11646

3/3

ΑΥΡΙΑΓΗ ΚΗΣ Η ΤΗΣ ΚΥ

MONDE tique

ΝΔΙΑ Ν ΙΡΛΑ Η: ΑΠΟ ΤΗ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝ Ν ΩΣ ΤΗ

ΤΙΟΥ 20134 3 ΜΑΡ TEYXOΣ

LE

diploma

D E? B1GH.BH>< EH1<D GI CIEI D, 6AI3D, D6G 9DG CIEI@FIB ,>F @HAH1< G HF BEH 6: IGEF<DE7@;&H> E?= 3CAH>B? IGEHB1G? CH:;D= @H> <D EF= 9>B G BE?G I@DA GI D@F*F0CIEHFCH1 /DF6 EH>= EH> :8= @H> @AHB@6 B?<I;I E? G BE?G IGD<;&H> I-6AI= DA<8GHF I 5EF HF D(D3 BD CI<; G5= AD; 3D3H IGIF BH>G; 'H B:6< 9DG BEFCH1 C6, GH<F AF&HB@I B? EI HFCH @DA;@E7 CIF @H:FEFC6 9D6 G 7GFC 8-H> CHFG 9DG EI H@H;I 9H<8GI, <D E? /A? B-8B? , <6:F CI<;I FH>A3H1G @H> Corm* Georges HG BCD;I. )?< @DAF*6:: BEI, 8GI (8B@IB<I B>- EHG ;*IGH 7= EH D7G, I@5 H9H D>GHD; IFBE;G?.

G CIF CA;B .. '?G @DA; E7G E?G $I: FC. D@H3CAH1BD7 I@5 EH A6G 7= D= 9FI,HADE 9AIBE?AF5E?E CIF BD G A6C H:FC5 @:8H EH FC8= BEH #GIE @DA6BDF &D EF= IGIEAD@E -H><D -I, DG0 FI:F? CIEI9;CI FGH1BD ? 5B IGEFF<@DA >@HC @H> ? )1B 7G CIF EHG @AHBC.GFH HF BE0G @H> E7G E6(D CH<<H>GF 1BIG E?G @6:? > 8-H>G 8:/DF BEH HE.E7G, IC5><GH 14», EFC0G CHFG ,6B? 5@H @:HC 8-E?CD ? . E7G D/GH 4,- *41.* B<5, 9FI9 /A?BCD>EFC0G EFC0G H<697G. E?BD EDA6BEFI 1- 1.&2 E7G 3 * ,>:D H> I@8C EFC5= I30GD= " /40* «1 <FCA0G 1423.1 EH> C5B< FCIG5= @H:F I30GD= ) / GD;I /% 4,HF 1& CF 3 #<DA DA<?

H /% H,F:. <I 23 3 ('4 :H3FC. DE;D=, 5EIG D F9FI;EDAI 9?< = 5EF 0 40* +., % G8I F9DH , 13 1 . *2 2 ' 1 91H 9DCI 1 -*/ F3CEHG 8CIG , D(?30GEI )3, ) / @AFG I@5 &+4 /0 91GI<?

H>D: 6GE E7G @H:FEFB<0G» @H:FEFB<FC0G, " (' 1 (24 +2 ( / . 13 +1. "; GI= 6<F = & ,-* +., 32. &2 /4, azon. +' HA8= E7G D@FBE.<H E?= «B13CAH>B? (-.32. &2 @H> 8CIFI IF BEF= 9FI,I(F0G. 'H <5GH (23 0 Am 324-)+2* 2*3(% (-.

2-4%" 40" E?G 8GGH H,D;:HGE 6 AIEBFBEF 3 !

0 Apple EFC0G 0 2)1.3( CA;BDF= 3/ %40/0 DF E?G @I:F "AG8BE Drosoft, 0G . @H:F 2) @H::8= )% +,IG8 ?/FC Mic , 40 0 /43 H .

FC0G +. ok, (IGI&7GE 9?<H,F: I IG6<DBI 40* & 32 /A?BCD>E .EIG GI 1/1 )32 , 4, Facebo F3CGEHG F F9FI;EDAI -6B< Google GD H 6GE I @H> D;-D C6GD G, >@6A-DF 8GI F @H:FEF-)+'3, +,5EF D;GI + " 0 4,- 4, EHG C. 9F-HEH<; IF0GI: CIE’ I>E5 ;H= >@HE;/DEIF C5B<H, 19H 3'/(1 0 G (H H@H BEHG B?<FEFC5 G6G EHG )14' 40 H E7G #A;7 =) CIF . BD BEHG C5B< DC:D@E>B<8GH H. D@FBEAH, HCIF *;IF GDF E?G B<8GH= AD; 6GIA-H CIF .BDF <@A DG/IAA1 «I(F0G» ;D= D;-IG >@H-7A H1 CIF HF H@H;H /D7 E7G GFB< % D@;C:?B? 5E?ED=, HF H@H EI EH> DCB>3-AH IGE;9AIB? EI>E GEIF 7= E53HGD= 9FI9H-FC6 C1<I 7G = @AFG 8A-H @A7 EA5@ <.GD D@IG E7G . "@; <D36:I EA5@H@H;?B? >@5/DB? BE6 BEI CIF #<D!3 6 @IA69H(H BE?G H<H3DGH CHE;&DF E?G = BD ">A0@? # #$ <FI CH@H> B>B H@H;D= -CIE FH@H;?B?, '1@H # $ $ !

HB< WCIT, H 5EF D@A5CDFEH 3FI >@H<D;&HGI I@5 E? BE?G @I3C D E7G 6:DBD <FI )"' GI ><@6GF& <DEI(1 % "(FC. 9FIE AH>B? ><@6F @AHC 1H> CIF &% : E?=

EΛ ΛΗ ΝΙ

ΔΟ ΣΗ ΚΗ ΕΚ

ΠΡΟ

ΣΤ ΚΛΗΣΗ

ΗΝ Ψ

ΗΦΙΑ

ΚΗ ΗΓΕ

ΜΟΝΙΑ

ΤΩΝ Η

ΠΑ

Η ΑΥΓΗ

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ:

Αν συμβιβαστείς με το θεριό, θα σε φάει ΣΕΛ. 11

ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ:

Άμεση αναθεώρηση για το Σύνταγμα του 21ου αιώνα ΣΕΛ. 13

ΑΠΟ ΚΙΝΗΜΑ ΛΑΟΥ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΤΗΣ Ν.Δ.

Ο Βενιζέλος ζητάει κοινή κάθοδο με ΔΗΜ.ΑΡ. και πρόσδεση στο άρμα Σαμαρά Οι τρεις «τάσεις» στο συνέδριο AΡΘΡΑ: ΑΛ. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ, Μ. ΣΠΟΥΡΔΑΛΑΚΗΣ

ΣΕΛ. 8-9

ΣΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙ ΤΩΝ ΣΥΝΟΜΙΛΙΩΝ ΞΑΝΑ ΑΠΟΛΥΣΕΙΣ, ΜΙΣΘΟΙ, ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ

Είναι το Μνημόνιο, ηλίθιε! Το ναυάγιο των μνημονιακών πολιτικών προκαλεί κρίση πανικού στην κυβέρνηση Σαμαρά εν όψει του νέου γύρου συναντήσεων με την τρόικα από σήμερα. Στο τραπέζι μπαίνουν και πάλι οι απολύσεις στο Δημόσιο, τις οποίες βαφτίζουν «κινητικότητα», η νέα μείωση του κατώτερου μισθού ή και η καθιέρωση ακόμη χαμηλότερων αποδοχών σε ορισμένες περιφέρειες και κλάδους της οικονομίας, ενώ το ναυάγιο στα έσοδα φέρνει πιο κοντά τα νέα επώδυνα μέτρα. Η κυβέρνηση πανικόβλητη συζητά όλα τα ζητή-

ματα προσδοκώντας κατανόηση από την τρόικα, ενώ και οι δύο γνωρίζουν ότι το πρόβλημα είναι το ίδιο το Μνημόνιο και οι πολιτικές - σοκ, που βυθίζουν τη χώρα. Η ανεργία ξεπερνά κάθε προηγούμενο στην Ευρώπη, με την Ελλάδα να είναι στην πρώτη θέση του καταλόγου της ντροπής. Τα προβλήματα δεν αντιμετωπίζονται με εικονικές επενδύσεις, στρατηγική της έντασης και προπαγανδιστικούς μηχανισμούς την ώρα που οι εργαζόμενοι συνθλίβονται και η οικονομία βουλιάζει.

MEDIA Το παζάρι Σαμαρά με τη διαπλοκή Πρωτοβουλία ΣΥΡΙΖΑ για την ενημέρωση ΣΕΛ. 6-7

ΑΦΙΕΡΩΜΑ Το τσουνάμι Γκρίλο ITAΛΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ 10 ΣΕΛΙΔΕΣ

και η Αριστερά

ΓΡΑΦΟΥΝ: Νόρμα Ρανζέρι (διευθύντρια Manifesto), Αλμπέρτο Αζόρ Ρόζα Γκαέλ ντε Σαντίς (Humanité) Φράνκο «Μπίφι» Μπεράρντι (θεωρητικός της Αυτονομίας)

Η νέα ταξικότητα και ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ

AΝΑΛΥΣΕΙΣ: Λορέντσο Ζαμπόνι, Δημήτρης Στούμπος, Kάκη Μπαλή, Κώστας Παπαϊωάννου

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ:

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΣΕΛ. 50-51

ΣΕΛ. 4

ΣΑΜΑΡΑΣ ΚΑΙ ΤΡΟΪΚΑ ΒΟΥΛΙΑΖΟΥΝ ΤΗ ΧΩΡΑ ΜΕ ΤΙΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ - ΣΟΚ

ΣΠΥΡΟΣ ΑΣΔΡΑΧΑΣ:

Θέλουν μεταγγίσεις αίματος για να αποδείξουν την ελληνικότητα;

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΠΑΣΟΚ

Η μάχη για την ηγεμονία στο διαδίκτυο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Στα χαρτιά η συμφωνία με τη Siemens

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11646 • KΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • TIMH: 3 €

Η ΜΕΓΑΛΗ ΔΙΕΘΝΗΣ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ

;

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

Σημεία στρατηγικής της τρίτης μνημονιακής κυβέρνησης

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΠΑΟΛΑ ΚΑΜΙΝΕΛΙ

(ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΓΚΡΙΛΟ):

Αλλάξαμε τον πολιτικό χάρτη ΜΑΡΤΑ ΓΚΡΑΝΤΕ

(ΝΕΟΤΕΡΗ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ):

Οι πολίτες δεν περιμένουν έναν πρίγκιπα... ΛΟΥΤΣΙΑΝΑ ΚΑΣΤΕΛΙΝΑ:

Το σοκ να βάλει μυαλό στην Αριστερά ΕΡΕΥΝΑ

Σκουπίδια Α.Ε.

Οι επιχειρηματίες που διεκδικούν τον θησαυρό

ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΚΑΡΙΤΖΗ

ΣΕΛ. 20-21

Η τρίτη μνημονιακή κυβέρνηση συνεχίζει με ακόμη μεγαλύτερη ένταση την πολιτική άλωσης κάθε δικαιώματος του λαού σε όλα τα δυνατά επίπεδα. Σε αντίθεση με τις προηγούμενες δύο, που κατανάλωναν τον εύρωστο πολιτικό συσχετισμό της περιόδου της παντοδυναμίας του δικομματισμού, η τρίτη μνημονιακή κυβέρνηση εκτυλίσσει μια συστηματική προσπάθεια αναδιάταξης του κοινωνικού και πολιτικού συσχετισμού υπέρ των συμφερόντων που εκπροσωπεί. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για το φορολογικό

«ΠΟΛΕΜΟΣ» ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΡΥΣΟ

«Δεν κάνουμε πίσω» λένε στη Χαλκιδική Ξεσηκωμός κατά των χρυσοθήρων και στη Θράκη ΣΕΛ. 18-19

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ΑΥΓΗ

Είναι το Μνημόνιο, ηλίθιε! Περίπου τρία χρόνια από την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, η αποτυχία του ομολογείται ακόμη και από τους συντάκτες του, οι οποίοι παραδέχονται ότι είναι λάθος οι περιβόητοι πολλαπλασιαστές. Σκόπιμο λάθος, αν κρίνουμε από την επιμονή τους, ακόμη και τώρα, να εφαρμοστούν. Ισχυρότερη ομολογία αποτυχίας συνιστά η κοινωνική ερήμωση που προκαλεί το Μνημόνιο, καθώς και η αδυναμία των κυβερνώντων να πείσουν ότι μετά την καταστροφή θα έρθει... η λύτρωση! Τα συγκυβερνώντα κόμματα αναζητούν τρόπους να διαχειριστούν επικοινωνιακά τη χρεωκοπία του μνημονιακού «μονόδρομου». Καταφεύγουν σε τεχνάσματα προσωρινής ανασύστασης πελατειακών δικτύων και αναβίωσης προσδοκιών, επισείοντας τα, περιορισμένα όμως, κοινοτικά κονδύλια και σχέδια ανακύκλωσης της ανεργίας. Το τσουνάμι της κρίσης είναι μεγάλο και απειλεί την ίδια την υπόσταση του κυβερνητικού σχήματος, ενώ οι μικρότεροι εταίροι αποσαθρώνονται και λειτουργούν ως αιμοδότες του Σαμαρά. Τώρα ανασύρουν το φάντασμα του «λαϊκισμού» για να δυσφημήσουν τη λαϊκή αξίωση για αλλαγή πορείας. Κατασκευάζουν μάλιστα το συμμετρικό σχήμα των δύο άκρων -από τη μια ο «λαϊκισμός» και από την άλλη η Ακροδεξιά! Πόσο μακριά από την πραγματικότητα βρίσκεται η κυβερνητική πλειοψηφία! Δεν είναι ο λαϊκισμός που υποδαυλίζει τις αντιδράσεις, αλλά η καλπάζουσα κρίση -οικονομική, κοινωνική και ηθικοπολιτική-, που συμπαρασύρει το πολιτικό σύστημα και καθιστά την ανατροπή του προϋπόθεση για να θεμελιωθεί μια νέα ελπίδα αναγέννησης της χώρας και ανόρθωσης της οικονομίας.

«It’s the economy, stupid», έ-

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

λεγε ο Κλίντον απαντώντας σε όσους έψαχναν όπλα εναντίον του στη γνωστή «ανάρμοστη σχέση» του. Είναι το Μνημόνιο, ηλίθιοι, θα μπορούσε κανείς να πει σε όλους αυτούς οι οποίοι με πρωτοφανή δογματισμό, υποτέλεια και βιαιότητα επιμένουν σε μια πολιτική που συγκρούεται με το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας. Ποια πολιτική σταθερότητα μπορεί να οικοδομηθεί πάνω στα οικονομικά συντρίμμια; Είναι ποτέ δυνατόν οι κοινωνικά αδύναμοι πολίτες να συναινέσουν στην εξόντωσή τους, όταν μάλιστα διαπιστώνουν ότι οι πλούσιοι και ισχυροί απολαμβάνουν ασυλίας; Η έκθεση του ΔΝΤ για τη φοροδιαφυγή και την κυβερνητική αναποτελεσματικότητα είναι ενδεικτική της σοβούσας χρεωκοπίας. Καμιά αντιστροφή της κοινωνικής καταστροφής, καμιά ανάταξη του πολιτικού συστήματος δεν μπορεί να υπάρξει αν δεν αναζητηθούν λύσεις εκτός και ενάντια στο Μνημόνιο. Αυτή η αλήθεια δεν επιδέχεται επικοινωνιακές αλλοιώσεις. Δεν ανατρέπεται με ωραιολογίες περί «εθνικής συνευθύνης». Στη Βουλή ο Σαμαράς δεν εξήγησε πώς είναι δυνατόν η Ν.Δ., αδελφό κόμμα του Μπερλουσκόνι, να κυβερνά με την πολιτική του Μόντι, συμπράττοντας με την εν Ελλάδι Κεντροαριστερά! Οι ιταλικές εκλογές επιβεβαιώνουν ότι η κρίση δεν συνιστά ελληνική ιδιορρυθμία. Τα νέα μεγάλα ποσοστά ανεργίας και η υφέρπουσα ύφεση σε ολόκληρη την Ευρωζώνη δείχνουν ότι στην Ελλάδα ξεκίνησε ένα πείραμα, που τώρα αμφισβητείται έντονα από τις κοινωνίες των χωρών τουλάχιστον του ευρωπαϊκού Νότου. Η συγκυβέρνηση Σαμαρά, με τη μερκελική νεοφιλελεύθερη ορθοδοξία της, συνιστά έναν επικίνδυνο αναχρονισμό.

Ηχήστε οι σάλπιγγες... «Ηχήστε οι σάλπιγγες...». Δυο παιδιά νεκρά από αναθυμιάσεις μονοξειδίου του άνθρακα. «Καμπάνες βροντερές, δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ώς πέρα...». Τρία άλλα παιδιά σε κώμα από αναθυμιάσεις μονοξειδίου του άνθρακα. «Βογκήστε τύμπανα πολέμου...» σε Αθήνα, Γιάννενα, Χανιά, Χαλκίδα. Ο ακήρυχτος πόλεμος κατά της κοινωνίας έχει τους πρώτους πεσόντες. Δύο φοιτητές νεκρούς. Τρεις φίλους τους να χαροπαλεύουν. «Οι φοβερές σημαίες, ξεδιπλωθείτε στον αέρα !» γιατί η ανθρωπιστική κρίση δεν είναι πλέον προ των πυλών. Μπήκε και στα σπίτια μας. Όπως μπήκε και στο σπίτι των δύο φοιτητών που σπούδαζαν στο ΤΕΙ της Λάρισας. Λεφτά για πετρέλαιο δεν είχαν. Έκοψαν το θερμοσίφωνο και το έκαναν μαγκάλι για να ζεσταθούν. Και μαζεύτηκαν στο φοιτητικό δωμάτιο πέ-

ντε παιδιά , πέντε φίλοι για να τα πούνε. Δεν ξέρω τι έλεγαν. Μπορεί για το μηνιάτικο που τέλειωσε απ’ τη δεύτερη μέρα. Μπορεί για την εξεταστική. Μπορεί για τις συγχωνεύσεις. Μπορεί για το μάστερ που θέλανε να κάνουν αλλά πού λεφτά; Εδώ ούτε πετρέλαιο δεν πήραν. Με μαγκάλι σαν τους παππούδες τους ζεσταίνονται. Μπορεί να έλεγαν και για την κοπέλα στο εργαστήριο, που δεν καταδέχεται ούτε ματιά να ρίξει, μπορεί να λέγανε... Ποιος ξέρει; «Ηχήστε οι σάλπιγγες...». Σε ποιο σημείο κόπηκε η κουβέντα; «Ηχήστε οι σάλπιγγες...». Πότε το δηλητήριο τους έκλεισε το στόμα; «Καμπάνες βροντερές...» Πότε τους έριξε αναίσθητους; «Δονήστε σύγκορμη τη χώρα πέρα ώς πέρα...». Δυο παιδιά χάθηκαν. Τρία άλλα δίνουν μάχη για να κερδίσουν τη ζωή που τους έκλεψαν... Π.ΣΤΕΦΑΝΑΚΟΥ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Σημεία στρατηγικής της τρίτης μνημονιακής κυβέρνησης ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1 Ο εν λόγω συσχετισμός, όπως αναμενόταν, έχει τρωθεί αποφασιστικά από την εφαρμογή μιας πολιτικής που διαλύει εκτεταμένα τμήματα του πληθυσμού μετατρέποντας την Αριστερά σε πραγματικό κίνδυνο για τα συμφέροντα αυτά. Η αναδιάταξη που επιχειρείται βασίζεται σε έναν συνδυασμό πολιτικών επιλογών που εδράζονται: α) στην παράδοση της παράταξης της Δεξιάς στη χώρα μας, β) σε μεθόδους άσκησης βιοπολιτικού ελέγχου και πειθάρχησης πληθυσμών και γ) στους περιορισμούς / οδηγίες που θέτει η νεοφιλελεύθερη πολιτική και οικονομική ελίτ της Ευρωζώνης στο πλαίσιο της κυρίαρχης στρατηγικής επιλογής για το μέλλον του ευρωπαϊκού καπιταλισμού και της θέσης του στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Α) Παράδοση της παράταξης της δεξιάς: Ενδεικτικά αναφέρω ότι η αντι-ορθολογική προσέγγιση του κοινωνικού ζητήματος, ο αντι-κοινοβουλευτισμός, η απέχθεια στη δημοκρατία που «διαφθείρει» τον εθνικό κορμό, η βαθιά περιφρόνηση του κράτους δικαίου και η εξύμνηση της βίας από τη μεριά του κράτους και των «εθνικοφρόνων» συνιστούν θεμελιώδη χαρακτηριστικά που συνέπηξαν την παράταξη της Δεξιάς στο γύρισμα του προηγούμενου αιώνα και την καθόρισαν λίγο - πολύ σε όλη τη διάρκειά του. Η εν λόγω παράταξη μετατοπίστηκε σε θέσεις όπως ο σεβασμός στη δημοκρατία και το κράτος δικαίου, η εγκατάλειψη / αποκήρυξη της κρατικής και παρακρατικής βίας ως κύριου μέσου πολιτικής επιβολής και η αποδοχή της έννοιας του κοινωνικού και πολιτικού δικαιώματος για τις λαϊκές τάξεις μετά τη δικτατορία. Εν πολλοίς αυτή η μετατόπιση επιβλήθηκε από έναν κοινωνικό και πολιτικό συσχετισμό, με την ευρεία έννοια αριστερό, που επέβαλε στην παράταξη της Δεξιάς τον τυπικό τουλάχιστον σεβασμό σε στοιχειώδεις κανόνες δημοκρατίας και βασικά δικαιώματα του λαού. Υπ’ αυτή την έννοια έχουν δίκιο (γι’ άλ-

λους λόγους όμως από αυτούς που νομίζουν) οι υπέρμαχοι της ακροδεξιάς στροφής της κυβέρνησης όταν καταγγέλλουν την ιδεολογική ηγεμονία της αριστεράς τα προηγούμενα χρόνια: η σχετική ηγεμονία των ιδεών της Αριστεράς, έστω και υπό την αστική τους μορφή, ανάγκασε τη Δεξιά να σέβεται τη δημοκρατία (ιδέες βέβαια τις οποίες διέσυρε μαζί με το ΠΑΣΟΚ, ξοδεύοντας έναν ευνοϊκό συσχετισμό για τον λαό στο «πάρτι» του δικομματισμού που κυριάρχησε την προηγούμενη περίοδο και εμπεδώνοντας βαθμιαία την ηγεμονία της λογικής της αγοράς και του ευδαιμονισμού). Β) Μέθοδοι πειθάρχησης και ελέγχου: Ενδεικτικά πάλι η μεθοδολογία του «σοκ και δέους», δηλαδή της επίθεσης σε όλα τα μέτωπα με μεγάλη σφοδρότητα, η επίδειξη πυγμής και ο αποκλεισμός της πιθανότητας οπισθοχώρησης, η γενίκευση της καταστολής, της αυθαιρεσίας της αστυνομίας και των «κολλητών» φασιστοειδών και, τέλος, η χυδαία αντιμετώπιση πολιτικών αντιπάλων και όποιων αντιστέκονται, με καταιγισμό γκαιμπελικών «πυρών» στον πληθυσμό, δεν γίνονται για να επιτύχουν κάποιον οικονομικό στόχο ή να «σώσουν» τη χώρα, αλλά για να πειθαρχήσουν τον εν λόγω πληθυσμό. Το ότι δεν παίρνουν πίσω ακραία μέτρα με μηδαμινό δημοσιονομικό αποτέλεσμα (μέσα σε μια πολιτική που δεν επιτυγχάνει κανέναν διακηρυγμένο στόχο και καταστρέφει τα πάντα), τα οποία προσβάλλουν κάθε έννοια αξιοπρεπούς κοινωνίας, είναι (και) μέθοδος πειθάρχησης. Η κρατική βία, η κατάλυση του κράτους δικαίου και η ελευθερία εγκληματιών να δρουν ανενόχλητοι, σε συνδυασμό με μια διευρυμένη μήτρα παραγωγής εικονικής πραγματικότητας και κατασκευής εσωτερικών εχθρών, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο ελέγχου της συμπεριφοράς του πληθυσμού που καθιστά τον αγώνα για στοιχειώδη δικαιώματα μια πολύ επικίνδυνη υπόθεση. Π.χ. ήδη υπάρχουν πολύ ισχυροί απολυταρχικοί καπιταλιστικοί σχηματισμοί όπου η αντίδραση για περιβαλλοντικούς

λόγους σε ένα έργο ενός μεγαλοεπιχειρηματία ή η διαμαρτυρία για τις εργασιακές συνθήκες και αποδοχές μπορεί να οδηγήσει κάποιον στον βυθό ενός ποταμού χωρίς να περιμένει κανείς ότι η δικαιοσύνη ή η αστυνομία θα τιμωρήσουν τον ένοχο. Γ) Κυρίαρχη ευρωπαϊκή στρατηγική: Υπό μορφή τίτλου θα μπορούσαμε να την ονομάσουμε «απολυταρχία της αγοράς», δηλαδή την αποδέσμευση της πλειονότητας του λαού από τις διαδικασίες απόφασης, τη σκληρή υποβάθμιση της ζωής και την πλήρη συμμόρφωση όλων των πτυχών της κοινωνικής λειτουργίας με τις επιταγές της λογικής της αγοράς και του ανταγωνισμού. Είναι ενδιαφέρον ότι το σύμπλεγμα αυτών των παραμέτρων διαμορφώνει ένα πέρασμα με σύγχρονους όρους σε μια πραγματικότητα πολύ κοντά στη «μέση» κοινωνική οργάνωση του 19ου αιώνα μέσα από μια βίαιη αναδόμηση των όρων οργάνωσης της ζωής επαναστατικού τύπου. Από αυτό το σύμπλεγμα απορρέουν μια σειρά από επιλογές, μια εκ των οποίων είναι αυτή που ονομάζεται στρατηγική της έντασης, η οποία επιχειρεί να διχάσει τον πληττόμενο λαό (εκτραχύνοντας αντικοινωνικές στάσεις, εθίζοντας στη βία, διαχέοντας αντιορθολογικές αφηγήσεις κ.ο.κ.) και να διαμορφώσει στη νέα κατάσταση έναν ευνοϊκό συσχετισμό (ή να ανασχέσει τουλάχιστον την αποσύνθεση) για τον υφιστάμενο συνασπισμό εξουσίας. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ανάλυσης, που λαμβάνει υπόψη το στρατηγικό και ιστορικό βάθος αυτών των επιλογών, πρέπει να σχεδιαστεί μια αντίπαλη ενωτική, πλειοψηφική, λαϊκή στρατηγική από τη μεριά της Αριστεράς. Κινήσεις και μεθοδολογίες που δεν λαμβάνουν υπόψη το εν λόγω ευρύτερο πλαίσιο και εμμένουν σε αναγνώσεις της πραγματικότητας στη βάση του πολιτικού και κοινωνικού συσχετισμού της μεταπολίτευσης είναι καταδικασμένες σε αποτυχία.

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

4

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ ΤΗΣ ΤΡΟΪΚΑΣ ΜΕ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ ΚΑΙ ΣΑΜΑΡΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΚΗΣ ΝΤΟΒΟΛΟΣ

Οι προειδοποιητικές βολές από Βρυξέλλες και Ουάσιγκτον, σχετικά με τη μείωση του κατώτατου μισθού, τις απολύσεις στον δημόσιο τομέα και τη λήψη νέων μέτρων λιτότητας σε περίπτωση αποκλίσεων, ήταν αρκετές για να χαλάσουν το κλίμα τεχνητής αισιοδοξίας και εφησυχασμού της κοινής γνώμης που καλλιεργούσαν συστηματικά οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί της κυβέρνησης Σαμαρά τους τελευταίους δύο μήνες. Άλλωστε για όποιον είχε μελετήσει το τελευταίο Μνημόνιο που υπέγραψε η ελληνική κυβέρνηση τον περασμένο Δεκέμβριο, δεν είχε αμφιβολίες πως ήταν προ των πυλών η λήψη νέου πακέτου μέτρων που θα υποβαθμίζει περαιτέρω το βιοτικό επίπεδο της συντριπτικής πλειοψηφίας των νοικοκυριών. Στις επαφές που θα έχουν οι επικεφαλής της τρόικας με τα κυβερνητικά στελέχη, αλλά και με τον ίδιο τον πρωθυπουργό τις επόμενες ημέρες καθώς και στο αυριανό συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης θα τεθεί επί τάπητος η υλοποίηση των μνημονιακών δεσμεύσεων. Επίσης θα ηχήσουν τα πρώτα «καμπανάκια» για τη σημαντική απόκλιση που παρατηρείται στο σκέλος των φορολογικών εσόδων ήδη από το πρώτο δίμηνο του 2013, ενώ μόνο τυχαία δεν ήταν η διαρροή της έκθεσης της τρόικας σχετικά με την προσπάθεια καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και αναδιάρθρωσης του φορολογικού μηχανισμού, η οποία κάθε άλλο παρά κολακευτική ήταν για την κυβέρνηση.

Το τελευταίο Μνημόνιο αποκαλύπτει... Οι επισημάνσεις στελεχών της Κομισιόν και του ΔΝΤ περί νέας μείωσης του κατώτατου μισθού και πε-

Η τρόικα έρχεται, οι αλκυονίδες μέρες φεύγουν... ριορισμού του προσωπικού στον δημόσιο τομέα ήταν απόλυτα συνεπείς με τα όσα συμφωνήθηκαν και αποτυπώθηκαν στο τρίτο Μνημόνιο. Αξιοσημείωτο είναι ότι προτού σκάσουν οι βόμβες από τις Βρυξέλλες είχαμε παρόμοιες δηλώσεις ή διαρροές από στελέχη του υπουργείου Οικονομικών, στοιχείο που δημιουργεί την εντύπωση πως οι δύο πλευρές λειτουργούν συντονισμένα και με εντυπωσιακή συμπληρωματικότητα! Ειδικότερα: Κατώτατος μισθός. Μετά τον γενικό γραμματέα του υπουργείου Οικονομικών Γιώργο Μέργο, που υποστήριξε ότι είναι ακόμη υψηλές οι κατώτατες αποδοχές στον ιδιωτικό τομέα, και την απάντηση του αρμόδιου κοινοτικού επιτρόπου Όλι Ρεν σε σχετική ερώτηση του ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Ν. Χουντή, η οποία άφηνε ανοιχτά όλα τα ενδεχόμενα σχετικά με το ύψος των κατώτατων μισθών στην Ελλάδα, είχαμε τις τελευταίες ημέρες τις δηλώσεις της Ελληνίδας επιτρόπου Μαρίας Δαμανάκη η οποία υποστήριξε σαφώς ότι στην Κομισιόν έχει συζητηθεί εκτενώς το θέμα της μείωσης των κατώτατων μισθών στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες. Παρά τις κυβερνητικές διαψεύσεις, το Μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση αναφέρει σαφώς πως: α) από τον Απρίλιο του 2013 και μετά ο κατώτατος μισθός θα καθορίζεται από την κυβέρνηση και σε καμία περίπτωση δεν θα είναι υψηλότερος από τα τωρινά επίπεδα, ενώ β) «από το πρώτο τρίμηνο του 2014, η κυβέρνηση θα αναθεωρήσει το σύστημα του κατώτερου μισθού με σκοπό πιθανές βελτιώσεις πάνω στην α-

Κατώτατος μισθός, απολύσεις και νέα μέτρα χαλάσαν το κλίμα τεχνητής αισιοδοξίας και εφησυχασμού της κοινής γνώμης που καλλιεργούσαν συστηματικά οι προπαγανδιστικοί μηχανισμοί της κυβέρνησης Σαμαρά τους τελευταίους δύο μήνες πλότητά του και την αποτελεσματικότητα στην προώθηση της απασχόλησης και της μάχης έναντι της ανεργίας και τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας». Σύμφωνα με πληροφορίες στόχος της τρόικας είναι η περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού ώστε να προσεγγίσει τα αντίστοιχα επίπεδα Πορτογαλία και ανατολικοευρωπαϊκές χώρες, ενώ στο στόχαστρο θα μπουν τόσο οι τριετίες ωρίμανσης όσο και τα δώρα. Επίσης δεν αποκλείεται να τεθεί και ζήτημα ύπαρξης διαφορετικών επιπέδων κατώτατων μισθών για περιοχές με υψηλή ανεργία ή για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες (όπως έχει ήδη συμβεί με τους νέους μέχρι 25 ετών). Απολύσεις στο Δημόσιο. Και στο θέμα αυτό είχαμε μια αρχική αναφορά από τον υπουργό Οικονομικών Γιάννη Στουρνάρα σε τηλεοπτική εκπομπή για να υπάρξει μέσα

στην εβδομάδα η συντονισμένη παρέμβαση Κομισιόν και ΔΝΤ που ζήτησαν μείωση του αριθμού των δημοσίων υπαλλήλων. Όμως το Μνημόνιο είναι αρκετά σαφές παρά τις επικοινωνιακές κυβιστήσεις της κυβέρνησης: Ο στόχος μας είναι να τοποθετηθούν 27.000 εργαζόμενοι σε αυτό το πρόγραμμα (σ.σ.: κινητικότητας) μέχρι το τέλος του 2013. Αν δεν μπορέσουν να βρουν μια νέα θέση στον δημόσιο τομέα, θα χρειαστεί να μεταπηδήσουν στον ιδιωτικό τομέα. Για τη διευκόλυνση της ανανέωσης του εργατικού δυναμικού του δημοσίου τομέα, αναμένουμε ένα μεγάλο μέρος αυτών που μπαίνουν σε αυτό το πρόγραμμα τελικά να μεταβούν στον ιδιωτικό τομέα, κυρίως μέσω υποχρεωτικών αποχωρήσεων. Αναμένουμε να ολοκληρωθούν τα σχέδια για τη στελέχωση των υπουργείων μέχρι τα τέλη Φεβρουαρίου 2013, και θα χρησιμοποιήσουμε αυτά τα σχέδια για τον εντοπισμό περισσευούμενων θέσεων και εργαζομένων, και σε αυτήν τη βάση θα θέσουμε τριμηνιαίους στόχους για υποχρεωτικές εξόδους ώς το τέλος του 2014». Νέα δημοσιονομικά μέτρα. Οι κυβερνητικές διαβεβαιώσεις αναφέρουν ότι τα μέτρα που ελήφθησαν το 2012 ήταν τα τελευταία. Πράγματι ήταν τα τελευταία... αλλά για το προηγούμενο έτος, καθώς στο νέο Μνημόνιο υπάρχουν ρήτρες λήψης νέων μέτρων για το 2013 και τα επόμενα χρόνια αν πέσουν έξω οι στόχοι που έχουν τεθεί στον προϋπολογισμό και τις ιδιωτικοποιήσεις. Ειδικότερα στο πλαίσιο της επόμενης αναθεώρησης του προγράμματος (δηλαδή τώρα ή το αργότερο τον Ιούνιο) «οι αρχές θα επανεξετάσουν τις δημοσιονομικές προ-

οπτικές για το 2014 και θα συμφωνήσουν με την Ε.Ε. / ΕΚΤ / ΔΝΤ για τα μέτρα που απαιτούνται για να κλείσει κάθε εναπομείναν έλλειμμα για το 2014». Και με τη «μαύρη τρύπα» που παρατηρείται στα έσοδα, ήδη από το πρώτο δίμηνο του έτους, η πίεση της τρόικας για νέες περικοπές ή αυξήσεις φόρων θα αυξάνεται όσο περνά ο καιρός. Επίσης το αργότερο μέχρι τα τέλη Αυγούστου θα πρέπει να οριστικοποιηθούν τα μέτρα της περιόδου 2015-2016 με τις οποίες αποκλίσεις να καλύπτονται μέσω «της βελτίωσης των εσόδων με διεύρυνση της φορολογικής βάσης μέσω της περαιτέρω μείωσης των απαλλαγών και εκπτώσεων, την επέκταση των μέτρων που λήγουν και τις στοχευμένες περικοπές στις τρέχουσες δαπάνες». Το δημοσιονομικό κενό που υπολογίζει η κυβέρνηση για τη διετία 2015-2016 κυμαίνεται μεταξύ 2-4 δισ. ευρώ (θεωρείται σίγουρο ότι θα αυξηθεί) και η συνταγή για την κάλυψή του παραμένει η ίδια: αυξήσεις φόρων, περικοπές στις δαπάνες και στο πρόγραμμα επενδύσεων. Αποκρατικοποιήσεις. Ήδη έχουν τεθεί συγκεκριμένοι ποσοτικοί στόχοι για κάθε χρόνο, με την κυβέρνηση να έχει αναλάβει την υποχρέωση, σύμφωνα με το κείμενο του Μνημονίου, «αυτόματης αύξησης του στόχου του πρωτογενούς πλεονάσματος, στην περίπτωση που υπάρξει υστέρηση εσόδων από αποκρατικοποιήσεις ο στόχος του πρωτογενούς πλεονάσματος θα αυξηθεί με άμεση ισχύ κατά το 50% του ελλείμματος τις εισπράξεις, και θα πρέπει να επιτευχθεί μέσω των περικοπών στις τρέχουσες δαπάνες της γενικής κυβέρνησης. Η προσαρμογή σε κάθε έτος δεν θα μπορεί να υπερβεί το 1 δισ. ευρώ».

Στα χαρτιά η συμφωνία με τη Siemens; ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΟΥΛΑΚΙΔΑ

Μετά την πάροδο σχεδόν 6 μηνών από την οριστικοποίηση της συμφωνίας της Siemens με το ελληνικό κράτος, και κατά παράβαση του προγραμματισμού δράσεων που επιβάλλει η σύμβαση, δεν έχει υλοποιηθεί σχεδόν τίποτα από τον πολυδιαφημισμένο συμβιβασμό. Ούτε καν κάποιες υποτροφίες που προβλέπονταν στη συμφωνία εξωδικαστικού συμβιβασμού, ούτε καν τα περιβόητα σεμινάρια κατά της διαφθοράς, που θα χρηματοδοτούνταν από τη Siemens. Υπογραμμίζεται ότι ο υπεύθυνος για θέματα διαφάνειας της Siemens Hellas, και εκ των αρχιτεκτόνων της συμφωνίας με το Δημόσιο, Ελληνοαμερικάνος Ρόμπερτ Σικέλης, εγκαταλείπει το πόστο του στην Ελλάδα και στέλνεται στην Κίνα (!), αφήνοντας εκ των πραγμάτων τη «δουλειά» στη μέση.

Ιατρικά μηχανήματα Η μόνη προσπάθεια υλοποίησης που έλαβε χώρα αφορά τον συμψηφισμό χρεών του ελληνικού κράτους προς την Siemens για την αγορά ιατρικών μηχανημάτων από κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα. Όμως ακόμα και στο θέμα αυτό δεν έχει υπάρξει συμβιβασμός.

Οι συσκέψεις στο υπουργείο Οικονομικών για τη λειτουργία της Επιτροπής που επιβάλλει η σύμβαση συμβιβασμού δεν έχουν ιδιαίτερο αποτέλεσμα λόγω των συνεχών προβλημάτων που, κατά πληροφορίες, θέτει η διοίκηση της Siemens στην Ελλάδα προκειμένου να μην απορροφηθούν τα κονδύλια και να παραμείνουν στα ταμεία της εταιρείας Το ερώτημα είναι γιατί οι εκπρόσωποι του υπουργείου Οικονομικών που διαπραγματεύονται με τη Siemens δεν την πιέζουν για άμεσα αποτελέσματα. Λέτε να μη θέλουν να υλοποιηθεί η συμφωνία; Είναι φανερό ότι η ύπαρξη από μεριάς της Siemens είτε κωλυσιεργιών (π.χ. στα εκπαιδευτικά προγράμματα για τη διαφάνεια) είτε υποτιθέμενων νομικών εμποδίων για την παραχώρηση νέων ιατρικών μηχανημάτων που είναι

απολύτως απαραίτητα για τα κρατικά νοσηλευτικά ιδρύματα, έχουν οδηγήσει την ουσιαστική υλοποίηση της συμφωνίας σε λειτουργικό τέλμα. Οι επαναλαμβανόμενες συσκέψεις κάθε Πέμπτη πρωί στο υπουργείο Οικονομικών για τη λειτουργία της Επιτροπής που επιβάλλει η σύμβαση συμβιβασμού, δεν έχουν ιδιαίτερο αποτέλεσμα λόγω των συνεχών προβλημάτων που, κατά πληροφορίες, θέτει η ηγεσία της Siemens στην Ελλάδα, προκειμένου να μην απορροφηθούν τα κονδύλια εντός της υποχρεωτικής χρονικής περιόδου υλοποίησης και να παραμείνουν στα ταμεία της εταιρείας. Το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης δυσφορεί, καθώς αντιλαμβάνεται ότι μετά την εσπευσμένη και νομικά έωλη υπογραφή της συμφωνίας συμβιβασμού η Siemens κωλυσιεργεί. Ήδη ορισμένα στελέχη έχουν προτείνει την ενεργοποίηση της ρήτρας διαφωνίας και την υπαγωγή της σύμβασης σε διαιτησία, όπως προβλέπεται. Το υπουργείο Οικονομικών φοβάται ότι θα εκτεθεί και θα χρεωθεί τυχόν αποτυχία στην υλοποίηση της σύμβασης συμβιβασμού, με τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ να «τους περιμένει στη γωνία». Τελικώς, μήνες μετά την υπογραφή της συμφωνίας, το σκάνδαλο της Siemens εξακολουθεί να παραμένει ορθάνοιχτο.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΤΟ ΧΑΡΤΙ ΤΗΣ ΟΞΥΝΣΗΣ ΠΑΙΖΕΙ Ο ΑΝΤ. ΣΑΜΑΡΑΣ

Επιμένει στην κοινωνική ατζέντα ο Αλ. Τσίπρας ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Σε δύο παράλληλους, ασύμπτωτους κόσμους κινούνται κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση, με τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ να βάζει την ατζέντα της κοινωνίας και την κυβέρνηση να επιμένει στον ολισθηρό δρόμο της όξυνσης. Παράλληλα με τα θέματα που παγίως αναδεικνύει ο ΣΥΡΙΖΑ (ανεργία, δημόσια υγεία και παιδεία, φοροδιαφυγή κ.ά.), την εβδομάδα που πέρασε η μείζων αντιπολίτευση προσέδωσε στη σύγκρουση και ένα ακόμη πρόσημο. Επενδύσεις επιβάλλεται και μπορούν να γίνουν στον τόπο μας, με απόλυτο, ταυτόχρονο σεβασμό της εργατικής και περιβαλλοντικής νομοθεσίας. Η αφορμή δόθηκε στη συζήτηση για το Αγροτικό στη Βουλή, εκεί όπου με μία φράση ο Αλ. Τσίπρας συμπύκνωσε την πολιτική της Αριστεράς στο θέμα. «Χρειαζόμαστε επενδυτές, όχι πειρατές», τόνισε, την ώρα που τα δύο κόμματα που εναλλάσσονταν κατά το παρελθόν στην εξουσία και η τρικομματική συγκυβέρνηση σήμερα ευνοούν το ακριβώς αντίθετο: τις επενδύσεις των κολλητών, οι οποίες ενίοτε ωστόσο δεν πραγματοποιούνται καν, υπακούοντας έτσι στους επιχειρηματικούς σχεδιασμούς αυτών των ολιγαρχών. Συναφές με το ζήτημα της ανάπτυξης ήταν και το ρητορικό ερώτημα που έθεσε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης: «Θέλουμε σε αυτήν τη χώρα να έχουμε πρωτογενή παραγωγή ή θέλουμε μόνο υπηρεσίες και real estate;» αναρωτήθηκε υπονοώντας έτσι και τις προτεραιότητες μιας αυριανής κυβέρνησης με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. «Τολμήστε να πάρετε τις άδειες από εκείνους τους επενδυτές που δεν επενδύουν», έριξε το γάντι στην κυβέρνηση ο Αλ. Τσίπρας, εκείνη όμως έκανε πως δεν άκουσε. Και το αποτέλεσμα είναι ότι μεγάλες επιχειρήσεις τα μαζεύουν από τη χώρα μας, προφανώς γιατί δεν αντέχουν στον αθέμιτο ανταγωνισμό με εκείνους που μπαινοβγαίνουν στα υπουργικά γραφεία. Ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ δεν δίστασε εξάλλου να φέρει στο τραπέζι συγκεκριμένο παράδειγμα εταιρείας (Deutsche Aeolia), η συγκεκριμένη πρόταση της οποίας παραμένει μια πενταετία τώρα κλειδωμένη σε κάποιο συρτάρι του υπουργείου Ανάπτυξης. Αναφορά που έκανε την, κατά τον Αλ. Τσίπρα, «βασική συνιστώσα» του κ. Σαμαρά, τον Ε. Βενιζέλο δηλαδή, να εκραγεί. «Δεν μπορείτε να φέρνετε εδώ μέσα ονόματα συγκεκριμένων εταιρειών και επιχειρηματιών», ήταν η κριτική που άσκησαν στον ΣΥΡΙΖΑ τα κόμματα της διαπλοκής, τα

Ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ συμπύκνωσε την πολιτική της Αριστεράς στο θέμα: «Χρειαζόμαστε επενδυτές, όχι πειρατές» Η αξιωματική αντιπολίτευσης θα δώσει μάχη μέχρις εσχάτων στις ιδιωτικοποιήσεις εμβληματικού χαρακτήρα (ΟΠΑΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, δήθεν αξιοποίηση Ελληνικού) «Τολμήστε να πάρετε τις άδειες από εκείνους τους επενδυτές που δεν επενδύουν», έριξε το γάντι στην κυβέρνηση ο Αλ. Τσίπρας, εκείνη όμως έκανε πως δεν άκουσε κόμματα που έθαψαν τη λίστα Λαγκάρντ και συνεχίζουν να χαϊδεύουν τους μεγάλους φοροφυγάδες -ενώ η μομφή Τσίπρα για εύνοια προς τους κολλητούς μένει, ακόμη και τώρα, αναπάντητη...

Από τις Σκουριές στον ΟΠΑΠ Υπάρχει άλλωστε, ισχυρό, πάντοτε το παράδειγμα του χρυσού στις Σκουριές, θέμα στο οποίο εστίασε ο Αλ. Τσίπρας κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στη Θεσσαλονίκη. Από όπου στηλίτευσε με τον πλέον σαφή τρόπο την αστυνομοκρατία, ενώ πρότεινε στους κατοίκους της περιοχής να διεθνοποιήσουν τον αγώνα τους και προς την πλευρά του καναδικού κοινοβουλίου. Γενικά επίσης, η αξιωματική αντιπολίτευσης, θα δώσει μάχη μέχρις εσχάτων στις ιδιωτικοποιήσεις εμβληματικού χαρακτήρα (ΟΠΑΠ, ΕΥΔΑΠ, ΕΥΑΘ, δήθεν αξιοποίηση Ελληνικού). Τα θέματα διαπλοκής θα είναι έτσι στην κορυφή της αντιπολιτευτικής ατζέντας, πόσο μάλλον όταν συνεχίζονται οι «χυδαιότητες και συκοφαντίες από το ενιαίο κέντρο Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ - ΜΜΕ», όπως τονίσθηκε στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Ο Αλ. Τσίπρας με την ομιλία του στη Βουλή υπογράμμισε εξάλλου την ανάγκη στήριξης του πραγματικού πλούτου της χώρας, των ανθρώπων της δηλαδή, ενώ έστειλε δύο μέρες

μετά, ισχυρό σήμα στήριξης της κοινωνίας με την επίσκεψη στη ΒΙΟΜΕΤ και στους εργαζομένους που πήραν στα χέρια τους την επιχείρηση την οποία είχαν νωρίτερα εγκαταλείψει οι ιδιοκτήτες της. Στην ομιλία του στη Βουλή, εξάλλου, ο αρχηγός της μείζονος αντιπολίτευσης επανέλαβε τη δέσμευσή του για αποκατάσταση του κατώτερου μισθού και σύνταξης, για τους προφανείς κοινωνικούς λόγους αλλά και «για να κινηθεί η αγορά και να ζεσταθεί κάπως η κατανάλωση». Και η κυβέρνηση τι απάντησε; Σε πρώτο χρόνο με τους κουτσαβακισμούς του Αντ. Σαμαρά και την έ-

κρηξη του Ευ. Βενιζέλου και, σε δεύτερο, με τις γνωστές αθλιότητες του γραφείου Τύπου της Λ. Συγγρού. Και μόνο όπλο την όξυνση, καταργώντας συν τοις άλλοις κάθε κατάκτηση του νομικού μας πολιτισμού.

Τι θέλει να κρύψει η κυβέρνηση Το τι και γιατί το επιχείρησαν τα γαλάζια υπόγεια του Μεγάρου Μαξίμου, από κοινού με τα πιστά σε αυτούς μέσα «ενημέρωσης», είναι ωστόσο προφανές. Αποπειρώνται να αλλάξουν την ατζέντα και μαζί με αυτήν, την πραγματικότητα που βιώνουμε όλοι. Την ώρα που η ηγεσία

της τρόικας είναι από σήμερα στην Αθήνα σε έναν ακόμη σκληρό γύρο, την ώρα που ΔΝΤ και Ε.Ε. με κοινή έκθεσή τους επικρίνουν την κυβέρνηση για την παταγώδη αποτυχία της στη συλλογή φόρων, την ώρα, τέλος, που οι τελευταίες δημοσκοπήσεις φέρνουν την αξιωματική αντιπολίτευση και πάλι πρώτο κόμμα, η συγκυβέρνηση έχει απόλυτη ανάγκη από αντιπερισπασμούς. Και το επιχειρεί με δηλώσεις του τύπου, ο ΣΥΡΙΖΑ «υπερασπίζεται δημοσίως ληστές, βιαστές, τρομοκράτες και βαρυποινίτες»... Ποιος τους πιστεύει πια όμως;

ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Κρίσιμα ερωτήματα για το πολιτικό χρήμα Ατζέντα νόμου και τάξης επιβάλλει η δεξιά κυβέρνηση -όμως μόνο κατά περίπτωση. Σε μια «πατεντάτη υπόθεση υπεξαίρεσης», όπως χαρακτήριζε την υπόθεση Παπαγεωργόπουλου υψηλόβαθμη κομματική πηγή της Κουμουνδούρου, το Μέγαρο Μαξίμου ποιούσε την νήσσαν. Δεκαοκτώ εκατομμύρια ευρώ είναι πολλά λεφτά και είναι δύσκολο να φαντασθεί κανείς ότι μοιράστηκαν σε τρεις τσέπες. Ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Π. Σκουρλέτης ευθέως έθεσε το ερώτημα «αν υπάρχει τελικώς πολιτικό χρήμα στην υπόθεση», αλλά και «γιατί τέτοια αμηχανία από τους κήρυκες πάταξης της ανομίας;». Ενώ παράλληλα με τα ερωτήματα, υπάρχουν και τα προφανή: όπως για παράδειγμα, η ποινή - χάδι της αναστολής κομματικής ιδιότητας που επέβαλε η Ν.Δ. στον εκλεκτό της δήμαρχο, αλλά και η πολιτική κάλυψη που ακόμη και ο Αντ. Σαμαράς έδινε στον Β. Παπαγεωργόπουλο κατά τη διάρκεια της δίκης, «με προφανή σκοπό τον επηρεασμό της δικαιοσύνης και της κοινής γνώμης», όπως υπογράμμισε το γραφείο Τύπου της αξιωματικής αντιπολίτευσης.

Η συνήθως άτεγκτη σε θέματα νόμου και τάξης Ν.Δ., που με περισσή ευκολία έχει επιχειρήσει να συνδέσει μεταξύ τους τα... ασύνδετα (απόπειρα συσχέτισης της αξιωματικής αντιπολίτευσης με την επίθεση στις Σκουριές πρόσφατα, με την έκρηξη στο Mall και την απώλεια ανθρώπινων ζωών στη Marfin παλαιότερα), τώρα βρέθηκε στη γωνία. Και επεχείρησε να βγει από αυτήν με το γνωστό χαρτί της προσφυγής στην τεχνητή πόλωση. Εις μάτην όμως. Αλλά για τη Ν.Δ. τα προβλήματα στη Θεσσαλονίκη δεν σταματούν εδώ. Εκτός από τα ισόβια δεσμά στον Β. Παπαγεωργόπουλο, πρόσφατη είναι η καταδίκη του Π. Ψωμιάδη, ο οποίος όντας υπόδικος είχε χρισθεί από τον Αντ. Σαμαρά επικεφαλής της γαλάζιας προεκλογικής εκστρατείας στη Βόρεια Ελλάδα. Θέση από την οποία μάλιστα επιχειρηματολογούσε υπέρ των σχέσεων με το «αδελφό κόμμα» της Χρυσής Αυγής. Νωπή, τέλος, και η υπόθεση με γαλάζια υποψήφια βουλευτή Θεσσαλονίκης, που κατηγορήθηκε ως εγκέφαλος κυκλώματος εικονικών γάμων με στόχο την παροχή ιθαγένειας σε αλλοδαπούς. Ν.ΠΑΠ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

7

ΠΟΛΙΤΙΚΗ EΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΕΙΣΑΓΓΕΛΕΑ ΓΙΑ ΤΟ ΔΑΝΕΙΟ ΜΑΜΟΥΘ ΤΟΥ MEGA

«Στρατηγική της έντασης» και στους δημοσιογράφους

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

Να κρατήσει «αρραγές» το μέτωπο της μιντιακής προπαγάνδας προς όφελός της επιχειρεί η κυβέρνηση, διαρρέοντας ότι ανοίγει το θέμα των ψηφιακών αδειών -συνεπώς και το μεγάλο παζάρι με τη διαπλοκή- ενώ συγχρόνως επιτίθεται στους δημοσιογράφους και τα σωματεία τους, με τον πιο επίσημο τρόπο. Την ίδια ώρα, η διαπλοκή πιέζεται όλο και περισσότερο: η δικαιοσύνη ανοίγει φάκελο «Δάνειο Mega» προκειμένου να διερευνήσει τη νομιμότητά του και το ΣΔΟΕ καλεί τους μετόχους της «Πήγασος», Μαρία και Φώτη Μπόμπολα να δώσουν εξηγήσεις για καταθέσεις που εμφανίζονται να διατηρούν στην HSBC Ελβετίας, όπως προκύπτει από τη λίστα Λαγκάρντ.

Επιθέσεις σε μη αρεστούς δημοσιογράφους Ήδη ο Αντώνης Σαμαράς από το βήμα της Βουλής επιτέθηκε στους δημοσιογράφους που απήργησαν την ημέρα της επίσκεψης του Φρανσουά Ολάντ. Από κοντά και ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης Σίμος Κεδίκογλου. Η Ν.Δ. χρησιμοποιεί βαρείς χαρακτηρισμούς για την απεργία των δημοσιογράφων, κά-

νοντας λόγο για «εθνική υπονόμευση» και «εθνική δολιοφθορά». Η ένταση των λέξεων που χρησιμοποιεί, για ένα θέμα μάλιστα που δεν αφορά ευθέως την πολιτική, αλλά την επικοινωνία της πολιτικής, δείχνει τη βαθιά ανησυχία της κυβέρνησης ότι το μιντιακό παιχνίδι ξεφεύγει από τον έλεγχό της - με τον χειρότερο τρόπο μάλιστα, την απεργία των σωματείων. Δείχνει επίσης πόσο πραγματικά μεγάλη σημασία έχει για την κυβέρνηση η επικοινωνιακή προβολή της, πράγμα αναμενόμενο, όταν η πολιτική της ταυτίζεται με την υπακοή στην πολιτική των δανειστών. Μια επανάληψη του ίδιου σεναρίου αναμένεται τη Δευτέρα με τη στάση εργασίας των δημοσιογράφων 10.00 - 17.00, όταν ο κ. Σαμαράς «θα είναι στην Τουρκία και θα υπογράφει σημαντικές για τη χώρα μας συμφωνίες». Ο κ. Κεδίκογλου, μέσω διάφορων συλλογισμών, σημειώνει ότι: «Επιβεβαιώνεται περίτρανα πως πρόκειται για εθνική δολιοφθορά από τους κομματικούς εγκάθετους συνδικαλιστές του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ». Δεν είναι αρκετός ο χρόνος, σύμφωνα με την κυβέρνηση, για να προβληθεί ο πρωθυπουργός μετά τις 5 το απόγευμα. Οι επιθέσεις όμως έρχονται

και από τους εκδότες. Το «Έθνος» φαίνεται ότι έχει αναλάβει τη «δουλειά». Μετά τη δισέλιδη επίθεση στον πρόεδρο της ΕΣΗΕΑ Δ. Τρίμη, επανέρχεται με ανυπόγραφο δήθεν «ρεπορτάζ» και πετάει λάσπη στον ανεμιστήρα. Σε δημοσίευμα με τίτλο «Καυτά ονόματα στη λίστα Νικολούδη» στοχοποιεί δημοσιογράφους που δεν είναι αρεστοί στο σύστημα, ως δήθεν υπόλογους, ανάμεσα σε άλλους 335, ότι ελέγχονται, λέει, καθώς το «πόθεν έσχες» τους «παρουσιάζει μεγάλα κενά». Δηλαδή; Δηλαδή ο Κώστας Αρβανίτης και ο Νίκος Λεοντόπουλος του Reuters θεωρούνται «ύποπτοι», σύμφωνα με την εφημερίδα, τουλάχιστον όσο άνθρωποι που διαχειρίστηκαν δημόσιο χρήμα από υψηλά αξιώματα: 62 προέδρους Αξιολόγησης Διαγωνισμών, 64 διευθυντές του ΕΣΥ, 36 δημάρχους, 8 γενικούς γραμματείς, 9 μετόχους ΜΜΕ, ΠΑΕ κ.ο.κ.

Εισαγγελέας στο Mega για το «αμαρτωλό» δάνειο Οι εργαζόμενοι στα ΜΜΕ αναμένεται να χρησιμοποιηθούν το ερχόμενο διάστημα ως «ασπίδα προστασίας» των εκδοτών και μετόχων τηλεοπτικών σταθμών, στη «διαπραγμάτευ-

σή» τους με την κυβέρνηση, όσο τα χρέη και οι ζημιές των μιντιακών επιχειρήσεων πνίγουν τη δυνατότητα επιβίωσής τους. Εδώ και καιρό, εξάλλου, οι μετοχές του ΔΟΛ, του Πήγασου και της Τηλέτυπος βρίσκονται σε επιτήρηση. Οι έλεγχοι από διάφορες πλευρές έχουν ξεκινήσει: ** Το Mega βρίσκεται στη δυσάρεστη θέση να δώσει εξηγήσεις στη δικαιοσύνη για το δάνειο - μαμούθ των 98 εκατ. ευρώ που απέσπασε πριν από δύο μήνες, λίγες μέρες πριν μπουν οι επίτροποι στις τράπεζες, όταν οι ελληνικές επιχειρήσεις κλείνουν η μία μετά την άλλη γιατί δεν τους εγκρίνονται δάνεια πολύ χαμηλότερου ύψους. Τη διενέργεια προκαταρκτικής έρευνας διέταξε ο οικονομικός εισαγγελέας Γρηγόρης Πεπόνης και θα διενεργήσει ο συνεργάτης του Σπύρος Μουζακίτης. Αφορμή για την εισαγγελική παρέμβαση στάθηκαν οι καταγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ. Το MEGA υποστήριξε ότι για να εγκριθεί το δάνειο οι τράπεζες «απαίτησαν και έλαβαν εξασφαλίσεις ύψους 140 εκατ. ευρώ». Εντύπωση προκαλεί πάντως η εκκωφαντική σιωπή της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, η οποία δεν έχει προβεί σε καμία ενέργεια, ούτε όταν έγινε γνωστός ο δανεισμός ούτε τώρα.

Πρωτοβουλία ΣΥΡΙΖΑ για τα ΜΜΕ Πρωτοβουλία για το κρίσιμο θέμα της λειτουργίας των ΜΜΕ και της αντικειμενικής ενημέρωσης των πολιτών αναλαμβάνει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Σε συνέχεια της πρωτοβουλίας του για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, μετά τη συνταγματική αναθεώρηση, διευρύνει το πεδίο του στην υπεράσπιση των ατομικών και πολιτικών δικαιωμάτων που πλήττονται από τις μνημονιακές πολιτικές, όπως το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση και στην ενημέρωση. Κεντρική θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι η ενημέρωση αποτελεί βασικό στοιχείο λειτουργίας της δημοκρατίας. Ωστόσο, η βαθιά διαφθορά των κυβερνήσεων σε συνδυασμό με την έλλειψη ικανού ρυθμιστικού πλαισίου και ισχυρών θεσμών, δημιούργησε εν τη γενέσει τους μέσα επικοινωνίας ελεγχόμενα και εξαρτώμενα από το κράτος. Η πλειονότητα των ιδιοκτητών μέσων ενημέρωσης δραστηριοποιείται και σε άλλους επιχειρηματικούς τομείς, χρησιμοποιώντας τα μέσα ώστε να στηρίζει άλλες επιχειρηματικές δραστηριότητες, σε βάρος της αντικειμενικότητας και της ανεξαρτησίας τους.

Πλέον της ημερίδας που διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ -και με διεθνείς συμμετοχέςστο επόμενο διάστημα θα πραγματοποιήσει σειρά επαφών με τις ενώσεις ιδιοκτητών με διευθυντές εφημερίδων, αλλά και με δημοσιογραφικά σωματεία, προκειμένου να συζητηθεί το καθεστώς λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης Η εξάρτηση από το κράτος και από παράπλευρες δραστηριότητες, αποτυπώθηκε την τελευταία περίοδο των μηνημονιακών πολιτικών, κατά την οποία λειτούργησαν ως στυλοβάτες της πολιτικής τής λιτότητας και των βίαιων αναδιαρθρώσεων της οικονομίας και της κοινωνίας. Η ταύτιση των συμ-

φερόντων των μέσων και των ιδιοκτητών τους με την εγχώρια ελίτ ήταν τόσο πρόδηλη, που οδήγησε στην ανυποληψία και στη διάρρηξη του δεσμού εμπιστοσύνης με την κοινωνία. Σήμερα, τα περισσότερα από αυτά είναι ζημιογόνα και εξαρτώμενα από τον τραπεζικό δανεισμό. Πλέον της ημερίδας που διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ -και με διεθνείς συμμετοχές- στο επόμενο διάστημα θα πραγματοποιήσει σειρά επαφών με τις ενώσεις ιδιοκτητών με διευθυντές εφημερίδων, αλλά και με δημοσιογραφικά σωματεία, προκειμένου να συζητηθεί το καθεστώς λειτουργίας των μέσων ενημέρωσης και να αναζητηθούν λύσεις για την εξυγίανση και τον εκδημοκρατισμό του, για τον πλουραλισμό, αλλά και την ανεξαρτησία των ΜΜΕ από την πολιτική και οικονομική εξουσία και τα συμφέροντα. Στην ατζέντα των συζητήσεων θα βρεθούν επίσης η ενίσχυση της δημόσιας τηλεόρασης και των θεσμών ελέγχου και εποπτείας αλλά και του δημοσιογραφικού επαγγέλματος που πλήττεται από τις υφεσιακές πολιτικές. ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

«Επίθεση στην ελευθερία του λόγου» «Aκραία, αντιδημοκρατική επίθεση στην ελευθερία του λόγου από την ελληνική κυβέρνηση». Αυτός είναι ο τίτλος του άρθρου του περιοδικού NewStatesman, το οποίο περιγράφει πώς η κυβέρνηση επιχειρεί να φιμώσει τις αντίθετες φωνές, ώστε να αποσπάσει την προσοχή από τις ιδιωτικοποιήσεις που προωθεί. Το δημοσίευμα αναφέρεται στις πρακτικές της τρικομματικής κυβέρνησης, τα βασανιστήρια, την καταστολή διαδηλώσεων, τις υπόγειες διασυνδέσεις με τη Χρυσή Αυγή. Στη συνέχεια αναφέρεται στις επιθέσεις της Ν.Δ. εναντίον δημοσιογράφων και εντύπων, όπως το Unfollow και η «Aυγή». Όπως σημειώνει, στην αγωγή του επιχειρηματία Δ. Μελισσανίδη, ο οποίος αναφέρθηκε από το περιοδικό Unfollow σε δημοσίευμά του για το λαθρεμπόριο πετρελαίου, έχει αναλάβει ως δικηγόρος ο Φαήλος Κρανιδιώτης, προσωπικός φίλος και σύμβουλος του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. Μερικές μέρες αργότερα, σειρά πήρε η «Αυγή», η οποία δέχθηκε αγωγή για δημοσίευμα που αφορούσε τις κινήσεις της Νέας Δημοκρατίας στον χώρο των ΜΜΕ. Δικηγόρος στην αγωγή ο βουλευτής και εκπρόσωπος της Ν.Δ. στη Βουλή, Μάκης Βορίδης, υπουργός επί κυβερνήσεως Παπαδήμου και διαπιστωμένα ακροδεξιών αντιλήψεων. Ο Μ. Βορίδης, μάλιστα, είχε χαρακτηρίσει ως «ασήμαντες» τις καταγγελίες του περιοδικού Unfollow για τις απειλές που δέχτηκε ο δημοσιογράφος του.

To NewStatesman αναφέρεται επίσης στο πρωτοσέλιδο του «Έθνους» που επιχειρεί να εμπλέξει αριστερούς δημοσιογράφους σε οικονομικά σκάνδαλα χωρίς αποδείξεις. Αναφέρεται τέλος στις διώξεις εναντίον του Κώστα Βαξεβάνη.

Η επιστολή του διευθυντή της «Αυγής» Το περιοδικό παραθέτει επίσης επιστολή του διευθυντή της «Αυγής», Νίκου Φίλη, για την αγωγή που δέχθηκε η εφημερίδα: «Τα ΜΜΕ στην Ελλάδα αποτελούσαν μέρος του στενού πυρήνα της άρχουσας τάξης που τώρα καταρρέει εξαιτίας της κρίσης. Επιχειρηματίες και κατασκευαστικές εταιρείες που ζούσαν γύρω από το κράτος και ήλεγχαν τα ΜΜΕ ήταν επίσης χορηγοί κομμάτων και συγκεκριμένων πολιτικών προσώπων. Με την οικονομική και πολιτική κρίση τώρα, χρεωκοπούν. Η πιθανότητα πολιτικής ανατροπής που σηματοδοτείται από την άνοδο της ριζοσπαστικής Αριστεράς από το 4% στο 27% τον Ιούνιο, έχει σπρώξει την κυβέρνηση Σαμαρά στη διαμόρφωση ενός νέου μιντιακού συστήματος έτοιμου να χρησιμοποιήσει κάθε μέσο που διαθέτει, νόμιμο ή (κυρίως) παράνομο, για να σταματήσει την Αριστερά από την πορεία της προς την κατάκτηση της εξουσίας. Σε αυτήν τη νέα γενιά διαφθοράς, βλέπουμε ονόματα επιχειρηματιών που τώρα προχωρούν στην απόκτηση κερδοφόρων δημόσιων οργανισμών όπως ο ΟΠΑΠ και η εταιρεία ηλεκτρισμού. Η ‘Αυγή’, μια ιστορική εφημερίδα της Αριστεράς τα τελευταία 60 χρόνια (με τη θλιβερή εξαίρεση του κλεισίματός της επί δικτατορίας την περίοδο ‘67-’74) το αποκάλυψε και προκάλεσε την οργή τους. Σε πλήρη συνεργασία με μέλη του κυβερνώντος κόμματος της Ν.Δ., προχώρησαν σε αγωγή κατά της εφημερίδας. Πρόκειται για μια καθαρά πολιτική δίωξη και θα το αποδείξουμε στα ελληνικά δικαστήρια».

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

8

ΠΟΛΙΤΙΚΗ O ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΣΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΠΑΣΟΚ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΛΙΟΝΑΚΗΣ

Πλήρως αναντίστοιχο προς το πνεύμα της εισήγησης του Ευάγγελου Βενιζέλου ήταν το κλίμα που μετέφεραν σύνεδροι όλων των πλευρών από το Στάδιο Ειρήνης και Φιλίας όπου σήμερα ολοκληρώνεται το συντακτικό συνέδριο του ΠΑΣΟΚ. Κοινός παρονομαστής στελεχών από όλες τις τάσεις, ότι η «κατάσταση στο κόμμα δεν βελτιώνεται». Παρ’ όλα αυτά, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ παραμένει «εγκλωβισμένος στη συνεργασία με τη Ν.Δ.», όπως παρατήρησαν ορισμένοι ομιλητές, όπως ο Π. Οικονόμου. Έτσι, εξέφρασε πιο καθαρά από ποτέ τη σαφή πρόθεσή του να προσδέσει το ΠΑΣΟΚ ακόμα περισσότερο στην κυβέρνηση, ιδεολογικά και πρακτικά. Δηλαδή διά των αποφάσεων που θα αφορούν στη φυσιογνωμία του και διά της ισχυρότερης συμμετοχής του κόμματος στην κυβέρνηση. Παρόλο που σε αυτό το ενδεχόμενο αντιτίθεται η πλειοψηφία των διαφωνούντων, οι οποίοι, αν και προτίθεντο να υποχωρήσουν στο θέμα της συμμετοχής, ενίστανται σφοδρά σε μια ακόμα ουσιαστικότερη στήριξη της κυβέρνησης. Όσον αφορά στη φυσιογνωμία του κόμματος, μίλησε για «νέο ΠΑΣΟΚ» και «άλλο κόμμα», χωρίς αναφερθεί ποτέ στον όρο «σοσιαλιστικό». Όμως με την ομιλία του ουσιαστικά έστειλε το μήνυμα στον Αντ. Σαμαρά ότι είναι διατεθειμένος να συμβάλει με πολιτικά στελέχη στο κυβερνητικό σχήμα. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ γνωρίζει ότι ο πρωθυπουργός, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν επιδιώκει αυτήν τη στιγμή να προβεί σε ανασχηματισμό και θα ήθελε να συνδυάσει κάτι τέτοιο με ένα «θετικό» γεγονός για την κυβέρνηση ή αντίθετα να «παίξει» αυτό το «χαρτί» εάν προκύψει η ανάγκη για αλλαγή ατζέντας. Σαφώς αντίθετος πάντως με το ενδεχόμενο ανασχηματισμού είναι και ο Φ. Κουβέλης, καθώς στην Αγ. Κωνσταντίνου δεν θέλουν να πλησιάσουν ακόμα περισσότερο τη «δεξιά» Ν.Δ. και να εμπλακούν στην καθημερινή διαχείριση της κυβερνητικής πολιτικής. Ωστόσο, ο Ευ. Βενιζέλος αποσαφήνισε τη σχετική επιδίωξή του, λέγοντας ότι «δεν αρκεί ο προτρεπτικός, υποστηρικτικός και ελεγκτικός ρόλος». Ακόμα πιο ευκρινές είναι το επιχείρημά του ότι η στρατηγική που ακολουθείται ανήκει στο ΠΑΣΟΚ και, ειδικά εάν υιοθετηθεί η πρότασή του για επικαιροποίηση της προγραμματικής συμφωνίας των τριών κομμάτων, τότε «δεν εμπιστευόμαστε κανέναν άλλο να εφαρμόσει αυτήν τη στρατηγική». Προκειμένου να δικαιολογήσει και τη συμμετοχή στην κυ-

Ζητάει κοινή κάθοδο με ΔΗΜ.ΑΡ. και πρόσδεση στον Σαμαρά! Εγκλωβίζει το ΠΑΣΟΚ στη συνεργασία με τη Ν.Δ., το ίδιο... εύχεται και για τη ΔΗΜ.ΑΡ. βέρνηση αλλά και την επιθυμία του για τοποθέτηση πολιτικών στελεχών σε ενδεχόμενο ανασχηματισμό, είπε ότι θα ήταν «άδικο» να μην πιστωθεί στο ΠΑΣΟΚ η «επιτυχία».

Πίεση προς τη ΔΗΜ.ΑΡ., με πρόταση για κοινή εκλογική κάθοδο Την ίδια στιγμή, όμως, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ προχωρούσε ένα βήμα παραπέρα, επιχειρώντας ουσιαστικά να εγκλωβίσει συνολικά και την «κεντροαριστερά» -η διαμόρφωση της οποίας, σε ενιαία έκφραση υπό τον ίδιο, αποτελεί διακαή πόθο τουσε ενδεχόμενο μελλοντικό κυβερνητικό σχήμα που θα έχει το ίδιο δεξιό πρόσημο. Έτσι, παρά την πρόσφατη κατηγορηματική άρνηση της ΔΗΜ.ΑΡ. για συνεργασία με το ΠΑΣΟΚ, ο Ευ. Βενιζέλος απηύθυνε πιο ανοιχτά από ποτέ την πρόταση για

κοινή εκλογική κάθοδο, με σκοπό να δημιουργηθεί μια «μεγάλη Κεντροαριστερά» που θα έχει «πολλαπλασιαστικά» εκλογικά αποτελέσματα. Κληθείσες να σχολιάσουν την πρόταση αυτή, πηγές της ΔΗΜ.ΑΡ. παρέπεμπαν στον χαιρετισμό που απηύθυνε ο γραμματέας του κόμματος στο συνέδριο. Η κατάληξη της σύντομης ομιλίας του Σπ. Λυκούδη πάντως μοιάζει αρκετά αμφιλεγόμενη, δεδομένου ότι υπάρχει και η πρόσφατη απόφαση της Κεντρικής Επι-

τροπής που απορρίπτει τέτοιο ενδεχόμενο. Ο Σπ. Λυκούδης που προσφώνησε τους συνέδρους «συντρόφους» είπε ότι «υπάρχουν και εμπόδια» στους στόχους, τις ευθύνες και τους δρόμους «της συνάντησης του προοδευτικού δημοκρατικού κόσμου», για να συμπληρώσει όμως: «Αλλά είμαι σίγουρος ότι όλα ξεπερνιούνται». Έχουμε «μέτωπο» κατά του ΣΥΡΙΖΑ Μάλιστα, ο Ευ. Βενιζέλος επαναβεβαίωσε εμφατικά ότι έχει μέτωπο

κατά του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο, όπως επεσήμανε, δεν εντάσσει στο τμήμα της Κεντροαριστεράς. Ωστόσο έσπευσε να... διευκρινίσει ότι η σύγκρουση αφορά στην ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, διαχωρίζοντας τη βάση του κόμματος, προκειμένου αφενός να ικανοποιήσει και τα στελέχη του κόμματός του που ζητούν αλλαγή τακτικής απέναντι στην Κουμουνδούρου αφετέρου να τους «απαντήσει» πως η στρατηγική της «επίθεσης» δεν πρόκειται να σταματήσει.

«OΧΙ» ΣΕ ΝΕΑ ΜΕΤΡΑ, ΑΠΟ ΟΛΟΥΣ

Αναθεώρηση του Μνημονίου ζητούν οι «τάσεις» ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΛΙΟΝΑΚΗΣ

Στη δέσμευση ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα ψηφίσει νέα μέτρα δημοσιονομικού χαρακτήρα και ότι θα πρέπει να απαιτήσει την αναθεώρηση του Μνημονίου, συνέκλινε το σύνολο σχεδόν των «τάσεων» και των πρωταγωνιστικών στελεχών που πριν από το συνέδριο ή στην έναρξή του κατέθεσαν «πλατφόρμες» θέσεων για το πώς πρέπει να κινηθεί από εδώ και πέρα ο Ευ. Βενιζέλος. Καθώς οι θεωρητικές αναφορές του προέδρου του ΠΑΣΟΚ περί επικαιροποίησης της προγραμματικής συμφωνίας της κυβέρνησης, που θα περιλαμβάνει τον όρο ότι δεν θα ληφθούν νέα μέτρα, δεν φαίνονταν να καλύπτουν εκείνους που μέχρι το συνέδριο καταγράφονταν ως διαφωνούντες με τις επιλογές Βενιζέλου, έσπευσαν να τονίσουν ότι το μείζον θέμα είναι η αναθεώρηση της συμφωνίας με τους δανειστές. Οι άλλες διαφωνίες που εντοπίζονταν κυρίως στο θέμα της αποχώρησης από την κυβέρνηση είχαν έως το βράδυ της Παρασκευής, υποχωρήσει σχεδόν από όλες τις πλευρές, με εξαίρεση τον Γ. Παναγιωτακόπουλο που ζήτησε άμεση αποχώρηση από την κυβέρνηση και πρότεινε «ψήφο ανοχής» ή «περιστασιακής στήριξης». Στην ίδια γραμμή ήταν και ο Χ. Τσιόκας που εντάσσεται στην «παπανδρεϊκή» Κίνηση των 75, στην οποία άτυπος επικεφαλής εμφανίζεται ο Μιχ. Καρχιμάκης. Μάλιστα, οι δυο τους (Παναγιωτακόπουλος-Τσιόκας) είχαν ζητήσει να τεθεί

το θέμα της παραμονής στην κυβέρνησης σε ψηφοφορία, ενώ ο δεύτερος τάχθηκε ακόμη υπέρ της «αναδιαπραγμάτευσης του προγράμματος» και της χρηματοδότησης «με άλλη λογική και άλλους όρους». Με τον πιο εμφατικό τρόπο συγκριτικά με τους υπόλοιπους, ο Δ. Ρέππας σε επιστολή του προς τον Ευ. Βενιζέλο τόνιζε την «αναγκαιότητα» για «αναθεώρηση του προγράμματος στήριξης», διαχωρίζοντάς τη σαφώς από την επικαιροποίηση της προγραμματικής συμφωνίας «που άλλωστε αποδείχθηκε άνευ αξίας». Ο ίδιος πρότεινε την επιλογή της ψήφου ανοχής ώστε να ισχύει η δεδηλωμένη και αξίωσε δημόσια δέσμευση του Αντ. Σαμαρά «ότι δεν πρόκειται να οδηγήσει τη χώρα σε εκλογές χωρίς τη σύμφωνη θέση των κυβερνητικών εταίρων». Παρά τα ήξεις - αφήξεις στα θέματα της συμμετοχής στην κυβέρνηση ή ακόμα και της συμπαράταξης ή όχι με τον Ευ. Βενιζέλο, ο Χρ. Παπουτσής τοποθετήθηκε υπέρ μιας «διαρκούς επαναδιαπραγμάτευσης του Μνημονίου», η οποία, όπως και αυτός επεσήμανε, «δεν έγινε ποτέ μετά τις εκλογές». Ωστόσο και εκείνος εμφανίστηκε με... στρογγυλεμένες γωνίες, λέγοντας από τη μια ότι η συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνηση «δεν είναι αυτοσκοπός» και από την άλλη ότι δεν είναι περίοδος για «παιχνίδια με την εξουσία», αλλά για «μετριοπάθεια» και «πολιτική σταθερότητα». Στο ίδιο πλαίσιο, υπέρ της παραμο-

νής στην κυβέρνηση, ανέφερε ότι η «λανθασμένη» πολιτική επιλογή του Νοεμβρίου του 2011 να αποδεχτεί το ΠΑΣΟΚ την παραίτηση του Γ. Παπανδρέου και τον σχηματισμό της κυβέρνησης του Λουκά Παπαδήμου, «δεσμεύει και σήμερα τις επιλογές του Κινήματος». Επιπλέον, μίλησε για «πρωτοφανείς εκβιασμούς» της κυβέρνησης Παπανδρέου «από εγχώρια και ξένα συμφέροντα». Με εξίσου «στρογυλλεμένες»... γωνίες ήταν και η πλατφόρμα που παρουσίασε ο Κ. Σκανδαλίδης μία ημέρα πριν από το συνέδριο, συγκριτικά με όσα έλεγε το τελευταίο διάστημα. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο πρώην υπουργός είχε και συνάντηση με τον Ευ. Βενιζέλο ενόσω εξελισσόταν η πρώτη ημέρα του συνεδρίου. Σε αυτές τις θέσεις, δεν συμπεριλαμβανόταν πρόταση για δέσμευση του σώματος ότι δεν θα ψηφιστούν νέα μέτρα από το ΠΑΣΟΚ, κάτι που μία ημέρα νωρίτερα είχε «διευκρινίσει» η Φ. Γεννηματά, λέγοντας ότι ζητήματα τακτικής δεν αποφασίζονται στο συνέδριο. Περιορίστηκε και αυτός να τονίσει ότι νέα μέτρα δεν πρέπει να γίνουν αποδεκτά και ότι χρειάζεται αναθεώρηση του Μνημονίου. Στην ίδια λογική κινείται και η «Κίνηση των 75», η οποία πάντως ζητούσε πιο επισταμένα αποχώρηση από την κυβέρνηση, έχοντας ξεκαθαρίσει όμως από νωρίς ότι θα σεβόταν την όποια απόφαση προέκυπτε σε περίπτωση που αυτό το θέμα θα ετίθετο στο συνέδριο.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

9

AΡΘΡΑ Το ΠΑΣΟΚ ιδρύθηκε και κατ’ αρχάς λειτούργησε ως σοσιαλιστικό κόμμα. Κατά την ελληνική ιδιαιτερότητα, εν σχέσει με τα ευρωπαϊκά σοσιαλιστικά κόμματα, συνδύασε τον πατερναλισμό με τις οργανώσεις βάσης. Η Διακήρυξη της 3ης Σεπτέμβρη του 1974 υπήρξε μια προοδευτική πλατφόρμα, που έθεσε τις βάσεις ενός νέου δυναμικού κόμματος, που θα εκινείτο και θα δρούσε ως κόμμα ριζοσπαστικής σοσιαλδημοκρατίας. Με το τρίπτυχο «Εθνική Ανεξαρτησία - Λαϊκή Κυριαρχία - Κοινωνική Απελευθέρωση» έθεσε τις βάσεις για την έξοδο από την κρίση τού φθίνοντος μοντέλου της εξωστρεφούς ετερόνομης ανάπτυξης. Όμως η Διακήρυξη δεν επεξεργάστηκε, ούτε εφάρμοσε μια συνεκτική και συγκεκριμένη εναλλακτική οικονομική πλατφόρμα. Οι θέσεις για την κρατικοποίηση των στρατηγικών τομέων της οικονομίας (που θα στηρίζονταν και από τις κρατικοποιήσεις των κυβερνήσεων Καραμανλή και θα περνούσαν σύντομα στην αυτοδιαχείριση) δεν εντάχθηκαν σε ένα μόνιμο και συγκροτημένο οικονομικό σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης. Το ενδιαφέρον, μάλιστα, γι’ αυτό εγκαταλείφθηκε και επισήμως, τότε που έπρεπε να πραγματωθεί με σθένος, μετά δηλαδή την είσοδο στην ΕΟΚ και κυρίως κατά τη μεταβατική περίοδο προ του Μάαστριχτ (1992). Η χώρα δηλαδή εισήλθε στην οικονομική ετερονομία της Ε.Ε. χωρίς ανατροφοδοτούμενο και σχετικώς αυτοδύνα-

Η κρίση του ΠΑΣΟΚ και το μέλλον του ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

μο οικονομικό σύστημα. Έκτοτε η κυρίαρχη πολιτική και οικονομική τάξη, προσδεμένη στο άρμα της μονεταριστικής Ε.Ε., ουδέποτε ασχολήθηκε με τη διατύπωση συγκεκριμένου παραγωγικού και οικονομικού μοντέλου σταθερής, βιώσιμης και αειφορικής ανάπτυξης, που θα αξιοποιούσε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της χώρας. Δεν έλαβε μέριμνα για ένα εναλλακτικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης, σε περίπτωση που η Ε.Ε. άλλαζε στάση ή η χώρα περιέπιπτε σε ένα «ασύμμετρο σοκ», όπως συμβαίνει τώρα. Η εντελώς πρόθυμη προς την Ε.Ε. και ανασφαλής κομματική ηγεσία «καβάλησε» στο άρμα του ευρώ, για την ισχύ του οποίου βαυκαλιζόταν. Δεν προβληματίστηκε για το τι θα συνέβαινε σε μια χρηματοπιστωτική κρίση, όπου το κράτος θα εκαλείτο με πρωτοφανή ποσά και σε ελάχιστο χρόνο- να καλύψει, κατά την κυρίαρχη λογική, τα ελλείμματα του ιδιωτικού τομέα. Οπότε αναπόφευκτα η κρίση χρέους θα εξελισσόταν σε κρίση δανεισμού, αλλά και κρίση της πραγματικής οικονομίας. Απεναντίας, ενθάρρυνε με κάθε τρόπο την πιστωτική επέκταση και τον δανει-

σμό των νοικοκυριών που, σε συνδυασμό με την ήδη ραγδαία συρρίκνωση του πρωτογενούς και του δευτερογενούς τομέα, προσανατόλισε όλους σε ένα εισαγωγικό καταναλωτικό πρότυπο. Εξάλλου, το ΠΑΣΟΚ δεν υπήρξε ποτέ δημοκρατικό κόμμα, με την έννοια της τήρησης των διαδικασιών του καταστατικού του και κυρίως της παραγωγής πολιτικής. Διαγραφές, νεποτισμός, κοοπτάτσια, διαγκωνισμοί, αποκλεισμοί, λοιδορίες, συκοφαντίες... Η καταλυτική παρουσία

Ίσως ένα συνέδριο ομαδικής συγγνώμης και αυτοδιάλυσης, καταδίκης του Μνημονίου και αποχώρησης από τη δεξιά συμμαχία αποκαταστήσει το ΠΑΣΟΚ στα μάτια κάποιου αγνού ιστορικού του μέλλοντος!

του ιδρυτή του ήταν αυτή που απέκρυπτε ή υποβάθμιζε, από το 1985 και μετά, όλες τις αντιδημοκρατικές συμπεριφορές των κεντρικών του στελεχών. Το επίπεδο και η συγκρότηση των στελεχών φάνηκε σε όλες τις περιόδους: από τη στήριξη των συναισθηματικών περιπλανήσεων του ιδρυτή του μέχρι την ψήφιση του Μνημονίου και την ταύτισή του με τον ακραίο (αρπακτικό) νεοφιλελευθερισμό του. Καμιά ελεύθερη φωνή δεν ακούστηκε. Αντιθέτως περίσσεψε ο φαρισαϊσμός. Σήμερα, ένα κατ’ όνομα μόνο «σοσιαλιστικό κόμμα» εισήγαγε και εφαρμόζει πλέον (ως θεραπαινίδα πια της επίσημης «Δεξιάς» και κατ’ επιταγή της τριαρχίας των δανειστών μας) το πιο ακραίο και παρωχημένο μοντέλο επιθετικού νεοφιλελευθερισμού. Έτσι, καταστρέφονται με μεγάλη ταχύτητα όλες οι κατακτήσεις ενός ιστορικού λαού και η δημοκρατία μεταλλάσσεται σε ένα αυταρχικό μόρφωμα, καθιστώντας το ΠΑΣΟΚ θεσμικό παραβάτη του Συντάγματος, των νόμων και των διεθνών συνθηκών. Δεν γίνεται λόγος πλέον για οποιαδήποτε καταστατική, εσωκομματική δημοκρατία. Όλα τα κοινωνικά του στελέχη, οι επιστήμονες και οι

νεολαίοι οδηγούνται σε ευτελισμό και σε διαχρονική ιδεολογική διαπόμπευση, αφού η καταστροφική πολιτική του Μνημονίου αναιρεί -έστω και τη λανθάνουσα- αυτόνομη παρουσία τους. Η διεξαγωγή του 9ου Συνεδρίου με σκοπό την επανεκκίνηση ή ανασύστασή του δεν χρησιμεύει σε τίποτα. Αδυνατεί να υποδείξει κάτι διαφορετικό από τις πολιτικές του Μνημονίου, τις οποίες έχουν αποδεχθεί και στηρίζουν όλα τα στελέχη του. Η επιμονή του εξάλλου στη θέση ότι ο λαός στηρίζει την απαλλοτρίωση της κυριαρχίας του, προσδίδει εξωπραγματικές διαστάσεις στον ακραία νεοφιλελεύθερο χαρακτήρα του. Οι φαντασιώσεις της ηγεσίας του περί απόδρασης από τη «φυλακή» του Μνημονίου, κατόπιν «έκτισης της ποινής», δηλαδή της καταστροφής της χώρας, δεν μπορεί να αποτελέσει ιδεολογία σήμερα για πολιτικό κόμμα. Είναι σκέτος παραλογισμός! Είναι η απόλυτη παρακμή της σοσιαλδημοκρατίας??? θεσμική κατάπτωση, στην οποία κανένα σοσιαλιστικό κόμμα μέχρι σήμερα δεν έχει περιπέσει! Αυτό το ΠΑΣΟΚ δεν έχει πλέον μέλλον. Η ηγεσία του και τα στελέχη που συνήργησαν σ’ αυτήν την ιδεολογική κατολίσθηση και εξουσιαστική έκπτωση δεν έχουν προοπτική. Ίσως ένα συνέδριο ομαδικής συγγνώμης και αυτοδιάλυσης, καταδίκης του Μνημονίου και αποχώρησης από τη δεξιά συμμαχία το αποκαταστήσει στα μάτια κάποιου αγνού ιστορικού του μέλλοντος!

ΠΑΣΟΚ:

ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΣΠΟΥΡΔΑΛΑΚΗ*

Tο εν εξελίξει συνέδριο του Πανελληνίου Σοσιαλιστικού Κινήματος δεν θα έχει εκπλήξεις. Θα αποτελέσει την επιτομή μιας πορείας που δεν μπορεί παρά να είναι φθίνουσα. Και τούτο επειδή η σύνθεση των περίπου 4.500 συνέδρων που εκλέχθηκαν από λίγα παλαιά και από ένα πλήθος νέων(;) μελών αλλά κυρίως μη μελών του κόμματος δεν θα μπορέσουν να αποτιμήσουν κριτικά ούτε την πορεία του, ούτε φυσικά να χαράξουν μια στρατηγική που να ανακόπτει την περαιτέρω συρρίκνωσή του. Με άλλα λόγια δεν θα μπορέσουν να απαντήσουν στο πώς το πάλαι ποτέ ηγεμονικό κόμμα έχει καταντήσει «ουρά της Ν.Δ.», παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του αρχηγού του. Οι διαδικασίες που ακολουθήθηκαν για την οργάνωση του συνεδρίου (διαρκώς μεταβαλλόμενο μητρώο μελών, κινητοποίηση προσωπικών δικτύων αποκλειστικά για την εκλογή συνέδρων, συνεδριακά κείμενα που δεν συζητήθηκαν ούτε στην ΚΟΕΣ και αποτελούν ένα συμπίλημα λόγων του αρχηγού κ.ά.) αλλά και αυτές καθαυτές οι διαδικασίες του συνεδρίου (εξαιρετικά σύντομη διάρκεια και πάντως αναντίστοιχη με τον αριθμό των συνέδρων) βεβαιώνουν ότι το ΠΑΣΟΚ δεν θα μπορέσει να αλλάξει ρότα ή να αναστείλει έστω την πολιτική του φθορά. Και τούτο γιατί κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε την

Συνέδριο διαχείρισης του «τέλους» «Σχεδιάζοντας το μέλλον του» δεν έχει άλλη επιλογή παρά την καταφυγή στο αγοραίο κράτος κριτική ανάλυση του πώς ένα κόμμα που εισήλθε στη μεταπολιτευτική πολιτική σκηνή με χαρακτηριστική ριζοσπαστική (αν και αντιφατική) ορμή και αναδείχθηκε σε ηγεμονικό όχι μόνο στα αριστερά του πολιτικού φάσματος αλλά στο σύνολο του κομματικού συστήματος, κατέληξε σε έναν «εξαιρετικά αποτελεσματικό καθεστωτικό μηχανισμό». Ένα μηχανισμό, μάλιστα, που κατάφερε να υποκαταστήσει τον πολιτικό ρόλο της ελληνικής Δεξιάς και έτσι να την οδηγήσει, τουλάχιστον μέχρι πρόσφατα, σε κατάσταση κρίσης στρατηγικής.1 Αυτή η ανάλυση θα έδινε, με άλλα λόγια τη δυνατότητα στο ΠΑΣΟΚ να «κάνει ταμείο» της πορείας του. Να δει το πώς οι επιλεκτικές και συχνά ανακόλουθες κοινωνικές του αναφορές και πολιτικές πρωτοβουλίες συνέβαλαν αποφασιστικά στην πλήρη κρατικοποίησή του. Μια τέτοια ανάλυση θα αποκάλυπτε το πώς έπαψε να ενδιαφέρεται για τις πολιτικές εκείνες που προωθούσαν την κοινωνική συνοχή, τον εκδημοκρατισμό και την υπόσχεση για «εθνική αξιοπρέπεια» που είχαν συγκροτήσει τη γεμάτη αντιφάσεις ταυτότητά του, η οποία, ωστόσο, τουλάχιστον ρητορικά, παρέμενε κοινωνιοκεντρική.

Tο ΠΑΣΟΚ ηγήθηκε μεν της συγκρότησης ενός κομματικού συστήματος με δικομματική μορφή και λειτουργία, ωστόσο διαμόρφωσε ένα συνολικό σύστημα διακυβέρνησης. Διακυβέρνηση στην ο-

ποία το κράτος διατηρούσε μια τυπική μεν, ελεγχόμενη δε σχέση με την κοινωνία. Ένα σύστημα που στη σχέση κράτους - κοινωνίας το κράτος, και κυρίως τα κυρίαρχα συμφέροντα που το διαφέντευαν, είχαν το πάνω χέρι, ενώ η κοινωνία υπό κομματικό ή μιντιακό έλεγχο αποκλειόταν. Το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ είναι ένα συνέδριο ενός κατεξοχήν κρατικού κόμματος σε περίοδο βαθιάς καπιταλιστικής κρίσης. Περίοδο που η κοινωνία χωρίς την ελπίδα πλέον ακόμη και επιλεκτικής ένταξής της αντιδρά και συμβάλλει έτσι στην αναδιάταξη της κοινωνικής και πολιτικής της εκπροσώπησης. Πρόκειται για μια κοινωνική και κατ’ επέκταση πολιτική κινητικότητα που αποζητά μια νέα Μεταπολίτευση. Μια Μεταπολίτευση που χτίζοντας πάνω στα όποια δημοκρατικά, φιλελεύθερα και κοινωνικά κεκτημένα θα επιδιώκει να θέτει την κοινωνία και τη μεγάλη κοινωνική συμμαχία, που αναδεικνύει η κρίση, στο επίκεντρο. Δυστυχώς, αυτό το δημοκρατικό ενδεχόμενο θέλει να αποτρέψει το ΠΑΣΟΚ και με το συνέδριό του. Ένα συνέδριο που με δεδομένες τις οργανωτικές του αδράνειες επιδιώκει απλώς να παρατείνει τον επιθανάτιο ρόγχο του. Ο Ευ. Βενιζέλος, με τη γνωστή του έπαρση, αφού διέλυσε όλα τα συλλογικά όργανα του κόμματος, δήλωσε πως το ΠΑΣΟΚ είναι γάτα και ως

εκ τούτου επτάψυχο. Ωστόσο ξέχασε ότι τα σκάνδαλα, η διαφθορά, ο νεοφιλελεύθερος εκσυγχρονισμός, που άνοιξε τον δρόμο στη σημερινή λιτότητα, η διαπλοκή, οι αντιδημοκρατικές και ακροδεξιές πρακτικές και ρητορεία, ο τεχνοκρατικός εθνικιστικός λαϊκισμός έχουν εξαντλήσει τις επτά ζωές της γάτας. Το μόνο που του απομένει είναι τα σχετικά ισχυρά προσωπικά δίκτυα τα οποία συγκροτούνται ακόμη από κάποια στελέχη, που εξακολουθούν να εξαρτούν την επιβίωσή τους από τη διαχείριση πόρων σε δημόσιους, θεσμικούς θύλακες, όπως έδειξε η προσυνεδριακή κινητοποίηση. Πρόκειται για το τελευταίο αποκούμπι του ΠΑΣΟΚ. Ένα αποκούμπι που γνωρίζει πώς να το αξιοποιεί, χωρίς ωστόσο να αντιλαμβάνεται ότι οι μνημονιακές πολιτικές που το ίδιο επέβαλε το υπονομεύουν. Δυστυχώς, όμως, το ΠΑΣΟΚ, «σχεδιάζοντας το μέλλον του», δεν έχει άλλη επιλογή παρά την καταφυγή στο αγοραίο κράτος. Είναι το μόνο που του απομένει, άλλωστε είναι και το μόνο που ξέρει πλέον πολύ καλά να κάνει.

1. Κ.Π. Ελευθερίου & Χρ. Δ. Τάσσης, ΠΑΣΟΚ. Η άνοδος και η πτώση(;) ενός ηγεμονικού κόμματος, υπό έκδοση.

* Ο Μιχάλης Σπουρδαλάκης είναι καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

10

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Σαμαράς: Το πολιτικό DNA φυγείν αδύνατον ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

«Η στήριξη του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ. στην κυβέρνηση είναι εξαιρετική, έχουν κάνει πολλές υπερβάσεις του πολιτικού DNA τους». Αυτό είπε αργά το βράδυ της Πέμπτης, σε «γαλάζιους» βουλευτές, ο πρωθυπουργός, εξαίροντας τη στάση των κυβερνητικών του εταίρων. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται από τις κυβερνητικές εξαγγελίες και προθέσεις, το δικό του πολιτικό DNA δυσκολεύεται να το υπερβεί ο Αντ. Σαμαράς. Γι’ αυτό και, για όσες κυβερνητικές πρωτοβουλίες δεν συνδέονται με μέτρα, Μνημόνιο, λιτότητα, προσφεύγει στους φυσικούς πολιτικούς συμμάχους του: τους ΑΝ.ΕΛΛ. και τη Χρυσή Αυγή. Παράλληλα με την τήρηση του Μνημονίου και των δεσμεύσεων, ο πρωθυπουργός είναι προσηλωμένος και σε έναν ακόμη στόχο: να ικανοποιήσει τους σκληροπυρηνικούς δεξιούς ψηφοφόρους. Αυτούς που έμειναν με «βαριά καρδιά» στη Ν.Δ. τον περασμένο Ιούνιο, ελπίζοντας ότι ο Αντ. Σαμαράς θα κάνει πράξη τις εξαγγελίες του περί «ανακατάληψης των πόλεων» και περί έξωσης των παιδιών των μεταναστών από τους παιδικούς σταθμούς. Αλλά και σε εκείνους που διέρρευσαν είτε προς τους ΑΝ.ΕΛΛ. είτε προς τη Χρυσή Αυγή. Στον πολιτικό σχεδιασμό του Μαξίμου, εξάλλου, βρίσκονται σε πρώτη προτεραιότητα ευαίσθητα θέματα της ακροδεξιάς ατζέντας, προκειμένου η Ν.Δ. να καταστεί εκ νέου «ελκυστική» στους σκληροπυρηνικούς δεξιούς: δεν είναι τυχαίο ότι ο ίδιος ο Αντ. Σαμαράς έχει διαμηνύσει στους συνομιλητές του ότι «θα προχωρήσει ακόμη και μόνος του» στην αλλαγή του καθεστώτος απόδοσης ιθαγένειας σε μετανάστες δεύτερης γενιάς, αλλά και στην επαναφορά της πρόβλεψης να είναι υποχρεωτικά «Έλληνες το γένος» οι εισαγόμενοι σε αστυνομικές και στρατιωτικές σχολές. Πρόκειται για ενέργειες που η κυβέρνηση σκοπεύει σύντομα να προωθήσει στη Βουλή, ενώ στον «κατεπείγοντα» χαρακτήρα των παρεμβάσεων αυτών επιμένουν κορυφαία στελέχη του πρωθυπουργικού επιτελείου, όπως ο σύμβουλος του Αντ. Σαμαρά, Χρ. Λαζαρίδης, ο γραμματέας του υπουργικού συμβουλίου, Τ. Μπαλτάκος, και ο διευθυντής του γραφείου Τύπου, Γ. Μουρούτης.

Συμμαχίες α λα καρτ Βεβαίως, η... «ηρωική» διαρροή του Μεγάρου Μαξίμου πως «θα προχωρήσει ακόμη και μόνο» στις

Ο πρωθυπουργός εκτελεί τη «μνημονιακή» πολιτική με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜ.ΑΡ., αλλά προωθεί την ακροδεξιά ατζέντα με τους «φυσικούς» συμμάχους του ακροδεξιές παρεμβάσεις δεν είναι ακριβής: Ο Αντ. Σαμαράς δεν θα προχωρήσει μόνος, αλλά με συμμάχους τους «όμορους χώρους» των ΑΝ.ΕΛΛ. και της Χρυσής Αυγής. Όπως ακριβώς έγινε και με το νομοσχέδιο για τον διορισμό ιεροδιδασκάλων (ιμάμηδων) στις μειονοτικές περιοχές της Θράκης, το οποίο συνάντησε την αντίδραση σύσσωμου του δημοκρατικού κοινοβουλευτικού τόξου (ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜ.ΑΡ., ΚΚΕ) και το υποστήριξαν οι έτεροι ένοικοι της (ακρο)δεξιάς πολυκατοικίας. Με την ίδια κοινοβουλευτική μεθοδολογία σχεδιάζει η κυβέρνηση να προωθήσει προς ψήφιση στη Βουλή το «δίκαιο του αίματος», τόσο για την απόδοση ιθαγένειας όσο και για την εισαγωγή στις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές. Το τελευταίο αναμένεται να επιστρέψει προς συζήτηση στην Ολομέλεια αυτή την εβδομάδα, ενώ μόλις προχθές, ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Χαρ. Αθανασίου, προεξήγγειλε ότι η αλλαγή στην ιθαγένεια είναι κοντά. «Ο νέος νόμος για την ιθαγένεια ετοιμάζεται. Ύστερα από την απόφαση του ΣτΕ, που έκρινε μερικές διατάξεις μη συμβατές με το Σύνταγμα, είμαστε υποχρεωμένοι να τον αλλάξουμε», επισήμανε, για να προσθέσει ότι η βασική διάταξη που θα αλλάξει είναι αυτή που προέβλεπε ότι «το

παιδί των αλλοδαπών που γεννιόταν στη χώρα αυτόματα έπαιρνε την ιθαγένεια». «Αυτό -εκτός του ότι δεν υπάρχει σε καμία ευρωπαϊκή χώρακρίθηκε αντισυνταγματικό. Θεωρώ ότι το καλύτερο ουσιαστικό κριτήριο, που δεν σηκώνει αντίρρηση, είναι η παιδεία. Μόνο η γέννηση δεν μπορεί να προσδώσει την ιθαγένεια», συμπλήρωσε.

Το πάνω χέρι Βεβαίως, στο Μαξίμου δεν υποτιμούν ότι τέτοιες κυβερνητικές πρωτοβουλίες θα συγκεντρώσουν νέα σύννεφα πάνω από τις σχέσεις των κυβερνητικών εταίρων. Ωστόσο, με απόλυτη ευθύνη των Ευ. Βενιζέλου και Φ. Κουβέλη, που συνεχώς βάζουν «κόκκινες γραμμές» τις οποίες στη συνέχεια σβήνουν με τη γομολάστιχα της «ευθύνης για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας», ο Αντ. Σαμαράς έχει διαπιστώσει ότι η έξοδος του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ. από την κυβέρνηση είναι... σχεδόν αδύνατη. Τη συγκεκριμένη εκτίμηση, εξάλλου, εκφράζουν σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους και κορυφαίοι υπουργοί, αιτιολογώντας γιατί αποφασίζουν αρκετές φορές να προωθήσουν διατάξεις και ρυθμίσεις, που ξέρουν εκ των προτέρων ότι θα βρουν απέναντι τους ελάσσονες κυβερνητικούς εταίρους. Συν τοις άλλοις, ο Αντ. Σαμαράς γνωρίζει πολύ καλά (μάλιστα έχει συζητηθεί και σε σύσκεψη αρχηγών...) ότι τόσο ο Ευ. Βενιζέλος όσο και ο Φ. Κουβέλης έχουν πλέον δεθεί για τα καλά στο άρμα της κυβέρνησης. «Δεν είμαστε σε δύο βάρκες, είμαστε στη βάρκα της κυβέρνησης», έλεγε προ ενός μηνός ο Φ. Κουβέλης σε δημόσια τοποθέτησή του. Μ’ άλλα λόγια, ο πρωθυπουργός γνωρίζει ότι τυχόν έξοδος ενός κόμματος από την κυβέρνηση σημαίνει πολιτική αυτοκτονία για το κόμμα αυτό. Και το εκμεταλλεύεται δεόντως.

Πώς εκτιμάτε το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών;

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η κατάσταση στην Ευρώπη και την Ελλάδα, θέματα οικονομίας, ανάπτυξης και δημοκρατίας στη χώρα μας, τίθενται στο επίκεντρο του διήμερου φόρουμ που διοργανώνει το Ινστιτούτο Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής (ΙΝΕΡΠΟΣΤ), πρόεδρος του οποίου είναι ο πρώην υπουργός Γεράσιμος Αρσένης, σε συνεργασία με το Levy Economics Institute της Νέας Υόρκης, στις 8 και 9 Μαρτίου, στον πολυχώρο «Αθηναΐδα». Σε αυτή τη «συνάντηση προβληματισμού», όπως τη χαρακτηρίζουν οι διοργανωτές, Έλληνες και ξένοι ειδικοί από διάφορους πολιτικούς χώρους θα μοιραστούν τις θέσεις τους γύρω από το θέμα της διημερίδας: «Έξοδος από την κρίση: Η πρόκληση της εναλλακτικής πορείας». Η συζήτηση θα διεξαχθεί σε 8 τραπέζια διαλόγου με αντικείμενο: «Οι μεγάλες προκλήσεις και επιλογές», «Για ποια Ευρώπη και με ποια Ευρώπη», «Προκλήσεις Εθνικής Στρατηγικής και Ασφάλειας στην Ν.Α. Ευρώπη και Αν. Μεσόγειο», «Εμβάθυνση Δημοκρατίας: Νομιμοποίηση, Διαφάνεια, Αποτελεσματικότητα και Κοινωνικός Έλεγχος», «Παραγωγική Ανασύνταξη και Βιώσιμη Ανάπτυξη», «Για μια Κοινωνική Ελλάδα», «Για μια δίκαιη και Δημοκρατική Ελλάδα», «Για τη Συγκρότηση ενός Κοινωνικού Μετώπου Ανατροπής: Αναγκαίες προϋποθέσεις και βήματα». Από το εξωτερικό έχουν επιβεβαιώσει συμμετοχή, μεταξύ άλλων, οι διεθνούς φήμης οικονομολόγοι Τζέιμς Γκάλμπραϊθ, Ντάνι Ρόντρικ, Γιαν Κρέγκελ, ο Ουέλλινγτον Τσιμπέμπε της Συνομοσπονδίας Συνδικαλιστικών ενώσεων (ITUC), ο π. υπουργός Δημόσιας Διοίκησης της Ισπανίας Ζόρδι Σεβίγια κ.ά. Από ελληνικής πλευράς, θα συμμετάσχουν, μεταξύ άλλων, ο αντιπρόεδρος της Βουλής Γιάννης Δραγασάκης, ο πρόεδρος του Levy Economics Institute Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Βαγγέλης Κουφουδάκης, ο πρύτανης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Κωνσταντίνος Γάτσιος, οι καθηγητές Παναγιώτης Ρουμελιώτης, Γιάννης Πανούσης, Γιάννης Μηλιός, Γιώργος Αργείτης, Γιώργος Σταθάκης, Ευκλείδης Τσακαλώτος, η αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Άννυ Ποδηματά, ο Χάρης Καστανίδης, ο διοικητής του ΟΑΕΔ Ηλίας Κικίλιας, ο Λάμπρος Μίχος, κ.α. Ν. ΛΙΟΝ.

Οι ιταλικές εκλογές σηματοδοτούν σημαντικές πολιτικές εξελίξεις στην Ε.Ε. Πάνω απ’ όλα δείχνουν πόσο το «δόγμα Μέρκελ», που έχει αντιδημοκρατικά επιβληθεί στους λαούς της Ευρώπης, βρίσκεται μακριά από τη λαϊκή βούληση. Στις ιταλικές εκλογές αποδοκιμάστηκε το πραιτοριανό σύστημα εγκάθετων «τεχνοκρατών», ευνοουμένων της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας. Αποδοκιμάστηκαν όμως και κόμματα που δεν τόλμησαν να δώσουν καθαρή, τολμηρή λύση ανατροπής της ακολουθούμενης πολιτικής. Ο συνασπισμός της Κεντροαριστεράς πλήρωσε αυτή την ατολμία του και το «φλερτ» με τον καθηγητή κ. Μόντι. Η αντισυστημική έκρηξη που εκδηλώθηκε είναι ένα συγκυριακό φαινόμενο που αποτυπώνει την έλλειψη αξιοπιστίας του πολιτικού κατεστημένου στην Ιταλία. Είναι όμως και μια πρόκληση και πρόσκληση στις δυνάμεις της Αριστεράς να ανασυνταχθούν και με τόλμη να προτείνουν ένα πρόγραμμα ανατροπής, εξόδου από την κρίση και επιστροφής της Ε.Ε. στους θεσμούς της αλληλεγγύης, της ανάπτυξης και της προόδου. Η Ιταλία είναι προπομπός. Θα δούμε ανάλογες εξελίξεις και αλλού. Αργά ή γρήγορα η Ευρώπη θα απαλλαγεί από τον ζουρλομανδύα του νεοφιλελευθερισμού. Προεκλογικά ο Μπερλουσκόνι αλλά και δυνάμεις του οικονομικού κατεστημένου της Ιταλίας έπαιξαν με την ιδέα της επιστροφής στη λιρέτα. Πώς εκτιμάτε αυτές τις τάσεις; Αυτό το παιχνίδι «μέσα ή έξω από το ευρώ και την Ευρώπη», πέρα από το τυχοδιωκτικό στοιχείο που έχει, μπορεί να εκφράζει και συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα. Αλλά ο κύβος έχει ριφθεί. Οι λαοί της Ευρώπης αναζητούν την έξοδο από την κρίση μέσα από την ευρωπαϊκή συνεργασία και τους θεσμούς. Οι λαοί της Ευρώπης επιθυμούν μια λύση ευρωπαϊκή, μέσα στην Ευρώπη. Το ζητούμενο είναι να αλλάξει κατεύθυνση η ευρωπαϊκή πολιτική και ν’ αναβαθμιστούν οι συλλογικοί και δημοκρατικοί θεσμοί αλληλεγγύης και ανάπτυξης. Ο Ευ. Βενιζέλος υποστηρίζει ότι το ΠΑΣΟΚ είναι «εφτάψυχο». Ποιες εξελίξεις προβλέπετε στον χώρο στο άμεσο μέλλον; Το ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου έχει εγκαταλείψει προ πολλού τον χώρο της Κεντροαριστεράς και τις κοινωνικές του αναφορές. Με λύπη μου διαπιστώνω ότι το ΠΑΣΟΚ έχει αποκηρύξει τη βασική του ιδεολογία, την ιστορική του διαδρομή και τον σοσιαλιστικό της χαρακτήρα. Και διερωτώμαι γιατί επιμένουν να αποκαλούν αυτό το μόρφωμα «ΠΑΣΟΚ». Ποιο ρόλο μπορεί να διαδραματίσει στο άμεσο μέλλον η

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

11

ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ ΑΡΣΕΝΗΣ:

Αν συμβιβαστείς με το θεριό, θα σε φάει κινητικότητα που παρατηρείται στον χώρο της λεγόμενης Κεντροαριστεράς, στις επαφές για την οποία συμμετέχουν και το ΠΑΣΟΚ και η ΔΗΜ.ΑΡ.; Η πληθώρα των κεντροαριστερών επικλήσεων στερείται σοβαρότητας. Το ζητούμενο είναι τι πρόγραμμα προτείνουν αυτές οι κινήσεις για έξοδο από την κρίση. Σήμερα η διαχωριστική γραμμή είναι σαφής: Ή πιστεύεις ότι η υπακοή στα κελεύσματα του δόγματος Μέρκελ συνιστά λύση για την Ελλάδα ή πιστεύεις ότι η πολιτική αυτή είναι καταστρεπτική όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την ίδια την Ευρώπη, και πρέπει να ανατραπεί. Στο δίλημμα αυτό οφείλουν να πάρουν θέση, χωρίς ασάφειες και υπεκφυγές. Συνεπώς οποιαδήποτε προσπάθεια ανασυγκρότησης της Κεντροαριστεράς, για να είναι αξιόπιστη, σημαίνει ότι δεν θα πρέπει να συμμερίζεται σήμερα κυβερνητικές ευθύνες; Βεβαίως. Η συμμετοχή σ’ αυτήν την κυβέρνηση σε χαρακτηρίζει πολιτικά και δεν μπορεί να έχεις άλλο «καπέλο» όταν στηρίζεις την κυβέρνηση και άλλο όταν απευθύνεσαι στην κοινωνία ως ευαίσθητος «κεντροαριστερός» και ως «αριστερός». Το Μνημόνιο βγαίνει; Σίγουρα όχι. Ακόμα και οι εγκέφαλοι που συνέταξαν το σχέδιο της λιτότητας ουσιαστικά ομολογούν την αποτυχία. Παρά ταύτα επιμένουν πεισματικά να προβάλλουν αυτό το κέλυφος χωρίς περιεχόμενο ως την αναμφισβήτητη ορθοδοξία της πολιτικής εξόδου από την κρίση, γιατί γνωρίζουν ότι επίσημη αναγνώριση της αποτυχίας θα επιφέρει την κατάρρευση της νεοσυντηρητικής ιδεολογίας. Ως εκπρόσωπος του ΟΗΕ, έχετε πάρει μέρος σε διαδικασίες κουρέματος δημοσίου χρέους. Έχετε μια «προφητική» άποψη για το τι σημαίνει κούρεμα. Ζήσαμε το PSI πέρυσι. Τελικά κουρεύτηκαν κοινωνικά δικαιώματα. Τώρα μας λένε ότι μετά τις γερμανικές εκλογές μπορεί οι καταθέτες να έχουν διάφορες φάσεις νέων κουρεμάτων. Τι πρόκειται να βγει από αυτό; Όσοι διέθεταν σχετική πείρα γνώριζαν, ευθύς εξ αρχής, ότι ήταν σφάλμα να συμφωνηθεί πρώτα ένα πρόγραμμα εσωτερικής υποτίμησης και μετά από δύο χρόνια να γίνει το PSI. Έπρεπε να γίνουν ταυτόχρονα. Ο ετεροχρονισμός ζημίωσε την Ελλάδα και ωφέλησε τις ευρω-

δεν είναι σε θέση να διαρρήξει τις σχέσεις της με το κλειστό κύκλωμα εξουσίας (ντόπιο και ξένο).

«Το Μνημόνιο δεν βγαίνει, παρά ταύτα επιμένουν πεισματικά να προβάλλουν αυτό το κέλυφος χωρίς περιεχόμενο ως την αναμφισβήτητη ορθοδοξία της πολιτικής εξόδου από την κρίση» τονίζει ο Γεράσιμος Αρσένης στην «Αυγή» της Κυριακής, στην πρώτη συνέντευξη που παραχωρεί έπειτα από τρία χρόνια. Ο πρώην υπουργός εκτιμά ότι στις επόμενες εκλογές η σύγκρουση θα είναι μεταξύ του πόλου που «συμμορφώνεται παθητικά» στο δόγμα Μέρκελ και ενός πόλου «που πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί μάχη μέσα στην Ευρώπη για την ανατροπή της ακολουθούμενης πολιτικής και την αντικατάστασή της από ένα Εθνικό Πρόγραμμα ανασυγκρότησης, ανάπτυξης και αξιοποίησης των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου με κοινωνική δικαιοσύνη». Ο έμπειρος πολιτικός υποστηρίζει ότι στις ιταλικές εκλογές αποδοκιμάστηκε «το πραιτοριανό σύστημα εγκάθετων ‘τεχνοκρατών’, ευνοουμένων της ευρωπαϊκής γραφειοκρατίας», ενώ για το ΠΑΣΟΚ εκτιμά ότι έχει αποκηρύξει τον σοσιαλιστικό του χαρακτήρα.

Το κλίμα πόλωσης που αναμένεται να υπάρξει στις επόμενες εκλογές θα είναι ανάμεσα σε δύο κόμματα ή δύο πολιτικά μέτωπα;

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΥΣ ΝΙΚΟ ΦΙΛΗ ΚΑΙ ΝΙΚΟ ΛΙΟΝΑΚΗ

Το ΠΑΣΟΚ του κ. Βενιζέλου έχει εγκαταλείψει προ πολλού τον χώρο της Κεντροαριστεράς και τις κοινωνικές του αναφορές

Ακόμα και οι εγκέφαλοι που συνέταξαν το σχέδιο της λιτότητας ουσιαστικά ομολογούν την αποτυχία. Παρά ταύτα επιμένουν πεισματικά γιατί γνωρίζουν ότι επίσημη αναγνώριση της αποτυχίας θα επιφέρει την κατάρρευση της νεο-συντηρητικής ιδεολογίας

παϊκές τράπεζες. Και κάτι άλλο: Μαζί με το PSI θα έπρεπε να συμφωνηθεί ότι η αποπληρωμή του απομένοντος χρέους θα περιείχε ρήτρα ανάπτυξης, δηλαδή η αποπληρωμή θα προσαρμόζεται στους ρυθμούς ανάπτυξης, όπως αποφασίστηκε για το γερμανικό χρέος του 1953 στη διά-

σκεψη του Λονδίνου. Δυστυχώς, έτσι στραβά που πήγαν τα πράγματα, θα έχουμε, σίγουρα, νέο κούρεμα. Εύχομαι να μην συνοδευτεί με ξύρισμα μισθών και συντάξεων. Υπάρχει εναλλακτική πρόταση; Βεβαίως υπάρχει. Αλλά για να μιλήσουμε γι’ αυτήν πρέπει να κατανοήσουμε ότι το χρέος δεν είναι αιτία αλλά σύμπτωμα της κρίσης. Όλα αυτά τα χρόνια, η υποβαθμισμένη και παραμελημένη παραγωγή μας δεν αρκούσε να συντηρήσει το βιοτικό μας επίπεδο. Η διαφορά μεταξύ παραγωγής και δαπανών καλυπτόταν από εξωτερικό δανεισμό, κάτι που βέβαια δεν μπορούσε να συνεχισθεί επ’ άπειρον. Η εσωτερική υποτίμηση που εφαρμόζει η κυβέρνηση προσπαθεί να λύσει την εξίσωση κατεβάζοντας το βιοτικό επίπεδο στο ύψος της συρρικνωμένης παραγωγής. Η εναλλακτική πρόταση είναι να ανεβάσουμε την παραγωγή μας στο ύψος του βιοτικού μας επιπέδου πριν από την κρίση και να το ξεπεράσουμε. Αυτό βέβαια είναι μια βαθύτατα πολιτική διαδικασία, μια μεγάλη πορεία προς το μέλλον, που δεν είναι στρωμένη με κοινωνικά θύματα και ανέργους και που ενεργοποιεί όλο το εργατικό δυναμικό και τους παραγωγικούς μας πόρους στο πλαίσιο ενός αποκεντρωμένου δημοκρατικού προγραμματισμού. Στην πορεία αυτή θα συγκρουστούμε με το κλειστό κύκλωμα εξουσίας, που χρόνια τώρα ταλαιπωρεί τον τόπο. Εδώ δεν χωράει συμβιβασμός. Αν συμβιβαστείς με το θεριό, θα σε φάει. Αυτό το εναλλακτικό μοντέλο μπορεί να το προωθήσει η παρούσα κυβέρνηση;

Σήμερα η διαχωριστική γραμμή είναι σαφής: Ή πιστεύεις ότι η υπακοή στα κελεύσματα του δόγματος Μέρκελ συνιστά λύση για την Ελλάδα ή πιστεύεις ότι η πολιτική αυτή είναι καταστρεπτική, όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την ίδια την Ευρώπη, και πρέπει να ανατραπεί

Έχω αφήσει την ενεργό πολιτική εδώ και χρόνια. Είμαι, όμως, πάντα ενεργός πολίτης

Όχι, για δύο, τουλάχιστον, λόγους. Πρώτον, γιατί οι κοινωνικο-πολιτικές προϋποθέσεις της αναπτυξιακής πορείας που σας σκιαγράφησα συγκρούονται με την ιδεολογία του συντηρητισμού που χαρακτηρίζει αυτήν την κυβέρνηση. Και, δεύτερον, γιατί αυτή η κυβέρνηση

Η αντιπαράθεση δεν θα είναι ανάμεσα σε κόμματα, αλλά ανάμεσα σε δύο πόλους πολιτικών δυνάμεων. Η μια παράταξη θα είναι εκείνη που επιμένει ότι μια παθητική συμμόρφωση στις οδηγίες της τρόικας και στο «δόγμα Μέρκελ» θα μας φέρει τον «παράδεισο» των ξένων επενδύσεων και την έξοδο από την κρίση. Ο άλλος πόλος θα είναι εκείνος που πιστεύει ότι πρέπει να δοθεί μάχη μέσα στην Ευρώπη για την ανατροπή της ακολουθούμενης πολιτικής και αντικατάστασή της από ένα Εθνικό Πρόγραμμα ανασυγκρότησης, ανάπτυξης και αξιοποίησης των παραγωγικών δυνάμεων του τόπου με κοινωνική δικαιοσύνη. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν ένα τέτοιο σχέδιο είναι διαπραγματεύσιμο στα πλαίσια της Ε.Ε. Πιστεύω πως είναι. Αρκεί να αποβάλουμε το φοβικό σύνδρομο που διακατέχει τη σημερινή κυβέρνηση. Σήμερα τα διαπραγματευτικά περιθώρια είναι μεγαλύτερα από χθες. Οι συνθήκες θα είναι ακόμα πιο ευνοϊκές αύριο. Οι ιταλικές εκλογές δείχνουν πού πάει η δυναμική των πραγμάτων. Στις 8 και 9 Μαρτίου το ΙΝΕΡΠΟΣΤ και το Levy Economics Institute of New York συνδιοργανώνετε διημερίδα με θέματα την ανάπτυξη, την οικονομία, την κατάσταση σε Ελλάδα και Ευρώπη. Είναι αυτό ένα come back δικό σας στην ενεργό πολιτική; Όχι, δεν είναι. Έχω αφήσει την ενεργό πολιτική εδώ και χρόνια. Είμαι, όμως, πάντα ενεργός πολίτης. Ασχολούμαι με το ΙΝΕΡΠΟΣΤ, το οποίο, εκτός από έρευνα, ενεργοποιείται σε πρωτοβουλίες διαλόγου για την παγκόσμια κρίση, για το μέλλον της Ευρώπης και για την εναλλακτική πρόταση εξόδου από την κρίση. Στη διημερίδα που αναφέρεστε, με εισηγητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θα συζητήσουμε αυτά τα θέματα. Πρόκειται για πρόσωπα που, αν και ξεκινούν από διαφορετικές ιδεολογικές αφετηρίες, συγκλίνουν στην άποψη ότι ο νεοφιλελευθερισμός, που έχει κατακτήσει ιδεολογικά και πολιτικά τα μεγάλα κέντρα αποφάσεων, έχει αποτύχει και κλονίζεται και ότι χρειάζεται μια προοδευτική εναλλακτική για την έξοδο από την κρίση.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

12 ΑΥΡΙΟ Η ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Μιαν ανάσα από το «κραχ» στα δημόσια έσοδα, αφού την ίδια ώρα οι πολίτες στενάζουν κάτω από τα αλλεπάλληλα, ανάμεσά τους και φορομπηχτικά, μέτρα, η αξιωματική αντιπολίτευση παρουσιάζει αύριο, Δευτέρα, τις προτάσεις της για τη φορολογική πολιτική. Για ένα δίκαιο, προοδευτικό δηλαδή, και ταυτόχρονα απλό και αποτελεσματικό σύστημα. Τις προτάσεις θα παρουσιάσει στις 4 το απόγευμα, στο ΕΒΕΑ, ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Αλ. Τσίπρας, με τον Γ. Μηλιό, υπεύθυνο του τμήματος Οικονομικής Πολιτικής, να κάνει τη βασική εισήγηση, ενώ θα ακολουθήσουν τοποθετήσεις από τους Γ. Δραγασάκη, Τρ. Αλεξιάδη και Αγγ. Κούρο. Το βασικό πλαίσιο των προτάσεων συμφωνήθηκε στην πανελλαδική συνδιάσκεψη του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η τελευταία επεξεργασία έγινε από το Τμήμα Οικονομικής Πολιτικής / Τομέα Φορολογικής Πολιτικής. Η «Αυγή» της Κυριακής παρουσιάζει σήμερα τις κυριότερες από αυτές.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ για τη φορολογία ους του Δημοσίου προς τις επιχειρήσεις και απεμπλοκή των επιχειρήσεων, από δεσμεύσεις σε εφορία και τράπεζα.

Κατάργηση των χαρατσιών Αφορολόγητο 300.000 ευρώ για την περιουσία

Η πρόταση για το περιουσιολόγιο

Μείωση του ανώτατου συντελεστή ΦΠΑ και χαμηλότερος συντελεστής στα είδη διατροφής Δημιουργία περιουσιολογίου Καταργούνται τα χαράτσια Εν πρώτοις, ο ΣΥΡΙΖΑ προχωρά σε προτάσεις για άμεση ανακούφιση των πολιτών, με κατάργηση όλων των άδικων και κοινωνικά βάρβαρων μνημονιακών χαρατσιών όπως του ΕΕΤΗΔΕ (ΔΕΗ), της εισφοράς αλληλεγγύης κ.λπ., αλλά και προστασία των χαμηλών και μεσαίων εισο-

δημάτων από χρέη στην εφορία. Προτείνεται εξάλλου καθορισμός ανώτατου ορίου για μηνιαία καταβολή χρεών στην εφορία. Το όριο αυτό θα είναι ποσοστό επί του καθαρού μηναίου οικογενειακό εισοδήματος που απομένει, αν αφαιρεθούν στεγαστικά δάνεια Α’ κατοικίας (ή ποσό ενοικίου) και ιατρικά έξοδα για σοβαρές ασθένειες. Το ποσοστό υπολογίζεται με βάση κλίμακα η οποία (ενδεικτικά) αφορά ατομικά τον κάθε φορολογούμενο. Η αρχική πρόταση προβλέπει για καθαρό εισόδημα ανά φορολογούμενο μέχρι 750 ευρώ το ποσοστό μηνιαίας δόσης χρέους να είναι 0%, από 751 έως 1.000 ευρώ 10%, από 1.001 έως 1.500 ευρώ 15% και, τέλος, από 1.501 έως 2.000 ευρώ 20%.

Προοδευτική κλίμακα

Τριήμερο για τη Μάχη της Κοκκινιάς Με αφορμή τη νικηφόρα μάχη των κατοίκων της Κοκκινιάς ενάντια στους Γερμανούς ναζί και τους ντόπιους συνεργάτες τους, τον Μάρτιο του 1944, ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Νίκαιας, Αγ. Ι. Ρέντη και Κορυδαλλού διοργανώνει τριήμερο εκδηλώσεων στις 8, 9 και 10 Μαρτίου. Οι εκδηλώσεις περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, ομιλίες του προέδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Αλέξη Τσίπρα και του Μανώλη Γλέζου. Την Παρασκευή 8 Μαρτίου στις 7 μ.μ. θα προβληθεί η ταινία «Τα κορίτσια της βροχής» στην αίθουσα «Ιάκωβος Καμπανέλλης» στο Δημαρχείο του Αγ. Ι. Ρέντη. Το Σάββατο, στις 6 μ.μ., θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με ομιλίες για τον φασισμό, την Αντίσταση και τη μάχη της Κοκκινιάς και συναυλία με ροκ συγκροτήματα στον Πολυχώρο «Μάνος Λοΐζος» (Μηχανική Καλλιέργεια), στη Θηβών 245. Το τριήμερο κλείνει την Κυριακή με αντιναζιστική συγκέντρωση στο Περιβολάκι (πλ. Δαβακη) στη Νίκαια και πορεία στο χώρο του Μπλόκου. Ομιλητές στη συγκέντρωση θα είναι ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Αλέξης Τσίπρας και ο βουλευτής Επικρατείας του κόμματος, Μανώλης Γλέζος.

Στον πυρήνα, τώρα, της πρότασης, όλα τα εισοδήματα των φυσικών προσώπων, ανεξαρτήτως πηγής, φορολογούνται με την ίδια κλίμακα. Η φορολογική κλίμακα πρέπει να διαθέτει περισσότερα κλιμάκια προκειμένου να αποκατασταθεί η προοδευτικότητα της φορολογίας. Με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης να προτείνει το ατομικό αφορολόγητο εισόδημα να προσδιορίζεται κατ’ έτος, σαν ποσοστό επί του, εκάστοτε, ορίου φτώχειας. Με τα σημερινά δεδομένα το (ατομικό αφορολόγητο) όριο είναι, για το 2013, στα επίπεδα των 12.000 ευρώ. Προβλέπεται αύξηση του αφορολογήτου ορίου για κάθε παιδί και πρόταση 2.000 ευρώ για το πρώτο και το δεύτερο παιδί και 3.000 ευρώ για κάθε επόμενο. Στις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ περιλαμβάνεται ακόμη Φόρος Μεγάλης Περιουσίας ο οποίος θα έχει υψηλό αφορολόγητο όριο για το σύνολο της

περιουσίας (π.χ. 300.000 ευρώ ανά άτομο) ώστε να μη θιγεί η μικρή και η μεσαία περιουσία. Σύμφωνα με τους συντάκτες της πρότασης, ο χαρακτήρας του φορολογικού συστήματος στην Ελλάδα είναι έντονα αντίστροφα προοδευτικός. Ένας από του καθοριστικούς παράγοντες είναι η σχέση άμεσων-έμμεσων φόρων (44%-56% σήμερα) καθώς η αύξηση της έμμεσης φορολογίας στην περίοδο του Μνημονίου είναι χωρίς ιστορικό προηγούμενο. Στόχος της πολιτικής είναι η αλλαγή της σχέσης άμεσων - έμμεσων φόρων, αφενός μέσω της ενίσχυσης των εσόδων από δίκαιους άμεσους φόρους, αφετέρου μέσω της μείωσης των έμμεσων φόρων. Προς αυτή την κατεύθυνση προτείνεται μείωση του ανώτατου συντελεστή ΦΠΑ 23% καθώς και χαμηλός συντελεστής ΦΠΑ για τα βασικά είδη διατροφής (ψωμί, γάλα, ζυμαρικά κ.λπ.), της εστίασης, των παιδικών τροφών, των ειδών προσωπικής ανάγκης των ατόμων με αναπηρία, των προϊόντων πολιτισμού και γνώσης και των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Θα επιβληθεί, αντιθέτως, ειδική φορολογία στα είδη και τις υπηρεσίες πολυτελούς διαβίωσης - κατανάλωσης. Σε ό,τι αφορά στις επιχειρήσεις, άμεσο στόχο στο πεδίο της φορολογίας τους αποτελεί η αύξηση των φορολογικών εσόδων στο ύψος του μέσου όρου της Ευρωζώνης. Σύμφωνα με τον Προϋπολογισμό του 2013 τα έσοδα από Νομικά Πρόσωπα θα κινηθούν στα 1,6 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 0,8% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι 2,3% του ΑΕΠ. Παράλληλα όμως ο ΣΥΡΙΖΑ καταθέτει προτάσεις για τη διευκόλυνση των επιχειρήσεων με συμψηφισμό των χρεών (σε έναν βαθμό γίνεται και τώρα), «κυκλοφορία» του χρέ-

Βασική ιδέα στο πρόγραμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι, ως γνωστόν, το περιουσιολόγιο, όπου αναλυτικά προτείνονται τα εξής: Δημιουργία πλήρους εικόνας κάθε περιουσιακού στοιχείου του φορολογούμενου. Στο Περιουσιολόγιο θα καταγράφεται η αξία της ακίνητης και κινητής περιουσίας των φορολογουμένων στο εσωτερικό και εξωτερικό (ακίνητα, τραπεζικοί λογαριασμοί, χρηματοπιστωτικά προϊόντα, συμμετοχές σε οποιαδήποτε οικονομική οντότητα, ασφαλιστικά-καταθετικά προγράμματα σε ασφαλιστικές εταιρείες, αυτοκίνητα, οικόπεδα - αγροί, σκάφη αναψυχής, ιδιωτικά αεροπλάνα, έργα τέχνης κ.λπ.). Η διαδικασία δημιουργίας του Περιουσιολογίου γίνεται: Με αξιοποίηση κάθε περιουσιακού στοιχείου που έχει δηλωθεί στις φορολογικές αρχές, στη ΔΕΗ, στο Κτηματολόγιο, στις πολεοδομίες, σε δήμους κ.λπ. και τα οποία δεν θα ξαναδηλωθούν. Με ειδική δήλωση των φορολογούμενων. Με τη δημιουργία ειδικής υπηρεσίας εντοπισμού αδήλωτων περιουσιακών στοιχείων. Οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο (ακίνητο, λογαριασμοί, χρηματοπιστωτικό προϊόν, συμμετοχή σε εταιρεία κ.λπ., στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό) δεν δηλωθεί, οποτεδήποτε εντοπιστεί, επιβάλλονται αυστηρές ποινές που μπορεί να φτάσουν μέχρι και την κατάσχεση.

Μηχανισμός αναδιανομής Στο αγωνιώδες ερώτημα των πολιτών, «πού θα βρεθούν τα χρήματα;», ο ΣΥΡΙΖΑ υποδεικνύει τις εξής πηγές: Πάταξη φοροδιαφυγής (εδώ υπάρχει ειδικό κεφάλαιο στις προτάσεις), μείωση φοροαποφυγής, μεταφορά φορολογικού βάρους από τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα στα μεγάλα και υψηλά εισοδήματα και περιουσίες. Σε ό,τι αφορά, τέλος, στη βασική στόχευση του προτεινόμενου, από την αντιπολίτευση, φορολογικού συστήματος, επισημαίνεται ότι «δεν υπάρχει χρόνος πλέον για ‘αποσπασματικά δίκαια μέτρα’. Η εφαρμογή ενός δίκαιου φορολογικού συστήματος πρέπει να συνδυαστεί με την εφαρμογή μέτρων που θα αποκαθιστούν την υφαρπαγή του κοινωνικού πλούτου που επί δεκαετίες συνέβαινε στην Ελλάδα. Η φορολογία πρέπει να γίνει ένας πραγματικός μηχανισμός αναδιανομής του πλούτου προς τα κάτω».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

13

ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ:

Άμεση αναθεώρηση για το Σύνταγμα του 21ου αιώνα ποχώρηση κι ακρωτηριασμό. Η κυβέρνηση, η Βουλή, ο Πρόεδρος, η Διοίκηση, η Δικαιοσύνη, η Αυτοδιοίκηση, οι θεσμοί προστασίας των δικαιωμάτων και δημοσίου συμφέροντος λειτουργούν, πολλές φορές, παρά το Σύνταγμα. Το μεγαλύτερο πεδίο διάρθρωσης και λειτουργίας του πολιτικού συστήματος δεν χρειάζεται να περιμένει τη συνταγματική αναθεώρηση, μπορεί αμέσως να αναδιαρθρωθεί.

Την άμεση αναθεώρηση του άρθρου 110 του Συντάγματος, το οποίο προβλέπει τις διαδικασίες αναθεώρησής του, αλλά και του άρθρου 86 για την ευθύνη των υπουργών θέτει ο Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο επικεφαλής της Ομάδας Εργασίας του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ για το κράτος, το πολιτικό σύστημα και το Σύνταγμα στη συνέντευξη που παραχώρησε στην «Αυγή» της Κυριακής. Ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού τονίζει πως η πολιτική της δημοσιονομικής πειθαρχίας μετατρέπει την Ευρωπαϊκή Ένωση σε γερμανική Ευρώπη, ενώ επισημαίνει πως αυτή τη στιγμή ο ρόλος του Προέδρου της Δημοκρατίας έχει περιοριστεί στην επικύρωση των αποφάσεων της τρόικας. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΣΙΜΟ

Πώς κρίνετε το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ιταλία; Πρόκειται για κρίση του πολιτικού συστήματος και των κυρίαρχων πολιτικών δυνάμεων; Η κρίση αγκαλιάζει στον ίδιο βαθμό όλους; Και το φαινόμενο Γκρίλο το δείχνει; Το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία επιβεβαιώνει ότι, στη σημερινή Ευρώπη, είναι έντονη η πολιτική ρευστότητα και η κοινωνική αναστάτωση. Η πολιτική της λεγόμενης δημοσιονομικής πειθαρχίας, που προωθείται με δογματικό και αυταρχικό τρόπο, οδηγεί στη μετάλλαξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γερμανική Ευρώπη, και τις ισότιμες χώρες - μέλη της Κοινότητας σε χώρες αποικίες χρέους και χώρες φέουδα των χρηματοπιστωτικών μηχανισμών. Σε όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες συντελείται αντιδημοκρατική στρέβλωση και θεσμικός ακρωτηριασμός του κοινωνικού κράτους, των συνταγματικών ρυθμίσεων και της κοινοβουλευτικής διακυβέρνησης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, κάτω από τις κρατούσες επιλογές του νεοφιλελεύθερου οικονομισμού, βάζει σε δοκιμασία την ιστορική της οντότητα, ταυτότητα και πολιτική της προοπτική για δημοκρατική εμβάθυνση και διεύρυνση. Επιβεβαιώνεται αυτό που ο Έρικ Χομπσμπάουμ λέει, ότι, η «κομβική διαφορά ανάμεσα στα οικονομικά συστήματα δεν έγκειται στη δομή τους, αλλά στις κοινωνικές και ηθικές προτεραιότητές τους». Το φαινόμενο Γκρίλο είναι σύμπτωμα της περιόδου, εκδήλωση και έκφραση της κοινωνικής αναστάτωσης και της πολιτικής απροσδιοριστίας. Αυτά που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ιταλία και τις άλλες χώρες της Ευρώπης είναι το αποτέλεσμα της δεσποτείας της αγοράς και της χρηματοπιστωτικής τεχνοκρατίας, που επιβάλλεται εις βάρος της πολιτικής, των κυβερνήσεων, του κράτους και της δημοκρατίας. Ένας ακόμα εξουσιαστικός μηχανισμός, που αλλοτριώνει πολίτες και κοινωνίες, είναι τα μέσα μαζικής επικοινωνίας με τα ηλεκτρονικά δίκτυα του σύγχρονου τεχνοπολιτισμού, που χρησιμοποιούνται για τη λεγόμενη βιοπολιτική στρατηγική, που διαμορφώνει εικονικές ανάγκες, ομοιόμορφες συμπεριφορές, επιθυμητές καταστάσεις. Σήμερα κρίνεται το ποια δημοκρατικά και κοινωνικά, πολιτισμικά και ηθικά, οικολογικά κι αναπτυξιακά χαρακτηριστικά θα έχει ο αυριανός

κόσμος, για να μην είναι οργουελικός, απάνθρωπος και στεγνός. Το εναλλακτικό σχέδιο είναι αναγκαίο, ο διαφορετικός κόσμος είναι εφικτός. Η κρίση του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα είναι μόνο θεσμική ή και κρίση περιεχομένου της ίδιας της πολιτικής; Πόσο επηρεάζει και πόσο επηρεάζεται από την κρίση των θεσμών; Το ελληνικό πρόβλημα στις αρχές του 21ου αιώνα είναι πρόβλημα ύπαρξης, ταυτότητας και πολιτικής της χώρας. Πρόβλημα εθνικής στρατηγικής, θεσμικής ανασυγκρότησης και δημιουργικής πορείας, με κοινωνική συνοχή, δημοκρατική και πολιτισμική αυτοεκτίμηση. Δεν είναι απλώς πρόβλημα κυβερνητικής πολιτικής και οικονομικών λειτουργιών. Βιώνουμε έντονη και εκτεταμένη εκφυλιστική αλλοίωση της όλης κοινωνικής και πολιτικής, συνταγματικής και θεσμικής δομής της Ελληνικής Δημοκρατίας. Διαμορφώθηκε ένας κυβερνητικός δικομματισμός που α-

Η κυβέρνηση διεκπεραιώνει δοτή πολιτικά, όχι εθνική στρατηγική νέπτυξε ορατούς κι αθέατους μηχανισμούς διάβρωσης θεσμών και κοινωνίας. Αναδείχτηκε ένα κακέκτυπο μοντέλο πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς, αλλά και ένα εκφυλιστικό δημόσιο ήθος λαϊκισμού, οικονομικού και πολιτικού νεοπλουτισμού. Καμία κοινωνία δεν διαφθείρεται μόνη της ούτε οι θεσμοί ξεφτίζουν νομοτελειακά. Οι αιτίες είναι πολιτικές εις βάρος και της κοινωνίας και των θεσμών. Με βάση τα τωρινά δεδομένα, πώς κρίνετε τη λειτουργία των θεσμών του πολιτεύματος; Ποιες αλλαγές χρειάζεται να γίνουν στις λειτουργίες του Προέδρου της Δη-

μοκρατίας, του πρωθυπουργού και του Κοινοβουλίου; Η κατάσταση είναι δυσάρεστη και επικίνδυνη για την ελληνική δημοκρατία και κοινωνία. Υπάρχει μεγάλη διάσταση ανάμεσα σε όσα ορίζουν το Σύνταγμα και οι νόμοι και σε εκείνα που γίνονται εξακολουθητικά στην κοινωνικοπολιτική πράξη. Εδώ φωλιάζει η θεσμική υποκρισία και διαμορφώνεται η κοινωνική οργή για την πολιτική αναξιοπιστία και δημαγωγία. Ταυτόχρονα δίπλα από το Σύνταγμα και την εθνική νομοθεσία έχει ήδη δημιουργηθεί και λειτουργεί το παρασύνταγμα της Διεθνούς Επιτήρησης με τις καθεστωτικές εξουσίες της τρόικας. Είναι κοινή διαπίστωση ότι έχει επιβληθεί ένα πλαίσιο κατάστασης ανάγκης που οδηγεί τη λαϊκή κυριαρχία, τα κυριαρχικά δικαιώματα, τη δημοκρατική αυτονομία και την κοινοβουλευτική διακυβέρνηση σε υ-

Οκτώ προτάσεις για την αναδιάρθρωση

Θεωρείτε άμεση προτεραιότητα την αναθεώρηση του Συντάγματος; Με τους σημερινούς συσχετισμούς εκτιμάτε πως θα μπορούσε να επιτευχθεί μια προοδευτική αναθεώρηση; Μήπως είναι υπαρκτός ο κίνδυνος να «συνταγματοποιηθεί» το Μνημόνιο; Ποιες διατάξεις πρέπει να αναθεωρηθούν και σε ποια κατεύθυνση;

Αρκετά παιχνίδια πολιτικής διγλωσσίας και θεσμικής υποκρισίας παίχτηκαν στη δημόσια σκηνή, ώστε να καρναβαλοποιηθεί η μοναδική περίοδος πολιτικής σταθερότητας και οργανικών αλλαγών της νεότερης πολιτικής μας ιστορίας. Είναι αναγκαίο, επομένως, η αναθεώρηση για το νέο Σύνταγμα της Ελλάδας του 21ου αιώνα να γίνει ανοιχτά στην κοινωνία. Να φτάσει έως τα όρια της συντακτικής, να έχει δυναμισμό και συμβολισμό καταστατικής αναδιάρθρωσης του συνταγματικού και πολιτικού πλαισίου. o Να προβλέπει και να ρυθμίζει ως λειτουργικό περιεχόμενο του θεμελιώδους νόμου της πολιτείας τις εγγυήσεις για το νέο κοινωνικό κράτος, με κοινωνική αλληλεγγύη και κοινωνική δικαιοσύνη, για το σύγχρονο κράτος δικαίου με εγγυήσεις για τις ελευθερίες, τα δικαιώματα, την ισονομία και την ανθρώπινη ύπαρξη, χωρίς διακρίσεις, αποκλεισμούς και βάρβαρες πρακτικές. o Να θεσπίζει και να εγγυάται αντισταθμίσματα για τη λαϊκή κυριαρχία και τα κυριαρχικά δικαιώματα που βάλλονται και σχηματοποιούνται. o Να εξασφαλίζει εμβάθυνση των κοινοβουλευτικών θεσμών και των λειτουργιών αντιπροσώπευσης, ελέγχου ανάδειξης ηγεσιών και λήψης αποφάσεων.

o Να επαναπροσδιορίζει τον δημόσιο χώρο της πολιτικής του συλλογικού συμφέροντος, των αγαθών κοινής κτήσης και των μέσων άσκησης εθνικής στρατηγικής. o Να ελέγχει τις νέες ιδιωτικές εξουσίες των ΜΜΕ των κοινοπραξιών και συγκροτημάτων που ως εξωθεσμικά κέντρα ισχύος διεκδικούν πρωτογενή πολιτικό ρόλο, να παίρνουν δηλαδή και να επιβάλλουν αποφάσεις. o Να καλύψει τη μεγάλη απόσταση που χωρίζει το σημερινό πολιτικό σύστημα από την κοινωνικοπολιτική πραγματικότητα στη χώρα μας -σημαίνει αλλαγές και στη λειτουργία των κομμάτων. o Να αναζωογονήσει και να κατοχυρώσει τη λειτουργία της δημοκρατικής αρχής, της νομιμότητας, της διαφάνειας και του ελέγχου στη λειτουργία των θεσμών, στη λήψη των αποφάσεων και στην προστασία του δημοσίου συμφέροντος. o Να αντιμετωπίσει με ουσιαστικές και διορατικές προβλέψεις τα πραγματικά προβλήματα της παγκοσμιοποίησης, της δεσποτείας της αγοράς και των μηχανισμών των νέων ιδιωτικών εξουσιών, που αλλάζουν καθοριστικά τη λειτουργία της οικονομίας, του κράτους, των κοινωνιών και της πολιτικής ως λειτουργίας διαμόρφωσης της συλλογικής θέλησης, για να αποκτούν οι συνταγματικές αξίες περιεχόμενο ζωής. o Να αντιρροπήσει τη διαρκή υποχώρηση εσωτερικής και εξωτερικής κυριαρχίας, πολιτικής αυτονομίας και δημοκρατικής ανεξαρτησίας, μέσα στο πλαίσιο των μετακρατικών και υπερεθνικών μορφωμάτων μιας ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Με ποιον τρόπο μπορεί να εισβάλει ο λαϊκός παράγοντας και να εμπλουτίσει τους θεσμούς; Θα μπορούσε για παράδειγμα να γίνουν δημοψηφίσματα γενικότερου η τοπικού ενδιαφέροντος, όπως για παράδειγμα η περίπτωση της Χαλκιδικής, με την επένδυση χρυσού και τις έντονες αντιδράσεις που έχει προκαλέσει; Η διευρυμένη και ουσιαστική συμμετοχή των πολιτών, ο ρόλος των νέων κοινωνικών και πολιτικών υποκειμένων, η νέα ιδιότητα του πολίτη και οι νέες συλλογικότητες πολιτικής δράσης, η ενίσχυση των θεσμικών πρωτοβουλιών πρέπει να εκφράζονται, να ρυθμίζονται και να λειτουργούν σ’ ένα σύγχρονο σύνταγμα. Οι οργανωμένοι τρόποι λαϊκής πρωτοβουλίας μπορούν να δώσουν πολιτική αναζωογόνηση αμεσοδημοκρατικού χαρακτήρα με αυθεντική πολιτική δυναμική. Να μπορεί ένας αριθμός πολιτών να καταθέτει πρόταση νόμου στη Βουλή, να μπορεί να θέτει βέτο σε ψηφισμένα νομοσχέδια για σοβαρά κοινωνικά θέματα με προκήρυξη δεσμευτικού δημοψηφίσματος από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Να μπορεί να ζητάει από τον Πρόεδρο προκήρυξη δεσμευτικού δημοψηφίσματος για εθνικά και άλλα σοβαρά ζητήματα. Κρίσιμο θέμα το πώς διατυπώνονται τα ερωτήματα, ενημερώνεται η κοινωνία και διαβουλεύονται οι πολίτες. Θα μπορούσε μετά από συνταγματικό δημοψήφισμα και τώρα ακόμα να αναθεωρηθεί αμέσως το άρθρο 110 του Συντάγματος που προβλέπει τη διαδικασία αναθεώρησης και το άρθρ. 86 του Συντάγματος για την ευθύνη υπουργών, για να μην περνάνε οι πενταετίες που οδηγούν στο σάπισμα από Βουλή σε Βουλή. Η κυβέρνηση διεκπεραιώνει δοτή πολιτική, δεν διαμορφώνει εθνική στρατηγική. Λειτουργεί υπό επιτήρηση. Η Βουλή είναι κυβερνοκρατούμενη και επικυρώνει, δεν είναι ζωντανή Βουλή. Κι ο Πρόεδρος επικυρώνει τις πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου που επιβάλλει η τροϊκανή επιτήρηση. Αυτό όμως δεν είναι η Δημοκρατία του συνταγματικού πατριωτισμού, ούτε του ριζοσπαστικού κοινοβουλευτικού συνταγματισμού, που πρέπει να κατακτηθούν με τολμηρές και διευρυμένες θεσμικοπολιτικές αλλαγές και ανατροπές στα όρια της συντακτικής αναθεώρησης.

14

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

AΡΘΡΑ

Θα πέσει η κυβέρνηση αν... ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΗ

Η κυβέρνηση του Αντ. Σαμαρά θα πέσει αν η Ν.Δ. επιχειρήσει να νομοθετήσει με τις ψήφους της Χρυσής Αυγής. Όλα δείχνουν ότι η πρόβλεψη αυτή έχει γίνει αντιληπτή από το Μέγαρο Μαξίμου. Και γι’ αυτό αναζητούν οδό απεμπλοκής από την παγίδευση (ή αυτοπαγίδευση) με τη νομοθεσία για την ιθαγένεια και ειδικά με την τροπολογία για την παρεμπόδιση εισαγωγής στις στρατιωτικές και αστυνομικές σχολές Ελλήνων πολιτών αλλά «μη Ελλήνων κατά το γένος». Τώρα αναλογίζονται τις συνέπειες της παρασκηνιακής μεθόδευσης που οδήγησε στην κατάθεση της τροπολογίας από τους 85 βουλευτές της Ν.Δ. Και κυρίως τις συνέπειες του σχεδίου να ψηφίζονται νόμοι με τη Χ.Α.! Η έγκριση νομοθεσίας στη Βουλή

με τις ψήφους της ναζιστικής και χουντικής Χ.Α., όσο κι αν γοητεύει όσους βλέπουν την πολιτική σαν κόλπο, είναι πασιφανής ακύρωση της κοινοβουλευτικής βάσης της σημερινής κυβέρνησης. Δεν υπάρχουν αλ α καρτ κοινοβουλευτικές πλειοψηφίες. Είναι δεδομένη η πλήρης διαφωνία και του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ. με την τροπολογία. Κατηγορηματική και δημόσια διαφωνία. Η ψήφιση τροπολογίας από Ν.Δ., Χ.Α. και κόμμα Καμμένου (σε αντίθεση με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜ.ΑΡ.) θα είναι επιλογή της Ν.Δ. και του πρωθυπουργού για τη διάρρηξη της σημερινής πλειοψηφίας. Είναι κάτι άλλο; Πρόκειται μήπως για ένα επείγον, πραγματικό, μείζον πρόβλημα στις σχολές των Ενόπλων Δυνάμεων; Όχι βέβαια. Μείζον θέμα είναι η διείσδυση της Χ.Α. στο κράτος και στον στρατό. Το χάιδεμα την ενισχύει. Είναι προφανές ότι η Χ.Α. αναζητεί τρόπο να μπλοκάρει τις πιέσεις

Αναγκαία προειδοποίηση: Η ψήφιση τροπολογιών ή νόμων με τις ψήφους της ναζιστικής Χρυσής Αυγής σημαίνει διάρρηξη της σημερινής κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας

που δέχεται για τις παράνομες, βίαιες, απειλητικές πράξεις των στελεχών της. Η δημιουργία μιας νομιμοποίησης «πατριωτικής» που θα την αναγνωρίζει και η Ν.Δ. είναι αυτό που βρήκε τώρα μπροστά της. Και έσπευσε να δηλώσει τη διαθεσιμότη-

τά της. Το περίεργο και ανησυχητικό είναι ότι δεν αντιλήφθηκαν την παγίδα στη Ν.Δ. Ότι έτσι ακυρώνουν κάθε πολιτική απομόνωσης της Χ.Α. Αν το επιλέγουν, δεν μπορεί παρά να έχουν μόνοι την πολιτική ευθύνη. Δεν μπορούν όμως μόνοι να είναι κοινοβουλευτική πλειοψηφία, όπως όλοι γνωρίζουν. Άρα... Το δίλημμα είναι σκληρό και πραγματικό. Οι νεοδημοκράτες βουλευτές -και η ηγεσία- πρέπει να επιλέξουν. Ή θα ψηφίσουν μαζί με τη Χ.Α. και επομένως θα πρέπει να αναζητήσουν άλλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία - μαζί της; Ή θα δεχθούν τον κανόνα που επιβάλλει η ύπαρξη κυβέρνησης συνεργασίας - δεν υλοποιείται το σύνολο του προγράμματος του κάθε κόμματος, αλλά μόνον οι κοινές θέσεις. Με εκβιασμούς δεν υπάρχουν κυβερνήσεις συνεργασίας. Πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι την αντιπαράθεση αυτή την είχε εντοπί-

σει πριν από μερικές εβδομάδες η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ, που επιτίθεται στον πρωθυπουργό και την ηγετική ομάδα της Ν.Δ. χαρακτηρίζοντάς τους ακροδεξιούς. Βεβαίως η ενδοκυβερνητική σύγκρουση λόγω της στάσης της Ν.Δ. έναντι της Χ.Α. και των «Ανεξάρτητων Ελλήνων» δεν δικαιώνει την υποταγή όλων των αντιθέσεων στη διαίρεση ανάμεσα σε μνημονιακές και αντιμνημονιακές δυνάμεις. Ανοίγει όμως την πιθανότητα πτώσης της κυβέρνησης, που είναι η κεντρική επιδίωξη της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αλλά και των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης. Η συνάθροιση των ψήφων του ΣΥΡΙΖΑ με τη ΔΗΜ.ΑΡ., το ΠΑΣΟΚ και το ΚΚΕ θα δημιουργήσει σε μια ψηφοφορία στη Βουλή δύναμη που μπορεί να ακυρώσει τη μεθόδευση της τροπολογίας και να θέσει προ του πραγματικού διλήμματος τους βουλευτές της Ν.Δ., όλους.

Ο αντιπρόσωπος, ο σωματοφύλακας και ο αρχιμανδρίτης... ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

Σοκαριστική ήταν η προ ημερησίας διατάξεως συνεδρίαση της Βουλής για την αγροτική πολιτική. Ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς, από το 1977(!) βουλευτής, παρουσιάστηκε λες και μόλις έπεσε με αλεξίπτωτο σε αυτόν τον τόπο. Μας έκανε μάθημα για τη σπουδαιότητα και τις δυνατότητες της αγροτικής οικονομίας. Λες και για τη διάλυσή της και τη συρρίκνωση παραγωγής και αγροτικού πληθυσμού, ευθύνονται κάποιοι άγνωστοι. Ο αθεόφοβος, παρότι εκλέγεται στη Μεσσηνία και υποτίθεται πως ξέρει από λάδι, μόνον που δεν έβαλε τα κλάματα για την εκμετάλλευση που υφίστανται οι ελαιοπαραγωγοί από τους αδίστακτους Ιταλούς εμπόρους! ΕΨΑΞΑ να δω πόσα ελαιοτριβεία έχει ο νομός Μεσσηνίας. Να το γράψω ολογράφως, εκατόν είκοσι! Έχει όμως μία σύγχρονης τεχνολογίας και υψηλών δυνατοτήτων μονάδα τυποποίησης και ραφιναρίσματος για να αναδειχθεί η υπεραξία του περίφημου ελληνικού ελαιολάδου; Υπάρχει ικανός φορέας προώθησης εξαγωγών και στοιχειωδώς ανεπτυγμένα εμπορικά τμήματα στις πρεσβείες μας στο εξωτερικό, ώστε τα εξαγώγιμα ελληνικά προϊόντα να φτάνουν στα ράφια των ξένων μαγαζιών;

Μοιραία, εδώ και κάμποσα χρόνια, το ελληνικό λάδι το αγοράζουν πάμφθηνα οι ξένοι και το χρησιμοποιούν ως εσάνς των δικών τους ελαιολάδων που και λόγω της βιομηχανοποιημένης καλλιέργειας, δεν μπορούν να συναγωνιστούν σε ποιότητα το ελληνικό. Χρόνια κρατάει αυτή η κολώνια! Βολεύτηκαν οι πολιτευτάδες του πελατειακού συστήματος, αφού 120 ελαιοτριβεία σημαίνει 120 πρόεδροι και αφεντικά, επιδοτήσεις και πολιτικά πάρε-δώσε για να δουλεύει άνετα το γκουβέρνο. ΜΙΛΗΣΕ ο Σαμαράς για τα καπνά. Η πολυεθνική Φίλιπ Μόρις θέλει να αγοράσει το 50% της ελληνικής παραγωγής καπνών ανατολικού τύπου. Δεν είναι και λίγο, πράγματι. Αν δεν επρόκειτο για την εκμετάλλευση του πρωτογενούς τομέα, όπως έκαναν και κάνουν οι ισχυροί στην Αφρική και στις υπό ανάπτυξη χώρες, η είδηση θα είχε άλλη αξία. Όταν όμως, δίπλα στην πρωτογενή παραγωγή, δεν αναπτύσσεται η μεταποίηση, η χώρα που μένει σε τέτοιες οικονομικές σχέσεις δεν θα αναπτυχθεί, αφού δεν θα υπάρξει δευτερογενής τομέας και νέες θέσεις εργασίας υψηλής προστιθέμενης αξίας. Σημειωτέον ότι μία θέση στον πρωτογενή γεωργικό τομέα δίνει έξι θέσεις στην αντίστοιχη μεταποίηση και μία θέση στην κτηνοτροφία δίνει δώδεκα! Η διάλυση της καπνικής παραγωγής και επεξεργασίας στην Ελλάδα φαίνεται πως έγινε από τους

γνωστούς άγνωστους. Η χρεωκοπία της ΣΕΚΑΠ της κορυφαίας συνεταιριστικής βιομηχανίας τσιγάρων, με διεθνή πατέντα Έλληνα επιστήμονα που δημιούργησε το Biofilter δεν αφορά κανέναν; Ούτε τον πρώην υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, πρώην βουλευτή Ξάνθης της Ν.Δ., που οδηγεί το εργοστάσιο στη διάλυση; ΑΓΑΝΑΚΤΗΣΕ ο κ. Σαμαράς με την Αγροτική Τράπεζα, που χρηματοδοτεί τους αγρότες μόλις με το 13% των χορηγούμενων πιστώσεων. Φοβερός! Το κόμμα του έχει λάβει δάνεια ύψους 105 εκατ. ευρώ από την ΑΤΕ, με λήξη εξόφλησης το τρέχον έτος, ενώ από την ίδια -ειδικού σκοπούτράπεζα το ΠΑΣΟΚ έχει λάβει 97 εκατ. ευρώ, τα οποία -παρομοίως-

Οι... Σαμαροβενιζέλοι μίλησαν για τη διάλυση και τη συρρίκνωση παραγωγής και αγροτικού πληθυσμού, λες και ευθύνονται κάποιοι άγνωστοι

πρέπει να εξοφληθούν εφέτος! Από την εποχή που το ΠΑΣΟΚ διόρισε τον κομματικό του ταμία κ. Λάμπρου επικεφαλής στην ΑΤΕ (καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση για πλημμεληματική απιστία κατ’ εξακολούθηση), η δυστυχής τράπεζα έγινε κομματικό παραμάγαζο. ΝΑ ΑΝΑΦΕΡΘΟΥΜΕ στο ελληνικό γιαούρτι που το πουλάει σε Γαλλία, Ισπανία και Λατινική Αμερική με τίτλο «Griego Yoghourt» η γαλλική Danone και στις ΗΠΑ ένας Τούρκος επιχειρηματίας που το έχει ονομάσει Chopanis; Να ρωτήσουμε τι ενέργειες έχει κάνει το ελληνικό ΥΠΕΞ για την προστασία ονομασίας προέλευσης; Μια φορά που επιχείρησα να το κάνω, η έρευνά μου κράτησε 3 μήνες και η απάντηση ήταν «ευχαριστούμε για την ενημέρωση»! Ας σταματήσουμε εδώ με τις αφέλειες του... νεόμαγκα Αντώνη, που παριστάνει τον σωτήρα πρωθυπουργό, ενώ απλά είναι αντιπρόσωπος της Μέρκελ στην Ελλάδα. ΕΧΕΙ όμως φίλους. Ο ιατρικός κόσμος έμεινε άφωνος από το παραλήρημα του Βενιζέλου (τον οποίο -εύστοχα- χαρακτήρισε σωματοφύλακα του Σαμαρά ο Π. Καμμένος) κατά του Αλέξη Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ. Ανασυγκροτεί με αυτή τη ρητορική λάσπης και συνενοχής (βρώμικος εγώ, βρώμικος και εσύ) τη φευγάτη κοινωνική βάση του ΠΑΣΟΚ; Μπορεί ο τύπος να είναι θρασύς και αμοράλ,

αλλά βλάκας δεν είναι. Η πολιτική (και προσωπική) του επιβίωση εξαρτάται από την προστασία του Σαμαρά. Όσο το ΠΑΣΟΚ μένει εντός Βουλής θα το... πουλάει ως μνημονιακό δεκανίκι. Και όσο η κατάθεση με τα στοιχεία Χριστοφοράκου για το σκάνδαλο Siemens κρατούνται μυστικά στο συρτάρι της Μέρκελ, έχουμε το δικαίωμα να αμφισβητούμε την ανεξαρτησία των ανδρών (και των κομμάτων) που χειρίζονται τα εθνικά μας συμφέροντα. ΟΛΟΚΛΗΡΩΝΟΥΜΕ με την -κυριολεκτικά- θλιβερή ομιλία ενός τέως αριστερού που εκφωνήθηκε από άμβωνος με ρητορική και ύφος αρχιμανδρίτη. Ο Φώτης Κουβέλης, σαν να μην άκουσε τις υποσχέσεις - δεσμεύσεις Σαμαρά στους αγρότες, εκφώνησε μια επανάληψη, λέγοντας πως αυτά θα τα διεκδικήσουμε (!) και θα πρέπει να γίνουν, διότι βοηθάνε! Ή δεν έχουν καταλάβει τι γίνεται, γιατί γίνεται και πού πάει το πράγμα, κάτι που αδυνατώ να πιστέψω, ή μασκαρεύονται πίσω από ηθικοπλαστικές γενικούρες για να απολαύσουν ατιμώρητοι (νομίζουν) το μέλι της εξουσίας.

ΥΓ.: Ελπίζω ο κ. Μπράμος της ΔΗΜ.ΑΡ. να πάρει τη διευθυντική θέση στην ΕΡΤ ώστε να μην ρίξει την κυβέρνηση ο κ. Φώτης. dchristou52@gmail.com

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

15

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΣ

Ο «φτερωτός γιατρός» προσγειώθηκε στις φυλακές Διαβατών... ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΡΟΥΛΑ ΠΛΗΚΑ

Με την καταδίκη του Βασίλη Παπαγεωργόπουλου σε ισόβια κάθειρξη ως ηθικού αυτουργού του μεγάλου οικονομικού σκανδάλου στα ταμεία του Δήμου Θεσσαλονίκης και τη φυλάκισή του, αποκαθηλώθηκε πλήρως στη συνείδηση των πολιτών το σκληρό νεοδημοκρατικό σύστημα, που επί χρόνια κυβερνούσε τη Θεσσαλονίκη. Είχε προηγηθεί η αποκαθήλωση του Παναγιώτη Ψωμιάδη, που κρίθηκε από τη δικαιοσύνη ένοχος για παράβαση καθήκοντος...

Έχαιραν στήριξης από τη Ν.Δ. Και οι δύο «γαλάζιοι» τοπάρχες μέχρι την ύστατη ώρα έχαιραν της πλήρους στήριξης του κόμματός τους. Τόσο ο Κ. Καραμανλής όσο και ο διάδοχός του Αντ. Σαμαράς γνώριζαν καλά ότι τα δύο ισχυρά στελέχη εμπλέκονται σε υποθέσεις με οσμή οικονομικών σκανδάλων. Παρ’ όλα αυτά εξυμνούσαν τον ρόλο τους στο κόμμα και στην τοπική κοινωνία. Ο σημερινός πρωθυπουργός, πέρα από τη γνωστή του δήλωση στο βήμα της ΔΕΘ, ότι «ο Β. Παπαγεωργόπουλος είναι ένας έντιμος άνθρωπος που έχει προσφέρει πολλά στη Θεσσαλονίκη», όταν έδινε τη μάχη για να κερδίσει την προεδρία της Ν.Δ., στηρίχθηκε πολύ στο λεγόμενο «σύστημα Παπαγεωργόπουλου» στη Θεσσαλονίκη. Όπως στηρίχθηκε

και στο λεγόμενο «σύστημα Ψωμιάδη» στην τελευταία εθνική προεκλογική μάχη, χρίζοντας τον έκπτωτο περιφερειάρχη υπεύθυνο του προεκλογικού αγώνα της Ν.Δ. σε όλη τη Βόρεια Ελλάδα. Δεν είναι τυχαίο, πάντως, ότι στην επιστολή που έγραψε ο Β. Παπαγεωργόπουλος μέσα από το κελί 9 των φυλακών στα Διαβατά αφήνει υπονοούμενα για τη στάση της Ν.Δ. στην υπόθεσή του. «Μήπως η Ν.Δ., αντί της αμήχανης αμυντικής στάσης, πρέπει να αναθέσει σε διακεκριμένη ομάδα νομομαθών τη συγκεκριμένη υπόθεση για να βγάλει σημαντικά συμπεράσματα για την περαιτέρω πορεία της;» διερωτάται. Στον χορό του Ζαλόγγου... Στη Θεσσαλονίκη σχεδόν κανείς δεν εκτιμούσε ότι ο «ατσαλάκωτος δήμαρχος» θα κατέληγε πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Εξάλλου η ατιμωρησία των πολιτικών προσώπων είναι παροιμιώδης στη χώρα μας. Έτσι, η βαριά ποινή της ισόβιας κάθειρξης που εισέπραξε, με αποτέλεσμα την άμεση μεταφορά του στις φυλακές Διαβατών, εξέπληξε τους περισσότερους πολίτες, αλλά και τον ίδιο, παρ’ ότι όταν οι παρατηρητές έβλεπαν βέβαιη καταδίκη. Και αυτό διότι ο πρώην δήμαρχος ταυτίστηκε απόλυτα με τον πρώην γ.γ. του δήμου και πιστό συνεργάτη του Μιχ. Λεμούσια, ο οποίος επίσης καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη και είχε ήδη προφυλακιστεί για την υπό-

θεση. Και οι δύο προσπάθησαν να πείσουν, αλλά ματαίως, ότι μόνος υπεύθυνος για την υπεξαίρεση - μαμούθ από τα ταμεία του δήμου είναι ένας επίορκος υπάλληλος, ο πρώην ταμίας Παν. Σαξώνης. Ο τελευταίος παραδέχτηκε την ενοχή του και βοήθησε να ξετυλιχθεί το κουβάρι της υπόθεσης. Ο πρόεδρος της έδρας έδωσε στον πρώην δήμαρχο τη δυνατότητα να διαχωρίσει τη θέση του από τον στενό του συνεργάτη. «Κρατιέστε χέρι χέρι στον χορό του Ζαλόγγου...» του είπε. «Μείνατε απόλυτα ταυτισμένος μαζί του. Μπορεί ο γενικός γραμματέας, ο στενότατος συνεργάτης σας, να τα έκανε αυτά ερήμην σας;» τον ρώτησε και εκείνος απάντησε «και εγώ περιμένω την κρίση σας...».

«Μηχανή» υπεξαιρέσεων Την περασμένη Τετάρτη ήρθε η ώρα της κρίσης. «Ένοχος» αποφάνθηκε το δικαστήριο (και) για τον Β. Παπαγεωργόπουλο, και χωρίς να του αναγνωρίσει κανένα ελαφρυντικό, τον καταδίκασε σε ισόβια κάθειρξη. Ο πρόεδρος της έδρας, που έχει τη φήμη ενός καλού δικαστή, άφησε ξεκάθαρα να εννοηθεί ότι το δικαστήριο δεν έχει καμία αμφιβολία ως προς τον ρόλο του πρώην δημάρχου και του στενού του συνεργάτη στην υπόθεση. Διαβάζοντας το σκεπτικό της απόφασης, μεταξύ άλλων, τόνισε: «Ο δήμαρχος όρισε ως γενικό γραμματέα τον στενό συνεργάτη του. Οι

δυο τους συνδέονταν στενότατα και ταυτίστηκαν στην κοινή γνώμη. Ο Μ. Λεμούσιας αναζητούσε μια ‘πηγή’ χρημάτων με πρόσχημα την ενίσχυση της παράταξης του Β. Παπαγεωργόπουλου. Ο γενικός γραμματέας προέτρεψε τον Π. Σαξώνη να υπεξαιρεί. Γνώστης ήταν και ο Β. Παπαγεωργόπουλος. Έστησαν ‘μηχανή’ υπεξαιρέσεων. Έφταναν χρήματα στα χέρια του δημάρχου αλλά δεν ήθελε να γνωρίζει την προέλευσή τους». Εξάλλου ο πρώην ταμίας στην απολογία του είχε περιγράψει ότι πήγαινε τα υπεξαιρεθέντα ποσά στο γραφείο του Μιχ. Λεμούσια μέσα σε σακούλες και πως ο τότε δήμαρχος «γνώριζε, αλλά δεν ήθελε να ξέρει από πού προέρχονται» τα χρήματα. «Δεν αρκεί ούτε το λευκό ποινικό μητρώο. Οι σπουδαίες αθλητικές επιδόσεις δεν μπορούν να θεμελιώσουν την απονομή του ελαφρυντικού. Θα έπρεπε να σταθούν στοιχεία ήθους αποτρεπτικά στην εγκληματική δραστηριότητα. Το πληγέν έννομο αγαθό είναι το δημοτικό χρήμα. Εκδήλωσαν αμέσως πράξεις διαφθοράς με το που ανέλαβαν τη διοίκηση. Δεν εκδήλωσαν κάποια μεταμέλεια. Ήταν εξοικειωμένος με το οικονομικό έγκλημα» τόνισε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του δικαστηρίου, όταν εξήγησε γιατί το δικαστήριο δεν αναγνωρίζει κανένα ελαφρυντικό για τους κατηγορούμενους. Μάλιστα, όταν ο Β. Παπαγεωργόπουλος, ακούγοντας την ποινή του,

σχολίασε: «Δεν έχω καμία σχέση. Κάποιοι θα πεθάνουν με τύψεις», ο πρόεδρος απάντησε «Πάντως όχι εμείς».

Πού πήγαν τα λεφτά; Αυτό που δεν ξεκαθάρισε κατά τη διάρκεια της πολύκροτης δίκης είναι το τι απέγιναν τα περίπου τα 17,9 εκατ. ευρώ που έκαναν «φτερά» από τα ταμεία του Δήμου Θεσσαλονίκης. Θεωρείται βέβαιο ότι ένα μέρος τους, ξοδεύτηκε σε πολυδάπανες προεκλογικές εκστρατείες και «τάισε» τη διαιώνιση του συστήματος. Πολλοί δεν αποκλείουν μέρος τους να έφθασε και σε κομματικά γραφεία, ειδικά το διάστημα που η Ν.Δ. ήταν για πολλά χρόνια στην αντιπολίτευση. Ένα άλλο μέρος φαίνεται να βοήθησε στο αυγάτισμα ακίνητης και κινητής περιουσίας των πρωταγωνιστών του σκανδάλου. Ο Π. Σαξώνης, αν και απλός υπάλληλος, ζούσε πολυτελή ζωή. Διατηρούσε νυχτερινά μαγαζιά και μια αθλητική ομάδα... Μάλιστα είχε στη δούλεψή του στα νυχτερινά κέντρα έναν άλλο υπάλληλο του δήμου που σήμερα είναι βουλευτής της φασιστικής Χρυσής Αυγής, τον Αντώνη Γρέγο. Εντύπωση προκάλεσε στο δικαστήριο ότι ο τελευταίος κάλυψε πλήρως το κύκλωμα που δρούσε στον δήμο, από το οποίο σιτιζόταν και αυτός.

Αυτή τη Δευτέρα στην ΣΕΛΙΔΕΣ

16

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

AΡΘΡΑ

Ποιoς θα λάβει το ραβασάκι από τη Ρώμη; Αν οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο έχουν βάλει σκοπό να διαλύσουν τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες, με πρώτες-πρώτες τις δημοκρατίες της νότιας Ευρώπης, σίγουρα βρίσκονται σε καλό δρόμο. Και αν στους στόχους των Βρυξελλών και του Βερολίνου είναι η υπερενίσχυση ενός κύματος καλπάζοντος ευρωσκεπτικισμού, βρίσκονται σε ακόμη καλύτερο δρόμο. Ας συνεχίσουν λοιπόν την προσπάθεια. Μπορούν και περισσότερα. Και καλύτερα… ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Είναι το πρόγραμμα αυστηρής λιτότητας που επιβλήθηκε στους Ιταλούς (δίχως μνημόνιο πάντως, και ασφαλώς πολύ ηπιότερο από το δικό μας) που «ψήφισε» προχθές στην Ιταλία. Και έφερε τα γνωστά τερατώδη αποτελέσματα. Και είναι επίσης η αυθάδης παρέμβαση επιφανών εκπροσώπων της ευρωπαϊκής ελίτ στα εσωτερικά των γειτόνων μας. Εκεί όπου ο Σόιμπλε, ο Σουλτς και κάμποσοι άλλοι επεχείρησαν να υποδείξουν στους Ιταλούς τι να ψηφίσουν και τι να μην ψηφίσουν. Τα καλά τα δικά μας δηλαδή. Ε, λοιπόν, ο εκλεκτός τους Μάριο Μόντι καταβαραθρώθηκε. Όσο για τον Μπερσάνι, απέναντι στον οποίον

επεδείκνυαν «ευμενή ανοχή», ίσα που διεσώθη. Κατάφεραν λοιπόν οι ευρωπαϊκές κεφαλές να νεκραναστήσουν τον Μπερλουσκόνι και να αναδείξουν σε ρυθμιστή της πολιτικής κατάστασης τον απίθανο Γκρίλο. Πάλι καλά δηλαδή που οι Ιταλοί γλιτώσανε (κάτι που εμείς δεν καταφέραμε) την απειλή του νεοφασισμού. Ας πάνε τώρα να βγάλουν τα κάστανα από τη φωτιά η Μέρκελ και οι ομόφρονές της. Όταν πρόκειται για την Ιταλία, μέλος της G8, την τρίτη σε μέγεθος οικονομία της Ευρωζώνης. Και να πεις ότι μαθαίνουν από τα παθήματά τους; Α, μπα, συνεχίζουν και μετεκλογικά τις χονδροειδείς υποδείξεις. Για το τι είδους κυβέρνηση πρέπει να σχηματιστεί στην Ιταλία, από ποιους και πότε. Βρίσκονται σε καλό δρόμο λοιπόν αν σκοπός τους είναι να διαλύσουν

τις ευρωπαϊκές δημοκρατίες. Σειρά έχουν η Πορτογαλία και η Ισπανία. Αν όχι και η Γαλλία. Όσο για την «ευρωπαϊκή ιδέα», βρίσκεται ήδη σε άτακτη υποχώρηση στη συνείδηση των Ευρωπαίων πολιτών. Έπεσε, βλέπεις, στα χέρια της Μέρκελ…

Απέναντι στις γερμανικές εμμονές Η περίπτωση της Ιταλίας αποδεικνύει βεβαίως, και για τους τελευταίους δύσπιστους, πως η κρίση είναι συστημική. Πως πρόκειται για βαθιά δομική κρίση της Ευρωζώνης. Εδώ η Ιταλία με τη θηριώδη πρωτογενή παραγωγή, καθαρά βιομηχανική χώρα, και παραπαίει. Οι δε πολίτες της περνούν των παθών τους τον τάραχο. Και αντιδρούν με τον άτσαλο τρόπο που αντέδρασαν. Μονάχα η ευρωπαϊκή ηγεσία δεν μπορεί να το καταλάβει ή δεν θέλει να το παραδεχθεί. Κι όλ’ αυτά επειδή οι Γερμανοί και κάποιοι από τους πειθήνιους «ακολούθους» τους εννοούν να τραβούν την Ευρώπη προς τα πίσω. Να επιβάλλουν σκληρή δημοσιονομική λιτότητα καθαρά τιμωρητικού χαρακτήρα. Να επιτρέπουν στις αγορές να επικυριαρχούν επί της πολιτικής. Να ε-

μποδίζουν τη λήψη των μέτρων εκείνων που θα ανακούφιζαν τις οικονομίες των χωρών και θα έδιναν ανάσα στους λαούς. Επικρατεί στην Ευρώπη αλλά και στην Ελλάδα η αντίληψη ότι τα δεινά των λαών της θα αμβλυνθούν από το φθινόπωρο, μετά τις γερμανικές εκλογές. Οπότε η Μέρκελ θα έχει πιθανότατα εξασφαλίσει τη επανεκλογή της και θα απεμπλακεί από την υποχρέωση να δίνει εξετάσεις αυστηρότητας στους ψηφοφόρους της. Μακάρι να ήταν έτσι, αν και ως τότε δεν ξέρω ποιοι και πόσοι από τους πληττόμενους λαούς θα έχουν αντέξει. Φοβάμαι ότι και μετά τις γερμανικές εκλογές δεν πρόκειται ν’ αλλάξει τίποτα. Δεδομένου ότι η πολιτική την οποία έχουν επιλέξει και την οποία επιβάλλουν στους ευρωπαϊκούς λαούς είναι προϊόν της βαθύτατα συντηρητικής τους αντίληψης για τα ευρωπαϊκά πράγματα. Η θρησκευτικού χαρακτήρα προσήλωση στην σκληρή λιτότητα, η διάλυση μέχρις ακυρώσεως των εργασιακών σχέσεων, η επικυριαρχία των αγορών, και ως συνέπεια η μονιμότητα της εγκατάστασης του γερμανικού imperium, όλ’ αυτά βρίσκονται στον σκληρό πυ-

ρήνα της ιδεολογίας τους. Οπότε δύσκολο, πολύ δύσκολο να «διορθωθεί» το παραμικρό. Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι ν’ αλλάξουν από μόνοι τους οι Γερμανοί. Το ζήτημα είναι να υποχρεωθούν να το κάνουν. Δεν είναι άραγε τώρα η ώρα για ένα ισχυρό διεκδικητικό μέτωπο των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου; Μέτωπο που δυναμικά θα απαιτήσει την «άλλη» πολιτική; Αν όχι τώρα, πότε; Και δεν είναι μήπως η ώρα για τη συντονισμένη, μαζική, επιθετικά διεκδικητική έκφραση των λαϊκών κινημάτων του ευρωπαϊκού Νότου; Έτσι ώστε η λαϊκή οργή να μην καταξοδεύεται σε στείρες επιλογές εκτόνωσης τύπου Γκρίλο ή και Μπερλουσκόνι. Αλλά να γονιμοποιείται πολιτικά και να παράγει. Αν όχι τώρα, πότε; Κι εδώ αναδύεται ο ρόλος, το χρέος αλλά και οι ευθύνες της Αριστεράς. Της Αριστεράς που στην Ιταλία δεν τα κατάφερε. Όμως αλλού, στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, μπορεί να τα καταφέρει. Και χρωστάει να τα καταφέρει. Αν όχι τώρα, πότε;…

Τους φταίει ο λαϊκισμός ή μήπως ο ίδιος ο λαός; «Ύστερ’ απ’ την εξέγερση της 17 του Ιούνη, ο γραμματέας της Ένωσης Λογοτεχνών έβαλε και μοιράσανε στη λεωφόρο Στάλιν προκηρύξεις που λέγανε πως ο λαός έχασε την εμπιστοσύνη της κυβέρνησης και δεν μπορεί να την ξανακερδίσει παρά μονάχα με διπλή προσπάθεια. Δε θα ‘ταν τότε πιο απλό, η κυβέρνηση να διαλύσει το λαό και να εκλέξει έναν άλλον;» Μπέρτολτ Μπρεχτ, «Η λύση» (1953) ΤOY ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Μ’ αυτόν τον ποιητικό σαρκασμό αντιμετώπισε ο Μπρεχτ τον αυταρχισμό του ανατολικογερμανικού καθεστώτος απέναντι στην πρώτη εξέγερση που αντιμετώπισε. Με έναν ανάλογο, προβλέψιμο αυταρχισμό αντέδρασε η ηγεσία της Ε.Ε. στον εκλογικό κόλαφο που της επιφύλαξαν οι Ιταλοί. Γιατί, πέρα από τις πολυσχιδείς αναλύσεις του αποτελέσματος, το λιτό μήνυμα των Ιταλών είναι ευανάγνωστο: όχι στη λιτότητα, όχι στη δικτατορία των Βρυξελλών, όχι στη διακυβέρνηση των τεχνοκρατών τύπου Μόντι. Το αντι-μήνυμα με το οποίο αντέδρασαν συλλήβδην αγορές, ευρωκράτες, ΜΜΕ και πολιτικοί όλου του

φάσματος, συμπεριλαμβανομένης μερίδας της Αριστεράς, ήταν ο μικρόψυχος αφορισμός περί έκρηξης του «λαϊκισμού». Ουσιαστικά όλοι τους έκαναν κυριολεξία τον ποιητικό σαρκασμό του Μπρεχτ: αν ήταν δυνατόν να διέλυαν τον ιταλικό λαό για να εκλέξουν έναν άλλο... Διατρέχοντας τις περισσότερες βαρύγδουπες αναλύσεις ξένων και εγχωρίων σχολιαστών, παρατηρεί κανείς κατάχρηση του όρου «λαϊκισμός» για να περιγραφεί η θεαματική εισβολή στο προσκήνιο του κινήματος του Γκρίλο, αλλά και η «νεκρανάσταση» του δημοσκοπικά πεθαμένου μέχρι πρότινος, αλλά ρητορικά ευρωσκεπτικιστή πλέον Μπερλουσκόνι. Οι απαξιωτικές αναφορές στον «λαϊκισμό» έρχονται ως φυσική συνέχεια της υστερίας για «άνοδο των άκρων», που ανακατεύει εντέχνως την υποκριτική ανησυχία για

τους νεοναζί με την πίεση προς τη ριζοσπαστική Αριστερά να μπει στο «καλούπι» της συναίνεσης. Στις πληθωρικές αναφορές στον «λαϊκισμό» μπλέκονται η παραπλάνηση και η θεμελιώδης άγνοια. Αναρωτιέμαι τι είδους απάντηση θα έδιναν οι δημοσιολόγοι της ευκολίας στο απλό ερώτημα: «Και τι είναι λαϊκισμός;». Ο μέσος πολίτης δικαιούται, με βάση τα τραυματικά του βιώματα, να ταυτίζει τους λαϊκιστές με τους δημαγωγούς της αρχαίας Αθήνας, τους δημοκόπους και ψεύτες πολιτικούς που αποσπούν την ψήφο τους με υποσχέσεις τις οποίες διαψεύδουν άμα τη εκλογή τους. Αλλά για το τι εστί λαϊκισμός από τη σκοπιά της πολιτικής επιστήμης χρειάζεται να προσφύγει κανείς στους μελετητές του φαινομένου, που διατρέχει τις δημοκρατίες από καταβολής τους. Ο Αργεντίνος διανοητής Ερνέστο Λακλάου δίνει τον πιο πυκνό ορισμό του: «Είναι η διχοτόμηση του κοινωνικού πεδίου ανάμεσα στους ‘προνομιούχους’ και τους ‘μη προνομιούχους’. Ο λαϊκιστής απευθύνεται στους τελευταίους, παρακάμπτοντας το θεσμικό πλαίσιο της κοινωνίας, και ζητάει την υποστήριξή τους, ώστε να ανατραπεί το υπάρχον κατεστημένο». Έτσι απάντησε προ πενταετίας ο ί-

διος στο περιοδικό «Σύγχρονα Θέματα», με πλήθος αναφορών σε ιστορικά παραδείγματα, ακόμη και ελληνικά, όπως ο Ανδρέας Παπανδρέου. Κατά τον Λακλάου ο λαϊκισμός είναι ένα ιδεολογικά «ουδέτερο» φαινόμενο και τελικά σταθερό στοιχείο της πολιτικής διαδικασίας που, στις εξάρσεις του, συμπυκνώνει τη δυσφορία των υποτελών τάξεων απέναντι σε επιλογές της πολιτικής και οικονομικής ελίτ. Ο εσμός των «αντι-λαϊκιστών», που εμφανίζονται ταυτόχρονα ως εκφραστές ενός δογματικού, μεταφυσικού «ρεαλισμού», αποκρύπτει το γεγονός ότι η κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην Ελλάδα και τις άλλες υπό δημοσιονομική κατοχή χώρες της Ευρωζώνης επιβλήθηκε με κραυγαλέα παράκαμψη του «θεσμικού πλαισίου» της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας. Με κανονικά συνταγματικά πραξικοπήματα και με την επιβολή μιας δημοσιονομικής χούντας των Βρυξελλών. Αλλά και με μια υστερική επιστράτευση λαϊκιστικών διχοτομήσεων ανάμεσα σε «εργατικούς Βόρειους και τεμπέληδες Νότιους Ευρωπαίους», σε «διεφθαρμένη και τίμια Ελλάδα» ή σε «προνομιούχους δημοσίους υπαλλήλους και καταπιεσμένους από το Δημόσιο ιδιωτικούς». Ο νεοεφιλελευθερισμός, πεμπτουσία της «ρεάλ πολιτίκ» των

μνημονιοφρόνων, επέλασε στην κοινωνία καβάλα στ’ άλογο ενός ακραίου λαϊκισμού που δημιούργησε απέχθεια για κάθε τι κρατικό, δημόσιο, συλλογικό και λαϊκό, αφήνοντας πεδίο ελεύθερο μόνο στην ασυδοσία των οικονομικών ελίτ. Επομένως το πρόβλημα των «αντιλαϊκιστών» δεν είναι ο λαϊκισμός του Γκρίλο ή του Μπερλουσκόνι, η αξιοπιστία των οποίων θα κριθεί σύντομα, αλλά το πρόσημο που του έδωσε η πλειοψηφία της ιταλικής κοινωνίας επιλέγοντας να εκτραπεί από την «ορθοδοξία» του ευρωπαϊκού μονόδρομου, τον «ορθολογισμό» της λιτότητας και τον «ορθό δρόμο των μεταρρυθμίσεων». Το πρόβλημά τους είναι ο ίδιος ο λαός και η δημοκρατική του επιλογή. Θα ήταν μικρό το κακό αν ο αυταρχικός ελιτισμός που εκφράζεται στον α λα καρτ «αντι-λαϊκισμό» εξαντλούνταν σε μερικούς δημοσιολόγους. Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι αυτός είναι ο πυρήνας της σκέψης των ευρωκρατών και, πολύ περισσότερο, η ουσία του ευρωπαϊκού θεσμικού τέρατος. Ο λαοί και οι δημοκρατικές τους επιλογές είναι ανεκτοί μόνο στον βαθμό που επικυρώνουν τις επιλογές του χρηματοπιστωτικού «διευθυντηρίου». Όσο αποκλίνουν απ’ αυτές, τόσο το χειρότερο και για τους λαούς και για τις δημοκρατίες.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΡΘΡΑ

Η σημασία της επαναφοράς του κατώτατου μισθού ΤΩΝ ΣΠΥΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΚΑΙ ΓΑΒΡΙΗΛ ΣΑΚΕΛΛΑΡΙΔΗ*

Την τελευταία εβδομάδα έχει γίνει πολύς λόγος γιαι «το τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ με τους μισθούς». Έστω κι αν η συζήτηση αυτή ανοίγει υπό την πίεση των χαλκείων της Ν.Δ., έχουν γραφτεί τρία πολύ ενδιαφέροντα άρθρα1, που προωθούν τον διάλογο τόσο από την πλευρά του οικονομικού προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ όσο και από την πλευρά της στρατηγικής της Αριστεράς. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή λοιπόν. Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να καταργήσει την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου 6-28/2/2012 με την οποία

μειώνεται ο κατώτατος μισθός κατά 22% και κατά 32% για τους νέους κάτω των 25 και να τον επαναφέρει στα 751 ευρώ. Μια τέτοια κίνηση, που πρέπει να αποτελέσει -έστω και σε συμβολικό επίπεδο- την πρώτη πράξη της κυβέρνησης της Αριστεράς, συνεπάγεται και αύξηση του επιδόματος ανεργίας στα 461,5 ευρώ. Γιατί να το κάνει αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ; Ο πρώτος λόγος σχετίζεται με το οικονομικό του πρόγραμμα, την ανάσχεση δηλαδή της ύφεσης μέσω της ενίσχυσης του διαθέσιμου εισοδήματος. Ο Ηλ. Ιωακείμογλου -στα δύο άρθρα του- έχει περιγράψει επαρκώς τον μηχανισμό εκκίνησης ενός «ενάρετου κύκλου» που μπορεί να σπάσει τον αντίστοιχο «φαύλο κύκλο λιτότητας-ύφεσης», μέσω της αύξησης της κατανάλωσης των χαμηλότερων εισοδηματικών στρωμάτων, η οποία εν τέλει θα οδηγήσει και σε μεγαλύτερα φορολογικά έσοδα. Σίγουρα υπάρχει προβληματισμός για το κατά πόσο επαρκεί η αύξηση της κατανάλωσης για να αναστραφεί μια τέτοια ύφεση. Παρά τον μεγάλο πολλαπλασιαστή κατανάλωσης, η επίδραση των εισαγωγών και η σχέση τους με το καταναλωτικό πρότυπο, αλλά και οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες από την πλευρά της προσφοράς (αύξηση εργατικού κόστους) μπορεί να αποδυναμώσουν το θετικό αποτέλεσμα

της κατανάλωσης στην ανάπτυξη. Επομένως και οι επενδύσεις είναι απαραίτητες. Ο δευτερός λόγος είναι ότι αυτή η συμβολική κίνηση αποτελεί προϋπόθεση για να επιτευχθεί αυτό που περιγράφει ο Σπ. Λαπατσιώρας: Δηλαδή «τα κινήματα, μέσω των θεσμών που θα ιδρύσει ή θα επανιδρύσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, να αναπτυχθούν, να κινητοποιήσουν κάθε διαθέσιμο κοινωνικό πόρο, ώστε την τυπική δυνατότητα αλλαγής της κατανομής ισχύος που θα συνιστούν οι νομοθετικές παρεμβάσεις να την καταστήσουν πραγματική». Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα αποτελέσει σήμα προς όλη την κοινωνία, αλλά και τους δανειστές, ότι αυτή η κυβέρνηση θέτει ως απόλυτη

Ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να καταργήσει την Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου με την οποία μειώνεται ο κατώτατος μισθός και να τον επαναφέρει στα 751 ευρώ και το επίδομα ανεργίας στα 461,5 ευρώ. Η αύξηση του κατώτατου μισθού θα αποτελέσει σήμα προς όλη την κοινωνία, αλλά και τους δανειστές, ότι αυτή η κυβέρνηση θέτει ως απόλυτη προτεραιότητα τη βιωσιμότητα των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων και των ανέργων

προτεραιότητα τη βιωσιμότητα των χαμηλών εισοδηματικών στρωμάτων και των ανέργων. Για να υπάρξει η απαραίτητη κινητοποίηση της κοινωνίας, που θα στηρίξει την Αριστερά στις μικρές και τις μεγάλες ρήξεις και στην κατάκτηση της εξουσίας, πρέπει πρώτα απ’ όλα να πιστέψει ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δεν θα την διαψεύσει. Ότι αξίζει να την υπερασπιστεί στην τιτάνια «αντιπολίτευσή της απέναντι στο κράτος», επειδή παλεύει για το συμφέρον της. Δεν αρκεί όμως μόνο αυτή η επαναφορά του κατώτατου μισθού. Απαιτείται παράλληλα και η κατάργηση των λοιπών θεσμικών παρεμβάσεων στην αγορά εργασίας που θεσπίστηκαν τα τελευταία χρόνια και οι οποίες ασκούν ασφυκτική πίεση στο σύνολο των μισθών του ιδιωτικού τομέα. Ενδεικτικά αναφέρονται η κατάργηση της άρσης της «μετενέργειας», η επαναφορά της ισχύος των κλαδικών και ομοιοεπαγγελματικών συμβάσεων, η κατάργηση της περαιτέρω ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων και η άμεση ενίσχυση της Επιθεώρησης Εργασίας. Αλλά η πραγματική ενίσχυση του εργατικού κινήματος περνά αναγκαστικά και από την υπεράσπιση της συλλογικής αυτονομίας, δηλαδή τον καθορισμό του κατώτατου μισθού μέσα από τις ελεύθερες διαπραγματεύσεις εργαζομένων-εργοδοτών. Θα ήταν στρατηγικό λάθος για την Αριστερά να θεωρήσει ότι ο καθορισμός του μισθού είναι αρμοδιότητα του κράτους, μόνο και μόνο επειδή βρίσκεται η ίδια στην κυβέρνηση. Αυτός θα ήταν ο συντομότερος δρόμος προς τον εκφυλισμό, την αποπολιτικοποίηση και εν τέλει την εξαφάνιση του εργατικού κινήματος. Θα πρέπει άλλωστε να μας προβληματίσει το γεγονός ότι οι συλλογικές διαπραγματεύσεις είχαν καταντήσει μια αποκομμένη από τους εργαζόμενους διαδικασία, ενισχύοντας φαινόμενα συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας. Συνοψίζοντας, είναι δεδομένο νομίζουμε «τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ» με τους μισθούς αν βρεθεί στην κυβέρνηση. Το ζήτημα είναι τι θα κάνει σήμερα μέσα στο εργατικό κίνημα, η ενίσχυση του οποίου είναι ζωτικής σημασίας.

1. Από τον Ηλ. Ιωακείμογλου, «Τι θα κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ με τους μισθούς» στην «Εποχή» (24/2/2013) και «Μια μικρή δέσμευση με μεγάλες συνέπειες» στο www.rednotebook.gr και από τον Σπ. Λαπατσιώρα, «Μισθοί, ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση και η αντιπολίτευση» στην «Αυγή» (27/2/2013).

* Ο Σπύρος Παπακωνσταντίνου και ο Γαβριήλ Σακελλαρίδης είναι οικονομολόγοι

17 Ο επικηρυγμένος ΣΥΡΙΖΑ Και προσωπική εμπάθεια, και πολιτική εχθρότητα, και ταξικό μίσος, και αριστοκρατική περιφρόνηση για τα δεκαπενταμελή των ξεβράκωτων βρίσκει κανείς στον πόλεμο κατά του ΣΥΡΙΖΑ, που σε ορισμένες περιπτώσεις τον τελευταίο καιρό θυμίζει την «Εστία» μετά την απελευθέρωση. Και αν το δεις λίγο πιο προσεκτικά το πράγμα, θα διαπιστώσεις πως όσα εμφυλιοπολεμικά λέει για την Αριστερά η Χρυσή Αυγή με τη χοντροκοπιά και τη χυδαιότητα που τη χαρακτηρίζουν δεν διαφέρουν και πολύ από όσα λένε οι άλλοι -οι αγριεμένοι ευπατρίδες της εξουσίας. Ποιο είναι το χαρακτηριστικό αυτού του πολέμου; Η συμμετοχή με μια δυο εξαιρέσεις όλων των μεγάλων ΜΜΕ, εφημερίδων, τηλεοράσεων, ραδιοφώνων, διαδικτυακών τόπων, στο κύμα των καθημερινών επιθέσεων. Μιλάμε για πρωτοφανή πράγματα -το Mega αγκαλιά με την Truth Team, η «Καθημερινή» με τα «Παραπολιτικά», το «Πρώτο Θέμα» με τον Antenna, ο Σκάι με τα «Νέα» και το Star με τη Ζούγκλα. Και στο επίπεδο της πολιτικής ο Κουβέλης παρέα με τον Κεδίκογλου, ο Βενιζέλος με τον Βορίδη, ο Άδωνις με τη Χριστοφιλοπούλου, ο Σαμαράς με τον Μαργαρίτη -ο γραμματέας μαζί με τον αλήτη κι η παρθένα με τον Σατανά. Μιλάμε για κανονική καταδίωξη, ουρλιάζουν και σφυρίζουν φορτηγά, ΣΗΜΕΡΑ πολιτικά ραντάρ, ιδεολογικοί αποχυΕΙΝΑΙ μωτές, μηχανές όλα-τα-σφάζω-όλαΚΥΡΙΑΚΗ τα-μαχαιρώνω. Ζητούνται λέξεις, εικόνες, βίντεο, σκίτσα, σιωπές, γκριμάτσες, δημοσιογραφικές κατασκευές -ό,τι μπορεί να τραυματίσει το ΣΥΡΙΖΑ είναι καλοδεχούμενο. Από τα αγγλικά του Τσίπρα και τα δεν μασάμε μέχρι τον εντοπισμό του Σόρος στην Κουμουνδούρου. Από μια λίγο πειΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΤΕΡΟΥ ραγμένη κουβέντα ενός βουλευτή, που αποδεικνύει ότι έχουμε να κάνουμε με κόμμα της κουκούλας, μέχρι μια λίγο πειραγμένη κουβέντα άλλου βουλευτή που αποδεικνύει ότι έχουμε να κάνουμε με κόμμα στο κουκούλι -της εξουσίας φυσικά. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι επικοινωνιακά επικηρυγμένος. Ζούμε ένα είδος επικοινωνιακής παρανομίας, που όμοιό του έχει γνωρίσει η χώρα μόνο σε πολύ σκοτεινές εποχές. Και τούτου δοθέντος δύο κίνδυνοι κρέμονται πάνω από το κεφάλι του. Ο πρώτος είναι να ζαρώσει, να λειανθεί, να λιπανθεί, να ευπρεπιστεί πολιτικά, να φορέσει νοικοκυρίστικη γραβάτα, για να κερδίσει κάποιο είδος νομιμότητας και αποδοχής -από ποιον είναι άλλη ιστορία. Ο δεύτερος είναι να τον καβαλήσει μανία καταδίωξης και να αρχίσει να ρίχνει πολιτικές και επικοινωνιακές σφαλιάρες και κλωτσιές για να αποδείξει την ενοχή των κατηγόρων του, παράγοντας έτσι αστάθεια, νευρικότητα, μικρά και μεγάλα λάθη, που θα τροφοδοτούν τις επιθέσεις εναντίον του. Και αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς πρέπει να πούμε ότι ο ανελέητος βομβαρδισμός δεν παράγει μόνο κινδύνους, αλλά και κάποια αποτελέσματα - και ο νοών νοήτω. Επιδίωξη του πολέμου είναι να στριμώξουν τον ΣΥΡΙΖΑ, να τον διαβάλουν, να δημιουργήσουν ρήγματα «ρεαλιστών» και «εξτρεμιστών» στις γραμμές του, να προκαλέσουν αμφισβητήσεις της στρατηγικής του, της ταυτότητάς του, της αριστερής του εντιμότητας, να τον οδηγήσουν σε λάθη. Άλλους να τρομάξουν με την κουκούλα του εξτρεμισμού και τις παιδικές ασθένειες, άλλους να απογοητεύσουν με τον μανδύα του καθωσπρεπισμού, εγκαθιστώντας μια υγειονομική ζώνη μεταξύ της Κουμουνδούρου και των εκατομμυρίων ανθρώπων που υφίστανται την εξαθλίωση των Μνημονίων. Κάνει λάθος όποιος πιστεύει ότι αυτό το κακό κάποια στιγμή θα σταματήσει. Θα κλιμακώνεται όσο ο ΣΥΡΙΖΑ τους τρομάζει -είναι αποτέλεσμα του φόβου τους όλες οι αθλιότητες. Τρέμουν στην ιδέα ότι η Αριστερά είναι πολύ πιθανό με την πολιτική τους και την πολιτική της να αναδειχτεί πλειοψηφική δύναμη. Να γίνει κυβέρνηση. Ο Τσίπρας πρωθυπουργός -να ένας εφιάλτης που κρατάει άγρυπνα, και όχι μόνο στην Αθήνα, πολλά και ισχυρά κέντρα. Τα οποία προφανώς δεν έχουν σκοπό να παίξουν τις κουμπάρες με την εξουσία, τα κέρδη, τα προνόμια, την ταξική τους υπεροχή. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν μπορούν να παίζουν τις κουμπάρες όταν μιλούν, όταν δρουν, όταν αντιδρούν, όταν χαράζουν και εφαρμόζουν πολιτικές και οι καθ’ ύλην αρμόδιοι της Αριστεράς. Η ψυχραιμία, η σταθερότητα και η σοβαρότητα σε τέτοιες κρίσιμες στιγμές είναι κορυφαίες πολιτικές αρετές -επαναστατικές μπορούμε να πούμε...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

18

ΘΕΜΑ

ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΚΑΤΟΙΚΟΥΣ ΤΗΣ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ

«Η δική τους αστοχία, δική μας καταστροφή» Τεταμένη παραμένει η κατάσταση στις Σκουριές Χαλκιδικής. Τα χωριά έχουν χωριστεί σε στρατόπεδα, η αστυνομική καταστολή κορυφώνεται χωρίς κανείς να γνωρίζει τι πρόκειται να επακολουθήσει. Την ανάγκη να δοθεί τέλος στο εμφυλιοπολεμικό κλίμα που επικρατεί στην περιοχή υπερτόνισε κατά την επίσκεψή του στη Θεσσαλονίκη και ο Αλέξης Τσίπρας, κάνοντας λόγο για σοβαρές ευθύνες της κυβέρνησης και του υπουργού, Ν. Δένδια, που δεν ήρθε σε διάλογο με τους κατοίκους, αντιπαρατάσσοντας την αστυνομοκρατία. Υποστήριξε ακόμα ότι η πολιτεία οφείλει να θέτει κανόνες και όρια στους επενδυτές, ενώ συνυπέγραψε το αίτημα όσων ζητούν τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος για να εκφραστεί η τοπική κοινωνία. Η απόσταση, βέβαια, που θα πρέπει να διανύσουν οι δύο πλευρές για να δοθεί λύση στο ζήτημα και να επιστρέψουν στην αρμονική και ειρηνική συμβίωση, δεν είναι μικρή. Για το Σάββατο είΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Οπισθοδρομικοί και πολέμιοι της ανάπτυξης χαρακτηρίζονται από την κυβέρνηση, τις εταιρείες και τους εργαζόμενους της «Ελληνικός Χρυσός» χιλιάδες κάτοικοι των χωριών, που μάχονται κατά του μεταλλείου στις Σκουριές Χαλκιδικής. «Πολλοί διερωτώνται γιατί τόσοι άνθρωποι αντιστέκονται στα μεταλλεία. Η απάντηση είναι απλή. ‘Εχουμε ζήσει στο πετσί μας τα προβλήματα που προκαλούν» λέει στην «Αυγή» ο Δημήτρης Βεργίνης. Μετά από 20 χρόνια παραμονής το εξωτερικό, αποφάσισε να επιστρέψει στην Ελλάδα και τον τόπο που γεννήθηκε, την Ιερισσό. Ήθελε να εργαστεί σε κάποιο από τα μεταλλεία που ήδη υπήρχαν. Σύντομα συ-

χε προγραμματιστεί συγκέντρωση διαμαρτυρίας των μεταλλωρύχων στην Μεγάλη Παναγιά ενώ η πλευρά των κατοίκων που τάσσσεται ενάντια στην ανοικτή εξόρυξη χρυσού ζητά την απονομή δικαιοσύνης, τόσο με την παρουσίαση των αληθινών δεδομένων και προεκτάσεων της ολοκλήρωσης του έργου, αλλά και με την καταδίκη των παράνομων δραστηριοτήτων της αστυνομίας σε βάρος τους. Πιο συγκεκριμένα, με υπόμνημα που έστειλαν στην ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ, χαρακτήρισαν το εργοστάσιο «φονιά», στηρίζοντας την επιχειρηματολογία τους σε τρεις άξονες. α) Την απόκρυψη δηλώσεων της Qutotec, σύμφωνα με την οποία η μέθοδος flash melting δεν είναι απολύτως ασφαλής. β) Πουθενά δεν γίνεται πυρομεταλλουργική επεξεργασία συμπυκνωμάτων χαλκού με περιεκτικότητα άνω του 0,5% αρσενικού (τα συμπυκνώματα των Μεταλλείων Κασσάνδρας έχουν 11%). γ) Χωρίς να το γνωστοποιήσει η εταιρεία, προχώρησε σε τρο-

νειδητοποίησε ότι η πραγματικότητα είναι διαφορετική από αυτή που φανταζόταν... «Δεν έχω συμπληρώσει ούτε αίτηση. Ο τόπος μας έχει επιβαρυνθεί από τις προηγούμενες δραστηριότητες. Στο παρελθόν έγιναν πολλές αστοχίες». Αστοχίες που είναι ορατές ακόμα και για κάποιον που δεν έχει σπουδάσει ορυκτολογία όπως ο ίδιος. «Έχουμε φαινόμενα όξινης απορροής από τις στοές. Πολλές φορές είδαμε τον κόλπο της Ιερισσού να γίνεται κόκκινος». Το νέο μεταλλείο, το πρώτο χρυσού, δεν έχει ολοκληρωθεί, οι επιπτώσεις όμως είναι ήδη εμφανείς... «Περίπου 1.000 στρέμματα δάσους έχουν κοπεί. Δεν μιλάμε για υλοτόμηση, αλλά για ξεπάτωμα. Έχουν κάνει αίτηση στο δασαρχείο να κάνουν το ίδιο στο ρέμα του Καρατζά, που αντιστοιχεί σε 837 στρέμματα.»

ποποίηση του επενδυτικού της σχεδίου. Συνεπώς το ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να προσδοκά έσοδα μέσω φόρων. Η ΕΥΠΕ/ΥΠΕΚΑ δεν απάντησε, υποστηρίζοντας ότι δεν είναι η αρμόδια! Εν τω μεταξύ, ο δήμαρχος της περιοχής, Χρήστος Πάχτας, αποδείκνύεται κατώτερος των περιστάσεων, δείχνοντας μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα συμφέροντα της Ελληνικός Χρυσός και λιγότερο γι’ αυ-

Ακόμα κι αν πρόκειται για ένα έργο «απελευθέρωσης», όπως αναφέρουν οι εργαζόμενοι στα μεταλλεία, «δεν δικαιολογείται η καταστολή». Στην μεγάλη κινητοποίηση της 21ης Οκτωβρίου στις Σκουριές τα ΜΑΤ φιλοδώρησαν με χημικά, κλωτσιές και κλομπιές τους διαδηλωτές. «Η γυναίκα επέβαινε μαζί με την κυρία Ιγγλέση, σε αμάξι, προσπαθούσαν να φύγουν, αλλά έπεσαν στα χέρια των ΜΑΤ. Οι τελευταίοι χτυπούσαν τα καπό, τις πόρτες και τις τράβηξαν έξω διά της βίας. Επικαλέστηκαν την κατηγορία της στάσης, που έχει ν’ ανακληθεί από τη χούντα. Μετά την πήγαν στο τμήμα του Πολύγυρου, όπου δεν της επέτρεπαν να επικοινωνήσει και την κράτησαν δύο μέρες μέσα...». Αντιθέτως η αστυνομία δεν έδειξε τον ίδιο ζήλο στις 20 Μαρτίου...

Αλληλεγγύη από τη Δανία! Στη συγκέντρωση της περασμένης Κυριακής στο χωριό Μ. Παναγιά, ανάμεσα στους αλληλεγγυους που κατέφτασαν από διάφορες πόλεις και χωριά της Ελλάδας, ήταν και δύο κοπέλες από τη Δανία. Γνωρίζοντας άπταιστα αγγλικά, με την κάμερα και το μπλοκάκι στο χέρι, προσπαθούσαν να συλλέξουν όσες περισσότερες πληροφορίες μπορούσαν για το γεγονός. Χαμογελούσαν, χειροκροτούσαν, ενθουσιάζονταν με τη δυναμική και το πάθος των κατοίκων. Βρίσκονται ήδη ένα μήνα στην Ελλάδα και θα μείνουν για άλλους δύο. Στα 21 τους πήραν μια τολμηρή πρωτοβουλία, βρήκαν στέγη σ’ ένα φίλο στην Αθήνα και καταγράφουν τις δράσεις που γίνονται ενάντια στις πολιτικές λιτότητας της ελληνικής κυβέρνησης, τις οποίες δημοσιεύουν στη σελίδα modkraſt.dk. Ο λόγος; «Μετά την κρίση δεν άνθισε μόνο ο ναζισμός. Δεν υπάρχει μόνο η Χρυσή Αυγή, που προβάλλουν πολ-

λά μέσα ενημέρωσης. Ίσα-ίσα πολλοί είναι αυτοί που πολιτικοποιήθηκαν, στράφηκαν στον χώρο της Αριστεράς και οργάνωσαν κινήματα αντίστασης και αλληλεγγύης. Αυτή την πλευρά θέλουμε να παρουσιάσουμε» λένε στην «Αυγή» η Τόρα και η Kάτια και εξηγούν: «Στη Δανία τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά. Ο κόσμος δεν ασχολείται ιδιαίτερα με την πολιτική, δεν έχει συγκροτημένη άποψη. Η ανάγκη για πληροφόρηση είναι μεγάλη». Μετά το τέλος της διαμαρτυρίας οι δρόμοι μας χωρίστηκαν. Δεν μπήκαν στο λεωφορείο για Αθήνα, αλλά σε αυτό για Θεσσαλονίκη. «Θέλουμε να έρθουμε σε επαφή με κάποιες συλλογικότητες και πολιτικούς χώρους». Η κούραση έμοιαζε με άγνωστη λέξη. Άλλωστε ο αγώνας για τη «γη και την ελευθερία», όπως φώναζαν ξανά και ξανά στις Σκουριές οι κάτοικοι, αξίζει πολύ περισσότερο.

KΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

τά των δημοτών του. Αποφεύγει τον διάλογο, αλλά και ανατρέπει τις προεκλογικές του θέσεις, που έκαναν λόγο για υπόγεια κατασκευή και όχι εξωτερική, η οποία θα είναι η μοναδική στην Ευρώπη αν τελικά δημιουργηθεί. «Λύση εξ ουρανού δεν θα ‘ρθει», λένε οι κάτοικοι. Κι αν η κυβέρνηση επιμείνει στη συνταγή της καταστολής, είναι θέμα χρόνου για να ακολουθήσουν νέες σφοδρές συγκρούσεις,

«Τριάντα άτομα βρίσκονταν στο φυλάκιο που είχε φτιαχτεί για να προστατεύσουμε τον Κάκαβο. Συγκροτημένα, συνολικά 500 άτομα επιτέθηκαν στον κόσμο που βρισκόταν εκεί και κατέστρεψαν το φυλάκιο», χωρίς να καταγραφεί ούτε μία προσαγωγή εκείνη την ημέρα. Υπάρχει λύση; Ο ίδιος πιστεύει ότι πρέπει να γίνει «δημοψήφισμα». Μετά την εμπρηστική επίθεση που έγινε σε εργοτάξιο της εταιρείας Ελληνικός Χρυσός στις Σκουριές Χαλκιδικής, η κατάσταση έχει χειροτερεύσει. Οι έλεγχοι της αστυνομίας έχουν ξεπεράσει κάθε όριο, όπως καταγγέλει ο Βασίλης Στρούνης, κάτοικος της Ιερισσού. «Κρατούσαν ένα παιδί για ώρες στο τμήμα. Όπως και άλλους πολλούς, τον ανέκριναν και τον ανάγκασαν να δώσει DNA. Μας είπε ότι οι αστυνομικοί του είχαν ανοίξει με το ζόρι το στόμα και κάποιοι του κρατούσαν τα χέρια. Αφού τον βασάνισαν, τον έβαλαν να υπογράψει ότι το έδωσε οικειοθελώς. ‘Μιλά μ’ όποιον δικηγόρο θες, να δούμε πώς θα τ’ αποδείξεις’, του είπαν και τον άφησαν». Την ίδια σκληρότητα επέδειξε η ΕΛ.ΑΣ και σε μικρά παιδιά, όπως συνέβη στην περίπτωση του μαθητή Γ’ Λυκείου στην Ιερισσό. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των συγχωριανών του τον κάλεσαν στο τμήμα, τον κράτησαν πολλές ώρες, τον έβριζαν και τελικά τον ανάγκασαν να δώσει DNA. Το μεγαλύτερο όμως κόστος για τον Τόλη Παπαγεωργίου είναι η «διάρρηξη του κοινωνικού μας ιστού. Αυτή τη στιγμή χωριά, κάτοικοι,

συγγενείς, αδέλφια μισιούνται. Μια φορά ένας εργαζόμενος είχε βγάλει καραμπίνα, αλλά ευτυχώς δεν έγινε τίποτα περισσότερο». Αισθητή είναι η απουσία της δημοτικής αρχής. Ο Χρήστος Πάχτας στις περισσότερες περιοχές του δήμου έχει να πατήσει μήνες. «Οι κάτοικοι τον βρίζουν, δεν τον σέβονται». Παρόλα αυτά στις τελευταίες δημοτικές εκλογές εξελέγη δήμαρχος. «Τα φαινόμενα απατούν... Ο Δήμος Αριστοτέλη προήλθε από την ένωση τριών δήμων. Των Σταγείρων - Ακάνθου, της Παναγιάς και της Αρναίας. Ο μόνος δήμος στον οποίο υπάρχει αυτή τη στιγμή μεταλλευτική δραστηριότητα είναι των Σταγείρων, όπου πήρε 25%. Στον Δήμο Παναγιάς είχε μόλις 43% και στον τρίτο δήμο, όπου δεν υπήρχε μεταλλευτική δραστηριότητα, αλλά είναι και η γενέτειρα του Πάχτα, πήρε 85%. Η διαφορά που τον χώριζε από τον αντίπαλό του ήταν μόλις 300 ψήφοι». Αν τελικά το έργο ολοκληρωθεί, θα αποτελέσει την αρχή του τέλους για την περιοχή, σύμφωνα με τον κ. Παπαγεωργίου. «Ποιος θα θέλει να ‘ρθει σ’ ένα μέρος όπου τ’ απόβλητα πέφτουν στη θάλασσα, όπου θα κυκλοφορούν δεξαμενόπλοια και θα παραλαμβάνουν θειικό οξύ, όπου θα ελευθερώνονται στην ατμόσφαιρα 3.000 τόνοι σκόνη την ώρα, ολόκληρες φάλαγγες από φορτηγά με μέταλλα. Όλα αυτά δεν τα βγάζουμε από το μυαλό μας. Είναι όσα αναγράφονται στην μελέτη για τη περιβαλλοντικές επιπτώσεις που έκανε η εταιρεία και ενέκρινε το Ελληνικό Δημόσιο...»

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

19

ΘΕΜΑ

των αυτοδιοικητικών και των πολιτών της Ροδόπης και του Έβρου» μας λέει και σημειώνει επίσης ότι «σε περίπτωση έγκρισης της επένδυσης αυτής από την κυβέρνηση θα εξετάσουμε εκτός των άλλων και τις προσφυγές μας στην δικαιοσύνη».

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΣΑΚΕΛΛΙΩΝ

Οι πρόσφατες δηλώσεις του πρωθυπουργού σχετικά με την επιτάχυνση των διαδικασιών όσον αφορά την εξόρυξη του χρυσού στο Πέραμα του Έβρου ήδη προκάλεσαν οργή στον τοπικό πληθυσμό τόσο του Έβρου όσο και της Ροδόπης. Ο Αλέξης Τσίπρας στην πρόσφατη συζήτηση των πολιτικών αρχηγών για τα αγροτικά κάλεσε τον πρωθυπουργό να ρωτήσει για το θέμα του χρυσού τον παρακαθήμενο υπουργό των Εσωτερικών και βουλευτή Ροδόπης Ευριπίδη Στυλιανίδη, οποίος βέβαια δεν είναι ΣΥΡΙΖΑ, και να του πει ο υπουργός του τι αντίκτυπο θα έχει αυτή η καταστροφική επένδυση για την περιοχή, μιας και ο ίδιος έχει ταχθεί απέναντι σε μια τέτοια εξέλιξη. Να μάθει επίσης ο γραμματέας της Ν.Δ. Μανώλης Κεφαλογιάννης πως περιφερειακό συμβούλιο δεν υπάρχει μόνο στη Χαλκιδική, αλλά υπάρχει και στην Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη και πως εδώ και 15 χρόνια είτε τα τότε νομαρχιακά συμβούλια, είτε το σημερινό περιφερειακό, αλλά και τα δημοτικά συμβούλια έχουν ταχθεί κατά των εξορύξεων χρυσού. Ταυτόχρονα οφείλουν τόσο ο κύριος Σαμαράς όσο και οι άλλοι πολιτικοί αρχηγοί να πληροφορηθούν και το τι λένε τα κόμματά τους στη Θράκη, μιας και όλα τα κόμματα αλλά και οι επιστημονικοί και επαγγελματικοί φορείς έχουν ταχθεί κατά της επένδυσης. Πολίτες μάς λένε: Αν πράγματι ενδιαφέρονται για τις επενδύσεις και τις θέσεις εργασίας γιατί δεν προχωρούν την τηλεθέρμανση στην Κομοτηνή, γιατί δεν τονώνουν τον τουρισμό, τη γεωργία, την κτηνοτροφία,

«Ο πρωθυπουργός να ακούσει την κοινωνία»

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΧΡΥΣΟΘΗΡΩΝ ΑΥΡΙΟ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥΠΟΛΗ

Κλίμα ξεσηκωμού στη Θράκη για τον χρυσό την αλιεία και τη μελισσοκομία; Το 2004 μια μελέτη της τότε υπερνομαρχίας Ροδόπης - Έβρου έδειχνε ότι μπορούν να υπάρξουν 400 μονάδες εσταβλισμένης κτηνοτροφίας στην περιοχή. Μόνο αυτές οι θέσεις εργασίας αλλά και οι έμμεσες είναι πολλαπλάσιες των θέσεων που δίνει η εταιρεία «Χρυσωρυχεία Θράκης», η οποία παίζει με τον αριθμό των εργαζομένων από 160-200. Αν αφαιρεθεί το ειδικευμένο προ-

σωπικό, τότε θα μείνουν για τους «χαχόλους» της περιοχής 60-80 θέσεις εργασίας. Μιας μεσαίας επιχείρησης δηλαδή. Άρα στο μυαλό πολλών ανθρώπων εδώ στην περιοχή η φράση του Αλέξη Τσίπρα «θέλουμε επενδυτές αλλά όχι πειρατές» «έγραψε», όπως συνηθίζουμε να λέμε.

«Θα νικήσουμε» Αυτή η φράση δεν είναι κανενός

ΔΗΛΩΣΗ ΣΤΥΛΙΑΝΙΔΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΕΝΔΥΣΗ ΧΡΥΣΟΥ ΣΤΗ ΘΡΑΚΗ:

Ταυτίζομαι με τις απόψεις της τοπικής κοινωνίας «Όσο είμαι εκπρόσωπος αυτής της περιοχής είμαι ηθικά και πολιτικά δεσμευμένος να εκφράζω προς όλες τις κατευθύνσεις τις απόψεις της τοπικής κοινωνίας, να ταυτίζομαι με αυτές και να τις υπερασπίζομαι. Οι απόψεις της τοπικής κοινωνίας, του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου είναι πολύ συγκεκριμένες και ομόφωνες. Αποδέχομαι απόλυτα την ετυμηγορία αυτή, την υποστηρίζω με ορθολογική επιχειρηματολογία. Από την πρώτη στιγμή μιλάω για Θράκη και Ροδόπη με μια πολιτική εναλλακτικής οικολογικής ανάπτυξης». Δημοσιεύουμε ολόκληρη την απάντηση του υπουργού Εσωτερικών Ευριπίδη Στυλιανίδη στην ερώτηση των δημοσιογράφων του ραδιοσταθμού «Παρατηρητής» για το θέμα της επένδυσης από την καναδική εταιρεία Ελντοράντο εκτός από τις Σκουριές, και στα Χρυσωρυχεία Περάματος, που βρίσκονται μεταξύ Ροδόπης και Έβρου.

Αν δεν γνώριζε κανείς ποιος απαντά, θα μπορούσε να υποθέσει ότι μιλάει κάποιος βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ. Κι όμως είναι ο Ευριπίδης Στυλιανίδης, ο οποίος διαφωνεί με την επένδυση των χρυσοθήρων στη Θράκη, όπως ζητούν όλοι οι τοπικοί φορείς αντιπροτείνοντας μάλιστα μια εναλλακτική οικολογική ανάπτυξη. Ελπίζουμε ότι ο υπουργός δεν θα υποκύψει σε πιέσεις και θα παραμείνει μέχρι τέλους σταθερός στην άποψή του παρ’ ότι κινδυνεύει να θεωρηθεί ως «τρομοκράτης» από το Μαξίμου. Αλλά και ο πρώην υπουργός του ΠΑΣΟΚ, Γιώργος Πεταλωτής, στη σελίδα του στο facebook αναφέρθηκε στην καθολική αντίδραση των κατοίκων και εξέφρασε επιφυλάξεις για την επένδυση θέτοντας ερωτήματα τόσο για τις επιπτώσεις στο περιβάλλον όσο και για το πραγματικό όφελος για τη χώρα «πέρα από τις περιορισμένες θέσεις εργασίας και για περιορισμένο χρονικό διάστημα».

Συριζαίου πάλι, αλλά ενός ακραιφνούς νεοδημοκράτη, του δημάρχου Αλεξανδρούπολης Βαγγέλη Λαμπάκη. Σε δηλώσεις του στην «Αυγή» της Κυριακής ο δήμαρχος εκφράζει την πεποίθησή του ότι το κίνημα κατά του χρυσού θα αποτρέψει τελικά την καταστροφική επένδυση. Αποκρούει την κατηγορία ότι δεν θέλει τις επενδύσεις, αλλά τονίζει ότι είναι απόλυτα αντίθετος στη συγκεκριμένη επένδυση γιατί θα φέρει την καταστροφή στον τόπο του. Ταυτόχρονα δηλώνει ότι οι κοινωνικοί αγώνες κατά του χρυσού θα ενταθούν τον αμέσως επόμενο καιρό και σαν πρώτο βήμα μιλά για τη μεγάλη κινητοποίηση που θα γίνει στην Αλεξανδρούπολη τη Δευτέρα. Ταυτόχρονα υπενθυμίζει ότι προχωρά η διαδικασία για να κλειστούν ραντεβού με τον πρωθυπουργό και τους πολιτικούς αρχηγούς, ώστε το σύνολο των θεσμικών φορέων της περιοχής να εκφράσει την ομόθυμη άρνησή του για τις εξορύξεις χρυσού. Επίσης ο δήμαρχος υπενθυμίζει και το ομόφωνο ψήφισμα της ΠΕΔΕ σύμφωνα με το οποίο όλοι οι δήμαρχοι και τα δημοτικά συμβούλια της περιοχής είναι έτοιμα να παραιτηθούν μόλις αδειοδοτηθούν και λειτουργήσουν τα χρυσωρυχεία. Αυτό σημειώνει και ο δήμαρχος Καβάλας Κωστής Σιμιτσής, που είναι και πρόεδρος της ΠΕΔΕ. «Στηρίζουμε πλήρως τον αγώνα

Ο Τάκης Χαρίτος, περιφερειακός σύμβουλος του ΣΥΡΙΖΑ, σημειώνει ότι «το αίτημα του Π.Σ. μαζί με όλους τους φορείς έχει υποχρέωση να το ακούσει ο πρωθυπουργός και να συναντηθεί μαζί μας και να απαντήσει γιατί κάνει αυτήν την επιλογή και όχι να συγκινείται μόνο από τους Καναδούς της Eldorado Gold. Πλούτος της περιοχής είναι οι άνθρωποι, οι φυσικοί πόροι και όχι οι Καναδοί χρυσοθήρες, τους οποίους συνάντησε πρόσφατα στο Τορόντο ο υπουργός των Εξωτερικών και τους έδωσε τα διαπιστευτήριά του. Γι’ αυτόν τον λόγο ξεχειλίζει η οργή στους ανθρώπους της περιοχής και αυτό θα φανεί στις κινητοποιήσεις που έρχονται.

Η ενότητα του κινήματος Αυτό προτάσσει ο Ανέστης Στρατιάδης, μέλος της διανομαρχιακής επιτροπής Ροδόπης - Έβρου κατά του χρυσού και τονίζει ότι όλα αυτά τα χρόνια έχει δημιουργηθεί ένα πολύ μεγάλο κίνημα κατά του χρυσού, ανεξαρτήτως πολιτικών και ιδεολογικών διαφορών. Και αυτή η παρακαταθήκη είναι το πιο σημαντικό όπλο του λαού της περιοχής σε αυτόν τον αγώνα. Ταυτόχρονα σημειώνει ότι ήδη ετοιμάζονται οι πρώτες κινητοποιήσεις που η έναρξή τους θα είναι η μεγάλη συγκέντρωση στην Αλεξανδρούπολη. Που προφανώς είναι η αρχή και όχι η κορύφωση.

Ποιους ακούει ο πρωθυπουργός; Και μόνο το άκουσμα της είδησης για τις δηλώσεις του πρωθυπουργού όσον αφορά τον χρυσό στη Θράκη έβαλε φωτιά στα τόπια. Πολλοί αναρωτιούνται ποιους στ’ αλήθεια ακούει ο πρωθυπουργός. Ονόματα συμβούλων του ακούγονται, αλλά βεβαίως και η εταιρεία. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους ο κύριος Σαμαράς, λένε, μπορεί να βρεθεί μπροστά σε εξελίξεις που ίσως τώρα δεν τις καταλαβαίνει. Η κοινωνία, μας λένε, γνωρίζει πολύ καλά ότι η επένδυση του χρυσού θα είναι η ταφόπλακά της και όχι η σωτηρία της. Τουλάχιστον, μας λένε, ο Γιώργος Παπανδρέου είχε την «αβρότητα» να πει στην τοπική κοινωνία ότι, αν δεν θέλει την επένδυση, δεν θα γίνει. Η ωμότητα του Σαμαρά έχει εξοργίσει τους Θρακιώτες. «Σπέρνει ανέμους και θα θερίσει θύελλες» μας λένε.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

20

ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΠΟΥΛΟΥ

Πρόσω ολοταχώς για το «ξεπούλημα» σε ιδιώτες βασικών υπηρεσιών των δήμων έχει βάλει η τρικομματική κυβέρνηση, κάνοντας την αρχή από τον τομέα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Ήδη με διαδικασίες fast track ξεκίνησαν οι διαγωνισμοί για την κατασκευή τεσσάρων εργοστασίων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων στην Αττική με τη μέθοδο ΣΔΙΤ, για τα οποία εκδήλωσαν ενδιαφέρον μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Σε εξέλιξη είναι οι διαδικασίες για αντίστοιχα έργα σε Δυτική Μακεδονία, Πελοπόννησο, Ηλεία, Αιτωλοακαρνανία, Σέρρες και Αχαΐα. Παρά τις έντονες αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών, αλλά και των εργαζομένων στην Αυτοδιοίκηση, που θέτουν ζητήματα προστασίας του περιβάλλοντος, σημαντικής οικονομικής επιβάρυνσης των πολιτών εξαιτίας της εκτίναξης των ανταποδοτικών τελών, καθώς και του κινδύνου μείωσης των θέσεων εργασίας στους δήμους, η κυβέρνηση προχωρά ακάθεκτη στα σχέδιά της. «Μπροστάρης» της για την Αττική είναι ο περιφερειάρχης και πρόεδρος του ΕΔΣΝΑ Γ. Σγουρός, ο οποίος έφερε εις πέρας το πρώτο μέρος των διαγωνισμών για τα τέσσερα εργοστάσια με τη συνδρομή των ΜΑΤ και με απαξιωτικές αναφορές για όσους αντιδρούν - «οργανωμένες μειοψηφίες που κοιτάζουν το συμφέρον τους» τους χαρακτηρίζει. Ακόμη και οι προσφυγές κατοίκων και δημοτικών αρχών στο Συμβούλιο της Επικρατείας αντιμετωπίζονται ως ενοχλητικές λεπτομέρειες. Μάλιστα, ο υπουργός Ανάπτυξης Κ. Χατζηδάκης έφτασε στο σημείο να παρέμβει στο έργο της Δικαιοσύνης, καλώντας εμμέσως πλην σαφώς τα δικαστήρια να «τελειώνουν» γρήγορα με τις ενστάσεις και τις προσφυγές και να λειτουργήσουν όπως υποστήριξε «με γνώμονα την κοινή λογική και το δημόσιο συμφέρον».

Όταν τα σκουπίδια του ενός... Έτσι, 8 «μνηστήρες» έχουν καταθέσει φακέλους προσφορών για τα εργοστάσια σε Γραμματικό και Κερατέα, ενώ 7 (οι ίδιοι πλην ενός) για τα εργοστάσια σε Άνω Λιόσια και Φυλή. Πρόκειται για τους: o ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις - ΗΛΕΚΤΩΡ (Μπόμπολας) o ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή - ΔΕΗ (Περιστέρης) o J&P ΑΒΑΞ - ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ (Ιωάννου) o ARCHIRODON Group NV INTRAKAT - ENVITEC (Κόκκαλης) o NOVAERA (Koπελούζος) o ΜΕΤΚΑ - Χρ. Δ. Κωνσταντινίδης (Μυτιληναίος) o ΕΡΕΤΒΟ - ΔΟΜΟΣΠΟΡ - ΕΓΝΩΝ

ΘΕΜΑ

Σκουπίδια Α.Ε. Η τρικομματική κυβέρνηση «ξεπουλάει» τη διαχείριση των απορριμμάτων στα μεγάλα εργολαβικά συμφέροντα Βιώσιμη, δίκαιη οικονομικά και οικολογικά λύση προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ

o ΤΟΞΟΤΗΣ

Η εταιρεία NOVAERA υπέβαλε φακέλους προσφοράς μόνο για Κερατέα και Γραμματικό. Σύμφωνα με τις παραμέτρους των διαγωνισμών, η ετήσια ποσότητα απορριμμάτων προς διαχείριση για τα εργοστάσια σε Κερατέα και Γραμματικό εκτιμάται σε 127.500 τόνους (για το καθένα), για τα Άνω Λιόσια σε 400.000 τόνους και για τη Φυλή σε 700.000 τόνους. Όσο για τη διάρκεια της σύμβασης «έχει ενδεικτικά εκτιμηθεί» σε 27 χρόνια. Ωστόσο, τόσο η τελική ποσότητα όσο και η ακριβής συνολική διάρκεια και οι όροι για ενδεχόμενη παράταση της σύμβασης θα καθοριστούν στη διάρκεια του ανταγωνιστικού διαλόγου. Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, «στον διαγωνισμό θα γίνουν δεκτές όλες οι δόκιμες τεχνολογίες επεξεργασίας στερεών αποβλήτων υπό την προϋπόθεση ότι τηρούν τις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ότι έχουν ήδη δοκιμαστεί με επιτυχία». Με άλλα λόγια, ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για την καύση.

...είναι ο θησαυρός κάποιου άλλου Την ίδια ώρα, που η κυβέρνηση προωθεί ΣΔΙΤ, ογκώδεις μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων που για να φέρουν κέρδος στους ιδιώτες θα πρέπει να παραμείνει μεγάλος ο όγκος των σκουπι-

διών και θα οδηγήσουν μαθηματικά στην αύξηση των δημοτικών τελών, ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ προτείνει μια βιώσιμη και δίκαιη οικονομικά και οικολογικά λύση. Ένα μοντέλο διαχείρισης απορριμμάτων σύγχρονο και φιλικό στο περιβάλλον, το οποίο έχει ως άξονες προτεραιότητας την αποκέ-

ντρωση των δραστηριοτήτων,τη μικρή κλίμακα, την ενθάρρυνση της κοινωνικής συμμετοχής, την αξιοποίηση του εγχώριου παραγωγικού δυναμικού και τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα στη διαχείριση των απορριμμάτων. Σχηματικά οι δράσεις του διαρ-

θρώνονται σε τρία επίπεδα. Στο πρώτο επίπεδο (κατοικίας, επιχείρησης, υπηρεσίας, δήμου) βρίσκεται η οικιακή κομποστοποίηση, η επαναχρησιμοποίηση, ένα πυκνό δίκτυο σημείων συλλογής για τα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης, τα ειδικά απόβλητα και τα ανακτήσιμα υλικά, τη δυνατότητα κατασκευής μικρής κλίμακας μονάδων διαλογής και κομποστοποίησης ήπιας τεχνολογίας, καθώς και διαλογή στην πηγή με σύστημα 4 κάδων. Στο δεύτερο επίπεδο (μεγάλων δήμων ή ομάδων δήμων), η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ προβλέπει δημιουργία αποκεντρωμένων εγκαταστάσεων διαχείρισης, οι οποίες θα περιλαμβάνουν Κέντρα Διαλογής Ανακυκλώσιμων Υλικών, μονάδες επεξεργασίας προσανατολισμένες στην περαιτέρω ανάκτηση και κομποστοποίηση, μονάδες επεξεργασίας αδρανών και Σταθμούς Μεταφόρτωσης Απορριμάτων. Στο τρίτο, τέλος, επίπεδο (ευρύτερης γεωγραφικής ενότητας ή περιφέρειας), ο ΣΥΡΙΖΑ προτείνει δίκτυο αποκεντρωμένων και άρτια οργανωμένων χώρων ασφαλούς διάθεσης ή και με παράπλευρη μονάδα επεξεργασίας σύμμεικτων, που θα δέχονται για υγειονομική ταφή τις μικρές ποσότητες υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Για την Αττική, ο ΣΥΡΙΖΑ ζητεί αναθεώρηση και ριζική αλλαγή του περιφερειακού σχεδιασμού, απόσυρση του σχεδίου για την κατασκευή των 4 εργοστασίων και συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για το οριστικό κλείσιμο του ΧΥΤΑ Φυλής.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

21

ΘΕΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Στον «αέρα» η χρηματοδότηση των έργων

ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ

Μονοπώλια, αύξηση κόστους και εργασιακές σχέσεις «λάστιχο» Ως «έξυπνο χρηματοδοτικό εργαλείο», που θα απαλλάξει τους δήμους από το... βάρος υπηρεσιών, όπως η διαχείριση των απορριμμάτων, παρουσιάζεται από την κυβέρνηση η είσοδος ιδιωτών σ’ αυτή τη βασική αρμοδιότητα της Αυτοδιοίκησης. Αυτή είναι η φράση που χρησιμοποιεί συχνάπυκνά ο υπουργός Εσωτερικών Ευρ. Στυλιανίδης, όταν απευθύνεται στους αιρετούς. Ωστόσο, έχει ενδιαφέρον να δει κανείς τα αποτελέσματα της ιδιωτικοποίησης σε άλλες χώρες, όπου εφαρμόστηκε ήδη. Και η διεθνής εμπειρία δείχνει πως, όχι μόνο δεν έφερε μείωση του κόστους διαχείρισης, αλλά συνοδεύτηκε και από άλλα προβλήματα. Αρκετές είναι οι εμπειρικές μελέτες και έρευνες, οι οποίες δείχνουν πως η ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης απορριμμάτων δεν φέρνει απαραίτητα εξοικονόμηση πόρων για τους δήμους. Καμία διαφορά στο κόστος διαχείρισης πριν και μετά την ιδιωτικοποίηση έδειξαν δύο έρευνες στις ΗΠΑ που αφορούσαν 24 και 22 ΟΤΑ αντίστοιχα, ενώ μία τρίτη για 340 αμερικανικούς δήμους κατέληξε στο συμπέρασμα πως η ιδιωτική παροχή υπηρεσιών καθαριότητας αποδεικνύεται πιο ακριβή, ιδίως σε ΟΤΑ με πληθυσμό μικρότερο των 50.000 κατοίκων. Υψηλότερο κόστος με την ιδιωτικοποίηση έδειξε έρευνα που έγινε σε 115 ΟΤΑ της Σουηδίας, ενώ μια άλλη σε 491 ΟΤΑ της Ολλανδίας διαπίστωσε πως αρχικά η ιδιωτικοποίηση έφερε μείωση του κόστους, αλλά αυτό ανετράπη με το πέρασμα του χρόνου. Ένας από τους βασικούς λόγους που η ιδιωτικοποίηση δεν είχε αποτελέσματα είναι πως αντί για τον ανταγωνισμό που θα έφερνε ενδεχόμενη εξοικονόμηση πόρων,

δημιουργήθηκε συγκεντρωτική αγορά. Έρευνες στην Ισπανία, αλλά και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, κατέδειξαν πως οι μεγάλοι ιδιώτες εργολάβοι ήταν αυτοί που κυριάρχησαν, ειδικά στους μεγάλους δήμους. Στους μικρότερους, ο αριθμός των ενδιαφερομένων εργολάβων ήταν συνήθως περιορισμένος, οδηγώντας στην ανάπτυξη τοπικών μονοπωλίων.

Επιστροφή στους δήμους Σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο του Γκρίνουιτς για λογαριασμό της EPSU, της ευρωπαϊκής ομοσπονδίας των συνδικάτων του δημοσίου (στην οποία υπάγεται και η ΑΔΕΔΥ), δεν υπήρξαν ουσιαστικές διαφορές πέρα από το κόστος, και στην αποτελεσματικότητα μεταξύ των δημοτικών υπηρεσιών καθαριότητας και των ιδιωτικών εταιρειών. Στη μελέτη γίνεται αναφορά για έρευνα, που διενεργήθηκε στην Ισπανία, η οποία έδειξε πως δεν υπήρξε καμία διαφορά αποτελεσματικότητας μεταξύ δημοτικών και ιδιωτικών υπηρεσιών «στην καθαριότητα των δρόμων και στη συλλογή των απορριμμάτων σε ισπανικούς δήμους με πληθυσμό άνω των 50.000 κατοίκων». Μάλιστα, στη μελέτη του αγγλικού πανεπιστημίου σημειώνεται πως υπήρχαν περιπτώσεις που η αρμοδιότητα της διαχείρισης επέστρεψε από τις ιδιωτικές εταιρείες στους δήμους. Χαρακτηριστικά αναφέρεται η περίπτωση του Δήμου Λοντέβ, κοντά στο Μονπελιέ, ο οποίος αποφάσισε να τερματίσει το συμβόλαιο που είχε με ιδιωτική εταιρεία για καθαρισμό των δρόμων και να αναλάβει και πάλι ο ίδιος την υπηρεσία από τα τέλη του 2009. Το δημοτικό συμβούλιο της πόλης υπολόγισε ότι αυ-

τή η ενέργεια θα εξοικονομούσε 202 χιλιάδες ευρώ το 2010 και 153 χιλιάδες το 2012.

Απαράδεκτες συνθήκες εργασίας Η μελέτη της EPSU, όμως, αναδεικνύει και μια επιπλέον διάσταση: αυτή των εργασιακών σχέσεων στους ιδιώτες εργολάβους που αναλαμβάνουν τη διαχείριση των απορριμμάτων. Όπως αναφέρει, πολλές είναι οι απεργίες που έχουν γίνει στους τομείς της συλλογής και διαχείρισης απορριμμάτων, που έχουν ιδιωτικοποιηθεί στην Ευρώπη. Οι περισσότερες από αυτές έγιναν εξαιτίας των χαμηλών μισθών και των ανθυγιεινών συνθηκών εργασίας, αλλά και επειδή οι εργολάβοι αρνούνταν να εξοφλήσουν τους εργαζόμενους. Οι περιπτώσεις που αναφέρονται είναι ενδεικτικές. Στο Παλέρμο της Σικελίας, υπήρξε μια απεργία διαρκείας από εργαζόμενους καθώς ο ιδιώτης εργολάβος σταμάτησε να πληρώνει τους μισθούς τους σε μια προσπάθεια να βελτιώσει τα οικονομικά της εταιρείας. Στην Ιρλανδία, έγινε μια απεργία 5 μηνών εναντίον εργολάβου που επιχείρησε να μειώσει τις απολαβές των εργαζομένων. Στη Γαλλία υπήρξαν αρκετές απεργίες σε κέντρα διαλογής απορριμμάτων από εργαζόμενους, οι οποίοι ήταν στην πλειονότητά τους μετανάστες χωρίς χαρτιά. Εργάζονταν δε σε συνθήκες «19ου αιώνα», όπως αναφέρεται στην έρευνα, χωρίς συνθήκες υγιεινής και γάντια. «Πολλοί εργολάβοι εξακολουθούν να βασίζουν το επιχειρηματικό τους μοντέλο στην εκμετάλλευση των πιο αδύναμων εργαζομένων -κυρίως μετανάστες χωρίς χαρτιά- με τη χαμηλότερη δυνατή αμοιβή και μίνιμουμ δαπάνες για την υγεία και την ασφάλειά τους» τονίζεται στην έκθεση.

Στον αέρα κινδυνεύουν να βρεθούν οι μεγαλόπνοοι σχεδιασμοί της κυβέρνησης για την κατασκευή μέσω ΣΔΙΤ τεσσάρων μεγάλων εργοστασίων επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων στην Αττική, που θα επεξεργάζονται ετησίως 1.350.000 τόνους σκουπιδιών. «Κόκκινο φως» στη χρηματοδότηση από την Ε.Ε. τέτοιων έργων ανάβει το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο έκρινε σε ειδική έκθεσή του ότι υποδομές σαν κι αυτές δεν έχουν ικανοποιητικές επιδόσεις στην επίτευξη των στόχων της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων στην Ευρώπη. Αντίθετα, αποτελεσματικές αποδείχθηκαν μόνο υποδομές που στηρίζονται σε κατάλληλη χωριστή συλλογή αποβλήτων στην πηγή και έτσι συστήνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η χρηματοδότηση να επικεντρωθεί σ’ αυτές. Σύμφωνα με την ειδική έκθεση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, κάθε πολίτης της Ε.Ε. παράγει ετησίως κατά μέσο όρο 500 κιλά αστικών αποβλήτων (στοιχεία 2010). Για την αποφυγή της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος, η Ε.Ε. έχει καθιερώσει κοινά πρότυπα και επιμέρους στόχους υπό μορφή οδηγιών για τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων, και συγχρηματοδοτεί υποδομές διαχείρισης αποβλήτων σε συγκεκριμένες περιφέρειες. Κατά την περίοδο 20002013, τα ποσά που διατέθηκαν μέσω διαρθρωτικών μέτρων για υποδομές διαχείρισης αποβλήτων αντιστοιχούσαν σε 10,8 δισ. ευρώ. Εξετάζοντας την αποτελεσματικότητα της χρηματοδότησης υποδομών διαχείρισης αστικών αποβλήτων, οι ελεγκτές της Ε.Ε. έφτασαν σε ορισμένες ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις. Μόνο στο ένα τέταρτο των περιφερειών διαπιστώθηκε σημαντική αύξηση του ποσοστού χωριστής συλλογής, με αποτέλεσμα τη μείωση της εξάρτησης από την υγειονομική ταφή και την εν γένει επίτευξη των επιμέρους στόχων της Ε.Ε. Η γενική κατεύθυνση, αντίθετα, ήταν τα απόβλητα να απορρίπτονται σε χώρους υγειονομικής ταφής χωρίς να έχουν υποβληθεί σε προηγούμενη επεξεργασία ή ύστερα από ελλιπή επεξεργασία. Με βάση αυτά τα στοιχεία, το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο συνιστά τα κράτη-μέλη να εστιάσουν σε υποδομές διαχείρισης αποβλήτων που επεξεργάζονται απορρίμματα διαχωρισμένα στην πηγή και να καταρτίσουν αξιόπιστες και πλήρεις βάσεις δεδομένων διαχείρισης αποβλήτων. Καλεί μάλιστα την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να ελέγχει την αξιοπιστία των στατιστικών στοιχείων που λαμβάνει από τα κράτη-μέλη και ζητά να εξεταστεί το ενδεχόμενο σύνδεσης της οικονομικής στήριξης της Ε.Ε. με την επίτευξη των στόχων της πολιτικής διαχείρισης αποβλήτων της Ε.Ε. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο τονίζει πως τα κράτη-μέλη οφείλουν να δώσουν περισσότερη προσοχή στη συμμετοχή και τη συμμόρφωση των πολιτών, να εστιάσουν στην εφαρμογή της χωριστής συλλογής, συμπεριλαμβανομένων των βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων όταν αυτό είναι οικονομικά αποδοτικό, και να επιβάλουν φόρο απόρριψης σε χώρους υγειονομικής ταφής για την ενθάρρυνση της πρόληψης και της ανακύκλωσης των αποβλήτων. Μάλιστα, σημειώνει ότι θα πρέπει να εφαρμόζονται μειωμένα ποσοστά ενίσχυσης όταν δεν εφαρμόζεται η αρχή «ο ρυπαίνων πληρώνει». Τέλος, θεωρεί πως η Επιτροπή πρέπει να θέτει ως προϋπόθεση για τη συνεισφορά τής Ε.Ε. την εφαρμογή συνοδευτικών μέτρων, να προτείνει επιμέρους στόχους πρόληψης των αποβλήτων και να διευκρινίσει την έννοια της επεξεργασίας πριν από τη διάθεση. Η υλοποίηση των συστάσεων αυτών δε θα πρέπει να ζητείται από την Επιτροπή από τα κράτη-μέλη πριν από τη χορήγηση της οικονομικής στήριξης της Ε.Ε.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

22 Ο ελληνικός λαός και κυρίως οι μισθωτοί και συνταξιούχοι, βιώνουν πρωτόγνωρες καταστάσεις. Οι «πολιτικές Μνημονίου» τούς οδηγούν σταθερά σε εξαθλίωση και πορεία προς τον... Άδη. Παρά τα τραγικά αποτελέσματα του Μνημονίου κυβέρνηση Ν.Δ.

- ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜ.ΑΡ. και τρόικα αναμασούν δικαιολογίες για λάθος «πολλαπλασιαστή», επιμένοντας ωστόσο στην ίδια «συνταγή». Όμως δεν πρόκειται για λάθος, αλλά για καθαρά ταξική επιλογή. Πρώτα βάζουν τα συμφέροντα των πιστωτών, του χρηματιστικού κεφαλαίου και των κυρίαρχων ελίτ σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο. Συνειδητά εφαρμόζουν πολιτική δήμευσης του ελληνικού λαού και λεηλασία της δημόσιας περιουσίας. Η κυβέρνηση σε ρόλο «δικαστικού επιμελητή» και η υπερεθνική τρόικα σε ρόλο εισαγγελέα. Ωστόσο, σύμφωνα με τις ομολογίες τους, το χρέος δεν θα είναι βιώσιμο ούτε το 2022 ακόμα κι αν εφαρμοστεί πλήρως το Μνημόνιο και προκύψουν «πρωτογενή πλεονάσματα» στον προϋπολογισμό!

Ανατροπή Μνημονίου και διαγραφή χρέους πάνε μαζί Η ανατροπή αυτής της πολιτικής αποτελεί ζωτική ανάγκη «για τη σωτηρία του ελληνικού λαού». Βασική αρχή του δικαίου είναι «salus populi suprema lex esto»! Η κατάργηση του Μνημονίου και η διαγραφή του χρέους, τουλάχιστον στο μεγαλύτερο μέρος, αποτελεί ενιαία επιλογή. Δεν μπορεί να υπάρξει το ένα χωρίς το άλλο. Η διαγραφή πάνω από 80% και εξόφληση του υπολοίπου με ρήτρα ανάπτυξης δεν είναι «αριστερός μαξιμαλισμός» όπως πιστεύουν ορισμένοι ακόμα και εντός της Αριστεράς, αλλά βασική προϋπόθεση «βιωσιμότητας» (εξοφλησημότητας) του και επιβίωσης του ελληνικού λαού! Αυτό όμως είναι το πρώτο βήμα και δεν επαρκεί. Χρειάζεται συνολική εναλλακτική πολιτική, που βασικά της σημεία περιέχονται στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ (εθνικοποίηση - κοινωνικοποίηση τραπεζών, πάταξη φοροκλοπής και φοροδιαφυγής «εχόντων και κατεχόντων», παραγωγική ανασυγκρότηση, στήριξη αγοραστικής δύναμης μισθών - συντάξεων και κοινωνι-

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

7 + 1 θέσεις

για την Παραγωγική Ανασυγκρότηση ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ*

κών δαπανών, επιστροφή στο Δημόσιο βιώσιμων ΔΕΚΟ, καταπολέμηση καρτέλ, ρύθμιση αγορών, δημοκρατικές αλλαγές στις λειτουργίες του κράτους, ισότιμες σχέσεις με όλες τις χώρες κ.ά.).

Το ταξικό περιεχόμενο της Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Εδώ θα περιοριστούμε σε μια σύντομη σχετικά ανάλυση του ταξικού περιεχομένου της Παραγωγικής Ανασυγκρότησης (Π.ΑΝ.) που συμπυκνώνουμε σε 7+1 ερωτήματα και απαντήσεις.

1. Ποιος ο στόχος και το είδος της «Π.ΑΝ.»; Στο επίκεντρο είναι οι κοινωνικές ανάγκες, η αύξηση της απασχόλησης και η μείωση της ανεργίας, το περιβάλλον και το νέο παραγωγικό πρότυπο. Αυτό συνεπάγεται «σχέδιο», δηλ. «δημοκρατικό προγραμματισμό» σε εθνικό, χωροταξικό, περιφερειακό και δημοτικό επίπεδο, με εξασφάλιση ουσιαστικής συμμετοχής και ελέγχου του ίδιου του λαού, σε όλα τα στάδια επεξεργασίας και εφαρμογής του, στα πρότυπα του «συμμετοχικού προϋπολογισμού».

2. Σε ποιους τομείς και κλάδους «Π.ΑΝ.»; Πρώτος και βασικός ο αγροτικός (γεωργία, κτηνοτροφία, αλιεία), με στόχο μέγιστη δυνατή αυτάρκεια σε τρόφιμα, σύμφωνα με το μοντέλο της «διατροφικής αυτοδυναμίας» (food sovereignty). Δεύτερος τομέας η βιομηχανία, με αξιοποίηση συγκριτικών πλεονεκτημάτων, δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων και «ανηφορικό δρόμο» βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας (αύξηση παραγωγικότητας αντί φθηνής εργατικής δύναμης). Τρόφιμα, ελαφριά βιομηχανία, νέες τεχνολογίες, αξιοποίηση πλουτοπαραγωγικών πόρων με σεβασμό στο περι-

βάλλον κ.ά. Τρίτος τομέας ενέργεια, ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών, σταδιακή απεξάρτηση από στερεά καύσιμα. Τέταρτος, υποδομές-μεταφορέςδίκτυα, σύγχρονες τηλεπικοινωνίες, προτεραιότητα στα μέσα μαζικής τροχιάς, ειδικό πρόγραμμα σύνδεσης με νησιώτικες περιοχές, κοινωνικές υποδομές υγεία-παιδεία-πρόνοια-περιβάλλον κ.ά. Πέμπτος, τουρισμός, σύνδεση με αγροτική παραγωγή, ανάπτυξη εναλλακτικού τουρισμού κ.ά. Τέλος σύγχρονες υπηρεσίες, εμπόριο, χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, σφαίρα εξυπηρέτησης κ.ά.

3. Με ποιους φορείς γίνεται προώθηση της «Π.ΑΝ.»; Πρώτος και βασικός ο δημόσιος τομέας, η σύγχρονη και αποτελεσματική δημόσια διοίκηση, ΔΕΚΟ, Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, ΟΤΑ κ.ά. Ο ιδιωτικός έχει ρόλο, αλλά με νέο πλαίσιο λειτουργίας (έλεγχος καρτέλ και μονοπωλιακών δομών, ρύθμιση και έλεγχος αγορών, προγράμματα εκσυγχρονισμού και ανάπτυξης ΜΜ-Επιχειρήσεων, κ.ά.). Τέλος ο «κοινωνικός τομέας» (συλλογικές μορφές επιχειρηματικής δράσης, σύγχρονοι συνεταιρισμοί, εταιρείες λαϊκής βάσης, δικτυώσεις μικροεπιχειρήσεων, μορφές αλληλέγγυας οικονομίας κ.ά.).

4. Με τι πόρους η στήριξη της «Π.ΑΝ.»; Συνοπτικά τέσσερις + μία πηγές. Πρώτον, εξοικονόμηση τοκοχρεολυσίων από τη διαγραφή χρέους. Δεύτερον, εγγύηση λαϊκών αποταμιεύσεων και χορήγηση πιστώσεων από το δημόσιο τραπεζικό σύστημα, με αναπτυξιακά και κοινωνικά κριτήρια. Τρίτον, πάταξη φοροδιαφυγής και φοροκλοπής των «εχόντων και κατεχόντων», μείωση αντιπαραγωγικών δα-

πανών (κυρίως στρατιωτικών). Τέταρτον, από την ανάπτυξη, δηλαδή την αύξηση της απασχόλησης και ΑΕΠ, αύξηση των δημοσίων εσόδων και εισοδημάτων. Τέλος, συμπληρωματική πηγή οι «άμεσες ξένες επενδύσεις» (ΑΞΕ) και ο δανεισμός στο πλαίσιο ειδικών συμφωνιών με άλλες χώρες και ειδικούς φορείς (Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, κ.ά.).

5. Με ποιους οικονομικούς μοχλούς η στήριξη της «Π.ΑΝ.»; Όλοι οι βασικοί μοχλοί οικονομικής πολιτικής άμεσα ή έμμεσα στηρίζουν την Π.ΑΝ. Συγκεκριμένα, επιβολή φορολογίας με ταμειακά, κοινωνικά και αναπτυξιακά κριτήρια, εισοδηματική πολιτική ενίσχυσης της αγοραστικής δύναμης μισθών και συντάξεων, πιστωτική πολιτική με χαμηλότοκο δανεισμό δυναμικών ΜΜΕ για δημιουργία θέσεων εργασίας, ευρύ πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, κλαδικές πολιτικές με κάθετες και οριζόντιες δράσεις, ανάπτυξη έρευνας, προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης και εξειδίκευσης, κοινωνική πολιτική με στήριξη υποδομών και νέες θέσεις εργασίας, περιβάλλον (κτηματολόγιο, δασολόγιο, δασικοί χάρτες, κ.ά.).

6. Πώς κατανέμονται τα αποτελέσματα της ανάπτυξης; Εδώ μιλάμε για πρωτογενή και δευτερογενή διανομή και αναδιανομή του εισοδήματος. Βασικά κριτήρια η συμβολή του καθενός στην προσπάθεια της Π.ΑΝ., η κάλυψη των κοινωνικών αναγκών και η παραπέρα ανάπτυξη της οικονομίας, με κεντρικό στόχο τη γενικότερη άνοδο της λαϊκής ευημερίας. Αυτό θα γίνει σταδιακά, σταματώντας άμεσα τη «βύθιση» της κοινωνίας στη φτώχεια και ανεβαίνοντας «σκαλί-σκαλί» τον ανηφορικό δρόμο της οικονομικής ανασυγκρότησης, κοινωνικής και πολιτι-

στικής αναγέννησης.

7. Παραγωγική ανασυγκρότηση σε πιο διεθνές πλαίσιο; Φτάσαμε στο τελευταίο και ίσως κρισιμότερο ερώτημα. Ασφαλώς η πολιτική Π.ΑΝ. δεν θα είναι σε κενό «βαρύτητας». Οι εξωτερικές σχέσεις παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο λόγω συμμετοχής στην Ε.Ε. και ιδιαίτερα στην Ευρωζώνη. Η γενική κατεύθυνση είναι πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική και ανάπτυξη ισότιμων και αμοιβαία επωφελών σχέσεων με όλες τις χώρες. Είναι όμως εφικτή μια τέτοια πολιτική στο πλαίσιο της Ευρωζώνης; Εδώ παίζουν δύο σενάρια. Προώθηση μικρομεταρρυθμίσεων στα όρια ανοχής της Ευρωζώνης (πρόσφατη εμπειρία του ΑΚΕΛ στην Κύπρο), ή αμφισβήτηση των ορίων της για την επιβίωση του λαού ανοίγοντας δρόμο στη σοσιαλιστική προοπτική. Στη δεύτερη περίπτωση προβάλλει ένα δίλημμα. Προχωρούμε άμεσα με την ανάληψη της εξουσίας στην Π.ΑΝ. και συνολικά στην εναλλακτική πρόταση ή περιμένουμε να προκύψουν αριστερές κυβερνήσεις σε όλες τις χώρες ώστε όλες μαζί να ανατρέψουν το νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα της Ευρωζώνης; Την απάντηση στο κρίσιμο ερώτημα ο ΣΥΡΙΖΑ την αφήνει ανοιχτή στις πολιτικές εξελίξεις. Αυτό που υπογραμμίζει, ωστόσο, είναι ότι οι βασικοί άξονες της εναλλακτικής πρότασης, όπως διατυπώθηκαν στην «Αθηναΐδα» και στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη, αποτελούν «κόκκινες γραμμές». Κατά συνέπεια, η εγκατάλειψή τους θα οδηγούσε σε μια βελτιωμένη διαχείριση της πολιτικής της σημερινής κυβέρνησης. Συνοψίζοντας, πρόσθετη προϋπόθεση για την Π.ΑΝ. είναι η δημιουργία αριστερής κυβέρνησης, με κορμό τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ και η κατάργηση, με την ενεργητική στήριξη του ελληνικού λαού, του Μνημονίου και η εφαρμογή της εναλλακτικής στρατηγικής προοδευτικής εξόδου από την κρίση υπέρ των εργαζόμενων, της νέας γενιάς και συνολικά της κοινωνίας.

* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ οικονομικών, μέλος Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ E-mail: ytolios@gmail.com Blog: ytoliosblog.wordpress.com

Διεθνής συνάντηση της Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς Αντ. Νταβανέλλος: «Ήταν η πρώτη πράξη μιας διεργασίας που θα συνεχιστεί!» Αυλαία ρίχνει σήμερα από το Πάντειο η διεθνής συνάντηση της Ριζοσπαστικής και Αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Τη συνάντηση διοργάνωσε η ιστοσελίδα Rproject, που συσπειρώνει και εκφράζει πολιτικές δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Μιλώντας στην «Αυγή» της Κυριακής ο Αντώνης Νταβανέλλος, μέλος της Συντονιστικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και στέλεχος της ΔΕΑ εξήγησε πώς και «γιατί» προέκυψε η διε-

θνής αυτή συνάντηση: «Πήραμε την πρωτοβουλία για μια διεθνή συνάντηση με εκπροσώπους της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς από πολλές χώρες της Ευρώπης γιατί πιστεύουμε δύο πράγματα. Πρώτον η εμπειρία του κινήματος αντίστασης στην Ελλάδα αλλά και αυτή του ΣΥΡΙΖΑ είναι σήμερα χρήσιμη για όλη την Αριστερά σε όλες τις χώρες της Ευρώπης και κυρίως στους σημαντικούς κρίκους της Γαλλίας, της Ισπανίας και της Ιταλίας. Δεύτερο γιατί πιστεύουμε ότι η δική μας ριζοσπαστική Αριστερά πρέπει να σφίξει τους δεσμούς της με τα κόμματα, τις οργανώσεις και τους αγωνιστές στις χώρες αυτές γιατί τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε είναι κοινά και όλα δείχνουν την ανάγκη μιας διεθνιστικής απάντησης».

«Απ’ ότι φαίνεται» συνεχίζει, «η πρωτοβουλία ήταν υπερώριμη και η ανταπόκριση ήταν εντυπωσιακή. Στο τριήμερο συμμετέχουν αγωνιστές της ηγεσίας του NPA, βετεράνοι της Επαναστατικής Αριστεράς, εκπρόσωποι της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς από την Ισπανία αλλά και αγωνιστές της βάσης του κινήματος από την Ιταλία, την Πορτογαλία, τη Βρετανία τη Γερμανία κ.λπ. Υπογραμμίζουμε τη συμμετοχή συντρόφων που γνωρίζουν καλά τις αραβικές επαναστάσεις, έναν παράγοντα που θεωρούμε πολύτιμο σύμμαχο στο δικό μας εγχείρημα αλλά και συντρόφων από τις ΗΠΑ, από την Αριστερά που παλεύει στην κοιλιά του κτήνους και έχει να μας δώσει πολύτιμες εμπειρίες και συμπεράσματα». Για τον Α. Νταβανέλλο το τριήμερο αυτό απο-

τελεί «την πρώτη πράξη μιας διεργασίας που πιστεύουμε ότι θα συνεχιστεί με πρωτοβουλίες πλέον άλλων δυνάμεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην Ευρώπη, και τις οποίες εμείς θα παρακολουθήσουμε θεωρώντας ταυτόχρονα ότι αυτές αφορούν όλο τον ΣΥΡΙΖΑ.» Σήμερα το πρόγραμμα της συνάντησης διαμορφώνεται ως εξής: Κυριακή 3 Μαρτίου 2013 10.30 - 13.00 «Το εργατικό κίνημα, τα συνδικάτα και η οργάνωση από τα κάτω» 14.00 - 17.00 «Η καρδιά των αραβικών εξεγέρσεων χτυπάει στην Αίγυπτο» ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

23

ΚΟΣΜΟΣ ΓΡΑΦΕΙ Ο ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ

Φωτιά έβαλαν με την ψήφο τους οι γείτονές μας Ιταλοί σε Βρυξέλλες και Βερολίνο προκαλώντας νέους πονοκεφάλους στους αρχιερείς του ευρωνεοφιλελευθερισμού. Το αποτέλεσμα των ιταλικών εκλογών περιέχει και «ταχυδρομεί» ένα σαφές μήνυμα απόρριψης των συνταγών ευρωλιτότητας και των διαρκών εκβιασμών των «αγορών». Εκατομμύρια πολίτες είτε ψηφίζοντας τον γκουρού του Κινήματος Πέντε Αστέρων Μπέπε Γκρίλο, είτε ψηφίζοντας τον επικεφαλής της Κεντροαριστέρας Μπερσάνι είτε ακόμη ψηφίζοντας (ένα κομμάτι) του επανακάμψαντα ως αντι-μερκελιστή (!) Μπερλουσκόνι είτε την Αριστερά του Ινγκρόια (παρ’ ότι έμεινε εκτός Βουλής και Γερουσίας) θέλησαν να καταδείξουν στην αντίθεσή τους την επιβληθείσα ευρωλιτότητα και στη διαρκή κοινωνική συμπίεση. Το πόσο εύκολα διολισθαίνουν βασικοί ευρωπαράγοντες σε υποτιμητικά σχόλια για τους Ευρωπαίους πολίτες (εν προκειμένω τους Ιταλούς) επειδή ψηφίζουν διαφορετικά από τις «επιθυμίες» τους το έδειξαν και οι δηλώσεις του υποψήφιου καγκελαρίου των Σοσιαλδημοκρατών Πέερ Στάινμπρουκ περί «δύο κλόουν»! (αναφέρθηκε έτσι για Μπερλουσκόνι, Γκρίλο)! Να σημειώσουμε ότι λόγω αυτής της τουλάχιστον επιπόλαιας δήλωσης ο πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας Τζ. Ναπολιτάνο ακύρωσε τη συνάντηση μαζί του (βρισκόταν σε επίσημη επίσκεψη στη Γερμανία) και με τη θεσμική του στάση «εισέπραξε» το πρώτο θετικό σχόλιο από τον ουσιαστικό νικητή των εκλογών Μπ. Γκρίλο, που είπε ότι «στη Γερμανία είδα τον πρόεδρό μου»... Από το Βερολίνο ο Ναπολιτάνο σχολίασε πως «εκτίμησε τη δήλωσή του». Την αναφορά αυτή την κάνουμε γιατί δείχνει άμεσα και «τυπικά» πόσο μακριά από την εκρηκτική κατάσταση του Νότου της Ευρώπης είναι το νεοφιλελεύθερο ευρωδιευθυντήριο και οι ηγεσίες στο Βερολίνο κ.α.

Πρωτιά χωρίς νίκη για Μπερσάνι Μπορεί το σχέδιο και η προσπάθεια του Μπερσάνι (Δημοκρατικό Κόμμα) μαζί με τον Νίκι Βέντολα (Αριστερά, Οικολογία, Ελευθερία) να ήταν πιο «αριστερά» από την προ πέντε ετών αντίστοιχη του Βελτρόνι, όμως το αποτέλεσμα κατέδειξε ότι δεν ακούμπησε ευρύτερες κοινωνικές δυνάμεις και ψηφοφόρους που θεώρησαν μεγαλύτερη από το αναγκαίο τη στήριξη της κυβέρνησης Μόντι και ήθελαν μεγαλύτερη, πιο ουσιαστική διαφοροποίηση από αυτές τις πολιτικές. Οπωσδήποτε το τελευταίο διάστημα στις απώλειες του ποσοστού του βάρυνε αρκετά το μεγάλο σκάνδαλο στην Τράπεζα Monte dei

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΙΤΑΛΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΣΕΛ 23, 24, 41, 42, 43

Η επάνοδος του καναλάρχη Όταν ένας πολιτικός αρχηγός δηλώνει ότι «η δικαιοσύνη είναι χειρότερη από τη μαφία», όπως έκανε ο Μπερλουσκόνι, τότε εύκολα καταλαβαίνουμε πόσο αδίστακτος ήταν και είναι. Όχι, δεν ξανάγινε ο πάλαι ποτέ πανίσχυρος Μπερλουσκόνι (έχασε τους μισούς ψηφοφόρους του), όμως με την «επιστροφή» του και με αντι-μερκελική σημαία ξανάδωσε δυνάμεις στη δεξιά συμμαχία σε βαθμό που μπορεί τώρα να «απαιτεί»... συγκυβέρνηση!

«Ξέμεινε» ο Μόντι

Ο εκλεκτός του συστήματος Μάριο Μόντι μοιάζει να μην πιστεύει στα μάτια του βλέποντας το αποτέλεσμα των εκλογών

ΜΗΝΥΜΑ ΤΩΝ ΙΤΑΛΩΝ ΨΗΦΟΦΟΡΩΝ ΣΕ ΜΕΡΚΕΛ - Ε.Ε.

«Μαύρισαν» την ευρωλιτότητα, πιέζουν για αλλαγές Paschi στη Σιένα (η τρίτη μεγαλύτερη στην Ιταλία), όπου διαχρονικά είναι γνωστή η «μοιρασιά» ρόλων και ευθυνών μεταξύ παλαιότερα ΙΚΚ και Χριστιανοδημοκρατίας, τώρα μεταξύ Κεντροδεξιάς και Κεντροαριστεράς.

Από το διαδίκτυο στο εκλογικό τσουνάμι Τη δίψα του κόσμου για αντιπαράθεση με το διεφθαρμένο κεντρικό σύστημα διακυβέρνησης αλλά και την ανάγκη του για αποτροπή φθαρμένων κυβερνητικών συνταγών (π.χ. μια επανεκδοχή Μόντι ή συγκυβέρνησης) εξέφρασε και «γιγάντωσε» τελικά το «πεντάστερο» κίνημα του Μπ. Γκρίλο σε βαθμό εκπληκτικό (και για τον υπογράφοντα), ώστε τώρα να είναι ο βασικός ρυθμιστής των εξελίξεων. Ο σχηματισμός, «το κόμμα» του Μπ. Γκρίλο είναι οριακά πρώτος σε ψήφους και ποσοστό στη Βουλή (όπου ψηφίζουν όλοι από 18 χρόνων) και συνεπώς έκανε έναν πραγματικό σεισμό, όταν πριν από πέντε χρόνια δεν συμμετείχε καν στις εκλογές. Οι πρώτες αποτυπώσεις δείχνουν ότι το ψηφοδέλτιο του Γκρίλο έχει ανάλογη δυναμική σε όλη τη χώρα (γεγονός που το ισχυροποιεί για τη συνέχεια) και αναλύοντας τις μετακινήσεις διαπιστώνουμε ότι η προέλευση των ψήφων έχει αφετηρία τόσο την Κεντροαριστερά (κατά περίπου 31% ) όσο και τη Δεξιά, Κεντροδεξιά (κατά περίπου 29% ).

Το τσουνάμι Γκρίλο επηρεάζει τις εξελίξεις

Το υπόλοιπα έχει να κάνει με κινητοποίηση νέων ψηφοφόρων ή ψηφοφόρων που άλλοτε απείχαν. Αν ώς τώρα ο Γκρίλο είχε το διαδίκτυο ως «όπλο», τον τελευταίο προεκλογικό μήνα έκανε μια κυριολεκτικά εντυπωσιακή σε κινητικότητα και μαζικότητα περιοδεία σε πόλεις και πλατείες, γεγονός που «ζωντανά» επηρέασε με τη δυναμική του (και ανέτρεψε δημοσκοπήσεις).

Ίσως ενδεικτική της ευρύτερης συσπείρωσης που κατέγραψε ήταν και η υποστήριξή του από τον νομπελίστα Ντάριο Φο (πάντα από την Αριστερά), αλλά και από τον πασίγνωστο ηθοποιό - τραγουδιστή Αντριάνο Τσελεντάνο (πάντα από την Κεντροδεξιά και τον καθολικισμό). Με συνθήματα κατά της διαφθοράς (φυσικά και «ξεζούμισε» το σκάνδαλο της τράπεζας) και τον άγριων περικοπών, με διακηρυγμένο στόχο δημοψήφισμα για το ευρώ και πολλές ατάκες ισοπεδωτικές (και) για την Αριστερά, μένει να δούμε πώς το «πεντάστερο» κοινοβουλευτικό δυναμικό του θ’ ανταποκριθεί στις απαιτήσεις του κόσμου για αλλαγές.

ΒΟΥΛΗ 2013 ΚΟΜΜΑ ΨΗΦΟΙ ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΔΡΕΣ Δημοκρατικό Κόμμα 8.644.100 25,4 292 Αριστερά, Οικολογία Ελευθερία 1.090.802 3,2 37 CD, SVP 314.000 0,9 11 Εξωτερικό 472.600 8 Σύνολο Κ/Α Μπερσάνι 10.520.100 29,5 348 Μπερλουσκόνι 7.332.121 21,6 97 Λέγκα Βορρά 1.390.156 4,1 18 Άλλοι δεξιοί 1.201.000 3,5 9 Εξωτερικό 145.824 1 Σύνολο Δεξιά 10.068.924 29,1 125 Σύνολο Κ/Δ (Μόντι) 3.772.254 10,5 47 Γκρίλο 8.688.545 25,5 109 Επανάσταση Πολιτών (Ινγκρόια) 765.172 2,2 -

ΚΟΜΜΑ Δημοκρατικό Κόμμα Ντι Πιέτρο

Άλλα περίμενε ο εκλεκτός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και των ευρωπαϊκών κέντρων Μόντι και άλλα πήρε από τον λαό. Το ποσοστό του (παρά τις δηλώσεις «ικανοποίησης» που έκανε) ήταν κατώτερο κατά πολύ των δημοσκοπήσεων και των προσδοκιών του. Πέντε χρόνια πριν ο Καζίνι «μόνος» του είχε ήδη το 5,6% και ο πολύς Μόντι (μαζί του και ο Φίνι) έφτασε με το ζόρι το 10,5%. Μπορεί να συγκράτησε τα spreads, αλλά δεν συγκράτησε την εντεινόμενη δυσφορία των πολιτών.

Εκτός Βουλής η Αριστερά Άργησε να συσπειρωθεί, άργησε να συμφωνήσει σε επικεφαλής, εύκολα υποτίμησε την κοινωνική και διαδικτυακή κινητικότητα του Γκρίλο, όσο εύκολα, σχηματικά, συνθηματολογικά «ταύτισε» Μόντι - Μπερσάνι. Η απουσία της από τη Βουλή και τη Γερουσία είναι σοβαρό έλλειμμα για τη γειτονική μας χώρα και για όσα έρχονται. Στον βαθμό που ο Μπερσάνι επιμείνει και προσπαθήσει για κυβέρνηση Κεντροαριστεράς με στήριξη ή κατά περίπτωση στήριξη Γκρίλο, τότε η Ιταλία θα γνωρίσει μία νέα φάση. Τα πρώτα δείγματα δεν αποκλείουν τέτοιο ενδεχόμενο, όμως είναι βέβαιο ότι οι αντιδράσεις θα πολλαπλασιαστούν - και τα σενάρια επίσης...

ΒΟΥΛΗ 2008 ΨΗΦΟΙ 12.093.000

ΠΟΣΟΣΤΟ ΕΔΡΕΣ 33,2 211

1.593.000

4,4

28

Σύνολο Βελτρόνι Μπερλουσκόνι Λέγκα Βορρά Άλλοι δεξιοί

13.686.800 13.628.800 3.024.552 410.500

37,6 37,4 8,3 1,1

239 272 60 8

Σύνολο Δεξιά Καζίντ Κ/Δ

17.063.852 2.050.319

46,8 5,6

340 36

Αριστερά / Ουράνιο Τόξο (Μπερτινότι) 1.124.418

3,1

-

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

24

AΦΙΕΡΩΜΑ ΠΑΟΛΑ ΚΑΡΙΝΕΛΙ:

Με τον Γκρίλο αλλάξαμε την

Μιλά στην «Αυγή» η επικεφαλής του ψηφοδελτίου και νεοεκλεγμένη βουλευτής των «Πέντε Αστέρων» στο Μιλάνο ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟ

Η κάστα των πολιτικών δέχθηκε ένα ράπισμα στις βουλευτικές εκλογές, ενώ το Κίνημα των Πέντε Αστέρων δεν πρόκειται να έχει υποκατάστατό της, τόνισε στην «Αυγή» η Πάολα Καρινέλι, η 32χρονη φιλόλογος που εκλέχθηκε πρώτη βουλευτής σε ψήφους στη μεγάλη περιφέρεια του Μιλάνου. Η Π. Καρινέλι αποτελεί μια από τις πλέον δυναμικές ακτιβίστριες του Κινήματος των Πέντε Αστέρων και αγωνίζεται για τη διαφάνεια, τη δημοκρατία, τη νομιμότητα, την κινηματική πολιτική και την υπεράσπιση του περιβάλλοντος. Πώς αντιμετωπίζετε τα εξαιρετικά για εσάς εκλογικά αποτελέσματα;

Είμαστε παρά πολύ ικανοποιημένοι. Εάν μάλιστα αναλογιστεί κανείς από πού ξεκινήσαμε τα αποτελέσματα είναι πραγματικά εξαιρετικά. Αποδείξαμε επίσης ότι μπορεί να κάνει κάποιος πολιτική ακόμη και χωρίς να έχει λεφτά. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων του Μπέπε Γκρίλο άλλαξε ήδη τον πολιτικό χάρτη της Ιταλίας. Η μεγάλη νίκη σας οδηγεί όμως σε νέες προκλήσεις, γιατί από το περιθώριο περάσατε σήμερα να αποφασίζετε για τη διαμόρφωση των ισορροπιών σε μια κυβέρνηση μιας χώρας του G8. Είναι μια μεγάλη πρόσκληση που αξίζει τον κόπο. Για να μπορέσουμε να αλλάξουμε όσο

μπορούμε την πορεία της χώρας μας. Θα καταθέσουμε συγκεκριμένες προτάσεις στη Βουλή, όπως είχαμε καταθέσει τις προτάσεις μας και στην προεκλογική εκστρατεία. Θα κρίνουμε με άξονα τις συγκεκριμένες προτάσεις μας. Άλλες δυνάμεις κατέθεσαν κατά τη διάρκεια της προεκλογικής εκστρατείας τις ίδιες προτάσεις. Θα δούμε εάν απλώς έδιναν προεκλογικές υποσχέσεις ή θέλουν και να τις εφαρμόσουν. Δικός μας στόχος είναι η υλοποίηση των δεσμεύσεών μας προς τους πολίτες. Παράλληλα όμως διευρύνεται και η οικονομική κρίση. Έχουμε κάνει ήδη προτάσεις για να αντιμετωπίζουμε την οικονομική και κοινωνική κρίση. Πρέπει να αντιστρέψουμε αυτή την καταστροφική πορεία. Υποστηρίξαμε την ανάγκη στήριξης των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, που αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά του βιομηχανικού μας συστήματος. Πρέπει να προσφέρουμε οξυγόνο στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, τους επιχειρηματίες. Πρέπει να καταργηθούν οι άδικοι φόροι και να στηριχθούν οι μικροπιστώσεις. Πρέπει να βοηθήσουμε τους μικρούς επιχειρηματίες.

Αυτό σημαίνει ότι θα ψηφίζετε ό,τι στηρίζει την αντιμετώπιση της κρίσης με άξονα τα λαϊκά στρώματα; Δεν τίθεται το θέμα να συμμετέχουμε ή όχι σε μια κυβέρνηση. Θα αξιολογούμε κάθε φορά τις προτάσεις που υπάρχουν και θα ψηφίζουμε ανάλογα με τις δεσμεύσεις μας. Στην Ιταλία υπάρχει μουμιοποιημένη πολιτική κάστα, μια πολιτική τάξη κλεισμένη στον εαυτό της, που δεν είχε πιθανώς ούτε τη δύναμη να αντιμετωπίσει την κρίση. Επιτέλους ο κόσμος κατάλαβε ότι υπάρχει κάτι διαφορετικό. Αυτή η θέληση για αλλαγή ερμηνεύτηκε από την ψήφο στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων. Σήμερα όμως στην Ιταλία, όπως και στην υπόλοιπη Νότιο Ευρώπη, προσπαθούν να καταστρέψουν το κοινωνικό κράτος. Είμαστε αντίθετοι στη διάλυση των υπηρεσιών και του κοινωνικού κράτους. Υποστηρίζουμε ότι πρέπει να υπάρχουν δημόσιες δαπάνες στην Υγεία και την Παιδεία, όχι τη συρρίκνωση και διάλυσή τους. Δεν μπορούν να χρηματοδοτούν την ιδιωτική εκπαίδευση και να εγκαταλείπουν τον δημόσιο χαρακτήρα της

Παιδείας. Με ακόμη μεγαλύτερο πάθος θα πρέπει να υπερασπιστούμε τη δημόσια Υγεία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποτελεί σήμερα ένα χώρο μεγάλων συγκρούσεων, που θα κρίνουν το μέλλον της Ιταλίας και των υπολοίπων χωρών του Νότου για δεκαετίες. Σαν Κίνημα των Πέντε Αστέρων δεν έχουμε καταλήξει ακόμη για το πώς θα αντιμετωπίσουμε το θέμα της Ευρώπης. Σίγουρα δεν είμαστε αντιευρωπαϊστές, όπως πολλοί ισχυρίζονται. Εκτιμούμε όμως ότι πολλές αποφάσεις τις πήραν χωρίς να ρωτήσουν τους Ιταλούς. Το ίδιο έγινε και για το ευρώ. Όταν υιοθετήθηκε το ευρώ δεν πραγματοποιήθηκε κανένα δημοψήφισμα. Για τον λόγο αυτό επιμένουμε ότι πρέπει να διεξαχθεί ένα δημοψήφισμα για το ευρώ. Σας παρουσιάζουν σαν αντιευρωπαϊστές μόνο και μόνο γιατί κάνετε κριτική στη σημερινή πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Στην Ελλάδα όποιος αντιστέκεται στην πολιτική των μνημονίων το βιώνει καθημερινά. Είναι πολύ δύσκολο να αναφερθείς σε αυτού του είδους

ΜΑΡΤΑ ΓΚΡΑΝΤΕ, Η ΝΕΟΤΕΡΗ ΒΟΥΛΕΥΤΗΣ ΤΟΥ ΙΤΑΛΙΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ, ΕΚΛΕΓΜΕΝΗ ΜΕ ΤΟ ΚΙΝΗΜΑ ΤΟΥ ΓΚΡΙΛΟ

«Μας ενδιαφέρουν οι ιδέες και μ’ αυτές αποφασίζουμε» «Οι πολίτες δεν πρέπει να περιμένουν έναν πρίγκιπα για να τους λύσει τα προβλήματα» ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΜΗ, ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ

«Το κίνημα είμαστε εμείς ενώ ο Μπέπε Γκρίλο είναι το μεγάφωνο» υποστηρίζει η Μάρτα Γκράντε μόλις 25 χρόνων, η νεότερη σε ηλικία βουλευτής στο Κοινοβούλιο το οποίο προέκυψε από τις εκλογές που πραγματοποιήθηκαν στην Ιταλία στις 24 και 25 του Φεβρουαρίου. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων προσθέτει η ίδια, «καλείται να εκφράσει χωρίς ταλαντεύσεις το αίτημα των Ιταλών για αλλαγή έτσι όπως αυτό προέκυψε από τις κάλπες». Το όνομα της Μάρτα Γκράντε κυριαρχεί στις προβλέψεις των ιταλικών ΜΜΕ για μία πιθανή εκλογή της ακόμη και στο αξίωμα του προέδρου της νέας Βουλής στην οποία το Κίνημα των Πέντε Αστέρων είναι πρώτο κόμμα με ποσοστό 25,5%. Σύμ-

φωνα μάλιστα με την εφημερίδα La Repubblica, η Μάρτα έχει την ιδιαίτερη εκτίμηση του ίδιου του Μπερσάνι, οι συνεργάτες του οποίου επιδιώκουν να την προσεγγίσουν προκειμένου να την πείσουν να αποδεχτεί την πρόταση για το τρίτο σε σημασία θεσμικό αξίωμα της Ιταλίας. Είχα την ευκαιρία να τη συναντήσω στην έδρα του κινήματος στη Ρώμη τις κρίσιμες ώρες της μετάδοσης των εκλογικών αποτελεσμάτων που σφράγισαν μία ιστορική στροφή στο πολιτικό τοπίο της χώρας. Περιτριγυρισμένη από δεκάδες δημοσιογράφους η Μάρτα Γκράντε, η οποία είναι ήδη πτυχιούχος ξένων γλωσσών στο Πανεπιστήμιο της Αλαμπάμα και συνεχίζει τις σπουδές της στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης,

δηλώνει με νόημα ότι το Κίνημα των Πέντε Αστέρων θα εργαστεί στη νέα Βουλή «για την προώθηση συγκεκριμένων προγραμματικών αλλαγών αναζητώντας συγκλίσεις σε στόχους που θα συνάδουν με τις βασικές κατευθύνσεις του Κινήματος των Πέντε Αστέρων». «Εντάχθηκα στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων -υπογραμμίζει η ίδιαπροκειμένου να συμβάλω στον αγώνα για το δικαίωμα των νέων στη εργασία». Γνωστή από την εθελοντική της συμμετοχή στις δραστηριότητες της οικολογικής οργάνωσης Greenpeace στην πόλη Τσιβιταβέκια, λίγα χιλιόμετρα από τη Ρώμη, και στη μάχη του δημοψηφίσματος ενάντια στην πυρηνική ενέργεια και τη νομοθετική κατοχύρωση του νερού ως δημόσιου αγαθού, το οποίο πραγματοποιήθηκε στην Ιταλία τον Ιούνιο του 2011, η Μάρτα Γκράντε απέφυγε να απαντήσει στα επίμονα ερωτήματα των δημοσιογράφων για μία ενδε-

χόμενη παροχή ψήφου εμπιστοσύνης σε μία κυβέρνηση Μπερσάνι υπογραμμίζοντας ότι «το Κίνημα των Πέντε Αστέρων είναι μία δύναμη η οποία αρνείται να ενσωματωθεί στις όποιες κομματικές κυβερνητικές διεργασίες προτάσσοντας την ανάγκη μίας ολοκληρωμένης παρέμβασης στα μεγάλα θέματα τα οποία ανέδειξαν αυτές οι εκλογές και συνδέονται με τη ριζική αλλαγή του πολιτικού συστήματος και την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης». «Για εμάς η ψήφος εμπιστοσύνης δεν είναι ένα κλειστό κουτί, ενώ οι όποιες αποφάσεις θα ληφθούν μετά α-

πό έναν ολοκληρωμένο διάλογο με τη βάση του κινήματος». Σχολιάζοντας τις απόψεις περί έλλειψης πολιτικής εμπειρίας των βουλευτών του κινήματος η Μάρτα Γκράντε υποστήριξε ότι «το Κίνημα των Πέντε Αστέρων δεν αιωρείται στον αέρα αλλά βαδίζει με στέρεες βάσεις στο έδαφος» και τόνισε: «Δεν φοβόμαστε τις ευθύνες, αντίθετα έχουμε όρεξη να εργαστούμε και θα το πράξουμε. Εμάς μας ενδιαφέρουν οι ιδέες και με αυτές αποφασίζουμε». Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων επισήμανε ότι «θα εκτιμήσει τη στάση του στη Βουλή απέναντι σε κάθε ξε-

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Σύνταξη: Κώστας Βούλγαρης, Κώστας Γαβρόγλου, Λήδα Καζαντζάκη, Γιώργος Μερτίκας, Άλκης Ρήγος, Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης, Kώστας Χριστόπουλος ΤΕΥΧΟΣ 533

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

www.avgi-anagnoseis.blogspot.com

Είναι η επιστήμη έξω από την κοινωνία; ΘΟΔΩΡΟΣ ΑΡΑΜΠΑΤΖΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ ΓΑΒΡΟΓΛΟΥ (επιμέλεια), Η κρίση στη Φυσική και η Δημοκρατία της Βαιμάρης. Η πολιτισμική ιστορία της Κβαντικής Θεωρίας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, σελ. 278 Η κυρίαρχη αντίληψη για την επιστήμη και την ιστορία της, εδράζεται στην πεποίθηση ότι τα επιτεύγματα των επιστημών προέρχονται από μία σωρευτική, εν πολλοίς γραμμική αλληλουχία ανακαλύψεων, οι οποίες πετραδάκι-πετραδάκι συγκροτήσανε το τεράστιο οικοδόμημα της σύγχρονης επιστήμης όπως την γνωρίζουμε σήμερα. Ενίοτε και πάντως όχι ιδιαίτερα συχνά, πάντα σύμφωνα με την κυρίαρχη αυτή αντίληψη, κάποιος ιδιαίτερα ιδιοφυής εΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΑΜΠΟΥΡΙΔΗ

πιστήμονας «ταράζει τα νερά» συλλαμβάνοντας κάποιες εξαιρετικές, καινοτόμες ιδέες προκαλώντας μία εκτεταμένη μεταβολή των μέχρι τότε κρατούντων επιστημονικών αντιλήψεων. Κατά τα άλλα οι επιστήμες και το γνωσιολογικό οικοδόμημά τους, υπήρξαν ανεπηρέαστες από οποιαδήποτε «εξωτερική» επίδραση, κοινωνική, πολιτισμική, οικονομική κ.ο.κ. Με αυτόν τον τρόπο η ιστορία των επιστημών αναπόδραστα έφτασε να λογίζεται ως μία ιδιαίτερη και οιονεί «μυστηριώδης» ανθρώπινη δραστηριότητα: υπεριστορική και εξωκοινωνική. Τις αντιλήψεις αυτές για το παρελθόν των επιστημών ήρθε να αμφισβητήσει από την δεκαετία του 1970 και έπειτα η Ιστορία των Επιστημών, η οποία με έναν πλούτο μελετών και μέσα από καινοτόμα ερμηνευτικά πλαίσια, δοκίμασε να εντοπίσει τις συνάφειες της επιστημονικής δραστηριότητας με το κοινωνικό και πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο αυτή η επιστημονική δραστηριότητα εξελισσόταν. Η επιστήμη αντιμετωπίστηκε ως ένα ιστορικό και κοινωνικό φαινόμενο, «εκκοσμικεύτηκε» και πλέον σταμάτησε να αντιμετωπίζεται ως μία υπερβατική δραστηριότητα, απομονωμένη στον κόσμο των ιδεών, έξω και πέρα από την εξέλιξη των κοινωνιών, αδιαπέραστη από την κριτική και την αποτίμηση. Από το ρεύμα αυτό προέρχεται η έκδοση υπό τον τίτλο «Η κρίση στη Φυσική και η Δημοκρατία της Βαϊμάρης-Η πολιτισμική ιστορία της Κβαντικής Θεωρίας», την οποία επιμελήθηκαν οι Κ. Γαβρόγλου και Θ. Αραμπατζής και η οποία παρουσιάζει στο ελληνικό αναγνω-

Ο ζωγράφος του μήνα: Δημήτρης Κατσούδας

Σχέδια για το «Σπίτι του Άστεγου»

στικό κοινό ένα άρθρο του αμερικανού ιστορικού της επιστήμης Πολ Φόρμαν με τίτλο: «Το πολιτισμικό περιβάλλον της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, η αιτιότητα και η κβαντική θεωρία, 1918-1927: Η προσαρμογή των Γερμανών φυσικών και μαθηματικών σε ένα εχθρικό διανοητικό περιβάλλον» το οποίο δημοσιεύτηκε το 1971. Το εκτενές και διεξοδικό αυτό άρθρο, αποτελεί ταυτόχρονα ορόσημο αλλά και πηγή έντονων συζητήσεων και αντιθέσεων, θέτοντας στο επίκεντρο με τολμηρό και ρηξικέλευθο τρόπο την σχέση μεταξύ επιστήμης και πολιτισμικού περιβάλλοντος. Σε ένα περιβάλλον οικονομικής αποσύνθεσης και κοινωνικής αναταραχής όπως αυτό της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης εμφανίστηκε μία γενικευμένη ιδεολογική κρίση η οποία δεν άφησε ανεπηρέαστη την επιστήμη. Έργα όπως η Παρακμή της Δύσης του Όσβαλντ Σπένγκλερ κινητοποίησαν την ιντελιγκέντσια της γερμανόφωνης κεντρική Ευρώπης προς μία νεορομαντική κατεύθυνση, ενάντια στην ορθολογικότητα, τον υλισμό και την πρόοδο πράγμα που συγκρότησε μία μορφή έντονης ιδεολογικής πίεσης για τις αντιλήψεις των επιστημόνων. Στο επίκεντρο τέ-

θηκε η έννοια της αιτιότητας ως μία ιδιαίτερα ορθολογιστική και μηχανιστική έννοια. Μέσα σε ένα τέτοιο ιδεολογικό περιβάλλον κορυφαίοι επιστήμονες της γερμανόφωνης Ευρώπης έσπευσαν να προσαρμόσουν τις αντιλήψεις τους για την αιτιότητα στην Φυσική μέσα στο γενικότερο Zeitgeist, απορρίπτοντάς την ή οριοθετώντας την χρήση της. Ο Φόρμαν δείχνει ότι αυτή η προσαρμογή διαδραματίστηκε πριν το 1925, χρονιά κατά την οποία αναπτύχθηκε η νέα επαναστατική κβαντική μηχανική, η ερμηνεία της οποίας δεν στηρίχθηκε στην αιτιοκρατία. Η «θέση του Φόρμαν» όπως επικράτησε να λέγεται στην ιστοριογραφία της επιστήμης η παραπάνω άποψη, αποτέλεσε ένα εμβληματικό κείμενο. Στα πλαίσια των συζητήσεων που προκάλεσε στο εσωτερικό της κοινότητας των ιστορικών της επιστήμης, παρουσιάζονται στην εν λόγω έκδοση, δύο ακόμη κείμενα τα οποία ασκούν κριτική στην άποψη του Φόρμαν τοποθετούμενα με διαφορετικά τρόπο στο ζήτημα. Το πρώτο υπό τον τίτλο «Το πολιτισμικό περιβάλλον της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και η κβαντική αιτιότητα» του Τζων Χέντρυ δημοσι-

εύτηκε το 1980. Ο Χέντρυ ισχυρίζεται ότι ήταν οι «εσωτερικές» εξελίξεις στην κοινότητα των Φυσικών που έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο στην απόρριψη της αιτιότητας από την νέα κβαντική μηχανική, ενώ μέμφεται τον Φόρμαν αποδίδοντας του παραμορφωτικές απλοποιήσεις στη πραγμάτευση της έννοιας της αιτιότητας καθώς και έναν ανεπαρκή και αφελή «κοινωνικό αναγωγισμό» στην ερμηνεία των επιστημονικών εξελίξεων. Το άλλο κείμενο με τίτλο «Πασκουάλ Γιόρνταν: κβαντομηχανική, ψυχολογία, εθνικοσοσιαλισμός» του Νόρτον Γουαϊζ παρουσιάζει μία διαφορετική οπτική. Μέσα από την παρουσίαση της διανοητικής πορείας του σημαντικού Φυσικού της νέας κβαντικής μηχανικής αλλά και ενεργού εθνικοσοσιαλιστή Πασκουάλ Γιόρνταν, ο Γουαϊζ ισχυρίζεται ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για «προσαρμογή των Φυσικών σε ένα εχθρικό διανοητικό περιβάλλον» αλλά για ενεργό συμμετοχή στην διαμόρφωση των πολιτικών και φιλοσοφικών θεωρήσεων από την μεριά των επιστημόνων. Η έκδοση κλείνει με ένα πρόσφατο κείμενο-απάντηση του Φόρμαν στους επικριτές του μέσα στο οποίο ανατέμνει και την πορεία του κλάδου της ιστορίας των επιστημών από την δεκαετία του ΄70 μέχρι σήμερα που δημοσιεύεται για πρώτη φορά. Ο Φόρμαν εδώ είναι ταυτόχρονα οργισμένος και απογοητευμένος με τους διάφορους επικριτές του, θεωρώντας ότι σχεδόν σε καμία περίπτωση δεν έγινε σοβαρή κριτική στα εμπειρικά του δεδομένα ή στην διάρθρωση του επιχειρήματος του. Στην συντριπτική τους πλειοψηφία λέει ο Φόρμαν οι επικριτές του εκκινούν και κατευθύνονται από ιδεολογικές προκείμενες παρακάμπτοντας την ακαδημαϊκή ηθική, καθώς -για διαφορετικούς λόγους στον καθένα- η ερμηνεία των πολιτισμικών επιδράσεων στην επιστήμη της Βαϊμάρης προσέβαλλε το «ανοσοποιητικό» τους σύστημα. Αναμφισβήτητα η έκδοση αυτή με τις ρηξικέλευθες απόψεις που προβάλλει μπορεί να ταράξει το «ανοσοποιητικό σύστημα» των αναγνωστών εκείνων που εμφορούνται από θετικιστικές προκαταλήψεις και αναγνωρίζουν στην επιστημονική δραστηριότητα μόνο έναν υπερβατικό χαρακτήρα. Αλλά δεν είναι μία εποχή συνολικής κρίσης αξιών σαν την δική μας, που θα έπρεπε να προκαλέσει τον προβληματισμό πάνω στο νόημα, την σημασία και το ρόλο των θεσμών και δραστηριοτήτων που συγκροτούν αυτή την κοινωνία, όπως είναι και η επιστήμη; Πάνω σε αυτό τον προβληματισμό η έκδοση αυτή μπορεί να είναι ιδιαιτέρα χρήσιμη.

Ο Στέλιος Ν. Καμπουρίδης είναι υποψήφιος διδάκτορας ιστορίας των επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών

26

Η ΑΥΓΗ • 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

2

Γράμμα σε μια νέα ποιήτρια

Ο ζωγράφος του μήνα

Δεν ήταν τελείως απροσδόκητη η κίνηση του Αχιλλέα Κυριακίδη, να μας θυμίσει, σ’ ένα κείμενό του στην Εφημερίδα των συντακτών την προηγούμενη εβδομάδα, υπό τον τίτλο «Γράμμα σε μια παλιά ποιήτρια», την τελευταία ποιητική συλλογή της Τζένης Μαστοράκη Μ’ ένα στεφάνι φως (Κέδρος, 1989). Τίτλος που παραπέμπει, και «ρομαντικά» επενδύει, στη σχεδόν εικοσιπεντάχρονη, εκδοτική σιωπή της Μαστοράκη. Ανοίγοντας δε τη συλλογή, πέφτεις πάνω στην ένδειξη πως η μακέτα τού εξωφύλλου ανήκει στον Δημήτρη Καλοκύρη: Διόσκουροι μαζί με τον Κυριακίδη της μετάφρασης του Μπόρχες, και σ’ ένα βαθμό υπεύθυνοι της περιοριστικά μοντερνιστικής πρόσληψής του στα καθ’ ημάς. Ο λόγος εδώ για τη διακειμενικότητα, μία από τις άπειρες τεχνικές του Μπόρχες, τις οποίες μετήλθε για να διαχειριστεί το διαρκέστερο των ερωτημάτων που ορίζουν την τέΣχέδια για το «all that stars» ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

χνη: τη σχέση της με την πραγματικότητα. Η διακειμενικότητα, που φαίνεται να ορίζει και την εν λόγω ποιητική συλλογή της Τζένης Μαστοράκη. Μια συλλογή τυπικά μοντερνιστική, που μας δείχνει πως οι τεχνικές μπορούν κάποτε να είναι απλά εργαλεία, τα οποία υπάγονται στο αισθητικό πρόταγμα κάθε έργου. Και όντως η συλλογή της Μαστοράκη βρίθει οφειλών και νύξεων σε στίχους άλλων ποιητών, με μια γκάμα χαρακτηριστική: π.χ. Σολωμός, Γκάτσος, Σινόπουλος, Δημουλά, Ελύτης, Καρυωτάκης... Το κριτήριο όμως είναι αν το ποιητικό υποκείμενο παραμένει στη θέση του και στο ρόλο του, αύταρκες και αρραγές, παρά τις όποιες «οφειλές» του. Αν το ποίημα, παρ’ όλα αυτά, παραμένει στην παραδεδομένη σχέση του με την πραγματικότητα, μονοφωνικό και μονολογικό, με ένα ύφος επίσης αύταρκες και αρραγές, με υλικά του επίσης τα παραδεδομένα ως ποιητικά, μέσα σε μια «καταπιεστικά μονότροπη παράδοση» (Δημήτρης Δημηρούλης). Αν, τέλος, αυτάρκης και αρραγής παραμένει η αντίληψη της «δημιουργίας», ακόμα και αν ομνύει στη σεφερική διατύπωση πως «είναι παιδιά πολλών ανθρώπων τα λόγια μας». Νομίζω πως όντως αυτό συμβαίνει, και τούτο είναι, κατά τη γνώμη μου, το όριο της Μαστοράκη, όριο αξεπέραστο μέσα στο μοντερνιστικό πλαίσιο όπου αυτοεγκλωβίζεται, έστω και αν χρησιμοποιεί μια καινούρια τεχνική για να αποδράσει. Απόδραση δεν υπάρχει στην τέχνη, παρά μόνο αναμέτρηση, όπως για παράδειγμα η διακειμενοποίηση, εν τέλει ενδοκειμενοποίηση του έργου του ίδιου του Μπόρχες, που έχει ήδη συμβεί, με το εν λόγω έργο να «δοκιμάζεται» άγρια, ενταγμένο σ’ ένα «μετά το μοντέρνο» αισθητικό πρόταγμα, εγχείρημα που έχει κατορθωθεί σ’ ένα κορυφαίο βιβλίο της λογοτεχνίας μας, που αρθρώνει σε μεγάλη αφήγηση τις μεταμορφώσεις κειμένων, ιδεών και παντοειδών «υλικών»: στη «βίβλο» του Γιάννη Πάνου. Ένα έπος ιδεών και φωνών, το οποίο η κοσμική λογοτεχνική συνάφεια συνεχίζει να αγνοεί προκλητικά, όμως ήδη έχει ορίσει αλλιώς την τέχνη και τον δημιουργό σήμερα: «Με τον καιρό τίναξα από πάνω μου τις α-

ρετές και το ύφος των αρχαίων συγγραφέων. Το λόγο μου κοσμούν οι αρετές όλων. Αν διαβάσει κανείς προσεκτικά τα έργα μου θ’ αναγνωρίσει πολλούς να ξεπηδούν από την ίδια μήτρα. Υπήρξα ένας, συνθεμένος από πολλά σπαράγματα... Με αποκάλεσαν κιβδηλοποιό και παραχαράκτη. Οι ανόητοι, δεν μπόρεσαν να αντιληφθούν ότι ο μεγαλύτερος κιβδηλοποιός και παραχαράκτης, ο πιο επιδέξιος είναι εκείνος που γνωρίζει άριστα το αυθεντικό και το γνήσιο στις

παραμικρές του λεπτομέρειες, είναι ο γνώστης». Ιδού η με-

τάβαση από τη «δημιουργία» στην πολυφωνία, όταν όχι «παιδιά»-έργα αλλά «πολλοί» ξεπηδούν από την ίδια «μήτρα», η οποία τώρα είναι απλώς το κείμενο, όπου ο «ένας» συνεχώς μεταμορφώνεται σε άλλον, ιδού η μετάβαση από την «οφειλή» στην παρανάγνωση και την παρατύπωση. Αρκετούς νεώτερους ποιητές και ποιήτριες απασχολεί η ποίηση της Τζένης Μαστοράκη, ψάχνοντας τις δικές τους ποιητικές επιλογές. Και ίσως θα συναντούν το έργο της για πολύ καιρό ακόμη, ακριβώς γιατί η κρίση τού μοντερνισμού αποτελεί η ίδια μια μεγάλη διάρκεια, στην οποία η Μαστοράκη έχει αποθέσει ένα ισχυρό τεκμήριο. Αν και υπάρχει ήδη, και στην ποίηση, το «μετά απ’ αυτό», τίποτα δεν έχει τελειώσει, ίσως μάλιστα να μην έχει κριθεί οριστικά, παρά μόνο στον μακρύ χρόνο. Μέχρι τότε, βέβαια, ο καθένας επιλέγει πώς ζει τον κόσμο τούτο που του έλαχε. Ενδεικτικοί οι όρκοι πίστης που πέμπει ο Κυριακίδης στην Ιφιγένεια: «Πάντα δικός σας. Το ξέρετε». Αλλά η τραγική μορφή, της αθώας, θλιμμένης κόρης, που φορτώνεται, στο εύθραυστο κορμί της, αναγκαιότητες της μοίρας και της ιστορίας, είναι (και) μια εικόνα της ποίησης, εικόνα που τώρα απομακρύνεται σαν σκιά στο βάθος των αιώνων, με αποτέλεσμα η μετάβαση από τη Τζένη στην Ιφιγένεια να μην είναι εφικτή. Τώρα η συντυχία, με τις άπειρες υπόρρητες συνδηλώσεις και συνάψεις της, παίρνει τη θέση τής δημιουργίας, ανανοηματοδοτώντας και αλλάζοντας ριζικά τη σχέση ζωής και θανάτου, εν τέλει τέχνης και πραγματικότητας. και πάλι η ποίηση προβάλλει, χωρίς κανένα «στεφάνι φως» τα μαλλιά της να χαϊδεύει, χωρίς πατρίδα, λιμάνι και αποστολή, με μόνο της «προορισμό» να ζει, να υπάρχει και να προχωρά μες στα σπαράγματα και τις εντάσεις της γλώσσας (σπάραγμα και ένταση η ίδια), χωρίς να την απασχολεί η νοσταλγία των ουρανών και η ερημία των τόπων, χωρίς αναβολές και προσποιήσεις, χωρίς κανέναν και τίποτα «δικό της», ξαναλέγοντας, με τα δικά της «κόλπα», την ιστορία της ιστορίας, της ποίησης και εν γένει, αφού «το ποίημα δεν είναι γραφή αλλά επαναγραφή», «επανάγνωση ή παραδιόρθωση». Συναντώντας έτσι τον Ηλία Λάγιο στον Χάρολντ Μπλουμ. Και λίγοι στίχοι απ’ το βιβλίο της Τζένης Μαστοράκη: μοι-

ραίοι επιστολογράφοι, που δεν έφυγαν, και χαιρετούν, και τις φωνές των τοίχων καλοπιάνουν, τον σκοτεινό τους δαίμονα που αργεί, θανάσιμοι αλλοπαίρνονται με ξένους στίχους, χωρίς το άλμα στο κενό, χωρίς το τέλος, μοναδικό χαιρέτισμα που έπρεπε

Ο ζωγράφος του Μαρτίου είναι ο Δημήτρης Κατσούδας. Γεννήθηκε στα Ιωάννινα και ζει και εργάζεται στην Αθήνα. Φοίτησε στο Παιδαγωγικό τμήμα της Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου των Ιωαννίνων (1990-1994. Και στη συνέχεια σπούδασε στην ΑΣΚΤ της Αθήνας (2005-2012) ζωγραφική με δάσκαλο τον Γιάννη Ψυχοπαίδη, ενώ παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα γλυπτικής με δάσκαλο τον Νίκο Τρανό. Έχει συμμετάσχει σε ποικίλες ομαδικές εκθέσεις, όπως η «Ημερολόγια της Φωτιάς», στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Μελίνα», και η «11 Φίλοι στην Πάρο», στο Aegean School of Fine Arts (2008), η «Οδική Συμπεριφορά, Ασφάλεια στους Δρόμους-ΙΟΑΣ Παύλος Μυλωνάς», στην Αίθουσα Εκθέσεων Μετρό στο Σύνταγμα, η «Κοινωνία Ευθύνης, Οικονομία και Περιβάλλον», στην Αίθουσα του Παλαιού Χρηματιστηρίου, η «Democracy in MotionOMNIBUS», στην ΑΣΚΤ της Αθήνας και η ARTaz, στην Τεχνόπολι (2009), η «Practices», στο Ioannina Art Festival, η «100+Παναθηναϊκός», στον Χώρο 12α, η «Υπόμνημα», στη Δημοτική Πινακοθήκη Μήθυμνας Λέσβου και η ARTaz, στην Τεχνόπολι του Δήμου Αθηναίων (2010), η ARTaz στην Τεχνόπολι και η «Re-Culture», στην Πάτρα (2012). Το έργο του Κατσούδα πλάθεται μέσα από έναν ατέρμονα διάλογο μεταξύ της μορφής και του εσωτερικού της περιεχομένου. Έτσι καταφέρνει ο καλλιτέχνης να απεγκλωβίζεται κάθε φορά από τις όποιες τυχόν παγίδες μιας εννοιολογικής ή φορμαλιστικής κατηγοριοποίησής του. «Το σπίτι του Άστεγου» τον χαρακτηρίζει. Το φτιάχνει με μαθηματική ακρίβεια και με βάση τη λογική της δομής του σπιρτόκουτου και των όμοιων μερών του. Συνθέτει από χαρτόκουτα ένα κρεβάτι που ο δυνητικός Άστεγος μπορεί να μεταφέρει εύκολα μαζί με το βιός του πάνω σε ένα τρέιλερ για βαλίτσες. Εμπνέεται από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη όπου ανακαλύπτει κατ’ αρχήν τις αναλογίες για την υλοποίηση του εγχειρήματος του. Και όπου βρίσκει, στη συνέχεια, τις ομοιότητες και διαφορές μεταξύ της κενής κλίνης των αφανών στρατιωτών, που έχασαν τη ζωή τους στα πεδία των μαχών και όμως απέκτησαν μνημείο αναγνωρίσιμο από την κοινωνία, και της κενής κλίνης των αφανών πολιτών, που έχασαν τη στέγη τους στη μάχη για την επιβίωση και θα χαθούν μέσα στη λήθη της ολοκληρωτικής απουσίας τους. Γράφει εκεί τον Άνθρωπο ως μια φιγούρα δίχως πρόσωπο και το Σπίτι του ως ένα γεωμετρικό σχήμα επιτυγχάνοντας, μέσα από την αφαίρεση, τη μετάθεση από το πραγματικό στο φαντασιακό. Τα αθλητικά παπούτσια «all that stars», σύμβολο κινητικότητας αλλά και ενός συγκεκριμένου status στη νεολαία, προβάλλονται σειριακά με τον τρόπο της ποπ αρτ. Και μεταμορφώνονται με αδρές πινελιές ή κηλίδες και μικρές πουαντιγιστικές τελίτσες σε θαλασσινά τοπία αφηρημένες μορφές, χρωματιστούς και παιγνιώδεις αστερισμούς αλλά και σε καθρέφτες της αγωνίας του σύγχρονου αγωνιζόμενου ανθρώπου. Διαβάζουμε πάνω τους τα ενδεικτικά δίστιχα: Διαβάζω/ανοίγομαι, αντιδρώ/ κατεβαίνω, με ψεκάζουν/ δεν μπορώ να αναπνεύσω, φοβάμαι/ κλείνομαι σπίτι. Απολύουν το φετιχιστικό τους χαρακτήρα αλλά και τη χρηστική ή αγοραστική τους αλλά και την καθ’ εαυτή αξία. Τα καμένα δένδρα της Ολυμπίας του 2008 φτιάχνονται με καμένο χαρτοπολτό και χαράζονται με κοπίδι. Γίνονται πλάσματα μαγικά, δέντρα που μιλούν. Η δυναμική της γραφής του Δημήτρη Κατσούδα συνίσταται στα εγγενή αλλά και προφανή δίπολα μεταξύ εικόνας και ιδέας, μύθου και πραγματικότητας, ατομικότητας και μαζικότητας, υποκειμένου και κοινωνίας. Μέσα από αυτά το έργο του αποκτά τις κοινωνικές του διαστάσεις. Και μεταλλάσσεται μέσω της ευρύτερης πλαστικής του γλώσσας σε καλλιτεχνική μαρτυρία. ΛΗΔΑ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Kείμενα των: Λορέντσο Ζαμπόνι, Γκαέλ ντε Σαντίς, Φράνκο «Μπίφι» Μπεράρντι, Παναγιώτη Νούτσου, Σπύρου Ι. Ασδραχά, Στάθη Παυλόπουλου, Δημήτρη Θ. Αρβανίτη, Στεφάν Εσσέλ, Δημήτρη Χριστόπουλου ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 725

KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΝΩΜΕΣ & ΙΔΕΕΣ - ΛΟΓΟΣ & ΤΕΧΝΕΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΜΑΝΟΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

Iταλία: τα πέντε αστέρια και οι πολλές εκπλήξεις των εκλογών Οι ιταλικές εκλογές είχαν πολλά στοιχεία έκπληξης: η επιτυχία του Μπ. Γκρίλο, η «νεκρανάσταση» Μπερλουσκόνι, τα ισχνά ποσοστά Μόντι και η δραματική συρρίκνωση της Αριστεράς είναι μερικά από τα κομμάτια που συνθέτουν το παζλ και χρειάζονται ερμηνεία. Απευθυνθήκαμε, για τον λόγο αυτό, στον δημοσιογράφο Lorenzo Zamponi, ιδρυτή της ενημερωτικής ιστοσελίδας Il Corsaro (www.ilcorsaro.info). Ο Ζαμπόνι, εκτός των άλλων, είναι είναι συνιδρυτής της φοιτητικής οργάνωσης LINK που κινείται στον χώρο της ριζοσπαστικής Αριστεράς και της οργάνωσης Io Voglio Restare που μάχεται ενάντια στη «διαρροή εγκεφάλων» στα ιταλικά Πανεπιστήμια, ενώ συμμετείχε στην ιδρυτική συνέλευση της Πολιτικής Επανάστασης (Rivoluzione Civile). ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΤΟΥ ΛΟΡΕΝΤΣΟ ΖΑΜΠΟΝΙ

«Δύο κλόουν κέρδισαν στις εκλογές». Με αυτά τα λόγια, ο ηγέτης του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος στη Γερμανία, Πέτερ Στάινμπρουκ, σχολίασε τα αποτελέσματα των εκλογών στην Ιταλία, αναφερόμενος στον αρχηγό του κεντροδεξιού συνασπισμού Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τον Μπέπε Γκρίλο, κωμικό, μπλόγκερ και ιδρυτή του Κινήματος των Πέντε Αστέρων (Movimento 5 Stelle-M5S). Μια τέτοια ανάγνωση του αποτελέσματος είναι, προφανώς, επιφανειακή και αλαζονική — δεν προκαλεί όμως έκπληξη. Αυτό που αρνείται να δει η γερμανική πολιτική ελίτ είναι πως η πλειοψηφία του ιταλικού λαού απέρριψε τη λιτότητα, παρόλο που για την ώρα δεν έχει επιλέξει μιαν αξιόπιστη λύση για την έξοδο από την κρίση του νεοφιλελευθερισμού. Δύο είναι, κυρίως, τα σημεία που προξενούν εντύπωση στην κοινή γνώμη εκτός Ιταλίας. Αφενός το ποσοστό του Μπερλουσκόνι, ο οποίος, αν και έχασε περίπου 7 εκατομμύρια ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του 2008, ήρθε σχεδόν ισόπαλος με την κεντροαριστερά, ενάμιση μόλις χρόνο μετά την κατάρρευση της κυβέρνησής του, λόγω της προφανούς ανικανότητάς της να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση. Και αφετέρου, η αδυναμία της εναλλακτικής Αριστεράς να ισχυροποιηθεί μέσα σε συνθήκες κρίσης και λιτότητας, όπως συ-

Αμεντέο Μοντιλιάνι, «Καρυάτις», 1913-14

νέβη στην Ελλάδα, στη Γαλλία και —σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις— στην Ισπανία. Αντίθετα, ο Γκρίλο, με το δημαγωγικό και γενικόλογο εκλογικό του πρόγραμμα, με υποψήφιους παντελώς άγνωστους και χωρίς πολιτική εμπειρία, με ανύπαρκτη κομματική δομή και χωρίς καμία χρηματοδότηση, κατέκτησε μέσα σε λίγους μόνο μήνες πάνω από το 25% του εκλογικού σώματος. Το πρώτο σημείο είναι μάλλον εύκολο να εξηγηθεί. Η παράταξη του Μπερλουσκόνι —που επί είκοσι συναπτά έτη κυριαρχούσε στην πολιτική σκηνή της Ιταλίας— αν και πλήρως υποταγμένη στο νεοφιλελεύθερο δόγμα της ΕΚΤ και του ΔΝΤ, επέδειξε πλήρη αδυναμία να το εφαρμόσει με συνεπή, αξιόπιστο και αποτελεσματικό τρόπο. Ανασυγκρότησε όμως τις δυνάμεις της κατά τους τελευταίους μήνες της κυβέρνησης Μόντι, χάρη στη σκληρή κριτική που άσκησε στις αυξήσεις των φόρων, και πιο συγκεκριμένα στον αντιδημοφιλή Φόρο Ακίνητης Περιουσίας. Με αυτό τον τρόπο, περιόρισε τις ζημίες που είχε υποστεί, και αποδυνάμωσε την επιρροή του Μόντι στο συντηρητικό χώρο. Αυτό δεν σημαίνει, βέβαια —όπως αφελώς υποστήριξαν ορισμένοι— ότι ο Μπερλουσκόνι εκφράζει κάποια μορφή αντιπρότασης στις πολιτικές λιτότητας: τα χρόνια

της διακυβέρνησής του, όπως θυμόμαστε όλοι, ήταν χρόνια περικοπών στο κράτος πρόνοιας και την εκπαίδευση, ιδιωτικοποίησης του νερού, απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων. Πρόκειται απλώς για μια διαφορετική εκδοχή της Δεξιάς, η οποία στηρίζεται σε ένα αντικρατικό και αντιφοροεισπρακτικό πολιτικό μήνυμα. Τα πιο συντηρητικά στρώματα του εκλογικού σώματος, γαλουχημένα εδώ και δεκαετίες με τη λογική της φοροδιαφυγής και της απουσίας κρατικού παρεμβατισμού, αναγνωρίζουν πολύ περισσότερο τον εαυτό τους στα παραπάνω, παρά στον Μόντι της δημοσιονομικής αυστηρότητας και της λιτότητας. Το δεύτερο σημείο, αντίθετα, είναι πιο περίπλοκο, και η ερμηνεία του πρέπει να λάβει υπόψη διάφορους παράγοντες, τόσο όσον αφορά την αποτυχία της Πολιτικής Επανάστασης (Rivoluzione Civile-RC) όσο και την επιτυχία του Γκρίλο. Η Αριστερά παρουσιάστηκε για ακόμη μια φορά διασπασμένη στο εκλογικό ραντεβού. Η Αριστερά, Οικολογία, Ελευθερία (Sinistra, Ecologia, Libertá-SEL), η αριστερή δύναμη που, τα τελευταία χρόνια, περισσότερο απο οποιαδήποτε άλλη απέκτησε έρεισμα σε σημαντικά κομμάτια της κοινωνίας και των κινημάτων, επέλεξε να συμπράξει σε μιαν ισχυρή συμμαχία με το Δημοκρατικό Κόμμα (Partito Democratico - PD). Εξαναγκάστηκε, έτσι, σε σιωπή κατά τον ενάμιση χρόνο της διακυβέρνησης Μόντι (με την οποία το SEL ήταν παντελώς αντίθετο, σιωπούσε όμως για να μην κλονιστεί η εκλογική συνεργασία), ενώ στη συνέχεια, κατά την προεκλογική περίοδο, οδηγήθηκε σ’ έναν εξαντλητικό διάλογο ενόψει μιας ενδεχόμενης μετεκλογικής συμμαχίας με τον Μόντι. Υπ’ αυτές τις συνθήκες, αποτελεί κατόρθωμα οτι το SEL συγκέντρωσε το 3,2% των ψήφων, εκλέγοντας 37 βουλευτές και 7 γερουσιαστες, αν και για χρόνια οι δημοσκοπήσεις του έδιναν πολύ μεγαλύτερα ποσοστά και ο αρχηγός του, Νίκι Βέντολα, φλέρταρε ακόμα και με την ιδέα του να γίνει πρωθυπουργός. Οι υπόλοιπες δυνάμεις της Αριστεράς, είτε στη βάση πάγιων θέσεών τους είτε λόγω της άρνησης του PD και του SEL να τις συμπεριλάβουν στο συνασπισμό τους, κατέβηκαν αυτόνομα στις εκλογές. Κινήθηκαν όμως με εξαιρετικά μεγάλη καθυστέρηση και μόλις τις παραμονές των Χριστουγέννων του 2012 κατάφεραν να συγκροτήσουν το συνασπισμό της Πολιτικής Επανάστασης, με επικεφαλής τον Αντόνιο Ινγκρόια —εισαγγελέα που έγινε γνωστός για τη δράση του εναντίον της Μαφίας— και με την συνδρομή προσωπικοτήτων της κοινωνίας των πολιτών. Επιπλέον, η προεκλογική εκστρατεία του Ινγκρόια αποδείχτηκε αδύναμη και δυσνόητη· αγνοώντας σχεδόν εξ ολοκλήρου τα κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα, εστιάστηκε στη μάχη κατά της διαφθοράς στην πολιτική ζωή, ένα πεδίο όμως το οποίο είχε ήδη οικειοποιηθεί ο Μπέπε Γκρίλο. Το M5S ιδρύθηκε το 2007 από τον Γκρίλο —μέσα από το προΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 28

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

28

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

To φαινόμενο Mπέπε Γκρίλο

Κίνδυνος για τη δημοκρατία; ΤΟΥ ΓΚΑΕΛ ΝΤΕ ΣΑΝΤΙΣ

Eίναι δύσκολο να προσδιορίσουμε τον χαρακτήρα αυτού του λαϊκιστικού κινήματος. Σε τοπικό επίπεδο, αναδεικνύει περιβαλλοντικά θέματα. Σε εθνικό επίπεδο, καλεί για τον εκσυγχρονισμό της δημοκρατίας μέσω του διαδικτύου, που διευκολύνει την πραγματοποίηση δημοψηφισμάτων. Ωστόσο, ο Μπ. Γκρίλο οφείλει την επιτυχία του στους λιβέλους του για «το κόστος της πολιτικής». Στις ομιλίες του, στηλιτεύει τις απολαβές των εκλεγμένων και τον αριθμό των βουλευτών. Υπογραμμίζει τις ευθύνες διαφόρων κομμάτων για οικονομικά σκάνδαλα. Όλα αυτά μπορεί να φαίνονται σωστά, δεν είναι όμως. Συγκεντρώνοντας ψήφους τόσο από την Αριστερά όσο και από τη Δεξιά, ο ίδιος «δεν είναι ούτε δεξιός ούτε αριστερός», κι όμως είναι έτοιμος να κάνει κάθε συμβιβασμό. Αυτός που επιτίθεται βίαια στα συνδικάτα, δήλωσε απευθυνόμενος στους ακροδεξιούς ακτιβιστές του Κάζα Πάουντ, στο οποίο πρότεινε να ενταχθεί στις εκλογικές του λίστες, πως «ο αντιφασισμός δεν εμπίπτει στις αρμοδιότητές του» Ο δήμαρχος της Μίρα, εκλεγμένος με το Κίνημα των Πέντε Αστέρων (Movimento 5 Stelle-M5S), απέλυσε μια εργαζόμενη, το μόνο σφάλμα της οποίας το σφάλμα ήταν ότι ήταν έγκυος... Ούτε λέξη καταδίκης από τον μεγάλο αρχηγό. «Αυτό το κίνημα είναι πραγματικά μοναδικό: δεν υπάρχει. Είναι ένας λογότυπος και μια ιστοσελίδα γεμάτη διαφημίσεις, προσωπική ιδιοκτησία του Mπέπε Γκρίλο», λέει η η Τζιοβάνι Φάβια, περιφερειακή σύμβουλος στην Εμίλια Ρομάνια, που αποκλείστηκε από το M5S επειδή έθεσε το ζήτημα της δημοκρατικής λειτουργίας του. Αν σε τοπικό επίπεδο το M5S διαθέτει

Διαβάστε σχετικά με το MS5 Μια συνέντευξη του Ματία Καλίσε (2011), δημοτικού σύμβουλου του Μιλάνου, είκοσι χρονών, εκλεγμένου με το MS5 του Γκρίλο. Τη συνέντευξη πήρε ο Μιχάλης Βακαλούλης στο πλαίσιο μιας συγκριτικής μελέτης που πραγματοποιεί για τις μορφές πολιτικοποίησης της νεολαίας στην Ευρώπη. Είναι ένα διαφωτιστικό κείμενο Πρόκειται για διαφωτιστικό κείμενο, που αξίζει να διαβαστεί καθώς μας βοηθάει να αντιληφθούμε την πολυπλοκότητα της εκλογικής επιτυχίας του Γκρίλο. Δημοσιεύεται, στα γαλλικά στην ιστοσελίδα του Μ. Βακαλούλη: http://vakaloulis.wordpress.com/2013/02/28/la-politique-commeterminal-dun-reseau-dechanges-citoyens/

πραγματικά δημοκρατικές διαδικασίες, με τους εκλεγμένους που μετέχουν σε συνελεύσεις των πολιτών, σε εθνικό επίπεδο την πολιτική γραμμή την καθορίζει ο Γκρίλο, σε συνεργασία με τους επικοινωνιολόγους της εταιρείας Casaleggio ... σε βαθμό που κάποι-

ΣΥΝΕΧΕΙΑ AΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 27

σωπικό του μπλογκ— και για χρόνια παρέμενε ενεργό μόνο διαδικτυακά. Το Δημοκρατικό Κόμμα, αφού στήριξε —σε συνεργασία με τη Δεξιά— την κυβέρνηση και τις επιλογές λιτότητάς της και καθώς βρέθηκε αναμεμειγμένο σε σκάνδαλα διαφθοράς, δεν αποτελούσε πλέον μια αξιόπιστη λύση. ΄Ετσι οι πιο αγανακτισμένοι ψηφοφόροι, έχοντας πληγεί βαριά από τις κοινωνικές επιπτώσεις της κρίσης, απογοητευμένοι από το Δημοκρατικό Κόμμα και με συσσωρευμένη δυσαρέσκεια από τα τελευταία χρόνια διακυβέρνησης του Μπερλουσκόνι και του Μόντι, στράφηκαν στο κίνημα του Γκρίλο, το μοναδικό υποκείμενο που, έστω με τρόπο συγκεχυμένο και δημαγωγικό, έκανε αντιπολίτευση στο κατεστημένο. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η έλλειψη ενός ενωτικού, κοινωνικού και αντιπολιτευτικού μετώπου ενάντια στην κυβέρνηση Μόντι έπαιξε καθοριστικό ρόλο. Σε άλλες περιπτώσεις —όπως στην Ελλάδα— η κινηματική δράση ήταν αυτή που ώθησε την Αριστερά να αποκτήσει έρεισμα στα κοινωνικά στρώματα που επλήγησαν περισσότερο από την κρίση. Στην Ιταλία, οι εκλογές δεν κρίθηκαν στο δίπολο ΔεξιάΑριστερά, αλλά στον άξονα κατεστημένου-αντισυστημικού. Η Αριστερά, διασπασμένη μεταξύ των δύο αυτών μετώπων,

οι πιστεύουν ότι το αφεντικό της εταιρείας είναι «ο γκουρού του γκουρού». Η ειδικότητα της εταιρείας Casaleggio, λέει η Φάβια η οποία, μετά τη αποχώρησή της από το M5S, ήταν υποψήφια με την Πολιτική Επανάσταση, είναι «να διαμορφώνει τις απόψεις των ανθρώπων στο διαδίκτυο». Έτσι, το μήνυμα —που με το one-manshow διανέμεται σε όλη τη ιταλική χερσόνησο— βαθμολογείται και κερδίζει άνευ αντιπάλου. Και η εκστρατεία του Γκρίλο εναντίον του κόστους της πολιτικής είχε ήδη αποτελέσματα. Εν ονόματι του αγώνα αυτού, οι συνδυασμοί που δεν έλαβαν ποσοστό 4% δεν θα λάβουν χρηματοδότηση για την εκστρατεία τους φέτος. Και έπεται συνέχεια. Το M5S ανακοίνωσε ότι επιθυμεί να καταργηθεί η δημόσια χρηματοδότηση των κομμάτων. Έτσι, θα ευνοούνται βέβαια σχηματισμοί που θα εξαρτώνται τα λόμπι ή τα λεφτά των πλουσίων — όπως ο Γκρίλο ή Μπερλουσκόνι. Όσον αφορά τον εκλογικό νόμο, το M5S συμφωνεί με το Δημοκρατικό Κόμμα, που θέλει να τερματίσει το σύστημα της αναλογικής εκπροσώπησης.

Ο Gaël De Santis είναι δημοσιογράφος της «Humanite», όπου και δημοσιεύθηκε το άρθρο στις 25.2.2013

Iταλία: τα πέντε αστέρια και οι πολλές εκπλήξεις των εκλογών και δεδομένης της έλλειψης ενεργών κοινωνικών αναφορών που θα μπορούσαν να σχηματίσουν μια ενωτική και αξιόπιστη πολιτική πρόταση, απέτυχε να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο σε οποιονδήποτε απ’ τους δύο πόλους. Η απουσία μαζικών κινητοποιήσεων επέτρεψε σε όποιον ευθυγραμμίστηκε με το κατεστημένο, όπως το SEL, να διασωθεί —αν και δέχθηκε ισχυρότατο πλήγμα— ενώ, αντίθετα οι υπόλοιποι καταποντίστηκαν. Το Κίνημα των Πέντε Αστέρων είναι ένα μείγμα πολλών ετερόκλητων στοιχείων. Η δομή του είναι ξεκάθαρα αυταρχική. Ο Γκρίλο κατέχει τα πνευματικά δικαιώματα για το σύμβολο του κόμματος, ενώ αντιμετωπίζει το κίνημα ως «αφεντικό» του, διαγράφοντας οποιονδήποτε διαφωνεί. Στους κόλπους του, πάντως, θα συναντήσει κανείς πολλούς αξιόλογους ακτιβιστές που αγωνίζονται για τη χώρα τους. Παρουσιάζει κάποιες καλές ιδέ-

Η συνέχεια επί της κοινωνίας ΤΟΥ ΦΡΑΝΚΟ «ΜΠΙΦΟ» ΜΠΕΡΑΡΝΤΙ

Πώς μπορεί να σταματήσει η επίθεση του νεοφιλευθερισμού; Οι ιταλικές εκλογές είναι μια πρώτη απάντηση, που μπορεί να έχει έκβαση είτε θετική είτε καταστροφική. Εξαρτάται από τους προοδευτικούς, τους διανοούμενους και τους ανεξάρτητους ανθρώπους αυτής της ηπείρου· εξαρτάται από εμάς. Το 75% του ιταλικού εκλογικού σώματος είπε όχι στο αντιευρωπαϊκό σχέδιο που εξέφραζαν Μέρκελ, Ντράγκι και Μόντι. Το 25% απείχε και το 25% ψήφισε το M5S του Μπέπε Γκρίλο. Τέλος, ένα ένα άλλο 25% ψήφισε το κόμμα της Μαφίας και του φασισμού και ταυτόχρονα τον πιο λαμπρό απατεώνα της Ιστορίας, τον Μπερλουσκόνι, ορκισμένο εχθρό της Άνγκελα Μέρκελ, γιατί η Μαφία δεν μπορεί πλέον να δεχθεί την οικονομική κυριαρχία του Βερολίνου. Το M5S Μπέπε Γκρίλο είναι το ρηξικέλευθο στοιχείο αυτών των εκλογών. Δεν πιστεύω ότι είναι σε θέση να κυβερνήσει την Ιταλία, αλλά δεν είναι αυτό το σημαντικό. Ο σημαντικός και θετικός ρόλος του είναι ότι η Ιταλία δεν θα κυβερνηθεί από το αντι-ευρωπαϊκό κόμμα Ντράγκι-Μέρκελ-Μόντι. Το ιταλικό εκλογικό σώμα είπε: Δεν θα πληρώσουμε το χρέος. Ανυπακοή. Κι αυτή είναι η αρχή του τέλους της κυριαρχίας της ευρωπαϊκής τάξης των χρηματιστών — ακόμα και αν ο Μπερλουσκόνι και ο Μπερσάνι συμφωνήσουν να συνεχίσει να υπάρχει, φτωχαίνοντας κι άλλο τη χώρα, μεταφέροντας πόρους προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Αλλά τότε μπορεί να ξεκινήσουν τα χειρότερα. Η οικονομική τάξη θα προσπαθήσει να στραγγαλίσει την Ιταλία, όπως στραγγάλισε και την Ελλάδα. Η πολιτική κρίση θα είναι

ες, δανεισμένες κατά κύριο λόγο από τα κινήματα (ενάντια στην κατασκευή της σιδηροδρομικής γραμμής υψηλής ταχύτητας Τορίνο-Λυών, για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα και την υπεράσπιση των λεγόμενων «κοινωνικών αγαθών» όπως είναι το νερό), δεν λείπουν όμως και ακραία συντηρητικές αποχρώσεις, κυρίως σε ό,τι έχει να κάνει με τη μετανάστευση και τα δικαιώματα των ομοφυλόφιλων. Πάνω απ’ όλα, όμως, στο λόγο του κυριαρχεί η οργή ενάντια στα κόμματα που ευθυγραμμίζονται με τις εντολές της Τρόικας. Προφανώς, τα παραπάνω δεν αποτελούν απάντηση στα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ιταλία, είναι όμως σαφής ένδειξη ότι οι πολίτες θέτουν τα σωστά ερωτήματα: Ποια είναι η προέλευση της κρίσης, ποιος την προκάλεσε και πώς θα βγούμε από αυτήν; Εναπόκειται πλέον στα κοινωνικά κινήματα και την Αριστερά να αναμετρηθούν με τον Γκρίλο πάνω σ’ αυτά τα ζητήματα, να δημιουργήσουν ένα πραγματικό μέτωπο αντίστασης, λαϊκής συμμετοχής και προτάσεων που θα προωθήσει την κοινωνική διαφωνία με τις πολιτικές της λιτότητας. Να θέσουν εαυτούς στην υπηρεσία μιας πραγματικής αλλαγής, για μια Ευρώπη των Λαών, που θα απορρίψει το Σύμφωνο Δημοσιονομικής Σταθερότητας και θα προτείνει ένα σύγχρονο μοντέλο ανάπτυξης, βασισμένο στην κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

29

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Χειμώνας στην Αθήνα ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΝΟΥΤΣΟΥ

σπασμωδική και βίαιη. Το αποτέλεσμα μπορεί να είναι τρομακτικό. Η Μαφία και ο φασισμός έχουν δείξει ότι ελέγχουν το 30% του ιταλικού εκλογικού σώματος, και η Αριστερά δεν υπάρχει πια. Η απόσχιση του Βορρά θα εμφανιστεί ξανά στο προσκήνιο, παρόλο που η Λίγκα έχει καταρρεύσει. Παρόλα αυτά, μπορεί να ξεκινήσει μια διαδικασία της απελευθέρωσης της Ευρώπης από τη βία του χρηματιστικού κεφαλαίου, η ανοικοδόμησή της σε κοινωνική βάση. Εμπνεόμενο από τον αντισυμβατικό 20ό αιώνα, μπορεί να εξαπλωθεί παντού ένα κίνημα οργανωμένης ανυπακοής και παραγωγικής αυτονομίας. Ένα κίνημα καταλήψεων μπορεί μετατρέψει τα πανεπιστήμια σε χώρους συγκεκριμένης έρευνας για αναζήτηση μετα-καπιταλιστικών λύσεων. Τα εργοστάσια που θέλουν να καταστρέψουν το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο πρέπει να καταληφθούν από τους εργάτες, οι οποίοι θα τα αυτοδιαχειριστούν, όπως έγινε στην Αργεντινή μετά το 2001. Οι κατειλημμένες πλατείες πρέπει να αποτελέσουν χώρους διαρκούς συζήτησης. Το πρόγραμμα του Γκρίλο, παρά τα όσα λένε οι ψεύτες επαγγελματίες της La Repubblica, είναι πολύ λογικό: • μισθός του πολίτη • μείωση των ωρών εργασίας σε 30 ανά εβδομάδα • σύνταξη στα εξήντα • να δοθούν ξανά στα σχολεία με 8 δισ., τα οποία είχε περικόψει η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι • συμβάσεις αορίστου χρόνου για τους επισφαλώς εργαζόμενους στην εκπαίδευση, την υγεία και τα μέσα μεταφοράς • εθνικοποίηση των τραπεζών που έχουν ευνοήσει την κερδοσκοπία και έχουν στραφεί κατά του κοινού καλού • άμεση κατάργηση του συμφώνου σταθερότητας. Το Κίνημα M5S εμπόδισε την οικονομική δικτατορία να κυβερνήσει. Η συνέχεια εναπόκειται στο κίνημα της κοινωνίας των πολιτών. Θα επιδείξει η κοινωνία την απαιτούμενη ενέργεια και την ευφυΐα ώστε οι πολίτες να πάρουν τη ζωή τους στα χέρια τους; Αν όχι, θα είμαστε άξιοι της καταστροφής που θα ακολουθήσει.

O Franco «Βifo» Berardi είναι μαρξιστής θεωρητικός και αγωνιστής, εντασσόμενος στην παράδοση της ιταλικής αυτονομίας. Το άρθρο, με τίτλο «Το τέλος της αντι-Ευρώπης ξεκίνησε στην Ιταλία», δημοσιεύθηκε στο controlacrissi.org, στις 26.2.2013. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΓΑΠΙΟΣ ΛΑΝΔΟΣ

Χειμώνας, κυριολεκτικά και μεταφορικά, στην πρωτεύουσα. Δεν υπήρξαν τάχα «αντίδοτα»; Έστω «βραχύπνοα», ως προς το χρόνο ανάλωσής τους, και πάντως «μακρόπνοα» ως προς τον προβληματισμό που έθεταν; Άνετα κρατώ σημειώσεις, μια και το έλυτρον του αντίχειρα έχει επαναλειτουργήσει πλήρως χάρη στη γενναιόδωρη χειρουργική δεξιοτεχνία του Παναγιώτη Σουκάκου. Έτσι απομνημονεύω τα εξής: α) Την κινηματογραφική παράσταση «Το κεφάλαιο» του Κώστα Γαβρά, ως «αντίσταση στη χυδαιότητα» της οικονομικής εξουσίας που επαυξάνει το τραπεζικό κεφάλαιο. β) Την κινηματογραφική παράσταση «Άλλοθι» με τον Ρίτσαρντ Γκιρ σε ρόλο μεγαλοχρηματιστή που κινείται ανάμεσα από τη φυλάκιση και τη χρεοκοπία. γ) Την κινηματογραφική παράσταση «Λίνκολν», με προφανές και κάποτε βαρετό το ιστορικό φορτίο. Επειδή στην ταινία δεν διαφαίνεται ευκρινώς η οικονομική βάση της πολιτικής του αμερικανού προέδρου, γεγονός που έχει παρεπόμενες συνδηλώσεις και για τα σημερινά δεδομένα των Ενωμένων Πολιτειών, χρήσιμο είναι να αξιοποιηθεί ο τρόπος που ο Μαρξ απευθύνεται στο Λίνκολν: «Οι εργάτες της Ευρώπης πιστεύουν πως ο αμερικανικός πόλεμος εναντίον της δουλείας θα χαράξει μια καινούρια εποχή για την αποφασιστική εκδίπλωση της εργατικής τάξης, όπως ακριβώς ο αμερικανικός αγώνας για την ανεξαρτησία εγκαινίασε μια καινούρια εποχή για τη δυναμική ανάπτυξη της μεσαίας τάξης». δ) Τη θεατρική παράσταση «Ο επιθεωρητής έρχεται» του Τζων Πρίσλευ, σε μετάφραση, σκηνοθεσία και μουσική επιμέλεια Γρηγόρη Βαλτινού και με ερεθιστικό επιστέγασμα την απόφανση: «Το καλό ή το κακό που θα κάνει κάποιος», ιδίως αν είναι εργοδότης, «έχει συνέπειες σε όλους μας. Καλές ή κακές» (1944). ε) Τη θεατρική παράσταση «Γαλιλαίος», σε «δραματουργική απόδοση», σκηνοθεσία και ερμηνεία του Άγγελου Αντωνόπουλου, από την οποία θα μπορούσε κανείς να συγκρατήσει την πρόταση του Μπρεχτ: επιβάλλεται οι «φυσικοί επιστήμονες να φτάσουν σε κάτι που να μοιάζει με τον όρκο του Ιπποκράτη που έχουν οι γιατροί» (1945). στ) Το επιστημονικό συνέδριο «Η πολιτική και ηθική σκέψη του J. Derrida» (Πανεπιστήμιο Αθηνών και Γαλλικό Ινστιτούτο), στο οποίο ο «υπεύθυνος διοργάνωσης» είχε πράγματι την πρόθεση να μην αγνοηθούν οι «οικονομίες της κρίσης» και η δυνατότητα να «σκεφτούμε την κρίση μέσω» του Γάλλου φιλοσόφου. Μόνο που κάποιοι εισηγητές και εισηγήτριες την όποια θεωρητική «εμπειρία» είχαν αποκτήσει έδειχναν ότι δεν κατόρθωσαν να την προωθήσουν «διασχίζοντας» το αρχικό της «όριο». Έτσι απέμειναν στον κύκλο των «φαντασμάτων» του, ξεχνώντας ότι ο Ντεριντά, έστω και καθυστερημένα, αποδοκίμαζε τον «αποκαλυπτικό» τόνο του φιλοσοφείν που ενδημούσε και κα-

Ο Παναγιώτης Νούτσος διδάσκει κοινωνική και πολιτική φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων.

τά την περίοδο της νιότης του στη Γαλλία (βλ. το κείμενό μου «En dialoguant avec J. Derrida», 1977). Συχνά φιλολογούντες τρόφιμοι των φιλοσοφικών ιδεών δεν καταγίνονται με ό,τι ο Ίγκερς είχε προσγράψει και στον Ντεριντά: υποστήριζε πως η γλώσσα «περισσότερο κατασκευάζει την πραγματικότητα παρά αναφέρεται σ’ αυτήν». Για να προσθέσει: τούτο συνεπάγεται «έναν κόσμο δίχως νόημα, στερημένο από τους ανθρώπους ως δρώντες παράγοντες». Με δυο λόγια, «έναν κόσμο δίχως καμιά συνοχή», όπου βωλοδέρνουν τα «φαντάσματα»... ζ) Ένα μέρος του προαναφερθέντος συνεδρίου πραγματοποιήθηκε στο auditorium «Theo Angelopoulos». Ήταν μια ακόμη αφορμή, ένα χρόνο μετά το θάνατο του σκηνοθέτη, να θυμηθούμε την απόφανσή του: «Το βραβείο καριέρας δεν το θέλω, γιατί η καριέρα μου δεν έχει τελειώσει». Δηλαδή, σε πλήρη αντίθεση προς ό,τι αποδόθηκε στο έργο του ως «προφητική ιστορία», όπως ήδη το 1977 είχα την ευκαιρία να το διαπιστώσω από κοντά ως «κομπάρσος» των «Κυνηγών». η) Το νέο επιμελημένο ένθετο της Αυγής με την εύστοχη επωνυμία Οικοτριβές που απευθύνεται στη «ριζοσπαστική αριστερή οικολογική πολιτική και τα κινήματα». Στο μηνιαίο δεκαεξασέλιδο αυτό, ιδίως σε ό,τι αντιμετωπίζεται ως «οικοσοσιαλισμός» με πολλές αναπότρεπτα «προστρίψεις», αδυνατεί πια να συμβάλει ο πρόσφατα χαμένος συνάδελφος Ευθύμης Παπαδημητρίου. θ) Τα απανωτά φωτογραφικά κολάζ εφημερίδων και ιστοσελίδων, με τον Τσε στο κέντρο ή με εκδοχές «προσομοίωσής» του. Έτσι είχα την ευκαιρία να επιστρέψω στην Αντίσταση των γεγονότων (2000) του Τ. Πατρίκιου: «ίσως για μας καλύτερα που δεν γέρασες / που έμεινες για πάντα νέος Ερνέστο / όπως η επανάσταση στη χαραυγή της». Έτσι, «μ’ έναν μπερέ, μ’ ένα πουκάμισο, / με το πούρο» μπορεί «να μας χαμογελάς με το χαμόγελο / μιας άφθαρτης μεταδοτικής νεότητας». θ) Εντρυφώ ξανά σε χειρόγραφα της Εθνικής Βιβλιοθήκης (που με την επάξια προεδρία του Χαρ. Μουτσόπουλου κινήθηκε σε ανοδική τροχιά) της περιόδου που ονομάσθηκε «Νεοελληνικός Διαφωτισμός». Αλλά και σε κείμενα όπως η Ελληνική Νομαρχία (έτους 1806). Ο «Ανώνυμος» είναι «αφοπλιστικός» ως προς το φόβο, τον «στερεώτερο

στύλο της τυραννίας»: «ο μεν ελεύθερος, λοιπόν, ούτε ελπίζει, ούτε φοβάται εις ό,τι μέλλει να πράξη». Κι αν είναι να υπάρξει συναγερμός, αυτός θα προκληθεί στο πεδίο της «αγοράς» μέσω της «αγορατολμίας». Επομένως, «συναγείρω» κι όχι «συνεγείρω», ακόμη κι αν ο συνειρμός μάς ωθεί προς την «έγερση» < «εγείρω». ι) Διατρέχω το Διά-λογο, «επετηρίδα φιλοσοφικής έρευνας» στην οποία από το παρόν τεύχος μετέχω στην επιστημονική επιτροπή της. Επισκοπώντας τα διαδοχικά κείμενα παλαιότερων και νεαρών συναδέλφων μένω περισσότερο στους τρόπους παρουσίας της «φιλοσοφικής σκέψης» στην πρωτοβάθμια σχολική τάξη, δηλαδή στο νέο «κλάδο έρευνας» που κατά τις τελευταίες δεκαετίες αποτέλεσε η «φιλοσοφία για παιδιά». Έτσι κάνω ότι δεν βλέπω τι σκαρφίζονται τα «μεγάλα παιδιά» που αγνοούν την «anemi.lib.uoc.gr», δηλαδή ό,τι έχει καταστήσει από το 2006 «προσιτή» και τη Λογική του Βούλγαρη στους χρήστες του διαδικτύου. ια) Συναντώ, στο Caffé Brasilian της οδού Βαλαωρίτη, τον φίλο συνάδελφο Γιάννη Παπακώστα. Ανάμεσα στα άλλα εξαίρω το βιβλίο του Από τη λογοτεχνία στον κοινωνικό προβληματισμό, στο οποίο πραγματεύεται όχι τον Γιάννη Μηλιάδη (1895-1975) ως αρχαιολόγο, αλλά ως λογοτέχνη, φιλόλογο και πολιτικό διανοούμενο, με την αναδημοσίευση δυσεύρετων ποιημάτων, μεταφράσεων, μελετών και άρθρων. Συνεισφέρω σ’ αυτήν τη συζήτηση με ό,τι εδώ και είκοσι τρία χρόνια είχα αποθησαυρίσει και από το ΕΛΙΑ και είχα εντάξει κυρίως στον τρίτο τόμο της Σοσιαλιστικής σκέψης στην Ελλάδα (1993). Δηλαδή, με τα δημοσιεύματα στο Σήμερα και τον Λυτρωμό και την ένταξη του Μηλιάδη στην «Ανεξάρτητη Σοσιαλιστική Ομάδα» (1946) και το Κόμμα Προοδευτικών Φιλελευθέρων (1950). ιβ) Ο συνεκτικός δεσμός αυτών των επισημάνσεων, για μια ακόμη φορά, αφορά ορισμένη στάση του φιλοσοφείν, σύμφωνα με την οποία θεματοποιείται τόσο η αγοραφοβική επιτέλεση των λειτουργιών του σημερινού κράτους όσο και οι απελευθερωτικές δυνατότητες του όντος.

Σεμινάρια Αυτομόρφωσης στην Επιμέλεια Βιβλίων του ΣΜΕΔ, Β΄ Κύκλος Σήμερα, Κυριακή 3 Μαρτίου: Η παραγωγή ενός βιβλίου: από την οθόνη στο χαρτί. Θα μιλήσουν η Γιόλα Μπαλή και η Κωστούλα Σκλαβενίτη. Τα σεμινάρια είναι δωρεάν και γίνονται στα γραφεία του Συλλόγου (Μαυρικίου 8, Νεάπολη Εξαρχείων), στις 6.00 μ.μ. Δείτε επίσης: smed.gr, smed-seminaria.blogspot.gr

Δημοκρατία-Μεταδημοκρατία-Δικαιώματα: το Κρίση-μο σεμινάριο της Τρίτης 5 Μαρτίου Το Κρίση-μο Σεμινάριο, που οργανώνει η Πρωτοβουλία για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας, αυτή την Τρίτη 5 Μαρτίου (ώρα 19.15, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων) έχει θέμα: Δημοκρατία-Μεταδημοκρατία-Δικαιώματα. Εισηγούνται: Ελένη Βαρίκα (Université Paris VIII), Αλέξανδρος Κιουπκιολής (ΑΠΘ), Γεράσιμος Κουζέλης (ΕΚΠΑ). Συντονισμός: Αθηνά Αθανασίου (Πάντειο Πανεπιστήμιο).

30

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Οι προϋποθέσεις μια νέας ταξικότητας και ο ρόλος του ΣΥΡΙΖΑ Για τους διανοούμενους, το έθνος, την παγκοσμιοποίηση, το μοντέλο ανάπτυξης, τη Βαϊμάρη και τη Χρυσή Αυγή ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΠΥΡΟΥ Ι. ΑΣΔΡΑΧΑ

w Θέλουμε να ξεκινήσουμε ρωτώντας σας για τον ρόλο των διανοουμένων, στην Ελλάδα αλλά και διεθνώς, στις σημερινές συνθήκες της κρίσης. Για τους διανοούμενους, το πρόβλημα είναι ηθικό. Αυτό σημαίνει την επιλογή ανάμεσα στον ατομοκεντρισμό και τη συλλογικότητα. Το ανθρώπινο είδος, ας μην το ξεχνάμε, ξεκίνησε ως συλλογικότητα, όπως τα οικολογικά συστήματα — και δεν αναφέρομαι μόνο στα δέντρα, τους θάμνους και τα ποτάμια, αλλά και στις ανθρώπινες συσσωματώσεις, όπως θα έλεγε ο Αβροτέλης Ελευθερόπουλος. Οι διανοούμενοι πρέπει να διαλέξουν σε ποια πλευρά του συνόρου θα τοποθετηθούν. Ανήκουν στους προνομιούχους ή σε εκείνους που χάρη στις ικανότητές τους μπόρεσαν να ανέβουν στις ψηλότερες βαθμίδες της οικονομικής και κοινωνικής πυραμίδας, όταν όμως καταφέρνουν να ξεπεράσουν αυτό τον ετεροπροσδιορισμό τότε δεν τους απομένει παρά να γίνουν επαναστάτες. Κατ’ εμέ, στο εθνικό μας δράμα, όταν πεινάει ο κόσμος, όταν δεν έχει λεφτά για πετρέλαιο και κρυώνει, όταν δημιουργούνται ξανά μορφές αλληλεγγύης —και είναι εξαιρετικά θετικές— που ίσχυαν μονάχα στην ιταλογερμανική Κατοχή, στις συνθήκες αυτές δεν τους απομένει άλλος δρόμος. Ανοίγοντας μια παρένθεση, θα διακινδυνεύσω να πω ότι το δράμα αυτό ξεκινάει από μια απάτη: όταν με τεχνάσματα μπήκαμε στην ευρωζώνη. Τα πρόσωπα που ευθύνονται είναι γνωστά. Και, βεβαίως, οι εταίροι θα πρέπει να ήταν σε θέση να καταλάβουν ότι όλα αυτά έγιναν με λογιστικά τεχνάσματα. Από εκεί αρχίζει ο κατήφορος, ο υπέρμετρος δανεισμός, αυτά που πληρώνουμε σήμερα… Επανερχόμενος στον ρόλο των διανοουμένων, αφού με ρωτάτε, αναρωτιέμαι: Μπορεί ο οικονομολόγος να γίνει ξανά Κάρολος Μαρξ, να συμπεριφερθεί σαν οικονομολόγος, όχι σαν οικονομέτρης, σαν υποτακτικός του συστήματος; Και πάλι το πρόβλημα είναι ηθικό, και το ηθικό δεν σημαίνει ουτοπικό. Είναι η ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης, με προέκταση στην καινούργια διατύπωση. Και επειδή μιλήσαμε πριν για τους διανοούμενους, θυμάμαι ένα μότο, την κουβέντα ενός ληστή και βοσκού που είχε προτάξει ο Χομπσμπάουμ σε ένα βιβλίο του: Αχ, αφεντικά, αν ήξερα να διαβάζω και να γράφω, θα είχα καταστρέψει την ανθρώπινη ράτσα — αυτή την κουβέντα του ληστή και βοσκού θα

Τη συνέντευξη πήραν ο Βαγγέλης Καραμανωλάκης και ο Στρατής Μπουρνάζος. Σε αυτήν έχουν ενσωματωθεί αποσπάσματα από τη συνέντευξη του Σπύρου Ασδραχά στη Νατάσσα Δομνάκη, για λογαριασμό του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων.

Έργο του Ανρί Ματίς από την ενότητα «Τζαζ»

έπρεπε να τη σκεφτούν σε βάθος οι διανοούμενοι και οι επαΐοντες.

περιμένουμε την ανάπτυξη με αυτούς τους όρους.

w Ποια στοιχεία θα επισημαίνατε από την ανάλυση της συγκεκριμένης κατάστασης στην Ελλάδα; Τα μεσαία στρώματα, στην Ελλάδα, και όχι μόνο σε αυτή, αποδιαρθώνονται. Τα μεσοστρώματα αποτελούσαν τον συνεκτικό ιστό της κοινωνίας, δημιουργούσαν μια μείζονα ισορροπία. Η υπερσυγκέντρωση υπήρχε, αλλά δεν υπερέβαινε τη μικροϊδιοκτησία, τη μικροεπιχείρηση, την αυτοαπασχόληση. Με τη λεγόμενη μνημονιακή πολιτική, τα στρώματα αυτά αποδιαρθρώθηκαν. Κατά την γνώμη μου, ο καινούργιος ΣΥΡΙΖΑ είναι το απείκασμα αυτής της αποδιάρθρωσης, η οποία δημιουργεί τις προϋποθέσεις μιας νέας ταξικότητας. Όσον αφορά τη σημερινή κατάσταση, ακόμα και όσοι ανήκουν σε αυτό που αποκαλούμε μνημονιακό σύστημα λένε ότι ενέχει αντιφάσεις. Οι αντιφάσεις είναι τέτοιες, ώστε οι ελπίδες για το βραχυπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο μέλλον δεν σημαίνουν απολύτως τίποτε, δοθέντος ότι, για να συμβεί κάτι, θα πρέπει να έχει επέλθει η διαδικασία της οικονομικής ανάπτυξης. Αλλά η οικονομική ανάπτυξη πρέπει να είναι και κοινωνική ανάπτυξη. Τίποτε δεν εγγυάται ότι θα έχουμε μια τέτοια ανάπτυξη. Οι μυθολογίες ότι θα έρθουν οι ξένοι επενδυτές ανήκουν σε ένα σύστημα σπέκουλας, κερδοσκοπίας και όχι σε μια οικονομική λογική, καπιταλιστικού τύπου. Αλλά τι είδους καπιταλιστικού τύπου; Του βιομηχανικού; Ο καπιταλισμός έχει μετεξελιχθεί από βιομηχανικός σε χρηματιστικός. Μην

w Πώς μπορεί να τοποθετηθεί σε αυτό η Αριστερά; Ακριβώς επειδή υπάρχει, θα έλεγα, μια οπτική διαφορετικού τύπου ανάπτυξης, κι αυτή την οπτική την έχει επωμιστεί το καινούργιο πολιτικό σχήμα της Αριστεράς, ο ΣΥΡΙΖΑ, που έχει δημιουργηθεί και τείνει να εξορθολογιστεί, αυτό το καινούργιο μοντέλο συνεπάγεται τη ρήξη με το προτεινόμενο μοντέλο της δήθεν αναπτύξεως διά των επενδύσεων του χρηματιστικού κεφαλαίου, που δεν θα γίνει ποτέ ή θα γίνει υπό μορφή λεηλασίας. Υπάρχει μια κατηγορία πολιτικών ανθρώπων που θέλουν να καταργήσουν τον δημόσιο τομέα και το εργαλείο του, που είναι το κράτος. Για να έχουμε ανάπτυξη θα πρέπει να γίνει ακριβώς το αντίθετο! Ενίσχυση του δημόσιου τομέα και υψηλού βαθμού εργαλειοποίηση του κράτους. Όσοι επαγγέλονται τον ελεύθερο ανταγωνισμό, ξεχνούν κάτι ουσιώδες: ότι η Σχολή του Σικάγο, λ.χ. έχει ως προϋπόθεση την ύπαρξη μιας ήδη ισχυρής οικονομίας. w Ας επανέλθουμε στο ζήτημα της νέας συλλογικότητας και ταξικότητας που θέσατε πριν. Πρέπει να δημιουργηθεί μια καινούργια συλλογικότητα, η οποία θα αναχθεί σε μια νέα ταξικότητα. Ενιαία; Όχι. Εδώ νομίζω ότι η ανάλυση του ΚΚΕ, μολονότι στο στρατηγικό επίπεδο δεν θα με εύρισκε εντελώς αντίθετο, στο τακτικό επίπεδο με βρίσκει τελείως αντίθετο. Διότι έχουν λησμονήσει τον τακτικισμό του Λένιν και έχουν υποτάξει την τακτική στη

στρατηγική. Τα συστατικά στοιχεία αυτής της νέας ταξικότητας είναι, βέβαια, αντιφατικά, αντιθετικά. Αλλά η αντίθεση οδηγεί στη σύνθεση. Για παράδειγμα, ήθελα να επισημάνω τη φοβία της Αριστεράς στην έννοια του εθνισμού. Η δημιουργίας μιας εκσυγχρονισμένης Αριστεράς, εκ των πραγμάτων έχει μια αναγωγή στο έθνος — όχι με την έννοια της εθνοκαπηλείας, αλλά της εθνικής ανεξαρτησίας. Μιλάμε συνέχεια για την παγκοσμιοποίηση. Η παγκοσμιοποίηση, όμως, στην πραγματικότητα, είναι έθνη, κυρίαρχα και υποτασσόμενα έθνη. Κυρίαρχες αυτοκρατορίες, με εκπρεπή παραδείγματα την Κίνα και τη Ρωσία. Η παγκοσμιοποίηση δεν κατάργησε τα έθνη και τα έθνη δεν στριμώχνονται στην παγκοσμιοποίηση του κεφαλαίου. Διότι τα κεφάλαια παραμένουν εθνικά. Γιατί δεν κατάφεραν να ξεπεράσουν τη γεωπολιτική. Η σημερινή εικόνα των οικονομιών οδηγεί σε ένα παρωχημένο πρότυπο: των αυτοκρατοριών. Πότε η Κίνα θα μπορούσε να γίνει καταλύτης; Εάν από την εξωστρέφεια οδηγούνταν στην εσωστρέφεια. Όχι στις υπερβολές του Μάο Τσε Τουνγκ με τα μικρά καμίνια, αλλά με την ικανοποίηση των απαιτήσεων της εσωτερικής αγοράς. Αν συνέβαινε αυτό, θα μπορούσε να αλλάξει η τύχη του κόσμου. Για να κλείσω το ζήτημα της καινούργιας συλλογικότητας, που πρέπει να αναχθεί σε μια καινούργια ταξικότητα. Στην Ελλάδα σήμερα, στο κοινοβουλευτικό σύστημα, αφού δεν θα έχουμε κατάληψη των χειμερινών ανακτόρων κ.τ.ό., ο βασικός, ο κύριος κορμός της Αριστεράς είναι ο ΣΥΡΙΖΑ. Το ζήτημα είναι πώς θα πειστεί η πλειοψηφία των πολιτών ότι έχουν οι πολίτες μια κοινή μοίρα, αν εξαιρέσουμε μια μειοψηφία η οποία επωφελείται από την αποδόμηση. Και πώς θα συνειδητοποιήσει, η πλειοψηφία, ότι η επάνοδος σε ένα καθεστώς αυτοφενακισμού δεν είναι πλέον εφικτή. Αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα για τον ΣΥΡΙΖΑ στον οποίο, χωρίς να έχω καμία συμμετοχή, οργανωτική ή άλλη, ανήκω. w Κλείνοντας, θέλουμε τη γνώμη σας για δυο ζητήματα που συζητιούνται πολύ στον δημόσιο λόγο. Τις αναλογίες της σημερινής Ελλάδας με τη Δημοκρατία της Βαϊμάρης και συνακόλουθα την άνοδο του νεοναζισμού. Δεν νομίζω ότι οι οικονομικές αναλογίες είναι εκείνες, που θα έπρεπε να συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον μας. Το ενδιαφέρον μας θα έπρεπε να επικεντρωθεί στην αποδιάρθρωση που συνεπέφερε η ανεργία στις δύο χώρες. Πρόκειται για μια αποδόμηση. Στη Γερμανία αυτή η αποδόμηση εκφράστηκε με επιθετικότητα, με τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Εδώ βέβαια δεν πρόκειται να εκφραστεί με κανενός τέτοιου είδους πόλεμο. Υπόκειται σε έναν οικονομικό πόλεμο, ο οποίος μπορεί να

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 4

diplomatique

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΩΣ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ:

Η μεταμφίεση των συγκρούσεων σε θρησκευτικούς αγώνες

Μ

ΠΡΟΚΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΨΗΦΙΑΚΗ ΗΓΕΜΟΝΙΑ ΤΩΝ ΗΠΑ Οι ΗΠΑ διατυμπανίζουν προς κάθε κατεύθυνση την προσήλωσή τους στην «ελευθερία του Ίντερνετ», την ίδια στιγμή που η αμερικανική κυριαρχία στο παγκόσμιο μέσο έχει εδραιωθεί μέσω εταιρειών όπως η Google, το Facebook, η Microsoft, η Apple και η Amazon. Υπάρχει περίπτωση να αλλάξει κάτι μετά τη διάσκεψη του Ντουμπάι, που έθεσε μια πρώτη αμφισβήτηση αυτής της κυριαρχίας;

Ποιος θα ελέγξει το Διαδίκτυο; Του Dan Schiller*

Τ

ο γεωπολιτικό διακύβευμα του Διαδικτύου ξεδιπλώθηκε καθαρά τον περασμένο Δεκέμβριο, κατά τη διάρκεια της διεθνούς διάσκεψης στο Ντουμπάι, η οποία διοργανώθηκε από τη Διεθνή Ένωση Τηλεπικοινωνιών (ΔΕΤ - International Telecommunication Union, ITU), μια συνεργαζόμενη με τον ΟΗΕ υπηρεσία με 193 κράτη-μέλη. Σε αυτές τις συναντήσεις, οι εκπρόσωποι των κρατών (έχοντας δίπλα τους σωρεία συμβούλων από τις εταιρείες του κλάδου) διαμορφώνουν συμβάσεις που διευκολύνουν τις διεθνείς καλωδιακές και δορυφορικές επικοινωνίες. Οι εν λόγω συναθροίσεις, όσο βαρετές και γραφειοκρατικές κι αν είναι, έχουν αποφασιστική σημασία λόγω της κολοσσιαίας σπουδαιότητας των δικτύων για τη λειτουργία της διακρατικής πολιτικής οικονομίας. Η Παγκόσμια Διάσκεψη για τις Διεθνείς Τηλεπικοινωνίες (WCIT) του Δεκεμβρίου

* Ο Dan Schiller είναι καθηγητής Επιστημών Πληροφορίας και Βιβλιοθηκών στο Πανεπιστήμιο του Ιλλινόις στην Ουρμπάνα-Σαμπέιν

2012 στο Ντουμπάι προκάλεσε μια μείζονα διένεξη: Πρέπει τα κράτη-μέλη της ΔΕΤ να της παραχωρήσουν την ευθύνη εποπτείας του Διαδικτύου, μια ευθύνη ανάλογη με εκείνη που επί δεκαετίες διέθετε για άλλες μορφές διεθνών επικοινωνιών; Οι Ηνωμένες Πολιτείες είπαν όχι και η θέση τους υπερίσχυσε: το έγγραφο της νέας συνθήκης της ΔΕΤ δεν παρέχει στην υπηρεσία τυπικό ρόλο σε αυτό που έχει καθιερωθεί να αποκαλείται «παγκόσμια διακυβέρνηση του Διαδικτύου». Ωστόσο, η πλειοψηφία των κρατών ενέκρινε την προσθήκη ενός ψηφίσματος που «καλεί τα κράτη-μέλη να επεξεργαστούν το καθένα τη θέση του για τα σχετικά με το Διαδίκτυο ζητήματα τεχνικής, ανάπτυξης και δημόσιας πολιτικής». Αντιτιθέμενες «ακόμη και στη συμβολική παγκόσμια εποπτεία», όπως το έθεσε ένας συντάκτης των Τάιμς της Νέας Υόρκης1, οι ΗΠΑ αρνήθηκαν να υπογράψουν τη συνθήκη και αποχώρησαν. Το ίδιο έκαναν και η Γαλλία, η Γερμανία, η Ιαπωνία, η Ινδία, η Κένυα, η Κολομβία, ο Καναδάς, η Βρετανία και άλλα κράτη. Ωστόσο, περισσότερα από τα δύο τρίτα των παρισταμένων κρατών -89 εν συνόλω- επικύρωσαν το έγγραφο -και μερικές από τις χώρες που δεν το υπέγραψαν ίσως αποδεχθούν αργότερα τη συνθήκη. Προκειμένου να κατανοήσουμε τι είναι αυτό που διακυβεύεται, πρέπει πρώτα να διώξουμε το πυκνό νέφος των ρητορειών

που συσκοτίζει την υπόθεση. Επί μήνες πριν από τη WCIT, ο Τύπος σε Ευρώπη και Αμερική διατυμπάνιζε ότι επρόκειτο για μια κοσμοϊστορική σύγκρουση μεταξύ των υποστηρικτών ενός ανοιχτού Διαδικτύου και των επίδοξων σφετεριστών της ελευθερίας ή των κυβερνητικών λογοκριτών, με επικεφαλής αυταρχικά κράτη όπως η Ρωσία, το Ιράν και η Κίνα. Το πλαίσιο αναφοράς τέθηκε με τόσο μανιχαϊστικούς όρους, ώστε ο Φράνκο Μπερναμπέ, διευθυντής της Telecom Italia και πρόεδρος της ένωσης εταιρειών κινητής τηλεφωνίας GSMA, το αποκάλεσε «πολεμική προπαγάνδα»2. Η ελευθερία της έκφρασης δεν είναι ασήμαντο ζήτημα. Όπου και αν ζούμε, υπάρχει λόγος να ανησυχούμε ότι η σχετικά ανοιχτή φύση του Διαδικτύου γίνεται αντικείμενο σφετερισμού, διαβρώνεται ή χειραγωγείται. Κάτι τέτοιο δεν προϋποθέτει στρατιές κρατικοδίαιτων λογοκριτών ή κάποιο ηλεκτρονικό «Σινικό Τείχος». Η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών των ΗΠΑ, για παράδειγμα, παρακολουθεί το σύνολο των επικοινωνιών που περνούν από τα καλωδιακά και δορυφορικά δίκτυα των ΗΠΑ μέσω των πολλών «κέντρων υποκλοπών» της, αλλά και του νέου, γιγαντιαίου κέντρου παρακολούθησης που κατασκευάζεται στο Μπλαφντέιλ, στην έρημο της Γιούτα3. Εξάλλου, η κυβέρνηση των ΗΠΑ καταδίωξε έναν πραγματικό συνήγορο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

πορούμε, άραγε, να κατανοήσουμε τη σύγκρουση στο Μάλι εάν δεν καταπιαστούμε με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι φυλές που κατοικούν στην απεραντοσύνη της Σαχάρας στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν; Το γεγονός ότι οι εξεγερμένοι ανεμίζουν τη σημαία του ριζοσπαστικού Ισλάμ δεν αναιρεί σε καμία περίπτωση τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τη θρησκεία. Δημιουργούν, μάλιΤου στα, ένα περιβάλλον που Georges Corm* ευνοεί το ξέσπασμα συγκρούσεων και κρίσεων, από τον Λίβανο ως το Ιράκ και από το Ιράν ως την Παλαιστίνη. Έχουμε περάσει πλέον σε διαφορετική εποχή. Την περίοδο που η Δύση καταδίκαζε τις ανατρεπτικές δραστηριότητες των κομμουνιστών που υποκινούσε η Μόσχα, ενώ στο Ανατολικό Μπλοκ υμνούσαν την πάλη των τάξεων και τον αντιιμπεριαλισμό, διαδέχτηκε η φάση όπου έχουν έλθει στο προσκήνιο οι αγώνες των θρησκευτικών ή των εθνοτικών κοινοτήτων, ακόμα κι οι αγώνες μικρών φυλετικών ομάδων. Η νέα ιδεολογική ερμηνεία του κόσμου απέκτησε τεράστια δύναμη πριν από δύο δεκαετίες, όταν ο Αμερικανός πολιτικός επιστήμονας Σάμιουελ Χάντιγκτον έκανε ιδιαίτερα δημοφιλή την έννοια της «σύγκρουσης των πολιτισμών», εξηγώντας ότι πολλές κρίσεις οφείλονται στις διαφορές των πολιτισμικών, θρησκευτικών, ηθικών ή πολιτικών αξιών. Το μόνο που έκανε ο Χάντιγκντον ήταν να ξαναζωντανέψει την παλιά ρατσιστική διχοτομία που είχε κάνει ιδιαίτερα δημοφιλή ο Ερνέστ Ρενάν τον 19ο αιώνα: κατ’ αυτόν, υπάρχει ένα χάσμα ανάμεσα στον κόσμο των Αρίων (ο οποίος υποτίθεται ότι είναι πολιτισμένος και εκλεπτυσμένος) και στον σημιτικό κόσμο, τον οποίο θεωρεί άναρχο και βίαιο. Η επίκληση των «αξιών» ενθαρρύνει την επιστροφή σε πρωτόγονες ταυτότητες, οι οποίες είχαν υποχωρήσει μπροστά στα μεγάλα διαδοχικά κύματα του εκσυγχρονισμού και οι οποίες -κατά παράδοξο τρόπο- επανέρχονται ως αντίδραση στην παγκοσμιοποίηση, στην ομογενοποίηση των τρόπων ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 3

* Ο Georges Corm είναι πρώην υπουργός του Λιβάνου, συγγραφέας του «Pour une lecture profane des conflits», La Découverte, Παρίσι, 2012.

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

Ποιος θα ελέγξει το Διαδίκτυο; ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

της ελευθερίας της έκφρασης -τα WikiLeaks- με αμείλικτη επιμονή. Αμερικανικές διαδικτυακές εταιρείες όπως το Facebook και η Google έχουν μεταμορφώσει το Διαδίκτυο σε μια «μηχανή παρακολούθησης», που απορροφά κάθε εμπορικά εκμεταλλεύσιμο δεδομένο της συμπεριφοράς των χρηστών. Ήδη από τη δεκαετία του 1970, η ρητορική της «ελεύθερης ροής των δεδομένων» αποτελεί κεντρικό θεμέλιο της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ4. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και του τέλους της αποικιοκρατίας, το δόγμα αυτό παρουσιαζόταν ως φάρος που φώτιζε τον δρόμο της χειραφέτησης από την κρατική καταπίεση και τον ιμπεριαλισμό. Στις μέρες μας εξακολουθεί να επενδύει βαθιά εδραιωμένα οικονομικά και στρατηγικά συμφέροντα με μια ελκυστική γλώσσα οικουμενικών ανθρώπινων δικαιωμάτων. Οι όροι «διαδικτυακή ελευθερία» και «ελευθερία της σύνδεσης» -που χρησιμοποιήθηκαν τις παραμονές της WCIT τόσο από την υπουργό Εξωτερικών Χίλαρι Κλίντον όσο και από στελέχη της Google- αποτελούν τη σύγχρονη εκδοχή της ωδής στην «ελεύθερη ροή». Ακριβώς όμως όπως και παλαιότερα, η «διαδικτυακή ελευθερία» αποτελεί μια εσκεμμένη χειραγώγηση. Υπολογισμένα παραπλανητική, μας λέει να εμπιστευθούμε ένα θεμελιακό ανθρώπινο δικαίωμα σε ένα ζεύγος έντονα ιδιοτελών κοινωνικών παραγόντων: στις μεγάλες εταιρείες και στα κράτη. Οι συζητήσεις στη WCIT ήταν πολυδιάστατες και ως αντικείμενό τους είχαν ζητήματα από πολλά διαφορετικά πεδία. Ένα από αυτά ήταν οι όροι της συναλλαγής μεταξύ των διαδικτυακών υπηρεσιών όπως η Google και των εταιρειών που διακομίζουν την ογκωδέστατη ροή των δεδομένων τους -των φορέων εκμετάλλευσης δικτύων και των παρόχων υπηρεσιών Διαδικτύου όπως η Verizon, η Deutsche Telekom ή η Free. Αυτή η επιχειρηματική διαμάχη ενέχει επιπτώσεις και για ένα γενικότερο και σημαντικότερο ζήτημα πολιτικής: ποιος θα πληρώνει για τον διαρκή εκσυγχρονισμό των δικτυακών υποδομών, από τις οποίες εξαρτώνται οι συνεχείς αναβαθμίσεις και προσθήκες στις διαδικτυακές υπηρεσίες; Η τολμηρή επίθεση του Ξαβιέ Νιέλ, επικεφαλής του παρόχου διαδικτυακής πρόσβασης Free, στα έσοδα της Google από τη Γαλλία, όταν έθεσε σε λειτουργία το πρόγραμμα μπλοκαρίσματος των διαφημίσεών της5, πρόβαλε το μέγεθος του δια-

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

κυβεύματος σε κοινή θέα. Όμως οι όροι συναλλαγής στην παγκόσμια βιομηχανία του Ίντερνετ είναι σημαντικοί και για έναν ακόμη λόγο: αν θεσπιστεί ότι οι προμηθευτές περιεχομένου πρέπει να πληρώνουν τους φορείς εκμετάλλευσης δικτύων -ο στόχος του Νιέλ, παρόμοιος με εκείνον άλλων τηλεπικοινωνιακών εταιρειών- θα υπάρξουν σοβαρές επιπτώσεις στην πολιτική ουδετερότητας του Διαδικτύου, που είναι ζωτικής σημασίας για τους χρήστες του. Μέχρι τώρα αυτή η εξουσία θεσμοθέτησης βρισκόταν δυσανάλογα συγκεντρωμένη στα χέρια των ΗΠΑ6. Τη δεκαετία του 1990, όταν το «ιστοκεντρικό» Διαδίκτυο εμφανίστηκε ορμητικά στη διεθνή σκηνή, οι ΗΠΑ έκαναν έντονες προσπάθειες να θεσμοποιήσουν τον διαχειριστικό ρόλο τους. Για να λειτουργεί το σύστημα, τα ονόματα των διαδικτυακών χώρων (του τύπου .com), οι αριθμητικές διευθύνσεις και οι αναγνωριστές δικτύου πρέπει να είναι μοναδικά: κάτι τέτοιο προϋποθέτει την ύπαρξη μιας θεσμικής αρχής που τα εκχωρεί -και συνεπώς τα προνόμιά της εκτείνονται στο σύνολο ενός συστήματος που εκ φύσεως βρίσκεται εκτός του εδάφους της χώρας. Η διαχείριση αυτών των ζωτικών διαδικτυακών πόρων ασκείται από μια υπηρεσία των ΗΠΑ, την Internet Assigned Numbers Authority (IANA), στο πλαίσιο σύμβασής της με το υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ. Η IANA λειτουργεί τύποις ως μονάδα μιας ξεχωριστής, και φαινομενικά πιο υπεύθυνης, μη κερδοσκοπικής εταιρείας με έδρα την Καλιφόρνια, ονόματι Internet Corporation for Assigned Names and Numbers (ICANN), της οποίας η αποστολή συνίσταται στη «διατήρηση της λειτουργικής σταθερότητας του Διαδικτύου». Τα τεχνικά πρότυπα του Ίντερνετ αναπτύσσονται από δύο άλλες αμερικανικές υπηρεσίες, την Internet Engineering Task Force (IETF) και τον Internet Architecture Board (IAB), που με τη σειρά τους λειτουργούν στο πλαίσιο μιας άλλης μη κερδοσκοπικής εταιρείας, της Internet Society. Η συγκρότηση και η χρηματοδότηση των οργανισμών αυτών τους κάνουν πιο δεκτικούς στις προτιμήσεις των ΗΠΑ παρά στις απαιτήσεις των χρηστών7. Οι κυριότεροι παγκόσμιοι εμπορικοί ιστότοποι του Διαδικτύου δεν λειτουργούν με κινεζικά ή ρωσικά, πόσω μάλλον με κενυατικά ή μεξικανικά κεφάλαια. Όπως όλοι γνωρίζουν, η Google, το Facebook, η Microsoft, η Apple και η Amazon είναι που ανέπτυξαν τις ηλεκτρονικές υπηρεσίες τις οποίες χρησιμοποιούν άνθρωποι από όλον τον κόσμο. Και η τρέχουσα μετάβαση προς τις υπηρεσίες του «υπολογιστικού νέφους» (cloud

Αμερικανικές διαδικτυακές εταιρείες όπως το Facebook και η Google έχουν μεταμορφώσει το Διαδίκτυο σε μια «μηχανή παρακολούθησης», που απορροφά κάθε εμπορικά εκμεταλλεύσιμο δεδομένο της συμπεριφοράς των χρηστών

computing), όπου και πάλι οι βασικοί «παίκτες» είναι Αμερικανοί, θα μεγαλώσει ακόμη περισσότερο την εξάρτηση του δικτύου από τις ΗΠΑ. Η δομική ασυμμετρία στον έλεγχο του Διαδικτύου προσφέρει την απαραίτητη βάση για την εταιρική και στρατιωτική υπεροχή των ΗΠΑ στον κυβερνοχώρο. Και ενώ η αμερικανική κυβέρνηση ασκεί έναν δυσανάλογα μεγάλο ρόλο, τα υπόλοιπα κράτη ελάχιστες ευκαιρίες διαθέτουν -τόσο το καθένα ξεχωριστά όσο και συλλογικά- να θέσουν κανονιστικές ρυθμίσεις στο σύστημα. Βεβαίως, μέσω διάφορων τεχνικών και νομικών μέτρων, κάθε κράτος μπορεί να ασκήσει κάποια κυριαρχία στο «εθνικό» σκέλος του Διαδικτύου, πάντοτε όμως υπό τη στενή παρακολούθηση των Αμερικανών διαμορφωτών της γενικότερης πολιτικής. Ο πανεπιστημιακός Μίλτον Μιούλερ εύστοχα εντοπίζει αυτή την ασυμμετρία, παρατηρώντας ότι, με τον τρόπο που είναι σήμερα συγκροτημένο, το Διαδίκτυο ενσωματώνει την αμερικανική πολιτική της «μονόπλευρης παγκοσμιοποίησης»8. Η άσκηση αυτής της διαχειριστικής λειτουργίας επέτρεψε στις ΗΠΑ να αναπτύξουν μια λογική ιδιοκτησίας μέσα στην ίδια την καρδιά της ανάπτυξης του Διαδικτύου -μέσω της ICANN. Παρόλο που αποτελεί έναν σύνθετο, ημιαυτόνομο θεσμό, η εξουσία της ICANN επάνω στο Domain Name System (DNS, Σύστημα Ονοματοδοσίας Διαδικτυακών Χώρων) χρησιμοποιήθηκε ώστε να προσφέρει πλεονεκτήματα εκτός ορίων των ΗΠΑ σε κατόχους μεγάλων εταιρικών σημάτων και άλλων εμπορικών συμφερόντων παρά τις διαμαρτυρίες μη εμπορικών οργανισμών οι οποίοι, αν και εκπροσωπούνται στην ICANN, δεν ήταν σε θέση να υπερισχύσουν έναντι της Κόκα-Κόλα, της Πρόκτερ και Γκαμπλ ή άλλων μεγάλων εταιρειών. Και η ICANN έκανε χρήση του ιδιωτικού εμπορικού δικαίου προκειμένου να επιβάλει τους κανόνες της στους απομακρυσμένους οργανισμούς που διαχειρίζονται τις τοπικές ή γενικές «επεκτάσεις» των ονομάτων των διαδικτυακών χώρων (top-level domain, όπως «.org» ή «.gr») σε όλο τον κόσμο. Οι εθνικοί προμηθευτές διάφορων διαδικτυακών εφαρμογών ελέγχουν τις τοπικές αγορές τους σε αρκετές χώρες, όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Νότια Κορέα. Ωστόσο, οι υπερεθνικές διαδικτυακές υπη-

Υπεύθυνη έκδοσης: Βάλια Καϊμάκη Συντακτική ομάδα: Κορίνα Βασιλοπούλου, Θανάσης Κούτσης, Χάρης Λογοθέτης, Βασίλης Παπακριβόπουλος Επικοινωνία: info@monde-diplomatique.gr Αρχείο κειμένων: www.monde-diplomatique.gr Facebook: www.facebook.com/monde.diplomatique.gr

3/33

Η ΑΥΓΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

κών διευθύνσεων. Με μια μάλλον ασυνήθιστη κίνηση, αρκετές χώρες και ένας διεθνής οργανισμός -η ΔΕΤ- υπέβαλαν επίσημα τις παρατηρήσεις τους. Η κυβέρνηση της Κένυας πρότεινε μια «μετάβαση» από την αμερικανική εποπτεία της λειτουργίας της ΙΑΝΑ μέσω του υπουργείου Εμπορίου προς ένα καθεστώς πολύπλευρου ελέγχου με επίκεντρο τις κυβερνήσεις. Ο εκ μέρους των ΗΠΑ έλεγχος πρέπει να διαφοροποιηθεί μέσω της διεθνοποίησης των συμφωνιών για ολόκληρο το θεσμικό εποικοδόμημα που έχει χτιστεί γύρω από τα ονόματα και τις διευθύνσεις του Διαδικτύου. Η Ινδία, το Μεξικό, η Αίγυπτος και η Κίνα υπέβαλαν εντυπωσιακά παρόμοιες προτάσεις. Οι ΗΠΑ αντέδρασαν κλιμακώνοντας τη ρητορική της «διαδικτυακής ελευθερίας», προσπαθώντας έτσι να απωθήσουν την εντεινόμενη απειλή απέναντι στον διαχειριστικό έλεγχό τους. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι επέτειναν και τις διμερείς παρασκηνιακές πιέσεις, ώστε να παρακινήσουν μερικά από τα κράτη που διαφωνούσαν να επιστρέψουν στο «μαντρί». Τα αποτελέσματα φάνηκαν καθαρά στη WCIT, όταν η Ινδία και η Κένυα συνέπλευσαν με τις ΗΠΑ στην απόρριψη της συνθήκης. Τι θα συμβεί τώρα; Είναι βέβαιο ότι οι κυβερνητικές υπηρεσίες των ΗΠΑ και οι μεγάλες δυνάμεις του διαδικτυακού κεφαλαίου, όπως η Google, θα συνεχίσουν να χρησιμοποιούν όλες τις δυνάμεις που διαθέτουν ώστε να ισχυροποιήσουν το αμερικανοκεντρικό Διαδίκτυο και να δυσφημίσουν τους αντιπάλους τους. Ωστόσο, η πολιτική αντίθεση στη «μονόπλευρη παγκοσμιοποίηση» των ΗΠΑ έχει πλέον βγει στο φως -και εκεί θα παραμείνει. Ένας αρθρογράφος της «Wall Street Journal» δεν δίστασε να αποκαλέσει τη διάσκεψη του Ντουμπάι «πρώτη μεγάλη ψηφιακή ήττα της Αμερικής»9.

ρεσίες -τα πλέον επικερδή και στρατηγικά σημεία σε αυτό το εξωεδαφικό σύστημα - παραμένουν, από την Amazon και το PayPal έως την Apple, «φρούρια» κατασκευασμένα από το κεφάλαιο και την κρατική ισχύ των ΗΠΑ. Σχεδόν από την αρχή, κάποια κράτη αντιστάθηκαν σε αυτό το καθεστώς υποταγής τους. Όσο αυξάνονταν τα σημάδια ότι οι ΗΠΑ δεν ήταν διατεθειμένες να εκχωρήσουν τον έλεγχό τους, τόσο εντείνονταν και οι αντιδράσεις. Οι εντάσεις αυτές οδήγησαν σε μια σειρά συναντήσεων υψηλού επιπέδου -τη Διάσκεψη Κορυφής για την Κοινωνία της Πληροφορίας (World Summit on the Information Society), που διοργανώθηκε από τη ΔΕΤ στη Γενεύη και την Τύνιδα, μεταξύ 2003 και 2005. Η Διάσκεψη Κορυφής υπήρξε σαφής προάγγελος της σύγκρουσης του 2012 στο Ντουμπάι, με την έννοια ότι τουλάχιστον δημιούργησε ένα μικρό προγεφύρωμα για τα κράτη (πέραν των ΗΠΑ) 1. Eric Pfanner, «Message, if murky, from US to the σε σχέση με τη συμμετοχή τους στην παγκόσμια world», «The NewYork Times», 15.12.12. διακυβέρνηση του Διαδικτύου. Η «Κυβερνητική 2. Rachel Sanderson και DanielThomas, «US under fire Συμβουλευτική Επιτροπή» (Government after telecoms treaty talks fail», «Financial Times», Advisory Committee), επιφορτισμένη με την Λονδίνο, 17.12.12. προσφορά των δικών της δεδομένων στην «πο3. James Bamford, «The NSA is building the country’s λυσυμμετοχική» διαδικασία του οργανισμού, biggest spy center», «Wired», Σαν Φρανσίσκο, Απρίεκχωρεί στις κυβερνήσεις το ίδιο καθεστώς που λιος 2012. αποδίδεται στις μεγάλες εταιρείες και τις οργα4. Herbert I. Schiller, «Libre circulation de νώσεις της κοινωνίας των πολιτών, l’information et domination mondiale», όπως οι ΜΚΟ. Πολλά κράτη μπορεί «Le Monde diplomatique», Σεπτέμβριος πράγματι να ικανοποιούνταν με αυτή Διαβάστε επίσης: 1975. την περίεργη διευθέτηση, αν δεν «Το Διαδίκτυο γεννά 5. (ΣτΜ) Στις αρχές Ιανουαρίου, ο μεγαλύυπήρχε ένα κραυγαλέο δεδομένο: γίγαντες μετά την τερος πάροχος στη Γαλλία, η εταιρεία Free, παρά τις θριαμβολογίες περί «πολυ- οικονομική κρίση», προσπάθησε να προσφέρει υπηρεσίες μορφίας που διαχέεται από τα κάτω http://www.mondeαπαλλαγμένες από διαφημίσεις στους προς τα πάνω» και «πολυσυμμετοχι- diplomatique.gr/spip. συνδρομητές της, αλλά, με παρέμβαση της υπουργού Ψηφιακής Οικονομίας, κότητας», η παγκόσμια διακυβέρνη- php?article253 Φλερ Πελεράν, η υπηρεσία αυτή απενερση του Διαδικτύου κάθε άλλο παρά γοποιήθηκε σε λίγες μέρες. ισότιμη ήταν -ή έστω πλουραλιστική.

6.

DwayneWinseck, «Big new global threat to the Ήταν ολοφάνερο πως ο υπ’ αριθμόν ένα «συμμεInternet or paper tiger: The ITU and global Internet τέχων» ήταν το Εκτελεστικό Τμήμα των ΗΠΑ. regulation», 10.6.12, http://dwmw.wordpress.com. Το τέλος της σύντομης εποχής του ενός πα7. Harold Kwalwasser, «Internet governance», στο γκόσμιου πόλου και η κατάδυση στην κρίση, Franklin D. Kramer, Stuart H. Starr και LarryWentz που οδήγησε σε μακροχρόνια παγκόσμια ύφε(επιμ.), «Cyberpower and National Security», National ση, επέτεινε και διεύρυνε σε μεγάλο βαθμό τη Defense University Press - Potomac Press, Washingtonδιακρατική διαμάχη γύρω από την πολιτική οιDulles (Βιρτζίνια), 2009. κονομία του κυβερνοχώρου. Κάποιες κυβερνή8. Milton L. Mueller, «Networks and States: The Global σεις συνέχισαν να αναζητούν σημεία πίεσης, μέPolitics of Internet Governance», The MIT Press, Κέσω των οποίων θα προσπαθούσαν να διευρύμπριτζ (Μασαχουσέτη), 2010. νουν τον παγκόσμιο συντονισμό και τη διαχείρι9. L. Gordon Crovitz, «America’s first big digital ση του Διαδικτύου. Το 2010-11 προσέφυγαν defeat», «The Wall Street Journal», Νέα Υόρκη, μάλιστα ευθέως στο υπουργείο Εμπορίου των 17.12.12. ΗΠΑ, όταν αυτό εκκινούσε τη διαδικασία αξιολόγησης για την ανανέωση της σύμβασής του με ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΤΣΗΣ την ΙΑΝΑ περί της διαχείρισης των διαδικτυα-

ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΡΛΑΝΔΙΑ ΩΣ ΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ:

Η μεταμφίεση των συγκρούσεων σε θρησκευτικούς αγώνες ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

ζωής και κατανάλωσης ή ακόμα κι εξαιτίας των κοινωνικών ανατροπών που προκαλούνται από τον νεοφιλελευθερισμό και από τις οποίες πλήττονται ευρύτατα στρώματα του παγκόσμιου πληθυσμού. Η επίκληση «αξιών» επιτρέπει την κινητοποίηση της κοινής γνώμης σε παγκόσμιο επίπεδο υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς μιας σύγκρουσης. Η κινητοποίηση αυτή ενισχύεται σημαντικά από την επιβίωση στους πανεπιστημιακούς κύκλους μιας παράδοσης που είναι διαποτισμένη από τον ουσιοκρατικό κουλτουραλισμό1 που κληροδότησαν οι αποικιοκρατικές αντιλήψεις. Καθώς απ’ ό,τι φαίνεται ο ουδετερόθρησκος φιλελευθερισμός ευρωπαϊκού τύπου και η σοσιαλιστική ιδεολογία που είχαν διαχυθεί εκτός Ευρώπης βρίσκονται και οι δύο υπό εξαφάνιση,

Το γεγονός ότι οι εξεγερμένοι ανεμίζουν τη σημαία του ριζοσπαστικού Ισλάμ δεν αναιρεί τα οικονομικά, κοινωνικά και πολιτικά δεδομένα, τα οποία δεν έχουν καμία σχέση με τη θρησκεία οι συγκρούσεις εμφανίζονται να έχουν μονάχα ανθρωπολογική και πολιτισμική διάσταση. Λίγοι δημοσιογράφοι ή πανεπιστημιακοί ενδιαφέρονται να διατηρήσουν ένα πλαίσιο ανάλυσης βασισμένο στην κλασική πολιτική επιστήμη και το οποίο να λαμβάνει υπόψη, όχι μόνον τους δημογραφικούς, οικονομικούς, γεωγραφικούς, κοινωνικούς, πολιτικούς, ιστορικούς και γεωπολιτικούς παράγοντες, αλλά και τις φιλοδοξίες των ηγετών, τις νεοϊμπεριαλιστικές δομές του κόσμου και την επιθυμία των περιφερειακών δυνάμεων να τους αναγνωριστεί το γεγονός ότι διαθέτουν πλέον αυξημένη επιρροή.

Οι «καλοί» και οι... «κακοί» Συνήθως, στην παρουσίαση μιας σύγκρουσης αποσιωπάται το πλήθος των παραγόντων που πυροδότησαν το ξέσπασμά της. Αρκεί να αναδει-

κνύονται οι «καλοί» και οι «κακοί», ενώ τα διακυβεύματα προβάλλονται με ιδιαίτερα χονδροειδή τρόπο. Θα υπερτονιστεί η εθνοτική, θρησκευτική ή κοινοτική καταγωγή των πρωταγωνιστών, πράγμα που προϋποθέτει την ομοιογένεια των απόψεων και των συμπεριφορών στο εσωτερικό των ομάδων που παρουσιάστηκαν κατ’ αυτόν τον τρόπο. Τα σημάδια που προανήγγειλαν αυτόν τον τύπο ανάλυσης έκαναν την εμφάνισή τους στα τέλη του Ψυχρού Πολέμου. Έτσι, κατά τη διάρκεια της μακρόχρονης σύγκρουσης στον Λίβανο (19751990), οι διάφοροι πρωταγωνιστές χωρίστηκαν σε «χριστιανούς» και «μουσουλμάνους». Οι πρώτοι υποτίθεται ότι είχαν συγκροτήσει το Λιβανικό Μέτωπο ή είχαν προσχωρήσει στο Κόμμα των Φαλαγγιτών, τον δεξιό πολιτικό σχηματισμό της χριστιανικής κοινότητας. Οι δεύτεροι κατατάσσονταν στον «προοδευτικό - παλαιστινιακό» συνασπισμό, ο οποίος στη συνέχεια μετατράπηκε σε «ισλαμοπροοδευτικό». Η στεγνή αυτή προβολή της σύγκρουσης δεν περιελάμβανε το γεγονός ότι πολλοί χριστιανοί συμμετείχαν στον αντιιμπεριαλιστικό και αντιισραηλινό συνασπισμό και υποστήριζαν το δικαίωμα των Παλαιστινίων να διεξάγουν στρατιωτικές επιχειρήσεις εναντίον του Ισραήλ χρησιμοποιώντας ως ορμητήριο το έδαφος του Λιβάνου, τη στιγμή που πλήθος μουσουλμάνων διαφωνούσε έντονα με την προοπτική αυτήν. Επιπλέον, τα προβλήματα που δημιουργούσε στον Λίβανο η παρουσία ένοπλων παλαιστινιακών ομάδων και τα μαζικά και βίαια ισραηλινά αντίποινα που υφίστατο ο πληθυσμός της χώρας δεν είχαν καμία σχέση με τη θρησκεία, όπως εξάλλου ήταν άσχετα και με τις διάφορες κοινότητες στις οποίες ανήκαν οι Λιβανέζοι. Την ίδια περίοδο επιχειρήθηκαν κι άλλες χειραγωγήσεις των θρησκευτικών ταυτοτήτων, οι οποίες δεν καταγγέλθηκαν καθόλου από τους εξειδικευμένους αναλυτές και από τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης. Έτσι, ο πόλεμος στο Αφγανιστάν, ο οποίος προκλήθηκε από τη σοβιετική εισβολή τον Δεκέμβριο του 1979, έμελλε να αποτελέσει αφορμή για μια μαζική κινητοποίηση του «Ισλάμ» ενάντια σε εισβολείς που αποκλήθηκαν άθεοι, τη στιγμή που αποσιωπείτο εντελώς η εθνική διάσταση της αντίστασης. Χιλιάδες νεαροί μουσουλμάνοι, διαφόρων εθνικοτήτων (κυρίως Άραβες) ριζοσπαστικοποιήθηκαν και εκπαιδεύΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

4/34

Η ΑΥΓΗ

diplomatique

ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 3

τηκαν κάτω από την καθοδήγηση Αμερικανών, Σαουδαράβων και Πακιστανών, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί ένα ευνοϊκό περιβάλλον για την ανάπτυξη μιας ισλαμικής διεθνούς της τζιχάντ, η οποία εξακολουθεί να υφίσταται ακόμα.

Η περίπτωση του Ιράν Επιπλέον, η ιρανική επανάσταση, τον Ιανουάριο και τον Φεβρουάριο του 1979, οφείλεται σε μια μείζονα γεωπολιτική παρεξήγηση: οι δυτικές δυνάμεις θεωρούσαν ότι, για τη διαδοχή του Σάχη και για την αποφυγή της ανόδου στην εξουσία μιας αστικής εθνικιστικής κυβέρνησης (όπως εκείνη του Μοχάμεντ Μοσαντέκ στις αρχές της δεκαετίας του 1950) ή μιας σοσιαλίζουσας αντιιμπεριαλιστικής κυβέρνησης, η καλύτερη λύση θα ήταν η άνοδος των θρησκευτικών ηγετών στην εξουσία. Το παράδειγμα δύο ιδιαίτερα θρησκευόμενων κρατών της περιοχής -της Σαουδικής Αραβίας και του Πακιστάν-, τα οποία ήταν στενοί σύμμαχοι των Ηνωμένων Πολιτειών, τις έκανε να υποθέσουν ότι το Ιράν θα μπορούσε με τη σειρά του να μετατραπεί σε πιστό εταίρο, ο οποίος θα αγωνίζεται με αποφασιστικότητα για την πάταξη του κομμουνισμού. Στη συνέχεια, η ιδεολογική ερμηνεία της κατάστασης άλλαξε. Η αντιιμπεριαλιστική και φιλοπαλαιστινιακή πολιτική του Ιράν καταγγέλθηκε ως «σιιτική», αντιδυτική και ανατρεπτική, σε αντίθεση με τη σουνιτική πολιτική, που θεωρήθηκε μετριοπαθής. Έτσι, η στρατηγική των ΗΠΑ εστιάστηκε στην πυροδότηση της αντίθεσης ανάμεσα σε σιίτες και σουνίτες (και δευτερευόντως ανάμεσα σε Άραβες και Πέρσες) και ο Σαντάμ Χουσέιν έπεσε σαν κοροΐδο στην παγίδα όταν επιτέθηκε στο Ιράν, τον Σεπτέμβριο του 1980. Η προσπάθεια να υποδαυλιστεί η εχθρότητα ανάμεσα σε σιίτες και σουνίτες εντάθηκε ακόμα περισσότερο μετά την αποτυχία της εισβολής στο Ιράκ και οδήγησε τελικά στην αύξηση της επιρροής του Ιράν.2 Μια ολόκληρη πολιτική και δημοσιογραφική φιλολογία επικαλείται, πλέον, τον κίνδυνο που αποτελεί το «σιιτικό τόξο» που διαγράφεται από το Ιράν, το Ιράκ, τη Συρία και τη λιβανέζικη Χεζμπολάχ, το οποίο υποτίθεται ότι επιδιώκει να αποσταθεροποιήσει το σουνιτικό Ισλάμ, ενώ παράλληλα κατηγορείται ότι επιδίδεται στην τρομοκρατία και αποσκοπεί στην εξόντωση του κράτους του Ισραήλ. Κανείς δεν θυμάται ότι ο προσηλυτισμός ενός τμήματος των Ιρανών στο σιιτικό Ισλάμ πραγματοποιήθηκε μόλις τον 16ο αιώνα και ενθαρρύνθηκε από τη δυναστεία των Σαφαβιδών για να χρησιμοποιηθεί ως αντίβαρο στον οθωμανικό επεκτατισμό.3 Προσποιούνται, επίσης, ότι αγνοούν το γεγονός πως το Ιράν υπήρξε ανέκαθεν μια μείζονος σημασίας περιφερειακή δύναμη, με ένα θεοκρατικό καθεστώς το οποίο συνεχίζει -κάτω από μια νέα μεταμφίεση- την πολιτική εθνικού μεγαλείου του Σάχη, ο οποίος ήθελε να μετατραπεί σε «χωροφύλακα του Περσικού Κόλπου», με πυρηνικές φιλοδοξίες, τις οποίες εκείνη την εποχή ενθάρρυνε η Γαλλία. Παρόλα αυτά τα ιστορικά δεδομένα, τα οποία δεν έχουν την παραμικρή σχέση με τη θρησκεία, οτιδήποτε αφορά τη Μέση Ανατολή αναλύεται πλέον υπό το διπολικό πρίσμα «σουνιτών και σιιτών». Από τη στιγμή που ξέσπασαν οι εξεγέρσεις στον αραβικό κόσμο, στις αρχές του 2011, το παιχνίδι των απλοποιήσεων συνεχίζεται. Στο Μπαχρέιν, οι διαδηλωτές περιγράφονται ως «σιίτες» που χειραγωγούνται από το Ιράν και στρέφονται εναντίον των σουνιτών κυβερνώντων. Ξεχνούν, βέβαια, να αναφέρουν ότι υπάρ-

H πρώην Γιουγκοσλαβία διαμελίστηκε με βάση τη θρησκευτική οπτική (καθολικοί Κροάτες, ορθόδοξοι Σέρβοι, Βόσνιοι μουσουλμάνοι)

χουν και πολίτες που ασπάζονται το σιιτικό δόγμα και είναι οπαδοί των κυβερνώντων, καθώς και σουνίτες που συμπαρατάσσονται με τους αντιφρονούντες. Στην Υεμένη, η εξέγερση των χουτιστών,4 οπαδών της βασιλικής δυναστείας που κυβέρνησε για μεγάλο χρονικό διάστημα τη χώρα, παρουσιάζεται μονάχα ως ένα «σιιτικό» φαινόμενο, το οποίο οφείλεται αποκλειστικά στην επιρροή του Ιράν. Στον Λίβανο, η Χεζμπολάχ -παρά τις ενστάσεις που υπάρχουν για τη δράση της στους κόλπους της σιιτικής κοινότητας, αλλά και της δημοφιλίας που έχει αποκτήσει σε πολλούς κύκλους χριστιανών και μουσουλμάνων άλλων δογμάτων, ακόμα και σουνιτών- παρουσιάζεται ως ένα απλό όργανο που εξυπηρετεί τις φιλοδοξίες του Ιράν. Παραγνωρίζεται το γεγονός ότι το κόμμα δημιουργήθηκε από την ισραηλινή κατοχή ενός μεγάλου μέρους του Νότιου Λιβάνου την περίοδο 1978-2000, στο οποίο πλειοψηφούν οι σιίτες. Μάλιστα, χωρίς τη σφοδρή αντίσταση του κόμματος, είναι βέβαιο ότι η κατοχή θα συνεχιζόταν ώς τις μέρες μας. Εξάλλου, το γεγονός ότι η Χαμάς είναι ένα καθαρό προϊόν του «σουνιτισμού» κι ότι προέρχεται από το πολιτικό ρεύμα των Παλαιστίνιων Αδελφών Μουσουλμάνων δεν ενοχλεί διόλου τους αναλυτές που υποστηρίζουν τον «μετριοπαθή» σουνιτισμό: η Χαμάς πρέπει να καταγγέλλεται, καθώς ο οπλισμός της προέρχεται από το Ιράν και χρησιμοποιείται για να επιτευχθεί η άρση του αποκλεισμού της Λωρίδας της Γάζας από το Ισραήλ.

Ηγεμονικές... απλουστεύσεις Με λίγα λόγια, επιλέγεται η απλουστευτική λύση του «μαύρου και του άσπρου». Αποσιωπούνται τα ζητήματα της καταπίεσης και της κοινωνικοοικονομικής περιθωριοποίησης. Οι ηγεμονικές φιλοδοξίες των διάφορων πλευρών που εμπλέκονται σε μια σύγκρουση δεν υπάρχουν καν: υπάρχουν μονάχα «δυνάμεις του Καλού» και «δυνάμεις του Κακού». Κοινότητες με διαφοροποιημένες απόψεις και συμπεριφορές περιγράφονται με κούφιες ανθρωπολογικές γενικεύσεις και με τα στερεότυπα του ουσιοκρατικού κουλτουραλισμού, παρά το γεγονός ότι έχουν ζήσει για πολλούς αιώνες μέσα σε μια στενή πολιτισμική και κοινωνικοοικονομική αλληλεπίδραση. Επίσης, στον δημόσιο διάλογο έχουν εισβάλει νέες έννοιες: στη Δύση, οι «ιουδαιοχριστιανικές αξίες» αντικατέστησαν την επίκληση της ουδετερόθρησκης φύσης των «ελληνορωμαϊκών ρι-

ζών». Κατά τον ίδιο τρόπο, η έμφαση που δίδεται στις «αξίες, στις ιδιαιτερότητες και στα έθιμα» των «μουσουλμάνων» ή των «αραβομουσουλμάνων» έχει αντικαταστήσει τις αντιιμπεριαλιστικές, σοσιαλίζουσες ή αναπτυξιακές βιομηχανικές διεκδικήσεις του ουδετερόθρησκου αραβικού εθνικισμού, οι οποίες για μεγάλο χρονικό διάστημα κυριαρχούσαν στην περιφερειακή πολιτική σκηνή. Στο εξής, οι ατομικιστικές και δημοκρατικές αξίες, τις οποίες ισχυρίζεται ότι ενσαρκώνει η Δύση, αντιπαρατίθενται στις αξίες της Ανατολής, οι οποίες υποτίθεται ότι είναι αποκλειστικά ολιστικές, «πατριαρχικές και επικεντρωμένες στις φατρίες και στις τοπικές φυλές». Ήδη, στο παρελθόν, κορυφαίοι Ευρωπαίοι κοινωνιολόγοι είχαν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι βουδιστικές κοινωνίες δεν θα έφταναν ποτέ στο στάδιο του βιομηχανικού καπιταλισμού, ο οποίος, κατά τη γνώμη τους, ήταν στενά συνδεδεμένος με τις ιδιαιτερότητες του προτεσταντισμού...

Η άρνηση της κοινής λογικής Ακολουθώντας την ίδια οπτική, το παλαιστινιακό ζήτημα δεν γίνεται πλέον αντιληπτό ως εθνικοαπελευθερωτικός πόλεμος ο οποίος θα μπορούσε να τερματιστεί με τη δημιουργία μιας και μόνης χώρας, όπου θα ζούσαν μέσα σε καθεστώς απόλυτης ισότητας εβραίοι, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, όπως για μεγάλο χρονικό διάστημα ζητούσε η Οργάνωση για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης του Γιάσερ Αραφάτ5. Ο αγώνας των Παλαιστινίων εκλαμβάνεται ως η άρνηση του αραβομουσουλμανικού κόσμου να αναγνωρίσει την εβραϊκή παρουσία στο έδαφος της Παλαιστίνης και συνεπώς πρόκειται για αντισημιτική εμμονή, την οποία πρέπει να πατάξουμε. Ωστόσο, λίγη κοινή λογική αρκεί για να κατανοήσουμε ότι, εάν στην περιοχή είχε σημειωθεί βουδιστική εισβολή ή εάν η μεταοθωμανική Τουρκία είχε επιχειρήσει να ανακαταλάβει τα χαμένα εδάφη της παλαιάς αυτοκρατορίας της, η αντίσταση θα ήταν εξίσου έντονη και βίαιη. Θιβέτ, Ξινγιάνγκ, Φιλιππίνες, Καύκασος υπό ρωσική κατοχή, Βιρμανία (όπου ανακαλύφθηκε πρόσφατα η ύπαρξη ενός μουσουλμανικού πληθυσμού που βρίσκεται σε σύγκρουση με τους βουδιστές γείτονές του), Μάλι, αλλά και πρώην Γιουγκοσλαβία, που διαμελίστηκε με βάση τις κοινοτικές γραμμές (καθολικοί Κροάτες, ορθόδοξοι Σέρβοι, Βόσνιοι μουσουλμάνοι) ή Ιρλανδία (διαιρεμένη ανάμεσα σε καθολικούς και προτεστάντες)... Σε όλες αυτές τις περιοχές μπορούν άραγε οι συγκρούσεις να γίνουν αντιληπτές

μονάχα υπό το πρίσμα των θρησκευτικών αξιών; Ή, μήπως, αντίθετα πρόκειται για μια σύγκρουση χωρίς θρησκευτικό υπόβαθρο, δηλαδή βαθιά ριζωμένη μέσα σε κοινωνικές πραγματικότητες των οποίων κανένας δεν ενδιαφέρεται πλέον να αναλύσει τη δυναμική, ενώ παράλληλα πολλοί αυτόκλητοι κοινοτικοί ηγέτες βρίσκουν στην επίκληση της θρησκείας μια ευκαιρία για να υλοποιήσουν τις φιλοδοξίες τους; Η χειραγώγηση των ταυτοτήτων για την προώθηση των σχεδίων και των φιλοδοξιών μικρών ή μεγάλων δυνάμεων είναι ένα φαινόμενο τόσο παλιό όσο και ο κόσμος. Νομίζαμε ότι η πολιτική νεωτερικότητα και οι δημοκρατικές αρχές που απλώθηκαν σε ολόκληρο τον πλανήτη μετά τη Γαλλική Επανάσταση είχαν εμπεδώσει για πάντα έναν κοσμικό χαρακτήρα στη διεθνή πολιτική ζωή και στις σχέσεις ανάμεσα στα κράτη. Ωστόσο, τελικά, δεν συμβαίνει κάτι τέτοιο. Αντιθέτως, παρατηρούμε τις προθέσεις ορισμένων κρατών να μετατραπούν σε σημαιοφόρους υπερεθνικών θρησκειών. Αυτό συμβαίνει κατά κύριο λόγο στην περίπτωση των τριών μεγάλων μονοθεϊστικών θρησκειών (χριστιανισμός, ιουδαϊσμός, ισλάμ). Τέτοιου είδους κράτη καταφεύγουν στη θρησκεία για να τη χρησιμοποιήσουν ως μέσο για την αύξηση της ισχύος τους, της επιρροής τους ή του επεκτατισμού τους. Με αυτόν τον τρόπο δικαιολογούν τη μη εφαρμογή των θεμελιωδών αρχών των ανθρώπινων δικαιωμάτων, όπως αυτές έχουν καθοριστεί από τον ΟΗΕ. Έτσι, η Δύση επιδοκιμάζει τη συνεχιζόμενη κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών από το 1967, ενώ ορισμένες μουσουλμανικές δυνάμεις αποδέχονται τις μαστιγώσεις, τους λιθοβολισμούς και το κόψιμο των χεριών των κλεφτών. Όμως, και οι κυρώσεις που επιβάλλονται στους παραβάτες του διεθνούς δικαίου ποικίλλουν επίσης: από τις αυστηρές κυρώσεις που επιβάλλονται από τη «διεθνή κοινότητα» σε ορισμένες περιπτώσεις (Ιράν, Ιράκ, Λιβύη, Σερβία κ.ά.) έως την απόλυτη απουσία έστω και της παραμικρής επίπληξης (ισραηλινή κατοχή, αμερικανικά κρατητήρια στο Γκουαντάναμο). Είναι υπερεπείγον να σταματήσουμε τη χρησιμοποίηση της θρησκείας για την επίτευξη ιδιοτελών στόχων, αλλά και την προσφυγή σε απλουστευτικές αναλύσεις που αποσιωπούν τον μη θρησκευτικό χαρακτήρα που έχουν στην πραγματικότητα οι συγκρούσεις. Από αυτήν την άποψη, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στη Μέση Ανατολή, εάν βέβαια όντως επιθυμούμε περισσότερη γαλήνη σε αυτήν τη βασανισμένη περιοχή.

1. (ΣτΜ) Το να εκλαμβάνεται με εξωιστορικό τρόπο η ουσία ενός πολιτισμού ως κάτι το αναλλοίωτο και το διαρκές μέσα στον χρόνο, ανεπηρέαστο από την πορεία της ιστορίας.

2. Βλέπε Seymour M.Herch, «The redirection», «The New Yorker», 5 Μαρτίου 2007, www.newyorker.com.

3. Η δυναστεία των Σαφαβιδών βασίλεψε στην Περσία από το 1501 ώς το 1736. Ο Ισμαήλ Α’ (1487-1524) δρομολόγησε τον προσηλυτισμό του πληθυσμού της χώρας του στον σιιτισμό.

4. Βλέπε Pierre Bernin, «Les guerres cachées du Yemen», «Le Monde diplomatique», Οκτώβριος 2009.

5. Είναι χαρακτηριστικός ο διάσημος λόγος που εκφώνησε ο Γιάσερ Αραφάτ στη γενική συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών το 1974, στον οποίο συνηγορούσε υπέρ ενός κράτους στο οποίο όλοι θα μπορούσαν να ζήσουν σε καθεστώς απόλυτης ισότητας. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

35

ΕΝΘΕΜΑΤΑ έχει κάποιες ισχνές αναλογίες με τις αντίστοιχες της μετα-Βαϊμάρης εποχής, αλλά δεν είναι ούτε ταυτόσημες ούτε ταυτίσιμες. w Και ο συσχετισμός της Χρυσής Αυγής με τον ναζισμό; Νομίζω ότι υπάρχει μια ισχυρή αναλογία, λειτουργική και όχι δομική. Ας διευκρινίσω, βέβαια, ότι είμαι τελείως αντίθετος στη θεωρία ότι η Χρυσή Αυγή είναι το μακρύ χέρι του κεφαλαίου. Όπως δεν δέχομαι τη θεωρία, που έχει επικρατήσει, ότι ο ναζισμός και ο ιταλικός φασισμός —αφήνω στην άκρη τις ιδιαιτερότητες του φρανκισμού και της πορτογαλικής περιπτώσεως του Σαλαζάρ- ήταν το αναβλάστημα της αστικής τάξεως. Ήταν διαφορετικής κατηγορίας φαινόμενα, από τα οποία βεβαίως επωφελήθηκε η αστική τάξη, όπως και τα κινήματα αυτά επωφελήθηκαν από τον συνεταιρισμό τους με την αστική τάξη. Στην Ελλάδα αυτό που συμβαίνει είναι ότι μια μικρή ομάδα, με ένα είδος ημιμάθειας ή παραποίησης της Ιστορίας, έφτιαξε ένα ιδεολόγημα το οποίο επικεντρώθηκε στο πρόβλημα των μεταναστών. Στη Γερμανία στηρίχθηκε στο πρόβλημα του αντισημιτισμού. Και έτσι σήμερα ανακύπτει η Χρυσή Αυγή που ταΐζει τους ομογενείς και μαχαιρώνει τους δυστυχισμένους ανθρώπους που τους έχει διώξει η φτώχια ή η πολιτική κατάσταση από τη χώρα τους και ήρθαν εδώ. Ήρθαν εδώ και τους εκμεταλλευθήκαμε, για να φτιάξουμε τους Ολυμπιακούς Αγώνες και ένα σωρό άλλα. Το όλο ζήτημα μας παραπέμπει σε κάτι βαθύτερο: στη δυνατότητα εκμετάλλευσης του φόβου απέναντι στον άλλο από το φαινόμενο που λέγεται Χρυσή Αυγή. Η Αριστερά — και όχι ένα πανδημοκρατικό μέτωπο, αυτά είναι αφέλειες— είναι αυτή που θα αντιπαρατεθεί με τη Χρυσή Αυγή. Γιατί, κατά τα λοιπά, το πρόβλημα που τίθεται είναι ποιος θα αφομοιώσει ποιον: Η Ν.Δ. τη Χρυσή Αυγή ή η Χρυσή Αυγή τη Ν.Δ.; w Και σαν τελικό σχόλιο; Αντί τελικού σχολίου, ας πω ότι αυτές είναι οι σκέψεις, αποσπασματικές, θολές ίσως, ενός ανθρώπου που βλέπει τον ήλιο της προσωπικής του ζωής να βυθίζεται στη θάλασσα. Και θυμάμαι ένα τραγούδι που λέγαμε, παιδιά, στην πατρίδα μου «Τρανός βασιλιάς με χρυσή φορεσιά γέρνει ο ήλιος στην κόκκινη Δύση». Οι δύσεις στη Λευκάδα είναι καταπληκτικές…

Κυκλοφορεί το τεύχος 101 της ΟΥΤΟΠΙΑΣ με αφιέρωμα στη σοβιετική ψυχολογία

Ντοκουμέντα μνήμης ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ Θ. ΑΡΒΑΝΙΤΗ

Τι είναι λοιπόν η αφίσα, εκτός από ένα χαρτί μεγάλων διαστάσεων τυπωμένο στην μια μόνο όψη του; Κι αυτό, γιατί η αφίσα, για να λειτουργήσει, πρέπει αναρτηθεί, να κολληθεί στον τοίχο, σε μια κολόνα, σε ένα τζάμι σε δημόσιο χώρο και έτσι να επικοινωνήσει. Πότε αναγγέλλοντας εκδηλώσεις, πότε προβάλλοντας προϊόντα και άλλοτε κραυγάζοντας ή ψιθυρίζοντας ιδέες. Και ποια είναι μια καλή αφίσα; Η εμπειρία μου με κάνει να πιστεύω ότι είναι αυτή που θα κλέψει ευκολότερα τις ματιές, κολλημένη δίπλα σε δεκάδες άλλες. Το συντακτικό της αφίσας διαφέρει από κάθε άλλο στον χώρο της οπτικής επικοινωνίας. Ο ενθουσιασμός από την επίδραση του σχεδιασμού των σχημάτων και των χρωματικών συνδυασμών, μια αυθεντική ιδέα, ένα σχέδιο φτιαγμένο με το χέρι, η σωστή επιλογή των γραμμάτων, ένα καθαρό και απλό μήνυμα αποτελούν πάντα τα στοιχεία της καλής αφίσας. Η αφίσα οφείλει να πει κάτι, όχι να μιμηθεί. Ο σχεδιαστής δεν ικανοποιείται εικονογραφώντας απλώς μια ιδέα, επιθυμεί να αιχμαλωτίσει την ουσία του θέματος. Οι αφίσες που περιλαμβάνονται στο ημερολόγιο της Αυγής και προέρχονται από αρχεία των ΑΣΚΙ αποτελούν ένα μέρος μιας παγκόσμιας κραυγής. Δεν δικαιώνονται για τη σχεδιαστική τους αρτιότητα ή την αλάνθαστη σύνθεσή τους. Δεν είναι χαρακτηριστικό δείγμα αφισών που συμμετέχουν σε Μπιενάλε και διοργανώσεις του είδους, για να διεκδικήσουν βραβεία νεωτερισμού του ντιζάιν πρωταγωνιστώντας στην εξέλιξη του μέσου. Δικαιώνονται γιατί το μήνυμα που μεταφέρουν επικαλύπτει τον όποιο ερασιτεχνισμό του σχεδιασμού και γιατί είναι το αποτέλεσμα μιας παραγωγικής διαδικασίας καθορισμένης συνήθως από την απόλυτη συμπίεση του χρόνου ολοκλήρωσής τους. Στην πλειοψηφία τους, δεν φλυαρούν αυτάρεσκα· ο επικοινωνιακός τους κώδικας είναι αυθεντικός και ξεκάθαρος. Η γενικότερη εικόνα τους πηγάζει κυρίως από μια αυθόρμητη εικαστική έκφραση που δεν αναζητά λύσεις μέσα από την τεχνοκρατική εμπειρία. Εμφανίστηκαν εκεί που έπρεπε, εργάστηκαν για το θέμα για το οποίο δημιουργήθηκαν και ταπεινά αποσύρθηκαν κερδίζοντας τον τίτλο του ιστορικού ντοκουμέντου, της τεκμηρίωσης. Δείχνουν απλές, αλλά δεν είναι εύκολες. Δεν σχεδιάστηκαν με τις διευκολύνσεις που προσφέρει σήμερα ο υπολογιστής. Η αισθητική τους απορρέει από τα φτωχά μέσα κατασκευής τους, την πίεση του χρόνου —μέρος της παράνομης διαδικασίας— και τις δυσκολίες που είχαν στην εκτυπωτική παραγωγή τους. Η λειτουργία τους, τέλος, ολοκληρώνεται με την άκρως επικίνδυνη ανάρτησή τους στους δρόμους των πόλεων. Σαράντα χρόνια μετά, τις τιμάμε γιατί όχι μόνο κατάφεραν, ως εφήμερα που δεν διεκδικούν δάφνες και βραβεία, να παίξουν τον

Ο Δημήτρης Θ. Αρβανίτης είναι σχεδιαστής, μέλος της AGI

ΜΠΟΡΕΙ ΑΡΑΓΕ να συνυπάρξει η καλλιτεχνική δημιουργία με την πολιτική διαμαρτυρία; Μπορεί ένα έργο που τέρπει τις αισθήσεις να είναι συγχρόνως και μια γροθιά σηκωμένη ενάντια σε ένα ολοκληρωτικό καθεστώς; Είναι δυνατόν ένα εφήμερο χρηστικό αντικείμενο όπως η αφίσα να διέπεται από κανόνες καλλιέπειας και συγχρόνως να καθίσταται καίριο μέσο πολιτικής διαμαρτυρίας; Τα παραπάνω ερωτήματα γονιμοποίησαν την εκδήλωση των ΑΣΚΙ, την Παρασκευή 18 Ιανουαρίου, στοn Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων. Αφορμή στάθηκε η παρουσίαση του ημερολογίου των ΑΣΚΙ και της Αυγής με θέμα «Πολυτεχνείο 1973: 40 χρόνια μετά. Αφίσες από τον αντιδικτατορικό αγώνα στο εξωτερικό». Στην εκδήλωση συζήτησαν ο γραφίστας Δημήτρης Αρβανίτης, γραφίστας, ο σκηνοθέτης-συγγραφέας Θανάσης Σκρουμπέλος και ο σκηνοθέτης Γιώργος Ζώης, με συντονίστρια την ιστορικό Χριστίνα Αγριαντώνη. Οι ομιλητές, είτε από τη ματιά του ειδικού είτε μέσω βιωματικών καταθέσεων, όπως στην περίπτωση του Θανάση Σκρουμπέλου, σκιαγράφησαν τον ρόλο που διαδραμάτισε η αφίσα ως μέσο πολιτικής διαμαρτυρίας και εναντίωσης στη Δικτατορία των Συνταγματαρχών. Ανέδειξαν, επιπλέον, τη σημασία των αφισών Αφισέτα της οργάνωσης Ρήγας Φεραίος, με σχέδιο του Θανάση για τη δημοσιοποίηση της Σκρουμπέλου, χ.χ. (από το ημερολόγιο 2013 «Αυγή» - ΑΣΚΙ) κοινωνικής και πολιτικής κατάστασης στην Ελλάδα στην εκτός συνόρων κοινή γνώμη. Μια διαδικασία ουδόλως εύκολη, όπως μας υπενθύμισε ο Δημήτρης Αρβανίτης, καθότι η «κανονικότητα» της παρανομίας ούτε δημιουργικά ατελιέ περιελάμβανε ούτε άνεση χρόνου για φροντισμένο σχεδιασμό και εκτυπωτική επιμέλεια των αφισών. Το μήνυμά τους άλλωστε κατίσχυε του εικαστικού περιγράμματος. Τη σημασία του χρώματος στο κέντρισμα του ματιού και του ενδιαφέροντος ανέδειξε ο Θανάσης Σκρουμπέλος, αποτιμώντας και τις δικές του δημιουργίες κατά τα χρόνια της δικτατορίας. Η συζήτηση πλαισιώθηκε από την προβολή της βραβευμένης (βραβείο Καλύτερης Ευρωπαϊκής Ταινίας Μικρού Μήκους στο 69ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας) μικρού μήκους ταινίας «Τίτλοι τέλους» του σκηνοθέτη Γιώργου Ζώη, με σχολιασμό από τον ίδιο και την ιστορικό Χριστίνα Αγριαντώνη. Η ταινία, μέσα από την προβολή διαδοχικών εικόνων με άδειες μεταλλικές διαφημιστικές πινακίδες σε λεωφόρους και ταράτσες πολυκατοικιών, αναδεικνύει το «άδειασμα» πόλεων και ανθρώπων σε συνθήκες κρίσης, καθώς και την απογύμνωση των άλλοτε κραταιών συμβόλων ευωχίας και υλιστικής ευδαιμονίας. Μένει να φανεί και να εξεταστεί υπό το πρίσμα της ιστορικής έρευνας αν η περιώνυμη solidarité των γαλλόγλωσσων αντιδικτατορικών αφισών άφησε κάποτε το αποτύπωμα της και στις άδειες τώρα, γιγαντιαίες μεταλλικές πινακίδες των πόλεων. ΣΤΑΘΗΣ ΠΑΥΛΟΠΟΥΛΟΣ

Ο Στάθης Παυλόπουλος είναι ιστορικός, συνεργάτης των ΑΣΚΙ

στιγμιαίο ρόλο τους, αλλά γιατί ακόμα προσφέρουν στη διατήρηση της μνήμης, κατανικώντας την περιρρέουσα πολιτική αφα-

σία, που όσο περνούν τα χρόνια όλο και αυξάνεται υποδυόμενη τον δημοκρατικό παράδεισο.

Η διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στο σχολείο Ο Τομέας Φιλοσοφίας του Τμήματος Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και η Ομάδα για τη Μελέτη και τη Διδασκαλία του Ολοκαυτώματος διοργανώνουν εκδήλωση με θέμα «Η διδασκαλία του Ολοκαυτώματος στο ελληνικό σχολείο. Θεωρητικές προσεγγίσεις και διδακτικές προτάσεις», την Τρίτη 5 Μαρτίου, στις 18:00, στο αμφιθέατρο «Ιωάννης Δρακόπουλος» του Πανεπιστημίου Αθηνών (Προπύλαια). Επικοινωνία: elenibeze@hotmail.com, michaelpangalos@gmail.com και www.facebook.com/events/187968937994020/

36

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Χωρίς ισότητα και αλληλεγγύη η ελευθερία είναι κενό γράμμα Ο διπλωμάτης και συγγραφέας Stéphane Hessel, ένας θρύλος της Γαλλικής Αντίστασης, πέθανε το βράδυ της Τρίτης σε ηλικία 95 ετών. Δημοσιεύουμε σήμερα μια συνέντευξή του στη Lina Sancari, που δημοσιεύθηκε στην Ηumanité (31.12.2010), με την ευκαιρία της έκδοσης του βιβλίου του «Αγανακτήστε!» (στα ελληνικά κυκλοφορεί σε μετάφραση Σώτης Τριανταφύλλου, από τις εκδ. Πατάκη). ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝ ΕΣΣΕΛ

w Πώς αντιμετωπίσατε την επιτυχία του βιβλίου σας «Αγανακτήστε!»; Ανταποκρινόταν σε μια ανάγκη της σημερινής εποχής; Έμεινα κι εγώ κατάπληκτος απ’ την επιτυχία που γνώρισε το μικρό αυτό βιβλιαράκι. Ίσως επειδή ζούμε σε μια εποχή αγωνίας, όπου δεν μπορούμε να διακρίνουμε καλά προς τα πού πηγαίνουμε. Έχουμε ξεκάθαρη τη συνείδηση ότι βρισκόμαστε στο μέσο —και όχι στο τέλος— μιας βαθιάς κρίσης της νεοφιλελεύθερης και απορρυθμισμένης οικονομίας, κι έτσι είναι αναμενόμενο να θέτουμε ερωτήματα για τα αίτια της δυσλειτουργίας των κοινωνιών μας. Αφού ζούμε σε κοινωνίες που λειτουργούν προβληματικά, το πρώτο πράγμα που μας συμβαίνει, που το νιώθουμε σαν ανάγκη, είναι να αγανακτήσουμε. Θυμόμαστε πως σε άλλες περιόδους της ιστορίας μας, έπρεπε επίσης να νιώσουμε αγανάκτηση, αν δεν θέλαμε να υποστούμε την ξένη κατοχή στη Γαλλία, ή σε περιστάσεις παθητικής ένδειας. w Το δημόσιο χρέος ή η απουσία πόρων χρησιμεύει συχνά ως επιχείρημα για την αμφισβήτηση κοινωνικών κατακτήσεων της Απελευθέρωσης. Για να πάμε πίσω στη δεκαετία του 1940, πώς το Εθνικό Συμβούλιο Αντίστασης (CNR) έθεσε αυτά τα θεμέλια, στο πλαίσιο μιας κατεστραμμένης Ευρώπης; Θα πρέπει καταρχάς να θυμηθούμε πως το πρόγραμμα του CNR αναπτύχθηκε στην παρανομία, από ανθρώπους που δεν είχαν άλλη πολιτική ικανότητα παρά τη σκέψη τους και τις προτάσεις τους. Χάρη σ’ αυτή τη ελευθερία σκέψης, αναμετρήθηκαν με το πρόβλημα πώς η Γαλλία, όταν απελευθερωνόταν, θα αποκτούσε ένα σύνολο αξιών και πολιτικών που να αντιστοιχούν σ’ αυτό που εύχονταν οι ίδιοι οι αντιστασιακοί. Μια βάση σοσιαλδημοκρατική, που έλαβε υπόψη τις θεμελιώδεις ελευθερίες — από την πάλη ενάντια στην αυθαιρεσία των οικονομικών φεουδαρχιών και ενάντια στην καταπίεση που ασκούσε η κυβέρνηση του Βισύ. Αυτές οι αξίες έχουν υποβαθμιστεί σήμερα. Προφανώς. Κι αυτό είναι η αιτία της αγανάκτησης. Δεν μπορούμε να πιστεύουμε πως η Γαλλία του 2010 δεν έχει τα αναγκαία μέσα· διαθέτει

νωνίες αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλες δυσκολίες. Δεν διαθέτουν τα κατάλληλα εφόδια για να λύσουν τα νέα προβλήματα που τίθενται: την προστασία του πλανήτη και τις αυξανόμενες ανισότητες του πλούτου. Δεν μπορούμε να βασιστούμε στις υφιστάμενες εξουσίες· οι πολίτες πρέπει να κινητοποιηθούν μέσα σε μη κυβερνητικές συλλογικότητες, οι δραστηριότητες των οποίων έχουν ολοένα και περισσότερο διεθνή διάσταση, όπως τα Κοινωνικά Φόρουμ. Να πώς μπορούμε να προχωρήσουμε ώστε, συλλογικά, να είναι οι πολίτες αυτοί –κι όχι οι υφιστάμενες δομές– που θα ανοίξουν τον δρόμο για την αναγκαία ανανέωση στη λειτουργία της παγκόσμιας οικονομίας. σημαντικούς πόρους, πλούτο πολύ μεγαλύτερο απ’ ότι το 1945. Παρ’ όλα αυτά, οι κατακτήσεις τις οποίες υπολογίζαμε δεν πραγματώθηκαν. Αυτό πρέπει να αποτελέσει τη σημερινή βάση της σκέψης και να κινητοποιήσει το συναίσθημα για το τι πρέπει να κάνουμε. Πρέπει καταρχάς να αγανακτήσουμε, αλλά να μη μείνουμε εκεί. Πρέπει να θέσουμε ένα ερώτημα: Πώς να αλλάξουμε τα πράγματα. Χρειαζόμαστε μια νέα κατεύθυνση για τη Γαλλία, αυτή που ακολουθεί η κυβέρνηση Σαρκοζί δεν μας ικανοποιεί, αλλά πρέπει να γνωρίζουμε τι είναι αυτό που μπορούμε να αντιπροτείνουμε. Κάτι τέτοιο έχει αξία για την Ευρώπη και για όλον τον κόσμο. Και φυσικά για τις περιοχές που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση ή τις συγκρούσεις. Έχω φυσικά στο νου μου τους Παλαιστίνιους, τους λαούς της Σαχάρας, λαούς που, αντίθετα με όσα διακηρύσσει ο καταστατικός χάρτης των Ηνωμένων Εθνών, δεν έχουν ακόμα κράτος και των οποίων η αυτοδιάθεση δεν έχει ακόμα πραγματοποιηθεί. w Ζητάτε περισσότερη δικαιοσύνη και ελευθερία, αλλά, όπως λέτε, «όχι αυτή την ανεξέλεγκτη ελευθερία της αλεπούς μέσα στο κοτέτσι». Αυτό σημαίνει πως χωρίς ισότητα, χωρίς αδελφοσύνη, η ελευθερία είναι κενό γράμμα; Η ελευθερία είναι ταυτόχρονα ένα από τα πιο θεμελιώδη και πιο επισφαλή δεδομένα. Μια ελευθερία δεν έχει νόημα παρά μόνο αν προϋποθέτει ισότητα δικαιωμάτων, επομένως την αλληλεγγύη. Αυτό σημαίνει ότι τούτη η ωραία μας σύλληψη πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως ένα σύνολο. Η ελευθερία που κυριαρχεί όλο και περισσότερο στην οικονομία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου και τίθεται στη διάθεση κάποιων κατεχόντων, η οποία δεν συνδυάζεται με την ισότητα και την αδελφοσύνη, έχει ήδη προκαλέσει μεγάλη δυστυχία. w Αναφέρεστε συχνά στον ρόλο του Σαρτρ στη διαμόρφωση της σκέψης σας, καθώς και στη φράση του: «Είστε υπεύθυνοι ως άτομα». Ποια είναι λοιπόν η θέση του συλλογικού; Οι πολιτικές και οικονομικές δομές που κυριαρχούν σήμερα στις ανθρώπινες κοι-

w Με αφετηρία τη σύνταξη της Οικουμενικής Διακήρυξης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, επανέρχεστε στο θέμα της υποκρισίας ορισμένων νικητών όσον αφορά τις αξίες αυτές. Πώς έχει επηρεάσει αυτό την εφαρμογή των εν λόγω αξιών κατά τη γνώμη σας; Η έννοια της υποκρισίας έχει σημασία για να αντιληφθούμε με ποιο τρόπο οι κυβερνήσεις και ίσως οι μεγάλες επιχειρήσεις ισχυρίζονται ότι κινούνται προς την εξασφάλιση των δικαιωμάτων της ισότητας, προς μια οικονομική πρόοδο που θα ωφελεί το σύνολο, και ιδιαίτερα τους πιο φτωχούς. Στην πραγματικότητα, αναδιατάσσονται ώστε να διατηρήσουν την εξουσία, ακόμα κι αν αυτή η εξουσία δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες των πολιτών. Θέλουν επίσης να διατηρήσουν την οικονομική κυριαρχία, ακόμα κι αν τα αποτελέσματα δεν ωφελούν παρά μια μικρή ελίτ, αυτήν που η Σούζαν Τζωρτζ, επίτιμη πρόεδρος του Attac-NDLR, ονομάζει «τάξη του Νταβός», δηλαδή τους κατέχοντες. Ζούμε ακόμα σ’ έναν κόσμο όπου οι κατέχοντες

διατηρούν δικαίωμα σε όλα τα προνόμια και όπου οι κυριαρχούμενοι δεν ξέρουν πώς να αντισταθούν επαρκώς. w Καταλήγετε στην ανάγκη να ξεπεράσουμε τις ιδεολογικές αντιπαραθέσεις. Ωστόσο, απέναντι ιδίως στις οικονομικές ολιγαρχίες, δεν πρέπει να πατά κανείς πάνω σε ένα στέρεο ιδεολογικό βάθρο; Έχουμε την τύχη να διαθέτουμε τον ΟΗΕ και τον καταστατικό του χάρτη που εγγυάται ένα πλήθος δικαιωμάτων και ελευθεριών για όλους. Πρέπει να τα ενισχύσουμε περαιτέρω. Έχουμε ανάγκη μιας παγκόσμιας διακυβέρνησης — όχι ενός παγκόσμιου κράτους, αυτό θα ήταν παράλογο, αλλά μιας συνεργασίας ανάμεσα στα κράτη που θα στηρίζεται σε δημοκρατικές βάσεις. Στηριζόμενοι σ’ αυτούς τους θεσμούς, δίνοντάς τους την αναγκαία εξουσιοδότηση, μπορούμε να βάλουμε τέλος στις αντιπαραθέσεις και να αντικαταστήσουμε τη βία με τη μη βία. Απέναντι στη βία των αντιπαραθέσεων ανάμεσα στα κράτη, δηλαδή ανάμεσα σε διαφορετικούς πολιτισμούς ή θρησκείες, ανάμεσα σε αντιτιθέμενες ιδεολογίες, πρέπει, αντίθετα, να προσανατολιστούμε προς τη διαπραγμάτευση με την έννοια που της έδωσαν άνθρωποι όπως ο Μαντέλα, ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο Γκάντι και άλλοι. Ένας από τους σημαντικότερους λόγους που πρέπει να οδηγηθούμε προς την αλληλεγγύη και την αλληλεξάρτηση είναι ο κίνδυνος που διατρέχει ο πλανήτης. Ζούμε σε μια εποχή όπου αν δεν κάνουμε όλοι μαζί μια οικολογική προσπάθεια, μέσα σε 50 ή 100 χρόνια, ο πλανήτης δεν θα είναι πια βιώσιμος για τις ανθρώπινες κοινωνίες.

Mετάφραση: ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ

Σύγχρονα Θέματα, τεύχος 118-119 (Ιούλιος-Δεκέμβριος 2012) Στο τεύχος φιλοξενείται ένα ανέκδοτο κείμενο του TEYXOΣ 118-119 Ανδρέα Εμπειρίκου με επιμέλεια Γιώργη Γιατρομανωλάκη και εισαγωγή του Λεωνίδα Εμπειρίκου. Ακολουθούν τέσσερα κείμενα για τον υπερρεαλισμό. Η Νίκη Λοϊζίδη εστιάζει στις ευρύτερες διαστάσεις του ως διανοητικού κινήματος, η Τιτίκα Δημητρούλια στις σχέσεις του με τη λογοτεχνία, ο Γεράσιμος Στεφανάτος στρέφεται στη σκοπιά της ψυχανάλυσης και ο Νίκος Σιγάλας προσεγγίζει τις εννοιολογικές προϋποθέσεις του. Επίσης, δημοσιεύεται το διήγημα «Το λαγόποδο» του Ζακ Αλμιρά, με σημείωμα της Ευγενίας Γραμματικοπούλου. Ο Γιώργος Γιαννακόπουλος και ο Φρανσίσκο Κιχάνο συζητούν με τον Κουέντιν Σκίνερ για τους όρους της διανοητικής ιστορίας. Ο Κωστής Κορνέτης συζητά με τον πολιτικό επιστήμονα Κορνέλ Μπαν για την ευρωπαϊκή κρίση. Ο Θάνος Λίποβατς στοχάζεται την έννοια του «Κακού», ο Βαγγέλης Μπιτσώρης αναλύει την πραγμάτευση της ζωής και του θανάτου από τους Μπλανσό και Ντερριντά, ο Δημήτρης Βαρδουλάκης την «ελευθερία του ψεύδεσθαι», η Χάρη Σβαλίγκου το θέατρο του Μάνθου Κρίσπη και ο Σωτήρης Πετρόπουλος τις σχέσεις νοτιοανατολικής Ασίας και Κίνας. Επίσης, σχόλια και βιβλιοκρισίες. ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΘΗΝΩΝ Βαλαωρίτου 12 (ισόγειο), τηλ. & fax 2103628501

http://www.synchronathemata.gr/

https://www.facebook.com/synchronathemata

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

3 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΤΟ BLOG ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ»: enthemata.wordpress.com e-mail: enthemata@gmail.com

ΜΕ ΑΦΕΤΗΡΙΑ ΤΗ ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ

Η αβάσταχτη ελαφρότητα του συνταγματικού βερμπαλισμού ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

Τη στιγμή που οι κυβερνητικές δυνάμεις φαίνεται πως έχουν συγκατανεύσει πλήρως στη διάλυση της εγγυητικής λειτουργίας του Συντάγματος, στην Αριστερά επιχειρείται να συγκροτηθεί ένας ιδεολογικός πόλος που με ρητορική παρρησία υπαγορεύει ότι «πρέπει να τα ξαναγράψουμε όλα από την αρχή, με πρώτο και καλύτερο τo Σύνταγμα». Την άποψη αυτή μπορούμε να την ονομάσουμε «συνταγματικό βερμπαλισμό». Όπως θα προσπαθήσω να εξηγήσω στο άρθρο αυτό, η χρήση πομπωδών εκφράσεων χωρίς νόημα, προς εντυπωσιασμό του ακροατηρίου, δεν είναι απλώς ανούσια φλυαρία, όπως ο κοινός βερμπαλισμός· αντιθέτως, δημιουργεί καθοριστικούς κινδύνους απαξίωσης του πολιτικού λόγου της Αριστεράς, καθώς δείχνει πως όταν μιλάει για τους θεσμούς το κάνει προσχηματικά. Όπως αυτοί που μας κυβερνάνε σήμερα. Η αντίληψη του συνταγματικού βερμπαλισμού κάνει λόγο για «νομικές επαναστάσεις» και «συντακτικές συνελεύσεις», καθώς ευαγγελίζεται μια συνταγματική αλλαγή που θα ξεπερνάει τα συμβατικά όρια της αναθεώρησης. Αυτή η αντίληψη, που την εξέφρασαν και ορισμένοι συνταγματολόγοι (εμφατικά ο Γιώργος Κατρούγκαλος, σε ηπιότερους τόνους ο Γιώργος Κασιμάτης) στην πρόσφατη συνάντηση της Επιτροπής Εργασίας για τις αλλαγές στο κράτος, το πολιτικό σύστημα και το Σύνταγμα που συγκάλεσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ στην Αθήνα στις 21.2.2013, φαίνεται ότι διαπερνά το πνεύμα και κάποιων στελεχών. Τα προηγούμενα ίσως και να φαίνονται ελκυστικά σε ένα ακροατήριο που προσδοκά με λαχτάρα ανατροπές: το 80% των Ελλήνων φαίνεται να θέλει αναθεώρηση, όπως καταγράφουν οι πολιτικές έρευνες, διότι, πολύ απλά, στην κατάσταση που έχει περιέλθει, ο κόσμος «διψάει για αίμα». Θα αποδώσει όμως τίποτε αυτή η συζήτηση ή θα μας δημιουργήσει μεγαλύτερα προβλήματα; Αλήθεια, φταίει το Σύνταγμα που φτάσαμε όπου φτάσαμε; Εξαιτίας του βιώνουμε την απαξίωση των θεσμικών εγγυήσεων; Ή μήπως παρά το γεγονός ότι έχουμε αυτό το Σύνταγμα οδηγηθήκαμε στην κατάντια του να υπάρχουν θεσμοί χωρίς κοινωνικό εκτόπισμα και νομιμοποίηση; Το ερώτημα είναι κρίσιμο, παρά τη ρητορικότητά του. Φυσικά, δεν φταίει σε τίποτε το Σύνταγμα που έχουμε οδηγηθεί σε αυτές τις πρωτόγνωρες —ακόμη και για τη χώρα μας— καταστάσεις θεσμικής εξάρθρωσης. Δεν έχει διατυπωθεί ούτε ένα τεκμηριωμένο επιχείρημα ότι το Σύνταγμα αποτελεί αιτία της θεσμικής ολίσθησης της Ελλάδας σήμερα. Αντιθέτως, το Σύνταγμα παραβιάζεται συστηματικά, προκειμένου να υλοποιηθούν τα μέτρα των Μνημονίων: ουσιαστικά, έχει πάψει να λειτουργεί ως θεμελιώδης κανόνας. Προς αποφυγήν παρεξηγήσεων: φυσικά και δεν έχουμε ένα «τέλειο» Σύνταγμα. Μακράν εμού μια τέτοια αντίληψη. Εξάλλου, είναι αφόρητος ιδεαλισμός να πιστέψει κανείς ότι τέτοιο κείμενο υπάρχει στις απτές ζωές των ανθρώπων. Όμως, μεταξύ της παραδοχής ότι το Σύνταγμα μπορεί να γίνει καλύτερο και της αντίληψης «να το ξαναγράψουμε όλο» υπάρχει χαώδης απόσταση. Να πούμε τα αυτονόητα: το Σύνταγμα δεν είναι φάρμακο «διά πάσαν νόσο και μαλακίαν». Έτσι (θέλει να) πιστεύει η αντίληψη που βλέπει στον κανόνα των κανόνων τη δυνατότητα ασκήσεων επί (συνταγματικού) χάρτου, κατά την προσφιλή συνήθεια της σύγχυσης της πολιτικής φιλοδοξίας με την πολιτική φιλοσοφία, από τη μεταπολίτευση έως σήμερα. Τη συνήθεια αυτή την είδαμε να κυριαρχεί στην αναθεώρηση του 2001, οπότε εισήχθησαν στο Σύνταγμα διατάξεις

Ο Δημήτρης Χριστόπουλος διδάσκει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο και είναι μέλος του Συντονιστικού της Κίνησης για την Υπεράσπιση της Κοινωνίας και της Δημοκρατίας.

Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο, «Ο άσωτος υιός», 1922

των οποίων η λεπτομέρεια ξεπερνάει την ακρίβεια του κοινού νομοθέτη («βασικός μέτοχος», απαλλοτριώσεις κ.τ.λ.): από το άρθρο 14 ως και το άρθρο 17 του Συντάγματος μετράμε 7 ολόκληρες σελίδες. Σαν να διαβάζουμε κοινό νόμο ή προεδρικό διάταγμα… Ας θυμηθούμε πως, σε αντίθεση με την αναθεώρηση του 1986 που ασχολήθηκε μόνο με τις αρμοδιότητες του Προέδρου της Δημοκρατίας, στην αναθεώρηση του 2001 είχαμε δεκάδες αλλαγές θολού εκτοπίσματος, ενώ χρειάστηκε ακόμη μια, το 2008, για να καταργηθεί μια από αυτές, η επινόηση του «ασυμβίβαστου». Η πολιτική κουλτούρα που υπαγορεύει πως όλες οι πολιτικές σκοπιμότητες, ακόμη και βραχέος χρονικού εκτοπίσματος, χωράνε στο Σύνταγμα καλλιεργήθηκε από το ΠΑΣΟΚ στις αναθεωρήσεις του 1986 και του 2001 — και ειδικώς στη δεύτερη, που, ως θεσμικό δημιούργημα, φέρει τη σφραγίδα του σημερινού του προέδρου. Ο ιδεολογικός πόλος της υπαγωγής της συνταγματικότητας στην πολιτική σκοπιμότητα σήμερα ψάχνει να αγκυροβολήσει στην Αριστερά, αφού πλέον το ΠΑΣΟΚ έκλεισε. Ο πόλος αυτός πρέπει όμως να ανασχεθεί. Ο πρώτος λόγος είναι απτά πολιτικός: ο συσχετισμός των πολιτικών δυνάμεων στην Ελλάδα δεν επιτρέπει σκέψεις για «συντακτικές συνελεύσεις» και τα τοιαύτα. Ούτε η αναφορά σε αυτές αλλάζει το συσχετισμό. Για την ακρίβεια, ούτως εχόντων των πραγμάτων, αν οδηγηθούμε σε μια λογική «να τα ξαναγράψουμε όλα», μπορούμε να είμαστε σχεδόν σίγουροι ότι η νέα συνταγματική γλώσσα θα είναι η οριστική ταφόπλακα του Συντάγματος ως κανόνα εγγυήσεων και δικαιωμάτων. Οπότε, αντί «να πάμε για μαλλί, θα βγούμε κουρεμένοι». Δεν μπορούμε, ελαφρά τη καρδία, να νομίζουμε ότι ήρθε και η δική μας ώρα να αφήσουμε το συνταγματικό μας στίγμα, τη στιγμή που η Ελλάδα έχει την πιο νεοσυντηρητική και νεοφιλελεύθερη συνάμα κυβέρνηση της μεταπολίτευσης, ενώ η Ευρώπη διάγει τις στιγμές που διάγει μέσω του δημοσιονομικού συμφώνου.

Επιπροσθέτως, μια σειρά επιβεβλημένες αλλαγές, στις οποίες συγκατανεύει ένα μείζον τμήμα του πολιτικού συστήματος, μπορούν μια χαρά να επέλθουν χωρίς συνταγματική αναθεώρηση: ενδεικτικά, η αλλαγή του εκλογικού συστήματος, οι σχέσεις επιτελικού κράτους και τοπικής αυτοδιοίκησης, η ρύθμιση της χρηματοδότησης των κομμάτων είναι ίσως από τις πιο σημαντικές. Εκτός αυτού όμως, ακόμη και αν αφήσουμε στην άκρη τη δεδομένη αδυναμία μιας τόσο ριζοσπαστικής συνταγματικής τομής λόγω πολιτικών συσχετισμών, το επιχείρημα πάσχει στη μέθοδο και στις αρχές του. Το Σύνταγμα δεν είναι πανάκεια ούτε αποθετήριο πολιτικών κόλπων. Από κόλπα, μάλιστα, ξέρει και ο αντίπαλος, που έχει συμβάλει τα μέγιστα στην απονομιμοποίηση του θεσμικού κεκτημένου της μεταπολίτευσης, με αποτέλεσμα να οδηγούμαστε στον κίνδυνο της θεσμικής αφαίμαξης του κράτους δικαίου μαζί με την κοινωνική εξάρθρωση. Ειδικά ο συγκεκριμένος αντίπαλος ξέρει πολύ καλά από κόλπα με το Σύνταγμα. Τον Ιούνιο του 2013 αρχίζει πάλι η συζήτηση περί αναθεώρησης, και φαίνεται ότι τα μαχαίρια ακονίζονται από τώρα. Η Αριστερά σε αυτήν τη συζήτηση έχει λόγους να προσέλθει προτάσσοντας ώριμα ζητήματα που έχουν λόγο να συζητηθούν: ανάμεσα στα πιο κρίσιμα, μεταξύ άλλων, είναι τα ζητήματα που άπτονται της παύσης των προνομίων του πολιτικού προσωπικού, οι σχέσεις κράτους-Εκκλησίας, το ερώτημα αν θέλουμε ή όχι συνταγματικό δικαστήριο. Σε άλλα πρέπει να στήσει ένα πειστικό ανάχωμα: κατεξοχήν στα ζητήματα της συνταγματοποίησης της δημοσιονομικής πολιτικής. Με έναν λόγο, η Αριστερά πρέπει να πείσει τον εαυτό της ότι το Σύνταγμα και γενικότερα οι θεσμοί είναι πολύ σοβαρή υπόθεση, που αξίζει αυτοτελώς μια θέση δίπλα στον αγώνα για αλλαγή των συσχετισμών δυνάμεων στην κοινωνία. Διότι, και στο πεδίο του αγώνα για θεσμούς, συγκροτούνται ηγεμονίες που δεν μπορούμε να αφήνουμε ανεκμετάλλευτες. Κοινώς, η Αριστερά έχει λόγους να παιδευτεί: και να ταλαιπωρηθεί και να μάθει. Ειδάλλως, το ρίσκο είναι μεγάλο. Η αρχή, όπως κάθε αρχή, είναι δύσκολη. Κυρίως διότι στις συνθήκες που έχει περιέλθει ο τόπος κομβικές έννοιες για τη δημοκρατία παρουσιάζουν συμπτώματα επικίνδυνου εκφυλισμού. Οι Έλληνες έχουν απολέσει την πίστη ότι το πολιτικό είναι (και) παίγνιο κανόνων, διότι οι κυβερνώντες μέχρι σήμερα —και σήμερα— τους ευτελίζουν. Ας αποδεχτούμε λοιπόν ότι είναι αφόρητος ναρκισσισμός και συνάμα επικίνδυνος ιδεαλισμός να νομίσει κανείς ότι διά του Συντάγματος αλλάζει η κοινωνία. Οι ζωές των ανθρώπων δεν εξαρτώνται ούτε διαμορφώνονται από τα Συντάγματα, αλλά από την πραγματικότητα των σχέσεών τους με το κράτος και τις πρακτικές που ακολουθεί όταν διοικεί. Αυτή την πραγματικότητα, την πραγματικότητα των δικαιωμάτων μας, πρέπει να αναθεωρήσουμε και, όταν έρθει η στιγμή, με φειδώ και στόχευση να ασχοληθούμε με τη συνταγματική αναθεώρηση. Αλλιώς, με συνοπτικές διαδικασίες, οι καλών προθέσεων συνταγματολογικές αναζητήσεις της Αριστεράς είναι πιθανό να την οδηγήσουν στη θέση που βρίσκεται σήμερα το ΠΑΣΟΚ όταν διεξάγει αντιρατσιστικό ή αντιακροδεξιό αγώνα: και ορθά να μιλάει, κανείς δεν θα την παίρνει στα σοβαρά, διότι οι προθέσεις της θα αμφισβητούνται. Εν κατακλείδι: το νεοφιλελεύθερο πείραμα που πραγματοποιείται στη χώρα δυσκολεύεται να φορέσει το κουστούμι του Συντάγματος της μεταπολίτευσης. Δεν υπάρχει μεγαλύτερο δώρο από το να προσφέρει η Αριστερά τη δυνατότητα να το αποτελειώσει. Και αυτό κανείς «σοφός» δεν θα μπορέσει να το σώσει…

Η ΑΥΓΗ • 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Ξαναδιαβάζοντας

39

3

κλασικά βιβλία

Μιχάλης Κατσαρός: Κατά Σαδδουκαίων τίποτε από όλα αυτά να μην αντιπροσωπεύει την πραγματικότητα και, ο Κατσαρός, μέσα στην ιδιορρυθμία του, να χρησιμοποίησε τη λέξη αγνοώντας τελείως τη σημασία της. Πάντως, εντύπωση κάνει πώς κάτι άπιαστο και άρρητο αιωρείται σε αυτή τη συλλογή, στο σύνολό της. Όπως εντύπωση κάνει και η εντιμότητα του δημιουργού της, που με την πρόθεση του απόλυτου καθαρμού της γλώσσας από κάθε ψευδεπίγραφο επαναστατικό βερμπαλισμό, που σβήνει και απαλείφει από την ποιητική μνήμη κάθε κούφια ρητορεία. Έτσι άλλωστε κατάφερε να επιβάλλει σιωπή και σεβασμό στην εξαγνισμένη με το αίμα, από την άχνα των ψυχών, από τη θυσία των νεκρών συντρόφων, επανάσταση. Και το σπουδαιότερο: κατέδειξε τη διαφορά ανάμεσα στον πολιτικά στρατευμένο και τον πολιτικά στοχαζόμενο ποιητή, που εκφεύγει από τον ολισθηρό οίστρο της συνθηματολογίας, έχοντας ως υλικό του εσωτερικές συγκρούσεις, αντιφάσεις και αμφιβολίες πνευματικής τάξεως.

Δεν υπάρχει αμφιβολία, πως στο ευρύ φάσμα του μεταπολεμικού ποιητικού λόγου, το τμήμα εκείνο που διαμορφώνεται μέσα σε μια ιδεολογική αναθεώρηση, και κυρίως αυτό που πολλοί συνηθίζουν να αποκαλούν «ποίηση της ήττας», καλύπτει έναν αξιοσημείωτο χώρο, σε βαθμό που να δίνει τον τόνο, και να ορίζει δύο τουλάχιστον γενεές ποιητών, με ουσιαστικές καταθέσεις και υπολογίσιμο έργο. Είναι χαρακτηριστικό, ότι οι ποιητές αυτοί στο σύνολό τους, δεν αποσπάστηκαν ούτε από την ιδεολογία, μέσα και έξω από το έργο τους, ούτε από το όραμα. Αντίθετα μάλιστα, προσπάθησαν να τα απομονώσουν και να τα ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΥ

αποκαθάρουν και τα δυο, από τη βαρύτατη σκιά των πολιτικών σκοπιμοτήτων και πεπραγμένων. Στην ουσία, πρόκειται για μια επίπονη διαδικασία απενοχοποίησης και απεμπλοκής από τη συνυπευθυνότητα της ιδεολογικής συμπόρευσης, εν ονόματι πάντα της ιδεολογίας και του οράματος. Γιατί λίγο ή πολύ, οι ποιητές αυτοί, ενταγμένοι στις γραμμές της Αριστεράς, στην πιο αγωνιστική της φάση, αφού αποτραβήχτηκαν μέσα τους, αρνούμενοι να δεχθούν έστω και σιωπηρά την πρακτική της λαθεμένης γραμμής (τότε που αυτό βέβαια είχε κάποιο κόστος), τοποθετούνται, με κλυδωνισμό ψυχής, απέναντι στα φαινόμενα της παραχάραξης και της αβασάνιστης οικειοποίησης των αγώνων και των αγωνιστών, εκφράζοντας με πειστικό τρόπο την άποψη πως οι νεκροί δεν αποτελούν σε καμία περίπτωση άλλοθι, για να υποστηριχθεί οποιαδήποτε γραμμή. Αλλά, ας μη μακρηγορούμε, και ας περάσουμε στους «Σαδδουκαίους». Τι είναι το βιβλίο αυτό; Ποιοι είναι οι «Σαδδουκαίοι» και τι θέλουν να πουν; Κλείνοντας τη συλλογή, εκείνο που μας μένει είναι μια γεύση, ή μάλλον μια ακαθόριστη εντύπωση, ότι κάτι το διαφορετικό και το ασυνήθιστο συμβαίνει εδώ. Ύφος «σκληρό», κατακερματισμός των εικόνων, δομή στέρεη, πύκνωση των σχημάτων, λες και πρόκειται για γραμμικό σχέδιο αρχιτέκτονα, ενώ οι φράσεις βγαίνουν «χτυπημένες», σαν ακρωτηριασμένοι αντάρτες με γάζες, στους διαδρόμους των πρόχειρων νοσοκομείων, ή σαν πυρομαχικά σε στρατιωτικό φορτηγό, ύστερα από τρομακτική φωτιά. Αυτά, όσον αφορά γενικώς τη μορφή. Όσον αφορά το περιεχόμενο; Εκείνο που είναι ήδη αναγκαίο να σημειώσουμε, είναι ότι ο Κατσαρός, για να συναντήσει την όποια λύτρωσή του, κυριολεκτικά διαμελίστηκε. Ως εκ τούτου, η διάθεσή του γίνεται άκρως αναρχική και επαναστατημένη, και ο ίδιος αποκτά ενστικτωδώς τον φλογερό ρομαντισμό, εκείνο, που από ανάγκη ακριβώς, χρειάζεται για να «επιβιώσει». Κανένα ποίημα της συλλογής, νομίζω, δεν παρουσιάζει περισσότερο ανάγλυφα τα παραπάνω λεγόμενα, όσο το προσφιλές, και πολύ γνωστό πλέον, «Η διαθήκη μου». Όχι μόνο για την ιστορία, θα πρέπει να παραθέσω εδώ και

Ο Γιώργος Μαρκόπουλος είναι ποιητής τη σημείωση του ίδιου του ποιητή, που υπάρχει δημοσιευμένη ακριβώς στο τέλος του προαναφερθέντος ποιήματος, και που έχει ως εξής: «Το ποίημα αυτό δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα ‘Δημοκρατικός Τύπος’ λογοκριμένο από προοδευτικό διανοούμενο. Αναγκάστηκα να διαμαρτυρηθώ στο επόμενο φύλλο της ίδιας εφημερίδας με το Υστερόγραφο». (Του οποίου, «υστερόγραφου», θα πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα ο τελευταίος στίχος, ο οποίος, δηλώνει με τον εναργέστερο νομίζω τρόπο, την άποψη του Κατσαρού, για την «ελευθερία», που επικρατούσε ήδη στον πολιτικό χώρο, για τον οποίο τόσο και τόσο αίμα σπαταλήθηκε): Ελευθερία ανάπηρη πάλι σου τάζουν Είναι φανερό, πως η κριτική του είναι καταλυτική, φορτισμένη με την «επιτάχυνση» που γκρεμίζει απαραβίαστα ταμπού, χαρίζει όμως συγχρόνως στίχους σπάνιας δυναμικότητας, κρατώντας μόνο κάποια «άφθαρτα» κατ’ αυτόν σύμβολα, εφόδια χρήσιμα, μέσα σε αυτή τη γενικότερη διάψευση και τη φθορά. Ο λόγος του γίνεται μέσα στην απελπισία του «μεσσιανικός», «κηρυγματικός», διακρινόμενος από μια υπεροπτική διάθεση, πλην όμως βαθιά ανθρώπινος και «ραγισμένος», σε πολλές του πτυχές, έτσι ώστε ο Κατσαρός, να αναδεικνύεται εδώ ως ο ποιητής που αγγίζει θέματα με τρόπο εξαιρετικό, προβάλλοντας θέσεις οι οποίες, πολύ μετά, ύστερα από χρόνια, θα εκδηλώνονταν στο διεθνή χώρο. Και ήθελα να το σημειώσω αυτό: Είναι λάθος να τον περιορίζουμε μόνο στο δικό μας, ελληνικό χώρο, μια και αυτός, ξεκινώντας από την ελλαδική περιπέτεια, καθίσταται στο τέλος οικουμενικός ποιητής, αλλά και μια τραγική στο βάθος της μορφή, ένα ακρωτηριασμένο μνημείο, που θυμίζει με το πέρασμα του χρόνου το τίμημα που πλήρωσε κατά το πρόσφατο παρελθόν ο άνθρωπος, έχοντας αντιμέτωπη, πάνω απ’ όλα, την τραγική μοίρα του.

Και μία διευκρίνιση, ακόμη: Αν σκεπτόμασταν, έστω και για μια στιγμή, να ταυτίσουμε τους «Σαδδουκαίους» με τους «επιγόνους» π.χ. του Αναγνωστάκη, ή με εκείνους που «άλλα έλεγαν στους φίλους τους κι άλλα στην καθοδήγηση» του Άρη Αλεξάνδρου, ή με εκείνους που τώρα «άλλοι ασπάζονται, άλλοι ζητωκραυγάζουν» του Κωσταβάρα, ή με εκείνους που «μεθυσμένοι από νύχτα και χαμένη δόξα/ αντιστρέφουν τις ευθύνες, επιβάλλουν αποφάσεις/ διέπουν τύχες αγωνιστών» του Πατρίκιου, πριν το επιχειρήσουμε, θα έπρεπε να είμαστε άκρως προσεχτικοί, μια και πιστεύω ότι ο Μιχάλης Κατσαρός δεν δρούσε με την ίδια συνειδητότητα, αλλά εισπράττοντας τα μηνύματα του «έξω» κόσμου, τα «μετα-ποιούσε» στη συνέχεια, μέσα στο «βασίλειο» του προσωπικού του, ιδιωτικού, εσωτερικού κόσμου, και τα επέστρεφε με έναν τρόπο ενστικτώδη, ως άρνηση και ως θέση, συγχρόνως. Η α-συνέχεια, αλλά και η σε ικανοποιητικό βαθμό, ακόμη τότε, ως εκ συμπτώσεως, ταύτιση απόψεων των δύο ετούτων κόσμων, είναι νομίζω, το κυριότερο χαρακτηριστικό αυτού του αποτελέσματος, αυτής της διεργασίας. Οι «Σαδδουκαίοι», οπαδοί Ιουδαϊκής αίρεσης η οποία ιδρύθηκε κατά τα μέσα του 3ου π.Χ. αιώνος, αντιπολιτευόταν (κατά τον 2ο αιώνα) τους φαρισαίους, ήσαν προσκολλημένοι στο γράμμα του νόμου, παραμελούσαν την προφητική διδασκαλία, απέρριπταν την παράδοση, και δεν παραδέχονταν την αθανασία της ψυχής και την ανάσταση των νεκρών. Τέλος, απέδιδαν μεγάλη σημασία στους τύπους των ιεροτελεστιών, και λάτρευαν την ευζωία και τις διασκεδάσεις. Ίσως, λοιπόν, αυτή η ανεπτυγμένη τους «τυπολατρεία», καθώς και η αγάπη τους για την «ευζωΐα», να ήσαν εκείνα τα στοιχεία που πιθανώς ερέθισαν τον Κατσαρό, και τα οποία πράγματι παρουσιάζουν κοινά χαρακτηριστικά με τους διαχειριζόμενους τότε τις τύχες των οπαδών της Αριστεράς. Ίσως, όμως,

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΩΡΑ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ ΜΕΝΩ ΜΟΝΟ ΦΩΝΗ Ένας πολυέλαιος με δύο καρέκλες εποχής για πατερίτσες σωριάζεται στο έδαφος. Ταξιδεύω…… Αναγραμματίζω τη λέξη κρίση Ρίκση με κάπα σίγμα Ανορθόγραφα όπως την έγραφα μικρός Ανορθόδοξα όπως οι ρήτρες στο παρόν μου στήνουν μπλόκο στ’ όνειρο Μένω ξέφτι στο αιωρούμενο υφαντό Καθόλου δεν με ξενίζει ο σκελετός Σε παλιές εφημερίδες διαβάζω πως άλλοι πέρασαν πιο δύσκολα κι έζησαν Τυλίγομαι ένα τόπι ύφασμα φτηνό σε χρώμα κίτρινο σατέν για σημαία Από τα στενά περνώ Τα μπαγιάτικα ψωμιά δεν με απωθούν Τα εξαθλιωμένα βλέμματα με κινητοποιούν Μένω μόνο φωνή Κι όταν πια δεν αντέχω το Δαίδαλο ν’ ακολουθώ ξαπλωμένος στο φουσκωτό τραγουδώ: Το μαύρο κρύβει μέσα του όλα τα χρώματα Το μισούν οι κολορίστες Το φορούν οι τεθλιμμένοι Κλασικό και ροκ αν θέλεις πάρε κάρβουνο και γράψε νύχτα Βάκης Λοϊζίδης

40

Η ΑΥΓΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

8

Τέχνη, οικονομία, εξουσία JEAN CLAIR, Χειμώνας στον πολιτισμό, μτφρ. Τιτίκα Δημητρούλια, εκδ. Μικρή Άρκτος, σ. 144 Μια δήλωση απόσυρσης από τα εικαστικά πράγματα έκανε πρόσφατα το γύρο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ο αμερικανός τεχνοκριτικός Dave Hickey γνωστοποίησε την απόφασή του να σταματήσει την ενασχόλησή του με την τέχνη, για λόγους οι οποίοι άπτονται της κατάστασης του σύγχρονου καλλιτεχνικού κόσμου, που μοιάζει με έρμαιο στις διαθέσεις πολύ πλούσιων συλλεκτών και των συμβούλων τους (The Observer, αναδημοσίευση Η Καθημερινή ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ

2/12/2012). Ο ίδιος μάλιστα πλέον αισθάνεται ένας από τους τελευταίους, ένας από εκείνους δηλαδή που στις σημερινές συνθήκες υποκαθιστούν με την κρίση και την αόριστη εκτίμηση που επιτρέπεται στην αυθεντία τους την ενατένηση και τον ελεύθερο συλλογισμό μπροστά στα σύγχρονα έργα τέχνης. Μια παρόμοια αίσθηση με τον Hickey φαίνεται πως μοιράζεται και ο συνομήλικός του Jean Clair (Hickey και Clair είναι γεννημένοι το 1940). Οι θέσεις του Clair, αν και διατυπωμένες με την ευχέρεια διεξοδικότερης ανάπτυξης των επιχειρημάτων που προσφέρει η ευρύτητα ενός βιβλίου, δεν στερούνται την εκφραστική αμεσότητα μιας εν θερμώ απόφασης παραίτησης από την υπηρεσία της μέριμνας των τεχνών. Τι συμβαίνει όμως εδώ; Βρισκόμαστε μπροστά σε δύο περιπτώσεις (και δεν είναι οι μόνες) αντίδρασης σε ένα καλλιτεχνικό επερχόμενο, το οποίο Hickey και Clair δεν μπορούν να αντιληφθούν και να κατανοήσουν με τα εμπειρικά και θεωρητικά εποπτικά εργαλεία που διαθέτουν; Έχουμε μήπως να κάνουμε με καλλιτεχνικά μορφώματα που αποκλίνουν σε τέτοιο βαθμό από εκείνα που προηγήθηκαν, ώστε κάθε μέχρι σήμερα αξιολογικό κριτήριο να καθίσταται αδύναμο να τα ερμηνεύσει; Η ευρυμάθεια, η παιδεία, η βαθύνοια και η ουσιαστικότατη εμπλοκή και των δύο με τη σύγχρονη τέχνη και τα έργα της αποκλείουν την όποια πιθανότητα μιας καταφατικής απάντησης. Τότε τι μπορεί να σημαίνει μια τέτοια -έστω και τόσο επιγραμματικά κατονομασμένη- συνάφεια στην αποτίμησή τους; Όντας εξέχουσες περιπτώσεις στην ιεραρχία του θεσμικού πλαισίου της μεταπολεμικής τέχνης αισθάνονται ενδεχομένως έντονη πίεση, όχι τόσο από τα δύστροπα νεότερα καλλιτεχνικά ιδιώματα -αλλοίμονο, η διάθεση για καινοτομία και ρήξη υπήρξε πολλαπλά εντονότερη στο όχι και τόσο μακρινό παρελθόν-, αλλά από τη σχετική με αυτά οικονομία, που έχει πλέον όντως αλλάξει ριζικά ή διαφοροποιηθεί από το προηγούμενο καθεστώς. Αυτό που στην πραγματικότητα έχει μεταβληθεί είναι οι ισορροπίες ανάμεσα στον κόσμο της τέχνης και το χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο και η μερική αυτονομία που ο πρώτος απολάμβανε σε σχέση με το δεύτερο. Η αλλαγή στον τρόπο αντίληψης αλλά και απόκτησης του συμβολικού κεφαλαίου που συνιστά η εμπλοκή με τον πολιτισμό σηματο-

Δημήτρης Πετσετίδης, «Της κρίσεως»

δοτεί και την απώλεια της ελευθερίας που επωμιζόταν οι καλλιτεχνικοί τελεστές να ενεργούν σύμφωνα με κανόνες, οι οποίοι υπακούν σε θεσπισμένα από τους ίδιους κριτήρια. Πρόκειται για τη μιαν αλλαγή των όρων δημιουργίας και δεξίωσης των καλλιτεχνικών έργων που στα προηγούμενα χρόνια εγγυόταν μια κάποια αυτόνομη και εδραιωμένη θεσμική λειτουργία, την οποία εν πολλοίς υπηρέτησε ο Clair. Αυτό λοιπόν που αποστρέφεται ο Clair, όπως άλλωστε και ο Hickey, είναι η άλωση του πολιτιστικού πεδίου από εξωγενείς παράγοντες που, αν μη τι άλλο, συνδέονται με τις διαδικασίες αναπαραγωγής του. Δηλώνει, με άλλα λόγια, την απέχθειά του στο καθεστώς μιας επικρατούσας ετερονομικής συνθήκης, η οποία βέβαια δεν αποτελεί κάτι νέο. Επιχειρώντας μιαν ανασκόπηση του πώς φτάσαμε εδώ, ο Clair κατονομάζει τους κυριότερους σταθμούς της μετά τον Duchamp ιστορίας της δυτικής τέχνης. Γιατί του Duchamp; Η υποδοχή του έργου του στο Armory Show το 1913 στις ΗΠΑ απέκτησε τα χαρακτηριστικά μιας ανανέωσης της σχέσης ανάμεσα στην τέχνη, τον κόσμο και την ιστορία. Ο Duchamp «προσέφερε, για πρώτη φορά, μια τέχνη απαλλαγμένη από κάθε αναφορά στο παρελθόν, μια τέχνη απογυμνωμένη από κάθε πάθος, αποψιλωμένη από κάθε αίσθημα, αποκαθαρμένη από κάθε αναφορά στην Ιστορία, που η Αμερική δεν ήξερε τι να την κάνει και δεν ήθελε να ακούει κουβέντα γι’ αυτήν» (σ.16). Πρόκειται για μία τέχνη στην οποία δεν επιβιώνει «καμία μνήμη», «κανένα σύμβολο», «καμία σημασία» και «καμία συγκίνηση», επιβάλλοντας μοναχά «φόρμες και χρώματα, που δεν σημαίνουν τίποτα έξω από τον ίδιο τους τον εαυτό» (σ.17). Η νεωτερικότητα που εφορμά από την Αμερική τον τελευταίο αιώνα χαρακτηρίζεται από τον Clair ως «αμνησιακή». Τούτη η «αμνησιακή νεωτερικότητα» συνάδει με τη διαδικασία εκκοσμίκευσης και αποϊεροποίησης της τέχνης, με σαφείς προεκτάσεις στο πνεύμα που την συνεπικουρεί·

μια διάθεση δηλαδή αποϊστοριοποίησης και απόσπασης των έργων από τον κόσμο, που σε μια προηγούμενη συνθήκη ήταν επενδεδυμένος με την ελπίδα μιας -έστω και μόνιμα προβαλλόμενης στο μέλλον- ολότητας και ολοκλήρωσης. Είναι ένα πνεύμα που συνάδει όλο και περισσότερο με τη σύγχρονη νεοφιλελέυθερη ορθοδοξία. Έτσι, αυτό που μοιάζει να μεταβάλλεται στο σύγχρονο πολιτιστικό σύμπαν δεν είναι άλλο από τη φύση του κυρίαρχου ηγεμονικού προτάγματος, από τον τύπο της διαπλοκής τέχνης και εξουσίας και συνεπακόλουθα από τη μορφή της σχετικής πάντοτε αυτονομίας που απολάμβανε το καλλιτεχνικό πεδίο. Η μεταβολή, μάλιστα, αυτή αντανακλάται πρωτίστως στους τόπους διαμεσολαβημένης δεξίωσης των έργων της τέχνης, των μουσείων, που βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος του συγγραφέα: «Τα αμερικανικά μουσεία θέλησαν να μείνουν στο περιθώριο της Ιστορίας, να είναι μουσεία αμόλυντα από το παρελθόν και τις αναθυμιάσεις του, απαγορεύοντας στον εαυτό τους να μετέχουν στις παλαιές διαμάχες» (σ.27). Τα σύγχρονα μουσεία, κάποτε σαν «λευκοί κύβοι» (white cubes), άλλοτε σαν «bunkers» και ενίοτε ως φουκωικές «ετεροτοπίες», είναι για τον Clair καταδικασμένα να αναπαράγουν αέναα το τώρα, φιλοξενώντας έργα που διαπραγματεύονται την αύξηση της χρηματιστηριακής τους αξίας, ακριβώς επειδή έχουν συνευρεθεί με τα ήδη εκεί υφιστάμενα αναμφιβόλου σπουδαιότητας αντικείμενα τέχνης. Η διαπραγμάτευση αυτή χρησιμοποιεί πλέον διαφορετικά αξιολογικά κριτήρια από εκείνα που μπορεί να επικαλεστεί κάποιος σαν τον Clair. Η σύγχρονη τέχνη για τον Clair είναι μια τέχνη που δεν έχει αναφορές σε συγκεκριμένα αξιακά και συμβολικά συστήματα, μια τέχνη απεντοπισμένη, αποπνευματοποιημένη, ενδεχομένως άυλη, που βρίσκει συνάφειες με τη φύση του σύγχρονου κεφαλαίου. Η ένταση βρίσκεται ακριβώς εδώ: οι σύγχρονοι όροι υλικής παραγωγής και διακίνησης της τέχνης

αδιαφορούν για την επιβολή ενός συνολικότερου πλέγματος καινοφανών αξιών ή ενός νέου πνευματισμού που θα καθιστούσαν ολοκληρωμένο το σχετικό με αυτούς πολιτισμικό μοντέλο. Η χρηματιστηριακή αξία είναι μια αξία καθεαυτή. Έτσι, και η αξιολόγηση της σύγχρονης τέχνης έχει πάψει να εφοδιάζεται με τα αναγκαία κριτήρια που της αντιστοιχούν. Η μετάβαση στο σύγχρονο μουσείο του Clair έχει ως ενδιάμεσο σταθμό το αντίστοιχο «φανταστικό» του Malraux. Είναι το μουσείο που οι αξίες συγχωνεύονται, που τα αντικείμενα αποϊστορικοποιούνται, που χάνουν τη θρησκευτική τους αναφορά και το λειτουργικό τους προηγούμενο. Θυμίζει σε πολλά τη διάκριση ανάμεσα στην «κατανάλωση» και τη δυνατότητα ή την αδυνατότητα «χρήσης» των Βεβηλώσεων του Giorgio Agamben. Πρόκειται για μία προβληματική που εδράζεται στον πυρήνα της εγκαθίδρυσης του καπιταλισμού. Μια τέτοια αδυνατότητα χρήσης για τον Agamben «βρίσκει τον δικό της εκλεκτό και εμβληματικό τόπο στο Μουσείο». Οι παλαιότεροι προσκυνητές που κατάτρεχαν τον κόσμο με προορισμό τους ιερούς τόπους, έχουν δώσει τη θέση τους στους τουρίστες. Tα μεγάλα μουσεία στεγάζουν σύμφωνα με την οπτική αυτή μια τέχνη συμβατή με τη νεοφιλελεύθερη οικονομία της κινητικότητας, της ατοπίας, της ευελιξίας, της απώλειας της ενατένησης, της ενόρμησης και των ασταθών αξιών. Μια τέχνη δηλαδή που βιώνει τις περιπέτειες της επιβεβλημένης και θεμιτής εκκοσμίκευσής της. «Η σύγχρονη τέχνη είναι υπερτιμημένη και όσον αφορά την καλλιτεχνική αξία της και όσον αφορά την τιμή της» διαπίστωνε πριν από λίγα μόλις χρόνια και ο κριτικός της τέχνης Σταύρος Τσιγκόγλου (Σήμερα η τέχνη, εκδ. Καστανιώτη). Φαίνεται πως τούτη η κριτική διάθεση που διακρίνεται τα τελευταία χρόνια συνδέεται με μια φιλολογία περί κρίσης αξιών, η οποία βρίσκει έναν εύκολο στόχο στις πρόσκαιρες επιθυμίες του σημερινού επιθετικού καπιταλισμού. Πότε όμως η εκτίμηση της εκάστοτε συνθήκης δεν συνοδευόταν και από μία διαπίστωση ύπαρξης κάποιας κρίσης; Ο Clair εκφράζει ένα παλαιότερο υποκείμενο του δυτικού πολιτισμού, χαμένου σήμερα στους λαβυρίνθους της απόδοσης, της ανάπτυξης και της επικοινωνίας. Είναι ο όψιμος θιασώτης ενός αλλοτινού ευρωπαϊκού ανθρωπισμού. Η ομολογουμένως «συντηρητική» στάση του και η άρνησή του να αναζητήσει το γόνιμο μέσα στη σύγχρονη τέχνη, καθηλώνει τη σκέψη του στο τέλμα της ανυπαρξίας θετικών προτάσεων. Οφείλεται πιθανόν σε μιαν αδυναμία ανταπόκρισης στην εποχή της έλλειψης σταθερών κριτηρίων, επαναλαμβανόμενων ανακατατάξεων, μιας προαπαιτούμενης ευελιξίας, που πόρρω απέχουν από την καθολικότητα των ευσταθών αξιών μιας άλλης ευρωπαϊκής κουλτούρας, βασισμένης στα «μεγάλα αφηγήματα» της νεωτερικότητας. Σε τι συνίσταται όμως τελικά αυτή η νεοπαγής κουλτούρα και ποια η σχέση της με τα πολιτιστικά έργα; Κάπου εδώ ξαναμπαίνει από το παράθυρο η περιβόητη «θεωρία της αντανάκλασης», ως μία ακόμα «μεγάλη» θεωρία.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

41

AΦΙΕΡΩΜΑ

Ιταλία τις πολιτικές χωρίς να σου προσάψουν κάτι. Αντιμετωπίσαμε και εμείς αυτές τις δυσκολίες μόλις αρθρώσαμε ένα κριτικό λόγο. Μας έβαλαν ετικέτες και μας χαρακτήρισαν αντιευρωπαϊστές. Εμείς καταγγείλαμε ότι έκαναν πρώτα μια οικονομική και όχι μια πολιτική ένωση. Εκτιμά ότι δεν μπορείς να ενοποιήσεις χώρες που είναι πολιτιστικά διαφορετικές. Θα έπρεπε να δημιουργηθούν οι συνθήκες για τη διαμόρφωση μιας ευρωπαϊκής κουλτούρας και μετά να προχωρήσουμε σε μια οικονομική και νομισματική ενοποίηση. Θα έπρεπε να δημιουργήσουμε πρώτα μια συλλογική ευρωπαϊκή κουλτούρα.

Η πολιτική επέστρεψε στην Ιταλία ΤΗΣ ΝΟΡΜΑ ΡΑΝΖΕΡΙ*

Τα εκλογικά αποτελέσματα μπορεί να πυροδοτήσουν το τέλος ενός ολόκληρου τρόπου άσκησης της πολιτικής στην Ιταλία. Οι πολίτες ζήτησαν μια στροφή σε σχέση με τον λαϊκισμό του Μπερλουσκόνι και του «τεχνικού» Μόντι. Η πολιτική επέστρεψε στην Ιταλία, όπως επέστρεψε στην Ελλάδα των Μνημονίων. Το πολιτικό σύστημα αντιμετωπίζει τεράστιες δυσκολίες, ενώ η κοινωνία καλείται να πληρώσει την κρίση των τραπεζών και των κερδοσκόπων. Οι δύο δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού, οι συνασπισμοί

χωριστή πρόταση και με αποκλειστικό κριτήριο εάν η αυτή θα υπηρετεί τους στόχους του». Προκειμένου να εξηγήσει με μεγαλύτερη σαφήνεια τι εννοεί, η νεότερη σε ηλικία βουλευτής της Ιταλίας χρησιμοποίησε το παράδειγμα της Περιφέρειας της Σικελίας, στην οποία εδώ και ένα χρόνο, όπως είπε, «το κίνημά μας συμμετέχει στις επιτροπές και κατέχει τα πρωτεία στην επεξεργασία συγκεκριμένων προτάσεων νόμου». Η παρουσία στην περιφερειακή αρχή της Σικελίας είναι για τη νεαρή βουλευτή των Πέντε Αστέρων μία «πολύτιμη και διδακτική εμπειρία η οποία επιβεβαιώνει ότι το κίνημα διαθέτει επεξεργασμένες προτάσεις και ανοιχτά μυαλά...» Τα λόγια της Μάρτα Γκράντε μου θυμίζουν μία άλλη στιγμή, όταν τον Απρίλιο του 2012 σε μία συγκέντρωση του Κινήματος των Πέντε Αστέρων στην πόλη Τσιβιταβέκια δήλωνε: «Θα κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας για να σταθούμε συνεπείς». Λίγο πριν είχε χρησιμοποιήσει τον όρο «πολιτισμική επανάσταση» και είχε αναφερθεί στην αυτοτελή παρέμβαση της κοινωνίας τονίζοντας ότι «οι πολίτες δεν θα πρέπει να αναμένουν έναν πρίγκιπα για τους λύσει τα προβλήματα».

μαράζωμα της δημοκρατίας. Η Ιταλία αποτέλεσε για πάρα πολλά χρόνια το πολιτικό εργαστήριο πρωτοποριακών εξελίξεων για την Αριστερά και αργότερα για τη Δεξιά με την εμφάνιση του Μπερλουσκόνι. Σήμερα πρέπει να μετατραπεί σε ένα νέο πολιτικό εργαστήριο για την αντιστροφή των καταστροφικών πολιτικών που εφαρμόζονται στη Ρώμη, την Αθήνα, τη Λισσαβώνα, τη Μαδρίτη και την υπόλοιπη Ευρώπη.

* H Νόρμα Ρανζέρι είναι διευθύντρια του «Μανιφέστο» και έγραψε αυτό το άρθρο για την «Αυγή» της Κυριακής

ΛΟΥΤΣΙΑΝΑ ΚΑΣΤΕΛΙΝΑ

Ας ελπίσουμε το σοκ να βάλει μυαλό στην Αριστερά

Εκλέχθηκες στο Μιλάνο, τη βιομηχανική πρωτεύουσα της Ιταλίας και του μπερλουσκονισμού. Η κρίση έχει γίνει αισθητή και στην πλούσια Βόρειο Ιταλία. Οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και ο εμπορικός κόσμος έχουν καταλάβει ότι οι πολιτικοί που μας κυβέρνησαν δεν μπορούν να κάνουν τίποτα για να αντιμετωπίσουν την κρίση. Στο κοινωνικό επίπεδο τα πράγματα είναι ακόμη χειρότερα, λόγω της αύξησης της ανεργίας.

του Μπερλουσκόνι και του Μόντι, δεν αντιπροσωπεύουν τη χώρα, ενώ στη Βουλή και την κοινωνία υπάρχει η δυνατότητα μιας ευρείας συμμαχίας ανάμεσα στο Δημοκρατικό Κόμμα και το Κίνημα των Πέντε Αστέρων για τον σχηματισμό μιας βιώσιμης κυβέρνησης που θα δρομολογήσει μια πολιτική που να ξεφεύγει από την τυφλή λιτότητα, τη διάλυση του κοινωνικού κράτους και το

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟ

Καταστροφικά για την Αριστερά και την Ιταλία θεωρεί η Λουτσιάνα Καστελίνα, ιστορικό στέλεχος και πρώην ευρωβουλευτής της Αριστεράς, τα αποτελέσματα των πρόσφατων ιταλικών εκλογών εκτιμώντας ότι ο «κοινοβουλευτικός κρετινισμός» δεν διευκολύνει τη διαμόρφωση ενός πλειοψηφικού ρεύματος στην κοινωνία που να ανατρέψει τη σημερινή πολιτική. Πώς είδατε τα αποτελέσματα των εκλογών; Ήταν ασφαλώς μια καταστροφή. Ας ελπίσουμε ότι το σοκ ήταν τέτοιο που θα βάλει μυαλό στην Κεντροαριστερά και την Αριστερά. Έγιναν ανυπολόγιστα λάθη. Στήριξα τον Βέντολα, γιατί ήταν ο μόνος που έκανε μια σωστή επιλογή. Θυσιάστηκε για την επιλογή του, γιατί δεν φαίνεται να κατάφερε να μεταφέρει προς τα αριστερά ένα κομμάτι του Δημοκρατικού Κόμματος. Η Αριστερά Οικολογία Ελευθερία του Βέντολα έκανε τη σωστή επιλογή προσπαθώντας να ανοίξει μια διαλεκτική στο εσωτερικό του Δημοκρατικού Κόμματος. Ο Μπερσάνι και ο Βέντολα είναι εκτός παιχνιδιού, γιατί δεν έχουν συνομιλητές. Το Κέντρο και ο Γκρίλο μετατράπηκαν σε αποφασιστικούς παράγοντες για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Η δεξιά πτέρυγα του Δημοκρατικού Κόμματος υποστηρίζει ότι πρέπει να σχηματιστεί κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Δεν θέλω να μιλήσω για την Επανίδρυση, γιατί στα έχω πει εδώ και χρόνια. Πρέπει να καταλάβετε στην Ελλάδα ότι χάρις στον σύντροφο Μπερτινότι η Κομμουνιστική Επανίδρυση δεν υπάρχει πλέον. Ο Μπερτινότι έκανε τα πάντα για να διαλύσει το εγχείρημα μιας επανίδρυσης του κομμουνισμού. Δεν μπορείς να τρέχεις για να μπεις στο κοινοβούλιο φωνάζοντας μόνο «είμαστε κομμουνι-

στές». Πρέπει να βλέπεις τι συμβαίνει στη κοινωνία και ποιος είναι ο συσχετισμός δυνάμεων. Πρέπει να έχεις δει ότι η ιταλική κοινωνία είναι δεξιά, είναι συντηρητική, χωρίς πολιτική κουλτούρα, χωρίς αξίες, χωρίς τίποτα. Μια κοινωνία κατακερματισμένη, που δεν κατανοεί απλές έννοιες της ταξικής πάλης. Όταν δεν υπάρχει τίποτα πρέπει να δεις τι μπορείς να κερδίσεις για να οδηγηθούμε στην ανασύνθεση της Αριστεράς. Ούτε όμως η Αριστερά Οικολογία Ελευθερία του Βέντολα τα πήγε καλά. Ο Βέντολα πλήρωσε ακριβά το εγχείρημά του. Ξέρει ότι δεν φθάνει μόνο να φωνάζεις «εμείς είμαστε κομμουνιστές» για να μπεις και να διαμαρτύρεσαι στο κοινοβούλιο. Όταν αρχίζεις να κάνεις πολιτική εξετάζοντας τη συγκεκριμένη κατάσταση, τα πράγματα... περιπλέκονται. Σε αυτή την κατάσταση λες, «τι μπορώ να κάνω»; Το μόνο που σου μένει είναι να πάρεις ό,τι μπορείς στο σπίτι σου για να αρχίσεις να σκιαγραφείς ένα μέλλον. Η FIOM, το συνδικάτο εργατών μετάλλου της CGIL, που αποτελεί ό,τι πιο προοδευτικό υπάρχει σήμερα στην Ιταλία, κατανόησε την κατάσταση και κατάφερε να έχει πολιτική εκπροσώπηση στο κοινοβούλιο. Ξέρεις πολύ καλά γιατί είμαι νευριασμένη με την Επανίδρυση. Δεν μπορεί να έχεις δώσει έναν ολόκληρο αγώνα για να δείξεις την ταυτότητά σου και μετά να φτιάχνεις ένα ψηφοδέλτιο με επικεφαλής μια ομάδα σαμάνων ( σ.σ.: μάγων και φακίρηδων), καθηγητών και δικαστών που λένε ότι χρειαζόμαστε δίκτυα και πως τα κόμματα αποτελούν ξεπερασμένα σχήματα του 19ου αιώνα. Μερικές φορές, όταν ακούω για την «κοινωνία των πολιτών», μου έρχεται να... πυροβολώ! Γιατί πολλές φορές χρησιμοποιείται η έκφραση αυτή για να κρυφτούν τα κοινωνικά προβλήματα, η κοινωνία και οι αντιθέσεις της. Επίσης δεν μπορεί να εμφανίζεσαι μια μέρα σαν «κοινωνία των πολιτών» και την άλλη να ζητάς να πας στη... Βουλή. Τα κόμματα λοιπόν χρειάζονται. Τα κόμματα πρέπει να υπάρχουν, αλλά πρέπει να υπάρχει και μια κοινωνία με δημοκρατική οργάνωση. Αυτό είναι το καθήκον της κοινωνίας των πολιτών, να μην παραμένει α-

δρανής και να περιμένει μόνο τις εκλογές. Τα κόμματα είναι ο οργανωμένη κοινωνία των πολιτών. Μιλώντας για την κοινωνία των πολιτών σκέφτομαι το «φαινόμενο Γκρίλο». Αποτελεί τον καρπό της πλήρους πολιτικής σύγχυσης. Ο κόσμος του Γκρίλο είναι κόσμος που εργάστηκε σκληρά και οργάνωσε πράγματα στην κοινωνία των πολιτών. Το νέο και ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι άρχισαν και αυτοί να τσακώνονται μεταξύ τους. Υπάρχουν πολλά και πολύ διαφορετικά άτομα στο κίνημα του Γκρίλο.

που;

Βλέποντας όμως τον Ντάριο Φο με τον Γκρίλο δεν αισθάνεσαι έναν κόμπο κά-

Ο Ντάριο Φο είναι ο Ντάριο Φο. Ένας εξαιρετικός καλλιτέχνης, μια διάνοια στον χώρο του θεάτρου της κοινωνικής προβληματικής. Το να είσαι στα κινήματα ίσως δεν σημαίνει ότι πρέπει να είσαι με όλα τα κινήματα. Ιδιαίτερα με αυτά, που λείπει μια κοινή κουλτούρα, μια συλλογική ηγετική ομάδα, και μια ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας. Διαφορετικά δεν πας πουθενά. Θα έλεγα ότι ήταν πιο σωστό να λέμε ότι υπάρχουν οι «κοινωνίες των πολιτών», γιατί και ο Μπερλουσκόνι εμφανίζεται σαν ηρωικός εκπρόσωπος της κοινωνίας των πολιτών.

νι.

Είδαμε μέσα σε λίγες εβδομάδες τη πολιτική νεκρανάσταση του Μπερλουσκό-

Ο Μπερλουσκόνι είναι εξαιρετικά επικοινωνιακός. Την τελευταία ημέρα της προεκλογικής περιόδου είχε μια εξαιρετική παρουσία στις τηλεοράσεις, μπαίνοντας στα εσώψυχα του μέσου ανθρώπου, μιλώντας για τη φοροδιαφυγή, υποστηρίζοντας ότι λίγο - πολύ όλοι κάτι κρύβουμε από την εφορία και πως δεν είναι και τόσο επιλήψιμο, υποσχέθηκε την επιστροφή του φόρου ακινήτων. Σε ό,τι αφορά τα σκάνδαλα η πλειοψηφία των Ιταλών τον στηρίζει: «Τι καλός που είναι», «σε αυτή την ηλικία με τόσες γυναίκες; Μπράβο του». Αυτά ακούς στον δρόμο. Το δεύτερο μέρος της συνέντευξης της Λουτσιάνα Καστελίνα θα δημοσιευτεί στην «Αυγή» της Τρίτης

Η ΑΥΓΗ • ΤΡΙΤΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 16 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 3 MAΡΤΙΟΥ 2012 2013

42

AΦΙΕΡΩΜΑ τηθείσα απολογία για ό,τι καλό ή κακό έγινε έως τώρα, μια ανώφελη δημόσια ομολογία αδυναμίας και σύγχυσης. Πρέπει να ακολουθήσει μια καθαρή προγραμματική και θεσμική πρόταση. Απευθυνόμενη σε ποιον; Ας ξεκινήσουμε αποκλείοντας. Θα θεωρούσα στρατηγικό λάθος, προορισμένο να προκαλέσει καταστροφές ακόμα πιο σημαντικές, την ιδέα σχηματισμού μια μεγάλης συμμαχίας με την Κεντροδεξιά. Αν αυτή η ιδέα άρχιζε να κυκλοφορεί και στη συνέχεια να επικρατεί στη συμμαχία της Κεντροαριστεράς, που δέκα εκατομμύρια Ιταλοί ψήφισαν για να επιτευχθεί το αντίθετο αποτέλεσμα, όλα θα κατέληγαν, απλά και καθαρά, χαμένα. Αλλά εγώ θα πήγαινα παραπέρα: θα πρέπει να πούμε με σαφήνεια, ή τουλάχιστον να αφήσουμε να εννοηθεί, ότι δεν ξέρουμε τι να τον κάνουμε τον καθηγητή Μόντι και την ατζέντα του τόσο ο ένας όσο και η άλλη είναι

τικότητα και που η «πολιτική», δηλαδή τα κόμματα, έως τώρα παραγνωρίζουν. Δέκα προγραμματικά σημεία, τέλος πάντων, επί των οποίων να επικεντρωθεί από την αρχή η ζωή της νέας Βουλής. Δεν μου διαφεύγει ότι υπάρχει άλλο ένα επίπεδο πρωτεύοντος ενδιαφέροντος που για το Κίνημα 5 Αστέρων είναι για την ώρα εμβρυακό, ενώ για την Κεντροαριστερά είναι αποφασιστικό: πρόκειται προφανώς για την εργασία. Δυσχερέστατο, το γνωρίζω, να κλιθούν μαζί, αλλά άφευκτο, αν θέλουμε να βγάλουμε άκρη. Για να συρράψουμε τις δυο ωθήσεις -μια που έρχεται, κάτι παραπάνω από αξιοπρεπώς, από ένα μακρινό παρελθόν και μια που εκδηλώνεται φασαριόζοκα από το χαοτικό παρών- θα χρειαστεί, πριν και από μια μεγάλη πολιτική επιτηδειότητα, μια νοητική διαθεσιμότητα 360 μοιρών. Ακόμα και η μορφή της

Κυβέρνηση Μπερσάνι - Γκρίλλο εκ περιτροπής ΤΟΥ ALBERTO ASOR ROSA

Ατελείωτα είναι αυτά που θα έπρεπε να έχουμε καταλάβει και δεν καταλάβαμε. Αλλά πριν επιχειρήσουμε να φτάσουμε στον πυρήνα θα ήθελα να κάνω μερικές παρατηρήσεις κόντρα στο ρεύμα. Εντυπωσιάστηκα από τη ζωηρή πολεμική και την απροκάλυπτη ικανοποίηση με τις οποίες ορισμένοι σχολιαστές κάθε είδους χαιρέτισαν στην τηλεόραση και στον Τύπο την αποτυχία της προσπάθειας που επιχειρήθηκε από Μπερσάνι και Βέντολα να πετύχουν μια πλειοψηφία αυτάρκη, τόσο στη Βουλή όσο και στην Γερουσία. Μια τέτοια συμμαχία, αν δεν λαθεύω, προέκυψε παρ’ όλα ταύτα ως η πρώτη ανάμεσα στις παρόμοιας φύσης τόσο στη Βουλή όσο στη Γερουσία, και στη Βουλή, που με την αρωγή του εκλογικού νόμου (του αποκαλούμενου porcello) διαθέτει την απόλυτη πλειιοψηφία των εδρών. Δεν απομακρύνεται κανείς από την αλήθεια υποθέτοντας πως το μεγαλύτερο μέρος εκείνων των δημοσιογράφων και σχολιαστών ήταν υπέρ ενός αποτελέσματος που να υποχρέωνε να πλαισιωθεί το διόλου ξέχειλο αποτέλεσμα της Κεντροαριστεράς από τη συναίνεση, απαραίτητη και αξιόπιστη ή μάλλον πρακτικά κυρίαρχη, του καθηγητή Μόντι. Αυτό, όμως, δεν συνέβη: θα έλεγα ότι πρυτανεύει η κυρίαρχη ευθύνη της λίστας Μόντι που αναδύθηκε από τη μίζερη ψήφο, περισσότερο απ’ ότι για τη λίστα της Κεντροαριστεράς των Μπερσάνι - Βέντολα. Και όλα αυτά μετά από μια προεκλογική εκστρατεία που παίχτηκε εξ ολοκλήρου απ’ όλους τους άλλους βασικούς πρωταγωνιστές -Μπερλουσκόνι, Γκρίλο και σε όχι μικρότερο βαθμό από τον ίδιο τον Μόντιμε στόχο να φράξουν το δρόμο στον

Για να συνθέσουμε δυο ωθήσεις -μια που έρχεται από ένα μακρινό παρελθόν και μια που εκδηλώνεται φασαριόζοκα από το χαοτικό παρόνθα χρειαστεί μια νοητική διαθεσιμότητα 360 μοιρών

«εφικτό μεταρρυθμισμό» των Μπερσάνι και Βέντολα: οι επιθέσεις του Μπερλουσκόνι στην επιστροφή στην εξουσία των κομμουνιστών και εκείνες, όλο λιγότερο επονείδιστες, του καθηγητή Μόντι στο «κόμμα που γεννήθηκε το 1921» κατευθύνθηκαν ενστικτωδώς όλες προς αυτή την κατεύθυνση. Τώρα όμως αυτή η Κεντροαριστερά πρέπει να τα καταφέρει μόνη της, και δεν ισχύει πως αυτό δεν είναι πλεονέκτημα. Δεν θα ήθελα να ξεθάψω την τετριμμένη θεωρία του μισοάδειου και μισογεμάτου ποτηριού, αλλά στην πολιτική, αν δεν βλέπεις το ποτήρι μισογεμάτο, δεν θα καταφέρεις να αντιμετωπίσεις και να επιλύσεις το πρόβλημα του μισοάδειου ποτηριού (είμαι κουρασμένος, ψόφιος θα έλεγα, με εκείνους τους ευφυείς φίλους και συντρόφους που δεν κάνουν άλλο παρά να κλαίγονται για τις ζημιές που εμείς οι ί-

διοι προκαλέσαμε στον εαυτό μας, που κλαίγονται πάνω στα ερείπια με τα οποία μας τυχαίνει, ανεπανόρθωτα, να αναμετρηθούμε). Ε, λοιπόν, εγώ το βλέπω κατ’ αυτόν τον τρόπο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας μπορεί, ή μάλλον οφείλει, σύμφωνα με ένα, συνταγματικό κανόνα, να αναθέσει την ευθύνη σχηματισμού κυβέρνησης σε έναν από τους ηγέτες της συμμαχίας που σε ένα από τα δυο σώματα έχει κατακτήσει μια βέβαιη πλειοψηφία: σε αυτή την περίπτωση θεωρώ, προφανώς, στην Κεντροαριστερά, που στη Βουλή διαθέτει μια απολύτως απρόσβλητη. Στον Μπερσάνι, επομένως: ή σε κάποιον άλλο; Προσωπικά θεωρώ πως θα ήταν λάθος να αλλαχθεί ο Μπερσάνι με κάποιον άλλο. Ο Μπερσάνι οδήγησε κατά τρόπο μη διφορούμενο τη συμμαχία σε αυτό το αποτέλεσμα (το μισογεμάτο ποτήρι): η αλλαγή του θα συνιστούσε μια μη ζη-

μια από τις κυρίαρχες αιτίες της τωρινής ιταλικής κρίσης (αν το είχαμε πει μήνες πριν, δεν θα χρειαζόταν να το πούμε τώρα με αυτόν τον τόνο μνησικακίας, ακόμα και περιφρόνησης, στη φωνή). Τι μένει; Μα, νομίζω, το Κίνημα 5 Αστέρων (Movimento 5 Stelle). Προσοχή: Δεν μιλώ για μια κυβερνητική συμμαχία. Αυτό που όλοι (εγώ πρώτος) κατανοήσαμε από λίγο έως καθόλου είναι η άβυσσος που άνοιξε αυτές τις δυο τελευταίες δεκαετίες στην Ιταλία ανάμεσα στην παραδοσιακή πολιτικοθεσμική λογική που χαρακτηρίζει τους πάντες, όλα τα κόμματα, και τις νέες αντιλήψεις, πιο ευθείες και συμμετοχικές, της έννοιας του πολίτη. Επομένως δεν είναι από τη συμμαχία που πρέπει να εκκινήσουμε, αλλά από τις νέες αντιλήψεις και τα όσα αυτές φέρουν. Άκουσα χθες τουλάχιστον είκοσι εκλεγέντες με το Κίνημα 5 Αστέρων για όσα θα ήθελαν να πάνε να υπερασπιστούν και να στηρίξουν στη Βουλή. Θα ήθελα να με πιστέψετε όταν παρατηρώ πως, τουλάχιστον σε εννιά στις δέκα περιπτώσεις, ήταν τα ίδια πράγματα, διατυπωμένα με την ίδια λογική και σχεδόν με τα ίδια λόγια, που οι άνθρωποι των επιτροπών του Δικτύου, που προσωπικά εκπροσώπησα ανάξια αυτά τα χρόνια, εκφράζουν τις απαιτήσεις και τα αιτήματά τους, μένοντας συχνά, αν και όχι πάντα, πεινασμένοι. Γι’ αυτό δεν πρέπει να πιάσουμε την υπόθεση από το κεφάλι αλλά από τα πόδια: αυτά από τα οποία χτίζεις και δίνεις περπατησιά σε ένα κατόρθωμα. Όμως η πρόταση δεν μπορεί να ‘ναι ούτε ουδέτερη ούτε γενική (απροσδιόριστες αξίες ηθικής και δικαιοσύνης, στρατοσφαιρικές εκκλήσεις στην αλλαγή και λοιπά): πρέπει να επανέλθει στο συγκεκριμένο που χαρακτηρίζεται από την ώθηση που δίνει η πραγμα-

κυβέρνησης θα έπρεπε να λάβει υπόψη ότι η συνομιλία με τα κυρίαρχα υποκείμενα άλλαξε φύση. Αποτρόπαια μια κυβέρνηση μόνον τεχνοκρατών. Αλλά και μια κυβέρνηση μόνον πολιτικών, υπ’ αυτές τις συνθήκες, θα ήταν ολέθρια. Γιατί να μην σκεφτούμε μια κυβέρνηση που κάθε έξι μήνες προτείνει δέκα νέα, διαφορετικά, προγραμματικά σημεία και εναλλάσσει τους υπεύθυνους του οχήματος στη βάση των προγραμματικών προτεραιοτήτων που κάθε φορά αναδύονται; Η υιοθέτηση κοινοβουλευτικών ή εξωκοινοβουλευτικών κριτηρίων επαλήθευσης είναι κάθε άλλο παρά αδύναμη, ακόμα και τεχνικά. Σε κάποιες περιφέρειες ήδη δοκιμάζεται, γιατί να μην ξεκινήσουμε να το κάνουμε και σε εθνικό επίπεδο; Η απόσυρση, αφεαυτής παράλογη, ως παρασύνθημα και ως όπλο μιας ομάδας εναντίον μιας άλλης, μπορεί να γίνει η αποτελεσματική λογική ενός αντιπροσωπευτικού πολιτικού συστήματος στο οποίο ο επαγγελματισμός θα καταλαμβάνει όλο και πιο περιορισμένο και ίσως, προοπτικά, όλο και πιο περιορισμένο χώρο. Αυτό πρέπει να προσπαθήσουμε να κάνουμε. Αν δεν δοκιμάσουμε ή δεν γίνει εφικτό, τότε πρέπει να επιστρέψουμε στις κάλπες. Εγώ το βλέπω ως το άνοιγμα σε μια προοπτική χειρότερη από εκείνη με την οποία βρισκόμαστε αντιμέτωποι σήμερα. Ελπίζω αυτή τη συναίσθηση να τη συμμερίζονται όλοι εκείνοι που είναι πρωταγωνιστές σε αυτή την αποφασιστική καμπή. Δημοσιεύθηκε στο «Il Manifesto», 27.2.2013

* Ο Alberto Asor Rosa είναι κριτικός λογοτεχνίας, συγγραφέας, καθηγητής ιταλικής λογοτεχνίας στο πανεπιστήμιο της Ρώμης

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΣΜΟΣ

43

Οι εκλογές στην Ιταλία και η αυτιστική αντίδραση της Γερμανίας «Το μόνο που ταρακουνάει το τελευταίο διάστημα τους απλούς Γερμανούς είναι οι εικόνες της εξαθλίωσης και της βίας στον Νότο» ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΜΠΑΛΗ

Από τότε που ξέσπασε η κρίση στην Ευρωζώνη οι εθνικές εκλογικές αναμετρήσεις φαντάζουν πιο... διεθνοποιημένες από ποτέ. Μόνο που αυτή τη φορά ο περιβόητος διεθνής παράγοντας δεν είναι οι «φονιάδες των λαών» Αμερικάνοι, όπως στα χρόνια του Ψυχρού Πολέμου. Πανταχού παρούσα και κυρίαρχη σε κάθε εθνικό προεκλογικό αγώνα είναι η καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ και η γερμανικής έμπνευσης και πίεσης πολιτική λιτότητας στην Ευρώπη. Σχεδόν παντού γκρεμίστηκαν στις εκλογές οι κυβερνήσεις που αρχικά υποτάχθηκαν σ’ αυτή την πολιτική, ωστόσο σχεδόν πουθενά δεν νίκησαν οι δυνάμεις που αντιστάθηκαν. Πιθανόν επειδή το «φόβητρο» Μέρκελ, με όλες τις διαφορετικές εθνικές αποχρώσεις του, αποδείχθηκε ισχυρότερο από την αγανάκτηση των λαών. Αυτά για την ώρα... Μια πολλά υποσχόμενη εξαίρεση, που σύντομα απογοήτευσε, ήταν το αποτέλεσμα των εκλογών στη Γαλλία. Μια παράξενη εξαίρεση, που κανείς δεν μπορεί να προδιαγράψει ακόμη ποιες εξελίξεις θα δρομολογήσει στην Ευρώπη, είναι το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ιταλία. Στη Γερμανία η λαϊκή ετυμηγορία των Ιταλών αντιμετωπίστηκε από το μεγαλύτερο κομμάτι των σχολιαστών ως ήττα της Μέρκελ κι από το πολιτικό σύστημα με ανησυχία, με αμηχανία, ακόμη και με θυμό. Επισήμως η γερμανική κυβέρνηση έβγαλε τον εκπρόσωπό της να πει ότι η Ιταλία θα πρέπει να σχηματίσει μια κυβέρνηση, η οποία να μπορεί να εργαστεί με τα άλλα κράτη της Ευρωζώνης για να ξεπεραστούν τα κοινά προβλήματα. Οποία κοινοτοπία... Οι περισσότεροι πρωτοκλασάτοι της κυβέρνησης προσπάθησαν -προφανώς, καθυστερημένα- να μη θίξουν τον κυρίαρχο ιταλικό λαό, επαναλάμβαναν σε όλους τους τόνους ότι δεν δικαιούνται να σχολιάσουν το εκλογικό αποτέλεσμα. Ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για παράδειγμα, ο οποίος προεκλογικά ουσιαστικά έκανε εκστρατεία υπέρ του Μάριο Μόντι, παραδέχτηκε στις συνεντεύξεις που έδωσε μετεκλογικά ότι «δεν είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, αλλά αυτό δε

μας βοηθάει». Αυτοκριτική δεν έκανε, αλλά δεν βιάστηκε να μοιράσει... παραινέσεις, όπως στην περίπτωση της μικρής Κύπρου, για παράδειγμα. Με τη μεγάλη Ιταλία είναι πολύ επικίνδυνο να παίζει κανείς.

Οι «κλόουν» και ο Ναπολιτάνο Ο μόνος πρωτοκλασάτος που ξέφυγε εντελώς ήταν ο Πέερ- «μιλάω σταράτα»- Στάινμπρικ, ο υποψήφιος καγκελάριος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Έσπευσε να χαρακτηρίσει «κλόουν» τον Μπέπε Γκρίλο -»εξ επαγγέλματος»- και τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι -»με μια έξτρα δόση τεστοστερόνης»- και να αποφανθεί ότι οι Ιταλοί δεν ψήφισαν ενάντια στη λιτότητα, αλλά υπέρ των λαϊκιστών. Το σχόλιο του Στάινμπρικ προκάλεσε διπλωματικό επεισόδιο, καθώς έτσι τα έφερε η τύχη και ήταν από μήνες προγραμματισμένη για την περασμένη εβδομάδα στη Γερμανία η επίσημη επίσκεψη του προέδρου της Ιταλικής Δημοκρατίας. Ο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο αποφάσισε πάραυτα να ακυρώσει το προγραμματισμένο δείπνο του με τον Στάινμπρικ, χαρακτηρίζοντας μεγαλόψυχα τις δηλώσεις του «λυπηρές», ενώ υπερασπιζόμενος την ετυμηγορία των Ιταλών -η οποία σίγουρα δεν του άρεσε ως πρώην κομμουνιστήξεκαθάρισε στους Γερμανούς οικοδεσπότες του ότι η Ιταλία και σύνταγμα έχει, και κυβέρνηση έχει μέχρι να ορκιστεί η επόμενη και «δεν προκαλεί κίνδυνο μετάδοσης σε κανένα».

Η γερμανική ξεροκεφαλιά... Η αλήθεια είναι, πάντως, ότι η άποψη του Στάινμπρικ είναι κυρίαρχη και εντός της γερμανικής κυβέρνησης. Μπορεί οι Μέρκελ και σία να είναι πιο προσεκτικοί και να μη χρησιμοποιούν εμπρηστικές εκφράσεις, ωστόσο και η δική τους ανάγνωση της ιταλικής ετυμηγορίας ήταν ότι νίκησαν οι λαϊκιστές. Θεωρούν ότι όποιος αντιτίθεται στον μονόδρομο της δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι λαϊκιστής ή στην καλύτερη περίπτωση αιθεροβάμων, που κάποια στιγμή θα δει το φως το αληθινό και θα προσγειωθεί στην πραγματικότητα.

«Δεν είμαστε ιδιαίτερα χαρούμενοι, αλλά αυτό δε μας βοηθάει». Το σχόλιο του Β. Σόιμπλε για το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία

«Κλόουν» αποκάλεσε τον Γκρίλο ο υποψήφιος Γερμανός καγκελάριος Σταϊνμπρικ και «λαϊκιστή με έξτρα τεστοστερόνη» τον Μπερλουσκόνι

Δεν είναι τυχαίες οι ανησυχίες που εκφράζονται τις τελευταίες μέρες από το Βερολίνο για την πορεία της γαλλικής οικονομίας. Τον Φρανσουά Ολάντ δεν τον χαρακτήρισαν ποτέ λαϊκιστή, τον πιέζουν ωστόσο να «συμμαζέψει» τη Γαλλία -και να ξεχάσει τα περί Συμφώνου Ανάπτυξης. Μπορεί να χύθηκαν αυτές τις μέρες τόνοι μελάνης στον γερμανικό Τύπο για αναλύσεις και σχόλια, που επισημαίνουν τη γερμανική «ξεροκεφαλιά», που καλούν το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες να αναρωτηθούν πού οδηγεί την Ευρώπη η πολιτική της λιτότητας, που υπενθυμίζουν ότι οι χώρες της γηραιάς ηπείρου είναι δημοκρατίες, όπου ο λαός είναι αυτός που αποφασίζει ποια πορεία θέλει, ωστόσο η κυβέρνηση Μέρκελ παραμένει πεπεισμένη ότι διαχειρίζεται σωστά αυτή την κρίση: Ότι η δημοσιονομική εξυγίανση είναι το προαπαιτούμενο για να επιστρέψει η ανάπτυξη, ότι η ύφεση, η εκρηκτική ανεργία, η φτωχοποίηση πλατιών στρωμάτων του Νότου είναι βραχυπρόθεσμες παράπλευρες απώλειες στον δρόμο για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, που θα φέρει πάλι την Ευρώπη στον δρόμο της σταθερότητας και της ευημερίας. Στο εσωτερικό μέτωπο -κανείς δεν ξεχνά ότι έχει και η Γερμανία φέτος εκλογές- το επιχείρημα που πουλάει η Μέρκελ, επιτυχώς μέχρι τώρα, είναι το γερμανικό παράδειγμα. Κοιτάξτε, λέει, εμείς κάναμε δέκα χρόνια θυσίες, κρατήσαμε τους μισθούς καθηλωμένους, ενισχύσαμε την ανταγωνιστικότητά μας και το αποτέλεσμα ήταν να κρατήσουμε αναμμένη μέσα στην κρίση τη μηχανή της γερμανικής οικονομίας, να μειώσουμε σε ποσοστά ρεκόρ την ανεργία. Ας κάνουν, λοιπόν, το ίδιο και οι υπόλοιποι. Το αντεπιχείρημα της γερμανικής

αντιπολίτευσης, ότι ακριβώς αυτή η πολιτική συνέβαλε τα μέγιστα στο ξέσπασμα της κρίσης, ότι μέρος του προβλήματος είναι τα «περήφανα» πλεονάσματα της Γερμανίας που σε μεγάλο βαθμό ισοδυναμούν με τα «κατακριτέα» ελλείμματα του Νότου, δεν περνάει εύκολα στο γερμανικό εκλογικό σώμα. Το μόνο που ταρακουνάει το τελευταίο διάστημα τους απλούς Γερμανούς είναι οι εικόνες της εξαθλίωσης και της βίας από τον Νότο.

...και η γαλλική ευκαιρία Την ώρα που η Γερμανία αντιδρά μάλλον αυτιστικά στο ιταλικό αποτέλεσμα και το θεωρεί νίκη του λαϊκισμού, η Γαλλία επιλέγει την άλλη ανάγνωση. Δεν ήταν τυχαία η πρώτη επίσημη αντίδραση από το Παρίσι, διά στόματος του υπουργού Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί, ότι το αποτέλεσμα της ιταλικής κάλπης είναι μια κραυγή αγωνίας για μια άλλη πολιτική στην Ευρώπη, προσανατολισμένη στην ανάπτυξη κι όχι στον μονόδρομο της λιτότητας. Υπενθυμίζεται ότι μόλις μερικούς μήνες νωρίτερα, το Μάιο του 2012, ο Φρανσουά Ολάντ κέρδισε τις γαλλικές εκλογές υποσχόμενος να αγωνιστεί για ένα Σύμφωνο Ανάπτυξης στην Ευρώπη. Μέχρι τώρα δεν το κατάφερε και ήλπιζε ότι με μια κυβέρνηση Μπερσάνι στην Ιταλία θα έβρισκε έναν αρκετά ισχυρό σύμμαχο για να ξαναμπεί στη μάχη. Ωστόσο, και χωρίς την επικράτηση Μπερσάνι, το Παρίσι προτιμά να βλέπει το ιταλικό ποτήρι... μισογεμάτο. Θα ήθελε να το αξιοποιήσει ως απόδειξη της ήττας της Μέρκελ, ως κώδωνα... κινδύνου για ανάλογες εξελίξεις στην Ισπανία, την Πορτογαλία, την Ελλάδα, ως μοχλό πίεσης προς το Βερολίνο να βάλει νερό στο κρασί του.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

44

ΚΟΣΜΟΣ

Οι άλλες χώρες ανακτούν το νερό τους Η Ελλάδα το ξεπουλάει... Νερό. Το νερό αποτελεί το πιο απαραίτητο συστατικό για το ανθρώπινο σώμα. Είμαστε κατά 70% νερό. Για να συμπληρώνονται οι καθημερινές απώλειες, χρειάζεται να πίνουμε 8-10 ποτήρια νερό ημερησίως. Χωρίς τροφή, μονάχα με την πρόσληψη νερού, ζει κανείς μέχρι δύο μήνες. Χωρίς νερό, ζει μέχρι πέντε ημέρες. Το νερό είναι δημόσιο αγαθό. Για κάποιους. Για άλλους είναι επένδυση που λόγω του «απαραίτητου» της φύσεώς του, φέρνει κέρδη. Στα σίγουρα. «Risk-free» (άνευ ρίσκου) το λένε. Σε εκπομπή που είχε μεταδοθεί στην ΕΤ1 ο Peter Brabeck Letmathe πρόεδρος του Δ.Σ. της Nestle είχε πει: «Είναι ζήτημα αν πρέπει να ιδιωτικοποιήσουμε τη φυσική παροχή νερού για τον κόσμο. Υπάρχουν δύο διαφορετικές γνώμες. Η μία, που τη θεωρώ ακραία, [...] θεωρεί το νερό δημόσιο δικαίωμα. Αυτό σημαίνει ότι ως άνθρωπος πρέπει να έχει δικαίωμα στο νερό. Αυτή είναι η ακραία λύση. Η άλλη άποψη υποστηρίζει ότι το νερό είναι τρόφιμο, όπως όλα τα άλλα, και πρέπει να έχει αγοραστική αξία». Η Χίλαρι Γουέινραϊτ, αρχισυντάκτρια του Red Pepper, κοινωνική επιστήμονας και ακτιβίστρια -από την άλλη μεριά- μιλώντας στην «Αυγή» επιμένει πως «το νερό πρέπει να είναι δημόσιο, διότι συνιστά πολύ βασικό όρο ζωής. Δεν μπορείς, στη σημερινή κοινωνία, να ζήσεις με ισότητα και αξιοπρέπεια χωρίς

νερό ή ηλεκτρικό. Άρα όλοι πρέπει να έχουν ίση πρόσβαση σε αυτά. Έτσι η συζήτηση περί αγοράς και κερδών στην κάλυψη αυτών των αναγκών αποτελεί ‘ανάθεμα’». Σε αυτές τις δύο θέσεις, συνοψίζεται η συζήτηση σε ό,τι αφορά το νερό παγκοσμίως. Την ώρα όμως που σε ολόκληρη την Ευρώπη το νερό επιστρέφει σε δημόσια χέρια, στην Ελλάδα, λόγω κρίσης ή με πρόσχημα αυτήν, το νερό χαρίζεται ακριβώς στους ίδιους από τους οποίους ανακτήθηκε επειδή το κατέστρεψαν αλλού... Το ίδιο συμβαίνει και στην Πορτογαλία, με την τρόικα να πιέζει για ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης. «Οι άνθρωποι πεινούν, δεν έχουν λεφτά για νοίκι, 15.000 οικογένειες μένουν χωρίς σπίτι κάθε μήνα, 3.000 οικογένειες τον μήνα μένουν χωρίς νερό λόγω της πολιτικής της εταιρείας ύδρευσης, που δεν επιτρέπει μίνιμουμ κατανάλωση. Πληρώνεις από το πρώτο ποτήρι νερό δηλαδή. Υπάρχει κόσμος που μένει σε σπίτια χωρίς ένα ποτήρι νερό ή χωρίς να μπορεί να κάνει μπάνιο. Ζητάμε δημοψήφισμα για να απαγορευθεί η περαιτέρω ιδιωτικοποίηση των εταιρειών ύδρευσης στη χώρα, ώστε να αποφύγουμε τα χειρότερα» έλεγε τον περασμένο Οκτώβριο στην «Αυγή» η αντιπρόεδρος του ΚΕΑ και ευρωβουλευτής του πορτογαλικού μπλόκο Μαρίζα Ματίας. Από τότε τα πράγματα έχουν αλλάξει κι άλλο προς το χειρότερο.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ANAΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ, ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΡΙΚΚΑΣ

Το νερό επιστρέφει σε δημόσια χέρια Το σύγχρονο μοντέλο για τον 21ο αιώνα επιβάλλει τη δημοτική ή κρατική διαχείριση του νερού. Ο λόγος απλός: το προηγούμενο μοντέλο, αυτό των εξαγορών και των ιδιωτικοποιήσεων του ‘80 και ‘90, όπως προωθήθηκε από Παγκόσμια Τράπεζα και ΔΝΤ αποδείχθηκε «φιάσκο». Όχι, δεν έγιναν ξαφνικά αριστεροί ή ανθρωπιστές οι ηγέτες, απλώς αποδείχθηκε πως η δημόσια διαχείριση συμφέρει και πολίτες και ταμεία και περιβάλλον. Το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory - CEO), το Transnational Institute (TNI) και το Municipal Services Project έχουν βγάλει βιβλίο με τίτλο «Επαναδημοτικοποίηση - Επι-

στρέφοντας το Νερό στα Δημόσια Χέρια» («Remunicipalisation Putting water back into public hands»), το οποίο εν πολλοίς υποστηρίζει πως όλες οι μεγάλες δημοτικές συμβάσεις για το νερό που βρίσκονται σε διαδικασία ανανέωσης κυρίως στη Γαλλία από το Παρίσι και τη Γκρενόμπλ μέχρι τη Βρέστη και το Χερβούργο επαναδημοτικοποιούνται. Οι λόγοι -ώ του θαύματος!- είναι παντού ίδιοι. Η διαχείριση των δικτύων από ιδιώτες, αντί να λύσει, δημιούργησε ακόμη περισσότερα προβλήματα. Το νερό δεν ήταν καθαρό, δεν ήταν προσβάσιμο από όλους και τα δίκτυα δεν επεκτείνονταν ως έπρεπε. Η αναγκαιότητα της «επανακρατικοποίησης», «επαναδημοτικοποίησης» και ανασχεδιασμού των δημοσίων υπηρεσιών παρουσιάζεται εξαιρετικά και με μεγάλη λεπτομέρεια στην έκθεση της Χίλαρι Γουέινραϊτ και του PSI (Public Services International) «Δουλεύοντας για το κοινό καλό - Συνασπισμοί για Δημοκρατικές Δημόσιες Υπηρεσίες» (Working for the Common Good - Coalitions for Democratic Public Services). Το φιάσκο της πολιτικής των ιδιωτικοποιήσεων αποτυπώνεται και στα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, όπου μόνο κατά το 2006 εξαι-

ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

τίας της ακύρωσης συμβολαίων ή της εμφάνισης προβλημάτων σημειώθηκε μείωση της τάξης του 32% στα συμβόλαια ύδρευσης.

- Ποιοι κάνουν το κουμάντο. Πέντε πολυεθνικές με έδρα τη Γαλλία, οι Suez, Saur και Veolia Environment και ο γερμανικός κολοσσός RWE και η ισπανική Agbar, της οποίας όμως σημαντικό ποσοστό κατέχει η Suez.

Γαλλία Τον Νοέμβριο του 2008 το δημοτικό συμβούλιο του Παρισιού αποφάσισε να μην ανανεώσει τη σύμβαση με τους γαλλικούς κολοσσούς Veolia και Suez που είχαν τη διαχείριση του συστήματος ύδρευσης του Παρισιού από το 1985. Ο δήμος α-

ποφάσισε να δημιουργήσει τη δημοτική εταιρεία Eau de Paris και να θέσει υπό την εποπτεία του τη λειτουργία του συστήματος από το 2010. Η επιλογή του δημάρχου Μπερτράν Ντελανοέ είχε μεγάλη σημειολογική σημασία, αφού δεν υπήρχε σχετικό προηγούμενο. Ο δήμος εξοικονομεί 35 εκατ. ευρώ ετησίως. Τα τιμολόγια έπεσαν περί το 10%. Το μέχρι πρότινος κατακερματισμένο σύστημα ενοποιήθηκε βιώσιμα και λαμβάνοντας υπόψη τις πολιτικές προστασίας των υδάτινων πόρων, την έρευνα και την καινοτομία και τις δράσεις ευαισθητοποίησης των πολιτών. Εκτός από «δημόσιο αγαθό», λοιπόν, το νερό είναι και μια πολύ καλή επένδυση για τον Δήμο του Παρισιού που πλέον προσφέρει κα-

λύτερες υπηρεσίες και εξοικονομεί και χρήματα.

Βρετανία Το νερό κατέληξε μη πόσιμο μετά την ιδιωτικοποίησή του την περίοδο 1989-1993. Η τιμή του αυξήθηκε αρχικά κατά 50% και μέχρι το 2006 κατά 245%. Τα έργα υποδομής έγιναν βορά στο κέρδος και ματαιώθηκαν. Η θέσπιση της Ρυθμιστικής Αρχής Υδάτων δεν έλυσε το πρόβλημα. Όταν οι ελλείψεις στις υποδομές τις κατέστησαν δυσλειτουργικές το αποτέλεσμα ήταν να χορηγηθούν κρατικά κονδύλια.

Ιταλία Με δημοψήφισμα τον Ιούλιο

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

45

ΚΟΣΜΟΣ

Όταν οι δήμοι γίνονται φορείς αλλαγής Έρευνα που πραγματοποίησε το Πανεπιστήμιο της Λειψίας το 2011 σε 100 δήμους της Γερμανίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι όλο και περισσότερες υπηρεσίες και αγαθά τίθενται σήμερα υπό δημόσιο έλεγχο. Στη Γαλλία, χώρα όπου ιδρύθηκαν και γιγαντώθηκαν οι πρώτες ιδιωτικές εταιρείες ύδρευσης, υπάρχει η ίδια τάση, με πολλούς δήμους, όπως το Παρίσι, να πρωτοστατούν στις σχετικές προσπάθειες «επαναδημοτικοποίησης». Συνισταμένη των προσπαθειών και αντίβαρο στην κυρίαρχη ρητορική περί διεφθαρμένου και αναποτελεσματικού δημόσιου τομέα αποτελεί η ευρύτερη δυνατή συμμετοχή των εργαζομένων. Η έκθεση αναφέρεται εκτεταμένα σε δύο παραδείγματα για το πώς η αναδιοργάνωση και ενεργοποίηση των συνδικάτων του δημόσιου τομέα αποτέλεσε φραγμό στις ιδιωτικοποιήσεις, όχι μόνο μέσω της

του 2011 οι Ιταλοί καταψήφισαν σε ποσοστό 95% την ιδιωτικοποίηση του νερού και την εκμετάλλευση των δικτύων.

Γερμανία Στη χώρα - πρότυπο, το σύνολο του τομέα ύδρευσης ανήκει σε δημόσιους φορείς, ενώ, ακόμα και όταν σε κάποιες περιοχές τη διαχείριση έχουν ιδιωτικές εταιρείες, αυτές ελέγχονται από την τοπική αυτοδιοίκηση.

Επίλογος Ενώ, λοιπόν, στις περισσότερες χώρες η τάση είναι η επανακοινωνικοποίηση των δημόσιων αγαθών, ακόμα και η σκληρή κρατικοποίηση άλλων κλάδων τους οποίους οι ιδιώτες τα έκαναν μαντάρα, στην Ελλάδα ακολουθούμε την αντίστροφη πορεία. Με μια παραλλαγή μάλιστα: Στην Ελλάδα οι ιδιώτες δεν αγοράζουν τη δημόσια περιουσία με δικά τους χρήματα, αλλά με λεφτά του... Δημοσίου.

αντίστασης, αλλά με την οικοδόμηση εναλλακτικών μοντέλων. «Δεν είχε να κάνει με την αντίσταση στις αλλαγές» εξηγεί ο Τόνι Καρ, εκπρόσωπος των εργαζομένων του συνδικάτου UNISON στο Νιουκάσλ.

«Είχε να κάνει με το να παίρνεις τη μοίρα σου στα χέρια σου και να μην αφήνεις άλλους να έρχονται να τη διαχειρίζονται μέσω των αλλαγών». Η θέση των εργαζομένων ήταν ότι δεν είναι οι ιδιωτικοποιήσεις αλλά οι δημοκρατικές διαδικασίες εκείνες που τελικά μπορούν να εγγυηθούν τον εκσυγχρονισμό και τη βελτίωση των δημοσίων υπηρεσιών. Στο Νιουκάσλ, το διακύβευμα του αγώνα κατά της ιδιωτικοποίησης μιας σειρά δημοτικών υπηρεσιών ήταν ένα 11ετές συμβόλαιο ύψους 250 εκατομμυρίων λιρών και η υπεράσπιση 650 θέσεων εργασίας. Η στρατηγική της UNISON επικεντρώθηκε σε πέντε άξονες: 1. Εκμεταλλευόμενο τις δικές του παραδόσεις, το συνδικάτο διεύρυνε τις συμμετοχικές διαδικασίες εμπλέκοντας τα μέλη του σε κάθε βήμα της καμπάνιας: από τις μαζικές συγκεντρώσεις και την εκλογή εκπροσώπων μέχρι την εξονυχιστική εξέταση των προσφορών που υπέβαλαν οι ιδιωτικές εταιρείες.

2. Δεύτερος άξονας ήταν η υποβολή «εσωτερικών» προσφορών προκειμένου οι εν λόγω υπηρεσίες να παραμείνουν υπό δημόσιο έλεγχο. «Έπρεπε να αναγνωρίσουμε πως, παρά το γεγονός ότι είμασταν αντίθετοι στη λογική της αγοράς, έπρεπε να παρέμβουμε σε αυτό το επίπεδο» σημειώνει ο εκπρόσωπος της UNISON, Κένι Μπελ.

3. Εκστρατείες ενημέρωσης της κοινής γνώμης με στόχο τη δημιουργία ενός κοινωνικού μετώπου κατά των ιδιωτικοποιήσεων: «Η πόλη μας δεν είναι για πούλημα» ήταν το κεντρικό πλακάτ σε πολλές συγκεντρώσεις και πορείες.

4. Συνεχείς πιέσεις προς τις δημοτικές παρατάξεις και τα κόμματα, πιέσεις που τελικά απέδωσαν καθώς το δημοτικό συμβούλιο του Νιουκάσλ ενέκρινε απόφαση που ανέφερε πως πρέπει να αναζητηθούν εναλλακτικές λύσεις απέναντι στις ιδιωτικοποιή-

σεις.

5. Την επίγνωση ότι όλες αυτές οι καμπάνιες δεν θα μπορούσαν να αποδώσουν χωρίς εξονυχιστική έρευνα. Σε συνεργασία με το Κέντρο Δημοσίων Υπηρεσιών, η UNISON έβαλε στο μικροσκόπιο τις προσφορές των ενδιαφερόμενων ιδιωτικών εταιρειών, κάτι που αποδείχτηκε καθοριστικό για τη συνέχεια. «Καθώς εξετάζαμε τις προσφορές τους ανακαλύψαμε ότι μπορούσαμε να τα καταφέρουμε καλύτερα» σημειώνει η Λίζα Μάρσαλ. Η προσπάθεια της UNISON στέφτηκε τελικά από επιτυχία. Το 2002, το δημοτικό συμβούλιο της πόλης αποφάσισε ότι η προσφορά των εργαζομένων ήταν η καλύτερη και η οικονομικότερη. Η αρμόδια υπηρεσία πήρε το «πράσινο φως» για τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών και έλαβε δάνειο ύψους 20 εκατομμυρίων λιρών με το σκεπτικό ότι η επένδυση θα απέδιδε με το παραπάνω. Το δεύτερο παράδειγμα που αναφέρεται στην έκθεση είναι εκείνο της Νορβηγίας. Κυρίαρχο ρόλο εδώ έπαιξε το συνδικάτο δημοτικών υπαλλήλων Fagforbundet. Όπως εξηγούν τα μέλη του, το συνδικάτο βρισκόταν συνεχώς αντιμέτωπο με ανθρώπους που ρωτούσαν «ξέρουμε σε τι είσαστε αντίθετοι, δεν ξέρουμε τι προτείνετε». Η απάντηση πήρε τη μορφή του Πειράματος του Πρότυπου Δήμου ή, όπως το εξηγεί ο Γιαν Ντέβιντσεν, την απόδειξη ότι το συνδικάτο είχε «την ο-

ραματική επιθυμία να αναπτύξει τον δήμο ώστε να παρέχει καλύτερες υπηρεσίες σε αντιστοιχία με τις νέες οργανωτικές ανάγκες, τα νέα εργασιακά καθήκοντα και τις νέες υπηρεσίες που έχουν ανάγκη οι κάτοικοι». Το πείραμα, που σύντομα επεκτάθηκε σε 150 δήμους της χώρας, βασίστηκε στην αρχή ότι δεν θα υποβάλλονταν ανταγωνιστικές προσφορές στη διάρκειά του. Ως οργανωτική αρχή τέθηκε η ισότητα μεταξύ των εταίρων. Η συμφωνία για τη διαδημοτική συνεργασία ανέφερε χαρακτηριστικά: «Κανείς δεν προσκαλείται για να συμμετάσχει όταν άλλοι έχουν ήδη αποφασίσει. Οι ιδέες, τα οράματα καθώς και οι προτάσεις για συγκεκριμένα μέτρα θα προέλθουν από διαδικασίες στις οποίες θα συμβάλουν όλοι». Στο νέο οργανωτικό πρότυπο, η διοίκηση δεν είχε το ρόλο του ελέγχου αλλά της διαμόρφωσης μιας κοινής κατεύθυνσης ενώ οι εργαζόμενοι γίνονταν οι ίδιοι φορείς της αλλαγής συνεργαζόμενοι με το κοινό προκειμένου να προσαρμόσουν τις υπηρεσίες στις σύγχρονες ανάγκες. Η άμεση ανάμειξη των εργαζομένων στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων είχε άμεσο αντίκτυπο τόσο στη βελτίωση των εν λόγω υπηρεσιών όσο και την προσωπική ικανοποίηση τους: οι άδειες εξαιτίας ασθενειών μειώθηκαν από το 11% στο 2%.

Το παράδειγμα της «υπανάπτυκτης» Λ. Αμερικής Αργεντινή Το 1993 ιδιωτικοποιήθηκε το σύστημα ύδρευσης - αποχέτευσης του Μπουένος Άιρες. Τέσσερα χρόνια μετά διαπιστώθηκε πως η εταιρεία τηρούσε μόλις το 45% της υποχρέωσής της για τις νέες συνδέσεις. Δέκα χρόνια μετά την ανάληψη των δικτύων από ιδιωτική εταιρεία, διαπιστώθηκε ότι μόλις στο 12% των λυμάτων γινόταν επεξεργασία, ενώ η υπόλοιπη ποσότητα διοχετευόταν χωρίς καμιά επεξεργασία στον ποταμό Ρίο Ντε Λα Πλάτα. Το δίκτυο επέστρεψε στο Δημόσιο το 2006.

Βολιβία Το 1998 το ΔΝΤ ενέκρινε δάνειο υπό την προϋπόθεση της ιδιωτικοποίησης όλων των δημοσίων υπηρεσιών. Το 1999 το δίκτυο παραχωρήθηκε σε όμιλο εταιρειών με επικεφαλής την αμερικανική Bechtel. Το 2000 η τιμή του νερού είχε φτάσει σε τέτοια ύψη που ο κόσμος βγήκε στους δρόμους και επτά άνθρωποι σκοτώθηκαν από συγκρούσεις με την αστυνομία. Η κυβέρνηση αποφάσισε να επανακρατικοποιήσει το δίκτυο. Η εταιρεία ζητάει αποζημίωση.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

46

ΚΟΣΜΟΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ n.kyriakidis@avgi.gr

Πολύ σκληρός για να πεθάνει Η αδελφότητα της ευρωπαϊκής Δεξιάς προσπάθησε να τον εκπαραθυρώσει από τη λέσχη της. Τον στιγμάτισε, τον λοιδόρησε και τον μετέτρεψε σε αποδιοπομπαίο τράγο. Ήταν κι αυτό μέρος του πλάνου για να σερβιριστεί η λύση Μόντι ως η μοναδική και κατάλληλη θεραπεία για την αρρώστια της κρίσης. Αλλιώς αντιδρούν οι αγορές απέναντι σ’ έναν ηλικιωμένο που πάσχει από υπερέκκριση τεστοστερόνης κι αλλιώς σ’ έναν φλεγματικό τραπεζίτη... Τώρα λοιπόν ο Σίλβιο ανέκαμψε, επέστρεψε στο προσκήνιο και τους δείχνει με την κατάλληλη χειρονομία τι σημαίνει να είσαι σπεσιαλίστας στο «μπούνγκα-μπούνγκα»... Όχι μόνον το πολιτικό είδωλό του βγήκε αλώβητο από τη δοκιμασία μιας σκληρής εκλογικής μάχης υπό αντίξοες συνθήκες, αλλά κατά κάποιον τρόπο αναβαθμίστηκε στα μάτια των συμπατριωτών του, ίσως και στα μάτια της ευρωπαϊκής Δεξιάς. Εξακολουθεί να παραμένει υπολογίσιμος παίκτης στην ιταλική πολιτική σκηνή και γνωρίζοντάς το, αποφάσισε να βγει δυναμικά μπροστά. Ανακοίνωσε την Παρασκευή, έξω από τα δικαστήρια του Μιλάνο, όπου δικάζεται σε δεύτερο βαθμό για «φορολογική απάτη», ότι στις 23 Μαρτίου αρχίζει «ανένδοτο» κατά των «πολιτικοποιημένων δικαστών» από την πλατεία της Ρώμης όπου ο Μπέπε Γκρίλο ολοκλήρωσε την προεκλογική εκστρατεία του! Όταν πριν από είκοσι χρόνια, το πολιτικό σύστημα της Ιταλίας κατέρρεε από τα σκάνδαλα της υπόθεσης «Καθαρά χέρια», ως εκκολαπτόμενος σταρ της πολιτικής ο Μπερλουσκόνι μάθαινε την αξία του πολιτικού μάρκετινγκ και των επικοινωνιακών παιχνιδιών. Έκτοτε συνεχίζει με την ίδια μέθοδο...

Η πρωτοπορία του Νότου Είναι αλήθεια ότι η Ιταλία δεν γνώρισε «Αγανακτισμένους» και μεγάλες «αντιμνημονιακές» διαδηλώσεις. Δεν γνώρισε οργανωμένο κίνημα αμφισβήτησης στη «μεταρρυθμιστική» εμμονή των Γερμανών και των ευρωπαϊκών διευθυντηρίων, ούτε ξέσπασμα οργής σε μεγάλη κλίμακα. Δεν αντέδρασε μαζικά και οργανωμένα στο πικρό σιρόπι της λιτότητας που δίνεται με το κουταλάκι της παραπλάνησης και τον μπαμπούλα των αγορών ώστε να το συνηθίσει ο οργανισμός και η ψυχολογία του «αρρώστου». Ήταν η πιο πειθήνια χώρα του Νότου. Εξ ου και η αδιαμαρτύρητη ανοχή για τόσο μεγάλο διάστημα της μη εκλεγμένης κυβέρνησης Μόντι. Επομένως, έχουν κάθε λόγο να πέφτουν από τα σύννεφα όσοι δεν μπορούν να χωνέψουν την αναπάντεχη επιτυχία του Γκρίλο στις εκλογές της περασμένης εβδομάδας, μια επιτυχία που είναι και ουσιαστική αλλά και συμβολική. Ίσως και λίγο αστεία, αν σκεφτεί κανείς πως ένας αουτσάιντερ σόουμαν της TV με αντισυμβατικό πολιτικό πρόγραμμα και περμανάντ προπερασμένης δεκαετίας, οργάνωσε με «αυτοσχέδια» μέσα ένα λαϊκό μέτωπο και εξάχνωσε την πολιτική και τεχνοκρατική βαρύτητα ενός οικονομολόγου καθηγητή, αφήνοντάς τον μετέωρο και αμήχανο δίπλα στο ασθενικό εκλογικό ποσοστό του... Ο συμβολικός χαρακτήρας αυτής της απροσδόκητης εκλογικής επιτυχίας δεν έχει να κάνει μόνον με το ταρακούνημα που δέχθηκε το πολιτικό σύστημα

της Ιταλίας. Έχει να κάνει και με το μήνυμα που εξέπεμψε προς τα έξω, προς τον Νότο, κυρίως όμως προς τον Βορρά της Ευρώπης, η μετακίνηση του 25% του ιταλικού εκλογικού σώματος προς τον ακτιβιστικό και αντισυστημικό πολιτικό χώρο. Αυτή η δεξαμενή τώρα παίρνει σχήμα και μορφή στη μεγάλη βιομηχανική χώρα -και αγορά- του ευρωπαϊκού Νότου...

Ελεύθεροι «πολιορκημένοι» Οι αλήθειες δεν μπορούν πια να κρυφτούν. Η υλική ευημερία της Ευρώπης είναι μια ανάμνηση, που αφορά όλο και πιο λίγους. Ο καπιταλισμός έχει βαλτώσει στη λάσπη του. Δεν μπορεί να διαχειριστεί αποτελεσματικά τις εσωτερικές αντιφάσεις του που ημέρα με την ημέρα πυ-

κνώνουν. Αλλά την ίδια στιγμή το σύστημα είναι ακόμα... ζωντανό. Διαθέτει τα ίδια «έξυπνα» όπλα στη φαρέτρα του. Μπορούν να αποπροσανατολίσουν, ειδικά τους πιο απαίδευτους, όσους βολοδέρνουν από δω κι από ‘κει δίχως ταξική συνείδηση και ιδεολογική πυξίδα. Έχει «βαλβίδες ασφαλείας» που επιτρέπουν μια περιστασιακή εκτόνωση μέσα από τη δημαγωγική χειραγώγηση, τις μιντιακές «καταγγελίες» και τα... «κόμματα ευκαιρίας»- όταν βέβαια δεν τον σπρώχνουν κατευθείαν στο στόμα της μαύρης αντίδρασης... Είναι όμως τα «5 Αστέρια» του Γκρίλο μια τέτοια περίπτωση; Ένα «κόμμα ευκαιρίας», δηλαδή, που έχει στοιβάξει κάτω απ’ τη στέγη του τον κάθε πικραμένο φτιάχνοντας μια μεγάλη κομπανία για να κάνει πολιτικό χαβα-

λέ με τις παραφωνίες της; Κι ο Γκρίλο είναι πράγματι ένα εξελιγμένο είδος λαϊκιστή, ένας «αντισυστημικός» «επαγγελματίας κλόουν» όπως τον αποκάλεσε ο σοσιαλδημοκράτης επίδοξος διάδοχος της Μέρκελ, Πέερ Στάινμπρουκ; Είναι κάτι σαν αντεστραμμένο είδωλο του Μπερλουσκόνι;

Πίσω στον χρόνο Ας τολμήσει να το πει κανείς αυτό σε κοινωνίες που γυρίζουν πίσω στον χρόνο, αλλού ανεξέλεγκτα, όπως συμβαίνει στην Ελλάδα, κι αλλού πιο συγκροτημένα, όπως γίνεται στην Ιταλία. Σε κοινωνίες που το βιοτικό επίπεδο των εργαζομένων κατρακυλάει, με την ανεργία, τη λιτότητα, τη φτώχεια, την επιδείνωση των εργασιακών συνθηκών, τον εκφοβισμό και την κατάργηση

στην πράξη των δημοκρατικών δικαιωμάτων, να γίνονται μια ζοφερή καθημερινή πραγματικότητα. Σε χώρες όπως η Ιταλία, όπου πέρυσι έβαλαν λουκέτο 100.000 μικρομεσαίες επιχειρήσεις και πάνω από 1 εκατομμύριο πτυχιούχοι ΑΕΙ μετανάστευσαν στο εξωτερικό... Γιατί να χλευάζεται κάποιος που λέει στα ίσια πως «είμαστε πνιγμένοι στο χρέος και αν δεν επαναδιαπραγματευθούμε τους τόκους αυτού του χρέους, θα πεθάνουμε»; Που λέει πως «η Ιταλία είναι στην ίδια μοίρα με την Ελλάδα, απλώς οι περισσότεροι Ιταλοί δεν το γνωρίζουν γιατί η ενημέρωση είναι κατευθυνόμενη»; Πόσο «γραφικός» γίνεται όταν λέει (συνέντευξη στην «Ελευθεροτυπία» στις 20.1) ότι «στην Ελλάδα θα ήμουν με τον Γλέζο που στην Κατοχή ύψωσε τη σημαία στην Ακρόπολη, με τον Μίκη Θεοδωράκη και με τους ήρωες της γενιάς του Πολυτεχνείου (...). Θα αγωνιζόμουν για να επιβληθεί κράτος δικαίου»... Πόσο «κλόουν» είναι ο Γκρίλο επειδή διατυπώνει μια καθαρή πολιτική πρόταση καλώντας Πορτογαλία, Ιταλία, Ελλάδα και Ισπανία να υπογράψουν «συμφωνία αλληλεγγύης» δημιουργώντας μια νέα αγορά αφού έτσι κι αλλιώς, όπως λέει, οι αγορές του ευρωπαϊκού Νότου έχουν ήδη περιθωριοποιηθεί από τη βόρεια Ευρώπη αλλά και από τις ανερχόμενες οικονομίες της Βραζιλίας, της Ρωσίας και της Τουρκίας; Ίσως όχι τόσο όσο θέλουν να τον εμφανίζουν κάποιοι...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ

47

ΘΩΜΑΣ ΤΡΙΚΟΥΚΗΣ:

Ο δημόσιος χαρακτήρας του ΚΘΒΕ έχει ιδιωτικοποιηθεί Οι εξελίξεις των προηγούμενων ημερών στη δεύτερη κρατική σκηνή της χώρας, με τις δημόσιες αντιπαραθέσεις ανάμεσα στην καλλιτεχνική διεύθυνση και τη διοίκηση του ΚΘΒΕ, τον «δημόσιο απολογισμό» του Σ. Χατζάκη και την απόρριψη του οικονομικού του απολογισμού από το Δ.Σ., διαμόρφωσαν ένα εκρηκτικό σκηνικό στη συμπρωτεύουσα. Ο πρόεδρος του Κρατικού Θεάτρου Θωμάς Τρικούκης εξηγεί, μιλώντας στην «Α», τους λόγους για τους οποίους τα πράγματα οδηγήθηκαν έως εδώ και δηλώνει πως θα εξαντλήσει τη θητεία του. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ

Οι ανακοινώσεις μετά τη συνεδρίαση του Δ.Σ. του ΚΘΒΕ θυμίζουν εμφυλιοπολεμικό σκηνικό. Δεν φαίνεται να υπάρχει συμφωνία ανάμεσα στην καλλιτεχνι-

κή διεύθυνση και το Δ.Σ. ούτε και για το αν εγκρίθηκε ή όχι ο απολογισμός... Η αντιδικία μέσα στο ΚΘΒΕ αποσκοπούσε σε ένα μόνο στό-

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

χο: να αποτρέψει τον οικονομικό έλεγχο. Δεν έχουμε να χωρίσουμε τίποτε με τον κ. Χατζάκη, αλλά την υποχρέωση να κάνουμε οικονομικό έλεγχο, ο οποίος είχε ήδη καθυστερήσει ένα εξάμηνο. Μέσα σε αυτό το διάστημα έγιναν τα πάντα προκειμένου να αναγκαστεί ο πρόεδρος να παραιτηθεί. Μέχρι και ο υπουργός το ζήτησε και έλαβε ως απάντηση ένα σθεναρό «όχι πριν λήξει η θητεία μας». Το ότι καταψηφίστηκε ο απολογισμός είναι προφανές, αφού οι αποφάσεις παίρνονται κατά πλειοψηφία, δηλαδή 4 από τα 7 μέλη του Δ.Σ. Γιατί καταψηφίστηκε ο απολογισμός του καλλιτεχνικού διευθυντή; Το Δ.Σ. καλείται να εγκρίνει ή να απορρίψει τον απολογισμό με κριτήρια νομιμότητας, όχι σκοπιμότητας. Επισημάναμε λοιπόν ότι έχουν συντελεστεί κάποιες συγκεκριμένες και αναμφισβήτητες παρανομίες. Η πρώτη είναι ότι, ενώ ο νόμος προβλέπει ρητά πως όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής σκηνοθετεί παράσταση του ΚΘΒΕ είναι υποχρεωμένος να υπογράψει σύμβαση με τον πρόεδρο του Δ.Σ., τέτοια σύμβαση, όσο κι αν επέμενα, δεν υπογράφηκε ποτέ, ενώ αργότερα ο κ. Χατζάκης μου αποκάλυψε ότι την έχει υπογράψει με το «Ακροπόλ», κάτι που του επεσήμανα ότι είναι παράνομο. Τώρα διαπίστωσα μια επιπρόσθετη παρανομία, ότι αυτή η συγκεκριμένη σύμβαση είχε υπογραφεί πολύ πριν ο κ. Χατζάκης υπογράψει τη σύμβαση συνεργασίας του ΚΘΒΕ με το «Ακροπόλ». Όπως διαπιστώσαμε, η σύμβαση αυτή είναι εντελώς ετεροβαρής, προς όφελος του ιδιώτη, ανάμεσα σε ένα κρατικό θέατρο με δικές του υπηρεσίες, προσωπικό άνω των 250 ατόμων, το κύρος μιας μακρόχρονης παρουσίας, και έναν ιδιωτικό φορέα με πολύ λιγότερο προσωπικό. Δεν είναι δυνατόν τέτοιες συμφωνίες να γίνονται 50%-50%. Επιπλέον ο κ. Χατζάκης εκχώρησε στον ιδιωτικό φορέα το δικαίωμα να αποτελεί τον ταμία αυτής της σύμπραξης, τα έσοδα της οποίας μας αποδόθηκαν αργότερα άτοκα. Ακόμη έχουν γίνει οικονομικές υπερβάσεις, όπως ομολογεί ο κ. Χατζάκης στην έκθεσή του, ύψους 1 εκατ. ευρώ, ισχυριζόμενος ότι καλύπτονται από κέρδη που σημειώθηκαν σε άλλους τομείς. Στους προϋ-

πολογισμούς και τους απολογισμούς όμως οι κωδικοί δεν μπαίνουν τυχαία και οι υπερβάσεις αυτές δεν μπορούν να θεωρηθούν νόμιμες. Οι αρμόδιες αρχές θα δουν αν όσα λέμε είναι σωστά, αφού κι εμείς κρινόμαστε. Ο κ. Χατζάκης αντιτείνει όμως ότι αύξησε τους θεατές και τα έσοδα... Πρόκειται για έωλο επιχείρημα. Στον απολογισμό καταγράφονται έσοδα 3 εκατ. και έξοδα 10 εκατ., έλλειμμα που καλύπτεται από την κρατική επιχορήγηση. Οι καλοκαιρινές παραστάσεις είχαν όντως πολύ μεγάλη επιτυχία, παντού τα θέατρα ήταν γεμάτα, το ΚΘΒΕ δεν είχε πάει ποτέ σε τόσα μέρη περιοδεία. Αυτό όμως ήταν και το αδύνατο σημείο, γιατί αύξανε υπέρμετρα το κόστος. Το ΚΘΒΕ είναι ένα κρατικό θέατρο, με σημαντικό ρόλο στην πολιτιστική ζωή του τόπου. Από την πρώτη στιγμή αυτό που θέλησα να υπερασπιστώ είναι ο δημόσιος χαρακτήρας του, που δεν κινδυνεύει τόσο από τις αποφάσεις των κυβερνήσεων αλλά πολύ περισσότερο εκ των ένδον. Όσα συνέβησαν έδειξαν ότι έχει ιδιωτικοποιηθεί ο δημόσιος χαρακτήρας του θεάτρου. Αφετέρου η κινητοποίηση των ηθοποιών αποτελεί ένδειξη εργοδοτικού συνδικαλισμού, όσο περίεργο κι αν ακούγεται αυτό. Στην προκειμένη περίπτωση εργοδότης είναι ο κ. Χατζάκης, που τους διορίζει, ανανεώνει τις συμβάσεις τους και αποφασίζει ποιος θα παίξει. Εκτιμάτε ότι μπορεί να επιχειρηθεί η φημολογούμενη

συνένωση του ΚΘΒΕ με το Εθνικό; Η πληροφόρησή μου από τον ίδιο τον κ. Μανιτάκη είναι πως αυτό δεν έχει καμιά απολύτως βάση. Αλλά και από το υπουργείο Πολιτισμού δηλώνουν πως, αν τους εζητείτο κάτι τέτοιο, δεν θα το έκαναν. Η εκτίμησή μου είναι πως είναι ανέφικτο.

-

Πώς θα αξιολογούσατε το πολιτιστικό αποτύπωμα του ΚΘΒΕ στη ζωή της πόλης; Ο κ. Χατζάκης, αν μη τι άλλο, είναι ένας καλός μάνατζερ των θεατρικών πραγμάτων. Ξέρει να επιλέγει έργα που θα τραβήξουν το κοινό. Θα προσέθετα όμως ότι οι καλλιτεχνικοί προσανατολισμοί του θεάτρου είναι λίγο ετεροβαρείς. Εκτός από το θέατρο για το πλατύ κοινό, υπάρχει και το υψηλό θέατρο. Ο κόσμος χρειάζεται αισθητική καλλιέργεια, δεν μπορούμε να το υποτιμούμε αυτό. Το πρόγραμμα πρέπει να είναι πιο ισορροπημένο. Αλλά ας μην θεωρηθεί ότι κάνω αντιπολίτευση στον κ. Χατζάκη. Θα παραμείνετε λοιπόν στη θέση του προέδρου; Θα εξαντλήσουμε τη θητεία μας, και εγώ και όλα τα μέλη του Δ.Σ., όπως αποφασίσαμε ομόφωνα. Είχα προειδοποιήσει τον κ. υπουργό να μη ζητήσει την παραίτησή κανενός, ούτε του κ. Χατζάκη, παραμονές έγκρισης του απολογισμού, γιατί θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι φυγαδεύει τους πολιτικούς του φίλους. Δεν εισακούστηκα και ο υπουργός, μετά τη σθεναρή άρνηση του Δ.Σ., αναγκάστηκε να υπαναχωρήσει. Λυπάμαι γι’ αυτό...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

48

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Νυχτώνει νωρίς Κι ας έγραφε εκείνος εκεί ο ποιητής που λεγόταν Γιάννης Ρίτσος (και έλπιζε πως ο 20ός αιώνας ο λαμπαδηφόρος και λαμπαδιασμένος 20ός αιώνας είναι η τελευταία «προ Ανθρώπου Εκατονταετία») τα παρακάτω: «Τ’ όνειρο του παιδιού είναι η ειρήνη. Τ’ όνειρο της μάνας είναι η ειρήνη». Άντε τώρα να εξηγήσεις «τι εννοεί ο ποιητής» στο 8χρονο παιδάκι κάποιας μακρινής Αλεξανδρούπολης (όχι χιλιομετρικά, αλλά μακρινής σαν τοπόσημο ενός ετερότοπου φρίκης και ταυτόχρονα φρικαλέα κοντινού) που πιάστηκε με τα κεριά στο χέρι. Τα είχε πάρει από την εκκλησία, όπως είπε το ίδιο, για να μπορέσει να διαβάσει για το σχολείο. «Δεν έχουμε στο σπίτι ρεύμα», είπε, «μας το έκοψαν και δεν μπορώ να διαβάσω, γιατί νυχτώνει νωρίς». Νυχτώνει νωρίς ακόμα. Και νυχτώνει βαθιά, πουλάκι μου. Κι ας έγραφε εκείνος εκεί ο ποιητής που λεγόταν Γιάννης Ρίτσος, πως «Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα / κι ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει». Τώρα το παιδί κοιμάται και ξυπνάει μέσα στον πόλεμο. Το παιδί κοιμάται και ξυπνάει μέσα στο πηχτό σκοτάδι της απελπισίας που το έχουν καταδικάσει τα πολιτικά κατακάθια τού σήμερα, αυτός ο φασιστικός εσμός που έχει επικαθήσει στην ήδη καθημαγμένη καθημερινότητα σαν κακόηθες μελάνωμα, αυτοί οι μελανοχίτωνες της αριθμητικής και του ίδιου κέρδους, αυτά τα τέρατα από τους Φαήλους Κρανιδιώτηδες και τους Χρύσανθους Λαζαρίδηδες μέχρι τους θιασώτες μιας πυώδους «αγάπης», όπως ο μητροπολίτης Αμβρόσιος. Και ενδιαμέσως όλος ο αχνός της κόλασης που αναδύεται

από τις φαιότατες γραβάτες μιας τρικομματικής (και τριτοκοσμικής) κυβέρνησης μαζί το έμεσμα που ονομάζεται Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Αυτά τα τέσσερα αφηνιασμένα άλογα της καταστροφής που ποδοπατούν ό,τι βρίσκεται στο διάβα τους. Άλλωστε (και γι’ αυτό μίλησα για φαιότατες γραβάτες) μην ξεχνάμε ότι ένας από τους πιο περίπλοκους κόμπους της γραβάτας, ονομάζεται «τέσσερα άλογα» επειδή μιμείται τον κόμπο που χρησιμοποιούσαν οι αμαξάδες για να δένουν τα γκέμια στα αριστοκρατικά τέθριππα. Κάτι θα ξέρουν επ’ αυτού τα φαιδρά αποπλύματα τύπου Κεδίκογλου και οι εγωμανείς κοκορίσκοι, εκπρόσωποι ενός «Ντίσνεϊλαντ» φασισμού όπως ο Ανδρέας Λοβέρδος της «κάμπριο» επίδειξης και της παρτίδας τένις με τον Άδωνι Γεωργιάδη από τη μια. Και της διαπόμπευσης οροθετικών γυναικών, καθώς και της ηθικής νομιμοποίησης της Χρυσής Αυγής από την άλλη. Αν δεν θυμάστε, είναι το ίδιο υποκείμενο που κατηγόρησε (φουσκώνοντας γκαιμπελικά τον αριθμό τους) συλλήβδην τους δημόσιους υπαλλήλους ότι ταλαιπωρούν -άκουσον, άκουσον- 9.000.000 Έλληνες, ενώ την ίδια στιγμή φρόντιζε να τακτοποιήσει τη σύζυγό του (άρτι ενθυλακώσασα την παχυλή αποζημίωση από την «Ολυμπιακή») με την υπογραφή τεσσάρων υπουργών (του άλλου του ζώου, του Γιώργου Παπανδρέου, αδερφού του συγγραφέως Νίκου, που περιφέρεται ανά τας οδούς και τας ρύμας της υφηλίου ψάχνοντας το ιερό δισκοπότηρο του σοσιαλισμού), σε προσωποπαγή θέση σ’ αυτό το ίδιο το τρισκατάρατο Δημόσιο! Άι στο διά-

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗ kostaskanavuris @hotmail.com

Κι ας έγραφε εκείνος εκεί ο ποιητής που λεγόταν Γιάννης Ρίτσος πως «Ειρήνη είναι ένα ποτήρι ζεστό γάλα / κι ένα βιβλίο μπροστά στο παιδί που ξυπνάει». Τώρα το παιδί κοιμάται και ξυπνάει μέσα στον πόλεμο. Το παιδί κοιμάται και ξυπνάει μέσα στο πηχτό σκοτάδι της απελπισίας

Ο πρώην πρωθυπουργός της χώρας, το «κεφάλαιο» κατά μερικούς ηλιθίους όπως ο Στυλιανίδης, ο νυν βουλευτής δεν επιθυμεί αυτοκρατορικώς να πολιτευθεί. Και τότε τι κάνει στη Βουλή η Μεγαλειότητά του; Ρεύεται, πέρδεται και βλέπει με τα μεγάλα ερεβώδη μάτια της γλαρής φαντασίας του τα τρένα να περνούν. Πάνω από το παιδί που παίρνει τα κεριά από το παγκάρι της εκκλησίας επειδή θέλει να διαβάσει αν και «νυχτώνει νωρίς». Τόσο νωρίς, που μπορεί να είναι κιόλας αργά μέσα στην ψυχή του. Τόσο αργά, που μπορεί κι η ψυχή του να λιώνει μαζί το κερί μέσα στο σκοτάδι των λύκων. Εκεί όπου βρίσκουν την τροφή τους τα θηρία της ωμοφαγίας και της πτωματοφαγίας. Εκεί όπου από τα έξι χρόνια των παιδιών αρχίζει την κατήχηση η Χρυσή Αυγή. Εκεί όπου τσαμπουκαλεύεται ότι δεν μασάει το φασιστοειδές υποζύγιο της Μέρκελ, την ίδια στιγμή που του έχουν περάσει το σαμάρι στην πλάτη, εκτιμώντας τις υποκυπτικές του ικανότητες. Εκεί όπου 85 βουλευτές (τρομάρα τους) της Ν.Δ., των Ανεξάρτητων Ελλήνων και της Χρυσής Αυγής μαζί με τον αρχηγό όλων των στρατευμάτων της πατρίδας μας Μ. Κωσταράκο ομιλούν με το στόμα γεμάτο αίμα. Το οποίο αίμα (δυστυχώς και της φυλής, και της ορδής) είναι γένους ουδετέρου. Αλλά τι να ξέρει απ’ αυτά ένα παιδί. Το παιδί ξέρει μονάχα όσα και ο ποιητής. Ξέρει γιατί νιώθει. Και νιώθει πως όταν δεν υπάρχει ψωμί στο τραπέζι δεν υπάρχει και ο πλούτος των άστρων. Όπως λέει και ο Γιάννης Ρίτσος. Και όπως δεν θα το πουν ποτέ τα πιόνια της «μονόπολης» που νομίζουν ότι είναι άνθρωποι.

Για το ζήτημα φόρμα / περιεχόμενο

ΤΟΥ ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΚΑΤΖΟΥΡΑΚΗ

Στο σκοτάδι δεν κρύβεται η ζωή, πιο σωστά «το σκοτάδι δεν κρύβει». Το σκοτάδι φανερώνει αισθήματα, αποκαλύπτει κρυμμένους φόβους, όνειρα, ελευθερώνει «ντροπαλές εκφράσεις». Η νύχτα είναι γεμάτη φως, αστέρια, αντανακλάσεις, αστραπές, φεγγαρόφωτο. Τη νύχτα ανταμώνει το φως με το σκότος. Μεγαλύτερη αξία έχει η στιγμή της αλήθειας από την ίδια την αλήθεια. Η σωστή στιγμή της αλήθειας δεν είναι η υπομονή, ούτε κάποια άλλη μεταφυσική διαδικασία. Είναι η στιγμή που εσύ μέσα σου έχεις καταφέρει να αντλήσεις αισθήματα που για καιρό είχαν συνηθίσει το σκοτάδι. Το θάρρος του Θεοφάνη είναι αυτό, διηγήθηκε το φως χαράζοντας το σκοτάδι και μάλιστα στα χρόνια της παρακμής που δεν είχε καμία ψευδαίσθηση δύναμης - πόσο διαφορετικός τρόπος να δουλεύεις και πόσο όμοιος με τη σημερινή ανυπαρξία πίστης - όλα κατέρρεαν γύρω του και η μόνη αντίσταση στην κατηφόρα ήταν η ανθρώπινη σκιά, αυτή που επιβεβαιώνει την ύπαρξη του φωτός. Έχει μεγάλη σημασία να κοιτάζεις πίσω και να μην υμνείς παλιές δόξες. Απλά το να κοιτάζεις

βολο κτήνη της τρυφηλότητας. Ζεμένα στο τέθριππο των κυρίων σας διά του κόμπου της γραβάτας σας. Άντε πηγαίνετε να εξηγήσετε τον βίο σας σ’ αυτό το παιδί που παίρνει τα κεριά από το παγκάρι της εκκλησίας -εν έτει 2013- για να διαβάσει επειδή «νυχτώνει νωρίς». Άντε ανδράποδα με το τρελό το μάτι του αφηνιασμένου αλόγου που αφρίζει τρέχοντας προς τον γκρεμό, να εξηγήσετε σ’ αυτό το παιδί ότι εκκλησία (μιας αγάπης που κατάντησε φιλανθρωπία) και εκκλησία του δήμου (μιας δημοκρατίας που κατάντησε αισχρό υποχείριο και αισχρότατο υποπόδιο του αχαλίνωτου κέρδους) είναι ένα και το αυτό. Και επειδή ξεκίνησα με Γιάννη Ρίτσο, ας συνεχίσω με Γιάννη Ρίτσο. «Ο ουρανός αρχίζει από το ψωμί» γράφει κάπου ο ποιητής. Και επειδή η τρέχουσα διερώτηση συντηρητικής μικρόνοιας επιμένει μεμψιμοιρώντας «τι εννοεί ο ποιητής», νομίζω ότι θα ήταν μια καλή ιδέα το να εξηγήσει μια πολιτική διάνοια τύπου Κώστα Καραμανλή στο παιδί «τι εννοεί ο ποιητής». Θα ήταν μια καλή ευκαιρία να ομιλήσει επιτέλους αυτή η σφιγξ της χονδροειδούς κενότητας που, αφού πρωθυπούργησε προς την καταστροφή, περιέπεσε σε διαλογιζόμενη σιωπή. Ως να ήτο δικαίωμά του. Προσφάτως, μάλιστα, διάβασα σε δοξολογητικό δισέλιδο ρεπορτάζ της «Εφημερίδας των Συντακτών» να του αποδίδεται η φράση (τη διηγούμαι) ότι δεν παίρνει θέση (για τα εσωκομματικά μαχαίρια της Ν.Δ. αν θυμάμαι καλά) επειδή τότε θα ήταν σαν να πολιτεύεται, πράγμα το οποίο «δεν επιθυμεί». Τ’ ακούς; Τ’ ακούς μωρέ και δεν τρελαίνεσαι;

πίσω σε βοηθάει στο συνειδητό περπάτημα. Αν θεωρήσουμε ότι η τέχνη είναι μια μορφή εξέγερσης προς την καθεστηκυία τάξη, οποιοδήποτε καλλιτεχνικό έργο αγκαλιάζεται ή εξαγοράζεται από την εξουσία, απονευρώνεται και μπαίνει στα κεκτημένα μιας μικρής κοινωνικής ομάδας που κατέχει τον πλούτο, γίνεται δηλαδή η τέχνη ένα αποδεικτικό στοιχείο ταξικής ταυτότητας κι εκεί τελειώνει. Κα-

θήκον του καλλιτέχνη είναι να είναι ο ίδιος σε μια σχεδόν συγκρουσιακή σχέση με την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, να παράγει αμφιβολία για τις δεδομένες αξίες, να εντάσσει το έργο του στην ανατροπή των αξιών που κρατάνε την έρευνα και την έκφραση αγκυλωμένες και ταυτόχρονα να συνδέει την τέχνη του παρόντος με την Ιστορία. Δύσκολα πράγματα, σε μια εποχή που κατοικεί στην ψυχή σταδιακά η απόσυρση, η παραίτηση, η συνειδητοποίηση του αδύνατου και το κυνήγι του εφικτού. Η ευρύτητα του πνεύματος που χρειάζεται ο καλλιτέχνης που θέλει να αλλάξει ο κόσμος προς το καλύτερο, απαιτεί την αφοσίωση στη μελέτη της κοινωνίας του. Ακόμα και η σκοτεινή τέχνη, οι καταραμένοι καλλιτέχνες όπως τους καταγράφει η ιστορία, η μαύρη λογοτεχνία, οι σκοτεινοί επιρρεπείς στις αμαρτίες της νύχτας, αφήνουν έργα γεμάτα ανθρώπινο πόνο, ανεκπλήρωτους πόθους, αδικίες της κοινωνίας, ατυχίες της ζωής, όλα όσα οι άνθρωποι ανεξαιρέτως υφίστανται. Ο καλλιτέχνης είναι ένας ερευνητής μέχρι τέλους. Σήμερα στον χώρο της αριστεράς το δίλημ-

μα Φόρμα/ Περιεχόμενο είναι απλά ανύπαρκτο. Συνήθισαν οι αριστεροί στην αμηχανία απέναντι στο «επώνυμο καλλιτεχνικό έργο», στον επώνυμο καλλιτέχνη και ακόμα χειρότερα, συνήθισαν να αναπαράγουν την κυρίαρχη ιδεολογία που εκφράζεται φυσικά με τη σύνδεση των καλλιτεχνικών κινημάτων απομονωμένα από την κοινωνική φρίκη του καπιταλισμού. Αυτά είναι εγγενή στοιχεία της εξουσίας του καπιταλισμού και δεν αναφέρομαι στη διατύπωση «εποχή της κατάρρευσης», γιατί πάντα υπήρχε και υπάρχει το μέτωπο που χωρίζει την καλλιτεχνική έκφραση στα δυο. Σήμερα κυριαρχεί η απολιτική υποδοχή που εξουσιάζει την επιβίωση του καλλιτεχνικού έργου. Σήμερα όμως γνωρίζουμε με μια έννοια το τέλος, το μακάβριο τέλος της ουτοπίας, μια ουτοπία που καλλιέργησε ο καλός σοσιαλιστής. Τον έδειξε ο Μπρεχτ, τον ζωγράφισε ο Γκ. Γκρος, τον σκιτσάρισε ο Όττο Ντιξ και εμείς του δώσαμε σάρκα και οστά, του δώσαμε Φόρμα χωρίς περιεχόμενο. Στις μέρες πολέμου ο καλλιτέχνης, όπως όλοι, διαλέγει στρατόπεδο.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Το μετρό, τα αρχαία και ο κατήφορος

«Αν η Αρχαιολογική Υπηρεσία έχει ακόμη και σήμερα, στην εποχή της έντονης αμφισβήτησης της αξιοπιστίας της κρατικής μηχανής, ένα αξιοπρόσεκτο κύρος, αυτό οφείλεται στη λαμπρή της παράδοση. Μια παράδοση που τη διαμόρφωσαν αφοσιωμένα στο έργο τους στελέχη. Οι παλαιότεροι αρχαιολόγοι, δουλεύοντας χωρίς ωράριο, με απολαβές ισχνές, εργαζόμενοι κάτω από δύσκολες συνθήκες, με αυταπάρνηση, εντιμότητα και μακριά από λαδώματα και πειρασμούς για εύκολο κέρδος, έκτισαν στέρεα την Αρχαιολογική Υπηρεσία του κράτους. Και στα αχνάρια τους βαδίζουν και οι νεότεροι αρχαιολόγοι». ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΓΚΟΤΣΗ*

Οι επισημάνσεις του διαπρεπούς καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Μιχάλη Τιβέριο, διατυπωμένες λίγα χρόνια πριν στο 4ο Συνέδριο του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων με τίτλο «Το μέλλον του παρελθόντος μας», μου ήρθαν ξανά στον νου με αφορμή τη δημόσια αντιπαράθεση για την τύχη των αρχαιοτήτων που αποκαλύφθηκαν κατά τις εργασίες κατασκευής του σταθμού μετρό στην πλατεία Βενιζέλου της Θεσσαλονίκης. Δεν πρόκειται για ακόμη «κάποιες» αρχαιότητες από τις δεκάδες που ανευρίσκονται κατά τις εργασίες εκτέλεσης δημοσίων έργων ανά τη χώρα και «θυσιάζονται» στον βωμό του «κοινωφελούς έργου» ή αποσπώνται από τη θέση τους για να μεταφερθούν αλλού. Στη συγκεκριμένη ανασκαφή εντοπίστηκε με εντυπωσιακή πληρότητα η καρδιά της κοσμικής πόλης των βυζαντινών χρόνων: τμήμα μήκους 76 μ. του κεντρικού μαρμαροστρωμένου οδικού άξονα της πόλης (της Μέσης Οδού) σε πολύ καλή κατάσταση διατήρησης, η διασταύρωσή του με τον λιθόστρωτο δρόμο που οδηγούσε στο λιμάνι, κτηριακά λείψανα της πόλης του 6ου - 9ου αιώνα μ.Χ., αλλά και μεγάλα δημόσια οικοδομήματα του 7ου αιώνα, φαινόμενο σχεδόν μοναδικό για τον βυζαντινό κόσμο.

Η σπουδαία αυτή ανακάλυψη κινητοποιεί ήδη όχι μόνο τους αρχαιολόγους, αλλά και τις τοπικές αρχές, την επιστημονική κοινότητα και τους κατοίκους της πόλης στην κατεύθυνση της εξεύρεσης λύσεων για τη διατήρηση και ανάδειξη των αρχαιοτήτων στη θέση τους, για να αποκτήσει η Θεσσαλονίκη ένα διεθνούς ενδιαφέροντος δείγμα συνύπαρξης σύγχρονου έργου με σπάνιες αρχαιότητες που υπογραμμίζουν τη διαχρονία της πόλης. Ωστόσο, η εξαιρετικά επιθετική στάση της εταιρείας Αττικό Μετρό, του μόνου παράγοντα που έχει πραγματικούς, δηλαδή οικονομικούς λόγους να

απεύχεται μια τέτοια εξέλιξη, δυναμιτίζει έως τώρα κάθε προσπάθεια για εποικοδομητικό διάλογο. Δυστυχώς, η κινδυνολογική επιχειρηματολογία της εταιρείας, που συνοψίζεται στο απαρχαιωμένο δίλημμα «ή το μετρό, ή τα αρχαία» και επιχειρεί να διχάσει την πόλη, βρίσκει πρόσφορο έδαφος σε πολιτικά πρόσωπα που κατέχουν θέσεις ευθύνης. Ακόμη δυστυχέστερα, στο πλευρό της εταιρείας στέκεται ο καθηγητής και ακαδημαϊκός Μ. Τιβέριος, απέναντι στην Αρχαιολογική Υπηρεσία με «το αξιοπρόσεκτο κύρος» και τους αρχαιολόγους της που εργάζονται «με εντιμότητα και μακριά από λαδώματα

και πειρασμούς για εύκολο κέρδος». Το τελευταίο σημείο χρήζει περαιτέρω σχολιασμού. Όχι γιατί δεν δικαιούται ένας επιφανής πανεπιστημιακός να διατυπώνει δημόσια την επιστημονική γνώμη του, ακόμη και αν είναι αντίθετη με την κυρίαρχη στο «συνάφι» του. Κάθε άλλο. Στην περίπτωση που εξετάζουμε, ωστόσο, γεννώνται αρκετά ερωτηματικά. Ο καθηγητής Τιβέριος είναι από χρόνια διαπρύσιος υπερασπιστής της ανάγκης διαχωρισμού των αρχαιολογικών ειδικοτήτων (προϊστορικών/κλασικών και βυζαντινών). Στο άρθρο του στο «Βήμα» (στο οποίο είναι τακτικός αρθρογράφος), με τίτλο «Η κατρακύλα…» (18/11/2012) σημειώνει πως «τα αρχαία δεν έχουν φωνή και η ανεπιτυχής διαχείρισή τους έχει συνέπειες οι οποίες δεν είναι άμεσα ορατές». Καυτηριάζει δε την απόφαση να τοποθετηθεί προσωρινά ως προϊστάμενος του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου ένας βυζαντινός αρχαιολόγος και όχι ένας προϊστορικός ή κλασικός. Ανεξάρτητα με το αν συμφωνεί ή όχι κανείς με αυτήν την άποψη, γεννάται το ερώτημα: Πώς δέχτηκε ο κ. Τιβέριος, κλασικός αρχαιολόγος ων, να γνωμοδοτεί για βυζαντινές αρχαιότητες; Δεν θα ήταν συνεπέστερο με την άποψή του να παραπέμψει το θέμα σε κάποιον βυζαντινολόγο ακαδημαϊκό ή συνάδελφό του στο ΑΠΘ; Μήπως, όμως, οι προαναφερθέντες, όπως άλλωστε και το Κέντρο Βυζαντινών Ερευνών του ΑΠΘ, έχουν συνταχθεί με την άποψη της 9ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων περί διατήρησης των συγκεκριμένων αρχαιοτήτων κατά χώραν και σε συνύπαρξη με τον σταθμό του Μετρό; Ερωτήματα γεννούν και οι δηλώσεις του στις 12/2/2013 (συνέντευξη Τύπου της Αττικό Μετρό): «Βεβαιώθηκα μέσα μου ότι δεν υπάρχει καμία άλλη λύση παρά η μεταφορά όλων των αρχαιοτήτων (…). Κάτω από αυτές τις αρχαιότητες πιθανότατα υπάρχουν και άλλες αρχαιότητες (…), επομένως με την απόσπασή τους και την τοποθέτησή τους κάπου αλλού (…) θα μπορούμε να δούμε όλες τις φάσεις της πόλης». Προφανώς πείστηκε αποκλειστικά από

Kαι αρχαία, και μετρό Η «μέση οδός», όπως ονομάζεται ο βυζαντινός εμπορικός δρόμος που αποκαλύφθηκε κάτω από τη σημερινή Εγνατία, κατά τις εργασίες του μετρό Θεσσαλονίκης, στην πλατεία Βενιζέλου, δείχνει τον πρόσφορο τρόπο αντιμετώπισης του ζητήματος που προέκυψε μετά την απόφαση του ΚΑΣ να μεταφερθούν οι αρχαιότητες στο στρατόπεδο Μελά. Αυτό τουλάχιστον συνομολόγησε το πολυπληθές κοινό της εκδήλωσης που πραγματοποίησε το Τμήμα Τέχνης και Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και η δημοτική παράταση Θεσσαλονίκη Ανοιχτή Πόλη την περασμένη Δευτέρα στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του δημαρχείου της πόλης. Παρά τη σθεναρή αντίσταση της κατασκευάστριας εταιρείας και την άρνηση του διευθυντή του μετρό Θεσσαλονίκης να παρευρεθεί στην εκδήλωση, η κοινή κατεύθυνση όλων των ομιλητών συνέκλινε στη θέση «Και μετρό, και αρχαία», απορρίπτοντας τη μεταφορά τους ως καταστροφική λύση. Αρχαιολόγοι, επιστημονική κοινότητα, ο βουλευτής Ανοιχτή εκδήλωση του τμήματος πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ Τάσος Κουράκης, εκπρόσωποι της Γραμματείας του Τμήτου ΣΥΡΙΖΑ στη Θεσσαλονίκη ματος Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, η πλειονότητα των φορέων αλλά και των κατοίκων της πόλης, διά των παρεμβάσεών τους, έστειλαν σαφές μήνυμα και στην ηγεσία της γενικής γραμματείας Πολιτισμού, που επιμένει να συντάσσεται με τα συμφέροντα της κατασκευάστριας εταιρείας.

49 τους τεχνικούς της Αττικό Μετρό, αφού κανείς άλλος (λ.χ. το ΤΕΕ ή τα σχετικά με το θέμα πανεπιστημιακά τμήματα) δεν έχει μέχρι σήμερα καν πρόσβαση στα τεχνικά στοιχεία του έργου. Και αρκεί αυτή η βεβαιότητα για να αγνοηθούν οι διεθνείς συμβάσεις προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς, που ορίζουν πως παρόμοιες αρχαιότητες είναι «αμετακίνητες»; «Ο ίδιος ο χαρακτήρας του μνημείου», τονίζει το Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS), «καθιστά απαγορευτική τη μετακίνησή του, δεδομένου ότι η λειτουργία μιας αρχαίας οδού είναι συγκεκριμένη και κυρίως άμεσα εξαρτώμενη και αλληλένδετη με τον χώρο στον οποίο βρίσκεται». Πέραν αυτού, είναι δυνατόν εν έτει 2013 η εύλογη επιστημονική περιέργεια (ιδιαίτερα ενός κλασικού αρχαιολόγου) για τα τυχόν προγενέστερα αρχαιολογικά κατάλοιπα να προβάλεται ως επιχείρημα για τη μεταφορά ενός μοναδικού και «αμετακίνητου» βυζαντινού μνημείου, ειδικά σε μια πόλη που άκμασε ακριβώς τη βυζαντινή περίοδο; «Αν υπήρχε το θαλάσσιο τείχος που το 1870 κατεδάφισαν οι Τούρκοι, θα το αφήναμε και θα πεθαίναμε από αρρώστιες; Είναι τα αρχαία πάνω απ’ όλα;» («Αγγελιοφόρος», 17/2/2013). Άλλη μία δήλωση του κ. Τιβέριου, που είναι και σύμβουλος της Αττικό Μετρό, δεν προκαλεί απλώς ερωτηματικά, αλλά και τρόμο. Πώς γίνεται να αναπαράγεται σήμερα με τόση ευκολία η κινδυνολογική επικοινωνιακή ρητορική του Σαμπρί Πασά, όταν οι μελετητές της πολεοδομικής εξέλιξης της Θεσσαλονίκης έχουν δείξει πως η κατεδάφιση του θαλάσσιου τείχους υπαγορεύτηκε κυρίως από οικονομικούς λόγους και εντάσσεται στο πλαίσιο του συνολικού εξευρωπαϊστικού εγχειρήματος της οθωμανικής διοίκησης; Κι αν πράγματι τα θαλάσσια τείχη είχαν παραμείνει μέχρι σήμερα όρθια, θα υπήρχε κάποια περίπτωση στ’ αλήθεια να προταθεί να κατεδαφιστούν ή να μεταφερθούν κάπου αλλού; Θέλω να ελπίζω πως όχι. Φοβούμαι, τέλος, πως το ερώτημα «Είναι τα αρχαία πάνω από όλα;» στέλνει τον όποιο προβληματισμό για τη διαχείριση των αρχαιοτήτων πολλά χρόνια πίσω. Σήμερα, όλη η σχετική διεθνής συζήτηση και οι ακολουθούμενες πρακτικές τείνουν ακριβώς στην υπέρβαση του διλήμματος «ή οι σύγχρονες ανάγκες, ή τα αρχαία». Ακριβώς γιατί ενδιαφέρει πρωτίστως η συνύπαρξη των δύο, η ένταξη του μνημειακού πλούτου στη ζωή των σημερινών πόλεων. Νομίζω πως και στην περίπτωση των αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στη Θεσσαλονίκη είναι εφικτός ένας περισσότερο εμπεριστατωμένος, επικαιροποιημένος και αποτελεσματικός διάλογος. Το αξίζουν όχι βεβαίως τα αρχαία από μόνα τους, αλλά η ίδια η πόλη και οι κάτοικοί της.

* Ο Στάθης Γκότσης είναι ιστορικός

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

50

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

ΣΤΕΦΑΝ ΕΣΕΛ

«Έφυγε» ο άνθρωπος σύμβολο «Εύχομαι ολόψυχα να τα καταφέρετε με την πολιτική σας» είχε πει στον Αλέξη Τσίπρα τον περασμένο Σεπτέμβριο Ο Στεφάν Εσέλ που ξεψύχησε σε βαθιά γεράματα το βράδυ της περασμένης Τρίτης ήταν ο άνθρωπος που διέψευσε στην πράξη, με τη ζωή και τη δράση του, την προκατάληψη ότι η πολιτική είναι γέρικη, γκρι, κυνική και... υπόθεση των άλλων. Ο νεότερος 95χρονος που γνώρισε η γηραιά ήπειρος κατάφερε πριν από μόλις δυόμισι χρόνια με το μικρό του βιβλίο «Αγανακτήστε» να αγγίξει τα μυαλά των νέων, να τους πείσει ότι ο καθένας και η καθεμιά τους πρέπει να συμμετέχουν, πρέπει να δραστηριοποιούνται, πρέπει να αντιστέκονται. «Η χειρότερη στάση απ’ όλες είναι η αδιαφορία, είναι να λες ‘δεν μπορώ να αλλάξω τίποτε’», έλεγε ο χαρισματικός Βερολινέζος, ήρωας της γαλλικής αντίστασης, επιζήσας από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, διπλωμάτης μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ένας από τους συντάκτες της Χάρτας των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ. Με το βιβλίο του που έγινε η βίβλος των «Αγανακτισμένων» στην Ευρώπη, ο Στεφάν Εσέλ προσπάθησε να ενθαρρύνει την ευρωπαϊκή νεολαία να δώσει τη μάχη της ενάντια στη δικτατορία των αγορών και υπέρ των δημοκρατικών αξιών. Λίγους μήνες πριν από τον θάνατό του, στα τέλη Σεπτεμβρίου στο Αμβούργο, ο Εσέλ ήταν μαζί με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα, ο επίτιμος καλεσμένος στην «κατασκήνωση του μέλλοντος», το ετήσιο συνέδριο που οργανώνει το ίδρυμα της γερμανικής εφημερίδας «Die Zeit. Ο γηραιός διπλωμάτης καλωσόρισε τον νεαρό πολιτικό, θέλησε να μάθει τα πάντα για τις εξελίξεις στην Ελλάδα και για τον τρόπο που σκέφτεται ο ΣΥΡΙΖΑ να τη βγάλει από την κρίση. «Εύχομαι ολόψυχα να τα καταφέρετε με την πολιτική σας», είπε ο βαθιά ευρωπαϊστής Εσέλ στον Τσίπρα και κάλεσε το γερμανικό ακροατήριο να πιέσει την κυβέρνησή του, ώστε η Γερμανία «να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να μην αφήσει την Ελλάδα να πέσει». Κ. ΜΠ.

Ο Κωνσταντίνος Γιάνναρης βρέθηκε στην Αγγλία στα χρόνια του βάρβαρου θατσερισμού, του δόγματος «η κοινωνία δεν υπάρχει», σπουδάζοντας Οικονομικά και Ιστορία. Ένα μεταπτυχιακό θα τον φέρει μέχρι τη Σοβιετική Ένωση της δεκαετίας του `80, λίγο πριν την κατάρρευση του «υπαρκτού»... Αλλά το σινεμά ήταν μια βαθύτερη, υπαρξιακή ανάγκη: «Αν δεν είχα γίνει σκηνοθέτης, θα βρισκόμουν έγκλειστος σε κάποιο ψυχιατρείο», θα πει αργότερα. Καταλυτική στάθηκε η γνωριμία του με τον θαρραλέο και πολύπλευρο δημιουργό Ντέρεκ Τζάρμαν, που πέρα από τον γκέι ακτιβισμό δεν δίσταζε να γυρίζει τις ταινίες του με ελάχιστα μέσα. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, γυρίζει στα 1998 την ταινία «Από την άκρη της πόλης», «ανακαλύπτοντας» το Μενίδι και τις φυλές των ανέστιων Ρωσοπόντιων... Ήταν μια ταινία - γροθιά, που ανέτρεψε τις μέχρι τότε «ισορροπίες» στον χώρο του ελληνικού κινηματογράφου και γονιμοποίησε νέες τάσεις. Η προηγούμενη ταινία του, ο «Όμηρος» (2005) βασίζεται στην τραγική κατάληξή της λεωφορειοπειρατεία που πραγματοποίησε το 1999 ο Αλβανός μετανάστης Φλαμούρ Πίσλι. Οι υπόγειες συγκρούσεις της αφασικής ελληνικής κοινωνίας, λίγα χρόνια προτού βου-

λιάξουμε ολοκληρωτικά στην κρίση, όπως αποτυπώθηκαν στην ταινία του Γιάνναρη, προκάλεσαν τις υστερικές και μισαλλόδοξες αντιδράσεις των ακροδεξιών της εποχής εκείνης... Η τελευταία ταινία του Γιάνναρη «Man at Sea», με λίγους επαγγελματίες ηθοποιούς (Αντώνης Καρυστινός, Θεοδώρα Τζήμου) και πολλούς μετανάστες από το Αφγανιστάν, που ουσιαστικά υποδύονται τον εαυτό τους, έχει ως κεντρικό χαρακτήρα τον καπετάνιο ενός δεξαμενόπλοιου: Μεσοπέλαγα, σώζει καμιά τριανταριά έφηβους Αφγανούς πρόσφυγες που έχουν ναυαγήσει στη μέση του πουθενά. Στο πλοίο βρίσκεται και η γυναίκα του καπετάνιου, σε μια προσπάθεια να ξανασμίξουν ύστερα από τον χωρισμό που ακολούθησε τον θάνατο του παιδιού τους... Το κεντρικό πρόσωπο της ταινίας, ο καπετάνιος - πατέρας, βυθίζεται βήμα βήμα στην «καρδιά του σκοταδιού», σ’ ένα ταξίδι αυτογνωσίας αξεδιάλυτο με την ολοκληρωτική, λυτρωτική ίσως, συντριβή. Με μάτια που βλέπουν αλλά δεν αντιλαμβάνονται, ψάχνει σαν τυφλός το νεκρό γιο... Πάνω στο πλοίο η ένταση, η βία δεν προδίδουν ότι όλοι εκεί είναι «είδωλα ψυχής», φαντάσματα, και ο ωκεανός ολόκληρος ένας πλατύς Αχέροντας...

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΙΑΝΝΑΡΗΣ:

«Μήπως θέλουν μεταγγίσεις αίματος για την ελληνικότητα;» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ

Τι είναι το «Man at sea»; Ο τίτλος λειτουργεί σε διαφορετικά επίπεδα, το Man at sea είναι ναυτικός όρος πρώτα απ` όλα, που σημαίνει «άνθρωπος στη θάλασσα», ή μεταφορικά, «έχω πελαγώσει». Ο καπετάνιος διασώζει μέσα από τη θάλασσα τους λαθρομετανάστες και στη συνέχεια συνειδητοποιεί σταδιακά ότι καμία χώρα δεν τους θέλει. Σιγά σιγά οι σχέσεις μέσα στο πλοίο αποσυντίθενται, οι ισορροπίες χάνονται, η παρουσία του Αλλου μέσα σε ένα κλειστό περιβάλλον οδηγεί στην κατάλυση της ιεραρχίας, της δομής που υπάρχει εκεί μέσα... Σε ενδιαφέρει η «παράβαση», η κατάλυση των ορίων... Μπορεί στη θάλασσα να μην υπάρχουν όρια, σύνορα, αλλά τα σύνορα βρίσκονται μέσα στο πλοίο και μέσα στους ανθρώπους, έχει να κάνει και με το ζευγάρι, τον καπετάνιο και τη γυναίκα του και τα προβλήματα μεταξύ τους. Και τελικά ο καπετάνιος παίρνει μια απόφαση που κατ’ εμέ είναι σωστή, να εγκαταλείψει το πλοίο του, κάτι που είναι πολύ σοβαρό και οδυνηρό όπως ξέρουμε, για έναν καπετάνιο. Πώς ήταν τα γυρίσματα; Ήταν μια πολύ φιλόδοξη παραγωγή, πολυπρόσωπη, δύσκολη, με γυρίσματα αποκλειστικά σ’ ένα δεξαμενόπλοιο, κάτι που δεν έχει γίνει ποτέ. Ένα δεξαμενόπλοιο α-

ραγμένο στη Δραπετσώνα, που σημαίνει ότι δεν μπορούσα να βάλω την κάμερα στο χέρι... Τελικά είναι δύσκολη ταινία, σκληρή... Οι μετανάστες στην ταινία σου είναι πραγματικοί μετανάστες... Τα παιδιά στο πλοίο δεν παίζουν με τους κανόνες της ευγνωμοσύνης, κάνουν ακριβώς ό,τι συμβαίνει και στην αληθινή ζωή. Είναι μια κόντρα που μοιάζει έμφυτη σε κάθε σχέση εξουσίας - ακόμη και στις ερωτικές σχέσεις. Τα παιδιά που παίζουν στην ταινία καταλάβαιναν αυτή τη δυναμική χωρίς να χρειαστεί να την εξηγήσω ιδιαίτερα. Και ήταν λυτρωτικό γι’ αυτούς το ότι στην ταινία δεν χρειαζόταν να υποδυθούν το θύμα... Είναι μετανάστες που καμία κοινωνία δεν τους θέλει. Η Ευρώπη είναι μια γηράσκουσα και φοβική κοινωνία, που αδυνατεί να διαμορφώσει μεταναστευτική πολιτική. Ναι μεν τους χρειάζεται για φτηνά εργατικά χέρια αλλά ταυτόχρονα κάνει ότι δεν τους θέλει...

να πάνε καλύτερα... Υπάρχει μια ελπίδα, μέσα στο αχανές της θάλασσας να προκύψει κάτι.

Υπάρχει κάτι που σε ελκύει προσωπικά σε αυτό το «μπαντουστάν»;

Η ταινία αντλεί στοιχεία από πολλά είδη, έχει πολλαπλές αναγωγές, είναι ταυτόχρονα περιπέτεια, μελόδραμα, θρίλερ, έχει μια κοινωνική διάσταση... Αυτή η μικροκοινωνία του πλοίου, που κινδυνεύει, που διαλύεται από τους εισβολείς, είναι μια αντανάκλαση της σημερινής ελληνικής κοινωνίας;

Κοίταξε, εγώ εδώ ζω, στο κέντρο της Αθήνας, δεν ξέρω κάτι άλλο, δεν με ενδιαφέρουν τα μεγαλοαστικά προάστια, δεν τα ξέρω. Αυτό το «μπαντουστάν» γνωρίζω, όπου οι ελίτ της χώρας και οι πολιτικές δυνάμεις της εποχής έριξαν τα απόβλητα, τα τζάνκι, τους λαθραίους μετανάστες, κάποιους μικροαστούς, αλλά και λαϊκούς ανθρώπους...

Σίγουρα, όπως η ελληνική αστική τάξη έχει εγκαταλείψει το κέντρο της Αθήνας, σαν ένα «μπαντουστάν», με τον ίδιο τρόπο που η ι-

Ναι, αλλά ο καλλιτέχνης δεν μιλά πάντα και οπωσδήποτε για τα πράγματα που γνωρίζει ο ίδιος...

Και η κατάληξη, είναι το χάος, ένα ταξίδι στο πουθενά; Oχι, στη σωσίβια λέμβο που βρίσκεται στη θάλασσα, οι μετανάστες μαζί με τον καπετάνιο περιμένουν ένα άλλο πλοίο να βρεθεί στον δρόμο τους, και ίσως ξαναρχίσει ένας άλλος κύκλος, με την πιθανότητα αυτή τη φορά τα πράγματα

διοκτησία της εταιρείας θεωρεί χρεωκοπημένο εξαρχής το πλοίο.

Ο Αντώνης Καρυστινός στο «Man at Sea».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

ναν ριζοσπαστικό σοσιαλδημοκράτη, θέλω ένα κράτος δικαίου, ένα κράτος πρόνοιας, είμαι θιασώτης της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, και νομίζω, στην οικονομία επιτέλους πρέπει να αποφασίσουμε ποια είναι τα συγκριτικά μας πλεονεκτήματα σε παραγωγικό επίπεδο... Χρειάζονται ουσιαστικές αλλαγές. Η κρίση στην Ελλάδα είναι βαθιά, δεν θα ξεπεραστεί εύκολα, θα κρατήσει πολλά χρόνια, μπορεί και δύο γενιές... Πώς βλέπεις τη γενιά των νέων σήμερα, που βουλιάζουν στην ανεργία;

Ο Κων. Γιάνναρης στα γυρίσματα του «Man at Sea».

Θα χρειαζόταν ίσως ένας άλλος Μπαλζάκ για να περιγράψει την κατάσταση στην Ελλάδα, όπως το εννοείς εσύ, εγώ δεν μπορώ να το κάνω... Εμένα προσωπικά με ενδιαφέρει το στοιχείο του Αλλου, του αποκλεισμένου από την κανονικότητα, κάθε είδους κανονικότητα.

μα...

Ταυτόχρονα αντιλαμβάνεσαι και ένα κοινωνικό πρόβλη-

Ναι, σίγουρα υπάρχει κοινωνικό πρόβλημα, που εκφράζεται και με τη μορφή του ξενοφοβικού αυταρχισμού. Υπάρχει κάτι έντονα πρωτόγονο στην ελληνική κοινωνία, για παράδειγμα η αδυναμία της να συζητήσει τα πραγματικά της προβλήματα, να συζητήσει τι είναι η πόλη, τι συνιστά κοινωνική πρόνοια... Και αναγκαστήκαμε να συζητήσουμε ορισμένα από αυτά τα προβλήματα μόνο όταν η ναζιστική δεξιά τα έφερε στο προσκήνιο της κοινωνικής συζήτησης, με έναν τρόπο εντελώς αντιδραστικό και δολοφονικό. Αυτό νομίζω είναι μια μεγάλη ήττα. Είναι σαν ολόκληρη τη συζήτηση να την έχει απαγάγει η ναζιστική δεξιά. Και έρχεται πρόσφατα το Συμβούλιο της Επικρατείας με μια άκρως οπισθοδρομική απόφαση, και άκρως ιδεολογική, να επαναφέρει το δίκαιο του αίματος όσον αφορά την ιθαγένεια. Πίσω στον Μεσαίωνα... Να κάνουμε μεταγγίσεις αίματος δηλαδή για να αποκτήσουν τα παιδιά των μεταναστών ελληνικότητα; Αυτό ονομάζω πρωτόγονο. Πρωτογονισμός της δικαστικής ελίτ, της πολιτικής ελίτ, της οικονομικής ελίτ... Η κρίση έδωσε απλώς την ευκαιρία στη Χρυσή Αυγή να εκδηλωθεί, γιατί πραγματικά η ελίτ της χώρας ήταν

πλήρως διεφθαρμένη και μια χούφτα οικογενειών κυριαρχούσε απόλυτα εδώ και δεκαετίες. Η ακροδεξιά ιδεολογία όμως προϋπήρχε, δεν είναι αποτέλεσμα της τωρινής κρίσης... Τις τελευταίες μέρες έπεσε στα χέρια μου ένα κείμενο που ο Παζολίνι είχε γράψει για την κατάσταση στην Ιταλία το 1972, καταγγέλλοντας την εύκολη εξίσωση, εκ μέρους της αστικής τάξης, του εξτρεμισμού της αριστεράς με τον εξτρεμισμό της δεξιάς: «Οι εξτρεμιστικές ενέργειες της Δεξιάς», έγραφε, «διαμορφώνονται στην καρδιά των θεσμών και τις επεξεργάζεται η αυταρχική παραδοσιακή ιδεολογία, που χάρη σε έναν παλαιό και αποδεκτό μακιαβελισμό υιοθετεί τις εγκληματικές πράξεις των τραμπούκων...». Είναι σαν να αναφέρεται στη σημερινή Ελλάδα... Ακόμη και ο Μαζάουερ, ένας φιλελεύθερος ιστορικός, είπε πρόσφατα ότι η θεωρία της «εξίσωσης των δύο άκρων» είναι μια ανοησία και ότι σήμερα στην Ελλάδα μόνο ένα επικίνδυνο για τη δημοκρατία άκρο υπάρχει, η Χρυσή Αυγή... Πώς απαντάμε όμως στις ανάγκες των καιρών; Πώς απαντάμε... Θυμάμαι την εποχή που ζούσα στην Αγγλία, την εποχή της μεγάλης επίθεσης της Θάτσερ, μέσα στη γενικευμένη εξαθλίωση, την ανεργία, τις μεγάλες απεργίες των ανθρακωρύχων, τότε ήταν που θεμελιώθηκε και εδραιώθηκε μέσα στην κοινωνική συνείδηση το κίνημα του αντιρατσισμού, του αντισεξισμού, των δικαιωμάτων των ομοφυλόφιλων, της λεσβιακής κοινότητας... Εδώ στην Ελλάδα αυτά φαίνεται να είναι δευτερεύοντα σε σχέ-

ση με τους μεγάλους αντιμνημονιακούς αγώνες... Με αφορμή την επίσκεψη της Άνγκελας Μέρκελ στην Αθήνα, πριν από μήνες, είχες γράψει ένα άρθρο-παρέμβαση για την κατάσταση στην Ελλάδα, που δημοσιεύτηκε στη βρετανική εφημερίδα Guardian. Έχοντας την εμπειρία της Θάτσερ, θα μπορούσαμε να πούμε, τηρουμένων των αναλογιών, ότι η Μέρκελ είναι η Θάτσερ της εποχής μας; Ναι, κατά κάποιο τρόπο αυτό που λες ισχύει, αλλά η Μέρκελ έχει μια ιδιαίτερη πρόβλεψη για το δικό της κοινωνικό κράτος, ό,τι έχει απομείνει από αυτό τέλος πάντων. Η Θάτσερ τελικά νίκησε, μπορούμε να πούμε ότι είχε απόλυτο δίκιο στα δικά της πλαίσια, αλλά προκάλεσε τεράστιες ανισότητες και έστησε έναν μηχανισμό εκτός ελέγχου... Το νεοκαπιταλιστικό μοντέλο Θάτσερ-Ρήγκαν φτάνει στα 2008 στο απόλυτο τέλμα. Αυτές οι χώρες έμειναν με τον χρηματοπιστωτικό μηχανισμό, ενώ η παραγωγή είχε μεταφερθεί στην Κίνα, την Ινδία... Είχα δει στην επίσκεψη του Κώστα Γαβρά στην Αθήνα, στην εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του, ένα μεγάλο πλήθος να ζητάει με ένταση ένα «φως» από τον πνευματικό άνθρωπο. Αλλά βέβαια δεν σημαίνει ότι κάποιος που φτιάχνει μια καλή ταινία, ή ζωγραφίζει έναν καλό πίνακα, είναι σε θέση ταυτόχρονα να υποδείξει λύσεις σε πολιτικά-κοινωνικά ζητήματα... Σωστά, μπορεί να μην έχει καν τη διάθεση να το κάνει... Προσωπικά, βλέπω τον εαυτό μου σαν έ-

Είναι μια απελπισμένη γενιά, νομίζω ότι τα πιο δημιουργικά μυαλά έχουν φύγει ήδη στο εξωτερικό, και καλά έκαναν. Ωστόσο, όσο κι αν ακούγεται περίεργο, οι σημερινοί νέοι θα έχουν την ευκαιρία να φτιάξουν τη ζωή τους μελλοντικά. Στην Ελλάδα ήταν περίπου δεδομένο ότι έμπαινες στην αγορά εργασίας μετά τα 30. Αυτοί που βρίσκονται πραγματικά σε τραγική κατάσταση είναι η γενιά μου, οι εργαζόμενοι ηλικίας από 40 έως 55 ετών. Αυτοί θα συνθλιβούν. Θυμάμαι έλεγες σε μια παλιότερη συνέντευξή σου, «δεν μπορώ να βλέπω στη γειτονιά μου απελπισμένους ανθρώπους να ψάχνουν στα σκουπίδια για τροφή, ντρέπομαι». Ναι, το λέω και σήμερα. Και η μόνη λύση είναι να κάνουμε πράγματα, όχι λόγια, να δημιουργηθούν δομές αλληλεγγύης... Εκεί όντως βλέπω ότι η Αριστερά κινείται, κάτι γίνεται. Το σενάριο που γράφεις εδώ και καιρό για την επόμενη ταινία σου; Λέγεται «Καλάσνικωφ», το έχω ολοκληρώσει, είναι η ιστορία μιας εφηβικής ομάδας, όπως ήταν εκείνη που έκανε διαρρήξεις στα νότια προάστια. Η αφήγηση είναι σε φλας-μπακ, έχει πιάσει τα παιδιά η αστυνομία και η ταινία προχωρά μέσα από τις εξομολογήσεις τους. Παρακολουθούμε πώς δημιουργήθηκε αυτή η ομάδα, μέσα από τον νεανικό ερωτισμό και αυθορμητισμό... Ξέρεις, προσπαθώ να εξισορροπήσω μεταξύ νεανικού ενθουσιασμού, ερωτισμού και δίψας για χρήμα, αλλά και της καταδίκης της βίας, γιατί κατά τη γνώμη μου η βία οδηγεί σε τραγικές καταστάσεις. Οι ήρωές μου είναι μια γενιά μετά τον Δεκέμβριο του 2008. Είναι κάπως σαν την «Ακρη της Πόλης» δεκαπέντε χρόνια μετά, με πολύ πιο σκοτεινές καταστάσεις. Και όπως όλη η χώρα, αυτή τη στιγμή περιμένω κι εγώ τους Γερμανούς για χρηματοδότηση...

51

Μια και ανέφερες την «Ακρη της πόλης», που ήταν ουσιαστικά η πρώτη σου ταινία στην Ελλάδα, εκ των πραγμάτων λειτούργησε τότε σαν μια κίνηση ρήξης με το ελληνικό σινεμά της εποχής εκείνης... Θυμάμαι ότι η «Άκρη της πόλης» ενόχλησε πολύ τους σινεφίλ, όταν βγήκε στις αίθουσες είχε μεγαλύτερη απήχηση στη λαϊκή νεολαία. Πώς βλέπεις την κατάσταση του ελληνικού κινηματογράφου σήμερα, και τι θα μπορούσε να κάνει (ή θα έπρεπε να κάνει) η πολιτεία για τον κινηματογράφο, ακόμα και στην εποχή της κρίσης; Κάποιες απλές, στοιχειώδεις κινήσεις που κατά τη γνώμη σου θα μπορούσαν να γίνουν; Νομίζω ότι η κρατική ενίσχυση μπορεί να γίνει αντιληπτή αυτή τη στιγμή από πολύ κόσμο ως ασυγχώρητη έπαρση στην εποχή που διανύουμε, δεν ξέρω. Από την άλλη μεριά μια προσφυγή για το 1,5% των τηλεοπτικών καναλιών για τον κινηματογράφο, τον νόμο που δεν εφαρμόζεται, θα μπορούσε να κλείσει τα τηλεοπτικά κανάλια, κάτι που ίσως να μην ήταν καθόλου κακό, τελικά. Κατά τη γνώμη μου μπορούμε να έχουμε αποτέλεσμα με ένα πιο ευέλικτο και ολιγοπρόσωπο σχήμα στο Κέντρο Κινηματογράφου, και οι παραγωγές να γίνονται από μικρές, ανεξάρτητες εταιρείες. Γενικά η κατάσταση σήμερα στον ελληνικό κινηματογράφο είναι αντιφατική: Από την μια μεριά βγαίνουν καινούργια ταλέντα, από την άλλη το κοινό για «σοβαρές» ταινίες όλο και συρρικνώνεται σε σύγκριση με την κατάσταση δέκα χρόνια πριν, και σε αυτό φαίνεται να συμβάλλουν και οι ίδιοι οι δημιουργοί με τα φορμαλιστικά τους έργα... Σαν να πιστεύουν, καλύτερα ένα φεστιβάλ στο εξωτερικό παρά μια πολιτιστική επέμβαση εδώ. Από την άλλη, και ο εμπορικός κινηματογράφος είναι μία από τα ίδια... Εισιτήρια μειωμένα, και επιτηδευμένες βλακείες -στην καλύτερη περίπτωση. Το κοινό περιμένει τις μέρες με το φτηνό εισιτήριο στις αίθουσες μπας και δει κάτι... Αυτό το θέμα με την τιμή του εισιτηρίου είναι κάτι που πρέπει άμεσα να αλλάξει, έχουν δίκιο οι νέοι που κατεβάζουν παράνομα ταινίες από το Ιντερνετ... (Η ταινία του Κων. Γιάνναρη «Man at Sea» προβάλλεται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Μαζί προβάλλεται και η μικρού μήκους του Νεριτάν Ζιντζιρία «Χαμομήλι», που πρωτοπροβλήθηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο 35ο Διεθνές Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας, όπου απέσπασε το Βραβείο Καλύτερης Ταινίας).

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

52

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΤΟΥ ΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ

«ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ ΤΑΙΡΙΑΖΕΙ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΑ» ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ

Το εκκρεμές είναι ο άνθρωπος

O θεωρούμενος δίκαια ως πατέρας του συγχρόνου αμερικανικού θεάτρου Ευγένιος Ο’ Νηλ έχει τις πνευματικές του ρίζες βαθιά μέσα στην Ευρώπη. Τα έργα του αρδεύονται από τον Στρίντμπεργκ και, κυρίως, από τον ΄Ιψεν. Ψάχνει «τον τραγικό πυρήνα της σύγχρονης ζωής, βρίσκοντάς τον στην αγωνία του ανθρώπου που έχασε τον εαυτό του και είναι υποχρεωμένος να ζει σε μια αδιάκοπη, θανατερή ταλάντευση ανάμεσα στις παρορμήσεις των σκοτεινών ενστίκτων του από τη μία και στις δεοντολογικές επιταγές της καθιερωμένης ηθικής από την άλλη» (Λέων Κουκούλας). Δραματοποιεί τη σύγκρουση ανάμεσα στην αστείρευτη, ιψενική «χαρά της ζωής» και στη στείρα πουριτανική καθηκοντολογία, που καταλήγει να θεωρεί τον πλούτο ευλογία και τον έρωτα αμαρτία. Δεν είναι όμως κοινωνιολόγος, είναι θεατρικός συγγραφέας, βασισμένος πάνω στα σταθερά, δοκιμασμένα βάθρα του κλασικού ρεαλιστικού θεάτρου και του αναλυτικού ψυχολογικού δράματος. Με πρόσωπα ζωντανά, από σάρκα και αίμα, όχι σκιές ονείρων, που δονούνται από την ανάγκη να ζήσουν. Η τριλογία «Το πένθος ταιριάζει στην Ηλέκτρα» είναι μια συνειδητή προσπάθεια μεταφύτευσης του μύθου των Ατρειδών στον σύγχρονο κόσμο. Γραμμένη στην περίοδο της μεγάλης οι-

κονομικής κρίσης (1929-1931), τελειώνει με εκκρεμές το θέμα των Ερινυών, που όμως, εξακολουθεί να εκκρεμεί τραγικά στην εποχή μας! Με τον άνθρωπο τοποθετημένο στο κέντρο του κόσμου, να αναζητά τον εαυτό του. Όπως ακριβώς στην αρχαιοελληνική τραγωδία και αργότερα στον Σαίξπηρ. Το εκκρεμές είναι ο άνθρωπος! Ο Ο’ Νηλ δεν καταφάσκει την αιτιοκρατία, όπως επιπόλαια ειπώθηκε. Μας λέει ακριβώς το αντίθετο, να πάρουμε τη μοίρα στα χέρια μας. Σήμερα, που η ιστορία επαναλαμβάνεται και που οι κύκλοι της αντίδρασης επιχειρούν άλλη μια φορά, με σκοτεινούς «χρησμούς», να προδιαγράψουν το μέλλον μας, είναι χρήσιμο να βλέπουμε, από μια κρατική σκηνή μάλιστα, αυτό το έργο. Το ζήτημα είναι κάτω από ποια σκοπιά. Μένω με την εντύπωση ότι η σκηνοθεσία του Γιάννη Χουβαρδά (σε δραματουργική επεξεργασία του ίδιου και του Σάββα Κυριακίδη και μουσική διδασκαλία Μελίνας Παινονίδου) τόνισε περισσότερο από όσο θα έπρεπε το εξπρεσιονιστικό, μοιραίο, αιτιοκρατικό στοιχείο, θέλοντας να αναδείξει το «φροϊδικό» κομμάτι του έργου, τις σκιές του ασυνειδήτου, τα «φαντάσματα» που το κατοικούν... Όμως, όπως είπα πιο πάνω, το ανθρώπινο εκκρεμές εξακολουθεί να αιωρείται σε αυτό... Αλλιώς δεν θα υπήρχε λόγος

KΡΙΤΙΚΗ MOYΣΙΚΗΣ

να το ανεβάζουμε ακόμη σήμερα. Οι τραγικοί του ρόλοι έχουν μέγεθος και οι πράξεις των ηρώων του είναι σπουδαίες, παράγουν ως αξία την ελευθερία. Η κατάχρηση των «γιγαντοβίντεο» και άλλων τεχνικών μέσων στην παράσταση του Εθνικού, όσο και αν απέπνεε μια αισθητική, «σμίκρυνε» τον άνθρωπο, μείωνε την παρουσία του στο έργο και δυσκόλευε τις προσπάθειες των ηθοποιών. Από την άλλη, υπήρξε, φοβάμαι, ένα λάθος δραματουργικό, τα πρόσωπα των «γειτόνων», που σχολιάζουν τα δρώμενα, δεν είναι ένας άτυπος «χορός» τραγωδίας, είναι περισσότερο ένας πρόλογος στο καθένα από τα επί μέρους έργα. Μάλιστα, εδώ, με το να μεταβληθούν αυτά τα πρόσωπα σε χορό «θεατών», δόθηκε στην τριλογία μια περιττή πιραντελική διάσταση. Σε αυτό το «πιραντελικό» κλίμα, με τους υπαινικτικούς, υποβλητικούς φωτισμούς (Παυλόπουλος) δεν αντιλαμβάνομαι ποιόν ακριβώς ρόλο έπαιζαν τα άψογα, πολυτελή κοστούμια εποχής (Ιωάννα Τσάμη), μάλιστα μέσα σε μια «δια-

μόρφωση χώρου» (από τον σκηνοθέτη), που είτε ορθωνόταν σαν σινικό τείχος είτε έπνιγε σαν χωνί τα ανθρώπινα σώματα και τις φωνές. Μόνον όταν απαλλάσσονταν από αυτόν οι ηθοποιοί μπορούσαμε να εκτιμήσουμε τις υποκριτικές τους. Η Καρυοφυλλιά Καραμπέτη κάνει αυτό που ξέρει πολύ καλά: μουσική, με το σώμα και με τη φωνή της. Η Μαρία Πρωτόπαππα δίνει εύλογα και συνοπτικά τις διακυμάνσεις μιας τρικυμισμένης ψυχής. Ο Χρήστος Λούλης είναι τυπικός και αναγνωρίσιμος «Ο’ Νηλικός» ήρως. Ο Ακύλλας Καραζήσης ξεπερνά τη σκηνοθετική πρόθεση να τον «εντοιχίσει». Η Γιούλικα Σκαφιδά έχει σκηνική χάρη, ο Χρήστος Στέργιογλου σμιλεύει αδρά, ο Γιώργος Γάλλος διαθέτει διάσταση, ο Αργύρης Πανταζάρας είναι ελπιδοφόρος. Τους τέσσερεις «θεατές» όπως διδάχθηκαν, προτιμώ να αφήσω ασχολίαστους. Όπως και την τελική χειρονομία - υπογραφή του σκηνοθέτη, να «τσαλακώσει» στις γιγαντοοθόνες όλους τους ρόλους. Επίδειξη εξουσίας;

TOY ΚΥΡΙΑΚΟY Π. ΛΟΥΚΑΚΟY

ΙΖΑΜΠΕΛ ΝΤΡΙΕ & ΑΝ ΛΕ ΜΠΟΖΕΚ:

Ανατέλλουσες και ελπιδοφόρες Αποτελεί μάλλον ελληνικό παράδοξο το γεγονός ότι ο κατ’ εξοχήν έγκυρος κύκλος μουσικών εκδηλώσεων νέων καλλιτεχνών που εκτυλίσσεται σε ετήσια βάση στη χώρα, υπό την επωνυμία της ευρωπαϊκής διοργάνωσής του «Rising stars», επιτυγχάνει τόσο μικρή προσέλευση, ακόμη και στη «μικρή» αίθουσα «Δημήτρης Μητρόπουλος» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, όπου ανέκαθεν φιλοξενείται. Το φαινομενικό αυτό παράδοξο έχει φυσικά την αιτιολογία του, αφού, πανευρωπαϊκά, μόνο στην Ελλάδα το αρμόδιο για την ενημέρωση και διάδοση της λόγιας μουσικής επικαιρότητας Γ’ Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας αποτυγχάνει τόσο ηχηρά να ανταποκριθεί στην αποστολή του, δηλαδή στην εκ των προτέρων συστηματική, επίκαιρη και στοιχειοθετημένη πληροφόρηση, καθώς και στην εκτεταμένη αξιοπρεπή αναμετάδοση συναυλιών και εν γένει παραστάσεων από τους λίγους εγχώριους χώρους τέλεσής τους. Σε ένα παρόμοιο πλαίσιο, είναι πραγματικά κρίμα ότι το αθηναϊκό κοινό αποτάσσεται την ευκαιρία γνωριμίας του με τα σημαντικά καλλιτεχνικά σχήματα και πρόσωπα ενός αύριο που, πολύ συχνά, η πραγμάτωσή του τελεί ήδη σε ενεστώσα εξέλιξη. Σε αυτή την κατηγορία εντάσ-

σεται και η ατομική εμφάνιση της νεαρής, αλλά ήδη ανερχόμενης, Γαλλίδας μεσοφώνου Isabelle Druet και της -ισαξίως αναφερόμενης στο παρόν κείμενο- συνοδού της (καλύτερα συντρόφου) στο πιάνο Anne Le Bozec. Και δεν είναι απλώς τα ήδη πλούσια βιογραφικά αμφοτέρων που επιτάσσουν τον σεβασμό στα τόσο σοβαρά νιάτα τους, αλλά αυτή η τόσο δυσεύρετη αίσθηση πληρότητας στη σύλληψη και την αισθητική αντίληψη που εξέπεμψε από τις πρώτες κιόλας νότες στο ευάριθμο, αλλά ενημερωμένο και αφοσιωμένο κοινό η επίδοσή τους. Και πρώτα - πρώτα η συγκρότηση ενός συνεκτικού γαλλογερμανικού προγράμματος art nouveau, με μουσικολογικά φορτισμένους υπαινιγμούς και ισόρροπη παρουσία του ήδη οικείου και του προσφερόμενου για ανακάλυψη ρεπερτορίου. Ύστερα, αυτή η εξαρχής εδραίωση μιας παθιασμένης ατμόσφαιρας πρόσκλησης σε ταξίδι, τόσο ταιριαστής με την ομοιότιτλη μελωδία (L’ invitation au voyage) του Henri Duparc (1848-1933, οποία βιοτικά ορόσημα!) που εγκαινίασε τη βραδιά. Η φωνή στιλπνή και φωτεινή, η γραμμή με άμεμπτο λεγκάτο, η προφορά της γαλλικής αυτοτελής ακουστική ευωχία, έστω και χωρίς τη φιληδονία του ηχοχρώματος που επικαλείται η ποίηση του Baudelaire.

Και στις 3 καταχωρήσεις του, η περιήγηση στον εύθραυστο και πυκνό κόσμο του Ντιπάρκ επένδυσε σε εκστατικό πραγματισμό χρώσης των λεκτικών και μουσικών φθόγγων, με σβησίματα γεμάτα βεβαιότητες για την ορθή τοποθέτηση μιας φωνής που σφύζει από υγεία. Με το ακούσιο πλεονέκτημα της αντήχησης αίθουσας ευαρίθμως πλήθουσας, οι αυξομειώσεις της δυναμικής και ο διάλογος με το πιάνο πολιόρκησαν με την καθαρότητά τους πρωτίστως τη διάνοια και δευτερευόντως το βίωμα. Οι ποιότητες αυτές έτυχαν ιδανικού πεδίου εφαρμογής στον κύκλο «3 Chansons de Bilitis» του Claude Debussy (1862 - 1918, ποίηση Pierre Louÿs, 1897), πραγματική λυδία λίθο ρωμανικής sensibilité. Αλλαγή επικράτειας, αλλά όχι εποχής σηματοδότησε η μετάβαση στην ομάδα 5 μελωδιών από τον κύκλο «Του παιδιού το μαγικό κέρας» (1905) του Gustav Mahler (1860 - 1911), που οι καλλιτέχνιδες αντιμετώπισαν με παρόμοια αίσθηση πρώτης ανακάλυψης, υποβλητική ακρίβεια εκφοράς, πλαστικότητα και παρεμβατική εγρήγορση σε λεπτομέρειες της φωνητικής και της πιανιστικής γραφής. Η ποίηση του Maurice Maeterlinck γεφύρωσε έξυπνα τον Ντεμπισί με τον Alexander (von) Zemlinsky (1871 - 1942) και τον σπανίως αναβιούντα κύκλο των 6 τρα-

γουδιών του, έργ. 13 (1913), υπόμνηση της ιστορικής του σημασίας για ρεύματα και κατευθύνσεις της μουσικής του 20ού αιώνα. Με ευπρόσδεκτες σπανιότητες, όπως οι 3 νεανικές μελωδίες του George Crumb (γεν. 1929), που ολοκλήρωσαν το επίσημο πρόγραμμα, και αναφορές, δίκην encore, σε ένα άλλο συναυλιακό μενού, αρθρωμένο γύρω από τον Ουίλιαμ Σαίξπηρ, ολοκληρώθηκε αυτό το ενδιαφέρον soirée, ενδεικτικό της μουσικολογικής εργασίας που στηρίζει τους νέους μουσικούς στην Ευρώπη. Από τον Mario Castelnuovo - Tedesco (1895 -1968) μέχρι τον Erich Wolfgang Korngold (1897 - 1957) οι εναρμονίσεις του μεγάλου ελισαβετιανού αναμένουν την προσοχή όσων ανάμεσά μας διψούν για τη διαφυγή από την αέναη επάνοδο της πεπατημένης...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

53

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ στορικοί Βασιλική Λάζου και Γιάννης Σκαλιδάκης, μαζί με τον συγγραφέα, στον Χώρο Διαλόγου (Αβέρωφ 7α, Χαλάνδρι), στις 7.30 μ.μ.

Αναφορά Έναν μονόλογο βασισμένο πάνω στο κείμενο του Φ. Κάφκα «Αναφορά σε μια Ακαδημία», με «ήρωα» έναν άλλοτε πίθηκο που περιγράφει πώς έγινε άνθρωπος, θέτοντας το ερώτημα αν το άτομο μπορεί το ίδιο να ορίσει τον εαυτό του, παρουσιάζει, με ελεύθερη είσοδο, η θεατρική ομάδα Roswitha και οι Θοδωρής Σκυφτούλης - Δανάη Σπηλιώτη στον Eλεύθερο Κοινωνικό Χώρο Nosotros (Θεμιστοκλέους 66, Εξάρχεια), στις 9.15 μ.μ.

ΤΡΙΤΗ

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Η ξενιτιά το χαίρεται

Περιστρεφόμενοι δερβίσηδες Είκοσι μέλη του δερβίσικου τάγματος των Μεβλεβί, μαζί με το γνωστό σύνολο παραδοσιακής μουσικής Galata Mevlevi Ensemble, παρουσιάζουν στην Αθήνα δύο νύχτες μυσταγωγίας με τον εκστατικό περιστροφικό χορό «Σεμά», την Παρασκευή και το Σάββατο. Μέσα από μια ορχηστική ιεροτελεστία αιώνων, τα μέλη του σουφικού τάγματος, που ιδρύθηκε τον 13ο αιώνα από τον Πέρση μυστικό και ποιητή Μεβλανά Τζελαλαντίν Ρουμί, οι δερβίσηδες στοχεύουν στην απόλυτη μέθεξη,

ΚΥΡΙΑΚΗ

Μια γιορτή στου Νουριάν Παρουσία του συγγραφέα του Φόλκερ Λούντβιγκ, ιδρυτή του γερμανικού θεάτρου Grips, θα παρουσιαστεί σήμερα η επιτυχημένη αντιρατσιστική παιδική παράσταση Μια γιορτή στου Νουριάν, ο οποίος θα βρεθεί στην Αθήνα για να συζητήσει στη συνέχεια με τους σκηνοθέτες Παντελή Δεντάκη και Βασίλη Κουκαλάνι, καθώς και το κοινό, στο

στην ένωσή τους με το θείο, με όχημα τον εκστατικό περιστροφικό τους χορό, που εκτελείται συνοδεία μουσικής σούφι από όργανα όπως νέυ, μπεντίρ, κανονάκι, κεμεντζέ, αλλά και τραγούδι. Αφαιρώντας τους μαύρους μανδύες τους μένουν με λευκά ενδύματα για να ξαναγεννηθούν, περιστρέφονται γύρω από τον εαυτό τους και κυκλικά σε όλη τη σκηνή, σαν τον κοσμικό χορό των πλανητών γύρω από τον ήλιο, σε μια μυσταγωγία στο Θέατρο Badminton (Άλσος Γουδή), στις 9.00 μ.μ.

Θέατρο Πορεία (Τρικόρφων και 3ης Σεπτεμβρίου), στις 12.00 μ.

ΔΕΥΤΕΡΑ

Του νεκρού αδερφού Το βιβλίο του Κώστα Στοφόρου Του νεκρού αδερφού, που περιλαμβάνει 41 γράμματα σταλμένα κατά τη διάρκεια της θητείας του από την πρώτη γραμμή του μετώπου του εμφυλίου στους αδερφούς του στα 1947-48, καθώς και φωτογραφίες, έγγραφα και άλλα ντοκουμέντα, παρουσιάζουν οι ι-

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ agenda.avgi@gmail.com

Κυριάκος Χαραλαμπίδης Μια κορυφαία ποιητική φωνή της ελληνικής περιφέρειας, τον ποιητή, δοκιμιογράφο, μεταφραστή και για πολλά χρόνια διευθυντή Ραδιοφωνίας στο Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου και παραγωγό πολιτιστικών εκπομπών Κυριάκο Χαραλαμπίδη παρουσιάζει τη Δευτέρα ο Κύκλος Ποιητών, μαζί με τον ΟΠΑΝΔΑ του Δήμου Αθηναίων, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Κύκλος στο κέντρο». Τον ποιητή θα παρουσιάσει και θα συνομιλήσει μαζί του η κριτικός λογοτεχνίας Ανθούλα Δανιήλ, ενώ ο ίδιος θα διαβάσει ποιήματα από τις ένδεκα έως τώρα συλλογές του, με συντονιστή τον ποιητή Γιώργο Μπλάνα, ενώ στη συνέχεια θα προβληθεί το ντοκιμαντέρ «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα», σε σκηνοθεσία Γιάννη Ιωάννου, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου (Ακαδημίας 50), στις 7.00 μ.μ.

Αποχαιρετισμοί, καημοί, παράπονα, φωτογραφίες, σημειώσεις και ξεχασμένα γράμματα, αναμνήσεις, γλέντια, όλα αυτά που συνθέτουν τις ιστορίες του Καραγκιόζη μετανάστη, αφηγούνται ο Άθως Δανέλλης με τις φιγούρες του και ο Γιώργος Τζώρτζης με τα παραδοσιακά, σμυρναίικα, ρεμπέτικα αλλά και νεότερα τραγούδια που ερμηνεύουν ο Κώστας Δουμουλιάκας, η Αντιγόνη Μπούνα κι ο Δημήτρης Γκίνης κάθε Τρίτη του Μάρτη στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α και Σικίνου, Κυψέλη), στις 9.00 μ.μ.

ΤΕΤΑΡΤΗ

Ερωτικά

Ιρανικό σινεμά Unexposed Κινηματογραφικό διήμερο με την προβολή 9 βραβευμένων ντοκιμαντέρ που έχουν σκηνοθετήσει Ιρανές με θέμα τη θέση της γυναίκας στη χώρα (στα περσικά με αγγλικούς υπότιτλους) διοργανώνεται το Σαββάτο 9 και την Κυριακή 10 Μαρτίου, στο πλαίσιο της έκθεσης εικαστικών Unexposed, στην οποία συμμετέχουν 40 Ιρανές καλλιτέχνιδες με «μη εκτεθειμένα» έργα τους, ενώ την Παρασκευή, Ημέρα της Γυναίκας, θα πραγματοποιηθεί συζήτηση με θέμα «Γυναίκα, εικαστικά και κινηματογράφος» ανάμεσα στη δρα Γλωσσολογίας και Σημειολογίας Ασάλ Μπαγκερί Γκριφατόν, την επιμελήτρια της έκθεσης Φέρυ Μάλεκ - Μαντανί και την τεχνοκριτικό Ελένη Κυπραίου, στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης (Πειραιώς), στις 7.00 μ.μ.

Με βασικό θεματικό άξονα τα «Ερωτικά», η Μαρία Γιαννακάκη παρουσιάζει την τελευταία της ατομική έκθεση ζωγραφικής με έργα στα οποία χρησιμοποιεί μετάξι και ριζόχαρτο, κινεζική μελάνη, ακουαρέλες, παστέλ, ξυλομπογιές και σφραγίδες, διατηρώντας τα υλικά, την πινελιά, την ισορροπία ανάμεσα στο κενό και το μαύρο και τον δισδιάστατο χώρο της κινέζικης καλλιγραφίας, δημιουργώντας εικόνες που έχουν στο επίκεντρό τους την ανθρώπινη φιγούρα, στην Αίθουσα Τέχνης Τεχνοχώρος (Λεμπέση 4 και Μακρυγιάννη), στις 8.00 μ.μ.

μουσική σκηνή Αυλαία (Αγ. Όρους 15, Βοτανικός), στις 10.30 μ.μ.

ΠΕΜΠΤΗ

ΣΑΒΒΑΤΟ

Athens AnimFest Με ένα εκτεταμένο αφιέρωμα στα γαλλικά κινούμενα σχέδια, αλλά και συνολικά 167 ταινίες animation μικρού μήκους από την Ελλάδα και άλλες 33 χώρες, ξεκινά από σήμερα έως τις 13.3 το 8ο Διεθνές Φεστιβάλ Animation της Αθήνας, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ένα αφιέρωμα στο πολωνικό στούντιο Se-Ma-For, στον πολωνικής καταγωγής πρωτοπόρο Ρώσο δημιουργό Βλαντισλάβ Στάρεβιτς, αλλά και ταινίες από Τσεχία, Σλοβακία, Ουγγαρία, Εσθονία, Πολωνία, Λιθουανία, στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48, Κεραμεικός).

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Melios Balkana Mama Έχοντας ήδη ένα άλμπουμ στο ενεργητικό τους, ο Μέλιος Κατσαμάκης και οι Balkana Mama (Αλ. Λιβιτσάνος, πλήκτρα, Σπ. Πελεκάνος, κιθάρες, Π. Δανίκας, μπάσο, K. Σαλάπας, τύμπανα) θα βρεθούν απόψε για μια συναυλία γεμάτη από ethnic μουσικές, βαλκανικούς ήχους και swing ατμόσφαιρα, στη

Μανώλης Μητσιάς Διάλεξη για την παρουσίαση της σαρανταπεντάχρονης πορείας του στο ελληνικό τραγούδι δίνει απόψε ο Μανώλης Μητσιάς, ένας τραγουδιστής με σπάνιο ταλέντο, ήθος και σοβαρότητα, που συνεργάστηκε με κορυφαίους Έλληνες συνθέτες, ποιητές και στιχουργούς και για τη φωνή του έγραψαν κύκλους τραγουδιών ο Νίκος Γκάτσος και ο Μάνος Χατζιδάκις. Τη συζήτηση με το κοινό θα συντονίσει η Αγαθή Δημητρούκα στην Ανοιχτή Τέχνη (Ναυάρχου Νικοδήμου 2 και Φιλελλήνων), στις 7.00 μ.μ.

Κλασική κιθάρα Ρεσιτάλ κλασικής κιθάρας δίνει απόψε ο διάσημος σολίστ Ρομπέρτο Αουσέλ, ερμηνεύοντας έργα από την εποχή του μπαρόκ μέχρι τις μέρες μας, των S. L. Weiss, D. Scarlatti, J. Obrovska, A. Ruiz Pipo, καθώς και των δύο μεγάλων Αργεντινών συνθετών Astor Piazzolla και Atahualpa Yupanqui που θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Β. Σοφίας και Κόκκαλη), στις 8.30 μ.μ.

54

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Η ιταλική μπαλαφάρα Ναι, βεβαίως, ένα τεράστιο ποσοστό των Ιταλών, σχεδόν η μισή Ιταλία, έστειλε μια αρνητική ψήφο στη σημερινή πολιτική της Ευρώπης. Προσοχή: όχι αρνητική ψήφο στην ιδέα της ενωμένης Ευρώπης (οι Ιταλοί υπήρξαν πάντα φιλοευρωπαϊστές -άλλωστε ήταν στους ιδρυτές της Ενωμένης Ευρώπης-, ακριβώς όπως υπήρξαν πάντα φιλοαμερικάνοι), αλλά αρνητική ψήφο στην Ευρώπη που τους ωθεί σε μια πολιτική λιτότητας. Πρέπει όμως να πανηγυρίζουν οι Έλληνες για τα αποτελέσματα των ιταλικών εκλογών; Πρέπει να έχουν την αίσθηση πως παίρνουν κατά κάποιον τρόπο το αίμα τους πίσω; Νομίζω πως όχι. Οι διαφορές μεταξύ ημών και των Ιταλών είναι περισσότερες από τα κοινά μας σημεία. Όπως και η λιτότητα την οποία καλούνται να ακολουθήσουν οι Ιταλοί δεν έχει καμιά, μα καμιά, σχέση με τη δική μας. Αν ο κάτοικος μιας σχετικά φτωχής χώρας και ο κάτοικος μιας σχετικά πλούσιας χώρας καλούνται να κάνουν οικονομία στα έξοδά τους, άλλες επιπτώσεις έχει η μία οικονομία, άλλες η άλλη. Άλλα έχει να χάσει ο ένας, άλλα ο άλλος. Πολλοί από τους Ιταλούς που ψήφισαν όπως ψήφισαν, χάνουν απλώς τη βολή τους. Μήπως όμως οι Ιταλοί είναι πρωτοπόροι, μήπως από την περασμένη Δευτέρα πρέπει να αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση; Για να δούμε λιγάκι με ποια λογική ψήφισαν κατά του Βερολίνου. Τα πράγματα είναι γνωστά: ο Μπερλουσκόνι, προκειμένου να δικαιολογήσει την καταστροφική πολιτική του των τελευταίων είκοσι χρόνων και προκειμένου να ξαναμπεί στο πολιτικό παιχνίδι (μην ξεχνάμε, τα δικαστήρια είναι εκεί και τον περιμένουν...) ρίχνει όλο το φταίξιμο στους Γερμανούς. Δεν είναι ο μόνος που το κάνει στην Ευρώπη, αυτός όμως το κάνει πιο καλά, είναι άσος στο θέατρο και στο καραγκιοζιλίκι, όπως είναι άσος στον σινιέ λαϊκισμό («θα βγάλω από την τσέπη μου να πληρώσω τους φόρους των Ιταλών»). Η ψήφος που κατάφερε να ξανακερδίσει είναι και συνέπεια της πολιτικής του των είκοσι χρόνων, είναι η ψήφος που επιμένει στη διαφθορά, στο βόλεμα, στον ατομικισμό, στην απόλυτη χυδαιότητα, στην υπονόμευση του κοινοβουλευτισμού, στην υπόσχεση του πιο εύκολου, εγωϊστικού και χυδαίου πλουτισμού. (Α ναι, και στον αντικομμουνισμό: ουσιαστικά είναι ο τελευταίος στην Ευρώπη που βλέπει παντού κομμουνιστές και κομμουνιστικό κίνδυνο...). Ο Μπέπε Γκρίλο είναι η άλλη όψη του ίδιου νομίσματος. Κι εδώ κυριαρχεί ο απόλυτος λαϊκισμός, το κακό θέατρο (και μάλιστα χωρίς το χιούμορ του Μπερκλουσκόνι), η παντελής έλλειψη μιας πολιτικής πρότασης, η έμμεση υπονόμευση κάθε δημοκρατικού θεσμού, η συγγένεια με μια φασιστικής νοοτροπίας κινηματικότητα: όλοι είναι απατεώνες πλην αυτών που ψηφίζουν τα «πέντε αστέρια» κι όλοι θα κληθούν να δώσουν λόγο σε κάποιο λαϊκό δικαστήριο που θα ορίσει ο φωνακλάς κωμικός ηθοποιός-ηγέτης. Η σούπα του έχει λίγα καρυκεύματα από τον αριστερό λαϊκισμό, πολλά συστατικά από τον δεξιό λαϊκισμό και μυρίζει δικτατορίες που βάζουν την πολιτική στον γύψο. Η σημερινή Ιταλία, δημιούργημα του Μπερλουσκόνι, δεν έχει καμιά σχέση με την Ιταλία των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων ή με την άκρως πολιτικοποιημένη Ιταλία των δεκαετιών του ‘70 ή του ‘80. Είναι μια Ιταλία διαβρωμένη, άρρωστη, μεθυσμένη, ατομικίστρια. Από το πολύ να βλέπει ημίγυμνες γλάστρες στις μπερλουσκονικές τηλεοράσεις, έγινε η ίδια γλάστρα, στην οποία φυτρώνουν περίεργα φυτά. Αν οι Ιταλοί ψήφισαν όπως ψήφισαν, αυτό πρέπει να μας θλίβει. Στην οικονομίστικη, φιλελεύθερη Ευρώπη των τραπεζών που θέλει η Μέρκελ, η απάντηση δεν μπορεί να είναι ούτε ο Μπερλουσκόνι, ούτε ο Γκρίλο. Κι αν η γερμανική υπεροψία που διέσπασε την Ευρώπη σε δύο ταχύτητες ενέχει σοβαρούς κινδύνους για το μέλλον της ενωμένης ηπείρου, ο λαϊκισμός με τις γκρίζες αντιδημοκρατικές σκιές του θα είναι ο θάνατός της.

Ο Νομπέλίστας ποιητής του 2011, Τούμας Τρανστρέμερ

Στα άδυτα των Νομπέλ Δεν ξέρω πώς φανταζόμουν τα γραφεία της Σουηδικής Ακαδημίας ίσως πολυτελή, κάπως ψυχρά, με έναν αέρα επισημότητας και τυπικότητας. Τα γραφεία όμως που είδα την περασμένη εβδομάδα (από τους λίγους τυχερούς που μπόρεσαν να εισβάλουν εκεί όπου αποφασίζονται τα σπουδαιότερα λογοτεχνικά, και όχι μόνο, βραβεία του κόσμου) ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Κανονικά γραφεία, με παλιά έπιπλα αλλά και κομπιούτερ, με σακάκια κρεμασμένα στους τοίχους, με άδεια φλιτζάνια από καφέδες δίπλα στις θέσεις των (όχι αναγκαστικά γραβατοφορεμένων) υπαλλήλων. Και κυρίως άφθονες βιβλιοθήκες. Με βιβλία από όλο τον κόσμο, κατανεμημένα όχι κατά χώρες, αλλά κατά συγγραφείς. Τα κοιτάζεις και ξέρεις ότι ένας από αυτούς θα είναι ο επόμενος νομπελίστας, κι ύστερα ο επόμενος και πάει λέγοντας, ώς το τέλος του κόσμου. Βρέθηκα στη Σουηδία για να επισκεφτώ έναν νομπελίστα. Έναν από τους σπουδαιότερους ποιητές της εποχής μας, βραβείο Νομπέλ Λογοτεχνίας του 2011, τον Τούμας Τρανστρέμερ (όλο το έργο του κυκλοφορεί σε έναν τόμο από τις εκδόσεις Printa σε μετάφραση του Βασίλη Παπαγεωργίου, καθηγητή σε σουηδικό πανεπιστήμιο, κάτοικο της Σουηδίας από τα 20 του χρόνια). Ο εξαιρετικά δημοφιλής στη χώρα του Τρανστρέμερ είχε μια τρομερή ατυχία στη ζωή του: στα 59 του χρόνια (σήμερα είναι 82 ετών) ένα εγκεφαλικό τού ακινητοποίησε τη δεξιά πλευρά του σώματός του και του αφαίρεσε την ικανότητα ομιλίας. Παρά την αναπηρία αυτή, ο Τρανστρέμερ, με τη βοήθεια της γυναίκας του Μόνικα, εξακολουθεί να δέχεται -επιλεκτικά- δημοσιογράφους στο μικρό και με εξαιρετική θέα διαμέρισμά του στη Στοκχόλμη. Ό,τι δεν μπορεί να εκφράσει ο ίδιος, το λένε τα μάτια και το χαμόγελό του, το λέει η γυναίκα του κοιτάζοντάς

τον στα μάτια. Και το λέει ο ίδιος παίζοντας με το καλό του αριστερό χέρι πιάνο - ένα δώρο που έκανε στις «Κεραίες της εποχής μας» και που θα δούνε οι Έλληνες τηλεθεατές όταν θα προβληθεί το αφιερωμένο σε αυτόν επεισόδιο. Λυρικός ποιητής, λιτός στα εκφραστικά του μέσα, με τη σουηδική φύση πανταχού παρούσα στα ποιήματά του, ο Τρανστρέμερ τραγούδησε το ανθρώπινο δράμα πηγαίνοντας κατ’ ευθείαν στην ουσία των πραγμάτων, χωρίς περιττές φιοριτούρες. Τα όνειρα, τα ταξίδια, η μουσική και οι σιωπές εξακολουθούν και σήμερα να εμπνέουν τα ποιήματά του - το εγκεφαλικό δεν τον εμπόδισε να συνεχίσει να γράφει ποίηση. Λίγες μέρες πριν μας συναντήσει, βρισκόταν σε ταξίδι στην Αφρική. Και η δική μας συνέντευξη ήταν η τελευταία μιας σειράς συνεντεύξεων που έδωσε με την ευκαιρία του Νομπέλ. Τώρα, μας είπε η γυναίκα του, θα γυρίσει στην ποίησή του. Και στη σιωπή του. Ας γυρίσουμε όμως κι εμείς στη Σουηδική Ακαδημία, που αυτόν τον καιρό φιλοξενεί μια μεγάλη έκθεση για τον νομπελίστα ποιητή. Ο Περ Βέστμπεργκ, ένας από τους επιφα-

νέστερους ακαδημαϊκούς και παλιός φίλος του Τρανστρέμερ εξηγεί ότι οι Σουηδοί καθυστερούσαν για χρόνια να δώσουν το βραβείο στον ποιητή, φοβούμενοι μήπως κατηγορηθούν ότι ευλογούν τα γένια τους. Μπροστά στον φακό μιλάμε για τη λογική των Νομπέλ (η εντύπωσή μου, του λέω, είναι πως η Ακαδημία άλλοτε βραβεύει καταξιωμένους διεθνώς συγγραφείς που το αξίζουν, όπως τον Λιόσα, κι άλλοτε προτείνουν καλούς συγγραφείς γνωστούς στη χώρα τους, αλλά όχι διεθνώς, όπως τη Μίλερ???αν το δούμε εκ των υστέρων, ίσως να έχετε και δίκιο, μου απαντά, αλλά δεν υπάρχει κανένα σχέδιο, καμιά πρόθεση. Υπάρχουν γύρω στις 380 προτάσεις κάθε χρόνο, κι από αυτές αποφασίζεται ο νικητής), εκτός φακού μού εξομολογείται ότι τόσο ο Ίταλο Καλβίνο όσο και ο Ζέμπαλντ θα έπαιρναν οπωσδήποτε το Νόμπελ αν δεν προλάβαινε τα βραβεία ο θάνατος. Η αίθουσα στην οποία μιλάμε, είναι η αίθουσα στην οποία συνεδριάζει κάθε εβδομάδα, όλο τον χρόνο, η επιτροπή για να φτάσει τελικά στις πέντε υποψηφιότητες που θα συζητηθούν στο τέλος («μα είναι αλήθεια ότι μερικές φορές δίνετε το βραβείο για πολιτικούς λόγους;» «Όχι. Δίνουμε το βραβείο, σε όποιον, κατά τη γνώμη μας, το αξίζει. Αν όμως το βραβείο σε ορισμένες περιπτώσεις, βοηθάει και πολιτικά, αυτό δεν είναι κακό»). Σε μια γωνία, σε ένα τραπεζάκι, βλέπω τέσσερα βιβλία με μεταφρασμένα σε διάφορες γλώσσες ποιήματα της Κικής Δημουλά (στα σουηδικά την έχει μεταφράσει ο Ίνγκμαρ Ρεντίν, μεταφραστής και του «Άξιον Εστί»). Δεν ξέρω αν είναι τοποθετημένα εκεί λόγω της επίσκεψής μας, ως κίνηση αβροφροσύνης, ή αν τυχαίνει να συζητάνε αυτές τις μέρες το έργο της. Ρωτώ διακριτικά τον Βέστμπεργκ, δεν μου απαντά.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 MAΡΤΙΟΥ 2013

55

OIKOΛΟΓΙΑ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Λ. ΣΤΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ L.Stavrogianni@avgi.gr

Νέα αναβολή στην υπόθεση Μall

Από αναβολή σε αναβολή οδηγείται η εκδίκαση της υπόθεσης Μall στο Μαρούσι. Νέα δικάσιμος ενώπιον της Ολομέλειας του ΣτΕ ορίστηκε η 5η Απριλίου, ενώ είχε προγραμματιστεί για την Παρασκευή 1η Μαρτίου. Με την αίτηση ακύρωσης αναμένεται να κριθεί ευθέως η συνταγματικότητα δύο «ολυμπιακών» νόμων 2947/2001 «θέματα ολυμπιακής φιλοξενίας, έργων ολυμπιακής υποδομής» και 3207/ 3003 «ρύθμιση θεμάτων ολυμπιακής προετοιμασίας και άλλες διατάξεις», με τις οποίες, κατά παράβαση της ισχύουσας διαδικασίας, καθορίστηκαν χρήσεις γης, όροι δόμησης, ρυμοτομικό σχέδιο κ.λπ. σε εκτός σχεδίου περιοχή. Το Ε’ τμήμα του ΣτΕ είχε παραπέμψει το θέμα στην Ολομέλεια λόγω της σπουδαιότητάς του με την απόφαση 391/2008. Μεταξύ άλλων, με την εν λόγω απόφασή του, είχε αποφανθεί: «Οι συγκεκριμένες αυτές ρυθμίσεις του Ν. 2947/2001 επιφέρουν... ανεπίτρεπτη κατ’ άρθρο 24 παρ. 1 και 2 του Συντάγματος επιδείνωση του οικιστικού περιβάλλοντος και των όρων διαβίωσης των κατοίκων, όπως είχαν διαμορφωθεί με το προϊσχύσαν πολεοδομικό καθεστώς, εφόσον με αυτές μεταβάλλονται στη συγκεκριμένη περιοχή επί τα χείρω οι χρήσεις γης με την επιβολή δυσμενέστερων από την άποψη της επιβάρυνσης του περιβάλλοντος χρήσεων, αυξάνεται δε σ’ αυτή ο μέσος συντελεστής δόμησης, με συνέπεια να αυξάνεται σε σχέση με το παρελθόν ο αριθμός των δυναμέ-

νων να οικοδομηθούν συνολικά στην περιοχή επιφανειών. Περαιτέρω οι ρυθμίσεις αυτές, οι οποίες μάλιστα προβλέπονται ως πάγιες για την περίοδο μετά τη λήξη των Ολυμπιακών Αγώνων, θεσπίστηκαν χωρίς ούτε στον ίδιο τον νόμο ούτε στην εισηγητική του έκθεση να γίνεται επίκληση ειδικού πολεοδομικού λόγου, ο οποίος επέβαλλε τη μεταβολή προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση των πολεοδομικών ρυθμίσεων που είχαν καθιερωθεί με το μέχρι τότε ισχύον οικείο Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (με πράξη, δηλαδή, εκδοθείσα επί τη βάσει σταθμίσεων και εκτιμήσεων προβλεπομένων από την πάγια πολεοδομική διαδικασία) σχετικά με τις χρήσεις γης στο συγκεκριμένο οικοδομικό τετράγωνο και με τον μέσο συντελεστή δόμησης στην οριοθετούμενη περιοχή. Ούτε από τα οικεία πρακτικά των συζητήσεων του νόμου ενώπιον του οικείου τμήματος διακοπής εργασιών της Βουλής του θέρους 2001, ούτε εξάλλου από τα πρακτικά συζητήσεων της Βουλής σχετικά με τον μεταγενέστερο νόμο 3010/2002 προκύπτει ότι ελήφθη υπόψη τέτοιος ειδικός και συγκεκριμένος πολεοδομικός λόγος, ο οποίος, συνδυαζόμενος τυχόν με στάθμιση και άλλων μη αμιγώς πολεοδομικών αναγκών, θα καθιστούσε ενδεχομένως, ύστερα από εκτίμηση των επιπτώσεων στο οικιστικό περιβάλλον, επιτρεπτές συνταγματικά τις συγκεκριμένες δυσμενείς, κατ’ αρχήν, για το περιβάλλον μεταβολές».

ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΡΥΠΟΙ ΜΕ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΠΛΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΟΡΙΟΥ ΤΙΜΕΣ

Εκρηκτική η σύσταση του νέφους του Μνημονίου Με τη βούλα τεσσάρων πανεπιστημίων και τριών ερευνητικών κέντρων πιστοποιείται πλέον ότι βασική πηγή σε ποσοστό άνω του 80% του νέφους της αιθαλομίχλης στα αστικά κέντρα είναι, μετά τη βίαιη αλλαγή στον τρόπο θέρμανσης λόγω του ακριβού πετρελαίου, η εκτεταμένη καύση ξύλων σε τζάκια και ξυλόσομπες. Οι μετρήσεις και οι χημικές αναλύσεις που διεξήγαγαν το χρονικό διάστημα 10 Ιανουαρίου - 10 Φεβρουαρίου σε πέντε πόλεις Αθήνα (περιοχές Θησείου, Αγίας Παρασκευής, Πεντέλης), Θεσσαλονίκη, Πάτρα, Ιωάννινα και Ηράκλειο- έδειξαν εκπομπές αιωρουμένων σωματιδίων δεκαπενταπλάσιες του ορίου. Σε ποσοστό άνω του 90% το «περιεχόμενο» των ρύπων ήταν τα υπέρλεπτα σωματίδια με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα (PM2.5), τα οποία θεωρούνται ιδιαίτερα επικίνδυνα για την υγεία καθώς διεισδύουν στα πνευμόνια και επικάθονται στις κυψελίδες. Όπως είναι γνωστό, το ΥΠΕΚΑ μετρά και ανακοινώνει μόνον τις τιμές αιωρούμενων σωματιδίων διαμέτρου μεγαλύτερης των PΜ 10. Σύμφωνα με τα πρώτα συμπεράσματα που παρουσίασαν την Πέμπτη οι επιστήμονες στις εγκαταστάσεις του «Δημόκριτου»: o Οι μέγιστες ωριαίες συγκεντρώσεις αιωρούμενων σωματιδίων με ετήσιο μέσο όρο τα 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα στην Ε.Ε., στο Θησείο έφτασαν τα 300 μικρογραμμάρια και στο κέντρο της Πάτρας τα 200. o Τα υψηλά επίπεδα ρύπανσης καταγράφονται από τις επτά το βράδυ μέχρι τις τρεις το πρωί, ενώ εντοπίστηκαν συγκεντρώσεις αερίων τοξικών ενώσεων, όπως το-

Οι μετρήσεις και οι χημικές αναλύσεις που διεξήγαγαν το χρονικό διάστημα 10 Ιανουαρίου - 10 Φεβρουαρίου σε πέντε πόλεις 3 ερευνητικά κέντρα έδειξαν εκπομπές αιωρουμένων σωματιδίων δεκαπενταπλάσιες του ορίου

λουόλια, ξυλόλια κ.λπ. με διπλάσιες ή και τριπλάσιες από τις αντίστοιχες συγκεντρώσεις, κατά τις ώρες κυκλοφοριακής αιχμής. Αυτό μαρτυρά την καύση επεξεργασμένων ξύλων και άλλων ακατάλληλων υλικών. Αξίζει να σημειωθεί ότι επετράπη με απόφαση του... κάποτε υπουργού ΠΕΚΑ Γ. Παπακωνσταντίνου η καύση βιομάζας σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, χωρίς να θεσμοθετηθεί μηχανισμός πιστοποίησης και διαδικασίες ελέγχου. o Τις κρύες νύχτες με θερμοκρασία κάτω των 5 βαθμών Κελσίου, με άπνοια, τα μικροσωματίδια και οι αέριοι ρύποι παγιδεύονται σε ένα στρώμα έως 400 μέτρων πάνω από το έδαφος. o Οι καιρικές συνθήκες που επικράτησαν τον φετινό χειμώνα (υψηλές θερμοκρασίες, ο φετινός Ια-

νουάριος ήταν περίπου κατά 3,5 βαθμούς θερμότερος του περσινού, δυνατός αέρας και βροχή) περιόρισαν πολύ τη συχνότητα των επεισοδίων ρύπανσης. Ενδεικτικά, στο Θησείο οι συγκεντρώσεις των PM2.5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, έξι νύχτες, κατά τη διάρκεια των 30 ημερών των μετρήσεων. Σε τρεις από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Παρόμοια εικόνα επικρατεί και στις άλλες πόλεις. Π.χ. στην Πάτρα οι συγκεντρώσεις των PM2.5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο δώδεκα νύχτες κατά τη διάρκεια του μήνα των μετρήσεων. Σε πέντε από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια. Στα Ιωάννινα ο αριθμός των υπερβάσεων των 50 μικρογραμμαρίων ήταν 19 νύχτες και σε πέντε από αυτές ξεπεράστηκαν και τα 100. Ο μικρότερος αριθμός υπερβάσεων, μία νύχτα πάνω από 50 μικρογραμμάρια, καταγράφηκε στο Ηράκλειο Κρήτης, όπου οι θερμοκρασίες είναι υψηλότερες. Οι μετρήσεις έγιναν στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ - Θαλής στο οποίο συμμετέχουν ερευνητικές ομάδες ατμοσφαιρικής χημείας και φυσικής των πανεπιστημίων: Αιγαίου (καθηγητής Χ. Πηλίνης), Πατρών (καθ. Σ. Πανδής), Κρήτης (καθ. Ν. Μιχαλόπουλος), Ιωαννίνων (επ. καθ. Ν. Χατζηαναστασίου) και των ερευνητικών κέντρων ΕΚΕΦΕ «Δημόκριτος» (δρ Κ. Ελευθεριάδης, δ/ντής Ερευνών), Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών δρ Ε. Γερασόπουλος, δ/ντής Ερευνών) και Georgia Institute of Technology (καθ. Α. Νένες).

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

56

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ - ΕΥΡΩΠΗ

Και μη... χειρότερα! Άκρως απογοητευτική η φετινή παρουσία...

TOY BΑΣΙΛΗ ΓΑΛΟΥΠΗ

Η κατηφόρα του ελληνικού ποδοσφαίρου συνεχίζεται σε όλα τα επίπεδα. Με αποκορύφωμα και την ευρωπαϊκή... κατεδάφιση, αφού για πρώτη φορά μετά το 2006 οι ελληνικές ομάδες κατάφεραν φέτος να συγκεντρώσουν τόσους λίγους πόντους. Ήταν, μάλιστα, η τρίτη χειρότερη συγκομιδή από το 2000 και ύστερα. Με εξαίρεση τον Ολυμπιακό, που τουλάχιστον κατάφερε να δώσει και δύο (έστω ανεπιτυχείς) αγώνες τον Φεβρουάριο, οι υπόλοιπες ομάδες μείνανε εκτός Ευρώπης είτε το καλοκαίρι είτε λίγο αργότερα... Αυτό είχε συνέπεια η Ελλάδα να συγκεντρώσει στην ειδική βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ για τη σεζόν 2012/13 μόλις 4.400 β. Εξακολουθεί, βέβαια, να βρίσκεται στην 11η θέση, όμως για πόσο ακόμα; Η Τουρκία και η Ελβετία, που ακολουθούν, πλησιάζουν όλο και περισσότερο. Να σημειωθεί ότι στη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ παίζει ρόλο και με πόσες ομάδες εκπροσωπείται η κάθε χώρα στην Ευρώπη. Όμως όπως και να έχει, η φετινή ελληνική παρουσία ήταν άκρως απογοητευτική και ενδεικτική του φτωχού επιπέδου του ελληνικού πρωταθλήματος, αλλά και των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. Στην περίπτωση που η Ελλάδα πέσει κάτω από τη 12η θέση, τότε και ο πρωτα-

θλητής θα παίζει προκριματικά για το Τσάμπιονς Λιγκ από τη σεζόν 2014/15. Ας δούμε, όμως, τη συγκομιδή των ελληνικών ομάδων στη βαθμολογία της ΟΥΕΦΑ από το 2000 και ύστερα ώστε να είναι ευκολότερη η σύγκριση: 2000: 5.416 2001: 6.750 2002: 11.250 2003: 7.166 2004: 4.166 2005: 6.166 2006: 3.333 2007: 4.666 2008: 7.500 2009: 6.500 2010: 7.900 2011: 7.600 2012: 7.600 2013: 4.400 Ελάχιστες οι νίκες... Το ευρωπαϊκό «κραχ» φαίνεται κι από τις ελάχιστες νίκες που κάνανε οι ελληνικές ομάδες: o Ο Ολυμπιακός πέτυχε τις περισσότερες νίκες. Συνολικά τρεις στον όμιλο Τσάμπιονς Λιγκ (δύο με Μονπελιέ και μια με Άρσεναλ). o Ο Παναθηναϊκός έκανε δυο νίκες με τη Μάδεργουελ στα προκριματικά Τσάμπιονς Λιγκ και μόνο μία στον όμιλο του Γιουρόπα Λιγκ (επί της Μάριμπορ).

* Ο ΠΑΟΚ δύο νίκες στα προκριματικά του Γιουρόπα Λιγκ με Γεχούντα και μία με Ραπίντ στα προκριματικά. * Ο Αστέρας Τρίπολης και ο Ατρόμητος δεν μπόρεσαν να κερδίσουν σε κάποια από τα ματς που έδωσαν στους προκριματικούς το καλοκαίρι.

Κι άλλο αρνητικό ρεκόρ... Θα πρέπει να αναφερθεί ότι η τελευταία δεκαετία ήταν και η χειρότερη από πλευράς παρουσίας ελληνικών ομάδων στην Ευρώπη. Με λίγα λόγια, από το 2003 μέχρι και φέτος καμία ομάδα δεν μπόρεσε να εξασφαλίσει την πρόκριση έστω στην προημιτελική φάση μιας ευρωπαϊκής διοργάνωσης. Κάτι που συμβαίνει για πρώτη φορά από τη δεκαετία του ‘60. Οι σημαντικότερες επιτυχίες από το 2003 ήταν οι προκρίσεις από τους ομίλους Τσάμπιονς Λιγκ στην επόμενη φάση δύο φορές του Ολυμπιακού (2009-10 και 2007-08) και μια φορά του Παναθηναϊκού (2008-09). Αντίστοιχα υπήρξαν κι έξι προκρίσεις στο Γιουρόπα Λιγκ για τους αγώνες του Φεβρουαρίου (ΠΑΟΚ δυο φορές, Άρης, Παναθηναϊκός και δυο φορές Ολυμπιακός). Η τελευταία φορά, λοιπόν, που μια ελληνική ομάδα μπόρεσε να μπει στην φάση των «8» σε ευρωπαϊκή

Οι δύο νίκες του Ολυμπιακού επί της Μονπελιέ η εξαίρεση που επιβεβαίωσε τον κανόνα...

διοργάνωση ήταν το 2002-03, όταν ο Παναθηναϊκός προκρίθηκε στα προημιτελικά του κυπέλλου ΟΥΕΦΑ κι αποκλείστηκε από την Πόρτο του Μουρίνιο. Φυσικά, γυρνώντας τον χρόνο προς τα πίσω, θα δούμε μεγάλες επιτυχίες των ελληνικών ομάδων, όπως τη συμμετοχή του Παναθηναϊκού στους «8» του Τσάμπιονς Λιγκ (200102), αλλά και του Ολυμπιακού (199899). Το 1995-96 ο Παναθηναϊκός είχε συμμετάσχει στον ημιτελικό του Τσάμπιονς Λιγκ κι αποκλείστηκε από τον Άγιαξ, όπως είχε γίνει και το 1985 με την Λίβερπουλ. Η ΑΕΚ είχε προκριθεί δύο φορές στους «8» του Κυπελλούχων (1997 και 1998), όπως και ο Ολυμπιακός το 1993, ο Πανιώνιος το 1999, αλλά και η Λάρισα το 1985. Ενδεικτικά, εξάλλου, να υπενθυμίσουμε το 1971 και το Ουέμπλεϊ για

τον Παναθηναϊκό, την πρόκριση στον ημιτελικό ΟΥΕΦΑ του 1977 για την ΑΕΚ, αλλά και την οκτάδα από τον ΠΑΟΚ στο Κυπελλούχων, όταν έμεινε εκτός από τη Μίλαν το 1974. Όσο για τη μακρινή δεκαετία του ‘60, εκεί η ΑΕΚ είχε φτάσει στους «8» του Κυπέλλου Πρωταθλητριών (σήμερα Τσάμπιονς Λιγκ) το 1968-69. Σε σχέση με το παρελθόν η σημερινή παρουσία των ελληνικών ομάδων στην Ευρώπη μοιάζει αποκαρδιωτική. Ισχύει το «κάθε πέρυσι και καλύτερα». Η έλλειψη οργάνωσης, οι χρόνιες παθογένειες του ποδοσφαίρου μας, η αδυναμία να ακολουθήσει τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, η απουσία ανταγωνιστικού πρωταθλήματος και εσχάτως η οικονομική κρίση φαίνεται ότι δώσανε τη χαριστική βολή. Και το τρένο μοιάζει να έχει χαθεί...

ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΕΛΛΗΝΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ ΣΤΗΝ ΑΓΓΛΙΑ

Θέρμανση στα ελληνικά σχολεία μέσω του... ποδοσφαίρου Τουρνουά στο Λιντς με 24 συμμετοχές και νικήτρια την ομάδα της Μποτσουάνα...

ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΣΑΡΡΗ

Μολονότι βρίσκονται στο εξωτερικό, δεν ρίχνουν «μαύρη πέτρα» στην ταλαιπωρημένη χώρα τους και κάνουν ό,τι μπορούν για να βοηθήσουν! Με πρωτοβουλία Ελλήνων φοιτητών, μελών του «Δεσμού», διεξήχθη στο Λιντς της Αγγλίας ποδοσφαιρικό τουρνουά, τα έσοδα του οποίου θα διατεθούν για τη θέρμανση ελληνικών σχολείων! Η διοργάνωση είχε μεγάλη επιτυχία. Πήραν μέρος φοιτητές από όλο τον κόσμο και έστειλαν το μήνυμα της αλληλεγγύης μέσω του ποδοσφαίρου... Ο «Δεσμός» αποτελεί ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο που έχει σκοπό να αξιοποιήσει το πάσης φύσεως «πλεόνασμα» των πολιτών, ώστε να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση διαπιστωμένων ανθρωπιστικών και κοινωνικών αναγκών. Ο Κυριάκος Κυριακόπουλος, μέλος του σωματείου, είναι φοιτητής στην Αγγλία και για τον σκοπό αυτόν εργάζεται εντατικά στη Μεγάλη Βρετανία. Τα παιδιά του «Δεσμού» επικοινωνούν με ιδρύματα καθημερινά και καταγράφουν τις ανάγκες που υπάρχουν. Στη συνέχεια έρχονται σε επαφή με ιδιώτες και εταιρείες ώστε να βρεθούν τρόποι για την κάλυψη των

αναγκών. «Ψάχνουμε εύκολους, διασκεδαστικούς και πρακτικούς τρόπους με τους οποίους θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε», τονίζει στην «Αυγή» ο Κυριάκος και προσθέτει: «Κάπως έτσι λοιπόν γεννήθηκε και η σκέψη για το φιλικό τουρνουά στο Πανεπιστήμιο του Λιντς». Στην πόλη του Δυτικού Γιόρκσαϊρ υπάρχουν πολλοί συμπατριώτες μας, είτε μετανάστες είτε φοιτητές. «Συζητάμε όλα τα θέματα που απασχολούν την Ελλάδα και με την κρίση πλέον είναι πολλά. Ωστόσο, καταλάβαμε ότι με τη συζήτηση δεν γίνεται κάτι και αποφασίσαμε να κάνουμε αυτό το τουρνουά. Έγινε σε συνεργασία με τη σχολή μηχανολόγων και η συμμετοχή ήταν μεγάλη. Είχαν συγκεντρωθεί 34 ομάδες, όμως λόγω έλλειψης χρόνου και χώρου αποφασίσαμε να διεξαχθεί με 24. Οι συμμετοχές ήταν από χώρες όλου του κόσμου και νικήτρια αναδείχθηκε η ομάδα της Μποτσουάνα» λέει ο Κυριάκος. Και όπως τονίζουν τα παιδιά που δραστηριοποιούνται, οι πρωτοβουλίες αυτές θα συνεχιστούν! Από την πρώτη στιγμή η στήριξη ήταν πολύ μεγάλη. Οι φοιτητές ενημέρωσαν με e-mail για την πρόθεσή τους και αμέσως «έσπασαν τα τηλέφωνα» από εθελοντές που

ήθελαν να βάλουν το λιθαράκι τους στην προσπάθεια. Συγκεντρώθηκαν 40 εθελοντές που βοήθησαν το τουρνουά, ενώ μεγάλο μέρος των υλικών που χρησιμοποιήθηκαν (μπλουζάκια, μετάλλια κ.λπ.) αγοράστηκαν ή χορηγήθηκαν από ελληνικές εταιρείες. Ήταν καλεσμένη και η ελληνική κοινότητα της πόλης, ωστόσο οι υποχρεώσεις και το σχολείο των παιδιών δεν της επέτρεψαν να έχει την εκπροσώπηση που θα ήθελε. Η σημαντική αυτή πρωτοβουλία, ο «Δεσμός», σε συνεργασία με μεγάλη ελληνική καπνοβιομηχανία, προσπαθεί να συγκεντρώσει χρήματα για την προμήθεια πετρελαίου θέρμανσης σε σχολεία της Ελλάδας, στα οποία τα παιδιά παγώνουν, πληρώνοντας χωρίς να φταίνε τις πολιτικές που μας έχουν οδηγήσει σε αυτό το σημείο. «Βάζουμε πετρέλαιο σε σχολεία σε όλη την Ελλάδα. Έχουμε ξεκινήσει ήδη και έχουμε προχωρήσει σε παροχή πετρελαίου σε 20 σχολεία μέχρι στιγμής. Μέχρι το τέλος του μήνα υπολογίζουμε να έχουμε φτάσει τα 30. Ο καθένας μπορεί να πάρει μέρος και να βοηθήσει βάζοντας χρήματα σε τραπεζικό λογαριασμό. Περισσότερες πληροφορίες μπορεί να βρει στην ιστοσελίδα μας (σ.σ.: www.desmos.org)», προσθέτει ο Κυριάκος.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

57

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ

Ως... σωτήρα του ελληνικού αθλητισμού παρουσίασε ο υφυπουργός Αθλητισμού Γιάννης Ιωαννίδης τον πρωθυπουργό. Λόγω της προσωπικής παρέμβασης του άλλοτε μπασκετμπολίστα και προπονητή και όχι λόγω της γενικής κατακραυγής της ανάλγητης κυβερνητικής πολιτικής και στον αθλητισμό, ο Αντώνης Σαμαράς έδειξε τη... μεγαλοψύχια του και οι αθλητικές ομοσπονδίες θα πάρουν για το 2013 κοντά στα 25 εκατομμύρια ευρώ, έναντι 13,8 εκατομμυρίων που είχε προϋπολογίσει αρχικά η... τρόικα (έναντι 35 εκατομμύριων ευρώ πέρσι και 53,5 το 2009). Την πληροφορία ότι «η τρόικα δεν μας άφησε να δώσουμε μεγαλύτερες επιχορηγήσεις» την έδωσε ο ίδιος ο Ιωαννίδης, εν τη ρύμη του λόγου του, στη διάρκεια της συνέντευξης τύπου την περασμένη Τετάρτη, της πρώτης από την ανάληψη της τρικομματικής κυβέρνησης από τον περασμένο Ιούνιο, χαρακτηρίζοντας μάλιστα «τραγική» την περικοπή της τάξης του 60% και 80%, που είχε αρχικά επιβληθεί! Παράλληλα το αρμόδιο για τον αθλητισμό κυβερνητικό στέλεχος έβαλε... φωτοστέφανο στον κ. Σαμαρά, αποκαλύπτοντας ότι με δική του παρέμβαση θα δοθούν άλλα 10-11 εκατομμύρια ευρώ, χωρίς όμως να διευκρινίσει αν ο πρωθυπουργός απέκτησε «ευαισθησίες» για τον αθλητισμό τις τελευταίες μέρες, γιατί, αν τις είχε και νωρίτερα, θα έπρεπε να είχαν καταγραφεί -λογικά- και στον προϋπολογισμό που ψηφίστηκε στη Βουλή! Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών ανέδειξαν πανηγυρικά ότι «το ψέμα έχει κοντά ποδάρια»! Έγκαιρα ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ είχε αναδείξει τον ρόλο της τρόικας και της Task Force στην προσπάθεια εξαθλίωσης του ελληνικού αθλητισμού, αλλά τότε ο Ιωαννίδης «διερρήγνυε τα ιμάτιά του» διαψεύδοντας τις καταγγελίες του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το ποιος δικαιώνεται μπορείται εύκολα να το αντιληφθείτε από την παράθεση των ντοκουμέντων της Βουλής, συγκρίνοντας με την εξέλιξη των γεγονότων. Όσο για το ποιος θα δικαιωθεί στο μέλλον, είναι καλύτερα να μην φθάσουμε στη... νεκροψία!

Ο Τάσος Κουράκης είχε έγκαιρα καταγγείλει τις προθέσεις της τρόικας για τον ελληνικό αθλητισμό, αλλά τότε ο Γιάννης Ιωαννίδης διέψευδε τα πάντα...

ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΩΝ

Τα ψέμα έχει κοντά... ποδάρια!

σκέψεις Task Force σε όλα τα υπουργεία. Η αποστολή αυτών των επισκέψεων είναι ο υποτιθέμενος έλεγχος της δημοσιονομικής κατάστασης, η αξιολόγηση των υπηρεσιών κάθε υπουργείου και των εποπτευόμενων φορέων, αλλά ο τελικός στόχος είναι η επιβολή πολιτικών που διαλύουν κάθε πλευρά της κοινωνικής πρόνοιας. Για τον αθλητισμό ειδικότερα οι επισκέψεις αυτές σημαίνουν κάτι παραπάνω από δραματική μείωση των επιχορηγήσεων, γεγονός που ήδη γνωρίζουμε. Σημαίνουν απόλυτη αποχώρηση του κράτους από τη συνταγματική του υποχρέωση να στηρίζει τον αθλητισμό, σημαίνουν επιβολή συρρίκνωσης του αντικειμένου μέσω κατάργησης ή συγχώνευσης φορέων, που εξυπηρετούν κρίσιμους τομείς του αθλητισμού, σημαίνουν πλήρη ιδιωτικοποίηση δημόσιων αθλητικών χώρων, σημαίνουν μαζικές απολύσεις εργαζομένων και ουσιαστική κατάργηση του αθλητισμού. Ο αθλητισμός θα είναι ιδιωτικός και επί πληρωμή μόνο για όσους αντέχουν. Ερωτάται ο υπουργός: o Τι απαίτησαν η τρόικα και οι Σουηδοί ελεγκτές της Task Force κατά την πρόσφατη ‘επίσκεψη’ στο υφυπουργείο Αθλητισμού;

Ο ρόλος της Task Force στην προσπάθεια εξαθλίωσης του ελληνικού αθλητισμού... o Αληθεύει ότι αξίωση της τρόικας εί-

ναι η πλήρης κατάργηση των επιχορηγήσεων για τον αθλητισμό και η μετατροπή των Εθνικών Αθλητικών Ομοσπονδιών σε Ανώνυμες Εταιρείες; o Αληθεύει ότι η τρόικα απαίτησε μαζικές απολύσεις εργαζομένων των Αθλητικών Ομοσπονδιών, των Εθνικών Αθλητικών Κέντρων και της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού; o Σε ποιο βαθμό η κυβέρνηση, ο υπουργός και ειδικά ο υφυπουργός Αθλητισμού είναι διατεθειμένοι να υποκύψουν στις ανάλγητες ορέξεις των δανειστών και στην καταστροφή του ελληνικού αθλητισμού;».

Η απάντηση του Ιωαννίδη... Την 1η Φεβρουαρίου, με κοινοποίηση στις 4 Φεβρουαρίου, απάντησε ο Γιάννης Ιωαννίδης:

«Σε απάντηση της ερώτησης του βουλευτή κ. Τ. Κουράκη σάς γνωρίζουμε τα εξής: Τα όσα περιγράφονται και αναφέρονται στο κείμενο της ερώτησης εξ ολοκλήρου δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα και στερούνται έστω και μικρής σχέσης με την αλήθεια. Κατηγορηματικά απαντούμε ότι ουδεμία επίσκεψη της «τρόικας» ή Σουηδών η οποιασδήποτε άλλης εθνικότητας ελεγκτών της Τask Force πραγματοποιήθηκε στη ΓΓΑ ή στο γραφείο του αρμόδιου υφυπουργού και ως εκ τούτου ουδεμία απαίτηση ή αξίωση υποβλήθηκε, είτε για κατάργηση των επιχορηγήσεων είτε για μετατροπή των αθλητικών ομοσπονδιών σε ανώνυμες εταιρείες είτε για μαζικές απολύσεις στις Ομοσπονδιες ή στα Εθνικά Αθλητικά Κέντρα ή στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, είτε για κατάργηση της ΓΓΑ. Η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου μας αντιλαμβάνεται πλήρως τον θεσμικό της ρόλο και γνωρίζει καλά τι πρέπει να πράττει και στις τωρινές δύσκολες συνθήκες, ώστε να εξασφαλίζεται το αγαθό του αθλητισμού στη νεολαία και σε κάθε πολίτη της χώρας μας και ειδικά ο αρμόδιος για τον Αθλητισμό υφυπουργός αγωνίζεται καθημερινά για την επίλυση προ-

Η ερώτηση του Κουράκη... Η ερώτηση προς τον υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Τάσου Κουράκη στις 18 Ιανουαρίου αποδείχθηκε... ρητορική, αλλά και προφητική: «Θέμα: Οι μνημονιακές Πολιτικές και οι υποτακτικοί τους διαγράφουν τον ερασιτεχνικό αθλητισμό από τον χάρτη. Όπως είναι γνωστό, η τρικομματική κυβέρνηση έχει εκχωρήσει αρμοδιότητες άσκησης πολιτικής στην τρόικα, η οποία με το πρόσχημα της ‘τεχνικής βοήθειας’ διοργανώνει επι-

Είναι... συνταγματικό να πληρώνουν οι κολυμβητές για να μετέχουν στα Πανελλήνια Πρωταθλήματα;

βλημάτων, παρά τις αντιξοότητες. Διαβεβαιώνουμε δε ότι ο ελληνικός Αθλητισμός δεν καταστρέφεται, ούτε η Πολιτεία απομακρύνεται από τη συνταγματική υποχρέωση προστασίας και ανώτατης εποπτείας του Αθλητισμού, όπως άκριτα σημειώνεται στην ερώτηση». Είναι προφανές ότι η παραπάνω απάντηση του κ. Ιωαννίδη έχει «συλλεκτική αξία» και πρέπει βέβαια να την έχουν κάτω από το... προσκεφάλι τους όλοι οι εργαζόμενοι στον αθλητισμό, όπως βέβαια και οι αθλητές, που πληρώνουν για να πάρουν μέρος στους αγώνες π.χ. της κολύμβησης, αφού «η Πολιτεία δεν απομακρύνεται από τη συνταγματική υποχρέωση προστασίας και ανώτατης εποπτείας του Αθλητισμού». Ειδικά, επειδή «η σημερινή ηγεσία του υπουργείου αντιλαμβάνεται πλήρως τον θεσμικό της ρόλο», γι’ αυτό τις ανακοινώσεις με τις δραματικές περικοπές της τάξης του 55% έως 88% στις επιχορηγήσεις των ομοσπονδιών τις υπέγραψε μια απλή υπάλληλος και ο όχι ίδιος!

Το δημοσίευμα του Sentragoal.gr... Βέβαια, όλα τα παραπάνω τα λέμε επειδή είμαστε στην «Αυγή» και είναι γνωστό ότι μοναδικό μας σκοπό έχουμε να συκοφαντήσουμε το «έργο» της μνημονιακής κυβέρνησης. Έλα όμως που τους πήραν κι άλλοι... χαμπάρι και παραθέτουμε χαρακτηριστικά «παρασκήνιο» του Sentragoal.gr (ιδιοκτησίας... Μπόμπολα, μάλιστα!) την Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου: «Δεν ξύπνησε ξαφνικά ένα ωραίο πρωινό ο Γιάννης Ιωαννίδης και αποφάσισε να ψαλιδίσει τις επιχορηγήσεις της Γενικής Γραμματείας Αθλητισμού προς τις ομοσπονδίες. Το ‘ψαλίδισμα’ γίνεται μετά από σχετικές πιέσεις της τρόικας. Πριν από μέρες κλιμάκιο του ελεγκτικού μηχανισμού για τη μείωση των δαπανών του Δημοσίου επισκέφθηκε τον υφυπουργό Αθλητισμού και του είπε πως πρέπει να κινηθεί προς την κατεύθυνση περιορισμού της χρηματοδότησης των ομοσπονδιών. Έτσι, αποφασίστηκε σταδιακά να κλείσει η κάνουλα του Δημοσίου προς τις ομοσπονδίες. Αυτό μάλιστα που κυκλοφορεί στους διαδρόμους του υφυπουργείου Αθλητισμού είναι ότι οι τροϊκανοί ανέφεραν στον ‘ξανθό’ πως ‘στις δικές μας χώρες ο αθλητισμός στηρίζεται και αναπτύσσεται κυρίως από ιδιωτικά κεφάλαια και χορηγίες. Το κράτος δίνει ελάχιστα χρήματα’. Βέβαια, αυτό γίνεται σε οικονομίες που ακμάζουν και όχι σε οικονομίες που έχουν καταρρεύσει στην κυριολεξία, όπως η ελληνική. Και το ερώτημα που τίθεται είναι ποια ιδιωτική εταιρεία θα κάνει χορηγία σε αθλήματα που δεν είναι εμπορικά και δεν ενδιαφέρουν τους Έλληνες, αλλά έχουν διεθνείς επιτυχίες; Η απάντηση μάλλον είναι εύκολη...».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

58

ΣΚΑΚΙ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΚΕΦΑΛΟΣ kosmaskefalos@gmail.com

Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΤΣΑΡΛΙ ΤΣΑΠΛΙΝ ΓΙΑ ΤΗ ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΤΟΥ ΜΕ ΤΟΝ ΡΕΣΕΒΣΚΙ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ o Η ιστορική Ε.Σ. Θεσσαλονίκης κατέκτησε το Κύπελλο Θεσσαλονίκης-Χαλκιδικής, νικώντας τον Παναθλητικό Συκεών με 3-1. Ατομικά σκορ: Αθ. Μαστροβασίλης -Χατζημανώλης ½½, Α. Παπαδημητρίου -Λουκόπουλος 1-0, Μαλικέντζος-Ζαλαχώρας 1-0, ΜπρίμποςΣπυρλιάδης ½-½. o Με νικητές τους Ελιάνοφ (Ουκρανία, 2678), Σο (Φιλιππίνες, 2684) και Αμίν (Αίγυπτος, 2631), οι οποίοι συγκέντρωσαν 8 βαθμούς σε 10 αγώνες, ολοκληρώθηκε το φετινό Όπεν του Ρέικιαβικ. Το πρώτο ΕΛΟ, ο Χίρι (Ολλανδία, 2720), έμεινε στους 7,5 βαθμούς. Ίδια συγκομιδή βαθμών είχε και ο 14χρονος Γουέι Γι (Κίνα, 2501), ο οποίος πέτυχε νόρμα γκραν μετρ. Στην 27η θέση με 6,5 βαθμούς τερμάτισε ο Στέλιος Χαλκιάς (2566). Δεύτερη μεταξύ των σκακιστριών, με 6,5 βαθμούς, η παίκτρια του Ζήνωνα Γλυφάδας Σβετλάνα Τσερεντνιτέσνκο (Ουκρανία, 2307), η οποία στον τελευταία γύρο νίκησε τη διάσημη Ιρίνα Κρας (ΗΠΑ, 2460). Αγωνίστηκαν 227 σκακιστές και σκακίστριες από 37 χώρες, εκ των οποίων οι 92 κατείχαν διεθνή τίτλο (35 GM). Αναλυτικά στοιχεία στο http://www.reykjavikopen.com/. o Άρχισε χθες στην Αστάνα του Καζακστάν το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Εθνικών Ομάδων Γυναικών 2013. Συμμετέχουν 10 εθνικές ομάδες (σε παρένθεση η σκακίστρια που αγωνίζεται στην πρώτη σκακιέρα): Γεωργία (Ντζαγκνίτζε), Ρωσία (Κόστενιουκ), Ουκρανία (Ουσένινα), Κίνα (Ζου Βενζούν), ΗΠΑ (Ζατόνσκιχ), Ρουμανία (Φοϊσόρ), Ινδία (Γκόμες), Γαλλία (Μιλιέ), Καζακστάν (Ναχμπάγιεβα), Τουρκία (Γιλντίζ). Επίσημο site: http://astana2013.fide.com/ o Δύο παράλληλα τουρνουά αρχίζουν τον Μάρτιο στον Σ.Ο. Αμπελοκήπων (Μακρυνίτσας 12-14, τηλ. 210-6433584): Το 132ο Όπεν θα διαρκέσει από 9/3 μέχρι 27/4 και θα διεξάγεται κάθε Σάββατο. Το 133ο Όπεν θα διαρκέσει από 13/3 μέχρι 1/5 και θα διεξάγεται κάθε Τετάρτη. Πληροφορίες από τον κ. Αχιλλέα Μητσάκο (τηλ. 6942463100) ή μέσω διαδικτύου: https://sites.google.com/site/ambelokipisk aki.

Όταν ο Σαρλό συνάντησε το παιδί-θαύμα Ο Τσάρλι Τσάπλιν, ο περίφημος Σαρλό, ενδιαφέρθηκε για το σκάκι όταν το 1921 συνάντησε τον 7χρονο τότε Ρεσέβσκι, διάσημο παιδί-θαύμα της εποχής. Ο Ρεσέβσκι γύριζε την Αμερική δίνοντας σιμουλτανέ, αντιμετωπίζοντας δηλαδή ταυτόχρονα πολλούς, συχνά ισχυρούς, αντιπάλους, κατά κανόνα, μάλιστα, νικηφόρα. Στην αυτοβιογραφία του ο Σαρλό εξιστορεί γλαφυρά τη γνωριμία τους και τα κατορθώματα του μικρού, προβαίνοντας σε μερικές ενδιαφέρουσες σκέψεις για το σκάκι με αφορμή τις επιδόσεις του. Κατά το μοντάρισμα μιας ταινίας του Σαρλό, ο μικρός Ρεσέβσκι, πριν από έναν αγώνα σιμουλτανέ, τον επισκέφτηκε στο στούντιο. «Επρόκειτο να δώσει μια επίδειξη στο Κλαμπ Αθλητισμού, παίζοντας με 20 αντιπάλους ταυτόχρονα, ανάμεσά τους και τον δρα Γκρίφιθς, πρωταθλητή της Καλιφόρνιας. Είχε ένα λεπτό, χλωμό έντονο προσωπάκι με μεγάλα μάτια που κοίταζαν εριστικά... Με είχαν ειδοποιήσει ότι ήταν οξύθυμος και σπάνια αντάλλασσε χειραψία με κάποιον. Αφού μας σύστησε ο μάνατζέρ του και είπαμε δυο λόγια, το αγόρι στεκόταν σιωπηλό». Παρ’ όλα αυτά, ο Σαρλό και ο μικρός ταίριαξαν καλά. Ο ηθοποιός τον ρώτησε αν του αρέσουν τα ροδάκινα και τον έστειλε να κόψει μερικά στον κήπο. «Αυτή ήταν η αρχή της φιλίας μας. «Ξέρεις σκάκι;» με ρώτησε. Αναγκάστηκα να παραδεχτώ ότι δεν ήξερα. «Θα σου μάθω. Έλα να με δεις το βράδυ. Παίζω με 20 α-

7

1

5

6

2

8

1

8

7

4

6

2

5

9

3

5

2

6

9

3

8

7

4

1

8

6

5

2

9

3

4

1

7

7

9

1

8

4

6

2

3

5

3

4

2

1

5

7

8

6

9

6

7

3

5

2

9

1

8

4

9

5

4

6

8

1

3

7

2

2

1

8

3

7

4

9

5

6

Η λύση του χθεσινού προβλήματος

20…Ιβ4 21.β3 Βα6 22.α4 Βα5 23.Ρβ2 βα4 24.Πα1 Παβ8 25.Ργ1 α3 26.Αδ2 Αε6 27.Αxβ4 γβ4 28.Βα6 Βγ5 29.Αγ4 Πβγ8 0-1.

3

1

9

7

6

7

8

9

4

4 1

5

3

5

3 5

4

2

2

4

3

1

9

7

2

6

5 6

2

7

8

2 7

8 6

Δύσκολο

8

5 6 3

9 ΛΥΣΗ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1) ΑΝΔΡΑ, ΡΑ 2) ΠΟΙΑ, ΡΕΑΣ 3) ΕΥΚΤΑΙΟΣ 4) ΑΡΣΗ, ΟΣ 5) ΤΥΦΕΚΙΟΥ 6) ΟΡΕ, ΟΛΗ 7) ΝΗΡΗΙΣ, ΗΘ 8) ΙΒΟ, ΑΛΣΗ 9) ΗΣΙΟΔΟ ΚΑΘΕΤΑ: 1) ΠΕΡΤΙΝΙ 2) ΑΟΥ, ΗΒΗ 3) ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ 4) ΔΑΤΣΕΡΗ 5) ΑΡΚΕΙ 6) ΑΡΙΑΙ, ΣΑΔ 7) ΕΟ, ΟΟ, ΛΟ 8) ΡΑΣΟΥΛΗΣ 9) ΑΣ, ΑΗΘΗ

9

Ας παρακολουθήσουμε την ενδιαφέρουσα συνάντηση του κορυφαίου κωμικού με τον μικρό σκακιστή, πριν από 90 χρόνια: Τσάπλιν - Ρεσέβσκι Νέα Υόρκη 1923 (Ρωσική Άμυνα) 1.ε4 ε5 2.Ιζ3 Ιζ6 3.δ4 εδ4 4.ε5 Ιε4 5.Βε2 Ιγ5 6.Ιxδ4 Ιγ6 7.Αε3 Ιxδ4 8.Αxδ4 Ιε6 9.Αγ3 Αε7 10.Ιδ2 0-0 11.Ιε4 δ5 12.0-00 Αδ7 13.Ιη3 γ5 14.Αδ2 β5 15.Ιζ5 δ4 16.θ4 Ιγ7 17.Ιχε7+ Βχε7 18.Αη5 Βε6 19.Ρβ1 Ιδ5 20.η3 Δείτε (διάγραμμα) την αποτελεσματική επίθεση του μαύρου:

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 1

3

Η παρτίδα του Σαρλό

Η φιλία του μικρού Ρεσέβσκι με τον διάσημο Τσάρλι Τσάπλιν, καθώς και ο αμοιβαίος θαυμασμός, άρχισε από μια σκακιέρα…

SU DO KU 4

Γκρίφιθς, που ήταν σε βαθιά συγκέντρωση. «Ακόμη δεν έπαιξες;» είπε ανυπόμονα το αγόρι. Ο Δόκτωρ κούνησε το κεφάλι. «Μα, έλα, βιάσου!» Ο Γκρίφιθς χαμογέλασε. Το παιδί τον κοίταξε αγριωπά. «Δεν μπορείς να με νικήσεις! Αν παίξεις αυτό, θα παίξω εκείνο». Αράδιασε στα γρήγορα 7-8 κινήσεις. «Θα φάμε όλη τη νύχτα εδώ. Ας το κάνουμε, λοιπόν, ισοπαλία». Ο Δόκτωρ συγκατένευσε». Το κείμενο είναι μια προσαρμογή του λήμματος Τσάρλι Τσάπλιν στην ιδιαίτερα αξιόλογη «Σκακιστική Εγκυκλοπαίδεια» του Χρήστου Κεφαλή (chrkefal@otenet.gr), εκδ. Κέδρος, Αθήνα 2008.

ντιπάλους μαζί», είπε με καμάρι. Του το υποσχέθηκα και είπα ότι θα τον έπαιρνα σε δείπνο μετά. «Ωραία, θα τελειώσω νωρίς»». Ο Σαρλό τήρησε την υπόσχεσή του και η απαθανάτιση του γεγονότος με την πένα του δίνει μια από τις πιο ξεχωριστές περιγραφές σκακιστικού συμβάντος από διασημότητα. «Δεν ήταν αναγκαίο να ξέρεις σκάκι για να εκτιμήσεις την ένταση της βραδιάς: 20 μεσήλικες κολλημένοι στις σκακιέρες τους, εξωθημένοι σε δίλημμα από ένα παιδί 7 χρονών, που έδειχνε ακόμη μικρότερο από την ηλικία του. Το να τον βλέπεις να γυρνά στο κέντρο του τραπεζιού σχήματος U ήταν από μόνο του δραματικό… Το παιδί ήταν καταπληκτικό, αλλά με ενοχλούσε, γιατί ένιωθα καθώς παρακολουθούσα εκείνο το συγκεντρωμένο προσωπάκι να κοκκινίζει και να χλομιάζει ότι πλήρωνε με μια ζημιά στην υγεία του. «Εδώ!» θα φώναζε ένας παίκτης, και το παιδί θα πλησίαζε, μελετούσε τη σκακιέρα λίγα δευτερόλεπτα, μετά θα έκανε απότομα μια κίνηση ή θα έλεγε «ματ» και ένα υπόκωφο γέλιο θα διέτρεχε το ακροατήριο. Τον είδα να κάνει ματ οχτώ αντιπάλους στη σειρά, γεγονός που προκάλεσε γέλια και χειροκροτήματα. Και τώρα μελετούσε τη σκακιέρα με τον δρα Γκρίφιθς. Το κοινό ήταν σιωπηλό. Ξαφνικά έκανε μια κίνηση, μετά στράφηκε μακριά και με είδε. Το πρόσωπό του φωτίστηκε και μου κούνησε το χέρι, σημάδι ότι δεν θα αργούσε. Αφού έκανε ματ κάμποσους ακόμη, επέστρεψε στον δρα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ι. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. α) «Αρχή... δείκνυσι», β) Αιγύπτιος θεός 2. α) Ερωτηματική αντωνυμία β) Μητέρα του Δία (γεν.) 3. Επιθυμητός 4. α) Σημαίνει και κατάργηση (αντιστρ.) β) Ο οποίος για αρχαίους 5. Είδος πυροβόλου όπλου (καθ., γεν.) 6. α) Μισό μινόρε β) Ολόκληρη 7. α) Αρχαία θαλάσσια θεότητα β) Συνεχόμενα στη λήθη 8. α) Το μικρό όνομα Γιουγκοσλάβου νομπελίστα συγγραφέα β) Προσφέρονται για περίπατο 9. Έγραψε διδακτικά έτη (αιτιατ.) ΚΑΘΕΤΑ: 1. Παλιότερος πρόεδρος της Ιταλίας 2. α) Επιφώνημα πόνου β) Κόρη του Δία και της Ήρας 3. Όνομα βυζαντινών αυτοκρατόρων 4. Αποκάλεσε το ΠΑΣΟΚ φούσκα της μεταπολίτευσης (γεν.) 5. Φτάνει 6. α) Ακούγονται στις όπερες (καθ.) β) Εξελληνισμένος μαρκήσιος 7. α) Συνεχόμενα στο χρέος β) Σκακιστικό σύμβολο, γ) Διπλό θυμίζει παλιά Ιταλίδα ηθοποιό 8. Προικισμένος στιχουργός που μας άφησε το 2011 9. α) Παρακινεί β) Ανάρμοστα (αντιστρ.)

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

59

ΘΕΑΜΑΤΑ Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253, No 18:00, 20:15, 22:30 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546, Ο έρωτας της βασίλισσας 17:20, 20:00, 22:30 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 2108215327, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Όμορφα πλάσματα 19:15, 21:30, 23:45 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:45 Αίθουσα 2 Django, ο Τιμωρός 22:00 Η ζωή του Πι 17:00, 19:30 Αίθουσα 3 Επιχείρηση: Argo 17:45, 20:00, 22:15 Αίθουσα 4 Οι Άθλιοι 18:00, 21:15 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλισσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2107782122-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Οι Άθλιοι 17:00, 20:00 Πειρατεία στον ωκεανό 22:50 Αίθουσα 2 Επιχείρηση: Argo 20:20, 22:40 Zero Dark Thirty 17:30 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 2108983238 2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Οι Άθλιοι 18:00, 21:00 Ο έρωτας της βασίλισσας 17:20, 20:00, 22:30 Αίθουσα 3 Επιχείρηση: Argo 18:00, 20:20 Zero Dark Thirty 22:40 Αίθουσα 4 Πειρατεία στον ωκεανό 18:30, 20:30, 22:30 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 16:40 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Επιχείρηση: Argo 18:30, 20:40, 22:40 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:00 Αίθουσα 2 No 22:50 Οι Άθλιοι 17:20, 20:15 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 Η γη της επαγγελίας 18:00, 20:20, 22:40 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Brave (μεταγλ.) 17:30 Μετά τη Λουτσία 22:30 Οι Άθλιοι 19:30 Αίθουσα 2 ART CINEMA Μετά τη Λουτσία 17:30, 19:15 Οι Άθλιοι 21:00 ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Ασκληπιού 4, Νέα Ιωνία, 2102712640-2155302920, Άννα Καρένινα 18:00 Άλλοθι 20:30, 22:30 ΑΣΤΥ ΚΟΡΑΗ 4, Αθήνα, 2103221925, Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 18:15, 20:15, 22:15 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D DIGITAL Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 Η γη της επαγγελίας 18:00, 20:15, 22:30 Αίθουσα 2 Οδηγός αισιοδοξίας 17:15, 19:45, 22:15 ΑΤΤΑΛΟΣ Κοτιαιου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 Αγάπη 17:40, 20:00 Οι Άθλιοι 22:20 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:40, 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Άλλοθι 20:30, 22:30 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 18:40 CAPITOL ΖΕΦΥΡΟΣ Ιουλιανού & 3ης Σεπτεμβρίου, 2103462677, Δον Κιχώτης 18:00, 20:00, 22:00 CINERAMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 2109403593-2109403595, Πίσω από τους λόφους 21:00 Οι Άθλιοι 18:15 VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Μαθήματα ενηλικίωσης 23:00 Αν... 17:15 Django, ο Τιμωρός 19:45 Αίθουσα 2 Πειρατεία στον ωκεανό 19:45, 22:00, 00:15 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 18:00 Αίθουσα 3 Οι διώκτες του εγκλήματος 17:45, 20:15, 22:45 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.)

15:45 Αίθουσα 4 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:15, 20:15, 22:15, 00:15 Αίθουσα 5 Cinema Europa, Heineken Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 18:45, 21:00, 23:30 Αίθουσα 6 Cinema Europa Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 15:45, 17:45 Λίνκολν 20:00, 23:00 Αίθουσα 7 max screen, Cosmote Όμορφα πλάσματα 15:45, 18:30, 21:15, 00:00 Αίθουσα 8, Lays Ψάχνοντας το Νέμο (μεταγλ.) 15:30 3D Zero Dark Thirty 17:45, 20:45, 23:45 Αίθουσα 9 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 15:00, 17:15 Η γη της επαγγελίας 19:15, 21:30, 23:45 Αίθουσα 10 Επιχείρηση: Argo 17:30, 20:30, 23:15 Brave (μεταγλ.) 15:15 Αίθουσα 11 Η ζωή του Πι 17:00, 19:30 Zero Dark Thirty 22:30 Αίθουσα 12 Οδηγός αισιοδοξίας 16:30, 19:00, 21:45, 00:30 Αίθουσα 13 gold class Επιχείρηση: Argo 20:30, 23:15 Αίθουσα 14 gold class Οδηγός αισιοδοξίας 19:00, 21:45

ΕΠΙΛΟΓΕΣ «MAN AT SEA» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη. Ο καπετάνιος ενός δεξαμενόπλοιου σώζει καμιά τριανταριά έφηβους Αφγανούς πρόσφυγες που έχουν ναυαγήσει μεσοπέλαγα. Η χρεωκοπία, τα αδιέξοδα μιας Ευρώπης σε πλήρη σύγχυση και ο Αντώνης Καρυστινός στον δύσκολο ρόλο ενός καπετάνιου-πατέρα που βυθίζεται βήμα-βήμα στην «καρδιά του σκοταδιού», σ’ ένα ταξίδι αυτογνωσίας αξεδιάλυτο με την ολοκληρωτική, λυτρωτική συντριβή (Ταινιοθήκη της Ελλάδος). «Η ΓΗ ΤΗΣ ΕΠΑΓΓΕΛΙΑΣ» του Γκας βαν Σαντ. Περιβαλλοντικά «στρατευμένη» ταινία από το Χόλιγουντ, με τον Ματ Ντέιμον στον ρόλο υπαλλήλου εταιρείας φυσικού αερίου που καταφτάνει σε αγροτική περιοχή της Αμερικής προσπαθώντας να πείσει τους κατοίκους να αποδεχτούν τις επικίνδυνες για το περιβάλλον γεωτρήσεις (Αλεξάνδρα, Ατλαντίς, Village The Mall, Village Φαλήρου, Village Ρέντη, Γλυφάδα, Δαναός, Κηφισιά Cinemax, Odeon Kosmopolis Μαρούσι, Odeon Οπερα, Odeon Starcity, Ster Cinemas).

VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου,Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.)

17:10 Όμορφα πλάσματα 19:10, 21:40, 00:10 Αίθουσα 2 Επιχείρηση: Argo 17:30, 20:00, 22:30 Αίθουσα 3, Cosmote Django, ο Τιμωρός 23:20 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:20, 19:20, 21:20 Αίθουσα 4 Πειρατεία στον ωκεανό 19:50, 22:00, 00:10 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 18:10 Αίθουσα 5 Η ζωή του Πι 18:40 Zero Dark Thirty 21:10, 00:15 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Zero Dark Thirty 18:30, 21:30, 00:30 Αίθουσα 2 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 22:15, 00:15 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:15, 20:15 Αίθουσα 3 Οδηγός αισιοδοξίας 19:50, 22:10, 00:30 Αίθουσα 4 Επιχείρηση: Argo 17:15, 19:45, 22:15 Αίθουσα 5 Μαθήματα ενηλικίωσης 17:30 Η γη της επαγγελίας 19:40, 21:50, 00:00 Αίθουσα 6 Πειρατεία στον ωκεανό 20:10, 22:10, 00:10 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.)

18:30 Αίθουσα 7-VMAX, Cosmote Όμορφα πλάσματα 19:10, 21:40, 00:10 Αίθουσα 8Gold Class Zero Dark Thirty 20:00, 23:00 Αίθουσα 9 Gold Class Επιχείρηση: Argo 18:30, 21:00, 23:30 VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1, Coca Cola Ψάχνοντας το Νέμο (μεταγλ.) 16:00 3D Zero Dark Thirty 18:00, 21:10, 00:20 Αίθουσα 2, Cosmote Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 16:50 Όμορφα πλάσματα 19:00, 21:30, 00:00 Αίθουσα 3 Επιχείρηση: Argo 23:00 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:00, 19:00, 21:00 Αίθουσα 4 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.)

17:10 Επιχείρηση: Argo 19:10 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 21:40, 23:50 Αίθουσα 5 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 16:30, 18:15 Πειρατεία στον ωκεανό 20:00, 22:10, 00:30 VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 & Παρνασσού,Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Comfort Η γη της επαγγελίας 21:30, 23:45 Αίθουσα 2 Comfort Όμορφα πλάσματα 21:10, 23:50 Αίθουσα 3 Η ζωή του Πι 17:40 Μη μου χαλάς τη μέρα 20:20, 22:40 Αίθουσα 4 Όμορφα πλάσματα 18:30, 21:10, 23:50 Αίθουσα 5 Django, ο Τιμωρός 17:15, 20:15, 23:15 Αίθουσα 6 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 17:20 Οι διώκτες του εγκλήματος 19:15, 21:45, 00:15 Αίθουσα 7 Zero

«Man at Sea» του Κωνσταντίνου Γιάνναρη

«ΦΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ» του Βασίλη Λουλέ. Το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ που αφηγείται την ιστορία πέντε παιδιών εβραϊκής καταγωγής στην Ελλάδα της γερμανικής Κατοχής. Πέντε «κρυμμένα παιδιά» που γλίτωσαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τον θάνατο ζώντας μέσα στην απόλυτη σιωπή... (Πάλας Παγκρατίου, Ταινιοθήκη της Ελλάδος).

Dark Thirty 17:40, 20:40, 23:40 Αίθουσα 8 Πειρατεία στον ωκεανό 19:10, 21:20, 23:30 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:15 Αίθουσα 9 Η γη της επαγγελίας 19:15, 21:30, 23:45 Αίθουσα 10, Cosmote Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 17:10 Οδηγός αισιοδοξίας 19:00, 22:00, 00:30 Αίθουσα 11 Λίνκολν 17:10, 20:20, 23:30 Αίθουσα 12 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 21:00, 23:10 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 18:50 Αίθουσα 13 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 19:00, 21:10, 23:20 Αίθουσα 14 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:30, 20:00, 22:10, 00:20 Αίθουσα 15 Επιχείρηση: Argo 18:00, 20:30, 23:00 Αίθουσα 16 Αν... 19:30, 21:50, 00:10 Αίθουσα 17 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.)

18:40 Χίτσκοκ 20:50, 23:15 Αίθουσα 18 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 18:00 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 20:10, 22:20, 00:30 Αίθουσα 19 Μαθήματα ενηλικίωσης 17:20, 19:30, 21:40, 00:00 Αίθουσα 20 Όμορφα πλάσματα 17:10, 19:50, 22:30 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Ο έρωτας της βασίλισσας 17:20, 20:00, 22:30 Αίθουσα 2 Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 20:15 Οδηγός αισιοδοξίας 18:00, 22:15 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte.gr, No 17:45, 20:15, 22:40 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr Αίθουσα 1 Όμορφα πλάσματα 19:30, 22:15 Αίθουσα 2 Η γη της επαγγελίας 20:30, 23:00 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 Η γη της επαγγελίας 18:15, 20:30, 22:45 Αίθουσα 2 Μαθήματα ενηλικίωσης 22:30 Λίνκολν 16:30, 19:30 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587, Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 20:20, 22:20 Οι Άθλιοι 17:30 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789, Χαμένος Παράδεισος 17:30, 20:00, 22:50 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr, Όμορφα πλάσματα 17:20, 20:00, 22:40 ΙΛΙΟΝ Τροίας 34 & Πατησίων 113, 21088106026955466939, Ξημέρωμα 18:00, 20:10, 22:20 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720, Ο έρωτας της βασίλισσας 17:00, 19:40, 22:20 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 21062335672106232808, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Οδηγός αισιοδοξίας 17:30, 20:00, 22:30 Αίθουσα 2 Η ζωή του Πι 18:15 Η γη της επαγγελίας 20:45, 23:00 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 2106231601-

«NΟ» του Πάμπλο Λαρέν. Ένας διαφημιστής κοντράρει το καθεστώς Πινοτσέτ στο επίπεδο της «διαχείρισης των εικόνων» και των συμβόλων, στο δημοψήφισμα που οργανώνει η χούντα το 1988, προκειμένου να κερδίσει νομιμοποίηση (Ααβόρα, Αίγλη, Gazarte, Μικρόκοσμος).

2106231933, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Οι Άθλιοι 18:15, 21:30 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305, No 18:00, 20:10, 22:20 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη,(στάση ΜΕΤΡΟ Αγ.Ιωάννης), 2109703158-2109706865, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Επιχείρηση: Argo 17:45, 20:00, 22:15 Αίθουσα 2 Οι Άθλιοι 17:40, 21:00 Αίθουσα 3 Οι Άθλιοι 19:20 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:20 Zero Dark Thirty 22:30 Αίθουσα 4 Όμορφα πλάσματα 19:30, 21:45, 00:00 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.)

18:00 Αίθουσα 5 Η ζωή του Πι 18:00, 20:30 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 23:00 Αίθουσα 6 Django, ο Τιμωρός 19:00, 22:00 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 2106469398 2106445221, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Αγάπη 20:00 Η ζωή του Πι 17:45, 22:15 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 8011160000 2106786000, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:10, 20:10, 22:20 Αίθουσα 2 Παίζοντας με την αγάπη 17:10 Χίτσκοκ 19:40, 22:00 Αίθουσα 3 Μαθήματα ενηλικίωσης 17:50, 20:00, 22:00 Αίθουσα 4 Zero Dark Thirty 19:20, 22:40 Αίθουσα 5 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 19:10, 21:20, 23:30 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:20 Αίθουσα 6 Πειρατεία στον ωκεανό 19:00, 21:10, 23:20 Αίθουσα 7 Λίνκολν 19:30, 22:30 Αίθουσα 8, Vodafone Η γη της επαγγελίας 18:40, 21:00, 23:15 Αίθουσα 9 Οδηγός αισιοδοξίας 20:20, 22:50 Η ζωή του Πι 17:40 3D Αίθουσα 10 Τα πλεονεκτήματα του να είσαι στο περιθώριο 18:20 Επιχείρηση: Argo 20:30, 23:00 Αίθουσα 11 Όμορφα πλάσματα 18:00, 20:40, 23:10 Αίθουσα 12 Το κεφάλαιο 19:50, 22:10 Αγάπησα ένα ζόμπι 17:30 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η γη της επαγγελίας 17:40, 20:00, 22:30 Αίθουσα 2 Οδηγός αισιοδοξίας 19:20, 22:00 ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 2106786000, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Όμορφα πλάσματα 18:00, 20:40, 23:10 Αίθουσα 2 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:10, 20:10, 22:20 Αίθουσα 3 Μαθήματα ενηλικίωσης 18:50, 20:50, 23:00 Αίθουσα 4 Zero Dark Thirty 19:20, 22:40 Αίθουσα 5 Οδηγός αισιοδοξίας 17:50, 20:20, 22:50 Αίθουσα 6 Λίνκολν 19:30, 22:30 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:40 Αίθουσα 7,

Vodafone Η ζωή του Πι 18:30 3D Πειρατεία στον ωκεανό 21:10, 23:20 Αίθουσα 8 Το κεφάλαιο 19:00 Παίζοντας με την αγάπη 21:50 Αίθουσα 9 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 19:10, 21:20, 23:30 Αίθουσα 10 Η γη της επαγγελίας 18:40, 21:00, 23:15 ΟΣΚΑΡ Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563, Η ζωή του Πι 17:30, 22:10 Οι Άθλιοι 19:30 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868, Σμύρνη: Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 18:30 Φιλιά εις τα παιδιά 22:30 Δον Κιχώτης 20:30 ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ Ριζάρη 24, Παγκράτι, 21072918002107243707, Οι Άθλιοι 18:30 Django, ο Τιμωρός 21:30 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (πρωην ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122, Ο έρωτας της βασίλισσας 17:30, 20:10, 22:50 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094, Dolby Stereo Ο εξαιρετικός κύριος Lazhar 18:30 Μετά τη Λουτσία 20:30, 22:30 STER CINEMAS Λεωφ.Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Επιχείρηση: Argo 20:00, 22:15 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:00, 18:30 Αίθουσα 2 Πειρατεία στον ωκεανό 23:00 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 16:30 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:00 Zero Dark Thirty 20:00 Αίθουσα 3 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 21:10, 23:20 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:10, 19:10 Αίθουσα 4 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:20 Η γη της επαγγελίας 19:20, 21:30, 23:40 Αίθουσα 5 Zero Dark Thirty 21:00 Πειρατεία στον ωκεανό 00:00 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 16:00, 17:30, 19:00 Αίθουσα 6 Μαθήματα ενηλικίωσης 16:10, 18:10 Οδηγός αισιοδοξίας 20:10, 22:30 Αίθουσα 7 Επιχείρηση: Argo 17:15 Όμορφα πλάσματα 19:30, 22:00 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 Man at sea 18:00, 20:00, 22:00 Αίθουσα 2 Φιλιά εις τα παιδιά 17:45 Παράδεισος του έρωτα 19:45, 22:00 ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Το χειρόγραφο της Σαραγόσα 21:00 Δον Κιχώτης 17:00, 19:00 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D DIGITAL Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 21028268732102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 Η ζωή του Πι 20:40, 23:00 Οι Άθλιοι 18:00 Αίθουσα 2 Επιχείρηση: Argo 20:15, 22:30 Zero Dark Thirty 17:30 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469,Το κεφάλαιο 18:00, 22:00 Το μερίδιο των αγγέλων 20:00 ΦΟΙΒΟΣ Εθνικής Αντιστάσεως 1, Περιστέρι, 2105711105 Το κεφάλαιο 20:20, 22:30 Οι Άθλιοι 17:40

ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@yahoo.gr, Χίτσκοκ 21:00 ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 22990-23924, Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 19:00 Άλλοθι 21:15 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΟΝΑΡ (ΠΡΩΗΝ ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ) Αγίας Παρασκευής 40, Ανάκασα- Αγ. Ανάργυροι, 2102690317, Django, ο Τιμωρός 19:30, 22:15 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 2221025625, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr, Το μεγάλο ταξίδι της Ζαράφα (μεταγλ.) 17:20 Λίνκολν 19:10, 22:00

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330, Λόρενς για πάντα 21:00 ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955, Ο άνθρωπος που γελά 22:45 Μαθήματα ενηλικίωσης 21:15 Ο εξαιρετικός κύριος Lazhar 19:45 ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 18:00, 20:00 Django, ο Τιμωρός 22:00

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

60

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΕΠΤΑ ΖΩΕΣ • MEGA, 21.15 Δραματική ταινία, παραγωγής 2009, με τους Γουίλ Σμιθ, Γούντι Χάρελσον, Ροζάριο Ντόσον. ΚΑΤΑ ΛΑΘΟΣ ΕΡΑΣΤΗΣ • ΕΤ-1, 22.00 Κωμωδία, παραγωγής Γαλλίας, Ιταλίας, Βελγίου 2006, σε σκηνοθεσία Φρανσίς Βεμπέρ. Παίζουν: Ντανιέλ Οτέιγ, Κριστίν Σκοτ Τόμας, Βιρζινί Λεντουαγιέν.

ΣΚΟΤΕΙΝΟ ΠΟΤΑΜΙ • ALPHA, 23.30 Δράμα, παραγωγής 2003, σε σκηνοθεσία Κλιντ Ίστγουντ. Παίζουν: Σον Πεν, Τιμ Ρόμπινς, Κέβιν Μπέικον, Λόρενς Φίσμπερν, Λόρα Λίνεϊ. ΕΡΕΥΝΑ: ΠΟΣΟ ΕΛΛΗΝΑΣ ΕΙΣΑΙ; • MEGA, 24.00 Η εκπομπή ερευνά το πρόβλημα των παιδιών μεταναστών δεύτερης γενιάς που γεννιούνται και μεγαλώνουν στην Ελλάδα χωρίς να έχουν το δικαίωμα ιθαγένειας.

Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΙΝΑΣ • ΝΕΤ, 17.00 Κωμική σειρά ηθών, με τους Ντίνα Κώνστα, Σοφοκλή Πέπα. ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ ΤΟΥ ΣΛΕΒΙΝ • STAR, 22.00 Περιπέτεια, παραγωγής ΗΠΑ - Γερμανίας 2006, με τους Τζος Χάρτνετ, Μπεν Κίνγκσλεϊ, Μόργκαν Φρίμαν, Μπρους Γουίλις, Λούσι Λιου.

ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΛ.: 210-77.01.911-5

ET1

08.00 Θεία Λειτουργία 10.30 Αρχονταρίκι (Ε) 11.30 Φωτόσφαιρα (Ε) 12.00 Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Στίβου (Ζ) 15.20 Χειμερινό Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Κολύμβησης (Ζ) 17.30 Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου (Ζ) 20.00 Οι κεραίες της εποχής μας (E) 21.00 Κόλαση και παράδεισος: Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι 22.00 Κατά λάθος... εραστής. Κωμωδία 24.00 Ειδήσεις 01.00 Μικροφίλμ: οι ταινίες

ΤΗΛ.: 210-60.66.000

NET

06.45 Σαββατοκύριακο στη ΝΕΤ 10.00 ΝΕΤ Παντού 12.00 Ειδήσεις 12.30 Με αρετή και τόλμη 13.00 Βουλή των Ελλήνων 14.00 27 της Ευρώπης 15.00 Ειδήσεις 16.00 Στενός κορσές. Κωμωδία 18.00 Ειδήσεις 18.15 Εις αύριον τα σπουδαία (Ε) 20.00 Ο πύργος του Ντάουτον (Ε) 21.00 Ειδήσεις 22.00 Αθλητική Κυριακή 01.00 Ο χωρισμός. Ψυχολογικό θρίλερ

ΤΗΛ.: 2310-299.400

ET3

07.00 Τα αδέρφια μας οι άνθρωποι (Ε) 07.30 Θεία Λειτουργία 10.30 Η Θεσσαλονίκη της νοσταλγίας μας (Ε) 11.00 Προσκύνημα στη Μεγαλόνησο 12.00 Ο τόπος και το τραγούδι του 13.00 Ειδήσεις 13.30 Χωρίς αυτοκίνητο 14.00 Μητέρα γη 15.00 Κυριακή στο χωριό 17.00 Ειδήσεις 17.10 Κυριακή στο χωριό 18.00 Ελλήνων δρώμενα 19.00 Τέρμα τα δίφραγκα. Κωμωδία 21.00 Balkan Express 22.00 Ειδήσεις 23.00 Η δολοφονία του Έλβις. Ρομαντική κωμωδία 01.00 Ο Τζέφρεσον στο Παρίσι. Βιογραφικό δράμα

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Τα μυστικά της Εδέμ (Ε) 07.00 ΜΕGA Σαββατοκύριακο 10.00 Όλα για την υγεία μου (Ε) 11.00 Γλυκές αλχημείες (Ε) 12.00 Masterchef (Ε) 13.10 Εμείς κι εμείς (E) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Το χαμόγελο της Μόνα Λίζα. Κωμωδία 17.15 Παρέα στην κουζίνα, κάθε μέρα (Ε) 17.55 Ειδήσεις 17.30 Οι Βασιλιάδες (Ε) 18.50 Σ’ αγαπώ - μ’ αγαπάς (Ε) 20.00 Eιδήσεις 21.15 Επτά ζωές. Δράμα 24.00 Έρευνα 01.30 Ειδήσεις 01.45 Σύγκρουση στην περιοχή 51. Περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΑΝΤ1

STAR

07.00 Παιδικό πρόγραμμα 12.00 Floricienta 13.00 Ειδήσεις 13.45 O πρώην. Αισθηματική κωμωδία 15.30 Τα φιλαράκια 16.50 Mike and Molly 17.45 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 18.00 Ηuman target 18.50 Two and the half men 19.45 Eιδήσεις 21.00 Η σωφερίνα. Κωμωδία 23.15 Orphan. Θρίλερ μυστηρίου 01.45 Θανάσιμη εκδίκηση. Δραματική περιπέτεια 04.00 Πριν το ηλιοβασίλεμα. Αισθηματικό δράμα

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

06.00 Macgyver (Ε) 08.00 Άκατα μάτατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Ειδήσεις 14.15 Stars system 15.15 Jamie’s 30 meals 16.00 Εντιμότατοι κερατάδες (E) 16.55 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.00 Aννίτα SOS 19.00 Eιδήσεις 20.00 Tι θα φάμε σήμερα μαμά; 21.00 Η συμμορία των δεκατριών. Περιπέτεια 23.30 Σκοτεινό ποτάμι. Δράμα 01.45 Θυρίδα τηλεπώλησης

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.45 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Κυριακή με δράση 12.30 Στην πράξη 13.30 Ποδηλατοδράσεις 14.00 Γεύσεις στη φύση 15.00 Κηπουρέματα (Ε) 16.00 Μαστορέμετα 17.00 Joy 19.00 South Pacific 20.00 Frozen planet (E) 21.00 Tα νέα του ΣΚΑΪ 21.45 Goal 23.15 Οι επιζήσαντες: τρόμος στα χιονισμένα Καρπάθια 00.15 Γυναίκες δεσμοφύλακες

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΑΝΑΤΡΟΠΗ • MEGA, 23.40 Αμέσως μετά το συνέδριο του ΠΑΣΟΚ, ο Ευ. Βενιζέλος μιλάει στον Γιάννη Πρετεντέρη εφ’ όλης της ύλης.

ΔΕΥΤΕΡΑ

07.00 Ελληνική σειρά (Ε) 08.00 Ελληνική σειρά (Ε) 09.00 Το πιο γλυκό μου ψέμα 09.45 Φίλα το βάτραχό σου (Ε) 10.45 Wipe out (E) 11.50 Winter wipe out (Ε) 12.50 Super game 13.00 Ειδήσεις 13.30 Super game 13.40 Γονείς υπό κράτηση. Κωμωδία 15.00 Oreo cooking 16.00 Λίτσα.com (E) 16.50 Ο πόλεμος των άστρων (Ε) 17.50 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 18.00 Εργαζόμενη γυναίκα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 20.50 Κλήρωση ΤΖΟΚΕΡ-ΠΡΟΤΟ 21.00 Transformers. Περιπέτεια επιστημονικής φαντασίας 00.20 Σε πρώτο πλάνο 01.20 Τηλεκύβος

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

ΑΠΩΛΕΙΑ • ALPHA, 21.00 Δραματική ταινία, παραγωγής 2010, με τους Νικόλ Κίντμαν, Άαρον Έκχαρτ, Νταϊάν Γουίστ.

ΒΟΥΛΗ

13.00 Ώρα παράδοσης 14.00 Κάρτα μέλους: γυναικεία επιχειρηματικότητα 16.00 Τι λέει ο νόμος 17.20 Τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα - Τα μεταλλεία (Γ’ μέρος) 18.00 Αστικό τοπίο 18.30 Η Ευρωπαία - Προσωπογραφίες Φαγιούμ 19.00 Σε θέση ετοιμότητας 20.00 Αναζητώντας τον Φιντέλ 22.00 Σικελικοί εσπερινοί. Όπερα του Βέρντι

Το πρόγραμμα των σταθμών μεταβάλλεται, λόγω της στάσης εργασίας των δημοσιογράφων που κήρυξε η ΕΣΗΕΑ, ώρα 10.00-17.00

ΤΗΛ.: 210-77.01.911-5

ET1

06.30 Οικολογικά ημερολόγια (Ε) 07.30 Ουράνιο τόξο 08.00 Αστυνόμος Σαΐνης 08.30 Μάρθα το σκυλάκι που μιλά (Ε) 09.00 Σιντ, ο μικρός επιστήμονας 09.30 Τρένο δεινοσαύρων (Ε) 10.00 Όλα για τον κήπο (Ε) 10.30 Βότανα, μυστικά και θεραπείες (Ε) 11.00 Όλη η δόξα, όλη η χάρη (Ε) 12.00 Τα πέτρινα λιοντάρια (Ε) 13.00 Ο άνθρωπος για όλες τις δουλειές. Ηθογραφία (Ε) 14.30 Μάρθα το σκυλάκι που μιλάει 15.00 Σιντ, ο μικρός επιστήμονας 15.30 Τρένο δεινοσαύρων 16.00 Ποδόσφαιρο στις γειτονιές 16.30 Η μικρή Λουλού (Ε) 17.00 Μέσα από τα μάτια σου 18.00 Το μινόρε της αυγής (Ε) 19.00 Μπάσκετ League ΟΠΑΠ «Παναθηναϊκός - ΚΑΟ Δράμας» (Ζ) 20.00 Σημείο ΑRT 21.00 Παρασκήνιο 22.00 Οι Παλιάτσοι. Οπερα 23.30 Μικρά πορτρέτα (Ε) 24.00 Ειδήσεις

ΤΗΛ.: 210-60.66.000

NET

06.00 Πρωινή ενημέρωση 08.00 ΝΕΤ στα γεγονότα 10.00 Συμβαίνει τώρα 12.00 Ειδήσεις 13.00 Μένουμε Ελλάδα 15.00 Eιδήσεις 16.00 Όψεις της Νέας Υόρκης (Ε) 17.00 Ο θησαυρός της Αγγελίνας (Ε) 18.00 Ειδήσεις 18.15 136 21.00 Ειδήσεις 22.05 O πύργος του Ντάουντον 23.00 NETweek 00.45 Champions NET

ΤΗΛ.: 2310-299.400

ET3

07.30 H χαρά της ζωγραφικής 08.00 Νεαροί εξερευνητές στην Αφρική (Ε) 09.00 Μπείτε στο τρένο (Ε) 10.00 Ο τόπος και το τραγούδι του 11.00 Ένα κι ένα 12.50 Εκατογραφία - Προσωπογραφίες 13.00 Ειδήσεις 14.00 Η Ευρώπη του Rick Steve 14.30 Παγκόσμια κουζίνα 15.00 Τόλμη και γοητεία 15.30 Γεγονός 16.45 Μικρά κομμάτια Ιστορίας 16.50 Δες Θεσσ... Η Θεσσαλονίκη όπως είναι 17.00 Ειδήσεις 17.15 Μια μέρα σαν κι αυτή (Ε) 17.30 Τα κανάλια ης Ευρώπης 18.00 Ο κόσμος των σπορ 18.30 Α λα καρτ (Ε) 19.00 Σχέδιο (Ε) 19.30 Αρχιτεκτονική (Ε) 20.00 Τρία κορίτσια από την Αμέρικα. Κωμωδία 21.45 Δελτίο καιρού 22.00 Ειδήσεις 23.00 Animated... φιλόσοφοι 23.30 Έτσι βλέπω τον κόσμο 24.00 Υψηλή τεχνολογία (Ε) 00.30 1929

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

05.45 Τα μυστικά της Εδέμ (Ε) 06.45 Κοινωνία ώρα Mega 10.00 Πρωινό μου 13.10 Εμείς κι εμείς (Ε) 14.00 Eιδήσεις 15.00 Απών (Ε) 16.30 Ειδήσεις 16.40 Παρέα στην κουζίνα, κάθε μέρα 16.50 Το κορίτσι που αγάπησα 17.50 Singles 2 (E) 19.00 Κλεμμένα όνειρα 20.00 Ειδήσεις 21.15 Fatmagϋl 22.30 Masterchef 23.50 Ανατροπή 01.15 Ειδήσεις

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΑΝΤ1

06.00 Διπλανή πόρτα (Ε) 07.00 Πρωινό ΑΝΤ1 11.00 Fthis TV 12.00 Super game 12.10 Ονειροπαγίδα (Ε) 12.50 Με αγάπη 13.00 Ειδήσεις 13.30 Super game 13.40 Άκρως οικογενειακόν (Ε) 14.40 Super game 14.50 Κωνσταντίνου και Ελένης (Ε) 15.50 Το καφέ της Χαράς (Ε) 16.50 Βαλς με 12 θεούς 17.50 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική γλώσσα 18.00 Ο Ταμτάκος στο Ναυτικό. Ελληνική κωμωδία 20.00 Ειδήσεις 21.15 Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής 22.15 Son 23.15 Ράδιο αρβύλα 00.15 OLA Μπάχαλο φέτος 01.30 Τηλεκύβος

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

STAR

06.00 Παιδικό πρόγραμμα 08.00 ΦΜ live (E) 09.50 O πρίγκιπας του Bel Air 10.20 Φίλοι για πάντα 11.20 Ντεντέκτιβ Μονκ 12.30 Ειδήσεις 13.00 Μεσημεριανή Μελέτη 15.30 Μίλα 17.15 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.50 ΦΜ live 19.45 Ειδήσεις 21.00 The closer 22.00 Το στοίχημα του Σλέβιν. Περιπέτεια 00.15 Νόμος και τάξη: αστυνομικές ιστορίες 01.15 Fringe

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

06.50 Frazier 07.45 Θυρίδα τηλεπώλησης 08.00 Got to dance 09.00 Θυρίδα τηλεπώλησης 09.15 Η κουζίνα της μάμας (Ε) 10.15 Stars system (Ε) 11.30 Εντιμότατοι κερατάδες (Ε) 12.30 Ειδήσεις 13.00 Ελένη (Ε) 16.00 Δέστε τους 17.55 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 18.00 Οικογενειακές ιστορίες 19.00 Ειδήσεις 20.00 Κάτι ψήνεται 21.00 Aπώλεια. Δράμα 23.00 Νόμος και τάξη: ειδική ομάδα 23.405 10η εντολή (Ε) 01.00 Θυρίδα τηλεπώλησης

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.00 Πρώτη γραμμή 10.00 Tώρα με την Πόπη Τσαπανίδου 13.15 Joy (E) 14.15 Παρά τρίχα (Ε) 14.45 Life με την Εύα Αντωνοπούλου 16.50 Δελτίο στη νοηματική 17.00 Μαγειρεύω οικονομικά 17.50 Chef στον αέρα (E) 19.00 ΣΚΑΪ με τον Νίκο Ευαγγελάτο 21.00 Tα νέα του ΣΚΑΪ - Eco news 22.00 Ηawaii Five - 0 23.15 CSI, Μαϊάμι: στον τόπο του εγκλήματος 00.15 H Δίκη στον ΣΚΑΪ (E) 02.15 Άγρια Ινδονησία

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΒΟΥΛΗ

17.00 Eιδήσεις 17.30 Μαγικός Φανός «Τίτος Πατρίκιος: να απαγορεύεις τον Μαγκρίτ» 18.00 Oλομέλεια της Βουλής (Ζ) 22.00 Δελτίο Ειδήσεων στη νοηματική γλώσσα 22.10 Καμίνο Ρεάλ. Θέατρο 23.20 Κάρτα μέλους: γυναικεία επιχειρηματικότητα

ΧΡΗΣΤΙΚΑ ΕΚΑΒ 166 • ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 11850 • ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ 14944 • ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ 199 • ΠΛΟΙΑ 1440 • KΤΕΛ 1440 • ΤΡΕΝΑ 1440 - τηλ. κράτησης 110 • ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ 210-4511310-7 • «ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» 210-3530000 • ΟΤΕ - ΒΛΑΒΕΣ 124 • ΔΕΗ 1253 • ΕΥΔΑΠ - ΒΛΑΒΕΣ 1022 • ΛΙΜΕΝΙΚΟ 108 • ΚΤΕΟ 1425 • ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 171 • ΟΤΕ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ 11888

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

61

ΚΟΝΩΝΙΑ

Νέου Κόσμου. Κάθε Σάββατο πηγαίνουμε σε σούπερ μάρκετ της περιοχής και στη λαϊκή Δουργουτίου όπου μας δίνουν τρόφιμα», σημειώνει ο Μ. Παλαπάνης. Στις παραπάνω δράσεις της Λέσχης Αλληλεγγύης του Νέου Κόσμου ήρθαν να προστεθούν και ειδικά προγράμματα για παιδιά και μαθητές, μία «διαφυγή σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς», όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν οι εμπνευστές της πρωτοβουλίας. Η δε ανταπόκριση των παιδιών, όπως μας λέει ο Μάκης Παλαπάνης, είναι συγκινητική. «Είναι εκπληκτικό αυτό που έχει γίνει. Τα παιδιά έχουν αποκτήσει το δικό τους στέκι. Όπως φαίνεται έχουν ανάγκη να βρουν τέτοιους τρόπους διαφυγής».

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΑΣΠΑΡΑΚΗΣ

Παιδιά που λιποθυμούν από την ασιτία στα σχολεία, ατελείωτες ουρές για μία δωρεάν σακούλα με ντομάτες ή ζαρζαβατικά, άνθρωποι που ζουν σε χαρτόκουτα κάτω από υπόστεγα και σκαλοπάτια. Εικόνες που η ελληνική κοινωνία είχε συνηθίσει να παρακολουθεί στις τηλεοπτικές οθόνες, χαζεύοντας ανθρωπιστικές κρίσεις κάπου στην Αφρική, πλέον εκτυλίσσονται καθημερινά στη χώρα μας. Αχτίδα φωτός και ελπίδας οι δομές κοινωνικής αλληλεγγύης που ξεφυτρώνουν σε όλο και περισσότερες γειτονιές της Αθήνας και της πρωτεύουσας. Φωτεινό παράδειγμα η Λέσχη Αλληλεγγύης του Νέου Κόσμου που έχει γίνει σημείο αναφοράς για πολλές γειτονιές. Συλλογική κουζίνα, μαθήματα ενισχυτικής διδασκαλίας σε παιδιά, ανταλλακτήριο ρούχων, συζητήσεις, κινηματογραφικές προβολές, αλλά και δικηγόροι, βρίσκονται στη διάθεση όλων όσοι το έχουν ανάγκη, λειτουργώντας ως αντίδοτο στην κρίση.

«Γιατί προχώρησε η αλληλεγγύη στον Νέο Κόσμο» «Η Λέσχη Αλληλεγγύης του Νέου Κόσμου μυρίζει, και στην κυριολεξία, κουζίνα, τσιγαρίλα, ιδρώτα. Με άλλα λόγια, ήρθαμε σε επαφή με κομμάτια της κοινωνίας φτωχά, αναγκεμένα. Προσπαθούμε να κάνουμε μια δουλειά σώμα-με-σώμα κι όχι με τηλεχειριστήριο από τα γραφεία ή τον καναπέ», αναφέρουν σε κείμενό τους έξι ενεργά μέλη της Λέσχης, εξηγώντας τους λόγους της μεγάλης απήχησης που έχει συναντήσει η πρωτοβουλία αλληλεγγύης. «Μας ζητιέται να πάμε σε ΤΕ του ΣΥΡΙZΑ να εξηγήσουμε “πώς τα καταφέραμε», να μεταφέρουμε εμπειρία και τεχνογνωσία (...). Χωρίς και ‘μεις οι ίδιοι να το έχουμε συνειδητοποιήσει 100% από την αρχή, μπήκαμε εκεί όπου δεν «έμπαινε» η Αριστερά επί χρόνια. Εκεί όπου δεν υπάρχει «κολόνια Ζιβανσύ και στα πο-

ΛΕΣΧΗ ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ

«Η ανθρωπιά παραμένει ζωντανή» δάρια μας» ( Γ. Μηλιώκας ), όπου οι λέξεις Γκράμσι, Ζίζεκ, ακόμη και Μαρξ θα λέγαμε, είναι κινέζικα», λένε οι Αγγελική Ζάχου, Καλλιόπη Παντελή, Μαίρη Πρίμη, Δημήτρης Οικονομίδης, Μάκης Παλαπάνης και Αντώνης Φράγκος από το Τ.Ο. ΣΥΡΙΖΑ Νέου Κόσμου. Παράλληλα προσθέτουν ότι λειτούργησαν «πρωτοβουλιακά. Δηλαδή δεν περιμέναμε «την έγκριση, οδηγίες από πάνω», ούτε αναλωθήκαμε σε πολύωρες και στείρες, κατά τη γνώμη μας, αναλύσεις και διασαφηνίσεις. Όπως π.χ. για το πού σταματά η φιλανθρωπία και η ελεημοσύνη και πού αρχίζει η αλληλεγγύη». «Το γεγονός ότι κόσμος που ξεκίνησε να παίρνει φαγητό, τρόφιμα, ρούχα, στη συνέχεια συμμετέχει ενεργά στη δράση, το ότι η Λέσχη αποκτά σιγά - σιγά δικά της μέλη ανεξάρτητα από τον ΣΥΡΙΖΑ, το ότι κάποιοι, χωρίς να τους το προτείνει κανείς ήρθαν μια μέρα και, ανάμεσα σε ένα μαγείρεμα και ένα μοίρασμα φαγητού, συμπλήρωσαν το δελτίο εγ-

Κρίση και ελληνική κοινωνία Η Αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Στα Μπλόκια» και η εφημερίδα «Πολίτης», στο πλαίσιο της σειράς διαλέξεων με θέμα «Η Ελληνική Κοινωνία σε κρίση» διοργανώνει τη Δευτέρα 4 Μαρτίου 2013 στις 7 το απόγευμα, στην αίθουσα διαλέξεων της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και νησιωτικής πολιτικής στη Μυτιλήνη της Λέσβου, διάλεξη με θέμα «Κρίση και ελληνική κοινωνία». Θα μιλήσει ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ Σαρωνικού Ανοικτή συζήτηση με θέμα «Η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την έξοδο από την κρίση, την οικονομία και την ανάπτυξη» διοργανώνει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Σαρωνικού, τη Δευτέρα 4 Μαρτίου, στις 7 το απόγευμα στο Δημαρχείο Σαρωνικού (Καλύβια). Θα μιλήσει ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Γιώργος Σταθάκης.

γραφής στον ΣΥΡΙΖΑ, αποτελούν δείγματα κοινωνικής γείωσης και δείχνουν ότι αυτό που θρέφει την Αριστερά είναι η πρωτοβουλία, η λαϊκότητα στην πράξη, ότι το ξαράχνιασμα των μυαλών και των πρακτικών μας είναι εφικτό αρκεί να βουτήξουμε στα άγνωστα και βαθιά νερά των «κανονικών» ανθρώπων, που από εκεί πηγάζει η δύναμη, η έμπνευση και η σκέψη για την Αριστερά», υπογραμμίζουν.

«Η ανθρωπιά παραμένει ζωντανή» Τη συγκίνησή του για την ανταπόκριση που βρήκε η Λέσχη Αλληλεγγύης του Νέου Κόσμου εκφράζει στην «Α» της Κυριακής ο Μάκης Παλαπάνης.»Ο κόσμος μας έχει αγκαλιάσει. Παρόλο που είμαστε σε μία φτωχογειτονιά όπου ο καθένας έχει τα προβλήματά του, η ανθρωπιά παραμένει ζωντανή. Νόμιζα ότι λόγω κρίσης θα χαθεί αλλά διαψεύστηκα περίτρανα. Η ανθρωπιά είναι εδώ. Ο κόσμος έχει ανάγκη να βρει ένα στέ-

«Η αλληλεγγύη θα είναι η ναυαρχίδα της αλλαγής»

κι, ένα χώρο για να μοιραστεί τα προβλήματά του και να βρει μία λύση για αυτά». Οι πέντε καθημερινές μερίδες φαγητού της συλλογικής κουζίνας έχουν φτάσει τις 35, ενώ πλέον κάθε Κυριακή παρέχεται ξηρά τροφή σε άπορες οικογένειες. Η ανταπόκριση άλλωστε των εθελοντών είναι τεράστια. Η διαφορά σε σχέση με πολλά άλλα δίκτυα αλληλεγγύης είναι ότι το φαγητό μαγειρεύεται από το δίκτυο. Άστεγοι, μανάδες, άνθρωποι που περνούν δύσκολα έρχονται, αλλά δεν παίρνουν μόνο. Συνεισφέρουν κιόλας. Δεκάδες γυναίκες της περιοχής ξεκλέβουν λίγο από τον χρόνο τους και βοηθάνε στην ετοιμασία του φαγητού. Άλλες από το σπίτι τους και άλλες στην κουζίνα της Λέσχης Αλληλεγγύης. Η ψυχή της συλλογικής κουζίνας είναι ο κ. Τάσος ο οποίος διαθέτει δεκάδες ώρες καθημερινά για να βοηθήσει αυτούς που έχουν ανάγκη. Τίποτα όμως δε θα μπορούσε να γίνει «χωρίς την αμέριστη υποστήριξη των μικρομεσαίων του

Την ίδια όμως στιγμή δεν μπορεί να κρύψει τη λύπη του για το γεγονός ότι πολλές φορές αδυνατούν να βοηθήσουν όλους όσοι έχουν ανάγκη. «Αυτό είναι που βαραίνει την καρδιά μου. Έρχεται κόσμος με τρομερά προβλήματα, άνθρωποι που τους διώχνουν από το σπίτι και δεν μπορείς να τους βοηθήσεις. Μπορούμε να καλύψουμε 1-2 νοίκια αλλά μετά τι γίνεται; Χρειάζεται κάτι άλλο». Όσον αφορά τους λόγους που τον οδήγησαν στην «αγκαλιά» της Λέσχης Αλληλεγγύης, είναι ξεκάθαρος: «Ζω 35 χρόνια στη γειτονιά του Νέου Κόσμου, έχω μεγαλώσει με όλους αυτούς τους ανθρώπους και απλώς ήθελα να κάνω κάτι, ήθελα να προσφέρω. Ως άνεργος, προτίμησα να μην είμαι κλεισμένος στο σπίτι και να βγω έξω να βοηθήσω, να γίνω ενεργός πολίτης. Έτσι δεν αισθάνεσαι άχρηστος, δε νιώθεις ότι είσαι μόνος στη γωνιά. Από τη ματιά των ανθρώπων, από το άγγιγμά τους, παίρνεις τρομερή εσωτερική δύναμη. Δύναμη για να συνεχίσεις και να αντιδράσεις σε αυτό που γίνεται, ελπίζοντας σε κάτι καλύτερο. Θέλω να πιστεύω ότι η αλληλεγγύη θα είναι η ναυαρχίδα της αλλαγής».

Μνήμη Πασχάλη Γουδετσίδη Μέσα σε συγκινησιακό κλίμα οι φίλοι/ες και οι σύντροφοι/ισσες Έλληνες και Γερμανοί συγκεντρώθηκαν στις 23.2.2013 στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου στο Ντάρμστατ Γερμανίας και είπαν το τελευταίο «αντίο» στον Πασχάλη Γουδετσίδη. Ο Πασχάλης Γουδετσίδης γεννήθηκε στο Καλοχώρι Θεσσαλονίκης το 1937 και από μικρός μπήκε στο μεροκάματο για την επιβίωση πρώτα στη Θεσσαλονίκη και μετά από τη δεκαετία του ‘60, σαν μετανάστης στη Γερμανία.

Στην περίοδο της χούντας ο Πασχάλης οργανώθηκε στο ΠΑΜ και στο ΚΚΕ εσωτ. και διακρίθηκε στην περιοχή του Ντάρμστατ για τους αγώνες του εναντίον της δικτατορίας, αλλά και για τους αγώνες του, σαν οργανωμένο μέλος των γερμανικών συνδικάτων, για τη λύση των προβλημάτων των Ελλήνων μεταναστών στην πόλη που ζούσε μέχρι και την τελευταία ημέρα της ζωής του. Εμείς οι φίλοι του και οι σύντροφοί του θα θυμόμαστε πάντα τον Πασχάλη τον αγνό αγωνιστή, τον σύντροφο με το

χαμόγελο πάνω στα χείλη του και με την αταλάντευτη ταξική συνείδηση μέσα του. Στη μνήμη του συν. Πασχάλη προσφέρουμε 200 ευρώ στην «Αυγή». ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΜΠΑΝΑΒΑΣ ΔΙΟΝΥΣΟΣ ΔΙΒΑΡΗΣ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

62 «Εκφράζουμε την αλληλεγγύη μας στην προοδευτική συμμαχία Bene Comune του Μπερσάνι». ΔΗΜ.ΑΡ. (Ο Νίκος Μπίστης συμφωνεί;)

ΡΗΣΕΙΣ&

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

Πολύ ενδιαφέρον το βιβλίο του κ. Μητσοτάκη, αλλά (ως καλός πατέρας) δεν αποκάλυψε τον δολοφόνο, για να προστατεύσει τον Κυριάκο.

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ ΥΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΤΣΕΩΣ & ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΣΕΚΕΡΕΩΣ

Τα εβραϊκά ονόματα τα πρόσεξε ο Βενιζέλος. Το Μπόμπολας δεν του έλεγε τίποτα Ε όχι. Καλύτερα να πέσει ο κατώτατος μισθός στα 170 ευρώ, παρά να ψηφίσουμε ΣΥΡΙΖΑ που τα παίρνει από τον Σόρος. Διότι ως γνωστόν ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μέρος του παγκόσμιου σιωνισμού μαζί με την Μπίλντεμεργκ, την Τριλάτεραλ και τους Ναΐτες ιππότες.

φέρνουν και εξαιρούνται δηλαδή. Είναι ντροπή να μη θέλουμε την επένδυση χρυσού στη Χαλκιδική. Στη Μογγολία και στις Φιλιππίνες το βγάζουνε με τα νύχια. Στο Σουδάν το βγάζουνε από τον πάτο της θάλασσας.

Και ο Τσίπρας είναι ο Αντίχριστος.

Στη Γερμανία το βγάζουνε στην Πολωνία.

Τα έχει ζωγραφίσει και ο Κώδικας Νταβίντσης αυ-

Γι’ αυτό άλλωστε έχουν ξεσηκωθεί και στη Θράκη και ζητάνε να ξεκολλήσει η επένδυση από τη γραφειοκρατία.

τά. Στον Μυστικό Δείπνο, ο τρίτος από δεξιά είναι προφανώς ο Βίτσας. Και οι δώδεκα μαθητές συμβολίζουν τις συνιστώ-

Επειδή ο χρυσός είναι του επενδυτή, μάλλον αποβλέπουν στα τεράστια οφέλη από το κυάνιο.

Και στην ταράτσα της Κουμουνδούρου προσγειώνονται ιπτάμενοι δίσκοι.

Αλλά η Αριστερά δεν καταλαβαίνει από επενδύσεις και υπονομεύει την αναπτυξιακή στρατηγική της χώρας.

Τα αποκάλυψε όλα ο Βενιζέλος στη Βουλή, στη συζήτηση για τους αγρότες.

Άμα πάνε να κάνουν ορυχεία χρυσού στην Εκάλη, να τους δούμε και τους δεξιούς.

Όχι, για να καταλάβετε τι θα παθαίναμε αν έβγαινε ο ΣΥΡΙΖΑ. Και τώρα στραβομουτσουνιάζετε για 25.000 ψιλοαπολύσεις στο Δημόσιο.

Για να λύσει το πρόβλημα στη Χαλκιδική, ο Δένδιας μελετά την ανασύσταση των Ταγμάτων Ασφαλείας.

σες.

Για νέα μείωση στον κατώτατο μισθό μάς προετοιμάζει η Μαρία Δαμανάκη. Η ίδια επιμένει ότι αντιστάθηκε, αλλά από τη θέση της επιτρόπου Αλιείας δεν μπορούσε να κάνει και πολλά. Επέδωσε όμως έναν μπακαλιάρο διαμαρτυρίας στον Μπαρόζο. Διότι έτσι είναι, αν έχεις μάθει από μικρός να αγωνίζεσαι, δεν παραδίδεις εύκολα τα όπλα. Και στο κάτω - κάτω, η μείωση του κατώτατου μισθού δεν είναι ταμπού. Αν ισχυριστεί κάποιος ότι είναι στη λίστα με τους κατώτατους μισθούς τυχαία, ως πληρεξούσιος τρίτου προσώπου, μπορεί να εξαιρεθεί από τη μείωση; Αυτοί που είναι στη λίστα Λαγκάρντ, πώς τα κατα-

Έγιναν και τρεις απαγωγές πιλοτικά, με εξαιρετική επιτυχία. Τους άφησαν ελεύθερους, όμως, γιατί δεν υπάρχουν κονδύλια για τσιμέντο. Αλλά μπορεί να τους αναθέσουν σε ιδιώτες, τώρα που αρχίζουν οι οδικοί άξονες.

ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Νέα επίπεδα αφασίας... Σε νέα ύψη πολιτικής αφασίας απέναντι στη σκληρή και ολέθρια δοκιμασία του ελληνικού λαού απογειώνεται η ηγεσία του ΚΚΕ. Τις προάλλες στη Βουλή για την αγροτική πολιτική η κ. Παπαρήγα ανέβηκε στο βήμα και επειδή δεν είχε τίποτα να προτείνει, δήλωσε. «Τι πρόταση να κάνουμε; Θα τα σαρώσει όλα ο λαός. Κάποια στιγμή οι άνθρωποι θα πάνε μπροστά». Απλά πράγματα. Απλώς χρειάζεται υπομονή. Τίποτε περισσότε-

ρο. Μας παραπέμπει στον σοσιαλισμό μετά τη Δευτέρα Παρουσία και παρακολουθεί ατάραχη την επίγεια κόλαση. Ακόμα και τις 16 προτάσεις που της έδωσαν οι αγρότες των μπλόκων να μεταφέρει στην κυβέρνηση τις απαξίωσε λέγοντας: «Πάρτε τες, όχι πως θα λυθεί κανένα πρόβλημα»! Το αδελφό με το ΚΚΕ κόμμα στην Ιταλία, που κατέθεσε υποψηφιότητες μόνον για τους εκτός Ιταλίας πολίτες

Πάγκαλος όπως Στάινμπρουκ «Μεγάλο νούμερο» χαρακτήρισε τον Μπέπε Γκρίλο ο Θεόδωρος Πάγκαλος, σε απόλυτο συντονισμό με τον υποψήφιο των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών για την καγκελαρία Πέερ Στάινμπρουκ. «Νούμερο ή κλόουν», ο Μπέπε Γκρίλο είναι ο ηγέτης του μεγαλύτερου ιταλικού κόμματος σήμερα. Πάγκαλος και Στάιν-

μπρουκ είναι οι φουκαράδες που βάζουν τα κόμματά τους υποψήφιους όταν ξέρουν ότι θα χάσουν (ακόμη κι από τον κύριο «Τίποτα»). Άρα, η μόνη παραίνεση -ανάλογης γλωσσικής επάρκειας- προς τον ημέτερο looser είναι: «Κάτσε στα κιλάκια σου». ΚΛ. ΤΣ.

Ή σε αυτούς που θα αναλάβουν τα λιμάνια. Στην Αργεντινή τους πετάγαν στον Ατλαντικό από ελικόπτερα. Αλλά εδώ είμαστε νησιωτική χώρα και μπορεί να πέσουν σε κανα νησί. Πρόταση για κοινή κάθοδο με το ΠΑΣΟΚ απηύθυνε στη ΔΗΜ.ΑΡ. ο Βενιζέλος. Το μόνο που απομένει είναι να βρεθούν και ψηφοφόροι. Ο Κουβέλης το σκέφτεται, διαφωνεί όμως η ΕΚΟΝ Σπύρος Λυκούδης.

Wikipedia: η Βουλή φυλάσσεται από security! Η Blackwater έχει αναλάβει την ασφάλεια του ελληνικού κοινοβουλίου! Αυτό αναφέρει η διαδικτυακή εγκυκλοπαίδεια wikipedia γράφοντας ότι η Academi (όπως τώρα ονομάζεται η Blackwater) «έχει προσληφθεί για να παρέχει υπηρεσίες ασφαλείας στην ελληνική Βουλή» (http://en.wikipedia.org/wiki/Academi). Βεβαίως η πληροφορία της wikipedia βασίζεται σε ένα δημοσίευμα της ιστοσελίδας defencenet.gr. Ωστόσο αναρτήθηκε, και παραμένει στο διαδίκτυο παρά τα πολλά και σοβαρά λάθη που συμπεριλαμβάνει, χωρίς η Βουλή να αντιδρά. Ποιος κερδίζει από την «είδηση»; Η Blackwater κερδίζει - γι’ αυτό και η πληροφορία είναι πολύ διακριτή. Εκείνη που σίγουρα δεν κερδίζει είναι η αξιοπρέπεια του ελληνικού κοινοΚ.ΠΟΥ. βουλίου.

που είχαν δικαίωμα ψήφου, επιδοκιμάστηκε από την ηγεσία του Περισσού, διότι έτσι στέλνει μήνυμα στην εργατική τάξη της μεγάλης αυτής βιομηχανικής χώρας πως ο σοσιαλισμός δεν περνάει μέσα από το αστικό κοινοβούλιο! Ευτυχώς που αποκαλύφθηκε (πάλι) ότι ο Σαμαράς είναι ο Παπάγος και ο Τσίπρας ο Πλαστήρας. Καληνύχτα και καλή τύχη. Δ.Χ.

ΜΜΕ και νεοναζισμός Το Μορφωτικό Ίδρυμα ΕΣΗΕΑ διοργανώνει ημερίδα με θέμα «Τα ΜΜΕ και το φαινόμενο του νεοναζισμού» την Τετάρτη, 6 Μαρτίου 2013, στις 6.00 μ.μ. (Ακαδημίας 20, πρώτος όροφος). Πώς φτάσαμε ώς εδώ με εισηγητές: Λιάνα Κανέλλη, Στέλιο Κούλογλου,Τάσο Κωστόπουλο, Στρατή Μπουρνάζο, Τάσο Τέλογλου. Τι πρέπει να κάνουμε; Δημοσιογράφοι και ΜΜΕ απέναντι στη νεοναζιστική πρόκληση με εισηγητές: Λίνα Αλεξίου, Ξένια Κουναλάκη, Νίκο Ξυδάκη, Παύλο Τσίμα, Γιάννη Τριάντη. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Κώστας Νίτσος. Μετά τις εισηγήσεις θα υπάρξει διάλογος. Την εκδήλωση συντονίζουν οι δημοσιογράφοι Φανή Πετραλιά και Μωυσής Λίτσης. Υπεύθυνος ημερίδας ο πανεπιστημιακός Ρούλης Κοκκελίδης.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

63

ΡΗΣΕΙΣ&ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

«Οι δηλώσεις του υποψήφιου καγκελάριου της Γερμανίας Πέερ Στάινμπρουκ (περί κλόουν που ψήφισαν οι Ιταλοί πολίτες στις εκλογές) είναι προσβλητικές και λυπηρές και κατόπιν αυτών δεν υφίσταντο πλέον οι προϋποθέσεις για να συναντηθώ μαζί του στο Βερολίνο». Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας. (Να ένα καλό μάθημα για τον δικό μας Πρόεδρο, αλλά φοβόμαστε πως είναι αργά για μαθήματα)

Δεν εγκρίνουν την πολιτική Δένδια Η τελευταία δημοσκόπηση της Marc για την τηλεόραση του Alpha έχει δύο ενδιαφέροντα στοιχεία. Η πολιτική του «νόμου και της τάξης» του Νίκου Δένδια δεν έχει τη συγκατάθεση των πολιτών. Το 39,5% των πολιτών συμφωνεί, ενώ το 44,6% διαφωνεί με την πολιτική της πυγμής που εφαρμόζει η αστυνομία. Το ποσοστό των πολιτών που συμφωνεί είναι πολύ υψηλό, υψηλότερο του 35,4%, που βλέπει θετικά την πολιτική της κυβέρνησης, ωστόσο έχει μεγάλη σημασία ότι το ποσοστό των πολιτών, που διαφωνεί είναι πέντε εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερο. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι πρώτος σε δημοτικότητα υπουργός είναι ο Αντώνης Ρουπακιώτης, αν εξαιρεθεί η Όλγα Κεφαλο-

γιάννη, η οποία όμως έχει την αμέριστη στήριξη των μεγάλων media. Ποιο είναι το ποσοστό των πολιτών που βλέπει θετικά τον Αντώνη Ρουπακιώτη; Το 42,7%. Δηλαδή περίπου όσοι διαφωνούν και με την πολιτική Δένδια. Μπορεί τα δύο αυτά δημοσκοπικά ευρήματα να μην ταυτίζονται εξ ολοκλήρου κοινωνικά, ωστόσο φαίνεται ότι έχουν μια κοινή βάση. Ένα ισχυρό ρεύμα μέσα στην ελληνική κοινωνία, κοντά στο 45%, παραμένει πιστό στα θεμελιώδη ατομικά δικαιώματα. Πάντως το Μαξίμου τηρεί σιγήν ιχθύος για τις απαξιωτικές αναφορές του γραμματέα του υπουργικού συμβουλίου Παναγιώτη Μπαλτάκου στην Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. ΚΑΠ

Στο σκαμνί οι διώκτες του Αλεξανδρόπουλου Έφεση κατά της αθωωτικής απόφασης του Πρωτοδικείου Ρεθύμνου άσκησε η εισαγγελέας και οι τρεις καθηγητές θα καθίσουν ξανά στο εδώλιο. Τις καταγγελίες για την υπόθεση των παράτυπων μεταπτυχιακών με στόχο να βολευτούν πολιτικοί ημέτεροι από τη ΔΑΠ και την ΠΑΣΠ είχε κάνει ο άτυχος καθηγητής Στέλιος Αλεξανδρόπουλος και, αντί να ερευνηθούν από το πανεπιστήμιο, παραπέμφθη ο ίδιος στο πειθαρχικό για προσβολή του ιδρύματος με αποτέλεσμα να προδοθεί από την καρδιά του κάτω από την ασφυκτική πίεση που δέχθηκε προκειμένου να κουκουλωθεί η υπόθεση. Η έφεση της εισαγγελλέως είναι καταπέλτης για τις ευθύνες των δύο καθηγητών και τη συνέργεια της τρίτης, που αθωώθηκαν πρωτοδίκως πριν από δύο εβδομάδες, χωρίς όμως να έχει γίνει ακόμη γνωστό το σκεπτικό της απόφασης καθώς δεν έχει ακόμη καθαρογραφεί. Ευτυχώς που υπάρχουν ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ δικαστές στο Βερολίνο...

ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Τι σημαίνει Δεξιά;... Ρωτήστε τον Ρουπακιώτη να σας πει τι σημαίνει Δεξιά, αυτός ξέρει. Κι αν δεν ήξερε, έμαθε. Με τη μεταχείριση που επεφύλαξαν οι «σύμμαχοι» στο νομοθέτημά του για τα ναρκωτικά. Τι σημαίνει Δεξιά; Η εξέταση DNA (για την καθαρότητα της φυλής) για να μπεις στις στρατιωτικές σχολές σημαίνει Δεξιά. Για τυπικούς λόγους απεσύρθη. Μας απείλησαν πως θα το επαναφέρουν. Εμπρός στον δρόμο που χάραξε ο Μιχαλολιάκος σημαίνει Δεξιά. Όσο για τους «υπεύθυνους» κεντρο-αριστερούς συμπορευτές, με τις υγείες τους. Αν νομίζουν δε πως καθαρίζουν με τους «αστερίσκους» των υποσημειώσεών τους, μάλλον είναι μακριά νυχτωμένοι. Κρίμα πάντως που δεν πρόλαβε ο Μπερλουσκόνι ν’ αγοράσει το ελληνικό νησί.

Νάχουμε τα μπούγκα-μπούγκα μες στα πόδια μας. Ο Παπανδρέου, συγγνώμη, ο Παπαδόπουλος φταίει, που ολιγώρησε. Κι ύστερα λένε ότι ο Τσίπρας σαμποτάρει τις επενδύσεις. Λέω να του το δώσουμε τώρα το νησί, κοψοχρονιά έστω. Ας ελπίσουμε μονάχα πως δεν θα μπουν ιδέες στον Μάρκο Σεφερλή. Μην την έχει δει Μπέπε Γκρίλο και τρέχουμε. Και να σκεφτείς πως ο Ιταλός κωμικός είχε σκληρό ανταγωνισμό. Με τον Μπερλουσκόνι απέναντί του. Δύο επιθεωρησιακοί κωμικοί επιπέδου Δελφιναρίου. Στη Χώρα του Μπερλινγκουέρ και του Γκράμσι όλ’ αυτά. Αλλά τι τα θες, άμα βάλει το χεράκι της η Μέρκελ, όλα γίνονται. Περαστικά τους, περαστικά μας... «Διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού στο Δημόσιο»... Έτσι ονομάζονται, στην επίσημη γλώσσα, οι απολύσεις, οι προετοιμαζόμενες. Αυτές για τις οποίες αρχίζει να κουβεντιάζει η τρόικα από σήμερα.

Μήνυμα ανθρωπιάς για τα παιδιά των μεταναστών

Οι προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ για το φορολογικό Το Τμήμα Οικονομικής Πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ διοργανώνει ημερίδα με θέμα: «Οι Προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ για τη Φορολογική Πολιτική», αύριο Δευτέρα 4 Μαρτίου. Η ημερίδα θα διεξαχθεί στην αίθουσα Ερμής του ΕΒΕΑ, Ακαδημίας 7, 6ος όροφος, και θα ξεκινήσει στις 4 το απόγευμα. Η ημερίδα θα ξεκινήσει με την εισήγηση του Γ. Μηλιού, υπεύθυνου του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής. Στις 16.30 θα μιλήσει ο Προέδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, Αλ. Τσίπρας. Θα ακολουθήσουν οι ομιλίες του Γ. Δραγασάκη, Δ’ αντιπρόεδρου της Βουλής, και των Τρ. Αλεξιάδη και Άγγ. Κούρου, συντονιστών του Τομέα Φορολογικής Πολιτικής. Στη συνέχεια ακολουθούν οι τοποθετήσεις φορέων που έχουν προσκληθεί στην ημερίδα, ενώ έχει προβλεφθεί χρόνος για ερωτήσεις και συζήτηση.

Αυτές ντε, που μας «ευχήθηκε» ο Μητσοτάκης προχθές. Έτσι, για να ξέρουμε τι μας λένε και τι καταλαβαίνουμε. Γιατί τώρα τα βάζετε με τη Δαμανάκη; Δεν επιτρέπεται. Μας προειδοποιεί, για το καλό μας. Όπως ακριβώς κι ο Μέργος.

Το ενδιαφέρον και την αγωνία της Εκκλησίας για τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται εδώ ή ανατρέφονται στη χώρα μας ως Έλληνες πολίτες αλλά η πολιτεία τούς στερεί την αναγνώριση του πολίτη, εξέφρασε ο αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος σε μήνυμα που απέστειλε στη δημόσια συζήτηση που διοργάνωσε το απόγευμα της Πέμπτης η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στην Τεχνόπολη με τίτλο: «Τι ιθαγένεια θέλουμε για τα παιδιά των μεταναστών που γεννιούνται ή ανατρέφονται εδώ». Στο μήνυμά του τόνισε ότι η ορθόδοξη παράδοση αντιμετωπίζει τον ξένο ως αδερφό, και έτσι πρέπει να αντιμετωπίσουμε τους μετανάστες και τις οικογένειές τους και θύμισε πως η Εκκλησία δεν κάνει διακρίσεις. Με το παράδειγμα του καλού Σαμαρείτη υπέδειξε πώς ακριβώς πρέπει να φερόμαστε στους ανθρώπους τους οποίους οι κακουχίες που αντιμετώπιζαν στις πατρίδες τους τους έφεραν στη χώρα μας. Ζήτησε επίσης να μην περιθωριοποιηθούν τα παιδιά αυτά. Ο αρχιεπίσκοπος δεν παρέλειψε να εκφράσει επίσης την «εξαιρετική» ανησυχία της για τις αυξανόμενες ρατσιστικές επιθέσεις, υπογραμμίζοντας ότι είναι ανάγκη να μην ενθαρρύνεται η συμμετοχή σε εξτρεμιστικές πράξεις και ομάδες. Ε.Ζ.

Γιατί δεν τους δίνει κάμποσα από τα λεφτά που παίρνει από τον Τζορτζ Σόρος; Να δεις για πότε διαλύονται τα μπλόκα. Μονάχα για να κάνει τραπέζια σε χασαποταβέρνες στον Καραμανλή ξέρει να ξοδεύει. Νομίζεις έτσι στο άσχετο είπε ο Καραμανλής «εγώ τον Τσίπρα τον πάω»;

Τότε για τη δραχμή, τώρα για τον κατώτατο μισθό.

Τα κοντοσούβλια μιλήσανε.

Είναι πολύ μπροστά η γυναίκα.

Εγκαινιάστηκε, επί τέλους, και νεοδημοκρατική πτέρυγα στις φυλακές.

Ε, και που κάνει κατήχηση η Χρυσή Αυγή στα εξάχρονα, τι έγινε; Στην ορθοδοξία τα προσυλητίζουμε εξαμηνίτικα και δεν το κάνουμε θέμα. Αποτάξω... Συνεταξάμην, και τα ρέστα. Ρωτήστε τον Αμβρόσιο Καλαβρύτων να σας πει. «Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ» βροντοφώναξε ο Βενιζέλος. Όχι, το «ενωμένο- δυνατό» το παρέλειψε. Έτοιμος ήτανε να το πει, αλλά διάβασε το άρθρο του Σκανδαλίδη. Και, όσο νάναι, μαγκώθηκε. Σαν πολλά μας τα λέει ο Τσίπρας για τους αγρότες.

Μετά την πασοκική. Καιρός της ήτανε. Με τις ευχές μας, και να φτουρήσει. Ο πρώην φτερωτός γιατρός έκοψε την κορδέλα. Τώρα πια «γιατρός χωρίς φτερά» και πολύ του πάει. Παλιά του τέχνη του σαμαρικού επιτελείου. Γράφει νέες ένδοξες σελίδες στην κοπτοραπτική. Με τις δηλώσεις του Δραγασάκη αυτή τη φορά. Άντε παιδιά, με το καλό κάποια στιγμή ν’ ανακαλύψετε και την πολιτική.

Ψήγματα αλλαγής πολιτικής ανιχνεύονται στα κείμενα του ΚΚΕ. Βλέπεις, προβλέπονται ασυνήθιστες (γι’ αυτούς) δυσκολίες στο εν όψει Συνέδριο. Οπότε, ανάγκα και Θεοί πείθονται. Για τους συγκεκριμένους Θεούς, βέβαια, κομμάτι δυσκολότερο, αλλά για να δούμε. Αντί να κουράζεται ο Βενιζέλος να εξηγήσει τις επιλογές του στους συνέδρους, υπήρχε ευκολότερος τρόπος. Να τους βάλει να παίξει το video από την ομιλία του στη Βουλή στην «προ ημερησίας». Εκεί που αναλώθηκε σε επιθέσεις κατά του Τσίπρα, κατ’ αποκλειστικότητα. Εκεί που ξεπατίκωσε τον Σαμαρά εφ’ όλης της ύλης. Έτσι, προκειμένου να πειστούν και οι πλέον δύσπιστοι για το πού το πάει ο αρχηγός. Ποια είναι σήμερα η ελληνική εκδοχή της σοσιαλδημοκρατίας. Της Κεντροαριστεράς έστω, για να μη λέμε και βαριές κουβέντες. Α και να σας πω, μετρηθήκανε και επίσημα. Πάνω από 450.000 είναι οι ελληνικές οικογένειες δίχως έναν εργαζόμενο. Όποιος από τους κυβερνώντες κοιμάται ήσυχος μετά απ’ αυτό, όχι, μπράβο του. Σπουδαίο πράμα ο εύκολος ύπνος...

Η ΑΥΓΗ

Yσ τ ε ρ ό γ ρ α φ a

ΚΥΡΙΑΚΗ 3 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ

Ιταλικό δράμα

Του ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ποιος φοβάται τον Μπέπε Γκρίλο Αν το «κόμμα μη κόμμα» του Μπέπε Γκρίλο ήλθε πρώτο (ο συνασπισμός του Μπερσάνι έχασε το 28% των ψήφων από τις προηγούμενες εκλογές και εκείνος του Μπερλουσκόνι το 46%), κάποια αιτία θα υπάρχει. Το να εξορκίζεις το φαινόμενο, όπως κάνουν οι πολιτικά ορθοί αναλυτές, ως επικίνδυνο λαϊκισμό και να καταγγέλλεις τον Γκρίλο και το Κίνημα Πέντε Αστέρων σαν προϊόντα της αντιπολιτικής, σημαίνει να κρατάς τα μάτια σου ερμητικά κλειστά μπροστά στην κατάσταση εξαθλίωσης που έχει περιπέσει η πολιτική και όχι μόνο στην Ιταλία. Σημαίνει να μη βλέπεις ότι η πολιτική σήμερα, η δημοκρατία σήμερα, έχει καταντήσει ιδιωτική υπόθεση μιας «κάστας» πολιτικών που έχει παραδώσει τη διαχείριση του κράτους και την κυβέρνηση της κοινωνίας στις αγορές. Το τσουνάμι Γκρίλο δεν είναι ένα παροδικό συμβάν, ένα τυχαίο ατύχημα της συγκυρίας. Είναι τέκνο ενός κινήματος που αναπτύχθηκε στις πλατείες, είναι η πολιτική έκφραση μιας μάζας ανθρώπων που μετράνε στο πετσί τους το κόστος της κρίσης όχι μόνο με όρους χρηματικής απώλειας όσο με όρους ζωής, επιβίωσης, κοινωνικού ρό-

λου, προσωπικής αξιοπρέπειας. Ο Γκρίλο φοβίζει γιατί χαλάει το παραμύθι της συναίνεσης. Το παραμύθι των υπεύθυνων πολιτικών δυνάμεων, της σταθερής διακυβέρνησης. Της Δεξιάς που συνθηματολογεί αριστερά και της Αριστεράς που πράττει δεξιά. Γιατί χαλάει τις παρτούζες των «πολιτικών δυνάμεων της ευθύνης». Το να χρησιμοποιείς τη λέξη δημοκρατία για να υπερασπίζεσαι μια δημοκρατία που βρίσκεται σε κρίση (θεσμών, εκπροσώπησης, διακυβέρνησης) είναι σαν να ισχυρίζεσαι ότι σφύζει από υγεία ένας άνθρωπος που οι ακτινογραφίες τον δίνουν για ετοιμοθά-

Ο Γκρίλο φοβίζει γιατί χαλάει το παραμύθι της συναίνεσης. Της Δεξιάς που συνθηματολογεί αριστερά και της Αριστεράς που πράττει δεξιά

νατο. Το να καταγγέλλεις τον Γκρίλο για μηδενιστική, ισοπεδωτική πολιτική απέναντι στους θεσμούς, τη Δημοκρατία, την πολιτική, είναι σαν να υπερασπίζεσαι τη χαμένη τιμή ενός ιστορικού κτηρίου που έχει γίνει οίκος ανοχής. Εμένα ο Γκρίλο, όσο αμφιλεγόμενος, όσο λαϊκιστής, όσο κωμικός κι αν (λέγεται ότι) είναι, δεν με φοβίζει. Το αντίθετο. Έδειξε ότι οι λαοί της Ευρώπης αντιδρούν, αρνούνται να εφαρμόσουν τη θεραπεία που τους εξοντώνει. Έδειξε ότι οι φόβοι της ευρωπαϊκής ολιγαρχίας επιβεβαιώνονται: η ελληνική ασθένεια της ανυπακοής στις πολιτικές της εξαπλώνεται. Γι’ αυτό, συντρόφισσες και σύντροφοι, μια παράκληση: ας αποφύγουμε τον όρο «αντιπολιτική», ιδίως όταν αναφερόμαστε σε φαινόμενα (συμφωνούμε ή διαφωνούμε με αυτά) που εκπροσωπούν πολιτικές ανατροπές στον ευρωπαϊκό πολιτικό κομφορμισμό. Σας θυμίζω ότι οι γνωστοί πολιτικά ορθοί αναλυτές χρησιμοποιούν για το Κίνημα Πέντε Αστέρια τα ίδια επιχειρήματα και τους ίδιους χαρακτηρισμούς που χρησιμοποιούν και ενάντια στον ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτό κάτι σημαίνει.

Y

Γράφω το κείμενο ενώ οι εξελίξεις τρέχουν και το ιταλικό δράμα παραμένει ανοιχτό. Ανεξάρτητα όμως από το τι ακριβώς θα δρομολογηθεί, φαίνεται ότι η ευρωπαϊκή δίνη παράγει περισσότερους κινδύνους παρά ευκαιρίες, για να χρησιμοποιήσω την ταλαιπωρημένη έκφραση για την κρίση και τις ευκαιρίες της. Η πρώτη βέβαια -και αναμενόμενη- αντίδραση επικεντρώθηκε στο φάντασμα της ακυβερνησίας και του χάους. Αυτό βοούν οι πάντα υπερευαίσθητες αγορές και σπεύδουν ανήσυχες οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο. Από την πρώτη στιγμή άρχισαν έτσι οι πιέσεις στον Μπερσάνι να συμπράξει με τον Μπερλουσκόνι για το «καλό της χώρας». Η καταβαράθρωση του Μόντι και η απρόβλεπτη περίπτωση του Γκρίλο ωθούν τους γνωστούς ηγετικούς κύκλους στη «λογική» ιδέα του μονόδρομου της σύμπραξης Κεντροαριστεράς και Δεξιάς. Αν ωστόσο η πολιτική αστάθεια είναι ένα σημαντικό πρόβλημα, ο πραγματικός κίνδυνος θα ήταν η πολιτική τερατογένεση. Στην περίπτωση αυτή ισχύει η δήλωση του Νίκι Βέντολα, αριστερού συμμάχου του Μπερσάνι, ότι μια κυβέρνηση «ευρείας συμμετοχής θα ήταν συμφορά για την Ιταλία». Και αυτό διότι. όσο μετριοπαθές και αν είναι το προφίλ του Δημοκρατικού Κόμματος, η συγκυβέρνηση με τον Μπερλουσκόνι θα έχει μία και μόνη συνέπεια: την ηθική νομιμοποίηση του μπερλουσκονισμού, ο οποίος, όπως αποδείχτηκε, συνιστά κάτι πολύ ευρύτερο από την προσωπικότητα του Καβαλιέρε. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι το Δημοκρατικό Κόμμα, Αν η πολιτική αστάθεια όλα αυτά τα χρόνια των με- είναι ένα σημαντικό ταμορφισμών του, διαμορπρόβλημα για την Ιταλία, φώθηκε κυρίως ως χώρος αξιακής διαφοροποίησης ο πραγματικός κίνδυνος από τα πρότυπα και τις θα ήταν η πολιτική πρακτικές του Μπερλου- τερατογένεση σκόνι. Στέγασε κατά βάση ηθικές και πολιτισμικές αντιρρήσεις με ένα μοντέλο εξουσίας και ένα στιλ διακυβέρνησης. Υποστηρίζοντας διαρκώς τη στροφή της Αριστεράς προς το φιλελεύθερο Κέντρο, δεν ενδιαφέρθηκε στα σοβαρά για εναλλακτικές πολιτικές γύρω από το κοινωνικό ζήτημα και τις επιπτώσεις των νεοφιλελεύθερων αναδιαρθρώσεων. Η όποια ταυτότητα της ιταλικής Κεντροαριστεράς χτίστηκε, καλώς ή κακώς, σε μια αισθητική αντι-μπερλουσκονισμού. Το αποτέλεσμα των εκλογών θέτει λοιπόν ένα αληθινό υπαρξιακό ζήτημα για το Δημοκρατικό Κόμμα και το είδος Κεντροαριστεράς που εκπροσωπεί: αν προχωρήσει στη σύμπραξη με μια τέτοια Δεξιά, χάνει ουσιαστικά κάθε ταυτότητα. Αν από την άλλη αντισταθεί στις ποικίλες πιέσεις και ανοίξει έτσι ο δρόμος για νέα εκλογική αναμέτρηση, κινδυνεύει η εικόνα του ως «διαχειριστικά υπεύθυνης» παράταξης. Αυτή η δυσχερής θέση δεν είναι όμως προϊόν ενός εκλογικού αποτελέσματος ή των καπρίτσιων του εκλογικού νόμου. Το παρόν αδιέξοδο ανατρέχει σε μια βαθιά και ανεπίλυτη κρίση αντιπροσώπευσης κοινωνικών συμφερόντων. Ο προοδευτισμός που έδωσε μάχες για κάποιες αξίες -και πολύ καλά έκανε- άφησε στη μοίρα του το πεδίο των συμφερόντων, της παραγωγής και της εργασίας. Συναινώντας κατά κανόνα σε λογικές εκσυγχρονισμών που είχαν συγκεκριμένο πρόσημο και ιδεολογική λογική, πίστεψε ότι η μάχη εναντίον του μεταμοντέρνου δεξιού λαϊκισμού είναι μόνο μια μάχη εναντίον ενός αναχρονισμού, μιας γραφικής παραφωνίας. Η αστοχία αυτής της επιλογής δεν οδηγεί μόνο στην επάνοδο του Μπερλουσκόνι αλλά και σε μια στρεβλή ανάσταση του κοινωνικού ζητήματος. Όχι βεβαίως γύρω από ένα σχέδιο αριστερών αλλαγών στην κοινωνία και το κράτος, αλλά γύρω από το «όλοι τους είναι κλέφτες» του Μπέπε Γκρίλο.

Y

AΠΟ ΕΚΚΟΛΑΠΤΟΜΕΝΟΣ Βοναπάρτης, γάτα έστω εφτάψυχη και στη συνέχεια μπουλντόκ του Σαμαρά στη Βουλή, με εμφανή ροπή προς τα «χαλκεία» και τη «βρόμικη» δουλειά. Διακρίνω μια διολίσθηση προς τα εξημερωμένα κατοικίδια, αγαπητέ Ευάγγελε. Σε είχα προειδοποιήσει -πάντως- ότι μερικές φορές οι μεγαλοφυίες έχουν σύντομες βιογραφίες. Συγκρατήσου, Ευάγγελε, συγκρατήσου, οι ΔΟΛιες σχέσεις δεν κρύβονται. Όπως θα έλεγε ο μεγάλος Αλεξανδρινός: «την (πολιτική) πορεία σου, όσο μπορείς μην την εξεφτελίζεις»! ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ