11657

< % & ") $' %'

17 -=5=,6» -76> +4< «< 9> 35;:; 87= ),

,

(

6> -7 87= > .=8 , *:<6<5<.=< => ->"= -7 7=?>., ?8<4:<5=>8<4 8. 8>3<+=?9: ; 8>= 9<4 3. ?8;6<079; 9<4 8. 3<:14: ;0<3<=<4 8>= 9<4 ; 742 8>= ?46769

ΖΑΚΥΝΘΙΝΕΣ ΟΜΙΛΙΕΣ

(! 8$ %)

NDEatique LE MO EΛΛ ΗΝΙ

Λαϊκό θέατρο του δρόμου από τον 17ο αιώνα μέχρι σήμερα

ΣΕΛΙΔΕΣ & (!' «>$ »

Η ΑΥΓΗ

17.3.2013

ΟΣΗ ΚΗ ΕΚΔ

diplom

ΛΩΣΗ ΙΚΗ ΠΟ ΠΟΛΙΤ ΝΗΣΙΑ ΣΤΗΝ ΤΥ

ΚΕΙΜΕΝΑ Κ. ΠΟΡΦΥΡΗ, Π. ΣΚΟΥΡΟΛΙΑΚΟΥ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Κ. ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ

6 2805 54& )3 $.0 23 -3.62,%57/ 4 65 -)$4 #84+ 16 87/ 8428!5 1/,$8 8'5 8 4 65 da. 7 74 20,6*3+ 87/ Ennha 42)6,428!5 , 65 164 313*53+ 8'5 5 865 -/15( &46&0)'8!

-7/ ,3 313*57 -) 7+ 8'5 4841$ 83.7 2/"1.

7 8!

-7) ,41.( 6)7* 87/+ "46 8*234 74 658*0165 2 0,6 3* 65 2/"1358.!

3.7 3.6, (865 87/ 6.428 0,%.3+ 5'.*8

-3)6 58, 6 87/ #(1.4 7,$&6 805 10&3* 75 013 6-( -7/ &7)7 6"'5428 6"5!28'5.

ΕΦΑΡΜ

ΟΖΟΝΤΑ

ΑΤΗΓΙΚ Σ ΤΗ ΣΤΡ

Η ΤΟΥ ΣΟΚ

H

ΣΛΟΒΕΝ

ΙΑ

Στρατηγική σοκ και στη Σλοβενία:

Serge

23 2/5&41$86 8/7: -6.6480 3*, 287 &46&*1 6.53*864 56 /+ (27+ 164 7 7-7*7+ 42,%50 287/+ &.(,7 ,347 0 *6+ -.7".6,,68 !53864 8(27 1/ %.5020 #)7 35*6.

0 7-7*6 3 6-) -47 .3,0 34 '84%+.

-7)48!5» % 65$ '+ -7)

Halimi*

C?= DACB>C@94.E:= 9D <1E9E"EA6D 489?&@ C? a, >:8E96C@:>?= CE: Ennhad CE: D&BE8B>C6D 9E:= CE:= DACB83 >CE:= >8@6;0>@ 5C?>@ 4;B1@= <DB 8:;E1 "69EB CE:, E 8;0EB E= D8D;A-'?<DA B>9D7B<E) <577DC 59B= CEA CE: <598E:= CE:. /@AB<5= /;D77DC4D= 2-/-+ 1 20* 2 3.,5<DB E8E6D «*) ". ':8E:;/5= B14D, ?

B>75 7BD= 6CEA >.?7DC 40*"+ 1 3.4 /10+».

8;5C@BA@ >@B= C?= DACB8E9 *5,,3 E;/DA( $.&+ , CEA D85 8E994= 054 4$2 D= (UGTT) <@ '@CB<3 C?= :A?>6 6@= - A0>?

DACB7@C086>C? <DB CB= 8;@>*@ CE @AB<- ;/DCB< C(A, C?A 9/@;6D C@:>?=, C? 8;E>0;BA3 4A0>? @;/E1E 'D D8E73<;:A@ $:AC3/7DCE= , >C;DC5, C?A C?= )>?= - @A5= A4E: , @A DAD7EA C0A .0;(A @&E:>6D C?A Ennhada D85 A. 6 >@ 4AD C4CEBE ?, @.';B<E <57<DB A40A @<9E/( C?= 16?= 9@*3; «AE7B75C?CD» CE: 0C4= C? , D, B 1BD1?9 DAC6'@C E>6@= C0A :8E>C-;B%DA, AEACD= CB= >:A07 B773C0A >@A3;BE, <DB C0A «:8E9@ <DCD<@;D:A( DA3>CD>?=» 7DC5= CE:= C?= «DAC@8 BD<0*BAB<3 C0A &4A0A, D:C3 CD C5>E ) <D'@>C(CE=». /@/EA5= 5CB >:AC?;?CB<- 8E9BCB< CE: 8D9DBE 4<89?&? CE CE: ;E<D9@6 D85 7BD C5>E <C0*;6E: 8;E4;.EACDB D85 CB= @<9E/4= CE: EB B>9D7B>C4= 9E/)1;BD , <DB 7@C3, D:C5 1B5CB, 1BDCD;3&E:A >C?A @&E:>6D 1)AD7?. B 1B3'@>? AD E75CE:= 4"@;DA 2011 8E: 1@A 4.E:A 1@6&@B <D76D 80= EB B/)8CBEB hda 6@= CE: - 3&?

H

Πώς κατεδαφίζεται το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο

κατά της λιτότητας

Την ώρα που η κυβέρνηση Σαμαρά «διέρρεε» από τις Βρυξέλλες το πρώτο νέο μέτρο, την επέκταση και για το 2013 του χαρατσιού στα ακίνητα, προκειμένου να εξευμενίσει τους δανειστές, τα ευρήματα των νέων δημοσκοπήσεων είναι ενδεικτικά του κύματος οργής των πολιτών για τη φτωχοποίησή τους. Η αποτυχία του Μνημονίου οδηγεί σε εκτροχιασμό τα δημόσια έσοδα και στη λή-

ψη νέων επώδυνων μέτρων εξαιτίας της ρήτρας εξομάλυνσης, ενώ η σκληρή λιτότητα εκτοξεύει στα ύψη την ανεργία, συνθλίβοντας τους εργαζόμενους. Ο Σαμαράς, με μια δραματική δήλωση από τη σύνοδο κορυφής, αναγνώρισε ότι η Ελλάδα υποφέρει, επιμένει όμως στην πολιτική του Μνημονίου που καταστρέφει τη χώρα. Εκλιπαρεί τους δανειστές για ανάσες και ποντάρει στις ιδιωτικοποιήσεις και στη στήριξη από τα

«χρυσά» συμβόλαια που προσφέρει. Και ενώ ο Γιούνκερ προειδοποιεί ακόμη και για κοινωνικές εξεγέρσεις εξαιτίας της σκληρής λιτότητας, χιλιάδες εργαζόμενοι διαδήλωσαν στις Βρυξέλλες, καθώς το κύμα οργής φουντώνει σε ολόκληρο τον ευρωπαϊκό Νότο. Στην Ελλάδα οι νέες δημοσκοπήσεις δείχνουν ανατροπή του κλίματος τεχνητής αισιοδοξίας και τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ να προηγείται τόσο στην πρόθεση ψήφου όσο και στην παράσταση νίκης.

AΡΘΡΟ TOY ΣΕΡΖ ΑΛΙΜΙ

O ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ ΣΤΟ LSE

Μνημόνιο τέλος, αναδιαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης

Eυρωπαϊκή λύση για το χρέος κατά το πρότυπο της συμφωνίας του Λονδίνου του 1953 για τη Γερμανία ΣΕΛ. 23

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Ο ΣΑΜΑΡΑΣ ΠΡΟΣΦΕΡΕΙ ΤΑ «ΑΣΗΜΙΚΑ» ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ, ΠΡΟΣΔΟΚΩΝΤΑΣ ΣΤΗΡΙΞΗ

17/3

Τυνησία: Οι ισλαμιστές με την πλάτη στον τοίχο

Κύμα οργής ."(+ 23 ,46 -.' /-7/

ΞΕΣΗΚΩΜΟΣ ΚΑΤΑ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ - ΣΟΚ ΣΕ ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΗ

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11657 • ΣΑΒΒΑΤΟ 16 - KΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • TIMH: 3 €

32

' +%)' &()% &

Η ΑΥΓΗ

ΦΑΚΕΛΟΣ

ΔΕΝ ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΠΟΡΡΗΤΟ ΣΤΙΣ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΕΣ

Πώς λειτουργεί ο παγκόσμιος ιστός • Το Έσελον, ο «αστρικός άνεμος», η βάση στη Γιούτα και το... βαλιτσάκι ΣΕΛ. 16-17

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΤΖΕΪΜΣ Κ. ΓΚΑΛΜΠΡΕΪΘ:

Να μαθαίνω γράμματα

«Αδιέξοδη και αναποτελεσματική η πολιτική του Μνημονίου»

ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΠΑΛΤΑ

Φεγγαράκι μου λαμπρό φέγγε μου να περπατώ να πηγαίνω στο σχολειό να μαθαίνω γράμματα του Θεού τα πράματα Λίγες λέξεις σε κάποια απόσταση από τις μάχες που μαίνονται τούτον τον καιρό στον χώρο της παιδείας. Για να αρχίσουμε να βλέπουμε το παρόν από τη σκοπιά του μέλλοντος. Από τη σκοπιά της στρατηγικής. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΜΙΣΕΛ ΙΣΟΝ

(ΟΙΚΟΝΟΜΟΛΟΓΟΣ ΑΤΤΑC):

«Η έξοδος από το ευρώ δεν είναι ούτε λύση ούτε στόχος» ΣΕΛ. 43

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΡΑΓΙΖΕΙ ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΣΤΗ ΓΣΕΕ ΜΕ ΤΗ ΔΙΑΣΠΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΣΚ ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΒΡΙΛΗΣ:

ΝΑ ΒΑΛΟΥΜΕ ΤΕΛΟΣ ΣΤΙΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΕΝΕΣ ΗΓΕΣΙΕΣ ΣΕΛ. 10-11

ΠΑΡΑΛΙΑ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ: ΠΩΛΕΙΤΑΙ...

Γράφουν οι πανεπιστημιακοί Eλ. Πορτάλιου, Ν. Μπελαβίλας και οι δήμαρχοι Χρ. Κορτζίδης, Π. Φιλίππου ENΘΕΜΑΤΑ

Κ.Γ. ΚΑΡΥΩΤΑΚΗΣ, Ποιήματα και πεζά ΓΡΑΦΕΙ Ο Κ. ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Κάτι έχει αλλάξει στην ατμόσφαιρα. Ακόμη κι ο Σαμαράς αναγκάστηκε να πείσει τις Βρυξέλλες ότι «υποφέρουμε», επιμένοντας βεβαίως στις πολιτικές που καταρρακώνουν τη ζωή μας. Αυτή την αλλαγή κλίματος καταγράφουν και οι δημοσκοπήσεις (όσες, τελικώς, «επετράπη» να δημοσιοποιηθούν), όπου η λαϊκή αγανάκτηση επιστρέφει. Και στις προτιμήσεις των πολιτών εκτοξεύονται ριζοσπαστικές προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης έξω από το Μνημόνιο. Ο ΣΥΡΙΖΑ και πάλι παίρνει κεφάλι, κυρίως ξαναταυτίζεται με την ελπίδα για τη διάσωση και την ανασυγκρότηση της χώρας. Η χρεωκοπία του Μνημονίου είναι οριστική και τελεσίδικη. Η κυβέρνηση Σαμαρά δεν μπορεί να δώσει πειστική απάντηση, ούτε καν να παίξει με τον εκφοβισμό τής πολιτικής αστάθειας. Η κοινωνική κρίση αποσαθρώνει την κυβέρνηση. Ο εκβιασμός με το

Η ΑΥΓΗ

Nέο παράδειγμα ευρώ έχει ξεθυμάνει. Η «ελληνική ιδιορρυθμία» μετατρέπεται σε «ιδιορρυθμία του ευρωπαϊκού Νότου». Ο μερκελισμός οδηγεί στην ύφεση και την ανεργία ακόμη και τις οικονομίες του ευρωπαϊκού Βορρά. Η κυβέρνηση Σαμαρά συνιστά αναχρονισμό. Ρίχνει την τελευταία ζαριά της. Προσπαθεί να κλείσει τα «χρυσά» συμβόλαια, να ξεπουλήσει τη δημόσια περιουσία, δημιουργώντας ένα νέο πλέγμα αφενός επιχειρηματικής διαπλοκής και αφετέρου γεωπολιτικών ανακατατάξεων. Και οι δύο επιδιώξεις, με δεδομένη την κοινωνική κρίση και τη σοβούσα πολιτική αστάθεια, αποδιαρθρώνουν το πολιτικό σύστημα.

Η χώρα, όπως και η Ευρωζώνη, πορεύεται επί ξυρού ακμής. Η διέξοδος σε Ελλάδα και Ευρώπη είναι αλληλένδετη. Ειδικότερα στη χώρα μας προϋποθέτει μια νέα διαπραγμάτευση, που δεν είναι εύκολη, αλλά είναι εφικτή, υπό την προϋπόθεση ότι θα στηριχτεί στη δημοκρατική ανατροπή. Ότι θα γίνει από μια νέα κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας, με κορμό τις δυνάμεις της Αριστεράς και με βραχίονα εξελίξεων τη δυναμική παρέμβαση του λαϊκού παράγοντα. Αυτή η παρέμβαση μπορεί να κρίνει την πορεία των εξελίξεων. Να αποτρέψει τις ιδιωτικοποιήσεις, να οργανώσει την κοινωνική αλληλεγγύη, να επιβάλει τις εκλογές, να δώσει προ-

οπτική αφενός για να ανακοπεί η κρίση και αφετέρου η ανάπτυξη να έχει στο επίκεντρό της τον στόχο τής καταπολέμησης της ανεργίας και τη συνεχή διεύρυνση της δημοκρατίας παντού. Το διεθνές ενδιαφέρον για τον ΣΥΡΙΖΑ, που εκφράζεται με τις αλλεπάλληλες προσκλήσεις για διεθνείς επισκέψεις του Αλ. Τσίπρα, επιβεβαιώνει την αίσθηση ότι μπορεί να αλλάξει η σελίδα στη χώρα μας. Η φιλόφρονη ερώτηση του Ραούλ Κάστρο προς τον Τσίπρα στην κηδεία του Τσάβες «ώστε εσύ είσαι αυτός που όλοι περιμένουμε να γίνει πρωθυπουργός», είναι χαρακτηριστική της δυναμικής που εκπροσωπεί το δημοκρατικό, αριστερό ρεύμα. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα «νέο παράδειγμα» για την Ελλάδα και διεθνώς. Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούμε και συναισθανθούμε τις ευθύνες μας, τόσο επιτυχέστερα θα ανταποκριθούμε, με θέσεις και αγώνες, στις λαϊκές προσμονές.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Να μαθαίνω γράμματα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

1. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε σοβαρά για παιδεία αν δεν ασκήσουμε αμείλικτη κριτική στην τρέχουσα ευρωπαϊκή στρατηγική: κατάτμηση και τυποποίηση της γνώσης ώστε τα «προϊόντα εκπαίδευσης» να μπορούν να ανταλλάσσονται με το γενικό ισοδύναμο ακριβώς όπως τα άλλα προϊόντα του ανθρώπινου μόχθου. Υπό την προσωνυμία «παροχή δεξιοτήτων» και εν μέσω της ιδιοτελούς και ανόητης φλυαρίας που συνοψίζεται στη φράση «κοινωνία της γνώσης» ή/και «κοινωνία της πληροφορίας». Τα δεινά που αντιμετωπίζουμε εδράζονται ακριβώς εδώ.

2. Παρά τη σχετική αυτονομία των διάφορων βαθμίδων της, η παιδεία οφείλει να αντιμετωπίζεται ως ενιαία. Από τους βρεφονηπιακούς σταθμούς μέχρι τις μεταδιδακτορικές σπουδές. Κυρίως γιατί η παιδεία εδράζεται στη διδακτική σχέση.

3. Η διδακτική σχέση είναι σχέση ενσώματη. Δεν κινητοποιεί μόνο τον λόγο, αλλά και το βλέμμα, το χαμόγελο, τη χειρονομία, το παράδειγμα, το σώμα ολόκληρο. Η κιμωλία και ο πίνακας είναι επέκταση του σώματος. Ακόμη κι αν είναι κακής ποιότητας και λερώνουν. Ο υπολογιστής και το Διαδίκτυο είναι, στην καλύτερη περί-

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

πτωση, απλώς βοηθήματα.

4. Η διδακτική σχέση είναι σχέση διακινδύνευσης και σχέση αναγνώρισης, δηλαδή σχέση ευθύνης. Συνδυάζει αυτενέργεια, πειθαρχία και αμοιβαίο σεβασμό. Αμοιβαία ενθάρρυνση και αμοιβαία κριτική. Με τις αναγκαίες μεν διαφοροποιήσεις, αλλά κατά τρόπο ενιαίο σε όλες ανεξαιρέτως τις βαθμίδες.

5. Η συζήτηση για το σύστημα παιδείας που διεκδικούμε οφείλει να ξεκινά από «πάνω» προς τα «κάτω». Από τις διδακτορικές και μεταδιδακτορικές σπουδές προς το νηπιαγωγείο και τους βρεφονηπιακούς σταθμούς. Όχι αντίστροφα. Γιατί μόνον έτσι μπορούμε να αποκτήσουμε εποπτική εικόνα του όλου. Και να ξέρουμε για τι μιλάμε.

6. Ξεκινώντας από εκεί, οι γενικές κατευθύνσεις είναι κατά βάσιν δύο: μαθηματικά και φυσικές επιστήμες, ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες.

7. Οι στόχοι που οφείλουμε να θέσουμε για κάθε κατεύθυνση οφείλουν να είναι μακράς πνοής, έστω και αν σήμερα φαντάζουν ουτοπικοί: ελληνικό νόμπελ για τις φυσικές επιστήμες, ανάδειξη της χώρας μας σε παγκόσμιο κέντρο ανθρωπιστικών και κοινωνικών σπουδών. Το δεύτερο,

που είναι και φτηνότερο, για λόγους ιστορικούς και γεωγραφικούς απολύτως προφανείς. Δυνάμεις υπάρχουν. Υπό την προϋπόθεση να σταματήσει ο συνολικός κατήφορος της κοινωνίας μας και η συναρτημένη διάλυση της παιδείας. Αρκεί να το πιστέψουμε και να συν-στρατευθούμε. Αγνοώντας τη συστηματική συκοφαντία. Υπό συνθήκες αλληλοβοήθειας και άμιλλας, όχι ανταγωνισμού. Και να προχωρήσουμε έτσι στους ριζικούς μετασχηματισμούς σχέσεων και δομών που απαιτούνται.

8. Οι μετασχηματισμοί σχέσεων και δομών οφείλουν να έχουν ως επίκεντρο τη βαθμίδα του Λυκείου. Οι καθηγητές και οι καθηγήτριες του Λυκείου οφείλουν να διαθέτουν υψηλότατη μόρφωση και ευρύτατη παιδεία. Και να χαίρουν της αντίστοιχης κοινωνικής αναγνώρισης. Το περιεχόμενο και η οργάνωση των σχετικών σπουδών οφείλει να μελετηθεί διεξοδικά. Υπάρχουν παραδείγματα τα οποία δεν μπορούμε μεν να μιμηθούμε, αλλά από τα οποία μπορούμε να μάθουμε. Π.χ. οι γαλλικές écoles normales.

9. Σε ό,τι αφορά τη μία κατεύθυνση, βάση των σπουδών οφείλουν να είναι τα μαθηματικά, η φυσική και η βιολογία. Σε ό,τι αφορά τη δεύτερη, η

γλώσσα, η ιστορία και η φιλοσοφία. Τα υπόλοιπα έπονται.

10. Η σπουδή των επαγγελμάτων ή των τεχνών απαιτεί ιδιαίτερη αντιμετώπιση. Με δεδομένο, ανάμεσα σε άλλα, ότι το περιεχόμενο των δύο πρώτων χρόνων σπουδών του μηχανικού, του γιατρού ή του νομικού κατ’ ουσίαν δεν διαφέρει από εκείνο των δύο πρώτων χρόνων στην αντίστοιχη γενική κατεύθυνση.

11. Η ταξική μεροληψία του συστήματος παιδείας αποτυπώνεται και υλοποιείται πολλαπλά στη δομή και τη λειτουργία του. Όλες οι συναφείς εκφάνσεις συνδέονται με το εμπεδωμένο στη μακρά διάρκεια «αυτονόητο» ότι η πνευματική εργασία υπερέχει της χειρωνακτικής. Η αποδόμηση αυτής της κυριολεκτικής ιερ-αρχίας μπορεί να στηριχθεί σε δύο αρχές. Πρώτον: όποιος έχει μάθει να μιλάει

μπορεί να μάθει οτιδήποτε. Δεύτερον: ο διδασκόμενος πάντοτε γνωρίζει περισσότερα από τον διδάσκοντα ακόμη και σε όσα αφορούν όψεις τού υπό διδασκαλία αντικειμένου. Εξαιρετικό βοήθημα είναι εδώ το Ζακ Ρανσιέρ, Ο αδαής δάσκαλος: πέντε μαθήματα πνευματικής χειραφέτησης, Νήσος 2008.

12. Το παραδοσιακό πεντάστιχο λέει τα εξής: Περπατώ χαρούμενος ακόμη και νύχτα για να πάω εκεί που μαθαίνουν. Για να ικανοποιήσω την περιέργειά μου και να αισθανθώ την ηδονή της κατανόησης. Αυτά που μαθαίνω είναι τόσο σημαντικά ώστε να είναι του Θεού. Και μένουν μόνο του Θεού όσο δεν τα μαθαίνω κι εγώ. [Γραπτή εκδοχή παρέμβασης στο «κρίσημο» σεμινάριο με θέμα «Τι παιδεία θέλουμε;» (12/3/13) Χρωστώ την έμπνευση σε άρθρο της Θεανώς Φωτίου στην Εποχή της περασμένης Κυριακής.]

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα

ΠΕΡΙ

ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ

Α Ν ΤΑ Γ Ω Ν Ι Σ Τ Ι Κ Ο Τ Η ΤΑ Σ

ΓΙΑ ΟΛΑ ΟΣΑ

ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΑΞΙΖΟΥΜΕ ΩΣ ΕΛΛΗΝΕΣ

Λέγεται ότι ο καλύτερος τρόπος για να υποτιμήσεις ένα λαό είναι να χτυπήσεις το ηθικό του: αυτό ακριβώς βιώνουμε ως Έλληνες τα τελευταία χρόνια. Μας αποκαλούν ανίκανους, αναποτελεσματικούς και ανοργάνωτους.

Μπορούμε να διεκδικήσουμε την κορυφή, αρκεί να μας επιτραπεί να ανταγωνιστούμε επί ίσοις όροις.

ΚΙ ΟΜΩΣ:

Είμαστε παραγωγικοί.

Σύμφωνα με όλες τις στατιστικές, στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι Έλληνες είναι οι πιο σκληρά εργαζόμενοι στην Ευρώπη, με σπουδές ανωτάτου επιπέδου, υψηλή τεχνογνωσία και εξειδίκευση. Αντίστοιχα, πάρα πολλές ελληνικές επιχειρήσεις αποτελούν πρότυπο εύρυθμης λειτουργίας και παραγωγικότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Η ελληνική ανάπτυξη δεν είναι αφηρημένη έννοια και άπιαστο όνειρο. Είναι υπαρκτή και έχει δυναμική, αλλά πρέπει να απελευθερωθεί από τα δεσμά της. Με την υπερφορολόγηση της παραγωγής, τη γραφειοκρατία και την άνιση μεταχείριση των ελληνικών επιχειρήσεων, όσο κι αν προσπαθούμε εμείς και οι εργαζόμενοί μας, η επίτευξη του στόχου της ανταγωνιστικότητας είναι καταδικασμένη. Με την πίστη και την επένδυση στο ταλέντο, τη δημιουργικότητα και το πάθος των Ελλήνων, η ανταγωνιστικότητα είναι δεδομένη.

Και επειδή στη γλώσσα των επιχειρήσεων μιλάμε με πράξεις και αριθμούς: Επενδύουμε συνεχώς, απασχολώντας χιλιάδες Έλληνες εργαζόμενους. Παράγουμε -επεξεργαζόμενοι τον ελληνικό βωξίτη170.000 τόνους αλουμίνιο και 810.000 τόνους αλουμίνας ετησίως. Δύο βιομηχανικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας που εξάγονται στην Ευρώπη, εκτοπίζοντας τα προϊόντα των ανταγωνιστών μας στις δικές τους αγορές! Παράγουμε 1.200 MW ηλεκτρικής ενέργειας, από ελληνικές μονάδες φυσικού αερίου που βρίσκονται στην κορυφή της καινοτομίας, χάρη στην τεχνογνωσία του ελληνικού δυναμικού που τις συντηρεί.

Είμαστε καλύτεροι από τους ξένους ανταγωνιστές. Η ΜΕΤΚΑ είναι ένα περίτρανο παράδειγμα επιχειρηματικής επιτυχίας στο διεθνή στίβο, που απασχολεί τους καλύτερους Έλληνες μηχανικούς για την κατασκευή ενεργειακών έργων υψηλής τεχνολογίας σε Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Β. Αφρική.

Με αυτά τα εφόδια συμπεριλήφθηκε στη 10άδα των μεγαλύτερων εταιριών του κλάδου παγκοσμίως! Η ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ Α.Ε. είναι η μοναδική πλήρως καθετοποιημένη μονάδα παραγωγής αλουμίνας και αλουμινίου στην Ευρώπη, και σύμφωνα με όλους τους δείκτες η πλέον ανταγωνιστική, αν δεν συνυπολογιστούν οι φόροι της παραγωγικής διαδικασίας, το ύψος των οποίων είναι πολλαπλάσιο των διεθνών ανταγωνιστών.

Είμαστε οργανωμένοι.

Η οργανωτική δομή μας έχει στέρεα θεμέλια στις αρχές της αξιοκρατίας και της διαφάνειας και ακολουθεί τις διεθνείς, βέλτιστες, επιχειρηματικές πρακτικές.

Αυτή είναι η πραγματική εικόνα της επιχείρησής μας και των 2.500 σκληρά εργαζόμενων ανθρώπων μας, που όλοι μαζί μοιραζόμαστε την προσπάθεια για ένα καλύτερο μέλλον.

Είμαστε σίγουροι ότι και πλήθος άλλων ελληνικών επιχειρήσεων, όλων των μεγεθών, μπορεί να υποστηρίξει την πραγματική εικόνα της Ελλάδας.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

4

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

YΦΕΣΗ ΚΑΙ ΑΣΤΟΧΙΕΣ ΦΕΡΝΟΥΝ ΑΝΑΤΡΟΠΕΣ

Νέα μέτρα εν όψει... ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ

Στη λήψη νέων μέτρων οδηγείται η κυβέρνηση, καθώς φαίνεται ότι το οικονομικό πρόγραμμα που έχει επιβάλει η τρόικα στην Ελλάδα παρουσιάζει ήδη αστοχίες, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Τρόικα και κυβέρνηση είναι πολύ προσεκτικές στις δημόσιες τοποθετήσεις τους, κάνοντας λόγο για πρόοδο στις διαπραγματεύσεις, αλλά και αποσύνδεση της εκταμίευσης της δόσης των 2,8 δισ. ευρώ από την παρουσία των ξένων εμπειρογνωμόνων στην Αθήνα. Εντούτοις, οι πληροφορίες κάνουν λόγο για ακανθώδη ζητήματα, τα οποία θα πρέπει να διευθετηθούν.

«Βαθαίνει» η ύφεση Ειδικότερα, υπάρχουν πληροφορίες, σύμφωνα με τις οποίες η τρόικα επανεκτιμά προς το δυσμενέστερο την ύφεση της ελληνικής οικονομίας από το 4,5% στο 5% για το 2013. Ακόμη, οι εμπειρογνώμονες έχουν εντοπίσει ήδη «τρύπα» στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ ήδη ο προϋπολογισμός εμφανίζει υστέρηση 230 εκατ. ευρώ στο πρώτο δίμηνο, σε σχέση με τους στόχους, Ως εκ τούτου, η κυβέρνηση έρχεται αντιμέτωπη με τη λήψη νέων μέτρων, αφού προβλέπεται η ενεργοποίηση των ρητρών απόκλισης. Οι περίφημες ρήτρες περιλαμβάνονται στο τελευταίο Μνημόνιο και αφορούν σε μειώσεις μισθών, συντάξεων και κοινωνικών επιδομάτων, εφόσον υπάρξουν αστοχίες στο πρόγραμμα.

Ζητούμενο οι απολύσεις Μεγάλο «αγκάθι» από την έναρξη των διαπραγματεύσεων αποτελεί το γεγονός πως η κυβέρνηση δεν έδωσε σαφείς και μετρήσιμους στόχους στο πρόγραμμα διαθεσιμότητας - κινητικότητας των δημοσίων υπαλλήλων, το οποίο θα πρέπει να οδηγήσει σε συρρίκνωση των δημοσίων υπαλλήλων κατά 25.000 φέτος. Το μέτρο αποτελεί και προαπαιτούμενο της έγκρισης της δόσης των 2,8 δισ. ευρώ. Έτσι, η κυβέρνηση είναι έτοιμη να ικανοποιήσει το αίτημα των δανειστών, το οποίο έχει... υπογράψει.

Ήρθε για να μείνει το «χαράτσι» Παραμένει για όλη τη χρονιά το «χαράτσι» της ΔΕΗ , καθώς η κυβέρνηση δεν υπέβαλε πλήρες σχέδιο για την αντικατάσταση του Ειδικού Τέλους Ακινήτων από τον Ενιαίο Φόρο Ακινήτων. Οι τροϊκανοί θεωρούν τα έσοδα επισφαλή, οπότε η λογική ήταν «διατηρήστε το φέτος και του χρόνου βλέπουμε...» «Αγκάθια» υπήρξαν και σε δημοσιονομικό επίπεδο, καθώς η

Στο 5% η ύφεση το 2013

Μένει το χαράτσι και φέτος

Επιμένει στις απολύσεις η τρόικα

Μαύρη τρύπα στον προϋπολογισμό

τρόικα διαπίστωσε κίνδυνο μαύρης τρύπας στον προϋπολογισμό τουλάχιστον 500 εκατ. ευρώ εξαιτίας των ασφαλιστικών ταμείων. Στο μέτωπο των ΟΤΑ, άλλωστε, εντοπίστηκαν ανάλογοι κίνδυνοι.

Κοινή ρύθμιση Στον «αέρα» παραμένει και η ρύθμιση για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές σε εφορίες και ασφαλιστικά ταμεία, καθώς οι επικεφαλής της τρόικας ζητούν μικρό αριθμό δόσεων και θέτουν αυστηρούς όρους, όπως το να είναι εκτός της ρύθμισης οι πτωχευμένες εταιρείες και όσοι ήταν ασυ-

νεπείς στο παρελθόν. Σύμφωνα με πληροφορίες, υπάρχει προσέγγιση στον αριθμό των δόσεων για την κύρια ρύθμιση (κλιμάκιο δόσεων 1224), ενώ οι δύο πλευρές αναζητούν λύση για τη... νέα ευκαιρία (η τρόικα ζητεί 36 δόσεις και η ελληνική πλευρά προτείνει 48 δόσεις).

Τι θα γίνει με τις δόσεις Όσον αφορά τις δύο δόσεις που έχει... λαμβάνειν η κυβέρνηση, στις αρχές Απριλίου η τρόικα θα έχει εικόνα των συνολικών αποκλίσεων του πρώτου τριμήνου και αυτό που φοβούνται στο υπουργείο Οικονομι-

κών είναι νέο αίτημα για περικοπές. Σύμφωνα με τον αρχικό προγραμματισμό, στις 4 Απριλίου το Euro Working Group θα ενέκρινε την εκταμίευση των 2,8 δισ. ευρώ. Όμως, θα έπρεπε να είχε ικανοποιηθεί το «διαρθρωτικό ορόσημο» των υποχρεωτικών αποχωρήσεων των δημοσίων υπαλλήλων έως το τέλος του

2014. Στις 4 Απριλίου ήταν προγραμματισμένο να εγκριθεί (στο Eurogroup) και η εκταμίευση της δόσης του 2ου τριμήνου, ύψους 4,2 δισ. ευρώ, από την Ευρωζώνη (συνολικά 6 δισ. ευρώ, με τη συμμετοχή του ΔΝΤ). Μετά τις τελευταίες εξελίξεις, φαίνεται ότι θα υπάρξει καθυστέρηση...

Σαμαράς - τρόικα: Ώρα για ταμείο... ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Η προχθεσινή «εμπλοκή» στις συζητήσεις μεταξύ κυβέρνησης-τρόικας δεν είναι ακόμη μία δύσκολη φάση μεταξύ Σαμαρά-δανειστών. Το φάντασμα των νέων μέτρων, αλλά και ενός νέου γύρου πολιτικής και οικονομικής αποσταθεροποίησης, ήδη πλανάται πάνω από το Μαξίμου, ενώ ο πρωθυπουργός έρχεται αντιμέτωπος με την υπογραφή του, αλλά και με την πλήρη χρεωκοπία τού Μνημονίου 3. Η αποχώρηση των τεχνοκρατών, την περασμένη Τετάρτη, από την Αθήνα, αλλά και το ναυάγιο των συζητήσεων, επισφραγίζει απλώς την κατάρρευση του πολιτικού σχεδιασμού της κυβέρνησης. Το σενάριο που άρχισε να εφαρμόζει ο Αντ. Σαμαράς την Πρωτοχρονιά ήταν απλό: επιχείρηση τεχνητής αισιοδοξίας (με εξαγγελίες για τα πρώτα σημάδια ανάκαμψης που θα... έρχονταν το β’ τρίμηνο του 2013), πανηγυρισμοί για τη «σούπερ δόση», επίδειξη της «στήριξης» που απολαμβάνει η κυβέρνηση από το Βερολίνο και ροκάνισμα του πολιτικού χρόνου ως τις γερμανικές εκλογές. Ωστόσο, μετά το προχθεσινό ναυάγιο, η στρατηγική

Αντιμέτωπη με τις «ρήτρες αυτόματων περικοπών» και την υπογραφή της η κυβέρνηση Έρχεται σύσκεψη αρχηγών, «ψήνονται» απολύσεις τού Μαξίμου μένει μετέωρη: Τα νέα μέτρα έρχονται πιο κοντά, οι δανειστές ζητούν ήδη την εφαρμογή των υπεσχημένων -δηλαδή τις ρήτρες «αυτόματων περικοπών»- και ο Αντ. Σαμαράς, Μάρτιο μήνα, χάνει κάθε ελπίδα να «τη βγάλει» ως τα «μπάνια του λαού» και τις γερμανικές εκλογές του Σεπτεμβρίου.

Κατάρρευση και αποσταθεροποίηση Με άλλα λόγια, με όρους συμπυκνωμένου πολιτικού χρόνου, την κυβέρνηση χωρίζει... ένας αιώνας από τις γερμανικές εκλογές, αλλά και από την -όποια- «συνολική ευρωπαϊκή λύση» που φημολογείται ότι θα εξεταστεί από τους δανειστές στις αρχές του 2014. Κατά συνέπεια, ο πρωθυπουργός μένει ξεκρέμαστος, οι όποιες ελπίδες εί-

χαν δημιουργηθεί διαψεύδονται ταχέως, τα νέα μέτρα έρχονται και η κυβέρνηση φτάνει στα όρια της πολιτικής αντοχής της. Στο Μαξίμου παρατηρούν με ανησυχία τα σημάδια ταχύτατης οικονομικής κατάρρευσης, η οποία είχε «φρενάρει» μετά την ψήφιση του Μνημονίου 3, την απόφαση του Eurogroup του Νοεμβρίου και την καταβολή της δόσης των 34 δισ. ευρώ. Οι καταθέσεις έχουν σταματήσει να επιστρέφουν στις τράπεζες, το σκέλος των εσόδων στον προϋπολογισμό έχει καταρρεύσει, ενώ οι δαπάνες κρατιούνται χαμηλά με «μαγειρέματα» και τεχνητούς τρόπους. Η κυβέρνηση έρχεται αντιμέτωπη με την εμβάθυνση της ύφεσης, ενώ η ιταλική αβεβαιότητα και οι συζητήσεις για την διάσωση της Κύπρου θέτουν την Ελλάδα, εξ αντικειμένου, σε δεύτερη μοίρα στις διεργασίες μεταξύ Βρυξελλών, Βερολίνου και Φρανκφούρτης.

Ρήγματα Την ίδια ώρα, όσο η κυβέρνηση έρχεται πλησιέστερα στα νέα μέτρα, τόσο μεγαλώνουν τα ρήγματα στο εσωτερικό της, αλλά και μεταξύ των κυβερνητικών εταίρων. Ήδη, στο πρωθυπουργικό επιτελείο αμφιβάλλουν για το κατά πόσον η ΔΗΜ.ΑΡ. μπορεί να ψηφίσει νέα μέτρα, ενώ ασταθές παραμένει το τοπίο στο ΠΑΣΟΚ. Ο Γ. Στουρνάρας, πάντως, μιλώντας προχθές σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες, ήταν σαφής: το χαράτσι στα ακίνητα θα διατηρηθεί και το 2013, ενώ η κυβέρνηση θα ωθηθεί και σε απολύσεις στο Δημόσιο - παρά το βέτο της ΔΗΜ.ΑΡ. και του αρμόδιου υπουργού, Αντ. Μανιτάκη. Ο Αντ. Σαμαράς θα επιχειρήσει, τις επόμενες μέρες, συγκαλώντας σύσκεψη πολιτικών αρχηγών, να πείσει τους κυβερνητικούς του εταίρους να στηρίξουν -και- τα νέα μέτρα, προκειμένου να μην κινδυνεύσει η κυβερνητική σταθερότητα. Αν και αυτή η σταθερότητα απειλείται περισσότερο από την οικονομική και κοινωνική αστάθεια, παρά από το δίδυμο Βενιζέλου - Κουβέλη.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Κυβερνητικά παιχνίδια σε μαύρο φόντο Προθέσεις και αποκαλύψεις

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Ένας πατενταρισμένος χουντικός διευθυντής τού γραφείου τού γραμματέα της Ν.Δ., ένας φιλοναζί κυβερνητικός σύμβουλος για ιθαγένεια-μετανάστες, 3 «γαλάζιοι» βουλευτές -του γραμματέα τού κόμματος συμπεριλαμβανομένου- που καταψηφίζουν την άρση ασυλίας του χρυσαυγίτη Κασιδιάρη. Τρεις «συμπτώσεις» σε μόλις μία εβδομάδα. Τρεις «συμπτώσεις», που εν τέλει δεν είναι και τόσο συμπτώσεις. Τα δείγματα είναι πολλά και δείχνουν τις «εκλεκτικές συγγένειες» μεταξύ της σαμαρικής κυβερνώσας Δεξιάς και της Ακροδεξιάς - είτε πρόκειται για «σταγονίδια» της χούντας, είτε για ναζί και φιλοναζί. Η Ν.Δ. του Αντ. Σαμαρά δεν χάνει καμία ευκαιρία να δείχνει ότι αισθάνεται «όμορος χώρος» με την Ακροδεξιά.

Εκλεκτικές συγγένειες Ήταν τα 2/3 της Κ.Ο. της Ν.Δ. (85 βουλευτές) που έκαναν τη Χ.Α. να πανηγυρίζει όταν κατέθεσαν τροπολογία για να είναι «Έλληνες το γένος»

Το φλερτ Σαμαρά με τους ναζί, τα «φαιογάλαζα» σενάρια και η αντίδραση των καραμανλικών οι εισαγόμενοι σε στρατιωτικές σχολές. Είναι αυτή η κυβέρνηση που έχει τηρήσει αιδήμονα σιωπή για τις χουντικές «μπαλωθιές» στην κηδεία του Ντερτιλή και δεν καταδίκασε ποτέ τα «νηπιαγωγεία» και τα «μαθήματα Ελληνικής Ιστορίας» των ναζί. Πρόκειται για την κυβέρνηση που ετοιμαζόταν να δώσει σε χρυσαυγίτη βουλευτή στοιχεία για παιδιά μεταναστών σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και η οποία, με την ανοχή της, οδήγησε στο κατέβασμα της παράστασης «Corpus Christi», στο θέατρο «Χυτήριο».

Τα επικίνδυνα -για τη δημοκρατία πρώτα απ’ όλα- δείγματα δεν τελειώνουν εδώ. Ψηλά στην κυβερνητική ατζέντα είναι η αλλαγή του νόμου περί ιθαγένειας, με τον Αντ. Σαμαρά να φιλοδοξεί να ικανοποιήσει την προεκλογική του υπόσχεση να καταργήσει το «ξέφραγο αμπέλι». Παράλληλα, κατά πληροφορίες, η κυβέρνηση θα επαναφέρει και την τροπολογία των 85 «γαλάζιων» βουλευτών για το «ελληνικό γένος». Το επικίνδυνο φλερτ της κυβερνώσας Δεξιάς με το φαιό μέτωπο φάνηκε και από τις αποκαλύψεις αυτής της εβδομάδας. Ο Ιω. Κωτούλας, για τον οποίο η «Αυγή» αποκάλυψε ότι πρόκειται περί αναθεωρητή του ναζισμού, παρέμενε ως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές αποσπασμένος στο γραφείο του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών, Χαρ. Αθανασίου - καίτοι την αποπομπή του έχουν ζητήσει και οι ελάσσονες κυβερνητικοί εταίροι. Όπως παραμένει και γραμματέας της Π.Ε. της Ν.Δ. ο Μ. Κεφαλογιάννης, ο οποίος μαζί με άλλους δύο

«γαλάζιους» βουλευτές (Γ. Ιωαννίδης, Δ. Καράμπελας) καταψήφισε την άρση ασυλίας του χρυσαυγίτη Κασιδιάρη για τον προπηλακισμό των Λ. Κανέλλη - Ρ. Δούρου. Επίσης, στη θέση του παραμένει και ο διευθυντής του γραφείου τού Μ. Κεφαλογιάννη, Ηλ. Φιλιππακόπουλος, ο οποίος, όπως αποκάλυψε το «Hot Doc», ήταν διορισμένος της Χούντας στα φοιτητικά συμβούλια και έχει στείλει δεκάδες συγχαρητήριες επιστολές στον δικτάτορα Παπαδόπουλο για την... «Εθνοσωτήριο Επανάστασιν». Το άτυπο φλερτ του Μαξίμου με την Ακροδεξιά δεν έχει να κάνει μόνο με τις σκοτεινές πολιτικές καταβολές της «αβερωφικής Δεξιάς», «πουλέν» της οποίας ήταν ο Αντ. Σαμαράς, ούτε με το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός συνομιλεί περισσότερο με μέλη του ακροδεξιού Δικτύου 21 περισσότερο απ’ όσο μιλάει με τους υπουργούς του. Πρόκειται και για ένα σαφές σχέδιο του Μεγάρου Μαξίμου, το οποίο επιχειρεί να «συνομιλεί» με μεγάλο μέρος του εκλογι-

κού ακροατηρίου της Χρυσής Αυγής και των ΑΝ.ΕΛΛ., με την ελπίδα να επαναπατριστούν στη δεξαμενή των ψηφοφόρων της Ν.Δ. Εξάλλου, η ιδέα για «κάλεσμα» των ψηφοφόρων της -»αδελφικής», κατά ΨωμιάδηΧ.Α. από τη Ν.Δ., που πρωτοδιατύπωσε σε άρθρο του ο προνομιακός πρωθυπουργικός συνομιλητής, Φ. Κρανιδιώτης, παραμένει ψηλά στην ατζέντα της κυβέρνησης. Φυσικά, η διολίσθηση της κυβερνώσας Ν.Δ. προς την Ακροδεξιά, τους ναζί και τα «σταγονίδια» έχει προκαλέσει δυσφορία σε μεγάλη μερίδα της Ν.Δ., συμπεριλαμβανομένων των φιλελεύθερων, αλλά και της καραμανλικής πτέρυγας. «Είναι δυνατόν το κόμμα που εγκαθίδρυσε τη δημοκρατία το ‘74 να μην έχει τίποτα να πει για τα έκτροπα στην κηδεία του Ντερτιλή ή για τα πογκρόμ της Χρυσής Αυγής;», διερωτάται, μιλώντας στην Κ.Α., γνωστός καραμανλικός. Η απάντηση, βεβαίως, έχει δοθεί στην πράξη και μπορεί να αναζητηθεί στα γραπτά του κ. Κωτούλα ή στις επιστολές τού Ηλ. Φιλιππακόπουλου, που έχουν ως «θυρεό» τον «Φοίνικα» της «Επανάστασης».

τι πρόκειται για έναν υπουργό που εκείνη πρότεινε για την κυβέρνηση. Εάν η ενδοκυβερνητική σύγκρουση γύρω από το πρόσωπό του φτάσει στα άκρα, ενδεχομένως να υπάρξει πρόβλημα εκ μέρους της ΔΗΜ.ΑΡ. Αυτά είναι θέματα που θα μπορούσαν να επιλυθούν στον ανασχηματισμό. Εκείνον στον οποίο ο Ευ. Βενιζέλος προσβλέπει για να μπει ακόμα βαθύτερα στην καθημερινή διαχείριση της πολιτικής αλλά και στη διαχείριση της στρατηγικής. Για να εφαρμόσουν καλύτερα, ο ίδιος αλλά και 4 ή 5 στελέχη που προορίζει για υπουργικούς θώκους, «τη στρατηγική του ΠΑΣΟΚ που υιοθέτησε η Ν.Δ.». «Η συμμετοχή του Ευ. Βενιζέλου ως αντιπροέδρου είναι σχεδόν

αποφασισμένη», σχολίαζαν στην Ιπποκράτους έμπειρα στελέχη που συμμετείχαν στην ΚΠΕ του κόμματος, ενώ πληροφορίες τον θέλουν να επιθυμεί και το υπουργείο Εξωτερικών. Η ΔΗΜ.ΑΡ., αν και θέλει να αποφεύγει τη συζήτηση ώστε να μην εμφανίζεται ότι συμμετέχει στην κυβέρνηση για τις «καρέκλες», δεν απορρίπτει το ενδεχόμενο, με κεντρικά στελέχη της να λένε πως «αυτό είναι απόφαση του πρωθυπουργού και εάν τεθεί το θέμα, θα το παρακολουθήσουμε». Άλλωστε και εκείνη, όπως και το ΠΑΣΟΚ, δεν θα ήθελαν να έχουν το τραγικό τέλος των τεσσάρων βοδιών του αισώπειου μύθου, που όταν το καθένα πήρε τον δρόμο του, κατασπαράχτηκαν από το λιοντάρι.

Ιδεολογία και σχεδιασμός

Βενιζέλος - Κουβέλης δεμένοι στο ίδιο το «κατάρτι» ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΛΙΟΝΑΚΗΣ

Κοινή πορεία ακολουθούν ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜ.ΑΡ., δεμένοι στο «κατάρτι» της μνημονιακής... γαλέρας του Αντώνη Σαμαρά. Μπροστά στα δύσκολα που γίνονται δυσκολότερα για την κυβέρνηση και τη χώρα, όπως φανερώνουν και οι εξελίξεις στις συζητήσεις με την τρόικα, οι δύο κυβερνητικοί εταίροι έχουν αποφασίσει να μείνουν ενωμένοι, θυμίζοντας το ηθικό δίδαγμα στον μύθο του Αισώπου «Τα τέσσερα βόδια και το λιοντάρι»: «Ενωμένοι στεκόμαστε, χώρια πέφτουμε». Η στάση του Ευάγγελου Βενιζέλου, σε σχέση με την κυβέρνηση, ήταν και είναι σαφής: «Το ΠΑΣΟΚ έπεσε με τη χώρα, θ’ ανέβει μαζί με τη χώρα μόνο αν πετύχει η κυβέρνηση». Αυτό το δόγμα, που αποτελεί ουσιαστικά ζήτημα πολιτικής επιβίωσης για τον ίδιο και το κόμμα του, προσδιορίζει κατά βάση και την αμετάκλητη και χωρίς προϋποθέσεις πρόσδεσή του με τον Αντώνη Σαμαρά. Από την άλλη, η στάση του κυβερνητικού του εταίρου, του Φώτη Κουβέλη, είναι περισσότερο ασαφής. Η ΔΗΜ.ΑΡ. επικαλείται μια «αριστερή υπευθυνότητα» για να δικαιολογεί τη στήριξή της στην τρικομματική κυβέρνηση. Αυτή η θεωρητική επίκλη-

ση είναι που κάνει τις «κόκκινες» γραμμές τής ΔΗΜ.ΑΡ. να φαντάζουν ως οιονεί «απειλή» της κυβερνητικής σταθερότητας. Όμως είναι και η ειδοποιός διαφορά με το ΠΑΣΟΚ, το οποίο δίνει συνήθως λιγότερο επικοινωνιακό βάρος στις «διαφωνίες» του με την κεντρική γραμμή του Μαξίμου. Για να συμφωνήσει πάντως στο τέλος και αυτό, όπως και η ΔΗΜ.ΑΡ. σε αυτά ακριβώς που αρχικά απέρριπταν. Τις τελευταίες ημέρες, η προσφιλής τακτική της ΔΗΜ.ΑΡ., των «όχι» που «υπό το βάρος των εθνικών διακυβευμάτων» γίνονται στο τέλος «ναι», έμοιαζαν περισσότερο «πειστικά» απ’ ό,τι συνήθως. Ίσως διότι στο εσωτερικό της υπάρχουν αντιδράσεις για τη στάση της, που εκφράζονται με συνεχείς αποχωρήσεις στελεχών. Άφηναν ένα περιθώριο αμφιβολίας ότι θα επιμείνει έως το τέλος στις «κόκκινες» γραμμές για το «χαράτσι». Όμως ο Φ. Κουβέλης σε κεντρική πολιτική εκδήλωση την Πέμπτη απέφυγε να αναφερθεί στο θέμα. Το ίδιο βράδυ ο Γ. Στουρνάρας άφηνε να διαρρεύσει ότι συζητά η κυβέρνηση την επέκταση του ειδικού τέλους ακινήτων και στο 2013. Αλλά και ο Ευ. Βενιζέλος την ίδια ημέρα είπε από την ΚΠΕ ότι ο «στόχος» είναι η αντικατάσταση του «χαρατσιού» από έναν δικαιότερο ενιαίο φό-

ρο ακινήτων. Δεν τον απαίτησε. Οι «κόκκινες» γραμμές... ξεθώριασαν. Ο Φ. Κουβέλης έστειλε «καθαρό μήνυμα» ότι στηρίζει την κυβέρνηση και τον τετραετή ορίζοντά της. Καθησύχασε μάλιστα ότι οι διαφωνίες της ΔΗΜ.ΑΡ. δεν συνιστούν «απειλή», αλλά αντιθέτως ενισχύουν την κυβέρνηση. Ενδεχομένως να βοήθησαν και οι... προειδοποιήσεις του Ευ. Βενιζέλου προς τον πρόεδρο της ΔΗΜ.ΑΡ. ότι το ΠΑΣΟΚ «θα βγει μπροστά» και δεν θα εξαρτήσει τις πρωτοβουλίες του από το τι θα κάνει εκείνος. Είπε λίγο-πολύ ότι η κυβέρνηση στέκεται και χωρίς τη ΔΗΜ.ΑΡ. Επανήλθε την Πέμπτη κατηγορώντας τη ΔΗΜ.ΑΡ. για «ενδοκυβερνητικό συνδικαλισμό». Επικυρώνοντας το καθαρό μήνυμα στήριξης προς τους εταίρους του, ο Φ. Κουβέλης εξαπέλυσε και εκτεταμένη «επίθεση» προς τον ΣΥΡΙΖΑ. Εκτός από τις συνήθεις κατηγορίες περί «λαϊκισμού» και «δημαγωγίας», υιοθέτησε αυτή τη φορά και τη φρασεολογία του Σ. Κεδίκογλου περί «οβιδιακών μεταμορφώσεων» των θέσεών του. Αν και δεν αναφέρθηκε στο «χαράτσι», ο Φ. Κουβέλης επανέλαβε τη θέση του για τους δημόσιους υπαλλήλους, ζήτημα το οποίο χειρίζεται ο Αντ. Μανιτάκης. Η επιμονή της Αγ. Κωνσταντίνου σε αυτό συνδέεται οπωσδήποτε και με το γεγονός ό-

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η συμφωνία του Λονδίνου για το χρέος το 1953 ήταν αυτή που έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα για την επανεκκίνηση της κατεστραμμένης γερμανικής οικονομίας, η οποία χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το «οικονομικό θαύμα» της μεταπολεμικής περιόδου

ΛΟΝΔΙΝΟ ΑΠΟΣΤΟΛΗ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΙΜΟΣ

Η στρατηγική της κυβέρνησης Σαμαρά περιλαμβάνει τη διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων, με σκοπό να προσελκύσει ξένες επενδύσεις, οι οποίες όμως δεν πρόκειται να έρθουν λόγω της αστάθειας, τόνισε ο πρόεδρος της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, Αλέξης Τσίπρας, στην ομιλία στο Παρατηρητήριο της Ελλάδας του London School of Economics, την Πέμπτη. Μέσα σ’ ένα κατάμεστο αμφιθέατρο, ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε πως το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ έχει στόχο την ανάπτυξη που θα σέβεται τα δικαιώματα των εργαζόμενων αλλά και το περιβάλλον, αντιδιαστέλλοντάς το με τις επενδύσεις στη Χαλκιδική και τη Θράκη, οι οποίες θα έχουν καταστροφικές συνέπειες, όπως είπε. Οι πολιτικές λιτότητας μειώνουν τα εισοδήματα όχι το χρέος, είπε ο Αλεξης Τσίπρας και σημείωσε πως σε όλη την Ευρώπη το ΑΕΠ έχει υποστεί μείωση. Στον αντίποδα έφερε το παράδειγμα της συνόδου του Λονδίνου το 1953 για το χρέος της Γερμανίας, που εγκαινίασε το γερμανικό «θαύμα». Ο Αλ. Τσίπρας τόνισε πως οι κινητοποίηση των λαών της Ευρώπης είναι ο μόνος δρόμος για ν’ αλλάξουν τα πράγματα, ενώ χαρακτήρισε ως θετική εξέλιξη το ιταλικό εκλογικό αποτέλεσμα όσο και τις πρόσφατες κινητοποιήσεις στην Ισπανία και την Ιταλία. Ακόμα, σημείωσε πως η Κεντροαριστερά έχει αποτύχει οριστικά ως πολιτική δύναμη σε ολόκληρη την Ευρώπη. Τον Αλ. Τσίπρα προλόγισε ο διευθυντής του Παρατηρητηρίου Κέβιν Φεδερστόουν.

Ανάπτυξη για τις ανάγκες των πολλών «Η στρατηγική της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι άλλη από τη μείωση των μισθών και τη διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων με σκοπό την προσέλκυση ξένων επενδυτών» τόνισε ο Αλ. Τσίπρας. Και πρόσθεσε: «Οι ξένες επενδύσεις δεν πρόκειται να έρθουν αν δεν υπάρξει ένα σταθερό περιβάλλον. Η στρατηγική του ΣΥΡΙΖΑ κινείται στον αντίποδα του αναπτυξιακού μοντέλου της κυβέρνησης... θέλουμε μια αναπτυξιακή στρατηγική που θα έχει ως προτεραιότητα τη βελτίωση των δεξιοτήτων, που θα βασίζεται στην παραγωγή ποιοτικών προϊόντων προς εξαγωγή και θα σέβεται την φυσική κληρονομιά της Ελλάδας». «Η εναπόθεση της ανάπτυξης στην ιδιωτική πρωτοβουλία», προσέθεσε ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, «δεν υπήρξε επιτυχημένη στρατηγική για τον υπόλοιπο κόσμο, οπότε είναι απίθανο να συμβεί κάτι διαφορετικό στην Ελλάδα». «Χρειαζόμαστε

7

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΤΣΙΠΡΑ ΣΤΟ LONDON SCHOOL OF ECONOMICS

Ευρωπαϊκή λύση με οδηγό τη συμφωνία του Λονδίνου για τη Γερμανία μια αναπτυξιακή πολιτική», συνέχισε ο Αλέξης Τσίπρας, «που θα έχει στον πυρήνα της τις ανάγκες των πολλών». Και πρόσθεσε: «Μία από τις ρίζες μας είναι και το αντιπαγκοσμιοποιητικό κίνημα που έχει ως βασικό σύνθημα το ‘οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη’».

Οδηγός η συμφωνία του Λονδίνου Ο Αλ. Τσίπρας σημείωσε πως «για ακόμα μια φορά σε όλη την Ευρώπη, όχι παρά, αλλά εξαιτίας της πολιτικής λιτότητας, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξάνεται αντί να μειώνεται». Μιλώντας για την πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ σε σχέση με το χρέος, ο Αλ. Τσίπρας τόνισε πως «η συμφωνία του Λονδίνου για το χρέος το 1953 ήταν αυτή που έδωσε το εναρκτήριο λάκτισμα για την επανεκκίνηση της κατεστραμμένης γερμανικής οικονομίας, η οποία χαρακτηρίζεται από πολλούς ως το ‘οικονομικό θαύμα’ της μεταπολεμικής περιόδου. Χωρίς τη συμφωνία του Λονδίνου δεν θα μίλαγε κανείς για το ‘θαύμα’ που συντελέστηκε». Και πρόσθεσε: «Τα βασικά σημεία της συμφωνίας αυτής ήταν ένα γενναίο κούρεμα του χρέους, η επένδυση μεγάλων χρηματικών ποσών μέσω του σχεδίου Μάρσαλ και η αποπληρωμή του εναπομείναντος χρέους με ρήτρα ανάπτυξης. Δεν βλέπουμε τον λόγο γιατί το 2013 να μην μπορεί να επιτευχθεί μια αντίστοιχη συμφωνία, όχι μόνο για το ελληνικό άλλα για το χρέος ο-

λόκληρου του ευρωπαϊκού Νότου».

Κεντροαριστερά τέλος «Η Κεντροαριστερά δεν έχει μια αξιόπιστη πολιτική στρατηγική για να εκπροσωπήσει την παραδοσιακή κοινωνική της βάση», τόνισε ο Αλ. Τσίπρας. Και πρόσθεσε: Στην Ελλάδα αυτό οδήγησε στην κατάρρευση του ΠΑΣΟΚ». Ακόμα τόνισε πως στη Γαλλία «ο Ολάντ έχει σημειώσει την πιο γρήγορη πτώση δημοτικότητας από όλους τους υπόλοιπους προέδρους της 5ης Δημοκρατίας. Στο μεταξύ, στην Ισπανία, η πτώση της δημοτικότητας του Λαϊκού Κόμματος δεν έχει οδηγήσει στην ενίσχυση των σοσιαλιστών. Η Κεντροαριστερά έχει ξεχάσει πως όλες οι κατακτήσεις της σοσιαλδημοκρατίας προήλθαν από τις μαζικές κινητοποιήσεις των λαών».

γκες των ανθρώπων». Σχολιάζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ιταλία, ο Αλ. Τσίπρας υπογράμμισε πως είναι ενδεικτικό των παραπάνω, ενώ πρόσθεσε ότι οι μαζικές κινητοποιήσεις στην Ισπανία και την Πορτογαλία είναι εξίσου ελπιδοφόρες. Ερωτηθείς από τον Κ. Φεδερστόουν αν ο ΣΥΡΙΖΑ αποδέχεται όλα τα

Τα βασικά σημεία της συμφωνίας αυτής ήταν ένα γενναίο κούρεμα του χρέους, η επένδυση μεγάλων χρηματικών ποσών μέσω του σχεδίου Μάρσαλ και η αποπληρωμή του εναπομείναντος χρέους με ρήτρα ανάπτυξης. Δεν βλέπουμε τον λόγο γιατί το 2013 να μην μπορεί να επιτευχθεί μια αντίστοιχη συμφωνία, όχι μόνο για το ελληνικό, άλλα για το χρέος ολόκληρου του ευρωπαϊκού Νότου Σε όλη την Ευρώπη, όχι παρά, αλλά εξαιτίας της πολιτικής λιτότητας, το χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ αυξάνεται αντί να μειώνεται

Μόνο οι κινητοποιήσεις μπορούν να αλλάξουν την κατάσταση «Υπάρχουν πολλοί αναλυτές οι οποίοι ισχυρίζονται πως οι λαϊκές κινητοποιήσεις είναι, στην καλύτερη των περιπτώσεων, λαϊκιστικές, και στη χειρότερη αντιδραστικές» τόνισε ο Αλ. Τσίπρας. Και πρόσθεσε: «Οι φόβοι αυτοί οδηγούν στην άνοδο του αυταρχικού λαϊκισμού ως αυτοεκπληρούμενη προφητεία. Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει πως είναι εφικτή η κινητοποίηση των ανθρώπων με δημοκρατικά χαρακτηριστικά, πάνω σε μια εναλλακτική ατζέντα αιτημάτων που έχει στο επίκεντρο τις ανά-

κοινωνικά αιτήματα, ο Αλ. Τσίπρας υπογράμμισε πως «δεν δεχόμαστε οι εφοπλιστές να μην πληρώνουν φόρους!». Και πρόσθεσε: «Είναι πρόβλημα η φοροδιαφυγή, αλλά όταν οι μεσαίες και οι κατώτερες τάξεις, που έχουν φορτωθεί από την υπερφορολόγηση και τις διαρκείς περικοπές, βλέπουν τους υπουργούς Οικονομικών να κρύβουν τη λίστα Λαγκάρντ στα συρτάρια τους, πώς να μιλήσουμε σοβαρά για το θέμα αυτό;».

Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει πως είναι εφικτή η κινητοποίηση των ανθρώπων με δημοκρατικά χαρακτηριστικά, πάνω σε μια εναλλακτική ατζέντα αιτημάτων που έχει στο επίκεντρο τις ανάγκες των ανθρώπων

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

8

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

ΣΤΟ 20,1% Η ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΑΕΠ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2012

Σε οικονομική και κοινωνική αποσύνθεση η χώρα ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΜΑΚΗΣ ΝΤΟΒΟΛΟΣ

Τα στατιστικά στοιχεία που δημοσιεύονται αυτές τις ημέρες δείχνουν με τον πλέον σαφή τρόπο πως το 2012 συνεχίστηκε η διαδικασία οικονομικής και κοινωνικής αποσύνθεσης της χώρας, η οποία ξεκίνησε το 2008 με την έναρξη της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης και εντάθηκε από το 2010 και μετά με την εφαρμογή των αλλεπάλληλων καταστροφικών Μνημονίων. Το 2012 ήταν το 5ο συνεχόμενο έτος όπου καταγράφηκε πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, ενώ συνολικά την περίοδο 2008-2012 το ΑΕΠ μειώθηκε κατά 20,1%, εξέλιξη πρωτοφανής για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ειδικά σε περίοδο ειρήνης. Σε μια ενδιαφέρουσα ανάλυσή του ο γνωστός Βέλγος οικονομολόγος Αντρέ Σαπίρ υποστήριξε πως η οικονομική κρίση στην Ελλάδα είναι βαθύτερη εκείνης βίωσαν οι ΗΠΑ την περίοδο 1929-1933, καθώς ενώ στις ΗΠΑ η οικονομία άρχισε να ανακάμπτει μετά από 5 χρόνια πτωτικής πορείας, στην Ελλάδα βρισκόμαστε ήδη στον 6ο συνεχόμενο χρόνο ύφεσης, χωρίς κανείς να εγγυάται αν θα υπάρξει έστω και οικονομική σταθεροποίηση από το 2014 και μετά (βλέπε σχετικό διάγραμμα). Η κατάρρευση του ΑΕΠ την τελευταία 5ετία οφείλεται κυρίως σε 2 βασικούς παράγοντες: στην κάθετη πτώση των επενδύσεων και της κατανάλωσης. Ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου μειώθηκε κατά 50% την πενταετία 20082012, καθώς οι δημόσιες επενδύσεις έπεσαν θύμα της λιτότητας και των απαιτήσεων της τρόικας, ενώ μέσα σε ένα κλίμα κατακόρυφης πτώσης της εγχώριας ζήτησης, κοινωνικού αναβρασμού και πολιτικής αστάθειας είναι τουλάχιστον αστείο να περιμένει κανείς ότι θα εκδηλωθεί κύμα ιδιωτικών επενδύσεων. Μάλιστα, όχι δεν υπάρχουν επενδύσεις αλλά παρατηρείται μια πρωτοφανής αποεπένδυση, που πλήττει μεσοπρόθεσμα τις παραγωγικές δυνατότητες του τόπου και κάνει ακόμη πιο δύσκολο το έργο της ανάκαμψης. Παράλληλα, πρέπει να σημειώσουμε ότι ήμασταν μάρτυρες του σκασίματος της φούσκας των ακινήτων και του κατασκευαστικού τομέα, όπως καταδεικνύει η μείωση κατά 76%, σχεδόν, της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας από το 2008 και μετά. Η μείωσης της τελικής καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών κατά 13,2% την περίοδο 2008-2012

ήταν μια απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη από τη στιγμή που έχει περιοριστεί δραματικά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών. Και η πιο χαρακτηριστική ένδειξη αυτού

Η μείωσης της τελικής καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών κατά 13,2% την περίοδο 2008-2012 ήταν μια απόλυτα φυσιολογική εξέλιξη από τη στιγμή που έχει περιοριστεί δραματικά το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών

του γεγονότος είναι η εξέλιξη του όγκου των λιανικών πωλήσεων, ο οποίος μειώθηκε κατά 34,5% την τελευταία 5ετία. Στον εξωτερικό τομέα της οικονομίας, οι όποιες θετικές εξελίξεις αφορούν την κάθετη πτώση των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών, κατά 30,2% από το 2008 και μετά, ως αποτέλεσμα της μείωσης του βιοτικού επιπέδου. Την ίδια στιγμή οι εξαγωγές δεν μπορούν να αποτελέσουν το στοιχείο εκείνο που θα οδηγήσει στην οικονομική ανάκαμψη, καθώς παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα, ενώ δεν φαίνεται να έχουν και ιδιαίτερη δυναμική. Μάλιστα σε σύγκριση με το 2008, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών (που περιλαμβάνουν τη ναυτιλία και τον τουρισμό) παρουσιάζουν μείωση της τάξης του 5,5% το 2012, αφού η μικρή αύξηση στις εξαγωγές αγαθών υπερκαλύπτεται από την πτώση της τουριστικής κίνη-

Μαζική ήταν η συμμετοχή των εργαζομένων της Ευρώπης στη συγκέντρωση διαμαρτυρίας που διοργάνωσαν τα ευρωπαϊκά συνδικάτα στις Βρυξέλλες, την ώρα που οι 27 ηγέτες των κρατών-μελών επέμεναν στη λιτότητα

σης και της εμπορικής ναυτιλίας λόγω της διεθνούς οικονομικής ύφεσης.

Δυσοίωνα στοιχεία για το 2013 Όμως και τα πρώτα στοιχεία από τη φετινή χρονιά δεν είναι ιδιαίτερα αισιόδοξα. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο γενικός δείκτης βιομηχανικής παραγωγής παρουσίασε μείωση κατά 4,8% τον Ιανουάριο, έναντι του αντίστοιχου μήνα του 2012, ενώ πρέπει να σημειώσουμε πως από το 2008 έως και το 2012 η βιομηχανική παραγωγή έχει σημειώσει συνολική πτώση της τάξης του 24% περίπου, στοιχείο που αν μη τι άλλο δείχνει τη γοργή αποβιομηχάνιση της χώρας. Ανησυχητικές είναι οι εκτιμήσεις και στο τομέα των εμπορευματικών συναλλαγών, καθώς τον Ιανουάριο

παρατηρήθηκε άνοδος των εισαγωγών αγαθών, χωρίς τα πετρελαιοειδή, κατά 1,9%, ενώ οι εξαγωγές αγαθών μπορεί να παρουσίασαν μια μικρή αύξηση της τάξης του 3%, σε σύγκριση με τον αντίστοιχο μήνα του 2012, αλλά οι εξαγωγές προς τρίτες χώρες μειώθηκαν κατά 3%, καθώς επηρεάστηκαν και από την άνοδο της ισοτιμίας του ευρώ έναντι του δολαρίου. Επίσης, όπως σημειώνει η τελευταία ανάλυση των οικονομολόγων της Eurobank, η αύξηση των αποθεμάτων των επιχειρήσεων που καταγράφηκε το τελευταίο τρίμηνο του 2012 οφειλόταν στη χαμηλή ζήτηση (εσωτερική και εξωτερική) και όχι σε προσδοκίες για βελτίωση της οικονομικής δραστηριότητας, με αποτέλεσμα η επακόλουθη μείωση των αποθεμάτων να επηρεάσει αρνητικά τον ρυθμό μεταβολής του ΑΕΠ κατά το πρώτο τρίμηνο του 2013.

ΦΟΒΟΥΣ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΕΞΕΦΡΑΣΕ Ο ΓΙΟΥΝΚΕΡ ΣΤΗ ΣΥΝΟΔΟ ΚΟΡΥΦΗΣ

Τα ελλείμματα μειώνονται, οι άνθρωποι δυστυχούν ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΑΚΗ ΜΠΑΛΗ

Έναν ενδιάμεσο απολογισμό της πολιτικής της δημοσιονομικής εξυγίανσης σκόπευε να κάνει η σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που τέλειωσε χτες, και να αρχίσει επιτέλους να δίνει σάρκα και οστά σε εκείνο το περιβόητο Σύμφωνο Ανάπτυξης που είχε αποφασιστεί πέρσι τον Ιούνιο - και έκτοτε ξεχάστηκε. Θεωρητικά, ο απολογισμός είναι καλός: όλες οι χώρες μείωσαν τα ελλείμματά τους, περιόρισαν το χρέος τους ή έστω τον ρυθμό αύξησής του. Ειδικά οι νότιες αύξησαν, στα χαρτιά τουλάχιστον, την ανταγωνιστικότητά τους - αυτός είναι ο άλλος τρόπος να πει κανείς ότι μειώθηκε το κόστος εργασίας-, ενώ βελτίωσαν και το ισοζύγιο εξωτερικών συναλλαγών. Με την στατιστική έννοια, η Ευρώπη όντως εξυγιαίνεται. Μόνο που αυτή η εξυγίανση δεν φαίνεται να φέρνει τα αποτελέσματα που υπόσχονταν οι εμπνευστές αυτής της πολιτικής. Η Γερμανία και οι άλλες πλεονασματικές χώρες, καθώς και η Κομισιόν, επιμένουν ότι μόνο η εξυγίανση βάζει τις βάσεις για την ανάπτυξη. Ο πρόεδρος της Κομισιόν, μάλιστα, εντόπισε και τους πρώτους καρπούς, στο παράδειγμα της Ιρλανδίας, που παρουσιάζει ρυθμούς ανάπτυξης. Δεύτερο παράδειγμα δεν βρήκε να πει. Αντίθετα, τα παραδείγματα περί του αντιθέτου είναι πανταχού παρόντα: Η ύφεση επιμένει στις περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης και η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται. Η ανεργία των νέων στον ευρωπαϊκό Νότο κοντεύει να φτάσει το 50%. Στην Ελλάδα και την Ισπανία ξεπεράστηκε, η Ιταλία και η Πορτογαλία ακολουθούν από κοντά. Παρά τις πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται παντού, τα ελλείμματα δεν πέφτουν με τον δέοντα ρυθμό, μόνο η μία στις τρεις χώρες θα πιάσει φέτος τον στόχο του 3%. Το χρέος στο σύνολο της Ευρωζώνης έχει μεν συγκρατηθεί στο 95% του ΑΕΠ, αλλά απέχει πολύ ακόμη από το «νόμιμο» 60% που επιβάλλει το Μάαστριχ. Μείωση του χρέους διά της ανάπτυξης -διά της αύξησης του παρονομαστή, δηλαδή- δεν διαφαίνεται στον κοντινό ορίζοντα, ακόμη και η αισιόδοξη Κομισιόν προβλέπει μηδενική ανάπτυξη για το 2013. Ποια είναι η λύση; Περισσότερες περικοπές; Παρατάσεις για να επιτευχθούν οι στόχοι αργότερα; Για τους ορθόδοξους της δημοσιονομικής πειθαρχίας, το δέον είναι να διατηρηθεί η πίεση στους «παραβάτες» σταθερή. Ωστόσο, οι κοινωνίες στέλνουν ήδη βροντερά μηνύματα ότι δεν αντέχουν άλλο. Ότι δεν θέλουν άλλο. Το μήνυμα των εκλογών της Ιταλίας, των εντυπωσιακών διαδηλώσεων της «ήσυχης» Πορτογαλίας, ακόμη και της διαδήλωσης των ευρωπαϊκών συνδικάτων στις Βρυξέλλες πριν ξεκινήσει η σύνοδος κορυφής -για να αναφέρουμε μόνο τα τελευταία- σίγουρα το έλαβαν οι «27». Το θέμα είναι πώς το ερμηνεύουν. Ο έμπειρος Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, πρωθυπουργός του ευημερούντος Λουξεμβούργου και πρώην πρόεδρος του Eurogroup, το ερμηνεύει ως σήμα κινδύνου: «Η Ευρώπη κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με μία κοινωνική επανάσταση», είπε. Για τον Γιούνκερ απαίτηση των καιρών είναι να βρει η Ευρώπη την «τομή» μεταξύ των αναπτυξιακών πολιτικών και της δημοσιονομικής εξυγίανσης. Μόνο που η «τομή» αυτή ερμηνεύεται από κάθε χώρα διαφορετικά. Η Μέρκελ, για παράδειγμα, φρόντισε να πάει στις Βρυξέλλες έχοντας στις αποσκευές της το προσχέδιο του γερμανικού προϋπολογισμού για το 2014, που προβλέπει τον μικρότερο νέο δανεισμό των τελευταίων 40 ετών. «Φυσικά, είναι εφικτό και να εξυγιάνεις τα δημόσια οικονομικά και να διατηρείς ζωντανή την οικονομία», είναι το δικό της μήνυμα ή αλλιώς «κάντε το, όπως εμείς».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: Κ.Σ. ΝΙΚΟΛΑΟΥ

Χρυσές δουλειές υπόσχεται η κυβέρνηση Σαμαρά στους επενδυτές που θα διεκδικήσουν ενέργεια, λιμάνια, αεροδρόμια, νερά, τουριστικές ακτές και βεβαίως τον ΟΠΑΠ. Μπορεί η απόφαση για τις ιδιωτικοποιήσεις να είναι μια ιδεολογική επιλογή της κυβέρνησης Σαμαρά και της τρόικας, ωστόσο δεν είναι μόνο οικονομική καθώς συνδέεται με γεωπολιτικές εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Η περίπτωση της ενέργειας για παράδειγμα και η εκποίηση της ΔΕΠΑ και του ΔΕΣΦΑ δεν είναι μια απλή οικονομική συναλλαγή «δούναι και λαβείν», δεν αφορά δηλαδή μόνο την τιμή πώλησης. Συνδέεται με τις αντικρουόμενες γεωπολιτικές επιδιώξεις των ΗΠΑ και της Ρωσίας, ενώ εμπλέκονται Ευρωπαϊκή Άνωση, Αζερμπαϊτζάν, Τουρκία και Ισραήλ. Η επιλογή αγοραστή δηλαδή συνδέεται εξ αντικειμένου με ευρύτερες γεωστρατηγικές επιλογές τόσο για τα δίκτυα όσο και για τις πηγές ενέργειας. Η επίσκεψη του επικεφαλής της Gazprom Αλεξέι Μίλερ και η συνάντησή του με τον πρωθυπουργό, παρουσία του συνεργάτη του ρωσικού κολοσσού στην Ελλάδα Δ. Κοπελούζου, υποδηλώνει την απόφαση της Μόσχας να μπει στη μάχη για τη διεκδίκηση της ΔΕΠΑ δίνοντας υψηλό τίμημα. Η Gazprom, δηλαδή ο Πούτιν, θα επιμείνει και, αν δεν εξελιχθεί σε ενδορωσική διαμάχη (τη ΔΕΠΑ διεκδικεί και η Sintex του Ρώσου μεγιστάνα Λεονίτ Λεμπέντεφ), είναι αποφασισμένη να καταβάλει το μεγαλύτερο τίμημα για να πάρει την επιχείρηση και να προμηθεύει αέριο στην Ελλάδα. Η Gazprom έχει τεθεί εκτός της εκμετάλλευσης του γιγαντιαίου κοιτάσματος «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ και η Μόσχα δεν θα ήθελε να μείνει εκτός της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, ενώ την ίδια ώρα προετοιμάζεται για μονιμότερη παρουσία του ρωσικού στόλου στην περιοχή δίνοντας ταυτόχρονα και τη μάχη επιρροής στη Συρία. Οι Αμερι-

ΕΝΔΟΡΩΣΙΚΗ ΚΟΝΤΡΑ ΚΑΙ ΑΖΕΡΟΙ ΓΙΑ ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ

Γεωπολιτικός «πόλεμος» για την ενέργεια κανοί δημοσίως εκφράζουν παραινέσεις προς την Αθήνα για «διαφοροποιήσεις πηγών ενέργειας ώστε να μη βρεθεί σε ομηρεία» (Βικτόρια Νούλαντ, εκπρόσωπος Στέιτ Ντιπάρτμεντ), ενώ στο παρασκήνιο εκφράζονται κατά της ενίσχυσης της ρωσικής παρουσίας. Ο ΔΕΣΦΑ που διανέμει το αέριο είναι θυγατρική της ΔΕΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει διαμηνύσει ότι δεν θα αποδεχθεί τον έλεγχο από τον ίδιο παίχτη των δικτύων και των πηγών προμήθειας φυσικού αερίου, είτε πρόκειται για την Gazprom είτε για τη Sintex. Στο παιχνίδι έχει μπει η αζέρικη Sοcar, κατ’ επέκταση και η BP, η οποία συνεργάζεται μαζί της, διεκδικώντας τη ΔΕΣΦΑ. Gazprom και Socar αναμένεται να ρίξουν στο τραπέζι και το θέμα των αγωγών South Stream και ΤΑΡ διαπραγματευόμενοι με την Αθήνα τη διέλευσή τους από την Ελλάδα. Στη διεκδίκηση των ΔΕΠΑ-ΔΕΣΦΑ μπαίνουν και οι κοινοπραξίες Μ+Μ (Μυτιληναίος - Μότορ Όιλ, δηλαδή Βαρδινογιάννης) για τη ΔΕΠΑ και ΤΕΡΝΑ (Περιστέρης) για

Η Gazprom έχει τεθεί εκτός της εκμετάλλευσης του γιγαντιαίου κοιτάσματος «Λεβιάθαν» στο Ισραήλ και η Μόσχα δεν θα ήθελε να μείνει εκτός της ευρύτερης περιοχής της Νοτιοανατολικής Μεσογείου ΔΕΣΦΑ, που στη φάση των μη δεσμευτικών προσφορών φέρονται να προσφέρουν 450 και 350 εκατομμύρια ευρώ αντίστοιχα. Για τη ΔΕΠΑ η Gazprom φέρεται να προτείνει τίμημα που υπερβαίνει το ένα δισ. ευρώ και δεν αποκλείεται να αυξηθεί ενώ για τον ΔΕΣΦΑ η Socar προσφέρει 450 εκατομμύρια ευρώ. Κοντά στα 2 δισ. ευρώ φέρεται

να προσφέρει η Sintex και για τις δύο εταιρείες, πρόταση που δύσκολα θα σταθεί καθώς υπάρχουν προβλήματα με τις Βρυξέλλες, που δεν θέλουν τον έλεγχο ΔΕΠΑ και ΔΕΣΦΑ από την ίδια εταιρεία. Οι συζητήσεις στο παρασκήνιο οργιάζουν για τον «πόλεμο» συμφερόντων, ενώ η παράταση δύο εβδομάδων που δόθηκε για την κατάθεση δεσμευτικών προσφορών από τους ενδιαφερόμενους φαίνεται να σχετίζεται περισσότερο με την κορύφωση αυτών των διεργασιών και λιγότερο με την αλλαγή στην ηγεσία του ΤΑΙΠΕΔ.

Σ. ΠΟΛΛΑΛΗΣ: «Δεν πρόκειται να παραιτηθώ» Αν η ενέργεια είναι το κατεξοχήν θέμα γεωπολιτικών συγκρούσεων και επιλογών, το θέμα της αξιοποίησης του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού είναι ενδεικτικό της βαθμιαίας μετατόπισης της κυβέρνησης σε ένα θέμα που είχε αρχικά χαρακτηριστεί «θέμα αρχής». Ενώ δηλαδή αρχικά γινόταν λόγος για παραχώρηση βάσει του θεσμού της επιφανείας,

9 παραχώρηση δηλαδή της χρήσης, διολίσθησε στην άποψη της μεταβίβασης της πλήρους κυριότητας στον «χρυσό» επενδυτή από το Κατάρ. Η προσφυγή των Δήμων Ελληνικού - Αργυρούπολης και Αλίμου στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά της μεταβίβασης του χώρου στο ΤΑΙΠΕΔ εκτιμάται ότι θα εκδικαστεί σε περίπου έναν χρόνο, πράγμα που σημαίνει ότι αν δεν υπάρξει εμπλοκή, δύσκολα θα σταματήσει η εκποίηση του χώρου στους ενδιαφερόμενους επενδυτές. Η απαίτηση του υπουργείου Οικονομικών όμως να μεταβιβαστεί και το υπόλοιπο 30% της απολύτου κυριότητας στο ΤΑΙΠΕΔ -έχει ήδη μεταβιβαστεί το 70% της κυριότητας και το 100% του δικαιώματος επιφανείας- φαίνεται πως συναντά την αντίδραση του Σπύρου Πολλάλη, καθηγητή του Χάρβαρντ και επικεφαλής της Ελληνικό Α.Ε. Περιέργως μάλιστα μέσα στην εβδομάδα οργίαζαν φήμες περί παραίτησης του κ. Πολλάλη με υποβολιμαίο δημοσίευμα, προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για τη μεταφορά του συνόλου της κυριότητας ώστε να αποτελέσει δέλεαρ για τους Καταριανούς επενδυτές προς τους οποίους έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Αυγής» ο καθηγητής Πολλάλης τονίζει σε στενούς του συνεργάτες: «Δεν πρόκειται να παραιτηθώ, Θα παραμείνω για να διασφαλίσω το δημόσιο συμφέρον» πράγμα που σημαίνει ότι ο ίδιος δεν επιθυμεί να μεταφερθεί και το υπόλοιπο 30% της απολύτου κυριότητος στο ΤΑΙΠΕΔ, όπως του ζητούσε η προηγούμενη διοίκηση του Ταμείου. «Θα περιμένω να συναντηθώ με τη νέα διοίκηση» τον άκουσαν να λέει με νόημα στενοί του συνεργάτες. Σύμφωνα με πληροφορίες ο ίδιος επιμένει ότι το Δημόσιο πρέπει να κρατήσει το εναπομείναν 30% της κυριότητας και να έχει λόγο και ρόλο στις εξελίξεις. Μένει να δούμε πώς θα εξελιχθεί αυτή η έρπουσα κόντρα, καθώς η νέα διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ εμφανίζεται να πρεσβεύει ακόμη πιο νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις από την προηγούμενη.

«Βαριά» σύννεφα πάνω από τον ΟΠΑΠ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Μάχη χωρίς αύριο δίνουν οι ισχυρότεροι επιχειρηματίες της χώρας για το ποιος θα αποκτήσει τη χρυσοτόκο όρνιθα του ΟΠΑΠ, την ώρα που εντείνεται η μουρμούρα μεταξύ βουλευτών της συμπολίτευσης για τους όρους της επικείμενης ιδιωτικοποίησης, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ κάνει σημαία του τον αγώνα κατά της εκποίησης του Οργανισμού. Από το 1958, όταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ίδρυε τον Οργανισμό

Προγνωστικών Αγώνων Ποδοσφαίρου, με στόχο τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης του αθλητισμού και του πολιτισμού, έχει περάσει, ούτε λίγο ούτε πολύ, μισός αιώνας, ο ίδιος οργανισμός συνεχίζει ωστόσο να επιτελεί τον ίδιο ρόλο. Αυτό δεν αποτρέπει ωστόσο την τρικομματική συγκυβέρνηση να τον βγάζει, μέσω ΤΑΙΠΕΔ, στο σφυρί. Το να ικανοποιεί εξάλλου την απαίτηση της τρόικας, την ώρα που ακόμη και η γλώσσα των αριθμών αποδεικνύει ότι θα είναι μια οικονομι-

κά μη συμφέρουσα για το κράτος κίνηση, προκαλεί έντονη καχυποψία στις τάξεις της αντιπολίτευσης, αλλά και μεταξύ βουλευτών της συμπολίτευσης για τα κίνητρα της εμμονής αυτής. Πόσο μάλλον που ζούμε σε μια χώρα όπου μια συντηρητική κυβέρνηση κατέρρευσε εκ των έσω, ακριβώς δύο δεκαετίες πριν, όταν εκείνη αποπειράθηκε να πουλήσει έναν άλλο δημόσιο -τότε- κολοσσό, τον ΟΤΕ... Από το Λονδίνο, ο Αλέξης Τσίπρας υπογράμμισε την πεποίθησή του ότι η μάχη κατά των ιδιωτικοποιήσεων

του ΟΠΑΠ και του νερού μπορεί να κερδηθεί, ενώ την περασμένη Τετάρτη έντεκα βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αφού αναδεικνύουν και αυτοί ότι είναι οικονομικά ασύμφορη η πώληση του Οργανισμού, θέτουν το ερώτημα στον Γ. Στουρνάρα αν υφίσταται μηχανισμός ελέγχου και λογοδοσίας της διοίκησης του ΤΑΙΠΕΔ. Ερώτημα που ενισχύεται από τρία διαφορετικά γεγονότα των τελευταίων ημερών: Την πληροφορία ότι ο Τ. Αθανασόπουλος παραιτήθηκε από το

ΤΑΙΠΕΔ, γιατί στην πραγματικότητα ήθελε να αποφύγει τη σύνδεσή του με τη συγκεκριμένη πώληση. Την επέκταση της σύμβασης του Οργανισμού με την Intralot. Και την καταγγελία ότι η εταιρεία συμφερόντων Μελισσανίδη συμμετέχει στον διαγωνισμό, όπως έγραψε η «Εφημερίδα των Συντακτών», με κεφάλαιο 1.000 ευρώ και όχι 600 εκατομμυρίων όπως εμφανιζόταν να δηλώνει στη προσφορά της - και τα τρία μαζί επιβεβαιώνουν ότι η υπόθεση θυμίζει καζάνι που βράζει...

10

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΚΡΙΣΗ ΠΛΑΓΙΟΚΟΠΕΙ ΤΗΝ ΠΑΣΚ ΚΑΙ ΔΙΑΠΕΡΝΑ ΤΙΣ ΑΛΛΕΣ ΠΑΡΑΤΑΞΕΙΣ

«Ραγίζει» το καθε Το καθεστώς της ΓΣΕΕ, στην εποχή του Μνημονίου και με τον κόσμο της εργασίας γονατισμένο, «ραγίζει» εκ των έσω. Η τακτική της (πασοκικής) πλειοψηφίας «και με τον αστυφύλαξ και με τον χωροφύλαξ» δεν μπορούσε να πάει παραπέρα. Το επιβεβαίωνε το άδειο Πεδίο του Άρεως σε κάθε απεργιακή κινητοποίηση την τελευταία τριετία. 38 σύνεδροι της ΠΑΣΚ διαχώριζουν τώρα τη θέση τους και με δικό τους ψηφοδέλτιο θα διεκδικήσουν την παρουσία τους στη νέα διοίκηση της Συνομοσπονδίας. Παρά τις παγιωμένες διαδικασίες (εκλογή της μεγάλης πλειοψηφίας των αντιπροσώπων πριν από δύο και τρία χρόνια, αλλοίωση συσχετισμών με αντιπροσώπους «μαϊμού» σε πλήρη συμφωνία των παρατάξεων ΠΑΣΚ, ΔΑΚΕ, ΠΑΜΕ) η κρίση δεν πρόκειται να περιοριστεί στην ΠΑΣΚ, αλλά θα διαπεράσει και τις άλλες παρατάξεις που διατηρούν εύθραυστές ισορροπίες στο εσωτερικό τους ή επιλέγουν την ακινησία και το κομματικό καταφύγιο μέχρι να περάσει η θύελλα του Μνημονίου. Οι εξελίξεις έχουν δρομολογηθεί. Το συνέδριο της ΓΣΕΕ στη μακρινή Αλεξανδρούπολη φαίΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Αλλάζουν τους συσχετισμούς οι 38 σύνεδροι της ΠΑΣΚ που αποχώρησαν Νέα δεδομένα σε έδρες και πρόσωπα Νέα αριθμητικά δεδομένα και ανανέωση προσώπων σε μεγάλο βαθμό δρομολογεί κατά κύριο λόγο η αποχώρηση συνδικαλιστών της ΠΑΣΚ, με αποτέλεσμα η νέα διοίκηση που θα προκύψει από το 35ο συνέδριο της ΓΣΕΕ να αποτελεί κυριολεκτικά γρίφο. Κατ’ αρχάς, υπάρχει η αποχώρηση μιας σειράς στελεχών, όπως οι Μ. Κοντοπάνος, Λ. Καραθανάσης, Γ. Γαβρίλης, της σημερινής διοίκησης που συνταξιοδοτήθηκαν. Στην ΠΑΣΚΕ μετά την αποχώρηση και των συνδικαλιστών που κατέρχονται με το ψηφοδέλτιο ΕΜΕΙΣ οι κορυφαίες θέσεις θα καλυφθούν από τους Β. Μουτάφη (ΕΥΔΑΠ), Φ. Θωμά (ΕΛΤΑ), Γ. Κωνσταντινόπουλο (Εμπορική Τράπεζα) Σ. Ανέστη (ΟΤΕ) και Γ. Γιανακόπουλο (Λιμάνια). Η παράταξη αναμένεται να κινηθεί κοντά στις 15 - 16 έδρες, από 22 που κατείχε, αντιπροσωπεύοντας το 1/3 της νέας διοίκησης. Στη ΔΑΚΕ ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχουν τα πρόσωπα που θα εκλεγούν, καθώς οι ισορροπίες είναι λεπτές, μετά και την επιστροφή του Ν. Κιουτσούκη στη Νέα Δημοκρατία. Σημαντικό ρόλο διεκδικούν και συνδικαλιστές που έχουν καλές σχέσεις με το Φ. Ταυρή αλλά και με τον Κ. Πουπάκη. Άγνωστη ωστόσο παραμένει η επόμενη μέρα, καθώς θεωρείται δύσκολη η συνέχεια της συνύπαρξης σαμαρικών με καραμανλικούς και με τον επικεφαλής Ν. Κιουτσούκη να παραμένει στις αντιμνημονιακές του απόψεις. Η παράταξη αναμένεται να παραμείνει στα ίδια ποσοστά και εκλέξει 10 έδρες στο συνέδριο. Στο ΠΑΜΕ δεν αναμένονται ιδιαίτερες εκπλήξεις σε πρόσωπα, ούτε αναμένεται τουλάχιστον άμεσα κάποια αλλαγή πορείας της παράταξης. Η συνδικαλιστική παράταξη του ΚΚΕ επιμένει στη δυναμική που έχει ακόμα κυρίως σε πρωτοβάθμια σωματεία που ουσιαστικά τους διασφαλίζει τις 9 έδρες που ήδη κατέχει, ενώ αναμένεται να συνεχίσει την τακτική «μέσα - έξω» από τη ΓΣΕΕ. Η πρωτοεμφανιζόμενη παράταξη ΕΜΕΙΣ αναμένεται να στηριχτεί στα πρωτοκλασάτα στελέχη της ΠΑΣΚ που αποχώρησαν και συγκεκριμένα στους Ν. Φωτόπουλο (ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ), Σ. Σαλουφάκο (πρόεδρος Εργατικού Κέντρου Αθήνας), Ν. Ορφανό (πετρέλαια), Μ. Στεκουλέα (ιδιωτικοί υπάλληλοι), Μ. Κουρουτό (ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί). Σημαντικά ενισχυμένη αναμένεται τέλος να είναι η παράταξη της Αυτόνομης Παρέμβασης, που, από τις 3 έδρες που κατέχει σήμερα, θα δώσει μάχη για να διεκδικήσει και 5η έδρα.

Ένα διαφορετικό σκηνικό διαμορφώνει λίγες ημέρες πριν το συνέδριο της ΓΣΕΕ στην Αλεξανδρούπολη η εμφάνιση συνδικαλιστικών στελεχών της ΠΑΣΚ που, παρουσιάζοντας νέα πολιτικοσυνδικαλιστική πλατφόρμα, διαχωρίζουν τη θέση τους από την ηγεσία της παράταξης και της ΓΣΕΕ, οδηγώντας την έτσι στην πρώτη μετά το 1985 κρίση και διάσπαση. Η συνδικαλιστική παράταξη ΕΜΕΙΣ (Ενωτικό Μέτωπο Εργατικών Ισχυρών Συνδικάτων) αναμένεται να προκαλέσει σοβαρές ανακατατάξεις στους μέχρι σήμερα συσχετισμούς, καθώς, όπως υποστηρίζουν, διαθέτουν 38 εκλεγμένους συνέδρους σε σύνολο 165 που διέθετε συνολικά μέχρι πρότινος η ΠΑΣΚ, διεκδικώντας έτσι 3 ή 4 έδρες και κατεβάζοντας την παράταξη του ΠΑΣΟΚ στις 15-16 έδρες από 20 που είχε στόχο να διεκδικήσει και σε αυτό το συνέδριο. Με αυτά τα δεδομένα και αν επαληθευτούν οι συσχετισμοί, η διάσπαση της ΠΑΣΚ τροφοδοτεί με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την επόμενη μέρα του συνεδρίου, καθώς η ΠΑΣΚ χάνει την παντοδυναμία της στη Συνομοσπονδία, ενώ η στασιμότητα της ΔΑΚΕ και του ΠΑΜΕ (11 και 9 έδρες αντίστοιχα) και η ταυτόχρονη αύξηση των εδρών από την Αυτόνομη Παρέμβαση σηματοδοτούν ένα συνδικαλιστικό σκηνικό, αν όχι εντελώς διαφορετικό από το σημερινό, σίγουρα καινούργιο.

Ποιοι υπογράφουν Τα στελέχη της ΠΑΣΚΕ, και τώρα της νέας συνδικαλιστικής παράταξης ΕΜΕΙΣ (Ενωτικό Μέτωπο Εργατικών Ισχυρών Συνδικάτων) που υπογράφουν τη διακήρυξη (Ν. Κουλουμπαρίτσης, μέλος Δ.Σ. Συνδικάτου ΟΑΣΑ, Στ. Μπασινάς, πρόεδρος Εργατικού Κέντρου Εύβοιας, και τα πρώην και νυν μέλη της διοίκησης της ΓΣΕΕ Μ. Κουρουτός, μέλος διοίκησης ΓΣΕΕ, πρόεδρος ΟΙΕΛΕ, Ν. Ορφανός πρώην μέλος διοίκησης ΓΣΕΕ, πρόεδρος ΠΟΕΠΔΧΒ, Στ. Σαλουφάκου, μέλος διοίκησης ΓΣΕΕ, πρόεδρος Εργατικού Κέντρου Αθήνας, Μ. Στεκουλέα, μέλος διοίκησης ΓΣΕΕ, και Ν. Φωτόπουλος, μέλος διοίκησης ΓΣΕΕ, πρόεδρος ΓΕΝΟΠ-ΔΕΗ) τονίζουν μεταξύ άλλων ότι «δεν είναι δυνατόν το συνδικαλιστικό κίνημα στη χώρα να συνεχίσει να πορεύεται ως έχει. Κάνουμε ρήξη με το παρελθόν και ιδρύουμε μια νέα συνδικαλιστική παράταξη κομματικά αυτόνομη και ιδεολογικά ανεξάρτητη, προερχόμενη από το δημοκρατικό κίνημα με όραμα μια σύγχρονη σοσιαλιστική κοινωνία. Μια νέα παράταξη, με εντελώς διαφορετικό πλαίσιο δράσης, με ριζικά διαφορετική λειτουργία. Πρώτο μας βήμα, η παρουσία μας ως αυτόνομης παράταξης στο 35ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ».

Μαχόμενος συνδικαλισμός Οι συνδικαλιστές της παράταξης ΕΜΕΙΣ κατηγορούν την

ηγεσία Παναγόπουλου για «ολιγωρία στη βίαιη επίθεση που δέχονται οι εργαζόμενοι» και για ιδιότυπη «ισορροπία στην ανισορροπία της καταγγελίας του Μνημονίου και της αποδοχής του μονόδρομου των αντιλαϊκών μέτρων». Όπως σημειώνουν, «ο συνδικαλισμός της διαπραγμάτευσης πρέπει να δώσει τη θέση του στον μαχόμενο, αγωνιστικό, διεκδικητικό συνδικαλισμό. Τα συνδικάτα μας είναι η ασπίδα των συμφερόντων των εργαζομένων και την ασπίδα πρέπει να τη χρησιμοποιούμε για να αποκρούομε την επίθεση στα συμφέροντα της τάξης μας». Αναφερόμενοι στα μέτρα που λαμβάνουν από κοινού συγκυβέρνηση και τρόικα σημειώνουν: «Σήμερα που η κρίση βαθαίνει, που η ανεργία, η φτώχεια, η αποστέρηση, η περιθωριοποίηση και η αποδόμηση του κράτους πρόνοιας κερδίζουν έδαφος, γινόμαστε μάρτυρες της θεμελίωσης μιας κοινωνίας της ζούγκλας, με τις ευλογίες της τρόικας και των ντόπιων εκφραστών της.Η βίαιη εφαρμογή του ‘δόγματος του σοκ’ στην Ελλάδα, όπως είχε εφαρμοστεί στο παρελθόν από το ΔΝΤ σε χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Ν.Α Ασίας, με μοναδικό στόχο τη μετατροπή της χώρας μας σε μια Ειδική Οικονομική Ζώνη με μισθούς Βαλκανίων και εργασιακά δικαιώματα Μπαγκλαντές, έφερε τον κόσμο της εργασίας σε θέση άμυνας».

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

11

ΕΡΓΑΣΙΑ

στώς της ΓΣΕΕ

νεται ότι θα αποτελέσει την εκκίνηση νέων εξελίξεων. Άλλωστε, το πρωτογενές υλικό υπήρχε: o Το οριστικό διαζύγιο με τη βάση των εργαζομένων, η πλήρης γραφειοκρατικοποίηση και η κομματικοποίηση των συνδικάτων την τελευταία εικοσαετία ολοκλήρωσαν έναν κύκλο απαξίωσης. Το συνδικαλιστικό πρότυπο του «κοινωνικού εταίρου» και του συνομιλητή των εκάστοτε κυβερνήσεων έφαγε τα ψωμιά του, φέρνοντας σε υπουργικές θέσεις πρωτοκλασάτους, μεταμοντέρνους συνδικαλιστές. o Τώρα, τα διαδοχικά μνημονιακά μέτρα, που επιδεινώνουν την ύφεση και αυξάνουν δραματικά την ανεργία, η υποαπασχόληση σε μια καταρρέουσα αγορά εργασίας, η αποδόμηση του κοινωνικού χαρακτήρα της ασφάλισης δεν ανατρέπονται με «κουρασμένα παλικάρια» σε κομματικά γραφεία, με στεγανά αναπαραγωγής των ίδιων μηχανισμών. Ο κόσμος της εργασίας, και σήμερα της ανεργίας, αργά ή γρήγορα θα ανοίξει την πόρτα των συνδικάτων.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΑΒΡΙΛΗΣ:

Ήρθε η ώρα να απαλλαγούμε από συμβιβασμένες ηγεσίες Έχουν μπει οι βάσεις για μια αναστροφή της πορείας των συνδικάτων, σημειώνει σε συνέντευξή του στην «Αυγή» της Κυριακής με την ευκαιρία του επικείμενου συνεδρίου της ΓΣΕΕ ο γραμματέας της Αυτόνομης Παρέμβασης, Γιώργος Γαβρίλης, και προσθέτει ότι η κρίση στην ΠΑΣΚΕ θα διαπεράσει και τους άλλους παραταξιακούς χώρους. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟ

Πιστεύετε ότι το 35ο συνέδριο της ΓΣΕΕ μπορεί να αποτελέσει την αφετηρία αναστροφής της πορείας του συνδικαλιστικού κινήματος; Η αντιστροφή τής πορείας του συνδικαλιστικού κινήματος έχει τεθεί από την ίδια την πραγματικότητα και ανεξάρτητα από τα εμπόδια που θα προβληθούν από συμφέροντα εντός και εκτός του κινήματος. Η ανάγκη απαλλαγής από συμβιβασμένες ηγεσίες έχει μπει σε μια πορεία χωρίς επιστροφή. Η κινητικότητα, οι διεργασίες που συντελούνται στην εργατική τάξη και στα συνδικάτα, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα των εκλογών σε πρωτοβάθμια σωματεία το τελευταίο χρονικό διάστημα, στέλνουν δυνατά σήματα ανατροπής, δείχνουν τη μεγάλη διάθεση των εργαζομένων για να φέρουν τα πάνω κάτω. Η διάσπαση της ΠΑΣΚ και η παρέμβαση στελεχών με το ψηφοδέλτιο ΕΜΕΙΣ δρομολογεί εξελίξεις και σε ποια κατεύθυνση; Είμαστε σε μια οριακή κατάσταση στο συνδικαλιστικό κίνημα. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ζούμε πρωτόγνωρες κα-

ταστάσεις, γι’ αυτό και απαιτείται η επανατοποθέτηση όλων μας για να βγάλουμε τα συνδικάτα από την υποχώρηση και την πορεία προς την ήττα. Μια τέτοια πρωτοβουλία, που μπορεί να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση, μπορεί να λειτουργήσει προωθητικά σε μια πορεία υπέρβασης της κρίσης του κινήματος, με κύριο και άμεσο στόχο την άμεση επανεκκίνηση των συνδικάτων μέχρι και την επαναθεμελίωσή τους. Σε ό,τι μας αφορά, αυτή την αναζήτηση, αυτή την προσπάθεια θέλουμε να τη μοιραστούμε και με άλλες δυνάμεις που αναγνωρίζουν την ανάγκη ανατροπής αυτών των νεοφιλελεύθερων μνημονιακών πολιτικών. Με την εμφάνισή τους δρομολογούνται έτσι κι αλλιώς ανακατατάξεις. Έπειτα από 25 χρόνια ακινησίας και αναπαραγωγής των ίδιων συσχετισμών έχουμε μπει σε τροχιά μεγάλης κινητικότητας και από τα πάνω, και από τα κάτω. Οι μέχρι χθες δεδομένες κομματικές και παραταξιακές περιχαρακώσεις αμφισβητούνται και αποδιαρθρώνονται και θα διαπεράσουν το σύνολο των παρατάξεων. Νομοτελειακά αυτό θα οδηγήσει σε δύο αντίπαλες γραμμές: Η μία θα προκρίνει την ακινησία και την

«ΕΚΡΗΞΗ» ΣE ΜΑΥΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΥΠΟΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Πάνω από 50% οι μειώσεις μισθών ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Την πλήρη αποδιάρθρωση της ελληνικής αγοράς εργασίας και την κατάρρευση της πλήρους απασχόλησης επιβεβαιώνουν τα επίσημα στοιχεία του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας για το 2012, καθώς μέσα στον χρόνο σχεδόν ένας στους δύο εργαζόμενους είναι ελαστικά ή μερικά απασχολούμενος. Επιπλέον σε σύγκριση με την τελευταία τριετία, δηλαδή από το 2010 έως το τέλος του περασμένου χρόνου, οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης έχουν αυξηθεί κατά 1.200%, ενώ παράλληλη πορεία σημειώνει η μαύρη, ανασφάλιστη εργασία. Ταυτόχρονα, την ίδια περίοδο, έχουμε δραματική μείωση των μισθών, καθώς σύμφωνα με το ΣΕΠΕ, οι αποδοχές των εργαζομένων έχουν μειωθεί επισήμως κατά 30,4% και όλες οι ενδείξεις με την καλπάζουσα ύφεση, τα «λουκέτα» και την ανεργία προδιαγράφονται ακόμα χειρότερες για το 2013. Να σημειωθεί ότι οι επίσημες μειώσεις μισθών αποτελούν συνέπεια των επιχειρησιακών, αλλά και των ατομικών συμβάσεων εργασίας, ενώ οι μειώσεις εκτοξεύονται και πάνω από 50% για όσους υποχρεώνονται να εργάζονται με εκ περιτροπής εργασία τρεις, δύο ή και μία φορά την εβδομάδα.

Κλείνουν οι επιχειρήσεις, καλπάζει η υποαπασχόληση

περιχαράκωσή της και η άλλη θα διεκδικεί νέες ελπιδοφόρες και δυναμικές συσπειρώσεις, με καθαρό ενωτικό ταξικό και ριζοσπαστικό πλαίσιο. Ποιοι είναι οι στόχοι της Αυτόνομης Παρέμβασης στο επικείμενο συνέδριο; Να δρομολογήσουμε βαθύτατες ριζοσπαστικές αλλαγές, να επανιδρύσουμε τα συνδικάτα ως ταξικό αντίβαρο στην επίθεση που δέχεται η εργατική τάξη. Για μας η ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος είναι επιτακτικά αναγκαία για τον ταξικό του επαναπροσανατολισμό, την αξιακή του επαναθεμελίωση με μαχητικό και αγωνιστικό πρόσημο, με τολμηρή απεύθυνση στους νέους, με πολιτικοποίηση των αιτημάτων μας, με τη σύνδεση των συνδικάτων με τα νέα κινήματα και τις συλλογικότητες που συγκροτούνται. Για αυτό το ριζοσπαστικό ρεύμα εργαζόμαστε και θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε στα συνδικάτα και πλάι στα κινήματα που αντιστέκονται.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το ΣΕΠΕ, η ύφεση το 2012 είχε ως συνέπεια να μειωθούν κατά 5,88% οι επιχειρήσεις που προχώρησαν στην σύναψη οποιασδήποτε σύμβασης σε σχέση με το 2011, ενώ την ίδια χρονιά μειώθηκαν κατά 18,42% οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης, αλλά και κατά 3,61% (πάντα σε σχέση με το 2011) το ποσοστό συμβάσεων μερικής απασχόλησης. o Μείωση μισθού με επιχειρησιακές ή ατομικές συμβάσεις είχαν την περσινή χρονιά 355.397 εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα. Συγκεκριμένα, 261.353 εργαζόμενοι είδαν τους μισθούς τους να μειώνονται κατά μέσο όρο 22,2% με ατομικές συμβάσεις (οι μειώσεις είναι από 17,4% έως 28,3%). Την ίδια στιγμή, 94.044 εργαζόμενοι είδαν τις αποδοχές τους να υποχωρούν κατά 18,8% με επιχειρησιακές συμβάσεις (οι μειώσεις ανάλογα με την επιχείρηση είναι από 5,3% έως 30,4%). o Μείωση μισθού είχαν και άλλοι 65.490 εργαζόμενοι που πέρασαν από την πλήρη απασχόλησης στις ευέλικτες μορφές εργασίας. Ειδικότερα, από το σύνολο των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης 49.640 «μετατράπηκαν» σε μερικής, 21.478 σε εκ περιτροπής με συμφωνία εργοδότη και εργαζόμενου και 13.373 σε εκ περιτροπής με μονο-

μερή απόφαση του εργοδότη.

Οι εργοδότες αλλάζουν τις συμβάσεις Τα στοιχεία του ΣΕΠΕ επιβεβαιώνουν την ολοένα και μεγαλύτερη μετατροπή των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης σε συμβάσεις μερικής ή εκ περιτροπής εργασίας. Συγκεκριμένα, οι συμβάσεις πλήρους απασχόλησης που μετατράπηκαν μέσα στο 2012 είναι αυξημένες κατά 53,12% όσον αφορά τη μερική απασχόληση, 12,29% για εκ περιτροπής εργασία κατόπιν συμφωνίας με τους εργαζόμενους και 80,36% για εκ περιτροπής εργασία με μονομερή απόφαση του εργοδότη. Την ίδια περίοδο, όσον αφορά τις νέες προσλήψεις, το ποσοστό μερικής απασχόλησης για τους νεοπροσλαμβανόμενους έφθασε το 35,4% και εκ περιτροπής απασχόλησης, το 9,6%, ενώ οι προσλήψεις πλήρους απασχόλησης περιορίστηκαν στο 55%. Να σημειωθεί ότι το 2011 μετατράπηκαν συνολικά 58.962 συμβάσεις πλήρους απασχόλησης σε ευέλικτες μορφές (ποσοστό αύξησης κατά 124,5% σε σχέση με το 2010), ενώ το 2012 μετατράπηκαν 84.490 συμβάσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης σε ευέλικτες και το ποσοστό αύξησης έφθασε το 43%. Τέλος, η μαύρη εργασία φτάνει το 36,2%, όταν ήταν στο 25% το 2010. Ένας στους τρεις εργαζόμενους δουλεύει ανασφάλιστος, με τα μεγαλύτερα ποσοστά, έως και άνω του 60%, να καταγράφονται στα επισιτιστικά επαγγέλματα (εστιατόρια - ταβέρνες, αίθουσες δεξιώσεων, μεζεδοπωλεία, καφετέριες, μπαρ, κέντρα διασκέδασης).

12

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

AΡΘΡΑ

Μυωπική πολιτική η άρνηση φορολόγησης του πλούτου ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΗ

Παρά τη μεγάλη πίεση, την αποδεδειγμένη ανάγκη για έσοδα του Δημοσίου, εκδηλώνεται επιμονή κατά της φορολόγησης του πλούσιου τμήματος της κοινωνίας. Και στην πράξη, από το υπουργείο, και με άρθρα και αναλύσεις. Συγγραφείς άρθρων που καταγγέλλουν τους αντιμνημονιακούς για ανευθυνότητα επικρίνουν ανοικτά κάθε φόρο που έχει επιβληθεί τα τελευταία χρόνια και στρέφεται - έστω και έμμεσα - προς τα υψηλά εισοδήματα. Με ποιο -μη ανεύθυνο- επιχείρημα; Ότι οι φόροι αυτοί δεν έφεραν όσα χρήματα είχαν υπολογίσει στο υπουργείο. Όπως είναι φανερό, το επιχείρημα αυτό δεν αρκεί για να ανατρέψει τη σκοπιμότητα ενός συγκεκριμένου φόρου, π.χ. στα πολυτελή αυτοκίνητα. Γιατί, αν καταργηθεί, πώς θα αντικατασταθεί, έστω τα λίγα εκατομμύρια; Με λόγια; Ή με επιπλέον φορολόγηση των συνταξιούχων;

Βεβαίως και είναι λανθασμένη η θέση ότι κανείς δεν αντέχει πλέον να συνεισφέρει στο δημόσιο ταμείο. Υπάρχουν και οι σχετικές μετρήσεις, το πλούσιο τμήμα της κοινωνίας μπορεί και αυτό να έχει πληγεί από την ύφεση, αλλά μπορεί, αντέχει να πληρώσει - ειδικά τα αφορολόγητα, κατά νόμο είτε στη πράξη, εισοδήματα. Υπεραξίες χρηματιστηρίου, μεγάλες καταθέσεις, ναυτιλία. Βεβαίως και δεν γίνεται να αντιμετωπίσεις το δημοσιονομικό πρόβλημα φορολογώντας μόνον τους πλούσιους. Προτάσσουν και επικρίνουν μια τέτοια θέση οι υποστηρικτές του «αφορολόγητου πλούτου» γιατί τους διευκολύνει. Ενώ το πραγματικό θέμα που τίθεται σήμερα στην Ελλάδα είναι να φορολογηθούν περισσότερο και οι πλούσιοι, πλάι στους υπόλοιπους. Το ερώτημα είναι: μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση χωρίς να φορολογηθεί περισσότερο το πλούσιο τμήμα της κοινωνίας;

Η επείγουσα ανάγκη είναι να φορολογηθούν περισσότερο και οι πλούσιοι, πλάι στους υπόλοιπους. Μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την κρίση χωρίς να φορολογηθούν, μαζί με το κυνήγι της φοροδιαφυγής; Προσπάθεια διαφυγής είναι και η υπόδειξη της εκτεταμένης φοροδιαφυγής ως εναλλακτικού φορολογικού στόχου. Η υπόδειξη είναι σωστή. Αλλά δεν αναιρεί, αντίθετα ενδυναμώνει, τον στόχο της φορολόγησης των πλούσιων στρωμάτων, ειδικά όταν γνωρίζουμε ότι πλάι στις φοροαπαλλαγές ενδημεί και εκεί η εκτεταμένη φοροδιαφυγή. Ας μην ξεχνούμε πώς φθάσαμε ε-

δώ και ποια είναι η πραγματική κατάσταση. Η Ελλάδα δεν έχει παρελθόν σχετικά δίκαιης κατανομή των φορολογικών βαρών, όπως άλλες χώρες. Έχει παρελθόν πελατειακών ρυθμίσεων, φορολογικών εξαιρέσεων και συστηματικής ανομίας. Μεγάλης φορολογικής αδικίας. Και υπέρ του πλούσιου τμήματος της κοινωνίας έστω σημαντικών τμημάτων τουκαι υπέρ των «ημετέρων» της φοροδιαφυγής. Η αύξηση των φορολογικών εσόδων από το πλούσιο τμήμα της κοινωνίας είναι επιβεβλημένος δρόμος σήμερα. Όποια εκδοχή εξελίξεων κι αν προτιμούμε. Και όσο γρηγορότερα ξεκινήσει και υλοποιηθεί τόσο το καλύτερο. Και στην περίπτωση της συνέχισης των περιοριστικών πολιτικών των Μνημονίων και στην περίπτωση της απόρριψης των Μνημονίων. Κατά πρώτον, όλοι γνωρίζουν ότι η υστέρηση των έμμεσων φόρων δεν αναστρέφεται, τουλάχιστον στο άμε-

σο μέλλον. Οι άμεσοι φόροι που δείχνουν να αντέχουν δεν μπορούν αυξηθούν περισσότερο για τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Άρα μόνον τα υψηλά εισοδήματα και η φοροδιαφυγή είναι εν δυνάμει πηγές για να αναπληρωθεί η υστέρηση των έμμεσων φόρων. Κατά δεύτερο, αν δεν υλοποιηθεί η σταθεροποίηση των εσόδων, θα πληρώσουν βαριά οι πολλοί με τον ένα ή τον άλλο τρόπο - είτε με υπογραφή είτε χωρίς υπογραφή, αλλά με κατάρρευση. Με δυό λόγια, στις σημερινές συνθήκες είναι εντελώς λανθασμένη επιλογή, είναι μυωπική πολιτική, η μείωση φόρων των υψηλών εισοδημάτων. Αντίθετα, πρέπει να αναζητηθούν και να υλοποιηθούν φορολογικά μέτρα αύξησης της φορολογικής συμμετοχής αυτών των στρωμάτων, ειδικά των εισοδημάτων που σήμερα δεν μετέχουν στη φορολογία. Δεν είναι μόνο αίτημα δικαιοσύνης, είναι υπέρτατη ανάγκη.

Αριστερές διαφωνίες ερήμην της κοινωνίας; ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

Με βάση την οικονομική, πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα, δεν θα έπρεπε το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και η διαφορά του από τη Ν.Δ. να είναι σαφώς μεγαλύτερα; Σήμερα (όπως έμαθα) θα δημοσιευτούν δύο νέες δημοσκοπήσεις όπου η πρωτιά του μεγάλου σχηματισμού της Αριστεράς γίνεται ευδιάκριτη. Όχι όμως τόσο που να δείχνει δυναμική ανατροπής. Γιατί λοιπόν ο ΣΥΡΙΖΑ - ΕΚΜ δεν συγκεντρώνει προτιμήσεις ψήφου σε ποσοστό ικανό να τον οδηγήσει στην πολιτική κυριαρχία και στην ανάληψη της κυβερνητικής ευθύνης; ΜΙΑ ΜΕΓΑΛΗ ποιοτική έρευνα στην κοινή γνώμη θα μπορούσε να βρει τους δισταγμούς εκείνης της κρίσιμης και χρήσιμης μάζας ψηφοφόρων να εμπιστευτούν τον ΣΥΡΙΖΑ. Στις συζητήσεις που κάνω στην γειτονιά, όταν συναντώ επιφυλάξεις για την αξιοπιστία και την κυβερνητική επάρκεια (και την εσωτερική κακοφωνία) του ΣΥΡΙΖΑ, τους λέω: Εντάξει, παιδιά, να μην ψηφίσουμε τον ΣΥΡΙΖΑ. Μπορείτε να μου πείτε εσείς τι καλύτερη λύση έχουμε, να την ψηφίσω και εγώ; Η απάντηση που λαμβάνω είναι πως δεν υπάρχει καλύτερη λύση! Τι μένει λοιπόν;

Η ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ αναζήτησης είναι απλή. Ποιο είναι το μείζον ζητούμενο για τη χώρα, ετούτη τη στιγμή; Η απελευθέρωσή της από τα δεσμά του Μνημονίου, πριν η κατάσταση γίνει μη αντιστρέψιμη, καθώς τα πολυτιμότερα εθνικά εργαλεία και περιουσιακά στοιχεία θα έχουν ξεπουληθεί. Μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο με τις δικές του σημερινές (κομματικές) δυνάμεις να ανταποκριθεί στις δυσκολίες του εγχειρήματος, χωρίς κυβερνητική πείρα και μάλιστα στις πιο δύσκολες διεθνείς οικονομικές συνθήκες, κυρίως στην Ευρώπη; Αρκεί ακόμα και ένα ποσοστό του 40% για να σχηματίσει ισχυρή κυβέρνηση ευρείας λαϊκής απήχησης, ώστε να έχει τη δύναμη διαπραγμάτευσης και υλοποίησης των πολιτικών τομών που απαιτούν οι συνθήκες; Δε νομίζω ότι υπάρχει λογικός άνθρωπος που να θεωρεί πως ναι, αρκεί. ΕΡΧΕΤΑΙ λοιπόν το επόμενο ερώτημα. Τι κάνουμε για να εξασφαλίσουμε εκείνη την πλειοψηφία ώστε να σχηματιστεί η κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ, την ηγεμονία του οποίου κανένας από όσους θα ήθελαν να συνεργαστούν μαζί του δεν αμφισβητεί; Η μειοψηφία, όπως καταγράφηκε στην πρόσφατη ιδρυτική ενοποιητική συνδιάσκεψη, παρ’ ότι η πρότασή της για κυβέρνηση της Αριστεράς σε συνεργασία με το ΚΚΕ και την ΑΝΤΑΡΣΥΑ απορρίφθηκε, την επαναφέρει με κάθε ευκαιρία ως

την καλύτερη επιλογή! Καλύτερη επιλογή είναι μόνον για όσους δεν νιώθουν ικανοί να ανταποκριθούν στις προκλήσεις και τις δυσκολίες της πολιτικής πραγματικότητας. Η γνώμη και κυρίως η ψήφος της κοινωνίας να τιμήσει τον ΣΥΡΙΖΑ και να τιμωρήσει τη... μοναστηριακή πολιτική της ηγεσίας του ΚΚΕ δεν κρίνεται ακόμα ως αξιόλογο γεγονός! Ούτε αξιολογείται η κυρίαρχη τάση στον Περισσό για ακόμα μεγαλύτερη περιχαράκωση! Αλλά, έστω και έτσι, πώς μπορείς να ζητάς κάτι που σου αφαιρεί πολιτική δυναμική από ανθρώπους που σε θεωρούν σιχαμένο, πρόστυχο και επικίνδυνο για την ταξική ωρίμανση του κινήματος; ΑΠΟ τότε που μετέχω ενεργά στην πολιτική (1974), ξέρω πως οι αποφάσεις των συνεδρίων και εν προ-

Δεν πρόκειται για σοβαρές διαφωνίες που εδράζονται σε πραγματικά ζητήματα στρατηγικής. Οι απόψεις κατασκευάζονται για να δώσουν περιεχόμενο σε αρχηγικές φιλοδοξίες, ακόμα και για λόγους εκδίκησης!

κειμένου μιας ιδρυτικής συνδιάσκεψης γίνονται σεβαστές από όλους, αφού όλοι είχαν την ευκαιρία να ακούσουν, να κρίνουν και να ψηφίσουν. Φυσικά το επόμενο συνέδριο θα έχει τον λόγο για τα θέματα που θα τεθούν και μπορεί να αποφασίσει ό,τι κρίνει σωστό. Μέχρι τότε όμως, υπάρχουν συγκεκριμένες δεσμευτικές αποφάσεις. Έχει αλλάξει αυτή η δημοκρατική αρχή; Πότε; ΤΟ ΖΗΤΟΥΜΕΝΟ για τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού σήμερα είναι η πτώση της τρόικας εσωτερικού και η εγκατάσταση μιας κυβέρνησης που θα επιβάλει τον σοσιαλισμό; Παρακάμπτω το κεφαλαιώδες ερώτημα ποιον σοσιαλισμό έχει το κάθε στέλεχος στο κεφάλι του, χωρίς μάλιστα να τον ενδιαφέρει η άποψη της κοινωνίας. Ας υποθέσουμε ότι αυτό το λύνουμε και βρίσκουμε συμβιβασμό. Έχει αναρωτηθεί κανείς αν, στον σημερινό συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη και τον κόσμο, μπορούμε να σταθούμε κόντρα σε όλους, στην κατάσταση που βρίσκεται η ελληνική οικονομία; Το αναφέρω, διότι εδώ δεν χωράνε λάθη και συγνώμες του τύπου «μας συγχωρείτε, νομίζαμε πως το σχέδιό μας θα πετύχει». Αν το μορατόριουμ (τρόπος του λέγειν) Στάλιν - Χίτλερ, γνωστό ως σύμφωνο Ρίμπερντροφ - Μολότοφ ήταν σοφή στρατηγική κίνηση για να κερδίσει η Σοβιετική Ένωση χρόνο να ετοιμα-

στεί για την επίθεση, καθώς εκείνη τη χρονική στιγμή ο συσχετισμός δυνάμεων ήταν σε βάρος της, γιατί σήμερα είναι σωστό το ακριβώς αντίθετο, να πέσουμε δηλαδή στη μάχη πριν την οικονομική ανασυγκρότηση, με σίγουρη όχι μόνον την ήττα, αλλά τη συντριβή; ΔΥΣΤΥΧΩΣ, δεν πρόκειται για σοβαρές διαφωνίες που εδράζονται σε πραγματικά ζητήματα στρατηγικής. Όπως έδειξε και η νέα πρωτοβουλία Αλαβάνου, να ξαναδοκιμάσει τις δυνάμεις του με κόμμα που έχει βασικό (μοναδικό) ρεπερτόριο την έξοδο από το ευρώ, που μετά θα οδηγήσει αυτομάτως στον σοσιαλισμό, εξαφανίζοντας μαγικά τη Χρυσή Αυγή, οι απόψεις κατασκευάζονται για να δώσουν περιεχόμενο σε αρχηγικές φιλοδοξίες, ακόμα και για λόγους εκδίκησης! ΑΠΟ τη στιγμή λοιπόν που τα εθνικά προτάγματα απαιτούν κυβέρνηση λαϊκής ενότητας και κοινωνικής σωτηρίας, όπως ακριβώς αξιολόγησε ο Αλέξης Τσίπρας, στις πρόσφατες ομιλίες του, τη συνισταμένη του κοινού αγώνα, όποιος διαφωνεί οφείλει να εξηγήσει σε τι εμποδίζει αυτό, που είναι βέβαιο ότι συσπειρώνει τον ελληνικό λαό, τις επόμενες πολιτικές επιλογές με την έγκριση και τον έλεγχο της κοινωνίας; dchristou52@gmail.com

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

13

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΟΡΥΦΩΝΕΤΑΙ ΤΟ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟ ΑΔΙΕΞΟΔΟ

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ο διαφαινόμενος νέος γύρος μέτρων βυθίζει ακόμη πιο πολύ στα προβλήματα την κοινωνία, που αντιδρά στρεφόμενη στην εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ: το γεγονός αυτό καταγράφεται και στη δημοσκόπηση της εταιρείας Public Issue. Για την αξιωματική αντιπολίτευση, είναι η ώρα που η κυβέρνηση Σαμαρά όπως έστρωσε, έτσι θα κοιμηθεί. Με άλλα λόγια, καλείται τώρα να εφαρμόσει όλα αυτά για τα οποία έχει συναινέσει, παρότι τώρα υποδύεται ότι διαπραγματεύεται και στις λεγόμενες διαπραγματεύσεις με την τρόικα εξωτερικού, οι σαμαρικοί κουτσαβακισμοί δεν έχουν πέραση... Ο πολίτης έχει ωστόσο αντιληφθεί ότι η εμπλοκή με την τρόικα δεν οφείλεται σε κάποια σκληρή διαπραγμάτευση, αλλά μόνο σε εσωτερική κατανάλωση και στην αδυναμία της κυβέρνησης να εφαρμόσει τα απάνθρωπα μέτρα που ήδη αποδέχθηκε. Γι’ αυτό και η πρόταση που διατύπωσε η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να απεγκλωβιστούν οι... όμηροι των υπογραφών και των δεσμεύσεών τους διά της παραίτησης και της προσφυγής στη λαϊκή ετυμηγορία: το ζήτησε ο Αλέξης Τσίπρας από τη συγκέντρωση της Κοκκινιάς και το επανέλαβε ο Πάνος

Περισσότεροι πολίτες προσεγγίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ Σκουρλέτης (στο Κόκκινο 105,5). Η αίσθηση εξάλλου ότι η τρικομματική συγκυβέρνηση δεν θα μπορέσει να αποφύγει τελικώς τα νέα μέτρα είναι εδραία, μαζί όμως και η εκτίμηση ότι δεν διαθέτει τις πολιτικές εφεδρείες να τα πάρει κιόλας... Πεποίθηση εξάλλου της Κουμουνδούρου είναι ότι ο καταρρέων πρωθυπουργός επρόκειτο να γυρίσει με άδειες βαλίτσες από τις Βρυξέλλες, καθώς προσήλθε στη Σύνοδο Κορυφής «αδύναμος να ψελλίσει το οτιδήποτε προς το συμφέρον της χώρας. Ο κ. Σαμαράς συντάσσεται στην Ευρώπη με το μπλοκ του ακραίου νεοφιλελευθερισμού, που εξοντώνει τους λαούς με τα προγράμματα της λιτότητας και αποδομεί την Ευρώπη».

Ο οδικός χάρτης του ΣΥΡΙΖΑ Σε αυτή τη συγκυρία, ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει την πρωτοβουλία διοργάνωσης πανελλαδικής πολιτικής καμπάνιας, με επιστροφή των πολιτών στις μαζικές κινητοποιήσεις και σταθμούς τη ματαίωση των ιδιωτικοποιήσεων, την αντιμετώπιση των ακραίων επιπτώσεων του Μνημονίου, τέλος, και την πρόκληση εκλογών. «Τέρμα» της διαδρομής εδώ δεν είναι άλλο βεβαίως από την ακύρωση του Μνημονίου και την επαναδιαπραγμάτευση της δανειακής σύμβασης. Όσο βέβαια καταγράφεται πιο έ-

ντονο το ενδιαφέρον εκ μέρους των πολιτών στην εναλλακτική πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης, θα εντείνονται και οι συζητήσεις για την επόμενη ημέρα: την οικοδόμηση κυβέρνησης λαϊκής ενότητας και κοινωνικής σωτηρίας, με κορμό την Αριστερά και τον ΣΥΡΙΖΑ, υπενθυμίζεται ότι πρότεινε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης από το βήμα του συνεδρίου του ΙΝΕΡΠΟΣΤ - Levy Institute. Μια πρόταση που απηύθυνε, εκτός από τις δυνάμεις της Αριστεράς, και στις δυνάμεις εκείνες που χειραφετήθηκαν ή χειραφετούνται από τις μνημονιακές αυταπάτες και φοβίες, και όχι, σημειωτέον, στη βάση πολιτικής αριθμητικής ή άνωθεν συμφωνιών. Ενώ και ο γραμματέας της Κ.Ο. Νίκος Βούτσης συνέστησε (μιλώντας στην ιστοσελίδα «The Paper») να απευθύνει ο ΣΥΡΙΖΑ πρόταση συνεργασίας σε όλες τις δυνάμεις του τόξου πέραν της Δεξιάς και της Άκρας Δεξιάς, πρωτίστως όμως στις δυνάμεις της Αριστεράς και της οικολογίας. Εξέφρασε δε την άποψη ότι «αν οι δυνάμεις του κέντρου έχουν απεγκλωβιστεί από τη στρατηγική του Μνημονίου, μας ενδιαφέρουν ως δυνάμεις συνεργασίας ή στήριξης του εγχειρήματός μας», αλλά και για το ΚΚΕ παρατήρησε ότι «μπορεί να επανατοποθετηθεί». Συνεργασία μόνο με ΚΚΕ και ΑΝΤΑΡΣΥΑ προτείνει αντιθέτως ο

κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Παναγιώτης Λαφαζάνης, γιατί ζητούμενο είναι κυβέρνηση της Αριστεράς και όχι της Κεντροαριστεράς, διευκρινίζει, ενώ παρακολουθεί με αμείωτο ενδιαφέρον τις διεργασίες στο ΚΚΕ εν όψει του 19ου Συνεδρίου.

Αλλαγή κλίματος Την περασμένη Πέμπτη δημοσιοποιήθηκε το πολιτικό βαρόμετρο μηνός Μαρτίου, που διεξήγαγε η εταιρεία Public Issue (για λογαριασμό του Σκάι και της εφημερίδας «Η Καθημερινή»), που καταγράφει εν πολλοίς ελπιδοφόρα στροφή. Στην εκτίμηση εκλογικής επιρροής, ο ΣΥΡΙΖΑ παίρνει μισή μονάδα και βρίσκεται στο 29,5%, αφήνοντας στο 28,5% τη Ν.Δ. Τρίτο κόμμα η Χρυσή Αυγή στο 10% (απώλεια 1,5%) και έπονται: Ανεξάρτητοι Έλληνες 8%, ΠΑΣΟΚ 7,5% (μισή μονάδα κέρδος), ΔΗΜ.ΑΡ. 6% και ΚΚΕ 5,5%. Από τα στοιχεία αυτά, προκύπτει ότι ενώ η Χρυσή Αυγή υποχωρεί, ο Αντ. Σαμαράς δεν αυξάνει τα ποσοστά του. Το πιο εντυπωσιακό στοιχείο είναι η παράσταση νίκης, εκεί όπου η Ν.Δ. σε έναν μήνα πέφτει από το 48% στο 41%, την ώρα που ο αντίπαλός της σκαρφαλώνει από το 38% στο 44%. Ο Αλ. Τσίπρας καταγράφει εντυπωσιακή άνοδο στην προσωπική του δημοφιλία (44% από 37% έναν

ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜ.ΑΡ. ΖΗΤΗΣΑΝ ΤΗΝ ΑΠΟΠΟΜΠΗ ΤΟΥ

Πρωθυπουργική κάλυψη στον υμνητή του Χίτλερ «Τις ημέρες αμέσως μετά την εκδήλωση στο Ίδρυμα Καραμανλή, ο Αντ. Σαμαράς ανέπτυξε -δις, σημειωτέον- τη θεωρία (του) περί των δύο άκρων, στρίβοντας έτσι και πάλι το τιμόνι δεξιότερα»: την επισήμανση αυτή έκαναν κύκλοι της αξιωματικής αντιπολίτευσης, αναδεικνύοντας έτσι και τον χαρακτήρα που έχει προσδώσει στη Ν.Δ. ο σημερινός αρχηγός της. Προσωπικότητες, φυσικά, όπως αυτή του... εκπαιδευτικού και «αντικειμενικού ερευνητή της Ιστορίας», όπως ο ίδιος ο σύμβουλος του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών αυτοπροσδιορίζεται στο εξώδικο που απέστειλε στην εφημερίδα μας, είναι απολύτως αναγκαίες στον κομματικό και κυβερνητικό μηχανισμό του Αντώνη Σαμαρά για την υλοποίηση των εντολών και των ιδεών του. Ένας φίλος, από τα παλιά, του σημερινού πρωθυπουργού διορίστηκε τον περασμένο Σεπτέμβριο στο εν λόγω γραφείο, κατ’ εντολήν του προστάτη του προφανώς. Εξ ου και η αφωνία που υπέστη ο Χ. Αθανασίου, που ακόμη και όταν προκλήθηκε από το ΠΑΣΟΚ να εκδώσει ανακοίνωση, προτίμη-

Παραμένει σύμβουλος του Χ. Αθανασίου ο Ι. Κωτούλας σε τη σιωπή... Αλλά και οι ανακοινώσεις ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜ.ΑΡ. για το θέμα, με τις οποίες καλούσαν την... κυβέρνηση (!) να αποπέμψει τον εν λόγω σύμβουλο, εκδόθηκαν με καθυστέρηση και κατόπιν πίεσης από τον ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, κυρίως όμως βγήκαν για τα... μάτια του κόσμου. Γιατί, τι άλλο να υποθέσει κανείς όταν διαπιστώνει ότι την επομένη κιόλας το αίτημά τους εγκαταλείφθηκε, προφανώς γιατί οι εξηγήσεις που κατ’ ιδίαν έδωσε ο υψηλός προστάτης του Ι. Κωτούλα αποδείχθηκαν περισσότερο ισχυρές. (Σε μια συγκυβέρνηση, εξάλλου που όλα δικαιολογούνται με την εξήγηση της σωτηρίας της χώρας, το συγκεκριμένο δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση).

Τα γραπτά όμως του υπουργικού συμβούλου και πρωθυπουργικού φίλου δυστυχώς για εκείνον μένουν - το χειρότερο όμως είναι ο διεθνής αντίκτυπος στην εικόνα της χώρας. «Οι αναθεωρητές της ναζιστικής θηριωδίας και του Ολοκαυτώματος δεν μπορούν να έχουν θέση στην υπηρεσία της ελληνικής πολιτείας», υπογράμμισε το Κεντρικό Ισραηλιτικό Συμβούλιο Ελλάδος, ανακοίνωση που θα έκανε κάποιους πρωθυπουργικούς συμβούλους με έδρα το Μέγαρο Μαξίμου να φρίξουν. Ενώ τη γενοκτονία των Εβραίων της Θεσσαλονίκης κατά τη διάρκεια της, κατά Ι. Κωτούλα, «μεγάλης επανάστασης» υπενθύμισε και η Ισραηλιτική Κοινότητα της πόλης. Ν.ΠΑΠ.

μήνα πριν), με αποτέλεσμα να περνά μπροστά μία μονάδα από τον Αντ. Σαμαρά (στην καταλληλότητα εξάλλου, η διαφορά 21 μονάδων υπέρ του πρωθυπουργού προ μηνός μειώνεται τώρα στις 17 μονάδες). Στο ερώτημα ποια κυβέρνηση είναι καλύτερη για τη χώρα, η τρικομματική κινείται οριακά κάτω από το 40%, όταν μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (χωρίς άλλους δηλαδή) είναι στο 25%, εννέα μονάδες περισσότερες από τον Ιανουάριο, ποσοστό πάντως που υπολείπεται ακόμη του εκλογικού ποσοστού. Στο ερώτημα δε της δημοτικότητας των κομμάτων, ο ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει ο πλέον κερδισμένος, με τέσσερις επιπλέον μονάδες, μία μονάδα μπροστά από τη Ν.Δ. (41% έναντι 40%). Δύο στους τρεις συνεχίζουν να πιστεύουν ότι η χώρα κινείται σε λάθος κατεύθυνση, με την οργή/αγανάκτηση να κυριαρχεί ως αντίδραση (31%). Μόλις 6% πιστεύει πως η χώρα πρέπει να συνεχίσει να εφαρμόζει τα μέτρα του Μνημονίου, επιβεβαιώνοντας την ανυπαρξία κοινωνικής βάσης που στηρίζει την κυβέρνηση. Το 59% ζητάει διαπραγματεύσεις με τους δανειστές για να πληρωθεί μικρότερο μέρος του χρέους, όταν άλλο 29% αντιπροτείνει στάση πληρωμών. Τέλος, 38% έχει αρνητική στάση για το ευρώ.

14

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

AΡΘΡΑ

Διαπραγμάτευση στο παρακαλετό; «Η κοινωνία δεν αντέχει άλλα μέτρα» διαδηλώνουν, όπου σταθούν κι όπου βρεθούν, ο Βαγγέλης Βενιζέλος και ο Φώτης Κουβέλης. Και έχουν δίκιο. Μόνο που λένε τη μισή αλήθεια. Ολόκληρη η αλήθεια είναι ότι η κοινωνία δεν αντέχει και τα τωρινά μέτρα. Αυτά που τρέχουν ήδη. Αυτά που της επιβλήθηκαν, ιδίως μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, από την παρούσα τρικομματική κυβέρνηση. Τα μέτρα που ήρθαν να προστεθούν στα επαχθή προηγούμενα, εκείνα τα οποία υποχρεώθηκε ο ελληνικός λαός να σηκώσει στους ώμους του από τον Μάιο του 2010. Και τα οποία, φυσικά, λειτουργώντας σωρευτικά έγιναν, κυριολεκτικά, ασήκωτα… ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Δεν είναι απολύτως σαφές γιατί οι συγκυβερνώντες πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ. αισθάνονται την ανάγκη να επαναλαμβάνουν κάθε τόσο το, εκ πρώτης όψεως, αυτονόητο. Ίσως επειδή φοβούνται ότι τελικά δεν θα τα αποφύγουμε. Και επιχειρούν έτσι να τα ξορκίσουν. Ενδεχομένως προκειμένου να έχουν να λένε ότι «αυτοί τάλεγαν», εάν ό μη γένοιτο. Το ζήτημα εν προκειμένω είναι ότι ο Βαγγέλης Βενιζέλος και ο Φώτης Κουβέλης, δεν είναι αντιπολιτευόμενοι ηγέτες, ώστε να «τους παίρνει» να κρούουν

τον κώδωνα. Ούτε πρόκειται ακριβώς για σχολιαστές των εξελίξεων, αλλά για συνδιαμορφωτές τους. Όσο για τα ξορκισμένα με τον απήγανο νέα μέτρα, οι ίδιοι οι ενιστάμενοι αρχηγοί, ο Βαγγέλης Βενιζέλος και ο Φώτης Κουβέλης, είναι που έχουν υπογράψει την περίφημη «ρήτρα αντικατάστασης». Σύμφωνα με τη λογική της οποίας, θα επιβάλλονται αυτομάτως νέα μέτρα, εάν δεν πιάνουμε τους στόχους. Ε, και δεν θέλει και πολύ μυαλό για να δει ο καθένας αν πιάνουμε ή δεν πιάνουμε τους στόχους. Οπότε, τα νέα μέτρα λογάριασέ τα για σίγουρα. Σήμερα, αύριο, μεθαύριο, σίγουρα πάντως. Και, ας μην κοροϊδευόμαστε, επιτέλους, ότι νέα μέτρα είναι μονάχα η -κι άλλη- περικοπή μι-

σθών και συντάξεων. Νέα μέτρα είναι και οι συνεχώς προστιθέμενοι καινούργιοι έμμεσοι φόροι και τα νέα χαράτσια όπως και η επέκταση των «έκτακτων» παλιών. Νέα μέτρα είναι και τα διαρκώς απομειούμενα επιδόματα κοινωνικής αλληλεγγύης. Αλλά και το ολοένα συρρικνούμενο κοινωνικό κράτος. Όλ’ αυτά που βαραίνουν όλο και περισσότερο τους ώμους των πολιτών. Και εξαθλιώνουν την καθημερινότητά του…

Η τρόικα σε ζώνη άμυνας Τελικά δεν ήταν περίπατος η τρέχουσα επίσκεψη της τρόικας στη χώρα μας, όπως εμφανίστηκε στην αρχή. Κι ας πρόκειται για τη «μικρή δόση» των 2,8 δισ. Κι ας περιμένουμε τα πραγματικά δύσκολα στην επίσκεψη του Ιουνίου. Τη δόση θα την πάρουμε, επ’ αυτού δεν υπάρχουν πολλές αμφιβολίες. Υφιστάμεθα όμως και τώρα την ίδια ιερά εξέταση, όπως κάθε τρίμηνο. Για να διαπιστώσουμε κάτι που μονάχα η κυβέρνηση φαίνεται πως δεν είχε καταλάβει. Πως οι δανειστές, και φυσικά οι εκπρόσωποί τους, δεν έχουν αλλάξει στο ελάχιστο μυαλά και στόχους. Δεν «συγκινούνται» από το ομολογημέ-

νο «λάθος» τους. Ούτε, εννοείται, από τη διαπίστωση του αυταπόδεικτου. Ότι στην ίδια την «ιδεολογική» κατεύθυνση των επιλογών τους εντοπίζεται το θεμελιακό λάθος. Το λάθος που δημιουργεί μεγαλύτερα προβλήματα από κείνα που υποτίθεται πως επιχειρεί να θεραπεύσει. Δεν συζητούν καν τη μείωση του 23% του ΦΠΑ στην εστίαση, κι ας αποδείχθηκε, με χαρτιά και ντοκουμέντα, πως έφερε πολύ λιγότερα έσοδα στα κρατικά ταμεία. Κι ας πολλαπλασίασε τα λουκέτα, κι ας εκτίναξε την ανεργία, κι ας έχασαν πόρους τα ασφαλιστικά ταμεία, κι ας επιβαρύνθηκε το κράτος με πολύ περισσότερα επιδόματα ανεργίας. Το ίδιο και με τον φόρο του πετρελαίου θέρμανσης. Το ίδιο και με την αιτούμενη διευκόλυνση των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, που όσο να ‘ναι μπορεί και να ανακούφιζε κάπως την αγορά. Τίποτα. Η τρόικα επιμένει πεισματικά σε σκληρή άμυνα. Σε «επιθετική» άμυνα υπεράσπισης του λάθους. Η τρόικα, μ’ άλλα λόγια, δεν έχει καταλάβει τίποτα. Ή, σωστότερα, έχει καταλάβει εκείνο που η ίδια θέλει να καταλάβει και που ταιριάζει στις ιδεοληψίες της. Της φτάνουν, φαίνεται,

και της περισσεύουν οι δείκτες του «πρωτογενούς πλεονάσματος» για τους οποίους κομπάζουν ο Σαμαράς και ο Στουρνάρας. Κι ας μη σημαίνουν τα σχετικά απολύτως τίποτα. Όχι τουλάχιστον από μόνα τους. Αφού οδηγούν σε ακόμη μεγαλύτερη ύφεση. Σε ακόμη μεγαλύτερη συρρίκνωση της κοινωνίας. Αλλά, εδώ που τα λέμε, γιατί να βάλουν νερό στο κρασί τους οι τροϊκανοί; Όταν έχουν απέναντί τους μια κυβέρνηση που, απ ό,τι όλα δείχνουν, διαπραγματεύεται στο παρακαλετό. Έτοιμη να τα μαζέψει αν την αγριοκοιτάξουν ο Τόμσεν, ο Μορς και ο Μαζούχ. Γιατί να υποχωρήσουν όταν τους έχουμε καλομάθει σε διαρκείς υποχωρήσεις; Και, τελικά, σε περίπου εν λευκώ υπογραφές. Και να σκεφτείς ότι οι κυβερνώντες δεσμεύτηκαν κάποτε για «πολιτική διαπραγμάτευση». Και να σκεφτείς πως εξελέγησαν (και σήμερα κυβερνούν) στο όνομα της «επαναδιαπραγμάτευσης». Αν όχι της «σταδιακής απαγκίστρωσης». Υπάρχει κι εκείνη η αλήστου μνήμης «προγραμματική συμφωνία»… …Αλλά τι πήγα και θυμήθηκα τώρα πίσω - πίσω.

σίας οι συνταξιούχοι της πείνας, οι μικροεπιχειρηματίες που προλεταριοποιούνται, οι μικροκαλλιεργητές. Αυτοί συνθέτουν ήδη μια τεράστια πλειοψηφία, που οι όποιες αντιθέσεις της είναι δευτερεύουσες μπροστά στα στοιχεία σύνθεσης. Είναι μια δυνητική, ευρύτατη κοινωνική συμμαχία που απαντάει ευθέως στο «για ποιους και με ποιους» ενός προγράμματος. Το τρίτο στοιχείο της προγραμματικής μαγειρικής είναι η τροφοδοσία, τα υλικά. Οι πηγές του πλούτου και οι ροές του χρήματος. Εδώ οι σεφ καλούνται να αντιμετωπίσουν τα ακανθώδη ζητήματα που προκύπτουν από την καπιταλιστική δομή της οικονομίας. Να αντιμετωπίσουν συγκρούσεις συμφερόντων, να επιλέξουν πεδία αναμέτρησης και συμβιβασμών. Πού θα ελεγχθεί η ιδιοκτησία και η επιχειρηματικότητα, πού και με ποιους όρους θα της αφεθεί πεδίο δράσης, ώστε να εξασφαλιστεί ότι η οικονομία και η κρατική διοίκηση δεν θα καταρρεύσουν και ο πληθυσμός δεν θα εκτεθεί σε ακραίες καταστάσεις; Ένας φίλος συστήνει στους σεφ των προγραμμάτων να ξεκοκκαλίσουν τους τόμους 44 και 45 των απάντων του Λένιν, όπου ξετυλίγεται η προγραμματική του αγωνία για λύση σε κάθε έκτακτη ανάγκη της κοινωνίας που μετέβαινε στο ιστορι-

κά πρωτοφανές. Εγώ θα συμπλήρωνα να μελετήσουν και τα άγραφα άπαντα του Τσάβες, που δεν ήταν Λένιν, αλλά το προγραμματικό του ένστικτο αποδείχθηκε μοναδικό σε εποχή καταθλιπτικής ηγεμονίας του καπιταλιστικού μονοδρόμου. Το τέταρτο στοιχείο του προγραμματικού μαγειρείου μάς επιστρέφει στο πρώτο. Στην κατάργηση του Μνημονίου. Αν είναι αδιαπραγμάτευτο θεμέλιο της συνταγής, ας σκεφτούν οι σεφ ποια ακριβώς θα είναι η ακολουθία γεγονότων που θα προκύψει όταν μια κυβέρνηση ανακοινώσει προς εταίρους και πιστωτές την αταλάντευτη απόφασή της. Πώς θα αντιδράσουν οι αγορές, η οικονομική ελίτ, ποιοι θα κατέβουν στους δρόμους με κατσαρόλες; Και, κυρίως, τι θα πουν η Ουάσιγκτον, οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο, η Φραγκφούρτη, η τρόικα; Προσπαθώ να φανταστώ ένα σενάριο που δεν οδηγεί σε δραματική ρήξη με την Ευρωζώνη. Αδυνατώ. Αλλά το θέμα δεν είναι το τι λέω εγώ, που μπορεί να επικριθώ για εμμονικό αντιευρωπαϊσμό. Το θέμα είναι τι θα πουν οι προγραμματικοί σεφ, ποια ευελιξία θα περιέχει το μενού τους απέναντι σε σενάρια έκτακτης ανάγκης. Ακόμη και στα καλύτερα εστιατόρια, ενίοτε το φαγητό καίγεται και το ηλεκτρικό κόβεται.

Πώς μαγειρεύεται ένα πρόγραμμα ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Οποιοδήποτε κόμμα φιλοδοξεί να αναλάβει τη διακυβέρνηση μιας χώρας χρειάζεται ένα πρόγραμμα. Το πρόγραμμα πρέπει να περιγράφει κατ’ ελάχιστον τρία πράγματα: με ποιον βηματισμό θα διεκδικηθεί η κυβερνητική εξουσία, πώς θα ασκηθεί η διακυβέρνηση, για ποιους και με ποιους. Το τρίτο στοιχείο είναι και η βάση. Το πρόγραμμα είναι σαν συνταγή μαγειρικής. Το πρώτο που έχει να λύσει ο σεφ ενός εστιατορίου είναι για πόσους και για ποιους έχει να μαγειρέψει. Τα κόμματα του αστικού χώρου για πολλές δεκαετίες διαχειρίζονταν το δίλημμα του σεφ με όρους απάτης. Κατάρτιζαν ένα μενού για κάθε γούστο, σαν τα ντελιβεράδικα που υπόσχονται από σουβλάκι μέχρι σούσι, αλλά τελικά μαγείρευαν μόνο για τους καλούς πελάτες: την επιχειρηματική ελίτ, την κλεπτοκρατία και την κομματική τους πελατεία. Για τους άλλους ό,τι περίσσευε. Τα κόμματα της Αριστεράς διακήρυσσαν την επαγγελία για σοσιαλισμό και κοινωνική αλλαγή, αλλά το μενού τους ήταν εξαιρετικά ατελές για να προσελκύσει πελάτες.

Σαν εστιατόριο που υποσχόταν απλά «φαγητό για όλους». Αυτό ήταν ελκυστικό μόνο για όσους είχαν χάσει τη γεύση και την όσφρησή τους και έτρωγαν μόνο επειδή έπρεπε. Το Μνημόνιο έχει αλλάξει ριζικά τους όρους της προγραμματικής μαγειρικής. Το μενού είναι δεδομένο, η ποσότητα διαρκώς συρρικνούμενη και οι θέσεις των συνδαιτυμόνων όλο και λιγότερες. Τα κόμματα της συγκυβέρνησης δεν χρειάζονται δικό τους μενού Ο «Τσελεμεντές» της τρόικας είναι αδιαπραγμάτευτος. Περιορίζονται στο σερβίρισμα και στο face control. Οι περίσσιοι είναι πολλοί και χρειάζονται αστυνόμευση. Πώς θα «μαγειρέψει» το πρόγραμμά του ένα κόμμα που φιλοδοξεί να ανατρέψει την καταστροφή που επιβάλλει το Μνημόνιο; Το πρώτο που πρέπει να απαντήσει είναι τι θα κάνει με το μενού της τρόικας. Θα το σχίσει ή θα το αναθεωρήσει; Παρωχημένο δίλημμα; Κάθε άλλο. Με το δεδομένο ότι το Μνημόνιο, αν και απόλυτα επιτυχημένο στον στρατηγικό του στόχο, την εσωτερική υποτίμηση, ταυτόχρονα οδηγείται σε παταγώδη δημοσιονομική αποτυχία, η απάντηση στο δίλημμα για την τύχη του πρέπει να είναι πιο κρυστάλλινη από ποτέ. Ακύρωση του Μνημονίου και όλων των εφαρμοστικών νόμων του. Δεν παίρ-

νει αστερίσκους και υποσημειώσεις. Κι είναι το εφαλτήριο για τη διαμόρφωση προγράμματος που εκ των πραγμάτων είναι ένα «αντιμνημόνιο». Το δεύτερο στοιχείο που καλείται να εξετάσει ένα προγραμματικό «μαγειρείο» είναι το ποιους έχει να ταΐσει. Την προπαρασκευή την έχει κάνει το ίδιο το Μνημόνιο. Τα θύματά του είναι πολλά, αλλά ένα αριστερό πρόγραμμα δεν έχει λόγους να ταλαντεύεται στην ιεράρχηση. Οι πρώτοι αποδέκτες των επαγγελιών του είναι οι 1,5 εκατομμύρια άνεργοι, οι μισθωτοί που έχουν καταδικαστεί στην επισφαλή και υποαμειβόμενη εργα-

Το Μνημόνιο έχει αλλάξει ριζικά τους όρους της προγραμματικής μαγειρικής. Το μενού είναι δεδομένο, η ποσότητα διαρκώς συρρικνούμενη και οι θέσεις των συνδαιτυμόνων όλο και λιγότερες

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

15

ΑΡΘΡΑ

Κουβεντιάζοντας για τις ιταλικές εκλογές... ΤΟΥ ΣΤΑΘΗ ΛΟΥΚΑ

Στην Ιταλία, για τη Bουλή ψηφίζουν από την ηλικία των 18 ετών και πάνω, ενώ για τη Γερουσία από την ηλικία των 25 και πάνω. Οι δημοσκοπήσεις σε κάθε περίπτωση απέτυχαν σε ό,τι σχετίζεται με τα ποσοστά της κεντροαριστερής συμμαχίας, της συμμαχίας της ριζοσπαστικής Αριστεράς το μέγεθος του ποσοστού των Πέντε Αστέρων. Είχαν προβλέψει το μέγιστο ποσοστό του συνασπισμού του Μπερλουσκόνι, καθώς και εκείνο του Μόντι. Μέχρι τις 8.2, που επιτρεπόταν η δημοσίευση των δημοσκοπήσεων, η απόσταση μεταξύ της Κεντροαριστεράς και του μπερλουσκονικού συνασπισμού κυμαινόταν μεταξύ 5% και 7% (φάσμα δημ. εφ. Stampa 8.2). Η κατάσταση αυτή επιβεβαιωνόταν έμμεσα από υπεύθυνους των ινστιτούτων μέχρι και 2-3 ημέρες πριν από τις εκλογές. Οι αμφιβολίες άρχισαν να διατυπώνονται μετά τη μεγάλη εκδήλωση των Πέντε Αστέρων στην πλατεία του Καθεδρικού Ναού του Μιλάνου και ειδικά μετά τη λαοθάλασσα, στις 23.2, στην πλατεία «της Αριστεράς» San Giovanni της Ρώμης.

H επικοινωνιακή πολιτική του Grillo υπερίσχυσε απέναντι σε όλους, επειδή, πέρα από τη χρήση του Διαδικτύου, την τηλεόραση, στην οποία δεν πήγε ποτέ και εκμηδένιζε με την κριτική του -αυτή, όμως, συστηματικά ασχολούνταν με αυτόν-, χρησιμοποίησε και την piazza (= πλατεία), παλιό εργαλείο της Αριστεράς. Πέρα από τις σχέσεις του με τοπικά κινήματα (για την προστασία του περιβάλλοντος, ενάντια στην πολιτική διαφθορά κ.λπ.) από νέους ριζοσπαστικής και ελευθεριακής προέλευσης που δημιούργησε την τελευταία οκταετία, ο Grillo κατόρθωσε να εκφράσει και τις «αριστερές» και δεξιές «πτέρυγες» της διαμαρτυρίας. Τα παραπάνω, από μόνα τους, όμως, δεν θα αρκούσαν για να κατορθώσει το Κίνημα Πέντε Αστέρων να κατακτήσει την πλειοψηφία των νέων (37%), την πλειοψηφία των εργατών (40%) και τη μικρή διάχυτη επιχείρηση του Βορρά και να γίνει ποσοστιαία ισοδύναμο πανιταλικά σχεδόν με το Δημοκρατικό Κόμμα. Το ότι η πλειοψηφία της νεολαίας ψήφισε το Κίνημα Πέντε Αστέρων φαίνεται, πέρα από οποιαδήποτε ανάλυση των στοιχείων, από το απλό γεγονός ότι στη Βουλή ανεβάζει το ποσοστό του κατά 2% και γίνεται σχεδόν πρώτο «κόμμα». Το μεγάλο σκάνδαλο του Monte dei Paschi di Siena -τρίτο τραπεζιτικό γκρουπ και αρχαιότερη τράπεζα του κόσμου (1472)- αφαίρεσε από τον Συνασπισμό της Κεντροαριστεράς ποσοστό 2%, μιας και ενίσχυσε την α-

ντίληψη, και ιδίως μεταξύ των νέων, ότι η Δεξιά και η Κεντροαριστερά δεν διαφέρουν στο επίπεδο της διαφθοράς. Επομένως, η Δεξιά και η Κεντροαριστερά είναι εξίσου υπεύθυνες για τη σήψη και την ανυποληψία του πολιτικού συστήματος. Το θέμα αυτό «έπαιζε» συστηματικά σε κάθε συζήτηση στην τηλεόραση, στο Διαδίκτυο κ.α. επί δύο μήνες πριν από τις εκλογές και εξακολουθεί έως σήμερα. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η τράπεζα αυτή, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ελέγχεται, μέσω του δήμου και της επαρχίας της Σιένας, από την Αριστερά - Κεντροαριστερά. Το δε οικονομικό σκάνδαλο είναι τεράστιο και με προεκτάσεις. Ο Grillo κατόρθωσε -μια που βοηθάει και η κρίση- να περάσει, στη μικρή και διάχυτη επιχείρηση (κεντρική και βόρεια Ιταλία), το μήνυμα ότι οι μικροεπιχειρηματίες γίνονται προσθετικά το «νέο προλεταριάτο», κι αυτό υποβοηθήθηκε από την οικονομική πραγματικότητα. Πρώτον, η μικρή και διάχυτη βιομηχανία του κέντρου και του Βορρά, τεχνολογικά ανταγωνιστική με τη γερμανική, δανείζεται από τις τράπεζες ρευστότητα με διαφορά 5%-7% και κατά συνέπεια χάνει την εξαγωγική ανταγωνιστικότητά της. Δεύτερον, η αντιπαλότητα σ’ αυ-

τή τη φάση δεν είναι μεταξύ της μικρής και της διάχυτης -στον χώρο- επιχείρησης και όσων εργάζονται σ’ αυτήν, αλλά μεταξύ του κόσμου της εργασίας και του τραπεζιτικού και χρηματιστηριακού κεφαλαίου (όρα Μόντι). Το ηθικό ζήτημα (la Questione Morale) -που αποκτά άλλη μορφή, αγγίζει σοβαρά το Δ.Κ. και υποτιμήθηκε από τους επιγόνους του Ε. Μπερλινγκουέρ- μαζί με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η μικρομεσαία διάχυτη βιομηχανία και την επακόλουθη ανεργία, που δεν αντιμετωπίσθηκαν από την κυβέρνηση Μόντι, είχε το εξής αποτέλεσμα: άνοιξε διάπλατα στους Πέντε Αστέρες τον δρόμο σε γεωγραφικές περιοχές και κοινωνικά στρώματα που ήταν «λιβάδια» πλατιάς Αριστεράς από τη μια μεριά (Κεντρική Ιταλία και μεγάλες πόλεις: Τορίνο, Γένοβα κ.ά.) και της Λίγκας του Βορρά από την άλλη (περιφέρειες Βένετο, Λομβαρδίας, Πιεμόντε). Η άκριτη υποστήριξη όλων των πεπραγμένων -που στηρίχτηκαν για να μην πέσει- της κυβέρνησης Μόντι, και πολύ περισσότερο η αποδοχή, για το μετά, της ατζέντας Μόντι από σημαντικό μέρος του Δ.Κ., όπως και η συνεχής επίθεση - συμβουλή του Μόντι για το κόψιμο των «αριστερών πτερύγων», δηλ. CGIL και SEL (Νίκι Βέντολα), είχε τις εξής αρνητικές συνέπειες: Πρώτον, αποστράγγισε τους διαύλους επικοινωνίας του Νίκι Βέντολα από τις σχέσεις του με τα κοινωνικά κινήματα της Νότιου Ιταλίας σε τέτοιο βαθμό, που στην περιφέρεια της Απουλίας (Μπάρι) επικράτησε η Δεξιά και είχαμε τεράστια άνοδο του Κινήματος των Πέντε Αστέρων.

Το εκλογικό σώμα απέρριψε τις πολιτικές που αύξησαν τα βάσανα της Ιταλίας και ενίσχυσε εκείνους που απευθύνθηκαν στην οργή της χώρας και επιβράβευσε τον λαϊκισμό

Δεύτερον, αποστράγγισε τους διαύλους επικοινωνίας του Συνασπισμού της Κεντροαριστεράς με το «κοινωνικό μπλοκ» (που οδηγήθηκε σχεδόν σε απορρύθμιση), το οποίο συνέβαλε τα τελευταία τρία χρόνια στη νίκη στα τρία δημοψηφίσματα (2011) και οδήγησε στις νίκες στους δήμους του Μιλάνου, της Νάπολης, του Κάλιαρι. Τελειώνοντας, το εκλογικό σώμα απέρριψε τις πολιτικές που αύξησαν τα βάσανα της Ιταλίας και ενίσχυσε εκείνους που απευθύνθηκαν στην οργή της χώρας και επιβράβευσαν τον λαϊκισμό. Από την άλλη πλευρά, η πολιτική πρόταση ειδικά του Δ.Κ. αποδείχθηκε ελλιπής και εύθραυστη. Δεν είναι τυχαίο ότι τα οκτώ σημεία της πρότασης του Μπερσάνι, που απευθύνεται στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων, για μια κυβέρνηση σκοπού και περιορισμένου χρόνου, εμπεριέχουν

Ο Γκιούλιβερ του Μαξίμου Μια χαρά τα είπε, ως συνήθως, ο πρωθυπουργός, μιλώντας την Τετάρτη στα δεξιόπουλα της Ευρώπης, τα οποία επισκέφτηκαν την Ελλάδα. Προφανώς για να δουν από πρώτο χέρι, ως νέοι της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς, πώς τα αδελφά κόμματα της Ν.Δ. και οι κυβερνήσεις τους βοηθούν τη χειμαζόμενη Ελλάδα. Και πώς η αδελφή κυβέρνηση της τελευταίας όχι μόνο αξιοποιεί αυτή τη βοήθεια, η οποία έχει μορφή Μνημονίων, αλλά και δίνει μάχη για να περάσει μέχρι κεραίας τις πρόνοιες αλληλεγγύης στην ελληνική κοινωνία. Είπε λοιπόν ο Αντώνης Σαμαράς ότι η Ελλάδα θα ζήσει σε πείσμα όσων πιστεύουν το αντίθετο - πράγμα στο οποίο έχει φυσικά απόλυτο δίκιο, αφού ως γνωστόν η Ελλάδα ποτέ δεν πεθαίνει. Περιέγραψε το έπος της κυβέρνησης, τις μάχες για τη σωτηρία μας και όλα τα λοιπά τα οποία έχει και έχουμε μάθει απ’ έξω κι ανακατωτά. Από την άποψη αυτή μάλιστα θα μπορούσε να απαλλάξει τους λογογράφους του από τον κόπο και να χρησιμοποιήσει μια παλιότερη ομιλία του, γιατί όλα αυτά τα έχει πει, τα ΣΗΜΕΡΑ έχει ξαναπεί και τα έχουμε εμπεΕΙΝΑΙ δώσει. Αρκεί βέβαια η ομιλία που ΚΥΡΙΑΚΗ θα επέλεγε να ήταν της εποχής κατά την οποία ανέβλεψε και ανέκραξε ζήτω-το-Μνημόνιο και όχι της προηγούμενης κάτω-τοΜνημόνιο που όλοι στην Κεντροδεξιά, αλλά και στην Κεντροαριστερά, προσπαθούν να ξεχάσουν. ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΤΕΡΟΥ Τέλος πάντων, είπε όσα είπε και μια χαρά τα είπε, μόνο η περικεφαλαία του έλειπε - και απορούμε πώς δεν το σκέφτηκαν εκεί στου Μαξίμου να του φορέσουν μια, μέρες που είναι, και να καταγραφεί πια ως Σαμαράς με περικεφαλαία. Μέχρι που αποφάσισε να κάνει μια βουτιά και στα βαθιά νερά. Να δώσει στους νεαρούς θαυμαστές της Μέρκελ και των ομοϊδεατών της το στίγμα της σύγχρονης Κεντροδεξιάς - με έμφαση στο Κέντρο για την περίσταση. Και τι έκανε, αν έχετε τον Θεό σας; Μήπως τους έδειξε κανένα βίντεο από την Ιερισσό, για να κατανοήσουν καλύτερα το θέμα; Όχι. Μήπως τους έδειξε κανένα βίντεο από τις επελάσεις των ΜΑΤ εναντίον των ταραξιών; Πάλι όχι. Μήπως, βρε αδελφέ, τους έδειξε έστω τα στοιχεία της ανεργίας των συνομηλίκων τους στη χώρα που οι χώρες τους βοηθούν; Δυστυχώς και πάλι όχι. Απέφυγε γενικώς τα οπτικοακουστικά μέσα, τα οποία θα προσέδιναν μια ούτως ειπείν τρισδιάστατη εικόνα της Κεντροδεξιάς πολιτικής που εφαρμόζει μαζί με τον Βορίδη, τον Άδωνι και φυσικά τους Βενιζέλο και Κουβέλη. Και αποφάσισε να δώσει έμφαση στους κινδύνους για την πατρίδα από τα άκρα και τη δράση τους. Και δώστε βάση τι είπε επ’ αυτού: Δεν φοβούμαστε να αντιπαρατεθούμε σε όσους προτάσσουν τη βία γιατί αν εμείς κάνουμε καλά τη δουλειά μας, οι ακραίοι δεν θα έχουν λόγο ύπαρξης... η Αριστερά συναντά την αναρχία, με τον λαϊκισμό να αποτελεί τον συνδετικό κρίκο, και η Άκρα Δεξιά δηλητηριάζει τον κόσμο και τα δύο άκρα τροφοδοτούν το ένα το άλλο και δηλητηριάζουν την κοινωνία. Αυτά περίπου και δεν επανέλαβε αυτή τη φορά το ζόρικο «δεν μασάμε», εκτός πια κι αν το είπε εκτός κειμένου και διέφυγε από τους χρονογράφους του. Και είναι να απορεί κανείς: Γιατί δεν μένεις, άνθρωπέ μου, στα άλλα, τα αμιγώς πατριωτικά, τα της σωτηρίας της πατρίδας, στα οποία τόσο χρόνια εκπαιδεύεσαι; Τι τις θέλεις τις πτήσεις στα ιδεολογικά νέφη; Αφού δεν το έχεις, γιατί επιμένεις; Λες, ας πούμε, ότι αν εσείς κάνετε καλά τη δουλειά σας, τα άκρα θα εξαφανιστούν, εντάξει; Άρε η δική σας κακή δουλειά τα γεννάει και τα συντηρεί, εντάξει πάλι; Πώς δυο γραμμές παρακάτω μας λες ότι το ένα άκρο τροφοδοτεί το άλλο; Πόσα στόματα έχουν για να τρέφονται από δυο μεριές; Ε, καλά, για τις σοφές κουβέντες περί αναρχίας, λαϊκισμού, δηλητηρίων και ταύτισης της Αριστεράς με τους ναζί, τα σχόλια περιττεύουν. Στις περιπτώσεις αυτές, το θέμα δεν είναι τι λέγεται, αλλά ποιος το λέει. Ούτε καν το μέγεθος του ψέματος δεν έχει σημασία πια, όταν προέρχεται από τον Γκιούλιβερ του Μαξίμου...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

16

ΘΕΜΑ ΤΟ ΕΣΕΛΟΝ, Ο «ΑΣΤΡΙΚΟΣ ΑΝΕΜΟΣ», Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ NSA ΣΤΗ ΓΙΟΥΤΑ ΚΑΙ ΤΟ ΒΑΛΙΤΣΑΚΙ Το Έσελον παρομοιάζεται σαν μια γιγαντιαία ηλεκτρική σκούπα στον ουρανό που ρουφάει τα πάντα! Σταθερά, κινητά, internet, fax, telex, SMS, δορυφορικές μεταδόσεις και γενικά οτιδήποτε χρησιμοποιεί ρεύμα ή παράγει ηλεκτρομαγνητικά κύματα Όταν ένα όνομα ανθρώπου μπει στο σύστημα, όλες οι τηλεφωνικές κλήσεις και οι άλλες επικοινωνίες από και προς αυτό το ά-

τομο ανακατευθύνονται αυτόματα στα καταγραφικά της NSA. Όπως εκτιμά πρώην στέλεχος της NSA, από το 2011 έως σήμερα η NSA πρέπει να έχει κάνει 15 έως 20 τρισεκατομμύρια υποκλοπές Η πιο διαδεδομένη και γνωστή μέθοδος είναι το «κλόνινγκ». Προϋποθέτει να έχει κανείς πρόσβαση στο τηλέφωνο που τον ενδιαφέρει και να μπορεί να το αποσπάσει για λίγη ώρα.

Πώς λειτουργεί ο παγκόσμιος κοριός ΓΡΑΦΕΙ Ο ΚΩΣΤΑΣ ΑΝΕΣΤΟΣ

Φυσικά και δεν υπάρχει, γιατί το αόρατο μάτι και αυτί του Έσελον υπάρχει και παρακολουθεί τα πάντα και τους πάντες! Το Έσελον είναι παγκόσμιο σύστημα δορυφορικής παρακολούθησης αμερικανοκεντρικής έμπνευσης σε άμεση συνεργασία με Αγγλία, Καναδά, Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία. Ο «παγκόσμιος κοριός» αποτελείται από 52 δορυφόρους και 25 επίγειες τεράστιες βάσεις. Επίσης συνεργάζεται με δεκάδες άλλους δορυφόρους και εκατοντάδες σταθμούς βάσεις. Βασικός διαχειριστής του συστήματος είναι η Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ NSA. Τέτοιες βάσεις, σταθμοί υπάρχουν στις αγγλικές βάσεις, στην Κύπρο και στο όρος Τρόοδος. Λέγεται ότι και στην Ελλάδα υπάρχει κάτοπτρο στα ορεινά της Αταλάντης. Οι ΗΠΑ μέσω του δόγματος: «Ακούω, βλέπω, γνωρίζω, πράττω», παρεμβαίνουν παντού, πολιτικά, βιομηχανικά, πολιτιστικά, καταναλωτικά κ.λπ.

Λειτουργεί και στοχευμένα Το σύστημα λειτουργεί με λέξεις κλειδιά και όχι μόνο. Το Έσελον παρομοιάζεται με γιγαντιαία ηλεκτρική σκούπα στον ουρανό που ρουφάει τα πάντα! Σταθερά, κινητά, Internet, fax, telex, SMS, δορυφορικές μεταδόσεις και γενικά οτιδήποτε χρησιμοποιεί ρεύμα ή παράγει ηλεκτρομαγνητικά κύματα και είναι ανοιχτό στην παρακολούθηση. Το σύστημα είναι πλήρως αυτοματοποιημένο. Είναι εφοδιασμένο με συστήματα φωνητικής αναγνώρισης, αυτόματους μεταφραστές που μεταφράζουν στα αγγλικά όλες τις γλώσσες του κόσμου. Το συγκεκριμένο σύστημα έχει την ονομασία «Voice Grid Nation». Χρησιμοποιεί προχωρημένους αλγόριθμους για να μπορέσει να «ταιριάζει» στοιχεία της ταυτότητας των πολιτών με τις φωνές τους. Μέσα σε πέντε δευτερόλεπτα, το συγκεκριμένο σύστημα μπορεί να σαρώσει έως και 10.000 φωνές, ενώ χρειάζεται μόλις 3 δευτερόλεπτα για

ανάλυση και ταυτοποίηση της συνομιλίας. Ειδικά προγράμματα τεχνητής νοημοσύνης αξιολογούν και ταξινομούν δύο εκατομμύρια συνδιαλέξεις το λεπτό και τα θέτουν στη διάθεση της NSA. Στο Μπλάφντεϊλ της Γιούτα κατασκευάζεται ένα οχυρωμένο συγκρότημα κτηρίων που θα παραδοθεί πλήρως εξοπλισμένο στο τέλος του 2013 με κόστος 2 δισεκατομμύρια δολάρια. Οι εγκαταστάσεις αυτές θα προστεθούν στις ήδη υπάρχουσες παλαιότερης γενιάς, που χρησιμοποιεί σήμερα η NSA (Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας). Στην έναρξη των εργασιών για το νέο γιγάντιο υπολογιστικό κέντρο στο Μπλάφντεϊλ ο υποδιευθυντής της NSA Κρις Ίνγκλις υποστήριξε ότι οι εγκαταστάσεις θα βοηθήσουν στην προστασία της ασφάλειας των ΗΠΑ από «κυβερνοεπιθέσεις» φουσκώνοντας στα ύψη αυτόν τον κίνδυνο για να συγκαλύψει την παρακολούθηση των πάντων εντός και εκτός των ΗΠΑ. Ασύλληπτες και τεράστιες είναι οι νέες τεχνικές δυνατότητες. Σήμερα υπάρχουν και κυκλοφορούν στο ε-

Στη διάρκεια του 2011 εκδόθηκαν 9.276 δικαστικές αποφάσεις για παρακολούθηση έναντι 6.400 το 2010 - αύξηση μεγαλύτερη από 69%

Γιατί δεν υπάρχει πραγματικό απόρρητο στις επικοινωνίες

μπόριο φορητές μνήμες σε μέγεθος ενός δακτύλου του χεριού, που έχουν χωρητικότητα 1 τεραμπάιτ (τρισεκατομμυρίου ψηφολέξεων). Καταλαβαίνει κανείς τι μπορεί να αποθηκευτεί στις νέες αυτές εγκαταστάσεις. Σύμφωνα με έκθεση του 2007 του Αμερικανικού Πενταγώνου, θα χρειασθούν μέχρι το 2015 ένα τρισεκατομμύριο τεραμπάιτ. Υπολογίζεται ότι η διακινούμενη πληροφορία στο Διαδίκτυο θα πλησιάζει το 2015 το ένα δισεκατομμύριο τεραμπάιτ ετησίως. Μετά τις 11 Σεπτεμβρίου του 2001, περάσανε στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, το 2008, καινούργια προγράμματα και για το εσωτερικό της χώρας,

το λεγόμενο πρόγραμμα με το κωδικό όνομα «Αστρικός Άνεμος» (Stellar Wind), όπως αποκάλυψε το περιοδικό Wired. Ο Γουίλιαμ Μπίνι ήταν στέλεχος του τομέα αποκρυπτογράφησης της NSA. Ο Μπίνι διαφώνησε με τον Αστρικό Άνεμο αντιπροτείνοντας οι παγιδεύσεις να γίνονται στις πύλες του εθνικού δικτύου των τηλεπικοινωνιών των ΗΠΑ, δηλαδή στα σημεία που συνδέεται με τις άλλες χώρες. Όπως ισχυρίζεται ο ίδιος, η επιμονή της NSA να βάλει τις συσκευές παγίδευσης στο εσωτερικό του εθνικού δικτύου τον οδήγησε να παραιτηθεί. Αυτή τη στιγμή «χτίζονται» τεράστιες αποθήκες πληροφοριών. Σύμφωνα με τις μαρτυρίες του Μπίνι, το πρόγραμμα «Αστρικός Άνεμος» ξεκίνησε με 320 εκατομμύρια κλήσεις την ημέρα. Από το αρχηγείο της NSA στο Μέριλαντ συνδυάζοντας πληροφορίες από διάφορες βάσεις δεδομένων της υπηρεσίας θα αποθηκεύονται τα πάντα στις τεράστιες αποθήκες. Όταν ένα όνομα ανθρώπου μπει στο σύστημα, όλες οι τηλεφωνικές κλήσεις και οι άλλες επικοινωνίες από και προς αυτό το άτομο ανακατευθύνονται αυτόματα στα καταγραφικά της NSA. Όπως εκτιμά το πρώην στέλεχος της NSA, από το 2011 έως σήμερα η NSA πρέπει να έχει κάνει 15 έως 20 τρισεκατομμύρια υποκλοπές. Οι καταχωρίσεις αυτές προορίζονται για τη νέα γιγάντια αποθήκη του Μπλάφντεϊλ με στόχο να «παίρνουν» δεδομένα και εκ των υστέρων. Όταν κάποιο άτομο κινήσει το ενδιαφέρον, η υπηρεσία να βρίσκει κάθε καταχωρισμένη πληροφορία για το ποιος είναι, τι έκανε, με ποιους μιλούσε, με λεπτομέρειες, για όλο το προηγούμενο διάστημα. Κατά καιρούς, στις 21 Οκτωβρίου διοργανώνεται από ομάδα ακτιβιστών στο Internet Παγκόσμια Ημέρα Παρεμβολών στο Έσελον. Έτσι εκείνη την ημέρα οι ακτιβιστές αντάλλασσαν μηνύματα με λέξεις - κλειδιά π.χ. Ομπάμα, ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, NASA, Mοσάντ, βομβιστής, αντίσταση, επί-

θεση, όπλο, πιστόλι, καλάσνικοφ, Στέιτ Ντιπάρμεντ κ.λπ.

Απόφαση Ευρωκοινοβουλίου 2001 Ύστερα από ένα χρόνο ερευνών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε έκθεσή του με επικεφαλής τον Γερμανό αντιπρόεδρο Γκέρχαντ Σμιντ παραδέχτηκε την ύπαρξη του Έσελον σε μια έκθεση με 138 σελίδες. Οι προτάσεις περιορίστηκαν με τη συνεργασία ΗΠΑ - Ευρώπης για τη δημιουργία Κώδικα συμπεριφοράς, δηλαδή πιάσε το αυγό και κούρευ’ το. Λεπτομέρεια, κατά τη διάρκεια της έρευνας, όταν ζήτησαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι να δουν εγκαταστάσεις του συστήματος, οι επικεφαλής της CIA και της NSA τους το απαγόρευσαν. Η ίδια η Ε.Ε., με απόφαση των υπουργών Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, το 2005, αποφάσισε (παρά τις αντιρρήσεις της Ευρωπαϊκής Αρχής Προστασίας Δεδομένων και οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα) να καταγράφονται από όλες τις εταιρείες κρατικές και ιδιωτικές και να κρατείται αρχείο μέχρι 48 μήνες.

Τι καταγράφεται Οι αριθμοί του καλούντος και του καλούμενου προσώπου. Η τηλεφωνική υπηρεσία που χρησιμοποίησαν. Ο αριθμός της συσκευής (ΙΜΕΙ) για τα κινητά. Οι διευθύνσεις Internet (ΙΡ) στο όνομα του χρήστη. Τα ονόματα και οι διευθύνσεις των συνομιλητών που είναι εγγεγραμμένοι στους καταλόγους των εταιρειών.

Τρόποι παρακολούθησης Από σταθερά τηλέφωνα, FAX, τηλέτυπα κ.λπ. Από κινητά τηλέφωνα (παλιάς και νέας γενιάς). Από το Διαδίκτυο (Internet). Από την ανεπιθύμητη ακτινοβολία που παράγουν οι ηλεκτρονικές συσκευές, γνωστό και σαν φαινόμενο (Tempest). Από «παρεμβάσεις» στις συχνότητες των δορυφόρων. Φυσικά παραμένουν οι κλασικοί τρόποι, με κρυφές κάμερες, βιντεοσκοπήσεις, με κοριούς υπερσύγχρονους, με χρήση κατευθυντι-

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

17

ΘΕΜΑ

Η εν λόγω 72χρονη ήταν διευθύντρια με έδρα την Αθήνα και διαφημιζόταν μέσω Internet. Κλοπή σήματος από ντετέκτιβ σε καφάο του ΟΤΕ ή άλλα σημεία, κατανεμητές πολυκατοικιών κ.λπ, είναι μέθοδοι που ακόμα δουλεύονται, αλλά είναι «πολύ ξεπερασμένοι» και χρησιμοποιούνται για σύντομες καταγραφές.

«Παρακολούθηση από τα τζάμια»

κών μικροφώνων που καταλήγουν σε μικρούς πομπούς κ.λπ. Τα σταθερά τηλέφωνα και γενικά οι καλωδιωμένες ηλεκτρονικές συσκευές είναι οι περισσότερο ευπαθείς συσκευές στις υποκλοπές. Για τα κινητά, κάθε συσκευή εκπέμπει έναν κωδικό αναγνώρισης. Το κάθε κινητό επικοινωνεί με την κυψέλη που βρίσκεται πιο κοντά σ’ αυτό. Η εκπομπή του σήματος είναι δυνατόν να εντοπιστεί και να προσδιοριστεί η περιοχή απ’ όπου έγινε η εκπομπή του κινητού.

«Κλωνοποίηση τηλεφώνων» Η πιο διαδεδομένη και γνωστή μέθοδος είναι το «κλόνινγκ». Προϋποθέτει να έχει κανείς πρόσβαση στο τηλέφωνο που τον ενδιαφέρει και να μπορεί να το αποσπάσει για λίγη ώρα. Από τη στιγμή που βάλει το χέρι του στο κινητό, ο ενδιαφερόμενος κλέβει τους κωδικούς (το γνωστό ΙΜΕΙ, το κάθε κινητό έχει τη δική του ταυτότητα), στη συνέχεια με τον κα-

τάλληλο εξοπλισμό λαμβάνει το σήμα της κυψέλης που εκπέμπεται. Ο δέκτης αποκωδικοποιεί το σήμα και όταν κτυπά το πρωτότυπο τηλέφωνο, μπορεί σηκώνοντας το αντίγραφό του να ακούει τη συνομιλία. Τα μηνύματα υποκλέπτονται αφού τα ανοίξει και τα διαβάσει ο συνδρομητής.

Bluetooth - Ασύρματα τηλέφωνα: Ένας άλλος τρόπος είναι η ασύρματη επικοινωνία (επικοινωνία μεταξύ κινητών ή αξεσουάρ). Όταν δηλ. μιλάμε από το ακουστικό του κινητού (και καλά κάνουμε για λόγους υγείας), να ξέρουμε ότι ενεργοποιούμε μια «πύλη» εισόδου στο κινητό μας. Φυσικά και εδώ χρειάζεται εξοπλισμός. Επιθέσεις με ιούς: Στα κινητά τηλέφωνα τελευταίας τεχνολογίας τα πράγματα είναι ακόμη πιο δύσκολα. Υπάρχει ιός που διανέμεται μέσω κινητών και απειλεί με σοβαρό τρόπο όλα τα σύγχρονα συστήματα κρυπτογράφησης των σύγχρονων κινη-

τών. Συνήθως εισβάλει με ένα «αθώο» ΜΜS. «Απόρρητα» τηλέφωνα: Όσοι είναι κάτοχοι απορρήτων τηλεφώνων πρέπει να ξέρουν ότι υπάρχει ειδικό λογισμικό που προωθεί την κλήση σε εταιρεία του εξωτερικού μέσω του Διαδικτύου. Μέσα από αυτή τη διαδικασία σπάει αυτόματα το «απόρρητο» του τηλεφώνου. Κινητό - Κατάσκοπος: Είναι ένα «επιφανειακά» απλό κινητό τηλέφωνο. Η συσκευή αυτή μετατρέπεται με μια απλή κίνηση σε κοριό και μέσα σε κλειστούς χώρους υποκλέπτει συνομιλίες, μηνύματα κ.λπ. Αυτό το κινητό κατάσκοπος διατίθεται σε σχετικά χαμηλή τιμή στο Διαδίκτυο (φυσικά παράνομα). Κατά καιρούς, η Δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος συλλαμβάνει διάφορους επιτήδειους, αλλά είναι σταγόνα στον ωκεανό, π.χ. στις 31.7.2012 συνελήφθη 72χρονη γιατί πουλούσε λογισμικό για τηλεφωνικές υποκλοπές, καταγραφικά συνομιλιών κ.λπ.

Το βαλιτσάκι Το «βαλιτσάκι» ή GSM - XP, όπως είναι η χαρακτηριστική ονομασία του κινητού υπερκοριού, ανήκει στην κατηγορία συσκευών παρακολούθησης υψηλής τεχνολογίας, καθώς όχι μόνο μπορεί να κάνει υποκλοπές σε σταθερά κινητά ή γραπτά μηνύματα, αλλά, το κυριότερο, έχει τη δυνατότητα γεωγραφικού εντοπισμού του τηλεφώνου - στόχου με τη χρήση δορυφορικών συστημάτων. Ο υπερσύγχρονος κοριός μπορεί να πραγματοποιεί όλες αυτές τις λειτουργίες χωρίς να απαιτείται η συνεργασία της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας. Αυτή η «αυτονομία» του το καθιστά εξαιρετικά «πολύτιμο εργαλείο». Διαθέτει λογισμικό τελευταίας γενιάς, που παρέχει μεταξύ των άλλων τη δυνατότητα μεταφοράς αρχείων σε υπολογιστή από απόσταση. Το «βαλιτσάκι» έχει τη δυνατότητα να εντοπίζει με ακρίβεια «χιλιοστού» τα κινητά με ενσωματωμένο GPS χωρίς τη συνεργασία της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας. Ο εντοπισμός των κινητών που δεν έχουν GPS γίνεται μέσω των εταιρειών κινητής τη-

λεφωνίας (σε ορισμένες περιπτώσεις σε συνεργασία με την εταιρεία). Η συνέχεια είναι απλή, ο χειριστής με το βαλιτσάκι πλησιάζει τον στόχο (τώρα μιλούν για δυνατότητα και για πάνω από 500 μέτρα) με κλειστό αυτοκίνητο τύπου VAN ή από σταθερό ενοικιαζόμενο δωμάτιο και αρχίζει την υποκλοπή. Το «βαλιτσάκι» λειτουργεί ως «ψευδοκεραία» του δικτύου κινητής τηλεφωνίας. Το πρώτο «βαλιτσάκι» ήρθε στην ΚΥΠ στην περίοδο των Ολυμπιακών αγώνων. Τώρα έχουν προμηθευτεί αρκετά και φυσικά πιο εξελιγμένα. Το πιο ανησυχητικό είναι ότι αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν τουλάχιστον «επτά βαλιτσάκια» που έχουν στην κατοχή τους μεγάλα ονόματα του επιχειρηματικού κόσμου που διαπλέκονται με το πολιτικό σύστημα της χώρας. Ο πρώην βουλευτής του ΛΑΟΣ Γ. Κοραντής (και πρώην διοικητής της ΕΥΠ) με ερώτησή του στον υπουργό Χ. Παπουτσή είχε κάνει αυτή την «αποκάλυψη» ένας άνθρωπος που αν μη τι άλλο ξέρει τα πράγματα από μέσα.

Στην ελληνική αγορά πωλούνται ανιχνευτές συνομιλιών με ακτίνες λέιζερ (προελεύσεως ΗΠΑ - Ισραήλ). Οι ανιχνευτές αυτοί «εκτοξεύουν» τις ακτίνες λέιζερ στα παράθυρα και μέσω των παλμών που μεταφέρονται από τα τζάμια αναπαράγονται οι ομιλίες που γίνονται πίσω τους. Το σύστημα λέιζερ αντικατέστησε, σχεδόν εκτόπισε τους «παλιούς» συντονιζόμενους παθητικούς ανακλαστές, γιατί η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει κάνει ιδιαίτερα εύκολη την ανίχνευση των μικροκυμάτων.

Επίσημες υποκλοπές ΑΔΑΕ: Από την ετήσια έκθεση της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτων Επικοινωνιών προκύπτει ότι το 2011 παρέλαβε: o 3.472 εισαγγελικές διατάξεις που αφορούν νέες περιπτώσεις άρσης του απορρήτου των επικοινωνιών για λόγους εθνικής ασφάλειας έναντι 2.281 το 2010. o 4.061 εισαγγελικές διατάξεις με αντικείμενο την παράταση προγενέστερων διατάξεων έναντι 2.965 το 2010 και 374 που διέταζαν την ανάκληση της άρσης του απορρήτου έ-

ναντι 213 το 2010.

o 1.743 βουλεύματα δικαστικών

συμβουλίων έναντι 1.169 το 2010 για τη διακρίβωση εγκλημάτων διακίνησης ναρκωτικών, κλοπές, απαγωγές, εκβιασμούς κ.λπ. Αθροιστικά στη διάρκεια του 2011 εκδόθηκαν 9.276 δικαστικές αποφάσεις για παρακολούθηση έναντι 6.400 το 2010, αύξηση μεγαλύτερη από 69%.

Συμπέρασμα Η επικοινωνία με τηλέφωνα σταθερά, κινητά, Ιnternet, fax, μηνύματα κ.λπ. δεν έχει καμία ασφάλεια. Το «ιδιωτικό» απόρρητο έχει προ πολλού τιναχθεί στον αέρα. Οτιδήποτε χρησιμοποιεί ρεύμα ή παράγει ηλεκτρομαγνητικά κύματα είναι ανοιχτό στην παρακολούθηση. Ό,τι κολυμπάει στον αέρα από ηλεκτρομαγνητικά κύματα ψαρεύεται από μικρούς ψαράδες (πράκτορες ντετέκτιβ) ή μεγάλες τράτες τύπου NSA. Λέγονται πολλά για την κρυπτογραφία (είναι γνωστά τα «πορτοκαλί» κυβερνητικά τηλέφωνα). Χωρίς να θίγουμε την επιστήμη της κρυπτογραφίας, πρέπει να ξέρουμε τον βασικό κανόνα: «Ό,τι κλειδώνει ξεκλειδώνει». Αν μας δωρίσουν κινητό ή laptop, να ξέρουμε ότι μπορεί να είναι κλωνοποιημένο. Τελικό συμπέρασμα είναι: ό,τι δεν θέλουμε να γίνει δημόσιο, δεν το λέμε στα τηλέφωνα (σταθερά - κινητά) ούτε στα γραπτά μηνύματα και σε emails.

* Ο Κώστας Ανέστος είναι τεχνικός, πρώην συνδικαλιστής του ΟΤΕ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

18

ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΟΞΕΙΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ «ΘΕΤΙΣ»

Κατακραυγή για τις αθλιότητες κατά των χρηστών Αποτροπιασμό και κοινωνική κατακραυγή έχει προκαλέσει η πρωτοφανής αστυνομική και «υγειονομική» επιχείρηση «Θέτις», η οποία εξαπολύθη το βράδυ της Τετάρτης 6 έως τα ξημερώματα της Πέμπτης 7 Μαρτίου από την Ελληνική Αστυνομία (ΕΛ.ΑΣ.), το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) και το Εθνικό Κέντρο Επιχειρήσεων Υγείας (ΕΚΕΠΥ) του υπουργείου Υγείας κατά 132 χρηστών ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας και το... Κέντρο Κράτησης Αμυγδαλέζας! Την ωμή επίδειξη αυταρχισμού, την βιαία καταπάτηση θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τις αποκρουστικές πρακτικές καταστολής και στιγματισμού κατά των χρηστών ναρκωτικών, αλλά και την κατάφωρη παραβίαση της ιατρικής δεοντολογίας και του θεσμικού ρόλου των φορέων του υπουργείου Υ-

γείας καταδίκασαν με οργισμένες ανακοινώσεις τους όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς στην πρόληψη, την φροντίδα, τη θεραπεία και την κοινωνική επανένταξη των χρηστών ναρκωτικών, ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, η Δημοκρατική Αριστερά, η Ανοιχτή Πόλη, ο Σύλλογος Εργαζομένων του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ), ο δήμαρχος Αθηναίων Γιώργος Καμίνης, η Ένωση Ιατρών Νοσοκομείων Αθηνών - Πειραιώς (ΕΙΝΑΠ), ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ενώσεων Νοσοκομειακών Γιατρών Ελλάδας (ΟΕΝΓΕ) Δημήτρης Βαρνάβας, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΕΔΑ), το σύνολο σχεδόν του Τύπου, αλλά και επτά πανεπιστημιακοί εγκληματολόγοι, οι Γιώργος Αντωνόπουλος, Σοφία Βιδάλη, Στράτος Γεωργούλας, Όλγα Θέμελη, Νίκος Κουλούρης, Γρηγόρης Λάζος και Γιώργος Παπανικολάου.

Η «Αυγή» αποκάλυψε την Τρίτη 12 Μαρτίου ολόκληρο το αποτρόπαιο απόρρητο «σενάριο» του ΕΚΕΠΥ του υπουργείου Υγείας, μαζί με επίσης αποκαλυπτικό ρεπορτάζ για τα όσα παράνομα και απαράδεκτα κατά των 132 χρηστών ναρκωτικών συνέβησαν κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Θέτις» από αστυνομικούς, γιατρούς, νοσηλευτές, ψυχολόγους και διοικητικούς υγειονομικούς υπαλλήλους, ενώ το θέμα θα απασχολήσει την ερχόμενη εβδομάδα και τη Βουλή μετά από την σχετική επίκαιρη ερώτηση την οποία έχει καταθέσει ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Χρήστος Μαντάς προς τον υπουργό Δημόσιας Τάξης Νίκο Δένδια. Ερώτηση προς τον Νίκο Δένδια για το ίδιο θέμα έχουν καταθέσει και οι βουλευτές της Δημοκρατικής Αριστεράς Γιάννης Πανούσης και Μαρία Γιαννακάκη.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ

ΤΖΑΝΕΤΟΣ ΑΝΤΥΠΑΣ:

ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΡΚΩΤΟΣ:

Απαράδεκτες πρακτικές στιγματισμού και περιθωριοποίησης

Ποιοι έχουν σειρά τώρα;

Η πληροφόρηση που προήλθε από διάφορα δημοσιεύματα στη ΜΚΟ Praksis σχετικά με την έναρξη της επιχείρησης «Θέτις» στις 6/3/2013 το βράδυ, κατά την οποία κλιμάκια της αστυνομίας με τη συνεργασία του ΚΕΕΛΠΝΟ και του ΕΚΕΠΥ προέβησαν στις προσαγωγές χρηστών τοξικών ουσιών από τους δρόμους του κέντρου της Αθήνας στο Κέντρο Κράτησης της Αμυγδαλέζας με σκοπό την «απογραφή» τους, αποτέλεσε μια πολύ δυσάρεστη έκπληξη για μας. Η πρόσβαση όλων των μελών μιας κοινωνίας στις υπηρεσίες υγείας και στη θεραπεία αποτελεί ένα από τα θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα καταγεγραμμένα από δεκαετίες σε όλες τις χάρτες και τις συμβάσεις που υπογράφονται και άρα είναι αποδεκτές από τις χώρες μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην περίπτωση αυτή τέτοιου είδους ενέργειες όπως η επιχείρηση «Θέτις» αποτελούν εμπόδιο και όχι προαγωγό της

αναζήτησης θεραπείας από τους χρήστες τοξικών ουσιών, αφού στην ουσία οδηγεί σε αμφισβήτηση και έλλειψη εμπιστοσύνης στο σύστημα πρωταρχικά και στις υπηρεσίες υγείας κατ’ επέκταση. Επιπλέον οι άνθρωποι οι οποίοι απογράφονται ως χρήστες στιγματίζονται κοινωνικά τη στιγμή που η απογραφή τους αυτή δεν εξυπηρετεί κανέναν απολύτως στόχο προάσπισης της ασφάλειας του κοινού, παρά μόνο τους καταχωρεί σε μια πληθυσμιακή κατηγορία από την οποία είναι ήδη δύσκολο να ξεφύγουν, πόσο μάλλον αν είναι και επισήμως καταγεγραμμένοι ως μέλη αυτής. Στο πολύ πρόσφατο παρελθόν έχουν γίνει πολλές προτάσεις για βελτίωση των θεραπευτικών διαδικασιών, αλλά και για νέους τρόπους αντιμετώπισης του προβλήματος της εξάρτησης από ουσίες από φορείς που εξειδικεύονται στην απεξάρτηση (π.χ. ΟΚΑΝΑ) που δημιουργήθηκαν σύμφωνα με διεθνή επιστημονικά πρωτόκολλα και που συνοδεύονταν από τους αντίστοιχους οικονομικούς προϋπολογισμούς και που όμως είτε περικόπηκαν είτε δεν τέθηκαν ποτέ σε λει-

τα ναρκωτικά, δυστυχώς η πολιτεία πισωγυρίζει και αντιμετωπίζει, για μια ακόμα φορά, με αυταρχισμό και κατασταλτικό τρόπο τους χρήστες ναρκωτικών ταυτίζοντας την ποινική καταστολή με την κοινωνική πρόνοια. Εν τέλει, αντί να ασκείται ουσιαστική πολιτική (εν προκειμένω, μέσω της λήψης μέτρων πρόληψης, παρέμβασης, θεραπείας και επανένταξης), επιλέγεται η εύκολη και τιμωρητική πολιτική: αυτή που, προκειμένου να εξορκίσει το πρόβλημα, στιγματίζει και διαπομπεύει αυτούς που το φέρουν. Η πολιτική, όμως, αυτή αφενός διογκώνει το πρόβλημα, αφετέρου δε εθίζει σε επικίνδυνες και ολοκληρωτικές πρακτικές κοινωνικού στιγματισμού και εκτοπισμού ευάλωτων και ανίσχυρων κοινωνικά ομάδων.

Με μεγάλη μας έκπληξη πληροφορηθήκαμε από τον Τύπο τα σχετικά με την επιχείρηση «Θέτις» των ΕΛ.ΑΣ., ΕΚΕΠΥ και ΚΕΕΛΠΝΟ, για τη συγκέντρωση και καταγραφή των χρηστών από τις πιάτσες του κέντρου της Αθήνας. Κυριολεκτικά μείναμε εμβρόντητοι. Βέβαια, σαν πρώην χρήστες ουσιών, γνωρίζουμε πολύ καλά τις πρακτικές και τις μεθόδους της αστυνομίας και τον τρόπο που κατά καιρούς προβαίνει σε επιχειρήσεις σκούπα, όπου με κριτήριο την εμφάνιση και μόνο τσουβαλιάζονται άνθρωποι στις κλούβες. Αλλά οι πρόσφατες επιχειρήσεις είχαν και κάποιες επιπλέον πρωτοτυπίες την παρουσία γιατρών και υγειονομικών, την με το στανιό διενέργεια ιατρικών εξετάσεων και λήψη αίματος και «ιστορικού», το «κερασματάκι» σάντουιτς και νερού και τέτοια... Θέλουμε να δηλώσουμε την απόλυτη αντίθεσή μας σε τέτοιες πρακτικές, σε κάθε είδους εξαναγκασμό και καταναγκαστική συγκέντρωση και καταγραφή και ακόμα περισσότερο σε υποχρεωτικές ιατρικές εξετάσεις κάθε είδους. Γνωρίζουμε πως η επιχείρηση αυτή συνεχίστηκε και τις επόμενες μέρες στο κέντρο της Αθήνας και κάποιοι μας ανέφεραν πως όσο περίμεναν να εξακριβωθούν τα στοιχεία τους εξαναγκάστηκαν να κάνουν καθαριότητα στους χώρους του στρατοπέδου της Αμυγδαλέζας!!! Και βέβαια ελάχιστη προσοχή δόθηκε στο ότι οι προσαχθέντες αφήνονταν ελεύθεροι στο μέσο της νύχτας στην Αμυγδαλέζα, απ’ όπου οι περισσότεροι, μη έχοντας χρήματα, γύρισαν στην Αθήνα με τα πόδια... Καψώνια, καταναγκαστική εργασία, υποχρεωτικές ιατρικές και αιματολογικές εξετάσεις, «καταγραφή» και ιστορικό... Τι άλλο πρόκειται να δούμε; Δεν μπορούμε παρά να εκφράσουμε τον αποτροπιασμό μας για τέτοιες πρακτικές και ν’ αναρωτηθούμε αν ισχύουν ακόμη τα ανθρώπινα δικαιώματα σε τούτη τη χώρα... Στην αρχή ήταν οι αλλοδαποί, τώρα οι χρήστες ουσιών, μετά ποιοι έχουν σειρά;

* Ο Βαγγέλης Μάλλιος είναι διδάκτωρ Νομικής και μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου

* Ο Γιώργος Ζαρκωτός είναι μέλος της προσωρινής διοικούσας επιτροπής του Συλλόγου Θεραπευομένων του Οργανισμού Κατά των Ναρκωτικών (ΟΚΑΝΑ)

τουργία λόγω έλλειψης πόρων. Άρα λοιπόν δεν μπορεί κανείς να προβαίνει σε τέτοιου είδους ακραίες, το λιγότερο, ενέργειες όπως η επιχείριση «Θέτις», με σκοπό να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των ναρκωτικών στην πόλη της Αθήνας, χωρίς πρωτίστως να έχει μεριμνήσει για τη θεραπεία των ατόμων αυτών. Σε μια χώρα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, την οποία διέπουν οι νόμοι και το Σύνταγμα, είναι απαράδεκτες οι πρακτικές στιγματισμού και περιθωριοποίησης, οι οποίες οδηγούν την ίδια τη χώρα και την κοινωνία πολλά βήματα πίσω. Παράλληλα τέτοιου είδους πρακτικές αποτελούν τροχοπέδη σε όλες τις κοινωνικές μεταρρυθμίσεις που επιχειρούνται να γίνουν σε μια περίοδο πραγματικά δύσκολη για τη χώρα, τόσο οικονομικά, όσο και ηθικά και κοινωνικά, που απαιτεί όλες τις κοινωνικές ομάδες να λειτουργούν όσο το δυνατόν πιο ενωμένα και συντονισμένα, προκειμένου να υπάρξει διέξοδος τελικά στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως χώρα και ως πολίτες μεμονωμένα. * Ο Τζανέτος Αντύπας είναι ο πρόεδρος της μη κυβερνητικής οργάνωσης «Praksis»

ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΜΑΛΛΙΟΣ:

Ολοκληρωτικές πρακτικές Μετά τον «Ξένιο Δία» και τη διαπόμπευση οροθετικών εκδιδόμενων γυναικών, την προηγούμενη εβδομάδα ξεκίνησε μια νέα «ανθρωπιστική επιχείρηση» της αστυνομίας: η «επιχείρηση Θέτις». Στόχος της «η περισυλλογή τοξικοεξαρτημένων ατόμων που κινούνται στο κέντρο της πόλης και η μεταφορά τους στις εγκαταστάσεις της αστυνομίας στην Αμυγδαλέζα με σκοπό την καταγραφή τους». Παρά τις μεγαλόστομες εξαγγελίες, η συγκεκριμένη επιχείρηση θέτει σοβαρά προβλήματα τουλάχιστον τριών διαφορετικών τάξεων. Καταρχήν, σε επίπεδο ανθρωπίνων δικαιωμάτων: Οι πρακτικές υποχρεωτικής συγκέντρωσης ατόμων, ο εξαναγκασμός τους σε ιατρικές εξετάσεις, η άνευ συγκατάθεση, καταγραφή ευαίσθητων προσωπικών τους στοιχεί-

ων και η, παρά τη θέλησή τους, κράτησή τους σε ορισμένο χώρο παραβιάζουν κάθε έννοια ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εν συνεχεία, εύλογα ερωτήματα τίθενται σε επίπεδο θεσμικό: Ποιος, με ποιες διαδικασίες κρίνει ότι κάποιος συμπολίτης μας πρέπει να συλληφθεί και τεθεί υπό περιορισμό; Με ποιες νομικές εγγυήσεις και με ποιο ιατρικό πρωτόκολλο διεξάγεται η όλη επιχείρηση; Επίσης, εκτός από το πρόβλημα της αδιαφάνειας και της έλλειψης οργάνωσης, είναι προφανές ότι το εν λόγω σχέδιο δεν πρόκειται να έχει κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα στο πρόβλημα των ναρκωτικών. Και τούτο διότι δεν υπάρχει η παραμικρή φροντίδα για συνεργασία με τους κατεξοχήν αρμόδιους φορείς και η αναγκαία μέριμνα για το τι θα επακολουθήσει μετά τη «διαμονή» των εν λόγω προσώπων στην Αμυγδαλέζα. Θα επιστρέψουν στα ίδια στέκια; Σε αντίθεση με τη βασική φιλοσοφία του πρόσφατου νόμου για

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

19

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

Μόλις μια εβδομάδα μετά την επίσκεψη Σαμαρά στην Κωνσταντινούπολη και παρά το κλίμα από τις 20 διακρατικές συμφωνίες που υπογράφηκαν, η Τουρκία κατέθεσε ρηματική διακοίνωση στον ΟΗΕ με την οποία απαντά σε εκείνη που είχε καταθέσει η Αθήνα στις 20 Φεβρουαρίου για την ΑΟΖ. Με βάση τις συντεταγμένες της ΑΟΖ (αλλά και της υφαλοκρηπίδας) που κατέθεσε η Άγκυρα, «εξαφανίζεται» το Καστελόριζο και δημιουργείται ένα τεράστιο θαλάσσιο συνεχές, που εκτείνεται, χονδρικά, από τη Ρόδο ώς την Κύπρο. Ο κ. Σαμαράς, δέσμιος των εθνικιστικών απόψεων που κυριαρχούν στη Ν.Δ. και της σεναριολογίας σχετικά με τα αποθέματα υδρογονανθράκων στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, χειρίζεται αυθαίρετα το θέμα της ΑΟΖ. Μάλιστα, η ΑΟΖ έχει προσλάβει εμβληματικό χαρακτήρα στη ρητορική της Δεξιάς - φάνηκε άλλωστε και κατά την επίσκεψη του νέου Προέδρου της Κύπρου, Ν. Αναστασιάδη.

Η απάντηση του ΥΠΕΞ Το υπουργείο Εξωτερικών απάντησε στην Άγκυρα λέγοντας ότι «αμφισβητεί το δικαίωμα των ελληνικών νησιών σε υφαλοκρηπίδα και ΑΟΖ, κατά παράβαση του άρθρου 121 της Σύμβασης του Δικαίου της Θάλασσας. (...) Η ελληνική κυβέρνηση, σε συνέχεια και των πρόσφατων ενεργειών της, θα διασφαλίσει όλα τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας, όπως αυτά απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο». Η Άγκυρα, από την πλευρά της, φέρεται να επικαλείται περιπτώσεις διεθνούς νομολογίας όπως η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης στην υπόθεση της οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών Ρουμανίας και Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα (2008), την απόφαση στη διαμάχη Μιανμάρ - Μπανγκλαντές και στην οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών στον Κόλπο της Βεγγάλης (2012).

ΣΥΡΙΖΑ: «Διαλύεται η ειδυλλιακή εικόνα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις» Ο ΣΥΡΙΖΑ σχολιάζει πως «η τουρκική ενέρ-

Όταν ο κ. Σαμαράς παίζει τη «ζαριά» της ΑΟΖ... γεια διαλύει με τον πιο εκκωφαντικό τρόπο την ειδυλλιακή εικόνα για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις που προσπάθησε να δημιουργήσει η ‘ομάδα ψεύδους’ του κ. Σαμαρά και της τρικομματικής κυβέρνησης» και συνεχίζει υπογραμμίζοντας πως «το πιο σημαντικό όμως ερώτημα που θέτει με επιτακτικό τρόπο η απαράδεκτη τουρκική ενέργεια είναι: Υπάρχει μυστική διπλωματία σε σχέση με τα εθνικά συμφέροντα; Τι συζήτησε και τι συμφώνησε ο κ. Σαμαράς στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας Ελλάδας- Τουρκίας; O ελληνικός λαός που βλέπει την πατρίδα του να μετατρέπεται σε ‘αποικία χρέους’ έχει δικαίωμα να γνωρίζει».

Η έννοια της «ευρωπαϊκής ΑΟΖ» Ο όρος λαμβάνει αποκτά σημασία όταν χρησιμοποιείται από τον ίδιο τον πρωθυπουργό στη συνεδρίαση του προεδρείου του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος στη Βουλιαγμένη. Προς το παρόν όμως, οι αναφορές για «ευρωπαϊκή ΑΟΖ» είναι ασαφείς, καθώς κοινή ή συμμαχική ΑΟΖ δεν προβλέπεται από τη Σύμβαση του Δικαίου της Θάλασσας, και, δεύτερον, διότι δεν έχει αποσαφηνιστεί ποια είναι τα

χαρακτηριστικά της ελληνικής ρηματικής διακοίνωσης που εστάλη στον ΟΗΕ. Αυτά τα γνωρίζουν μόνο ο κ. Σαμαράς και το αρμόδιο υπουργείο, αφού η κυβέρνηση δεν έχει ενημερώσει καν την αξιωματική αντιπολίτευση. Έτσι παραμένει ασαφές το αν η «ευρωπαϊκή ΑΟΖ» σημαίνει ευρωπαϊκή εγγύηση του συγκεκριμένου κυριαρχικού δικαιώματος της Ελλάδας ή συνεπάγεται συνδιαχείριση ή παραχώρηση έναντι του χρέους. Πηγές τονίζουν ότι μελλοντικά θα μπορούσε να γίνει συζήτηση για «ευρωπαϊκή ΑΟΖ», όχι με την έννοια μιας πανευρωπαϊκής οριοθέτησης, αλλά ως έννοιας-»ομπρέλας» που θα ευνοεί τη συνεννόηση και την οικονομική συνεργασία. Η υιοθέτηση, την Πέμπτη, από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο της έκθεσης της ευρωβουλευτού Ν. Τζαβέλα «Ενεργειακός Χάρτης Πορείας για το 2050» βάζει για πρώτη φορά επί τάπητος από κοινοτική πλευρά το ζήτημα της ΑΟΖ, εκφράζει «ανησυχία» για «πιθανές προστριβές», άλλα διατηρεί όλες τις σχετικές αρμοδιότητες σε εθνικό πλαίσιο. Το «ενεργειακό ζήτημα» είναι κεντρικό για την Ελλάδα λόγω γεωγραφικής θέσης και συν-

δέεται με γεωπολιτικές παραμέτρους όπως το θέμα των αγωγών. Συνεπώς, όταν αντιμετωπίζεται ως μεμονωμένο κομμάτι των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η σημασία του περιορίζεται σε ένα πλαίσιο «προαιώνιας έχθρας». Εάν η επιλογή αυτή συνδυαστεί αποκλειστικά με τον ενεργειακό και πολιτικό άξονα που έστησε, με τη συμφωνία της Ν.Δ., ο Γ. Παπανδρέου με το Ισραήλ, η Ελλάδα εντάσσεται μονόπλευρα σε ένα νέο εύφλεκτο τοπίο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, λόγω του κινδύνου αποξένωσης της χώρας από έναν αραβικό κόσμο που εδώ και πάνω από 1,5 χρόνο βρίσκεται σε αναβρασμό.

Ο Αναστασιάδης πάει Ρωσία και Ισραήλ Η επιλογή της κυβέρνησης Σαμαρά έχει αντίκτυπο και στην κυπριακή ΑΟΖ, το οποίο καλείται τώρα να χειριστεί η επίσης δεξιά κυβέρνηση Αναστασιάδη. Η απόπειρα αμφισβήτησης απο το Κάιρο της συμφωνίας οριοθέτησης ΑΟΖ της Αιγύπτου με την Κυπριακή Δημοκρατία του 2003, με οικονομική αιτιολογία, αλλά θέτοντας και θέμα συμμετοχής της Άγκυρας σε νέα συμφωνία οριοθέτησης, μπορεί να απομακρύνθηκε (προσωρινά), ωστόσο φανερώνει το ευαίσθητο και το αλληλένδετο των προβλημάτων. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο νέος πρόεδρος της Κύπρου θα ξεκινήσει σειρά διεθνών επαφών που θα επανατοποθετούν το θέμα, με πρώτους σταθμούς τη Ρωσία και το Ισραήλ.

Και εξοπλισμοί εν όψει Αυτήν την περίπλοκη κατάσταση βλέπουν και οι έμποροι όπλων και τρίβουν τα χέρια τους. Ενδεικτική είναι η αμερικανογαλλική κόντρα για εξοπλιστικά, με τον Γάλλο πρόεδρο, κατά την πρόσφατη, ολιγόωρη επίσκεψή του στην Αθήνα, να «νοικιάζει» στην Ελλάδα φρεγάτες και αεροσκάφη ναυτικής συνεργασίας και με τους Αμερικανούς, από την άλλη, να κινούνται ακαριαία με αντιπροτάσεις για δικά τους «καλούδια»...

Αυτή την Τρίτη στην

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ του Μάικλ Αλμπερτ (Αμερικανός οικονομολόγος και συνεργάτης του Νόαμ Τσόμσκι)

«Η απάντηση στην κρίση είναι η συμμετοχική οικονομία»

56

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Το ακροδεξιό φίδι στον κόρφο της Ν.Δ.

ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΜΟΣΧΑ Γιατί κατεβαίνει και πάλι στη Μεσόγειο ο ρωσικός στόλος μετά 21 ολόκληρα χρόνια

ΑΡΘΡΑ

ΣΕΛΙΔΕΣ

Η αντισυστημική ψήφος στον ευρωπαϊκό Νότο της Μαριλένας Κοππά

AYTOKTONIEΣ:

άνθρωποι και αριθμοί

της Αλεξάνδρας Κορωναίου

20 Μειώνουμε ακόμη και το ψωμί Σε περαιτέρω υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου, που φτάνει ακόμα και στον υποσιτισμό οδηγεί η οικονομική ανέχεια τα νοικοκυριά, καθώς 2 στα 10 δυσκολεύονται τόσο που «κόβουν» όχι μόνο το κρέας και το ψάρι αλλά ακόμα και το ψωμί. Η καταναλωτική οργάνωση ΕΚΠΟΙΖΩ ανακοίνωσε τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας «Διατροφή και Οικονομική Κρίση», σύμφωνα με τα οποία πάνω από τα μισά (55,11%) νοικοκυριά έχουν υποστεί μείωση των εισοδημάτων τους. Παράλληλα, πάνω από 4 στους 10 ερωτηθέντες απάντησαν ότι το εισόδημά τους δεν επαρκεί για την κάλυψη των καθημερινών των αναγκών. Ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας ζει κάτω από τα όρια της φτώχειας ή απειλείται πλέον άμεσα από αυτή (31% το 2011 σύμφωνα με την ΤτΕ). Βασικό κριτήριο για την επιλογή τροφίμου αλλά και για την επιλογή του καθημερινού γεύματος είναι το κόστος. Τα τρόφιμα που έχουν περιοριστεί λόγω κόστους είναι το κρέας (63,7%), τα ψάρια (60,5%), τα γλυκά (51,2%) και το αλκοόλ (48,8%). Την ίδια ώρα, τα τρόφιμα που πλέον επιλέγονται για συχνότερη κατανάλωση προκειμένου να μειωθεί το κόστος διατροφής είναι το ρύζι οι πατάτες και τα όσπρια (70,8%), το ψωμί (50,2%) και τα λαχανικά (46,9%). Αποκαλυπτικά είναι τα στοιχεία έρευνας που εκπονήθηκε από τη Marc για λογαριασμό της Ομοσπονδίας Αρτοποιών Ελλάδος, για την αγορά ψωμιού, καθώς τουλάχιστον 230.000 νοικοκυριά έχουν μειώσει ακόμα και την κατανάλωση ψωμιού για οικονομικούς λόγους. Σημειώνεται ότι πρόκειται για ποσοστό 22,9% των ερωτηθέντων καταναλωτών, που είναι το διπλάσιο σε σχέση με το αντίστοιχο προ διετίας (10,9%). Το 26,21% δήλωσε ότι αγοράζει λιγότερο ψωμί και κυρίως οι μη εργαζόμενοι (29,6%). Μόνο το 39,7% αγοράζει ψωμί καθημερινά, το 25% μέρα παρά μέρα και το 24,4% μία με δύο φορές την εβδομάδα. Τη μικρότερη καθημερινή κατανάλωση παρουσιάζει η Αθήνα (31,8%). Η τάση αυτή επιβεβαιώνεται και από την κατάσταση στον κλάδο, καθώς 9 στους 10 αρτοποιούς αναφέρουν πτώση του τζίρου τους σε σχέση Α.Ζ. με έναν χρόνο πριν, με μέσο όρο μείωσης στο 36,73%.

Θουκυδίδη Ιστορία Η Κίνηση Κατοίκων της 6ης Δημοτικής Κοινότητας της Αθήνας, σας προσκαλεί στο «Τριανόν» (Κοδριγκτώνος 21 και Πατησίων - στάση Αγγελοπούλου, σταθμός Βικτώρια) την Παρασκευή 22 Μαρτίου, στις 7 μ.μ., στη θεατρική παράσταση: Θουκυδίδη Ιστορία με τη Θεατρική Ομάδα 5ου Λυκείου Νίκαιας. Προλογίζουν: Τασούλα Βερβενιώτη (ιστορικός), Στέλιος Ελληνιάδης (δημοσιογράφος). Από τη συνολική δουλειά της ομάδας αποδεικνύεται ότι όταν τα παιδιά διδάσκονται Ιστορία, μας «διδάσκουν’’ Πολιτισμό και τότε δεν περνά καμία φασιστική βαρβαρότητα. Αξίζει να παρακολουθήσετε αυτή την ξεχωριστή παράσταση, όπου οι μαθητές του Λυκείου δεν παίζουν μόνο, αλλά από την Ιστορία του Θουκυδίδη γράφουν σενάριο και σκηνοθετούν. Η είσοδος στην παράσταση είναι ελεύθερη.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΡΘΡΑ ΚΩΣΤΑΣ ΚΟΥΡΚΟΥΤΗΣ:

Για όσα εκείνος έκανε πολύ νωρίς... Ας παλέψουμε να μην είναι πια πολύ αργά Πριν μερικά χρόνια, μια φίλη βρέθηκε στην Αργεντινή και όταν σε μια παρέα την ρώτησαν από ποιο μέρος της Ελλάδας κατάγεται και τους απάντησε από τη Θήβα, όλοι οι Αργεντίνοι αντιμετώπισαν με δέος αυτήν την απόγονο του Οιδίποδα. Ο Κώστας Κουρκούτης ήταν παιδί αυτού του καταλυτικού μύθου, που κατάκλυζε με υπερηφάνεια, πάθος και εντέλει τραγικότητα την προσωπική και πολιτική του στάση. Και ήταν επί σαράντα τουλάχιστον χρόνια απόλυτα ταυτισμένος με τη ζωή και τη μοίρα της πόλης του. Το αυτοδιοικητικό έργο στο οποίο κυριολεκτικά αφιέρωσε τη ζωή του δεν υπήρξε ποτέ μέσον για οποιαδήποτε παράλληλη, φανερή η κρυφή επιδίωξη. Δήμαρχος από το 1974, σε ηλικία τριάντα ετών, και για τέσσερις συνεχείς τετραετίες, παρήγαγε ένα τεράστιο και καινοτόμο έργο, παρεμβαίνοντας στην εξέλιξη της πόλης από την πιο γενική σφαίρα της χωροταξικής της τοποθέτησης και του ρόλου της μέσα σε ένα ευρύτερο αναπτυξιακό σχέδιο για την περιοχή μέχρι τη διαμόρφωση μιας μικρής πλατείας σε μια απομακρυσμένη γειτονιά. Θωράκισε τη Θήβα με ένα οραματικό πολεοδομικό σχέδιο που εκπονήθηκε ήδη από το 1976 από τον Γρηγόρη Διαμαντόπουλο (στενό και διαρκή συνεργάτη και φίλο), το οποίο παρέμεινε επίκαιρο και λειτουργικό ακόμη και μέχρι σήμερα. Σχέδιο που έθεσε κανόνες προστασίας του ιστορικού κέντρου με περιορισμούς στη δόμηση και τα ύψη, ενδυνάμωσε την ανάπτυξη και τη συνοχή των περιφερειακών γειτονιών με τη θεσμοθέτηση των κέντρων γειτονιάς, προστάτευσε το περιαστικό πράσινο και την αγροτική γη με περιορισμούς στις άναρχες επεκτάσεις. Αν και είχε στα χέρια του ένα επαρκέστατο εργαλείο, ο Κουρκούτης αναζητούσε συνεχώς τρόπους καταγραφής και επανεκτίμησης των αποτελεσμάτων και των συνεπειών αυτού του πλαισίου. Είχε την ανάγκη της αναθεώρησης και του εμπλουτισμού με νέους προβληματισμούς, που στην πρώτη εκπόνηση δεν είχαν περιληφθεί. Στα τέλη της δεκαετίας ‘90 και από τη θέση του δημοτικού συμβούλου έθεσε θέματα για μια ακόμη φορά καινούργια για τα ελληνικά δεδομένα, την ενσωμάτωση αξιών όπως το φυσικό ανάγλυφο των ρεμάτων της πόλης, και προκάλεσε την εκπόνηση μιας σειράς μελετών αστικών αναπλάσεων. Παρά την εμμονική του προσκόληση στην πόλη της Θήβας, ο Κουρκούτης και ταξίδευε και ενημερωνόταν

για όλες τις σύγχρονές του πρακτικές επέμβασης στον χώρο. Παρά την τεράστια ευχέρεια του να προσλαμβάνει βιωματικά και να προσεγγίζει άμεσα τα προβλήματα, εκτιμούσε την επιστημονική διερεύνηση. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘80, σε μια εποχή, είναι αλήθεια, που οι αυτοδιοικητικές πρακτικές ενδυναμώθηκαν, ενώ παράλληλα οι πρώτες δυνατότητες ευρωπαϊκής χρηματοδότησης προγραμμάτων έκαναν την εμφάνιση τους, στη Θήβα η δημοτική αρχή αποφασίζει να τοποθετηθεί κριτικά απέναντι στο προτεινόμενο από την τότε κραταιά ΔΕΠΟΣ «Σχέδιο ανάπλασης του παλιού προσφυγικού συνοικισμού», που προέβλεπε γκρέμισμα του συνοικισμού και ανέγερση πολυκατοικιών με ένα σύστημα αντιπαροχής και αύξηση του συντελεστή δόμησης. Έτσι ξεκίνησε η εξάχρονη ζωή μέσα στον συνοικισμό μιας πολυπρόσωπης μελετητικής ομάδας με επικεφαλής την Άννη Βρυχέα, που εκπόνησε μια «Εναλλακτική πρόταση για την ανάπλαση του προσφυγικού συνοικισμού» με την συμμετοχή των κατοίκων. Πρόκειται για το πρώτο και ίσως το μεγαλύτερο μέχρι σήμερα εγχείρημα συμμετοχικού σχεδιασμού στην Ελλάδα, μια εξαιρετική εμπειρία ανοιχτή στην κριτική αποτίμηση. Στο εισαγωγικό σημείωμα ο δήμαρχος αναφέρει: «Η εφαρμογή της αρχής της συμμετοχής πιστεύουμε ότι είναι ο αποφασιστικός παράγοντας ώστε με την ανάπλαση να διατηρηθούν όλα εκείνα τα θετικά χαρακτηριστικά που διαθέτει ο συνοικισμός, χαμηλό ύψος οικοδομών, γειτονιές, κοινωνικοποιημένους κοινόχρηστους και ιδιωτι-

Σε μια εποχή που η πολεοδομική θωράκιση του χώρου καταλύεται στο όνομα του fast track, το αυτοδιοικητικό παράδειγμα της δημαρχίας Κουρκούτη αξίζει να μελετηθεί σε βάθος

κούς χώρους, στοιχεία ιστορικής μνήμης». Το εγχείρημα εκείνο δεν θα είχε υπάρξει ποτέ αν ο Κώστας Κουρκούτης, η Άννη Βρυχέα και μερικοί ακόμα δεν είχαμε πιστέψει ότι η επιθυμία ελέγχου και ο φόβος του απρόβλεπτου έπρεπε να παραμεριστούν στο όνομα της συμμετοχής , και της συναπόφασης του καθενός και της καθεμιάς από τους κατοίκους. Θα χρειαζόταν πολύς χώρος και τελικά ίσως δεν θα ήταν και αυτός αρκετός για να αναφέρω το πλήρες έργο της δημαρχίας Κουρκούτη για την πόλη της Θήβας. Προστασία μνημείων, πλατείες που σχεδιάστηκαν με μια άλλη αντίληψη για τη χρήση του δημόσιου χώρου, διοικητική αναδιάρθρωση του Δήμου, ενδυνάμωση των πολιτιστικών δράσεων με τη δημιουργία και αυτόνομου πολιτιστικού οργανισμού. Αρχιτεκτονικοί διαγωνισμοί για σημαντικά έργα της πόλης. Η καινοτομία που ποτέ δεν ήταν επιδεικτική, αλλά πάντα στόχευε στην ανάδειξη βαθύτερων ποιοτικών χαρακτηριστικών και σχέσεων σε κάθε δράση, έδωσε στιγμές όπως η παράσταση Επτά επί Θήβας του Γιάννη Τσαρούχη πάνω στους ανοιχτούς λόφους της Θήβας, το καλοκαίρι του 1982. Σε μια εποχή που η αυτοδιοίκηση διαλύεται συνειδητά, σε μια εποχή που η χωροταξική και πολεοδομική θωράκιση του χώρου καταλύεται στο όνομα του fast track, το αυτοδιοικητικό παράδειγμα της δημαρχίας Κουρκούτη αξίζει να μελετηθεί γιατί θα μας παρέχει ιδέες και ανανεωμένα επιχειρήματα. Όπως αξίζει να αφουγκραστούμε και τα πολιτικά μηνύματα που έρχονται μέσα από τη διαδρομή του. Πίστευε στην ενότητα της Αριστεράς στη δράση και την υλοποίησε συσπειρώνοντας στην αυτοδιοικητική του πορεία όλο το εύρος των αριστερών δυνάμεων. Εντάχθηκε στον ενιαίο Συνασπισμό και στη συνέχεια στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ποτέ δεν στοιχήθηκε πίσω από ομαδοποιήσεις και γραφειοκρατικές πειθαρχίες. Η τελευταία του πολιτική πράξη, η συμμετοχή του στις περιφερειακές εκλογές με το Αυτοδιοικητικό Κίνημα Στερεάς Ελλάδας, το αποδεικνύει. Όλα αυτά μαζί και τα σχεδόν τριάντα χρόνια συνεργασίας και φιλίας κάνουν το κλείσιμο αυτού του κειμένου δύσκολο και τον αποχαιρετισμό ακόμα δυσκολότερο... ΤΟΝΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

Ο δύσκολος δρόμος του Φραγκίσκου

21

ΚΟΣΜΟΣ

της εβδομάδας

ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΤΣΕΡΕΖΟΛΕ

Ήταν έξι παρά δέκα το απόγευμα της 19ης Απριλίου του 2005, όταν τα μάτια των πιστών καθολικών που βρίσκονταν στην πλατεία του Αγίου Πέτρου καρφώνονταν στον καπνό που ανέβαινε πάνω από την Καπέλα Σιστίνα: ήταν -σχεδόν- λευκός! Το Κογκλάβιο είχε καταλήξει στον διάδοχο του Πάπα Ιωάννη Παύλου. Ωστόσο ο καπνός είχε κάπως ακαθόριστο χρώμα. Το θέμα τίθεται κάθε φορά στον υπεύθυνο του Παπικού Οίκου. Προκειμένου ο καπνός να είναι μαύρος (σημάδι ότι δεν υπήρξε συμφωνία), παλιά προσέθεταν υγρό άχυρο στα ψηφοδέλτια των 115 καρδιναλίων που ρίχνονταν στην παραδοσιακή σόμπα από χυτοσίδηρο. Το 2005, για να επιβεβαιωθεί ότι ο καπνός που βγήκε ήταν όντως λευκός, αποφασίστηκε να κτυπήσουν παράλληλα και οι καμπάνες του Αγίου Πέτρου. Ωστόσο αυτές καθυστέρησαν, γιατί η σόμπα παρουσίασε ένα πρόβλημα, που προκάλεσε εκνευρισμό στους καρδιναλίους, με αποτέλεσμα να ειδοποιήσουν εγκαίρως τον υπεύθυνο για την καμπανοκρουσία, η οποία έλαβε τελικά χώρα δέκα λεπτά αργότερα, επιβεβαιώνοντας την εκλογή του Γερμανού καρδιναλίου, υπεύθυνου μέχρι τότε για θέματα δόγματος, Γιόζεφ Ράτζινγκερ, του επονομαζόμενου και «ροτβάιλερ του Θεού». Ο Ράτζινγκερ, διαψεύδοντας εκείνους που πίστευαν ότι σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και σεβασμού θα υιοθετούσε το όνομα Ιωάννης Παύλος ο Γ’, επέλεξε το Βενέδικτος, τοποθετούμενος έτσι στη συνέχεια του Πάπα Βενέδικτου του 15ου, τον Πάπα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο εν λόγω Πάπας δεν είχε καταγγείλει τις αγριότητες των δύο πλευρών και υποστήριζε ότι αιτία του πολέμου ήταν η «κοσμική και ελευθεριάζουσα κοινωνία που προήλθε από την Επανάσταση στη Γαλλία και από το Risorgimento στην Ιταλία»... Όμως οι πιστοί που είχαν μαζευτεί δεν έδωσαν ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός. Εν πάση περιπτώσει, οι ειδικοί περί του Βατικανού θεώρησαν, από την πρώτη στιγμή, ότι λόγω της ηλικίας του -ήταν 78 ετών- η θητεία του θα είχε μεταβατικό χαρακτήρα. Και συντηρητικό, όπως είχε φανεί με σαφήνεια από τις μέχρι τότε τοποθετήσεις του. Επαληθεύθηκαν και στα δύο - άλλωστε φάνηκε και από την ατυχή του φράση για το Ισλάμ και τη βία, τον Σεπτέμβριο του 2006... Ο Φραγκίσκος Α’, ο διάδοχος του εν ζωή Βενέδικτου, θα έχει να αντιμετωπίσει σωρεία συσσωρευμένων προβλημάτων. Η Καθολική Εκκλησία κλυδωνίζεται από υποθέσεις παιδοφιλίας, αλλά και οικονομικής κακοδιαχείρισης. Την ίδια στιγμή, καλείται να δράσει σε ένα περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από ραγδαία αποχριστιανοποίηση, καθώς και αλλαγή του κέντρου βάρους της θρησκείας, που παύει να είναι ευρωπαϊκό. Συγκεκριμένα, οι πιστοί στον Βορρά εγκαταλείπουν μαζικά τις εκκλησίες, ενώ αναπτύσσεται μια νέα δυναμική στο νότιο ημισφαίριο, όπου πλέον κατοικεί το 80% των καθολικών. Ωστόσο, και σε αυτές τις χώρες, ο καθολικισμός υφίσταται σκληρό ανταγωνισμό τόσο από το Ισλάμ όσο και από τους ευαγγελιστές και τους προτεστάντες. Βαρύ το πρόγραμμα του διαδόχου του Βενέδικτου, που σίγουρα δεν θα έχει χρόνο να ασχοληθεί με τις αποχρώσεις του καπνού της Καπέλα Σιστίνα...

ΧΟΡΧΕ ΜΠΕΡΓΚΟΛΙΟ

Ένας «αντισυμβατικός» με γκρίζο παρελθόν ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ

Πρακτικός και αντισυμβατικός. Έτσι τον αποτυπώνουν οι πρώτες περιγραφές, αν και πολύ επιφανειακές και υπέρ το δέον κολακευτικές. «Ένας διανοούμενος Ιησουίτης που μετακινείται με λεωφορείο και τον διακρίνει μια πολύ πρακτική προσέγγιση σε ζητήματα φτώχειας», έγραψε, για την ακρίβεια, η Guardian. Για την ώρα πάντως, οι πρώτες πληροφορίες του βιογραφικού του, αλλά και τα πρώτα δείγματα γραφής της παπικής εξουσίας του, φαίνεται να τονίζουν αυτή την ιδιαίτερη και «αντισυμβατική» πλευρά του χαρακτήρα του. Αρνήθηκε π.χ. να πάρει την παπική «Μερτσέντες» για να επιστρέψει στην κατοικία του μετά την ομιλία του στο πλήθος στην πλατεία του Αγίου Πέτρου, τη νύχτα της εκλογής. Του άρεσε να χορεύει μαζί με την αρραβωνιαστικιά του (!) πριν χειροτονηθεί ιερέας, όπως είχε αποκαλύψει ο ίδιος. Είχε δουλέψει στα νιάτα του ως... «σεκιουριτάς» για να μπορέσει να καλύψει τα έξοδα των σπουδών του! Όταν ήταν 21 ετών εξάλλου, είχε υποβληθεί σε επέμβαση αφαίρεσης μεγάλου μέρους του δεξιού του πνεύμονα λόγω σοβαρής πνευμονίας. Αυτά, σ’ ό,τι αφορά την «ανώδυνη» πλευρά των πραγμάτων... Ένας ακόμη «νεωτερισμός» του νέου Πάπα με επικοινωνιακές προεκτάσεις είναι και το εκκλησιαστικό όνομα που επέλεξε για να περάσει η παπική θητεία του στην εκκλησιαστική ιστορία. Είναι ο πρώτος ποντίφικας που θα ονομάζεται «Φραγκίσκος» και ως εκ τούτου το παπικό όνομα δεν θα συνοδεύεται από λατινικό αριθμητικό προσδιορισμό. Πολύ απλά, θα είναι «σκέτο» Φραγκίσκος... Ο κατά κόσμο καρδινάλιος Χόρχε Μπεργκόλιο θέλησε μ΄ αυτό τον τρόπο να τιμήσει το εκκλησιαστικό «είδωλό» του, τον Άγιο Φραγκίσκο Χαβιέρ, Βάσκο ιεραπόστολο από την Παμπλόνα, συνιδρυτή το 1534

της Αδελφότητας του Ιησού, δηλαδή του γνωστού Τάγματος των Ιησουιτών. Ωστόσο το όνομα Φραγκίσκος δεν παύει να παραπέμπει στον πιο αγαπημένο άγιο των καθολικών, τον Άγιο Φραγκίσκο της Ασίζης, τον προστάτη της Φύσης και των φτωχών. Μπορεί ο Φραγκίσκος να είναι ο πρώτος Ιησουίτης Πάπας και ο πρώτος που προέρχεται από χώρα της Λατινικής Αμερικής, κατά τα άλλα όμως είναι ένας τυπικός, συντηρητικός κληρικός της Καθολικής Εκκλησίας. Τάσσεται προφανώς κατά του γάμου μεταξύ ατόμων του ίδιου φύλου και κατά των αμβλώσεων, αλλά αυτό δεν προκαλεί ιδιαίτερη έκπληξη για τον ηγέτη μιας κοινωνικά συντηρητικής εκκλησίας. Ωστόσο, ως καρδινάλιος, είχε συγκρουστεί σφοδρά με την κυβέρνηση της Αργεντινής της προέδρου Κριστίνα Φερντάντεζ ντε Κίρχνερ πάνω στο θέμα της νομιμοποίησης του γάμου ομοφυλοφίλων, αλλά και της δωρεάν διάθεσης προφυλακτικών. Όσον αφορά το γεγονός ότι προέρχεται από χώρα της Λατινικής Αμερικής, προβάλλει κι εδώ κάποιος παράπλευρος συμβολισμός, αλλά, όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει το CNN, δεν είναι η πρώτη φορά που ηγείται της Δυτικής Εκκλησίας Ποντίφηκας με μη ευρωπαϊκή καταγωγή. Για παράδειγμα, ο Πάπας Γρηγόριος Γ’ (από το 731 ώς το 741 μ. Χ.) καταγόταν από τη Συρία, ενώ και ο Θεόδωρος Α’, Πάπας από το 642 ώς το 649 μ. Χ. καταγόταν από την Ιερουσαλήμ.

Σκιές και γκρίζο παρελθόν Παρά τους εορτασμούς και την πανηγυρική ατμόσφαιρα έξω από τον καθεδρικό ναό του Μπουένος Άιρες, η είδηση της εκλογής του πρώτου Λατινοαμερικανού Πάπα στην ιστορία του Καθολικισμού, επισκιάστηκε από την περιρρέουσα αμφιβολία για τον ρόλο της εκκλη-

σίας αλλά και του ίδιου του Φραγκίσκου την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας στην Αργεντινή. Η Καθολική Εκκλησία και ο ίδιος ο καρδινάλιος Χόρχε Μπεργκόλιο έχουν επανειλημμένα κατηγορηθεί για συνένοχη σιωπή στη διάρκεια του λεγόμενου «βρόμικου πολέμου» της χούντας κατά των πολιτικών αντιπάλων της και των αγωνιστών της δημοκρατίας, με απαγωγές, εξαφανίσεις και δολοφονίες. Τα αποδεικτικά στοιχεία είναι βέβαια ελλιπή και αμφισβητούνται. Τα σχετικά έγγραφα έχουν καταστραφεί και πολλά από τα θύματα ή τους δράστες εκείνης της περιόδου έχουν στο μεταξύ πεθάνει. Η στάση της εκκλησίας στη διάρκεια της χούντας είχε τόσο έντονα στιγματιστεί, που το 2000 η Καθολική Εκκλησία της Αργεντινής ζήτησε δημόσια συγγνώμη για την «αποτυχία» της να πάρει θέση ενάντια στους στρατηγούς. «Θέλουμε να εξομολογηθούμε ενώπιον του Θεού για ό,τι άσχημο έχουμε διαπράξει», είχε απολογηθεί τότε η Επισκοπική Σύνοδος της Αργεντινής. Ο μέχρι προχθές καρδινάλιος Μπεργκόλιο είχε αρνηθεί δύο φορές να καταθέσει ως μάρτυρας σε δική θυμάτων της χούντας σχετικά με τον ρόλο του ως επικεφαλής του Τάγματος των Ιησουιτών κατά τη δικτατορία. Όταν τελικά εμφανίστηκε ενώπιον των δικαστών το 2010, οι δικηγόροι των θυμάτων τον κατηγόρησαν για αοριστολογίες και υπεκφυγές. Η κύρια κατηγορία κατά του Μπεργκόλιο αφορά την παθητική στάση του στην απαγωγή δύο Ιησουιτών ιερέων, του Ορλάντο Γιόριο και του Φρανσίσκο Γιάλικς, από αξιωματικούς του Ναυτικού, τον Μάιο του 1976. Οι δύο ιερείς μπήκαν στο μάτι της χούντας γιατί συνέχιζαν το ιεραποστολικό έργο τους στις φτωχογειτονιές του Μπουένος Άιρες, μια ιδιαίτερα ριψοκίνδυνη και «ύποπτη» δραστηριότητα εκείνη την περίοδο...

Η ΗΑΥΓΗ ΑΥΓΗ•• ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΡΙΤΗ 16 17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ2012 2013

22

ΚΟΣΜΟΣ ΓΕΡΜΑΝΙΑ

Ο νέος εχθρός της Μέρκελ έρχεται απ’ τα δεξιά ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΜΠΑΛΗ

Η Γερμανία έχει μπει πια για τα καλά σε ρυθμούς προεκλογικού αγώνα, τα κόμματα προετοιμάζουν τα προγραμματικά συνέδριά τους -οι μικροί Φιλελεύθεροι το έκαναν ήδη-, τα κομματικά στελέχη τρέχουν από το ένα τηλεοπτικό πλατό στο άλλο για να λιβανίσουν τον ή την επικεφαλής τους, στις εφημερίδες χύνονται τόνοι μελάνης για να αναλυθούν τα προεκλογικά θέματα, να σχολιαστεί η πολιτική κουζίνα, να μελετηθούν οι δημοσκοπήσεις. Κι όλα αυτά παρά το γεγονός ότι οι εκλογές θα γίνουν σε έξι μήνες και κάτι. Ίσως επειδή η Γερμανία έχει συνηθίσει να ζει σχεδόν πάντα σε προεκλογικούς ρυθμούς με τις 16 τοπικές βουλευτικές αναμετρήσεις που έχει πέραν της ομοσπονδιακής. Αν συγκρίνει κανείς τα θέματα που κυριαρχούν αυτή τη στιγμή στον προεκλογικό αγώνα -μέχρι τον Σεπτέμβριο πολλά μπορεί να αλλάξουνθα πιστέψει ότι η Γερμανία είναι σε άλλη ήπειρο, πολύ μακριά από τη Γαλλία κι ακόμη μακρύτερα από την Ιταλία, την Ελλάδα, την Ισπανία ή την Πορτογαλία. Το κυρίαρχο θέμα που διχάζει είναι η οικογενειακή πολιτική. Οι κυβερνώντες Χριστιανοδημοκράτες της Μέρκελ μαζί με τους εταίρους της από τη Βαυαρία επιμένουν να δίνεται επίδομα φροντίδας στις μητέρες που κάθονται για τρία χρόνια να μεγαλώνουν τα παιδιά τους στο σπίτι, το σύνολο της αντιπολίτευσης θεωρεί ότι το επίδομα αυτό είναι παγίδα για να κρατά τη γυναίκα εκτός αγοράς εργασίας και ζητά να δοθούν αυτά τα χρήματα στην επέκταση των παιδικών σταθμών. Θεωρητικά μέχρι το φθινόπωρο θα πρέπει κάθε παιδί να έχει θέση σε βρεφονηπιακό και παιδικό σταθμό δεν είναι υπόσχεση, αλλά δέσμευση που νομοθετήθηκε-, πλην όμως οι χρεωκοπημένοι δήμοι δεν μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους, ενώ ψάχνουν με το κιάλι το εξειδικευμένο προσωπικό που χρειά-

ζεται, καθώς δίνουν μισθούς πείνας. Τα άλλα δύο κυρίαρχα θέματα δεν διχάζουν επί της αρχής, αλλά στις λεπτομέρειες, στις οποίες ως γνωστόν κρύβεται ο διάολος. Το ένα είναι η θεσμοθέτηση κατώτατου μισθού εκεί που δεν προβλέπεται από τις κλαδικές συμβάσεις. Η Μέρκελ έχει υιοθετήσει από καιρό το πάγιο αίτημα της Αριστεράς, των Πράσινων και των Σοσιαλδημοκρατών, αλλά διαφωνούν στο ύψος. Το δεύτερο είναι ποιος θα πληρώσει το κόστος της «ενεργειακής αλλαγής», καθώς είναι πλέον ειλημμένη απόφαση, από όλα τα κόμματα, να κλείσει και το τελευταίο πυρηνικό εργοστάσιο μέχρι το 2022. Ζει πράγματι η Γερμανία σε άλλη ήπειρο και σε άλλη συγκυρία; Επιφανειακά ναι. Η ανεργία είναι η μικρότερη της τελευταίας εικοσαετίας, το κοινωνικό κράτος, όσο κι αν έχει συρρικνωθεί δεν συγκρίνεται με τίποτε με το ισπανικό ή το ελληνικό, η ψαλίδα φτωχών - πλουσίων έχει μεν ανοίξει δραματικά, αλλά χωρίς τις εικόνες της απόγνωσης που βλέπει κανείς στην υπόλοιπη Ευρώπη.

Η εξαρτημένη Γερμανία και η «συνετή» Μέρκελ Θεωρητικά, λοιπόν, η Μέρκελ θα κάνει περίπατο σ’ αυτές τις εκλογές

Το νεότευκτο δεξιό κόμμα των ευρωσκεπτικιστών «Εναλλακτική για την Γερμανία» ανησυχεί την Α. Μέρκελ, καθώς όσες ψήφους κι αν αποσπάσει αυτές θα αφαιρεθούν από το κόμμα της καγκελαρίου

και η μόνη αγωνία της θα είναι εάν θα πάρουν το απαραίτητο 5% οι Φιλελεύθεροι για να έχει έναν εταίρο του απόλυτου χεριού της για να κυβερνήσει άλλα τέσσερα χρόνια. Θεωρητικά. Διότι η Γερμανία μπορεί να πιστεύει ότι ζει σε άλλη ήπειρο, αλλά εξαρτάται απόλυτα από τη γηραιά ήπειρο, όσο κι αν κάποιοι πιστεύουν ότι μπορεί να ισοφαρίσει τις ευρωπαϊκές απώλειες, εξάγοντας μερικές χιλιάδες αυτοκίνητα στην Κίνα περισσότερο και κάνοντας ενεργειακές μπίζνες με τη Ρωσία. Οπότε κάθε ανατάραξη στην Ευρώπη, ειδικά σε χώρες μεγάλες, όπως η Ιταλία ή ακόμη χειρότερα η Γαλλία, μπορεί να αλλάξουν ριζικά την ατζέντα του προεκλογικού αγώνα. Για την ώρα η Μέρκελ έχει πείσει τους Γερμανούς ότι διαχειρίζεται στην κρίση «συνετά». Αλλά δεν τους έχει εξηγήσει τι είναι αυτή η κρίση. Κάτι σαν τη μαμά που πείθει το παιδί της ότι θα το προστατέψει από το σκοτάδι, χωρίς να του περιγράφει ποιοι κίνδυνοι κρύβονται στο σκοτάδι. Κι αν οι κίνδυνοι απειλούν άλλους τους υπερχρεωμένους Νότιους, που πρέπει να βάλουν σε τάξη το νοικοκυριό τους, όπως ακριβώς συμβουλεύει η αυστηρή μαμά Μέρκελ, πάει

καλά. Ο μέσος Γερμανός μπορεί και να συγκινείται από την απόγνωση των νέων στον Νότο, αλλά δεν αισθάνεται ότι αυτή τον απειλεί. Αντίθετα, νιώθει πολύ πιο απειλούμενος όταν του λένε ότι πρέπει να μοιραστεί τα χρέη των άλλων -όπως λένε οι Σοσιαλδημοκράτες-, ότι πρέπει να φανεί επί της ουσίας αλληλέγγυος-, όπως λέει η Αριστερά. Μέχρι τώρα η Μέρκελ είναι στα μάτια του μέσου Γερμανού αυτή που εγγυάται ότι δεν θα αναγκαστεί να πληρώσει πολλά. Όσο κι αν προσπάθησε η αντιπολίτευση από τα αριστερά να διαλύσει αυτή την ψευδή εντύπωση -λέγοντας το πολύ απλό, ότι με την πολιτική της λιτότητας που επιβάλλουμε στους άλλους, τους εξωθούμε σε μια πραγματική χρεωκοπία, άρα ανίκανους να μας επιστρέψουν κάποτε τα δανεικά- δεν τα κατάφερε.

Αμφισβήτηση του ευρώ απ’ τα δεξιά Τώρα, όμως, ξεκινάει μια προσπάθεια διάψευσης από τα δεξιά, από ένα νέο κόμμα, που θέλει να πάρει μέρος στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, με βασικό του σύνθημα «να φύγει το ευρώ». Το κόμμα αυτό, ονόματι «Εναλλακτική για τη Γερμανία», το στή-

Ο Χανς Όλαφ Χένκελ, κάποτε πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων, χρόνια ξεσπαθώνει τώρα ενάντια στο ευρώ και ζητά τη διάλυση της Ευρωζώνης

νουν ευρωσκεπτικιστές οικονομολόγοι και καθηγητές. Άνθρωποι γκρι με γκρι, γνωστοί μόνο στους δημοσιογράφους του οικονομικού Τύπου, με μια ακτινοβολία που μπροστά τους ο γκρι προφεσόρε Μόντι της Ιταλίας είναι τουλάχιστον τόσο χαρισματικός όσο ο Ομπάμα. Το μόνο γνωστό πρόσωπο σε κάποιους από τους κοινούς θνητούς είναι ο γηραιός Χανς Όλαφ Χένκελ, κάποτε πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχάνων, ο οποίος χρόνια τώρα ξεσπαθώνει ενάντια στο ευρώ και ζητά τη διάλυση της Ευρωζώνης. Ωστόσο, η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» δεν δημιουργείται σε κενό αέρος. Οι Γερμανοί, αν και ακούν καθημερινά από την πολιτική και την οικονομική ελίτ ότι επωφελήθηκαν τα μέγιστα από το κοινό νόμισμα, ποτέ δεν το αγάπησαν. Συμφιλιώθηκαν γρήγορα μαζί του, επειδή αντικατέστησαν στην τσέπη τους το σταθερό μάρκο από το σταθερό ευρώ. Αλλά τώρα με την κρίση ο ένας στους τρεις ευχαρίστως θα επέστρεφε το ταχύτερο στο μάρκο, ενώ ο ένας στους δύο πιστεύει ότι καλά θα ήταν να μην είχε προχωρήσει η νομισματική ένωση. Θα καταφέρει η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» να αγγίξει αυτόν τον κόσμο; Την πρώτη φορά που το προσπάθησε, πριν από λίγες εβδομάδες στις τοπικές εκλογές της Κάτω Σαξονίας, συμμαχώντας με τους τοπικούς «Ελεύθερους Ψηφοφόρους» -κατά κανόνα τοπικές δεξιόστροφες κινήσεις με συγκριμένη ατζέντα σε κάθε κρατίδιο- απέτυχε παταγωδώς. Η συμμαχία πήρε ένα 1,1%, λιγότερο απ’ όσο παίρνουν συνήθως μόνοι τους οι «Ελεύθεροι Ψηφοφόροι». Εάν στις ομοσπονδιακές εκλογές τα πάει καλύτερα, μένει να φανεί. Πάντως, οι όποιες ψήφοι πάρει, θα είναι από το κόμμα της Μέρκελ. Γι’ αυτό και τις τελευταίες μέρες άρχισαν να ξεσπαθώνουν εναντίον της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» επίλεκτα στελέχη των Χριστιανοδημοκρατών.

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Σύνταξη: Κώστας Βούλγαρης, Κώστας Γαβρόγλου, Λήδα Καζαντζάκη, Γιώργος Μερτίκας, Άλκης Ρήγος, Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης, Kώστας Χριστόπουλος ΤΕΥΧΟΣ 535

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

www.avgi-anagnoseis.blogspot.com

Εμφύλιος και κρίση

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΡΤΙΚΑΣ Εμφύλιος και κρίση ΣΕΛ.1

ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΡΑΟΓΛΑΝΗ Από τη μεριά του θεατή ΣΕΛ. 2

ΑΡΙΣΤΕΑ ΠΑΠΛΕΞΑΝΔΡΟΥ Ημέρα Ποίησης εν τόπω χλοερώ ΣΕΛ. 2

ΑΛΕΞΗΣ ΖΗΡΑΣ Ένας πολλαπλά ρηγματωμένος κόσμος ΣΕΛ. 3

ΓΙΩΡΓΟΣ ΘΕΟΧΑΡΗΣ Ένα χαστούκι στην εξουσία ΣΕΛ. 4

ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΝΕΝΗΣ Νεκροζώντανοι εναντίον Κερδώων ΣΕΛ. 5

ΜΑΡΙΑ ΜΟΙΡΑ Στην άκρη του κόσμου ΣΕΛ. 6

ΜΙΧΑΛΗΣ ΠΡΑΤΙΚΑΚΗΣ Των αγίων αστέγων (ποίημα) ΣΕΛ. 6

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΕΤΣΕΤΙΔΗΣ Σκίτσο ΣΕΛ. 6

ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ Κ. Γ. Καρυωτάκης ΣΕΛ. 7

ΒΥΡΩΝ ΛΕΟΝΤΑΡΗΣ Θέσεις για τον Καρυωτάκη ΣΕΛ. 7-8

Ο ζωγράφος του μήνα: Δημήτρης Κατσούδας

ΝΙΚΟΣ ΔΕΜΕΡΤΖΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΠΑΣΧΑΛΟΥΔΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΤΩΝΙΟΥ (επιμέλεια): Εμφύλιος, πολιτισμικό τραύμα, εκδόσεις Αλεξάνδρεια, 2013 Ο Καρλ Γιάσπερς, διαπραγματευόμενος τη σχέση φιλοσοφίας και επιστήμης, παραθέτει δύο αξιωματικές αποφάνσεις, που έγιναν με απόσταση αιώνων κι από πρόσωπα μ’ εντελώς διαφορετική κοσμοθεωρία: «Η νόηση είναι μια πόρνη, έλεγε ο Νικόλαος Κουζάνος, διότι προσφέρεται σ’ οποιονδήποτε. Η επιστήμη, είπε επίσης ο Λένιν, είναι μια πόρνη διότι πωλείται σε οποιαδήποτε ταξικά συμφέροντα». Είναι αδύνατο, συνεχίζει ο Γιάσπερς, να αποδειχθεί επιστημονικώς πως πρέπει να υπάρχει η επιστήμη. Ή, η εκλογή ενός αντικειμένου, που γίνεται ανάμεσα από την απειρία των όντων, για να

Ακριβώς επειδή δεν μπορεί να δικαιολογηθεί επιστημονικά η διερεύνηση του εμφυλίου ως τραύμα που πρέπει να επουλωθεί, δικαιολογείται ιδεολογικά και πολιτικά ως μια στρατηγική κοινωνικής πειθάρχησης μέσα στην κρίση

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΜΕΡΤΙΚΑ

ερευνηθεί επιστημονικά από ενδιαφέρον προς αυτό το ίδιο το αντικείμενο, είναι μια εκλογή που δεν μπορεί να δικαιολογηθεί επιστημονικά. Ή οι ιδέες που μας οδηγούν επαληθεύονται κατά τη διαδικασία της έρευνας, αλλά οι ίδιες δεν επιδέχονται διερεύνηση. Παρ’ ότι οι ιδέες και οι έννοιες δεν επιδέχονται διερεύνηση ως αφηρημένες οντότητες, μπορούν να μελετηθούν από τη στιγμή που εντάσσονται σ’ ένα συμβολικό σύστημα για λόγους πολεμικής ανάγκης. Και μάλιστα τα ειδοποιά γνωρίσματα μιας ιδέας ή έννοιας γίνονται ορατά στην πολεμική της λειτουργία. Αυτά ισχύουν και επαληθεύονται από το μέγιστο δυνατό εμπειρικό υλικό που μπορούμε να προσκομίσουμε, και σ’ αυτό το υλικό εντάσσεται με παραδειγματική βεβαιότητα το βιβλίο Εμφύλιος, πολιτισμικό τραύμα. Ακριβώς επειδή δεν μπορεί να δικαιολογηθεί επιστημονικά η επιστημονική διερεύνηση του εμφυλίου ως τραύμα που πρέπει να επουλωθεί σήμερα, δικαιολογείται ιδεολογικά και πολιτικά ως μια στρατηγική κοινωνικής πειθάρχησης μέσα στην κρίση. Πρόκειται εν ολίγοις για μια ακόμη ιδεολογική χρήση της ιστορίας, απάντηση στην πολιτική που τουλάχιστον μέχρι πρότινος έβγαλε από το περιθώριο την πολιτική αριστερά. Ο Νίκος Δεμερτζής μας εισάγει στη θεματική και τον προβληματισμό του βιβλίου, με κάποια συνθήματα που τα τελευταία χρόνια είδε γραμμένα στους τοίχους με μαύρη μπογιά: «Μίσος ταξικό», «όχι άλλη Βάρκιζα», κι άλλα παρόμοια. Τα συνθήματα αυτά τα εντάσσει σε μια πολιτική μνησικακίας, στην οποία αντιπαρατίθεται η πολιτική της συγγνώμης και του πένθους. Το πολιτισμικό τραύμα του εμφυλίου υποτίθεται ότι ενόσω υφίσταται αποτρέπει μια πολιτική της συγ-

Σχέδια για το «all that stars»

γνώμης όπως την εννοεί η Άρεντ, δηλαδή ως μια συγγνώμη που θα δώσει τη δυνατότητα για μια νέα αρχή. Η συγγνώμη, με τη σειρά της, περνά μέσα από μια επώδυνη διαδικασία πένθους. Η εκλεκτικιστική αντιπαράθεση της μνησικακίας και της συγγνώμης, λησμονεί κατά πως φαίνεται ότι η άρνηση της μνησικακίας, τουλάχιστον όπως τη διατύπωσε ο Νίτσε, αφορά την άρνηση της χριστιανικής ηθικής των δούλων που λαχταρούν την ελευθερία των ελίτ∙ η συγγνώμη της Άρεντ, από την άλλη, αναφέρεται σε μια κατάφαση της χριστιανικής ηθικής με προαπαιτούμενο την ισότητα πρόσβασης στη δημόσια σφαίρα. Εν πάση περιπτώσει, αυτά τα συνθήματα στους τοίχους από τον αντεξουσιαστικό χώρο όσο συγκρουσιακά κι αν ακούγονται δεν παύουν να αναμοχλεύουν το ζήτημα των θυμάτων αυτής της κρίσης, των περιθωριοποιημένων νεολαίων. Η πολιτική τής μνησικακίας εδράζεται στην παθητικότητα και στην αποδοχή του κυρίαρχου αξιακού συστήματος, ενώ στη συγκεκριμένη περίπτωση τα συνθήματα εκφέρονται από νεολαίους αποκλεισμένους από τη δημόσια σφαίρα του κυρίαρχου κομματικού συστήματος και των ευνοουμένων του. Οι συμβολικές αναφορές σχετίζονται με γνωστούς από τον εμφύλιο και δώθε αποκλεισμούς, κι έχουν ως βάση την αμφισβήτηση του πολιτικού συστήματος και των αξιών του. Από την άλλη πλευρά το πένθος, όπως τουλάχιστον καταγράφεται στην τρέχουσα βιβλιογραφία, ακολουθεί μια σειρά από στάδια: άρνηση, θυμός, διαπραγμάτευση, κατάθλιψη, αποδοχή. Σύμφωνα με τους συγγραφείς του τόμου, στους μεταπολιτευτικούς χρόνους η ηγεμονία της αριστεράς -που θυματοποίησε τον εαυτό της- δεν άφησε περιθώρια, παρά την εθνική συμφιλίωση, για μια αντιμετώπιση του εμφυλίου με τους όρους πένθους, κι αυτό φαίνεται πως αντανακλάται στις αντιπαραθέσεις για το μνημόνιο που συνδυάζονται με τις μνήμες του εμφυλίου. Εάν προβάλουμε αυτήν την επιστημονική θεώρηση στη δημόσια σφαίρα του σήμερα, θα διαπιστώσουμε ότι αυτά τα στάδια του πένθους αντί να επουλώνουν το πολιτισμικό τραύμα του εμφυλίου επανέρχονται καθημερινά μέσω της μικρής επιστήμης, της εκλαΐκευσης δηλαδή επιστημονικών ευρημάτων, για να οξύνουν το αριστερό σύνδρομο της ήττας, και επιβάλλουν την πειθάρχηση στις δεσπόζουσες πολιτικές. Οι συμμετέχοντες στον τόμο αυτό, παρ’ ότι διαχειρίζονται το «πολιτισμικό τραύμα» από διαφορετικές οπτικές γωνίες, ακολουθούν τον γενικό τόνο, ο οποίος δίνεται ευθύς εξ αρχής με το αίτημα «η μελλοντική συλλογική ζωή να έχει ανάγκη από λιγότερες ζωτικές αυταπάτες, να εξαρΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

24 ΣΥΝΕΧΕΙΑ AΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

τάται λιγότερο από καθησυχαστικούς μύθους και να θεμελιώνεται ολοένα και περισσότερο στην πολιτική της ευθύνης...». Είναι ένα ζήτημα κατά πόσον η συλλογική ζωή θεμελιώνεται στη συλλογική ευθύνη - και κατ’ επέκταση στη συλλογική ενοχή. Και είναι ένα επιπλέον ζήτημα ότι μια πολιτική της ευθύνης υποτάσσει την πολιτική στην ηθικολογία προϋποθέτοντας τον ατομοκεντρισμό και την αποδόμηση των συλλογικών υποκειμένων. Όσοι υπερασπίζονταν τέτοιες απόψεις κατά το παρελθόν, σε πιο αθώους καιρούς, έφθασαν να αποφαίνονται ότι ο εκάστοτε διαδηλωτής -ιδωμένος προφανώς στο κρεβάτι του ψυχαναλυτή- αναζητά το στήθος της μητέρας του. Δεν χρειάζεται, λοιπόν, να ανατρέξουμε στη σοβιετικού τύπου ψυχιατροποίηση της διαφωνίας για να διαπιστώσουμε πως όταν η δημόσια σφαίρα καταλαμβάνεται από ιδιωτικά τραύματα, τότε η αντίστροφη διαδρομή είναι η αποδόμηση των δημόσιων ταυτοτήτων σε ιδιωτικότητες, που μέσα στην κρίση δεν μπορεί παρά να ακολουθούν τη λογική ο σώζων εαυτόν σωθήτω. Ο τόμος δεν εμπεριέχει τέτοιες ακραίες «επιστημονικές» τοποθετήσεις, αλλά με βάση την κοινωνιολογική μεθερμηνεία ψυχαναλυτικών και φιλοσοφικών όρων επιχειρεί να αποδομήσει την πολιτική ταυτότητα όσων συλλογικών υποκειμένων εντάσσουν στο συμβολικό σύστημα μνήμες του εμφυλίου. Η μνήμη είναι επιλεκτική. Αυτό σημαίνει, όπως επισημαίνει κι ο Ν. Δεμερτζής, ότι τα εκάστοτε υποκείμενα από το σωρό των ιστορικών γεγονότων επιλέγουν όσα δομούν την πολιτική τους ταυτότητα (πράγμα που έχει κάνει κατά κόρον ο συνεργάτης του τόμου Ν. Μαραντζίδης) για να προσανατολιστούν μέσα στην ελλαδική κρίση και να συγκροτήσουν την πολιτική τους ταυτότητα. Ωστόσο στην περίπτωση της αριστεράς, και γενικότερα με την εξαίρεση των νικητών, ο εμφύλιος δεν αποκόπηκε από την εθνική αντίσταση· όλως αντιθέτως η έμφαση πάντοτε δίνεται στην εθνική αντίσταση και στο ΕΑΜ σαν μια παραδειγματική μορφή οργάνωσης μέσα σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης όπως η σημερινή κρίση. Έτσι στη διαμόρφωση ανταγωνιστικής ταυτότητας απέναντι στην αριστερά, η αμυδρή αυτή μετατόπιση στην έμφαση ή και η αποκοπή των δύο είναι το μείζον διακύβευμα αυτού του τόμου. Τη σχέση εθνικής αντίστασης κι αριστεράς την επισημαίνει βέβαια ο Π. Παναγιωτόπουλος, συνεργάτης κι αυτός του τόμου. Εξετάζοντας τις «πολιτικές της ιστορίας 2010-12» θέτει επαρκώς το ζήτημα των ιστορικών αναλογιών και αρκετών ζητημάτων που θα πρέπει να απασχολήσουν την αριστερά, μια και πάλι σ’ αυτήν πέφτει το βάρος. Σύμφωνα με τα γραφόμενά του, οι αναφορές στο ιστορικό παρελθόν, και δη στην κατοχή, συνέβαλαν στην αύξηση της επιρροής της αριστεράς, αλλά άγγιξαν τα όριά τους με τις τελευταίες εκλογές. Αυτό αποδεικνύει ότι δεν είναι τελεσφόρες για τη διαχείριση της κρίσης στη συνάφεια της παγκοσμιοποίησης. Κι αυτό γιατί είναι «εστιασμένες στην περιγραφή πολιτικών κι όχι οικονομικών κρίσεων». Το πρώτο που θα έλεγε εδώ κανείς είναι το προφανές, ότι στη συνάφεια της παγκοσμιοποίησης η πολιτική συμφύρεται με την οικονομία, διεξάγεται δηλαδή με όρους οικονομικούς, και άρα ο διαχωρισμός που επιχειρείται είναι μάλλον αφελής ακόμη και για τη νεοφιλελεύθερη σκέψη. Το δεύτερο και αυτονόητο είναι ότι οι ιστορικές αναφορές δεν συνεπάγονται πως δεν πρέπει να δοθούν απαντήσεις με βάση τα σημερινά δεδομένα, αλλά ότι η κινητοποίηση του λαϊκού παράγοντα είναι αναγκαία συνθήκη για κάθε λογής ριζοσπαστική λύση. Σε κάθε περίπτωση ο τόμος είναι ερεθιστικός και για έναν επιπλέον λόγο: ανοίγει ζητήματα που σε μια πρώτη ανάγνωση μπορεί να περάσουν απαρατήρητα όπως, για παράδειγμα, το αίτημα ή η ευχή «η μελλοντική συλλογική ζωή να έχει ανάγκη από λιγότερες ζωτικές αυταπάτες, να εξαρτάται λιγότερο από καθησυχαστικούς μύθους». Αναμφίβολα κάτι τέτοιο παραπέμπει σ’ έναν άλλο κόσμο απ’ αυτόν που ζούμε και σ’ ένα είδος διαφορετικό από το ανθρώπινο. Το ερώτημα είναι εάν συγκροτεί μια ουτοπία η μια δυστοπία.

Η ΑΥΓΗ • 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

2

Από τη μεριά του θεατή ΙΟΡΔΑΝΗ ΚΟΥΜΑΣΙΔΗ, Ενα-αντι-ον. Με τον Λευτέρη Δημηρόπουλο, σε σκηνοθεσία Αγγελικής Παπαγρηγορίου-Γκαλμπένη Ο χώρος, ο πάνω όροφος ενός νεοκλασικού σπιτιού στου Ψυρρή. Χωρίς αλλαγές στο πάτωμα, μ’ εκείνους τους ρόμβους πλακάκια που σου τραβούν τη σκέψη στο μέτρημα τους και μετά αφαιρείσαι, και τις γύψινες γιρλάντες στο ταβάνι, βαμμένες όμως σε έντονο χρώμα. Η σκηνή, ένα μικρό σκαλοπάτι πιο πάνω από το δικό μας επίπεδο και πάνω της ξαπλωμένοςκουλουριασμένος ένας άντρας, ένας νέος άντρας, όπως φαίνεται από το σχήμα του κορμιού του. Βολεύομαι στην καρέκλα μου και παρατηρώ την αίθουσα. Στο βάθος πολύς χώρος ανεκμετάλλευτος, μα ίσως χρησιμεύσει αργότερα, σκέφτηκα. Η αίθουσα γέμισε, πλειοψηφικά με κόσμο νεαρής ηλικίας. Παιδιά ψαγμένα, φαινόντουσαν από μακριά, με κουλτούρα και αξιοπρέπεια. Σε λίγο, σκοτάδι παντού. Ο άντρας ξεκουλουριάζεται. Είναι ένας άνδρας όμορφος, βασανισμένος. Ο πόνος αποτυπώνεται σε κάθε ικμάδα των ρυτίδων που σχηματίζει πάνω στο νεανικό του πρόσωπο η ταύτιση του με το ον που ενσαρκώνει. Ένας πόνος βαθύς, υπαρξιακός, ένα νέο άτομο ιδιοφυές κι υπερευαίσθητο, που αρνείται να αποδεχθεί τα κοινώς αποδεχτά, που παλεύει με αξίες υλικές αλλά και «πνευματικές», όπως αυτές ενσαρκώνονται στο ρόλο του προέδρου των Ελλήνων λογοτεχνών που κομπάζει δοκησίσοφα... Το αντί-ον, εναντίον όλων, δυσκολεύεται να αφομοιωθεί από το σύστημα «δουλεία-δουλειά», σύστημα που οι μεγαλύτεροι υπηρετήσαμε τυφλά ως τη μόνη μας επιλογή και στην οποία καλούνται να μπουν οι νέοι σήμερα εκόντες άκοντες, μια και για αυτούς δεν υπάρχει καν η δυνατότητα επιλογής.

Ένας μονόλογος-διάλογος με τους φορείς μιας κοινωνίας καθ’ όλα αναγνωρίσιμους. Ένας μονόλογος δραματικός, δύσκολος, με κορυφώσεις και πτώσεις, σε κάνει να νιώθεις γροθιά στο στομάχι, ενοχές για σένα τον ίδιο ή για τα παιδιά σου, τα παιδιά μας. Ένας ηθοποιός-αποκάλυψη για μένα, ο Λευτέρης Δημηρόπουλος, άρπαξε γερά την πέννα τού εξίσου νέου και ταλαντούχου συγγραφέα, Ιορδάνη Κουμασίδη, και την μετουσίωσε σε σώμα, φωνή, κραυγή, ματιά, ανάσα, παύση. Με έπεισε το παλικάρι αυτό, και κάτι μου λέει ότι θα τον ξαναδώ πολλές φορές να παίζει. Με έβαλε μέσα στο πάθος του και με έκανε να συμπάσχω, ακόμη και σε σημεία που δεν αναγνώριζα τη δική μου στάση ζωής, και να κατανοήσω τη στάση ταυτιζόμενων νέων ανθρώπων. Το κείμενο δυνατό, σφιχτό, με ανεβοκατεβάσματα. Ο λόγος πετάριζε από τη λογοτεχνία στη φιλοσοφία, τις δυο μεγάλες, προφανώς, αγάπες του συγγραφέα, για να καταλήξει στη ζωή, χαστούκι για μας και τροφή για σκέψη αλλά και διορθωτικές κινήσεις. Με μια πιο τολμηρή σκηνοθεσία, με κάποιες παύσεις, μουσικής ή άλλης μορφής, θα έβρισκε, πιστεύω, ο θεατής χρόνο να τακτοποιήσει τα πολλαπλά νοήματα και μηνύματα και, σίγουρα, χρόνο να αναπαυθεί και να ανακάμψει ο ηρωικός πρωταγωνιστής. Η παράσταση αυτή μου διατράνωσε την παραδοχή πως η τέχνη δεν είναι περιττή πολυτέλεια στις δύσκολες οικονομικά, αλλά και σε θέματα πνεύματος και αξιών, μέρες μας, αλλά απόλυτα χρηστική, με την έννοια του αναγκαίου, για όσους την πιστεύουν και όχι απλά την χειροκροτούν. Δευτέρα Τρίτη, 18-19 Μάρτη, στο Θέατρο του Ήλιου, Φρυνίχου 10 στην Πλάκα ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΚΑΡΑΟΓΛΑΝΗ bamboo

Ημέρα Ποίησης εν τόπω χλοερώ Της Λύντιας ανεπίδοτο Όπως εκείνο το ανοιξιάτικο απόγευμα Μάρτιος του 199... τότε που εργαζόμουν εσωτερική σ’ εκδοτικό οίκο στο κέντρο των Εξαρχείων. Έτσι θα σε θυμάμαι. Άσπρο ατσαλάκωτο πουκάμισο, δέρμα λευκό αρυτίδωτο, με βάδισμα αέρινο, άυλο σχεδόν. Είχες με άλλους αναλάβει τον εορτασμό της πρώτης Ημέρας Ποίησης. Ήσουν εσύ που είχες προτείνει ως μέρα εορτασμού την 21η Μαρτίου, την ημέρα της εαρινής ισημερίας. Ημέρα Ποίησης 199... Όχι δεν μιλώ για επετείους, μιλώ για σένα. Μιλώ σε σένα. Στην Λύντια του Υκ και των Μεγαφώνων, του Κύκλου των τεράτων, των Λέξεων και των πραγμάτων. Την Λύντια των αισθαντικών στίχων που «μιλ[ουν] για να γεμίσ[ουν] με κατοίκους την απόσταση/ Να μη [με] βασανίζ[ει] /[...]/ Να μην αφήσ [ουν] να [με] αγγίξει ο τρόμος». Την Λύντια του σαρκασμού, που μεσούσης της δικτατορίας έγραφε: «Στόχος η εξαφάνιση του ‘όχι’ από τα λεξικά./ Κι από την α-

γορά κι από τα λόγια γενικά» ή έβαζε στα Μεγάφωνά της «Μικρά νυχτερινά εμβατήρια» ν’ ακουστούν εδώ και τώρα: «Μερικοί προτιμάνε τα γρόσια,/ τα μαζεύουν σωρό στο σωρό,/ Μερικοί προτιμάνε τη δόξα,/ Αλλά εγώ προτιμώ και τα δυο». Και τώρα εκεί, σε τόπους χλοερούς, οι νύχτες και οι μέρες σας θα διαρκούν αιώνια. Ίσως και να θεσπίζονται Υπερκόσμιες Ημέρες Ποίησης με παρόντες όλους τους αγαπημένους σου, και προπαντός τον Αλέξη. «Μόνο επειδή εσύ ταξιδεύεις υπάρχει ο χώρος, αγάπη μου», του ‘γραφες στον Υκ, και νά που ταξιδεύοντας πρώτος αυτός, σε τράβηξε πέρα απ’ την «Γαία Πελώρη [...] [που] δεν ή[ταν] ο τόπος ο κατάλληλος/ Για να ριζώσει τ’ όνειρο που ταξιδεύει στο σύμπαν», «Πέρ’ απ’ τα σύνορα στην άλλη χώρα της καλοσύνης». «Κι ο θάνατος δεν θα ‘χει πια εξουσία», το ξέρεις βέβαια. Καλή λοιπόν νέα ζωή εν αιωνία αιθρία. Πριν την ημέρα Ποίησης 2013. ΑΡΙΣΤΕΑ ΠΑΠΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ

Η ΑΥΓΗ • 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

3

25

Ένας πολλαπλά ρηγματωμένος κόσμος ΛΙΛΑ ΚΟΝΟΜΑΡΑ, Το δείπνο, εκδόσεις Κέδρος, σελ. 258

Σχέδια για το «all that stars»

Το δείπνο ως μέρος και ως μέσο έκφρασης της κοινωνικής τελετουργίας, σημαίνει τη συνάθροιση και ίσως, ιδεωδώς βέβαια, τη σύγκλιση και την επαφή ορισμένων ατόμων, με αφορμή μεν το φαγητό αλλά με βαθύτερη και μονιμότερη αιτία την πανάρχαιη ανάγκη (ή και την ελπίδα) ουσιαστικότερης συνάντησης με τον άλλο, συγγενή ή γνωστό. Υπάρχουν είναι η αλήθεια πολλών λογιών δείπνα, με μια απειρία συμβολισμών για το καθένα τους, αναλόγως με τα πρόσωπα που προσέρχονται και τους σκοπούς φανερούς ή κρυφούς που εξυπηρετούν, γι’ αυτό άλλωστε και το στοιχείο του «ομοτράπεζου» χρησιμοποιήθηκε τόσο πολύ από όλες τις τέχνες, από τη ζωγραφική ως τη λογοτεχνία και τον κινηματογράφο. Αρχής γενομένης από το «Συμπόσιο» του Πλάτωνος, τα «Συμποσιακά» του Πλουτάρχου, τους «Δειπνοσοφιστές» του Αθήναιου, ένα είδος εγκυκλοπαιδείας για την γευσιγνωΤΟΥ ΑΛΕΞΗ ΖΗΡΑ

σία της αρχαιότητας, το γεύμα ή το δείπνο (αν και δεν είναι το ίδιο πράγμα) έχουν μια κεντρική, εμβληματική σημασία σε πολλά αφηγηματικά ή φιλοσοφικά κείμενα, ενώ στο νου μου έρχονται συνειρμικά και αρκετές κινηματογραφικές ταινίες (κάποιες τις θεωρώ σταθμούς) που εστιάστηκαν σ’ ένα τραπέζι με τους πέριξ συνδαιτημόνες: τους Νεκρούς του Τζέημς Τζόυς, Το δείπνο της Μπαπέτ της Κάρεν Μπλίξεν, Το γυμνό γεύμα του Ουίλλιαμ Μπάροουζ, αλλά επίσης τον Εξολοθρευτή άγγελο του Λουίς Μπουνιουέλ, Το μεγάλο φαγοπότι του Μάρκο Φερέρι ή το σχετικό με το θέμα επεισόδιο στο Pulp fiction του Κουέντιν Ταραντίνο. Εν ολίγοις, ο προφανής και εύκολος συμβολισμός του δείπνου είναι η συνένωση, η προοπτική της επικοινωνίας μεταξύ γνωστών και αγνώστων, αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντοτε, γιατί πολύ συχνά, όπως στο μυθιστόρημα Το δείπνο της Λίλας Κονομάρα, τα πράγματα αλλάζουν ή αντιστρέφονται, και η συνάφεια βαθαίνει παρά μειώνει τις διαφορές! Στο βιβλίο της Κονομάρα τα πρόσωπα που προσκαλούνται δεν είναι πια νεαρά, ο μέσος όρος της ηλικίας τους είναι προς την υποτιθέμενη ωριμότητα, αλλά αυτό δεν εμποδίζει το βάθεμα των μεταξύ τους διαφορών. Οι συνθήκες πάντως είναι ευνοϊκές για ένα συμπαθές βράδυ, αυτό ελπίζει και η οικοδέσποινα, η Ελένη. Το διαμέρισμα είναι σε μια παράκτια περιοχή της Αττικής, με μια βεράντα που έχει από κάτω της σαν πιάτο τη θάλασσα του Σαρωνικού, αλλά οι ανταγωνισμοί, οι διαγκωνισμοί και οι αντιπαλότητες βγαίνουν πολύ πιο εύκολα σ’ αυτή την χαλαρή ατμόσφαιρα του δείπνου, δημιουργώντας στον αναγνώστη μια αυξανόμενη πίεση, ίσως μια αμηχανία που δεν προέρχεται από την αφήγηση αλλά την προβολή της αφήγησης στη φαντασία του. Είναι αδύνατο να είμαστε ωσεί παρόντες στο τραπέζι αυτό χωρίς να σκεφθούμε ό,τι η υπαρξιακή φιλοσοφία του Σαρτρ όρισε τόσο καλά -και τόσο έγκαιρα- σαρώνοντας τις ουμανιστικές μας αυταπάτες: η κόλασή μας είναι οι άλλοι. Η αλήθεια είναι σ’ αυτό καθαυτό το μυθιστόρημα δεν συμβαίνουν, ως δράσεις, πολλά πράγματα. Το δείπνο δεν είναι ένα κεφαλαιώδες συμβάν από μόνο του, όμως είναι το κλειδί που χωρίς αυτό είναι αδύνατο να συνδέσουμε τα τρία μέρη του βιβλίου της Κονομάρα. Αν και τα τρία αυτά μέρη είναι αποκλίνοντα, με άλλα λόγια αν και σ’ αυτά τα μέρη αναπτύσσονται αφηγήσεις με διαφορετικό ορίζοντα η κάθε μια και από διαφορετικά πρόσωπα, είναι σε κάποιο βαθμό επάλληλα. Χρειάζονται το ένα το άλλο και υποστηρίζονται μεταξύ τους. Χωρίς να έχει υπάρξει το δείπνο της Ελένης δεν θα είχε μάλλον ωριμάσει το σχέδιο του Αντώνη, ενός αποτυχημένου μουσικολόγου, να οργανώσει με δόλια μέσα την επαγγελματική εξόντωση του φίλου του, Στέφανου, τον οποίο στο βάθος φθονεί και μισεί. Δεν θα είχαν, ακόμα, ανακαλύψει το απροσδόκητο αισθησιακό τους δέσιμο η Λήδα και ο Μάνος, και δεν θα είχε ανοιχτεί εκείνη σ’ ένα πέλαγος λαγνείας που φτάνει στον νοσηρό ερωτισμό. Και, τέλος, ίσως δεν θα είχε πεθάνει η Ελένη, κάνοντας την ασιάτισσα υπηρέτριά της, τη Λι, να βρει την ευκαιρία να αρπάξει τα χρήμα-

τά της (προϊόν απάτης κι αυτά) και να φύγει για την Αμερική, επιβιβαζόμενη στο πλοίο που εκείνη την ίδια νύχτα του δείπνου περνούσε φωταγωγημένο κάτω από τον εξώστη του σπιτιού. Με μια έννοια, λοιπόν, σ’ αυτό το μυθιστόρημα της Λίλας Κονομάρα, όπως άλλωστε και στο προηγούμενό της, την Αναπαράσταση (2009), όλα είναι σχετικά αλλά και, συνάμα, όλα ακολουθούν τον δικό τους, τυχαίο δρόμο, γιατί κάτι το επουσιώδες, το ανεπαίσθητο μπορεί να είναι η κινητήρια αφορμή για να φτάσουν τα πράγματα σε ένα αποτέλεσμα ή να μη φτάσουν. Όλα κρέμονται από μια κλωστή! Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα συγκλίνοντα στοιχεία και στα τρία μέρη, τα οποία ασφαλώς η συγγραφέας δεν τα ενσωμάτωσε κατά τύχη στην πολυφωνική, τριπλή της αφήγηση: ένα στοιχείο από αυτά το μνημονεύσαμε ήδη στην αρχή και δεν είναι άλλο από το φαγητό. Το δείπνο ανοίγει και κλείνει, ως σύνθεση, με το φαγητό. Αλλά, ο αναγνώστης δύσκολα μπορεί να πει αν αυτό εδώ το φαγητό, ο τρόπος του σιτίζεσθαι, έτσι όπως τον εννοούν τα συγκεκριμένα μυθιστορηματικά πρόσωπα, είναι ένα κίνητρο απόλαυσης, ή, μήπως, είναι το επιστέγασμα της αθυμίας, της αδιαφορίας ορισμένων, και ενδεχομένως ο εφιάλτης και το κίνητρο του πανικού για κάποιους άλλους; Σίγουρα ο Αντώνης που είναι συνεχώς σε μια έκρυθμη ψυχική κατάσταση,

για να κρύψει τους φόβους και τις ενοχές του καταφεύγει στη μέθη, και, το ίδιο σίγουρα, ο έγκλειστος άντρας που έχει στο υπόγειο σπίτι της η Λι, στη Νέα Υόρκη, και το ταΐζει με το ζόρι, βλέπει το φαγητό ως εφιάλτη, αφού η Λι του έκοψε τη γλώσσα από το φόβο μήπως και τη μαρτυρήσει στις Αρχές. Το φαγητό λοιπόν ως πηγή δυστυχίας, ή, το δείπνο ως επιστέγασμα του εσωτερικού πένθους: αυτή είναι η άλλη πλευρά μιας ανθρωπότητας που σε ένα μεγάλο μέρος της εξακολουθεί να πεθαίνει καθημερινά από την έλλειψή του. Αλλά και η κομμένη γλώσσα του ανώνυμου αμερικανού, δεν συμβολίζει την εκδίκηση της Λι για την αλαλία, μεταφορική και κυριολεκτική, και για την βίαιη υποταγή τής ως τώρα ζωής της; Από την πλευρά αυτή τα πράγματα είναι μάλλον ευεξήγητα. Η ενστικτώδης ανάγκη της Λι να επιβιώσει δεν διαφέρει ουσιαστικά από την ανάγκη επιβίωσης του μέθυσου Αντώνη, για να λειτουργήσει όμως το ένστικτο και στις δυο φαινομενικά ανόμοιες περιπτώσεις, ξυπνάει το θηριώδες που κρύβεται σε κάθε άνθρωπο, ασιάτη ή ευρωπαίο. Παρόμοιες πλάγιες ειρωνικές επισημάνσεις για τη φύση του ανθρώπου και τα όριά του, είναι αρκετά συχνές στο βιβλίο της Κονομάρα, δείχνοντάς μας ότι παράλληλα με τα εμφανή τεκταινόμενα στα τρία μέρη του, υπάρχουν ενσωματωμένοι και προβληματισμοί που κινούνται σ’ ένα δεύτερο, βαθύτερο επίπεδο και σχετίζονται με το πολιτικό νόημα των πραγμάτων. Όσο κι αν, ιδίως στο τρίτο μέρος του βιβλίου, με την ιστορία της Λι, η αφήγηση είναι δεμένη περισσότερο από όσο χρειάζεται έντονα με κάποιες προσχηματικές απόψεις για τις σχέσεις κυρίαρχου και κυριαρχούμενου, Το δείπνο είναι ένα καλό ηχείο πολλών ερωτημάτων που προέκυψαν τις τελευταίες δεκαετίες, λόγω της μετακίνησης πληθυσμών της Ασίας και της Αφρικής προς τη Δύση και τις ρηγματωμένες κοινωνίες της. Ερωτημάτων που δεν σχετίζονται μόνο με την οικονομική αλλά και την πολιτισμική διάσταση, με τα ήθη και τις νοοτροπίες. Κατ’ αναλογία, όπως ακριβώς οι παλιοί φίλοι που μαζεύτηκαν στο τραπέζι της Ελένης, ένα καλοκαιριάτικο βράδυ, αποδεικνύονται ανεπαρκείς στο να αντιμετωπίσουν καταμέτωπο τον βαθύ έρωτα, την ανδρική φιλία, τους αιφνιδιασμούς και τα απροσδόκητα της ζωής, το ίδιο ανεπαρκείς, σ’ ένα ευρύτερο και συλλογικότερο πεδίο, εμφανίζονται οι κοινωνίες μας, καθώς απαντούν στην καθολική ρευστότητα και στα φαινόμενα της αποδόμησης με την προσφυγή στην «ασφάλεια» των παραδοσιακών στερεοτύπων. Το βιβλίο της Κονομάρα είναι κατά κάποιο τρόπο καρπός αυτής της πολλαπλής αίσθησης του μεταιχμίου που την αισθανόμαστε όλοι. Μιας αίσθησης που κυριαρχεί επίσης στον ψυχισμό των προσώπων του μυθιστορήματός της. Σ’ ένα κρεσέντο του εσωτερικού του πανικού ο Αντώνης, στο πρώτο μέρος που ίσως εκτείνεται πολύ, θα περιγράψει ακριβώς αυτή την μετέωρη κατάσταση: «Χρειαζόμαστε ένα τέλος, δεν το καταλαβαίνετε; [...] Μια ζωή συσσωρεύω ανοιχτές υποθέσεις, ζητήματα που εκκρεμούν, διαθέτω, είναι η αλήθεια, μια αξιοσημείωτη συλλογή. Όμως, πώς να σας το εξηγήσω, κάτι γίνεται κάθε φορά και λίγο πριν από την τελειωτική κίνηση έρχεται εκείνο το μούδιασμα [...] Ο κύκλος δεν ολοκληρώνεται ποτέ, η μια του άκρη στρέφεται προς τα μέσα και μπήζει την κόψη της στα ίδια της τα σωθικά» (σ. 49-50). Το 2002 είχα επισημάνει τις αρετές του πρώτου βιβλίου της Λίλας Κονομάρα, του Μακάο, μιας δίπτυχης νουβέλας με πολλές αλληγορικές προεκτάσεις για το νόημα του χρόνου και με εξαιρετική χρήση της αλληλουχίας ρεαλιστικού και υπερβατικού. Στο τωρινό Δείπνο ασφαλώς έχουν ελαττωθεί πολύ τα δεύτερα, τα υπερβατικά στοιχεία, όπως και η υπόμνηση του υπερφυσικού ως δύναμης που κινεί το νόημα του κόσμου. Διατηρείται όμως ένα από τα γνώριμα χαρακτηριστικά τής γραφής της, που είναι η υποβολή, και που την πετυχαίνει με τον ρυθμό με τον οποίο κινείται η αφήγησή της. Δεν έχει ξεχάσει μια από τις πρώτες αρετές της που είναι η συνειρμική διάπλαση της περιγραφής, κάτι δύσκολο σε μια μυθοπλασία που παραμένει ρεαλιστική. Από εκεί και η ικανότητά της να αποτυπώνει τη ρευστότητα του χρόνου που τη βοήθησε στα τρία μέρη του Δείπνου να ενσωματώσει τα πάντα, περιγραφές, διαλόγους, εικόνες, σε μια μορφή αφήγησης, πυκνής εσωτερικής ροής.

26

Η ΑΥΓΗ • 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

4

Ένα χαστούκι στην εξουσία ΑΡΗΣ ΜΑΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ, Το Χαστουκόδεντρο, εκδόσεις Τόπος, σελ. 444

Το Χαστουκόδεντρο είναι ένα έργο με κέντρο τον άνθρωπο. Η οπτική γωνία που αποφάσισε ο συγγραφέας να δει τους δύο βασικούς ήρωές του είναι αυτή που φωτίζει τους χαρακτήρες τους και τη σχέση τους, έτσι όπως διαμορφώθηκαν μέσα στη διαδρομή τους στη ζωή και στους αγώνες κάτω από την καταλυτική επίδραση της ιδεολογίας τους. Ο Αντώνης Αμπατιέλος είναι ένας μαχητής, με τυφλή πίστη στην μοναδικότητα της αλήθειας που εκπορεύεται από το κόμμα. Η Μπέτι Μπάρτλετ είναι μια αφοσιωμένη, ερωτευμένη γυναίκα μ’ έναν άντρα σύντροφο στην αγάπη και στη ζωή, σύντροφο στον αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη. Η Μπέτι, ωστόσο, στέκεται κριτικά απέναντι στις επιλογές του κόμματος, όταν συγκρούονται με τη δική της λογική ανάλυση. Αναρωτιέται, αμφιβάλλει, αμφισβητεί. Σ’ έναν μονόλογό της η Μπέτι αναρωτιέται για τη σκοπιμότητα της επαναστατικής ένταξης στον αγώνα που είχε ως τίμημα τη δυσκολεμένη ζωή, τη στέρηση της ελευθερίας, το θάνατο κάποτε. Αναστοχάζεται και λέει: «Δεν είχαν επιλογή.

Μυθιστορία χαρακτηρίζει, προσφυώς, ο συγγραφέας του Το Χαστουκόδεντρο και όχι μυθιστόρημα ή ιστορικό μυθιστόρημα ή οτιδήποτε άλλο. Και λέω προσφυώς, γιατί στόχος του δεν ήταν να γράψει ένα ιστορικό μυθιστόρημα, όπου ο ελλοχεύων κίνδυνος της μυθοπλασίας θα υπονόμευε την ιστορική πραγματικότητα, είτε εξωραΐζοντάς την είτε μειώνοντας τη σημασία της είτε υπερεκτιμώντας την. Έτσι λοιπόν, για να χρησιμοποιήσω μια διατύπωση του Θεοδόση Πυλαρινού για τη Μυθιστορία, παρά τα ιστορικά γεγονότα από τα οποία αφορμάται και αναδεικνύει, παρά τα αναγνωρίσιμα ιστορικά πρόσωπα τα οποία ποικιλότροπα προβάλλει ο συγγραφέας εντούτοις ρητά και κατηγορηματικά σημαίνει στον ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΘΕΟΧΑΡΗ

αναγνώστη ότι αφίσταται συνειδητά από τη συμβατική ιστορία από την οποία διαχωρίζει τη συγγραφική του πρόταση. Ο Μαραγκόπουλος ξεκινώντας και αξιοποιώντας συγγραφικά ένα γεγονός ιστορικά συγκεκριμένο, μια πράξη μεμονωμένη, μια εξαιρετική λεπτομέρεια που πήρε μυθικές διαστάσεις, γεγονός διαβρωμένο ως ένα βαθμό από τη συμβατική αλήθεια, προβάλει την, καταλυτική για την ροή του συγκεκριμένου ιστορικού χρόνου, αλήθεια του συμβάντος και την αναδεικνύει σε γκρο πλαν, αυτή την ελάχιστη στιγμή, ως άξονα και σημείο κομβικό, προκειμένου να αναπλάσει μιαν ολόκληρη περίοδο της ελληνικής τραυματικής πραγματικότητας στις δύσκολες δεκαετίες από την αρχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι την πτώση της Απριλιανής δικτατορίας. Η εξαιρετική ιστορική λεπτομέρεια που πήρε μυθικές διαστάσεις δεν είναι άλλη από το θρυλούμενο χαστούκι της Μπέτι Μπάρτλετ-Αμπατιέλου στη βασίλισσα Φρειδερίκη, το 1963 στο Λονδίνο. Τα αναγνωρίσιμα ιστορικά πρόσωπα, ξεκινώντας από τον Αντώνη Αμπατιέλο και τη γυναίκα του Μπέτι Μπάρτλετ, είναι πάμπολλα: Το βασιλικό ζεύγος της Ελλάδας Παύλος και Φρειδερίκη, ο αυλάρχης τους Αρναούτης, οι ελληνοαμερικανοί Τομ Πάπας και Σπύρος Σκούρας, της 20th Century Fox, οι εφοπλιστές Ωνάσης, Λιβανός και Νιάρχος, ο Τζον και η Τζάκι Κένεντι, ο Τσόρτσιλ, ο δημοσιογράφος του CBS Τζορτζ Πολκ, ο φωτογράφος του LIFE Ντμίτρι Κέσελ, ο αμερικανός πρέσβης Τζον Πιουριφόι, ο αρχηγός της Αποστολής για τη Διαχείριση της Αμερικανικής Βοήθειας Πολ Πόρτερ, ο πρωθυπουργός Σοφοκλής Βενιζέλος, ο υπουργός Συντονισμού Στέφανος Στεφανόπουλος, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, ο Γρηγόρης Λαμπράκης, η Μάριον Σαράφη κ.ά. Οι μυθιστορηματικοί χαρακτήρες αρκετοί, με κορυφαίο εκείνον του Βενιαμίν Σανιδόπουλου, περσόνα του συγγραφέα γνωστή μας και από προηγούμενα βιβλία του. Άλλωστε δεν χρειάζεται να είναι κανένας δεινός λύτης γρίφων για να καταλάβει ότι το σανίδι είναι το υλικό με το οποίο δημιουργεί ο μαραγκός. Η ιστορία ζωής των δύο βασικών πρωταγωνιστών έχει, σε αδρές γραμμές, ως εξής: Ο Αντώνης Αμπατιέλος, ο Τόνι, κομμουνιστής, στέλεχος του ΚΚΕ, συνδικαλιστής ναυτεργάτης επικεφαλής της Ομοσπονδίας Ελληνικών Ναυτεργατικών Οργανώσεων, ερωτεύεται την Ουαλή δασκάλα Μπέτι Μπάρτλετ, αριστερή φεμινίστρια, δυναμική και χειραφετημένη. Παντρεύονται στο Κάρντιφ και ζουν πέντε χρόνια μαζί, ώσπου το 1947 ο Αμπατιέλος συλλαμβάνεται για την ιδεολογία του και την πολιτική του δράση και περνά 17 χρόνια σε εξορίες και φυλακές. Αποφυλακίζεται το 1964. Τον Φεβρουάριο του 1974 θα πιαστεί και πάλι από τη χούντα Ιωαννίδη, αλλά η φυλάκισή του θα είναι ολιγόμηνη αφού τον Ιούλιο του ίδιου έτους σημειώνεται το τέλος της επτάχρονης δικτατορίας. Στα 17 χρόνια του εμποδισμένου έρωτά της, η Μπέτι, θα αγωνιστεί με το πάθος της ερωτευμένης γυναίκας και της αριστερής ακτιβίστριας για την αποφυλάκιση του άντρα της. Ένας κόκκος του αγώνα της είναι και το θρυλούμενο χαστούκι που έριξε στη Φρειδερίκη το 1963 στο Λονδίνο, όταν η βασίλισσα αρνήθη-

Αυτό είναι. Δεν είχαν καμία άλλη επιλογή. Τότε τους χτυπούσαν από παντού. Με το παραμικρό οι δικοί σου σε βάφτιζαν πράχτορα του εχθρού. [...]. Τώρα που το σκέφτομαι, πάλευα με το αδύνατο. Δουλειά του ήταν η φυλακή, δουλειά μου ήταν να τον βγάλω από κει μέσα το γρηγορότερο. Πάει να πει πάλευα με τους Αμερικάνους, με την κυβέρνηση, με όλο το σύστημα... ακόμα κι ενάντια στο ίδιο του το Κόμμα που δεν είχε κανένα μεγάλο πρόβλημα να τον βλέπει να σαπίζει στη φυλακή. Ναι, δουλειά τους ήταν η φυλακή, κανονικά, -αν δεν καθίσεις καμιά δεκαριά χρονάκια μέσα δεν λογίζεσαι κομμουνιστής, μου είχε ξεφουρνίσει κάποτε ένα τους στέλεχος με ύφος δεκαπέντε καρδιναλίων.»

Ο Αντώνης είναι πουριτανός. Η κομματική ηθική εκτείνεται ως και στη χαρά της σάρκας. Βαθειά μέσα του όμως η ζωική του υπόσταση και η ερωτική στέρηση, από τον πολύχρονο εγκλεισμό, τον κάνει να είναι ευεπίφορος στην υπονόμευση του πουριτανισμού του από την Μπέτι. Το διαμεσολαβητικό στοιχείο είναι το μυθιστόρημα του Ντ. Χ. Λόρενς Ο εραστής της λαίδη Τσάτερλι που η Μπέτι εγχειρίζει στο Αντώνη και, παρά τις αρχικές αντιρρήσεις, τον πείθει και το παίρνει στη φυλακή. Άλλωστε και η λαίδη Τσάτερλι σε μια φυλακή δεν ήταν; Στη φυλακή του κονφορμισμού της τάξης της. Σε κάποια συνάντηση της Μπέτι και του Αντώνη στο επισκεπτήριο της φυλακής, εκείνη τον βάζει να διαβάσει ένα απόσπασμα από την αγγλική έκδοση του Εραστή της Λαίδης Τσάτερλι. Στη διάρκεια της ανάγνωσης η Μπέτι «πρόσεξε ότι

κε να παραλάβει μιαν επιστολή που περιείχε την έκκληση της Μπέτι για την αποφυλάκιση του Τόνι. Ωστόσο ήταν τόση η δημοσιότητα που έλαβε αυτό το περιστατικό ώστε να γίνει σημείο αναφοράς για μιαν ολόκληρη εποχή σχηματοποιώντας στον νου του απλού, καταπιεσμένου, προοδευτικού, πενόμενου έλληνα, το τιμωρό χέρι του λαού που αστράφτει μιαν ανάποδη στο ροδαλό μάγουλο του εκμεταλλευτή του, παίρνοντας έτσι εκδίκηση για όλες τις ταπεινώσεις που είχε υποστεί από την εγχώρια άρχουσα τάξη και τους ξένους πάτρωνές της. Γι’ αυτό και πέρασε στα όρια του μύθου, αφού στην πραγματικότητα χαστούκι δεν υπήρξε, αλλά μόνον επαφή, σπρώξιμο, της Μπέτι στον ώμο της Φρειδερίκης. Όμως η λαϊκή ψυχή ευφραινόταν στη σκέψη ότι δόθηκε ένα γερό χαστούκι. Κι έτσι καταχωρήθηκε στη λαϊκή αφήγηση, έτσι, έστω και σε εισαγωγικά, στην ιστορική αφήγηση, έτσι και στο Χαστουκόδεντρο της μυθιστορίας.

ο Τόνι κοκκίνιζε συνέχεια. Σαν ντροπαλός μαθητής: ήθελε κάτι να πει στη δασκάλα αλλά δεν τολμούσε να το ξεστομίσει. Κατάλαβε: του είχε φανεί κομμάτι δύσκολο να προφέρει τις λέξεις cunt και cock. Κάτι τον ενοχλούσε. Κάτι βαθιά τον ενοχλούσε που διάβαζε τις «πρόστυχες» λέξεις του έρωτα. Ολόκληρος άντρας χωρίς να μπορεί να χαϊδέψει ένα κορμί τόσα χρόνια. Πού είχε καταχωνιαστεί η δική του ικμάδα; Πώς την έκρυβε; Πώς ξέδινε στην ανάγκη; Πώς τα κατάφερναν μέσα στη φυλακή τόσοι άντρες που δεν τολμούσαν καλά καλά να προφέρουν τη λέξη μουνί χωρίς υβριστικά υπονοούμενα;»

Κι ο Αντώνης συνομιλώντας το 1989 με τον Βενιαμίν Σανιδόπουλο λέει και τούτα: «Κοίταξε Μπεν, εμείς παλιότερα δεν πολυδίναμε σημασία σ’ αυτά. Αγάπες, έρωτες και τέτοια. Δεν υπήρχε κανένα περιθώριο. Έτσι και αρχίνιζες καμιά κουβέντα επί του θέματος, σε έπιανε ο άλλος με τα περί ταξικής αγάπης, οι πιο μορφωμένοι κατέβαζαν και κανένα τσιτάτο από τον Έγκελς, ξέρεις, εκείνο το γνωστό από την Καταγωγή της Οικογένειας, κι εκεί πάνω κάτω έληγε όλη η συζήτηση. Οπότε αυτό που ένιωθες για μια γυναίκα το κρατούσες μέσα σου, όχι πως το φύλαγες μυστικό, απλά δεν μπορούσες να το μοιραστείς άνετα με τους φίλους σου -για να καταλάβεις τι σου λέω, υπήρχαν σύντροφοι που ούτε στη γυναίκα τους τολμούσαν ν’ ανοίξουν κουβέντα περί ερωτικών. Φοβόντουσαν. Μην θεωρηθούν τζιτζιφιόγκοι μικροαστοί, μην τυχόν θεωρηθεί ότι ξεχνούσαν την ταξική πάλη, την ταξική αγάπη αυτά. Στην

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Κείμενα των: Μάρκου Βογιατζόγλου, Ντονατέλα ντέλα Πόρτα, Τζανλούκα ντε Άντζελις, Λίζα Ντοριγκάτι, Ιωάννας Μεϊτάνη, Νίκου Μπελαβίλα, Χρήστου Κορτζίδη, Πέτρου Φιλίππου, Ελένης Πορτάλιου, Τζαίημς Κ. Γκαλμπρέιθ, Στέλιου Κούλογλου ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 727

KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΝΩΜΕΣ & ΙΔΕΕΣ - ΛΟΓΟΣ & ΤΕΧΝΕΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΜΑΝΟΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

ΕΝΟΨΕΙ ΤΟΥ 35ου ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ ΤΗΣ ΓΣΕΕ Eνόψει του συνεδρίου της ΓΣΕΕ, που ξεκινάει την Πέμπτη, και σε μια προσπάθεια να δούμε κριτικά την κατάσταση και τις προοπτικές του συνδικαλισμού σήμερα, ζητήσαμε τρία κείμενα σχετικά με το εργατικό και συνδικαλιστικό κίνημα, την κατάσταση στο εργασιακό πεδίο, τις νέες και τις παλιές μορφές πάλης στην Ελλάδα και την Ευρώπη, από τον Μάρκο Βογιατζόγλου (πολιτικός επιστήμονας, υπ. δρ στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας), την Donatella della Porta (καθηγήτρια πολιτικής επιστήμης στο Ιταλικό Ινστιτούτο Ανθρωπιστικών Επιστημών [SUM], καθηγήτρια κοινωνιολογίας στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας [EUI] και διευθύντρια του Κέντρου Μελέτης των Κοινωνικών Κινημάτων COSMOS), τον Gianluca De Angelis ( υποψήφιος δρ στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, επιστημονικός συνεργάτης του Ινστιτούτου Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας-IRES) και τη Lisa Dorigatti (υποψήφια δρ στο Πανεπιστήμιο του Μιλάνου, επιστημονική συνεργάτρια της Γενικής Συνοσπονδίας Εργατών Ιταλίας-CGIL).

Δεν φταίει (μόνο) ο Παναγόπουλος! Δομικές αδυναμίες του συνδικαλιστικού κινήματος και τα «πειραματικά εργαστήρια» του μέλλοντος ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΒΟΓΙΑΤΖΟΓΛΟΥ

Την Πέμπτη ξεκινά το 35ο Συνέδριο της ΓΣΕΕ. Εκτός απ’ τις συνήθεις καταγγελίες για τα «μαγειρέματα», τα σωματεία-σφραγίδες, τους αντιπροσώπους-φαντάσματα και ούτω καθεξής, τούτη τη φορά οι διοργανωτές του συνεδρίου θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κριτική και σ’ ένα ζήτημα που μέχρι τώρα περνούσε απαρατήρητο: εξαιτίας του ιδιόρρυθμου συστήματος εκλογής εκπροσώπων, ορισμένοι απ’ τους συμμετέχοντες στο συνέδριο θα έχουν επιλεγεί 2, 3 ή και 4 χρόνια πριν τη διεξαγωγή του. Είναι προφανές πως, στην παρούσα συγκυρία, οι «αντιπρόσωποι» αυτοί δεν αντιπροσωπεύουν απολύτως τίποτε! Ούτε

Έργο του Αλφόν Χόροβιτς («Νέοι Πρωτοπόροι», Μάης 1936)

Εκδήλωση Ενθεμάτων και RedNotebook για το συνδικαλιστικό κίνημα Me αφορμή το 35ο συνέδριο της ΓΣΕΕ, τα «Ενθέματα» και το RedNotebook οργανώνουν εκδήλωση με θέμα «#συνδικαλισμός 2013 στην Ελλάδα» και εισηγητές τον Στέφανο Βαμιεδάκη (ιστορικό, υπ. δρ Πανεπιστημίου Κρήτης), Μάρκο Βογιατζόγλου (πολιτικό επιστήμονα, Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας), Αποστόλη Καψάλη (μελετητή εργασιακών σχέσεων, ΙΝΕ/ΓΣΕΕ). Θα συζητήσουμε ερωτήματα όπως η σχέση του συνδικαλιστικού κινήματος, στην Ελλάδα και την Ευρώπη, με τα κινήματα των Αγανακτισμένων, τους λόγους του «μπλοκαρίσματος» των απεργιακών αγώνων (πολιτικούς, δομικούς) και τις προοπτικές του κινήματος. Στο Στέκι Μεταναστών - Κοινωνικό Κέντρο (Τσαμαδού 15), Τετάρτη 20 Μαρτίου, ώρα 7.00 μ.μ.

τους πολιτικούς συσχετισμούς βάσει των οποίων εξελέγησαν, ούτε την ισορροπία δυνάμεων εργαζομένων-εργοδοτών στον χώρο εργασίας ή τον κλάδο παραγωγής τους, ούτε, φυσικά, το εργασιακό μοντέλο βάσει του οποίου συγκροτήθηκε η ατζέντα με τα αιτήματά τους. Όλα αυτά υπέστησαν δραματικές μεταβολές τα τελευταία τρία χρόνια, οι «αντιπρόσωποι» όμως παρέμειναν ως είχαν. Αφετηρία του παρόντος άρθρου είναι πως όταν ένα σύστημα παράγει τόσο ακραίες στρεβλώσεις όπως οι παραπάνω, έχει έρθει η ώρα να αλλάξει. Το μοντέλο οργάνωσης της παραγωγής και, συνακόλουθα, οι εργασιακές σχέσεις, μεταβλήθηκαν ριζικά τα τελευταία τριάντα χρόνια, τα συνδικάτα όμως παραμένουν οργανωμένα στη βάση του νομικού πλαισίου που μας έρχεται απ’ το μακρινό 1982. Με δεδομένη και την αποτυχία τους να αντιμετωπίσουν την καταστροφή που επέφεραν τα Μνημόνια στον τόπο μας, το άνοιγμα της συζήτησης για ριζοσπαστικές αλλαγές στις δομές τους είναι εξίσου, αν όχι περισσότερο, σημαντικό με την επίτευξη της μεταβολής των συσχετισμών στην ηγεσία της ΓΣΕΕ. Ορισμένες από τις αλλαγές αυτές είναι αδύνατον να ολοκληρωθούν με πρωτοβουλίες «από τα κάτω», διότι εμπίπτουν στο Εργατικό Δίκαιο. Χρειάζεται να νομοθετηθούν· θα πρέπει, λοιπόν, να περιμένουμε μια πιο ευνοϊκή συγκυρία. Άλλες, πάλι, είναι εφικτό να δρομολογηθούν αμέσως. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αποφευχθεί η παγίδα των σχεδιασμών «επί χάρτου», χωρίς να ληφθούν υπόψη τα πραγματικά δεδομένα. Με βάση αυτό το σκεπτικό, προτείνω να εστιαστούμε στο πιο δυναμικό κομμάτι του συνδικαλιστικού κινήματος (τους νέους, τους επισφαλώς εργαζόμενους και όσους δεν έχουν εξαρτήσεις από κόμματα εξουσίας), το οποίο εδώ και μια δεκαετία περίπου πειραματίζεται με καινοτόμα μοντέλα οργάνωσης και δράσης. Σε αυτά ακριβώς τα «πειραματικά εργαστήρια» πρέπει να στρέψουμε το βλέμμα, αναζητώντας λύσεις και προοπτική για το μέλλον. Ας δούμε μερικά παραδείγματα, αναλύοντας ταυτόχρονα τις δυνατότητες συνεισφοράς τους στο ευρύτερο εργατικό κίνημα: s Τα Συντονιστικά Πρωτοβάθμιων Σωματείων είναι άτυπες «ομοσπονδίες», λιγότερο ή περισσότερο εφήμερες. Ξεκίνησαν ως απόπειρες «παράκαμψης» της επίσημης ιεραρχίας της ΓΣΕΕ, και στην πορεία αποδείχτηκαν πολύ πιο ευέλικτα και λιγότερο γραφειοκρατικά από τις παραδοσιακές Ομοσπονδίες. Λόγω της συνελευσιο-κεντρικής τους δομής διευκολύνουν τη δικτύωση ανάμεσα στα μέλη των σωματείων, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη σχέσεων αλληλεγγύης και προγραμματισμού κοινών δράσεων. Τα Συντονιστικά μπορούν να φανούν εξαιρετικά χρήσιμα σε περιπτώσεις μεσαίας κλίμακας εργατικών αγώνων (όπως, π.χ., η απεργία του Ιανουαρίου στο μετρό) ή προκειμένου να μπλοκάρουν στοχευμένα συγκεκριμένους τομείς της παραγωγής σε μείζονος κλίμακας κινητοποιήσεις. s Τα Σωματεία Βάσης είναι πρωτοβάθμια σωματεία χωρίς ηγεσία. Εφαρμόζοντας στην πράξη το «Όλη η εξουσία στη γενική συνέλευση» προωθούν τη συμμετοχή των μελών στο σύνολο των υποθέσεων του σωματείου, σπάζοντας, κατ’ αυτό τον τρόπο, τη σχέση «ανάθεσης» εργαζόμενου-συνδικαλιστή. Ο τρόπος συγκρότησης των Σωματείων Βάσης (κι όχι μόνο η

28

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΕΝΟΨΕΙ ΤΟΥ 35ου ΣΥΝΕΔΡΙ πολιτική ταυτότητα των μελών τους) είναι αυτό που τους προσδίδει τον δυναμισμό και τη μαχητικότητα για την οποία, δικαίως, περηφανεύονται. Η εσωτερική τους δημοκρατία, πάλι, είναι σε τέτοιο βαθμό προχωρημένη σε σχέση με τα κλασικά πρωτοβάθμια σωματεία, ώστε αξίζουν να λογίζονται ως υπόδειγμα σε κάθε –ριζοσπαστικής κατεύθυνσης– πρόταση αναμόρφωσης του πρωτοβάθμιου συνδικαλισμού. s Οι Εργατικές Λέσχες εμφανίστηκαν τους τελευταίους μήνες ως συλλογικότητες τοπικής εμβέλειας, παρέχοντας πληθώρα υπηρεσιών σε εργαζόμενους και ανέργους. Οι Λέσχες είναι σε θέση να προσφέρουν τα μέγιστα, ανοίγοντας διαύλους επικοινωνίας με τα κινήματα που δραστηριοποιούνται στην περιοχή τους, προσεγγίζοντας τους ανέργους (οι οποίοι είναι ντεφάκτο αποκλεισμένοι από τα παραδοσιακά σωματεία) και παρεμβαίνοντας σε εργατικές διενέξεις σε πολύ μικρές επιχειρήσεις, όπου ο εργαζόμενος, ελλείψει συλλογικότητας, είναι εντελώς απροστάτευτος. s Για τα εγχειρήματα Εργατικής Αυτοδιαχείρισης, πάλι, δε χρειάζεται να ειπωθούν πολλά – τα λέει όλα το όνομά τους. Δεν είναι άξια αναφοράς μόνο για το παράθυρο που ανοίγουν σ’ έναν κόσμο πέραν του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, αλλά και για τη ρήξη την οποία συνιστούν με την ίδια την έννοια του συνδικαλισμού, τουλάχιστον όπως τον γνωρίσαμε μέχρι σήμερα. Καθώς όμως προχωράμε από τις, σχετικά απλές, περιπτώσεις αυτοδιαχείρισης κατειλημμένων μπαρ ή μικρών συνεταιρισμών προς τις –απείρως πολυπλοκότερες– προσπάθειες επαναλειτουργίας ολόκληρων εργοστασίων (όπως είναι η ΒΙΟ.ΜΕ.), αναπόφευκτα προκύπτουν ζητήματα σχετικά με τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του κάθε εγχειρήματος μέσα στην εχθρική θάλασσα του καπιταλισμού, καθώς και τις δυνατότητες απεξάρτησής του από τα –πεπερασμένης εμβέλειας– δίκτυα αλληλέγγυων και υποστηρικτών. Στα ερωτήματα αυτά θα κληθούμε σύντομα να δώσουμε πειστικές απαντήσεις. Η εποχή που το αιτηματολόγιο των συνδικάτων εξαντλούνταν στην «προάσπιση των κεκτημένων» έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Το εργατικό κίνημα πρέπει να αλλάξει –και γρήγορα– προκειμένου να επιβιώσει. Μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν, φυσικά. Ούτε όμως και αδιέξοδα, εάν και εφόσον κατορθώσουμε να αξιοποιήσουμε δημιουργικά τις εμπειρίες και τα μοντέλα οργάνωσης και δράσης που βρίσκονται ήδη, εν πλήρει λειτουργία, δίπλα μας.

Γιατί στην Ιταλία δεν διαμαρτυρόμαστε (αρκετά); ΤΗΣ ΝΤΟΝΑΤΕΛΑ ΝΤΕΛΑ ΠΟΡΤΑ

Μπροστά στις σκληρές πολιτικές λιτότητας που, εδώ και καιρό αλλά με μεγαλύτερη ένταση σήμερα, πλήττουν ευρείες μερίδες του πληθυσμού, ένα από τα ερωτήματα που συχνά απευθύνονται στους μελετητές των κοινωνικών κινημάτων (αλλά και στους ακτιβιστές που συνδέονται με αυτά) είναι το εξής: Γιατί μπροστά σε μια τόσο μεγάλη πρόκληση, οι κινητοποιήσεις παραμένουν περιορισμένες; Γιατί –σε αντίθεση με την Ισπανία, την Ελλάδα και τις ΗΠΑ, αλλά και, πριν απ’ αυτές, την Ισλανδία– οι διαμαρτυρίες στην Ιταλία είναι τόσο λίγες; Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να επισημανθεί ότι οι διαμαρτυρίες αναπτύσσονται, ενισχύονται και επικεντρώνονται σε ζητήματα κοινωνικών δικαιωμάτων που συμπλέκονται με ζητήματα πραγματικής δημοκρατίας. Σε έρευνα που πραγματοποιήσαμε με τον Lorenzo Mosca (Λορέντσο Μόσκα) και τη Louisa Parks (Λουίζα Παρκς) με αντικείμενο τις διαμαρτυρίες που καταγράφονται το 2011 σε μια εφημερίδα που κυκλοφορεί σε όλη την Ιταλία, καταδεικνύεται όχι μόνο η ενίσχυση των κινητοποιήσεων, αλλά και η επικέντρωσή τους σε κοινωνικά θέματα. Σχεδόν στις μισές από τις αναφερόμενες διαμαρτυρίες συμμετέχουν εργαζόμενοι με καθεστώς σταθερής απασχόλησης, ενώ το ποσοστό αυξάνεται αν προστεθούν και οι επισφαλώς εργαζόμενοι (Πίνακας 1). Πάνω από το ένα πέμπτο των συμμετεχόντων είναι σπουδαστές. Επιπλέον, αν και τα

Λάιονελ Φάινινγκερ, «Ο λευκός άντρας», 1902

συνδικάτα εμφανίζουν ισχυρή παρουσία στις κινητοποιήσεις, σημαντικοί φορείς διαμαρτυρίας είναι επίσης οι άτυπες ομάδες των κοινωνικών κινημάτων, τα κατειλημμένα κοινωνικά κέντρα και οι διαφόρων μορφών συλλογικότητες (Πίνακας 2). Δεν είναι τυχαίο ότι οι στατιστικές δείχνουν αύξηση των απεργιών κατά 25%. Πίνακας 1: Τύποι κοινωνικών ομάδων που συμμετείχαν σε διαμαρτυρίες ερωτήσεις πολλαπλών απαντήσεων, n=147 Κοινωνική ομάδα Εργαζόμενοι Σπουδαστές Πολίτες (γενικώς) Γυναίκες Επισφαλώς εργαζόμενοι Μετανάστες ή εθνοτικές μειονότητες Διανοούμενοι/ καλλιτέχνες/ δημοσιογράφοι Άλλοι

% 47,3 21,8 13,6 10,9 10,0 10,0 10,0 10,0

Πίνακας 2: Τύποι οργανώσεων που συμμετείχαν σε διαμαρτυρίες ερωτήσεις πολλαπλών απαντήσεων, n=158 Τύποι οργανώσεων Ομάδες βάσης Συνδικάτα Συλλογικότητες Πολιτικά κόμματα Κοινωνικά κέντρα Θεσμικοί φορείς

% 39,4 36,7 33,9 15,6 10,1 5,5

Αν και οι κινητοποιήσεις κατά της λιτότητας είναι πολυάριθμες, τους τελευταίους μήνες έλειψαν οι μεγάλες διαδηλώσεις, οι οποίες συνέβαλαν στην πτώση της κυβέρνησης Μπερλουσκόνι, καταδεικνύοντας –μεταξύ άλλων– πως οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές δεν είναι δυνατόν να επιβληθούν αποτελεσματικά από έναν διεφθαρμένο και πολλαπλώς απονομιμοποιημένο πρωθυπουργό. Η μετάβαση από τον Μπερλουσκόνι στον Μόντι δεν σηματοδότησε κάποια αλλαγή πολιτικής, αλλά διασφάλισε την υποστήριξη της πολιτικής αυτής (και μάλι-

στα με μικρό τίμημα, για να πούμε την αλήθεια) εκ μέρους της αντιπολίτευσης. Εάν η μεγάλη κινητοποίηση της 15ης Οκτωβρίου 20111 ήταν μια εξαίρεση, η εξέλιξή της δεν κινητοποίησε μια διαδικασία διεύρυνσης της διαμαρτυρίας – μάλλον το αντίθετο. Ένας πρώτος λόγος για τη δυσκολία διεύρυνσης των υφιστάμενων κινητοποιήσεων μπορεί να εντοπιστεί στην ίδια την κρίση. Η έρευνα για τα κοινωνικά κινήματα έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει ότι η διαμαρτυρία εντείνεται όχι όταν αυξάνονται οι ιδιωτικοποιήσεις (σε απόλυτα ή σχετικά μεγέθη), αλλά μάλλον όσο μεγαλύτεροι είναι οι διαθέσιμοι πόροι για εκείνους που θέλουν να αμφισβητήσουν τις αποφάσεις των κυβερνώντων. Οι μελέτες για το εργατικό κίνημα έχουν ήδη αποκαλύψει ότι οι απεργίες αυξάνονται σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης και όχι επίτασης της ανεργίας. Αν η εργασιακή ανασφάλεια αποθαρρύνει τη συλλογική δράση, το αίσθημα κατάθλιψης που γεννά η κρίση δεν μπορεί παρά να εντείνεται από τη νέου τύπου αγορά εργασίας, τις νέες και λιγότερο προστατευμένες μορφές παραγωγής στην αγορά και τον τόπο εργασίας. Οι επισφαλώς εργαζόμενοι, βέβαια, δυσκολεύονται περισσότερο να κινητοποιηθούν για να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους, γιατί είναι περισσότερο ευάλωτοι στους εκβιασμούς, έχουν λιγότερο ελεύθερο χρόνο και συχνά δεν διαθέτουν κοινούς τόπους συνάθροισης, κάτι που έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο για τη συγκρότηση του εργατικού κινήματος. Αν αυτή η ερμηνεία, την οποία θα ονομάζαμε δομική, έχει κάποια ψήγματα αλήθειας, εντούτοις δεν μας βοηθάει να κατανοήσουμε γιατί στην Ισπανία, την Ελλάδα ή τις ΗΠΑ (αλλά και την Ιταλία, σε άλλες στιγμές), οι ομάδες που επλήγησαν περισσότερο από την οικονομική κρίση και τις εντεινόμενες ανισότητες που παρήγαγαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές (που είναι άλλωστε υπεύθυνες για ίδια την κρίση) κινητοποιήθηκαν, πραγματοποιώντας εκτεταμένες διαμαρτυρίες που προξένησαν αίσθηση (από τους Αγανακτισμένους μέχρι το κίνημα Occupy). Στην Ιταλία, μεταξύ άλλων, οι επισφαλώς εργαζόμενοι διαμαρτυρήθηκαν ευρέως και εμφανώς ιδιαίτερα στο πρώτο μισό της προηγούμενης δεκαετίας. Η έρευνα για τα κοινωνικά κινήματα μας παρέχει μια άλλη εξήγηση, η οποία μπορεί να εφαρμοστεί ειδικότερα στην περίπτωση της Ιταλίας. Προκειμένου να αναπτυχθεί, η διαμαρτυρία χρειάζεται ορισμένες πολιτικές ευκαιρίες. Μεταξύ αυτών, θεμελιώδης για τα κινήματα της Αριστεράς είναι η ύπαρξη εν δυνάμει συμμάχων, όπως τα κόμματα και τα συνδικάτα, κρίσιμα για την ενίσχυση της κινητοποίησης, τόσο λόγω των υλικοτεχνικών πόρων που μπορούν να παρέχουν όσο και, κυρίως, λόγω της δυνατότητάς τους να ενισχύσουν την πολιτική επιρροή εκείνου που διαμαρτύρεται. Η μαζική διαμαρτυρία εναντίον των κυβερνήσεων της κεντροδεξιάς ήταν πιο συγκροτημένη και εμφανής, όταν βρήκε υποστήριξη από κόμματα και συνδικάτα. Αυτό αληθεύει περισσότερο στην περίπτωση της Ιταλίας, όπου, παρά τις αμοιβαίες κριτικές, η σχέση μεταξύ κινημάτων και κομμάτων της Αριστεράς (όποτε αυτή υπήρξε) ήταν πάντα έντονη. Αν τέτοιες συμμαχίες συγκροτήθηκαν εναντίον του Μπερλουσκόνι, μια κυβέρνηση ευρείας συνεργασίας, όπως αυτή του Μόντι, περιόρισε δραστικά τις ευκαιρίες πολιτικών συμμαχιών. Κι αυτό διότι αφενός μεν τα κόμματα που ψηφίζουν υπέρ της νεοφιλελεύθερης κυβέρνησης και των πολιτικών της θα αποτελούσαν μη αξιόπιστους συμμάχους για όσους εναντιώνονται στις πολιτικές αυτές, αλλά επιπλέον και διότι η κυβέρνηση κατάφερε να καλλιεργήσει με επιτυχία την αυτοεικόνα της ως «κυβέρνηση τεχνοκρατών». Είναι εμφανές ότι αυτή η αυτοεικόνα ελάχιστα ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, αν δει κανείς, μεταξύ άλλων, την καριέρα της πλειοψηφίας των υπουργών σε θεσμούς που δεν υπήρξαν βέβαια ουδέτεροι απέναντι σε πολιτικές επιλογές και στις πολιτικές της απορύθμισης, της ιδιωτικοποίησης και του περιορισμού της βούλησης και της ικανότητας του κράτους να παρεμβαίνει για να μειώνει τις ανισότητες που παράγει η αγορά. Είναι ωστόσο εξίσου εμφανές ότι αυτή η αυτοεικόνα της ως κυβέρνησης τεχνοκρατών, την οποία έντεχνα η ίδια προέβαλε, έχει εδραιωθεί στον Τύπο – και όχι μόνο σ’ αυτόν. Αυτή η ιταλική ιδιορρυθμία βοηθά βεβαίως να εξηγηθεί η δυσκολία διεύρυνσης των πολυάριθμων ρευμάτων διαμαρτυρίας – που ωστόσο είναι υπαρκτά. Η διάχυτη αυτή αντίσταση έχει, πάντως, συνεισφέρει στην ενίσχυση και την πολιτικοποίηση των κινητοποιήσεων, όχι μόνον μέσω της αμφισβήτησης συγκεκριμένων πολιτικών, αλλά και υπογραμμίζοντας τον

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

29

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΟΥ ΤΗΣ ΓΣΕΕ –σαφέστατα πολιτικό, και μάλιστα νεοφιλελεύθερο– χαρακτήρα της κυβέρνησης Μόντι. Αν και κατακερματισμένες, οι διαμαρτυρίες που εντούτοις σημειώθηκαν είχαν θετικά αποτελέσματα τουλάχιστον στη διαμόρφωση μιας ευρείας συναίνεσης –και αυτό αντανακλάται στα εκλογικά αποτελέσματα– που επικεντρώνεται στην αντίληψη ότι οι πολιτικές λιτότητας δεν κάνουν καλό, αλλά κακό στη χώρα και τους πολίτες. Το γεγονός ότι ο απερχόμενος πρωθυπουργός ήταν ο μεγάλος χαμένος των εκλογών, αλλά κυρίως η απώλεια της μισής εκλογικής βάσης του Λαού της Ελευθερίας [με επικεφαλής τον Μπερλουσκόνι] και του ενός τρίτου του Δημοκρατικού Κόμματος [με επικεφαλής τον Μπερσάνι] μαρτυρούν την απόρριψη των πολιτικών των τελευταίων ετών. Η μαζική ψήφος στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων επιβεβαιώνει αυτή την απόρριψη. Στο πρόγραμμα του Κινήματος, τα ζητήματα του κατώτατου μισθού, του «όχι στα ανώφελα “μεγάλα έργα”», του αγώνα κατά της διαφθοράς που συμβολίζει την όλο και εμφανέστερη επιβολή μιας πολιτικής εξουσίας οικονομικού πλούτου, κυριαρχούν με σαφήνεια. Υπαρκτό στο Κίνημα των Πέντε Αστέρων είναι ένα ακόμη κεντρικό ζήτημα των διαμαρτυριών των τελευταίων μηνών: η καταγγελία μιας θεσμικής πολιτικής βασισμένης στην επιδίωξη της εμπιστοσύνης όχι των πολιτών, αλλά των αγορών, η οποία αποτέλεσε μόνιμη επωδό του πρώην πρωθυπουργού. Η άμεση δημοκρατία που προωθεί το Κίνημα των Πέντε Αστέρων επικαλείται πράγματι μιαν άλλη πολιτική, μια πολιτική με πρωταγωνιστές τους πολίτες. Πρόκειται για μια πρόσληψη της δημοκρατίας δύσκολα υλοποιήσιμη, η οποία λαμβάνει μόνο εν μέρει υπόψη της τις διεργασίες και τις πρακτικές των κοινωνικών κινημάτων που, από τα κοινωνικά φόρουμ κι έπειτα, εμπλουτίζουν τις συμμετοχικές αντιλήψεις της δημοκρατίας με τις πρακτικές μιας συναίνεσης περισσότερο διαλογικής παρά πλειοψηφικής. Πρόκειται, άλλωστε, για μια αντίληψη που έρχεται σε αντίθεση με την κυρίαρχη παρουσία ενός ηγέτη, ενώ δείχνει μεγάλη εμπιστοσύνη στη χρήση νέων τεχνολογιών, οι οποίες μπορούν να διευκολύνουν, αλλά και να παρεμποδίσουν τη δημοκρατική διαβούλευση. Όπως και στο κίνημα των Αγανακτισμένων στην Ισπανία και την Ελλάδα ή το κίνημα Occupy στις ΗΠΑ, πρόκειται επίσης για μια αντίληψη οριζόντια και δικτυωμένη, που συχνά βρίσκεται σε διάσταση με πρακτικές ομάδων, συλλόγων, οργανώσεων και κινημάτων. Σε κάθε περίπτωση, το Κίνημα των Πέντε Αστέρων φέρνει στο κοινοβούλιο έναν μεγάλο αριθμό πολιτών-ακτιβιστών που συχνά έχουν συμμετάσχει σε τοπικές διαμαρτυρίες, χωρίς ωστόσο να έχουν πάντα ακολουθήσει τις διαδικασίες κοινωνικοποίησης και αναγνώρισης των πιο χαρακτηριστικών κινημάτων της Αριστεράς. Αυτό θα προκαλέσει ενδεχομένως δυσκολίες, καθώς δεν έχουν συνηθίσει να μιλάνε, δεν γνωρίζονται και δεν έχουν κατακτήσει κοινούς τρόπους. Παρ’ όλα αυτά, είναι ανάγκη τα κινήματα που στο παρελθόν υπερασπίστηκαν ρητά τη θετική αξία της διαφορετικότητας, να ξεκινήσουν έναν διάλογο «από τα κάτω», να μετασχηματίσουν τις προκλήσεις σε ευκαιρίες για μια άλλη πολιτική που πρέπει να αναπτυχθεί στις πλατείες, αλλά και στο κοινοβούλιο, όπου οι ιδέες και οι πρακτικές των κινημάτων εμφανίζονται σήμερα εξαιρετικά επίκαιρες σε σχέση με το παρελθόν. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ: ΑΘΗΝΑ ΛΕΜΟΝΑΚΗ

Τα συνδικάτα σε ύφεση: τα πολλά ευρωπαϊκά μέτωπα ΤΟΥ ΤΖΑΝΛΟΥΚΑ ΝΤΕ ΆΝΤΖΕΛΙΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΛΙΖΑ ΝΤΟΡΙΓΚΑΤΙ

Η οικονομική και χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία ξέσπασε το 2007 και εντάθηκε, ιδίως στις χώρες της νότιας Ευρώπης, μετά την κρίση του εθνικού χρέους, θέτει τις συνδικαλιστικές οργανώσεις και την εκπροσώπηση του κόσμου της εργασίας ενώπιον μιας πολύπλοκης και μεγάλης πρόκλησης. Από τη μια μεριά, επιταχύνοντας διαδικασίες οι οποίες είχαν γίνει ήδη έκδηλες στο πεδίο της εκπροσώπησης και των εργασιακών σχέσεων και, από την άλλη, θέτοντας νέα ερωτήματα στο πεδίο της δημοκρατίας. Για παράδειγμα, η παρέμβαση των ευρωπαϊκών θεσμών έδωσε μια νέα ώθηση στις διαδικασίες απορρύθμισης των εργασια-

κών σχέσεων και αποδιάρθρωσε εκείνα τα συστήματα τα οποία είχαν ακόμα ως ραχοκοκαλιά τους τις συλλογικές συμβάσεις. Ας σκεφτούμε την περίπτωση της Ιταλίας και την εισαγωγή, μετά από την άμεση απαίτηση εκ μέρους των ευρωπαϊκών θεσμών, υπό τη μορφή μιας επιστολής που στάλθηκε από τον πρώην διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Ζαν-Κλωντ Τρισέ, και τον διάδοχό του, τον Μάριο Ντράγκι, στην κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, η οποία βρισκόταν τότε στην εξουσία, του άρθρου 8 του Προϋπολογισμού του 2011, με το οποίο δίνεται η δυνατότητα οι επιχειρησιακές συμβάσεις να παρακάμπτουν όχι μόνο τις συλλογικές συμβάσεις, αλλά και την ίδια τη νομοθεσία. Παρόμοια μέτρα πάρθηκαν και στην Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία, όπου, σήμερα, οι εταιρικές συμβάσεις υπερισχύουν των συλλογικών. Έπειτα, η περίοδος της ύφεσης φανέρωσε την αδυναμία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και την ακαταλληλότητά τους να προασπίσουν τα δικαιώματα των μη τυπικών εργαζόμενων. Σε διάφορες χώρες, οι δειλές προσπάθειες επέκτασης της κοινωνικής προστασίας σε υποκείμενα τα οποία ως τότε ήταν αποκλεισμένα δεν μπόρεσαν να κρύψουν την αδυναμία των δικτύων κοινωνικής προστασίας να καλύψουν τους εργαζόμενους εκείνους οι οποίοι ήταν οι πιο ευάλωτοι και απείχαν περισσότερο από το μοντέλο του εργαζόμενου του μεγάλου εργοστασίου φορντικού τύπου. Ακόμα κι εκείνες οι προσπάθειες οι οποίες θεωρήθηκαν πιο επιτυχείς, λόγω της ικανότητάς τους να αντιμετωπίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις της κρίσης στη δομή της απασχόλησης, από τη μια μεριά προάσπισαν τους επονομαζόμενους core workers, από την άλλη, όμως, υποβοήθησαν τη μαζική έξοδο από την αγορά εργασίας των μη τυπικών εργαζόμενων. Ο κίνδυνος, σε αυτή την περίπτωση είναι οι συνδικαλιστικές οργανώσεις να θεωρηθούν ότι υπεραμύνονται πάλι μόνο ενός τμήματος του κόσμου της εργασίας: εκείνου που είναι το πιο προστατευμένο, μια κατηγορία η οποία επιτείνεται, σε κάποιες περιπτώσεις, και από την έντονη αντίθεση των συνδικάτων στη διεκδίκηση εργαλείων κοινωνικής ένταξης όπως, για παράδειγμα, ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Μια άλλη αδυναμία, της οποίας η σημασία εντάθηκε από την κρίση, φανερώνεται στο πεδίο της διεθνοποίησης της συνδικαλιστικής δραστηριότητας. Οι εθνικές λύσεις γίνονται όλο και πιο ακατάλληλες την περίοδο της παγκόσμιας αναδιοργάνωσης των παραγωγικών διαδικασιών και απέναντι στη βαρύτητα που αποκτούν οι διεθνείς οικονομικές οργανώσεις στη ζωή των ανθρώπων, κι όμως, παρ’ όλα αυτά, στην περίοδο της κρίσης οι απαντήσεις ήταν κυρίως εθνικές. Τα ευρωπαϊκά συνδικάτα επέδειξαν μια ουσιαστική αδυναμία να προσφέρουν συντονισμένες απαντήσεις στην οικονομική κρίση και στις πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Από τη μια μεριά, εντάθηκε στα συνδικαλιστικά κινήματα των πιο «ισχυρών» κρατών η ιδέα της άμυνας των ιδιαίτερων εθνικών συστημάτων από τις ευρωπαϊκές παρεμβάσεις (ο επονομαζόμενος lonely road, η μοναχική οδός, η οποία συζητείται ιδίως στις βόρειες χώρες, ως μια μέθοδος άμυνας των δικών τους μοντέλων κοινωνικού κράτους και βιομηχανικών σχέσεων). Από την άλλη μεριά, έχουν ανακύψει ισχυρές διαφωνίες, ιδίως στο ζήτημα της διαχείρισης της κρίσης των εθνικών χρεών, μεταξύ των συνδικαλιστικών κινημάτων των κρατών που διαθέτουν θετικό εμπορικό ισοζύγιο κι εκείνων των χρεωμένων κρατών. Τέλος, η κρίση φανέρωσε και κάποιες πρωτόγνωρες προκλήσεις. Η προοδευτική φτωχοποίηση του ευρωπαϊκού πληθυσμού και του παραγωγικού ιστού συνοδεύονται, εκ των πραγμάτων, από μια πρωτοφανή διάβρωση της εθνικής κυριαρχίας των κρατών. Η ισχύς της οικονομικής τεχνοκρατίας έχει καταλάβει τον χώρο της πολιτικής εξωθώντας, στο πεδίο του δημόσιου διαλόγου, σε μια διολίσθηση από την «αξία» των επιλογών στη «μέθοδο» των επιλογών, κάτι το οποίο αφορά όχι μόνο τα παραδοσιακά κόμματα, αλλά και τους συνδικαλιστικούς θεσμούς και τους θεσμούς αντιπροσώπευσης. Η πιθανή διέξοδος από αυτό τον μονόδρομο δεν μπορεί παρά να περνά από το να θέσουμε στο επίκεντρο της συζήτησης τις νεοφιλελεύθερες αξίες, οι οποίες κατευθύνουν, σήμερα, την «καλή κυβέρνηση». Αυτό ισχύει ιδίως για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, όπου η επιστροφή στη δημοκρατία δύσκολα μπορεί να επιτευχθεί χωρίς να επικρέμεται ο εκβιασμός της χρεωκοπίας. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΑΠΟ ΤΑ ΙΤΑΛΙΚΑ ΠΕΤΡΟΣ-ΙΩΣΗΦ ΣΤΑΝΓΚΑΝΕΛΛΗΣ 1 Μεγάλη διαδήλωση στη Ρώμη ενάντια στη λιτότητα. Σημαδεύτηκε από σοβαρά επεισόδια που ακύρωσαν, εντέλει, το σχέδιο των διοργανωτών να εγκατασταθούν με σκηνές στην Πλατεία Σαν Τζιοβάνι, κατά τα πρότυπα των «Αγανακτισμένων».

Mπαλτύς, 1976

Εκρηκτικά βιβλία ΤΗΣ ΙΩΑΝΝΑΣ ΜΕΪΤΑΝΗ

Έγινε γνωστό πριν από λίγες μέρες (βλ. «Έρευνες για την αγορά των βιβλίων–“Αυτοψία” σε βιβλιοπωλεία», Έθνος, 6.2.2013) ότι η αστυνομία μπήκε σε κεντρικά βιβλιοπωλεία της Αθήνας και έκανε ερωτήσεις στους υπαλλήλους, με απώτερο σκοπό να εντοπίσει ποιος είχε αγοράσει τα βιβλία που βρέθηκαν στο σπίτι ενός από τους συλληφθέντες στο Βελβενδό. Τα επίπεδα γελοιότητας αυτής της είδησης είναι πολλά – όσα είναι, δυστυχώς, και τα επίπεδα της σοβαρότητας. Και μου φαίνονται όλα αυτονόητα, πιστεύω ωστόσο ότι τέτοια πράγματα δεν πρέπει να τα αφήνουμε ασχολίαστα, κι ας είναι αυτονόητα. Επισημαίνω, λοιπόν, ότι είναι τρομακτικό να αποκαθιστούμε μια τέτοια σύνδεση θεωρίας και πράξης, ότι οι προεκτάσεις μιας τέτοιας πρακτικής είναι ανυπολόγιστες και η εξέλιξή της εφιαλτική. Φαντάζομαι έναν άνθρωπο μπροστά στη βιβλιοθήκη του, να προσπαθεί να την «καθαρίσει» με τα θολά, ακατανόητα και άνισα κριτήρια κάποιων στενοκέφαλων αξιωματούχων, που δεν ξέρουν να ξεχωρίσουν την κουκούλα απ’ το κουκούλι. Τι άραγε να πετάξει και τι ν’ αφήσει; Ο Μπακούνιν κι ο Νετσάγιεφ είναι καταδικασμένοι, ο Λένιν μάλλον, κι αν δίπλα βρίσκεται Ο αγών μου; Το Κεφάλαιο να το πάρω ή να τ’ αφήσω; Ένα βιβλίο για τη σωστή διατροφή προδίδει άραγε ότι θέλω να είμαι γερή για να υπηρετήσω την πατρίδα ή ότι ετοιμάζομαι για «τρομοκρατικές» ενέργειες; Και το βιβλίο χημείας; «Όχι, κυρία πρόεδρε, δεν μάθαινα το κοκτέιλ μολότοφ, απλώς είχε εξεταστική ο φίλος μου και τον βοηθούσα να μάθει την ονοματολογία της οργανικής». Οδηγούμαστε, καταλαβαίνετε, σε αδιέξοδο. Η μέθοδος τού να ρωτάνε τα όργανα της τάξης στα βιβλιοπωλεία ποιος αγόρασε τους Αόρατους του Νάνι Μπαλεστρίνι (ήταν ένας από τους εκρηκτικούς τίτλους) δεν θυμίζει απλώς τον Χάρρυ Κλυν να υποδύεται τον αστυνόμο Μπέκα ανακράζοντας «Χμ, πιρούνι, ύποπτο!», δεν είναι απλώς αναποτελεσματική, άστοχη και γελοία· είναι επικίνδυνη στην ουσία της, κάνει ένα βήμα πέρα από τα εσκαμμένα και παραβιάζει το αυτονόητο της ελευθερίας των ιδεών. Και μ’ αυτή την έννοια είναι ανατριχιαστική. Μια πρώτη αντίδραση ήρθε, με κοινή ανακοίνωση του Συλλόγου Υπαλλήλων ΒιβλίουΧάρτου Αττικής και του Συλλόγου Μεταφραστών-Επιμελητών-Διορθωτών (goo.gl/hSszV). Το γελοίο της υπόθεσης έχει πλάκα, γιατί το έργο μυστηρίου καταντάει παρωδία όταν το σκηνοθετεί και το ανεβάζει στη σκηνή η ελληνική αστυνομία· η ίδια αστυνομία όμως παίζει άριστα σε όλα τα θρίλερ που σκηνοθετεί, και το ίδιο σενάριο θα μπορούσε να αποβεί εφιάλτης αν αναλάμβανε την υλοποίησή του στα σοβαρά κάποια από τις αρχές της χώρας.

30

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΠΑΡΑΚΤΙΟ ΜΕΤΩΠΟ ΑΤΤΙΚΗΣ: ΠΩΛΕΙΤΑΙ ΟΠΩΣ Ε Με διαδικασίες fast track, η κυβέρνηση προχωράει στην εκποίηση της παραλιακής ζώνης της Αττικής, απειλώντας την ελεύθερη πρόσβαση εκατομμυρίων πολιτών στη θάλασσα. Μεταξύ άλλων, παρακάμπτεται πλήρως η περιβαλλοντική προστασία και ο Οργανισμός Ρυθμιστικού Σχεδίου της Αθήνας, ενώ θεσπίζονται υψηλοί συντελεστές δόμησης, με τους φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να μην έχουν κανένα λόγο. Από την «αξιοποίηση» δεν ξεφεύγουν ούτε αρχαιολογικοί χώροι, όπως ο Ναός του Απόλλωνα Ζωστήρα κοντά στον Αστέρα Βουλιαγμένης ούτε και τα ακατοίκητα νησιά Φλέφες και Φλεβοπούλα, ανοιχτά της Βουλιαγμένης, και η νησίδα Πάτροκλος, κοντά στο Σούνιο. Δημοσιεύουμε για το ζήτημα άρθρα του Νίκου Μπελαβίλα και της Ελένης Πορτάλιου, και δηλώσεις των δημάρχων Ελληνικού-Αργυρούπολης Χρήστου Κορτζίδη και Σαρωνικού Πέτρου Φιλίππου.

Για την επόμενη μέρα ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΠΕΛΑΒΙΛΑ

Όταν φυσήξει ο άνεμος και διώξει τη σκοτεινιά πάνω από τον τόπο μας, όταν οι λαφυραγωγοί εκδιωχθούν, θα ’ρθει η ώρα να δούμε τι θα κάνουμε και με τη θάλασσα της Αττικής. Εκκρεμεί μια πλήρης πρόταση για την επόμενη μέρα, για τις ακτές του Σαρωνικού, από τον Πειραιά ως το Σούνιο. Οι αιγιαλοί και οι παραλίες, οι βραχονησίδες, τα ρέματα, οι αμμοθίνες και οι αλυκές, τα μεσογειακά πευκοδάση, οι αρχαιολογικοί χώροι ανήκουν στη χώρα και το λαό μας. Τους χώρους αυτούς τους διαχειρίζονται φορείς του δημοσίου και της αυτοδιοίκησης, είναι δημόσιοι, ανοικτοί προσβάσιμοι για όλους. Τα αυτονόητα, που είναι γραμμένα στο Σύνταγμα μας· αλλά αν χρειαστεί ας ξαναγραφτούν. Η αξία του παράκτιου αττικού τοπίου με όλο τον αρχαιολογικό, πολιτιστικό και περιβαλλοντικό του πλούτο είναι ανυπολόγιστη. Αποτελεί τμήμα όχι μόνο της εθνικής μας αλλά της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Αυτό το θαυμάσιο τοπίο συνοδεύει τα μνημεία της αθηναϊκής Ακρόπολης και των πειραϊκών τειχών, τα αρχαία ιερά του Σουνίου και της Αφαίας. Το αθηναϊκό τουριστικό «προϊόν» είναι αμιγώς πολιτιστικό και περιβαλλοντικό. Δεν είναι ούτε επιχειρηματικό όπως του Ντουμπάι, ούτε αναψυχής τζόγου όπως του Λας Βέγκας. Έχει την ίδια ταυτότητα με εκείνο της Ρώμης και του Παρισιού – δύο από τους κύριους αστικούς τουριστικούς προορισμούς του κόσμου. Μέσα στην πανίσχυρη, διεθνώς αναγνωρίσιμη πολιτιστική ταυτότητα που διαθέτουν η Ακρόπολη, η Αθήνα και η θάλασσα της Αττικής, ενυπάρχει η τοπιακή διάσταση που ορίζεται από τις ακρογιαλιές, στις λοφοσειρές, τα ακρωτήρια και το αιγαιοπελαγίτικο αρχιπέλαγος που εισβάλει με τις ακραίες νησίδες του στον Σαρωνικό. Για αυτό έρχονται οι τουρίστες, όχι για καζίνο! Αξίζουν μάλλον τον χλευασμό όσοι επέλεξαν το τοπωνύμιο «Ριβιέρα», ως τουριστικό brand name, για αυτό το αρχαίο σύμπλεγμα τόπων. Η Αθήνα δεν έχει κανέναν λόγο να ανταγωνιστεί δευτερεύοντες ή τριτεύοντες προορισμούς, αρκετούς μάλιστα εφήμερους, στα

όρια του κορεσμού και του κινδύνου. Ας περάσουμε στην επόμενη μέρα, αναβαθμίζοντας τους δύο κύριους πυλώνες αυτού του προορισμού (ακόμη και με τους όρους «ζήτησης» και «ανταγωνισμού»): πολιτισμό και τοπίο. Η καταστροφή του αττικού τοπίου δεν είναι επένδυση. Επένδυση στο μέλλον είναι η ανασυγκρότηση και αναβίωση του υπάρχοντος κτιριακού αποθέματος διατηρώντας την κλίμακα, την ποιότητα και την ιστορικότητα. Δεν χρειαζόμαστε άλλον έναν Αστέρα, άλλο ένα Lagonissi Resort σε κάθε παρθένο ακρωτήριο· χρειαζόμαστε υποδομές μικρού και μεσαίου μεγέθους δίπλα σε ήρεμες δασωμένες ακτές με καθαρές θάλασσες. Επένδυση είναι η επανάχρηση των εγκαταλειμμένων ή γερασμένων τουριστικών εγκαταστάσεων, οι ποιοτικοί ξενώνες στις ιστορικές συνοικίες της Αθήνας και στους μικρούς οικισμούς στα νότια της Αττικής. Η εξυγίανση και αναβίωση των κατεστραμμένων ακτών και των ρημαγμένων δασών, των ευαίσθητων παράκτιων οικοσυστημάτων. Η αποκατάσταση, εύρυθμη λειτουργία και ενίσχυση των πολιτιστικών υποδομών στις περιοχές με τα αρχαία και τα νεότερα ίχνη της Ιστορίας. Είναι επιτακτικό πια να αδειάσουν οι ακτές από τα αυθαίρετα της νυχτερινής μαζικής αναψυχής και του ξεπλύματος μαύρου χρήματος που τις κατέλαβαν τα τελευταία είκοσι χρόνια. Τέλος, χρειαζόμαστε ισότιμη πρόσβαση, υγιή και βιώσιμη κινητικότητα του συνόλου του πληθυσμού της Αθήνας και των επισκεπτών της. Να τελειώνουμε με τις σπάταλους δρόμους ταχείας κυκλοφορίας και διοδίων, να προωθήσουμε τα μέσα σταθερής τροχιάς, το μετρό με έναν νέο νότιο κλάδο προς το αεροδρόμιο και τον Προαστιακό προς το Λαύριο. Να αναπτύξουμε επάνω σε αυτό το ευνοϊκό πεδίο του Σαρωνικού την αστική ακτοπλοΐα, τη δυνατότητα μετακίνησης με θαλάσσια συγκοινωνία από τον Πειραιά ως το Σούνιο. Όλα αυτά είναι έργα που δημιουργούν χιλιάδες θέσεις εργασίας, μοιράζουν το όφελος σε όλους, αφήνουν την κοινή κληρονομιά ανέγγιχτη για τους επόμενους. Έχουμε, δυστυχώς, μια άρχουσα τάξη που επιλέγει την πολιτιστική και περιβαλλοντική καταστροφή, καθώς τα έργα πολιτισμού ή τα έργα περιβάλλοντος δεν της αποδίδουν την εύκολη υπερκερδοφορία που επιθυμεί. Υπάρχει όμως άλλη λύση. Η συνέργεια των λιμένων της Αττικής που θα επιτρέψει στην κρουαζιέρα να λειτουργή-

σει, αντί για τις γιγάντιες υποδομές που θα καταστρέψουν το Παλατάκι του Πειραιά και το Φάληρο. Η ένταξη των Λιπασμάτων της Δραπετσώνας στην πολιτιστική ζώνη του ευρύτερου Πειραιά ως μητροπολιτικού άλσους, αντί για την αρχοντοχωριάτικη ιδέα για πίστα Formula 1. H δημιουργία, από τα φτωχά δυτικά προάστια ως τον Ιππόδρομο, ενός δικτύου χώρων ιστορικού ενδιαφέροντος, μνημείων, ελεύθερων ακτών και χώρων πρασίνου, παράλληλα με το νέο σύστημα ΜΣΤ, ενός δηλαδή ολοκληρωμένου σχεδίου ανασυγκρότησης του δημόσιου χώρου και της κινητικότητας, όπως τον διεκδικούν τα κινήματα πόλης και όπως ήδη σε τμήματα του έχει σχεδιαστεί. Σε αυτό περιλαμβάνεται το πάρκο του φαληρικού μετώπου, χωρίς την αδικαιολόγητη περιττή δόμηση, και βέβαια υπό δημόσιο έλεγχο. Υπό τους ίδιους όρους το σύμπλεγμα της Εθνικής Βιβλιοθήκης και της Λυρικής Σκηνής με το πράσινο πάρκο του Δέλτα. Στο παράδειγμα του Ελληνικού βρίσκουμε μια υποδειγματική επιστημονική πρόταση, γεννημένη από τα κινήματα και την αυτοδιοίκηση. Η πρόταση για μητροπολιτικό πάρκο υψηλού πρασίνου με χαμηλό κόστος και συνδυασμένες μικρής κλίμακας βιώσιμες χρήσεις στέκεται απέναντι στην πρόταση ξεπουλήματος έναντι εξευτελιστικού τιμήματος. Τέλος, στα νότια, η πρόταση που επίσης γεννήθηκε από την αυτοδιοίκηση και την ακαδημαϊκή κοινότητα (ο ισχυρός πόλος τεχνολογίας, έρευνας, μουσείων εντός του ευρύτερου αρχαιολογικού και νεότερου μεταλλευτικού συμπλέγματος και του δρυμού της Λαυρεωτικής –από το Σούνιο ως το Θορικό– με πύλες την Ανάβυσσο και την Κερατέα) είναι άλλο ένα δείγμα ολοκληρωμένου σχεδίου για την αναβάθμιση των τόπων και την πρόοδο των τοπικών κοινωνιών. Ένα σχέδιο που σε ένα τμήμα του εφαρμόστηκε και πέτυχε, πείθοντάς μας πως το μέλλον ανήκει σε αυτού του είδους τους προγραμματισμούς. Αυτό είναι το αττικό παράκτιο μέτωπο της επόμενης μέρας· ας το κάνουμε πράξη.

Δημόσιο αγαθό οι παραλίες ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΟΡΤΖΙΔΗ

Με το νομοσχέδιο για τις στρατηγικές επενδύσεις που κατατέθηκε στη Βουλή στις 22 Φεβρουαρίου, προωθείται, ανάμεσα σε άλλα, η άνευ όρων εκμετάλλευση των ακτών του Σαρωνικού από μεγάλες επιχειρήσεις, ανάβοντας το πράσινο φως για μια πρωτοφανή λεηλασία της δημόσιας και ιδιωτικής γης, περαιτέρω συρρίκνωση του δημόσιου χώρου της Αττικής, οριστική αποκοπή της πρωτεύουσας από τη θάλασσα, καταστροφή εξαιρετικά σημαντικών φυσικών αποθεμάτων και περαιτέρω υποβάθμιση της ποιότητας ζωής των κατοίκων, με το πρόσχημα της «οικονομικής ανάπτυξης» και της «δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας». Μάλιστα, για το σκοπό αυτό ιδρύεται η Παράκτιο Αττικό Μέτωπο Α.Ε., που –υπό την επο-

πτεία του ΤΑΙΠΕΔ– αναμένεται να παραδώσει άνευ όρων σε διεθνείς και εγχώριους κερδοσκόπους τα ακίνητα και τις υποδομές των ακτών του Σαρωνικού. Ως δημοτική αρχή, μαζί με τοπικά κινήματα, κοινωνικούς φορείς και οργανώσεις, απαιτούμε την απόδοση των ακτών του Σαρωνικού, συμπεριλαμβανομένου του πρώην αεροδρομίου του Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά, στους κατοίκους της Αττικής για χρήσεις ήπιας αναψυχής και αθλητισμού, την άμεση απελευθέρωση του παράκτιου μετώπου της Αττικής από παράνομες κατασκευές και χρήσεις, την αποκατάσταση και προστασία των θαλάσσιων και παράκτιων οικοσυστημάτων, καθώς και τη διασφάλιση του συνταγματικά κατοχυρωμένου χαρακτήρα της παραλίας και του αιγιαλού ως κοινόχρηστου χώρου με ελεύθερη πρόσβαση για όλους. Σε αυτό το πλαίσιο, και με βασική προτεραιότητα τη διασφάλιση του χαρακτήρα των ακτών ως κοινού αγαθού, συντονίζουμε τη δράση μας με άλλους φορείς της Αττικής, απέναντι στα σχέδια της κυβέρνησης για τη δημιουργία της «ελληνικής Ριβιέρα».

Να μείνουν ελεύθερες οι παραλίες ΤΟΥ ΠΕΤΡΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ

Μετά την εξαγγελία του πρωθυπουργού ότι προτίθεται να κάνει την παραλία «Ριβιέρα», σε συνδυασμό με την ίδρυση διαφόρων οργανισμών και εταιρειών (ΤΑΙΠΕΔ, Αττικό Παράκτιο Μέτωπο Α.Ε. κλπ.), προκειμένου να ακολουθηθούν fast track διαδικασίες, οι πολίτες είναι αναστατωμένοι επειδή φοβούνται ότι στο όνομα της «αξιοποίησης» οι παραλίες θα εκποιηθούν και δεν θα έχουν πρόσβαση σε αυτές. Όλοι οι δήμαρχοι του παραλιακού μετώπου εξέθεσαν τις απόψεις τους και τις επιφυλάξεις τους σε σύσκεψη με τον αρμόδιο υφυπουργό Ανάπτυξης Νότη Μηταράκη τον περασμένο Οκτώβριο, αλλά ποτέ δεν έλαβαν επίσημη ενημέρωση για το τι πρόκειται να γίνει. Oι περισσότεροι δήμαρχοι είχαν εκφράσει την αντίρρησή τους για τον προγραμματισμό της κυβέρνησης, που γίνεται ερήμην των τοπικών φορέων. Για το τι πρόκειται να γίνει, χαρακτηριστική είναι η φωτογραφική διάταξη, την οποία προσπάθησαν να περάσουν μέσα από διάφορα νομοσχέδια το τελευταίο διάστημα για το Grand Resort Lagonissi, η οποία προβλέπει αύξηση του συντελεστή δόμησης μέσα στο εν λόγω ξενοδοχειακό συγκρότημα προκειμένου να καλυφθούν οι υπερβάσεις του ξενοδοχείου, και κυρίως να δώσουν συντελεστή δόμησης ώστε να χτιστεί η παρακείμενη ελεύθερη παραλία για την οποία ο Δήμος Σαρωνικού (και ο πρώην Δήμος Καλυβίων) έχει δώσει μεγάλο αγώνα για να διατηρηθεί ελεύθερη και ο ίδιος ο δήμαρχος έχει υποστεί άπειρες διώξεις. Ο Δήμος Σαρωνικού έχει ξεκάθαρες θέσεις

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 6

diplomatique

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΠΟΛΩΣΗ ΣΤΗΝ ΤΥΝΗΣΙΑ

Οι ισλαμιστές με την πλάτη στον τοίχο Στις 16 του περασμένου Φλεβάρη στην Τύνιδα οι σημαίες των τζιχαντιστών κυμάτιζαν πλάι σε εκείνες των ισλαμιστών του Ennhada. Το πλήθος των διαδηλωτών ήταν πυκνό, αν και πολύ μικρότερο συγκριτικά με εκείνο που είχαν σχηματίσει οι αντίπαλοί τους οχτώ ημέρες νωρίτερα, όταν συγκεντρώθηκαν για την κηδεία του Σόκρι Μπελαΐντ, του αριστερού αγωνιστή που δολοφονήθηκε από ομάδα αγνώστων. Του Serge Halimi*

ΣΛΟΒΕΝΙΑ

ΕΦΑΡΜΟΖΟΝΤΑΣ ΤΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΤΟΥ ΣΟΚ

H κρίση ως πρόσχημα για τη διάβρωση του κοινωνικού μοντέλου Ένας πρωθυπουργός σε μια κυβέρνηση μειοψηφίας ο οποίος αρνείται να παραιτηθεί, συνδικάτα σε κινητοποίηση και μια «εξέγερση πολιτών» η οποία εξαπλώνεται τόσο στους δρόμους όσος και στο διαδίκτυο: Αυτό είναι το εκρηκτικό κοκτέιλ που συνταράσσει τη συνήθως πολύ πιο ήρεμη Σλοβενία. Η προγραμματισμένη διάλυση ενός μοναδικού κοινωνικού μοντέλου στο όνομα των μέτρων της λιτότητας έχει ανάψει φωτιές. Του Jean-Arnault Dérens*

E

ίναι δεκάδες χιλιάδες ο κόσμος που πλημμυρίζει τα πεζοδρόμια της Λιουμπλιάνα και όλων των πόλεων της χώρας. Ποτέ άλλοτε η δημοκρατία της Σλοβενίας (δύο εκατομμύρια κάτοικοι), διάσημη για την ηρεμία της, τη μετριοπάθεια και την ποιότητα ζωής, δεν είχε γνωρίσει τόσο έντονες κινητοποιήσεις όσο αυτές του φετινού χειμώνα. Τα μέτρα λιτότητας της συντηρητικής κυβέρνησης, η οποία βρίσκεται στην εξουσία από τον Ιανουάριο του 2012, δεν μπορούν να επιβληθούν. Τα παραδοσιακά * O Jean-Arnault Dérens είναι αρχισυντάκτης της ιστοσελίδας Le Courrier des Balkans. Τελευταία του δημοσιευμένη δουλειά: «Voyage au pays des Gorani» (μαζί με τον Laurent Geslin), Cartouche, Παρίσι, 2010.

ισχυρά συνδικάτα είχαν την υποστήριξη πολλών πολιτών, αγανακτισμένων με τη διαφθορά της πολιτικής τάξης. Στις πορείες, πολλοί τα ψέλνουν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, της οποίας η Σλοβενία έγινε μέλος το 2004. Πολλοί διαδηλωτές, μάλιστα, κραδαίνουν τη σημαία της πρώην Γιουγκοσλαβικής Ομοσπονδίας, την οποία η Σλοβενία εγκατέλειψε το 1991. Η χώρα είναι, λοιπόν, σε κρίση; Σε πολιτική κρίση σίγουρα, καθώς η συντηρητική κυβέρνηση του Γιάνεζ Γιάνσα έχει χάσει την πλειοψηφία της από τα τέλη Γενάρη του 2013. Αλλά η οικονομική κρίση είναι, άραγε, τόσο σοβαρή όσο ισχυρίζονται οι αρχές; Εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο, η κυβέρνηση δίνει ρεσιτάλ καταστροφολογικών δηλώσεων: η Σλοβενία είναι στα όρια της χρεωκοπίας, ο τραπεζικός τομέας λυγίζει από ένα κολοσσιαίο χρέος, τα δημοσιονομικά χτυπάνε κόκκινο. Ωστόσο, κανένας οικονομικός δείκτης δεν επαληθεύει αυτόν τον πανικό. «Το δημόσιο χρέος της Σλοβενίας δεν ξεπερνά το 44% του ακαθάριστου εθνικού προϊό-

ντος (ΑΕΠ), συγκριτικά με το 87% που είναι ο μέσος όρος των χωρών της Ευρωζώνης. Η ανεργία μετά βίας αγγίζει το 8% του ενεργού πληθυσμού. Ο ετήσιος πληθωρισμός είναι κάτω από 3%. Το μόνο που εκτοξεύθηκε είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα, το οποίο έφτασε το 6% του ΑΕΠ. Θα έλεγα ότι μάλλον τοποθετούμαστε στον καλό μέσο ευρωπαϊκό όρο, παρά στο χείλος του γκρεμού», μας αναλύει ο οικονομολόγος Ντούσαν Κόβατς, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Λιουμπλιάνα. Και συνεχίζει: «Η οικονομική κρίση χρησιμεύει ως πρόσχημα για την αναθεώρηση του κοινωνικού μας μοντέλου. Μετά την ένταξή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τη Σλοβενία την παρουσίαζαν συχνά ως πρότυπο, χάρη στη σταθερότητα του πολιτικού της συστήματος και στον δυναμισμό της οικονομίας της». Η μικρή δημοκρατία, η οποία είχε κατορθώσει να ξεφύγει από τη γάγγραινα των πολέμων που ακολούθησαν τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας1, ήταν η πρώτη ανάΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

H

δολοφονία στελέχους της αντιπολίτευσης έπληξε τη λαϊκή αξιοπιστία του Ennhada, συσπείρωσε τους αντιπάλους του και πυροδότησε έριδες στους κόλπους του. Μόλις τον απαρνήθηκαν οι φίλοι του, ο πρωθυπουργός και γενικός γραμματέας του ισλαμικού κόμματος πρότεινε τον σχηματισμό μιας «κυβέρνησης εθνικών αρμοδιοτήτων χωρίς κομματικές εξαρτήσεις». Η ιδέα, η οποία αντιμετωπίστηκε θετικά από πολλές οργανώσεις της αντιπολίτευσης, τη Γενική Εργατική Ένωση της Τυνησίας (UGTT), τον στρατό, την ένωση εργοδοτών, την Αλγερία και τις πρεσβείες των χωρών της Δύσης, θα απομάκρυνε προσωρινά το Ennhada από την εξουσία, εν αναμονή ενός νέου Συντάγματος και νέων εκλογών. Οι διαδηλωτές της 16ης Φλεβάρη, εχθρικοί σε ένα τέτοιο σενάριο, υποστήριζαν, αντίθετα, τη «νομιμότητα» του κόμματός τους κατακεραυνώνοντας τις συνωμοσίες των ΜΜΕ, των ξένων, της «αντεπανάστασης» και των «υπολειμμάτων του παλαιού καθεστώτος». Προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι αυτά τα τόσο ιακωβινικά λογύδρια προέρχονται από μια τόσο συντηρητική πολιτική δύναμη. Κι αυτό διότι, από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 2011 που τους έφεραν στην εξουσία, και μετά, οι ισλαμιστές του Ennahda δεν έχουν δείξει καμία διάθεση να διαταράξουν την οικονομική και κοινωνική τάξη. Όπως οι Αιγύπτιοι ομόλογοί τους και οι -αδύναμοι- μαικήνες τους στις μοναρχίες του Κόλπου, έχουν μάλλον επιχειρήσει να συζεύξουν τον ακραίο καπιταλισμό με τον οικογενειακό και ηθικό αρχαϊσμό. Χωρίς να παραλείπουν μάλιστα να προσθέτουν στον δημόσιο λόγο τους και όλα όσα αρέσουν ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4

* Ο Serge Halimi είναι ο διευθυντής της Le Monde Diplomatique

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

H κρίση ως πρόσχημα για τη διάβρωση του κοινωνικού μοντέλου ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

μεσα στα νέα μέλη που ανέλαβε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2008. Διάσημη για τη σοβαρότητά της και για τον κάπως χαλαρό τρόπο ζωής της, η χώρα έχει συνηθίσει να παίζει μεταξύ των πρώτων τη τάξει. Ήδη από τα χρόνια της Γιουγκοσλαβίας, η Σλοβενία θεωρούνταν πρότυπο για τις άλλες ομόσπονδες δημοκρατίες. Όχι μάλιστα χωρίς μια δόση ζήλειας, καθώς ήταν η πιο εύπορη από όλες. Είχε καταφέρει να εκμεταλλευτεί στο έπακρο τη γεωγραφική της θέση μεταξύ Αυστρίας και Ιταλίας, την ειδίκευσή της στη βιομηχανία της μεταποίησης και το άνοιγμά της στη διεθνή αγορά. Κατά τη διάρκεια των ενταξιακών διαπραγματεύσεων στην Ε.Ε., η Λιουμπλιάνα επέμεινε σε πολλές εξαιρέσεις, αρνούμενη να ανοίξει απόλυτα στον ελεύθερο ανταγωνισμό ορισμένους τομείςκλειδιά της οικονομίας. Οπότε η χώρα είναι η μοναδική στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη η οποία διατήρησε σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο του τραπεζικού της τομέα, στον οποίο κυριαρχούν δύο «γίγαντες», η Nova Ljubljanska Banka (NLB) και η Nova Kreditna Banka Maribor (NKBM). Τα σημεία τα οποία υπερασπίστηκαν με μεγαλύτερο σθένος οι σλοβενικές αρχές δεν είχαν να κάνουν τόσο με την αντίσταση απέναντι στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο, όσο με το ιδιάζον σύμπλεγμα αυτής της μικρής χώρας, όπως υπενθυμίζει ο δημοσιογράφος Στέφανο Λούζα, ο οποίος κατάγεται και ο ίδιος από την ιταλική μειονότητα της Σλοβενίας. «Οι συζητήσεις για την πρόσβαση των ξένων στο δικαίωμα της ιδιοκτησίας στη Σλοβενία έλαβαν διαστάσεις ψυχοδράματος στη Βουλή, ήταν τα ιερά πάτρια εδάφη που ορισμένοι βουλευτές αρνούνταν να ξεπουλήσουν». Όντως, η Σλοβενία, η οποία διαθέτει ακόμα σημαντικές μειονότητες τόσο στην Αυστρία όσο και στην Ιταλία, βλέπει με δυσπιστία τους δύο ισχυρούς γείτονές της, επειδή υποψιάζεται ότι τρέφουν παλιά όνειρα αλυτρωτι-

σοκ» που έχει ήδη πλήξει άλλες χώρες. Βέβαια, η εξουσία φοβάται μήπως οι τράπεζες συμπαρασυρθούν από το σκάσιμο της φούσκας των ακινήτων. Αυτές στήριξαν όντως με όλες τους τις δυνάμεις την οικονομική ανάπτυξη τη δεκαετία του 2000, όταν η χώρα γέμισε με εργοτάξια. Η κυβέρνηση αποφάσισε να ιδρύσει μια ειδική υπηρεσία, μια «Bad Bank» με κεφάλαιο 4 εκατ. ευρώ για την επαναγορά των προβληματικών δανείων από τις βασικές τράπεζες, στις οποίες το κράτος παρέμενε προνομιακός μέτοχος. Συνολικά, τα δάνεια ανέρχονταν γύρω στα 6,5 δισ. ευρώ, δηλαδή στο 18% του ΑΕΠ. Η αντιπολίτευση και τα συνδικάτα, βλέποντας σε αυτή την κίνηση τον πρόδρομο της ιδιωτικοποίησης του τραπεζικού τομέα, προσπάθησαν να αντιταχθούν στο σχέδιο, έργο του νεοφιλελεύθερου υπουργού Οικονομικών Γιάνεζ Σούστερσιτς, ο οποίος εγκατέλειψε την κυβέρνηση στις 23 του περασμένου Γενάρη.

Εύθραυστη ισορροπία

«Ο Γιάνσα (αριστερά) κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή εδώ και 25 χρόνια. Ο εθνικισμός του δεν αποτελεί είδηση, ωστόσο ο αντίπαλός του Ζοραν Γιάνκοβιτς (δεξιά) πιστεύει πως ήρθε η ώρα να πετάξει τη μάσκα»

σμού2. Εξάλλου διατηρεί περίπλοκες σχέσεις με την Κροατία, λόγω της διαφοράς που φέρνει για χρόνια αντιμέτωπες τις δύο χώρες σε σχέση με τον Κόλπο του Πιράν. Οι διαφορές άπτονται επίσης του θέματος της υφαλοκρηπίδας, καθώς τα 37 χιλιόμετρα της σλοβενικής ακτογραμμής είναι στριμωγμένα στο βάθος της Αδριατικής, ανάμεσα στα ιταλικά και τα κροατικά ύδατα3. «Παρά τις ευρωπαϊκές πιέσεις, η χώρα μας είχε κατορθώσει να διατηρήσει έναν ισχυρό δημόσιο τομέα», συνεχίζει ο Κόβατς. Πράγματι, η Σλοβενία διαθέτει και σήμερα ένα από τα καλύτερα συστήματα υγείας στον κόσμο και η παιδεία είναι εντελώς δωρεάν μέχρι και την ολοκλήρωση των πανεπιστημιακών σπουδών. Αυτό ακριβώς το «σλοβενικό μοντέλο» ήθελε να μεταρρυθμίσει η κυβέρνηση του Γ. Γιάνσα, εξαγγέλλοντας δραστική μείωση των δημοσίων δαπανών. Η κρίση χρησιμεύει ως πρόσχημα για την εφαρμογή μιας «θεραπείας

Και αυτό διότι η εύθραυστη και ετερόκλητη πλειοψηφία του Γιάνσα έγινε κομμάτια. Περιελάμβανε, εκτός από το «Δημοκρατικό Κόμμα της Σλοβενίας» (SDS) του πρωθυπουργού, τους φιλελεύθερους της «Λίστας Πολιτών» (Drzavljanska lista) του Γκρέγκορ Βίραντ και τους ακραίους συντηρητικούς της «Νέας Σλοβενίας» (λαϊκό χριστιανικό κόμμα, NSi-KLS). Στις βουλευτικές εκλογές της 4ης Δεκεμβρίου του 2011, η «Θετική Σλοβενία», ο σχηματισμός του Ζόραν Γιάνκοβιτς, δημάρχου της Λιουμπλιάνα, η οποία δημιουργήθηκε λίγες μόλις εβδομάδες πριν από την ψηφοφορία, έκανε την έκπληξη καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση. Τότε, όλες οι συνιστώσες της σλοβενικής Δεξιάς αναγκάστηκαν να ξεπεράσουν τις διαφορές τους και να ενωθούν ώστε να σχηματίσουν κυβέρνηση πλειοψηφίας. Γεννημένος στη Σερβία και υπήκοος Σλοβενίας μετά την ανεξαρτητοποίηση της χώρας, ο Γιάνκοβιτς δεν είναι ένας κλασικός πολιτικός. Ως επιχειρηματίας διηύθυνε για μεγάλο χρονικό διάστημα τον όμιλο Mercator, έναν σλοβενικό -και βαλκανικό- κολοσσό στον τομέα των υπεραγορών. Ο Γιάνκοβιτς είχε ήδη προκαλέσει αίσθηση όταν κατέκτησε τον δήμο της Λιουμπλιάνα, το 2006. Ξεχώρισε σε αρκετές περιπτώσεις για τη γενναία στάση του, για παράδειγμα, όταν πήρε θέση υπέρ των κοινοτήτων των Ρομά, οι οποίοι πέφτουν θύματα ενός ρατσισμού διάχυτου στη σλοβενική κοινωνία. Ωστόσο, η σχέση του με την Αριστερά παραμένει ασαφής. «Είναι ένας ολιγάρχης που επέλεξε να μπει στην πολιτική για να προστατεύσει τα συμφέροντά του», δηλώνει ο Γκρέγκα Ρέποφ, αρχισυντάκτης του εβδομαδιαίου εντύπου Mladina.

Η θετική Σλοβενία και η Αριστερά Η ίδρυση της «Θετικής Σλοβενίας» φαίνεται πως προωθήθηκε από ορισμένες εμβληματικές μορφές της σλοβενικής αριστεράς, κυρίως τον Μίλαν Κούσαν, πρώην ηγετικό στέλεχος του Κομμουνιστικού Κόμματος επί Γιουγκοσλαβίας και μετέπειτα αρχηγό του ανεξάρτητου σλοβενικού κράτους. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζονται οι οπαδοί του Γιάνσα, ο οποίος επιχειρεί από καιρό να εμφανιστεί ως αντίπαλος ενός «συστήματος» που κληροδοτήθηκε απευθείας από την εποχή της Γιουγκοσλαβίας και το οποίο υποτίθεται ότι εξακολουθεί να ελέγχει τη Σλοβενία. Με αυτό αναφερό-

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

Υπεύθυνη έκδοσης: Βάλια Καϊμάκη Συντακτική ομάδα: Κορίνα Βασιλοπούλου, Θανάσης Κούτσης, Χάρης Λογοθέτης, Βασίλης Παπακριβόπουλος Επικοινωνία: info@monde-diplomatique.gr Αρχείο κειμένων: www.monde-diplomatique.gr Facebook: www.facebook.com/monde.diplomatique.gr

3/33

Η ΑΥΓΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

Η Σλοβενία είναι η μοναδική χώρα στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη η οποία διατήρησε σε μεγάλο βαθμό τον έλεγχο του τραπεζικού της τομέα

ταν κυρίως στους πρώην διευθυντές των πάλαι ποτέ κρατικών επιχειρήσεων, οι οποίοι παραδοσιακά είχαν διασυνδέσεις με τις κεντροαριστερές κυβερνήσεις που κρατούσαν τα ηνία της χώρας από την ανεξαρτησία της έως το 2004. Αυτοί οι «ολιγάρχες σλοβενικού τύπου» επωφελήθηκαν σημαντικότατα από τις όψιμες ιδιωτικοποιήσεις, οι οποίες γενικεύτηκαν μόνο μετά την ένταξη της χώρας στην Ε.Ε. Η «Λίστα Πολιτών», η οποία υποσχόταν να επιβάλει το ήθος στην πολιτική ζωή της Σλοβενίας, αποφάσισε να εγκαταλείψει την κυβέρνηση ύστερα από τη δημοσίευση, στις αρχές Φεβρουαρίου, μιας έκθεσης της Επιτροπής κατά της διαφθοράς, που αποκάλυπτε ότι ο πρωθυπουργός, όπως και ο Γιάνκοβιτς, είχαν χρόνια να υποβάλουν φορολογική δήλωση. Ο Γιάνσα μάλιστα είχε επωφεληθεί από προμήθειες, για την προώθηση της αγοράς φινλανδικών αρμάτων μάχης από τον στρατό4. Η υπόθεση εκδικάζεται στη Λιουμπλιάνα μήνες τώρα, χωρίς ο κατηγορούμενος να έχει αξιωθεί να εμφανιστεί ποτέ ενώπιον του δικαστηρίου. Τέλος, ύστερα από έρευνα τριών μηνών, οι δημοσιογράφοι Μπλαζ Ζγκάγκα και Ζντένγκο Σέπιτς, απέδειξαν ότι ο Γιάνσα, ο οποίος διετέλεσε υπουργός Άμυνας στις πρώτες κυβερνήσεις της ανεξάρτητης Σλοβενίας, είχε αναμιχθεί σε διεθνές λαθρεμπόριο, το οποίο, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, έδωσε τη δυνατότητα στους εμπόλεμους της Κροατίας και της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης να παρακάμψουν το διεθνές εμπάργκο όπλων. Έτσι, η χώρα, η οποία εμφανιζόταν ως μια νησίδα «ορθής διακυβέρνησης», όπου κυριαρχούν τα χρηστά δημόσια ήθη, φαίνεται πως πέφτει κι αυτή στον σωρό. Ορισμένοι μάλιστα κάνουν λόγο για «βαλκανοποίηση», τη στιγμή που η Σλοβενία κάνει τα πάντα εδώ και είκοσι χρόνια ώστε να αποσυνδεθεί από τους γείτονές της στο συλλογικό ασυνείδητο. Ο Γιάνσα δεν μπορεί να υπολογίζει πλέον παρά μόνο στη στήριξη των εθνικιστών του NSi-KLS, στους οποίους δίνει το πράσινο φως για να ξαναγράψουν την ιστορία. Έτσι είδαμε υπουργούς να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις στη μνήμη των Ντομομπράντσι, της σλοβενικής πολιτοφυλακής που συνεργάστηκε με τους ναζί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι τελευταίες γιορτές για την ανεξαρτησία, στις 25 Ιουνίου του 2012, έδωσαν τροφή σε έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις. Για πρώτη φορά η κυβέρνηση απαγόρευσε τα σύμβολα των παρτιζάνων του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σε δημόσιο χώρο, διαρρηγνύοντας με αυτόν τον τρόπο την ευρεία συναίνεση που διεκδικούσε μια συνέχεια ανάμεσα στην Αντιφασιστική Εθνικοαπελευθερωτική Επιτροπή (Subnor), την Ομόσπονδη Δημοκρατία της Σλοβενίας και το ανεξάρτητο σλοβενικό κράτος, το 1991. «Το SDS δεν είναι κεντροδεξιό κόμμα, όπως διατείνεται, αλλά ακροδεξιό, το οποίο υποκινείται από ακραίο αντικομμουνισμό και μια παραδοσιακή θεώρηση της σλοβενικής ταυτότητας»,

εξηγεί ο φιλόσοφος Ντάρκο Στράιν. «Ο Γιάνσα κυριαρχεί στην πολιτική σκηνή εδώ και 25 χρόνια. Ο εθνικισμός του δεν αποτελεί είδηση, ωστόσο ο Ναπολέων της σλοβενικής μετάβασης πιστεύει πως ήρθε η ώρα να πετάξει τη μάσκα». Η κρίση ενδέχεται όντως να του επιτρέπει, όπως συνέβη και στη γειτονική Ουγγαρία, να ξεπεράσει τις κόκκινες γραμμές. Η πρώτη κυβέρνηση Γιάνσα, από το 2004 ώς το 2008, είχε ήδη επιχειρήσει δραστική μεταρρύθμιση του κοινωνικού μοντέλου, προκαλώντας τις έντονες αντιδράσεις των συνδικάτων. «Αυτή τη φορά, ο Γιάνσα ήταν αποφασισμένος να την περάσει με το ζόρι, ενώ την ίδια στιγμή βρισκόταν σε εξέλιξη εναντίον του δίκη για διαφθορά», λέει με θυμό ο Στράιν. Παρ’ όλα αυτά, η αληθινή εξέγερση των πολιτών κατά της διαφθοράς που συγκλονίζει τη χώρα από το φθινόπωρο και συμπορεύεται με τις συνδικαλιστικές κινητοποιήσεις, ίσως φρενάρει τη μηχανή. Τα πάντα ξεκίνησαν από το Μάριμπορ, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, ο δήμαρχος της οποίας, ο Φρανκ Κάνγκλερ, είχε εγκαταστήσει ραντάρ στους δρόμους ιδιωτικοποιώντας παράλληλα το σύστημα επιβολής προστίμων για παραβίαση του ορίου ταχύτητας. Η κοινότοπη αυτή αφορμή έγινε ο καταλύτης ενός κινήματος το οποίο πέτυχε, στις 6 Δεκεμβρίου, την παραίτηση του δημοτικού συμβούλου που είχε βρεθεί στο επίκεντρο της διαμάχης και γρήγορα επεκτάθηκε και στην υπόλοιπη χώρα. Ωστόσο, ο πρωθυπουργός, ο οποίος δεν διαθέτει πλέον πλειοψηφία, επιμένει να μην παραιτείται5, δηλώνοντας ότι οι πρόωρες εκλογές «θα έπλητταν την εικόνα της Σλοβενίας»... «Οι Σλοβένοι έχουν συνηθίσει να ζουν καλά. Για πρώτη φορά μετά το 1945, οι άνθρωποι φοβούνται. Λένε ότι οι συνθήκες διαβίωσής τους θα επιδεινωθούν και ότι τα παιδιά τους θα ζήσουν χειρότερα από τους ίδιους», συνοψίζει ο δημοσιογράφος Στέφανο Λούζα. «Ο Γιάνσα ποντάρει σε αυτόν τον φόβο για να προσπαθήσει να επιβάλει το δικό του κοινωνικό μοντέλο. Το βασικό του επιχείρημα είναι ο κίνδυνος να απολέσουμε την εθνική μας κυριαρχία και να τεθούμε υπό κηδεμονία, όπως έγινε στην Ελλάδα». Πάντως, η σημερινή αφύπνιση της σλοβενικής κοινωνίας μάς αφήνει τουλάχιστον να πιστεύουμε πως παραμένουν ανοιχτά και άλλα σενάρια.

1. Η Σλοβενία γνώρισε μόνο έναν «σύντομο πόλεμο» δέκα ημερών, ο οποίος έφερε σε αντιπαράθεση από τις 27 Ιουνίου ώς τις 7 Ιουλίου του 1992 τον γιουγκοσλαβικό στρατό με τους άντρες της εδαφικής άμυνας 2. Στην Ιταλία, οι σλοβενικές μειονότητες απαντώνται κυρίως στο Φρίουλι και στην περιοχή της Τεργέστης, για τις οποίες έριζαν επί μακρόν η Ιταλία και η πρώην Γιουγκοσλαβία. Στην Αυστρία, βρίσκονται ως επί το πλείστον στην Καρινθία, προπύργιο της εθνικιστικής Άκρας Δεξιάς 3. Μια διμερής συμφωνία που υπεγράφη τον Σεπτέμβριο του 2009 επέτρεψε τη δημιουργία επιτροπής διαιτησίας 4. Το σκάνδαλο ξέσπασε το 2008, ύστερα από έρευνα της φινλανδικής τηλεόρασης. Η εταιρία Patria φέρεται να χρημάτισε διάφορους Σλοβένους αξιωματούχους με 21 εκατομμύρια ευρώ για να εξασφαλίσει ένας σημαντικό συμβόλαιο πώλησης τεθωρακισμένων αρμάτων 8 x 8 AMV 7. Το Σύνταγμα της Σλοβενίας δεν επιτρέπει στην αντιπολίτευση να καταθέσει πρόταση μομφής. Επομένως, αν μια κυβέρνηση μειοψηφίας διαθέτει την ικανότητα να ελίσσεται, μπορεί να παραμείνει στη θέση της για αρκετά μεγάλο διάστημα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

Λαθροχειρίες της ψηφιακής εποχής Ένα δημοσιογραφικό λάθος και πώς, μέσω της μεθόδου «αντιγραφή επικόλληση», αναπαράγεται ατέρμονα - και βολικά Του Pierre Rimbert*

T

ι πιο καλόγουστο από μια ψευδή πληροφορία που ολοένα αντιγράφεται και επανέρχεται, επαναλαμβάνοντας κατά βούληση μη εξακριβωμένες πληροφορίες; Στις 7 Ιανουαρίου 2011, ο δημοσιογράφος Ζαν Κατρεμέρ1 ανέβασε στο ιστολόγιό του «Παρασκήνια των Βρυξελλών» («Coulisses de Bruxelles») ένα κείμενο με τον νηφάλιο τίτλο: «Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν αγαπά τη δικτατορία της Κούβας και το λέει (δις)».

«ΚΑΝ

οδήποτε πρωτοσέλιδό της αρκεί για να πείσει τον καθένα. Όσο, λοιπόν, υπάρχει γάιδαρος που πετάει, άλλο τόσο υπάρχει και Le Monde Diplomatique της 5ης Ιουλίου 2010. Το «πταίσμα» αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να έχει θαφτεί αθόρυβα στη συλλογική χωματερή με τις γκάφες του Τύπου, αν η αβλεψία του Κατρεμέρ δεν είχε λειτουργήσει ως συλλογικό τεστ πνευματικής οκνηρίας. Έτσι, η αλλοιωμένη παραπομπή επανεμφανίστηκε στις 17 Απριλίου 2012 -πέντε ημέρες πριν από τον πρώτο γύρο των γαλλικών προεδρικών εκλογών- σε ένα άρθρο

Ι Σ ΕΙΝ’ ΚΑ Α , Α Ρ Ο Γ ’ ΤΟ ΓΡΗ

Βασισμένος σε μια πληροφορία που του έδωσε ένας χρήστης του Διαδικτύου, γράφει σχετικά με τον συμπρόεδρο του Κόμματος της Αριστεράς: «Όπως μου επισήμανε ο Τοράλ, ιδού τι δήλωνε ο κ. Μελανσόν στη Le Monde Diplomatique της 5ης Ιουλίου 2010: ‘(...) Συγχαίρω την Κούβα για την αντίστασή της

Όσο υπάρχει γάιδαρος που πετάει, άλλο τόσο και Le Monde Diplomatique που στα φύλλα της αναφέρει συγκεκριμένη ημέρα έκδοσης

και τη συνεισφορά της στην επιστήμη, τον πολιτισμό, τα αθλήματα και την παγκόσμια Ιστορία’». Κι όμως, η παραπομπή είναι (διπλά) εσφαλμένη: όχι μόνο η πρόταση του κ. Μελανσόν δεν δημοσιεύθηκε ποτέ στη Le Monde Diplomatique, αλλά και η εφημερίδα αυτή, που μετά το 1954 εκδίδεται σε μηνιαία βάση, δεν αναφέρει ποτέ συγκεκριμένη ημέρα έκδοσης, παρά μόνο μήνα -μια απλή ματιά σε οποι-

* Ο Pierre Rimbert είναι συντάκτης της Le Monde Diplomatique

ΛΑΘΟΣ»

του αντικαστρικού δοκιμιογράφου Ζακομπό Μασοβέρ, δημοσιευμένο στην ενημερωτική ιστοσελίδα Atlantico. Εκεί διαβάζουμε: «‘Συγχαίρω την Κούβα για την αντίστασή της και τη συνεισφορά της στην επιστήμη, τον πολιτισμό, τα αθλήματα και την παγκόσμια Ιστορία’, δήλωνε ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν στη Le Monde Diplomatique του Ιουλίου 2010». Ο προσδιορισμός «της 5ης» έχει εξαφανιστεί, αλλά η ψευδής παραπομπή παραμένει, καθώς ο Μασοβέρ, που συχνά περιγράφεται ως «πανεπιστημιακός», δεν θεώρησε χρήσιμο να την επαληθεύσει. Η ανάγκη για επαλήθευση δεν άγγιξε περισσότερο τον κ. Ζαν-Φρανσουά Κοπέ. Στο βιβλίο του «Μανιφέστο για μια Δεξιά χωρίς συμπλέγματα» (Fayard, 2012), ο γενικός γραμματέας της Ένωσης για ένα Λαϊκό Κίνημα (UMP, το κόμμα της γαλλικής Δεξιάς) εξαπολύει έναν λίβελο εναντίον του κ. Μελανσόν και του Μετώπου της Αριστεράς: «Ποιος πολιτικός ηγέτης μπορεί να υποστηρίξει χωρίς να γελάσει, ότι «συγχαίρει την Κούβα για την αντίστασή της και τη συνεισφορά της στην επιστήμη, τον πολιτισμό, τα αθλήματα και την παγκόσμια Ιστορία «(1); Ο Ζαν-Λυκ Μελανσόν!», γράφει στη σελίδα 188. Η υποσημείωσή του είναι ακριβής: «1. «Le Monde Diplomatique», 5 Ιουλίου 2010». Αντιγραφή - επικόλληση: ένα σημάδι φθοράς που δείχνει το ύφος του μέλλοντος.

1. (ΣτΜ) Ανταποκριτής της εφημερίδας Libération στις Βρυξέλλες και άριστος γνώστης των ευρωπαϊκών τεκταινόμενων, έχει δώσει αρκετές φορές διαλέξεις στην Ελλάδα ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΟΥΤΣΗΣ

LE

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

Οι ισλαμιστές με την πλάτη στον τοίχο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

στους θιασώτες της τάξης και της ασφάλειας, όταν επιχειρούν να περιγράψουν όσους τους φέρνουν αντίσταση: «Ξεκίνησαν κλείνοντας τους δρόμους και τα εργοστάσια και σήμερα συνεχίζουν να επιτίθενται στη νομιμότητα της κυβέρνησης», πέταξε ο Ρασίντ Γκανούσι στους οπαδούς του. «Το Ennahda είναι η ραχοκοκαλιά της Τυνησίας. Η καταστροφή ή ο αποκλεισμός του θα ήταν πλήγμα για την εθνική ενότητα της Τυνησίας». Εκεί ακριβώς είναι το όλο θέμα... Γιατί, πού ξεκινά και πού σταματά η εθνική ενότητα; Σε ποιες θυσίες πρέπει να συναινέσουν οι Τυνήσιοι και ποια ρίσκα πρέπει να πάρουν για τη διατήρησή της; Ο προεξέχων ρόλος ενός ισλαμικού κόμματος στη διακυβέρνηση της χώρας δεν προκαλούσε καμία αντιδικία μέχρι πριν από έναν χρόνο, όταν το ζήτημα ήταν η έκδοση ενός νέου Συντάγματος, όχι πάρα πολύ διαφορετικού από το παλιό, και η εκ νέου εξισορρόπηση της οικονομικής ανάπτυξης προς όφελος των εγκαταλειμμένων από δεκαετίες επαρχιών. Αλλά το ζήτημα δεν τίθεται πια με τον ίδιο τρόπο, από τη στιγμή που η αποτυχία του Ennhada -το Σύνταγμα δεν έχει ψηφιστεί ακόμα, απειλείται η δημόσια τάξη, οι επενδυτές αναζητούνται, οι υποβαθμισμένες περιοχές παραμένουν ως είχαν- αναζωπυρώνει τις πιο ακραίες ισλαμικές ομάδες, οι οποίες υποτίθεται ότι θα εντάσσονταν στο πολιτικό παιχνίδι ώστε να μην καταφύγουν στην ένοπλη βία. Διότι, αν μια τέτοια συνεργασία πετύχαινε να «εξομαλύνει» σταδιακά μερικούς φανατικούς ένοπλους, το αποτέλεσμα θα ήταν ο συντομότερος εξισλαμισμός της τυνησιακής κοινωνίας. Εξ ου και οι ενστάσεις της μεταπολίτευσης. Όχι μόνο δεν παραδέχεται ότι ο διάλογος και η δύναμη της πειθούς έχουν επιτρέψει μέχρι στιγμής στο Ennhada να απασφαλίσει την πιο βίαιη έκφανση των σαλαφιστών και των τζιχαντιστών, αλλά και εκτιμά ότι είναι διάτρητα τα όρια ανάμεσα σε όλες αυτές τις ομάδες, τις οποίες θεωρεί φορείς του ίδιο πολιτικού και θρησκευτικού σχεδίου που στοχεύει στην αποδόμηση του έθνουςκράτους. Όπως διαφαίνεται από ένα διάσημο πια βίντεο από τον Απρίλιο του 2012, στο οποίο ακούγεται ο Γκανούσι να εξηγεί στους σαλαφιστές ότι πρέπει να κάνουν υπομονή, οι δύο σχηματισμοί απλώς μοιράζονται τους ρόλους για να δουν να ευοδώνεται το κοινό τους σχέδιο: οι μεν μιλούν καθησυχαστικά, οι δε εκφοβίζουν τους αντιφρονούντες. Αλλά ο κίνδυνος σε μια τέτοια περίπτωση είναι να υποτιμηθούν οι εντάσεις στους κόλπους του κυβερνώντος κόμματος, ένα εντυπωσιακό δείγμα των οποίων έδωσε η τελευταία κυβερνητική κρίση. Σε μια πρόσφατη έκθεση σχετικά με την πρόκληση των σαλαφιστών, η Διεθνής Ομάδα Κρίσης (ένας ερευνητικός μη κυβερνητικός οργανισμός) καταλήγει όντως στο συμπέρασμα ότι «το Ennhada γνωρίζει σοβαρές εσωτερικές συγκρούσεις. Υπάρχει σημαντική απόκλιση ανάμεσα στις ιδιαίτερα συμβιβαστικές πολιτικές θέσεις των ηγετών -οι οποίες ανακοινώνονται τακτικά στα ΜΜΕ, ιδίως στα ξένα- και στις βαθιές πεποιθήσεις της βάσης». Το ίδιο δίλημμα κυριαρχεί και μεταξύ των άλλων πολιτικών και θρησκευτικών σχηματισμών: «Το Ennhada βρίσκεται μεταξύ δύο πυρών, στριμωγμένο ανάμεσα στην ολο-

ένα πιο βίαιη αμφισβήτηση των σαλαφιστών και σε μια κοσμική αντιπολίτευση που παρακολουθεί και το παραμικρό του στραβοπάτημα», οπότε θα πρέπει να επιλέξει: «Αν το ρίξει περισσότερο στο κήρυγμα και τη θρησκεία, θα θορυβήσει τους μη ισλαμιστές. Αν συμπεριφερθεί με πολιτικό πραγματισμό, θα αποξενώσει ένα σημαντικό τμήμα της βάσης του και θα δημιουργήσει ένα κλίμα που θα ωφελήσει το κίνημα των σαλαφιστών και τα κόμματα που τοποθετούνται στα δεξιά του»1. Η αντιπολίτευση, ωστόσο, φαίνεται ελάχιστα διατεθειμένη να παραδεχτεί ότι, μέχρι στιγμής, έχουν αποφευχθεί τα χειρότερα χάρη στο Ennhada. Και, ακόμα λιγότερο, να δεχτεί ότι ο εξισλαμισμός των θεσμών της πολιτείας -παιδεία, πολιτισμός, δικαιοσύνη- μιας χώρας 11 εκατομμυρίων κατοίκων, ίσως είναι το τίμημα για τον κατευνασμό των βίαιων τάσεων των περίπου 50.000 χιλιάδων τζιχαντιστών. Εξάλλου, μετά την ένταση που της προκάλεσε η δολοφονία του Σόκρι Μπελαϊντ και το τεράστιο πλήθος που συνέρευσε στην κηδεία του, δεν δίνει ιδιαίτερη βάση στα βάσανα του ηγέτη του Ennhada. «Ο Γκανούσι δεν θέλησε ποτέ να καταγγείλει δημόσια τους σαλαφιστές ή τους τζιχαντιστές», μας εξηγεί ο Ριάντ Μπεν Φαντέλ, ηγετικό μέλος μιας κεντροαριστερής αντιπολιτευτικής ομάδας, του Εκσυγχρονιστικού Δημοκρατικού Πόλου. «Έχει πει ότι αυτοί είναι η ψυχή της επανάστασης, ότι του θυμίζουν τα νιάτα του, ότι είναι κομμάτι της οικογένειας του Ισλάμ, απολωλότα πρόβατα. Χάρη σε αυτούς ο Γκανούσι διαθέτει μια τεράστια δεξαμενή ψηφοφόρων και, κυρίως, μια δύναμη επέμβασης που του δίνει τη δυνατότητα να χτυπά απευθείας το δημοκρατικό στρατόπεδο χάρη σε ακραία οργανωμένες πολιτοφυλακές, χωρίς ο ίδιος να φαίνεται ανοιχτά. Και τις χρησιμοποιεί για να κάνουν τη βρόμικη δουλειά αντί για αυτόν. Τώρα πια, οι μάσκες έπεσαν». Οι τόνοι είναι ελάχιστα πιο ήπιοι από πλευράς UGTT. Ανάμεσα στις δύο βασικές δυνάμεις της χώρας έχει ξεσπάσει πόλεμος. Οι Σύνδεσμοι για την Υπεράσπιση της Επανάστασης (LPR), οι οποίοι πρόσκεινται στην κυβέρνηση, επιτέθηκαν τον Δεκέμβριο στην κεντρική έδρα της συνδικαλιστικής συνομοσπονδίας. Έξι μήνες αργότερα, στην Ταεντούμπα, έγινε στόχος η τοπική οργάνωση της UGTT, από τους σαλαφιστές αυτή τη φορά. «Είμαστε μάχιμοι, έχουμε συνηθίσει την εχθρότητα του καθεστώτος και των ακραίων ομάδων», μας εκμυστηρεύεται ο Νασρεντίν Σάσι, διευθυντής του τμήματος σπουδών της κεντρικής συνδικαλιστικής οργάνωσης. «Όμως, είναι η πρώτη φορά που η UGTT δέχεται επίθεση κατ’ αυτόν τον τρόπο. Αυτό αντανακλά έναν επίσημο πολιτικό λόγο που καταφέρεται μετά μανίας ενάντια στη συνδικαλιστική δράση και μάλιστα εκπορεύεται και από αρκετούς υπουργούς». Η Αριστερά της Τυνησίας, σε επίπεδο είτε πολιτικό είτε συνεταιριστικό είτε συνδικαλιστικό, σχηματίζει πλέον κοινό μέτωπο κατά του Ennhada. Δεν διστάζει μάλιστα να χρησιμοποιήσει χαρακτηρισμούς όπως «Άκρα Δεξιά» ή και «φασίζον κόμμα». Οι μνήμες δημοκρατών και ισλαμιστών από τα κοινά τους βάσανα τον καιρό της δικτατορίας διαλύθηκαν μέσα σε λίγους μήνες. Με τον ίδιο τρόπο ο εξοστρακισμός που είχε

Διαβάστε το πλήρες κείμενο στον ιστοχώρο της ελληνικής έκδοσης της «Le Monde Diplomatique» www.monde-diplomatique.gr/ spip.php?article396 επιβληθεί στους υπεύθυνους του παλαιού ενιαίου κόμματος φαίνεται πως έχει πλέον αρθεί. Η Αλίμ Μπελχατζί, πρόεδρος της Ένωσης Δημοκρατικών Γυναικών Τυνησίας (AFTD), γελά ειρωνικά όταν ακούει για την ιδέα περί ειρηνικής απορρόφησης των εξτρεμιστών ισλαμιστών από το κυβερνών κόμμα: «Τους αφομοιώνουν τόσο καλά, ώστε αυτή τη στιγμή υπάρχουν στρατόπεδα εκπαίδευσης στην Τυνησία και εκατοντάδες Τυνήσιοι φεύγουν για να πεθάνουν στη Συρία ή στο Μάλι». Διευρύνοντας την κουβέντα, εκτιμά ότι η οικονομική πολιτική του κυβερνώντος κόμματος «είναι ακόμα περισσότερο νεοφιλελεύθερη από την πολιτική του Μπεν Άλι» και ότι αυξάνει την ανεργία στις τάξεις των νέων των λαϊκών συνοικιών, με κίνδυνο μάλιστα ορισμένοι από αυτούς να ριζοσπαστικοποιούνται και να κατρακυλούν στη βία. Ο Φάμπιο Μερόνε, ειδικός στον σαλαφισμό της Τυνησίας, πιστεύει ότι αυτός, όπως και οι υπόλοιπες εκφάνσεις της τζιχάντ, είναι προϊόν μιας κοινωνικής δυναμικής. Διότι, στην εποχή του Μπεν Άλι, όπως μας υπενθυμίζει ο εν λόγω ερευνητής στο ίδρυμα Gerda Hankel, το «παραμύθι της Τυνησίας» είχε απήχηση στη μεσαία τάξη, άφηνε όμως απ’ έξω μια άλλη Τυνησία, εκείνη που δραπέτευε στην Ιταλία ή που οργανωνόταν σε θρησκευτικές ομάδες. Εν ολίγοις, ο σαλαφισμός «δεν προέκυψε ούτε από το φεγγάρι ούτε από τη Σαουδική Αραβία: αντανακλά την πολιτική παιδεία των νέων που δεν έχουν καμία σταθερά στη ζωή τους, που εγκαταλείπουν το σχολείο». Αλλά η πολιτιστική έρημος της περιόδου Μπεν Άλι φαίνεται πως γέννησε και μια ανάγκη για αναζήτηση ταυτότητας, στην οποία ανταποκρίθηκαν με ταχύτητα οι κήρυκες του Ουαχαβισμού. Ένας από αυτούς, ο Μπεσίρ Μπεν Χάσεν, ο οποίος σπούδασε στη Σαουδική Αραβία, έκανε κήρυγμα στη διαδήλωση που είχε συγκαλέσει το Ennhada, στις 16 του περασμένου Φλεβάρη, στην Τύνιδα. Το κοινό του περιελάμβανε στελέχη

του κυβερνώντος κόμματος, ομάδες τζιχαντιστών και υπουργούς, ανάμεσά τους και τη (μη μαντιλοφορούσα) υπουργό Γυναικείων Υποθέσεων. Το θέμα δεν άργησε να συζητηθεί λίγο αργότερα στην έδρα της UGTT: «Η κυβέρνηση θα έπρεπε να είναι στα υπουργεία και να λύνει τα προβλήματα της Τυνησίας κι όχι να οργανώνει διαδηλώσεις και να υποδαυλίζει τα πλήθη», φώναξε έξαλλος ενώπιόν μας ο Σάσι. Οι σαλαφιστές, οι οποίοι έχουν μεγάλη διείσδυση στις πιο υποβαθμισμένες γειτονιές, υπολογίζουν, όντως, ότι θα επωφεληθούν από τις αδυναμίες του κράτους, έτσι ώστε να παίξουν κυρίαρχο ρόλο στην οικονομική ζωή (συμπεριλαμβανομένης και της υπόγειας και ανεπίσημης), να κάνουν τα κηρύγματά τους και να εγκαθιδρύσουν την παρουσία τους. «Λένε, κοιτάξτε, τίποτα δεν λειτουργεί κι όλα αυτά γιατί ο κόσμος δεν ακολουθεί το παράδειγμα του προφήτη. Θέλουν να τον σπρώξουν μακριά από τις εκλογές και τα πολιτικά κόμματα, ώστε να διεκδικήσει με τη θέλησή του αυτό που οι σαλαφιστές παρουσιάζουν ως την ύστατη λύση: την αυστηρή εφαρμογή του ισλαμικού νόμου2. Άλλοι, πιο αισιόδοξοι, όπως η Αλίμ Μπελχατζί, εκτιμούν ότι τα δικαιώματα των γυναικών τυγχάνουν ήδη «κοινής αποδοχής, ακόμα και στο εσωτερικό κομμάτων, τα οποία στο παρελθόν δεν εκδηλώνονταν ιδιαίτερα για το ζήτημα. Χάρη στην αντίσταση της κοινωνίας των πολιτών, από τη Δεξιά ώς την Αριστερά, δεν έχει υπάρξει οπισθοδρόμηση σε επίπεδο νόμων». Η επαγρύπνηση του λαϊκού κινήματος, το πλήθος που συγκεντρώθηκε την ημέρα της κηδείας του Σόκρι Μπελαΐντ, η έναρξη της σύμπλευσης των προοδευτικών δυνάμεων, οι διχόνοιες στους κόλπους του Ennhada... Είναι τόσοι οι παράγοντες που δίνουν και στον Μπεν Φάντελ τη δύναμη να πιστεύει ότι «η μάχη για τον εξισλαμισμό της Τυνησίας είναι χαμένη από χέρι».

1. International Crisis Group, «Tunisia: Violence and the Salafi Challenge», 13-3-13, www.crisisgroup.org http://www.crisisgroup.org/en/regions/middle-eastnorth-africa/north-africa/tunisia/137-tunisiaviolence-and-the-salafi-challenge.aspx 2. Διάλογος με στέλεχος των δυνάμεων ασφαλείας, όπως αναφέρεται στην έκθεση της Διεθνούς Ομάδας Κρίσης. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

35

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΙΝΑΙ ΕΠΙΠΛΩΜΕΝΟ για το θέμα της ανάπτυξης των παραλιών: α) διαφωνεί με την ίδρυση της «Αττικό Παράκτιο Μέτωπο Α.Ε.», η οποία με διαδικασίες fast track θα δώσει τις παραλίες στους ιδιώτες, β) ζητά οι παραλίες να δοθούν κατά κύρια χρήση στους δήμους, για να εξυπηρετήσουν τους κατοίκους του λεκανοπεδίου, γ) διαφωνεί ριζικά με την προσπάθεια να δοθεί συντελεστής δόμησης στο ξενοδοχείο Grand Resort Lagonissi. Στην παραπάνω κατεύθυνση, καλούμε τους ΟΤΑ της περιοχής, τους τοπικούς φορείς, τα κόμματα και τους πολίτες να αγωνιστούμε μαζί, προκειμένου να παραμείνουν οι παραλίες ελεύθερες και να αξιοποιηθούν για την αναψυχή των κατοίκων του λεκανοπεδίου.

Το παράκτιο μέτωπο έχει ιστορία αγώνων ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΠΟΡΤΑΛΙΟΥ

Τη δεκαετία του 1950 η αξιοποίηση/ τουριστική εκμετάλλευση των ακτών του Σαρωνικού είχε τεθεί στην ημερήσια διάταξη, αρχικά από την κυβέρνηση Συναγερμού και τον υπουργό Δημοσίων Έργων Κωνσταντίνο Καραμανλή, ο οποίος λίγο αργότερα, ως πρωθυπουργός, θα προχωρήσει στην υλοποίηση του «οράματος». Προϋπόθεση της ανάπτυξης, η διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου, η οποία φέρει σήμερα το όνομα του «εθνάρχη». Στην εφημερίδα Εμπρός (Ιούλιος 1953), το «όραμα» σκιαγραφείται με τη μορφή ενός «θαυμάσιου αυτοκινητόδρομου», που «οδηγεί σε τουριστικά και λαϊκά κέντρα αφρικάνικου τύπου με μπαρ, αναψυκτήρια, αίθουσες χορού και αμμώδη παραλία, καθώς και σε πολυτελές ξενοδοχείο στον Άγιο Κοσμά». Οι πρώτες περιοχές που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα τουριστικής ανάπτυξης ήταν η Γλυφάδα και η Βούλα ενώ το Ελληνικό, στο πλαίσιο της Ελληνοαμερικανικής Συμφωνίας, θα παραμείνει αεροδρόμιο. Η ανάπτυξη θα συνεχιστεί στο Καβούρι και τη Βουλιαγμένη. Για τους παραπάνω σκοπούς αξιοποιούνται εκατοντάδες στρέμματα δημόσιας γης, ενώ στο παιχνίδι μπαίνει και ο Οργανισμός Διαχείρισης Εκκλησιαστικής Περιουσίας, καθώς η Εκκλησία (με το 90-95% των εκτάσεων σε Καβούρι-Βουλιαγμένη) είναι ο μεγάλος «τσιφλικάς» της περιοχής. Με τη δημοσίευση της σχετικής χωροταξικής μελέτης, Τα Νέα πανηγυρίζουν: «Με ευρείας κλίμακας εξωραϊστικά έργα, η Βουλιαγμένη θα μεταμορφωθεί σε χρυσωρυχείο της εθνικής μας οικονομίας». Τα έργα συνδέονται με μεγάλα οικονομικά σκάνδαλα. Για τα έργα της Γλυφάδας, η σκανδαλώδης σύμβαση, που χαρακτηρίστηκε «αρπαγή της δημοτικής περιουσίας», υπογράφτηκε μεταξύ του Δημοσίου και της Εταιρείας Αστήρ ΑΕ, ιδρυτής της οποίας ήταν ο διοικητής της ΕΤΕ Ηλιάσκος. Όλη αυτή την περίοδο η ΕΔΑ και η Αυγή αντιπαρατίθενται κατά μέτωπο στα προωθούμενα σχέδια. Άρθρα και σχόλια της σύντα-

ξης, αλλά και του Κώστα Βάρναλη, αναδεικνύουν τις αντιλαϊκές κοινωνικές διαστάσεις και τα οικονομικά συμφέροντα που εξυπηρετούνται, καθώς τα έργα προϋποθέτουν επιχειρήσεις εξευγενισμού, εκδίωξη του λαϊκού κόσμου που κατοικεί σε φτωχικά οικήματα και παράγκες. «Έχεις τη γαλάζια δαντέλα σου που φιλοδοξείς να τη διαμορφώσεις σε Κυανή Ακτή και σου την κάνουν συρματόπλεγμα, παράπηγμα, τσαντίρι», γράφει στο Βήμα ο Παύλος Παλαιολόγος. Επίσης, προϋποθέτουν καθορισμό παραθαλάσσιων περιοχών απροσπέλαστων από τους κατοίκους και, βέβαια, εκποίηση δημόσιας γης υπέρ μεγάλων ιδιωτικών συμφερόντων. Στη δικτατορία μπαζώθηκαν σε μεγάλη έκταση οι περιοχές Μοσχάτου, Καλλιθέας και κατά το ήμισυ οι παραλίες Παλαιού Φαλήρου και Αλίμου με τις δύο μαρίνες που δημιουργήθηκαν. Παραχωρήθηκε σχεδόν όλη η παραλία, από το Πασαλιμάνι μέχρι τη Βάρκιζα, στον ΕΟΤ με στόχο την τουριστική αξιοποίηση υπέρ του ιδιωτικού κεφαλαίου. Παρότι το Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας, επί υπουργίας Τρίτση, προστάτευε το παράκτιο μέτωπο, δεν κατάφερε ν’ αναχαιτίσει τις διαρκείς επεκτάσεις των σχεδίων πόλεως των παρακείμενων δήμων προς το βουνό και τη θάλασσα, ούτε να αποτρέψει την οικοδόμηση τμημάτων της παραλιακής ζώνης. Η ζώνη αυτή, από τη δημιουργία του παραλιακού αυτοκινητόδρομου και μετά, αναπτύχθηκε με επιπλέον τουριστικούς πόλους ακριβού τουρισμού σε Λαγονήσι και Ανάβυσσο, με κάθοδο των δήμων Πειραιά, Μοσχάτου, Φαλήρου, Αλίμου, Ελληνικού, Γλυφάδας, Βουλιαγμένης, Βάρκιζας, Σαρωνίδας, Καλυβίων, Λαυρίου και Σουνίου μέχρι τη θάλασσα. Εκατοντάδες παράνομα νυχτερινά κέντρα απέκλεισαν την πρόσβαση στην ακτή, προβαίνοντας σε μαφιόζικες επιθέσεις εναντίον όσων αντιδρούν. Με την άνοδο του οικολογικού κινήματος, στα τέλη της δεκαετίας του ’80, η προστασία του παράκτιου μετώπου πέρασε στα χέρια των ευαισθητοποιημένων πολιτών, ενεργοποιώντας τις τοπικές κοινωνίες. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες αποτέλεσαν μεγάλη απειλή για τους ελεύθερους χώρους και την παραλιακή ζώνη. Παρά την πολιτική στήριξη των Αγώνων από τη συντριπτική πλειονότητα του πολιτικού κόσμου, αναπτύχθηκαν, κυρίως γύρω από την Επιτροπή κατά της Διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων, πολύμορφες αντιδράσεις σε διάφορα επίπεδα: οικονομικό (που κατανοήθηκε εκ των υστέρων με το επαχθές χρέος) οικολογικό-περιβαλλοντικό, συνδικαλιστικών δικαιωμάτων, αυταρχισμού και αντιδημοκρατικών διαδικασιών, μοντέλου «αθλητισμού» (που επίσης έγινε κατανοητό σε εκατομμύρια ανθρώπους μετά τις αποκαλύψεις για το ντόπινγκ). Η Συντονιστική Επιτροπή για τη Διάσωση της Παραλίας κέρδισε μια σειρά νίκες. Σώθηκε από την παραχώρηση προς εκμετάλλευση στο μεγάλο ιδιωτικό κεφάλαιο ο χώρος του Ιπποδρόμου στην Καλλιθέα και ο χώρος του νέου Ιπποδρόμου στο Μαρκόπουλο. Από πέντε Ολυμπιακά Έργα που είχαν προγραμματιστεί στον Ιππόδρομο και εφτά στην παραλία, τελικά έγιναν δύο στην παραλία· τα υπόλοιπα ματαιώθηκαν ή μεταφέρθηκαν σε θέσεις που δημιουργούσαν μικρά περιβαλλοντικά προβλήματα και,

Xέρμπετ Λιστ, «Σκιές του ναού του Ποσειδώνα», Σούνιο 1937

πάντως, κτίστηκαν πολύ λιγότερα τετραγωνικά από τα προβλεπόμενα για τα αθλητικά μεγαθήρια. Την ίδια περίοδο αποτράπηκαν δύο από τους τρεις ανισόπεδους κόμβους στη λεωφόρο Ποσειδώνος στον Άλιμο, μια τεράστια μαρίνα και ένα τεχνητό νησί στο Ελληνικό. Το κίνημα για ελεύθερες παραλίες πήρε διαστάσεις με τον νικηφόρο αγώνα της Συντονιστικής Επιτροπής για τη Διάσωση της Παραλίας του Σαρωνικού, που απέτρεψε το καζίνο στον Φλοίσβο, τη μετατροπή της Λίμνης της Βουλιαγμένης σε νυχτερινό κέντρο και της παράκτιας έκτασης (δάσος και αρχαιότητες) στα Αστέρια Γλυφάδας σε χώρο εντατικής δόμησης και εμπορευματοποίησης. Τότε σταμάτησαν προγραμματισμένα έργα στο Μεγάλο Καβούρι. Λίγο πριν τους Ολυμπιακούς, επί κυβέρνησης Σημίτη, η Συντονιστική Επιτροπή, σε συνεργασία με το Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και άλλους φορείς (μεταξύ τους και ο Δήμος Καλυβίων) απέτρεψε την εισαγωγή στο Χρηματιστήριο της Εταιρείας Τουριστικών Ακινήτων (ΕΤΑ), που θα σήμαινε την εμπορευματοποίηση/ ιδιωτικοποίηση των ωραιότερων περιοχών της χώρας, και ειδικότερα του μεγαλύτερου μέρους της παράκτιας ζώνης. Με προσφυγή στο ΣτΕ η Συντονιστική απέτρεψε, επίσης, την εκποίηση 120 στρεμμάτων στο Μικρό Καβούρι και πλέον των 1.500 στρεμμάτων στις Αλυκές Αναβύσσου. Τέλος, με παρέμβαση του Δήμου Καλυβίων, αποτράπηκε η εγκατάσταση σταθμού βιολογικού καθαρισμού στην παραλία του Λαγονησίου. Η υπόθεση οικοδόμησης μιας νέας πόλης στον χώρο του αεροδρομίου και της παραθαλάσσιας ζώνης του Ελληνικού αρχίζει με τη μεταφορά του αεροδρομίου στα Σπάτα. Τα πρώτα εφαρμοσμένα σχέδια βλέπουν το φως επί υπουργίας Σουφλιά. Έκτοτε, δρα σταθερά ένα πάνδημο μέτωπο τοπικών περιβαλλοντικών κινημάτων και ριζοσπαστικών δημοτικών σχημάτων που, μαζί με την Επιτροπή Αγώνα και τον Δήμο Ελληνικού, έχουν καταφέρει να σταματήσουν τα φαραωνικά σχέδια και να προβάλλουν προτάσεις ελάχιστου οικονομικού κόστους και τεράστιας κοινωνικής και οικολογικής ωφέλειας: ένα εναλλακτικό σχέδιο βασισμένο στην οικονομία των αναγκών. Το κίνημα για ελεύθερες παραλίες συνεχί-

στηκε μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Σώθηκε για δεύτερη φορά η έκταση του πρώην Ιπποδρόμου στην Καλλιθέα, και συνεχίστηκαν οι αγώνες για τη διαφύλαξη της παραλίας Μοσχάτου. Τέθηκε με μαζικές κινητοποιήσεις το πρόβλημα της προσβασιμότητας της παραλιακής ζώνης από τους κατοίκους της Αττικής, που απέδωσε στο άνοιγμα της παραλίας του Ελληνικού σ’ ένα τμήμα της περιοχής του Άγιου Κοσμά και σε απόδοση σε κοινή χρήση, χωρίς εισιτήριο, της πλαζ Αλίμου. Σήμερα, η μνημονιακή πολιτική, μέσω του ΤΑΙΠΕΔ και της Ανώνυμης Εταιρείας Αττικό Παράκτιο Μέτωπο, επιχειρεί επιθετικά να εκποιήσει τους αδόμητους χώρους του παράκτιου μετώπου, μέρος των οποίων, όπως εξηγήσαμε, διασώθηκε χάρις στους κοινωνικούς και οικολογικούς αγώνες, που έχουν την αρχή τους στη μεταπολεμική Αριστερά. Τέσσερα μέτωπα είναι ανοιχτά και χρειάζονται τη στήριξη όλων των αντιτιθέμενων δυνάμεων, στους παραλιακούς δήμους και όχι μόνο. Βρίσκονται σε εξέλιξη δύο διαγωνισμοί: για το Ελληνικό (παράκτιο μέτωπο και αεροδρόμιο) και το Μικρό Καβούρι (δάσος και δασική έκταση). Ο δεύτερος διενεργείται από την Εθνική Τράπεζα (Μνημόνιο με ΤΑΙΠΕΔ), στην οποία ανήκει το μεγαλύτερο τμήμα της έκτασης. Μαζί με αυτά, πιθανόν θα ενταχθούν στον διαγωνισμό το δάσος του Εκκλησιαστικού Ορφανοτροφείου και η Πλαζ ΕΟΤ. Επίσης, έχουν παραχωρηθεί στο ΤΑΙΠΕΔ οι μαρίνες Αλίμου και Γλυφάδας. Για καθεμιά έχει γίνει προσφυγή στο ΣτΕ, όπως και δύο προσφυγές για το Ελληνικό, από ενεργούς πολίτες της περιοχής. Ασφαλώς, το παράκτιο μέτωπο θα σωθεί οριστικά με την ανατροπή της μνημονιακής κυβέρνησης. Όμως, ο δρόμος για την κυβέρνηση της Αριστεράς προϋποθέτει μαζικούς κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες και λαϊκή αυτοργάνωση, που μπορεί να αποτρέψουν ή να καθυστερήσουν εκποιήσεις και να κάνουν υπόθεση του λαού την ανατροπή.

Στοιχεία για την πρώτη μεταπολεμική περίοδο έχουν ληφθεί από τη μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία της Βάσως Λιόλιου «Η προστασία της αισθητικής και του τοπίου της πόλης των Αθηνών ως αντικείμενο επιτροπών» (Ιανουάριος 2012).

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

37

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Στην Ελλάδα εφαρμόζεται μια αδιέξοδη τιμωρητική πολιτική Ο Τζαίημς Κ. Γκαλμπρέιθ βρέθηκε το Σαββατοκύριακο στην Αθήνα, μετέχοντας στο συνέδριο που οργάνωσε το ΙΝΕΡΠΟΣΤ και το Levy Institute. Τον συναντήσαμε και μας μίλησε για πολιτικές καταπολέμησης της ανισότητας, τα αδιέξοδα και την αδικία της μνημονιακής πολιτικής, τον ΣΥΡΙΖΑ και όσα τον εμπνέουν. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΤΖΑΙΗΜΣ Κ. ΓΚΑΛΜΠΡΕΪΘ

w Στο πρόσφατο βιβλίο σας Inequality and Instability ασχολείστε εκτενώς με την ανισότητα, ιδίως στον αναπτυγμένο κόσμο. Ποια είναι τα βασικά σας συμπεράσματα; Το βασικό συμπέρασμα της έρευνάς μου είναι ότι η αύξηση της ανισότητας σχετίζεται με την υψηλή συγκέντρωση πλούτου, την ταχύτατη αύξηση των εισοδημάτων μιας πολύ μικρής ομάδας ανθρώπων, που εκπορεύεται από τα κέντρα της οικονομικής εξουσίας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, είχαμε αύξηση των εισοδημάτων που δημιουργούνται από το χρηματιστήριο, τον τομέα της τεχνολογίας και στη συνέχεια το real estate. Aν δούμε τα στοιχεία που διαθέτουμε, η ανισότητα αυξάνεται δραματικά, μεταξύ του 1980 και του 2000, ως αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης, της κρίσης χρέους και βέβαια της κατάρρευσης της Σοβιετικής Ένωσης και των ανατολικών χωρών, αλλά και της τοπικοποίησης στην Ασία, ως απάντησης στις ποικίλες μορφές των οικονομικών μεταβολών. w Εκτός από την κοινωνική πολιτική, συνιστά η μακροοικονομική πολιτική (πολιτική επιτοκίων, δημοσιονομική, φορολογική πολιτική) αποτελεσματικό όπλο για την αντιμετώπιση της ανισότητας; Η μακροοικονομία, και όχι η μικροοικονομία είναι το πραγματικό κέντρο της εξουσίας. Η μακροοικονομική πολιτική, το σταθερό μακροοικονομικό περιβάλλον συνιστούν βασικό όρο για τη μείωση της ανισότητας. Ιδίως πολιτικές που βοηθούν τα χαμηλά εισοδήματα: η αύξηση του κατώτατου μισθού, η διεύρυνση της κοινωνικής ασφάλισης, το κοινωνικό κράτος κ.ο.κ. Ας δούμε μερικές χώρες με πολύ μεγάλη ανισότητα, λ.χ. τη Βραζιλία ή την Αργεντινή. Από το 2000 και μετά, η συστηματική προώθηση πολιτικών μακροοικονομικής σταθερότητας, που δεν υπαγορεύονταν από το κυρίαρχο διεθνώς οικονομικό καθεστώς, καθώς και πολιτικές ενίσχυσης του κοινωνικού κράτους, μείωσαν την ανισότητα. w Θα μπορούσε η Ελλάδα, στην παρούσα συγκυρία και με τους γνωστούς περιορισμούς, να ακολουθήσει μια εναλλακτική οικονομική πολιτική για την ανάπτυξη αλλά και τη δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος; Το πρόβλημα για την Ελλάδα, όπως και άλλες μικρές χώρες-μέλη της ευρωζώνης, είναι ότι δεν μπορεί να ασκήσει ανεξάρτητη οικο-

Συνέντευξη με τον Τζ. Κ. Γκαλμπρέιθ (αριστερά), Αθήνα, 10 Μαρτίου 2013

νομική πολιτική· λειτουργεί υπό ένα καταπιεστικό καθεστώς εξωτερικού ελέγχου. Παίρνει εντολές για την πολιτική που θα ακολουθήσει. Μόνο θεωρητικώς μπορεί να απορρίψει τις επιταγές της τρόικας· τις δέχεται λοιπόν, στη λογική του μικρότερου κακού. Αυτό βέβαια πρέπει να αλλάξει: οι πολιτικές αυτές δεν στοχεύουν στην ανάπτυξη ούτε στην ανόρθωση της οικονομίας ή τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αποτελούν μια απροκάλυπτα τιμωρητική πολιτική, για να προστατευθεί και να ενισχυθεί η κυβέρνηση Μέρκελ. Βέβαια, στο δεδομένο πλαίσιο, θα μπορούσα ακόμα και να καταλάβω τη Μέρκελ: εφόσον έχει καλλιεργηθεί η λογική ότι η κρίση οφείλεται στον κακό χαρακτήρα των Ελλήνων, αν βγει και δηλώσει ότι στην πραγματικότητα οι Έλληνες εργάζονται σκληρότερα από τους Γερμανούς, θα αντιμετωπίσει τρομερές αντιδράσεις. Η εικόνα για τους Έλληνες είναι διαστρεβλωμένη και δηλητηριασμένη από την καχυποψία – κι αυτό είναι ξεκάθαρο για όποιον ασχολείται σοβαρά μ’ αυτά τα ζητήματα. w Στην Ελλάδα έχει αναπτυχθεί μια συζήτηση για τη θέσπιση ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος. Ποια είναι η άποψή σας για το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα; Τάσσομαι σταθερά υπέρ ενός πολύπλευρου πακέτου κοινωνικής πολιτικής και ασφάλισης, αντί για ενός μονοδιάστατου προγράμματος. Ένα τέτοιο πακέτο περιλαμβάνει, λ.χ., την προστασία των ανέργων, ένα σταθερό σύστημα συνταξιοδότησης ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος της φτώχειας στην τρίτη ηλικία, υγειονομική περίθαλψη, στέγαση, παιδεία κ.ο.κ. Το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα είναι δημοφιλές και θετικό μέτρο, αλλά από μόνο του δεν αρκεί: χρειαζόμαστε μια πιο συνολική προσέγγιση. w Μένοντας στην Ελλάδα, θέλουμε ένα σχόλιό σας για τον ΣΥΡΙΖΑ και γενικότερα την κατάσταση. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το πρώτο παράδειγμα ενός ευρύτερου φαινόμενου. Σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, οι λαοί βρίσκουν τρόπους να δηλώσουν ότι έχουν καταλάβει τι τους επιβάλλεται και πως δεν είναι πια διατεθειμένοι να το δεχτούν. Το επόμενο βήμα είναι αυτό να μετατραπεί σε μια πολιτική για το σύνολο της Ευρώπης. Πιστεύω πως η στιγμή είναι πολύ δύ-

«Όλοι καταλαβαίνουν τις συνέπειες πολιτικών όπως αυτές που εφαρμόζονται σήμερα στην Ελλάδα. Οι υποσχέσεις ανάπτυξης και ευημερίας είναι πλαστές, είναι ανέντιμες. Είναι και ζήτημα ηθικής τάξης. Κάποια από τα μέτρα είναι, απλούστατα, άδικα» σκολη, αλλά ταυτόχρονα πολλά υποσχόμενη. Θα μπορούσε κανείς να δείξει ίσως μια κάποια κατανόηση για τους πολιτικούς που στο παρελθόν δεν μπορούσαν να διακρίνουν σαφώς ότι η πολιτική που ακολουθούσαν για την κρίση θα αποτύγχανε. Ξέρετε, πολιτικοί που περιβάλλονται από τραπεζίτες, οι οποίοι τους λένε: «Αυτό πρέπει να κάνετε, θα υπάρξουν σπουδαία αποτελέσματα…». Χρειάζεται πολύ ισχυρή γνώση και κρίση στα οικονομικά θέματα για να γνωρίζει κανείς με σιγουριά πως αυτά που του προτείνουν θα αποτύχουν. Τώρα πλέον όμως τα στοιχεία είναι πολύ ισχυρά. Όλοι καταλαβαίνουν τις συνέπειες πολιτικών όπως αυτές που εφαρμόζονται σήμερα στην Ελλάδα: οι υποσχέσεις ανάπτυξης και ευημερίας είναι πλαστές, είναι ανέντιμες. Κατά δεύτερο λόγο, είναι και ζήτημα ηθικής τάξης. Κάποια από τα μέτρα που επιβάλλονται είναι, απλούστατα, άδικα. Υποχρεούστε να ιδιωτικοποιήσετε δημόσια περιουσία, να την πουλήσετε σε διεθνείς επενδυτές σε χαμηλή τιμή, και ξέρετε ότι δεν θα επιτευχθεί έτσι η ανάκαμψη· αυτό είναι εξαιρετικά άδικο: αναγκαστική απώλεια σημαντικών πόρων επ’ αόριστον. Επίσης, τα μέτρα της τρόικας που υποχρεώνουν σε περικοπές μισθών συνιστούν παραβίαση βασικών αρχών εθνικής ανεξαρτησίας. Θα σας δώσω ένα παράδειγμα. Μια από τις πιο επιτυχημένες μικρές χώρες της Λατινικής Αμερικής, το Εκουαδόρ, μια δημοκρατική χώρα, δημιούργησε μια επιτροπή με αντικείμενο να προσδιορίσει το ποσοστό του χρέους που ήταν μη αποδεκτό, το επαχθές χρέος. Το προσδιόρισε και στη συνέχεια το απέρριψε. Εξετάζοντας λοιπόν κανείς τεκμηριωμένα και λεπτομερώς το ζήτημα, μπορεί να επεξεργαστεί μια υπόθεση εναντίον των επιβαλλόμενων πολιτικών, βάσει της λογικής ότι κανένα πραγματικά ανεξάρτητο δημοκρατικό κράτος δεν θα υποχρέωνε τους ανθρώπους να τις δεχτούν.

w Τι σας εμπνέει σήμερα περισσότερο, εν μέσω όλων όσων συμβαίνουν στον κόσμο; Ξεκίνησα την καριέρα μου δουλεύοντας για την Οικονομική Επιτροπή του Κογκρέσου. Γνώρισα εκεί πολύ ταλαντούχους ανθρώπους. Και πάντα ένιωθα πως υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός επαγγελματιών οικονομολόγων στους οποίους μπορεί να βασιστεί κανείς για να αντιμετωπίσει κριτικά τις κυρίαρχες απόψεις, των τραπεζών, των τραπεζιτών, του χρηματοπιστωτικού τομέα. Μπορεί να βασιστεί σ’ αυτούς, ενάντια στην προπαγάνδα. Κάνω αυτό το επάγγελμα αυτό σαράντα χρόνια. Εκείνο που με εμπνέει είναι ακριβώς η χαρά της κριτικής, να καταδεικνύω τις πραγματικότητες ενάντια σε απόψεις που προωθούν ιδρύματα καθοδηγούμενα από δισεκατομμυριούχους… w Οι άνθρωποι τους πιστεύουν; Έχουν τεράστια επίδραση στον επίσημο λόγο, ωστόσο η πλειοψηφία των ανθρώπων δεν τους πιστεύει καθόλου. Και θεωρώ ότι υπάρχει μεγάλη δυναμική στο γεγονός ότι ακόμα και μια μεμονωμένη φωνή, σαν τη δική μου, μπορεί να ευθυγραμμιστεί με αυτό που σκέφτεται το 90% του πληθυσμού. Αν λοιπόν με ρωτάτε τι με εμπνέει προσωπικά, μου αρέσει πολύ να το κάνω αυτό. w Υπάρχει κάποιος από τους τωρινούς Αμερικανούς βουλευτές που ξεχωρίζετε; Θεωρώ πως η πιο πολλά υποσχόμενη προσωπικότητα που αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια είναι η Ελίζαμπεθ Γουώρεν. Ξεκάθαρα. Η Γουώρεν, καθηγήτρια Νομικής, τέθηκε επικεφαλής του ΤΑRP (επιτροπή του Κογκρέσου που επιτηρεί τη χρηματοδότηση των προβληματικών τραπεζών) και έκανε πολύ αποτελεσματική δουλειά. Το 2012 εξελέγη γερουσιαστής της Μασαχουσέτης με τους Δημοκρατικούς. Είναι καταπληκτική. Πολύ πρόσφατα, στις 14 Φεβρουαρίου, σε μια διαδικασία εξέτασης, με μάρτυρες όλες τις ρυθμιστικές αρχές του χρηματοπιστωτικού τομέα, υπέβαλε το εξής ερώτημα: «Πότε ήταν η τελευταία φορά που κινηθήκατε δικαστικά εναντίον μιας μεγάλης εταιρείας, εισηγμένης στη Γουώλ Στρητ;». Και ο μάρτυρας απάντησε: «Ε, βέβαια, ξέρετε, αποτιμούμε προσεκτικά κάθε περίπτωση για να δούμε κατά πόσο είναι απαραίτητο να προχωρήσουμε δικαστικά…». Η Γουώρεν συνέχισε: «Ναι, ασφαλώς, αυτό το ξέρουμε όλοι, αλλά η ερώτησή μου είναι: Ποια ήταν η τελευταία φορά που κινηθήκατε δικαστικά εναντίον κάποιας εταιρείας;». Και ο μάρτυρας απάντησε: «Φοβάμαι πως δεν μπορώ να έχω μια ικανοποιητική απάντηση για μια τέτοια περίπτωση…». Για μένα, που είμαι «κογκρεσόφιλος», ένα μέλος της Γερουσίας που μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δύναμή του για να ανακρίνει είναι πολύτιμο. Αλλά βέβαια οι ερωτήσεις της Γουώρεν γνώρισαν πολύ μικρή δημοσιότητα. Για τη συνέντευξη, την απομαγνητοφώνηση και τη μετάφραση συνεργάστηκαν ο ΜΙΧΑΛΗΣ ΒΕΛΗΖΙΩΤΗΣ, η ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ και ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ.

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

17 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΤΟ BLOG ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ»: enthemata.wordpress.com e-mail: enthemata@gmail.com

Νεοναζί: το Ολοκαύτωμα της μνήμης Η καινούργια ταινία του Στέλιου Κούλογλου «Νεοναζί: το Ολοκαύτωμα της μνήμης», με αφετηρία την άνοδο της Χρυσής Αυγής, ερευνά τη μνήμη, τη λήθη και την ιστορική αλήθεια στη σύγχρονη Ελλάδα. Το ντοκιμαντέρ επικεντρώνεται στα εγκλήματα των ναζί κατακτητών στα Καλάβρυτα, το Δίστομο και τον Χορτιάτη, συνδυάζοντας συγκλονιστικές μαρτυρίες επιζώντων, άγνωστο αρχειακό υλικό, τα αφοπλιστικά λόγια των μαθητών του Λυκείου στο Δίστομο και τις αποκαλυπτικές δηλώσεις εκπροσώπων της Χρυσής Αυγής που επιχειρούν να πάρουν τη ρεβάνς, 70 χρόνια μετά την ήττα του ναζισμού. Συζητήσαμε με τον Στέλιο Κούλογλου για τα ζητήματα που θέτει η ταινία.

σχηματίζουν την εξόριστη κυβέρνηση Τσιρονίκου, μαριονέτα των Ναζί. Ο Γιοσμάς που είναι υπουργός προπαγάνδας καταδικάζεται ερήμην σε θάνατο για δωσιλογισμό το 1945, επιστρέφει στην Ελλάδα με τον Εμφύλιο, μένει 3 χρόνια στη φυλακή κι ύστερα ο βασιλιάς του δίνει χάρη. Το 1960 ιδρύει τον Σύνδεσμο Αγωνιστών και Θυμάτων Εθνικής Αντίστασης(!) και το 1963 συλλαμβάνεται ως ηθικός αυτουργός της δολοφονίας του βουλευτή της Αριστεράς Γρηγόρη Λαμπράκη. Πέφτει στα μαλακά λόγω της πολιτικής ανωμαλίας και το 1967, με την επιβολή της δικτατορίας της 21ης Απριλίου, παίρνει σύνταξη ως αντιστασιακός. Ο γιος του ήταν υποψήφιος του ΛΑΟΣ στις εκλογές του 2009. Τώρα είναι μέλος της Χρυσής Αυγής. Λόγω της προδοσίας της Κύπρου οι τύποι αυτοί ξανακρύφτηκαν μετά την μεταπολίτευση, περιμένοντας την κατάλληλη ευκαιρία. Τους την έδωσαν η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος και τα Μνημόνια που βασικά επέβαλλε η Γερμανία της Μέρκελ. Δηλαδή, οι Γερμανοί που δημιούργησαν τους ταγματασφαλίτες και διέλυσαν την χώρα ανοίγοντας τον δρόμο στον Εμφύλιο Πόλεμο, διευκόλυναν την επιστροφή των απογόνων: είναι αυτό που αποκαλώ «η κατάρα της Γερμανίας».

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΣΤΕΛΙΟΥ ΚΟΥΛΟΓΛΟΥ

w Πώς ξεκίνησες, γιατί αποφάσισες να κάνεις αυτή την ταινία; Μετά τις εκλογές του 2012 και την άνοδο της Χρυσής Αυγής, αποφάσισα να καταγράψω μαρτυρίες για τα εγκλήματα των ναζί στην Ελλάδα, στην διάρκεια της Κατοχής. Ήθελα να θυμίσω τι είχε συμβεί και συγχρόνως με ενδιέφερε να καταλάβω τις αιτίες που η ιστορική μνήμη φαινόταν να έχει εξασθενίσει, ακόμη και στις μαρτυρικές πόλεις. Γιατί μετά τις εκλογές του περασμένου Μαΐου, τα ΜΜΕ μετέδωσαν ότι η Χρυσή Αυγή έλαβε περίπου 1.000 ψήφους στα Καλάβρυτα και το Δίστομο. Τις αμέσως επόμενες μέρες, στην ερώτηση αν είναι νεοναζί και αν σχετίζονται με τον Χίτλερ, οι εκπρόσωποι της Χρυσής Αυγής απαντούσαν: «Οι δημότες στα Καλάβρυτα και το Δίστομο απάντησαν ήδη, με την ψήφο τους». Στην πορεία ανακάλυψα ότι η είδηση ήταν κατασκευασμένη. w Είχε γίνει μεγάλος θόρυβος τότε για τις ψήφους στις μαρτυρικές πόλεις.. Τα Καλάβρυτα και το Δίστομο είναι καλλικρατικοί δήμοι, αλλά τα συνεχή ρεπορτάζ το απέκρυψαν. Λέγανε π.χ. ότι στο Δίστομο η Χρυσή Αυγή είχε πάρει 350 ψήφους, αλλά μετράγανε και τις ψήφους από την Αράχοβα, τα Άσπρα Σπίτια, όλα τα γύρω χωριά. Μέσα στο Δίστομο, η Χρυσή Αυγή είχε πάρει 8 ψήφους. Οι μαθητές του Διστόμου λένε στο ντοκιμαντέρ ότι επεσήμαναν το λάθος στα τηλεοπτικά συνεργεία που κατέφθασαν επιτόπου, αλλά δεν συμπεριέλαβαν τις διαμαρτυρίες στα ρεπορτάζ τους. w Θεωρείς ότι η ιστορική μνήμη μπορεί να είναι αποτελεσματικό όπλο στον αγώνα κατά του νεοναζισμού και της Χρυσής Αυγής; Το ρωτάω αυτό γιατί υπάρχει και η άποψη ότι το βάρος πρέπει να πέσει στο σήμερα, στην εγκληματική της δράση κλπ. Υπάρχει μια ιστορική συνέχεια, την οποία είναι απαραίτητο να υπογραμμίζουμε, αντιμετωπίζοντας την Χρυσή Αυγή: ότι πρόκειται για πολιτικούς απόγονους των ταγματασφαλιτών. Η ταινία είναι «ένα ντοκιμαντέρ μέσα στο ντοκιμαντέρ». Πήγα σε ένα λύκειο στο Δίστομο και τους πρόβαλα ένα ντοκιμαντέρ για τις ναζιστικές θηριωδίες στα Καλάβρυτα, στον Χορτιάτη, στο Άουσβιτς. Ύστερα κατέγραψα τη συζήτηση με τους μαθητές, που ήταν εξαιρετικά ενδιαφέρουσα. Στο Δίστομο, παρότι είναι περισσότερο ενημερωμένοι και ευαισθητοποιημένοι λόγω της ιστορίας της πόλης τους, οι μαθητές πρώτοι φορά έμαθαν ότι τα Τάγματα Ασφαλείας, και όχι οι Γερμανοί, έπαιξαν πρωταγωνιστικό ρόλο σε σφαγές και ολοκαυτώματα όπως στον Χορτιάτη, και συμμετείχαν στη σφαγή στο ίδιο το Δίστομο. Μαθαίνοντας ότι η Χρυσή Αυγή

«Ορφανά από το Δίστομο». Φωτογραφία του Ντιμίτρι Κέσελ, Οκτώβριος - Νοέμβριος 1944

θεωρεί εθνικούς αγωνιστές τους ταγματασφαλίτες, που βίαζαν, σκότωναν εν ψυχρώ νήπια και ξεκοίλιαζαν εγκύους –οι μαρτυρίες είναι συγκλονιστικές– μπορείς ακριβώς να πάρεις μια διαφορετική θέση για τα σύγχρονα φαινόμενα βίας και φασισμού. Όταν την (προηγούμενη) Κυριακή, στην εκδήλωση μνήμης για το τοπικό ολοκαύτωμα οι κάτοικοι του χωριού Τσαριτσάνη έδιωχναν τους Χρυσαυγίτες που πήγαν να καταθέσουν στεφάνι, τους φώναζαν: «Εσείς μας σκοτώσατε… δεν θα τους ξαναεκτελέσετε, 70 χρόνια μετά!». Η ιστορία είναι ζωντανή. Την καθυστέρηση της χώρας λόγω της Κατοχής και του Εμφυλίου πληρώνουμε ακόμη, και πολύ ακριβά. w Υπάρχει στο φιλμ και ένας «αρνητικός ήρωας», που συνδέει όλα αυτά. Ο γιος του διαβόητου φον Γιοσμά, γνωστού δωσίλογου γερμανόφιλου και μέλους των «ταγμάτων θανάτου» στην Βόρειο Ελλάδα. Όπως διηγείται στο ντοκιμαντέρ ο ίδιος ο γιος του, ο Γιοσμάς το σκάει ντυμένος με γερμανική στολή, όταν αποχωρούν τα γερμανικά στρατεύματα το 1944. Μαζί με άλλους συνεργάτες των Γερμανών καταφεύγουν στην Αυστρία, όπου

w Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των μαθητών μετά την προβολή; Ένα από τα θέματα που τέθηκαν στην συζήτηση, ήταν η αναγκαιότητα της αντίστασης, στην γερμανική Κατοχή. Μήπως έχουν δίκιο, ρώτησε ένας μαθητής, όσοι υποστηρίζουν (είναι ενδιαφέρον ότι τους αποκάλεσε Χρυσαυγίτες) ότι αν οι αντάρτες δεν προκαλούσαν με τη δράση τους τούς Γερμανούς, δεν θα υπήρχαν αντίποινα και Ολοκαυτώματα; Αυτή η συζήτηση δεν έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα. Μετά το Εμφύλιο Πόλεμο απαγορεύθηκε η λέξη εθνική αντίσταση, ενώ μετά το 1974 πήγαμε στο άλλο άκρο: η αντίσταση και «ο λαός» αποθεώθηκαν και η ιστορία παρουσιάστηκε σαν να μην υπήρχαν συνεργάτες των Γερμανών. Υπήρχαν όμως. Ξαναβλέπουμε τα ζόμπι μπροστά μας. w Όσο φτιαχνόταν η ταινία, ποιες ήταν οι μεγαλύτερες δυσκολίες (και δεν μιλάω τεχνικά) και αυτά που σε ενέπνευσαν; Είναι πάντα η ίδια δυσκολία σε όλες τις συνεντεύξεις με τους διάφορους «μικρούς ήρωες», που πρωταγωνιστούν στις ταινίες μου: να μην βάλεις τα κλάματα. Το ενδιαφέρον είναι ότι όλοι ήθελαν να μιλήσουν, γιατί καταλαβαίνουν τη σημασία να κρατηθεί η μνήμη ζωντανή. Σ’ έναν απ αυτούς είπα: «Αυτό το επάγγελμα έχει αυτό το καλό, ότι μπορώ να γνωρίζω ανθρώπους σαν κι εσάς». Ποιος δεν εμπνέεται αν έχει μπροστά του δέκα μικρούς Γλέζους; ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ Ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

Συναυλία για την ιθαγένεια την Πέμπτη

Το Κρίση-μο σεμινάριο της Τρίτης

Την Πέμπτη 21 Μαρτίου (Παγκόσμια μέρα κατά του ρατσισμού), η Πρωτοβουλία «Ιθαγένεια για όλα τα Παιδιά» (όπου μετέχουν δεκάδες αντιρατσιστικές και μεταναστευτικές οργανώσεις), καλεί στο Θησείο στις 5:00 μ.μ. σε συναυλία διαμαρτυρίας με καλλιτέχνες που έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα από γονείς μετανάστες. Κεντρικό σύνθημα: «Παιδιά μεταναστών, ναι. Παιδιά χωρίς δικαιώματα Όχι!»

Το Κρίση-μο Σεμινάριο, που οργανώνει η Πρωτοβουλία για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας, αυτή την Τρίτη 19 Μαρτίου (ώρα 19.15, στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων) έχει θέμα: Δημόσιος χώρος, δημόσια αγαθά, ψηφιακοί «δήμοι» και συλλογικότητες. Εισηγήσεις: Λεωνίδας Λουλούδης, Γιώργος Παπανικολάου, Κωστής Χατζημιχάλης. Συντονισμός: Βαγγέλης Καραμανωλάκης.

Η ΑΥΓΗ • 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

ίδια τους τη γυναίκα, καταλαβαίνεις!» Με το περίφημο χαστούκι εικονοποιείται η βία στην καθημερινότητα του έλληνα, στον 20ό αιώνα ως την Μεταπολίτευση, με δικτατορίες, συλλήψεις, εκτοπίσεις, φυλακίσεις, βασανισμούς, εξευτελισμούς, εκτελέσεις, αλλά και η αφομοίωση και αποδοχή συμπεριφορών βίας, από τον άνθρωπο, για σωφρονισμό και τιμωρία, ώστε π.χ. ο γονιός να δέρνει το παιδί του και ο ίδιος να προτρέπει τον δάσκαλο να χρησιμοποιεί τη βέργα και την παλάμη του, ο μάστορας να νομιμοποιείται στο καταχέριασμα του κάλφα, ο δημόσιος διασυρμός του κουρεμένου εν χρω γαβριά, με βάση τον Νόμο 4.000, με την πινακίδα «Είμαι τεντυμπόι» στο στήθος, να μην εξεγείρει τους διερχόμενους που γίνονται θεατές της διαπόμπευσης, ο νοικοκύρης να θεωρεί ότι δικαιούται να σιδερώσει την ανήλικη Σπυριδούλα που του παρέχει υπηρεσίες υπηρέτριας. Η τελευταία αυτή τραγική περίπτωση βίας εντάσσεται ως τεκμήριο στο βιβλίο. Το Χαστουκόδεντρο, τέλος, είναι ένα έργο με οργή και πόνο και πικρή ειρωνεία κι αγάπη για μια πατρίδα που την έπαιξαν, και συνεχίζουν ακόμη, τα παιδιά της στη ρουλέτα των υπερεθνικών καζίνο. Είναι ένα έργο για ένα λαό που εκεί που εκρήγνυται και αγωνίζεται και μάχεται με αυτοθυσία, εκεί απογοητεύεται και λιποψυχά και βάζει την ουρά στα σκέλια, προδίδοντας ιδέες, ιδανικά, εκποιώντας τα τιμαλφή της ψυχής του, στρώνοντας την αξιοπρέπειά του δουλικό χαλί στα βρωμερά παπούτσια των εξουσιών. Σ’ ό,τι αφορά στους τρόπους που μετέρχεται ο συγγραφέας έχουμε ένα έργο με σπασμένη αφήγηση, κομματιασμένη χρονικά, αφήγηση ρεπορτάζ, ντοκιμαντέρ με ευφυέστατο μοντάζ, με οργανική ένταξη στην αφήγηση ντοκουμέντων από τον Τύπο της εποχής, επιστολικά κείμενα και έγγραφα, ως δομικά της στοιχεία, με ποικιλία ύφους, με εναλλαγές της αφήγησης από το γ’ στο α’ πρόσωπο, με διαφοροποίηση στο μέγεθος των τυπογραφικών στοιχείων ακόμη και μέσα στην ίδια φράση, προκειμένου να επιτευχθεί και οπτικά η επίταση στη ροή της αφήγησης, και βεβαίως με παρουσία του ίδιου του συγγραφέα, με την περσόνα του Βενιαμίν Σανιδόπουλου. Ο Σανιδόπουλος εκφράζει την αριστερή κριτική θέση στην μετακατοχική ελληνική πραγματικότητα αλλά και στις θέσεις και στη στάση της ίδιας της ελληνικής αριστεράς. Το έργο ολοκληρώνεται με την παράθεση επιμέτρου στο οποίο παρέχονται πλείστες πληροφορίες για τις αναφορές σε ιστορικά γεγονότα και πρόσωπα.

Ο Γιώργος Χ. Θεοχάρης είναι ποιητής και εκδότης του περιοδικού Εμβόλιμον

Παρουσίαση Γιάννης Κοντός Τα ποιήματα (1970-2010) (εκδόσεις Τόπος) Ο ποιητής συζητά τον Θανάση Νιάρχο Ομιλητές Κώστας Γεωργουσόπουλος Παναγιώτης Τέτσης Διαβάζουν Σταμάτης Φασουλής Πέμη Ζούνη Νίκος Κουρής Ρένη Πιττακή Τρίτη 19 Μαρτίου 2013, ώρα 20.00 στο θέατρο «Δημήτρης Χορν» Αμερικής 10, Κολωνάκι

39

5

Νεκροζώντανοι εναντίον Κερδώων ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΤΕΡΟΣ, Η εξέγερση των νεκρών, εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 280 Αν και η επιδίωξη του κέρδους αποτελεί τον αποκλειστικό λόγο ύπαρξης του συστήματος στο οποίο ζούμε και ταυτόχρονα την αφετηρία κάθε ασκούμενης από την εξουσία πολιτικής, ο ίδιος ο καπιταλισμός έχει δημιουργήσει πλήθος ιδεολογικών μηχανισμών εξωραϊστικής απόκρυψης αυτής της πραγματικότητας, προκειμένου η πλειοψηφία (εν προκειμένω οι μη δυνάμενοι ή μη διατεθειμένοι να μετάσχουν σε αυτή την επιδίωξη) να πειστούν ότι άλλα είναι τα πραγματικά του ιδεώδη: η ελευθερία, η δημοκρατία, οι ευκαιρίες για όλους, η γενική ευημερία και πάει λέγοντας. ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΟΥΝΕΝΗ

Στο δεύτερο μυθιστόρημά του (και τρίτο πεζογραφικό του βιβλίο) ο Θανάσης Καρτερός μας παρουσιάζει μιαν άλλη, εμφανώς «ειλικρινέστερη», εκδοχή του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής και των πολιτικών και ιδεολογικών του εκφράσεων. Η τελευταία εμφανίζεται αφετηριακά σε μια φανταστική χώρα, η οποία βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, ένεκα των μη βιώσιμων χρεών τόσο της ίδιας όσο και των κατοίκων της. Την τραγική αυτή κατάσταση αναλαμβάνει να αντιμετωπίσει δραστικά ο πρώην επιχειρηματίας και νυν Πρόεδρος (και ταυτόχρονα Διευθύνων Σύμβουλος) της χώρας Μερκούριος Μερκουρίου, αποκαλούμενος χαϊδευτικά Μεμέ (όνομα το οποίο ταυτόχρονα αποτελεί το αρκτικόλεξο των Μεγάλων Μεταρρυθμίσεων τις οποίες ο τελευταίος δρομολογεί). Πυρήνας της μεταρρυθμιστικής πολιτικής του Προέδρου και Δ.Σ. είναι η ανάδειξη του Κέρδους με κάπα κεφαλαίο ως αδιαμφισβήτητου πυρήνα κάθε επιδίωξης, σκέψης και πρακτικής εντός του συστήματος. Ως εκ τούτου το Κέρδος εμφανίζεται πλέον παντού και πάντα: από τους τίτλους των αξιωματούχων (Υπουργός Κ Προστασίας του Πολίτη, υπουργός Κ Οικονομίας κ.ο.κ) μέχρι και της αρχές της Νέας Ηθικής, τις οποίες το σύνολο των πολιτών οφείλει να ενστερνιστεί, οικειοθελώς ή δια ροπάλου. Ως νέο σύμβολο του Κράτους, άλλωστε, επιλέγεται ο Κερδώος Ερμής, λατινιστί Μέρκιουρι, τουτέστιν Μερκούριος. Και επειδή «Κέρδη για όλους», όπως προπαγανδίζει η κυβέρνηση είναι αδύνατο να υπάρξουν, καθώς το κέρδος κάποιων προϋποθέτει τη ζημιά κάποιων άλλων, το σύστημα αναλαμβάνει να περιορίσει τις δυνατότητες αντίστασης των τελευταίων αλλά και να εκκαθαρίσει κάποιους εξ αυτών: αφενός τους επικίνδυνους, οι οποίοι απειλούν τον ίδιο τον χαρακτήρα και της επιδιώξεις της Εταιρικής Δημοκρατίας και αφετέρου τους ανήμπορους (βαριά ασθενείς κ.ά.) που περιορίζουν την υγιή, γεμάτη φρεσκάδα και δυναμισμό εικόνα της, επιβαρύνοντάς την ταυτόχρονα με αχρείαστες κρατικές δαπάνες. Το σχέδιο της εκκαθάρισης παίρνει το όνομα «σχέδιο Αντιγόνη» και βασίζεται σε μια απλή ιδέα του διευθυντή του Πρότυπου Νεκροταφείου της Αθήνας, κυρίου ΤΑΦ: Οι επιλεγέντες πολίτες των δυο προηγούμενων κατηγοριών, οι οποίοι βαφτίζονται «άτυποι νεκροί», συλλαμβάνονται, μεταφέρονται σε έναν ειδικό χώρο εντός του νεκροταφείου και οδηγούνται ανώδυνα στον θάνατο, τυπικότατο και εντελώς πραγματικό αυτή τη φορά. Την αποτροπή οποιασδήποτε σκέψης για απόδραση των ατύπων και επιστροφή τους στον κόσμο των ζωντανών εγγυάται το ειδικό αστυνομικό σώμα των «Κέρβερων», που βρίσκονται επί εικοσιτετραώρου βάσεως σε κάθε σημείο του νεκροταφείου. Επειδή, ωστόσο, αργά ή γρήγορα την δράση ακολουθεί η αντίδραση, μια πραγματική Αντιγόνη, νέα γυναίκα η οποία από μικρή αρνείται να ακολουθήσει το ρεύμα και ένεκα τούτου παρέμεινε για χρόνια έγκλειστη σε αναμορφωτήριο, αποδρά και ξεκινά αποφασιστικά την αντίσταση. Μαζί της κάθε λογής κολασμένοι: ασθενείς, παραβατικοί, εξαρτημένοι, ομοφυλόφιλοι, και ένας «επικίνδυνος» αντιεξουσιαστής, ο-

νόματι Τσερεμπίεφ. Τα γεγονότα που ακολουθούν είναι καταλυτικά τόσο για την ύπαρξη του συστήματος όσο και για τη μοίρα των εξεγερμένων. Μετακινούμενος από την σχετικά πρόσφατη Ιστορία (στην οποία εδραζόταν το προηγούμενο βιβλίο του) στον χώρο του μυθιστορήματος πολιτικής φαντασίας, ο δημοσιογράφος στο επάγγελμα Θανάσης Καρτερός, αποδεικνύει ότι κινείται με άνεση σε ένα μεγάλο φάσμα αφηγηματικών θεματικών και τεχνικών. Παρά το γεγονός ότι εμφανίστηκε όψιμα στην πεζογραφία, σε ηλικία εξηντατριών ετών, η γραφή του είναι ασκημένη, πειθαρχημένη στις προθέσεις του και εξαιρετικά πλούσια από μυθοπλαστικής απόψεως. Έχοντας αφομοιώσει επαρκώς την μπρεχτική διδαχή, ο Καρτερός χρησιμοποιεί αποτελεσματικά τις τεχνικές της αποστασιοποίησης, μιλώντας μας για μια φανταστική «πραγματικότητα» (που παραπέμπει στην εξίσου εφιαλτική εγχώρια πραγματικότητα του σήμερα) χρησιμοποιώντας έναν αντιλυρικό -και ενίοτε υπογείως χιουμοριστικό- τρόπο. Η επινοημένη κοινωνία στο πλαίσιο της οποίας λαμβάνει χώρα η ιστορία του είναι ένα καλοστημένο και πειστικό «σύστημα», οι χαρακτήρες πειστικοί και καλοδουλεμένοι, η νοηματοδότηση σαφής, η πλοκή συναρπαστική. Εξαίρεση ως προς το τελευταίο αποτελούν κάποιες σελίδες μετά τη μέση του βιβλίου, στις οποίες μπορεί κανείς να παρατηρήσει μια χαλάρωση, που προδίδει μια σχετική αμηχανία του συγγραφέα σχετικά με το τι (και πώς) μέλλει γενέσθαι. Μικρό το κακό, καθώς στη συνέχεια η πλοκή απογειώνεται εκ νέου, κρατώντας ζωντανό μέχρι το τέλος το ενδιαφέρον του αναγνώστη.

Ο Νίκος Κουνενής είναι πεζογράφος

Η ΑΥΓΗ • 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

40

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

6

Στην άκρη του κόσμου ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, Θούλη, Το λευκό νησί, εκδόσεις Γαβριηλίδης, σελ. 91 Η ποίηση του Κώστα Παπαποστόλου δεν περιχαρακώνεται σ’ έναν φιλάρεσκο μικρόκοσμο λεπταίσθητων προσωπικών οραμάτων και ερμητικών μεταφυσικών αγωνιών. Παρά την όποια αυτοσκοπική της διάθεση ανοίγεται με τόλμη στην εγκόσμια ανθρώπινη περιπέτεια, στο παιχνίδι των νοηματοδοτήσεων, σε όσα έφερε ο χρόνος και αρχειοθέτησε η μνήμη. Το παρελθόν στα ποιήματά του κατακλύζεται από τους χυμούς της νεότητας, τα αναπαλλοτρίωτα όνειρα, τους ζωογόνους έρωτες, την ικμάδα των σωμάτων, την καΤΗΣ ΜΑΡΙΑΣ ΜΟΙΡΑ

θαρότητα των βλεμμάτων, την αθωότητα των προθέσεων. Το παρελθόν βρίσκεται πάντα εκεί στον αντίποδα ενός παρόντος δυσβάσταχτου και ενός μέλλοντος δυσοίωνου, παρήγορη καταφυγή του ποιητή που διαμελίζει την τριαδική οντότητα του χρόνου ψηλαφώντας την πρώτη ύλη της μνήμης. Διάβασα τα ποιήματα σε μια τυχαία σειρά φυλλομετρώντας το βιβλίο, ακολουθώντας τα σινιάλα που μου έστελναν οι τίτλοι αλλά θεωρώ χρήσιμη μια συνεχή ανάγνωση, από την αρχή στο τέλος, για να βυθιστεί ο αναγνώστης στη σκοτεινή και υγρή ατμόσφαιρα τους. Στην εναλλαγή των θεμάτων, στο ρυθμικό ξετύλιγμα των λέξεων, στη διαδοχή των φράσεων τίποτα δεν μοιάζει περιττό, κούφιο, κακόηχο ή παράταιρο. Λόγος στοχαστικός, ανυπόκριτος, σκληρός με τον εαυτό του που ξεδιπλώνεται άλλοτε αργά μεταφέροντας φορτία νοσταλγίας για τα μακρινά που αγαπήθηκαν, και άλλοτε κοφτά, επαναληπτικά, επίμονα, σαν ριπή όπλου εκφράζοντας τη διάχυτη κοινωνική οδύνη. Τα ποιήματα της συλλογής, τρίτης στη σειρά, στέκονται σε κατώφλια, μετεωρίζονται ανάμεσα σε δυϊσμούς, παλινδρομούν σε αντιμαχόμενα ζεύγη αγγίζοντας τα άκρα: το φως και το σκοτάδι, τη μέρα και τη νύχτα, τη ζωή και το θάνατο. Ατενίζουν τον ορίζοντα και βυθίζονται στην άβυσσο. Λικνίζονται σε μια αιώρα στοχαστικής μελαγχολίας και γαλήνιας θλίψης. Καθώς το πρώτο ποίημα παραφράζει την καβαφική Ιθάκη ο ποιητής αρνείται την ηδονή της περιπλάνησης σαν σκοπό ζωής. Πορεύεται χωρίς τις ψευδαισθήσεις και τις οπιούχες

Δημήτρης Πετσετίδης, «Συγ-γραφικός τύπος»

αυταπάτες που θα αποκοίμιζαν το αίσθημα της ματαιότητας και το άγχος της θνητότητας. Εκεί που θα φθάσεις δεν σε περιμένουν/ Εκεί που θα ξεμπαρκάρεις δεν σε θέλουν/ Δεν σε ξέρει κανείς/ Ούτε ο σκοπός ούτε ο δρόμος/ Θα σου χαρίσουν παρηγοριά/ Μήτε το ταξίδι μήτε η Ιθάκη θα σε γλιτώσουν/ Το τέλος πάντα είναι το ίδιο/ Αναπότρεπτο. Η ποίησή του που εμφορείται από μια ενδόμυχη προσδοκία για ό,τι κινητοποιείται από τη γλώσσα και τη σκέψη, από

τη μνήμη και τη λήθη, από τον έρωτα και το θάνατο, διαμεσολαβεί ερωτήματα. Παρόλο που ατενίζει με δυσπιστία το επερχόμενο, χωρίς εσχατολογική ελπίδα, η αυτοδιάψευση και η παραίτηση από όνειρα και βεβαιότητες δεν έχει κλονίσει τελεσίδικα την πίστη του στον άνθρωπο Οι στίχοι του ιχνηλατούν τον τρόπο που το παρόν διαμορφώνει το παρελθόν. Πενθούν το τετελεσμένο, βυθίζονται στο σκοτάδι του λυκόφωτος, εκφράζουν φόβους και ελπίδες. Αποτυπώνουν με ιδιαίτερη αισθαντικότητα την εμπειρία της αρρώστιας και του θανάτου. Στοχάζονται τη δοκιμαζόμενη ανθρώπινη ύπαρξη μπροστά στο τέλος. Τη φυγή και την οχύρωσή της σε μια ενδόμυχη περιοχή αισθητηριακού αποκλεισμού, σε μια κρύπτη απομόνωσης από τον έξω κόσμο. Κρύφτηκε καλά/ κάτω από τα ερείπια της ζωής που του απέμεινε/ Λουφάζοντας/ μην τον ακούσουν τα συνεργεία διάσωσης/ που έψαχναν για τεκμήρια... Ακόμα κι αν κάποτε ο ποιητής επανέρχεται επίμονα σε κοινούς τόπους της θεματολογίας του δεν είναι από έλλειψη έμπνευσης ή φαντασίας αλλά από την ανάγκη να εξαντλήσει τη δυναμική των συμβόλων του. Να γίνει πιο αποκαλυπτικός και διαμεσολαβητικός των εικόνων, των ιδεών και των ερωτημάτων που τον στοιχειώνουν. Και τότε καταφέρνει να μας πάρει μαζί του σε μια ανακλητική περιδιάβαση σε νυχτερινά τοπία και έρημες πολιτείες, σε στενούς δρόμους και παλιά σπίτια, σε πάσχοντα ανυπεράσπιστα σώματα και σε ηδονικά αγγίγματα γυναικών λησμονημένων από καιρό. Η ποίηση του Κώστα Παπαποστόλου φανερώνει μια άδηλη διαθεσιμότητα, καθώς παρακάμπτοντας το αναπόφευκτο ατενίζει το επερχόμενο. Η αναπόληση των στίχων του δεν είναι στατική αλλά δημιουργική. Η γραφή του, αυτό το υπό διαμόρφωση γίγνεσθαι, αποτολμά μια εξερεύνηση σε ανοίκειους ψυχικούς τόπους. Μια μαθητεία ζωής και θανάτου. Κατασκευάζει ένα δικό του νησί, κηλίδα φωτός που διακρίνεται να λευκάζει στον ορίζοντα, γεωγραφικά απόμακρο και ταυτόχρονα εγγύτατο, χαμένο στην άκρη του κόσμου και ταυτόχρονα αγκυροβολημένο στα ενδότερα του εαυτού. Γύρισα το πρόσωπό μου στον άλλο δρόμο/ κρατώντας το δεκανίκι μιας γερασμένης προσμονής/ Κι έπεφτε σκληρό το σκοτάδι.

Η Μαρία Μοίρα είναι αρχιτέκτονας και διδάσκει στο ΤΕΙ της Αθήνας

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΩΡΑ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ Των αγίων αστέγων Το πολύαστρον των αγίων αστέγων ενδιαίτημα. Οι ακτήμονες ώρες τους ως πεινασμένα στρουθία τ’ ουρανού, σε αθέριστα σπαρτά νοερά φτεροκοπούνε. Στο γρασίδι και στα παγκάκια των αμέριμνων περιπάτων όπου για λίγο κάθονται κάτι γριές - σημασίες σαν ξεχειλωμένες κρεμάστρες για να ξαποστάσουν. Κι άλλοτε κάτι παχύσαρκοι κλειδούχοι με πρησμένους συνειρμούς κι αστραγάλους τρεμουλιάζουν στο πένθιμο λίπος τους πνιγμένοι. Του χρήματος η λάμψη τους σέρνει δώθε κείθε σαν περιφερόμενα φέρετρα. Ώσπου ν’ ακουστεί η νεκρώσιμη μπάντα με το άπειρο πλήθος των πενθούντων. Να στηθούν γύρω - γύρω, στα γνωστά ξύλινα τρίποδα τα στέφανα των ανθέων με τις επώνυμες αστραφτερές τους κορδέλες. Ενώ συχνά οι άστεγοι στου σκοταδιού την παγωνιά ξυλιάζουν. Κι ο κηπουρός - αέρας, αδιάφορός, με τ’ άλλα ράκη φτυαριές - φτυαριές γεμίζει τα κοντέινερς. Φτυαριές - φτυαριές γεμίζει του έρεβος τ’ απορριμματοφόρα. Συχνά δεν έχουν όνομα. Συχνά δεν έχουν συγγενείς. Οι ενορίες τους διώξανε σαν ψωραλέους σκύλους. Κανείς δεν τους χαμογελά, πάρεξ κάτι μισάνοιχτες

ξεδοντιασμένες πόρτες. Πάρεξ κάτι φτωχά παράθυρα που ξεφυλλίζει ο ζόφος. Και τότε αυτά τα πετεινά ανοίγονται στις ερημίες. Τα μόνα που τους νοιάζονται είναι τα μαύρα δέντρα. Από τις σκιές τους κόβουνε διπλόφαρδα σεντόνια. Και αμισθί πλαγιάζουνε στους δένδρινους ξενώνες. Και όταν έρχεται βροχή, πάνω από τα κορμάκια τους ανοίγονται σα σπλαχνικές ομπρέλες. Στην ανώνυμη ταφή τους δύο καν τρεις παλιόφιλοι σκυφτοί ακολουθούνε. Στα λιγδιασμένα ρούχα τους κρύβουνε τα παλιά φτερά. βάρβαρο μάτι μην τα δει). Και πίσω - πίσω κάτι αδέσποτα, σαν έκπτωτος αστερισμός, κλείνουνε τη σεμνή πομπή. Μα ο νεωκόρος τα πετροβολά. Κι ένα χλωμό ρακένδυτο παιδί του ψιθυρίζει: Τι κάνεις αθεόφοβε, πετροβολάς τ’ αστέρια; Εσείς, εσείς αγριοκόρακες κατεδαφίζετε τον ουρανό. Και με αντιπαροχή άβυσσο οικοδομείτε.

Μανόλης Πρατικάκης

Η ΑΥΓΗ • 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

41

7

Ξαναδιαβάζοντας

κλασικά βιβλία

Κ. Γ. Καρυωτάκης, Ποιήματα και πεζά Οι στίχοι παρέχουν ελπίδες θα γράψουν οι εφημερίδες... Έχοντας κάνει ένα βιβλίο και αρκετά κείμενα για τον Καρυωτάκη, που χρονικά εκτείνονται σε μια εικοσιπενταετία, θα ήταν εύλογο να γράψω κι ένα κείμενο σ’ αυτή τη στήλη, απ’ όπου βέβαια δεν θα μπορούσε να απουσιάζει ο Καρυωτάκης. Υπάρχει όμως ένα «πρόβλημα». Στο σώμα των χιλιάδων σελίδων που συνθέτουν την καρυωτακική φιλολογία, ξεχωρίζει ένα κείμενο που δεν είναι απλώς το σημαντικότερο της εν λόγω φιλολογίας, ούτε μόνο το κορυφαίο κατά τη γνώμη μου νεοελληνικό κριτικό δοκίμιο, αλλά άρρηκτα συνδεδεμένο με το έρΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

γο τού Καρυωτάκη, ως μέρος του αναπόσπαστο. Όχι όπως η εν γένει πρόσληψη ενός έργου προσαρτάται σε αυτό, αλλά ως συσσωματωμένη συνέχεια. Είναι το κείμενο του Βύρωνα Λεοντάρη, «Θέσεις για τον Καρυωτάκη», που δημοσιεύεται στο περιοδικό «Σημειώσεις» [τχ. 1], το 1973. Και τότε έφερε, αλλά και σήμερα δεν κρύβει, το στίγμα της χρονικής στιγμής που γράφεται: όπως ακριβώς και η ποίηση του Καρυωτάκη. Αλλά καταφέρνει και πορεύεται μέσα στο χρόνο, ακμαίο και αρυτίδωτο, ως ένα όριο αξεπέραστο: όπως ακριβώς και η ποίηση του Καρυωτάκη. Ένα κείμενο που δεν κρύβει την ένταση του συγγραφέα του: όπως και τα ποιήματα του Καρυωτάκη. που ο συγγραφέας του ταυτίζεται απολύτως, δηλαδή και «προσωπικά» με το κείμενό του, όπως ακριβώς και ο Καρυωτάκης με τα ποιήματά του. Γι’ αυτούς ακριβώς τους λόγους το θεωρώ υποδειγματικό λογοτεχνικό δοκίμιο. Έκτοτε, έχουν γραφεί και συνεχίζουν να γράφονται κείμενα για τον Καρυωτάκη. Καλώς. Κυκλοφορούν επίσης αρκετές ακόμα εκδόσεις του Καρυωτάκη, με υποτυπώδεις προλόγους. Κακώς. Δεν χρειάζεται, και δεν γνωρίζω πότε θα κατορθωθεί, κάποια άλλη «εισαγωγή» στο έργο του Καρυωτάκη, πέραν απ’ το κείμενο του Λεοντάρη. Δεν είναι μνημειωμένα «κλασικό», αλλά σύγχρονο, ενεργό και διαρκές. Όπως ακριβώς και η ποίηση του Καρυωτάκη. Γιατί στην τέχνη ο χρόνος κυλά με τους δικούς του ρυθμούς, δεν συνάδει με την ακολουθία επανεκδόσεων ή λογοτεχνικών «γενεών», που διαδέχονται η μία την άλλη με τη συχνότητα που εμφανίζονται τα καινούρια μοντέλα αυτοκινήτων ή κινητών τηλεφώνων...

Παραθέτω λοιπόν τις «Θέσεις» του Λεοντάρη, αντί κάποιου δικού μου κειμένου, ώστε, εκτός των άλλων, να «ανέβουν» και στο ίντερνετ, για να σκοντάφτουν πάνω τους οι ενδιαφερόμενοι, διαπιστώνοντας, ενδεχομένως, το μέτρο των πραγμάτων. Ιδιαίτερα σήμερα, που η ποιητικολογία επανέρχεται μαζικά, πιεστικά, και απολύτως προβλέψιμα, που μας πλησιάζει αθόρυβα μέσα από την αχλύ της «νεοαντιστασιακής αμφισβήτησης», ακριβώς όπως και τότε που έγραφε το κείμενό του ο Λεοντάρης. Ξαναδιαβάζοντας, λοιπόν, το κείμενο του Λεοντάρη, δηλαδή τον Καρυωτάκη, δίνοντας έτσι την ευκαιρία σε αρκετούς να σκεφτούν τους σημερινούς κοινωνικούς όρους ύπαρξης της ποίησης, αλλά και τη δικιά τους ευθύνη.

Μια ιδεολογική, και ουχί φιλολογική, λαθροχειρία του Γ. Π. Σαββίδη; Οι «Θέσεις για τον Καρυωτάκη» του Βύρωνα Λεοντάρη περιέχονται στην έκδοση του Γ. Π. Σαββίδη, Κ. Γ. Καρυωτάκης, ποιήματα και πεζά, που ως «κλασική» πλέον έκδοση συνεχίζει να αποτελεί τον φιλολογικό κανόνα του έργου του Καρυωτάκη για 41 συναπτά έτη («Ερμής», 1972. ανατύπωση, περι. λαμβάνοντας και το κείμενο του Λεοντάρη, 1975 τώρα στεγάζεται εκδοτικά στην «Εστία»). Εδώ, παραθέτω το κείμενο του Λεοντάρη από την πρώτη του δημοσίευση, στο περιοδικό «Σημειώσεις», και όχι από την έκδοση του Γ. Π. Σαββίδη, ο οποίος έκανε ουκ ολίγα λάθη, αλλά και επεμβάσεις, όπως άλλωστε και στα ποιήματα του Καρυωτάκη, που τα «προσάρμοσε» σε αμφίβολα αισθητικά κριτήρια. Ας θυμηθώ την έκδοση του Καρυωτάκη που είχε ετοιμάσει, αλλά δεν εξέδωσε, ο Ηλίας Λάγιος, με βάση τη δημοσίευση των ποιημάτων από τον ίδιο τον ποιητή, όπου οι διαφορές είναι σαφείς. Μαζί και τον δισταγμό γνωστής πανεπιστημιακού φιλολόγου να συνεργαστεί σε μια τέτοια έκδοση, «να γράψει τουλάχιστον την εισαγωγή», όπως της ζήτησε ο Λάγιος (και εγώ...), η οποία έχει δηλώσει δημοσίως το γεγονός. Κι ας φέρω μόνο ένα παράδειγμα επέμβασης, στο κείμενο του Λεοντάρη: η λέξη «έλληνας», στην έκδοση του Σαββίδη γίνεται, και μάλιστα δύο φορές, «Έλληνας». Κακή φιλολογία; Μα, επιπλέον, η λέξη περιέχεται στην εξής φράση: «Δεν υπάρχει άλλο γλωσσικό ιδίωμα για την ελληνική ποίηση, παρά η

γλώσσα του πρόσφυγα, του μετανάστη, του εξόριστου, της διασποράς, η γλώσσα του έλληνα σε συνεχή κατάσταση ανάγκης». Με κεφαλαίο το «Ε», όλη η φράση-θέση του Λεοντάρη ακυρώνεται. Κατά τη γνώμη μου, δεν πρόκειται για ατυχή «φιλολογική» επέμβαση αλλά για ακραιφνώς ιδεολογική, και μάλιστα πάνω σε ένα τέτοιο κείμενο, που η κάθε λέξη του έχει περάσει από σαράντα κύματα. Στο κείμενο ενός διανοούμενου, ο οποίος διαμορφώνεται, δε, μέσα στην κουλτούρα και τις ζυμώσεις του Στίνα και του Λαμπρίδη, μέσα στην κριτική των διαφωτιστικών ρευμάτων και τον Λεφέβρ... Υπήρχε ποτέ περίπτωση να γράφει το «έλληνας» με κεφαλαίο; Καλό λοιπόν και χρήσιμο να επισκεπτόμαστε τις «πηγές», γιατί, όπως τον Καρυωτάκη, έτσι και τον Λεοντάρη, η καθεστωτική αφήγηση της λογοτεχνίας μας «με όλους τους μηχανισμούς της, δεν κατορθώνει να τον εντάξει (δηλ. να τον αφανίσει) θετικά ή αρνητικά στο σύστημα των αξιών της».

Θέσεις για τον Καρυωτάκη Ι. Υπάρχουν ποιητές τελεσίδικα γνωστοί, υπάρχουν και ποιητές που τους ανακαλύπτομε αδιάκοπα. O Καρυωτάκης είναι o ποιητής που απωθούμε. ΙΙ. Ο Καρυωτάκης δεν ορίζεται σαν προσωπικότητα. Ορίζεται μόνο σαν πραγματικότητα. Είναι καιρός να απορρίψομε όλες τις εκδοχές που έκαναν το ύποπτο λάθος να τον προσεγγίζουν μόνο ή κυρίως σαν προσωπικότητα-περίπτωση. Ο Καρυωτάκης σαν μορφή είναι άγνωστος. ΤΟΥ ΒΥΡΩΝΑ ΛΕΟΝΤΑΡΗ

Άγνωστος από όσα έγραψαν οι βιογράφοι του. - Είναι τρομακτικά ασήμαντα όλα όσα μας παραδόθηκαν για τη ζωή του, τις συνήθειές του, τα βάσανά του. Αν πάρομε στα σοβαρά τους βιογράφους του, θα πρέπει να συμπεράνομε ότι υπήρξε ένας εντελώς ασήμαντος άνθρωπος και (βέβαια...) πολύ κατώτερος από τους βιογράφους του, που με ανοίκειο ναρκισσισμό δεν κάνουν στην ουσία τίποτε άλλο από το να αντιπαραθέ-

τουν και να προβάλλουν με κάθε ευκαιρία τη δική τους προσωπικότητα. Άγνωστος από όσα ο ίδιος αυθεντικά έχει πει για τον εαυτό του. - Ο Καρυωτάκης δεν είχε φίλους, δεν ανήκε σε λογοτεχνικές συντροφιές, δεν είχε καν ανθρώπινους δεσμούς. Ήταν και έμεινε τέλεια οχυρωμένος πίσω από μιαν αδιαπέραστη ασπίδα συμπεριφοράς και λόγων καθημερινότητας. Άγνωστος από τις φωτογραφίες του. - Όσο τις κοιτάζομε, τόσο περισσότερο η μορφή αυτή εσωστρέφεται, αρνείται να μας δει, αρνείται να την δούμε, αρνείται ν’ αφήσει το αποτύπωμά της στον κόσμο και τον χρόνο. Και θα μείνει άγνωστος. - Ας το πάρουν απόφαση πια βιογράφοι, ιστορικοί της λογοτεχνίας, επετειογράφοι, σαβανωτές και σαβανώτριες. Κι αν ακόμη συμπληρωθούν τα «αποσιωπητικά» των επιστολών του, κι αν δημοσιευτούν κι άλλα ανέκδοτα κείμενα, κι αν βρεθούν δελτία νοσηλείας του κι όσα ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

42

Η ΑΥΓΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

8

Θέσεις για τον Καρυωτάκη ΣΥΝΕΧΕΙΑ AΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

άλλα στοιχεία του «φακέλλου» του, δεν πρόκειται να μάθομε τίποτε παραπάνω από όσα «ξέρομε». Ο Καρυωτάκης είναι μια αντιπροσωπικότητα. ΙΙΙ. Η ποίηση πραγματοποιεί τους σταθμούς της όταν αντικρίζει τις αυταπάτες της ή όταν συναντά το αδιέξοδό της. Οι σταθμοί αυτοί εκδηλώνονται πάντοτε αρνητικά, με την ασφυξία και ανακοπή του ποιητικού λόγου ή με την αυτοκαταστροφή του, ενώ παράλληλα η τρέχουσα ποίηση εξακολουθεί να ανθεί με αυτάρεσκους ακισμούς. Η νεοελληνική ποίηση δεν είχε εδεμική περίοδο. Με τον Σολωμό ευθύς εξ αρχής αντίκρισε τις αυταπάτες της - γιατί το νόημα της ελευθερίας και η νεώτερη ελληνική ιστορική πραγματικότητα δεν συμπορεύονταν καθόλου και γιατί, βέβαια, «Μεσολόγγι» δεν υπήρξε ποτέ. Η λειτουργική και εκφραστική αμηχανία της σολωμικής ποίησης απ’ αυτή τη σκοπιά μπορεί να φωτιστεί. Ο Σολωμός υπήρξε το προπατορικό αμάρτημα της νεοελληνικής ποίησης. . Στον Καρυωτάκη δεν υπάρχουν πια αυταπάτες αντίθετα είναι εκπληκτικά αισθητή η απουσία κάθε θεότητας και μυθολογίας. Με τον Καρυωτάκη η νεοελληνική ποίηση για πρώτη φορά συναντά το αδιέξοδό της. Ποτέ άλλοτε η ποίηση δεν συζήτησε τόσο πολύ τον εαυτό της. Όταν ο Τέλλος Άγρας έγραφε για τον Καρυωτάκη: «...κι έξαφνα, στα 1927, με την τρίτη και τελευταία του ποιητική συλλογή ‘Ελεγεία και Σάτιρες’, μας εξεπέρασεν όλους αμέσως κι εξακολουθητικά...», μας έδινε ένα δείγμα και παράδειγμα της αγγελικής κριτικής εντιμότητάς του, δεν υποπτευόταν όμως ούτε ο ίδιος ότι έθετε την μόνη σωστή βάση για την μελέτη του καρυωτακικού έργου. Γιατί αυτό το «ξεπέρασμα», το άξαφνο, το άμεσο και, προπαντός, το εξακολουθητικό, δεν είναι παρά το φτάσιμο του ποιητή «στο χείλος του κόσμου, δώθε από τ’ όνειρο και κείθε από τη γη...», «στο μαύρο αδιέξοδο, στην άβυσσο του νου...». Η ελληνική ποίηση δεν ήταν συνηθισμένη σε παρόμοιες περιπέτειες. Μέχρι το 1919 ακόμη, ο Καρυωτάκης έγραφε «κανονικά», «φυσιολογικά» ποιήματα, ικανά μάλιστα να κερδίζουν τα ποιητικά βραβεία της εποχής. Μεσολαβεί πολύ μικρό χρονικό διάστημα μέχρι το αντίκρυσμα του αδιεξόδου, διάστημα που φαίνεται ακόμη μικρότερο αν σκεφτούμε πως οι ποιητές της εποχής κατά κανόνα περνούσαν το κατώφλι της ποίησης με ποιήματα ελεγειακής φιλολογίας ή ερωτικής επιστολογραφίας... Εκείνο όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι η εξαντλητική επιμονή του Καρυωτάκη σε όλες τις πτυχές του αδιεξόδου, τόσο στην αποκάλυψη του κοινωνικού «είναι» της ποίησης, όσο και στην αβάσταχτη αίσθηση της ουσίας της ποιητικής λειτουργίας, που ορίζεται με την πιο σύντομη και πιο περιεκτική ποιητική ερώτηση: «τι να ‘χουμε, τι να ‘χω...». Η ποίηση, και μαζί όλη η προβληματική της, δεν είναι παρά αυτό το ερώτημα.

IV. Κατά ένα μεγάλο μέρος της (με άξονα τα ποιήματα «Όλοι μαζί...», «Μικρή ασυμφωνία σε α μείζον», «Σταδιοδρομία») η ποίηση του Καρυωτάκη αποτελεί την έκφραση και την κριτική του κοινωνικού είναι της νεώτερης ελληνικής ποίησης. Κανένας άλλος ποιητής δεν ένιωσε τόσο βαθιά και τόσο άμεσα την τραγική αδυναμία και ευτέλεια του ποιητή σαν κοινωνικής ύπαρξης, και σε κανένα άλλο ποιητικό έργο δεν αναιρούνται τόσο ριζικά και καίρια οι ιδεολογικές κατασκευές για την «κοινωνική σημασία» της ποίησης και τον «κοινωνικό ρόλο» του ποιητή. Οι αντιλήψεις για την «μοναδικότητα της ποιητικής προσωπικότητας», για την μεσσιανική «αποστολή» του ποιητή κλπ., σαρώνονται με άτεγκτους, βάναυσους, όσο και οξείς αφορισμούς, που μαρτυρούν πως ο Καρυωτάκης θα πρέπει πολύ να διανοήθηκε πάνω στους κοινωνικούς όρους ύπαρξης της ποίησης, και πως βρήκε πολύ ανεπαρκείς και τις κοινωνιστικές θεωρίες «του περιβάλλοντος κλπ.», αφού τοποθετεί μέσα σε εισαγωγικά τις λέξεις «περιβάλλον» και «εποχή». Έτσι ο Καρυωτάκης γίνεται ο πρώ-

τος βλάσφημος στην ελληνική ποίηση και ο πρώτος βλάσφημος κριτικός της.

V. Περπατώντας κατά μήκος του χείλους του γκρεμού, η ποίηση μπορεί να διαιωνίζεται γράφοντας και ανακαλώντας επ’ άπειρον τη διαθήκη της. Όταν όμως ο ποιητής αντικρύσει κατά μέτωπο τον γκρεμό, η ποίηση φτάνει στην οριακή της στιγμή. Παύει πια να είναι σωτηρία, κάθαρση, παρηγοριά, ξόρκι. Γίνεται βασανιστική αγωνία, αίσθηση καταλυτική, ασυμβίβαστη προς οποιαδήποτε ψυχική δομή, γίνεται το τέλος της. Γιατί η ποίηση είναι το αδιέξοδό της, είναι ψυχική πραγματικότητα που δεν επιδέχεται οργάνωση («...είμαστε κάτι διάχυτες αισθήσεις χωρίς ελπίδα να συγκεντρωθούμε...») και υπερβαίνει συγχρόνως κάθε ανθρώπινη δυνατότητα και αντοχή («...είμαστε κάτι απίστευτες αντένες... μα γρήγορα θα πέσουνε σπασμένες...»). Γιατί ο άνθρωπος είναι για να ζει και η ποίηση για να πεθαίνει. Ο Καρυωτάκης στην πορεία του αντίκρυσε σύντομα και κατά μέτωπο το βάραθρο, έχοντας χάσει ήδη στο δρόμο του («στο μεσοστράτι της ζωής του» κι αυτός...) κάθε άμυνα πίστης και αυταπάτης. («Πριν φτάσουμε στη μέση αυτού του δρόμου, εχάσαμε τη χρυσή πανοπλία...»). Οριακός ποιητής με ποιήματα αμετάκλητα - δοκίμια αυτογνωσίας της ποιητικής λειτουργίας.

VI. Η τελευταία απόπειρα της ευρωπαϊκής ποίησης για την επαφή της με τον Θεό ή τον Δαίμονα είναι ο ρομαντικός ήρωας, διάμεσο της εκπεσμένης του προσωπικότητας με το υπερβατικό. Οι ρομαντικοί ήρωες τελειώνονται και πεθαίνουν συνήθως σε κορυφές βουνών, και στον ρομαντικό ποιητή δε μένει παρά να κατεβεί την πλαγιά επιστρέφοντας με ασήκωτες άγραφες πλάκες. Οι μεταρομαντικοί διαχέουν τη μορφή του ήρωα στο παρελθόν ή τον ταξιδεύουν στον εξωτισμό. Με τον Καρυωτάκη ο ποιητής ρίχνεται στο βάραθρο κρατώντας «σκήπτρο και λύρα» - Οιδίποδας που τελειώνει την περιπέτειά του κατάμονος χωρίς συνοδείες, βασιλιάς και μαζί θύμα της μοίρας του. Στην ελληνική ποίηση δεν ευδοκίμησαν ποιητικοί ήρωες ούτε συνθετικά ποιήματα. Ούτε ο Διγενής ούτε ο Γύφτος ούτε η Υπέρμαχος κατάφεραν να συντηρήσουν μυθολογίες στην νεοελληνική ποίηση. Της χάρισαν βέβαια ένα κοπάδι «εθνικούς ποιητές», με θλιβερά επακόλουθα - έτσι που ουσιαστικά το «Άξιον εστί» να μη απέχει και πολύ από την «Φλογέρα του Βασιλιά». Ο Καρυωτάκης ήρθε να ανακόψει και να ανατρέψει την ανάπτυξη ενός παρατεταμένου μεταρομαντισμού. Με την επίκληση που έκανε ο Σεφέρης μπροστά στους τάφρους με το αίμα της ανθρωποθυσίας δύο παγκόσμιων (και όχι εθνικών...) πολέμων, ανακάλεσε στην ποίησή μας μορφές αληθινά μυθικές, πρόσωπα αχνά, χωρίς περίγραμμα, στην αυθεντική προ-τραγική εκδοχή τους (γιατί η τραγωδία έδωσε περιγράμματα στους μύθους - και, φυσικά, τους κατάργησε...), υπενθυμίζοντας ξανά το αδιέξοδο. Κάθε προσπάθεια να πήξουν τα μυθικά πρόσωπα στην ποίηση είναι -ευτυχώς- καταδικασμένη σε άγονο μανιερισμό, όπως άλλωστε είναι ακατανόητη ματαιότητα η επιμονή του Ρίτσου που δέχεται την τραγική εκδοχή των μυθικών προσώπων αλλάζοντας τους περιγράμματα.

VII. Κοινωνικός ποιητής ο Καρυωτάκης και συγχρόνως ποιητής της εσωτερικής προσωπικής περιπέτειας, ένωσε τις άκρες των δύο τάσεων, προκαλώντας την τρομερή ηλεκτρική κένωση στο σώμα της λογοτεχνίας μας. Υπήρξε ψυχρός ποιητής, χωρίς αναπτύξεις στην έκφραση, χωρίς μηρυκασμούς στην έμπνευση, συντάκτης του ισολογισμού: ουσία της ποίησης - κοινωνικοί όροι ύπαρξής της. Νομιμοποίησε συγχρόνως και το μόνο δυνατό γλωσσικό ιδίωμα στην νεοελληνική ποίηση, απορρίπτοντας όλον τον τεχνητό γλωσσικό εφιάλτη της εποχής. Ποιητές-ανακαινιστές της γλώσσας μπορούν να υπάρξουν μόνο σε έθνη που δεν έχουν απομακρυνθεί ακόμη πολύ από το βαρβαρικό (με την σωστή σημασία της λέξης) πα-

ρελθόν τους, σε έθνη δηλ. που η γλώσσα τους βρίσκεται σε ακμή και ανάπτυξη. Τα έθνη με πανάρχαιες, ερειπωμένες πια γλώσσες, έχουν χάσει το παιχνίδι στον τομέα αυτόν. Δεν υπάρχει άλλο γλωσσικό ιδίωμα για την ελληνική ποίηση, παρά η γλώσσα του πρόσφυγα, του μετανάστη, του εξόριστου, της διασποράς, η γλώσσα του έλληνα σε συνεχή κατάσταση ανάγκης. Από δω και η καταγωγή της ποπ-καθαρεύουσας των υπερρεαλιστών, άσχετα αν σήμερα κατάντησε να γίνει η γλώσσα της ανεκδοτολογικής ποίησης.

VIII. Όλες οι λογοτεχνίες εκδικούνται τα βλάσφημα παιδιά τους, κάθε μια με τον τρόπο της. Η νεοελληνική λογοτεχνία, καθόλου εύρωστη, αναιμική και κομφορμιστική, επιβιώνουσα ακόμα μέχρι σήμερα κάτω από τους ίδιους ακριβώς κοινωνικούς όρους ύπαρξης που διέγραψε ο Καρυωτάκης (επαιτεία της αναγνώρισης, έπαθλα και βραβεία, βιομηχανοποιημένες μεταφράσεις, εκδόσεις «απάντων» προθανάτιες και μεταθανάτιες, ανθολογίες κλπ.) δεν φαίνεται ικανή για μια σοβαρή εκδίκηση στην πρόκληση του Καρυωτάκη. Με όλους τους μηχανισμούς της, δεν κατορθώνει να τον εντάξει (δηλ. να τον αφανίσει) θετικά ή αρνητικά στο σύστημα των αξιών της. Του έδωσαν θέση στις ανθολογίες - μα οι σελίδες του μοιάζουν να θέλουν να ξεκολλήσουν και να φύγουν. Του κάνουν διαλέξεις - όπου τελικά δεν λέγεται τίποτε γι’ αυτόν. Θέλουν ακόμη να του στήσουν και προτομή - μα το μάρμαρο ασφαλώς θα ραγίσει... Ή. Δημιουργούν το πλάσμα του «καρυωτακισμού» για να τον σαβανώσουν μέσα σ’ αυτό - αλλά «καρυωτακισμός» δεν υπήρξε ποτέ, είναι το πιο ανύπαρκτο μυθολογικό τέρας της νεοελληνικής ποίησης. Επιχειρούν αισθητικές και φιλοσοφικές τοποθετήσεις του χωρίς αισθητική και χωρίς φιλοσοφία - όμως τα πιο έγκυρα κριτικά κείμενα που γράφτηκαν ποτέ για έλληνα ποιητή, δηλ. τα κείμενα Παράσχου, Άγρα, Μαλάνου, δεν σβήνουν. Και τώρα τελευταία τον πετούν στην κατανάλωση, συνδέοντάς τον με τις ασημαντότητες της νεοαντιστασιακής κομφορμιστικής «αμφισβήτησης» - μα η δίψα του κόσμου για τις πηγές γίνεται όλο και εντονότερη. Δεν μένει παρά ο μηχανισμός της απώθησης, γιατί η ωραία μας ποίηση πρέπει να ζήσει και να προκόψει. Και δεν αντέχει αυτόχειρες και βλάσφημους. Είναι βέβαια και η απώθηση μια μορφή ένταξης. Όμως κάθε φορά που η ελληνική ποίηση απελπίζεται, δηλ. κάθε φορά που γίνεται ποίηση, ο Καρυωτάκης είναι εξακολουθητικά παρών.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΣΜΟΣ

43

«Το ιστορικό καθήκον σήμερα είναι η συνένωση των δυνάμεων της ριζοσπαστικής Αριστεράς γύρω από ένα πρόγραμμα που θα γεφυρώνει τις αντιστάσεις στη λιτότητα και τον στόχο για μια ρήξη με τη λογική του συστήματος» έγραφε πριν από λίγο καιρό σε άρθρο με τίτλο «Κρίση χωρίς τέλος» ο έγκριτος οικονομολόγος του Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Ερευνών - IRES και μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της ATTAC, Mισέλ Ισόν. Ο Μ. Ισόν βρέθηκε στην Αθήνα για το Διεθνές Τριήμερο του RProject και μίλησε στην «Αυγή» για την κρίση, για το εθνικό νόμισμα, για τη Γαλλία, την οποία θεωρεί χώρα του «Νότου», και για την ανάγκη συντονισμού της εργατικής τάξης όχι σε εθνικό αλλά σε ευρωπαϊκό επίπεδο. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

ΜΙΣΕΛ ΙΣΟΝ

«Η έξοδος από το ευρώ δεν είναι ούτε λύση ούτε στόχος» «Αλλά πρέπει να λειτουργεί ως μοχλός πίεσης» Πού κατατάσσεται κατά τη γνώμη σας η Γαλλία, στον Βορρά ή στον Νότο; Σίγουρα στον Νότο. Πρόσφατες οικονομικές μελέτες κάνουν τον διαχωρισμό Βορρά - Νότου. Στον Βορρά κατατάσσουν τη Γερμανία, τη Φινλανδία και την Αυστρία και στον Νότο βάζουν την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία, την Ισπανία και την Ιρλανδία. Θεωρώ πως η Γαλλία είναι μία ενδιάμεση κατάσταση, αλλά σίγουρα «ανήκει» στον Νότο.

μενοι ολόκληρης της Ευρώπης από ’δω και πέρα; Νομίζω πως το θέμα τίθεται σωστά από την Ευρωπαϊκή Συνομοσπονδία Συνδικάτων (ETUC), που τάχθηκε για πρώτη φορά κατά της Νέας Συνθήκης. Δεύτερον, τάσσεται κατά των προγραμμάτων λιτότητας και τονίζει πως το πρόβλημα είναι η έλλειψη συντονισμού των σωματείων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Εντοπίζει την αιτία στο γεγονός πως κάθε χώρα βρίσκεται σε διαφορετικό στάδιο της κρίσης. Στη Γαλλία, η λιτότητα υπάρχει αλ-

Σε τι βαθμό θα μπορούσαμε να πούμε πως τα σωματεία εργαζομένων στη Γαλλία αντιλαμβάνονται την κατάσταση και την κρίση, στην οποία βυθίζεται η χώρα σε πιο αργούς -από τις υπόλοιπες χώρες του Νότου- ρυθμούς; Στη Γαλλία τα σωματεία είναι διχασμένα. Πρόσφατα συνάφθηκε συμφωνία ανάμεσα στους εργοδότες και τη συνομοσπονδία CFDT, αλλά οι δύο βασικές συνομοσπονδίες, η CGT και η Force Ouvrière, δεν συμφώνησαν. Έτσι οργάνωσαν μεγάλη διαδήλωση στις 5 Μαρτίου. Τα σωματεία, λοιπόν, είναι σίγουρα διχασμένα. Εκείνοι που διαφωνούν με αυτή τη συμφωνία διαφωνούν διότι πιστεύουν ότι επιβάλλει όλα τα νεοφιλελεύθερα μέτρα στα οποία αντιτάσσονται. Πώς πρέπει, κατά τη γνώμη σας, να κινηθούν οι εργαζό-

Το άμεσο σημείο που πρέπει να θέσουμε έχει να κάνει με τα εθνικά χρέη των χωρών. Την κοινωνικοποίηση και «αμοιβαιοποίηση» του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο

λά δεν είναι τόσο καταστροφική όπως στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία και την Πορτογαλία. Το σημαντικότερο σημείο, όμως, και αυτό που πρέπει να τονιστεί περισσότερο είναι η στρατηγική που ακολουθούν τα γερμανικά συνδικάτα. Δεν έχουν επίγνωση τού τι συμβαίνει στις άλλες χώρες. Νομίζω πως μια διέξοδος από την κρίση θα επιτυγχανόταν μέσα από τον συντονισμό των συνδικάτων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Είναι μεγάλη αδυναμία το ότι δεν συντονίζονται.

Ο Ολάντ είπε κάτι του τύπου «Προσωπικά είμαι κατά των ιδιωτικοποιήσεων αλλά σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι αυτό το θέμα συζήτησης». Το αντίστροφο αποτέλεσμα είναι η ιδεολογική νομιμοποίηση των ιδιωτικοποιήσεων στη Γαλλία, που αφορά όχι τόσο των πρωτογενή παραγωγικό τομέα αλλά αυτόν των δημοσίων υπηρεσιών.

Πριν από λίγες εβδομάδες επισκέφθηκε την Ελλάδα ο Γάλλος πρόεδρος. Στόχος της επίσκεψης ήταν να πουλήσει στη χώρα μας φρεγάτες και να επισπεύσει την ιδιωτικοποίηση του νερού. Οι Γάλλοι ναυτεργάτες, για παράδειγμα, συμφωνούν με τέτοιες πρακτικές;

Πιστεύετε ότι υπάρχει ένα σύνθημα το οποίο θα μπορούσε να ενώσει την εργατική τάξη ολόκληρης της Ευρώπης;

Έχετε εκφράσει διαφωνίες για τη διάλυση της Ευρωζώνης. Πώς πείθουμε εκείνους που λένε πως μόνη λύση είναι η έξοδος από το ευρώ;

Το άμεσο σημείο που πρέπει να θέσουμε έχει να κάνει με τα εθνικά χρέη των χωρών. Η κοινωνικοποίηση και «αμοιβαιοποίηση» του χρέους σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ώστε να μειωθούν οι περιορισμοί της χρηματοπιστωτικής αγοράς. Νομίζω πως αυτό είναι το βασικό σημείο μαζί με πολλά άλλα. Ωστόσο δεν είναι στην ατζέντα των περισσοτέρων. Aς λάβουμε υπόψη πως η ETUC μιλά για θέσπιση κατώτατου μισθού σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο οποίος σε κάθε χώρα θα είναι μεν διαφορετικός αλλά με βάση συγκεκριμένα κριτήρια. Ο λόγος που η ETUC δεν μιλά για ενιαίο κατώτατο μισθό είναι γιατί σε κάποιες χώρες αυτός θα θεωρείται πολύ χαμηλός και σε άλλες όχι. Το θέμα είναι να καθοριστεί η σχέση κατώτατου και μέσου μισθού σε κάθε χώρα, ώστε να ανέβει ο πρώτος. Αυτό θα χρησιμοποιηθεί ως δικλίδα ασφαλείας για να μην πέσουν άλλο οι

Το βασικό επιχείρημα αφορά το χρέος. Αν βγεις από το ευρώ και πας σε δικό σου νόμισμα, δεν λύνεις το πρόβλημα, θα πρέπει να πληρώσεις το χρέος σου. Αν βγεις, μάλιστα, θα κληθείς να πληρώσεις ακόμη περισσότερα διότι θα υποτιμήσεις αναγκαστικά το νόμισμά σου για να γίνεις πιο ανταγωνιστικός. Αν μια χώρα βγει από το ευρώ, θα είναι σε πιο δύσκολη κατάσταση από το να παραμείνει εντός. Με δεδομένο πως είσαι πιο αδύνατος, οι αγορές θα επιτεθούν στο νόμισμά σου. Επίσης, επί της αρχής δεν είναι μια συνεργατική λύση αυτή: η υποτίμηση έχει εθνικό χαρακτήρα, θες να κερδίσεις έναντι άλλων χωρών. Δεν είναι ούτε λύση, ούτε στόχος. Θες να κερδίσεις μερίδα της αγοράς έναντι άλλων χωρών. Όμως, σε ακραίες περιπτώσεις, η έξοδος από το ευρώ μπορεί να αποτελέσει μοχλό πίεσης.

Υπάρχει μια αντίφαση ανάμεσα στην ανάγκη κάποιου να έχει δουλειά και τη γενική θεώρηση. Ήταν ένα σκάνδαλο η επίσκεψη Ολάντ, δόθηκε η εντύπωση πως ήρθε να δει «τι είναι για πούλημα», για ιδιωτικοποίηση δηλαδή... Ενδεικτικό είναι το γεγονός πως ήρθε συνοδευόμενος από «επενδυτές». Δεν είναι τρόπος αυτός να οριστεί ένας εναλλακτικός δρόμος συνεργασίας και αλληλεγγύης σε επίπεδο ευρωπαϊκών κρατών. Πολύς κόσμος σκανδαλίστηκε από αυτήν την επίσκεψη. Είχε αντίστροφο αποτέλεσμα.

μισθοί. Η τρέχουσα συζήτηση αφορά τον κατώτατο μισθό και στη Γερμανία η θέσπισή του υποστηρίζεται και από τα συνδικάτα και από το SPD. Aν θεσπιστεί κατώτατος μισθός στη Γερμανία, αυτό θα είναι πολύ σημαντικό και θα μπορεί στη συνέχεια να θεσπιστεί κάτι τέτοιο σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

44

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

Είχατε την ευκαιρία να ενημερωθείτε για την κατάσταση στον χώρο της υγείας στην Ελλάδα: Πείτε μας επιγραμματικά την εντύπωση που αποκομίσατε. Είναι δύο οι επισημάνσεις που θέλω να κάνω. Πρώτον, το σύστημα υγείας στη χώρα σας είναι σαφές όχι μόνο ότι χειροτερεύει αλλά ότι σε λίγο θα θυμίζει σύστημα τριτοκοσμικής χώρας. Η ελληνική κυβέρνηση επιχειρεί με αφορμή την κρίση να περάσει μία λογική νεοφιλελεύθερη και στον τομέα της υγείας μετατρέποντάς την σε εμπόρευμα από κοινωνικό αγαθό. Αυτό που διαπίστωσα από τη συνάντηση μου με το υπουργείο Υγείας, είναι μία τεράστια απόκλιση ανάμεσα στα μεγαλεπήβολα σχέδια του υπουργείου με τη σκληρή πραγματικότητα που είδα στα νοσοκομεία. Τι φταίει, κατά τη γνώμη σας, για την προϊούσα κατάρρευση της υγείας; Οι γιατροί, η υποχρηματοδότηση, ο εκτεταμένος ιδιωτικός τομέας, η οργάνωση του συστήματος υγείας; Θα μπορούσατε να τα ιεραρχήσετε; Η ιδιωτική υγεία στην Ελλάδα είναι ιδιαίτερα ανεπτυγμένη πράγματι. Αυτή τη στιγμή όμως κυριαρχούν οι περικοπές. Αυτό που θα εντείνει το πρόβλημα στο μέλλον είναι ο αριθμός των μη ασφαλισμένων, για τους οποίους δεν προβλέπεται ούτε μια ελάχιστη περίθαλψη. Οι διοικητικές δομές σίγουρα πρέπει να αλλάξουν και να εξυγιανθούν, πρώτα όμως πρέπει να οικοδομηθεί ένα βασικό πλαίσιο λειτουργίας, το οποίο είναι αδύνατον να υπάρξει χωρίς χρηματοδότηση. Τι περίθαλψη παρέχεται στον μέσο Γερμανό; Στη Γερμανία η ασφάλιση είναι υποχρεωτική για όλους, ανεξάρτητα από το αν είναι άνεργοι ή αν δεν έχουν δουλέψει ποτέ. Οι άνθρωποι ασφαλίζονται είτε ως μέλη οικογένειας είτε, αν είναι άνεργοι, ασφαλίζονται μέσω του αντίστοιχου ΟΑΕΔ ή της Πρόνοιας. Όλοι έχουν μια κάρτα ασφάλισης, που μοιάζει με πιστωτική, με την οποία μπορούν να πάνε σε κάθε νοσοκομείο, σε κάθε γιατρό και να λάβουν τις υπηρεσίες υγείας που χρειάζονται. Προφανώς και υπάρχουν ελλείψεις, όπως η ανάγκη για συμμετοχή του ασφαλισμένου στην αγορά κάποιων φαρμάκων, όπως η πληρωμή δέκα ευρώ την ημέρα για τη διαμονή σε νοσοκομείο, όπως η καταβολή δέκα ευρώ ανά τρίμηνο αν επισκέπτεται κανείς ιδιωτικούς γιατρούς κ.ο.κ.

Η ΗΑΥΓΗ ΑΥΓΗ•• ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΡΙΤΗ 16 17 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ MAΡΤΙΟΥ2012 2013

ΚΟΣΜΟΣ

«Σοκαρισμένος» από την «ξενάγηση» που του έγινε στο Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο της Νίκαιας και στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών δήλωσε ο Χάραλντ Γουάινμπεργκ, ομοσπονδιακός βουλευτής και υπεύθυνος υγείας του Die Linke, που βρέθηκε στη χώρα μας ύστερα από πρόσκληση της Επιτροπής Ελέγχου Κυβερνητικού Έργου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Ο Γουάινμπεργκ που ήταν ένας εκ των βασικών ομιλητών στη συζήτηση με θέμα «Η Υγεία στην περίοδο της κρίσης στην Ελλάδα, τη Γερμανία και την Ευρώπη: μία αριστερή ματιά στις εξελίξεις και τις προοπτικές των συστημάτων Υγείας», που συνδιοργάνωσαν στις 6 Μαρτίου το παράρτημα του ιδρύματος «Ρόζα Λούξεμπουργκ» και το Ινστιτούτο Πολιτικού Προβληματισμού «Νίκος Πουλαντζάς», μίλησε στην «Αυγή» για την κατάσταση στον χώρο της δημόσιας υγείας στην Ελλάδα, για την ακροδεξιά απειλή και για την προοπτική της Αριστεράς στη Γερμανία.

Στην Ελλάδα ανησυχούμε ότι τα αρνητικά στερεότυπα, ιδίως αυτά από τις κίτρινες εφημερίδες της Γερμανίας, π.χ. Bild, επηρεάζουν και θα συνεχίσουν σε βάθος χρόνου να επηρεάζουν την στάση των πολιτών απέναντι στους Έλληνες. Ισχύει; Εκείνοι που διαβάζουν τέτοιες φυλλάδες είναι έντονα προκατειλημμένοι. Στην αρχή, η Bild ήταν εξαιρετικά επιθετική και ουσιαστικά συνδιαμόρφωνε μαζί με τους συντηρητικούς ένα κλίμα κατά των ελλήνων. Όλοι θυμόμαστε το πρωτοσέλιδο «Πουλήστε τα νησιά σας» ή τα άρθρα του τύπου «δεν θα πληρώσουμε εμείς την κρίση σας». Η Bild είναι το δεξί χέρι της κυβέρνησης της Μέρκελ. Σίγουρα υπάρχουν διασυνδέσεις, αφού ο διευθυντής σύνταξης της Bild, ονόματι Dickman είναι μόνιμα στα γραφεία των πολιτικών. και η χήρα του Axel Springer, μεγαλοεκδότη , είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με αυτήν την ελίτ.

ΧΑΡΑΛΝΤ ΓΟΥΑΙΝΜΠΕΡΓΚ (Die Linke)

«Η κρίση αφορμή για τη μετατροπή της Υγείας σε εμπόρευμα» Για εμάς αυτά που περιγράφετε είναι άπιαστα όνειρα και η γερμανική κυβέρνηση ζητάει κι άλλες περικοπές. Πώς το σχολιάζετε; Η επίσημη θέση της γερμανικής κυβέρνησης είναι του τύπου «θέλουμε να σας μεταδώσουμε την εμπειρία μας», στην πραγματικότητα όμως αυτό που ξέρουν είναι το πως να εμπορευματοποιούν και το πώς να είναι ανταγωνιστικοί. Είναι σαν να προσπαθούν να μετατρέψουν ένα νεκρό άλογο σε άλογο κούρσας. Αυτά που ζητούν είναι αδύνατα και συχνά καταστροφικά. Μετά από 4 χρόνια κρίσης, βλέπουμε ότι όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές οικονομίες με διαφορετικά χαρακτηριστικά και μεγέθη μπαίνουν με τον ίδιο τρόπο στην κρίση. Πώς γίνεται κατανοητό αυτό στη Γερμανία;

Φοβάμαι πως ο κόσμος δεν έχει απόλυτη επίγνωση του τι συμβαίνει. Η επανεμφάνιση του ναζισμού στην Ελλάδα στη Γερμανία συζητείται; Όπως προείπα ο κόσμος δεν πληροφορείται τόσο όσο θα

Στη Γερμανία η ασφάλιση είναι υποχρεωτική για όλους, ανεξάρτητα από το αν είναι άνεργοι ή αν δεν έχουν δουλέψει ποτέ

θέλαμε. Οι λίγοι που ασχολούνται με το ζήτημα προφανώς και γνωρίζουν. Δυστυχώς υπάρχουν και δεσμοί ανάμεσα στους Γερμανούς νεοναζί και τους Έλληνες ομοϊδεάτες τους. Να σας θυμίσω την επίσκεψη στην ελληνική Βουλή του Ματίας Φίσερ επικεφαλής του μεγαλύτερου νεοναζιστικού δικτύου της Βαυαρίας, το οποίο είναι στα δεξιά ακόμη και του NPD. Δεν είναι κόμμα, πρόκειται για μάχιμους τραμπούκους. Μάλιστα, έχουν απασχολήσει αρκετές φορές τις αρχές της Γερμανίας για τις δράσεις τους κατά των μεταναστών. Μαζί του, επισκέφθηκε τον Μιχαλολιάκο και ο Σεμπάστιαν Σμάους, ο οποίος είναι δημοτικός σύμβουλος στη Νυρεμβέργη και εκπροσωπεί την παράταξη «Όχι στους ξένους» του NPD. Yπάρχουν μάλιστα πληροφορίες πως η Χ.Α. ετοιμάζεται να ανοίξει γραφεία στη Νυρεμβέργη. Όλες όμως οι ελληνικές κοινότητες της περιοχής οργανώνονται με κοινές δράσεις για να μη γίνει αυτό.

Η γερμανική Αριστερά δεν δείχνει να κερδίζει υποστήριξη. Ποιο είναι το σύνθημα, η βασική πολίτικη σας πρόταση εν όψει των εκλογών; Είναι δύσκολο για την Αριστερά της Γερμανίας να πείσει. Το πρώτο από τα δικά μας προβλήματα είναι οι εσωτερικές διαφωνίες στο κόμμα. Δεύτερο πρόβλημα είναι η επίθεση που δεχόμαστε από τα ΜΜΕ του συστήματος, τρίτο είναι πως το SPD και οι Πράσινοι καπηλεύονται συχνά τις θέσεις μας. Το ζήτημα είναι ότι και τα δύο αυτά κόμματα, βγάζουν μεν φλας αριστερό, αλλά πάνε τελικά δεξιά. Ένα παράδειγμα είναι η θέσπιση βασικού εγγυημένου μισθού, του κατώτατου μισθού δηλαδή, για τον οποίο η Die Linke φωνάζει εδώ και μία δεκαετία και τώρα το SPD το έχει υιοθετήσει ως θέση χωρίς να αναφέρει πως η Die Linke πρωτοέβαλε το θέμα στο τραπέζι. Η θετική επίδραση της Die Linke είναι από τη μία αδιαμφισβήτητη από την άλλη όμως δεν της πιστώνεται η επιτυχία στο εκλογικό αποτέλεσμα. Αποσιωπάται απόλυτα η θετική επίδραση της Die Linke στην πολιτική ατζέντα. Οι πολίτες τα αγνοούν αυτά. Το τέταρτο σημαντικό πρόβλημα είναι πως στη Γερμανία δεν υπάρχει ανεπτυγμένο κίνημα, ικανό να φέρει την αλλαγή. Υπάρχουν ελλείψεις και σε συνδικαλιστικό επίπεδό και σε κινηματικό και η Αριστερά βασίζεται στον ανθρώπινο παράγοντα και στη διάθεσή του για αλλαγή, κάνουμε όμως ό,τι μπορούμε. Στις δημοσκοπήσεις παίρνουμε γύρω στο 7-8%.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

45

ΚΟΣΜΟΣ ΙΡΑΚ, ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΤΑ

Συντρίμμια και ψέματα! ΤΟΥ ΜΙΧΑΛΗ ΤΡΙΚΚΑ

Κατά γενική ομολογία, το όπλο μαζικής καταστροφής αποδείχτηκε τελικά η ίδια η εισβολή. Ένα όπλο που έκανε κομμάτια την ιδέα της διεθνούς νομιμότητας, κλόνισε την παγκόσμια ασφάλεια και κυρίως οδήγησε έναν ολόκληρο λαό στα πρόθυρα του αφανισμού. Η «ανθρωπιστική επέμβαση» για την απελευθέρωση του ιρακινού λαού από την τυραννία του Σαντάμ Χουσεΐν ξεκίνησε τέτοιες μέρες πριν από δέκα χρόνια, στις 19 Μαρτίου 2003. Τι έχει απομείνει σήμερα από το λυτρωτικό πνεύμα εκείνων των ημερών; Μόνο συντρίμμια. Η εισβολή και η μακροχρόνια κατοχή που τη διαδέχτηκε χαρακτηρίζονται ακόμη και από συντηρητικά έντυπα όπως το αμερικανικό περιοδικό Atlantic ως «το μεγαλύτερο στρατηγικό λάθος των ΗΠΑ από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», ενώ εξίσου αρνητικοί εμφανίζονται και οι σύμμαχοι Βρετανοί, με τον υπουργό των Τόρις, Κένεθ Κλαρκ, να μιλά για την «πιο καταστροφική απόφαση εξωτερικής πολιτικής μετά το Σουέζ». Δέκα χρόνια πριν, ο τόνος ήταν εντελώς διαφορετικός. Αψηφώντας προκλητικά την διεθνή κοινή γνώμη και την παγκόσμια αντιπολεμική διαδήλωση του Φεβρουαρίου, η συμμαχία των προθύμων εξαπέλυσε την επίθεσή της ένα μήνα μετά. Δεν υ-

πήρχαν άλλωστε αμφιβολίες. Οι σύμμαχοι «θα ανακάλυπταν σαφείς αποδείξεις για τα όπλα μαζικής καταστροφής του Σαντάμ Χουσεΐν» (Τόνι Μπλερ), αποδείξεις «για την εκπαίδευση μελών της Αλ Κάιντα» (Κόλιν Πάουελ), πλήθη που θα τους «υποδέχονταν σαν απελευθερωτές» (Ντικ Τσένι) και όλα αυτά θα κατέληγαν στη «δημιουργία ενός ελεύθερου Ιράκ στην καρδιά της Μέσης Ανατολής», κάτι που θα συνιστούσε «σημείο καμπής στην παγκόσμια δημοκρατική επανάσταση» (Τζορτζ Μπους). Ούτε η κυβέρνηση Μπους ούτε οι πρόθυμοι υπερατλαντικοί ακόλουθοι της βρίσκονται πια στην εξουσία. Στον Λευκό Οίκο παραμένουν όμως αρκετοί εκπρόσωποι της δεξιάς πτέρυγας του Δημοκρατικού Κόμματος, που το 2003 συντάχθηκε με τον Μπους στην αμερικανική Γερουσία διευκολύνοντας έτσι τους σχεδιασμούς του. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν ο αντιπρόεδρος Τζο Μπάιντεν, η τέως υπουργός Εξωτερικών, Χίλαρι Κλίντον - και ο σημερινός επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Τζον Κέρι. Είναι άγνωστο αν όλοι τους πίστεψαν κάποια στιγμή την ίδια τους την προπαγάνδα πείθοντας και τους εαυτούς τους ότι όλα γίνονταν για την ελευθερία των Ιρακινών και όχι για το πετρέλαιο. Δύσκολα όμως θα περίμεναν αυτό που επακολούθησε. Ο πόλεμος και η κατοχή άφησαν πίσω

τους περισσότερους από 600.000 νεκρούς και ανάγκασαν περίπου τρία εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις εστίες τους, στο μεγαλύτερο κύμα προσφύγων στην ιστορία της Μέσης Ανατολής μετά τη μαζική εκδίωξη των Παλαιστινίων το 1948. Για τους Αμερικανούς, το όλο εγχείρημα μεταφράστηκε σε περίπου 4.500 νεκρούς και μια ακατάσχετη οικονομική αιμορραγία, που εκτιμάται σήμερα ότι ξεπερνά το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια. Η εγκαθίδρυση του ελεύθερου και δημοκρατικού Ιράκ αποδείχτηκε εξίσου μεγάλο ψέμα όσο και τα διαβόητα όπλα μαζικής καταστροφής. Πριν μετατραπεί σε σφαγείο, το Ιράκ, αν μη τι άλλο, αποτελούσε πρότυπο κοσμικού κράτους για τα δεδομένα της περιοχής. Σήμερα είναι παραδομένο σε μια συμμαχία σιιτών φονταμενταλιστών που συναγωνίζεται σε αυταρχισμό και ωμότητα το καθεστώς Χουσεΐν. Οι αναίτιες συλλήψεις, τα βασανιστήρια και η δράση φιλοκυβερνητικών ταγμάτων θανάτου βρίσκονται στην ημερήσια διάταξη, ενώ

η κρατική διαφθορά φέρνει το «αναγεννημένο» Ιράκ στον πάτο του σχετικού καταλόγου της Διεθνούς Διαφάνειας. «Οι Αμερικανοί αποδείχτηκαν χειρότεροι από τη δικτατορία και κάθε μέρα η κατάσταση χειροτερεύει» δηλώνει τώρα ο Καντίμ Αλ Τζουμπούρ, που πριν από δέκα χρόνια έγινε για λίγο διάσημος όταν γκρέμισε μαζί με άλλους διαδηλωτές το άγαλμα του Σαντάμ Χουσεΐν στο κέντρο της Βαγδάτης. Δεν είναι ο μοναδικός που το πιστεύει. Περσινή σφυγμομέτρηση του ινστιτούτου Zogby αποκαλύπτει ότι το 42% των Ιρακινών πιστεύουν ότι βρίσκονται σε χειρότερη μοίρα από πριν εξαιτίας της εισβολής του 2003. Τόση αγνωμοσύνη πια; «Αφήστε με να το ξεκαθαρίσω μια και καλή και για τον τελευταίο ηλίθιο που αμφιβάλλει», έγραφε το 2007 η μπλόγκερ με το ψευδώνυμο Riverbend, που μετέφερε εικόνες από την καθημερινή ζωή στο Ιράκ μέσα από τη σελίδα της με τον ενδεικτικό τίτλο «Η Βαγδάτη καίγεται». «Είναι χειρότερα. Έχει τελειώσει. Χάσατε... Χάσατε κάθε λογι-

κό Ιρακινό όταν δημοσιεύτηκαν οι φωτογραφίες από το Αμπού Γκράιμπ. Χάσατε όταν στείλατε φονιάδες, πλιατσικολόγους και γκάνγκστερ στην εξουσία». Δεν ήταν όμως οι μοναδικοί χαμένοι. Από κάτι εντελώς άγνωστο, οι πολύνεκρες επιθέσεις αυτοκτονίας μετατράπηκαν σε καθημερινό φαινόμενο, με το Ιράκ να μετατρέπεται μετά το 2003 σε παγκόσμιο «μαγνήτη τρομοκρατών», σύμφωνα με τα λεγόμενα του Αμερικανού στρατηγού Ρικάρντο Σάντσες. Η επέμβαση που, σύμφωνα με τη ρητορική του Μπους, θα κατάφερνε ένα καίριο πλήγμα στην Αλ Κάιντα, στην πραγματικότητα την ενίσχυσε. Η μελέτη Global Terrorist Index αποκαλύπτει ότι οι αμερικανικές εισβολές σε Ιράκ και Αφγανιστάν προκάλεσαν τον τετραπλασιασμό των τρομοκρατικών επιθέσεων παγκοσμίως, με το Ιράκ, το Πακιστάν, το Αφγανιστάν, την Ινδία και την Υεμένη να αποτελούν τις πέντε χώρες που έχουν πληγεί περισσότερο την τελευταία δεκαετία.

Τελευταίο σύντομο ανέκδοτο: Σουηδία χωρίς μετανάστες Πώς είναι δυνατόν μια προηγμένη ευρωπαϊκή χώρα του βιομηχανικού Βορρά με παράδοση στην υποδοχή ξένων μεταναστών, με ανο-

χή και ανεκτικότητα απέναντί τους, της οποίας η μεταπολεμική, πρότυπη οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό σ’

αυτή ακριβώς την πολιτική, να εμφανίζει σήμερα φοβικά σύνδρομα απέναντι στους μετανάστες; Φαίνεται πως η εποχή δεν κάνει εξαιρέσεις ούτε καν σε προχωρημένες κοινωνίες όπως αυτή της Σουηδίας. Πάντως, το παρήγορο είναι ότι η κοινωνία αντέδρασε. Αυτή την αίσθηση έδωσαν οι χιλιάδες Σουηδοί που κατέβηκαν την περασμένη εβδομάδα στους δρόμους της Στοκχόλμης και των άλλων μεγάλων πόλεων της χώρας, στο μαζικότερο, ίσως, κύμα διαμαρτυρίας των τελευταίων χρόνων ενάντια στην αστυνομική καταστολή σε βάρος παράνομων μεταναστών. Με κεντρικό σύνθημα «όχι στον ρατσισμό», οι πολίτες συγκεντρώθηκαν σε πάρκα και πλατείες στην πρωτεύουσα Στοκχόλμη, το Γκέντεμπορ-

γκ, το Μάλμο, την Ουψάλα και αλλού, καταδικάζοντας το σχέδιο Reva, που χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με στόχο να αυξηθούν οι απελάσεις παράνομων μεταναστών. Τους τελευταίους μήνες, η σουηδική αστυνομία έχει εντείνει τους ελέγχους στο μετρό της Στοκχόλμης για τον εντοπισμό παράνομων μεταναστών. Οι επικριτές του μέτρου κατηγορούν τους αστυνομικούς ότι επιλέγουν πολίτες απ’ το πλήθος με βάση τα χαρακτηριστικά της εμφάνισής τους, ελέγχοντας απρόκλητα τις ταυτότητες και τα ταξιδιωτικά έγγραφά τους, ενώ άλλες φορές, επικαλούμενοι αόριστες αιτίες, ακινητοποιούν ολόκληρους συρμούς αναζητώντας «μελαψούς» επιβάτες... Καθώς οι αστυνομικές αρχές στη Σουηδία δεν

επιτρέπεται να σταματούν στον δρόμο πολίτες για έλεγχο με βάση την εμφάνισή τους, το όνομά τους ή τη γλώσσα που μιλούν, το τελευταίο διάστημα οι αστυνομικοί χρησιμοποιούν ως πρόσχημα τους ελέγχους εισιτηρίων στους σταθμούς και στα τρένα του μετρό για να ελέγξουν τις ταυτότητες όσων θεωρούν «υπόπτους». Πάντως, υπό την πίεση των κινητοποιήσεων και των έντονων κοινωνικών αντιδράσεων, η αστυνομία ανακοίνωσε ότι θα αναστείλει τους ελέγχους στο μετρό, υποστηρίζοντας πως η όλη εκστρατεία απαιτεί τη δέσμευση μεγάλης αστυνομικής δύναμης, με αποτέλεσμα να αποδυναμώνονται άλλοι τομείς της δημόσιας ασφάλειας. Ν.ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

46

ΚΟΣΜΟΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ n.kyriakidis@avgi.gr

Ο «Αλέξης» του Μπρούκλιν

Ο άτυχος Κιμάνι βρέθηκε στο λάθος μέρος τη λάθος στιγμή...

Συμβαίνει πια συχνά. Άλλοτε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης ή στο ανατολικό Λονδίνο, άλλοτε στα Εξάρχεια της Αθήνας. Ένας νέος άνθρωπος πέφτει νεκρός, χτυπημένος απ’ τις σφαίρες των φρουρών του νόμου, επειδή έτυχε να βρίσκεται στο λάθος μέρος, τη λάθος στιγμή. Επειδή έδειχνε απειλητικός στα μάτια τους μέσα στη νύχτα, φορώντας μαύρο μπουφάν ή -ακόμα χειρότερα-γιατί το χρώμα του δέρματός του ήταν μαύρο... Το βράδυ του περασμένου Σαββάτου ο 16χρονος Αφροαμερικανός Κιμάνι Γκρέι δολοφονήθηκε στο Μπρούκλιν της Ν. Υόρκης από δύο αστυνομικούς, σ’ ένα περιστατικό παρόμοιο μ’ εκείνο της δολοφονίας του Αλέξη Γρηγορόπουλου πριν πέντε χρόνια στην Αθήνα. Η ιστορία εκτυλίχθηκε στις εντεκάμισι το βράδυ στην περιοχή East Flatbush. Σύμφωνα με την εκδοχή της αστυνομίας, ο νεαρός Κιμάνι στεκόταν μαζί με μια ομάδα παιδιών στην άκρη του δρόμου. Δύο αστυνομικοί που περιπολούσαν με συμβατικό αυτοκίνητο στην περιοχή αντιλήφθηκαν την παρέα. Ο νεαρός ξαφνικά ξέκοψε απ’ τους υπόλοιπους κι έκανε μια κίνηση που φάνηκε «ύποπτη» στους αστυνομικούς. ‘Έσφιξε τη ζώνη του παντελονιού του...

Εν ψυχρώ... Σταμάτησαν να τον ελέγξουν. Οι αστυνο-

μικοί ισχυρίζονται πως ο Κιμάνι έβγαλε ένα 38αρι πιστόλι και τους σημάδεψε. Τον πυροβόλησαν χωρίς καν προειδοποίηση, το κορμί του σωριάστηκε στην άσφαλτο. Ο θάνατός του επιβεβαιώθηκε λίγη ώρα αργότερα, στο Τμήμα επειγόντων περιστατικών του Kings County Hospital Center. Όμως, οι αυτόπτες μάρτυρες περιγράφουν εντελώς διαφορετικά τα γεγονότα. Πολλά απ’ τα παιδιά της παρέας είπαν ότι ο άτυχος Κιμάνι σε καμία περίπτωση δεν είχε όπλο πάνω του και πως πράγματι πήγε να σφίξει τη ζώνη

του. Εξάλλου, όλα έγιναν πολύ γρήγορα, κανείς δεν αντιλήφθηκε ότι οι τύποι που κατέβηκαν απ’ το αυτοκίνητο ήταν αστυνομικοί. Μια άλλη κοπέλα, η Καμίλ Τζόνσον, είπε στους δημοσιογράφους πως οι αστυνομικοί άρχισαν να κυνηγούν τον Κιμάνι κι εκείνος έντρομος τους φώναξε «σταματήστε!» Η Βανέσα, μια ακόμη αυτόπτης μάρτυρας της σκηνής, είπε πως ενώ ο 16χρονος κειτόταν αιμόφυρτος στον δρόμο εκλιπαρούσε «σας παρακαλώ, μη με αφήσετε να πεθάνω». Ο ένας από τους δύο δολοφόνους τού φώναξε τότε: «Πέσε κάτω γιατί θα σε ξαναπυροβολήσουμε»...

Ξέσπασμα Η δολοφονία του 16χρονου Αφροαμερικανού προκάλεσε ξέσπασμα οργής στο Μπρούκλιν. Οι διαμαρτυρίες ξεκίνησαν το βράδυ της Κυριακής, όταν εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν έξω από το 67ο Αστυνομικό Τμήμα πετώντας αντικείμενα και μπουκάλια κατά των αστυνομικών. Εκείνοι

Αναμμένα κεριά στο σημείο όπου δολοφονήθηκε από τους δύο αστυνομικούς ο 16χρονος Κιμάνι

τους απώθησαν με κλομπς και στήνοντας οδοφράγματα. Ακολούθησαν ταραχές και λεηλασίες. Η σελίδα του Facebook με τίτλο «Δικαιοσύνη για τον Κιμάνι» κατακλύζεται καθημερινά από οργισμένα σχόλια κατά της αστυνομίας και ακτιβιστές που καλούν τον κόσμο να συνεχίσει τις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Κάποιοι κάνουν λόγο για «εξέγερση». Η οργή για τη δολοφονία του Κιμάνι δεν αφορά φυσικά μόνον τον αδικαιολόγητο χαμό ενός εφήβου. Για τους κάτοικους του Flatbush είναι το πιο πρόσφατο παράδειγμα της άρρωστης σχέσης ανάμεσα στην τοπική κοινωνία και την αστυνομία. Ο δημοτικός σύμβουλος της Ν. Υόρκης Τζουμάνι Γουίλιαμς, που συμμετείχε στις διαδηλώσεις διαμαρτυρίας, σε δηλώσεις του προχώρησε περισσότερο. Μίλησε χαρακτηριστικά για τη «συντριπτική απογοήτευση μέσα στην οποία βυθίζονται οι άνθρωποι μέρα με τη μέρα» στα γκέτο της αμερικανικής μεγαλούπολης...

Κόσμος έχει συγκεντρωθεί στο σημείο της δολοφονίας του 16χρονου παιδιού

Μορφές αγίων Ναι, στη σημερινή Ρωσία, η εικόνα του Στάλιν περιφέρεται μέσα στις εκκλησίες! Ίσως σε μερικές δεκαετίες και να τον λατρεύουν σαν άγιο... Πάντως, προς σεβασμό στη δημοσιογραφική δεοντολογία, η φωτογραφία είναι απ’ το Γκόρι της Γεωργίας, την ιδιαίτερη πατρίδα του Ιωσήφ Βισαριόνοβιτς (Τζουκασβίλι). Λίγο-πολύ, τα πράγματα είναι αυτονόητα. Απ’ τη διάλυση της ΕΣΣΔ, πριν είκοσι τόσα χρόνια, η κοινωνία της Ρωσίας, όπως κι εκείνες των άλλων πρώην σοβιετικών δημοκρατιών, ζουν μια αργόσυρτη, βασανιστική περίοδο αποδόμησης και παρακμής. Οι ολιγάρχες του πλούτου αντικατέστησαν την κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία και το αυταρχικό κατεστημένο του σημερινού Κρεμλίνου εκτόπισε το «συμπαγές» σοβιετικό σύστημα εξουσίας. Η μεγάλη δημοφιλία που συνεχίζει να απολαμβάνει ο Στάλιν, 60 χρόνια μετά τον θάνατό του, δεν είναι άσχετη μ’ αυτήν την κατάσταση, παρ’ ότι το σύστημα εξουσίας του Πούτιν καπηλεύτηκε συστηματικά για τους σκοπούς του δικού του μεγαλοϊδεατισμού τη σταλινική περίοδο. Δεν είναι

άσχετη με τις βεβαιότητες της καθημερινής ζωής που έχουν χαθεί και μ’ ελπίδες που έχουν ξεθωριάσει. Δεν είναι άσχετη με την αυταπόδεικτη διαπίστωση ότι ο «παράδεισος» ενός σχολαστικά ελεγχόμενου συστήματος αποτελεί μακρινή ανάμνηση και μαζί της κάθε δυνατότητα πρόβλεψης του προσωπικού και συλλογικού μέλλοντος. Ο Στάλιν και η εποχή του, τα επιτεύγματα και η σταθερότητα του καθεστώτος του, η μεγάλη αντιφασιστική νίκη, η εκβιομηχάνιση και ο εξηλεκτρισμός της Ρωσίας, η μεταμόρφωσή της από πρωτόγονη γεωργική οικονομία σε παγκόσμια πυρηνική υπερδύναμη, προβάλλουν σαν όραμα και σαν σημείο αναφοράς στη σύγχρονη πολύπλοκη πραγματικότητα της χώρας ή, πιο απλά, στο σημερινό οικονομικό και κοινωνικό πισωγύρισμά της. Για τους Ρώσους, η εσωτερική ανάγκη να καταφύγουν στους μηχανισμούς απόδρασης της Ιστορίας, ακόμα κι αν τούς πηγαίνουν πίσω στο σκοτεινό παρελθόν, φαίνεται να είναι τόσο δυνατή όσο η προσμονή των χριστιανών στο θαύμα, αυτό που θα έρθει μέσα από τα τάματα και τις προσευχές στις εικόνες των αγίων.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ

47

ΤΟ ΓΚΡΟΥΠ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΡΑΤΟΥ ΞΑΝΑ ΣΤΗ ΣΚΗΝΗ

Χαρά και Επανάσταση, η επιστροφή των Area «Η ποιότητα της ίδιας της μουσικής έχει ένα πολιτικό χαρακτηριστικό και είναι το αντικλείδι για τις συνειδήσεις»

Ο τότε ερμηνευτής των Area Δ. Στράτος ήταν προικισμένος με μια φωνή καταπληκτικού εύρους που συγκρίνεται με αυτήν της Κάλλας

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ ΑΘ. ΤΣΟΥΚΝΙΔΑ

Τριάντα τέσσερα χρόνια από το «1978 - οι θεοί φεύγουν, οι εξοργισμένοι μένουν», έστω λειψοί επιστρέφουν στη σκηνή οι Area, από τα προοδευτικότερα, μουσικά και πολιτικά (οι ίδιοι δεν ξεχώριζαν τις δυό έννοιες) ιταλικά συγκροτήματα. «Το 1978 υπήρχαν αρκετοί θυμωμένοι (σ.σ. αγανακτισμένοι, θα λέγαμε τώρα) αλλά σήμερα, στατιστικά, υπάρχουν μάλλον πολύ περισσότεροι, αν και φαίνονται πολύ λιγότεροι. Όπως τότε, αποφασίσαμε να συνταχθούμε, και να εκδηλώσουμε αυτό μας το ενδιαφέρον για το κοινωνικό ζήτημα και με το περιεχόμενο της μουσικής μας, τα λόγια, τους στίχους, τα ανακοινωθέντα» εξηγεί στο τελευταίο τεύχος του εμβληματικού Musica Jazz, περιοδικού που το καλοκαίρι κλείνει τα 67, ο Patrizio Fariselli, πιανίστας και οργανίστας αυτού του international POPular group που το 1975 τραγουδούσε στις συγκεντρώσεις της Αριστεράς «Χαρά και Επανάσταση»: «τραγουδώ για σένα που ‘ρχεσαι να μ’ ακούσεις, παίζω για σένα που δεν θες να με ‘πιάσεις’. Γελώ για σε που δεν ξέρεις να ονειρεύεσαι, παίζω για σε που δεν θες να με καταλάβεις. Στα μάτια σου υπάρχει ένα φως που ζεσταίνει το μυαλό μου, με τον ήχο των δαχτύλων δίνεται μια μάχη που μας φέρνει στον δρόμο των ανθρώπων που ξέρουν ν’ αγαπούν. Το πολυβόλο μου είναι το κοντραμπάσο, που σου πυ-

ροβολεί κατάμουτρα ό,τι πιστεύω για τη ζωή». Πιάνοντας το νήμα ακριβώς από εκείνο το τραγούδι, ο Fariselli εκμυστηρεύεται πως «σε αυτή τη reunion, δεδομένου ότι προτείνουμε ορχηστρική μουσική, αποφασίσαμε πως είναι η ποιότητα της ίδιας της μουσικής το αντικλείδι για τις συνειδήσεις. Η ποιότητα της μουσικής σήμερα, ήδη λόγω του ότι δουλεύεις για να την αποκτήσεις, έχει ένα πολιτικό χαρακτηριστικό». Δημιουργώντας μέσα στη δεκαετία του ‘70, σε μια περίοδο έντονης κοινωνικής αναστάτωσης και πολιτικοποίησης, οι Area ξεχώρισαν ακριβώς επειδή έκαναν την ίδια τους τη μουσική πολιτικό - επαναστατικό όχημα. Κατάφεραν, μάλιστα, να γνωρίσουν ιδιαίτερη επιτυχία -στην Ιταλία και την κεντρική Ευρώπη- παρ’ ότι ούτε την κλασική μελωδική φρασεολογία της ιταλικής ποπ ακολούθησαν ούτε ο γεννημένος στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ως Στράτος Δημητρίου τραγουδιστής τους, ο Demetrio Stratos, ήταν ο κλασικός ροκ, έστω τζαζ ροκ ερμηνευτής. Προικισμένος με μια φωνή που λόγω του καταπληκτικού εύρους της συγκρίνεται με της Κάλλας (και της Diamanda Gallas), ο Στράτος αναγνωρίστηκε ως μουσικό φαινόμενο «τραγουδώντας τη φωνή», χρησιμοποιώντας την ως όργανο και ενσωματώνοντας στους λαρυγγισμούς και τις ερμηνείες του στοιχεία ηπειρώτικων μοιρολογιών, βυζαντινού μέ-

λους, αραβικής μελωδίας και, βέβαια, αυτοσχεδιασμού - δεν είναι τυχαίο που οι Area συνεργάστηκαν με τζαζίστες επιπέδου Steve Lacy. Ο Στράτος έφυγε στα 34, το 1979, από μια σπάνιας μορφής μυελική δυσπλασία, ακριβώς την ώρα που ξεκινούσε συνεργασία με τον John Cage και άνοιγε νέους μουσικούς ορίζοντες. Οι Area τον αποχαιρέτισαν με μια συναυλία που είχε διοργανωθεί προκειμένου να συλλεγούν χρήματα για τη θεραπεία του... Χιλιάδες σήκωσαν τις γροθιές στο άκουσμα μιας θρυλικής πλέον τζαζ ροκ εκτέλεσης της «Διεθνούς» που ο ίδιος ο Στράτος είχε προλάβει να παίξει στα φεστιβάλ όπου καλούσαν το γκρουπ. Οι Area διαλύθηκαν. Ξανασυνα-

Δημιουργώντας μέσα στη δεκαετία του ’70, σε μια περίοδο έντονης κοινωνικής αναστάτωσης και πολιτικοποίησης, οι Area ξεχώρισαν ακριβώς επειδή έκαναν την ίδια τους τη μουσική πολιτικό - επαναστατικό όχημα

ντήθηκαν το 1993 για να τιμήσουν τον πρόωρα χαμένο στιχουργό και ιδιότυπο μάνατζερ του γκρουπ (και της εταιρείας Cramps όπου ηχογραφούσαν) Gianni Sassi. Το 2000 έφυγε άλλος ένας, ο Giulio Capiozzo, ντράμερ του συγκροτήματος, που έτσι διαλύθηκε οριστικά μέχρι το 2009 που οι εναπομείναντες, Patrizio Fariselli, Paolo Tofani και Ares Tavolazzi, αποφάσισαν να ξαναδοκιμάσουν τις δυνάμεις τους. Η επανένωση επισημοποιήθηκε ένα χρόνο μετά, με μια τουρνέ που κορυφώθηκε το 2011 με συναυλία στην Piazza del Popolo για τη στήριξη των νικηφόρων δημοψηφισμάτων για τη διασφάλιση των δημόσιων υπηρεσιών και κατά της ιδιωτικοποίησης του νερού και της πυρηνικής ενέργειας. Η επιστροφή των Area, με το διπλό «Live 2012» που κυκλοφόρησε το Νοέμβριο ήταν πια γεγονός και συνδυαζόταν με την επιστροφή της κοινωνικής Αριστεράς στο προσκήνιο. Με τον ινδουιστή Paolo Tofani καθισμένο σε μαξιλάρες στο κέντρο της σκηνής, να επεξεργάζεται όπως παλιά τον ήχο της ηλεκτρικής του κιθάρας (ή του σιτάρ) στον υπολογιστή, με τον Fariselli στα πλήκτρα και τον Tavolazzi στο μπάσο, οι Area επέλεξαν μια διαφορετική φωνητική προσέγγιση -πώς αλλιώς να αντιμετωπιστεί η βαριά κληρονομιά του Στράτος;- στο πρόσωπο μιας από τις καλύτερες βοκαλίστριες της ιταλικής τζαζ σκηνής, της Maria Pia De Vito, δίνοντας ταυτόχρονα έμφαση σε νέα, και όχι μόνον παλιά, καινοτόμο μουσική. Πιστοί στο μήνυμα του «Χαρά και Επανάσταση».

Το site των Area: http://www.areainternationalpopulargroup.com/ Και καθώς στην Ελλάδα είναι μάλλον απίθανο να βρει κανείς cd τους, πόσο μάλλον τα εξαντλημένα πλέον βινύλια, για μια πρώτη επαφή με τη μουσική τους υπάρχει πάντα το youtube.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2013

48

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Αποφορά Από όπου και να τους πιάσεις, βρωμούν και ζέχνουν. Δεν υπάρχει τετραγωνικό εκατοστό του δημόσιου χώρου που να μην είναι γεμάτο από την αποφορά της περιττωματικής τους παρουσίας. Ένα ολόκληρο σκυλολόι διαφθοράς, φασιστικής μικρόνοιας, βάρβαρης έπαρσης, χυδαίας αμετροφαγίας, φαιάς καταστολής, έχει επιπέσει αγελαία στο σώμα της κοινωνίας με απίστευτη ωμότητα και την κατατρώγει ανηλεώς. Με όλες τις φρικαλέες πολιτικές που εφευρίσκει είτε «χάριν» του Μνημονίου, είτε με ακάλυπτο πρόσχημα το Μνημόνιο. Με όλη τη χυδαία δράση που επιμερίζεται προκειμένου να εφαρμοσθεί το σύνολο αυτής της πολιτικής. Με όλα τα αποβράσματα που υλοποιούν τις απάνθρωπες πολιτικές αποσυνδέσεις, αποδεικνύοντας ότι η ιστορία ποτέ δεν κοιμάται, ιδιαίτερα μέσα στους εφιάλτες της. Με όλο τον καθημερινό τρόμο που αποσυναρμολογεί τις αρθρώσεις της συγκροτημένης συνύπαρξης, που καταργεί (ιδίως αυτή) ακόμη και την έννοια της αντίφασης, ακόμη και το νόμιμο της ακραία διαφορετικής άποψης στερώντας έτσι (καλά, ψιλά γράμματα για τα τέρατα που σφάζουν δομές, θεσμούς και ανθρώπους) την αλήθεια από διάφορες εκδοχές. Και μόνο αν προσπαθήσει κάποιος να συνοψίσει επίτιτλα, μερικές από τις περιπτώσεις (ακόμη και όχι τις κεφαλαιώδεις) που δείχνουν του λόγου το αληθές, τρομοκρατείται και ο ίδιος συνοψίζοντας το καθεστώς του βιωμένου τρόμου και το καθεστώς της έμπυας αποφοράς που έχει εγκατασταθεί ως λέαινα της όσφρησης, κατατρώγοντας τα σπλάχνα

των θυμάτων της. Γιατί τα τέρατα γνωρίζουν ότι το μέγα κέρδος (τους) είναι ο εθισμός στην αποφορά. Γνωρίζουν ότι η όσφρηση είναι αμνήμων. Ξεχνάει επειδή εθίζεται. Στην αποφορά του φόβου. Στην αποφορά της απελπισμένης απελπισίας. Στην αποφορά της πανικόβλητης μικροημέρευσης. Στην αποφορά της αβίωτης επιβίωσης. Στην αποφορά της παρακρουστικής μοναξιάς. Στην αποφορά της δουλοφροσύνης τελικά, που διαφέρει κρίσιμα από τη δουλφροσύνη των σμπίρων και των σέμπρων του συστήματος όσο «ψηλά» κι αν βρίσκονται. Ακόμη (ιδίως εκεί) στα κορυφαία πολιτειακά αξιώματα, στο μη παρέκει δηλαδή της αποκτημένης με θυσίες δημοκρατίας που όμως εξαντλήθηκε λεπτό προς λεπτό χρόνια ολόκληρα μεγάλα σαν αιώνες, αιμοδοτώντας την αρπαγή με κτήνη και κτηνωδίες μιας αιματοβαμμένης ευωχίας. Που είχε την ίδια αποφορά. Την αποφορά μιας κοινωνίας που γλεντούσε, την ίδια στιγμή που ο Αντώνης Σαμαράς, ένα φασιστοειδές πουλέν του εγχώριου συστήματος ταξικής βαρβαρότητας μέσα στο παγκόσμιο σύστημα κατανομής της εξουσίας (αναλογικό με το παγκόσμιο σύστημα κατανομής της εργασίας), γνώριζε ότι θα επανέλθει. Διότι οι ακροδεξιοί χρειάζονται. Αλλά όμως οι ακροδεξιοί, επειδή είναι μαύροι, πρέπει να ξεπλένονται. Ιδού λοιπόν: Το σύστημα ξέπλυνε τον Σαμαρά και τον παρέδωσε άσπιλο, μ’ ένα καινούργιο απαστράπτον μαύρο, στα περιδεή και ψοφοδεή όμματα της ελληνικής κοινωνίας που επί έτη και έτη καθημάζετο γλεντώντας ως ωραίο σφάγιο, στο φαγοπότι της ανακατανομής του

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗ kostaskanavuris @hotmail.com

Γιατί τα τέρατα γνωρίζουν ότι το μέγα κέρδος (τους) είναι ο εθισμός στην αποφορά. Γνωρίζουν ότι η όσφρηση είναι αμνήμων. Ξεχνάει επειδή εθίζεται. Στην αποφορά του φόβου, της απελπισμένης απελπισίας, της πανικόβλητης μικροημέρευσης, της αβίωτης επιβίωσης

Ο ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΑΡΙΟΣ

πλούτου. Ώστε μιας κοινωνίας υπό ταξική συσκότιση, άρα φτωχοποιημένης ευνοιολογικά Μιας κοινωνίας επομένως που δεν μπορεί ακόμη να αναλάβει ευθύνες έγερσης, γιατί πέρασε από την παρακμή στη βαρβαρότητα χωρίς να έχει περάσει από τη συνειδητή αντίληψη. Και τώρα έκθαμβη και αποσβολωμένη αυτή η κοινωνία βλέπει τα κτήνη να πέφτουν πάνω της και αλλάζει πλευρό αποφεύγοντας να αντιμετωπίσει τον χασάπη που της κόβει τα σπλάχνα και τα πουλάει για μια μπουκιά ψωμί. Η κοινωνία που αδυνατεί να νιώσει ότι τα κτήνη κυβερνούν τη ζωή της. Με όλη την αποφορά του χνώτου των κτηνών. Η κοινωνία που αδυνατεί να σπάσει τα φράγματα των δούλων (κι είναι παιδιά, γαμώτο) που πιάστηκαν αιχμάλωτα από στρατιές και στρατιές πολιτικής, αισθητικής και ηθικής ανέχειας και τώρα υψώνουν το ρημαγμένο τους μυαλό πάνω από το κορμί τους, πάνω από την ψυχή τους για να το ρίξουν βαριά και να καταργήσουν τη ζείδωρη μαρτυρία (γιατί αυτό είναι η διαμαρτυρία) της αναγκαίας εξαίρεσης από την αποφορά. Βλέπεις πώς δέρνουν; Είναι αντίστοιχο με την ποινικοποίηση της αντίρρησης. Βλέπεις ποιος εφαρμόζει την ποινή; Ο Δένδιας. Που έχει στο υπουργείο του γ.γ. έναν χουντικό ο οποίος απεφάνθη ότι η χούντα δεν είναι χούντα (Ανδρεουλάκος λέγεται) επειδή δημιούργησε δίκαιο. Βλέπεις ποιος είναι ο διευθυντής του γραμματέα της Πολιτικής Επιτροπής της Ν.Δ., Μανώλη (παντέρμη Κρήτη) Κεφαλογιάννη; Ο διορισμένος από τη χούντα ως πρόεδρος των φοιτητικών συλλόγων Ηλ. Φιλιππακόπουλος. Βλέπεις ό-

τι σύμβουλος του αναπληρωτή υπουργού Εσωτερικών Χαρ. Αθανασίου (πρώην προέδρου της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων) είναι ο εκπαιδευτικός και διαπρύσιος θιασώτης του Χίτλερ Ιω. Κωτούλας; Βλέπεις ότι ο πρόεδρος του Δικαστηρίου που αθώωσε τον Κασιδιάρη εν τω μέσω των ναζί, έκανε ένα διάλειμμα 10 λεπτών για να ρίξει έξι χρόνια φυλακή σ’ έναν φτωχοδιάβολο μετανάστη και μετά συνέχισε την αθωωτική δίκη; Βλέπεις ότι στην ίδια δίκη οι ναζί χαιρέτισαν τον εισαγγελέα και έστειλαν χαιρετίσματα στη μάνα του, χωρίς ο εισαγγελέας να προβεί σε καμία ενέργεια πλην της πρότασης για αθώωση του Κασιδιάρη; Βλέπεις ότι τη μελέτη για να ρημαχτεί η δημόσια Παιδεία την ανέλαβε και μάλιστα επί πληρωμή (!!) από το κράτος μια ιδιωτική επιχείρηση με αντίτιμο περίπου 140.000 ευρώ (η «Ακμή»), η οποία έχει εξόχως κερδώα συμφέροντα στην ιδιωτική εκπαίδευση; Στην εκπαίδευση δηλαδή η οποία παράγει δούλους υψηλής επαγγελματικής αφασίας. Να μπορούν να ανακαλύψουν το «σωματίδιον» του θεού, αλλά να αγνοούν το «σωματίδιον» άνθρωπος. Και να αγνοούν επίσης το «σωματίδιον» ιστορία, το «σωματίδιον» κοινωνιολογία, το «σωματίδιον» ανθρωπολογία, «σωματίδιον» τελικά της ένθεης όρασης που λέγεται ανθρωπιά. Αυτό το άρωμα της ύλης που πάντα φεύγει και φεύγει κι όλο χάνεται. Παράγοντας τον χρόνο ως υλικό χρειώδες για την παραγωγή της ιστορίας. Ας μην το αφήσουμε να κακοφορμίσει. Και να γίνει αποφορά ένα ηλίθιο επιχείρημα.

http://www.vivliothekarios.blogspot.gr

Είμαστε το όνομά μας; Υπάρχει αμηχανία στις βιβλιοθήκες για το πώς θα ονομάσουμε αυτούς που εξυπηρετούμε. Υπάρχει το κακόηχο και σύνηθες «χρήστες». Χρήστες των βιβλίων. Η χρήση αφαιρεί την πνευματικότητα από ένα προϊόν του πνεύματος βέβαια. «Χρήστες» λέμε συνήθως τους χρήστες ναρκωτικών ουσιών, αν και πολύ θα θέλαμε οι βιβλιοθηκάριοι μια παγιωμένη σχέση εξάρτησης της βιβλιοθήκης με το κοινό της. Υπάρχει επίσης το ασαφές «κοινό» -οι «άλλοι» δηλαδή, οι «πολλοί», οι απρόσωποι, όχι εμείς οι μυημένοι, οι εντός. Το «κοινό» αφήνει χαραμάδες στο marketing, που γίνονται χαράδρες και γκρεμοί και πέφτουμε μέσα τους καμιά φορά. Το κοινό γίνεται τότε αναλύσιμο στοιχείο, μιλάμε για «τάσεις», «στάσεις», δεξιότητες και άλλα τέτοια παιχνίδια που συνηθίσαμε να παίζουμε τα τελευταία χρόνια. Καθοριζόμαστε από το κοινό όπως τα εργαλεία της ανάλυσής του μας ορίζουν -προσπαθούμε να το αντιμετωπίσουμε όπως είναι και όχι όπως θα μπο-

ρούσε να είναι. Δεν είναι απαραίτητα κακό αυτό, δεν είναι όμως και αποκλειστικά καλό. Δεν θα μπορούσαμε επίσης όλους αυτούς που έρχονται σε επαφή με τις βιβλιοθήκες να τους ονομάσουμε «φιλομαθείς» ή «ερευνητές», γιατί η βιβλιοθήκη δεν είναι μόνο επιστήμη, αλλά και τέχνη και ψυχαγωγία και ενημέρωση. Δεν θα μπορούσαμε να τους πούμε βιβλιόφιλους, γιατί οι βιβλιοθήκες είναι (μπορούν και οφείλουν να είναι) και περιοδικά, και μουσική και διαδίκτυο και εφημερίδες και κυρίως άνθρωποι. Και αφού τίποτα δεν μας κάνει, καμιά φορά μου αρέσει να χρησιμοποιώ τον πιο ακατάλληλο όρο: πελάτες. Ο «πελάτης» αρχικά σήμαινε αυτόν που πλησιάζει, που προσεγγίζει. Μετά δεν με συμφέρει να πω τι σήμαινε και η συζήτηση σταματάει εδώ… Και αν φτάνει σε αδιέξοδο η προσπάθεια να αποκαλέσουμε κάπως τους ανθρώπους που χρησιμοποιούν τις βιβλιοθήκες, οφείλω να πω και για την αμηχανία των εργαζόμενων σε αυτές να αποκαλέσουν τον εαυτό τους με τον πιο

δόκιμο σήμερα όρο. Η τάση των τελευταίων χρόνων πριν από την Κρίση για α-σήμαντους νεολογισμούς οδήγησε πολλούς συναδέλφους να αυτοπροσδιορίζονται ως «επιστήμονες της πληροφόρησης». Ο όρος επιχειρεί να ανταποκριθεί στον αυξημένο και διευρυμένο ρόλο μας στην οργάνωση, συγκέντρωση και διανομή της πληροφορίας σήμερα (γραπτής, ψηφιακής, προφορικής). Ωστόσο κολακεύεται να ορίζει πως είμαστε «επιστήμονες» -κάτι που βέβαια δεν είμαστε, ακόμη και αν θεωρήσουμε την πληροφόρηση επιστήμη. Επιστήμονες είναι όσοι ασχολούνται με την έρευνα, όχι όσοι ασκούν ένα (έστω απαιτητικό) επάγγελμα. Αν δεν μας είχαν προλάβει τον όρο «πληροφορηκάριος», οι ασχολούμενοι με την Πληροφορική θα μπορούσαμε χωρίς αγωνίες να αυτοπροσδιοριζόμαστε ίσως ως τέτοιοι. Συνηθισμένος όρος είναι και ο «βιβλιοθηκονόμος», αυτός δηλαδή που νέμει, μοιράζει και ταξινομεί τα βιβλία στις βιβλιοθήκες. Ο ό-

ρος αναφέρεται κυρίως στην οργάνωση και μοιάζει σήμερα, που επιδιώκουμε να είμαστε πιο κοντά στο χρήστη και τις ανάγκες του, να είναι παράταιρος και ανεπίκαιρος. Υπάρχει και αυτό το απαίσιο «βιβλιοφύλακας», που μυρίζει μοναστήρι και φυλακή, οργάνωση και συγκέντρωση της γνώσης, όχι όμως και διανομή και ελευθερία. Καταλήγω στο παλιό «βιβλιοθηκάριος» -το αφήσαμε για χρόνια στην άκρη, είναι όμως το πιο δίκαιο. Εδώ που τα λέμε πιστέψαμε όλα αυτά τα χρόνια πως είμαστε το όνομά μας και πώς αλλάζοντάς το θα αλλάξουμε κι εμείς. Δεν γίνεται όμως αυτό. Εμείς αλλάζουμε, το κοινό μας αλλάζει, η βιβλιοθήκη αλλάζει. Όχι οι λέξεις, αλλά οι έννοιες…

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

49

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Ο ΟΛΙΒΙΕ ΠΥ ΣΚΗΝΟΘΕΤΕΙ ΣΤΟ ΕΘΝΙΚΟ TOY ΣΠΥΡΟY ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ

Στην Αθήνα βρέθηκε, το προηγούμενο διάστημα ο Ολιβιέ Πυ, σκηνοθέτης, ηθοποιός και συγγραφέας, αλλά κυρίως πρώην επικεφαλής του Εθνικού Θεάτρου Οντεόν της γαλλικής πρωτεύουσας και μελλοντικός διευθυντής του διεθνούς εμβέλειας Φεστιβάλ της Αβινιόν. Ο λόγος που τον έφερε στην ελληνική πρωτεύουσα ήταν η σκηνοθεσία του τελευταίου έργου του Γιάννη Μαυριτσάκη Βιτριόλι, ενός κειμένου «πολύ σκοτεινού, πολύ βίαιου», όπως το χαρακτηρίζει ο σκηνοθέτης του, η πρεμιέρα του οποίου προγραμματίζεται για την Τετάρτη στη Νέα Σκηνή του Εθνικού Θεάτρου. Με την ευκαιρία της συνεργασίας αυτής, ο Ολιβιέ Πυ συνάντησε πριν την πρεμιέρα το αθηναϊκό κοινό σε εκδήλωση που διοργάνωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο (άλλωστε το ανέβασμα του έργου εντάσσεται στον κύκλο εκδηλώσεων «Focus: Σύγχρονο θέατρο» που συνδιοργανώνει το Ινστιτούτο), όπου και συνομίλησε με τον Γ. Μαυριτσάκη και την καλλιτεχνική σύμβουλο του Εθνικού Έφη Θεοδώρου. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Γάλλος σκηνοθέτης δουλεύει με τον Έλληνα συγγραφέα. Είχε εντάξει το Βιτριόλι, όπως και το παλαιότερο Τυφλό σημείο, στο πρόγραμμα αναγνώσεων του φεστιβάλ Chantiers de l’Europe, που διοργάνωσε στο Οντεόν. «Αισθάνθηκα ότι είχα να κάνω με ένα μεγάλο ποίημα που αποτυπώνει την κατάσταση του κόσμου, κάτι που δεν συναντάμε πια», λέει, εξηγώντας γιατί το επέλεξε. «Είχα την αίσθηση ότι

Το «Βιτριόλι» που κατακαίει το μέλλον των νέων το έργο πραγματεύεται την κατάσταση στην Ελλάδα, παρουσιάζοντας πώς την βιώνει το ίδιο το άτομο, ποια είναι η ψυχολογική κατάσταση των ανθρώπων απέναντι σε αυτό που ζουν». Μιλώντας για την κατάσταση στην Ευρώπη, υπογράμμισε ότι «δεν πρόκειται μονάχα για μια οικονομική κρίση, από την οποία μπορούμε κάποτε να συνέλθουμε, αλλά και για μια καταστροφή του συμβολικού. Κι αυτή επηρεάζει βαθύτατα την εμπιστοσύνη που έχει η Ευρώπη στο μέλλον

της». Αναφερόμενος στο Βιτριόλι, τόνισε πως «είναι σημαντικό που ο πρωταγωνιστής είναι ένας έφηβος, γιατί η κρίση επηρεάζει όχι τόσο το παρόν όσο το μέλλον. Δείχνει πώς αισθάνονται οι νέοι νιώθοντας ότι δεν υπάρχει μέλλον, ότι τους είναι απαγορευμένο. Παρατηρώντας το διαγενεακό χάσμα μπορούμε να κατανοήσουμε το πρόβλημα στην ολότητά του. Το Βιτριόλι ξεκινάει από την καθημερινότητα και πολύ γρήγορα μετατρέπεται σε εφιάλτη. Υπάρχει μια άμεση κλιμάκωση, που φτάνει στην

καρδιά του πόνου. Για τους ηθοποιούς είναι εξαντλητικό: μολονότι διαρκεί μιάμιση ώρα, έχουν την αίσθηση ότι έχουν παίξει πέντε ώρες. Μπορεί να είναι ένα έργο απόγνωσης, όμως ό,τι περιγράφει τη μεγαλύτερη απόγνωση εμπεριέχει και τη μεγαλύτερη ελπίδα, η οποία βρίσκεται στην ίδια τη γλώσσα και στη δύναμη της ποίησης, της δημιουργίας». Αναφερόμενος στον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζει τα κείμενα, ο Γάλλος σκηνοθέτης τόνισε ότι «το ίδιο το θέατρο προσφέρει τα ερμηνευτικά

Το γαλλικό δημόσιο θέατρο κινδυνεύει Στο περιθώριο της εκδήλωσης στο Γαλλικό Ινστιτούτο ρωτήσαμε τον Ολιβιέ Πυ πώς η κρίση επηρεάζει το δημόσιο θέατρο στη Γαλλία. Ο μελλοντικός διευθυντής του Φεστιβάλ της Αβινιόν δεν μάσησε τα λόγια του: «Η κατάσταση του πολιτισμού γίνεται όλο και δυσκολότερη. Στο Εθνικό Θέατρο του Οντεόν, μέσα σε πέντε χρόνια, ο προϋπολογισμός για το καλλιτεχνικό έργο μειώθηκε κατά το ήμισυ. Η κατάσταση λοιπόν είναι δύσκολη και στη Γαλλία, λιγότερο δύσκολη, βέβαια, απ’ ό,τι σε πολλές άλλες χώρες του κόσμου, καθώς παραμένει μια χώρα με εξαιρετική πολιτιστική πολιτική, όπως και η Γερμανία άλλωστε, που μάλιστα επενδύει ακόμη περισσότερα χρήματα στον πολιτισμό. Αν όμως καταργηθεί το σύστημα των συμβασιούχων ηθοποιών, το γαλλικό θέατρο θα καταστραφεί». Στη Γαλλία οι εργαζόμενοι στον χώρο του θεάματος στις περιόδους που δεν εργάζονται παίρνουν ένα επίδομα από το Ταμείο Ανεργίας, ρύθμιση που, όπως μας λέει ο

Γάλλος σκηνοθέτης, είναι μοναδική στον κόσμο. Μιλώντας γι’ αυτόν τον κίνδυνο ο Olivier Py ξεσπαθώνει: «Το Γενικό Λογιστήριο, υποταγμένο στην Ένωση Εργοδοτών (MEDEF), ανακοίνωσε ότι οι 100.000 συμβασιούχοι δημιουργούν ένα έλλειμμα ύψους 1 δισ. στο Ταμείο Ανεργίας, με αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας. Αυτό είναι απολύτως ψευδές και το λένε ώστε οι ηθοποιοί να αποτελέσουν αποδιοπομπαίο τράγο για την ανεργία, η οποία δημιουργεί, στην πραγματικότητα, το έλλειμμα. Αυτούς τους ανθρώπους, τους οποίους θεωρούν άχρηστους, μολονότι χάρις σε αυτούς κερδίζουν χρήματα οι πόλεις στα καλοκαιρινά φεστιβάλ, χάρις σε αυτούς και στον πολιτισμό οι τουρίστες επισκέπτονται ακόμη τη Γαλλία, χάρις σε αυτούς οι πολιτιστικοί οργανισμοί διατηρούν την απήχησή τους ενώ η βιομηχανία είναι πεθαμένη, αυτούς λοιπόν κα-

λούν να πληρώσουν το τίμημα της αύξησης των ελλειμμάτων. Όμως το έλλειμμα το προκαλεί η αύξηση της ανεργίας, ακόμη κι ένας πρωτοετής φοιτητής Οικονομικών μπορεί να σας το πει». «Λένε ψέματα», συνεχίζει οργισμένος ο Γάλλος σκηνοθέτης. «Δεν το λέω εγώ, το είπαν οι υπουργοί Εργασίας και Πολιτισμού πριν λίγες μέρες στη Βουλή. Όμως δεν κάνουν κουμάντο αυτοί, αλλά ο MEDEF. Αν αφήσουμε τα αφεντικά να κάνουν αυτό το έγκλημα, θα σκοτώσουμε το γαλλικό θέατρο. Γιατί το δημόσιο θέατρο στηρίχτηκε στην ιδέα των συμβασιούχων, που είναι ένα σύστημα πειραματικό, μοναδικό και απολύτως βιώσιμο και θα μπορούσε ίσως να εφαρμοστεί και σε άλλους εργασιακούς κλάδους». «Βλέπετε», καταλήγει χαμογελώντας, «δεν είναι μόνο στην Ελλάδα που καλούνται να πληρώσουν την κρίση εκείνοι που δεν είναι υπεύθυνοι γι’ αυτήν...»

εργαλεία πάνω στη σκηνή, όχι μια εξωτερική διάνοια. Όσο και να αναλύουμε γύρω από ένα τραπέζι, όταν ανέβουμε στη σκηνή όλη αυτή η ανάλυση αποδεικνύεται άχρηστη. Η ψυχανάλυση είναι λιγότερο χρήσιμη για να κατανοήσει κανείς τον Σαίξπηρ απ’ όσο το να βρομίσει τα χέρια του πάνω στη σκηνή... Η ανάλυση μπορεί να είναι χρήσιμη, όμως συχνά ένα σκοτεινό φως μπορεί να αναδείξει το κείμενο καλύτερα απ’ οποιαδήποτε ερμηνευτική». Περιγράφοντας το πώς δούλεψε με τους ηθοποιούς, ο Ολιβιέ Πυ σημείωσε ότι είναι η πρώτη φορά που σκηνοθετεί χωρίς να γνωρίζει τη γλώσσα κι αυτό του επέτρεψε να συγκεντρώνεται στη μουσική της γλώσσας κι όχι στο εμφανές περιεχόμενο. «Ένας σκηνοθέτης πρέπει καταρχάς να αγαπάει το κείμενο με το οποίο δουλεύει και στη συνέχεια να έχει εμπιστοσύνη στους ηθοποιούς. Η σκηνοθεσία έρχεται μετά», τόνισε. Δεν παραλείπει όμως να πει ότι «η υπερβολική ελευθερία καταλήγει να μην είναι ελευθερία. Μια πολύ συγκροτημένη και ακριβής σκηνοθεσία δίνει περισσότερη ελευθερία. Όταν τα όρια είναι ασαφή, ο ηθοποιός δεν μπορεί να εμπνευστεί. Η δική μου προσέγγιση είναι να φτιάχνω μια κλίμακα όσο περισσότερο σταθερή γίνεται, που μετά οι ίδιοι οι ηθοποιοί θα πρέπει να την ανέβουν, όχι εγώ. Αυτό που αναζητώ κι επιζητώ να εμφυσήσω στους ηθοποιούς είναι τον τρόπο με τον οποίο θα δώσουν νόημα στα λόγια του ποιητή. Δεν με ενδιαφέρει να ερμηνεύσουν, αλλά να ενσαρκώσουν, κι αυτό όταν επιτυγχάνεται είναι κάτι πραγματικά μαγικό...»

info:

VITRIOLI, του Γιάννη Μαυριτσάκη. Σκηνοθεσία: Olivier Py. Σκηνικά κοστούμια: Pierre-Andre Weitz. Ερμηνεύουν: Μαρία Κεχαγιόγλου, Δημήτρης Μοθωναίος, Περικλής Μουστάκης, Κίτυ Παϊταζόγλου, Γιάννος Περλέγκας, Μηνάς Χατζησάββας, Νίκος Χατζόπουλος. Εθνικό Θέατρο - Νέα Σκηνή.

50

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Η αποτυχία του μεταφραστή (I) ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗ*

Γιατί αποτυγχάνει ένας μεταφραστής; Αν εξαιρέσει κανείς αίτια εξόφθαλμα, την πλημμελή κατανόηση του κειμένου λ.χ., που ωστόσο μαρτυρεί ερασιτεχνισμό μάλλον παρά σοβαρότητα, δύο είναι κατά τη γνώμη μου οι λόγοι. Ο πρώτος, υποκειμενικός: Ο μεταφραστής δεν μετέχει ουσιωδώς στο έργο, οι παραστάσεις του οι αισθητικές, οι ιδεολογικές, οι ηθικές ακόμη, είναι τόσο αποκλίνουσες από εκείνες του συγγραφέα που αποδίδει, ώστε μισοσυνειδητά ή και εν γνώσει του κάποτε υποκύπτει στον πειρασμό να τον προσαρμόσει, να τον φέρει στα μέτρα του. Οι δυο τους είναι στην πράξη ανταγωνιστές: ο ένας προδίδει τον άλλο. Ο άλλος λόγος της αποτυχίας είναι αντικειμενικός. Έχει να κάνει με τις απαιτήσεις του πρωτοτύπου. Πόσο συχνά, σε όποια γλώσσα, βρίσκει κανείς μεταφραστή ικανό να αντιμετρηθεί επιτυχώς με τις εκπληκτικές δυσκολίες που ορθώνει εμπρός του η Κωμωδία του Δάντη ή ο τζοϋσιανός Οδυσσέας; Οι αβαρίες κατά τη διαδρομή είναι ό,τι πιο φυσικό. Σε μια κακή απόδοση, οι δύο αυτοί λόγοι δεν είναι ανάγκη πάντα να συ-

ντρέχουν. Υπάρχουν μεταφραστές των οποίων οι τεχνικές δεξιότητες είναι τόσο υψηλές, η τριβή τους με το ύφος και την εποχή τόσο μεγάλη, ώστε είναι σε θέση να μεταφέρουν επιτυχώς στη γλώσσα τους έναν ξένο συγγραφέα, μολονότι οι ίδιοι υποκειμενικά στέκουν αμφίθυμοι απέναντί του, αισθητικά ενδέχεται

τους τελικά μας αποζημιώνει λόγω ακριβώς της βαθιάς συνάφειάς τους με τον κόσμο του συγγραφέα που μεταφράζουν. Καλό παράδειγμα είναι σε μας ο Χαίλντερλιν του Τάκη Παπατσώνη. Όπου οι δύο αυτοί λόγοι συντρέχουν πάντως, η αποτυχία είναι αναμενόμενη. Τέτοια, αναμενόμενη,

γράμμα του μοιάζει ν’ αντιλαμβάνονται, τα εκφραστικά μέσα που το υπηρετούν. Οι εργασίες τους, συγγενείς σε πολλά, διαπνεόμενες μάλιστα από παραπλήσια αντίληψη για την ποίηση και την απόδοσή της στα ελληνικά και στεγαζόμενες στην ίδια εκδοτική σειρά, προσφέρονται για συνεξέταση. Για την ακρίβεια, καθώς συνιστούν σύμπτωμα γενικότερο, την επιζητούν. Βασικό κοινό στοιχείο έχουν ό,τι θα ονόμαζα εκφραστική συρρίκνωση -την αποδυνάμωση δηλαδή του κειμένου σε όλα τα διακριτά του επίπεδα. Το μετάφρασμα φτωχαίνει, μειώνει το έργο. Και όπως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, η έκπτωση ξεκινά από τη μορφή.

Πόσο συχνά, βρίσκει κανείς μεταφραστή ικανό να αντιμετρηθεί επιτυχώς με τις εκπληκτικές δυσκολίες που ορθώνει εμπρός του η Κωμωδία του Δάντη ή ο τζοϋσιανός Οδυσσέας;

δε ακόμη και να τον αντιστρατεύονται, αν είναι και οι ίδιοι συγγραφείς αξιόλογοι. Ο Πάουλ Τσελάν όταν μεταφράζει τη Νεαρή Μοίρα του Βαλερύ είναι μια τέτοια, περιβόητη, περίπτωση. Αντιστρόφως, υπάρχουν μεταφραστές που τεχνοτροπικά και γλωσσικά ίσως χωλαίνουν, ωστόσο η δουλειά

αποτυχία είναι τα πρόσφατα Τέσσερα Κουαρτέττα του Έλιοτ όπως τα απέδωσε ο Χάρης Βλαβιανός και οι λίγο παλαιότερες Ελεγείες του Ντουίνο του Ρίλκε στη μετάφραση της Μαρίας Τοπάλη. Βλαβιανός και Τοπάλη αστοχούν ως μεταφραστές και με τις δύο αυτές έννοιες: ούτε το πνεύμα του ποιητή συμμερίζονται ούτε το

Εξηγούμαι. Τι το ιδιαίτερο κόμισαν στην ποιητική τεχνοτροπία του 20ού αιώνα, ο Ρίλκε των Ελεγειών και ο Έλιοτ των Κουαρτέττων; Πολλά ασφαλώς στα καθ’ έκαστα, στην ουσία όμως ένα: αυτόν τον απαράμιλλο μετεωρισμό ανάμεσα στο νέο και το παλιό, την παράδοση και την καινοτομία, την αυστηρή και την αποδεσμευμένη μορφή. Στον αγώνα τους να υπερβούν την κλασική προσωδία, και ο ένας και ο άλλος θα οδηγηθούν

σε συνθέσεις όπου οι παλαιοί κανόνες δίνουν τη θέση τους σε νέους, ισόποσης μεν αυστηρότητας, εξατομικευμένους όμως και νέας μορφής. Στις Ελεγείες οι ελεύθεροι ρυθμοί, τα δακτυλικά δίστιχα, οι ανομοιοκατάληκτοι ίαμβοι δεν εντείνουν απλώς τη νοηματική και συναισθηματική πυκνότητα του έργου -αυτό το κάνουν έτσι κι αλλιώς το μέτρο και ο ρυθμός. Το ξεχωριστό για τον ώριμο Ρίλκε είναι ότι, χωρίς να ξεστρατίζει στιγμή από την εκφραστική κλίμακα του ελέγου όπως μας την κληροδότησε η παράδοση, δημιουργεί εδώ μια πρωτόφαντη γλώσσα, εκείνον τον απαραγνώριστο τόνο που τον διακρίνει από κάθε τι προηγούμενο ή επόμενο έκτοτε. Ο Έλιοτ από την πλευρά του οικοδομεί κι εκείνος το δικό του opus magnum γύρω από ένα αυστηρό και προϋπάρχον σχήμα. Με τη διαφορά ότι το πρότυπο του αυτό το βρίσκει έξω από τη λογοτεχνία, στη μουσική και στη δομή της κορυφαίας μορφής που μας έδωσαν οι Νέοι Χρόνοι, της σονάτας. Τα τέσσερα πενταμερή ποιήματα που συναπαρτίζουν τα Κουαρτέττα, με τη συνεχή εναλλαγή έμμετρου και «ελεύθερου» στίχου, πολυσύλλαβου και ολιγοσύλλαβου, ομοιοκατάληκτου και ανομοιοκατάληκτου, λυρικότερου και δραματικότερου, ξεδιπλώνονται στον χρόνο με τον τρόπο ενός συνόλου εγχόρδων. Η «ακροαματική φαντασία» που συγκροτούν (χαρακτηρισμός του ίδιου του Έλιοτ) δίνει ένα αποτέλεσμα πολύ συναφές με την ακρόαση των Ελεγειών -την ίδια στιγμή οικείο μαζί και πρωτόγνωρο. Τώρα, απ’ όλη αυτή την πολυσύνθετη και εκλεπτυσμένη δομή, το κείμενο του Βλαβιανού δεν περισώζει παρά κάτι αδέσποτες ρίμες, δίχως άλλη συνέχεια. Από το ρυθμικό υμνωδικό αριστούργημα του Ρίλκε, στο κείμενο της Τοπάλη δεν μένει παρά μια άθυμη και γι’ αυτό αμέτοχη σκοτεινότητα. Και στους δύο μεταφραστές οι περιφράσεις, η δύσρροια, οι ανοικονόμητοι, υπερσύλλαβοι στίχοι, ο αντιλυρισμός κυριαρχούν. Το γεγονός έχει βεβαίως επιπτώσεις. Γιατί τόσο στον Ρίλκε όσο και στον Έλιοτ η μορφική ποικιλία δεν συμβαδίζει απλώς με την πλατιά θεματική πολυμέρεια, πράγμα φυσικό, αλλά και με τον ίδιο τον κοσμοθεωρητικό προσανατολισμό των δύο ποιητών. Όμως πάνω σ’ αυτό περισσότερα την άλλη εβδομάδα.

*Ο Κώστας Κουτσουρέλης είναι ποιητής και μεταφραστής

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

51

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Τα κουρέλια τραγουδάνε ακόμα ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΜΗΛΑΤΟΥ

Γιατί τώρα; Γιατί αυτά τα πρόσωπα; Τρία ντοκιμαντέρ που βγήκαν ταυτόχρονα αυτόν τον καιρό γιά να ερευνήσουν και να επαναπροσδιορίσουν την τέχνη κάποιων σπουδαίων δημιουργών που το πέρασμα του χρόνου τούς δικαίωσε, αλλά η εποχή τους τους αντιμετώπισε επιφυλακτικά. Ενας μουσικός/ποιητής, ένας σκηνοθέτης και μία ποιήτρια που εκπροσωπούν την εποχή της μεταπολίτευσης (αλλά, απ’ ό,τι φαίνεται, όχι μόνο) κι όσο ζούσαν και δρούσαν αντιμετωπίστηκαν ως underground, ως «γραφικοί», ως περιθωριακοί, ως μιά «λοξή νότα» στην κρατούσα κατάσταση. Τι κι αν ο Νικολαϊδης πήρε 5 βραβεία σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης; Τι κι αν ο Σιδηρόπουλος βρήκε μια κάποια αποδοχή του νεανικού κοινού; Τι κι αν τα ποιήματα της Γώγου έγιναν κραυγές στους τοίχους των Εξαρχείων; Και οι τρείς τους κρατήθηκαν αποκλεισμένοι στο περιθώριο, αντιμετωπίστηκαν ως «γραφικοί», λίγο ως «ψώνια», έξω και μακριά από τις κυρίαρχες τάσεις της εποχής τους, η οποία δόξασε και τίμησε άλλους τότε, τους ζητωκραύγασε και τους αποθέωσε, τους αγκάλιασε και τους κανάκεψε. Η περίφημη «γενιά του Πολυτεχνείου» είχε αλλού τον νου της, δεν «είδε» καλλιτέχνες σαν κι αυτούς, δεν τους αποδέχτηκε οριστικά, δεν τους έχωσε στο σύστημα, αυτό στο οποίο η ίδια μπήκε γιά να φτάσουμε -μαζί της- εδώ που φτάσαμε. Καλλιτέχνες σαν κι αυτούς έμειναν (ή κρατήθηκαν) απ’ έξω. Πού είναι τώρα οι δοξασθέντες εκείνης της εποχής; Τι απέμεινε από την τέχνη τους; Ποιος μιλάει γι’ αυτούς; Ποιος τους νοσταλγεί; Οι νεώτερες γενιές, που δεν έζησαν

εκείνη την εποχή, αυτό που βλέπουν είναι η αντανάκλασή της στο τώρα, η πορεία της στον χρόνο, η κατάληξή της και είναι φανερό πως προτιμούν να την επανεκτιμήσουν με τα δικά τους μέτρα και σταθμά. Να ανακαλύψουν τους περιθωριακούς της εποχής, να τους τιμήσουν και να τους δικαιώσουν, να διαπιστώσουν την ποιότητα της τέχνης τους και να βρουν τις δικές τους ρίζες, τις πραγματικές όχι αυτές που πήγαμε να τους πλασάρουμε. Τώρα γίνεται φανερό, έξω από κάθε αμφισβήτηση, πως εμείς (η γενιά τους δηλαδή) κάναμε λάθος που αντιμετωπίσαμε καχύποπτα, επιφυλακτικά, μίζερα και με έλλειψη γενναιοδωρίας άτομα όπως ο Νίκος Νικολαΐδης, ο Παύλος Σιδηρόπουλος ή η Κατερίνα Γώγου και πως ο χρόνος και οι νεώτερες γενιές που τους δικαιώνουν έχουν απόλυτο δίκιο. Ας το παραδεχτούμε: Φανίκαμε μικρόψυχοι, λίγοι, χωρίς διορατικότητα και

χωρίς προθυμία να δεχτούμε το άλλο, το διαφορετικό, το πραγματικά καλλιτεχνικό, το αληθινό. Ο χρόνος όμως δεν κάνει ποτέ λάθος και δίνει στον καθένα αυτό που του αναλογεί. Και να που στις μέρες μας, πολλά χρόνια μετά από τότε που έπρεπε, αυτά τα τρία κουρέλια τραγουδάνε ακόμα και συνεχίζουν να

Ο χρόνος δεν κάνει ποτέ λάθος, δίνει στον καθένα αυτό που του αναλογεί. Και να που στις μέρες μας, πολλά χρόνια μετά από τότε, αυτά τα τρία κουρέλια τραγουδάνε ακόμα και συνεχίζουν να συγκινούν

συγκινούν. Τα βιβλία τους επανακυκλοφορούν, τα ποιήματά τους γίνονται αντικείμενα μελέτης και συζητήσεων, αφιερώματα οργανώνονται για την τέχνη τους. Γοητεύουν τις νεώτερες γενιές, που τους ανακαλύπτουν τώρα κι αναρωτιούνται: Γιατί έμειναν στο περιθώριο; Γιατί οι γονείς τους φάνηκαν και σε αυτόν τον τομέα τόσο λίγοι; Και ίσως διαπιστώσεις σαν κι αυτές να τους δίνουν μια λογική εξήγηση γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. Όμως ποτέ δεν είναι αργά... Στην Ταινιοθήκη, στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης ή στις αίθουσες, αυτές τις μέρες αποκτούν ζωή και επαφή με το κοινό τρία ντοκιμαντέρ που φωτίζουν σπουδαίους -όπως απέδειξε ο χρόνος- καλλιτέχνες και επαναπροσδιορίζουν την τέχνη τους και την επιδραστικότητά της στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Και δεν είναι τυχαίο που -όπως θα διαπιστώσετε παρακάτω- υπάρχουν πολλά κοινά πρόσωπα στα τρία αυτά ντοκιμαντέρ που μιλούν γι’ αυτούς τους καλλιτέχνες. Είναι γιατί εκπροσωπούν την ίδια εποχή, την ίδια αισθητική και αντιμετωπίστηκαν με έναν παρόμοιο τρόπο. Χωρίς να έχουν κοινή δράση, χωρίς να συναντιούνται καλλιτεχνικά, είχαν κοινή μοίρα.

o «Νίκος Νικολαΐδης - Σκηνοθε-

τώντας την κόλαση» του, Χρήστου Χουλιάρα. Ένα ντοκιμαντέρ γιά την ζωή και τη δράση του σπουδαίου σκηνοθέτη και συγγραφέα με υλικό από παλιότερες συνεντεύξεις του, αλλά και με προσωπικές μαρτυρίες των: Γιάννη Αγγελάκα, Τάκη Σπυριδάκη, Κωνσταντίνου Τζούμα, Ολιας Λαζαρίδου, Βαλέριας Χριστοδουλίδου, Χρήστου Βαλαβανίδη. Το ντοκιμαντέρ θα προβληθεί στις 21/3 στην Ταινιοθήκη, παράλληλα με τις ταινίες του σκηνοθέτη: «Singapore Sling»,

«Πρωινή περίπολος», «Ο χαμένος τα παίρνει όλα».

o «Κατερίνα Γώγου - Για την α-

ποκατάσταση του μαύρου» του Αντώνη Μποσκοΐτη. Ο σκηνοθέτης, που στο παρελθόν μας έχει δώσει ντοκιμαντέρ για τη Φλέρυ Νταντωνάκη και για την ελληνική ροκ σκηνή με το: «Ζωντανοί στο Κύτταρο», εξερευνά τώρα τη σκοτεινή ζωή και τέχνη της ποιήτριας Κατερίνας Γώγου που από μια χαριτωμένη νεανική περσόνα στις ασπρόμαυρες ταινίες του κλασικού ελληνικού κινηματογράφου, κατέληξε μια απεγνωσμένη ποιητική κραυγή. Μιλούν γι’ αυτήν οι: Νάνος Βαλαωρίτης, Λένα Πλάτωνος, Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Αντώνης Καφετζόπουλος, Όλια Λαζαρίδου, Ανδρέας Θωμόπουλος, Νίκος Καλογερόπουλος, Μαρία Λαγγουρέλη και υπάρχει και ανέκδοτο υλικό από super8. Η ταινία προβάλλεται ήδη. «Παύλος Σιδηρόπουλος Welcome to the show» των: Κώστα Πλιάκα και Αλέξη Πόνσε. Μια προσπάθεια να προσδιοριστεί η επιδραστικότητα της τέχνης του Παύλου Σιδηρόπουλου στις νεώτερες γενιές, να διαχωριστεί ο μύθος από την πραγματικότητα, να φανεί η καλλιτεχνική του φύση. Μιλούν οι: Σπυριδούλα, Απροσάρμοστοι, Υπόγεια Ρεύματα, Δημήτρης Πουλικάκος, Γιάννης Αγγελάκας, Παύλος Παυλίδης, Οδυσσέας Ιωάννου, Κωνσταντίνος Τζούμας, Κώστας Φέρρης, Στάθης Δρογώσης και ο υπογράφων. Το ντοκιμαντέρ συμμετέχει στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που γίνεται αυτές τις μέρες και στη συνέχεια θα βγει στις αίθουσες.

o

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

52

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ

Η «ΜΟΛΛΥ ΣΟΥΗΝΥ» ΤΟΥ ΦΡΙΕΛ ΣΤΟ «ΑΝΕΣΙΣ»

Λόγος και εικόνα Αυτό που λέγεται συχνά, ότι μια εικόνα αξίζει όσο χίλιες λέξεις, δεν είναι πάντοτε σωστό, επειδή στον κατ’ εξοχήν οπτικό μας αιώνα η ασωτία του βλέμματος έχει την τάση να μεταβάλλει την εικόνα σε θέαμα προς κατανάλωση. Υπάρχουν περιπτώσεις στην τέχνη, όπου ο λόγος είναι δυνατότερος από την εικόνα επειδή ανοίγει την εσωτερική μας όραση και γονιμοποιεί τη φαντασία μας. Σκεφθείτε, παίρνω ένα τυχαίο παράδειγμα, στην «Στρίγγλα» του Σαίξπηρ, την άφιξη του Πετρούκιου… ντυμένου παρδαλού γαμπρού! Ο Σαίξπηρ θα μπορούσε να περιοριστεί στην εικόνα του, να δούμε δηλαδή την όψη του και να γελάσουμε. Αλλά δεν μένει σε αυτό. Αντίθετα,

βάζει ένα μικρό παιδί να προηγείται της εμφάνισής του και να μας τον περιγράφει γλαφυρά! Με αυτή την περιγραφή, που είναι πολύ πιο δυνατή, γελάμε και όχι με την πραγματική του εικόνα. Και στη ζωή τα πράγματα είναι ανάλογα. Ο οπτικός καταιγισμός που δέχεται ο σύγχρονος άνθρωπος από τα ΜΜΕ, με ταυτόχρονο υποβιβασμό του λόγου, μετατρέπει τις εικόνες σε είδωλα φευγαλέα, με αποτέλεσμα να βυθίζεται ο θεατής σε ένα κόσμο εικονικής πραγματικότητας. Μεταφέρω από το πρόγραμμα της παράστασης ένα σχετικό ενδιαφέρον κομμάτι: «Σήμερα ο κόσμος είναι γεμάτος από εικόνες. Ποτέ δεν είχε απεικονίσει ο άνθρωπος τόσο

KΡΙΤΙΚΗ MOYΣΙΚΗΣ

πολλά, για να τα κοιτάξει αργότερα. Ανά πάσα στιγμή έχουμε πρόχειρες φωτογραφίες που μας δείχνουν την κατάσταση στην άλλη πλευρά του πλανήτη ή στην πίσω πλευρά της σελήνης. Τα φαινόμενα καταγράφονται και μεταδίδονται με ταχύτητα φωτός. Έτσι όμως, κάτι έχει αλλάξει. Άλλοτε μιλούσαμε για φυσικά φαινόμενα, γιατί ήταν συνδεδεμένα με στερεά σώματα. Τώρα τα φαινόμενα είναι φευγαλέα. Οι τεχνολογικές εξελίξεις κατέστησαν εύκολο τον διαχωρισμό του φαινομενικού από το υπαρκτό. Και αυτό ακριβώς εκμεταλλεύεται διαρκώς η μυθολογία του σημερινού συστήματος. Μετατρέπει τα φαινόμενα σε διαθλάσεις του φωτός, σε είδωλα. Διαθλάσεις που δεν προκαλούνται από το φως αλλά από την επιθυμία, και μάλιστα την επιθυμία για περισσότερα. Κατά συνέπεια -και παραδόξως αν σκεφτεί κανείς τη συνύφανση της επιθυμίας με τον κόσμο των σωμάτων- χάνεται το υπαρκτό, το σώμα. Κι εμείς ζούμε μέσα σε ένα υπερθέαμα από κοστούμια, μάσκες και περιβλήματα τα οποία κανένας δεν φοράει. Στο υπερθέαμα του συστήματος η ανάγκη δεν υπάρχει πια. Και συνεπώς δεν ανταλλάσσονται πλέον οι εμπειρίες. Το μόνο που έχουμε να μεταδώσουμε στους άλλους είναι το υπερθέαμα, ένα παιχνίδι στο οποίο κανείς δεν συμμετέχει, αλλά όλοι το παρακολουθούν. Και πασχίζουν μόνοι τους οι άνθρωποι να βρουν μια θέση για τη ζωή μέσα στην απέραντη αρένα του χρόνου και του χώρου». (Τζων Μπέργκερ). Το έργο του γνωστού στην Ελλάδα Ιρλανδού συγγραφέα Μπράιαν Φρίελ, «Μόλλυ Σουήνη», που πρωτοπαρουσίασε το «Απλό Θέατρο» πριν από λίγα χρόνια, είναι μια παραβολή επάνω

Από τον Βιργίλιο στον Μπερλιόζ τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης της καλλιτεχνικής περιόδου 2012-13 (Μέγαρο Μουσικής Αθηνών 5.1 και 17.2.2013 αντιστοίχως). Πολύ πιο συγκροτημένη στο επίπεδο του ουσιαστικού Regietheater αναδείχθηκε η παραγωγή της έμπειρης Francesca Zambello για τους «Τρώες», έναντι της επιφανειακής και αδούλευτης ιδέας του μελοδραματικά αρχάριου Michael Mayer, που μετατόπισε εικονογραφικά τη δράση του «Ριγκολέτο» από τη μεσαιωνική Μάντοβα στο Λας Βέγκας της δεκαετίας του 1930 (θα επανέλθουμε προσεχώς). Χωρίς να παραμένει προσηλωμένη σε άκαμπτη ρωμαϊκή αναπαράσταση, η Ζαμπέλλο λειτούργησε με ηπίως αφαιρετικό σκηνικό (Maria Bjornson), αλλά προσεγγίζοντας με βαθιά κατανόηση το πανίσχυρο δράμα των προδομένων γυναικών του έργου, της (βωβής) Ανδρομάχης, της (χορωδού) Εκάβης, της ουσιαστικά απομονωμένης Κασσάνδρας, της τραγικά παγιδευμένης Διδούς. Όλες θύματα μιας κλασικής ανδρικής αντίληψης ηρωισμού, ενίοτε αψήφιστου, άλλοτε επιπόλαιου και πάντοτε καταστροφικού. Με όπλο την ωκεάνια έ-

στη διαλεκτική φωτός και σκότους και ένα θεατρικό δοκίμιο πάνω στη σχέση λόγου - εικόνας. Αλλά κυρίως είναι ένα γνήσιο θέατρο λόγου, που έχει ανάγκη από ηθοποιούς και στηρίζεται σε αυτούς. Αφηγείται την ιστορία μιας εκ γενετής τυφλής κοπέλας, που είχε όμως προσαρμοσθεί στον κόσμο της κατορθώνοντας να «βλέπει» με την εσωτερική όρασή της ακόμη και τα χρώματα των λουλουδιών! Όταν υποβάλλεται σε επιτυχημένη εγχείρηση για να «δει», αποκόπτεται από τον δικό της, γνώριμο κόσμο των σκιών χωρίς να γίνει δεκτή από τον καινούργιο των μορφών, μένοντας μετέωρη ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι! Πρόκειται, όπως είπα, για μια θεατρική παραβολή στηριγμένη επάνω σε ρεαλιστική βάση και για ένα έργο που «αγαπά» τους ηθοποιούς. Στην καλή μετάφραση του Ερρίκου Μπελιέ, η σκηνοθεσία του Κοραή Δαμάτη περιορίζεται, ευτυχώς, στο να αφήσει το έργο να αυτοσκηνοθετηθεί, χωρίς περιττά προσωπικά σχόλια, μόνο με τον δουλεμένο λόγο των ηθοποιών του. Η Ευδοκία Ρουμελιώτη έχει εδώ την ευκαιρία να δείξει τα πραγματικά προσόντα της: απλή, λιτή, μεστή και συγκινητική όσο πρέπει. Ο Γιώργος Πυρπασόπουλος γειώνει, «κάμπτει» σωστά το ρόλο του και ο Δημήτρης Καραμπέτσης απογειώνει εκπληκτικά τον δικό του, με γόνιμο αποτέλεσμα ένα πλήρες, πυκνό υποκριτικό «δίχτυ» υφασμένου και μουσικά «ηδυσμένου» λόγου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια του Βέττα είναι ιδιοφυή, το ίδιο οι υποβλητικοί φωτισμοί του Νίκου Καβουκίδη και η μουσική της Νέννης Ζάπα ευεργετεί την παράσταση.

TOY ΚΥΡΙΑΚΟY Π. ΛΟΥΚΑΚΟY

«ΤΡΩΕΣ» ΣΤΗ ΜΕΤ

Δεν γνωρίζουμε σε ποιο βαθμό η ζωή στην εποχή της πάλης των φύλων έχει καταστεί ευκολότερη για τις διεκδικήτριες, αλλά η δραματολογία της όπερας παρέχει επαρκή αιτιολογία ύπαρξης στον φεμινισμό. Η θυματοποίηση της γυναίκας μέσα από τα λιμπρέτα της όπερας εγγίζει τα όρια της ρομαντικής γελοιότητας, ενώ, ως μόνοι αγέρωχοι και μαχητικοί γυναικείοι χαρακτήρες, αναδεικνύονται συνήθως μάγισσες, πολεμόχαρες πριγκίπισσες και ημίθεες ή οι losers του κοινωνικού περιθωρίου, κατηγορίες ακίνδυνες για τον αστικό κορμό του γυναικείου πλήθους. Τι κι αν η προδομένη βασίλισσα της Καρχηδόνας Διδώ διαμαρτύρεται υστερικά για μιαν ολόκληρη -την ε’(!)- πράξη της όπερας του Berlioz «Les Troyens», μέσα από τη μουσικοδραματική αναβάπτιση της πατριωτικά ανεξίκακης ποιητικής έμπνευσης του Βιργιλίου! Το πεπρωμένο της ελάχιστα απέχει από εκείνο της φτωχής, άπραγης, αθώας -και βιασμένης- θυγατέρας γελωτοποιού στον «Ριγκολέτο» του Βέρντι. Αμφότερες οι όπερες εντάχθηκαν στον κύκλο κινηματογραφικών αναμεταδόσεων από

ΤΟΥ ΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ

μπνευση του Μπερλιόζ ο προσηλωμένος και απροκατάληπτος ενώπιον των μακρηγοριών του θεατής βίωσε έντονα τον φόβο και, κυρίως, τον «έλεο» της τραγωδίας, με κορυφαία χορωδιακή και ορχηστρική πλαισίωση από τις δυνάμεις της Μετ υπό έναν Fabio Luisi επιτέλους συμμετοχικό και συνεπαρμένο. Στο πλαίσιο μιας υψηλού επιπέδου, σχεδόν αμιγώς αμερικανικής, φωνητικής διανομής, σκηνοθέτις και αρχιμουσικός ευτύχησαν ιδίως στο πρωταγωνιστικό ζεύγος του Αινεία (Bryan Hymel) και της Διδούς (Susan Graham). Ο νεαρός τενόρος, παρεμπιπτόντως σύζυγος της υψιφώνου Ειρήνης Κυριακίδου, τον οποίο το ελληνικό κοινό έχει ήδη απολαύσει ως Αρτούρο στους «Πουριτανούς» του Μπελλίνι (μια από τις πολλές διορατικές μετακλήσεις του Ηλία Τζεμπετονίδη, προτού, διωγμένος και συκοφαντημένος στη χώρα του, πλαισιώσει την ομάδα του Στεφάν Λισνέρ στη Σκάλα), αλλά και σε ρεσιτάλ του «Ιδρύματος Θεοχαράκη», αποτελεί την εκπλήρωση του σύγχρονου ονείρου για ρόλους σαν τον Ραούλ στους «Ουγενότους», τον Ζαν στον «Προφήτη» και τον Ροβέρτο στον «Robert le diable» του Μάγιερμπερ ή τον Αινεία

στο έπος του Μπερλιόζ: πέρα από τη νεανική και αρρενωπή σκηνική παρουσία, μας γοήτευσε με τον εύηχο λυρισμό της ηρωικής εκφοράς του, την καθαρή άρθρωση της εξαγγελίας, τα ωραία γαλλικά του και την αβίαστη ευστοχία των πτήσεων στην υψηλή περιοχή (ο Ιόπας του Eric Cutler και ο ΄Ύλλας του Paul Appleby προετοιμάζονται όμως να τον ανταγωνισθούν!). Πλάι του μια Σούζαν Γκράχαμ στην πληρέστερη ίσως προσωπογραφία μιας διαδρομής γεμάτης ευτυχείς σταθμούς, έμφορτη από ώριμη θηλυκότητα, φιλήδονη και εκδικητική, με το αριστοκρατικό κάλλος Ευρωπαίας εστεμμένης και με ένα τραγούδι ιδιαίτερης εσωτερικής λάμψης και τονικής πληρότητας, έτοιμη να τσαλακώσει ερμηνευτικά την εικόνα της βασίλισσας μπρος στην οδύνη της εγκαταλελειμμένης γυναίκας. Σε αντιπαράσταση, ακόμη και η ισχυρή Κασσάνδρα της Deborah Voigt έμοιαζε ωχρή, ίσως και λόγω της αδρής ερμηνείας του Dwayne Croſt ως Κοροίβου. Στίγμα κατέλιπε και η Άννα της ανερχόμενης μεσοφώνου Karen Cargill, ενώ ερμηνευτικά απαρατήρητος παρέμεινε -παραδόξως- ο Ναρβάλ του Kwanchul Youn, που μας είχε ωστόσο εντυπωσιάσει στο Μπάυρώιτ ως Γκούρνεμαντς στον αντίστοιχως μακρύ «Πάρσιφαλ» του Βάγκνερ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

53

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ ας, σε εκδήλωση που διοργανώνουν οι εκδόσεις Κέδρος, στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2α), στις 8.00 μ.μ.

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Χωρίς νοσταλγία

South of the Border Στο πλαίσιο του κινηματογραφικού αφιερώματος στη μνήμη του προέδρου της Βενεζουέλας Ούγκο Τσάβες που ολοκληρώνεται στις 20/3, προβάλλεται την Τετάρτη η ταινία του Όλιβερ Στόουν South of the Border. Το 2009 ο Αμερικανός σκηνοθέτης, επιχειρώντας να αποδείξει πόσο παραπληροφορημένοι είναι οι συμπατριώτες του από τα μεγάλα κανάλια για τις εξελίξεις στη Λατινική Αμερική, ταξιδεύει στη Βενεζουέλα, ανακαλύπτει μια πραγματικότητα πολύ διαφορετική από αυτήν που παρουσιάζουν το

ΚΥΡΙΑΚΗ

Τζαζ Αποκριά Τζαζ αυτοσχεδιασμοί, διασκευές και αυθόρμητο παίξιμο, αλλά και swing, latin jazz, βραζιλιάνικοι ρυθμοί μαζί με all time classic μελωδίες για την τελευταία Κυριακή της Αποκριάς φέρνουν μαζί τους η Όλγα Φίλιππα στο πιάνο και τα φωνητικά και ο Άκης Πετρινιώτης στο μπάσο, στη Μουσική Σκηνή Μακάρι (Ζ. Πηγής 125 και Κομνηνών, Νεάπολη), στις 9.30 μ.μ.

ΔΕΥΤΕΡΑ

Θα σε πάρει ο δρόμος Το έργο του Σάκη Σερέφα Θα σε πάρει ο δρόμος, έντεκα δραματοποιημένες ιστορίες από «γερά ζόρια» που πέτυχαν τους πρωταγωνιστές τους στη μέση του δρόμου, που δεν το βάζουν κάτω, αλλά πέφτουν και σηκώνονται, γιατί και η παρηγοριά τους από

Χαΐνηδες ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ agenda.avgi@gmail.com

Να προσπαθήσουμε να θυμηθούμε μια φορά δίχως νοσταλγία, για να δούμε μήπως το εξιδανικευμένο χθες δεν είναι παρά μια ψευδαίσθηση, μήπως είναι απλώς η δική μας η νεότητα που αποχωρώντας θέλει να κρατήσει μαζί της όλα τα καλά και να μας αφήσει μόνο με τις λύπες, μας καλεί η Μάνια Παπαδημητρίου με τη μουσικοθεατρική παράστασή της Ας θυμηθούμε χωρίς νοσταλγία, που παρουσιάζει απόψε, με τη συνοδεία του πιανίστα Άρη Γραικούση, στο Art bar Poems & Crimes (Αγ. Ειρήνης 17, Μοναστηράκι), στις 11.00 μ.μ.

Με μια πολυπρόσωπη παράσταση, ανάμεσα στο γλέντι και τη μυσταγωγία, οι Χαΐνηδες μαζί με την ομάδα χορού και ακροβασίας «Κι όμως κινείται» γιορτάζουν το Σάββατο τον ερχομό της άνοιξης με δονούμενες χορδές και αιωρούμενα σώματα που συνθέτουν ένα πολύχρωμο καλειδοσκόπιο μουσικής, λόγου και κίνησης, που συνθέτουν οι Δ. Αποστολάκης (λύρα, φωνή), Δ. Ζαχαριουδάκης (κιθάρα, φωνή), Μ. Κώτη (φωνή), Α. Νόνης (νταούλι, νταρμπούκα, νταφ, καχάν), Δ. Μπρέντας (πλήκτρα, καβάλι, κλαρίνο, γκάιντα), Α. Σκαμνάκης (μπάσο), Μ. Νικόπουλος (μπουζούκι, μαντολίνο, λαούτο, φωνή), Τ. Κανέλλος (ντραμς), Κλ. Αντωνίου (ηλ. κιθάρα), Θ. Ρέλλος (σαξόφωνο) και παρουσιάζουν στο Gagarin 205 (Λιοσίων 205), στις 9.00 μ.μ.

Fox News και το CNN, παίρνει συνέντευξη από τον Τσάβες και, με προτροπή του ίδιου, συνεχίζει το οδοιπορικό του στις χώρες της περιοχής με ένα μικρό συνεργείο, μιλώντας και με τους Έβο Μοράλες, Λούλα Ντα Σίλβα, Κριστίνα και Νέστορ Κίρτσνερ, Ραφαέλ Κορέα και Ραούλ Κάστρο, αλλά και τον Τάρικ Άλι, δημιουργώντας έτσι ένα κινηματογραφικό πορτρέτο της σύγχρονης Λ. Αμερικής, που προβάλλεται στον κινηματογράφο Τιτάνια (Θεμιστοκλέους και Πανεπιστημίου), στις 9.30 μ.μ.

τον δρόμο έρχεται πάλι, η επιτυχημένη παράσταση που σκηνοθετεί ο Ένκε Φεζολλάρι και πρωταγωνιστούν οι Αντώνης Φραγκάκης, Νεκταρία Γιαννουδάκη, Τζένη Θεωνά, Εύα Κοτανίδη, Δώρα Στυλιανέση, Μαρία Σκαφτούρα και Βασίλης Μαργέτης, επαναλαμβάνεται από σήμερα στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206), στις 9.30 μ.μ.

ΤΡΙΤΗ

Κάθαρση Την ποιητική συλλογή Κάθαρση, μέσα από τις σελίδες της οποίας ο κριτικός κινηματογράφου Νίνος Φένεκ Μικελίδης ξεδιπλώνει μια διαφορετική πτυχή της δημιουργικότητάς του, παρουσιάζουν ο πρώην πρόεδρος του Συνασπισμού Νίκος Κωνσταντόπουλος, ο σκηνοθέτης Βασίλης Μαζωμένος και ο δημοσιογράφος Βασίλης Καλαμαράς, ενώ ποιήματα θα διαβάσουν η ηθοποιός Δήμητρα Χατούπη και ο σκηνοθέτης Βασίλης Βαφέ-

ΤΕΤΑΡΤΗ

Ανδρέας Μπάρκουλης Αφιερωμένη στον Ανδρέα Μπάρκουλη είναι η αποψινή παράσταση του έργου Μια τρελή-τρελή σαραντάρα των Σακελλάριου - Γιαννακόπουλου, στην κινηματογραφική εκδοχή του οποίου ο ίδιος πρωταγωνιστούσε. Υπέρ του δημοφιλούς ηθοποιού, ο οποίος τα τελευταία χρόνια εκτός από προβλήματα υγείας αντιμετωπίζει και οικονομικές δυσκολίες, θα διατεθούν τα έσοδα της βραδιάς στο Μικρό Παλλάς (Αμερικής 2, Στοά Σπυρομήλιου), στις 8.00 μ.μ.

ΠΕΜΠΤΗ

Ημέρα Ποίησης Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ποίησης, το περιοδικό Μανδραγόρας διοργανώνει βραδιά με θέμα «Ούτε αυτή η εποχή είναι εποχή για ποίηση», στην οποία 30 ποιητές της νέας γενιάς δίνουν το στίγμα τους διαβάζοντας ποιήματά τους στη Δημοτική Βιβλιοθήκη Πειραιά (Ελ. Βενιζέλου 22 και Κολοκοτρώνη), στις 7.30 μ.μ.

Η διάσωση Τη μελέτη των Καρίνας Λάμψα και Ιακώβ Σιμπή Η διάσωση, μέσα από τις σελίδες της οποίας καταγράφεται η ιστορία των Εβραίων και του διωγμού τους από τους ναζί κατά τη διάρκεια της Κατοχής στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη, παρουσιάζουν οι καθηγητές Νίκος Ζίας, Νίκος Μαραντζίδης, Χρυσούλα

Ιστορία της καρδιάς μου Τη συγκλονιστική εμπειρία μιας μεταμόσχευσης καρδιάς, έτσι όπως τη βίωσε ο συγγραφέας Πέτρος Κακολύρης και την κατέγραψε αρχικά σε ένα τετράδιο κατά τη διάρκεια της νοσηλείας του, παίζοντας ένα παιχνίδι, με τον εαυτό του και τον θάνατο, έως ότου ξυπνήσει με την καρδιά ενός 27χρονου στο σώμα του, περιγράφει στο βιβλίο του Η ιστορία της καρδιάς μου: Το χρονικό μιας μεταμόσχευσης (εκδόσεις Εύμαρος), το οποίο παρουσιάζει την Τρίτη ο Αναστάσιος Χατζής, πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Μεταμοσχεύσεων, ενώ αποσπάσματα διαβάζει η ηθοποιός Μάνια Παπαδημητρίου, στο βιβλιοπωλείο Ιανός (Σταδίου 24), στις 8.00 μ.μ.

Παλιαδέλη και οι συγγραφείς, σε εκδήλωση που διοργανώνουν οι εκδόσεις Καπόν στο Κέντρο Ιστορίας Θεσσαλονίκης (Μέγαρο Μπίλλη, πλ. Ιπποδρομίου), στις 7.00 μ.μ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Ήχων πανσπερμία Τη βασισμένη σε κείμενα του Ανδρέα Εμπειρίκου μουσικοθεατρική παράσταση Των ήχων πανσπερμία, την ιστορία ενός ψυχαναλυτή που χρησιμοποιεί ανορθόδοξες μεθόδους ψυχοθεραπείας για να οδηγήσει μία γυναίκα σε εκμυστήρευση σκέψεων, ονείρων, φαντασιώσεων, παρουσιάζει από σήμερα η Θεατρική Εταιρεία «Πόλις», σε σκηνοθεσία Ελένης Γεωργοπούλου και ερμηνεία Αιμιλίας Βάλβη - Μιχάλη Κλαπάκη, στο σαλόνι όπου σύχναζε ο Εμπειρίκος, στην Οικία Άγγελου και Λητώς Κατακουζηνού (Λεωφ. Αμαλίας 4), στις 9.15 μ.μ.

ΣΑΒΒΑΤΟ

Aria... jam Λυρικοί πρωταγωνιστές της νεότερης γενιάς αλλά και σημαντικά ονόματα από τον χώρο του λυρικού τραγουδιού «τζαμάρουν» διάσημες άριες και ντουέτα από το διεθνές ρεπερτόριο της όπερας, της οπερέτας και του μιούζικαλ, με τη συνοδεία του πιανίστα Μανώλη Παπασηφάκη, κάθε σαββατόβραδο στο Μουσικό Βαγόνι Orient Express του θεάτρου Τρένο στο Ρουφ (Σ.Σ. Ρουφ), στις 9.30 μ.μ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

54

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Ο σκηνοθέτης της ταινίας «Η επίθεση» Ζιάντ Ντουεϊρί

Στιγμιότυπο από την ταινία

Εκείνος είναι ένας πετυχημένος χειρουργός, που έχει την αγάπη και την εκτίμηση φίλων και συναδέλφων του. Σε μια χώρα όπου το αίμα κυλάει άφθονο και αναπάντεχα, σώζει συνεχώς ζωές: είναι ένας μικρός θεός και όλοι αναγνωρίζουν τις θετικές του υπηρεσίες. Εκείνη είναι όμορφη, τρυφερή, απελευθερωμένη, με έντονη προσωπικότητα: έχει μια σχέση ισότητας με τον άντρα της, πράγμα καθόλου δεδομένο για τη χώρα καταγωγής της. Είναι και οι δύο Άραβες, Παλαιστίνιοι. Και ζούνε στο Ισραήλ. Ανάμεσα στους Εβραίους. Πλήρως ενσωματωμένοι στη σύγχρονη ισραηλινή κοινωνία. Οι φίλοι τους είναι Εβραίοι, ο κόσμος τους τώρα πια διαφέρει από τον κόσμο στον οποίο γεννήθηκαν. Οι δύο κόσμοι, μεταξύ τους, είναι σε έναν άγριο, παράλογο, πολύχρονο πόλεμο. Εκείνος λύνει τις υπαρξιακές του αντιφάσεις σώζοντας ζωές, είτε αυτοί είναι Εβραίοι είτε Παλαιστίνιοι. Εκείνη προσπαθεί να κρατήσει ζωντανές τις γέφυρες με τους συγγενείς της. Ένα αξιοζήλευτο ζευγάρι. Ένας λειτουργικός γάμος. Ένα ωραίο σπίτι, μια βίλα σε ακριβό προάστιο του Τελ Αβίβ. Μέχρι που μια μέρα όλα αλλάζουν. Κάπου, σκάει μια βόμβα. Κι αρχίζουν να έρχονται, το ένα μετά το άλλο, τα φορεία με τους νεκρούς και τους τραυματίες - κυρίως παιδιά. Κι εκείνος, όπως πάντα, θα δώσει τον καλύτερο εαυτό του να σώσει ζωές. Η βόμβα έπεσε σε ένα κέντρο όπου γιορτάζονταν παιδικά γενέθλια. Μια ακόμα τρομοκρατική πράξη. Μια ακόμα φονική επίθεση. Μια ακόμα επίθεση αυτοκτονίας. Μια ακόμα πράξη απελπισίας. Κι ύστερα, ξαφνικά, το παράλογο θα μπει στη ζωή του Άραβα χειρούργου. Ένας αντιπαθής μπάτσος της Αντιτρομοκρατικής θα του πετάξει κατά πρόσωπο ένα κομμάτι αλήθειας, που ο ίδιος δεν θα θελήσει να αποδεχτεί σαν αλήθεια. Ανάμεσα στα νεκρά θύματα -με φαγωμένο από τη βόμβα το μισό σώμα της- είναι και η γλυκιά, απελευθερωμένη σύζυγος του. Σκληρό το χτύπημα. Κι ακόμα πιο σκληρή θα γίνει η πραγματικό-

Ο Άραβας χειρουργός τητα όταν ο μπάτσος θα του αποκαλύψει ότι η σύζυγός του, η γυναίκα με την οποία έζησαν μαζί 15 χρόνια, είναι η δολοφόνος των μικρών παιδιών, είναι η τρομοκράτισσα που ζώστηκε τις βόμβες και πήγε να σπείρει τον θάνατο. Εδώ είναι Ισραήλ. Οι ανακρίσεις βαριές, όλοι είναι ένοχοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου, η άσκηση ψυχολογικής βίας θεωρείται κάτι φυσικό σε μια χώρα όπου η σωματική βία είναι καθημερινότητα. Ο διάσημος γιατρός δεν είναι πλέον διάσημος γιατρός και αξιοσέβαστος, αλλά ένας ύποπτος Παλαιστίνιος, κάποιος που δεν μπορεί να γίνει πιστευτός όταν φωνάζει ότι όλα είναι ένα λάθος, ότι η γυναίκα του, αυτή η γυναίκα που δεν πιστεύει σε θρησκείες και που δεν είχε ποτέ ιδιαίτερες εθνικιστικές εξάρσεις, μπορεί να είναι η υπεύθυνη για μια τόσο τρομερή σφαγή.

Κάποια στιγμή, πεισμένοι προφανώς για την αθωότητά του, οι Ισραηλινοί θα τον αφήσουν ελεύθερο, να επιστρέψει στο -παραβιασμένο και με κάποιο ανώνυμο σπρέι να έχει γράψει στην πρόσοψη την κατηγορία «παιδοκτόνοι!»- σπίτι του. Εκείνος, όμως, αντί να προσπαθήσει να γυρίσει σελίδα, εξακολουθεί να μην καταλαβαίνει. Η ανακάλυψη ότι ουσιαστικά δεν γνώριζε την γυναίκα που ζούσε μαζί του, η ανακάλυψη ότι η γυναίκα είχε κι έναν άλλο εαυτό, εντελώς άγνωστο και ανεξιχνίαστο σε αυτόν, δεν είναι μόνο ένα θανάσιμο πλήγμα στον εγωισμό του, είναι κάτι που θέτει σε αμφισβήτηση τα ίδια τα θεμέλια της ζωής του, τον ίδιο τον ρόλο του ως Άραβα πολίτη μιας ισραηλινής κοινωνίας. Συγκεντρώνοντας κάποιες μικρές ενδείξεις και κάποιες μικρές πληροφορίες, ο γιατρός θα πάει στη Να-

μπλούζ, εκεί όπου ζουν οι Παλαιστίνιοι συγγενείς του και συγγενείς της γυναίκας του. Σκοπός του, να βρει ποιος ή ποιοι έπεισαν τη γυναίκα του να κάνει κάτι τόσο ξένο στην προσωπικότητα και στις αντιλήψεις της. Κι εκεί θα βρεθεί σε μια άλλη πραγματικότητα, μια πραγματικότητα που είχε ξεχάσει. Σε μια άλλη κοινωνία, φτωχή και πολύχρωμη, γραφική και μυστηριώδη, συναισθηματική και φοβισμένη, αθώα και επιθετική. Θα είναι, φυσικά, σε αυτή την κοινωνία, ανεπιθύμητος. Κι όχι μόνο επειδή προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τους θρησκευτικούς ηγέτες που επιμένουν στο όνομα του Αλλάχ να δημιουργούν στρατιές μαρτύρων, ούτε μόνο διότι τον υποπτεύονται ότι μπορεί να είναι πράκτορας του εβραϊκού σιωνισμού. Αλλά και επειδή, έτσι κι αλλιώς, στα μάτια ορισμέ-

νων είναι ένας προδότης του λαού του, η ενσάρκωση αυτού που στα μάτια των φανατικών ισλαμιστών είναι η μεγαλύτερη αμαρτία: ο άνθρωπος που θέλει να τελειώνουν οι πόλεμοι και οι άνθρωποι να μπορούν να συμβιώνουν («όλοι οι Εβραίοι είναι και λίγο Παλαιστίνιοι, όλοι οι Παλαιστίνιοι είναι και λίγο Εβραίοι») και να ζούνε ειρηνικά στη στενή, άνυδρη λουρίδα γης που τους έλαχε να ζουν. Όταν θα επιστρέψει στο σπίτι του, ο γιατρός δεν θα είναι πια ο ίδιος άνθρωπος. Τώρα θα έχει να αντιμετωπίσει και τη δυσπιστία των Εβραίων φίλων του, αφού θα αρνηθεί να πάει στην αστυνομία και να αποκαλύψει πρόσωπα και πράγματα. Είναι, άραγε, τώρα πια σοφότερος; Είναι. Φέρνει όμως η σοφία την ευτυχία και τη νηνεμία; Όχι δεν τη φέρνει. Απλώς τώρα είναι σε θέση να καταλάβει τις αλήθειες και των δύο πλευρών. Και είναι δύο αλήθειες διαφορετικές, η καθεμία με τα δίκια της και τα άδικά της. Κι εκείνος θα αποφασίσει να μην υποστηρίζει πλέον καμία από τις δύο αλήθειες. Ακριβώς επειδή δεν θέλει να συνεχίσει αυτό το παιχνίδι του φανατισμού που κυριαρχεί και στις δύο πλευρές των χαρακωμάτων. Το πώς θα ζήσει, από εδώ και πέρα, δεν θα το μάθουμε ποτέ.

Συγκλονιστικό το μυθιστόρημα του Γιασμίνα Χάντρα Η ιστορία αυτή είναι από μια συγκλονιστική ταινία που παίζεται αυτές τις μέρες και στην Αθήνα, η οποία με τη σειρά της βασίζεται σε ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα εδώ και μερικά χρόνια. Το βιβλίο είναι του Αλγερινού Γιασμίνα Χάντρα, του άντρα συγγραφέα με το γυναικείο ψευδώνυμο, και έχει τον τίτλο «Το τρομοκρατικό χτύπημα» (μτφρ. Γιάννης Στρίγκος, εκδ. Καστανιώτη). Η ταινία έχει τον τίτλο «Η επίθεση», είναι μια λιβανο-βελγο-γαλλική παραγωγή, με σκηνοθέτη τον Ζιάντ Ντουεϊρί - έναν πραγματικό ήρωα που κατάφερε μετά από 6 χρόνια απίστευτης ταλαιπωρίας, να πείσει Ισραηλινούς και Παλαι-

στίνιους να δεχτούν να συνεργαστούν και να δώσουν την άδεια για τα γυρίσματα (η ταινία είναι γυρισμένη κανονικά στο Τελ-Αβίβ και στη Ναμπλούς...) Ο Γιασμίνα Χάντρα, πρώην στρατιωτικός που έζησε από κοντά τη φρίκη του αλγερινού εμφύλιου και τη δολοφονική λύσσα των φανατικών ισλαμιστών, είναι από τους λίγους συγγραφείς που έχουν γράψει με τόση οξυδέρκεια για το περιβόητο χάσμα που εξακολουθεί να υπάρχει μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Ο ίδιος ζει τώρα πια στη Γαλλία, αλλά αυτό δεν τον κάνει να χαρίζει κάστανα στους Δυτικούς, αφού θεωρεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης

Το εξώφυλλο του βιβλίου του Γιασμίνα Χάντρα «Τρομοκρατικό χτύπημα»

για αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο τον έχουν οι Δυτικοί που με την αλαζονεία και τις ιμπεριαλιστικές τους διαθέσεις δεν έδειξαν ποτέ τη διάθεση να κατανοήσουν τον αραβικό κόσμο και τις αντιφάσεις του. Το «Τρομοκρατικό χτύπημα» ανήκει σε μια τριλογία αφιερωμένη στον αραβικό κόσμο. Οι άλλοι δύο τίτλοι έχουν να κάνουν με το Αφγανιστάν («Τα χελιδόνια της Καμπούλ») και το Ιράκ («Οι σειρήνες της Βαγδάτης»). Η ανάγνωση και των τριών μυθιστορημάτων δίνει στον αναγνώστη περισσότερα κλειδιά για την κατανόηση των ευαίσθητων αυτών περιοχών του πλανήτη από οποιαδήποτε στρατιά αναλύσεων, δοκιμίων και ιστορικών πραγματειών.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

55

OIKOΛΟΓΙΑ

Νέα επιδρομή στο Πεντελικό βουνό απεργάζεται η κυβέρνηση, με το ΥΠΕΚΑ να υπόσχεται λύση στο «χρόνιο πρόβλημα» των οικοδομικών συνεταιρισμών που επιχειρούν να χτίσουν, από το 1988, 6.000 στρέμματα με τη συνδρομή του τότε ΥΠΕΧΩΔΕ, εκ των οποίων 2.000 δασικά και 1.000 να ανήκουν στην Α’ Ζώνη Προστασίας του βουνού. Ούτε μία ούτε δύο, αλλά τρεις φορές τα σχέδια Προεδρικού Διατάγματος υπό τον τίτλο «Έγκριση πολεοδομικής μελέτης αστικού αναδασμού της κοινότητας Πικερμίου και του Δήμου Ραφήνας» επεστράφησαν με την ένδειξη παράνομα και αντισυνταγματικά. Ουσιαστικά, στις υπώρειες του πολλαπλώς κακοποιημένου και καμένου Πεντελικού, επιμένουν να δημιουργήσουν μια νέα πολιτεία στο κενό που αφήνουν η Καλλιτεχνούπολη και οι οικισμοί των οικοδομικών συνεταιρισμών Αγίου Σπυρίδωνα και «Παν» στο Ντράφι, οι οποίοι απλώνονται στο σώμα του ορεινού όγκου.

Δάσος... παρανομιών Στο πιο πρόσφατο πρακτικό επεξεργασίας 104/2006, το Ε’ τμήμα του ΣτΕ καθιστούσε σαφές στους αρμόδιους του ΥΠΕΧΩΔΕ «ότι η ανάσχεση της οικιστικής εξαπλώσεως των Αθηνών αποτελεί γενική κατεύθυνση του ρυθμιστικού σχεδίου Αθηνών, η οποία επιβάλλει, κατ’ αρχήν, μόνον την περιορισμένη και απολύτως αναγκαία επέκταση των νομίμως υφιστάμενων οικισμών. Δεν επιτρέπεται να θεσπίζονται με Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο ή με άλλο, πολεοδομικού ή χωροταξικού χαρακτήρα, σχέδιο ρύθμισης, οι οποίες αντίκεινται στον ανωτέρω στόχο της ανάσχεσης της εξαπλώσεως της πόλεως και γενικότερα του ΡΣΑ, εφόσον δεν καλύπτονται από ειδική πρόβλεψη αυτού». Ενδιαφερόμενος είναι ο αγαπημένος όλων των κυβερνήσεων και με αδυναμία στα δασικά οικοσυστήματα ΑΟΣΑ (Αυτόνομος Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αξιωματικών), ο οποίος έχει οριστεί ως φορέας για τη διενέργεια αναδασμού σε μια έκταση 6.012 στρεμμάτων, εκ των οποίων τα 2.000 είναι δάσος, δασικές εκτάσεις και κάποιες εξ αυτών αναδασωτέες. Άλλα περίπου 1.000 στρέμματα περιλαμβάνονται στην Α’ Ζώνη Προστασίας του Πεντελικού (2.488 στρέμματα ανήκουν στον ΑΟΣΑ, 1.108 στους συνεταιρισμούς «Προσωπικού ΟΤΕ», 195 στο «Ελληνικός Φοίνιξ», 206 στην «Ολυμπιακή Στέγη» και τα υπόλοιπα σε ιδιώτες).

Οι επιθέσεις Η πρώτη απόπειρα να χτιστεί η περιοχή εκδηλώνεται το 1988, οπότε και καθορίσθηκε ως Ζώνη Αστικού Αναδασμού. Με Προεδρικό Διάταγ-

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Λ. ΣΤΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ L.Stavrogianni@avgi.gr

Η «ΕΠΙΔΡΟΜΗ» ΣΤΟ ΒΟΥΝΟ ΕΧΕΙ ΗΔΗ ΑΠΟΚΡΟΥΣΤΕΙ ΤΡΕΙΣ ΦΟΡΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΣτΕ

Νέα απόπειρα εις βάρος του Πεντελικού

μα καθορίζεται η περιοχή εκτός των ρυμοτομικών σχεδίων Πικερμίου και Ραφήνας στις θέσεις Κατρίπι, Παλιός Μύλος, Σπατανέικα, Άγιος Βασίλειος, Βγενά Λόρδου και Γεφύρι ως Ζώνη Αστικού Αναδασμού. Αργότερα, το 1997, επιχειρήθηκε να τροποποιηθεί η ΖΑΑ λόγω ιδιοκτησιακών προβλημάτων στο κομμάτι της Ραφήνας και, ταυτόχρονα, με εντολές άνωθεν, ο Οργανισμός Αθήνας άρχισε τις προεργασίες ώστε να ενταχθεί η περιοχή στο σχέδιο μέσω έγκρισης του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου της Κοινότητας Πικερμίου. Το Ε’ Τμήμα του ΣτΕ, Πρακτικό 89/1998, για πρώτη φορά επιστρέφει το σχέδιο Π.Δ., διότι το ΥΠΕΧΩΔΕ «δεν ετεκμηρίωσε, ως όφειλε, πέραν πάσης αμφιβολίας, ότι το σχέδιον αφορά εις έκτασιν της οποίας ο χαρακτήρ επιτρέπει την οικιστικήν ανάπτυξην, τούτο δεν δύναται να θεωρηθεί νόμιμον», αμφισβητώντας και τη νομιμότητα της αρχικής ΖΑΑ, καθώς ενδέχεται «να περιλαμβάνει και δασικαί ή άλλως προστατευτέαι εκτάσεις». Απαιτούσε, για προφανείς λόγους, λεπτομερή χαρτογράφηση και χαρακτηρισμό της περιοχής. Η πολεοδομική μελέτη που εγκρίνεται από το ΥΠΕΧΩΔΕ περιλαμβάνει το δάσος και τις δασικές εκτάσεις στο σχέδιο και πολεοδομεί την έκταση που ανήκει στην Α’ Ζώνη προστασίας της Πεντέλης και κατατίθεται

προς επεξεργασία εκ νέου στο Ε’ Τμήμα. Ο τότε υπουργός Εθνικής Άμυνας, Α. Τσοχατζόπουλος, παραμονές εκλογών, σπεύδει να ανακοινώσει πως δύο χιλιάδες οικόπεδα μοιράζονται σε ισάριθμες οικογένειες αξιωματικών. Το ΣτΕ απορρίπτει πάλι το σχέδιο, καθώς «στο σύνολό του δεν προτείνεται νομίμως», πρακτικό 246/2000,

διαπιστώνοντας ότι εντάσσονται μεγάλα τμήματα δασών και δασικών εκτάσεων, μικρότεροι δασικοί θύλακες, των οποίων δεν προσδιορίζεται το εμβαδόν, ενώ τμήμα της ΖΑΑ εμπίπτει στη Ζώνη Α’ του Πεντελικού. Προκειμένου δε να αποκλειστεί κάθε πιθανότητα να ενταχθούν στο σχέδιο «δάση και δασικές εκτάσεις», ζητεί επιτακτικά ενδελεχή «έλεγχο με

αντιπαραβολή των χαρτών και πλήρη τεκμηρίωση πριν από την προσυπογραφή του σχεδίου από τον υπουργό Γεωργίας». Έναν μήνα ακριβώς πριν από τις εκλογές της 7ης Μαρτίου του 2004, εγκρίνεται με ΚΥΑ των υπουργών Γεωργίας και ΥΠΕΧΩΔΕ το «Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο της Κοινότητας Πικερμίου και τμήματος του Δήμου Ραφήνας», προβλέποντας την ένταξη στο Σχέδιο Πόλης 3.134,16 στρεμμάτων με χρήση αμιγούς κατοικίας. Η «ανασυνταχθείσα και αναμορφωθείσα» πολεοδομική μελέτη προωθείται από τη νέα κυβέρνηση και τους υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και υφυπουργούς ΠΕΧΩΔΕ και Πολιτισμού στο ΣτΕ τον Δεκέμβριο του 2004. Ο χαρακτηρισμός «το σχέδιο δεν προτείνεται νομίμως», επαναλαμβάνεται. Το Πρακτικό Επεξεργασίας 104/2006 του Ε’ Τμήματος εστίαζε και στη σπουδαιότητα της αδόμητης έκτασης, αφού είχαν εξαιρεθεί τα δασικά, επισημαίνοντας: «Η προς πολεοδόμηση περιοχή περιλαμβάνει στο νότιο και το ανατολικό μέρος αγροτικές εκτάσεις, αμπελώνες, οπωρώνες και λίγους ελαιώνες. Διακρίνεται δε σε τρία τμήματα, ήτοι το κεντρικό, το οποίο προς Νότο συνορεύει με παραρεμμάτια περιοχή, προς Βορράν εφάπτεται με το όριο της Ζώνης Προστασίας της Πεντέλης, περιλαμβάνει δε μεγάλο τμήμα του αρχαιολογικού χώρου του Πικερμίου, του οποίου μάλιστα η ζώνη Β’ δομείται εξ ολοκλήρου, αφετέρου δε δύο τμήματα εκατέρωθεν του κεντρικού, από το οποίο χωρίζεται το μεν δυτικό με δασική έκταση, το δε ανατολικό με δασική έκταση και ρέμα».

Xρόνιο... το ροκάνισμα των δασών Οι δασικοί χάρτες έχουν παραδοθεί για το σύνολο της Αττικής από τον Μάιο του 2010, αλλά μέχρι τώρα έχουν οριστικοποιηθεί μόνο για 4-5 περιοχές. Ο αναπληρωτής υπουργός ΠΕΚΑ το αγνοεί σκοπίμως και... αγωνιά για την τύχη των οικοδομικών συνεταιρισμών. Μάλιστα, εισάγει και νέα πολεοδομικά εργαλεία. Τη Ζώνη Αστικού Αναδασμού τη μετονομάζει κατά τους κανόνες... της επιστήμης -άραγε ποιας-, σε Ζώνη Αστικής Αναδάσωσης. Η ανακοίνωση που εκδόθηκε στις 8 Μαρτίου λέει: «Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Π. Παναγιωτόπουλος και ο υπουργός Αναπληρωτής ΠΕΚΑ Στ. Καλαφάτης προωθούν άμεσα λύση στο χρόνιο πρόβλημα που αντιμετωπίζει ο ΑΟΑ (Αυτόνομος Οικοδομικός Συνεταιρισμός Αξιωματικών) στο Πικέρμι Αττικής. Ήδη οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΕΚΑ και η ειδική ομάδα εργασίας που συγκροτήθηκε με κοινή απόφαση του υπουργού Εθνικής Άμυνας και του υπουργού αναπληρωτή ΠΕΚΑ, επεξεργάζονται τις σχετικές ρυθμίσεις, σε συνεργασία με τους εμπλεκόμενους και τα συναρμόδια υπουργεία. Η λύση δίνεται στο πλαίσιο της με-

ταρρύθμισης του χωροταξικού και πολεοδομικού σχεδιασμού και βασίζεται τόσο σε ανταλλαγές ακινήτων όσο και στον θεσμό της ‘Τράπεζας Γης’, που σύντομα θα θεσμοθετηθεί. Ένα τέτοιο πλέγμα ρυθμίσεων θα δώσει λύσεις τόσο στο συγκεκριμένο πρόβλημα του ΑΟΑ όσο και γενικότερα σε ζητήματα οικοδομικών συνεταιρισμών και ιδιωτικής πολεοδόμησης. Επειδή το συγκεκριμένο ζήτημα είναι πολύπλοκο, καθώς η συνολική έκταση της ΖΑΑ (Ζώνης Αστικής Αναδάσωσης) Πικερμίου - Ραφήνας περιλαμβάνει ιδιοκτησίες πολλών συνεταιρισμών, πολλών ιδιωτών, αλλά και πολλά καθεστώτα προστασίας, το ΥΠΕΚΑ εξετάζει το θέμα ως σημείο αναφοράς της μεταρρύθμισης, προκειμένου να λυθούν όλα τα χρόνια προβλήματα χωρίς να θίγονται εκτάσεις αμιγούς περιβαλλοντικής προστασίας. Στόχος είναι, μέσω της πολεοδομικής και χωροταξικής μεταρρύθμισης, να ενισχυθεί η προστασία των προστατευόμενων εκτάσεων με απόλυτο σεβασμό στις συνταγματικές προβλέψεις και τα ιδιοκτησιακά και περιουσιακά δικαιώματα των πολιτών».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

56

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΟΥΠΕΡ ΛΙΓΚ - ΟΠΑΠ

Σαράντα πρωταθλήματα για τον Ολυμπιακό...

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΓΑΛΟΥΠΗ

Το ένα ρεκόρ μετά το άλλο σπάει φέτος ο Ολυμπιακός που κατάφερε, τη μέρα των 88ων γενεθλίων του, να κατακτήσει -και μαθηματικά- το 40ό πρωτάθλημα της ιστορίας του, στο ντέρμπι με την ΑΕΚ, την περασμένη Κυριακή. Ο Ολυμπιακός κατάφερε να εξασφαλίσει πιο γρήγορα από ποτέ στην ιστορία της Α’ Εθνικής τον τίτλο (από τις 10 Μαρτίου), ενώ έχει πάρει πια περισσότερα από τα μισά πρωταθλήματα. Συνολικά 40 στις 77 διοργανώσεις πρωταθλήματος. Έχει κατακτήσει 25 τίτλους σε επίπεδο Α’ εθνικής, 20 σε επαγγελματικό επίπεδο (από το 1979) και 6 στη Σούπερ Λιγκ. Οι «ερυθρόλευκοι» έχουν τη δυνατότητα να καταρρίψουν κι άλλα ρεκόρ μέχρι το τέλος της σεζόν (πόντων, περισσότερων νικών και λιγότερων ηττών με αυτή τη μορφή του πρωταθλήματος των 16 ομάδων), όμως ήδη έχουν διαγράψει μια πορεία γεμάτη με τίτλους και ρεκόρ στην Ελλάδα. Με 15 στα 17 πρωταθλήματα από το 1997 ο Ολυμπιακός δεν αφήνει σε κανέναν να αμφισβητήσει την κυριαρχία του επί ελληνικού εδάφους, με τη συγκομιδή να αυξάνεται χρόνο με τον χρόνο. Τα «πέτρινα χρόνια» της δεκαετίας του ‘80’90 (και πιο συγκεκριμένα από το 1988-1996) με τη βαθιά αγωνιστική κρίση μοιάζουν περισσότερο μακριά από ποτέ στο λιμάνι. Ο Ολυμπιακός, με την έναρξη του επαγγελματικού πρωταθλήματος, είχε κάνει το σερί των τεσσάρων τίτλων από το 1980 ώς το 1983. Φέτος γιόρτασε τα 88α γενέθλιά του. Από τις 10 Μαρτίου 1925, όταν και ιδρύθηκε, χρειάστηκαν έξι χρόνια μέχρι να κατακτήσει το πρώτο πρωτάθλημα, το 1931. Για την ιστορία, οι

παίκτες του Ολυμπιακού στο πρώτο πανελλήνιο (εθνικής κατηγορίας) πρωτάθλημα που έγινε στο ελληνικό ποδόσφαιρο, ήταν: Αχιλλέας Γραμματικόπουλος, Φίλιππος Κουράντης, Δημήτρης Σοφράς, Κώστας Τερεζάκης, Λάκης Λεκκός, Νίκος Πανόπουλος, Τάσος Βιολέτης, Ντίνος Ανδριανόπουλος, Γιώργος Ανδριανόπουλος, Βασίλης Ανδριανόπουλος, Λεωνίδας Ανδριανόπουλος, Ορέστης Κοκκινάκης, Χριστόφορος Ράγκος, Χαράλαμπος Πεζώνης, Βασάν Βοζικιάν. Και προπονητής ο Ούγγρος Γιόζεφ Κόβατς. Ο Ολυμπιακός στην αφετηρία του ως σύλλογος ταυτίζεται, όπως είναι γνωστό, με τους Ανδριανόπουλους, με το πρωτοφανές γεγονός πέντε αδέλφια να αγωνίζονται ταυτόχρονα στην ίδια ομάδα!

Κυρίαρχος και τη δεκαετία του ‘50... Η επόμενη χρυσή εποχή για τον Ολυμπιακό ήταν μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και συγκεκριμένα τη δεκαετία του ‘50. Με εφτά πρωταθλήματα (τα έξι... σερί) και πέντε νταμπλ από το 1951 ώς το 1959 οι «ερυθρόλευκοι» εγκαθίστανται στην κορυφή και «γράφουν ιστορία». Ήταν τότε που τον αποκάλεσαν για πρώτη φορά «θρύλο»! Μέχρι την έναρξη της Α’ Εθνικής, τη σεζόν 1959-60, ο Ολυμπιακός είχε ήδη συγκεντρώσει 15 πρωταθλήματα σε 23 διοργανώσεις κι ακόμα 8 κύπελλα και 6 «νταμπλ»! Για την ιστορία να αναφέρουμε τη σύνθεση του Ολυμπιακού και για την αγωνιστική περίοδο 1958-59, με το έκτο σερί πρωτάθλημα: Σάββας Θεοδωρίδης, Ηλίας Ρωσσίδης, Μίμης Στεφανάκος, Βασίλης Ξανθόπουλος, Θανάσης Σούλης - Κίνλεϊ, Κώστας Πα-

Την περίοδο 1973-74 ο Ολυμπιακός κατέκτησε το πρωτάθλημα επιτυγχάνοντας 102 γκολ σε 34 αγώνες, που είναι η καλύτερη επίθεση στην ιστορία του ελληνικού ποδοσφαίρου. Διακρίνονται: Σιώκος, Πουπάκης, Γκλέζος, Γκαϊτατζής, Περσίδης, Αγγελής (πάνω), Δεληκάρης, Λοσάντα, Βιέρα, Τριαντάφυλλος, Κρητικόπουλος (κάτω)...

Έχει κατακτήσει 25 τίτλους σε επίπεδο Α’ εθνικής, 20 σε επαγγελματικό επίπεδο και 6 στη Σούπερ Λιγκ πάζογλου, Γιάννης Ιωάννου, Ηλίας Υφαντής, Θανάσης Μπέμπης, Στέλιος Ψύχος, Αντώνης Ποσειδών, Φίλιππος Τσαντάκης, Μιχάλης Σούλανδρος, Νίκος Καμπόλης, Αναστάσιος Σουρούνης, Σωτήρης Γκαβέτσος, Πέτρος Χριστοφίδης, Αριστείδης Τσατσαρίδης, Νίκος Δροσόπουλος, Βασίλης Μήτσου, Νίκος Αλέφαντος, Σταύρος Τσώχος. Τη δεκαετία του ‘60 φτάνει η εποχή του μεγάλου Ούγγρου Μπούκοβι με την ομάδα του Σιδέρη, του Γιούτσου, του Μποτίνου κ.ά. και στην συνέχεια ακολουθεί η δεκαετία του ‘70 με τους Υβ Τριαντάφυλλο, Δεληκάρη, Λοσάντα, Κελεσίδη κ.α. Από εκεί και πέρα η ιστορία είναι πάνω - κάτω γνωστή και πιο φρέσκια στις μνήμες όλων. Ο Ολυμπιακός ξε-

Ο Ολυμπιακός της δεκαετίας του ‘50 είχε οκτώ διεθνείς στην ενδεκάδα του!

κίνησε με το δεξί στα επαγγελματικά πρωταθλήματα το 1979, μεσολάβησαν τα «πέτρινα χρόνια» και στη συνέχεια, από το 1996-97, όταν είχε τον Μπάγεβιτς στο τιμόνι πια, κατέκτησε εφτά σερί πρωταθλήματα, κάνοντας νέο ρεκόρ! Με δυο διαλείμματα «πράσινης» κυριαρχίας, το 2004 και το 2010, ο Ολυμπιακός αυξάνει συνεχώς τη συγκομιδή του… o Παράλληλα έχει κατακτήσει 25 κύπελλα, έχει κάνει 15 «νταμπλ» και έχει πάρει τρία Σούπερ Καπ.

Συγκεκριμένα: ΚΥΠΕΛΛΑ ΕΛΛΑΔΑΣ: 1947, 1951, 1952, 1953, 1954, 1957, 1958, 1959, 1960, 1961, 1963, 1965, 1968, 1971, 1973, 1975, 1981, 1990, 1992, 1999, 2005, 2006, 2008, 2009, 2012. «ΝΤΑΜΠΛ»: 1947, 1951, 1954, 1957, 1958, 1959, 1973, 1975, 1981, 1999, 2005, 2006, 2008, 2009, 2012. ΣΟΥΠΕΡ ΚΑΠ: 1987, 1992, 2007.

Οι πρωταθλητές από το 1928 έως σήμερα ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑ 1927-28 Άρης 1928-29 Δεν ολοκληρώθηκε 1929-30 Παναθηναϊκός 1930-31 Ολυμπιακός 1931-32 Άρης 1932-33 Ολυμπιακός 1933-34 Ολυμπιακός 1934-35 Δεν ολοκληρώθηκε 1935-36 Ολυμπιακός 1936-37 Ολυμπιακός 1937-38 Ολυμπιακός 1938-39 ΑΕΚ 1939-40 ΑΕΚ 1940-45 Δεν διεξήχθη λόγω Β’ Παγκοσμίου Πολέμου 1945-46 Άρης 1946-47 Ολυμπιακός 1947-48 Ολυμπιακός 1948-49 Παναθηναϊκός 1949-50 Δεν ολοκληρώθηκε 1950-51 Ολυμπιακός 1951-52 Δεν ολοκληρώθηκε 1952-53 Παναθηναϊκός 1953-54 Ολυμπιακός 1954-55 Ολυμπιακός 1955-56 Ολυμπιακός 1956-57 Ολυμπιακός 1957-58 Ολυμπιακός

1958-59 Ολυμπιακός Α’ ΕΘΝΙΚΗ 1959-60 Παναθηναϊκός 1960-61 Παναθηναϊκός 1961-62 Παναθηναϊκός 1962-63 ΑΕΚ 1963-64 Παναθηναϊκός 1964-65 Παναθηναϊκός 1965-66 Ολυμπιακός 1966-67 Ολυμπιακός 1967-68 ΑΕΚ 1968-69 Παναθηναϊκός 1969-70 Παναθηναϊκός 1970-71 ΑΕΚ 1971-72 Παναθηναϊκός 1972-73 Ολυμπιακός 1973-74 Ολυμπιακός 1974-75 Ολυμπιακός 1975-76 ΠΑΟΚ 1976-77 Παναθηναϊκός 1977-78 ΑΕΚ 1978-79 ΑΕΚ 1979-80 Ολυμπιακός 1980-81 Ολυμπιακός 1981-82 Ολυμπιακός 1982-83 Ολυμπιακός 1983-84 Παναθηναϊκός 1984-85 ΠΑΟΚ

1985-86 Παναθηναϊκός 1986-87 Ολυμπιακός 1987-88 Λάρισα 1988-89 ΑΕΚ 1989-90 Παναθηναϊκός 1990-91 Παναθηναϊκός 1991-92 ΑΕΚ 1992-93 ΑΕΚ 1993-94 ΑΕΚ 1994-95 Παναθηναϊκός 1995-96 Παναθηναϊκός 1996-97 Ολυμπιακός 1997-98 Ολυμπιακός 1998-99 Ολυμπιακός 1999-00 Ολυμπιακός 2000-01 Ολυμπιακός 2002-03 Ολυμπιακός 2003-04 Παναθηναϊκός 2004-05 Ολυμπιακός 2005-06 Ολυμπιακός ΣΟΥΠΕΡ ΛΙΓΚ 2006-07 Ολυμπιακός 2007-08 Ολυμπιακός 2008-09 Ολυμπιακός 2009-10 Παναθηναϊκός 2010-11 Ολυμπιακός 2011-12 Ολυμπιακός 2012-13 Ολυμπιακός

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

57

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΙΟΥΛΙΕΤΑ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ

«Η Ομοσπονδία με αναγκάζει να πάω στα δικαστήρια...» Ο πέλεκυς από την Ομοσπονδία Τζούντο προς την Ελληνίδα πρωταθλήτρια, Ιουλιέτα Μπουκουβάλα, έπεσε βαρύς. Η 30χρονη τζουντόκα τιμωρήθηκε με 18μηνο αποκλεισμό από εγχώριες και διεθνείς διοργανώσεις, με αφορμή της συμπεριφορά της στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα που έγινε στους Αγίους Θεοδώρους. Η ποινή προκάλεσε αίσθηση και ξεκίνησε έναν «πόλεμο» ανάμεσα στις δύο πλευρές... Σύμφωνα με τα όσα είδαν το φως της δημοσιότητας,

Συνέντευξη της παγκόσμιας πρωταθλήτριας του τζούντο στην «Αυγή»

«Ποτέ δεν είπα ψέματα...»

Tα βίντεο που δόθηκαν στη δημοσιότητα σε δείχνουν να παρεμποδίζεις τη διεξαγωγή των αγώνων, αλλά όχι να βρίζεις τους διαιτητές... «Δεν είπα ποτέ ότι δεν μπήκα στο στρώμα. Τόνισα ότι δεν έβρισα κανέναν, όπως ισχυρίστηκαν. Μπήκε όλος ο σύλλογός μου για καθιστική διαμαρτυρία απέναντι σε μια άδικη απόφαση απέναντι σε έναν συναθλητή μας. Και στο βίντεο φαίνεται ξεκάθαρα αυτό. Βγαίνουμε χωρίς να έρθει η αστυνομία, χωρίς να γίνει τίποτα. Δεν είπα ποτέ ψέματα...». Σύμφωνα με τα όσα διέρρευσαν όμως, το κατηγορητήριο προς εσένα βασίστηκε στο ότι εξύβρισες τους διαιτητές και μίλησες άσχημα για κάποιους ομογενείς... «Και γιατί δεν φαίνεται λοιπόν στο βίντεο; Αυτά που λένε δεν στηρίζονται από το βίντεο. Για αυτό είπα ότι ψεύδονται. Γιατί είπαν ότι θα φανεί πως η Μπουκουβάλα βρίζει. Ποιον έβρισα και που έβρισα; Από ό,τι καταλαβαίνετε, όλοι κινούνται προς εμένα. Δεν μπήκα μόνο εγώ στο στρώμα, αλλά επειδή έχουν κόντρα με εμένα κινούνται αποκλειστικά εναντίον μου. Θα μπορούσαν να μου δώσουν ποινή με ανασταλτικό χα-

ρακτήρα για να μην γίνει θέμα. Η Ομοσπονδία όμως δεν θέλησε...». Η Ομοσπονδία τόνισε στην ανακοίνωσή της ότι αρκούσε μια συγγνώμη από εσένα... «Δεν μου ζητήθηκε ποτέ κάτι τέτοιο. Δεν με κάλεσε ποτέ κάποιος από το Δ.Σ. Ξαφνικά μας ήρθε το χαρτί της απόφασης. Δεν μας είπαν ελάτε να κουβεντιάσουμε ή να συζητήσουμε γιατί έγινε αυτό και να βρούμε μια λύση...».

Σε κακή οικονομική κατάσταση... Όσον αφορά το μισθό σου τι ακριβώς έχει συμβεί; «Έπαιρνα 600 ευρώ στην αρχή. Όταν άλλαξε η Ομοσπονδία μου, πήγαν οι ίδιοι το μισθό στα 800 ευρώ. Μετά που άλλαξε πάλι, μου τον κατέβασαν στα 600 χωρίς να μου πουν τίποτα. Βγήκα δεύτερη στην Ευρώπη, τρεις μήνες πριν τους Ολυμπιακούς Αγώνες και μου άλλαξαν το μισθό χωρίς να με ενημερώσουν. Και έχουν να με πληρώσουν από τότε, γνωρίζοντας ότι εγώ βρίσκομαι σε κακή οικονομική κατάσταση. Έμενα στον Άγιο Κοσμά και πήγαινα καθημερινά στη Νέα Φιλαδέλφεια για προπονήσεις, εκεί που είναι ο σύλλογός μου. Έκανε 120 χιλιόμετρα την ημέρα καθημερινά, με δικά μου έξοδα για τόσους μήνες, χωρίς να πληρώνομαι...».

«Κασιδιάρης» ο Ιωαννίδης... Σε αντίθεση με αυτούς που «έπεσαν απ’ τα σύννεφα» για το «λάθος» του Γιάννη Ιωαννίδη να ψηφίσει κατά της άρσης της ασυλίας του Ηλία Κασιδιάρη, εμείς το θεωρούμε απόλυτα φυσιολογικό. Είναι ο ίδιος ο υφυπουργός Πολιτισμού (!;) αρμόδιος για θέματα αθλητισμού που ως προπονητής του Ολυμπιακού είχε πετάξει ένα μπουκάλι νερό στο κεφάλι του Γιώργου Σιγάλα στη διάρκεια τάιμ άουτ το 1994 στο Τρεβίζο. «Σιγά, τι έγινε» που ο Κασιδιάρης πέταξε ένα μπουκάλι νερό στη Ρένα Δούρου! «Παιδί μου Κασιδιάρη, αυτά τα... κόλπα τα κάναμε εμείς πριν από 20 χρόνια...» θα μπορούσε να ήταν το νόημα της αθωωτικής ψήφου, που έχει καταγραφεί πλέον στα πρακτικά της Βουλής...

Δεν διαβάζουν εφημερίδες...

η Μπουκουβάλα φέρεται να εξύβρισε τους διαιτητές και να έκανε απρεπή σχόλια κατά ομογενών αθλητών. Κατηγορίες, ωστόσο, που η ίδια ξεκαθαρίζει κατηγορηματικά ότι τη βαραίνουν άδικα. Η ΕΟΤ έδωσε στη δημοσιότητα και κάποια βίντεο, τα οποία δείχνουν την ίδια και άλλους αθλητές να κάθονται στο στρώμα, χωρίς ωστόσο να βρίζουν. Η Μπουκουβάλα έχει καταθέσει έφεση για την ποινή και περιμένει να της ορίσουν πότε θα γίνει το δικαστήριο... Μιλώντας στην «Αυγή» της Κυριακής, ξεκαθαρίζει την κατάσταση και τονίζει ότι δεν είχε καμία πρόθεση να μπλεχτεί σε δικαστικούς αγώνες. Παράλληλα, ισχυρίζεται ότι το μόνο που την ενδιαφέρει είναι το τζούντο, το οποίο για αυτή είναι «τρόπος ζωής».. ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΣΑΡΡΗ

ΑΠ’ ΤΗΝ ΚΕΡΚΙΔΑ

Είσαι αποφασισμένη να προχωρήσεις δικαστικά ή θα ήσουν θετική σε μια ανώδυνη επίλυση του ζητήματος με εκατέρωθεν συμβιβασμούς; «Εμένα αυτό που με νοιάζει είναι να συνεχίσω να πηγαίνω για αγώνες και να μπορέσω να συνεχίσω να κάνω αυτό που είναι ο σκοπός μου. Η ομοσπονδία με αναγκάζει να το πάω δικαστικά, δεν το κάνω για να τους κοντράρω». Θα ήθελες να στείλεις κάποιο μήνυμα προς την Ομοσπονδία; «Δεν έχω κάποια έχθρα με κανένα. Και ο κύριος Καφενταράκης μου ήταν πολύ συμπαθής από την αρχή, δεν έχω πρόβλημα. Αυτό που με νοιάζει είναι να μπορώ να συνεχίσω την πορεία μου σαν αθλήτρια. Δεν με ενδιαφέρουν οι κόντρες». Αγωνιστικά σε έχουν επηρεάσει όλα αυτά; «Συνεχίζω καθημερινά τις προπονήσεις, δεν έχω σταματήσει καθόλου. Για μένα το τζούντο είναι τρόπος ζωής και αγάπη. Άλλο, που λέει η Ομοσπονδία ότι δεν το αγαπάω. Το κάνω γιατί μου αρέσει, σαν νοοτροπία ζωής. Δεν το κάνω για να πηγαίνω σε αγώνες, να παίρνω λεφτά και να δοξάζομαι. Δεν με νοιάζουν αυτά, με νοιάζει ο τρόπος ζωής ως αθλήτρια...».

Είναι προφανές ότι ο Γιάννης Ιωαννίδης είναι ο... καταλληλότερος άνθρωπος για να καταπολεμήσει τη βία στον αθλητισμό, όπως άλλωστε κι αρμόδιοι αθλητικοί δικαστές του ποδοσφαίρου, που δεν διαβάζουν εφημερίδες, δεν βλέπουν τηλεόραση κι έτσι δεν έκαναν καμία δίωξη για την επίθεση τραμπούκων στον δημοσιογράφο Δημήτρη Τομαρά στο «Γ. Καραϊσκάκης», αλλά και για τη ρατσιστική συμπεριφορά στον «έγχρωμο» ποδοσφαιριστή του Απόλλωνα, Λόρενς Ντοέ, από οπαδούς του Ηρακλή Ψαχνών... Βέβαια δεν είναι τα μοναδικά «κρούσματα» σ’ αυτή την αγωνιστική περίοδο. Π.χ. «έφαγε χαστούκι» από οπαδό του ΟΦΗ ο ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού Χάρης Μαυρίας, δεν ασκήθηκε καν δίωξη και η κρητική ΠΑΕ τιμωρήθηκε με το «ιλιγγιώδες» ποσό των 9.200 ευρώ από την Πειθαρχική Επιτροπή της Σούπερ Λιγκ!

Ακόμη τα περιμένουν... Οι πιο φίλαθλοι από εσάς ίσως θυμούνται πως ο Ιωαννίδης, κατά την επίσκεψη της εθνικής ομάδας νεανίδων του πόλο, μετά το χρυσό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα του Πέρθ, στο Προεδρικό Μέγαρο, είχε πει ότι ενέκρινε κονδύλι 300.000 ευρώ για την αγορά πετρελαίου («Έθνος», 19 Δεκεμβρίου), προκειμένου να ανοίξει ξανά το Ολυμπιακό Κολυμβητήριο του Ζαππείου. Πράγματι το Κολυμβητήριο «κουτσά, στραβά» επαναλειτούργησε, αλλά όχι με τα λεφτά του... Ιωαννίδη. Η Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή ακόμη περιμένει τις 300.000! Αυτό που πήρε ήταν ένα ποσό 140.000 ευρώ, το υπόλοιπο της «κομμένης» επιχορήγησης του 2012, που αφορά τις συνολικές ανάγκες της ΕΟΕ και μέρος αυτών των χρημάτων δίνεται για να προπονούνται σήμερα οι κολυμβητές των εθνικών ομάδων και εθνικές ομάδες πόλο στο Ζάππειο...

Λεβάντε και Μάλαγα... Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός «πανηγύριζαν» όταν κληρώθηκαν με τη Λεβάντε και τη Μάλαγα αντίστοιχα, αλλά δεν υπολόγιζαν ότι είναι... ισπανικές ομάδες. Οι «ερυθρόλευκοι» γνώρισαν δύο ήττες από τη Λεβάντε στο Γιουρόπα Λιγκ, ενώ η «εύκολη» Μάλαγα προκρίθηκε ήδη στους «8» του Τσάμπιονς Λιγκ και μάλιστα έχοντας κόντρα διαιτησία στο 2-0 με την Πόρτο...

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

58 Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253, Tru- Η επίθεση 18:30, 20:30, 22:30 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546, Τα παιδιά του πολέμου 18:10, 20:20, 22:30 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 2108215327, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Παρενέργειες 20:15, 22:45 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 18:15 Αίθουσα 2 Οι Άθλιοι 18:00 Περιπολία 21:00, 23:15 Αίθουσα 3 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:00 Ακάλυπτος 21:30, 23:30 Αίθουσα 4 Ακάλυπτος 18:30, 20:30, 22:30 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλίσσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2107782122-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Πειρατεία στον ωκεανό 18:00, 22:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 20:00 3D Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 16:10 Αίθουσα 2 Επιχείρηση: Argo 20:20 Οι Άθλιοι 17:20 Zero Dark Thirty 22:40 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 21089832382112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 18:30, 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Περιπολία 18:10, 20:20, 22:40 Αίθουσα 3 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:30, 20:00, 22:30 Αίθουσα 4 Παρενέργειες 18:30, 20:40, 22:50 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.)

16:40 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 16:45 Ακάλυπτος 18:45, 20:45, 22:40 Αίθουσα 2 Επιχείρηση: Argo 22:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:00 3D Η επίθεση 20:30 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:30, 20:30, 22:30 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Το μεγάλο ταξίδι της Ζαράφα (μεταγλ.) 17:00 Ακάλυπτος 18:15, 20:15, 22:15 Αίθουσα 2 ART CINEMA Ψηλά στον Ουρανό (μεταγλ.) 17:15 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:00, 22:50 Ακάλυπτος 21:15 ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Ασκληπιού 4, Νέα Ιωνία, 2102712640-2155302920, Zero Dark Thirty 18:30, 21:00 ΑΣΤΥ Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925, Μετά το Μάη 18:00, 20:20, 22:40 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D DIGITAL Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:15, 20:20, 22:30 Αίθουσα 2 Οδηγός αισιοδοξίας 17:15, 19:45, 22:15 ΑΤΤΑΛΟΣ Κοτιαίου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 18:40, 20:30 No 22:20 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 3D Digital Ακάλυπτος 18:20, 20:40, 22:40 Αίθουσα 2 Ο έρωτας της βασίλισσας 20:10, 22:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:30 3D CINE CAPITOL Ιουλιανού & 3ης Σεπτεμβρίου, 3ος όροφος του εμπορικού κέντρου Capitol Mall. Σταθμός ηλεκτρικού ΒΙΚΤΩΡΙΑ, 2108210542, Πειρατεία στον ωκεανό 18:00, 22:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 20:00 3D CINERAMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 2109403593-2109403595, Αλλοθι 22:30 Ο έρωτας της βασίλισσας 17:30, 20:00 VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 21:45, 23:45 Ομορφα πλάσματα 16:30, 19:15 Αίθουσα 2 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:30 3D, 22:15 3D Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 15:30 3D, 17:30 3D Αίθουσα 3 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 16:00 Οδηγός αισιοδοξίας 18:00, 20:45, 23:15 Αίθουσα 4 Παρενέργειες 18:45, 21:00, 23:15 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 16:45 Αίθουσα 5 - Cinema Europa, Heineken Οζ: μέγας και παντοδύναμος 15:45, 18:30, 21:15, 00:00 Αίθουσα 6 - Cinema Europa Η αγάπη έρχεται στο τέλος 16:30, 18:30 Zero Dark Thirty 20:30, 23:30 Αίθουσα 7 - max screen - Cosmote Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:00 Ακάλυπτος 19:00, 21:30, 00:00 Αίθουσα 8 - Lays Tad, ο χαμένος εξε-

ΘΕΑΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ «ΤΑ

ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ» της Κέιτ Σόρτλαντ. Η Αυστραλέζα Κέιτ Σόρτλαντ μεταφέρει στη μεγάλη οθόνη μια νουβέλα της Ρέιτσελ Σάιφερτ, που τοποθετείται στη Γερμανία του 1945, με την έφηβη Λορ να μένει μόνη με τα μικρότερα αδέρφια της, όταν οι ναζί γονείς της φυλακίζονται. Το 1939 ο πατέρας τους ήταν ήρωας, το 1945, που ξεκινά η ταινία, είναι εγκληματίας. Όπως είχε πει ο Χίτλερ, «Οι αδύναμοι πρέπει να απομακρυνθούν. Θέλω δυνατούς νέους και νέες που μπορούν να αντέξουν τον πόνο». Και η Λορ θεωρεί καθήκον της να κουβαλήσει την ήττα και τον πόνο... (Αβάνα) «ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΜΑΗ» του Ολιβιέ

Ασαγιάς. Η γενιά που μεγαλώνει μετά τον Μάη του ‘68, στις αρχές της δεκαετίας του ‘70, με ένα ποιητικό κινηματογραφικό ύφος που τιθασεύει τον ρεαλισμό των επιμέρους σκηνών και θυμίζει το ευρωπαϊκό σινεμά των σπουδαίων δημιουργών. Ερωτες, πολιτικός εξτρεμισμός, άφθονη μουσική, ταξίδι «ενηλικίωσης» στην Ιταλία, προσωπικά αδιέρευνητής (μεταγλ.) 16:00, 18:00 Απαγωγή 20:00, 22:15, 00:15 Αίθουσα 9 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 15:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:30, 20:15, 23:00 Αίθουσα 10 Ακάλυπτος 16:15, 18:30, 20:45, 23:00 Αίθουσα 11 Επιχείρηση: Argo 17:15, 20:00, 22:30 Αίθουσα 12 Περιπολία 17:00, 19:30, 22:00, 00:30 Αίθουσα 13 - gold class Ακάλυπτος 20:45, 23:00 Αίθουσα 14 - gold class Περιπολία 19:30, 22:00 VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου,Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 17:10, 19:15, 21:20, 23:30 Αίθουσα 2 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:45 Περιπολία 19:45, 22:00, 00:15 Αίθουσα 3 - Cosmote Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:30, 21:10, 23:50 Αίθουσα 4 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:00 3D Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:00 3D Παρενέργειες 21:45, 00:00 Αίθουσα 5 Επιχείρηση: Argo 20:00 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 18:00 Ακάλυπτος 22:20, 00:30 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:00 3D Ακάλυπτος 19:00, 21:00, 23:00 Αίθουσα 2 Παρενέργειες 17:00, 19:40, 22:20 Αίθουσα 3 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.)

17:50 Επιχείρηση: Argo 22:20, 00:40 Οδηγός αισιοδοξίας 20:00 Αίθουσα 4 Περιπολία 19:15, 21:30, 23:45 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:20 Αίθουσα 5 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:50, 21:30, 00:10 Αίθουσα 6 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 18:10 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:50 3D, 22:30 3D Αίθουσα 7-VMAX - Cosmote Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 18:00 Ακάλυπτος 20:00, 22:10, 00:20 Αίθουσα 8 Gold Class Ακάλυπτος 20:00, 22:10 Αίθουσα 9 - Gold Class Παρενέργειες 21:00, 23:40 VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Coca Cola Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:10 3D Ακάλυπτος 19:10, 21:10, 23:10 Αίθουσα 2 - Cosmote Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:10 Ακάλυπτος 20:10, 22:10, 00:10 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 16:10 Αίθουσα 3 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 16:00 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:00, 21:00, 23:45 Αίθουσα 4 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:20 Περιπολία 19:20, 21:40, 00:00 Αίθουσα 5 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 22:30 3D Παρενέργειες 20:20 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.)

16:10, 18:10 VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 & Παρνασσού,Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Comfort Ακάλυπτος 21:10, 23:20 Αίθουσα 2 -

«Τα παιδιά του πολέμου» της Κέιτ Σόρτλαντ

ξοδα, ματαίωση και απώλειες, με το κέντρο βάρους στο φίλτρο του χρόνου... (Άστυ, Νιρβάνα). «ΦΙΛΙΑ ΕΙΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ» του Βασίλη Λουλέ. Το πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ που αφηγείται Comfort Περιπολία 20:20, 22:40 Αίθουσα 3 Οδηγός αισιοδοξίας 18:15, 20:45, 23:15 Αίθουσα 4 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:30 3D Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.)

17:30 3D Ακάλυπτος 22:20, 00:30 Αίθουσα 5 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:20, 20:40, 23:10 Αίθουσα 6 Περιπολία 18:00, 20:20, 22:40 Αίθουσα 7 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:50 Απαγωγή 19:50, 22:00, 00:10 Αίθουσα 8 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:45 Ακάλυπτος 19:30, 21:40, 23:50 Αίθουσα 9 Ακάλυπτος 19:00, 21:10, 23:20 Αίθουσα 10 - Cosmote Ακάλυπτος 18:30, 20:40, 22:50 Αίθουσα 11 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:10 Περιπολία 19:10, 21:30, 00:00 Αίθουσα 12 Ομορφα πλάσματα 18:10, 20:50, 23:30 Αίθουσα 13 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 17:30 Πολύ σκληρός για να πεθάνει σήμερα 19:40, 21:50, 00:00 Αίθουσα 14 Παρενέργειες 18:50, 21:15, 23:30 Αίθουσα 15 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:00, 21:45, 00:30 Αίθουσα 16 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 18:10 Django, ο Τιμωρός 20:10, 23:20 Αίθουσα 17 Επιχείρηση: Argo 19:10, 21:40, 00:10 Αίθουσα 18 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 17:45 Zero Dark Thirty 19:45, 23:00 Αίθουσα 19 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:15, 21:00, 23:45 Αίθουσα 20 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:15, 20:00, 22:45 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D DIGITAL Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 18:20, 20:20, 22:20 Αίθουσα 2 Ο έρωτας της βασίλισσας 18:00 Παρενέργειες 20:30, 22:40 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte.gr, Η επίθεση 18:15, 20:15, 22:15 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr Αίθουσα 1 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:00, 20:15, 22:30 Αίθουσα 2 Ομορφα πλάσματα 21:30 Η γη της επαγγελίας 19:00 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:30, 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Αγάπη 22:15 Χαμένος Παράδεισος 17:15, 19:45 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587, Μετά τη Λουτσία 22:30 Ο έρωτας της βασίλισσας 17:30, 20:00 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789, Το πρόσωπο της ομίχλης 17:30, 20:00, 22:30 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr, Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:00, 20:15, 22:30 ΙΔΡΥΜΑ ΜΙΧΑΛΗΣ ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ Πειραιώς 206, Ταύρος, Αθήνα, 2103418550 2103418579, info@mcf.gr, mcf.gr, Κλειστό ΙΛΙΟΝ Τροίας 34 & Πατησίων 113, 21088106026955466939, Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 18:15 Ο έρωτας της βασίλισσας 20:00, 22:20 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720,

την ιστορία πέντε παιδιών εβραϊκής καταγωγής στην Ελλάδα της γερμανικής Κατοχής. Πέντε «κρυμμένα παιδιά» που γλίτωσαν τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και τον θάνατο ζώντας μέσα στην απόλυτη σιωπή... (Πάλας Παγκρατίου). Ακάλυπτος 18:20, 20:20, 22:20 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 21062335672106232808, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 18:15, 20:15, 22:15 Αίθουσα 2 Οδηγός αισιοδοξίας 18:30 Παρενέργειες 20:50, 23:00 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 21062316012106231933, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:30, 20:30, 22:30 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305, Η επίθεση 18:40, 20:30, 22:20 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη, (στάση ΜΕΤΡΟ Αγ. Ιωάννης), 2109703158-2109706865, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Η ζωή του Πι 17:45 Επιχείρηση: Argo 20:15 Django, ο Τιμωρός 22:30 Αίθουσα 2 Οι Άθλιοι 18:00 Ακάλυπτος 21:00, 23:00 Αίθουσα 3 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:45, 22:15 Αίθουσα 4 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 18:30 Παρενέργειες 20:30, 22:45 Αίθουσα 5 Ακάλυπτος 18:00, 20:00, 22:00 Αίθουσα 6 Περιπολία 19:10, 21:20, 23:30 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 21064693982106445221, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Μετά το Μάη 17:40, 20:10, 22:30 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 8011160000 - 2106786000, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 17:50, 20:00, 22:10 Αίθουσα 2 Ακάλυπτος 22:10 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:40, 19:50 Αίθουσα 3 Παρενέργειες 18:10, 20:30, 23:00 Αίθουσα 4 Οδηγός αισιοδοξίας 17:30, 20:20, 22:50 Αίθουσα 5 Παίζοντας με την αγάπη 20:20 Πειρατεία στον ωκεανό 22:40 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.)

18:20 3D Αίθουσα 6 The Paperboy 21:10, 23:30 Ομορφα πλάσματα 18:40 Αίθουσα 7 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:00, 19:40, 22:20 Αίθουσα 8 - Vodafone Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:10 Απαγωγή 19:10, 21:20, 23:30 Αίθουσα 9 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:00 3D, 20:40 3D, 23:20 3D Αίθουσα 10 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:10, 20:10, 22:20 Αίθουσα 11 Ακάλυπτος 18:50, 21:00, 23:10 Αίθουσα 12 Λίνκολν 19:30, 22:30 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 The Paperboy 17:50, 20:10, 22:30 Αίθουσα 2 Οδηγός αισιοδοξίας 17:20, 20:00, 22:40 ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 2106786000, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 18:00 Ακάλυπτος 20:00, 22:10 Αίθουσα 2 Οδηγός αισιοδοξίας 17:40, 20:10, 22:40 Αίθουσα 3 Παρενέργειες 18:10, 20:30, 23:00 Αίθουσα 4 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:00, 19:40, 22:20

Αίθουσα 5 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:20, 20:20, 22:30 Αίθουσα 6 Απαγωγή 19:10, 21:20, 23:30 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:10 3D Αίθουσα 7 - Vodafone Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:50 3D, 20:40 3D, 23:20 3D Αίθουσα 8 Παίζοντας με την αγάπη 21:40 Ομορφα πλάσματα 19:00 Αίθουσα 9 Λίνκολν 22:00 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:30, 19:50 Αίθουσα 10 Ακάλυπτος 18:50, 21:00, 23:10 ΟΣΚΑΡ Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563, Ακάλυπτος 18:00, 20:00, 22:00 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868, Φιλιά εις τα παιδιά 22:30 Σμύρνη: Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 19001922 18:30 Αμλετ 20:15 ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ Ριζάρη 24, Παγκράτι, 21072918002107243707, Το πρόσωπο της ομίχλης 17:30, 20:00, 22:30 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (πρώην ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122, Ακάλυπτος 18:30, 20:40, 22:50 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094, Ο εξαιρετικός κύριος Lazhar 18:30 No 20:15, 22:30 STER CINEMAS Λεωφ. Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.)

16:00 Παρενέργειες 19:10, 21:20 Ακάλυπτος 23:30 Αίθουσα 3 Περιπολία 17:10, 19:20, 21:30, 23:40 Αίθουσα 4 Ακάλυπτος 19:00, 21:00, 23:00 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.)

16:40 Αίθουσα 5 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:30 3D Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:40 3D Ακάλυπτος 22:00, 00:00 Αίθουσα 6 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.)

16:20 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:30, 21:10 Αίθουσα 7 Zero Dark Thirty 22:20 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:30, 20:00 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 Black Box 18:00 Ενα πλοίο για την Παλαιστίνη 19:30, 21:45 Αίθουσα 2 Μικρές Αφροδίτες 22:00 Μπάυρον: Η μπαλάντα ενός δαιμονισμένου 19:30 ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Ερνστ Τέλμαν-Ο γιος της τάξης του 19:00 Μουσική επανάσταση 22:30 Ο Τσάβεζ, η Βενεζουέλα και η νέα λατινική Αμερική 21:30 Δον Κιχώτης 17:00 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D DIGITAL Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 21028268732102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:00 Ακάλυπτος 18:30, 20:30, 22:40 Αίθουσα 2 Λίνκολν 20:00, 22:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:30 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469, Κλειστό ΦΟΙΒΟΣ Εθνικής Αντιστάσεως 1, Περιστέρι, 2105711105 Ακάλυπτος 17:00, 19:00, 21:00, 23:00

ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@yahoo.gr, Λίνκολν 21:00 ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 2299023924, Οι Άθλιοι 18:15, 21:15 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΟΝΑΡ (Πρώην ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ) Αγίας Παρασκευής 40, Ανάκασα - Αγ. Ανάργυροι, 2102690317, Αννα Καρένινα 19:30, 22:00 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 22210-25625, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Επιχείρηση: Argo 20:00, 22:30 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:20

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330, Zero Dark Thirty 21:00 ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955, Λίνκολν 20:00, 22:30 ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Ακάλυπτος 18:10, 20:15, 22:20

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

59

ΣΚΑΚΙ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΚΕΦΑΛΟΣ kosmaskefalos@gmail.com

ΚΑΛΕΣ ΠΑΡΤΙΔΕΣ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΕΥΤΡΑΠΕΛΑ ΣΤΟ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ o Με πρωταθλήτρια την ομάδα του Α.Σ. Παπάγου ολοκληρώθηκε ο Προκριματικός Όμιλος Α’ Εθνικής Αττικής. Δεύτερη, σε ισοβαθμία, η ομάδα του ΦΟΝ Ηρακλείου και τρίτη του Σ.Ο. Αιγάλεω. Και οι τρεις ανέρχονται στην Α’ Εθνική. Από τη Β’ Εθνική ανέρχονται στον ΠΟΑ ο Σ.Ο. Παγκρατίου και ο Σ.Ο. Κορυδαλλού. Από την Γ’ Εθνική προβιβάζονται η Εστία Ν. Σμύρνης και ο Α.Ο. Πεύκης. Από την Α’ Τοπική ανεβαίνουν στην Γ’ Εθνική ο ΣΜΑΟ Καισαριανής και ο Α.Κ. Ζωγράφου (http://www.essnachess.gr/). o Πρωταθλήτρια Κ.Δ. Μακεδονίας αναδείχθηκε η ομάδα του Ο.Σ. Γιαννιτσών, η οποία ανέρχεται στην Α’ Εθνική (http://www.esskedym.gr/). o Το σημερινό πρόγραμμα του 3ου γύρου στο Τουρνουά Διεκδικητών του Λονδίνου: Γκέλφαντ - Κάρλσεν, Ιβαντσούκ - Αρονιάν, Σβίντλερ - Ρατζάμποφ, Κράμνικ Γκριτσούκ. Επίσημος δικτυακός τόπος: http://london2013.fide.com/ o Δώδεκα σκακιστές και σκακίστριες από τη χώρα μας αγωνίζονται στο «Karpos Open» των Σκοπίων. Μετά τον 6ο γύρο από 4,5 βαθμούς είχαν οι αδελφοί Δ. Μαστροβασίλης και Θ. Μαστροβασίλης (με μία σπουδαία η νίκη του επί του Ούγγρου Μπέρκες!). 4 βαθμούς είχε ο Α. Σανδαλάκης και από 3,5 ο Α. Χατζημανώλης και Κ. Νικολαΐδης. Αγωνίζονται 237 παίκτες (53 γκραν μετρ), από 31 χώρες (http://gambit.com.mk/). o μπλιτς για φοιτητές και απόφοιτους Ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων την Πέμπτη 21.3, ώρα 18.30, στο Πανεπιστημιακό Γυμναστήριο Παντείου, Ιππώνακτος 36, Ν. Κόσμος. Πληροφορίες: Ε. Ζευγίτη, τηλ.

697733093 ή 6971641560, μέιλ: alexeuge4@yahoo.gr. o Ανοικτό τουρνουά μπλιτς στον ΕΕΣ Κορυδαλλού, Μαλαγαρδή 9, στις 24/3, ώρα 18.00. Δηλώσεις συμμετοχής μέσω της ιστοσελίδας http://tournaments.eesk.gr/ ή στο τηλ. 6948823218.

Ουκρανές οι βασίλισσες της σκακιέρας Στην Αστάνα του Καζακστάν φιλοξενήθηκε από 2 μέχρι 12 Μαρτίου το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Εθνικών Ομάδων Γυναικών. Αγωνίστηκαν 10 τετραμελείς ομάδες με σύστημα πουλ (9 γύροι). Η Ουκρανία, με τον υψηλότερο μέσο όρο βαθμών αξιολόγησης, επικράτησε εύκολα με 16 βαθμούς, σημειώνοντας 7 νίκες και 2 ισοπαλίες (με Ρουμανία και Ρωσία). Τη δεύτερη θέση πήρε η νικήτρια των προηγούμενων διοργανώσεων Κίνα με 15 και την τρίτη η Ρωσία με 13. Ακολούθησαν η άλλοτε κραταιά Γεωργία (12 βαθμοί), η Ινδία (9), οι ΗΠΑ (8), το Καζακστάν και η Ρουμανία (από 6), η Γαλλία (4) και η Τουρκία (1 βαθμό). Επικεφαλής διαιτητής ήταν ο Τάκης Νικολόπουλος (πρόεδρος της Επιτροπής Διαιτησίας της FIDE), ο οποίος μας μετέφερε ενδιαφέρουσες εντυπώσεις. Η πρώτη αγωνιστική εμφάνιση της νέας παγκόσμιας πρωταθλήτριας Άννας Ουσένινα, μετά τη κατάκτηση του τίτλου, ήταν σε αυτή τη διοργάνωση και μάλιστα στη δεύτερη (!) σκακιέρα της Εθνικής Ουκρανίας (στην πρώτη έπαιξε η Λάχνο). Σημείωσε 6 βαθμούς σε 8 αγώνες (5 νίκες, 2 ισοπαλίες, 1 ήττα) και πήρε αργυρό μετάλλιο. Χρυσά μετάλλια ανά σκακιέρα κατέκτησαν η Κινέζα Γιου Βενγιούν, η Αμερικανίδα Κρας, η Κινέζα Ταν Ζονγκουί, η Ουκρανή Ζούκοβα και (ως καλύτερη αναπληρωματική) η Ρωσίδα Γκίρια. Αίσθηση προκάλεσε η πολύ καλή εμφάνιση της νεανικής ομάδας του Καζακστάν και ιδιαίτερα της μικρότερης παίκτριας των αγώνων, της 13χρονης Ζανσάγια Αμπντουμαλίκ, η οποία σημείωσε 3 βαθμούς σε 6 αγώνες, κερδίζοντας μεταξύ άλλων τις Χουρτσίντζε (Γεωργία) και Γκαπονένκο (Ουκρανία). Πλήρεις βαθμολογίες και ατομικές επιδόσεις, καθώς και το σύνολο των παρτίδων (κάποιες είναι πολύ καλές!), στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://astana2013.fide.com/

Πάρτι και πασαρέλα! Μελανό σημείο της διοργάνωσης, η χρησιμοποίηση σαν αγωνιστικού χώρου του φουαγιέ του συνεδριακού κέντρου του ξενοδοχείου, με αποτέλεσμα σε αρκετές περιπτώσεις ο θόρυβος να είναι έντονος κατά τη διάρκεια των παρτί-

και της Κινέζας Χουάνγκ Κιάν. «Η θέση της Ουσένινα ήταν τόσο κερδισμένη που ο αρχηγός της Κίνας αρνήθηκε να δώσει στη παίκτριά του τις ωτοασπίδες, τις οποίες οι διοργανωτές είχαν αγοράσει για κάθε ενδεχόμενο! Έτσι η παρτίδα ολοκληρώθηκε 15 λεπτά αργότερα με τελικό σκορ της συνάντησης 3-1 υπέρ της Ουκρανίας και χωρίς καμία διαμαρτυρία παικτριών ή αρχηγών».

Η νίκη της 13χρονης

Καλή αγωνιστική εμφάνιση της 13χρονης Ζανσάγια Αμπντουμαλίκ του Καζακστάν, της μικρότερης παίκτριας των αγώνων!

δων. Ένα από τα ευτράπελα, όπως τα περιγράφει ο επικεφαλής διαιτητής: «Στον τρίτο γύρο του τουρνουά διαπίστωσα ξαφνικά ότι κατά τη διάρκεια των αγώνων κάποιες πολύ κομψές κυρίες με ακριβές τουαλέτες περνούσαν μέσα από το χώρο των θεατών και εξαφανιζόντουσαν πίσω από τα μεγάλα πανό των χορηγών, τα οποία είχαν τοποθετήσει στον αγωνιστικό χώρο οι διοργανωτές, ενώ έντονοι θόρυβοι ακουγόντουσαν από το μέρος εκείνο της αίθουσας! Αμέσως μετά ανακάλυψα ότι πίσω από τα πανό υπήρχε μια πόρτα που ήταν η είσοδος ενός... Σαλονιού Ομορφιάς!! Οι άνθρωποι του ξενοδοχείου με διαβεβαίωσαν ότι δεν μπορούσαν να σταματήσουν τη λειτουργία του κατά τις ώρες των αγώνων γιατί ο ιδιοκτήτης του πλήρωνε πολλά λεφτά για την ενοικίαση του χώρου!!». Αλλά, τα χειρότερα, δεν είχαν έλθει ακόμα: «Λίγο πριν το ξεκίνημα του 5ου γύρου η διεύθυνση του ξενοδοχείου με ενημέρωσε ότι την επόμενη μέρα και κατά τις 6 το απόγευμα θα ξεκινούσε στο χώρο εκδηλώσεων του ξενοδοχείου (ακριβώς κάτω από το χώρο των αγώνων!) ένα πάρτι μιας εταιρείας που βράβευε τα στελέχη της, και θα είχαν μουσική και έντονο θόρυβο». Τελικά, όπως μας λέει ο κ. Νικολόπουλος, κατάφερε να καθυστερήσει το πάρτι και η μουσική άρχισε την ώρα που παίζονταν η τελευταία παρτίδα του ντέρμπι, μεταξύ της Ουκρανής Ουσένινα

1

3

4

1

9

2

6

5

2

4

6

5

7

3

1

8

9

9

1

5

8

2

6

3

4

7

5

3

7

6

9

2

4

1

8

4

2

1

3

8

5

9

7

6

6

8

9

7

4

1

5

3

2

1

6

8

2

5

4

7

9

3

7

5

4

9

3

8

6

2

1

3

9

2

1

6

7

8

5

4

Η λύση του χθεσινού προβλήματος

8

2 3

5

4

1

4

6 2

1

9

Mέτριας δυσκολίας

1 9

6

7

8

9

5 6

7

5

5

4

5 3

3

4

3

8 8

7

3

2

7

4

6

2

1

7 8 9 ΛΥΣΗ.ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ:1. ΔΗΜΑΡΑΤΟΣ 2. ΑΜΑΝΑΤΙ 3.ΑΝΤΙ, ΠΑΜ 4.ΑΡΔΗΝ, ΟΡΜ 5. ΚΤΗΝΙΑΤΡΟ 6. ΕΩΛΟ, ΕΙΡ 7. ΡΙΝΑ, ΑΙ 8. ΟΚΝΕ 9. Ο ΕΝΣΤΟΛΟΣ ΚΑΘΕΤΑ: 1. ΔΑ, ΑΚ, ΑΣΟ 2. ΗΜΑΡΤΟΝ 3. ΜΑΝΔΗΛΙΟΝ 4. ΑΝΤΗΝΩΡ 5. ΡΑΙΝΙΕ 6. ΑΤ, ΟΟΟ 7. ΤΙΠΟΤΕ, ΚΛ 8. ΑΡΡΙΑΝΟ 9. ΣΥΜΜΟΡΙΕΣ

7

41.Πxθ5! Βxβ4 [ίσως καλύτερο το 41…Αxε5, ενώ λάθος είναι το 41…ηxθ5 λόγω του 42.Ιζ5+]42.Βθ6+ Ρζ7 43.Βθ7+ Ρε6 44.Βη8+ Πζ7 45.δ5+ Ρε7 46.Πθ8 Βγ5+ 47.Ρζ3 Βγ7 48.Βxζ7+ 1-0

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ

SU DO KU 8

Απολαύστε την παρτίδα από τον τελευταίο γύρο των αγώνων και προσπαθήστε να βρείτε την 41η κίνηση των λευκών: Αμπντουμαλίκ (2184) - Χουρτσίντζε (2437) [Β42] 1.ε4 γ5 2.Ιζ3 ε6 3.δ4 γxδ4 4.Ιxδ4 α6 5.Αδ3 Ιγ6 6.Ιβ3 Ιζ6 7.Ιγ3 Αε7 8.0-0 0-0 9.ζ4 δ6 10.Βζ3 Βγ7 11.Αε3 β5 12.Παε1 Αβ7 13.Βθ3 Πζε8 14.Ρθ1 Ιβ4 15.Ιδ4 Παγ8 16.α3 Ιxδ3 17.γxδ3 Ιδ7 18.Ιζ3 Ιγ5 19.ζ5 εxζ5 20.Αxγ5 δxγ5 21.Βxζ5 Πγδ8 22.Πδ1 Αζ6 23.Ιη5 Αxη5 24.Βxη5 Βε7 25.Βζ4 Πδ7 26.Πζ2 Πεδ8 27.Πζδ2 ζ6 28.Ρη1 Αγ6 29.Ιε2 η6 30.Ιη3 Ρη7 31.θ4 θ5 32.Ρζ2 Πδ6 33.Βε3 Βε5 34.β4 γxβ4 35.δ4 Βε7 36.αxβ4 Αδ7 37.Πγ1 Πγ6 38.Πxγ6 Αxγ6 39.Πγ2 Αβ7 40.Πγ5 Πδ7 Σ’ αυτή τη θέση (διάγραμμα), τα λευκά συνεχίζουν εντυπωσιακά:

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ι. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ. 1. Βασιλιάς της αρχαίας Σπάρτης που προσχώρησε στους Πέρσες 2. Ενέχυρο 3. α) Τίτλος περιοδικού που εξέδιδε ο Χρ. Παπουτσάκης β) Αρχικά αντιδικτατορικής οργάνωσης 4. α) Τίτλος σοσιαλιστικού περιοδικού που εξέδιδε ο Πλάτων Δρακούλης β) Ορμή χωρίς τέλος 5. Το επάγγελμα του Ιπποκράτη Σαββούρα (αιτιατ.) 6. α) Χαρακτηρισμός επιχειρήματος (αντίστρ.) β) Παλιά αρχικά της ΕΡΤ 7. α) Είδος ψαριού (αντίστρ.) β) Άρθρο της καθαρεύουσας (πληθ.) 8. Αρχικά νεολαιίστικης οργάνωσης του Μεσοπολέμου 9. Με άρθρο ο στρατιώτης ως πολίτης ΚΑΘΕΤΑ. 1. α) Τα αρχικά του μεγαλύτερου δήμου της χώρας β) Λευκός για τουρκομαθείς γ) Αρχικά παλιού οργανισμού σταφιδοπαραγωγών 2. Επιφώνημα δηλωτικό συγγνώμης 3. Γνωστό το καλαματιανό (καθ.) 4. Αρχαίος Αθηναίος ανδριαντοποιός 5. Παλιός πρίγκιπας του Μονακό 6. α) Πόλη του Βελγίου β) Σκακιστικό σύμβολο 7. α) Κάτι ελάχιστο β) Η αρχή του κλάματος 8. Ιστορικός του 2ου μ.Χ. αιώνα (αιτιατ.) 9. Αυτές με τα Καλάσνικοφ ο φόβος και ο τρόμος φιλήσυχων πολιτών

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 MAΡΤΙΟΥ 2013

60

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

Ο ΑΡΘΟΥΡ ΚΑΙ ΟΙ ΜΙΝΙΜΟΪ STAR, 21.00 Παιδική ταινία φαντασίας, γαλλικής παραγωγής 2006. Με τις φωνές των Γιάννη Βούρου, Νένας Μεντή, Τάμτα.

ΑΠΛΩΣ ΔΕΝ ΣΕ ΓΟΥΣΤΑΡΕΙ STAR, 23.15 Αισθηματική κομεντί, παραγωγής 2009. Παίζουν: Μπεν Άφλεκ, Τζένιφερ Άνιστον, Ντρου Μπάριμορ, Τζένιφερ Κόνελι, Σκάρλετ Γιόχανσον, Μπράντλεϊ Κούπερ.

ΙΣΠΑΓΓΛΙΚΑ MEGA, 21.15 Ρομαντική κομεντί, παραγωγής 2005, σε σκηνοθεσία Τζέιμς Μπρουκς. Παίζουν: Άνταμ Σάντλερ, Τέα Λεόνι, Παθ Βέγκα.

OI ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΒΑΡΩΝΟΥ ΜΙΝΧΑΟΥΖΕΝ MEGA, 23.50 Περιπέτεια φαντασίας, παραγωγής 1989, σε σκηνοθεσία Τέρι Γκίλαμ. Παίζουν: Τζον Νέβιλ, Έρικ Άιντλ, Σάρα Πόλεϊ, Όλιβερ Ριντ, Τζόναθαν Πράις, Στινγκ.

ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΤΟ ΡΕΥΜΑ ΑΝΤ-1, 21.00 Περιπέτεια, παραγωγής 2002, με τους Μπεν Άφλεκ, Σάμιουελ Λ. Τζάκσον, Σίντνεϊ Πόλακ, Τόνι Κολέτ, Τίνα Σλόαν. Η ΑΓΑΠΗ ΘΕΛΕΙ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ MEGA, 21.15 Δραματική κομεντί, παραγωγής 2009. Παίζουν: Τζένιφερ Άνιστον, Άαρον Έκχαρτ, Νταν Φόγκλερ

ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΛ.: 210-77.01.911-5

ET1

08.00 Η μικρή Λουλού 09.00 Σαμπρίνα η μικρή μάγισσα 09.30 Ντένις ο τρομερός 10.00 Μουσική παράδοση (Ε) 11.00 Εκπαιδευτική τηλεόραση 13.00 Η κερκίδα του Σαββάτου 15.00 Πόλο Α1 «Πανιώνιος - Ολυμπιακός» (Ζ) 16.00 Μπάσκετ League ΟΠΑΠ «Ίκαρος Καλλιθέας - Καβάλα» (Ζ) 18.00 Ο γύρος του κόσμου με 80 βιβλία 18.30 Ημερολόγια 2 «Νίκος Κηπουργός - Νένα Μεντή» 19.30 Από τον Φρόιντ στο Διαδίκτυο (Ε) 20.30 Οι γαμπροί της Ευτυχίας. Κωμωδία 22.10 Καρναβάλι Πάτρας 2013 (Μ) 23.00 Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Καλλιτεχνικού Πατινάζ 24.00 Ειδήσεις 00.20 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 00.30 Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Καλλιτεχνικού Πατινάζ

ΤΗΛ.: 210-60.66.000

NET

06.45 Σαββατοκύριακο στη ΝΕΤ 10.00 ΝΕΤ παντού 12.00 Ειδήσεις 12.30 Mediterraneο 13.00 Κοινοβούλιο αιχμής 14.00 9+1 μούσες (Ε) 15.00 Ειδήσεις 16.00 Προσωπικά 17.00 Η άλλη όψη 18.00 Ειδήσεις 18.10 Η μηχανή του χρόνου 19.00 Ειδική έκδοση 20.15 Από τον Φρόιντ στο Διαδίκτυο (Ε) 21.00 Ειδήσεις 22.00 Στην υγειά μας 01.15 Στα άκρα (Ε)

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΤΗΛ.: 2310-299.400

ET3

07.30 Η Σάντι... φυσικά 08.00 Έκτη αίσθηση (Ε) 08.30 Πώς λειτουργεί; (Ε) 09.00 Balkan Express (E) 10.00 Δεύτερη ανάγνωση 12.00 Άξιον Εστί 13.00 Ειδήσεις 13.30 Έξυπνη ζωή (Ε) 14.30 Του νερού τα παραμύθια (Ε) 15.30 Διασπορά 16.50 Δες Θεσσ... η Θεσσαλονίκη όπως είναι 17.00 Mπάσκετ League ΟΠΑΠ «ΠΑΟΚ - Άρης» (Ζ) - Ειδήσεις στο ημίχρονο 19.00 ΘΕΣ τη ΝΙΚΗ 20.00 Κροίσοι 20.30 Ο ξεναγός 21.00 Τα τραγούδια της οθόνης (Ε) 22.00 Ειδήσεις 23.00 Συμμορίες ανηλίκων. Δραματική κωμωδία 01.00 Ο χορός των δολοφόνων. Ταινία δράσης

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Τα μυστικά της Εδέμ (Ε) 07.00 MEGA Σαββατοκύριακο (Ε) 10.00 Τηλεμπόρα (Ε) 11.00 Γλυκιές αλχημείες (E) 12.00 Masterchef (Ε) 13.10 Εμείς κι εμείς (E) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Το τερατόσπιτο. Ταινία κινουμένων σχεδίων 16.45 Ειδήσεις 16.50 Όλα για την υγεία μου 17.50 Kηπουροί του MEGA (E) 18.40 Σ’ αγαπώ - μ’ αγαπάς (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Ισπααγγλικά. Ρομαντική κομεντί 23.50 Οι περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν. Περιπέτεια φαντασίας 00.50 Ειδήσεις 01.05 Οι περιπέτειες του βαρόνου Μινχάουζεν (Συνέχεια)

ΑΝΤ1

STAR

06.00 Παιδικό πρόγραμμα 12.00 Floricienta 13.00 Ειδήσεις 13.45 Nάνσι Ντρου. Νεανική περιπέτεια 15.30 Τα φιλαράκια 16.50 Joey 17.45 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 18.00 Gossip girl 18.50 Two and the half men 19.45 Eιδήσεις 21.00 Ο Άρθουρ και οι Μινιμόι. Παιδική ταινία φαντασίας 23.15 Απλώς δεν σε γουστάρει. Αισθηματική κωμωδία 01.45 Σκοτεινό ξύπνημα. Θρίλερ

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

06.00 Macgyver 08.00 Άκατα μάκατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Eιδήσεις 14.15 Jamie’s 30 meals 15.00 Μια τρελή, τρελή οικογένεια. Κωμωδία 16.55 Eιδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.00 Aννίτα SOS 19.00 Ειδήσεις 20.00 Τι θα φάμε σήμερα μαμά; 21.00 Ζητείται γαμπρός. Ρομαντική κωμωδία 23.00 Ένας άντρας μόνος. Αισθηματική ταινία 01.00 Θυρίδα τηλεπώλησης

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.45 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 11.00 Eco news 11.30 Deadly 60 12.00 Goal χωρίς σύνορα 14.00 X-player 14.30 Κηπουρέματα (Ε) 15.15 Ο κόσμος ανάποδα (Ε) 16.00 Άριστη κουζίνα 17.00 Joy 19.00 Traction 19.45 Τοp gear 21.00 Τα νέα του ΣΚΑΪ 22.00 Γλυκές αλχημείες 23.00 Frozen Ρlanet 24.00 Οι επιζήσαντες 01.00 Last man standing

ΤΗΛ. 210-36.73.366

Η ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΑΚΡΟΒΑΤΙΣ ΤΗΣ ΜΑΔΡΙΤΗΣ ΝΕΤ, 01.00 Δραματική ταινία, παραγωγής Ισπανίας, Γαλλίας 2010. Σκηνοθεσία Άλεξ ντε Λα Ινγκλέσια. Παίζουν: Κάρλος Αρέθες, Αντόνιο Ντε Λα Τόρε, Καρολίνα Μπανγκ.

ΚΥΡΙΑΚΗ

07.00 Ελληνική σειρά (Ε) 08.00 Ελληνική σειρά (Ε) 09.00 Το πιο γλυκό μου ψέμα (Ε) 09.45 Φίλα το βάτραχό σου (Ε) 10.45 Wipe out (E) 11.40 Oreo cookieng (E) 11.50 Υγεία πάνω απ’ όλα 12.50 Super game 13.00 Ειδήσεις 13.30 Super game 13.40 Μια γυναικάρα για τον μπαμπά. Κωμωδία 15.45 Λίτσα.com (Ε) 16.50 Ο πόλεμος των άστρων (Ε) 17.50 Ειδήσεις στη Νοηματική 18.00 Εργαζόμενη γυναίκα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 20.50 Κλήρωση ΛΟΤΤΟ 21.00 Sold out. Περιπέτεια 23.15 ΟΛΑ μπάχαλο φέτος + 01.15 Τηλεκύβος

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

ΜΠΡΟΣΤΑ ΣΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΗΣ STAR, 23.15 Θρίλερ, παραγωγής 2007, με τους: Ούμα Θέρμαν, Έβαν Ρέιτσελ Γουντ, Εύα Αμούρι, Γκάμπριελ Μπρέναν, Μπρετ Κάλεν.

ΒΟΥΛΗ

17.40 Σε θέση ετοιμότητας 18.40 Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Μπαλέτο 21.00 Η Αμάλια Ροντρίγκεζ και ο κόσμος των «φάντο» 22.00 Συνάντηση: Δήμητρα Γαλάνη 23.00 Η Οντέτ στα άστρα. Δραματική ταινία 00.40 Μουσικό ταξίδι «Μπάμπης Γκολές - Αγάθωνας»

ΤΗΛ.: 210-77.01.911-5

ET1

08.00 Θεία Λειτουργία 10.30 Αρχονταρίκι (Ε) 11.30 Φωτόσφαιρα (Ε) 12.00 Δεν είσαι μόνος - Αφιέρωμα στη Δόμνα Σαμίου 13.00 Greeks «Ελλάς Μελβούρνης» 14.00 FIA Formula One World Championship Εκπομπή 15.00 FIA Formula One World Championship Εκπομπή (Μ) από Αυστραλία 17.00 Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Καλλιτεχνικού Πατινάζ (Μ) 19.00 Μπάσκετ League ΟΠΑΠ «Πανιώνιος - Ηλυσιακός» (Ζ) 21.00 Καρναβάλι Πάτρας 2013 - Τελετή λήξης (Ζ) 21.00 Καρναβάλι Πάτρας 2013 - Τελετή λήξης (Ζ) 21.45 Έχε γεια, πάντα γεια (Μ) 24.00 Ειδήσεις 01.00 15ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 01.15 Μικροφίλμ

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

07.00 Ελληνική σειρά (Ε) 08.00 Ελληνική σειρά (Ε) 09.00 Το πιο γλυκό μου ψέμα 09.45 Φίλα το βάτραχό σου (Ε) 10.45 Wipe out (E) 11.50 Winter wipe out (Ε) 12.50 Super game 13.00 Ειδήσεις 13.30 Super game 13.40 Ο άγιος. Περιπέτεια 16.00 Oreo cooking 16.15 Λίτσα.com (E) 17.50 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 18.00 Εργαζόμενη γυναίκα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 20.50 Κλήρωση ΤΖΟΚΕΡ-ΠΡΟΤΟ 21.00 Σε αντίθετο ρεύμα. Περιπέτεια 23.30 Σε πρώτο πλάνο 00.30 Τηλεκύβος 02.30 Διπλός κίνδυνος. Θρίλερ

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4 ΤΗΛ.: 210-60.66.000

NET

06.45 Σαββατοκύριακο στη ΝΕΤ 10.00 ΝΕΤ Παντού 12.00 Ειδήσεις 12.30 Με αρετή και τόλμη 13.00 Βουλή των Ελλήνων 14.00 Ειδήσεις 15.00 Καρναβάλι Πάτρας 2013 17.00 27 της Ευρώπης 18.00 Ειδήσεις 18.15 Εις αύριον τα σπουδαία 19.00 Επτά 20.00 Imax 21.00 Ειδήσεις 22.00 Αθλητική Κυριακή 01.00 H τελευταία ακροβάτις της Μαδρίτης. Δράμα

ΤΗΛ.: 2310-299.400

ET3

07.00 Τα αδέρφια μας οι άνθρωποι (Ε) 07.30 Θεία Λειτουργία 10.30 Η Θεσσαλονίκη της νοσταλγίας μας (Ε) 11.00 Τόποι ζωής - τόποι ιδεών (Ε) 12.00 Ο τόπος και το τραγούδι του 13.00 Ειδήσεις 13.30 Χωρίς αυτοκίνητο 14.00 Εορταστικό πρόγραμμα 16.00 Μπάσκετ League ΟΠΑΠ «Ολυμπιακός - Κολοσσός Ρόδου» (Ζ) 18.00 Ελλήνων δρώμενα 19.00 Ο ζηλιαρόγατος. Κομεντί 21.00 Balkan Express 22.00 Ειδήσεις 23.00 Απόκριες στη Ζάκυνθο 24.00 Λεχριτών γλέντι (Ε) 02.00 Kasaba. Δράμα

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Τα μυστικά της Εδέμ (Ε) 07.00 ΜΕGA Σαββατοκύριακο 10.00 Όλα για την υγεία μου (Ε) 11.00 Γλυκές αλχημείες (Ε) 12.00 Masterchef (Ε) 13.10 Εμείς κι εμείς (E) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Ισπαγγλικά. Ρομαντική κομεντί 17.30 Παρέα στην κουζίνα, κάθε μέρα (Ε) 18.05 Ειδήσεις 18.10 Ακάλυπτος: the making of 18.50 Σ’ αγαπώ - μ’ αγαπάς (Ε) 20.00 Eιδήσεις 21.15 H αγάπη θέλει το χρόνο της. Δραματική κομεντί 23.50 Πρωταγωνιστές 01.30 Ειδήσεις 01.45 My boys

ΑΝΤ1

STAR

07.00 Παιδικό πρόγραμμα 12.00 Floricienta 13.00 Ειδήσεις 13.45 Ο ήρωας του βυθού. Κινούμενα σχέδια 15.30 Τα φιλαράκια 16.50 Mike and Molly 17.45 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 18.00 Ηuman target 18.50 Two and the half men 19.45 Eιδήσεις 21.00 Μοντέρνα Σταχτοπούτα. Αισθηματική κομεντί 23.15 Μπροστά στα μάτια της. Θρίλερ 01.00 Μια ξεχωριστή μέρα. Δραματική περιπέτεια 03.30 Ανατολικά της Εδέμ. Κοινωνικό δράμα

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

06.00 Macgyver (Ε) 08.00 Άκατα μάτατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Ειδήσεις 14.15 Stars system 15.15 Jamie’s 30 meals 16.00 Εντιμότατοι κερατάδες (E) 16.55 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.00 Aννίτα SOS 19.00 Eιδήσεις 20.00 Tι θα φάμε σήμερα μαμά; 21.00 Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών: Η συντροφιά του δαχτυλιδιού. Περιπέτεια φαντασίας 00.30 10η εντολή (Ε)

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.45 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Κυριακή με δράση 12.30 Στην πράξη 13.30 Ποδηλατοδράσεις 14.00 Γεύσεις στη φύση 15.00 Κηπουρέματα (Ε) 16.00 Μαστορέμετα 17.00 Joy 19.00 South Pacific 20.00 Frozen planet (E) 21.00 Tα νέα του ΣΚΑΪ 21.45 Goal 23.15 Ελεύθερος σκοπευτής 00.15 Ο πόλεμος των συνόρων

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΒΟΥΛΗ

13.40 Το τρίτο της Μπελβίλ 15.00 Κάρτα μέλους 16.00 Τι λέει ο νόμος 17.20 Τεχνολογία στην Αρχαία Ελλάδα 17.50 Αστικό τοπίο 18.30 «Πολύπτυχο του Αγίου Φραγκίσκου» Σασετά (1392-1450) 19.00 Σε θέση ετοιμότητας 20.00 Ο μύθος στην Τέχνη 20.30 Αύγουστος Στρίντμπεργκ 22.00 Κάρμεν. Όπερα του Ζορζ Μπιζέ

ΧΡΗΣΤΙΚΑ ΕΚΑΒ 166 • ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 11850 • ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ 14944 • ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ 199 • ΠΛΟΙΑ 1440 • KΤΕΛ 1440 • ΤΡΕΝΑ 1440 - τηλ. κράτησης 110 • ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ 210-4511310-7 • «ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» 210-3530000 • ΟΤΕ - ΒΛΑΒΕΣ 124 • ΔΕΗ 1253 • ΕΥΔΑΠ - ΒΛΑΒΕΣ 1022 • ΛΙΜΕΝΙΚΟ 108 • ΚΤΕΟ 1425 • ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 171 • ΟΤΕ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ 11888

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

61

MEDIA Υψηλό κοστολόγιο για την εκπομπή «Επτά» της ΝΕΤ Πόσο μπορεί να κοστίζει στην ΕΡΤ μια δημοσιογραφική εκπομπή επισκόπησης της εβδομάδας, που προβάλλεται κάθε Κυριακή, από στούντιο της ΕΡΤ, τεχνικούς της ΕΡΤ, παρουσιαστές της ΕΡΤ, οπτικοακουστικό υλικό της ΕΡΤ; Πόσο μπορεί να κοστίζει; Η εκπομπή «Επτά», που αν και μπορεί να παράγεται εξ ολοκλήρου στην ΕΡΤ, εχρίσθη «μεικτή παραγωγή», μπορεί να φτάσει τα 230.000 ευρώ για τα 20 εγκεκριμένα επεισόδια, ή 11.500 ευρώ το επεισόδιο, ή 46.000, τον μήνα, περιλαμβανομένου ΦΠΑ. Το κόστος προκαλεί ίλιγγο στις μέρες της φτώχειας που περνάει η χώρα, πολύ περισσότερο που το ποσό αυτό αντιστοιχεί σχεδόν στην αμοιβή των μισών από τους 62 συμβασιούχους δημοσιογράφους που είδαν την πόρτα της εξόδου από την ΕΡΤ, στις αρχές του χρόνου. Σύμφωνα με την Ανάθεση Εκτέλεσης Παραγωγής, έπειτα από εισήγηση της Γενικής Διεύθυνσης Ενημέρωσης, ως συμπαραγωγός εταιρεία εμφανίζεται η ΤVE Τηλεοπτικές Επιχειρήσεις, είναι όμως ασαφές ποιες είναι ακριβώς οι αρμοδιότητές της. Απασχολεί επιπλέον προσωπικό; Ποιο; Όπως έγινε γνωστό, η TVE απασχολεί συνταξιούχους φίλους τής διοίκησης της ΕΡΤ και συζύγους διευθυντών της ΕΡΤ. Παρέχει επιπλέον άλλες υπηρεσίες; Π.χ. μοντάζ; Πόσες ώρες; Επιπλέον κάμερες; Για ποιο λόγο συμμετέχει στην παραγωγή; Και με ποιες υποχρεώσεις; Αν και οι υποχρεώσεις τής συμβαλόμενης εταιρείας είναι θολές, τα ποσά που δικαιούται από εκταμιεύσεις της ΕΡΤ είναι σαφέστατα. Ενώ προβλέπεται συνολικό κόστος 186.700 ευρώ (περιλαμβανομένου ΦΠΑ), σε αυτό μπορούν να αθροίζονται επιπλέον: o Εργοδοτικές εισφορές έως 26.000 ευρώ. o Δωδοεπιδόματα έως 17.000 ευρώ. o Δημοσιογραφικές αποστολές εσωτερικού και εξωτερικού 4.600 ευρώ. Ήδη, η εισαγγελία διενεργεί προανάκριση για το κόστος των εκπομπών της ΝΕΤ «Επτά» και «136», αλλά και για τις αμοιβές των συντελεστών. ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

ΤΕΧΝΙΚΟΙ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟΥ

Σπάνιοι και... ενοικιαζόμενοι

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

Με ενοικιαζόμενους ηχολήπτες λειτουργεί εδώ και πέντε μήνες ο αθλητικός ραδιοφωνικός σταθμός Sentra του Ομίλου Μπόμπολα, όπως άλλωστε και ο ενημερωτικός Alpha Radio του Δ. Κοντομηνά. Ο ΣΚΑΪ του Γ. Αλαφούζου έχει ακολουθήσει την τακτική των ενοικιαζόμενων τεχνικών ραδιοφώνου εν μέρει, ενώ στον ΑΝΤ-1 Radio οι τεχνικοί σπανίζουν. Η εξαφάνιση του σήματος ραδιοφωνικών σταθμών από τον αέρα των ερτζιανών αποτελεί πλέον μια πιθανότητα. Κι αυτό γιατί πολλοί σταθμοί λειτουργούν χωρίς τεχνικούς βάρδιας τις νυκτερινές ώρες και ορισμένοι χωρίς καθόλου τεχνικούς καθ’ όλη τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου, καθώς μέσω κομπιούτερ παίζει μουσική play list. Αν πέσει το σήμα την Κυριακή, θα ανέβει με το καλό τη Δευτέρα, από τον τεχνικό βάρδιας το πρωί. Αν κολλήσει το κομπιούτερ, μπορεί να παίζει το ίδιο κομμάτι επί ώρες. Στον Sentra του κ. Μπόμπολα τον περασμένο Οκτώβριο απολύθηκαν όλοι οι τεχνικοί (10 τον αριθμό) όταν κατέβηκαν σε απεργία για να υπερασπιστούν τέσσερις συναδέλφους τους που είχαν απολυθεί προηγουμένως, επειδή αρνήθηκαν να υπογράψουν ατομική σύμβαση, ενώ υπήρχε σε ισχύ Συλλογική Συμβαση Εργασίας. Ο σταθμός είχε την εναλλακτική στο τσεπάκι: υπέγραψε σύμβαση με την εταιρεία CYMA A.E. Τηλεπικοινωνίες και Συστήματα, η οποία ενοικιάζει εργαζόμενους τεχνικών ειδικοτήτων, από ηχολήπτες και τεχνικούς πληροφορικής μέχρι και εναερίτες για κεραιοσυστήματα. Πληροφορίες αναφέρουν, μάλιστα, ότι η εταιρεία ανήκει σε «συνάδελφο» παλαιό τεχνικό κεραιών. Από 10 μισθωτούς τεχνικούς, ο Sentra έχει «βολευτεί» από τον περασμένο Οκτώβριο με λιγότερους από 5, για 24ωρο πρόγραμμα 7 μέρες την εβδομάδα. Πόσες ώρες εργάζονται την ημέρα; Με τι μισθό πείνας; Με τι ασφάλιση; Την ίδια πατέντα των ενοικιαζόμενων τεχνικών έχει ακολουθήσει και ο Alpha Radio, αφού προηγουμένως εξολόθρευσε όλο το τεχνικό δυναμικό του.

EχουΜΜΕ και λέΜΜΕ Τα ραδιόφωνα στους εργαζόμενους Μπαράζ αιτημάτων «αυτοδιαχείρισης» ραδιοφωνικών σταθμών, τους οποίους οι ιδιοκτήτες έχουν εγκαταλείψει στην τύχη τους, αναμένεται από απλήρωτους εργαζόμενους το επόμενο διάστημα, σύμφωνα με τη δυνατότητα που τους δίνει πρόσφατη τροπολογία νόμου (γνωστή ως τροπολογία Α. Κακλαμάνη). Το παράδειγμα του Flash και του Ξένιου φαίνεται πως θα ακολουθήσουν κι άλλοι απλήρωτοι. Λογοκρισία με τη «βούλα» του ΕΣΡ Με την έγκριση του ΕΣΡ, η αποσιώπηση ανακοινώσεων αιχμής του ΣΥΡΙΖΑ -για τη λίστα Λαγκάρντ και το δάνειο / μαμούθ του Μεγάλου καναλιού- από το δελτίο ειδήσεων του Mega. Το ΕΣΡ επικαλούμενο αποφάσεις του ΣτΕ, σύμφωνα με τις οποίες δεν υπάρχει υπο-

Οι ηχολήπτες δεν ήταν ο μόνος στόχος της ιδιοκτησίας. Νωρίτερα, τον Ιούνιο του 2012, είχε σαρώσει όλους τους δημοσιογράφους. Στη θέση τους χρησιμοποιούσε αθλητικογράφους από το site sentragoal.gr και από την εφημερίδα «Goal News», που ανήκουν στον ίδιο όμιλο. Έκτοτε, οι δημοσιογράφοι στη συντριπτική τους πλειονότητα εργάζονται για το ραδιόφωνο αμισθί. Την ίδια τύχη είχαν και οι διοικητικοί του σταθμού, που από 8 έμειναν 4. Συνολικά σήμερα, ο σταθμός δεν απασχολεί στο μισθολόγιό του περισσότερα από 6 άτομα, όταν προ τριετίας μισθοδοτούσε τουλάχιστον 70 άτομα προσωπικό. Όμως, σύμφωνα με τη ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία -που το ΕΣΡ υποχρεούται να εποπτεύει- οι ενημερωτικοί σταθμοί οφείλουν να απασχολούν τουλάχιστον 20 δημοσιογράφους. Με την όξυνση της κρίσης, από τον περασμένο Ιούλιο, οι ιδιοκτήτες των σταθμών επι-

χρέωση των σταθμών να παρουσιάζουν τις ανακοινώσεις, αποφάσισε ότι δεν παραβιάστηκε η ραδιοτηλεοπτική νομοθεσία. Συναντήσεις Μετά τη συνάντηση με την ομάδα της «Καθημερινής» και του Σκάϊ των Αλαφούζων, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας συναντήθηκε την Τετάρτη σε γεύμα εργασίας με τον Σταύρο Ψυχάρη και διευθυντικά στελέχη του ΔΟΛ. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του ΣΥΡΙΖΑ για τα ΜΜΕ και συμμετείχαν ο εκπρόσωπος Τύπου Πάνος Σκουρλέτης και ο δημοσιογράφος Βασίλης Μουλόπουλος. Χρέη Το μέγεθος της έλλειψης ρευστού στην αγορά δείχνει η αναβολή του τελικού του ριάλιτι «Master chef», καθώς δεν έχουν εξοφληθεί οι συντελεστές της σειράς εδώ και ενάμισι χρόνο, οπότε και γυρίστηκε. Το Mega χρωστάει στην εταιρεία παραγωγής Studio ATA και το ΑΤΑ στους συντελεστές. Η εκπομπή ολοκληρώνεται προς το παρόν χωρίς νικητή.

δίωξαν να μειώσουν το κόστος λειτουργίας των ραδιοφώνων τους στο χαμηλότερο δυνατό σημείο - ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Στο παρελθόν, είχαν προλάβει να αντικαταστήσουν τους μουσικούς παραγωγούς με μουσική από play list ηλεκτρονικού υπολογιστή. Στη συνέχεια περιόρισαν τους εξωτερικούς ρεπόρτερ, αφού η ειδησεογραφία «έβγαινε» με συνεντεύξεις από το στούντιο και τη ροή του ΑΠΕ, ενώ μετά περιόρισαν και τις δημοσιογραφικές εκπομπές στούντιο στις απολύτως αναγκαίες. Ήδη, ο ενημερωτικός ANT-1 Radio έχει μεταβληθεί σε μουσικό. Τελευταίους έπιασαν τους τεχνικούς, τους οποίους αντικατέστησαν με «ενοικιαζόμενους». Οι τεχνικοί του Sentra έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη, όπως και ορισμένοι δημοσιογράφοι, για παράνομες και εκδικητικές απολύσεις. Οι δίκες ξεκινούν το επόμενο διάστημα.

Η «Ραδιοτηλεόραση» life style Αλλάζει φυσιογνωμία το περιοδικό της ΕΡΤ «Ραδιοτηλεόραση» και από τηλεοπτικό - πολιτιστικό περιοδικό της ΕΡΤ μετατρέπεται σε τηλεοπτικό lifestyle και ενδεχομένως gossip περιοδικό, μετά από 74 χρόνια πορείας με παράδοση στον πολιτισμό. Οι τηλεπικοινωνίες στον ΔΟΛ Ως στροφή προς τα ηλεκτρονικά ΜΜΕ και τις τηλεπικοινωνιακές υπηρεσίες ενημέρωσης εκλαμβάνεται από την «αγορά» η πληροφορία ότι ο Ευ. Μαρτιγόπουλος αναλαμβάνει επικεφαλής στον ΔΟΛ. Ο κ. Μαρτιγόπουλος υπήρξε επί σειρά ετών επικεφαλής της Cosmote, εταιρείας αιχμής στις κινητές τηλεπικοινωνίες. Διευθυντής Ο Γιάννης Βλαστάρης, πρώην διευθυντής της «Κυριακάτικης Ελευθεροτυπίας» αναλαμβάνει τη διεύθυνση της εφημερίδας «6 μέρες», η οποία έχει μετατραπεί σε σαββατιάτικη από καθημερινή. Α.Γ.Ν.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

62

ΡΗΣΕΙΣ&

«Δεν τέθηκε ποτέ θέμα εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ» Ζ. Κ. Γιούνγκερ (Αργά το θυμηθήκατε, μον αμί)

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

«Η πολιτική σταθερότητα, το τελευταίο όπλο Σαμαρά κόντρα στην τρόικα» (Μετάφραση: Θέλετε τον Τσίπρα;)

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ ΥΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΤΣΕΩΣ & ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΣΕΚΕΡΕΩΣ

Στα Καλάβρυτα απλώς συνωστίζονταν μπροστά στο απόσπασμα Εντάξει, του βγάλανε ότι έχει συνεργάτη χουντικό τού Κεφαλογιάννη και είπε να στηρίξει τον Κασιδιάρη για να αμβλύνει τις κακές εντυπώσεις. Κατά μία άλλη εκδοχή, ήθελε να αμβλύνει τις εντυπώσεις που όλο το σόι της γυναίκας του είναι στη λίστα Λαγκάρντ. Η δική του εκδοχή, όμως, είναι η πιο πειστική. Ήθελε να δώσει μια ευκαιρία στον Κασιδιάρη να μετανοήσει ενώπιον του Κοινοβουλίου. Βάσει της προηγούμενης εμπειρίας με τη μετάνοια του Αποστόλου Παύλου. Ο Κασιδιάρης κυκλοφορεί από προχθές ξυπόλητος, με δάκρυα στα μάγουλα και στάχτες στο κεφάλι. Κρίμα που δεν πρόλαβε να εκλεγεί και Πάπας. Άλλοι δύο βουλευτές της Ν.Δ. που ψήφισαν υπέρ του Κασιδιάρη επικαλέστηκαν καλοπροαίρετη προσωπική μαλακία. Δεν πειράζει, με αυτή τη δικαιολογία δώσανε και στον Χίτλερ την εξουσία το ‘33. Για να του δώσουν τη δυνατότητα να μετανοήσει. Τοποθετήθηκαν, όμως, εναντίον της βίας των δύο άκρων, οπότε δεν είναι και εκτός γραμμής. Πρόβλημα έχει προκύψει και με έναν σύμβουλο του υπουργείου Εσωτερικών, που αντιμετωπίζει με καλοπροαίρετη ουδετερότητα τον ναζισμό. Ναι, αλλά η μελέτη του απευθύνεται σε τύπους που παίζουν με στρατιωτάκια και με συναρμολογούμενα πάντσερ, οπότε ας μη γινόμαστε σχολαστικοί. Και στο κάτω - κάτω, σύμβουλος για θέματα ιθαγένειας είναι, σε τι μπορεί να τον επηρεάσει η συμπάθειά του για τον ναζισμό; Θα πολιτογραφήσουμε τίποτα Γερμανούς; Το ότι περιφέρεται ντυμένος Λιθουανός δωσίλογος με νεκροκεφαλές σημαίνει ότι είναι και προκατειλημμένος απέναντι στους μετανάστες; Έχει και ένα γραμμόφωνο σπίτι του και κάνει βήμα με τη Λιλί Μαρλέν, αλλά δεν μπορούμε να καταδικάζουμε έτσι αβίαστα τους ανθρώπους για ρατσισμό.

Άσε που έχει άποψη και για τα γενετικά πειράματα, που παραμένουν εντελώς αναξιοποίητα εδώ και δεκαετίες. Απλώς, κατά την άποψή του, το πράγμα με τον Χίτλερ στράβωσε επειδή οι μαλάκες οι Σοβιετικοί επέμεναν να κερδίσουν τον πόλεμο. Αλλιώς σήμερα ούτε που θα το θυμόμασταν. Τώρα τρίζει λίγο η καρέκλα του, αλλά θα πάει σύμβουλος στο υπουργείο Υγείας, όταν το αναλάβει ο Μέγκελε. Εκτός αν αξιοποιηθεί ως επικεφαλής της οργανωτικής των Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 1936». Υπάρχει ήδη ένα αριστουργηματικό ασπρόμαυρο ντοκιμαντέρ, όπου εμφανίζεται ο Μιχαλολιάκος ως δισκοβόλος με μαγιό και ο Κεφαλογιάννης με χλαμύδα. Έφυγε η τρόικα αλλά μην ανησυχείτε, απλώς παρατείνονται οι διαπραγματεύσεις. Βασικά πάνε στη Γερμανία να φέρουν το Μνημόνιο, για να δείξουν στον Σαμαρά τι ακριβώς έχει υπογράψει. Επίσης θα φέρουν και μια πλήρη σειρά δηλώσεων του Σαμαρά και του Στουρνάρα ότι το ΔΝΤ λέει μαλακίες και ότι η Ελλάδα είναι αποφασισμένη υλοποιήσει το Μνημόνιο μέχρι κεραίας. Μια υστέρηση στα έσοδα υπάρχει, αλλά θα την ισοσκελίσουμε με νεφρά δημοσίων υπαλλήλων. Είναι ο πρώτος Αργεντίνος Πάπας, 29 χρόνια μετά τη μεταγραφή του Μαραντόνα στη Νάπολη. Είναι παλιά δόξα των αργεντίνικων καθολικών γηπέδων και έχει και τατουάζ με τον Βιντέλα. Είχε ευλογήσει μάλιστα το στρατιωτικό καθεστώς με δέηση, υπέρ τσιμεντώσεως των αντιφρονούντων ημών. Παλαιότερα είχε κατηγορηθεί ότι συμμετείχε σε κύκλωμα που έστηνε λειτουργίες. Δεν έχει δυνατό βιογραφικό στην παιδεραστία βέβαια, αλλά κανείς δεν είναι τέλειος. Άλλωστε, 76 χρόνων είναι ακόμα.

ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Η «πύρρειος» νίκη του Βενιζέλου Παρόλο που η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των μελών του νέου Πολιτικού Συμβουλίου του ΠΑΣΟΚ ανήκουν στο λεγόμενο «βενιζελικό» μπλοκ, υπάρχουν ορισμένα βασικά σημεία στα αποτελέσματα της Πέμπτης που κατατείνουν στο συμπέρασμα ότι ο Ευ. Βενιζέλος υπέστη μια αρκετά σημαντική οργανωτική ήττα και σε κάθε περίπτωση μια «πύρρειο» νίκη αναφορικά με τη σύνθεση που πρότεινε. Κατ’ αρχάς διότι 3 από τα 13 πρόσωπα που πρότεινε για τις ισάριθμες θέσεις του Π.Σ., δεν εξελέγησαν. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, η «ήττα», που από ορισμένα παρευρισκόμενα στελέχη θεωρήθηκε και ως σαφές μήνυμα προς τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ,

έγκειται στο ότι η Σ. Ράπτη όχι μόνο δεν κατάφερε να εκλεγεί, αλλά μάλιστα πήρε τις λιγότερες ψήφους και βρέθηκε στην τελευταία θέση. Τα άλλα δύο πρόσωπα που έμειναν εκτός είναι ο «βενιζελικός» Χρ. Παπαστεργίου και η «παπανδρεϊκή» Άσ. Παπαηλιού, που ανήκει στην «ομάδα των 75». Την ίδια στιγμή, ωστόσο, δύο ακόμα «παπανδρεϊκοί» βρέθηκαν σε υψηλές θέσεις: Ο Θ. Μωραΐτης στη δεύτερη και ο Μιχ. Καρχιμάκης στην έκτη. Ο δε «αντάρτης» Αντ. Σαουλίδης, όχι μόνο αυτοπροτάθηκε, αλλά κατέλαβε και την πρώτη θέση. Ο ίδιος αποτελεί επιλογή του Ν. Ανδρουλάκη, όπως και ο Π. Αλαμάνος που ισοψήφισε στη δεύτερη θέση με τον Θ. Μωραΐτη. Πρόκειται

Γιατί στο LSE Ήταν στις 27 Οκτώβρη 2009 όταν ο Ραφαέλ Κορέα μίλησε στο LSE με θέμα την «Παγκόσμια οικονομία και τη διαδικασία της επανάστασης των πολιτών στο Εκουαδόρ». Λίγους μήνες νωρίτερα είχε επανεκλεγεί με ποσοστό 51,7%. Η εκλογή του, μάλιστα, από τον πρώτο γύρο ήταν μοναδική στο είδος της για πρόεδρο από το 1979. Είναι αδιαμφισβήτητα αριστερός και πήγε στο LSE. O Koρέα, όπως και ο Τσίπρας, δεν έχει ανάγκη να δώσει «διαπιστευτήρια» σε κανέναν. Αλλά τι να κάνουμε τώρα. ;Oταν σε προσκαλεί ένα από τα καλύτερα και γνωστότερα πανεπιστήμια στον κόσμο να μιλήσεις για το ζήτημά σου, πας... Λίγο ότι θα σε ακούσουν κάμποσοι διανοούμενοι, λίγο ότι θα μεταδοθεί από τα διεθνή ΜΜΕ, λίγο ότι μπορεί να περάσουν οι ιδέες σου και σε κάποιον που μπορεί να μην κοιμάται και να μην ξυπνάει με το ελληνικό ζήτημα, κάνουν την προοπτική μιας ομιλίας στο LSE, και δη μιας δημόσιας ομιλίας στο LSE, κίνηση ματ. Όχι γιατί έχει βγάλει κάμποσους nομπελίστες, όχι γιατί από ‘κεί έχουν αποφοιτήσει κάμποσοι αρχηγοί κρατών, αλλά γιατί άμα μαζευόμασταν να τα λέμε μόνοι μας, θα συμΑ.Γ. φωνούσαμε, αλλά θα το ξέραμε πάλι μόνοι μας.

ουσιαστικά για επίδειξη δύναμης εκ μέρους του «βενιζελικού» νεοεκλεγέντα Γραμματέα της ΚΠΕ. Τα συγκεκριμένα αποτελέσματα επιβεβαιώνουν αυτό που σχολίαζε αργότερα έτερος «βενιζελικός», που όμως αυτοπροτάθηκε και στηρίχτηκε από την ομάδα της νεολαίας που κοντραρίστηκε με την ομάδα Ανδρουλάκη στο συνέδριο, ότι «είμαστε όλοι ‘βενιζελικοί’, αλλά έχουν σχηματιστεί υπο-ομάδες». Το γεγονός ότι την τελευταία εκλόγιμη θέση κάτω από τον Κ. Μπελτεγρή κατέλαβε ο Π. Κουκουλόπουλος, απλά βάζει το... κερασάκι σε μια «τούρτα» που ο Ευ. Βενιζέλος θα ήθελε να είναι πιο... γευστική. Ν. ΛΙΟΝ.

Εκπομπή για τη συμφωνία της Βάρκιζας Αφιερωμένη στη συμφωνία της Βάρκιζας είναι η νέα σειρά ντοκιμαντέρ «Πρωτοσέλιδα Ιστορίας», που μεταδίδεται την Τρίτη 19 Μαρτίου στις 21.00, από την ΕΤ 1, σε δημοσιογραφική επιμέλεια Γιάννη Τζανετάκου και σκηνοθεσία Νίκου Αναγνωστόπουλου. Συζητούν οι πανεπιστημιακοί Νίκος Αλιβιζάτος, Ηλίας Νικολακόπουλος, Μιχάλης Λυμπεράτος και Θόδωρος Σαμπατακάκης. Παρεμβάσεις θα κάνουν οι πανεπιστημιακοί Ευάνθης Χατζηβασιλείου και Πολυμέρης Βόγλης, καθώς και ο Τάσος Σακελλαρόπουλος Δ/ντής Ιστορικού Αρχείου στο Μουσείο Μπενάκη.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

63

ΡΗΣΕΙΣ&ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ «Θετική η ώς τώρα κυβερνητική λειτουργία. Η παρουσία της ΔΗΜ.ΑΡ. στην κυβέρνηση απέτρεψε μέτρα που θα επιβάρυναν ακόμη περισσότερο τους πολίτες» Φώτης Κουβέλης. (Ευχαριστούμε πολύ που -χάρη σε σαςακόμα ζούμε, αγαπητέ κύριε. Αν ζούμε και μέχρι τις επόμενες εκλογές, να είστε σίγουρος πως θα το εκτιμήσουμε δεόντως).

Όλα στο νοίκι!

Καπάρωσε το Νόμπελ Οικονομίας!

Η αναφορά της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ Νάντιας Βαλαβάνη στο ξεπούλημα των ακινήτων του Δημοσίου στα οποία στεγάζονται υπηρεσίες του κράτους είναι αποκαλυπτική των προθέσεων της σημερινής κυβέρνησης να αφήσει πίσω της καμένη γη. Όπως ανέφερε η κ. Βαλαβάνη, «το ΤΑΙΠΕΔ, εκτός από τα 28 μεγάλα κτήρια τα οποία θα πουληθούν και θα ενοικιαστούν από το Δημόσιο (sale and lease back) σχεδιάζει να συμπεριλάβει σε αυτή τη διαδικασία συνολικά 3.200 ακίνητα»! Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι, στο τέλος, όλα αυτά, από την αστυνομία ώς τα υπουργεία και τα σχολεία, μπορεί να καταλήξουν να πληρώνουν το νοίκι τους στην Deutsche Bank. Τα χρήματα από τις άγρια υποτιμημένες αξίες των ακινήτων αυτήν την εποχή θα πάνε κατευθείαν στο ταμείο από το οποίο εξοφλούνται αυτομάτως οι δανειστές, ενώ οι δαπάνες του Ελληνικού Δημοσίου θα γίνονται αφόρητες. Χωρίς καμιά αναπτυξιακή πρωτοβουλία, χωρίς κανένα σχέδιο, με την ύφεση το 2013 να μένει καρφωμένη στο 6,5%, όπως εκτίμησε η Citigroup, η πολιτική αυτή έχει στόχο την μακροΔ.Χ. χρόνια σκλαβιά του ελληνικού λαού.

Περαστικά, Μανώλη Μια πνευμονία ταλαιπωρεί τον Μανώλη Γλέζο, ο οποίος νοσηλεύεται στο νοσοκομείο από την περασμένη Κυριακή. Γιατροί, νοσηλευτικό προσωπικό, αλλά και οι δικοί του άνθρωποι βρίσκονται στο πλευρό του και σύντομα, όπως μας λένε, ο Μανώλης θα πάρει εξιτήριο και θα αναπαυθεί για λίγες ημέρες στο σπίτι του. Η «Αυγή» εύχεται περαστικά στον Μανώλη Γλέζο και σύντομα να βρίσκεται και πάλι κοντά στους αγώνες του λαού μας, όπως έκανε σε όλη την πολυτάραχη ζωή του. «Η ΑΥΓΗ»

ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Σκληρή και ανελέητη η διαπραγμάτευση μεταξύ κυβέρνησης και τρόικας, μιλάμε. Αίμα στάζει. Στη βάση της παλιάς καλής, δοκιμασμένης και πάντα εθνικά υπερήφανης συνταγής: Έλα, καλέ κύριε, λυπήσου μας, κόψε κάτι. Πάντα πιάνει. Αντώνης Σαμαράς: «Έχουμε βγει από την εντατική, όμως είμαστε ακόμη μέσα στο νοσοκομείο». Συμβουλή (με όλο το σεβασμό) προς τον πρωθυπουργό: Αποφεύγετε την ορολογία νοσηλευτικού περιεχομένου πρόεδρε. Ο προηγούμενος που το επιχείρησε δεν είχε καλό τέλος. Αντώνης Σαμαράς: «Οι Κασσάνδρες γι’ άλλη μια φορά θα διαψευσθούν». Προσφορά αγάπης προς τον πρωθυπουργό: Η Κασ-

σάνδρα δεν είχε ποτέ διαψευσθεί. Η κόρη του Πριάμου και της Εκάβης, ιέρεια του Απόλλωνα και μάντισσα. Έσερνε την κατάρα να μην πιστεύει κανείς τις προφητείες της. Παρ’ ότι όλες, χωρίς εξαίρεση, επαληθεύτηκαν. Ας αποφεύγει λοιπόν τα σχετικά ο πρωθυπουργός. Εκτίθεται… Κι ύστερα λέγαμε για τον καραμπινάτο χουντικό διευθυντή της Ν.Δ. Τούτοι δω εννοούν να μας θαμπώνουν καθημερινά. Τώρα με τον υμνητή του Χίτλερ σύμβουλο του υπουργού Αθανασίου. Και πού είσαι ακόμη με το τι άλλο έχουν να δουν τα μάτια μας. Μ’ αυτούς που έχουμε μπλέξει. Επειδή πολύς λόγος γίνεται, και καλώς γίνεται δηλαδή, για τους επίδοξους συμμάχους της Αριστεράς.

Σαν κεραυνός έπεσε στην παγκόσμια οικονομική κοινότητα το σχέδιο Μπένι για δημιουργία 700.000 θέσεων εργασίας στην Ελλάδα. Το σχέδιο δεν το κράτησε κρυφό ώστε να το ρίξει στην επόμενη προεκλογική περίοδο σώζοντας το ΠΑΣΟΚ από το ναυάγιο. Ούτε κατατέθηκε στον πρωθυπουργό και προστάτη του, τον διάδοχο του Κωνσταντίνου Καραμανλή, τον Αντώνιο Σαμαρά. Κατατέθηκε κατευθείαν στην τρόικα!!! Αλτρουιστής. Τέλος πάντων, έκανα τον κόπο να μελετήσω την πρόταση για να ξέρω από τώρα για ποιους λόγους το Νόμπελ Οικονομίας έχει καπαρωθεί και θα εκτίθεται, όταν παραληφθεί, στο μουσείο της Βεργίνας, δίπλα στη χρυσή στεφάνη του Βασιλιά Φιλίππου, πατέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από τις 700.000 θέσεις, οι 500.000 αφορούν υπάρχουσες θέσεις εργασίας που σύντομα θα χαθούν για να

φτάσει ο αριθμός των ανέργων τα 2 εκατομμύρια, πράγμα που δύσκολα θα αντέξει η κυβέρνηση και ο Μπένι θα γίνει Βγαίνει. Μας μένουν 200.000 θέσεις εργασίας. Οι μισές αφορούν αυτεπιστασία και κοινωνική εργασία μέσω της τοπικής αυτοδιοίκησης. Δεν διευκρινίζεται αν θα υπάρχουν αμοιβές, πέρα από το δωρεάν κολατσιό και τα εισιτήρια για να πάνε και να έρθουν στη δουλειά. Οι 80.000 είναι θέσεις για απόκτηση εργασιακής εμπειρίας από νέους. Υποθέτω πως θα πληρώνονται από επιδοτήσεις. Το θέμα είναι αν θα υπάρχουν επιχειρήσεις να μάθουν κάτι στους νέους. Μένουν και 20.000 θέσεις για συνεταιριστικές πρωτοβουλίες κοινωνικής οικονομίας. Αυτοί, αντί να πληρώνονται, μπορεί και να βάζουν από την τσέπη τους. Τι κάνει ο άνθρωπος για να σώσει το τομάρι του!!! Δ.Χ.

Ο Περισσός και οι πολιτικές ασθένειες... Στο προηγούμενο συνέδριο του ΚΚΕ παρατήρησα την εξαφάνιση του βουλευτή και υψηλόβαθμου κομματικού στελέχους Αντώνη Σκυλλάκου. Ρωτώντας κάποιους παλαιούς συντρόφους πληροφορήθηκα ότι αυτό συνέβη για λόγους υγείας. Δεν έδωσα σημασία μέχρι που τις προάλλες διάβασα την πα-

Η «διαχωριστική γραμμή» ανάμεσα σε μνημονιακές και αντιμνημονιακές δυνάμεις δεν μπορεί να καλύπτει την Αριστερά. Πρόκειται για δίπολο ανορθόδοξο, τουλάχιστον για την ελληνική πολιτική σκηνή. Προπάντων επειδή στους, ας πούμε αντιμνημονιακούς, περιλαμβάνονται και βαθύτατα δεξιές έως ακροδεξιές πολιτικές δυνάμεις. Με ακραία εθνικιστικά και με εξόφθαλμα ξενοφοβικά χαρακτηριστικά. Με εντελώς πρωτόγονη πολιτική ανάλυση δε. Με τις οποίες η Αριστερά δεν μπορεί να έχει ποτέ την παραμικρή σχέση. Πολύ περισσότερο σε κυβερνητικό επίπεδο. Πάει - τελείωσε, λυθήκαν τα προβλήματά μας. Ο Βενιζέλος ανακάλυψε για λογαριασμό μας 700.000 θέσεις εργασίας. Με τα χεράκια του τις δημιούργησε. «Θέσεις εργασίας υπάρχουν» λοιπόν, και μάλιστα

ρέμβαση του κ. Σκυλλάκου στον προσυνεδριακό διάλογο που δημοσιεύει ο «Ριζοσπάστης», όπου διαφώνησε με τις επιλογές της ηγεσίας τονίζοντας: «Αυτό που πρέπει να απορρίψουμε είναι μια ‘στενή πολιτική’, που οδηγεί μαθηματικά στη στασιμότητα και τη συρρίκνωση».

εκατοντάδες χιλιάδες. Κι εσύ, φουκαρά Γιώργο, άκλαυτος πήγες για κείνο το ταπεινό «λεφτά υπάρχουν». Ως χώρα «επενδυτικών ευκαιριών» προπαγανδίζει την Ελλάδα ο Χατζηδάκης. Εμ βέβαια, αφού το αφεντικό τρελάθηκε και τα δίνει όλα κοψοχρονιά. Το είπε και το ίδιο τ’ αφεντικό, αν δεν το μάθατε. Ότι έχει στρώσει «κόκκινο χαλί» στους επενδυτές. Όνειρο ζει, μην τον ξυπνάτε… Πορεία στον λαό ετοιμάζει, λέει, ο Σαμαράς. Το σκέφτηκες καλά πρόεδρε; Για το καλό σου ρωτάω, εκτός πια κι αν κατέβεις με τίποτα τεθωρακισμένα και με τον Δένδια αυτοπροσώπως. Εδώ ο Σαλμάς και χρειάστηκε δυο-τρεις διμοιρίες ΜΑΤ στο Μεσολόγγι. Για να την κοπανήσει από την έξοδο κινδύνου ή την

Με λίγα λόγια η ασθένεια του κ. Σκυλλάκου ήταν πολιτική, άρα επικίνδυνα σοβαρή και μολυσματική! Στο... μοναστήρι του ΚΚΕ, οι αμαρτωλοί απομονώνονται στα κελιά τους μέχρι να ιαθούν. Αν δεν τα καταφέρουν, πάνε σπίτι τους. Το μοναστήρι να ‘ναι καλά.

πόρτα υπηρεσίας, δεν κατάλαβα καλά. Γι’ αυτό σου λέω. Πανηγυρικά και ομοφώνως αθωώθηκαν οι οροθετικές εκδιδόμενες. Εκείνες που είχε διαπομπεύσει ο Λοβέρδος, αν θυμάστε. Να πάρει, λέω γω, τη δικαστική απόφαση και να τηνε κάνει έμβλημα στο υπό ίδρυση κόμμα του.

Δ.Χ.

έχουν φύγει, απλώς κοιμούνται». ή γιατί τα κοντέρ των ευρωβαρόμετρων κοντεύουν να σπάσουν στους δείκτες ευρωσκεπτικισμού. Ο Σταυρίδης, το νέο αφεντικό του ΤΑΙΠΕΔ (των ιδιωτικοποήσεων), πιο νεοφιλελεύθερος πεθαίνεις. Εκόσμησε ως γνωστόν τα ψηφοδέλτια του Τζήμερου. Ο κατάλληλος άνθρωπος στην κατάλληλη θέση.

Αυτό που θα εξυγιάνει τον δημόσιο βίο, ξέρετε. «Σώσαμε τις τράπεζες, αλλά καταστρέψαμε μια ολόκληρη γενιά», δήλωσε συντετριμμένος ο Μάρτιν Σουλτς.

Μπορεί να σου πάρει να πουλήσει και το νεφρό, και το μάτι μη σου πω, εύκολα. Όλα τα σφάζει, όλα τα μαχαιρώνει γενικώς, από άποψη.

Πάλι καλά που το κατάλαβες, σύντροφε Μάρτιν, λίγο αργά βέβαια. Το κακό είναι ότι και οι ομόφρονές σου σοσιαλδημοκράτες επιμένουν στην ίδια συνταγή.

Μπουκάρει, σου λέει, σε βιβλιοπωλεία η Αντιτρομοκρατική και παρακολουθεί ποιοι αγοράζουν βιβλία ύποπτα. Και γιατί παρακαλώ να μην τα μαζεύει τα βιβλία τα ύποπτα;

Την ανέχονται, έστω.

Μπορεί μ’ αυτά ν’ ανάψει μια ωραιότατη φωτιά στο Σύνταγμα.

Κι ύστερα αναρωτιέται ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ γιατί στην Ευρώπη «οι δαίμονες δεν

Μια ιδέα λέω…

Η ΑΥΓΗ

Yσ τ ε ρ ό γ ρ α φ a

ΚΥΡΙΑΚΗ 17 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ

Στον αστερισμό της ευελιξίας

Του ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΚΑΠΑΚΟΥ

Νέες «κόκκινες γραμμές» Πριν από λίγες ημέρες οι Ιταλοί έστειλαν το ηχηρό μήνυμα «Όχι στη λιτότητα», με αποδέκτες τη Μέρκελ και τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών και το κομματικό κατεστημένο της χώρας τους. Αν δει κανείς το πρόγραμμα λιτότητας που διαχειρίστηκε ο Μόντι στη χώρα του Δάντη, θα διαπιστώσει ότι συγκριτικά με το ελληνικό είναι μάλλον αθώα περιστερά! Οι Ιταλοί αντέδρασαν ζητώντας να μπει τέλος στη λιτότητα και να ανανεωθεί το πολιτικό προσωπικό, αλλά και το περιεχόμενο της ίδιας της πολιτικής. Προχθές το Ευρωκοινοβούλιο σήκωσε επιτέλους κεφάλι, με μια αξιοσημείωτη συμφωνία όλων των πολιτικών πτερύγων, εκφράζοντας τη διαφωνία του στη μείωση του κοινοτικού προϋπολογισμού που είχαν αποφασίσει οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, κατ’ επιταγή της Μέρκελ, η οποία επιμένει στην πολιτική της τιμωρητικής προτεσταντικής ηθικής. Ο ευρωπαϊκός Νότος φλέγεται. Στην Πορτογαλία γεμίζουν ξανά οι πλατείες, το ίδιο και στην Ισπανία, κόντρα στη σκληρή λιτότητα που εκτοξεύει στα ύψη την ανεργία και οδηγεί τις οικονομίες στην καταστροφική ύφεση. Ο σο-

φότερος της γραφειοκρατίας των Βρυξελλών, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, προειδοποίησε για τον κίνδυνο νέων συγκρούσεων στην Ευρώπη, τη «Σκοτεινή Ήπειρο» του πρώτου μισού του 20ού αιώνα, όπως την αποκάλεσε εύστοχα ο Μαρκ Μαζάουερ. Στην Ελλάδα τώρα, τα πράγματα είναι ακόμη πιο εφιαλτικά σε σχέση με τους άλλους λαούς των χωρών του Νότου. Το Μνημόνιο και οι πολιτικές σοκ συνθλίβουν την κοινωνία και αυξάνουν σε υπερθετικό βαθμό τον εφιάλτη της ανεργίας, που χρησιμοποιείται ως «όχημα» για τη δραματική μείωση των αποδοχών των εργαζομένων. Η πολιτική αυτή, την οποία συνομολόγησαν κυβέρνηση Σαμαρά και τρόικα, δεν οδηγεί στην έξοδο από την κρίση. Αντιθέτως, βαθαίνει την κρίση και τις δραματικές επιπτώσεις της στους εργαζόμενους, αλλά και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά της απασχόλησης. Εξαιτίας της κατάρρευσης της κατανάλωσης, μπορεί να μειώνονται οι εισαγωγές και αυτό να θεωρείται ως επιτυχία του προγράμματος λιτότητας, ταυτόχρονα όμως μειώνονται δραματικά και τα έσοδα του Δημοσίου, ενώ

αυξάνεται η ανεργία και η μαύρη ή η απλήρωτη εργασία, που επίσης παίρνουν δραματικές διαστάσεις. Αυτός ο φαύλος κύκλος οδηγεί μόνο στην καταστροφή, πολύ δε περισσότερο που η τρικομματική κυβέρνηση, με τις ρήτρες που είχε βάλει στο 3ο Μνημόνιο, είναι υποχρεωμένη να πάρει νέα επώδυνα μέτρα για να περιορίσει τις αποκλίσεις από τους στόχους. Οι ρήτρες απόκλισης που πανηγυρίστηκαν ανοήτως ως κατάκτηση, επειδή ορισμένοι δεν μπορούν ακόμη να συνειδητοποιήσουν την ουσία των πολιτικών σοκ του Μνημονίου, απειλούν τώρα να βυθίσουν ακόμη περισσότερο στην ύφεση την ελληνική οικονομία. Δέσμιοι των υπογραφών τους οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί τής τρικομματικής κυβέρνησης, επιχειρούν τώρα υποτίθεται να θέσουν νέες «κόκκινες γραμμές». Όμως, ποιος τους πιστεύει πλέον; Από την εποχή της ηθικής του Ισοκράτη έχουν περάσει είκοσι πέντε αιώνες, ωστόσο η φράση του «να πείθεις για την αρετή με το παράδειγμά σου και όχι μόνο με τα λόγια», παραμένει πάντα επίκαιρη. Τη γνωρίζουν άραγε οι τρεις πολιτικοί αρχηγοί;

Y

Ανάμεσα στα γεγονότα κάθε βδομάδας υπάρχουν εκείνα που τραβούν σχεδόν όλη την προσοχή της δημοσιότητας και άλλα που αποκτούν μια κάποια θεσούλα στις ειδήσεις δίχως τον ανάλογο θόρυβο. Σε αυτή την τελευταία κατηγορία ανήκει και η τελευταία έκθεση του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (Σ.ΕΠ.Ε) για την επέκταση των μορφών «ευέλικτης και εκ περιτροπής απασχόλησης». Στη συγκεκριμένη περίπτωση, τα στοιχεία που μαθαίνουμε δεν είναι απλώς ύλη για το ρεπορτάζ του υπουργείου Εργασίας ή για ένα ακόμα πρόχειρο σχόλιο των οικονομικών του Μνημονίου: τα στοιχεία μαρτυρούν την πιο βαθιά πλευρά μιας ανώμαλης μετάβασης, μιας εκ βάθρων αλλαγής στους όρους της καθημερινότητας και στη δομή των κοινωνικών σχέσεων. Αν τούτες τις μέρες η παντομίμα με τις «αντιδράσεις» της τρόικας καταπίνει τον βασικό χρόνο της ενημέρωσης, η έκθεση του ΣΕΠΕ δεν προσφέρεται ούτε για θεατρικές διασκευές ούτε για έξυπνες κουβεντούλες στο tweeter. Η συγκεκριμένη εξέλιξη την οποία καταγράφει η έκθεση εξηγεί, ώς ένα βαθμό, τους αποπροσανατολισμούς και τις αδράνειες που επικρατούν. Και αυτό γιατί πίσω από τις επίσημες ονομασίες, πίσω από τη φράση «ευέλικτες ή εκ περιτροπής συμβάσεις», προβάλλει πια το φάντασμα της μη σύμβασης, της αποθεσμοποίησης της εργασίας. Η ρήξη με τις Με πολύ γρήγορους ρυθμούς, η εργασία χάνει τη νο- συμβάσεις υπονομεύει μική της προστασία αφού ήτη στοιχειώδη δη έχει αποσυνδεθεί από την εμπιστοσύνη, η οποία έννοια του αξιοπρεπούς εισοδήματος. Έχουμε έτσι τη εκπολιτίζει, έστω σκληρή διάψευση μιας ιδεοατελώς και πάντα λογίας και της συναφούς ρηπροσωρινά, τις τορικής: το τσαλάκωμα της ιαστικές κοινωνίες δεολογίας των ελεύθερων επιλογών που υποτίθεται ότι βρίσκονται στη βάση της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Οι ατομικές επιλογές γίνονται, εκ νέου, προνόμιο της τύχης ή, όπως το θέλει η γλώσσα της εποχής, μια πολυτέλεια. Για όσους προσέρχονται στην αγορά εργασίας ως ικέτες, ο «αστικός ατομικισμός» δεν έχει κανένα νόημα. Με αυτό τον τρόπο και η κληρονομημένη ελληνική ιδεολογία της ανεξάρτητης ή δίχως αφεντικό εργασίας συναντά σήμερα την ακραία, την πιο βάναυση ακύρωσή της: μια κοινωνική πραγματικότητα όπου τα αποθέματα ανεξαρτησίας και η διαπραγματευτική ισχύς των πιο αδύναμων συρρικνώνονται αν δεν εξαφανίζονται πλήρως. Ποιες συνέπειες θα έχει τούτη η διάψευση στα χρόνια που έρχονται; Κανένας δεν είναι ασφαλώς σε θέση να το γνωρίζει. Αλλά η εικόνα μιας κοινωνίας με περισσότερους αδύναμους ανθρώπους, με ευτελισμούς και αχαρτογράφητες ματαιώσεις, δεν υπόσχεται τίποτα καλό για τη δημοκρατία. Αυτή η τελευταία, η δημοκρατία, προϋποθέτει ισχυρούς δημόσιους θεσμούς. Αλλά η αποθεσμοποίηση της εργασίας και η μαζική παραγωγή ανταγωνιζόμενων ικετών φτιάχνει το αντίθετο: μεγαλύτερη πολιτική αποξένωση και ψυχικό ξεχαρβάλωμα των ανθρώπων. Πέρα από όλα τα άλλα, η ρήξη με τις συμβάσεις υπονομεύει τη στοιχειώδη εμπιστοσύνη η οποία εκπολιτίζει, έστω ατελώς και πάντα προσωρινά, τις αστικές κοινωνίες. Ο εκ περιτροπής εργαζόμενος είναι ήδη λειψός πολίτης, πολίτης που άγεται και φέρεται από τις ανάγκες του. Το ερώτημα είναι αν μια άλλη πολιτική μπορεί να ανακόψει τη δυναμική της αγοραίας επισφάλειας χωρίς την αυταπάτη της επανόδου στις βεβαιότητες της ελληνικής ιδεολογίας. Και είναι, βέβαια, κι αυτό ένα ερώτημα υψηλής δυσκολίας όπως όλα τα ερωτήματα που πάνε πέρα από τους καβγάδες των δελτίων και τα λακτίσματα των social media.

Αν ο Όλι Ρεν δεν γνωρίζει από πού θα προέλθουν τα κονδύλια για την τόνωση της ευρωπαϊκής οικονομίας και δη των χωρών του σκληρά δοκιμαζόμενου Νότου, όπως ερωτά τον Κρούγκμαν, ας κάνει τον κόπο να πάρει ένα τηλέφωνο στην Ουάσιγκτον και στο Τόκιο να του πουν πώς γίνεται η δουλειά. Μετά ας ενημερώσει και τους φίλους του στη Φραγκφούρτη. Α, και να μην μας θεωρεί κουτόφραγκους ο «ψυχρός» Φινλανδός. ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ

Y