfstraat 132, 2533 HT Den Haag • Joop Vlak, Betje Wolfstraat 271, 2533 HM Den Haag • Texaco Bezuidenhoudseweg, Bezuidenhoutseweg, 2270 AA Voorburg • Mieke & Peter Lectuur en Tabak, Boekhorststraat 101A, 2512 CM Den Haag • Spar Clingendael, Breitnerlaan 271/ 273, 2596 GZ Den Haag • Bronovo Shop, Bronovolaan 5, 2151 RH Nieuw Vennep • Elka, Brouwersgracht 4, 2517 XD Den Haag • Ziekenhuis Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1, 2262 BA Leidschendam • Tabaksspeciaalzaak Naomi, Castricumpln 44, 2547 JA Den Haag • Bruna Centraal Station, Centraal Station, 3503 AG Den Haag • Mieke’s Striptiek, Chassestr 71, 2518 RW Den Haag • Supermarkt Hanemaaijer, D. Hoogenraadstraat 45, 2586 TC Den Haag • Koning Tabakspeciaalzaak, Damlaan 22, 2265 AN Leidschendam • Carla’s, De Savorin Lohmanplein 22b, 2566 AC Den Haag • Multi- media en Lifestylshop, Deltaplein 512/513, 2554 GH Den Haag • DunaVista BV, Deltaplein 550, 2554 GH Den Haag

39340_DHC_293x440_te koop op loc1 1

• Dastan Tabakshop, Denneweg 132a, 2514 CL Den Haag • Aurora, Dr. H. Colijnlaan 305-307, 2283 XK Rijswijk • Totaal gemak Driebergenstraat, Driebergenstraat 321, 2546 BJ Den Haag • Sigarencorner Nesli, Elandstraat 93, 2517 XD Den Haag • Texaco Escamplaan, Escamplaan, 2270 AA Voorburg • Van Amerongen Boek en Kantoor, Fahrenheitstr 536 - 546, 2561 DJ Den Haag • Bruna Fahrenheitstraat, Fahrenheitstraat 446, 2561 DG Den Haag • Brink Sigarenmagazine, Fahrenheitstraat 541, 2561 DA Den Haag • Merlijn Tabak en Lectuur, Forellendaal 286, 2553 LM Den Haag • Adelante Cigarross, Frederik Hendriklaan 152, 2582 BJ Den Haag • De Vulpen, Frederik Hendriklaan 179, 2582 CA Den Haag • Paagman Den Haag B.V., Frederik Hendriklaan 217, 2582 CB Den Haag • De Haagse Boekerij, Frederikstraat 24, 2514 LK Den Haag • Markthof Sigaretten en Postzaken, Gedempte Gracht 405 J, 2512 AM Den Haag • De Oude Leeuw, Geestbrugweg 5/7, 2281 CC Rijswijk • Bruna Gentsestraat, Gentsestraat, 2587 HV Den Haag • Gouverneur Tobacco, Goeuverneurlaan 361, 2523 CA Den Haag • Bruin´s Sigaren en Lectuur, Goudenregenplein 58, 2565 GK Den Haag • Tabakhuis Van de Arend B.V., Governeurlaan 664, 2523 CS Den Haag • Ben Goudswaard, Heelsumstraat 27, 2573 NE Den Haag • Wijngaards, Heeswijkplein 9, 2531 HC Den Haag • Ylona Tabacshop, Henry Dunantlaan 86-88, 2286 GE Rijswijk • Walk In Stripboekhandel, Herengr 13, 2511 EG Den Haag • Van Stockum Boekverkopers, Herengr 60, 2511EJ Den Haag • Night 2 Night, Herengracht 1, 2511 EG Den Haag • Bruna Herenstraat, Herenstraat 5, 2282 BN Rijswijk • Primera Lancee, Herenstraat 84, 2282 CA Rijswijk • Van der Sprong, Het Kleine Loo, 2592 CK Den Haag

• The Read Shop, Hildo Kroplaan 96, 2552 XT Den Haag • Primera Dewir, Hillenaarplantsoen 85, 2284 VS Rijswijk • Sigarenmagazijn Canarat, Hobbemastraat 190, 2526 JT Den Haag • Zigger In den Boogaard, J. Friso Promenade, 2282 XX Rijswijk • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Tabakshop Oranje, Jan Hendrikstraat 7, 2500 XX Den Haag • Totaal gemak Jan Heintz, Johanna Westendijkplein 62, 2521 EN Den Haag • Groeneweg, Juliana van Stolberglaan 284, 2595 CP Den Haag • Esso Ligthart Kaapseplein, Kaapseplein 100, 2572 NH Den Haag • W.A.C. van Leeuwen, Keizerstraat 119, 2584 BD Den Haag • Geja-Sadia, Keizerstraat 33, 2584 BB Den Haag • Boekhandel Scheveningen, Keizerstraat 50, 2584 BK Den Haag • Bruna Kon. Julianaplein, Kon Julianapln 24, 3503 AG Voorburg • Totaal gemak Julianaplein, Kon. Julianaplein 7, 2274 JD Voorburg • Pelgrim Boeken en Muziek, Korte Poten 42, 2511 EJ Den Haag • Texaco Laan, Laan, 2270 AA Voorburg • Primera Wijnands, Laan van Meerdervoort 197, 2517 BB Den Haag • Sigarettenmagazijn Obdam, Laan van Meerdervoort 868, 2564 AS Den Haag • Boekhandel De Kler, Langstraat 148, 2242 JX Wassenaar • Daily shop Wassenaar, Langstraat 192 a, 2242 JZ Wassenaar • Texaco Leyweg, Leyweg, 2270 AA Voorburg • Haga Ziekehuis Leyenburg, Leyweg 275, 2545 CH Den Haag • Zigger, Leyweg 651, 2545 GK Den Haag • Zigger, Leyweg 707, 2545 GM Den Haag • Bruna Leidschenhage, Liguster 38, 3503 AG Leidschendam • Primera Zuydwijk Leidschendam, Liguster 81, 2262 AC Leidschendam • Medisch Centrum Haaglanden, Westeinde, Lijnbaan 32, 2512 VA Den Haag • Totaal gemak Dubb, Lindelaan 243, 2282 EV Rijswijk

• De Tabacotiek TTS, Loosduinse Hoofdstraat 180, 2552 AL Den Haag • Texaco Michel Vrijenhoeklaan, Michel Vrijnehoeklaan, 2270 AA Voorburg • Texaco Midachterweg, Midachterweg, 2270 AA Voorburg • Den Haag Marketing & Events, Nassaulaan 25, 2512 XX Den Haag • Van Stockum, Noordeinde 62, 2514GK Den Haag • ‘t Brandpunt Sigarenmagazijn VOF, Oostdorperweg 57, 2242 NE Wassenaar • Tabakshop De Oude Man, Oudemansstraat 103, 2522 SE Den Haag • Doorschodt Sigarenmagazijn, Paletplein 85, 2526 GZ Den Haag • Boekhandel A. Houtschild, Papestraat 13, 2513 AV Den Haag • Bruna Parijsplein, Parijsplein 3, 3503 AG Wateringseveld • Match-box, Parkweg 280A, 2271 BH Voorburg • Heynen, Parkweg 294, 2271 BH Voorburg • Hartelust, Parkweg 46, 2271 AK Voorburg • Selexyz Verwijs, Passage 39, 2511 AC Den Haag • Hamilton, Passage 9, 2511 AB Den Haag • Efficiency, Piet Heinstraat 118, 2518 CH Den Haag • Primera De Jong, Prins Hendrikstr 74, 2518 HV Den Haag • De Jongens Tabaks - Post en Tijdschriften, Reinkenstraat 93, 2517 CS Den Haag • Primera De Sluis, Sluisplein 3, 2266 AV Leidschendam • Primera Snijdersstraat, Snijdersstraat 4, 2525 BX Den Haag • Winkelen/ Wedden, Soestdijksekade 26, 2574 AM Den Haag • Primera Scholten, Soestdijksekade 389, 2574 BA Den Haag • Vivant City, Spui 169, 2511 BM Den Haag • Knijff Sigarenmagazijn, Stationswg 95a, 2515 BK Den Haag • Uw kruidenier, Stevinstraat 250, 2587 EW Den Haag • Tabak & Gifts Patrick, Terletstraat 23, 2573 EW Den Haag • Van Seters, Theresiastraat 123, 2593 AE Den Haag • Totaal gemak Theresiastraat, Theresiastraat 260,

2593 AW Den Haag • Primera Van de Hoogen, Theresiastraat 53, 2593 AA Den Haag • Read Shop, Theresiastraat 93, 2593 AC Den Haag • Primera Van der Zwaan, Turfmarkt 18, 2511 CA Den Haag • Sigarenmagazijn De Pauw, Valeriusstraat 16, 2517 HR Den Haag • Esso Valkenbos, Valkenboslaan 333, 2563 CZ Den Haag • Totaal gemak De Valkenier, Valkenbosplein 12, 2563 GB Den Haag • Esso Wassenaar, Van Cranenburglaan181, 2241 PM Wassenaar • Daily shop Hoytema, Van Hoytemastraat t/o 40, 2596 ER Den Haag • Texaco Verhulstplein, Verhulostplein, 2270 AA Voorburg • De Jongens, Vlamingstraat 6, 2511 BD Den Haag • Bruna Vlierboomstraat, Vlierboomstraat 582, 3503 AG Den Haag • Vingerling Boekhandel, Vliethof 88, 2291 RZ Wateringen • C 1000 Volendamlaan, Volendamlaan 670, 2547 CK Den Haag • Esso Ligthart, Vreeswijkstraat t/o 301, 2546 AJ Den Haag • Selecta Tabac, W. Alexander promenade, 2284 DH Rijswijk • Versmarkt Rene Daane, Waalsdorperweg 103, 2597 HR Den Haag • K2 Tabakshop, Wagenstraat 113, 2512 AS Den Haag • Fonville, Walnootstraat 1, 2555 XH Den Haag • Techador De rokende ooievaar, Weimarstr 125, 2562 TG Den Haag • Primera Jan Kramps, Weimarstr 349, 2562 HK Den Haag • Van alles wat, Weissenbruchstraat 296, 2586 GP Den Haag • J. Van Bezeij, Weissenbruchstraat 54, 2596 GK Den Haag • Dolfijn Sigarenmagazijn, Westduinweg 70, 2583 EK Den Haag • De Kiosk, Willem Royaardsplein 25, 2597 GS Den Haag • Overman tabakspeciaalzaak, Willen de Zwijgerlaan 76 b, 2582 ES Den Haag • Barelli Stripwinkel, Zoutmanstraat 80, 2518 GT Den Haag • Esso Ligthart Zwolsestraat, Zwolsestraat 443,

11-07-2007 13:30:20

Sport

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

De Wedstrijden

Werk in uitvoering Zaterdag 15 en zondag 16 september

Zaterdag Eerste Klasse B

Zondag Hoofdklasse A

Zondag Derde Klasse C

15 september, 14.30 uur SVV Scheveningen - Voorschoten ‘97 Stand 1 Voorschoten ‘97 2-4 2 Rijnvogels 2-4 3 Lyra 2-4 4 Jodan Boys 2-3 5 Gravenzandse SV 2-3 6 ‘s-Gravendeel 2-3 7 Scheveningen 2-3 8 Vitesse Delft 2-3 9 XerxesDZB 2-3 10 Spijkenisse 2-2 11 Naaldwijk 2-1 12 Deltasport 2-0

Zondag 16 september: 14.00 uur Elinkwijk-Haaglandia VUC - Argon Stand 1 Elinkwijk 2-6 2 Hollandia 2-6 3 Omniworld 2-4 4 ADO ‘20 2-4 5 AFC 2-3 6 Turkiyemspor 2-3 7 Argon 2-3 8 Haaglandia 1-1 9 VVSB 2-1 10 DWV 2-1 11 Westlandia 2-1 12 DCV 2-1 13 DWS 2-1 14 VUC 1-0

16 september, 14.30 uur Mozaiek - GONA HS Texas DZS - BMT (14.00 uur) ODB -Escamp (14.00 uur) Vredenburch - HMSH (14.00 uur)

15 september, 14.30 uur: DSO - JAC Gouda - Forum Sport MVV’27 - Die Haghe DUNO - Spirit (15.00 uur) Stand 1 Gravenzandse VV 2 MVV ‘27 3 JAC 4 Gouda 5 DUNO 6 Spirit 7 DSO 8 Valken ‘68 9 Die Haghe 10 Forum Sport 11 Zevenhoven 12 Semper Altius

2-6 2-4 2-4 1-3 1-3 1-3 1-3 2-3 2-0 2-0 2-0 2-0

Zondag Eerste Klasse B 16 september, 14.00 uur Excelsior’20 - ADO Den Haag HBS - Tonegido RKAVV - Nieuwenhoorn Stand 1 Tonegido 2 Feyenoord AV 3 Nieuwenhoorn 4 DHC 5 JHR 6 Leonidas 7 Neptunus 8 HBS 9 RKAVV 10 Excelsior ‘20 11 ADO den Haag 12 UVS

Amsterdamse Veerkade; riolering Het riool in deze straat komt in de rijbaan richting Spui te liggen zodat deze baan dan moet worden afgesloten voor rijverkeer. Het rijverkeer wordt gedurende de werkzaamheden in beide richtingen afgewikkeld op de noordelijke rijbaan die daartoe wel wordt verbreed. De verkeerslichten bij de Kranestraat en bij de Wagenstraat zijn dan uitgeschakeld. De werkzaamheden duren tot half november.

2-6 2-4 2-4 2-4 2-3 2-3 2-2 2-2 2-1 2-1 2-1 2-0

Doornstraat; afsluiting In verband met rioleringswerkzaamheden is deze straat tussen de Helmstraat en de Duinstraat afgesloten voor doorgaand rijverkeer.

Frederik Hendriklaan; afsluiting De Frederik Hendriklaan is tussen de Prins Mauritslaan en de Johan van Oldebarneveltlaan afgesloten voor doorgaand rijverkeer. Dit in verband met het vernieuwen van de riolering.

Hoefkade; asfaltering Tot 5 oktober wordt de Hoefkade tussen de De Heemstraat en de Schalkburgerstraat opnieuw geasfalteerd. Tijdens de voorbereiding, die duurt tot 28 september, zal het verkeer weinig hinder ondervinden van de werkzaamheden.

Handbal

Heren (Eredivisie) / Zaterdag 22 september, 21.00 uur Hellas- FIQAS Aalsmeer 2-6 2-6 2-4 2-3 2-3 2-3 2-3 2-2 2-2 2-1 2-0 2-0

Zaterdag Derde Klasse A

Zondag Tweede Klasse C

15 september, 14.30 uur: Hazerswoudse Boys - RAS SEV- Haaglandia SV’35 - Koudekerk Stand 1 Koudekerk 2 BSC ‘68 3 LSVV ‘70 4 Haaglandia 5 Kagia 6 SEV 7 RCL 8 Leiden 9 SV ‘35 10 Oegstgeest 11 Hazerswoudse Boys 12 RAS

16 september, 14.30 uur Concordia - GDA Alphense Boys - HVV (14.00 uur) Laakkwartier - Quick (14.00 uur) VCS- Boshuizen (14.00 uur) Wilhelmus-SJC (14.00 uur) Stand 1 SJC 2 GDA 3 Wilhelmus 4 Boshuizen 5 Alphense Boys 6 HVV 7 Quick 8 Verburch 9 VCS 10 TOGB 11 Laakkwartier 12 Concordia

2-6 2-6 2-4 2-4 2-4 2-4 2-3 2-1 2-1 2-0 2-0 2-0

1 SVVSMC 2 HMSH 3 GONA 4 HSTexasDZS 5 ODB 6 Vredenburch 7 BMT 8 VFC 9 Mozaiek 10 SVDPW 11 Victoria ‘04 12 Escamp

Albardastraat De Albardastraat krijgt nieuw asfalt. Voordat het nieuwe asfalt kan worden aangebracht moet eerst de oude laag worden weggefreesd. Het wegfrezen en het opnieuw aanbrengen van asfalt start op maandag 10 september 06.00 uur en duurt tot zaterdag 22 september 06.00 uur. De weg is voor alle verkeer afgesloten.

Het verkeer wordt met borden omgeleid.

2-6 2-6 2-4 2-4 1-3 2-3 2-2 2-1 2-1 1-0 2-0 2-0

Dames (Eerste Divisie) Zaterdag 15 september, 20.15 uur Bentelo - Hellas

Hubertusviaduct In de tweede helft van 2007 wordt gelijktijdig met het maken van de aansluiting op de Hubertustunnel groot onderhoud uitgevoerd aan het Hubertusviaduct, daarna kan ook het zware vrachtverkeer weer van het viaduct gebruik maken.

Korfbal

Hoofdklasse / Zaterdag 15 september, 15.30 uur Die Haghe - KVS Zondag 16 september, 14.30 uur DOS-WK - HKV/Ons Eibernest

Rugby

Ereklasse / Zondag 16 september, 14.30 uur HRC-Dukes

Hockey

Heren Hoofdklasse / Zondag 16 september 14.45 uur HGC - Pinoke Overgangsklasse / Zondag 16 september, 14.45 uur: HCKZ - VVV HDM- Leonidas Dames Hoofdklasse / Zondag 16 september, 14.45 uur Oranje Zwart - HCKZ SCHC - HDM Overgangsklasse / Zondag 16 september, 12.45 uur HGC - EHV

Z AT E R DAG 1 5 E N ZO N DAG 1 6 S E P T E M B E R

Zaterdag Tweede Klasse C

Stand

19

Kijkduinsestraat; asfaltering ts Teunisbloemplein en Heliotrooplaan Het herstellen van de kantopsluiting wordt uitgevoerd in de periode tot 15 oktober. De rijweg wordt dan versmald naar een rijstrook.

Madepolderweg; asfaltering Nieuweweg en Oorberlaan De asfalteringswerkzaamheden aan de Madepolderweg, het herstellen van de kantopsluitingen en het herstraten van de parkeervakken duren tot en met 25 oktober. Er zal niet aan beide zijden van de weg gelijktijdig worden gewerkt. In deze periode wordt de rijweg niet afgesloten, maar wel versmald.

Mauritskade/Dr.Kuyperstraat; afsluiting De riolering in de Mauritskade, de Koninginnegracht en de Prinsessegracht is aan vervanging toe. Het totale werk duurt tot eind 2007. De werkzaamheden in de Mauritskade duren tot half oktober. De rioolwerkzaamheden in de Koninginnegracht en de Prinsessegracht (tussen Javastraat tot de Korte Voorhout) zijn gestart.

Advies: Het wordt druk in de Javastraat en de Laan Copes van Cattenburch. Mijdt zoveel mogelijk deze routes.

Oude Haagweg Op de Oude Haagweg wordt de komende periode het asfalt vernieuwd.

De werkzaamheden starten op maandag 17 september en duren tot en met 2 november.

Oude Middenweg (Leidschenveen) In verband met de aanleg van tramsporen moet het verkeer van 23 augustus tot en met 21 september ter hoogte van het Pijlkruidveld rekening houden met vertragingen. Het verkeer wordt in beide richtingen ‘om en om’ met verkeerslichten geregeld. Het Pijlkruidveld wordt bij de Oude Middenweg afgesloten voor autoverkeer. Dit om de doorstroming op de Oude Middenweg zo goed mogelijk te kunnen garanderen en blokkades op de kruising Oude Middenweg/Zoetermeerse Rijweg te voorkomen Westvlietweg Tot en met half december krijgt de Westvlietweg een nieuwe laag asfalt. De weg is dan afgesloten voor het doorgaand verkeer. De omleidingen lopen over de Prins Bernhardlaan – Prinses Mariannelaan (Leidschendam-Voorburg).

Voor langzaam verkeer loopt de omleiding via Leidschenveen-Ypenburg. Doorgaand verkeer wordt aangeraden de A4 te gebruiken.

A12 (Utrechtsebaan); asfaltering De A12 richting Den Haag wordt vanaf het prins Clausplein tot en met de Bezuidenhoutseweg van vrijdag 14 september 21.00 uur tot en met maandag 17 september 05.00 uur voor alle verkeer afgesloten (inclusief toe- afritten).

Tonegido-aanvoerder Harry de Haas speelt zondag de uitwedstrijd tegen HBS. FOTO: BERT TIELEMANS

Verkeer vanuit Amsterdam wordt bij knooppunt Burgerveen geadviseerd via de A44/N44 richting Den Haag Centrum te rijden.

Verkeer vanuit Utrecht richting Den Haag Centrum en Voorburg-Leidschendam wordt via de N14 omgeleid.

Verkeer vanuit Rotterdam richting Voorburg/ Leidschendam wordt via de N14 omgeleid.

Verkeer vanuit Rotterdam richting Den Haag Centrum wordt omgeleid via Den Haag Zuid.

Verkeer vanuit het Westland richting Den Haag centrum wordt omgeleid via Den Haag Zuid.

20

Service

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

g Theater / muziek / evenementen VRIJDAG 14 SEPTEMBER

10.00

10.00

13.00

18.00

20.00

20.00

20.00

20.15

20.15

20.15

20.30

20.30

20.30

20.30

24.00

Evenementenhal Rijswijk, Crea Weekend Rijswijk Voor creatieve mensen, die op zoek zijn naar nieuwe materialen om hun hobby uit te oefenen en graag op de hoogte blijven van de nieuwste trends. € 8,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www.evenementenhalrijswijk.nl Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl Beach Resort Kijkduin, Seaside Jazz Op de boulevard, het winkelcentrum, Atlantic Hotel, horeca, boulevard en strand kunt u deze dagen genieten van verschillende soorten jazzmuziek. Van looporkest tot Loungejazz! Gratis www.kijkduin.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Binnenstad Den Haag, Haagse Popweek Een week lang uitsluitend Haagse en regionale acts, die optreden in de cafés van de Haagse binnenstad. www.haagsepopweek.nl Kasteel Duivenvoorde, Kamermuziekfestival Haaglanden – Intieme brieven € 29,50 UITpas € 27,– www.kasteelduivenvoorde.nl Dr Anton Philipszaal, Residentie Orkest onder leiding van Neeme Järvi – Andriessen, Sjostakovitsj en Sibelius Residentie Orkest Gratis inleiding om 19.15 uur. € 22,– t/m € 37,– UITpas € 19,50 t/m € 34,50; jeugd € 10,– www.philipszaal.nl Koninklijke Schouwburg, Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl Theater Diligentia, Javier Guzman – Delirium Gecompliceerd voor de buitenwereld, maar vooral uitermate ongrijpbaar voor zichzelf. Een programma over verslaving.

Een onderwerp vol risico’s. € 18,– UITpas € 16,50 www.theater-diligentia.nl Korzo Theater Grote zaal, MiXed! Korzo muziekproducties Jonge componisten en theatermakers krijgen de kans een kort muziektheaterwerk te creëren. Matthias Mooij (regie) & Kate Moore (compositie) en Giselle Vegter (regie) & Jasna Velickovic (compositie).

Incl. inleiding. € 8,– UITpas € 6,50 www. korzo.nl Theater aan het Spui Grote Zaal, Mahagonny ALBA Een groep geldwolven sticht ‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,– UITpas € 11,50 www.theateraanhetspui.nl Theater Camuz, Camuz Kleinkunst Festival In een aantal maandelijkse selectierondes kiest een jury 10 artiesten of groepen die gaan strijden om een plaats in de kwartfinales. € 6,– www.camuz.nl Theater PePijn, Ellen Dikker – Toendra / Henk Rijckaert – Loebas Een Belgische met een stoet ander vrouwvolk, die alles uit het leven willen halen, maar ook zoeken naar houvast. En een Vlaamse stand-upper over huisdieren in het algemeen en onvolmaakte mensen in het bijzonder. € 12,– UITpas € 11,– www. theater-pepijn.nl Paard van Troje Kleine Zaal, KID 606 Elektronica van deze Amerikaanse KID 606, alias Miguel Depedro. € 8,50 www. paard.nl

ZATERDAG 15 SEPTEMBER

10.00 Evenementenhal Rijswijk, Crea Weekend Rijswijk € 8,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www.

4ADVER TENTIE3

10.00

10.30

13.00

13.00

Rick Lorenzo Dros en Maarten Willemse spelen in een dubbelprogramma in Theater Camuz. FOTO: RIET MOLENAAR 10.00

10.00

12.00

13.00

13.30

14.00

14.30

14.30

18.00

20.00

20.00

20.15

20.15

evenementenhalrijswijk.nl Hommerson Beachsport Stadion, Open ONK Ocean Events Open NK lifesaving met deelnemers uit Nederland, België en Duitsland met de onderdelen Iron Man, Boardrace, Board Rescue, Beach Flags, Rescue Tube, Rein Swin Run en Tapling Ray. Gratis www. beachsportstadion.com Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl Laakhavengebied, Binnenhavenfestival Den Haag Met onder andere wereldmarkt, open podium, botenshow, theater aan de haven en kinderplaza. Gratis. www.robandeweg.nl Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl Korzo Theater, Crosstown DH Nieuw Haags dansinitiatief voor jongeren gericht op de ontwikkeling van een structurele broedplaats voor jong danstalent.

Selectiedag voor jong talent. www.korzo.nl Beach Resort Kijkduin, Seaside Jazz Op de boulevard, het winkelcentrum, Atlantic Hotel, horeca, boulevard en strand kunt u deze dagen genieten van verschillende soorten jazzmuziek. Van looporkest tot Loungejazz! Gratis www.kijkduin.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Kooman’s Poppentheater, Swaffie de zeehond Een visser komt met zijn hengel te dicht bij de Zure Zeevrouw en krijgt hierdoor een vissengezicht. Swaffie de Zeehond gaat samen met Reintje de Vos naar de Vuurtorenwachter. € 8,50 UITpas € 7,50; jeugd € 6,– www.kooman-poppentheater.nl Regentenkamer, Regentenkamer – Jazzconcert Stormvogel’s (piano) Alter Ego Trio & guest, Thomas Winter Andersen (bas), Onno Witte (drums), Tineke Postma (alt sax). € 7,50 www.regentenkamer.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Binnenstad Den Haag, Haagse Popweek Een week lang uitsluitend Haagse en regionale acts, die optreden in de cafés van de Haagse binnenstad. www.haagsepopweek.nl Dr Anton Philipszaal, Residentie Orkest onder leiding van Neeme Järvi – Andriessen, Sjostakovitsj en Sibelius Residentie Orkest Gratis inleiding om 19.15 uur. € 22,– t/m € 37,– UITpas € 19,50 t/m € 34,50; jeugd € 10,– www.philipszaal.nl Koninklijke Schouwburg, Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UIT pas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl

g Adressen THEATERS

Appeltheater/Appelstudio Duinstraat 6-8 070-3502200 Fortis Circustheater Circusstraat 4 070-4167600 Concordia Theater & Zalen Hoge Zand 42 070-3022680 Diligentia Lange Voorhout 5 0900-4104104 Dr. Anton Philipszaal Spui 070-8800333 Koninklijke Schouwburg Korte Voorhout 3 0900-3456789

20.30 Drangstudio, Meisjes van weleer Theatergroep Drang Vier jonge theatermaaksters delen een fascinatie voor de jaren ‘50. De tijd van hun moeders en oma’s. En het nieuwe kabinet, met zijn slogan “samen de schouders eronder”, verlangt met ons mee. € 10,– * UITpas € 7, 50 www.drang.nl 30.30 Korzo Theater Grote zaal, MiXed! Korzo muziekproducties Jonge componisten en theatermakers krijgen de kans een kort muziektheaterwerk te creëren. Matthias Mooij (regie) & Kate Moore (compositie) en Giselle Vegter (regie) & Jasna Velickovic (compositie).

Incl. nagesprek. € 8,– UITpas € 6,50 www. korzo.nl 20.30 Theater aan het Spui Grote Zaal, Mahagonny ALBA Een groep geldwolven sticht ‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,– UITpas € 11,50 www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater Camuz, Dubbelprogramma: Rick Lorenzo Dros & Maarten Willemse Dros is tekenaar/tekstschrijver/theatermaker. Willemse is de inboorling van de Amsterdanse urban jungle. € 12,– UITpas € 10,50 www.camuz.nl 20.30 Theater de Tobbe, Wouter Deprez – EELT De vader van Wouter kaapt de voorstelling. Hij foltert zijn publiek met gezaag over vroeger en nu. € 13,– UITpas € 11,50 www.detobbe.nl 20.30 Theater PePijn, Rop & Bazz – Dé Cdtournee Het publiek bepaalt welke nummers het te horen krijgt. Ook zullen de heren het een en ander try-outen van het nieuwe programma ‘December Beest’. € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de Regentes Grote zaal, Projectkoor o.l.v. Coen Ruivenkamp – Lucia di Lammermoor Een operaproject. Hondervijftig amateurzangers, enkele beroepssolisten en een groot orkest. Deze opera wordt beschouwd als een hoogtepunt van de Italiaanse opera uit de eerste helft van de 19de eeuw. € 22,50 UITpas € 21,– www. deregentes.nl 22.30 Theater Diligentia, Kamermuziekfestival Haaglanden – Middernachtconcert: Classical Lounge Loungen met kamermuziek in een zwoele, relaxte sfeer onder het genot van een drankje. Muziek van Bach, Schubert, Dj Joost van Bellen, Piazolla, Ched Baker en vele anderen. € 17,50 www.theater-diligentia.nl ZONDAG 16 SEPTEMBER

10.00 Evenementenhal Rijswijk, Crea Weekend Rijswijk € 8,–; jeugd € 4,– (2 t/m 10 jaar) www. evenementenhalrijswijk.nl 10.00 Hommerson Beachsport Stadion, Open ONK Ocean Events Open NK lifesaving met deelnemers uit Nederland, België en Duitsland met de onderdelen Iron Man, Boardrace, Board Rescue, Beach Flags, Rescue Tube, Rein Swin Run en Tapling Ray. Gratis www. beachsportstadion.com 10.00 Lange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt

Kooman’s Poppentheater Frankenstraat 66 070-3559305 Korzo Theater Prinsestraat 42 070-3637540 Literairtheater Branoul Maliestraat 12 070-3657285 Lucent Danstheater Spui 070-8800333 Rijswijkse Schouwburg Gen. Spoorln. 10 Rijswijk 070-3360336 Stella Theater Kerkstraat 11 070-3307070 Theater Camuz / Leidschendam Damlaan 44 070-3875314 Theater Merlijn Bilderdijkstraat 33 070-3450996 Theater Pepijn

14.00

14.00

15.00

15.00

16.00

16.00

19.00

20.15

20.30

Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl Sportpark Laan van Poot, Vogelwijk, Terry Fox Run Hardlopen over 2 km.(kinderloop), 5 en 10 km. waarbij de opbrengst gaat naar KWF Kankerbestrijding. € 5,– / kind € 2,– . www.terryfox.org Korzo Theater, NWO Festival Sign of the Times Debatten, interviews, films, experimenten en ‘blind dates’ met wetenschappers.

Gratis www.korzo.nl Malieveld, Haagse Kermis. Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl Beach Resort Kijkduin, Seaside Jazz Op de boulevard, het winkelcentrum, Atlantic Hotel, horeca, boulevard en strand kunt u deze dagen genieten van verschillende soorten jazzmuziek. Van looporkest tot Loungejazz! Gratis www.kijkduin.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Drangstudio, Meisjes van weleer Theatergroep Drang Vier jonge theatermaaksters delen een fascinatie voor de jaren ‘50. De tijd van hun moeders en oma’s. En het nieuwe kabinet, met zijn slogan “samen de schouders eronder”, verlangt met ons mee. € 10,– * UITpas € 7,50 www.drang.nl Glazen Zaal, Kamermuziekfestival Haaglanden – Slotconcert: Wagners dromen Cristofori Pianokwartet Amsterdam Gratis inleiding om 14.30 uur door René Samson. € 29,50, UITpas € 27,– www.glazenzaal.nl Regentenkamer, Quinteto Tango Extremo Quinteto Tango Extremo Mix van Argentijnse tango, Braziliaanse tango en Chorinho’s. € 7,50 www.regentenkamer.nl Theater Camuz, Astrid Nijgh – Tegen het lijf Deze theatertournee is gebaseerd op haar nieuwe, gelijknamige album waarvoor ze zelf alle teksten en muziek schreef. Tevens brengt ze stukken van Lennaert Nijgh. € 13,– UITpas € 11,50 www.camuz.nl Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl Koninklijke Schouwburg, Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,– t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl Theater PePijn, Wouter Deprez – EELT De vader van Wouter kaapt de voorstelling. Hij foltert zijn publiek met gezaag over vroeger en nu. € 12,–, UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl

MAANDAG 17 SEPTEMBER

10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 13.00 Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 20.30 Theater PePijn, Cameretten – selectie Aanstormend cabarettalent strijdt voor een plek in de voorrondes van Cameretten. € 8,–, UITpas € 7,– www.theater-pepijn.nl DINSDAG 18 SEPTEMBER

10.00 Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepel-

Nieuwe Schoolstr. 21-23 0900-4104104 Theater Pierrot Ferrandweg 4 070-3933348 Theater in de Steeg Westeinde 165a 070-3648408 Theater aan het Spui Spui 187 070-3465272 Theater Rest. Toussaint Spectacle Toussaintkade 21 070-3609324 Theater de Tobbe / Voorburg Burg. Feithplein 96 070-3864880 Theater Zeebelt 070-3656546 De Constant Rebequeplein 20a Theater Zwembad De Regentes Weimarstraat 63 070-3656515 World Forum Convention Center Churchillplein 10 070-3066228

Zeeheldentheater Trompstraat 342

MUZIEKCENTRA

scherm. www.omniversum.nl 12.30 Nieuwe Kerk Den Haag, Concert prijswinnaars Prinses Christina Concours Vera Kooper (piano), Wiesje Nuiver (viool), Ilonka Kolthof (dwarsfluit) en Vincent van Amsterdam (accordeon) spelen werken van onder anderen Chopin, Schnittke, Andriessen, Angelis, Grieg en Piazzolla.

Gratis www.ldt.nl 12.30 Theater de Tobbe, Leonard van Lier – Pianorecital € 3,– www.detobbe.nl 12.45 Binnenstad Den Haag, Prinsjesdag Opening van het parlementaire jaar door H.M. Koningin Beaxtrix met de tradionele rit in de Gouden Koets vanaf Paleis Noordeinde via het Lange Voorhout naar het Binnenhof. Gratis. www.denhaag.com 12.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m € 79,– www.circustheater.nl 20.15 De Rijswijkse Schouwburg Grote zaal, Illusions from Las Vegas Master illusionist (en winnaar van de Merlin Award) Farla brengt met zijn leading lady Bianca het magische spektakel van Las Vegas naar Nederland. € 23,– UITpas € 21,50 www.rijswijkseschouwburg.nl 20.15 Dr Anton Philipszaal, Residentie Orkest onder leiding van Neeme Järvi – Prinsjesdagconcert Residentie Orkest € 20,– t/m € 35 UITpas € 17,50 t/m € 32,50; jeugd € 10,– www.philipszaal.nl 20.30 Theater aan het Spui Grote Zaal, Mahagonny ALBA Een groep geldwolven sticht ‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,– UITpas 11,50 www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater PePijn, Leon van der Zanden – Leòn Het vierde soloprogramma van Van der Zanden. Hij speelt zichzelf, op zoek naar het antwoord op de vraag ‘Hoe moet ik leven?’. € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl WOENSDAG 19 SEPTEMBER

10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 13.00 Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 14.00 Theater Camuz, Van den vos Reynaerde Met behulp van een speciale ‘verteltafel’ wordt je meegezogen in de belevenissen van de vos Reynaerde. € 6,– www.camuz.nl 15.00 Theater Zwembad de Regentes, Kleine Zaal, Muis & Co Poppentheater De la Mar Muis en Connie zijn thuis. De dag is grijs maar de bank lekker zacht en Connie is zeer tevreden. Muis niet. Die wil op avontuur. € 8,– UITpas € 7,–; jeugd € 6,– www.deregentes.nl 19.00 Koninklijke Schouwburg Grote zaal, La Barca di Venetia per Padova Nationale Reisopera, Kassiopeia Quintet Een madrigaalkomedie (1605). De madrigalen worden gezongen in het Italiaans (met Nederlandse boventitels), de dialogen in het Nederlands. € 14,– t/m € 22,– UITpas € 12,50 t/m € 20,50; jeugd € 9,– t/m € 17,– www.ks.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs, Lady M. Het verhaal van de hofdame in Shakespeares ‘Macbeth’. Zij is het zat om haar bestaan tussen de regels door te moeten lezen en onthult onbeschreven geheimen over het leven en de dood van Lady Macbeth. € 13,– UITpas € 11,50; jeugd € 7,50 www.ks.nl 20.30 Theater aan het Spui Grote Zaal, Mahagonny ALBAEen groep geldwolven sticht ‘de ideale stad’ en lokt daarmee gelukszoekers. € 13,- UITpas € 11,50 www.theateraanhetspui.nl

070-3991000

ASTA Spui 27 070-3461096 Café restaurant Greve Torenstraat 138 070-3603919 Haagse Jazz Club/ BowlingWorld Zuiderpark (ingang Melis Stokelaan) 070-4020777 Mr. P. Droogl. Fortuijnweg 79 Haags Pop Centrum Burg. Hovylaan 12 070-4400086 Lokaal Vredebreuk Papestraat 38 070-3656046

Koorenhuis Prinsegracht 27 Musicon Soestdijksekade 345 Muziekcafé De Paap Papestraat 32 Muziekcafé De Pater Achterom 8 Paard van Troje Prinsegracht 12 Podium Vocale Laan v. Meerdervoort 32 Regentenkamer Laan v. Meerdervoort 34 ‘t Syndicaat Nieuwe Molstraat 10

070-3422722 070-3686800 070-3652002 070-3450852 070-3601838 070-3451423 070-3658612 070-3600053

Service

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

21

g Exposities 20.30 Theater aan het Spui Kleine Zaal, Zijde Orkater Hervé Joncour wordt gedwongen zijn heil te zoeken in Japan. Daar ontmoet hij een prachtige, geheimzinnige vrouw die hem een briefje schrijft ‘Kom terug, anders ga ik dood.’ Terug in Frankrijk groeit een vreemde en intense relatie tussen hem en de vrouw. € 13,– UITpas 11,50 www. theateraanhetspui.nl 20.30 Theater PePijn, Leon van der Zanden – Leòn Het vierde soloprogramma van Van der Zanden. Hij speelt zichzelf, op zoek naar het antwoord op de vraag ‘Hoe moet ik leven?’. € 12,– UITpas 11,– www.theaterpepijn.nl DONDERDAG 20 SEPTEMBER

10.00 Lange Voorhout, Antiek-, Curiosa- en Boekenmarkt Sfeervolle markt met antiek, boeken en curiosa op het statige en welbekende Lange Voorhout. Gratis 10.00 Omniversum. Rondom Spectaculair Prachtige films op een gigantisch koepelscherm. www.omniversum.nl 13.00 Malieveld, Haagse Kermis Grootste najaarskermis van Nederland met topattracties en dagelijks entertainment programma. www.kermisdenhaag.nl 20.00 Fortis Circustheater, Tarzan, de musical Een Engels jongetje wordt na een schipbreuk voor de kust van West-Afrika wees.

Hij groeit op in een gorillakolonie. € 29,– t/m 79,– www.circustheater.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg Paradijs, Lady M. Het verhaal van de hofdame in Shakespeares ‘Macbeth’. Zij is het zat om haar bestaan tussen de regels door te moeten lezen en onthult onbeschreven geheimen over het leven en de dood van Lady Macbeth. € 13,– UITpas 11,50; jeugd 7,50 www.ks.nl 20.15 Koninklijke Schouwburg, Liefdesbrieven Iedereen heeft wel eens een liefdesbrief geschreven in de hoop dat het verlangen en de diepgekoesterde wens zo spoedig mogelijk in vervulling gaat. € 17,50 t/m € 33,– UITpas € 16,- t/m € 31,50; jeugd € 10,– t/m € 31,50 www.ks.nl 20.15 Lucent Danstheater, Drawn Onward Nederlands Dans Theater I, Holland Symfonia In ‘Bella Figura’ ontmoeten droom en werkelijkheid elkaar in flitsende beelden.

In ‘Trio’ onderzoeken drie dansers het gewicht van het lichaam. In ‘drawn onward’ voert het gesproken woord de boventoon, de dansers bewegen traag, plastisch en abtract. € 34,– t/m € 39,– UITpas € 31,50 t/m € 36,50 www.ldt.nl 20.15 Theater Diligentia, Dubbelprogramma: Anuar en Jandino Op eigen, brutale, charmante en vooral humoristische wijze vertelt Anuar zijn verhaal. En Jandino nodigt het publiek uit een kijkje te nemen in zijn keuken om te zien hoe hij zijn eigen Antilliaanse Pot bereidt. € 16,– UITpas € 14,50 www.theater-diligentia.nl 20.30 Paard van Troje, Tom Helsen Support: Allan Muller. € 10,– www.paard.nl 20.30 Paard van Troje, Pete Philly & Perquisite Originele hiphop van Nederlandse bodem. Voor de volledig akoestische theatertour wordt de oorspronkelijke live formatie (bestaande uit dj, contrabas, cello en saxofoon/fluit) uitgebreid met slagwerk, toetsen en een voltallig strijkkwartet. € 13,50 www.paard.nl 20.30 Theater aan het Spui Kleine Zaal, Zijde Orkater Hervé Joncour wordt gedwongen zijn heil te zoeken in Japan. Daar ontmoet hij een prachtige, geheimzinnige vrouw die hem een briefje schrijft ‘Kom terug, anders ga ik dood.’ Terug in Frankrijk groeit een vreemde en intense relatie tussen hem en de vrouw. € 13,– UITpas € 11,50 www.theateraanhetspui.nl 20.30 Theater PePijn, Philip Walkate – Man van het jaar Hoe geef je invulling aan je man zijn in de 21ste eeuw? Hoe word je gelukkig, rijk en succesvol? Hoe word je man van het jaar? € 12,– UITpas € 11,– www.theater-pepijn.nl 20.30 Theater Zwembad de Regentes Grote zaal, Declan de Barra Ierse singer-songwriter met intense en gepassioneerde stem. € 16,– UITpas € 14,50 www.deregentes.nl

Brongegevens Agenda Dit is een selectie van Den Haag Marketing & Events, voor de volledige agenda en het toeristische en recreatieve aanbod kijk op www.denhaag.com Voor cultureel aanbod, kaartverkoop en Last Minute Tickets kijk op www.uitburo.nl Tips voor de agenda kunt u mailen naar Arja Kalhorn: info@denhaag.com

De Affiche Galerij Het Souterrain (Station Spui), 070 3537006, ma t/m zo 06-24 Van 12 september t/m 20 november: Schoon of Schijn. Affiches van hedendaagse Haagse ontwerpers op het thema Schoon of Schijn.

Artoteek Denneweg 14, 070 3465337, wo t/m vr 1118, za 10-17 en 1e en laatste zondag van de maand 12-17 uur Van 12 september t/m 7 oktober: Landing Soon #2. Resultaat van artist-in-residence programma voor Indonesische en Nederlandse kunstenaars.

Atrium Den Haag Spui 70, 070 3533629, ma t/m vr 07-19, do tot 21.30, za 9.30-17 uur Van 26 september t/m 12 oktober: Thuis in je eigen wereld. Aan de hand van hun werk laten kunstenaars met psychiatrische en/of psychosociale problematiek zien, hoe zij de wereld ervaren.

Museum Beelden aan Zee Harteveltstraat 1, 070 3585857, di t/m zo 1117 uur Permanent. Het hoofdthema van de beeldhouwkunst was in alle tijden en culturen: de mens. Dat is ook het onderwerp van de vaste collectie van Beelden aan Zee. Van 22 juni t/m 23 september: Nummer 14 in brons. Cruijff volgens Claus. Geboetseerde en getekende portretten van Johan Cruijff door Eric Claus. Van 26 juni t/m 28 oktober: De goddelijke aardwormen van Jan Snoeck. Overzicht van beeldhouwer Snoek, met werk in keramiek, metaal en papier.

Van 26 juni t/m 23 september: Mythen en Metamorfosen. Overzicht van monumentale beelden in marmer.

21uur), za 9.30-17 uur Van 5 september t/m 22 september: Maquettes van de nieuwe stad. Project i.h.k.v. de architectuurroute van het Koorenhuis. Van 8 september t/m 3 november: Langs Lijn 6 Fototentoonstelling i.h.k.v. 100 jaar Haagsche Amateur-Fotografen Vereeniging.

Gemeentemuseum Den Haag Stadhouderslaan 41, 070 3381111, di t/m zo 11-17 uur Van 15 september t/m 16 december: Willem van Konijnenburg. Schepper van de ideale schoonheid. Overzichtstentoonstelling Willem van de Konijnenburg. Van 18 augustus t/m 11 november: Over licht in de schilderkunst. Werk van Ton Boelhouwer, Soll LeWitt, Bruce Naumann en JCJ Vanderheyden. Van 17 juli t/m 16 december: Têtes Fleuries. Het portret in de collectie van de Triton Foundation In de Triton-reeks, staat deze keer het portret centraal. Met onder meer werken van Picasso, Daumier, Van Dongen, Appel, Westerik en Auerbach wordt een overzicht geschetst van de ontwikkeling van de portretkunst vanaf de tweede helft van de 19e eeuw. Van 25 augustus t/m 2 december: Ordrupgaard. Van Courbet tot Købke. De oprichter van Ordrupgaard collectie, de Deense Wilhelm Hansen (1868-1936), veramelde al Franse Impressionisten en werken uit de Deense Gouden Eeuw toen deze nog lang niet zo bekend en gewild waren als nu. Het museum toont een groot aantal werken. Van 22 juni t/m

landse geschiedenis.

Voormalig KPN-gebouw Binckhorstlaan 36, Van 14 september t/m 23 september: Site Et Cetera. Carlijn Mens, Jolanda Jansen, Liesbeth Bos, Linda Arine de Bruin, Myrthe Rootsaert, Nelleke Lettinga, Petra Knötschke, Richard Mens, Sylvia Zijl en Viola Onderdelinden, site-specific installatie. Open: di t/m zo 12-17 uur.

Letterkundig Museum / Kinderboekenmuseum Prins Wilem-Alexanderhof 5, 070 3339666, di t/m vr 09-17, za & zo 12-17 uur Van 19 maart t/m 30 september: Gaan waar de woorden gaan. Van de brieven van Slauerhoff, tot de stofzuiger van Simon Vestdijk. Van 24 november t/m 30 september: Helden in beeld.Tentoonstelling van illustraties uit kinderboeken. Van 29 september t/m 31 december: Geheimen. In het Kinderboekenmuseum leer je op een actieve manier Paul van Loon, Francine Oomen en Jacques Vriens kennen. Geheimen sluit aan bij het thema van de Kinderboekenweek 2007: Sub rosa, boeken vol geheimen.

Loosduins Museum De Korenschuur Marg. V. Hennebergweg 2A, 070 3973342, za & 1e zo v.d. maand 13-17 uur Van 22 september t/m 22 december: Diverse kunstenaars. Loosduinse kunstenaars en hobbyisten tonen hun werk.

Centrale Bibliotheek Spui 68, 070 3534455, ma 12-20, di t/m vr 10-20, za 11-17 en zo 12-17 Van 5 september t/m 1 oktober: Kunstproject De Nollen. Tekeningen, voorstudies en foto’s van Hendriktje Ruiter over het kunstproject De Nollen. Van 1 september t/m 30 september: Het nieuwe ADO-stadion. Fotograaf Arnold Hoogendorp volgde het bouwproces van het nieuwe ADO-stadion.

Boulevard Scheveningen Van 8 juni t/m 16 september: Planet Ocean. Openluchttentoonstelling bestaande uit 100 originele detailfoto’s van het leven in onze oceanen. De foto’s zijn gemaakt door de wereldberoemde natuurfotograaf Dos Winkel.

Museum voor Communicatie Zeestraat 82, 070 3307500, di t/ m vr 10-17, za & zo 12-17 uur Van 26 juni t/m 31 december: Alles werkt! Contact in de jaren ‘50 en ‘60.

Van 1 september t/m 30 juni: ZieZo. Kindertentoonstelling (5 t/m 11 jr.) De goddelijke aardwormen van Jan Snoeck. Deze overzichtstentoonstelling in Beelden aan waar je ogen proeven, je oren rui- Zee is verlengd t/m 28 oktober. FOTO PR ken en je mond kan zien. Van 10 juli t/m 31 oktober: Respect the Mailman/ Weer 16 september: Volmaakt verchroomd. D3 en het Louis Couperus Museum of geen weer, de postbode bezorgt al jarenlang avant-gardemeubel in Nederland. Overzicht van Javastraat 17, 070 3640653, do t/m zo 12-17 uur onze brieven en pakketjes. Hoog tijd om de post- het Nederlandse interieur uit de jaren dertig van Van 26 juni t/m 18 november: De grenzen der bode aan het woord te laten! de vorige eeuw, met nadruk op het stalenbuis- betamelijkheid. Schilderijen, aquarellen en remeubilair van de Rotterdamse fabriek d3. Van 12 producties geven een beeld van de ontwikkeling Escher in Het Paleis juli t/m 28 oktober: Michael Kirkham. Schilderijen in de visie op het lezen door vrouwen in de 19eLange Voorhout 74, 070 4277730, di t/m zo van vooral meisjes en vrouwen, die zich bewegen eeuw.

11-17 uur in een wereld van melancholie en apathie. Van 26 Permanent. Museum en virtuele attractie gewijd juni t/m 23 september: Vazen met tuiten. Bloe- MalieBeeld aan werk en leven van de Nederlandse graficus menvazen met tuiten, die rond 1700 in alle maten Bezuidenhoutseweg 12, 070 3490250 M.C. Escher en de kroonluchters van Hans van en uitvoeringen op de markt werden gebracht. Van 26 juni t/m 30 november: Bentem. Van 28 juni t/m 2 september: Den Haag Van 15 september t/m 2 december: Haagse hof- ICN in Beeld. Moderne beeldhouwkunst uit de Sculptuur te gast bij Escher in Het Paleis mode. Kledingstukken uit de 18e tot 20e eeuw rijkscollectie met werk van o.a. Arie Berkulin, MaBeelden van Ron Mueck en Ah Xian en visuele in- vertellen een indrukwekkend verhaal over de rinus Boezem en Theo Niermeijer. stallaties van Natasha Johns-Messenger. hofcultuur uit vervlogen tijden. Van 17 mei t/m 2 september: Helene Schjerfbeck: het geheim van Museumschip ex-Hr. Ms Mercuur FAS3 Finland. Fijngevoelige landschappen, stillevens 2de Binnenhaven Schokkerweg, ScheveninKorte Koediefstraat 3, 06 44858188, do t/m za en indringende (zelf-)portretten. gen, 070 3540315, di t/m zo 10-17 14-17 uur Permanent. Het laatste grote houten schip van de Van 21 september t/m 22 september: Vers. Niek Museum de Gevangenpoort Koninklijke Marine.

Hylkema, Jan Hylkema en Nelleke Lettinga. Beeld & Buitenhof 33, 070 3460861, di t/m vr 10-17, za geluid, beeldende kunst en mode i.h.k.v ToDaysArt. & zo 12-17 uur. Elk heel uur rondleiding Museum Mesdag Permanent. Middeleeuwse gevangenis met unie- Laan van Meerdervoort 7 f, 070 3621434, di Fotomuseum Den Haag ke collectie folterwerktuigen. Expositie over de t/m zo 12-17 uur Stadhouderslaan 43, 070 3381144, di t/m zo strafrechtgeschiedenis van Nederland.

Permanent. Museum van 19de-eeuwse schilder12-18 uur kunst, in het in stijl gerestaureerde huis dat het Van 26 juni t/m 30 september: Koos Breukel - On- Grafiekwinkel INKT schildersechtpaar Mesdag van Houten voor z’n der fotografen. Portretten van collega-fotografen Prinsegracht 20/24, 070 3563788, wo t/m za privéverzameling liet bouwen. van Breukel, in combinatie met één werk uit het 9.30-17.30 uur oeuvre van de betreffende fotografen. Van 26 juni Van 15 september t/m 3 november: Den Haag en Museon t/m 28 oktober: Drie Australische Fotografen. Bill de zee. Een tijdloze inspiratiebron voor diverse Stadhouderslaan 37, 070 3381338, di t/m zo Henson, Tracey Moffatt & Anne Zahalka.

11-17 uur kunstenaars.

Permanent. ’Jouw Wereld, Mijn Wereld’ laat zien GEM Haags Historisch Museum hoe rijk onze wereld is aan natuurlijke en cultuStadhouderslaan 43, 070 3381133, di t/m zo Korte Vijverberg 7, 070 3646940, di t/m vr 10- rele diversiteit en wat de rol van de mens is bij het 12-18 uur 17, za & zo 12-17 uur in stand houden hiervan.

Van 2 juni t/m 7 oktober: Yoshitomo Nara. Recent Van 27 februari t/m 6 januari: Geboeid! Zeven Van 20 juni t/m 28 oktober: Het gezicht van de werk van Japanse pop art kunstenaar. eeuwen Gevangenpoort. Geschiedenis van de zee. Een tentoonstelling met foto’s van de gereGevangenpoort, waarbij straf- en martelwerktui- nommeerde onderwaterfotograaf Dos Winkel.

Haags Gemeentearchief gen centraal staan. Van 29 juni t/m 1 juli: Rijksmu- Van 26 juni t/m 11 november: Spui 70, 070 3537020, ma t/m vr 07-19 (do tot seum aan de Hofvijver.Topstukken van de vader- Apenkoppen. Op reusachtig formaat geëxpo-

seerde foto’s van mensapen.

Van 26 juni t/m 28 oktober: Robot Zoo. Enorme robot dieren laten zien hoe ze in elkaar zitten en wat ze allemaal kunnen. Van 26 juni t/m 31 december: Een krijgersgraf uit de zevende eeuw Muzee Scheveningen Neptunusstraat 90-92, 070 3500830, di t/m za 10-17, zo 12-17 uur Van 14 juli t/m 28 oktober: Pootjebaden & Beachlife. Badmode in Scheveningen vanaf 1818 tot heden.

Galerie Nouvelles Images Westeinde 22, 070 3461998, di t/m za 11-17 uur Van 1 september t/m 3 oktober: Lucebert, Klemann en Van den Toorn. Lucebert, schilderijen en werk op papier; Paul Klemann, werk op papier; Joost van den Toorn, beelden.

Panorama Mesdag Zeestraat 65, 070 3644544, ma t/m za 10-17, zo 12-17 uur Permanent Panorama Mesdag, sta midden in het grootste schilderij van Nederland, 14 meter hoog en 360 graden in het rond. Geschilderd door Hendrik Willem Mesdag. Van 26 juni t/m 28 oktober: Jonkheer Jan de Jonge. Aquarellen en tekeningen; strandtafereeltjes, portretten en figuren op klein formaat van het dagelijkse leven rond 1900 gemaakt door Mesdags tijdgenoot.

Pulchri Studio Lange Voorhout 15, 070 3461735, di t/m zo 11-17 uur Van 25 augustus t/m 15 september: Progress in beeld. Manifestatie met divers ruimtelijk werk rond het thema ‘progress’. Van 25 augustus t/m 15 september: Hans Ensink op de Kemna Grote schilderijen. Van 25 augustus t/m 17 september: Textiel in de kunst O.a. Lotte Veldt, textielvormgeving; Charlotte de Groot, textielvormgeving KABK Den Haag; Arjan van Gent, olieverf en aquarel; Annette Koek, bronzen sculpturen.

Van 1 september t/m 16 september: Pat Gentenaar en Peter Gentenaar Papierpulpschilderijen van Pat Gentenaar-Torley en bronzen en papieren beelden van Peter Gentenaar. Van 1 september t/ m 18 september: Joseph Cals. Ruimtelijk werk en schilderijen. Van 22 september t/m 14 oktober: Najaarssalon. Divers werk van Pulchri-leden.

Regentenkamer Laan van Meerdervoort 34, 070 3658612, wo t/m zo 12-17 (za tot 21 uur) Van 1 september t/m 30 september:Paméla Schellekens/Piet Gispen. Paméla Schellekens beeldende kunst/Piet Gispen jazz fotografie/Eindexamenkandidaten meubeldesign.

Museum Rijswijk Herenstraat 67, Rijswijk, 070 3903617, di t/m vr en zo 14-17, za 11-17 uur Van 1 september t/m 16 september: Arti-Shock.

Jaarlijkse ledententoonstelling met schilderijen, aquarellen, beelhouwwerken en sieraden. Van 22 september t/m 21 oktober: Wij5en. Experimenteel werk van texielkunstenaars Marion Jacobs, Hanneke Leeuwerink, Manja Markies, Tineke Oost, Gerda Soufan.

Het Sarnámi Huis Brouwersgracht 2, ma t/m za 10-17 uur Permanent. De migratiegeschiedenis van de Nederlandse Hindoestanen. Geschiedenis, taal en cultuur van Hindoestanen wordt in beeld gebracht en gepreserveerd.

SEA LIFE Scheveningen Strandweg (Boulevard) 13, 070 3542100, ma t/ m zo 10-19 uur. Van 27 juni t/m 31 december: Zeepaardjes, geboorte van een sprookje. Zie het zeepaardje in het kweekcentrum en in hun natuurlijke leefomgeving. Van 27 juni t/m 30 december: Rood ijs. Het International Fund for Animal Welfare laat zien hoe mooi de wereld van de zeehond is en toch onze bescherming nodig heeft.

Stroom Den Haag Hogewal 1-9, 070 3658985, wo t/m zo 12-17 uur Van 1 juli t/m 9 september: Lost Tongues Rediscovered. Zeven kunstenaars bekijkende relatie tussen woord en ding of tussen het object en de voorstelling ervan. Met o.a. Harold de Bree en gerlach en koop. Van 23 september t/m 11 november: Ombouwen / Restructure Tentoonstelling door 2012Architecten, Lightness Studios.

Met medewerking van Cradle to Cradle Nederland. Gratis Museum Swaensteyn Herenstraat 101, Voorburg, 070 3861673, wo t/m zo 13-17 uur Van 26 juni t/m 30 september: De Nieuwe Ploeg.

Tentoonstelling met werk van o.a. Constant, Corneille en Wessel Couzijn.

De Verdieping van Nederland Prins Willem Alexanderhof 5, 070 3140911, ma & zo 12-17, di 09-20, wo t/m za 09-17 uur Van 6 juli t/m 23 september: Op Vakantie! Een presentatie over 100 jaar vakantie, strand en kamperen.

22

programmering

Service

Radio West en TV West

g Cryptogram

Van de Bollenstreek tot het Westland, van het Scheveningse strand tot de markt in Gouda. Het uitzendgebied van Omroep West is groter dan Den Haag alleen. Maar van al die steden en dorpen is Den Haag onbetwist de grootste. En dat maakt dat de residentie en haar bewoners in onze programma’s vaak aan bod komen. In de vernieuwde programmering die deze weken van start gaat is dagelijks plaats voor een extra uur televisie met twee totaal nieuwe programma’s.

Voor actuele uitzendtijden kunt u terecht op onze website Westonline.nl.

TV West U

U

U

U

HORIZONTAAL

1. De siersteen trok veel belangstellenden. (9) – 5. Een blok aan je been. (5) – 9. Alfabetische bomen. (8) – 11. Een deel van Brabant is uitgelaten in Essen. (6) – 12. Zij houdt het pension goed in de gaten. (7) – 13. Als ik met je meega komen er vanzelf meer. (6) – 14. Een borrel als geneesmiddel van ’n zwak lichaamsdeel. (15) – 17. Deze opkomst is niet meer verplicht. (15) – 21. Zij koopt iets per pond. (6) – 23. Vader nam een zure kers in Italië. (7) – 25. Het leek, of het beendeel licht gaf. (6) – 26. Het bevalt me wel, als het werkt. (8) – 27. Voor ‘n haspel is het gevolg niet erg handig. (5) – 28. In zijn werk is hij ’n kei. (9)

Oplossing vorig nummer

U

U

VE R T I C A A L

2. Het beitsen is z’n laatste werk. (7) – 3. De letters van ’n aantal bomen. (5) – 4. Slakken voor ’n heilige boom.

(7) – 6. Een beminde dode. (7) – 7. Gepeperde rekening (13) – 8. Schaatspartner. (4) – 10. Iedereen moet in leven zijn. (13) – 15. Half 11. (3) – 16. Vul het gauw in, voordat de roem je naar het hoofd stijgt. (3) – 18. Binnensport. (7) – 19. Berg de kraan Hier op en je hebt een eigen kroeg. (7) – 20. Het drankje van de drogist maakte het wat minder.

(7) – 22. Er komt ’n tijd, dat we elkaar begrijpen. (4) – 24.

Vijftig in de boom (5)

U

89.3 Radio West

maandag t/m vrijdag 06-09 uur WestNieuws 09-12 uur Negentwaalf.nl 12-14 uur Roukost 14-15 uur Non-stop muziek 15-17 uur Geniet van je Middag 17-18 uur WestNieuws 18-19 uur Het Gesprek van de Dag 19-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen

op woensdag 20-22 uur Stork on Air

op donderdag 19-20 uur Vitamine W 21-23 uur Jazz op West U zaterdag 08-11 uur ZEP 11-12 uur … And the beat goes on 12-14 uur Ik hou van Holland 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-stop muziek 18-20 uur Jazz op West 20-23 uur Non-stop muziek 23-00 uur Met het Oog op Morgen U zondag 08-09 uur ZEP 09-10 uur Ouwe Joekels 10-12 uur Klassiek op West 12-14 uur Non-stop muziek 14-17 uur Radio West Sport 17-18 uur Non-Stop muziek 18-19 uur Ouwe Joekels 19-21 uur Klassiek op West 21-23 uur Hot Talk 23-00 uur Met het Oog op Morgen U

g Sudoku Een sudoku bestaat uit een veld van 9 x 9 hokjes. Dit gebied is weer onderverdeeld in negen vierkanten van 3 x 3 hokjes. Hierin moeten steeds de getallen 1 tot en met 9 worden ingevuld, zodat elk getal precies één keer voorkomt in elke rij, in elke kolom en elk vakje van 3 x 3.

donderdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Westpop ZEP Travel Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch vrijdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Zooi Filmspot Cor achter de Dijken Ik op TV PlaceMatch zaterdag vanaf 17.00 uur Nieuwsweek Qwesti van Zaken Verkeer en Meer Ik op TV PlaceMatch zondag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws TV West Sport Ik op TV PlaceMatch maandag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws West trapt na Bezige Buurten Ik op TV PlaceMatch dinsdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Vieg Lekkerbekkerijtjes Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch woensdag vanaf 17.00 uur TV West Nieuws Team West WestWeek Het Andere Oog Ik op TV PlaceMatch

Oplossing vorig nummer

IK OP TV In ‘Ik op TV’ ziet u het nieuws gezien door de lens van de mobiele telefoon van gewone mensen in de regio. Het nieuwe programma is een uniek project van Omroep West en zes andere regionale omroepen i.s.m. producent Endemol. Inwoners uit de regio’s maken met een speciale mobiele telefoon filmpjes van opmerkelijke, fascinerende of bijzondere gebeurtenissen.

Zo worden zij verslaggever van hun eigen nieuws. Alle filmpjes uit onze regio kunt u ook zien op Westonline.nl. ‘Ik op TV’ is dagelijks te t zien op e TV West. e zs it

PlaceMatch Met PlaceMatch brengt TV West dagelijks een kennisquiz op het scherm. In deze quiz strijdt een kandidaat uit de regio West tegen deelnemers uit Limburg, Brabant, Rijnmond, Noord-Holland, Utrecht en Overijssel. Degene met de meeste kennis over de eigen èn de andere regio’s wint geld voor zijn of haar zelf uitgekozen regionale goede doel.

Radio West doet live verslag van alle wedstrijden van ADO Den Haag.

Zie voor alle programmainformatie en uitzendtijden: Westonline.nl of TV West teletext

e .

Service

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

g Wat voor weer zou het zijn in Den Haag?

Vrijdag 14 september

Zaterdag 15 september

Zondag 16 september

Maandag 17 september

Min. 13º Max. 19º Zon 25% Wind 4

Min. 10º Max. 16º Zon 50% Wind 3

Min. 9º Max. 19º Zon 40% Wind 4

Min. 14º Max. 17º Zon 20% Wind 4

23

Pierre Wind Pierre’s Droom: Chocomousse Een geweldig mooie vrouw zit tegenover mij in bad. Ze is prachtig mooi. Haar gehele lichaam glimt totala optima. Niet zo gek, want het bad is gevuld met de beste pure chocolade die er is. En, om de chocolade de juiste temperatuur van tweeëndertig graden Celsius te laten bereiken, heeft me vantevoren wel enige zweetdruppeltjes bezorgd. We kijken elkaar ondeugend aan. Onze ogen vragen elkaar “zullen we het doen”. We knikken niet, maar gaan direct over op de daad: we pakken allebei tegelijk het fraai opgemaakte bordje chocolademousse. Gulzig vallen we aan. Tjonge wat is dit lekker. En, het was zo makkelijk en snel te maken: Hak 200 gram pure chocoladereep in kleine stukjes. Smelt de chocolade voorzichtig in de magnetron of smelt met behulp van een pannetje met kokend water en daarin een schaal met de chocolade erin (mag niet te warm worden en dus af en toe roeren. Ook mag er absoluut geen water bij de chocolade komen). Tik intussen 3 salmonellavrije eieren in een schaaltje kapot en roer de eieren los. Dan 3,75 dl slagroom tot de status dikke yoghurt kloppen. Dan choco en de eieren goed met elkaar vermengen (dit moet relatief snel gebeuren). Dan direct de slagroom erdoorheen mengen. Niet te ver, anders gaat het de schift in. Dan in een bakje doen, afdekken met plastic en vervolgens minimaal 2 uur koelen. Bord met wat fruit en saus opmaken.

Natuurlijk wat jezelf lekker lijkt, maar fruit en een biscuitje erbij zijn wel erg lekker.

© Marcello’s Art Factory / bron: weeronline

g Bioscopen PATHÉ BUITENHOF 1408 dagelijks 21:40 Georgia Rule dagelijks 16:00 18:40 Goodbye Bafana dagelijks 13:10 21:10 zo ook om 10:15 Hairspray dagelijks 18:20 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 12:50 15:30 21:00 di ook om 15:50 La Sconosciuta dagelijks 17:00 20:15 do/vr/ma ook om 13:40 No Reservations dagelijks 16:30 19:10 21:50 do/vr/ma ook om 14:00 Ratatouille (NL) za/zo/di/wo 13:40 zo ook om 11:00 Ratatouille (OV) dagelijks 13:30 19:00 zo ook om 10:50 Simpsons - De Film (NL) za/zo/di/wo 12:40 14:50 zo ook om 10:30 Simpsons - The Movie (OV) dagelijks 16:20 Sneak Preview di 21:00 The Bourne Ultimatum dagelijks 13:00 15:45 18:30 21:30 zo ook om 10:20 The Queen di 13:30 Zoop in Zuid-Amerika zo 10:40 Voor mee informatie: www.pathe.nl/buitenhof tel. 0900-1458 (35cpm)

PATHÉ SCHEVENINGEN 1408 dagelijks 15:10 17:30 19:50 22:10 vr/za ook om 00:30 Bordertown do/vr/za/zo/di/wo 21:20 Bratz: De Film (NL) za/zo/di/wo 13:20 Die Hard 4.0 vr/za 23:50 Disturbia dagelijks 17:00 21:50 do/vr/ma ook om 14:40 vr/za ook om 00:20

Evan Almighty dagelijks 14:30 Hairspray dagelijks 16:40 19:10 do/vr/za/zo/ma/wo ook om 21:40 za ook om 00:10 vr ook om 00:00 Harry Potter and the Order of the Phoenix (OV) dagelijks 15:40 18:40 I now pronounce you Chuck and Larry dagelijks 19:20 Mr. Brooks dagelijks 21:40 do/vr/ma ook om 13:10 vr/za ook om 00:20 No Reservations dagelijks 14:00 16:20 18:50 21:10 vr/za ook om 23:40 Ratatouille (NL) za/zo/di/wo 12:10 14:30 Ratatouille (OV) dagelijks 17:50 Rescue Dawn vr/za 23:10 Shrek de Derde (NL) za/zo/di/wo 12:20 Simpsons - De Film (NL) za/zo/di/wo 12:40 14:50 Simpsons - The Movie (OV) dagelijks 13:10 Sneak Preview di 21:30 Talk to Me dagelijks 15:20 20:15 The Bourne Ultimatum dagelijks 13:30 16:10 18:50 21:30 vr/za ook om 00:10 Wedding Daze dagelijks 16:50 do/vr/za/zo/di/wo ook om 19:00 do/vr/ma ook om 14:20 Zoop in Zuid-Amerika za/zo/di/wo 12:50 Voor mee informatie: www.pathe.nl/scheveningen tel. 0900-1458 (35cpm)

FILMHUIS DEN HAAG Opera Jawa/ Garin Nugroho di 19:00 uur Crónica de una fuga / Adrián Caetano zo13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur The diving bell and the butterfly / Julian Schnabel zo 13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:30 uur Belle toujours/ Manoel de Oliveira zo 15:15 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Belle de jour / Luis Buñuel do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:15 uur The Lookout / Scott Frank do/vr/za/zo/ma/di/wo 22:00 uur London to Brighton / Paul Andrew Williams do/vr/za 19:30 uur zo 15:00 uur Moliére / Laurent Tirard zo/ma/di/wo 19:30 uur Summer Palace / Lou Ye Yihe yuan do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:15 uur Wolfsbergen / Nanouk Leopold zo 15:00 uur do/vr/za/zo/ma/wo 19:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 21:45 uur Mon fils a moi/ Martial Fougeron zo 13:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur Les Témoins / André Techine do/vr/za/zo/ma/di/wo 17:00 uur Das Leben der Anderen/ Florian Henckel von Donnersmarck zo 14:00 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 16:30 uur do/vr/za/zo/ma/di/wo 19:00 uur

Ingrediënten voor 4 personen 4200 gram pure chocoladereep 43 eieren43,75 dl slagroom

g Spoedgevallen Alarmcentrale: 112 Politie Haaglanden: 0900 8844 SMASH (Stichting Mobiele Artsen Service Haaglanden) SMASH is een samenwerkingsverband van alle huisartsen in Den Haag, Leidschendam, Rijswijk, Voorburg, Voorschoten en Wassenaar.

SMASH regelt spoedeisende huisartsenhulp buiten kantoortijden. Iedere dag tussen 17.00 uur ‘s avonds en 8.00 uur ‘s morgens; gedurende het hele weekend en op alle erkende feestdagen. Tel. 070 - 346 96 69 Website: www.smashaaglanden.nl

Informatie dienstdoende apotheken Tel. 070 345 10 00 Tandartsendienst: avond- en weekenddienst (alleen spoedgevallen): (070) 311 03 05.

Overig Stichting Dierenambulance Den Haag Tel. 070 - 328 28 28 (dag en nacht bereikbaar) Website: www.dierenambulancedenhaag.nl Dierenartsen weekenddienst Spoedgevallen nacht en weekend Tel. 0900 - 222 6 333 en 0900 - 2222 456 Website: www.dierenartsenkring-denhaag.nl

CINEMATHEEK The gymnast / Ned Farr di 19:30 uur

ZAAL5 Filmbank #16: Love & Disaster ma 20:30 uur Awesome; I fuckin’shot that! / Adam Yauch do 20:30 uur Voor meer informatie: www.filmhuisdenhaag.nl

Den Haag Centraal B.V. Korte Poten 9, 2511 EB Den Haag T: 070-3644040 / F: 070-3633570 info@denhaagcentraal.net redactie@denhaagcentraal.net advertentie@denhaagcentraal.net abonnementen@denhaagcentraal.net Klantenservice Den Haag Centraal Voor opgave abonnementen, verhuizingen en bezorging: Servicenummer Adrepak Abonnementenregistratie: 070-3590723 (ma t/m vr: 09.00 tot 17.00 uur) Antwoordnummer 45001 2504 VC Den Haag.

Voor opzeggingen (uitsluitend schriftelijk, uiterlijk 4 weken voor einde abonnementsperiode) Den Haag Centraal postbus 45666 2504 BB Den Haag.

Abonnementsprijzen: Kwartaal € 12,95 / Jaar € 49,95 Hoofdredacteur: Coördinatie redactie: Coördinatie cultuur: Coördinatie sport: Eindredactie: Algemene Zaken: Medewerkers:

Feuilleton: Columnisten: Rubrieken: Illustraties: Vormgeving: Fotografie: Uitgever/directeur:

The diving bell and the butterfly. FOTO: PR

Coos Versteeg Miranda Fieret Roos van Put Martin van Zaanen Dick Toet, Wouter Storm (corrector) Marianne ten Have Floor de Booys, Peter Breedveld, Maarten van Doorn, Mirjam Flore, Eppo Ford, Bert Jansma, Babeth Knol, Elske Koopman, Eric Korsten, Joke Korving, Isabella Lanz, Alexander Münninghoff, Doron Nagan, Monique van Oostrum, Anneke Ruys, Hans Schmit, Rob Soetenhorst, Rogier Slop, Kees Stal, Jill Stolk, Alexandra Sweers, Aad van der Ven, Renate van der Zee Tomas Ross Kees Jansma, Vilan van de Loo, Marcella Mesker, Marc Delissen Teun Berserik (cartoon), Emilie Bolsius (medisch), Hugo Dirksmeier (onderwijs), Bas Martens (juridisch), Marnix van Rij (financieel), Pierre Wind (culinair) Marcello’s Art Factory Rob Hofland / Grafische Zaken C&R, Willy Jolly, Harmen de Jong, Mylène Siegers, Otto Snoek en fotopersbureau’s Hollandse Hoogte en WFA Robert Conijn

Zie voor een compleet overzicht: www.denhaagcentraal.net

24

Society

Roos

VRIJDAG 14 SEPTEMBER 2007

Renate & de Residentie

MET

F O T O ’S V A N

OTTO SNOEK

De Binnenstadsborrel werd nu eens gehouden tussen de walmen van paardenuitwerpselen. De ’s-Gravenhaagse Stadsrijschool is een krot, maar van ongekende schoonheid. Zal het er na restauratie ook nog wel zo mooi romantisch uitzien?

Konijn van Olland Heel even wanen wij ons enkele eeuwen terug en dat komt niet omdat wij nu te gast zijn op de ’s-Gravenhaagse Stadsrijschool, destijds gesticht door niemand minder dan Lodewijk Napoleon Bonaparte. Want op de traditionele Binnenstadsborrel, nu eens heel origineel gehouden tussen de walmen van paardenuitwerpselen, belanden wij in een heus testosteronwereldje.

Het zijn grijze pakken die op dit hengstenbal de klok slaan. Waar zijn de ondernemende vrouwen? Wij moeten ons vooroordeel enigszins bijstellen, wij zien Thea van Bennekum, Anja Overhof en niemand minder dan de kersverse fractievoorzitter van de Haagse PvdA, Marieke Bolle. Geflankeerd door Marjolein de Jong, van D66.

Bolle houdt zich deze middag helemaal niet bezig met paarden maar wel met een primeur voor de stad, want zij wil dat er een beeld van Nelson Mandela komt. “Den Haag moet een standbeeld van deze man hebben. Het is de stad van de vrede, we hebben het internationale gerechtshof. Ik ben voorzitter van de stichting en we gaan ons beraden wie het beeld gaat maken’’. Jan de Boo, die het allemaal aanhoort, smeekt haar vooral een naturalistische sculptuur te laten ontwerpen want hij houdt hélemaal niet van allemaal keien op een rij. Waarop Marjolein de Jong even stil valt. “Ik dacht dat hij ‘naturistisch’ zei, een naakte Mandela?’’, aldus een verbijsterde Marjolein.

Nu houden we allemaal wel van heren zonder kledij en zien wij ook dat Jan de Boo ondeugend uit zijn ogen kijkt, maar wij vrouwen hanteren vanzelfsprekend een houdbaarheidsdatum voor de heren. Na een bepaalde leeftijd: kleren aanhouden of hoogste tijd voor een ‘extreme make over’. Daarover gesproken: deze Binnenstadsborrel wordt natuurlijk niet zo maar gehouden in deze aftandse manege. Want Stadsherstel, de eigenaar van dit stinkende krot wil

het restaureren. En waar wij zo-even nog dachten te vertoeven in een manege, belanden wij tijdens de speech van Irma van Leeuwen, directeur van Stadsherstel, zomaar in een ordinaire belshow. Gelukkig niet zo eentje die in Nederland nog gewoon op TV is te zien en in Engeland allang verboden, maar een sms-spel waarbij de winnaar nog echt geld kan verdienen.

Stadsherstel blijkt mee te doen aan het TV-programma BankGiroLoterij Restauratie. Vanaf 12 september kan iedereen stemmen of de Haagse manege een miljoen krijgt. Door een sms te sturen. Dat gaan wij dan maar doen, want ook al hebben wij helemaal niets met paarden, wij hebben er vooral veel tegen, toch moet deze manege behouden blijven.

Al was het alleen al vanwege de foyer.

Maar ook omdat aan deze plek en aan de oprichter fantastische anekdotes kleven. Het gerucht gaat, historisch natuurlijk niet bewezen, dat Lodewijk Napoleon Bonaparte, de koning die ondanks taallessen het Nederlands nog niet geheel beheerste, zichzelf tijdens een speech Konijn van Olland noemde. En net op het moment dat deze anekdote ons door het hoofd schiet, zien wij daar de echte Conijn, uitgever van Den Haag Centraal, het terrein betreden. En zo waren wij weer fijn ‘entre nous’.

Wij dronken nog een glaasje met ereburger Johan Chandoe, het eerste allochtone raadslid. Tijdens die 28 jaar gemeenteraadsvergaderingen wilde hij trouwens nog wel eens lekker wegdoezelen. Geen wonder dat hij met al die schoonheidsslaapjes op zijn 70ste nog zo patent oogt. Hoorden wij Henk Oonk aan over zijn plannen voor een nieuw theater op de plek van het oude Zeebelt, Nimbus geheten – welk heuglijk nieuws hij overigens vertelde met een gezicht alsof er net iemand was overleden. Haalde Ralph van Hessen weer een oud paard van stal want

Wethouder Henk Kool, bij wie het glas hier niet half vol maar helemaal leeg is. Rechts naast hem Henk Oonk, die plannen heeft theater Zeebelt om te bouwen naar iets heel nieuws. de laatste serie vlaggen van het bijna twintig jaar oude Gran Pavese project heeft hij nog steeds niet verkocht en werd het ouderwets gezellig toen wij Paul Dirken, directeur van de Rabobank Den Haag, weer zagen. Ook kregen wij nog paardenvoorlichting van Bruno Nagy. Bestuurslid, uiteraard zelf ruiter en Hongaar van origine. Bij die Hongaren zit dat paardrijden natuurlijk in het bloed en het verbaasde ons niet dat hij ons probeerde over te halen vooral weer eens op een knol te klimmen. In een ver verleden zijn wij klassiek van een paard gegooid; de vier hoeven gingen plotsklaps in het zand.

Wij bedankten Nagy netjes voor de uitnodiging maar raden verder iedereen aan de manege te steunen. Zie www. kieshaagsemanege.nl. Deze reclame is kosteloos meneer Nagy!

ROOS

VAN

PUT

PvdA-kamerlid Pierre Heijnen, beoogd voorzitter van de Raad van Commissarissen voor ADO Den Haag, houdt zich momenteel voor zijn partij druk bezig met het uitzien naar een geschikte burgemeesterskandidaat voor Den Haag. Tja, of er hier iets bij zat…

Irma van Leeuwen, directeur van Stadsherstel, roept iedereen op aan het Endemol-belspelletje mee te doen. Het is eigenlijk wat gênant, maar voor het goede doel.