11666 by AVGI SA

Η ΑΥΓΗ

ς ικοτριβέ Μάρτι ος

201 3, τ.

ν ανατ ροπώ ολιτι κών κοινω νικοινω νικοπ ντρο τις ωνικ ριζικ ών στο επίκε τασία του περικαι κοιν άλλο ν θέτου ν δημόσιο το περιβ συ- που θα την προσ κες και ατα για ούν στη ντικά κές ανάγ αποτ ελέσμ ά. Αφορ νται σημα ς. τραγ ικά τομέω ν ογικά αγαθ βάλλ οντο οδα , αναπτύσσο νικά μέτω πα τηγικ ών οίηση των τα συλλ των στρα υλοποίηση ρευματοπ ίηση της και Στον αντίπ μια σειρά κοινω κτήρ α –με ή εκπο ίηση του νερού, την την εμπο ατα σε ιδιωτ ικών και νικού χαρα εντατ ικοπο ορυκ τών νολικ ενέργειας, εξορύ κινήμ λων ειας την κοινω της στις ύισμό ρές μεγά την της ενέργ αγαθ ών, γης και των ο ενάν τια τον τουρ οικολ ογικο κρίση ς, αράθεση κασίε ς-εξπ φυσι κών οσκο πιτερο εκείν φή της . Η αντιπ εξορύ ξεις, τη συνε χιζόμε διαδι δραευση ς της οι νέες κερδ ζησημα ντικό στη Χαλκιδική ων στις υ που ρινή στρο χεται με ού εκμε τάλλ επιμέρους ικών ού αραγ ωγή, Στη σημε η Κύπρ ος εισέρ υλών . Είναι δημόσιου χώρο κρί- επεν δύσε ζωής ξεις χρυσ ρούσεις γύρω από των κρατ Ευρω παϊκ ηλεκ τροπ πρώτ ων και δους εις» του ποιότ ητας άθρω ση και την υποκαι την χώρε ς του ώρα που ται ολοη αποσ ται σε περιό «περιφράξ και οι συγκ άλλο ντος και όσων πλήτ τοεσης » τρόπ ο στις εποπτεία, γίνον και κές οχήν υλοπ οιούν εστώ των εξαίρ περιβ μενη πλήρ με τις απολ ύσεις άφιση του ματικ ό που τις ζωές οί όροι τήμα τα ν τροϊκανή πατώ ντας ιο «καθ ό βεβα ίως ς κατεξ πλήρη κατεδ νικής και ούν στενά πραγ ματικ υπηρ εσιώ Νότου υπό ωμάτ ων, στο πλαίσ αροι οι τηση, την δεν αφορ – χαρα κτηρ ιστικ κοινω αντεπ ίθεση Όπως δικαι σης, ης ίου ατοδό ξεκάθ ών. 2 σης α χρημ πολλ πλαισ πάτη ένα πιο ιλελε ύθερ στη σελ. υποτ ίμης. νται άμεσ θεσμ ικού και κατα αποστέρηση των σκόπους– συνέχ εια της νεοφ λληλ α με την ναρόποιο υ προσ τασία ς κερδο ς στην στόχο ι ντική ς ιρούν να να ς. Παρά πάνω στην διάσημο –στου ρέει αίμα στο ρχες τάξει περιβ αλλο ξεις που επιχε ένα στου ς λαού σίας, οι κυρία επιχειρούν να μάτω ν– λέει και ρητό , «όταν ». εργα Είναι εξελί και –εκ των πραγ προο πτική ριστά ση της συσσ ώοσαξ ονικό υσίες πευν χώρα ξεχω ταρχ ική τικά, την ν, αγγλ αγόρ ασε περιο την τελευ ταία κοθε τήσο ΕΕ και κάθε μια νέα «πρω δα άβου ν αρνη ν δρόμ ο, ς των κοινώ που –αν στην Ελλά προκ αταλ ιασμο ί επιβά λλου λαίου σε βάρο και υπηρ εσιΙδιαί τερα ται σχεδ αναστρέψιμα, ών κεφα οιούν η» ιδιαγαθ μη ν, ρευσ υλοπ έχουν αμβά νει ν πόρω ρίοδο , θούν – θα συλλ ογικώ κασία αυτή περιλτομέα και της ολοκληρω ών. Η διαδι του δημό σιου του νερο ύ και σεις ωτικο ποιή ειας – ιδιαίτ ερα ωφέλ κοινή ς

ό αγαθό

νερό:

κάγκελα

παντού!

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11666 • KΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 • TIMH: 3 €

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΝΕΡΟ ΟΙ ΙΔΙΩΤΙΚΟΠΟΙΗΣΕΙΣ, ΤΑ ΚΙΝΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΟΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΝΟΤΟ ΚΑΙ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΠΑΡΙΣΙΟΥ

ΣΕΛΙΔΕΣ

ΑΥΓΗ Η ΑΚΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙ

NDE LE MOiplomatique d

• ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΑΝΑΣΦΑΛΕΙΑ • ΝΕΑ ΚΑΠ • ΔΑΣΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Υ 2013 31 ΜΑΡΤΙΟ 8 TEYXOΣ

EΛΛ ΗΝΙ

) * $ -%#"!" -&%*-)-. (+*)-'-* -) ». $ .- ,+*)« , " * ) * ! ( * -, + -*)- -, ) * , ! % , !)-! - " % * * (dumping) ) ! ( -*) !" * )-* ! , *. $ * ! *- - !) !) ) ( ' )-* )" (-, + - ) ) ) ! *- $ !" " -) , ! * -) *. * " ) ) !% ( *" # - ( ) *" *... ! !" ) * # )"* , , )

ΟΣΗ ΚΗ ΕΚΔ

Serge

Halimi*

16 #$"(!'&%%$(*, *",+*), (* . &+* * *), $ & $ $ ! $ (* * ,(* $ (" $ , *!, )" + , (* (*) , + $( $ !* , $( , * , $ # " (* "&+ $, , ( +"* )% " $" $ " $ ( )+" $ (* *+*!*, Eurogroup ,(* $ *) $ ("* $ $!" $ %$ $ (* ,*) $ ( , (* $+* $ * ,$ ( $ $ & ,&% , $ *) $ , * * $+* & $ (*

Α ΕΝΑΝΤΙ ΠΟΙΗΣΗ ΔΡΟΜΙΟ ΡΟ ΚΙΝΗΤΟ ΑΛΟ ΑΕ ΣΤΟ ΜΕΓ

# " $)*&!

Ινδία: Γαλλία: Ξεσηκωμός Οικολογικό για τη βία κίνημα ενάντια κατά των στο νέο γυναικών αεροδρόμιο

Το δίδαγμα της Λευκωσίας Άρθρο ΣΕΡΖ ΑΛΙΜΙ, διευθυντή της εφημερίδας

& %" ' *"*#-" -+ ' " - )" , ) %& )), , ' &- ) ) $ ") $)* " - '" #" ) & $*), !& *) $&)" % $ &*)& ' " ) * *' # & " & )" ' ' ' ' ) ! ' & ' &*%" ! ' '

ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ ΣΤΙΣ 6.30 μ.μ. ΣΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΥΝΔΙΚΑΤΑ

Προσοχή μπροστά στην τρόικα στέκεται η κυβέρνηση Σαμαρά

Με κατεβασμένα τα χέρια υποδέχεται η κυβέρνηση Σαμαρά την τρόικα στην Αθήνα υπό το βάρος της υστέρησης των εσόδων εξαιτίας της βαθιάς ύφεσης και του φόβου ενεργοποίησης της ρήτρας απόκλισης, πράγμα που σημαίνει επιβολή νέων σκληΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: ρών μέτρων. Στην Κύπρο, η κυβέρνηση Αναστασιάδη, πριν ακόμη υπογράψει Ο ΜΠΑΡΝΙΕ το Μνημόνιο, βρίσκεται αντιμέτωπη με «διαρροές» αξιώσεων της τρόικας για ΣΥΖΗΤΟΥΣΕ δραματικές μειώσεις μισθών και συντάξεων ώς 30% και για μεγάλες περικοπές ΤΟ ΚΟΥΡΕΜΑ των δημοσίων δαπανών. Και ενώ η Μεγαλόνησος καλείται να περάσει τώρα ΑΠΟ ΠΕΡΥΣΙ «το μαρτύριο της Ελλάδας», στην Αθήνα, η κυβέρνηση Σαμαρά κάνει το καλό παιδί υποκύπτοντας στους δανειστές, φοβούμενη ακόμη και κούρεμα των καταθέσεων κατά το πρότυπο της Κύπρου, το οποίο -όπως αποκαλύπτεται- συζητούσε από τον Απρίλιο του 2012 ο επίτροπος Μπαρνιέ. Στουρνάρας και Κεδίκογλου προαναγγέλλουν χαράτσι μέσω της ΔΕΗ στα ακίνητα και το 2013 και αναζητούν πόρους για να καλύψουν τη «μαύρη τρύπα». Τα συνδικάτα καλούν σήμερα στις 6.30 μ.μ. τους πολίτες σε συγκέντρωση στην πλατεία Συντάγματος ζητώντας να μπει τέλος στον φαύλο κύκλο των μνημονιακών πολιτικών - σοκ.

AΦΙΕΡΩΜΑ 14 ΣΕΛΙΔΕΣ

ΤΟ EUROGROUP, Η ΚΥΠΡΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ

Γράφουν οι καθηγητές: Γ. Βαρουφάκης, Κ. Βεργόπουλος, Γ. Μηλιός, Γ. Σταθάκης Άρθρα: Ν. Βούτσης, Ν. Βαλαβάνη, Χρ. Λάσκος, Γ. Τόλιος ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΠΙΕΡ ΛΟΡΑΝ

(ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΚΕΑ):

Νέο πειραματόζωο η Κύπρος

ΝΙΑΖΙ ΚΙΖΙΛΓΙΟΥΡΕΚ:

Το Εurogroup εκτέλεσε πολιτικά τον Αναστασιάδη ΑΧΜΕΤ ΙΝΣΕΛ:

ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ:

31/3

Η Τουρκία παραμένει ισχυρή σύμμαχος των ΗΠΑ

ΗΠΑ και Ισραήλ προτιμούν τον σουνιτικό άξονα

Ο ΟΜΠΑΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΧΕΣΕΙΣ ΙΣΡΑΗΛ - ΤΟΥΡΚΙΑΣ Ιερουσαλήμ, ανταπόκριση: Πάνος Χαρίτος

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Η κυπριακή κρίση ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ

Η κυπριακή οικονομία αποτελεί το πεδίο μετεξέλιξης της ίδιας της πολιτικής διαχείρισης της κρίσης από τις ηγεμονικές δυνάμεις της Ευρωζώνης σε μία τρίτη και πιο επικίνδυνη φάση. Η απόφαση του Eurogroup ήταν καταλυτική. Αποφάσισε τη χρεωκοπία μιας τράπεζας, κάτι που είχε θεωρηθεί αδιανόητο. Η παγκόσμια κρίση ξεκίνησε με τη χρεωκοπία μιας άλλης τράπεζας, της Lehman Brothers, και έκτοτε όποια τράπεζα χρεωκοπεί συνήθως κρατικοποιείται. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

ΝΤΟΚΟΥΜΕΝΤΟ

Όταν η Χρυσή Αυγή προσχωρούσε στη ναζιστική διεθνή

ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΚΕ

Σκληρή επίθεση Μαΐλη στους διαφωνούντες

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΣΕΛ. 17

ΚΩΣΤΑΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ:

Τι σημαίνει αριστερό ραδιόφωνο σήμερα Mιλάει ο νέος διευθυντής του 105,5 «Στο Κόκκινο»

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μπορεί η κυπριακή καταστροφή να μην προκαλεί άμεσα διεθνή συστημικό κίνδυνο, αλλά η σημασία της επίμαχης απόφασης του Eurogroup έχει προκαλέσει αβεβαιότητα σε ολόκληρη την Ευρωζώνη και προβληματισμό διεθνώς. Η επικρατούσα εκτίμηση είναι πως η Γερμανία επιχειρεί να αποστραγγίσει τη νότια Ευρώπη από κεφάλαια, να τα συγκεντρώσει με μηδενικά επιτόκια και να ανακατανείμει τις σχέσεις εξουσίας στην Ε.Ε. διασφαλίζοντας τη γερμανική παντοδυναμία. Η εκκωφαντική σιωπή της Γαλλίας και η στρατηγική επιλογή συνεργασίας από τη Ρωσία επισημειώνουν τον κεντρικό ρόλο της Γερμανίας στην Ε.Ε. Υπάρχουν όμως κι άλλες προσεγγίσεις. Ο νομπελίστας οικονομολόγος Π. Κρούγκμαν διαπιστώνει ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός γίνεται λιγότερο παγκοσμιοποιημένος, καθώς η απόφαση του Eurogroup σηματοδοτεί την επάνοδο των ελέγχων στις μετακινήσεις κεφαλαίων. Άλλοι μάλιστα προχωρούν ακόμη περισσότερο και διαβλέπουν επαναφορά της ισχύος από το τραπεζικό - οικονομικό σύστημα στην πολιτική, καθώς είναι η πρώτη φορά που για την κρίση καλούνται να πληρώσουν και οι μεγαλομέτοχοι και οι μεγαλοκαταθέτες των τραπεζών και όχι, όπως συνέβαινε τα τελευταία χρόνια, οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι που με χρήματά τους γινόταν η κρατική διάσωση των τραπεζών. Αν επιβεβαιωθεί αυτό, τότε θα έχουμε μια περίεργη εφαρμογή του ακραιφνούς φιλελεύθερου μοντέλου, με ισχυροποίηση της πολιτικής - κρατικής παρέμβασης. Στο πλαίσιο αυτών των αναγνώσεων, ορισμένοι αναλυτές προβλέπουν αλλαγές και στις σχέσεις του τραπεζικού - παρασιτικού κεφαλαίου με το βιομηχανικό - παραγωγικό, υπενθυμίζοντας ότι παραδοσιακά η Γερμανία ευνοούσε το βιομηχανικό κεφάλαιο, σε αντίθεση με τη μεταμοντέρνα αντίληψη των Αγγλοσαξόνων, που στηριζόταν στο μοντέλο αποβιομηχάνισης της Βρετανίας και υπερδιόγκωσης του Σίτι. Αυτή η ανάλυση, ωστόσο, υποτιμά τη διαπλοκή των δύο μερίδων του διεθνούς κεφαλαίου, που συνετελέσθη τα χρόνια του νεοφιλελευθερισμού, και τη συνακόλουθη δυσχερή και επώδυνη αποκόλλησή τους. Το Βερολίνο έχει αποδείξει ότι όσα λέει τα εννοεί. Η άποψή του για την Ευρωζώνη προφανώς αντανακλά την εικόνα που έχει για τον εαυτό του, σε έναν ολοένα και πιο πολυκεντρικό κό-

Η ΑΥΓΗ

Προς «νέο παράδειγμα» σμο, όπου η ευρωπαϊκή παρουσία αποδεικνύεται ολοένα και λιγότερο συνεκτική, δηλαδή ολοένα και λιγότερο ευρωπαϊκή, καθώς επιστρέφουν ως κυρίαρχες οι μεγαλο-εθνικιστικές επιδιώξεις, απόηχος του αποικιοκρατικού παρελθόντος, μια σύγχρονη εκδοχή της μεσοπολεμικής αντιπαράθεσης των μεγάλων δυνάμεων. Τις μέρες της αγωνίας για την Κύπρο, το Ισραήλ και η Τουρκία, με την προσωπική μεσολάβηση του Αμερικανού προέδρου Ομπάμα, έρχονταν και πάλι κοντύτερα, προδιαγράφοντας νέες ισορροπίες στην περιοχή, υπό αμερικανική ενθάρρυνση και επιτήρηση. Την ίδια μέρα η Άγκυρα έδιωχνε την κρατική ιταλική εταιρεία ενέργειας από την Τουρκία. Οι κινήσεις επαναπροσέγγισης των δύο παραδοσιακών συμμάχων της Αμερικής στη ΝΑ Μεσόγειο διαψεύδουν όσους πιστεύουν ότι η άσκηση εξωτερικής πολιτικής στην περιοχή μπορεί να στηρίζεται στα παρωχημένα και επικίνδυνα πειράματα της σύμπηξης «αξόνων», ως υποκατάστατα της ένταξης της χώρας σε ευρύτερα γεωπολιτικά σύνολα. Η δυναμική του συσχετισμού δυνάμεων, που διαμορφώνεται όμως αναλόγως των πολιτικών πρωτοβουλιών, και όχι το δόγμα «ο εχθρός του εχθρού μου είναι φίλος μου» καθορίζει τη διεθνή ισχύ της χώρας. Η κατάσταση στην Κύπρο είναι εύλογο να θέτει για συζήτηση όλα τα δυνατά σενάρια για την ανασυγκρότηση της χώρας. Το σενάριο της εξόδου από το ευρώ διατρέχει εγκάρσια το κοινωνικό και το πολιτικό σύστημα. Είναι κατανοητό, ιδιαίτερα μάλιστα σ’ αυτές τις ώρες της δικαιολογημένης οργής. Ωστόσο αξίζει να σημειωθεί ότι αναπάντεχα η Διεθνής Ένωση των Τραπεζών εμφανίστηκε επισπεύδουσα και δηλώνει ότι η έξοδος της Κύπρου από το ευρώ είναι μονόδρομος. Είναι προφανές ότι κυοφορούνται αλλεπάλληλες ανατροπές και η Κύπρος δεν είναι παρά μόνο μια ψηφίδα στο υπό διαμόρφωση γεωπολιτικό μωσαϊκό.

Η Κύπρος μπήκε στην Ε.Ε. κυρίως για γεωπολιτικούς λόγους, για να προστατευτεί η ασφάλεια του πολύπαθου νησιού. Έχει εκλείψει αυτή η αναγκαιότητα; Η τουρκική παρέμβαση, που με αφορμή τη διεκδίκηση μεριδίου από τους υδρογονάνθρακες ανοίγει θέμα ακόμη και διχοτόμησης, θέτει ζητήματα εθνικής στρατηγικής. Δηλαδή επιβάλλει από την Αθήνα και τη Λευκωσία μια απάντηση απαλλαγμένη από τη μονομερή - οικονομίστικη θεώρηση, που θα λαμβάνει υπόψη την αναγκαιότητα της ειρηνικής συμβίωσης των δύο κοινοτήτων στο νησί και την ανάταξη της παρουσίας του ελληνισμού, ως μέρους της ευρωπαϊκής πραγματικότητας, στην ευρύτερη περιοχή της ΝΑ Μεσογείου, όπου και πάλι χαράσσονται νέοι ενεργειακοί δρόμοι, συχνά με πολέμους. Σε όλο το εύρος, οι εξελίξεις που σηματοδοτεί η απόφαση του Eurogroup, συναρτώμενες με τις αλλαγές στο γεωπολιτικό συνεχές, επιβεβαιώνουν ότι η κρίση δεν είναι άθροισμα εθνικών κρίσεων, αλλά συστημική. Ότι η αντιμετώπισή της υπερβαίνει τα εθνικά όρια. Και ακόμη ότι η χρεωκοπία του νεοφιλελεύθερου μοντέλου αντιμετώπισης της κρίσης πιέζει για ένα «νέο παράδειγμα» απάντησης. Από την έκβαση των κοινωνικών - ταξικών αγώνων στην Ευρωζώνη, από την ικανότητα της Ελλάδας και της Κύπρου να ακολουθήσουν πολυδιάστατη πολιτική χωρίς ψευδαισθήσεις, από τη συμμετοχή του λαϊκού παράγοντα, θα κριθεί αν το «νέο παράδειγμα» θα υπερβεί τις περιχαρακώσεις των κυρίαρχων ευρωπαϊκών ελίτ και θα σηματοδοτήσει τη μετάβαση σε έναν «μετανεοφιλελεύθερο κόσμο». Ίσως και στην αναγέννηση του σοσιαλιστικού προτάγματος. Δεν είναι, λοιπόν, μόνον οι εσωτερικές κοινωνικές - πολιτικές ανάγκες που επιβάλλουν τη δημοκρατική ανατροπή στη χώρα μας και τη συγκρότηση μιας κυβέρνησης κοινωνικής σωτηρίας. Είναι και οι μεγάλες ανατροπές στον σύγχρονο κόσμο, που απειλητικά αγγίζουν τη χώρα μας, που καθιστούν αναγκαία την απομάκρυνση της κυβέρνησης των μερκελιστών και την ανάδειξη μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, ικανής, με αξιοπρέπεια, ρεαλισμό και όραμα, να ξαναδώσει στην Ελλάδα μιαν ισότιμη διεθνή θέση και στον λαό μας μια προοπτική δημοκρατίας, αλληλεγγύης και ευημερίας.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Η κυπριακή κρίση ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

Η πρώτη φάση της πολιτικής της Ε.Ε. ήταν το 2009, όταν δόθηκαν ευρωπαϊκά χρήματα μόνο για τη στήριξη των τραπεζών και αφέθηκε σε κάθε χώρα να χειριστεί με «εθνικά» μέσα την ίδια την κρίση. Έτσι, χαλάρωσαν τη δημοσιονομική πειθαρχία (επιτρέποντας δηλαδή την αύξηση των δημοσίων ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους) και επετράπη η κρατική ενίσχυση κλάδων που αντιμετώπιζαν μεγάλη κρίση (αυτοκινητοβιομηχανία) προκειμένου να προστατευτεί η απασχόληση. Η δεύτερη φάση εγκαινιάστηκε με την Ελλάδα. Ήταν η πολιτική της «διάσωσης» των οικονομιών με αντάλλαγμα την εφαρμογή μνημονιακών πολιτικών. Αυτή η πολιτική περιέλαβε τις

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

μικρότερες περιφερειακές οικονομίες και δεν εφαρμόστηκε στις μεγάλες οικονομίες, όπως η Ισπανία και η Ιταλία. Η πρώτη αρνήθηκε επίμονα το Μνημόνιο και πήρε μικρότερη ενίσχυση για τη διάσωση κάποιων τραπεζών, ενώ η δεύτερη πήρε εκτεταμένη ρευστότητα απευθείας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, ύψους 1 τρισ. ευρώ, η οποία αποκλιμάκωσε την πίεση των αγορών. Η περίπτωση της Κύπρου παρουσιάστηκε ως «ειδική περίπτωση», αλλά μετά βεβαιότητας δεν είναι. Το τραπεζικό σύστημα είναι μεγάλο, 650% του ΑΕΠ έναντι του 400% που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος· όμως, αυτό από μόνο του δεν το καθιστά προβληματικό. Το δημοσιονομικό πρόβλημα της Κύπρου ήταν μικρό και διαχειρίσιμο

με μία ήπια προσαρμογή δύο-τριών χρόνων, όπως αρχικά είχε τεθεί στο πλαίσιο του «κυπριακού Μνημονίου». Το τραπεζικό δε πρόβλημα μετά τη μελέτη της Pimco, τον περασμένο Νοέμβριο, είχε προσδιοριστεί στα 10 δισ., ποσό μεγάλο σε σχέση με το ΑΕΠ της Κύπρου (τα 17 δισ.), αλλά μικρό σε σχέση με το ενεργητικό του κυπριακού τραπεζικού τομέα, που είναι περίπου 100 δισ. Τέτοια προβληματικά χαρτοφυλάκια υπάρχουν σε πληθώρα άλλων τραπεζικών συστημάτων στην Ευρωζώνη. Συνεπώς, οι λύσεις του κυπριακού προβλήματος ήταν πολλές. Προκειμένου να μην αυξηθεί το δημόσιο χρέος πέρα από το 140%, τέθηκε ως οροφή στη δανειοδότησή του από τον μηχανισμό τα 10 δισ. Αυτό έθεσε το θέμα της «κυπριακής» συμβολής των 5,6 δισ. Αυτά, προφανώς, θα έπρεπε να έχουν τη μορφή ενός επενδυτικού ταμείου

και όχι νέου δανείου. Το επενδυτικό ταμείο θα ήταν το όχημα για τον άμεσο έλεγχο των προβληματικών τραπεζών, ζημιώνοντας αποκλειστικά και μόνο τους μετόχους και όχι τους ομολογιούχους ή τους καταθέτες. Το ταμείο αυτό εν δυνάμει θα μπορούσε να βρει χρήματα από διάφορες πηγές. Μόνο που, πριν καν τεθούν οι πηγές αυτές, η τρόικα τις είχε απορρίψει. Συνεπώς, το θέμα είναι πολιτικό και μόνο πολιτικό. Με την Κύπρο εγκαινιάζεται η τρίτη φάση της ευρωπαϊκής πολιτικής. Αυτό λέγεται πλήρης επανεθνικοποίηση της διαχείρισης της κρίσης και μεταφορά των δημοσιονομικών και τραπεζικών κρίσεων κάθε μεμονωμένης εθνικής οικονομίας στο εσωτερικό της. Οι μισθοί, οι φόροι, οι καταθέσεις, η γη, ο ορυκτός πλούτος, ό,τι είναι διαθέσιμο, μπορεί πλέον να ενταχθεί στη διαδικασία αυτή. Ο διεθνής χαρακτήρας

της κρίσης και η ανάγκη αντιμετώπισής της με συντονισμένες πολιτικές σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο, φυσικά με την αναγκαία προσαρμογή των εθνικών πολιτικών, μετατρέπεται αποκλειστικά σε εθνική υπόθεση, με τρομακτικές όμως παρενέργειες. Ο δημόσιος δανεισμός κάθε χώρας μετατράπηκε σε πεδίο διαδοχικών κρίσεων με παγιδευμένες τις μισές χώρες της Ευρώπης στη βαθιά ύφεση. Το ίδιο και οι αποφάσεις αυτές θα μετατρέψουν την τραπεζική κρίση σε νέο πεδίο οικονομικής αστάθειας, προκαλώντας ανυπολόγιστες ζημίες στην πραγματική οικονομία. Το εγχείρημα της Κύπρου αποτελεί την κλιμάκωση μιας ευρωπαϊκών διαστάσεων σύγκρουσης που είναι ο συνδυασμός εθνικών και ταξικών προτεραιοτήτων, τις οποίες ηγεμονικές ομάδες επιβάλλουν. Τίποτα δεν θα αλλάξει αν τα «όχι» δεν γίνουν πολλά και ηχηρά.

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

«Κόκκινο χαλί» της κυβέρνησης σε τρόικα και μέτρα ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Πριν παρέλθουν καν 5 μήνες από την ψήφιση του Μεσοπροθέσμου, στις 7 Νοεμβρίου 2012 (και χωρίς να υπολογισθούν στο μεταξύ επιβαρύνσεις που θεσπίστηκαν λόγω επικαιροποίησής του τον περασμένο Φεβρουάριο, όπως λ.χ. η συνεισφορά του ασφαλισμένου στο νοσοκομείο, που αφορούσε πάνω από τους μισούς στον ΟΑΕΕ και πάνω από το ένα τρίτο στο ΙΚΑ μακροχρόνια ανέργους), οι Έλληνες πολίτες βρίσκονται για ακόμη μία φορά προ του φάσματος της επιβολής νέων μέτρων. Αυτά θεωρούνται αναπόφευκτα και μένει μόνο να αποδειχθεί αν θα ληφθούν άμεσα ή σε κατοπινό -αλλά πάντως μέσα στο 2013- χρόνο. Λόγος λήψης τους είναι η διαμόρφωση ενός δημοσιονομικού -άρα και χρηματοδοτικού- κενού το οποίο επί του παρόντος υπολογίζεται περί τα 2,4 δισ. ευρώ εφέτος. Στο μεταξύ, η προχθεσινή δήλωση του υπουργού Οικονομικών Γ. Στουρνάρα μετά τη σύσκεψη υπό τον πρωθυπουργό ότι δεν τίθεται θέμα δημοσιονομικού κενού ούτε νέων μέτρων, περισσότερο φαινόταν να «ξορκίζει» τη ζοφερή πραγματικότητα, ανέφεραν οικονομικοί παρατηρητές. Οι τρεις κυβερνητικοί εταίροι φέρονται να ευελπιστούν πως οι τροϊκανοί δεν θα επιβάλουν άμεσα τα μέτρα, κάτι που θα απέβαινε σε βάρος

της όποιας κυβερνητικής αξιοπιστίας, αφού δεν έχει περάσει και πολύς καιρός από τις διαβεβαιώσεις για... «τελευταία μέτρα». Επίμαχα σημεία των συζητήσεων με την τρόικα, που θα αρχίσουν τις επόμενες ημέρες, θεωρούνται τα δημόσια οικονομικά και ειδικά: 1. Η είσπραξη των δημοσίων εσόδων (η υστέρησή τους υπολογίζεται στο α’ δίμηνο του έτους στα 278 εκατ. ευρώ) και περισσότερο του ΦΠΑ. Η συρρίκνωση των ποσών που εισπράττει από ΦΠΑ η εφορία συνεπεία της ύφεσης είναι αισθητή, καθώς και διαχέεται στις εφορίες (140 στις 152 ΔΟΥ είχαν υστέρηση έναντι των στόχων) αλλά και πλησιάζει το 5%. Συγκεκριμένα, υστέρηση κατά 4,8% κατέγραψαν τα έσοδα των ΔΟΥ από τον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας στο α’ δίμηνο του έτους, καθώς περιορίστηκαν στα 550,26 εκατ. ευρώ έναντι στόχου 577,80 εκατ. ευρώ, δηλαδή 27,54 εκατ. ευρώ κάτω από τον στόχο για το δίμηνο Ιανουαρίου - Φεβρουαρίου. Όπως δείχνουν οι σχετικοί πίνακες που δημοσιοποιήθηκαν από το υπουργείο Οικονομικών, επί 152 ΔΟΥ που αναφέρονται σε αυτούς, μόλις οι 10 είχαν επιτύχει ρυθμό είσπραξης ΦΠΑ πάνω από τον στόχο ενώ οι υπόλοιπες 140 εμφάνισαν υστέρηση (σε 10 συγκεκριμένες νησιωτικές ΔΟΥ μάλιστα, τα ποσοστά της υστέρησης ήταν 57,3%, 60,0%,

61,0%, 61,5%, 62,4% 64,6%, 71,1% 72,1%, 74,0% και 76,2%!). Μάλιστα, σχεδόν οι μισές (οι 70 ΔΟΥ) είχαν υστέρηση όχι μόνο στις εισπράξεις από τον ΦΠΑ, αλλά και γενικότερα εσόδων (παρά τα απανωτά χαράτσια). 2. Η είσπραξη των ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων του Δημοσίου από τους ιδιώτες. Τόσο η πρώτη όσο και η δεύτερη κατηγορία σχετίζεται με την αντικειμενική φοροδοτική αδυναμία μεγάλου αριθμού νοικοκυριών, αλλά και στην αναποτελεσματικότητα του εισπρακτικού μηχανισμού. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο αυξήθηκαν κατά 1,3 δισ. ευρώ το α’ δίμηνο και έχουν ξεπεράσει πλέον τα 56 δισ. ευρώ! Η δε πορεία είσπραξής τους είναι, όπως παραδέχεται το ίδιο το υπουργείο Οικονομικών, εξαιρετικά αργή (4% αντί 14% στα νέα -όσα σχηματίσθηκαν εντός του 2013- ληξιπρόθεσμα). 3. Η συστηματική κωλυσιεργία εκ μέρους του κράτους αναφορικά με την καταβολή των ληξιπρόθεσμων χρεών του Δημοσίου προς τους ιδιώτες. Πέραν όμως των δημόσιων οικονομικών, μείζον θέμα στα των διαπραγματεύσεων με την τρόικα αποτελεί η πορεία των απολύσεων του Δημοσίου, με αρμόδιους κυβερνητικούς να αφήνουν να εννοηθεί ότι αναμένουν βάσιμα να γίνει αποδεκτό από τους εκπροσώπους των δανειστών το νέο σχέδιο Μανιτάκη (πολι-

τικοί παρατηρητές αναφέρθηκαν ιδιαίτερα στην απουσία του υπουργού Δημόσιας Διοίκησης και από τις 3 συσκέψεις του οικονομικού επιτελείου που διενεργήθηκαν από το βράδυ της περασμένης Πέμπτης υπό τον πρωθυπουργό) ως προς τη διαθεσιμότητα και κινητικότητα (περιπτώσεις προς απόλυση επίορκων των οποίων οι υποθέσεις έχουν τελεσιδικήσει, πόντων, διαφόρων περιπτώσεων παρανομιών, πλαστών δικαιολογητικών κ.λπ.). Για το επίμαχο ζήτημα του χαρατσιού, η τρόικα επιθυμεί τη διατήρησή του, ενώ θετικά έχει εισηγηθεί και ο υπουργός Οικονομικών. Ωστόσο, μένει μετέωρη η κυβερνητική πρόθεση για μείωση της επιβάρυνσης κατά 20%, καθώς η τρόικα αναμένεται να ζητήσει ισοδύναμη αναπλήρωση της δημοσιονομικής απώλει-

ας. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να αναζητηθούν πηγές για την ανεύρεση του ποσού των διαφυγόντων δημοσίων εσόδων που υπολογίζονται μεταξύ 300 εκατ. ευρώ και 500 εκατ. ευρώ. Την ίδια ώρα πάντως, οι δύο εκ των τριών κυβερνητικών εταίρων (Ευ. Βενιζέλος και Φ. Κουβέλης) δεν δείχνουν ιδιαίτερα πρόθυμοι να αποδεχθούν την πρόταση του Γ. Στουρνάρα για διατήρηση του χαρατσιού. Ένα ακόμη επίμαχο θέμα είναι η ρύθμιση των οφειλών προς την εφορία και τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι η τρόικα δέχεται τη θέσπιση κοινής ρύθμισης και για τα δυο είδη οφειλών με όχι περισσότερες από 36 δόσεις. Το υπουργείο Οικονομικών επιδιώκει μια ρύθμιση 48 δόσεων.

ΠΩΣ Η ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΚΡΙΣΗ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Οι 2+1 κίνδυνοι για την ελληνική οικονομία ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ

Ντόμινο επιπτώσεων στην ελληνική οικονομία κατά το επόμενο διάστημα αναμένεται να επιφέρει η κυπριακή κρίση, που είχε ως αποτέλεσμα το κούρεμα των καταθέσεων στη Μεγαλόνησο. Αν και τα επίσημα κυβερνητικά και τραπεζικά ελληνικά «χείλη» κάνουν λόγο για θωρακισμένο τραπεζικό σύστημα, αλλά και οικονομία, εντούτοις δεν είναι λίγοι οι παράγοντες, κυρίως διεθνείς, οι οποίοι υποστηρίζουν πως η οικονομία της χώρας μας θα δεχθεί ισχυρό «πλήγμα».

Επιχειρήσεις Αρκετές μεγάλες ελληνικές επι-

χειρήσεις, (Jumbo, ΟΤΕ, ΟΠΑΠ, ΑΛΟΥΜΥΛ, ΒΙΟΧΑΛΚΟ, ΕΛΠΕ κ.λπ.) διέθεταν μεγάλα ποσά καταθέσεων στις κυπριακές τράπεζες, τα οποία θα απομειωθούν. Ακόμη πάνω από 400 ελληνικές επιχειρήσεις έχουν εγγραφεί στο ηλεκτρονικό σύστημα δημοσίων συμβάσεων της Κύπρου. Επίσης, εκατοντάδες εταιρείες ελληνικών συμφερόντων υπολογίζεται ότι έχουν... ανοίξει ΑΦΜ στην Κύπρο για φορολογικούς σκοπούς την τελευταία διετία, ενώ πάνω από 700 βορειοελλαδικές επιχειρήσεις έχουν δραστηριότητα στην Κύπρο. Είναι σαφές πως οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών, το κλείσιμο των τραπεζών από τις 15 Μαρτίου «ε-

γκλώβισαν» Έλληνες επιχειρηματίες και δραστηριότητες και μπλόκαραν κεφάλαια ύψους αρκετών εκατομμυρίων ευρώ για μισθοδοσίες ή πληρωμές προμηθευτών. Όλα τα παραπάνω είναι πιθανό να μετακυλίσουν πρόβλημα ρευστότητας στον ελλαδικό χώρο το επόμενο διάστημα.

Ύφεση Την ίδια ώρα, πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι υποστηρίζουν πως ο «σεισμός» στην Κύπρο θα έχει δυσμενείς συνέπειες για την ύφεση της ελληνικής οικονομίας. Χαρακτηριστικά, ο διεθνής οίκος Credit Suisse αναφέρει σε έκθεσή του πως οι εν λόγω εξελίξεις ενδέχεται να μεταβά-

λουν το ελληνικό ΑΕΠ επί τα χείρω έως και 1%. Το συγκεκριμένο στοιχείο, εάν τελικά επαληθευτεί, θα αποτελέσει ένα πολύ ισχυρό «χαστούκι» για τα δεδομένα της χώρας μας, καθώς θα επηρεαστούν με τη σειρά τους τα έσοδα του προϋπολογισμού, αλλά και η γενικότερη οικονομική δραστηριότητα. Κάτι τέτοιο θα μπορούσε να οδηγήσει την τρόικα να ζητήσει ακόμη σκληρότερα μέτρα.

Τράπεζες Επιπλέον, δείχνει να έρχεται πιο κοντά η εφαρμογή του bail in στη χώρα μας, κάτι το οποίο, με τη σειρά του, θα προκαλέσει φυγή κεφα-

λαίων προς το εξωτερικό. Ήδη, ο ιαπωνικός οίκος Nomura έχει προειδοποιήσει, σε έκθεσή του, ότι η χώρα μας αποτελεί τη νούμερο ένα χώρα που θα μπορούσαν να συμβούν τα ανωτέρω. Εκτός αυτού, δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη πλήρως πόσα κεφάλαια θα χρειαστεί να δαπανήσει η ελληνική πλευρά για την απορρόφηση των εν Ελλάδι κυπριακών τραπεζών από την Τράπεζα Πειραιώς. Επί του παρόντος, το ελληνικό μέρος λέγεται ότι θα φτάσει το 1 δισ., χωρίς όμως να αποκλείεται (κάθε άλλο μάλιστα) η αναπροσαρμογή του ποσού αυτού.

6 ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Η επιστροφή της τρόικας στην Αθήνα για τις τελικές, δύσκολες αποφάσεις, ήταν από μόνη της ένα δύσκολο σταυρόλεξο για την κυβέρνηση. Πλέον όμως, ο εφιάλτης έχει γίνει διπλός, αφού το Μαξίμου, ενόσω προσπαθεί να αντιμετωπίσει όλα τα «αγκάθια» των συζητήσεων με τους εκπροσώπους των πιστωτών, πορεύεται και σε ένα πολιτικό και οικονομικό ναρκοπέδιο, τη μετάδοση της κυπριακής κρίσης στην ελληνική οικονομία. «Όλα τα ‘χαμε, η Κύπρος μας έλειπε», όπως ομολογεί κορυφαίος κυβερνητικός παράγοντας, «ξεχνώντας» πως ο Β. Σόιμπλε είχε ως σύμμαχό του τον Γ. Στουρνάρα στους εκβιασμούς σε βάρος της Κύπρου... Τα τελευταία 24ωρα, οι διεργασίες στην κυβέρνηση είναι πυρετώδεις, προκειμένου να εκτιμηθεί -και να αντιμετωπιστεί- η έκταση της μετάδοσης της κυπριακής τραγωδίας στην ελληνική οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα. Ήδη, κατά πληροφορίες, παρά τη διάψευση του Γ. Στουρνάρα, η διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών παρατείνεται, αφού η πρώτη «μαύρη τρύπα» έχει δημιουργηθεί, για δύο, κυρίως, λόγους: πρώτον, διότι έχει ανακοπεί η επιστροφή των καταθέσεων στις τράπεζες, λόγω ύφεσης και, αντιθέτως, εμφανίζεται -μικρή- εκροή κεφαλαίων. Δεύτερον, επειδή έχουν αυξηθεί κατά πολύ τα «κόκκινα» δάνεια, με αποτέλεσμα να συνομολογούν παράγοντες της τραπεζικής αγοράς, αλλά και κυβερνητικά στελέχη, ότι τα χρήματα που έχουν προϋπολογιστεί για τη διαδικασία ανακεφαλαιοποίησης δεν είναι πλέον αρκετά.

Αστάθεια και ρευστότητα Σαν να μην έφταναν αυτά, στο Μαξίμου αξιολογούν ως πολύ σοβαρή επίπτωση στην πορεία υλοποίησης του Μνημονίου και προσέλκυσης επενδύσεων το νέο δόγμα του Βερολίνου, σύμφωνα με το οποίο «οι καταθέτες των τραπεζών είναι και πιστωτές - επενδυτές». Κατά πληροφορίες, δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν ότι η εφαρμογή αυτού του δόγματος, δηλαδή ο «πιλότος» της κυπριακής «διάσωσης», θα δημιουργήσει συνθήκες ανασφάλειας για όλες τις χώρες του Νότου -προεξαρχούσης της Ελλάδας- και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και στις ιδιωτικοποιήσεις. Παράλληλα, στο υπουργείο Οικονομικών ακόμη μετρούν τις ζημιές που προκαλεί το κυπριακό κούρεμα στην -πραγματική- ελληνική οικονομία, καθώς πολλές μεγάλες επιχειρήσεις (ανάμεσά τους και δημόσιες...) είδαν τα κεφάλαια κίνησης να κουρεύονται ανελέητα σε κυπριακές τράπεζες.

Ο φόβος της τρόικας Ενόσω, λοιπόν, ακόμη και ο -συ-

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μπρος τρόικα και πίσω Κύπρος Τα σχέδια Σαμαρά για νέα μέτρα, οι ενστάσεις των εταίρων και ο εκτροχιασμός του Μνημονίου νήθως υπεραισιόδοξος- Γ. Στουρνάρας παραδέχεται δημοσίως ότι η κυπριακή κρίση θα προκαλέσει «μικρές επιπτώσεις» στην ελληνική οικονομία, η κυβέρνηση προετοιμάζεται για τον ερχομό των «τροϊκανών», στα μέσα της εβδομάδας. Μάλιστα, συνομιλητές του πρωθυπουργού συνομολογούν ότι αυτή τη φορά, οι κ.κ. Μαζούχ, Μορς και Τόμσεν (ή Φλάναγκαν) θα προχωρήσουν σε επίδειξη αδιαλλαξίας και σκληρότητας, ορμώμενοι από τα όσα υπέστη η Κύπρος εξαιτίας του «όχι» της κυπριακής Βουλής. Έτσι, ο Αντ. Σαμαράς έχει διαμηνύσει στους υπουργούς ότι «πολιτική βούληση της κυβέρνησης είναι να

βρεθεί λύση σε όλα τα εκκρεμή ζητήματα». Μ’ άλλα λόγια, τούς έχει διαμηνύσει ευσχήμως να... μην φέρνουν πολλές αντιρρήσεις στους εκπροσώπους των πιστωτών ή, τελοσπάντων, να μη δημιουργήσουν συνθήκες αδιεξόδου. Πάντως, η επίδειξη αδιαλλαξίας εκ μέρους των επικεφαλής των τεχνοκρατών έχει ήδη ξεκινήσει. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, από τα πρώτα e-mail που έχουν ανταλλαγεί μεταξύ υπουργών και «τροϊκανών», η «μαύρη τρύπα» στα ασφαλιστικά ταμεία, ο εκτροχιασμός των εσόδων και το χρηματοδοτικό κενό ύψους 2,5 δισ. ευρώ που έχει διαπιστωθεί, δεν αφήνουν κανένα περιθώριο για...

«εκπτώσεις». Είναι χαρακτηριστικό ότι, ώς την ώρα που γράφονταν τούτες οι γραμμές και εν μέσω επανειλημμένων συσκέψεων του Αντ. Σαμαρά με το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης, οι εκπρόσωποι των πιστωτών δεν εμφανίζονταν διατεθειμένοι να δεχθούν τη μείωση του χαρατσιού στα ακίνητα κατά 20%, αν και η κυβέρνηση «χρειάζεται» τη μείωση αυτή, ώστε να μπορέσει να δικαιολογήσει, τρόπον τινά, τη διατήρηση του εν λόγω φόρου και για το 2013.

Σύσκεψη και πολιτικά παιχνίδια Συν τοις άλλοις, οι ελάσσονες κυ-

βερνητικοί εταίροι δεν βρίσκονται ακριβώς στην ίδια διάθεση με τον Αντ. Σαμαρά. Ενώ, δηλαδή, ο πρωθυπουργός θα επιθυμούσε να γίνει ό,τι λέει η τρόικα, να «ξεκλειδώσουν» οι δόσεις των 2,8 και 6 δισ. ευρώ και να «αναπνεύσει» ώς τη μεγάλη «επιθεώρηση» του Ιουνίου, οι Ευ. Βενιζέλος και Φ. Κουβέλης συνεχίζουν να θέτουν «κόκκινες γραμμές» και να έχουν αντιρρήσεις. Αυτές τις αντιρρήσεις θα επιχειρήσει να κάμψει ο πρωθυπουργός την ερχόμενη Τετάρτη, στη σύσκεψη αρχηγών που έχει προγραμματιστεί. Εκεί, ο Αντ. Σαμαράς θα θελήσει να πάρει το «πράσινο φως» από το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜ.ΑΡ. θέτοντας στους Ευ. Βενιζέλο και Φ. Κουβέλη το «αρνητικό παράδειγμα» -όπως λένε συνομιλητές του- της Κύπρου. Παράλληλα, στο τραπέζι της συζήτησης μεταξύ των αρχηγών θα πέσει, κατά πληροφορίες, άλλη μία ιδέα: η διεξαγωγή -σε σύντομο χρονικό διάστημα- μίας προ ημερησίας διατάξεως συζήτησης σε επίπεδο αρχηγών κομμάτων για την κυπριακή κρίση. Ο Αντ. Σαμαράς, αλλά και ο Ευ. Βενιζέλος, θεωρούν πως θα είναι μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, προκειμένου να «πυροβολήσουν» τον Αλ. Τσίπρα με αφορμή τα όσα έγιναν στη Λευκωσία. Άλλωστε, συνομιλητές και των τριών συγκυβερνώντων αρχηγών εκτιμούν πως η κυπριακή κρίση τράβηξε το χαλί κάτω από τα πόδια της αξιωματικής αντιπολίτευσης -αποσιωπώντας, προφανώς, ότι ήταν άλλο το «όχι» της κυπριακής Βουλής και άλλο οι εγκληματικοί χειρισμοί του -δεξιού- προέδρου Αναστασιάδη...

Εταίροι στην... αναμονή Ο σφιχτός εναγκαλισμός του ΠΑΣΟΚ και, κυρίως, της ΔΗΜ.ΑΡ. με το Μαξίμου έχει δημιουργήσει στους ελάσσονες κυβερνητικούς εταίρους την ανάγκη να διαφοροποιηθούν από την πολιτική ΣαμαράΣτουρνάρα και να διεκδικήσουν ένα «κοινωνικό προφίλ». Ωστόσο, η τρόικα έρχεται και μαζί της έρχεται και η «ώρα της αλήθειας» για το Δημόσιο, το χαράτσι, τα «ρήτρα αυτόματων περικοπών» και τα νέα μέτρα. Και ουδείς εκ των δύο ελασσόνων κυβερνητικών εταίρων θα έριχνε την κυβέρνηση, μόνο και μόνο για... ένα κοινωνικό προφίλ. Η ΔΗΜ.ΑΡ. έδειξε, την εβδομάδα που πέρασε, καταψηφίζοντας το σχέδιο «Αθηνά» του υπουργείου Παιδείας, ότι, στις δύσκολες στιγμές, στηρίζει ad hoc την κυβερνητική πολιτική. Εξάλλου, στο εσωτερικό του κόμματος του Φ. Κουβέλη, η γκρίνια είναι έντονη και τα αντικρουόμενα μέτωπα δύο: εκείνοι που θεωρούν ότι... έχουν υποχωρήσει τα «μεταρ-

ρυθμιστικά» χαρακτηριστικά της ΔΗΜ.ΑΡ. και εκείνοι που, βλέποντας τις... τακτικές αποχωρήσεις στελεχών του κόμματος, εκτιμούν ότι ο Φ. Κουβέλης σύντομα θα τεθεί ενώπιον υπαρξιακού πολιτικού διλήμματος, όταν η τρόικα στείλει τον λογαριασμό.

«Παραγκωνισμός» Εκτός του Φ. Κουβέλη, την υιοθέτηση μιας «κοινωνικής ατζέντας» θα ζητήσει στη σύσκεψη αρχηγών της Τετάρτης και ο Ευ. Βενιζέλος. Η Ιπποκράτους, με άτυπη ενημέρωση, καταλόγισε προχθές στον Αντ. Σαμαρά «παραγκωνισμό των προτάσεων του ΠΑΣΟΚ», αλλά και «ακινησία της κυβέρνησης». Παράλληλα, επισήμως, ο Ευ. Βενιζέλος, μιλώντας την περασμένη Τετάρτη στο Πολιτικό Συμβούλιο του Κινήματος, ζήτησε αναθεώρηση της προγραμματικής συμφωνίας της κυβέρνησης συνεργασίας. Επισήμανε δε ότι ο σχεδιαζόμενος και συνεχώς αναβαλλόμε-

Κινήσεις «συνεννόησης» Βενιζέλου - Κουβέλη, υπό τον φόβο της τρόικας και των νέων μέτρων νος ανασχηματισμός πρέπει να γίνει μετά την αναθεώρηση της προγραμματικής συμφωνίας.

Κοινός βηματισμός Πάντως, στην Ιπποκράτους και την Αγίου Κωνσταντίνου γνωρίζουν πως ο Αντ. Σαμαράς θα συνεχίσει να τους πιέζει, προκειμένου να γεφυρωθούν όλες οι διαφορές με την τρόικα και να τελειώσει το σίριαλ των «διαπραγματεύσεων» και της «ε-

μπλοκής». Ενώπιον, λοιπόν, του δόγματος Σαμαρά - Στουρνάρα, οι Ευ. Βενιζέλος και Φ. Κουβέλης φαίνεται να ζητούν κοινό πολιτικό βηματισμό. Κάπως έτσι, εξάλλου, ερμηνεύουν στελέχη και των δύο κομμάτων τη μυστική συνάντηση των ελασσόνων κυβερνητικών εταίρων. Οι πρόεδροι του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜ.ΑΡ., καίτοι οι σχέσεις τους είχαν διαταραχθεί μετά τα απανωτά «όχι» του Φ. Κουβέλη στις προτάσεις Βενιζέλου περί διαλόγου για την Κεντροαριστερά, αναζητούν κοινή φόρμουλα, προκειμένου να υιοθετήσει -κατά το «μνημονιακό» δυνατόν- ο Αντ. Σαμαράς μια κατά τι κοινωνική ατζέντα. Προς το παρόν, πάντως, το μόνο σίγουρο πεδίο σύμπτωσης μεταξύ τους είναι στην εκτίμηση πως «υπάρχουν ελάχιστα περιθώρια ελιγμών». Και πάνω σ’ αυτήν ακριβώς την εκτίμηση θα «πατήσει» την ερχόμενη Τετάρτη ο Αντ. Σαμαράς. ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ «ΔΙΑΡΡΟΕΣ» ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΕΙΣ 30% ΣΕ ΜΙΣΘΟΥΣ - ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

Η διάλυση του οικονομικού μοντέλου στην Κύπρο συμπαρασύρει και το πολιτικό σύστημα και κυρίως οδηγεί σε ένα υπερσυμπυκνωμένο Μνημόνιο - σοκ, που απειλεί να αλλάξει άμεσα, αλλά και για πολλά χρόνια, προς το χειρότερο τη ζωή στην Κύπρο σε όλες της τις εκφάνσεις. ´Ενα Μνημόνιο με συνοπτικές διαδικασίες και α λα ελληνικά θα πρέπει να παρουσιάσει στις 4 Απριλίου η Κύπρος στη Σύνοδο της Ομάδας Εργασίας του Eurogroup, ώστε να αρχίσει «η διαδικασία της επικύρωσής του από τα κράτη - μέλη». Ενδεικτικό της δύσκολης κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η κυπριακή πολιτική ηγεσία -πρακτικά η τρόικα θέλει να ελέγξει πλήρως την πορεία των πραγμάτων- είναι το γεγονός ότι οι Κύπριοι δεν έχουν κατορθώσει να απομακρύνουν τον Π. Δημητριάδη από τη θέση του κεντρικού τραπεζίτη παρά το ότι έχει υπάρξει ανακοινωμένη διακομματική συμφωνία. Την ίδια ώρα, μαίνεται πόλεμος αποκαλύψεων που υποδεικνύουν στενές σχέσεις των τραπεζών με τα κυπριακά κόμματα, μειώνοντας τις αντιστάσεις και των δύο. Σύμφωνα με έκθεση της Credit Suisse για την κυπριακή οικονομία, τόσο η ύφεση όσο και η ανεργία εκτιμάται πως θα ξεπεράσουν το 20% η καθεμία την επόμενη διετία. Συγκεκριμένα, ο οίκος αναφέρει πως η αναδιάρθρωση του τραπεζικού τομέα, το κλείσιμο των τραπεζών για δύο εβδομάδες και η επιβολή περιορισμών στις συναλλαγές -οι οποίες, σημειωτέον, με νέο διάταγμα την Παρασκευή παρατάθηκαν για πέντε ακόμη ημέρες- θα προκαλέσουν σημαντικά προβλήματα ρευστότητας στις κυπριακές επιχειρήσεις. Ούτε ο τομέας των υπηρεσιών θα μείνει ανεπηρέαστος, με την επιβολή κουρέματος στις καταθέσεις και τα δημοσιονομικά μέτρα ύψους 3% του ΑΕΠ να πιέζουν σημαντικά τη ζήτηση. Η Credit Suisse προβλέπει ότι το ΑΕΠ της Κύπρου θα συρρικνωθεί κατά 12% το 2013 και 6% το 2014. Οι πληροφορίες που υπάρχουν σχετικά με το περιεχόμενο του Μνημονίου, το οποίο θα υπογραφεί στις 4 Απριλίου, δείχνουν ότι το πλήγμα για τους Κύπριους εργαζόμενους, εάν γίνει με τις απαιτήσεις της τρόικας, θα είναι συντριπτικό. Οι εκτιμήσεις μιλούν για μειώσεις σε μισθούς και συντάξεις της τάξης του 25%, καθώς και για απολύσεις, χωρίς να λείπουν και πληροφορίες για τερατώδεις περικοπές ακόμη και της τάξης του 40%. Είναι δύσκολο να εκτιμήσει κανείς τι από αυτά έχει πραγματική βάση και τι μπορεί να χρησιμοποιείται καθαρά διαπραγματευτικά, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρόκειται για μεγάλο πλήγμα στο -κατά γενική ομολογία- υποδειγματικό μοντέλο λειτουργίας του κυπριακού κράτους πέρα από τον τραπεζικό τομέα.

Ψαλίδι σε μισθούς και συντάξεις Την Τετάρτη, μετά την υπηρεσιακή σύσκεψη, ο υπουργός Εργασίας Χ. Γεωργιάδης υπονόησε εμμέσως πλην σαφώς πως όχι μόνο η ανεργία, που ήδη βρίσκεται σε επίπεδα - ρεκόρ για τα δεδομένα του νησιού, θα ανέβει, αλλά και πως προγράμματα ανακατάρτισης θα σταματήσουν «λόγω περιορισμένων δυνατοτήτων», επιδόματα ανεργίας θα «τεθούν υπό συζήτηση», με δεδομένο πως το ανώτατο επίδομα ανεργίας φτάνει τα 1.200 ευρώ, ενώ στο τραπέζι θα πέσει και το θέμα «επιβολής περιορισμών στην κάθοδο κοινοτικών εργαζομένων», αν και,

Ενός κουρέματος... μύρια έπονται

Η Credit Suisse προβλέπει ότι το ΑΕΠ της Κύπρου θα συρρικνωθεί κατά 12% το 2013 και 6% το 2014 Το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης ημικρατικών οργανισμών «παραμένει στο τραπέζι» Ο δεξιός πολιτικός κόσμος με εξαίρεση το κυβερνών κόμμα, ΔΗΣΥ- και η Εκκλησία προκρίνουν σαφώς την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχ. Νταβούτογλου επιχειρεί να εκβιάσει τη συμμετοχή της Άγκυρας στη διανομή των υδρογονανθράκων Η διάλυση των δύο μεγάλων τραπεζών οδηγεί στην ανακάλυψη «σκελετών» στις ντουλάπες όπως σημείωσε, κάτι τέτοιο είναι δύσκολο.

Ανοιχτό το ενδεχόμενο ιδιωτικοποιήσεων Μιλώντας σε εκπομπή ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών Μ. Σαρρής, αφού πρώτα χαρακτήρισε «μεγάλη επιτυχία» την πρώτη απόφαση του Eurogroup, δεν παρέλειψε να πει πως το ζήτημα της ιδιωτικοποίησης ημικρατικών οργανισμών «παραμένει στο τραπέζι».

Ευρώ ή κυπριακή λίρα; Η γενική διάλυση έχει οδηγήσει τους Κυπρίους να σκέφτονται την κατάσταση από μηδενική βάση. Στις αρχές της εβδομάδας, ο γνω-

στός νομπελίστας Πολ Κρούγκμαν συμβούλευε μάλιστα από τη στήλη του στους New York Times τους Κύπριους να φύγουν από το ευρώ. Για την προετοιμασία ολοκληρωμένης πρότασης ανασυγκρότησης της οικονομίας έκανε λόγο ο γ.γ. του ΑΚΕΛ, Άντρος Κυπριανού, υποστηρίζοντας πως πρόκειται για πρόταση δύο σταδίων, «σίγουρα εκτός τρόικας ή και εκτός Ευρωζώνης», η οποία θα τεθεί ενώπιον του κυπριακού λαού, αλλά και ενώπιον κομμάτων ή και της κυβέρνησης. Ο δεξιός πολιτικός κόσμος -με εξαίρεση το κυβερνών κόμμα, ΔΗΣΥ- και η Εκκλησία προκρίνουν σαφώς την επιστροφή στο εθνικό νόμισμα. Πάντως, από την πλευρά του, ο Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης υποστήριξε πως η χώρα έχει «ευρωπαϊκό προσανατολισμό».

Διπλωματικός πυρετός Να επισκεφθεί τη Μόσχα κάλεσε ο υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ τον Κύπριο ομόλογό του Ιωάννη Κασουλίδη. Η ημερομηνία της επίσκεψης αναμένεται να ανακοινωθεί προσεχώς. Παράλληλα, επίσκεψη στο Ισραήλ για να συζητηθούν «τα μακροπρόθεσμα σχέδια» για τα ενεργειακά ζητήματα θα πραγματοποιήσει ο Κύπριος Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης. Στο μεταξύ, την κατάσταση περιπλέκει και η παρέμβαση της Τουρκίας στο θέμα της εκμετάλλευσης των ενεργειακών αποθεμάτων της Κύπρου, καθώς ο Τούρκος ΥΠΕΞ Αχ. Νταβούτογλου επιχειρεί να εκβιάσει τη συμμετοχή της Άγκυρας στη διανομή των υδρογονανθράκων και να ξαναμοιράσει την τράπουλα των ενεργειακών στη Ν.Α. Μεσόγειο προκαλώντας την έντονη και απορριπτική αντίδραση από Αθήνα και Λευκωσία.

«Λίστες» και πιέσεις Το πολιτικό σύστημα στην Κύπρο βάλλεται πανταχόθεν. Υπάρχουν σαφείς ενδείξεις ότι εξωκυπριακοί κύκλοι, π.χ. τρόικα, προσπαθούν διοχετεύοντας πληροφορίες να εκθέσουν και να εξουδετερώσουν Κύπριους πολιτικούς παράγοντες, ενώ και στο εσωτερικό του νησιού η διάλυση των δύο μεγάλων τραπεζών οδηγεί

στην ανακάλυψη «σκελετών» στις ντουλάπες. Από τη μία, την Πέμπτη, ο πρόεδρος της Βουλής, Γιαννάκης Ομήρου, και ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών, Δημήτρης Συλλούρης, ζήτησε με επιστολή από τον διοικητή της κεντρικής τράπεζας τον κατάλογο των φυσικών και νομικών προσώπων που απέσυραν ή μετέφεραν καταθέσεις εκτός Κύπρου, δύο μήνες πριν από την απόφαση του Eurogroup της 15ης Μαρτίου. Από την άλλη, αποκάλυψη - βόμβα έκανε το Reuters, σύμφωνα με την οποία καταθέτες, μετερχόμενοι διαφόρων μέσων και εκμεταλλευόμενοι κενά στη νομοθεσία και τους κανονισμούς, απέσυραν μεγάλα ποσά στο διάστημα των 15 ημερών που οι τράπεζες παρέμειναν κλειστές. Ανάμεσα σε αυτούς βρίσκονται απλοί Κύπριοι επιχειρηματίες που θέλησαν να εξαπατήσουν τις αρχές επικαλούμενοι αγορές φαρμάκων ή πωλήσεις φρέσκων ψαριών μέχρι Ρώσοι κροίσοι που μετέφεραν τα χρήματά τους εκτός Κύπρου. Η πιο επικίνδυνη πολιτικά περίπτωση όμως είναι αυτή της λίστας που αποκάλυψε η ιστοσελίδα 24Η, και δημοσίευσε στην Ελλάδα το «Εθνος», βάσει της οποίας πολιτικά πρόσωπα και εταιρείες που σχετίζονται με αυτά έχαιραν χαριστικών ρυθμίσεων και διαγραφών δανείων από τις κυπριακές τράπεζες την τελευταία εξαετία. H λίστα παραδόθηκε στον γενικό εισαγγελέα και επρόκειτο να παραδοθεί και στην Επιτροπή Θεσμών, με το ΑΚΕΛ και τον Γ. Λιλλήκα να ζητούν τον ορισμό ποινικών ανακριτών και όχι απλή ερευνητική επιτροπή. Σε «σκοπιμότητες» απέδωσε τη δημοσίευση της λίστας ο πρόεδρος της Επιτροπής Θεσμών της Βουλής, Δ. Συλλούρης. Ο πρώην Πρόεδρος της Κύπρου Γ. Βασιλείου, το όνομα του οποίου ενεπλάκη στις χαριστικές ρυθμίσεις, απάντησε ότι έχει καταβάλει το μεγαλύτερο μέρος των εγγυήσεων και αναμένει τον τελικό διακανονισμό για να καταβάλει το εναπομείναν ποσό. Η κατάσταση στην Κύπρο δύσκολα θα επανέλθει σε κάποια ομαλότητα στο ορατό μέλλον, καθώς οι επιπτώσεις της 25ης Μαρτίου θα ξεδιπλώνονται ταυτόχρονα με κρίση του πολιτικού συστήματος...

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΚΥΠΡΟΣ

Τις προηγούμενες ημέρες η Κύπρος έδωσε μια άνιση μάχη απελπιστικά μόνη. Η κυβέρνηση Σαμαρά όχι μόνο δεν βοήθησε τη Μεγαλόνησο στις σκληρές διαπραγματεύσεις με την τρόικα αλλά έδειξε να αιφνιδιάζεται μετά το ηχηρό «όχι» της κυπριακής Βουλής στην πρώτη εξευτελιστική απόφαση του Eurogroup, στην οποία συναίνεσε ο Στουρνάρας. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η κυβέρνηση Σαμαρά, έδειξε να προσδοκά την αποτυχία των σκληρών διαπραγματεύσεων της Κύπρου με την τρόικα ενστερνιζόμενη την ίδια την ουσία της τιμωρητικής πολιτικής του Βερολίνου. Κώφευσε αν δεν συναίνεσε στις ασφυκτικές πιέσεις για αναγκαστική υποχώρηση της Λευκωσίας υ-

Η Κύπρος, το Eurogroup πό τον φόβο της άτακτης χρεωκοπίας. Δυστυχώς η ελληνική μνημονιακή κυβέρνηση δεν φάνηκε ούτε μια στιγμή να ελπίζει ούτε καν σε έναν συμβιβασμό μην τυχόν και δημιουργηθούν ελπίδες ότι ο δρόμος της τρόικας δεν είναι μονόδρομος. Μετά την αναδίπλωση Αναστασιάδη, δηλαδή του Σαμαρά της Κύπρου, αναθάρρησαν στην Ελλάδα και οι... λοιπές δημο-

Τα καλά, τα κακά και τα πανάσχημα* ΤΟΥ ΓΙΑΝΗ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗ

Τα καλά Αντίθετα με την απαράδεκτη αρχική απόφαση του Eurogroup, τουλάχιστον τώρα γίνεται σεβαστή η δημόσια εγγύηση των καταθέσεων κάτω των 100.000 ευρώ. o Το ολοσχερές κούρεμα των ιδιωτικών ομολόγων των πτωχευμένων τραπεζών, χωρίς το οποίο ανατρεπόταν (από την αρχική συμφωνία) η διεθνής πρακτική της ιεράρχησης των πιστωτών ενός πτωχευμένου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με τους καταθέτες να έχουν προτεραιότητα απέναντι στους ομολογιούχους. o Η διαφοροποίηση του κουρέματος ανάλογα με την τράπεζα στην οποία έχει κάποιος τις καταθέσεις του. Η αρχική απόφαση, που επέβαλλε το ίδιο κούρεμα σε όλες τις τράπεζες, αναιρούσε την έννοια της προσωπικής ευθύνης των καταθετών όσον αφορά την επιλογή της τράπεζας στην οποία εμπιστεύονται τα χρήματά τους. o Η επιβολή μεγάλων ζημιών στις ανασφάλιστες καταθέσεις και στους ομολογιούχους μειώνει το δάνειο από την τρόικα που θα επωμιστεί το κυπριακό Δημόσιο.

ρεί να χαρακτηριστεί. Μέσα σε μερικές μέρες, από την αρχική συμφωνία του Eurogroup μέχρι την τελική που μόλις ανακοινώθηκε, η Ευρώπη κατάφερε: α) να θέσει υπό αμφισβήτηση την ασφάλεια των εγγυημένων καταθέσεων (παρά το γεγονός ότι τελικά τη σεβάστηκε), β) να επαναφέρει στο προσκήνιο τα ερωτήματα περί αποπομπής κράτους-μέλους της νομισματικής ένωσης, και γ) να θυσιάσει την αρχή της ενοποιημένης αγοράς κεφαλαίων, στην οποία, βέβαια, περιορισμοί στη μετακίνηση των κεφαλαίων δεν νοούνται. Όμως η πιο επαίσχυντη, η πανάσχημη, διάσταση της συμφωνίας για την Κύπρο είναι το γεγονός ότι σηματοδότησε το τέλος της τελευταίας ελπίδας για πραγματική τραπεζική ενοποίηση της Ευρωζώνης. Ο κ. Nτέισελμπλουμ, που αποδεικνύεται πολύ πιο «κοντά» στο γερμανικό σκέπτεσθαι από τον προκάτοχό του, τον κ. Γιούνκερ, το δήλωσε ευθαρσώς. Εκθειάζοντας την

Τα κακά o Το Μνημόνιο δεν έχει συνταχθεί ακόμα, το οποίο σημαίνει πως η Συμφωνία είναι ημιτελής. Χωρίς πληροφορίες για τον βαθμό και την μορφή της λιτότητας που θα επιβληθεί στους Κύπριους, είναι αδύνατον να προβλεφθεί ο ακριβής αντίκτυπός της. Αν κρίνουμε όμως από το «παρελθόν» της τρόικας, είναι σχεδόν σίγουρο ότι η λιτότητα που θα επιβάλει θα γονατίσει μια κοινωνική οικονομία που ήδη βρίσκεται σε ύφεση. o Η καθίζηση του τραπεζικού τομέα και η ουσιαστική κατάσχεση των ρώσικων μεγαλοκαταθέσεων θα έχει συντριπτικό αποτέλεσμα στην υπόλοιπη οικονομία, π.χ. στον τουριστικό και ξενοδοχειακό κλάδο(...) o Η μεταφορά 9 δισ. ευρώ του ELA από τη Λαϊκή, που κλείνει, στην Τράπεζα Κύπρου αποτελεί παραβίαση απλών κανόνων τραπεζικής πτώχευσης και αποδεικνύει ότι η ΕΚΤ λειτουργεί ως ο Ταλιμπάν των κεντρικών τραπεζών. o Η εισαγωγή περιορισμών στην εξαγωγή κεφαλαίων, αν και δεν έχουν πάρει ακόμα συγκεκριμένη μορφή, δημιουργούν ντε φάκτο ένα νέο νόμισμα: το κυπριακό ευρώ, δηλαδή ένα ευρώ που δεν μεταβιβάζεται από χώρα σε χώρα.

Και τα πανάσχημα Αφήνοντας στην άκρη τις επιπτώσεις της συμφωνίας εντός της Κύπρου, ο αντίκτυπος του περασμένου δεκαήμερου επί της Ευρωζώνης συνολικά μόνο ως πανάσχημος και θλιβερός μπο-

Aν και η νέα συμφωνία διορθώνει κάποια από τα τερατώδη λάθη της αρχικής, είναι πολύ πιθανόν το τελευταίο δεκαήμερο να καταγραφεί ως η «ιστορική στιγμή» που η Ευρώπη ξεπέρασε το σημείο μη επιστροφής στην ιδέα μιας ενωμένης ηπείρου η οποία σέβεται τις αρχές της λογικής, της δημοκρατίας και του αλληλοσεβασμού των λαών που την απαρτίζουν

περί Κύπρου συμφωνία, ο πρόεδρος του Eurogroup είπε αυτολεξεί ότι αποτελεί προάγγελο των επόμενων «διασώσεων» εντός της Ευρωζώνης ώστε να «...μη χρειαστεί ποτέ η άμεση ανακεφαλαιοποίηση» των τραπεζών. Με απλά και σταράτα λόγια, έβαλε την ταφόπλακα οριστικά στην απόφαση της Συνόδου Κορυφής του περασμένου Ιουνίου σύμφωνα με την οποία η τραπεζική κρίση διαχωρίζεται από την κρίση χρέους μέσω άμεσων ενέσεων κεφαλαίων του ESM στις τράπεζες, χωρίς να καταγράφονται αυτά τα κονδύλια στο δημόσιο χρέος των χωρών. Οπότε το μήνυμα είναι καθαρό προς Ισπανία και Ιταλία: «Ο καθένας μόνος του! Κι αν αυτό σημαίνει δήμευση καταθέσεων στην περιφέρεια, αυτά επιφυλάσσει η ζωή σε εσάς -στους πτωχευμένους της Ευρωζώνης!». Νομίζω ότι, πλέον, δεν χωράει αμφιβολία: Ο συνδυασμός α) άρνησης οποιασδήποτε ενοποίησης μέρους του δημόσιου χρέους (μέσω, π.χ., ευρωομόλογων), β) οριστικής ματαίωσης της άμεσης ανακεφαλαιοποίησης και ουσιαστικής τραπεζικής ενοποίησης μέσω του ESM και γ) απολυταρχικής, για να μην πω βάναυσης, μεταχειρίσης αδύναμων εταίρων (όπως η Κύπρος) σηματοδοτεί ένα νέο, ζοφερό κεφάλαιο στην ιστορία της «ενωμένης» Ευρώπης. Το επιχείρημα που ακούω τρία χρόνια τώρα, εις απάντησιν της κριτικής μου στις εφαρμοζόμενες πολιτικές, ακολουθεί το εξής απλό μοτίβο: «Δίκιο έχεις ότι η Ευρώπη αντέδρασε και αντιδρά λάθος στην κρίση και επιβάλλει παράλογα αυστηρές πολιτικές λιτότητας στην περιφέρεια. Όμως, επιβάλλεται να πάμε με τα νερά της Γερμανίας και της ΕΚΤ, να τους αποδείξουμε ότι είμαστε διατεθειμένοι να κάνουμε θυσίες και να μεταρρυθμιστούμε έτσι που, κάποια στιγμή, να νιώσουν αρκετά ασφαλείς ώστε να προχωρήσουν στις ενοποιητικές κινήσεις, οι οποίες, πράγματι, απαιτούνται - π.χ. ευρωομόλογα, τραπεζική ενοποίηση, πανευρωπαϊκές επενδύσεις κ.λπ.». Νομίζω ότι κάθε αξιόπιστος παρατηρητής των τελευταίων εξελίξεων πρέπει να συμφωνήσει ότι αυτή η άποψη έχει ξεπεραστεί από τα πράγματα, ιδίως μετά το τελευταίο δεκαήμερο. (...) Συμπερασματικά, αν και η νέα συμφωνία διορθώνει κάποια από τα τερατώδη λάθη της αρχικής, είναι πολύ πιθανόν το τελευταίο δεκαήμερο να καταγραφτεί ως η «ιστορική στιγμή» που η Ευρώπη ξεπέρασε το σημείο μη επιστροφής στην ιδέα μιας ενωμένης ηπείρου η οποία σέβεται τις αρχές της λογικής, της δημοκρατίας και του αλληλοσεβασμού των λαών που την απαρτίζουν.

* Το άρθρο του καθηγητή Γιάνη Βαρουφάκη δημοσιεύθηκε ολόκληρο στο Protagon.gr

Η Κύπρος θα συμπυκνωμέ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΜΗΛΙΟΥ

Η απόφαση του Eurogroup είναι για την Κύπρο, χωρίς καμία υπερβολή, τραγική. Μπορεί να διασώθηκαν οι καταθέσεις κάτω των εκατό χιλιάδων και να απέφυγαν, προς το παρόν, το «κούρεμα» οι συνεταιριστικές και γενικά οι μικρές τράπεζες, χάρη στο «όχι» που αντέταξε ο κυπριακός λαός στον νεοφιλελεύθερο Αναστασιάδη, αλλά αυτό δεν αρκεί για να μην επέλθει η καταστροφή. Το κούρεμα για ποσά πάνω από εκατό χιλιάδες αφορά σε σημαντικό βαθμό καταθέσεις ασφαλιστικών ταμείων και κοινωφελών οργανισμών, αλλά και κεφάλαιο που χρησιμοποιούν μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για να εξυπηρετήσουν τις καθημερινές τους ανάγκες. Συνεπώς η απώλεια μέρους αυτού του κεφαλαίου θα αναγκάσει κάποιες από αυτές να περιορίσουν ή και να τερματίσουν τη λειτουργία τους, λόγω και της χρηματοπιστωτικής ασφυξίας που δημιουργεί όλη αυτή η κατάσταση. Αυτή η εξέλιξη θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της ανεργίας, τη μείωση της ζήτησης, δηλαδή την ταχύτατη εξέλιξη του καθοδικού σπιράλ της ύφεσης. Η Κύπρος θα ζήσει συμπυκνωμένα μέσα στους επόμενους μήνες ό,τι ζει η Ελλάδα τα τρία τελευταία χρόνια. Οι επιπτώσεις όμως της απόφασης δεν θα μείνουν στην Κύπρο. Ήδη τα ελληνικά spreads ανέβηκαν, το χρηματιστήριο πέφτει, η ανησυχία μεγαλώνει και δεν αποκλείεται, αν η κρίση οξυνθεί σε κάποια χώρα, να μετατραπεί σε πανικό. Οι δηλώσεις του επικεφαλής του Eurogroup περί τροποποίησης της ασκούμενης πολιτικής («επίλυση κάθε προβλήματος με ίδια μέσα» αντί για «διάσωση», «bail-in» αντί για «bail-out») θα επανακαθορίσουν αναγκαστικά το ύψος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αν μάλιστα για την ανακεφαλαιοποίηση δεν επαρκούν τα κεφάλαια που έχουν διατεθεί, το αποτέλεσμα πλέον μπορεί να είναι να συμπεριληφθούν και οι καταθέσεις στο

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΚΥΠΡΟΣ

και η προπτική του ευρώ κρατικές δυνάμεις με επικεφαλής τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, που επιτέθησαν στον ΣΥΡΙΖΑ επειδή ως γνωστόν για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ... Η Λευκωσία δεν μπορούσε αβοήθητη να δώσει με επιτυχία μια άνιση μάχη την ώρα που η Αθήνα εκώφευε, αν δεν προσδοκούσε (φευ) την αποτυχία της, ο ευρωπαϊκός Νότος παρακολουθούσε περιδεής τα τεκταινόμενα και η γεωπολιτική σκακιέρα

ζήσει να ό,τι και η Ελλάδα bail-in. Η κατάσταση δυστυχώς εξελίσσεται με ραγδαίους ρυθμούς και είναι πολύ δύσκολο να προβλεφθεί η έκταση της ζημιάς που θα προκληθεί για την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη. Η πιθανότητα ενός bail-in αναγκάζει πολλούς καταθέτες ή ομολογιούχους να μεταφέρουν το κεφάλαιό τους από τις τράπεζες που θεωρούνται υποψήφιες να μπουν σε αυτή τη διαδικασία προς πιο «ασφαλείς», υποτίθεται, προορισμούς, κυρίως εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή η κίνηση όμως θα έχει ως αποτέλεσμα αναγκαστικά την αύξηση των

Οι δηλώσεις του επικεφαλής του Eurogroup περί τροποποίησης της ασκούμενης πολιτικής («επίλυση κάθε προβλήματος με ίδια μέσα» αντί για «διάσωση», «bail-in» αντί για «bail-out») θα επανακαθορίσουν αναγκαστικά το ύψος της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών. Αν μάλιστα για την ανακεφαλαιοποίηση δεν επαρκούν τα κεφάλαια που έχουν διατεθεί, το αποτέλεσμα πλέον μπορεί να είναι να συμπεριληφθούν και οι καταθέσεις στο bail-in

επισφαλειών για τις τράπεζες αρχικά του ευρωπαϊκού «Νότου», γεγονός που μπορεί μεσοπρόθεσμα να πιέσει και τις τράπεζες του «Βορρά», με αποτέλεσμα μείωση των κερδών του τραπεζικού τομέα και ανάγκη για νέες «διασώσεις». Σε κάθε περίπτωση έχουμε μπει σε ένα φαύλο κύκλο. Οι νεοφιλελεύθερες καπιταλιστικές ελίτ που έχουν την εξουσία δεν νοιάζονται όμως ούτε για την κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα, αλλά ούτε και στις χώρες του «Βορρά». Νοιάζονται μόνο για την πειθάρχηση και καταστολή των εργατικών τάξεων. Η απόφαση για μεταστροφή της στρατηγικής από το bail-out στο bail-in διαλύει κάθε επίφαση αλληλεγγύης στην Eυρωζώνη, αλλά ταυτόχρονα δεν θωρακίζει τις οικονομίες της Γερμανίας και των άλλων κρατών του λεγόμενου ευρωπαϊκού «Βορρά». Σε μια πλήρως χρηματιστικοποιημένη νομισματική περιοχή, η κρίση επηρεάζει πολύ γρήγορα όλους τους συμμετέχοντες. Έτσι για πρώτη φορά από το 2009 η Γερμανία είχε αρνητικό ρυθμό μεγέθυνσης στο τέλος του 2012 και, σύμφωνα με δημοσίευμα του Bloomberg στις 28/3, η ανεργία αυξήθηκε στη χώρα (ενώ περίμεναν να μειωθεί) τον Μάρτιο του 2013. Δυστυχώς η αντίθεση ανάμεσα στη νεοφιλελεύθερη στρατηγική του κεφαλαίου και τη στρατηγική κοινωνικού μετασχηματισμού υπέρ της εργατικής τάξης που πρέπει να ακολουθήσει η Αριστερά μεταφράζεται από πολλούς σαν αντίθεση ανάμεσα στην Ελλάδα (ή την Κύπρο) και τη Γερμανία, ή ανάμεσα στον «Νότο» και το «Βορρά». Η αντίληψη αυτή απαιτεί την «αποδέσμευση» του «Νότου» από τον «ζυγό» του «Βορρά». Όμως μια κυβέρνηση Ραχόι σε μια Ισπανία που θα είχε επιστρέψει στην πεσέτα θα σήμαινε άραγε βελτίωση της θέσης της εργατικής τάξης στη χώρα αυτή; Κι αν την ίδια «λύση» ακολουθούσε η Ιρλανδία και οι υπόλοιπες χώρες του «Νότου»; Το ευρωπαϊκό τοπίο θα άλλαζε σίγουρα, αλλά οι εργατικές τάξεις θα ανταγωνίζονταν ακόμα πιο έντονα, για το ποια θα έχει τον... χαμηλότερο μισθό.

εμφανώς την υπερέβαινε. Οι συνέπειες της καθυπόταξης της Κύπρου, με πρόσχημα αυτή τη φορά τα υπαρκτά προβλήματα του τραπεζικού της τομέα (σ.σ.: άραγε τι έκανε τόσα χρόνια η ΕΚΤ και οι άλλες εποπτικές αρχές;), είναι μπροστά τόσο για την ίδια όσο και για την Ευρωζώνη. Τις επιπτώσεις που θα έχει το νέο αυτό τοπίο στην Κύπρο και την Ευρωζώνη επιχειρούν να ιχνηλατήσουν κορυφαίοι επιστήμονες και πολιτικά στελέχη που γράφουν σήμερα στην «Αυγή» της Κυριακής. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ

Η ασθένεια όλων λέγεται Γερμανία ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΕΡΓΟΠΟΥΛΟΥ

Το όχι της κυπριακής Βουλής τουλάχιστον ανάγκασε το Eurogroup να αφαιρέσει από το κούρεμα τις καταθέσεις μέχρι 100.000 ευρώ. Μονόδρομοι δεν υπάρχουν, παρά μόνο για όσους δεν επιθυμούν να αλλάξουν τίποτα. Κατηγορείται η Κύπρος ότι δεν έχει σχέδιο Β, όμως ούτε το Eurogroup παρουσίασε σχέδιο Β. Ο Σόιμπλε ισχυρίζεται ότι το μοντέλο της Κύπρου δεν είναι βιώσιμο, αλλά ο καταποντισμός δεν είναι λύση. Η υπερτροφία του χρηματοπιστωτικού τομέα στην Κύπρο αποτελεί ασφαλώς πρόβλημα, ωστόσο η διόρθωσή του δεν γίνεται με τη μέθοδο της κατεδάφισης. Πρέπει να γίνει σταδιακά και με παράλληλη ανάπτυξη άλλων τομέων της οικονομίας. Όσοι πήραν κυπριακές πιστώσεις, όπως το Βατοπέδι, δεν πληρώνουν και αντ’ αυτού πληρώνουν σήμερα όσοι εμπιστεύθηκαν το πιστωτικό ίδρυμα και κράτησαν τα λεφτά τους εκεί. Στη γαλλική κοινή γνώμη έχει περάσει η άποψη του Γάλλου υπουργού Μοσκοβισί ότι η Κύπρος ήταν ένα πλυντήριο ρωσικού μαύρου χρήματος και έπρεπε να τελειώνουμε με αυτό. Όμως, παραμένει διάχυτος ο φόβος ότι πρόκειται για την αρχή μιας νέας τάξης πραγμάτων στις ευρωπαϊκές διασώσεις με πρότυπο την Κύπρο. Το απεκάλυψε ο Ολλανδός πρόεδρος του Eurogroup Ντέισελμπλουμ. Το επιβεβαίωσαν ο Γάλλος επίτροπος Μ. Μπαρνιέ, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε. Η Λαγκάρντ, από το ΔΝΤ, αξίωσε οι διασώσεις να μη γίνονται πλέον από έξω, αλλά από μέσα. Δηλαδή θα πληρώνει αυτός που βρίσκεται στα πρόθυρα χρεωκοπίας από τα χρήματα που δεν έχει. Αυτό είναι παρανοϊκό. Ο Ντέισελμπλουμ ξεκαθάρισε ότι εξαντλήθηκε η δυνατότητα της Ευρώπης να διασώζει. Αυτή είναι η φιλελεύθερη δογματική αντίληψη. Αυτό σημαίνει: Κάθε χώρα μόνη της, κάθε τράπεζα μόνη της. Πώς όμως εξαντλήθηκαν οι δυνατότητες της Ευρώπης, αφού η Γερμανία συγκεντρώνει τα μεγαλύτερα πλεονάσματα στον κόσμο;

Ο Αμερικανός πρώην πρόεδρος Μπους άφησε τη Lehman Brothers να καταρρεύσει. Πολλοί αριστεροί έσπευσαν τότε να συμφωνήσουν με το σκεπτικό ότι η Lehman Brothers ήταν από τις τράπεζες που επιδίδονταν στην κερδοσκοπία. Κάποια δογματική Αριστερά συγκλίνει με τη δογματική φιλελεύθερη Δεξιά στην απόρριψη των διασώσεων. Το ζήτημα είναι ότι χωρίς διασώσεις δημιουργείται στο κοινό πανικός, που επεκτείνεται ταχύτατα, ξεφεύγει από τη χώρα ή την τράπεζα και θίγει απεριόριστα άλλους χώρους, επιχειρήσεις και εργαζόμενους, που δεν ευθύνονται καθόλου. Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι, εκτός από το ίδρυμα που καταρρέει, σφίγγουν οι χρηματοδοτήσεις και για όσους δεν φταίνε. Πλήττεται στο σύνολό της η αγορά. Την πληρώνουν όχι μόνο αυτοί που φταίνε, αλλά εξίσου αυτοί που δεν φταίνε. Γι’ αυτό είναι προτιμότερο το ξεφούσκωμα της φούσκας και η προσαρμογή να γίνεται βαθμιαία και με υπεύθυνο τρόπο. Οι επιλογές της Μέρκελ είναι παρανοϊκές. Φαντάζεται ότι θα φύγει το χρήμα από τον Νότο και θα συρρεύσει στον Βορρά. Ωστόσο, βασικό κίνητρό της είναι να μην πληρώνει για να μη δυσαρεστεί τους Γερμανούς ψηφοφόρους. Η φιλελεύθερη οδός των κατεδαφίσεων είναι τυχοδιωκτική και οπωσδήποτε αναποτελεσματική. Εκατομμύρια άνθρωποι φέρουν το κόστος των επιλογών της, χάνουν την εργασία τους, αφανίζονται. Οι φιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι οι διορθώσεις θα γίνουν μέσω των αγορών, ενώ στην πράξη, με τα κατεδαφιστικά μέτρα, απονεκρώνουν κάθε δυναμική των αγορών. Αντιθέτως, στην Αμερική, ο Ομπάμα, όχι μόνο δεν περικόπτει μισθούς, αλλά προγραμματίζει αυξήσεις από 20% έως 40%, όπως επίσης η Ιαπωνία, προκειμένου να τονωθεί η ζήτηση. Παρά τις μηνιαίες ενέσεις χρήματος στην οικονομία σε μηνιαίο ύψος 90 δισ. από την Ομοσπονδιακή Τράπεζα, πληθωρισμός δεν υπάρχει στην Αμερική. Αλλά, και αν διαπιστωθεί επικίνδυνη άνοδος τιμών, υπάρχει πάντα η δυνατότητα να σταματήσει τις ενέσεις χρήματος. Στην Ευρώπη, ΕΚΤ και κυβερνήσεις επιβάλλουν μονόπλευρη λιτότητα, περικόπτουν δαπάνες

και μισθούς προληπτικά, επισείοντας προσχηματικά τον φόβο του πληθωρισμού, που επί του παρόντος είναι ανύπαρκτος. Ο πειρασμός της απεμπλοκής της Κύπρου από το ευρώ είναι πολύ μεγάλος και ασφαλώς εντείνεται. Η κατάσταση είναι πράγματι δύσκολη. Ωστόσο, αν η Κύπρος ενδιαφέρει τον υπόλοιπο κόσμο, είναι επειδή αποτελεί μέρος της Ευρώπης. Στη Γαλλία ο Μελανσόν εξαπολύει απίστευτους μύδρους κατά της Μέρκελ και του Ολάντ. Παρ’ όλα αυτά, ο ίδιος εκτιμά ότι, αν η Γαλλία αποχωρήσει από το ευρώ, είναι σαν να προσφέρει την Ευρώπη δώρο στη Γερμανία. Το πρόβλημα της Κύπρου, της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της Ιταλίας κ.ά. είναι η ασθένεια που ονομάζεται «Γερμανία». Με αυτές τις αποφάσεις η Ευρώπη δεν ενισχύεται, αλλά αποδυναμώνεται όλο και περισσότερο. Ο μόνος που φαίνεται ότι κερδίζει βραχυπρόθεσμα είναι η Γερμανία. Αν όμως καταρρεύσουν όλοι οι εταίροι της, από πού άραγε θα αντλεί τα πλεονάσματά της; Με την Αμερική και την Κίνα, το γερμανικό ισοζύγιο παραμένει ισορροπημένο, ενώ τα δύο τρίτα των πλεονασμάτων η Γερμανία τα πραγματοποιεί μέσα από την Ευρωζώνη και λόγω του ευρώ. Ο πρώτος που έχει συμφέρον από τη διατήρηση του ευρώ είναι η Γερμανία. Πολλοί στη Γερμανία διαμαρτύρονται. Εργαζόμενοι ζητούν αυξήσεις. Βιομήχανοι και έμποροι βλέπουν τις αγορές τους να περιστέλλονται. Τη Μέρκελ στηρίζουν κυρίως οι συνταξιούχοι, αυτοί που φοβούνται να πληρώνουν για άλλες χώρες, λαμβάνοντας υπόψη μόνο το κόστος από τη διατήρηση του ευρώ, αλλά όχι και τα οφέλη από αυτό. Στη Γαλλία το πολιτικό προσωπικό είναι δουλοπρεπές. Οι παράγοντες της οικονομίας και της κοινωνίας είναι δυσαρεστημένοι και αποσταθεροποιημένοι με την πολιτική της λιτότητας. Καμιά δύναμη της Αριστεράς δεν διεκδικεί την έξοδο από το ευρώ. Ζητούν κυρίως αλλαγή της ευρωπαϊκής πολιτικής προς την κατεύθυνση της ανάκαμψης και της άμεσης καταπολέμησης της ανεργίας. Μόνο η γαλλική Ακροδεξιά της κυρίας Λεπέν ζητάει σήμερα την έξοδο της χώρας από το σύστημα του ευρώ.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΚΥΠΡΟΣ

Κατατρεπτική η πάση θυσία Παράδεισος και κόλ παραμονή στο ευρώ της παγκοσμιοποίη ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΤΟΛΙΟΥ*

Η κρίση στην Κύπρο ήταν μια άτακτη τραπεζική χρεωκοπία, ενώ η σύναψη δανειακής σύμβασης και η εφαρμογή Μνημονίου συνεπάγεται ελεγχόμενη χρεοκοπία με δραματικές συνέπειες στον κυπριακό λαό. Μια ακόμα φορά αναδείχτηκε το αποκρουστικό πρόσωπο της ΟΝΕ και της Ευρωζώνης. Η αναζήτηση λύσης με όριο την «πάση θυσία» παραμονή στο ευρώ αποδεικνύεται καταστρεπτική για Κύπρο και Ελλάδα. Τα αποτελέσματα της πολιτικής της κυβέρνησης Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ - ΔΗΜ.ΑΡ. και της κυβέρνησης Αναστασιάδη στην Κύπρο συνεπάγονται δήμευση λαϊκών εισοδημάτων και δημόσιας περιουσίας, εκρηκτική ανεργία, φτωχοποίηση του λαού, παραγωγική παρακμή, καθώς και κατάργηση της εθνικής και λαϊκής κυριαρχίας!

Η Ευρωζώνη δεν είναι βιώσιμη Οι διαβουλεύσεις και αποφάσεις στην Ευρωζώνη γίνονται από θέσεις ισχύος (οικονομικής - πολιτικής). Οι φραστικές απειλές και «τσαμπουκάδες» είναι άνευ ουσίας, χωρίς ανάλογους μοχλούς πίεσης. Η απουσία εναλλακτικού σχεδίου και το έλλειμμα πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης Αναστασιάδη οδήγησε σε άτακτη αναδίπλωση. Το ΑΚΕΛ, παρά τις καλές του προθέσεις περιόρισε την πολιτική του στα όρια ανοχής της Ευρωζώνης. Μια παρόμοια εμπειρία είχαμε στην Ιταλία επί κυβέρνησης Ντ’ Αλέμα με αποτέλεσμα η ιταλική Αριστερά να αγωνίζεται σήμερα για κοινοβουλευτική εκπροσώπηση! Έχει πλέον φανεί ότι η αρχιτεκτονική της Ευρωζώνης παράγει πλεονάσματα στις ισχυρές (κυρίως Γερμανία) και ελλείμματα στις χώρες της περιφέρειας. Ο νόμος της ανισόμετρης ανάπτυξης διευρύνει το χάσμα ανταγωνιστικότητας και απόκλισης των οικονομιών. Οι πολιτικές λιτότητας και «εσωτερικής υποτίμησης» διαιωνίζουν τον φαύλο κύκλο ύφεσης, ανεργίας, μείωσης ΑΕΠ, διάλυσης κοινωνικού κράτους και εργασιακών σχέσεων, δημιουργίας ελλειμμάτων, χρέους κ.ά. Η Ελλάδα με το «σκληρό» ευρώ διευκολύνει τις εισαγωγές και μειώνει τις εξαγωγές, επιταχύνει την παραγωγική αποδιάρθρωση, στερεί το μέλλον στη νέα γενιά. Ακόμα και η Γαλλία ομολογεί ότι το σκληρό ευρώ πλήττει την ανταγωνιστικότητα

των προϊόντων της. Καμιά χώρα δεν θέλει πλέον να μπει στην Ευρωζώνη ούτε και στην Ε.Ε. Αυτό για όσους σκέπτονται λέει πολλά!

Οι θεμελιώδεις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ ασύμβατες με την Ευρωζώνη Θεμελιώδεις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ που σηματοδοτούν την αριστερή του πρόταση (ακύρωση Μνημονίου, καταγγελία δανειακών συμβάσεων, διαγραφή χρέους, εθνικοποίηση τραπεζών, έλεγχος ροής κεφαλαίων, επαναδημοσιοποίηση ΔΕΚΟ, ριζοσπαστική φορολογική μεταρρύθμιση, κοινωνικό κράτος, πολυδιάστατη και ανεξάρτητη πολιτική διεθνών σχέσεων κ.ά.) υπερβαίνουν τα όρια της Ευρωζώνης και τους «πυλώνες» της ΟΝΕ (Σύμφωνο Σταθερότητας, ΕΚΤ, Σύμφωνο για το Ευρώ Plus, ESM, Δημοσιονομικό Σύμφωνο, «εξάμηνα συντονισμού» κ.ά.). Η υπέρβαση του πλαισίου δεν είναι θέμα «αγριάδας» και «υψωμένης γροθιάς», αλλά ύπαρξης ευνοϊκού συσχετισμού δυνάμεων. Αν δεν υπάρχουν, η επιμονή στην αμφισβήτηση δείχνει την πόρτα εξόδου χωρίς... «γαλάτεια ευγένεια». Στο ίδιο σημείο οδηγεί και η ιδέα «διαπραγμάτευσης του χρέους σε ευρω-

Η αναζήτηση λύσης με όριο την «πάση θυσία» παραμονή στο ευρώ αποδεικνύεται καταστρεπτική για Κύπρο και Ελλάδα Η απουσία εναλλακτικού σχεδίου και το έλλειμμα πολιτικής βούλησης της κυβέρνησης Αναστασιάδη οδήγησε σε άτακτη αναδίπλωση. Το ΑΚΕΛ, παρά τις καλές του προθέσεις, περιόρισε την πολιτική του στα όρια ανοχής της Ευρωζώνης

παϊκό επίπεδο». Δεκάδες συνεδριάσεις του Εurogroup τα τελευταία χρόνια ήταν αφιερωμένες στο θέμα του χρέους. Ποιοι τάχα θα είναι στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων; Κάποιοι «ουδέτεροι» και «υπεράνω» ή μήπως «αριστερές κυβερνήσεις» όταν κάποτε πάρουν την εξουσία σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης;

Ταυτόχρονη ανατροπή σε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης; Πολλές «ταξικές» αναλύσεις γίνονται από στελέχη της ευρωπαϊκής Αριστεράς για το ρεαλιστικό της ανατροπής των νεοφιλελεύθερων πολιτικών σε όλες μαζί τις χώρες της Ευρωζώνης και για επαναθεμελίωση με όρους λαών και εργαζόμενων. Ωστόσο η ζωή καθημερινά δείχνει ότι δεν υπάρχει «σύμμετρη», αλλά αντίθετα «ασύμμετρη» ανάπτυξη του αριστερού κινήματος σε κάθε χώρα και είναι τουλάχιστον ουτοπικό να περιμένεις σε όλες τις χώρες αριστερές κυβερνήσεις «την ίδια ώρα»! Αν υπήρχε ευρωκοινοβούλιο με αποφασιστικές αρμοδιότητες, θα είχε βάση ο ισχυρισμός, ωστόσο δεν υφίσταται τέτοια διάσταση! Κατά συνέπεια δύο είναι οι επιλογές μιας αριστερής κυβέρνησης. Ή να προχωρήσει ή να περιμένει τους άλλους... κάνοντας «βήμα σημειωτόν» έχοντας το «όπλο παρά πόδα»! Ο ΣΥΡΙΖΑ τι θα κάνει αν ο λαός του εμπιστευτεί τη διακυβέρνηση; Έμμεσα από τις επίσημες θέσεις του υπονοείται ότι θα προχωρήσει στην εφαρμογή του προγράμματος, κι αυτό πιστεύω ότι πρέπει να κάνει με αποφασιστικότητα, ευελιξία, διορατικότητα, σύνεση, δηλαδή με άριστο συνδυασμό στρατηγικής και τακτικής. Ωστόσο αυτό επιβάλλει ανάλογη προετοιμασία, το λεγόμενο σχέδιο Β’, ακόμα και Γ’ και Δ’, για νικηφόρα έκβαση του αγώνα. Μια τέτοια στάση εμπνέει και συσπειρώνει τον λαό, δυναμώνει το κίνημα αλληλεγγύης λαών άλλων χωρών, ενθαρρύνει και εμπνέει τα αντίστοιχα κινήματα στις χώρες της Ευρωζώνης για παρόμοιες ανατροπές. Η ρήξη με τις πολιτικές Μνημονίου και τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, είναι άμεσα συνδεδεμένη με την υπέρβαση της υπερεθνικής δομής της Ευρωζώνης ως το πρώτο βήμα υπέρβασης της καπιταλιστικής ολοκλήρωσης και συνολικά του συστήματος, με ορίζοντα τη σοσιαλιστική προοπτική.

* Ο Γιάννης Τόλιος είναι διδάκτωρ Οικονομικών, μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Η Κύπρος, λένε, πληρώνει την οικονομία καζίνο πάνω στην οποία είχε βασιστεί. Ότι είχε μετατραπεί σε πλυντήριο βρόμικου χρήματος - Ρώσων ολιγαρχών, Ελλήνων φοροφυγάδων και μιζαδόρων Αράβων εμπόρων όπλων... Τι μου λέτε; Υπάρχει το χρώμα του χρήματος; Υπάρχει διαχωρισμός μεταξύ νόμιμης και παράνομης οικονομίας; Υπάρχει η προτεσταντική ηθική και η λεβαντίνικη ανηθικότητα; Ή μήπως τα τελευταία ένδοξα χρόνια του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού αναπτύχθηκε μια χρηματοπιστωτική οικονομία τύποις νόμιμη και ουσιαστικά χωρίς κανόνες, χωρίς περιορισμούς, χωρίς σύνορα; Μια οικονομία του αρπαχτικού καπιταλισμού. Η οικονομία του νομιμοποιημένου εγκλήματος αποτελούσε πάντα έναν αποφασιστικό παράγοντα στην ανάπτυξη του καπιταλισμού. Σας θυμίζω την πειρατεία πάνω στην οποία βασίστηκε η πρωτογενής συσσώρευση στην Αγγλία και το δουλεμπόριο που γέμισε τα χρηματοκιβώτια των αξιοσέβαστων εμπόρων της Δύσης και ανέπτυξε τη γεωργική παραγωγή στη Βόρεια Αμερική. Τις μαζικές σφαγές και λεηλασίες των κονκισταδόρων στη Νότια Αμερική. Τον πόλεμο του οπίου και της εταιρείας των Δυτικών Ινδιών. Αυτά για να μην ξεχνάμε. Το ίδιο συμβαίνει και σήμερα, μόνο που δεν το λέμε. Το έχουμε βαφτίσει δημοκρατία, ελευθερία της αγοράς. Και του βάζουμε φερετζέ με περίεργους οικονομικούς όρους. Θα μου πείτε ότι αυτά που λέω είναι αριστερίστικες ιδεολογικές εμμονές. Ίσως... Αλλά ας δούμε αν στηρίζονται σε πραγματικά γεγονότα και στοιχεία. Η παγκοσμιοποίηση εδραιώθηκε στη βάση τριών παραγόντων: Την πλήρη απελευθέρωση της κίνησης των κεφαλαίων, τα οποία βρίσκονται εκτός κάθε ελέγχου, εθνικού και διεθνούς. Την αποϋλοποίηση των χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και την ιλιγγιώδη εξάπλωσή τους λόγω των νέων τεχνολογιών. Και την εξειδίκευση ορισμένων περιοχών του πλανήτη στη διαχείριση των χρηματοπιστωτικών προϊόντων της οικονομίας του εγκλήματος. Εννοώ τους λεγόμενους φορολογικούς παραδείσους. Οι σύγχρονοι πειρατές δεν κρύβουν τη λεία τους σε θαμμένα σεντούκια,

αλλά στα θησαυροφυλάκια των νησιών των θησαυρών του σύγχρονου καπιταλισμού. Είναι περίπου 50 στο νούμερο, οι οποίοι, αντιγράφω από το ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, «προάγουν τη φοροδιαφυγή, τη φοροκλοπή και την φυγή των κεφαλαίων». Αλλά η κολοσσιαία φοροδιαφυγή δεν είναι η μόνη ούτε η χειρότερη δραστηριότητά τους. Το παγκόσμιο ακαθάριστο προϊόν ανέρχεται σε τέσσερις χιλιάδες δισ. δολάρια. Το Παγκόσμιο Εγκληματικό Προϊόν σε 1.000 δισ. δολάρια. Αυτό πού προέρχονται; Από παντού! Ναρκωτικά, απαγωγές, τζόγος, εμπόριο γυναικών, εμπόριο παράνομων εργατικών χεριών, εμπόριο προσφύγων (υπάρχουν ακόμη δουλέμποροι), εμπόριο ανθρώπινων οργάνων, εμπόριο αρχαιοτήτων και άλλες ευαγείς δραστηριότητες. Αυτά τα λεφτά πρέπει φυσικά να ανακυκλωθούν. Να ξεπλυθούν. Και αυτό γίνεται στους φορολογικούς παραδείσους, όπου η προέλευση και η φύση των καταθέσεων είναι απόρρητη. Υπολογίζεται ότι η ανακύκλωση του βρόμικου χρήματος ανέρχεται σε 600 δισ. δολάρια τον χρόνο, ενώ ο τζίρος των φορολογικών παραδείσων είναι 1.800 δισ. δολάρια. 600 δισ. δολάρια τον χρόνο επί 10 χρόνια μάς κάνουν 6.000 δισ. δολάρια. Ένα νούμερο ιλιγγιώδες, που κάνει να τρέχουν τα σάλια στους διεθνείς επενδυτές και τραπεζίτες. Από την άλλη μεριά, οι διεθνείς εγκληματίες έχουν την ανάγκη διεθνών επενδυτών για να ξεπλύνουν τα με τόσο κόπο βγαλμένα λεφτουδάκια τους. Όπερ ο γάμος, λόγω συμφέροντος, συνετελέσθη. 600 δισ. δολάρια τον χρόνο (μείον τα φακελάκια για τους μεσάζοντες, δικηγόρους, τραπεζίτες, διεθνείς επενδυτές και λοιπούς) επενδύονται, όχι βέβαια σε λογαριασμούς ταμιευτηρίου, αλλά σε προϊόντα υψηλού ρίσκου και υψηλής απόδοσης, στους φορολογικούς παραδείσους. Οι oﬀ shore στα νησιά των θησαυρών είναι 680.000 και τα επίσημα υποκαταστήματα των τραπεζών 10.000. Κι εμείς στην Ελλάδα και την Ευρώπη ψηφίζουμε νόμους για τον έλεγχο του μαύρου χρήματος. Ποιος θα τους εφαρμόσει και πού; Στην Ευρώπη; Είναι τοις πάσι γνωστό ότι η ειδικότητα των μεγάλων δικηγορικών γραφείων του Σίτι είναι η δημιουργία oﬀ shore εγγυημένα, ερμητικά κλειστών. Και δύο με τρία μεγάλα (και αξιοσέβαστα) δικηγορικά γραφεία στην Αθήνα με θέα τη Βασιλίσσης Σοφίας είναι στενά συνδεδεμένα με αυτά του Σίτι.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΚΥΠΡΟΣ

αση στις αγορές σης Το βρετανικό χρηματοπιστωτικό σύστημα ελέγχει πλήρως 10 φορολογικούς παραδείσους (θυμηθείτε το σκάνδαλο των ομολόγων), δύο εκ των οποίων στη Μάγχη, στις νήσους Jersey και Man, στις οποίες δεν ισχύει, όχι το ευρωπαϊκό δίκαιο, αλλά ούτε το βρετανικό. Και υπάρχει και το Βατικανό, μέσα στο οποίο δραστηριοποιείται η πιο απόκρυφη τράπεζα του κόσμου: Το Ινστιτούτο για Θρησκευτικά Έργα, το IOR. Δεν δίνονται αποδείξεις, δεν υπάρχουν επιταγές και οι συναλλαγές φέρουν απόρρητους κωδικούς. Οι επενδύσεις και οι ισολογισμοί είναι γνωστοί μόνο στον Πάπα και το συμβούλιο των καρδιναλίων. Σημειώνω ότι μέλος ex oﬁccio του Δ.Σ. είναι ο καρδινάλιος των νήσων Κέιμαν! Δεν είναι γνωστό για το αν και από ποια κράτη ζητήθηκαν πληροφορίες υπόπτων συναλλαγών από το Βατικανό, αλλά σίγουρα δεν έχει δοθεί ποτέ καμιά πληροφορία. Αυτός και αν είναι παράδεισος.

Γι’ αυτό, συντρόφισσες και σύντροφοι, ούτε ο Θεός επιτρέπει την επί της Γης κάθαρση. Αν οι κυβερνήσεις είχαν σκοπό να εξαφανίσουν αυτόν τον οχετό, θα μπορούσαν να το κάνουν σε 24 ώρες, χωρίς περίπλοκους νόμους και χωρίς ατελείωτες διεθνείς διασκέψεις. Ένας μόνο νόμος, με δύο μόνα άρθρα: 1. Καταργείται το τραπεζικό απόρρητο. 2. Καταργείται η ασυλία των oﬀ shore. Αλλά δεν μπορούν να το κάνουν. Γιατί η εγκληματικότητα είναι οργανικό μέρος της παγκόσμιας ελεύθερης αγοράς. Γιατί μότο αυτού του συστήματος είναι: move your money and fuck the system. Όλα τα άλλα είναι υποκρισίες. Όπως έλεγε και ένας από τους μοντέρνους πειρατές σε μια ημερίδα επενδυτών στο Σίτι πριν από τρία χρόνια: αν θέλετε ηθική, πηγαίνετε στον αρχιεπίσκοπο και όχι σε μένα.

Από την Κύπρο με αγάπη Και τώρα τι γίνεται; Η Κύπρος είπε όχι και θυπουργός του ναι. Και τι ναι! τώρα τρέχει και δεν φτάνει. Ο Κύπριος Σαρρής Στην Κύπρο η κυβέρνηση είπε ναι -η Βουλή και μάλιστα διαβεβαίωσε ότι, αν είχαν πει ναι από ο λαός είπαν όχι. Αυτό το όχι όμως το διαχειρίστητην αρχή, θα ξέσκιζαν βέβαια τους κε και το παζάρεψε ο θίασος του μικροκαταθέτες, αλλά γενικώς τα ναι. Σαν να πήγαινε να μεταφέρει πράγματα θα ήταν καλύτερα. Και στις Βρυξέλλες το αυριανό ελληνιόλα αυτά μεταφράζονται στα καθ’ κό όχι ο Στουρνάρας. Άντε μαζί με ημάς ότι κι εδώ, όπως κι εκεί, έτον Προβόπουλο. Και μόλις τους άΣΗΜΕΡΑ νας είναι ο δρόμος -αυτός του ναι κουγε ο Σόιμπλε θα καταλάβαινε όΕΙΝΑΙ σε όλα, και στη γερμανική γλώστι πρέπει να κόψει τους ψευτοτσασα αν είναι δυνατόν. Ή, αν επιμέμπουκάδες και τα άσματα για τον ΚΥΡΙΑΚΗ νετε στα όχι, τότε όχι στους ψευπιο καλό τον μαθητή και να το συτοτσαμπουκάδες, όπως έγραψε έζητήσει το πράγμα, γιατί έχει απένας εκ των πολλών ρεαλιστών της ναντί του αποφασισμένους ανεποχής. θρώπους που εκπροσωπούν έναν αποφασισμένο λαό. Εδώ γελάνε. Μπορεί βέβαια ο επίμονος αντιρρησίας συνείδησης να καταΠολλά και πολλοί έπαιξαν ασφαφύγει στην ιστορία -αυτή η κυρία ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ λώς τον ρόλο τους στην εξέλιξη της το συνηθίζει να ασχολείται περισΚύπρου. Αλλά, συγγνώμη κιόλας, ΚΑΡΤΕΡΟΥ σότερο με τα όχι παρά με τα ναι των όταν διαπραγματεύεσαι με τους λαών. Θα μπορούσε επίσης να πει όΝονούς και είσαι κι εσύ της Φαμίτι κανένα λαϊκό όχι, ακόμα κι αν ητλιας, πεπεισμένος ότι θα σε εξοτηθεί, δεν εξαερώνεται. Αλλά, επειδή αυτά ηχούν ντώσουν αν τους πας κόντρα, τότε το πράγμα φέρως παρηγοριά, θα μπορούσε επίσης και να υποστη- νει προς στημένο. Προς... παίρνεις την αλήθεια μου ρίξει ότι: Το όχι είναι μια λεξούλα, αλλά δεν έχει πά- και μου την κάνεις λιώμα. Ένα από τα κυπριακά διντα την ίδια σημασία. Εξαρτάται ποιος το λέει, πώς δάγματα συνεπώς είναι: Έχει τεράστια σημασία ότο λέει, πόσο αποφασιστικά το λέει. Με το όχι συ- σοι προετοιμάζονται για το δικό τους όχι να προεντάχθηκε και ο Τσολάκογλου -ιστορικό παράδειγ- τοιμάζουν επίσης κι εκείνους στους οποίους θα το μα...- μέχρι που παρέδωσε τον στρατό και έγινε πρω- εμπιστευτούν...

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΔΙΗΜΕΡΟ ΑΠΟ ΤΟ ΜΑΧΩΜΕ

Αριστερή κυβέρνηση και ακύρωση του Μνημονίου Ακύρωση του Μνημονίου - Καταγγελία των δανειακών συμβάσεων - Διαγραφή του χρέους είναι το μενού του... χορταστικού διημέρου, στο οποίο καλεί ο Μαρξιστικός Χώρος Μελέτης και Έρευνας. Την Τετάρτη και Πέμπτη, 3 και 4 Απριλίου, κατά τις απογευματινές ώρες, στην αίθουσα της ΕΣΗΕΑ (Ακαδημίας 20), πανεπιστημιακοί, οικονομολόγοι, διεθνολόγοι, πολιτικοί κ.ά. θα καταθέσουν ιδέες και προτάσεις για τα τρία κορυφαία αυτά ζητήματα. Αναλυτικά το διήμερο θα ανοίξει με τον Γ. Τόλιο εκ μέρους του Δ.Σ του ΜΑΧΩΜΕ -θέμα της πρώτης συνεδρίας θα είναι «Μνημόνιο, οικονομική κατάρρευση, εναλλακτική λύση» με ομιλητές τους Κ. Λαπαβίτσα, Σπ. Λαπατσιώρα και Γ. Τόλιο και παρεμβαίνοντες τους Ηλ. Νικολόπουλο και Π. Δερμενάκη, με συντονιστή τον Τρ. Κωστόπουλο. Στην επόμενη και τελευταία για την πρώτη μέρα συνεδρία, «Νομικές πτυχές μνημονίων, δυνατότητες ανατροπής», οι Γ. Κατρούγκαλος, Αντ. Μπρεδήμας και Β. Φούσκας θα τοποθετηθούν επί της αρχής, ενώ θα ακολουθήσουν οι παρεμβάσεις των Δ. Μπελαντή και Κ. Μακαρώνα, υπό τον συντονισμό του τελευταίου. Τη δεύτερη ημέρα, Αρ. Καζάκος, Απ. Δεδουσόπουλος, Γ. Κουζής θα συζητήσουν για την «ανθρωπιστική κρίση και κοινωνική ανατροπή», με συντονιστή τον Κ. Δημουλά και παρεμβαίνοντες τους Γρ. Καλομοίρη και Απ. Καψάλη. Και το διήμερο κλείνει με στρογγυλό τραπέζι για τις «Προϋποθέσεις αριστερής εξόδου από την κρίση». Συμμετέχουν οι Ν. Χουντής, P. Murphy (ευρωβουλευτής Σοσιαλιστικού Κόμματος Ιρλανδίας), Ζωή Κωνσταντοπούλου, Σπ. Σακελαρόπουλος, Αντ. Νταβανέλος. Θα παρέμβει ο Λ. Χήτας από την «Πρωτοβουλία των 1.000», ενώ συντονιστής έχει οριστεί ο Γ. Θεωνάς. Μετά από κάθε συνεδρία θα ακολουθεί συζήτηση με ερωτήσεις και ολιγόλεπτες παρεμβάσεις. «Η πρωτοβουλία του ΜΑΧΩΜΕ -όπως εξηγούν όσοι το συγκρότησαν- με τη διοργάνωση του Μαρξιστικού Διημέρου έχει κύριο στόχο να διερευνήσει βασικά ζητήματα που θα προκύψουν από το ενδεχόμενο ανάδειξης αριστερής κυβέρνησης, η οποία θα ακυρώσει το Μνημόνιο, θα καταγγείλει τις δανειακές συμβάσεις και θα αρνηθεί την πληρωμή του χρέους με στόχο τη διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του. Τα ζητήματα που θα προκύψουν ξεκινούν από τη σφαίρα της οικονομίας, προεκτείνονται στο κοινωνικό πεδίο, στις σχέσεις με την Ε.Ε. και ιδιαίτερα την Ευρωζώνη και τέλος με τα θέματα της πολιτικής διακυβέρνησης». Και σε άλλο σημείο του ενημερωτικού φυλλαδίου του ΜΑΧΩΜΕ: «Χρειάζεται κατά συνέπεια να προσδιοριστούν, όσο γίνεται πιο συγκεκριμένα, τα αναγκαία μέτρα και οι αντίστοιχες πρωτοβουλίες που χρειάζεται να ληφθούν ώστε να μη ‘διολισθήσει’ το εγχείρημα (σ.σ.: της κυβέρνησης της Αριστεράς, με βασικό κορμό τις δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ) σε απλή κυβερνητική εναλλαγή, αλλά, ανακόπτοντας τον κατήφορο της ελληνικής οικονομίας, να ανοίξει δρόμο σε μια προοδευτική διέξοδο της κοινωνίας από την κρίση, με ανοιχτή τη σοσιαλιστική προοπτική». «Είναι προφανές» -κατά την εκτίμηση του ΜΑΧΩΜΕ- «ότι η προώθηση της αριστερής εναλλακτικής πρότασης, ακόμα και σε ‘μετριοπαθή’ εκδοχή της, θα αντιμετωπίσει, εφ’ όσον κινηθεί ‘εκτός των ορίων ανοχής’ του συστήματος, τη σκληρή αντίσταση και πολύμορφη υπονόμευση από τις κυρίαρχες αστικές δυνάμεις σε εθνικό και υπερεθνιΝ.ΠΑΠ. κό επίπεδο».

ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ

Με τη Διακήρυξη ως βάση στο ιδρυτικό συνέδριο ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Η έλευση της τρόικας με τις πρόσθετες αξιώσεις της και ο νέος γύρος κοινωνικών αντιδράσεων, τα συμπεράσματα από την κυπριακή κρίση και η πορεία προς το ιδρυτικό συνέδριο, είναι τα θέματα που απασχολούν το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης σε όλα τα επίπεδα. Η πλήρης κατάρρευση της κυβερνητικής επικοινωνιακής προπαγάνδας είναι το έλασσον, αναφορικά με τη νέα επίσκεψη των τροϊκανών, όταν τα νέα μέτρα - λαιμητόμος είναι προφανώς το μείζον. Σύμφωνα, λοιπόν, με το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, «η παράταση του χαρατσιού της ΔΕΗ και οι απολύσεις στον δημόσιο τομέα, σε συνδυασμό με τον εκτροχιασμό του προϋπολογισμού -το τελευταίο αναδεικνύει με συγκεκριμένα στοιχεία ο Ευκλ. Τσακαλώτος- αποτελούν τις δύο όψεις του ίδιου νομίσματος. Η εφαρμογή του Μνημονίου δημιουργεί ένα φαύλο κύκλο όπου κάθε μνημονιακή ‘αστοχία’ έρχεται να ‘διορθωθεί’ από νέα, πιο εξοντωτικά μέτρα. Η περίφημη ρήτρα αυτόματων περικοπών αποτελεί ταυτόχρονα και ομολογία της αποτυχίας του μνημονιακού προγράμματος, αλλά και απόδειξη της εμμονής στο Μνημόνιο με κάθε κόστος για την οικονομία και την κοινωνία». Γι’ αυτό και ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ παρακολουθεί και ενισχύει τις νέες διαδηλώσεις πολιτών, όπως, για παράδειγμα, τη σημερινή στην Αθήνα, την ώρα που Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ, έντρομοι από τις νέες αξιώσεις των τροϊκανών, διαρκώς ρίχνουν την μπάλα στην εξέδρα. Με παρεμβάσεις μικροκομματικού - παραπολιτικού χαρακτήρα, αναζητούν, με τη συνδρομή των... υπογείων τους, αποστροφές των στελεχών της αντιπολίτευσης, που θα κόψουν, θα ράψουν, θα διαστρεβλώσουν. Φευ, όμως, και παρά το γε-

γονός ότι η συντριπτική πλειοψηφία των μέσων ενημέρωσης είναι στο πλευρό της τρικομματικής συγκυβέρνησης, οι δημοσκοπήσεις (τέσσερις τον αριθμό) που ώς αύριο θα δουν το φως της δημοσιότητας επιβεβαιώνουν την εικόνα του ντέρμπι. Σε ό,τι αφορά τις εξελίξεις με επίκεντρο τη Λευκωσία, ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ μπορεί να νιώθει δικαιωμένος από αυτές, σημείωναν κεντρικά στελέχη του, γιατί, αν και η έκβαση δεν ήταν αίσια, στάθηκε στο πλευρό εκείνων που αγωνίσθηκαν για την αξιοπρέπεια του κυπριακού λαού. Το δυστύχημα όμως, σχολίαζαν κύκλοι της Κουμουνδούρου, ήταν ότι το «όχι» «δεν το διαχειρίστηκε ούτε ο κυπριακός λαός ούτε μια αριστερή κυβέρνηση αποφασισμένη να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του, αλλά οι πολιτικές δυνάμεις που δεν το πίστευαν». Όμως, η κυπριακή κρίση επηρεάζει και τις εσωκομματικές συζητήσεις, όπως την περασμένη Πέμπτη, τη Γραμματεία του ΣΥΡΙΖΑ -συζήτηση που θα συνεχιστεί τις επόμενες ημέρες, λίγο πριν την Κεντρική Επιτροπή, στις 13-14 Απριλίου, κυρίως όμως ενόψει του ιδρυτικού συνεδρίου.

Ποιος θυμάται τον 3ο προγραμματικό στόχο; Ένα βασικό ερώτημα που απασχόλησε τη συνεδρίαση είναι αν η Διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ αποτελεί τη βάση του προσυνεδριακού διαλόγου, με την πλειοψηφία να απαντά θετικά. Χαρακτηριστικά, ο Αλ. Τσίπρας ανέγνωσε, σύμφωνα με πληροφορίες, τον 3ο «προγραμματικό στόχο» από το ντοκουμέντο της Διακήρυξης. Στο επίμαχο, λοιπόν, σημείο, αναφέρεται: «ενδέχεται να διατυπωθούν κατά τη διαπραγμάτευση απειλές, ίσως και εκβιασμοί, περί διακοπής της χρηματοδότησης, περί εξόδου από το ευρώ, ίσως και άλλα. Αλλά, όπως ήθελε να συμπυκνώσει το σύνθημα

Πολλαπλή αποτυχία της κυβέρνησης

που χρησιμοποιήσαμε ‘καμιά θυσία για το ευρώ’, απόλυτη προτεραιότητα για μας είναι η αποτροπή της ανθρωπιστικής καταστροφής και η ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών και όχι η υπαγωγή σε υποχρεώσεις που άλλοι ανέλαβαν υποθηκεύοντας τη χώρα. Κατά συνέπεια», -καταλήγει ο 3ος προγραμματικός στόχος- «δεσμευόμαστε ότι θα αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο τέτοιων απειλών ή εκβιασμών με όλα ανεξαιρέτως τα όπλα που μπορούμε να επιστρατεύσουμε, ενώ είμαστε ήδη έτοιμοι να αναμετρηθούμε ακόμη και με τη χειρότερη έκβαση. Είμαστε βέβαιοι ότι σε μια τέτοια απευκταία περίπτωση ο ελληνικός λαός θα μας στηρίξει ανεπιφύλακτα». Στον αντίποδα, η Αριστερή Πλατφόρμα ζητούσε η συζήτηση στο ιδρυτικό συνέδριο να γίνει εκ του μηδενός. Άποψη του Π. Λαφαζάνη και άλλων στελεχών είναι ότι το «όχι» στα Μνημόνια δεν πρέπει να μείνει μισό, αλλά να πάει μέχρι τέλους. Να γίνει επίσης σαφές ότι μια κυβέρνηση της Αριστεράς δεν μπορεί να ακυρωθεί από εκβιαστικά διλήμματα για το ευρώ. Δεν πρέπει, πάντως, να διαφύγει της προσοχής η εξαιρετικά προσεκτική διατύπωση που έκανε ο Π. Λαφαζάνης, στη συνέντευξή του στο «Βήμα FM». Όμως, όπως έλεγαν κύκλοι της Κουμουνδούρου, «το δίλημμα, μέσα ή έξω από το ευρώ, είναι αποπροσανατολιστικό και χρησιμοποιείται μόνο ως εκβιασμός από τις κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις στην Ευρωζώνη, με πρωτοπόρους την κ. Μέρκελ και τον κ. Σαμαρά». Και αναδείκνυαν το, κατ’ αυτούς, πραγματικό δίλημμα, που είναι: «Τι Ευρωζώνη θέλουμε;». Η πολιτική συζήτηση επί της εισήγησης του Δ. Βίτσα, για το τι γίνεται μετά την Κύπρο, θα συνεχιστεί στην επόμενη συνεδρίαση.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ «Για ένα νέο παράδειγμα», που πάει παραπέρα τη «βία της λιτότητας», μίλησε ο πρόεδρος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) και γραμματέας του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, της βασικής συνιστώσας του Αριστερού Μετώπου, Πιέρ Λοράν. Ο Πιέρ Λοράν βρέθηκε στην Αθήνα για να παραστεί στην συνεδρίαση του προεδρείου του ΚΕΑ και μίλησε στην «Αυγή» της Κυριακής για την «ε-

ξαφανισμένη κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ», για το πώς η κατάσταση στην Κύπρο «δημιούργησε ένα κύμα σοκ σε ολόκληρη την Ευρώπη», για το δημοκρατικό έλλειμμα και την «απονομιμοποίηση» των ευρωπαϊκών αποφάσεων, για την αναγκαιότητα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης με άλλους όρους και τόνισε πως «σώζοντας τις τράπεζες δεν σώζεται η Ευρώπη»

ΠΙΕΡ ΛΟΡΑΝ πρόεδρος ΚΕΑ:

Κάνουν επίδειξη δύναμης με την Κύπρο ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

H Γαλλία γιατί είναι εξαφανισμένη την ώρα που η Ευρώπη είναι σε αναβρασμό; H Γαλλία και ο γαλλικός λαός δεν εξαφανίστηκαν. Αντίθετα, είναι η κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ, η οποία, αντί να διεξαγάγει τον αγώνα τον οποίο είχε υποσχεθεί για να επαναπροσδιορίσει τη δημιουργία της Ευρώπης, αποφάσισε να οπισθοχωρήσει μπροστά στις απαιτήσεις της Άνγκελα Μέρκελ και της τρόικας. Πιστεύω ότι η φωνή της Γαλλίας ενάντια στην Ευρώπη της λιτότητας εξακολουθεί να υπάρχει και αντιπροσωπεύεται από το Αριστερό Μέτωπο. Η μάχη συνεχίζεται στη Γαλλία και θα εξαπλωθεί σε ολόκληρη την Ευρώπη.

Ο ολοένα και πιο αυταρχικός τρόπος με τον οποίο η τρόικα, οι Γερμανοί κυβερνώντες και η Επιτροπή των Βρυξελλών διευθύνουν την Ευρωπαϊκή Ένωση προκάλεσε και προκαλεί ακόμη μία ολοένα αυξανόμενη πολιτική κρίση σε ολόκλη-

ρη την Ευρώπη. Η νομιμότητα των ευρωπαϊκών αποφάσεων αμφισβητείται όλο και περισσότερο. Και αν αυτή η κατάσταση συνεχιστεί, υπάρχει αναπόφευκτα ο κίνδυνος να προκληθεί ένα μεγάλο πλήγμα στην Ευρωπαϊκή Ιδέα και να δοθεί η δυ-

κερδοσκοπικές τους δραστηριότητες αντί να χρηματοδοτήσουν τις διάφορες οικονομίες. Από τότε που ξέσπασε η χρηματοπιστωτική κρίση, οι τράπεζες προσπαθούν να κάνουν τον λαό να πληρώσει τα δικά τους λάθη. Και αναπτύσσοντας τη λιτότητα βυθίζουν ο-

Πώς ερμηνεύετε τη στάση της γερμανικής ελίτ σε σχέση με την Κύπρο; Υπάρχει μία εξαιρετικά κυρίαρχη βούληση των γερμανικών ελίτ. Επιθυμούν να ευθυγραμμίσουν όλην την Ευρώπη στις οικονομικές και χρηματιστηριακές τους απαιτήσεις και επιθυμούν να θέσουν υπό την κυριαρχία τους ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ. Πιστεύω ότι το Μνημόνιο λιτότητας, το οποίο έχει επιβληθεί στην Ελλάδα, στην Ισπανία, στην Πορτογαλία, την Ιταλία, δεν τους ήταν αρκετό. Θέλησαν με την Κύπρο να δημιουργήσουν ένα νέο παράδειγμα πηγαίνοντας σε ανώτερο επίπεδο τη βία της λιτότητας. Σκέφτηκαν ότι με την επίθεσή τους σε μία τόσο μικρή χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα μπορούσαν να κάνουν μία νέα επίδειξη της δύναμής τους. Αυτό όμως το οποίο υποτίμησαν είναι ότι το σχέδιο ενάντια στην Κύπρο δημιούργησε ένα κύμα σοκ σε ολόκληρη την Ευρώπη. Και σήμερα πολλές από τις ευρωπαϊκές δυνάμεις και τους ευρωπαϊκούς λαούς είναι αλληλέγγυοι με την Κύπρο. Πιστεύετε πως τίθενται θέματα που οδηγούν σε διάλυση της Ευρωζώνης; Η απόσταση Βορρά - Νότου διευρύνεται. Πού οδηγεί αυτό;

Η κυβέρνηση του Φρανσουά Ολάντ, η οποία, αντί να διεξαγάγει τον αγώνα τον οποίο είχε υποσχεθεί για να επαναπροσδιορίσει τη δημιουργία της Ευρώπης, αποφάσισε να οπισθοχωρήσει μπροστά στις απαιτήσεις της Άνγκελα Μέρκελ και της τρόικας Θέλησαν με την Κύπρο να δημιουργήσουν ένα νέο παράδειγμα πηγαίνοντας σε ανώτερο επίπεδο τη βία της λιτότητας

νατότητα σε όλες τις εθνικιστικές, λαϊκίστικες και ξενοφοβικές δυνάμεις να αναπτυχθούν. Πιστεύω ότι πρέπει να αντισταθούμε σε αυτό. Είναι δυνατόν να βγούμε από τη σημερινή κρίση της Ευρωζώνης δημιουργώντας δεσμούς αλληλεγγύης, υπό την προϋπόθεση όμως ότι θα δημιουργήσουμε μια νέα Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία θα απεγκλωβιστεί από τις υπαγορεύσεις της τρόικας και η οποία θα θέσει εκ νέου την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στην υπηρεσία της χρηματοδότησης των εθνικών οικονομιών της Ευρώπης, αλλά και υπό την προϋπόθεση ότι θα σεβόμαστε σε όλες τις περιστάσεις τη λαϊκή και εθνική κυριαρχία. Αντιθέτως, σήμερα οι αποφάσεις που λαμβάνονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι όλο και περισσότερο πιο αντιδημοκρατικές και αυταρχικές. Ποια πρέπει να είναι η απάντηση της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για τις τράπεζες; Οι τράπεζες είναι οι υπεύθυνες για την κρίση. Ανέπτυξαν τις

Είναι δυνατόν να βγούμε από τη σημερινή κρίση της Ευρωζώνης δημιουργώντας δεσμούς αλληλεγγύης Πιστεύουμε ότι πρέπει να ανακτήσουμε τον δημόσιο έλεγχο του τραπεζικού τομέα, των μεγάλων τραπεζών στις διάφορες χώρες, αλλά και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

λόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση στην ανεργία, τη φτώχεια και την οικονομική ύφεση. Επομένως είναι σίγουρο πως ο ισχυρισμός ότι σώζει κανείς την Ευρώπη σώζοντας τις τράπεζες, όπως κάνει σήμερα η τρόικα, οδηγεί σε μια γενική καταστροφή. Πιστεύουμε ότι πρέπει να ανακτήσουμε τον δημόσιο έλεγχο του τραπεζικού τομέα, των μεγάλων τραπεζών στις διάφορες χώρες, αλλά και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για να θέσουμε εκ νέου την τραπεζική δραστηριότητα στην υπηρεσία της χρηματοδότησης των εποικοδομητικών και χρήσιμων προγραμμάτων, των δημόσιων υπηρεσιών και της οικονομικής ανάπτυξης των διάφορων βιομηχανιών και εθνικών οικονομιών. Χωρίς αυτή την κατάκτηση του δημόσιου ελέγχου των τραπεζών θα συνεχίσουμε να τροφοδοτούμε και να πληρώνουμε το χρέος των τραπεζών, σαν σε ανεμοστρόβιλο... Βλέπουμε ανακλαστικά εθνικής αναδίπλωσης. Πώς απαντά η Αριστερά; Μία από τις αιτίες της σημερινής κρίσης είναι ότι απελευθερώσαμε την κυκλοφορία των κεφαλαίων για να θέσουμε αυτήν την οικονομική συσσώρευση στην αποκλειστική υπηρεσία των οικονομικών αγορών. Και αυτή η ελευθερία των κινήσεων του κεφαλαίου χρησιμοποιήθηκε για να τροφοδοτήσει τον ανταγωνισμό και να ενισχύσει το κοινωνικό ντάμπινγκ ανάμεσα στους εργαζομένους της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να τους διχάσει και να αυξήσει τις ανισότητες ανάμεσα στις διάφορες χώρες. Επομένως είναι λογικό οι λαοί και οι εργαζόμενοι μέσα σε αυτά τα πλαίσια να αναζητούν τρόπους προστασίας και αναδίπλωσης ενάντια στις επιθέσεις του κεφαλαίου. Αλλά αυτήν την προστασία εμείς τη θέλουμε αλληλέγγυα. Η πραγματική προστασία για τους διάφορους ευρωπαϊκούς λαούς έγκειται στην κοινωνική εναρμόνιση προς τα πάνω και σε έναν νέο έλεγχο των κινήσεων του κεφαλαίου. (μετάφραση - διερμηνεία: ΧΑΡΑ ΚΑΠΛΑΝΗ)

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΡΙΠΤΟΝΤΑΙ ΤΑ ΘΕΣΦΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΙΣΜΟΥ

Τα γεγονότα είναι καταιγιστικά, τα γεγονότα της κρίσης οριοθετούν τον ολισθηρό και αυτοκαταστροφικό δρόμο της σημερινής Ε.Ε. στον οικονομικό πόλεμο που διεξάγουν, με ταξικό πρόσημο εναντίον των λαών εννοουμένων ως σύνολα, οι νεοφιλελεύθερες ελίτ με τη γερμανική πρωτοκαθεδρία. Τα θεωρούμενα ως ταμπού του νεοφιλελεύθερου παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού καταρρίπτονται το ένα μετά το άλλο στο όνομα της υπέρβασης της κρίσης με σαφή στόχο να πληρώσουν οι εργαζόμενοι την κρίση και να βγει δυναμωμένος ο καπιταλισμός, με καρδιά ένα χρηματοπιστωτικό σύστημα με νέες ισορροπίες. Τα κρατικά ομόλογα κουρεύτηκαν και κουρεύονται ενώ αποτελούσαν για χρόνια το καταφύγιο μικρο-ομολογιούχων, Ταμείων, ιδρυμάτων κοινωνικής ωφέλειας. Οι καταθέσεις μπαίνουν στο κάδρο της διακινδύνευσης καθιστώντας τους αποταμιευτές συμμέτοχους και συνένοχους στις τραπεζικές φούσκες, το μαύρο χρήμα, τα τοξικά παιχνίδια πολύ μακράν της πραγματικής οικονομίας. Το ελληνικό Μνημόνιο περιέχει εξαρχής τη ρήτρα της μη δυνατότητας για προσφυγή σε άλλες πηγές δανειοδότησης πέραν της Ε.Ε. Η απόφαση του Αυγούστου για την τραπεζική ένωση με την υποχρέωση για ανακεφαλαίωση των τραπεζών εκτός τους συνυπολογισμούς της στα χρέη των κρατών έμεινε στα αζήτητα και υπονομεύτηκε αποτελεσματικά από τη Γερμανία.

Χωρίς ταμπού, πλέον ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΒΟΥΤΣΗ

κλίμακα Ευρώπης μετά από την άμεση ακύρωση των εφαρμοζόμενων μνημονιακών προγραμμάτων, επιτάχυνε αντίθετα τις ιδεοληπτικές προσεγγίσεις προσδίδοντας έναν απίστευτο κυνισμό και μια πρωτοφανή επιθετικότητα στην εκβιαστική επιβολή νέων μόνιμων και εκτεταμένων υφεσιακών πολιτικών, αρχής γενομένης από την Κύπρο αλλά και με εμφανή τα σήματα προς όλες τις χώρες του Νότου και όχι μόνο. Είναι προφανής λοιπόν η αδυναμία άμεσων προοδευτικών λύσεων που προκύπτει λόγω έλλειψης νέων προοδευτικών πολιτικών συσχετισμών στη διαχείριση των υπαρκτών και οξυνόμενων αντιφάσεων της παρούσας συστημικής κρίσης.

Όποιος παραγνωρίζει αυτήν την έλλειψη πραγματικής ηγεμονίας των κυρίαρχων σήμερα δυνάμεων και θεωρεί ότι είναι άνετες και πανίσχυρες αυτές οι δυνάμεις για να οδηγήσουν στην υπέρβαση της κρίσης υπέρ των συμφερόντων τους κερδίζοντας ταυτόχρονα ευρύτατες συναινέσεις και ανανεώνοντας τις αγορές τους μέσα στην Ευρώπη, πλανάται πλάνη οικτρά. Αντίθετα περισσότερο από ποτέ, καθώς η σύγκρουση εξελίσσεται και κορυφώνεται προκαλώντας μαζικές ανθρωποθυσίες στη χώρα μας και σε όλο και περισσότερες χώρες της Ευρωζώνης ή και της Ε.Ε. των 27, επαληθεύονται και γίνονται κτήμα στον δημόσιο διεθνή διάλογο και στη μαζική συνείδηση μια σειρά από εκτιμήσεις

Έλλειψη ηγεμονίας

που η δικιά μας Αριστερά μαζί και με τα κόμματα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς έχει έγκαιρα συνομολογήσει.

Μέτωπο του Νότου Εκτίμηση δεύτερη, ότι οι χώρες που πλήττονται από αυτήν την πρώτη σειρά του «ντόμινο» δηλ. οι χώρες του Νότου, θα πρέπει να συμπτύξουν ένα αποφασιστικό μέτωπο όχι γενικά και αόριστα εναντίον του Βορρά στο πλαίσιο επικίνδυνων νέων εθνικών συγκρούσεων, αλλά με σαφές κοινωνικό πρόσημο που θα διασφαλίζει την άνετη και διεθνοποιημένη κινηματική δράση των εργαζομένων, της νεολαίας, των περιθωριοποιημένων κοινω-

Συρρίκνωση κατακτήσεων Βεβαίως είχαν προηγηθεί οι καταρρεύσεις των δημοκρατικών και κοινωνικών ταμπού, δηλ. των κατακτήσεων των εργαζομένων μετά και μέσα από πολύχρονους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες??? ακόμα κι ο νομικός πολιτισμός και τα αντιπροσωπευτικά δημοκρατικά συστήματα έχουν υποστεί πρωτοφανή συρρίκνωση. Η συμπεριφορά της ηγεσίας της Ε.Ε. προς την Κύπρο και τους Κυπρίους υπήρξε απολύτως αποκαλυπτική και στο επίπεδο της δημοκρατίας και σε αυτό των προφανών δραματικών κοινωνικών συνεπειών, υπό το πρόσχημα πάντοτε της οικονομικής διάσωσης. Η παραδοχή από το ίδιο το ΔΝΤ για «λάθος συνταγή» στα προγράμματα εσωτερικής υποτίμησης και λιτότητας αντί να αφεθεί να δημιουργήσει ένα πραγματικό σοκ που θα οδηγούσε σε μια ριζοσπαστική «λύση χρέους» σε

Αλίμονο αν αυτή η αδυναμία και οι δυσκολίες που συνεπάγεται για την αναγκαία ανατροπή της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης και του κοινού νομίσματος, συνειδητοποιηθεί ως διαχρονική ηγεμονία του μονόδρομου των στρατηγικών επιλογών που οδηγούν τους εργαζόμενους στην κόλαση και την Ε.Ε. σε πλήρη ανυποληψία και πολύ πιθανή κατάρρευση. Η τόσο επιθετική στάση της σημερινής γερμανικής ηγεσίας και των πιστών της συμμάχων υποδηλώνει καταρχήν την έλλειψη ηγεμονίας και την αγχωτική επιβολή απόλυτα αντιδημοφιλών πολιτικών στους λαούς του Νότου.

ΠΕΝΘΟΣ Η κηδεία του Άγγελου Φουστούκου έγινε στο Α’ Νεκροταφείο Αθηνών την Πέμπτη 21.3.2013. Ο Άγγελος Φουστούκος συνελήφθη το 1948. Ήταν μέλος της γραμματείας της οικονομικής επιτροπής του κεντρικού συμβουλίου της ΕΠΟΝ. Στο στρατοδικείο Αθηνών καταδικάστηκε σε θάνατο. Στις φυλακές την έβγαλε παλικάρι μέχρι την απελευθέρωσή του. Ο Πάνος Καρυοφύλλης προσφέρει στη μνήμη του 50 ευρώ.

Συστημική κρίση Εκτίμηση πρώτη, ότι η κρίση είναι συστημική και ότι «οι ιδιαιτερότητες» κάθε χώρας δεν επιδέχονται μια μοναδική και ιδιαίτερη αντιμετώπιση σε βάρος μάλιστα των ανθρώπινων, των φυσικών πόρων, των υποδομών που αποτελούν προϋποθέσεις για την παραγωγική ανασυγκρότηση και την κοινωνική συνοχή. Ως συνέπεια η μόνη πραγματική λύση θα πρέπει να οικοδομηθεί, μέσα από σκληρές αντιπαραθέσεις και τη διαμόρφωση νέων ευνοϊκών συσχετισμών, σε κλίμακα Ευρώπης. Σ’ αυτή την κατεύθυνση αποτελεί θετική συμβολή η πρόταση για τη σύγκλιση διεθνούς διάσκεψης με αντικείμενο αποφάσεις για το γενναίο κούρεμα των χρεών, κρατικών και ιδιωτικών, με ταυτόχρονη επίσης γενναία αναπτυξιακή πρωτοβουλία και με στόχο τη σύγκλιση και τη σταδιακή άρση των εγγενών και οξυνόμενων σήμερα ανισοτήτων.

Όποιος παραγνωρίζει την έλλειψη πραγματικής ηγεμονίας των κυρίαρχων σήμερα δυνάμεων και θεωρεί ότι είναι άνετες και πανίσχυρες αυτές οι δυνάμεις για να οδηγήσουν στην υπέρβαση της κρίσης υπέρ των συμφερόντων τους κερδίζοντας ταυτόχρονα ευρύτατες συναινέσεις και ανανεώνοντας τις αγορές τους μέσα στην Ευρώπη, πλανάται πλάνη οικτρά

νικών στρωμάτων μέσα σε όλη την Ευρωζώνη και κατ’ επέκταση σε όλη την Ευρώπη. Γιατί βεβαίως δεν πρέπει να ξεχνούν, κυρίως όσοι ομνύουν στην αριστερή εθνική αναδίπλωση, ότι οποιαδήποτε εφαρμοζόμενη ήδη είτε και εναλλακτική αριστερή πολιτική για την υπέρβαση της κρίσης εγγράφεται και οριοθετεί στην παρούσα φάση την κοινωνική-ταξική σύγκρουση. Εν προκειμένω μάλιστα στη χώρα μας σήμερα μέσα από την τρίχρονη εμπειρία μπορούμε πλέον να ονοματίσουμε συγκεκριμένα συμφέροντα, κοινωνικές δυνάμεις και στρώματα που κερδοσκοπούν και κερδίζουν όταν όλοι οι υπόλοιποι χάνουν και οδηγούνται σε ανθρωπιστική καταστροφή.

Γερμανική Ευρώπη Εκτίμηση τρίτη την οποία έχουμε καταγράψει σε όλα μας τα συλλογικά ντοκουμέντα είναι αυτή που διακινδυνεύει την πρόβλεψη ότι, με ευθύνη τους οι δυνάμεις που απεργάζονται ή ανέχονται την οικοδόμηση μιας γερμανικής Ευρώπης, ανεξάρτητα του βαθμού επίγνωσης που λίγη σημασία όμως έχει πολλές φορές στα εγχειρήματα ιστορικής διάστασης, οδηγούν στην πιθανή διάλυση της Ευρωζώνης. Είτε σε ουσιαστική με τη διαμόρφωση σχέσεων σαν της σημερινής με την Κυπριακή Δημοκρατία είτε σε τυπική με την εξώθηση χωρών σε προσφυγή σε εθνικά νομίσματα, διαδικασία που το κόστος της θα επιφέρει ισχυρότατο πλήγμα και μη αντιμετωπίσιμο «ντόμινο» στη σημερινή Ε.Ε. Η αποσόβηση μιας τέτοιας αρνητικής εξέλιξης δεν μπορεί να γίνει με τους όρους που η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ έχουν επιλέξει τη σιωπή, τη συνηγορία και τελικά την απόλυτη συνενοχή στις αντικοινωνικές πολιτικές. Αντίθετα μια νέα δυναμική για μια άλλη πορεία και αρχιτεκτονική της ενωσιακής συγκρότησης των ευρωπαϊκών λαών μπορεί να εγγυηθεί ένας νέος προοδευτικός συσχετισμός δυνάμεων που θα οξύνει τις προφανείς αντιφάσεις και τις εσωτερικές συγκρούσεις μέσα στο μπλοκ των κυρίαρχων σήμερα δυνάμεων, στο όνομα της αλληλεγγύης και της εναλλακτικής πρότασης για την ανάκτηση σε πρώτη φάση των δικαιωμάτων και κατακτήσεων των εργαζομένων. Με αισιοδοξία πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτόν τον δύσκολο αγώνα γιατί η ιστορία έδειξε πολλές φορές και με πολύ διαφορετικά πρόσωπα ακόμα και τα τελευταία χρόνια ότι κρύβει εκπλήξεις, προσδοκίες αλλά και διαψεύσεις. Όχι μόνον για τους αδύναμους αλλά και για τους θεωρούμενους δυνατούς όταν οι λαοί αγωνίζονται έχοντας το δίκαιο με το μέρος τους και βέβαια, όπως εν προκειμένω συμβαίνει, όταν οι εμφανιζόμενες ως δήθεν μόνες «υπαρκτές λύσεις» υπονομεύονται και συντρίβονται στο πεδίο των πολύ πραγματικών αντιθέσεων που οι ίδιες όξυναν.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΙ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΟΙ ΚΑΤΑΘΕΣΕΙΣ ΜΠΙΚΑ ΚΑΙ ΔΙΩΤΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΛΑΚΙΔΑΣ

Τώρα ξεκίνησαν οι εργασίες της προκαταρκτικής επιτροπής, έλεγε ένα μέλος της σχολιάζοντας τις αποκαλύψεις Διώτη - Μπίκα για τον Ευάγγελο Βενιζέλο και τον Γιώργο Παπανδρέου. Αν και πολλά εκτιμάται ότι θα διασαφηνιστούν στην αυριανή κατ’ αντιπαράσταση εξέταση του πρ. επικεφαλής του ΣΔΟΕ με τον πρ. διοικητή της ΕΥΠ, είναι σαφές ότι Ευ. Βενιζέλος και Γ. Παπανδρέου έχουν μπει στο κάδρο. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ φέρεται να έχει παραλάβει το usb με τη λίστα Λαγκάρντ στις 8 Ιουλίου 2011 και όχι τον Αύγουστο του 2011, όπως έχει καταθέσει στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής (σύμφωνα με την κατάθεση Διώτη). Σύμφωνα με την κατάθεση Διώτη το πρωί της 8ης Ιουλίου έγινε σύσκεψη στο υπουργείο Οικονομικών παρουσία του Ευ. Βενιζέλου και το μεσημέρι, αφού πήγε στο γραφείο του στο ΣΔΟΕ, του παρέδωσε τη λίστα σε συνάντηση στη Βουλή μαζί με 50 100 εκτυπώσεις αρχείων. Η εκδοχή αυτή «κολλάει» με την πραγματογνωμοσύνη της Διεύθυνσης Εγκληματολογικών Ερευνών της ΕΛ.ΑΣ., η οποία αναφέρει: α) Το usb δημιουργήθηκε στις 8 Ιουλίου «από ώρες 15.02.00 έως 15.04.36» (όταν ο Ι. Διώτης ήταν στο γραφείο του). β) «Χρήστης με ονομασία userv άνοιξε συγκεκριμένο αριθμό αρχείων τις βραδινές ώρες της 08.07.2011» και συγκεκριμένα «άνοιξε 3 αρχεία λογιστικών φύλλων, την 08.07.2011 και από 21.39.46 έως 21.40.03». Άρα,

Γνώριζαν Βενιζέλος και Παπανδρέου

σύμφωνα με την κατάθεση Διώτη, όταν ανοίγεται η λίστα, δεν βρισκόταν στα χέρια του Ι. Διώτη, αλλά του Ευ. Βενιζέλου ή σε όποιον άλλο το είχε δώσει ο τότε υπουργός Οικονομικών.

Συνάντηση Βενιζέλου Μπίκα! Ο Ευ. Βενιζέλος είχε συνάντηση με τον Κ. Μπίκα και συζήτησαν για τη λίστα Λαγκάρντ. Το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο του 2011, σύμφωνα με την κατάθεση Μπίκα, συναντήθηκε με τον Ευ. Βενιζέλο στο γραφείο του στο υπουργείο Οικονομικών, προκειμένου να μιλήσουν για την αντιμετώπιση της λαθρεμπορίας. Εκεί ο Κ. Μπίκας αναφέρει ότι ζήτησε από τον Ευ. Βενιζέλο να προχωρήσει το θέμα με τη διερεύνηση της λίστας Λαγκάρντ και να αξιοποιηθεί. Η απάντηση του υπουργού ήταν:

«Να δούμε πως θα μπορέσει να προχωρήσει». Έσπευσε δε να του υπενθυμίσει τις δυσκολίες που υπήρχαν κατά τη διαδικασία διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελλάδας και Ελβετίας για τους Έλληνες καταθέτες του εξωτερικού. Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του Ευ. Βενιζέλου, παρέλαβε τη λίστα τον Αύγουστο του 2011 από τον Ι. Διώτη με την υπόμνηση ότι είναι προϊόν μυστικών υπηρεσιών και γι’ αυτό μη αξιοποιήσιμη. Άραγε ο Ευ. Βενιζέλος συζήτησε στη συνάντηση με τον Κ. Μπίκα αν βρέθηκε η λίστα στα χέρια της ΕΥΠ;

Ο Γ. Παπανδρέου ενημερωνόταν Σύμφωνα με τον Ι. Διώτη, αλλά και τον Κ. Μπίκα, ο Γ. Παπανδρέου είχε ενημέρωση για τη λίστα (για τη διαχείρισή της, όχι για το περιεχόμενο,

κατέθεσε ο πρ. διοικητής της ΕΥΠ). Υπενθυμίζεται ότι ο πρ. πρωθυπουργός έχει αρνηθεί τα πάντα και ο Γ. Παπακωνσταντίνου κατέθεσε πως απλώς του συνέστησε να προχωρήσει όταν έμαθαν την ύπαρξή της. Ο πρ. πρωθυπουργός είχε ενημερωθεί και από τον τότε υπουργό Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου. Επίσης είχε ενημερωθεί και η διευθύντρια του γραφείου του, Ρεγγίνα Βάρτζελη, σύμφωνα με όσα είπε ο πρ. διοικητής της ΕΥΠ.

Μία παρέα φίλων... Επισημαίνεται ότι τα πρόσωπα που σχετίζονται με τη διαχείριση της λίστας Λαγκάρντ συνδέονται μεταξύ τους με προσωπική φιλία, την οποία οι ίδιοι παραδέχονται. Ο Κ. Μπίκας είναι φίλος με τον Ευ. Βενιζέλο από το 1993, όπως κατέθεσε στην προκα-

ταρκτική. Ο Ι. Διώτης και ο Κ. Μπίκας είχαν κοινή θητεία στο υπουργείο Προστασίας του Πολίτη (υπό τον Μ. Χρυσοχοΐδη...) και απέκτησαν και κοινωνικές σχέσεις. «Διατηρώ κοινωνικές επαφές και φιλικές σχέσεις με τον Μ. Χρυσοχοΐδη, όπως και με τον Κ. Μπίκα» κατέθεσε ο Ι. Διώτης, ο οποίος χαρακτήρισε «σχέση εμπιστοσύνης» τη σύνδεσή του με τον Μ. Χρυσοχοΐδη προφανώς έτσι εξηγείται γιατί συνεργάστηκαν και στο υπουργείο Ανάπτυξης μέχρι τη στιγμή που ο Γ. Παπακωνσταντίνου τον ζήτησε «μετεγγραφή» για το ΣΔΟΕ. Διαπιστώνεται δηλαδή ότι μία ομάδα προσώπων, συνδεόμενων μεταξύ τους, διαχειρίζεται εξωθεσμικά και χωρίς την απαραίτητη τυπικότητα που προκύπτει εκ της θέσης τους μία υπόθεση πολλών δισ...

Αυτή τη Δευτέρα στην

ΑΡΘΡΟ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Σε ποιες θέσεις οργανώνεται η διαφωνία στο κόμμα. Πώς απαντά η ηγεσία

Λαϊκισμού εγκώμιον

Εκείνοι που δεν δικαιούνται... διά να ομιλούν

Του Κ. Τσουκαλά

ΚΟΣΜΟΣ ΟΙ ΑΘΛΙΟΙ ΤΟΥ ΒΕΡΟΛΙΝΟΥ Off shore εταιρείες νοικιάζουν σε εξωφρενικές τιμές διαμερίσματα-τρύπες σε μετανάστες, αποκομίζοντας αστρονομικά κέρδη

ΘΕΜΑ

ΣΕΛΙΔΕΣ

«Φίλοι σε ελαφρήν απόκλιση» Η αλληλογραφία Ε.Μ. Φόρστερ-Κ.Π. Καβάφη εκδίδεται για πρώτη φορά, αποκαλύπτοντας την ιδιαίτερη λογοτεχνική σχέση του διάσημου Αγγλου συγγραφέα με τον άσημο, τότε, Αλεξανδρινό ποιητή

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

AΡΘΡΑ

Οι Γερμανοί ξανάρχονται... Δεν ξέρω πόσοι «νεοέλληνες» έχουν δει την κλασική ταινία της Φίνος Φιλμ και του Αλέκου Σακελάριου (του 1948, παρακαλώ), «Οι Γερμανοί ξανάρχονται». Μια ταινία επικεντρωμένη στο εφιαλτικό όνειρο του αείμνηστου Βασίλη Λογοθετίδη, ως απάντηση στα πάθη τού εν εξελίξει εμφυλίου πολέμου. Είναι βέβαιο πάντως ότι πολλοί, αυτές τις μέρες, θα θυμήθηκαν τον εμβληματικό τίτλο. Αφού πράγματι «οι Γερμανοί ξανάρχονται». Και πώς ξανάρχονται!... ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Η Ιστορία το ‘χει πει καθαρά. Τόσο στον Κάιζερ Γουλιέλμο όσο και, κυρίως, στον Αδόλφο Χίτλερ, αέρα στα πανιά τους έδωσε η ολιγωρία των ευρωπαϊκών δημοκρατιών. Έβλεπαν οι ηγέτες τους τη θύελλα που επέρχεται, και στις δυο περιπτώσεις, δίχως να κάνουν κάτι για να την αποτρέψουν. Τότε που μπορούσαν. Αντ’ αυτού, ή έκαναν πως δεν καταλαβαίνουν ή κλείνονταν φοβικά ο καθένας στο καβούκι του, με την ελπίδα πως η καταιγίδα θα περάσει ξώφαλτσα από κείνους, έστω κι αν χτυπήσει το γείτονα. Ακόμη κι όταν η Αυστρία, η Τσεχοσλοβακία, η Πολωνία, η μία μετά την άλλη οι όμορες της Γερμανίας

χώρες κατ’ αρχάς, στόλιζαν το πιάτο του Χίτλερ στα τέλη της δεκαετίας του ‘30, οι απελπιστικά «ολίγοι» Ευρωπαίοι ηγέτες της εποχής δεν έλεγαν να ταρακουνηθούν, να συνέλθουν και να πάρουν τα μέτρα τους. Και... ύστερα ήρθαν οι μέλισσες. Ο ναζιστικός εφιάλτης, που κάλυψε με τη μαυρίλα του την Ευρώπη ολόκληρη... Στις μέρες μας, η ιστορία επαναλαμβάνεται ως τραγωδία. Και, ως γνωστόν, η τραγωδία αποτελεί θεατρικό είδος εντελώς διαφορετικό από τη φάρσα. Στις μέρες μας, οπότε ο γερμανικός επεκτατικός μεγαλοϊδεατισμός απειλεί να κατακτήσει (και να καθυποτάξει) την Ευρώπη στο σύνολό της, αν δεν τό ‘χει κιόλας καταφέρει. Απλώς, σήμερα, η εικόνα ίσως (ίσως...), υπό πολλές προϋποθέσεις, είναι ακόμη αναστρέψιμη...

Αντιστάσεως μη ούσης... Σήμερα η Γερμανία της Μέρκελ και του Σόιμπλε έχει υποκαταστήσει όλους τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ο πολυπράγμων υπουργός της των Οικονομικών συμπεριφέρεται σαν αφεντικό του Eurogroup, σαν αφεντικό της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σαν αφεντικό της Κομισιόν. Ενώ, ως γνωστόν, είναι εκείνος που υποδεικνύει τι πρέπει και τι δεν πρέπει να ψηφίζουν οι Ευρωπαίοι πολίτες στις εκλογές τους. Όσο για την καγκελάριο, αισθάνεται ως το μοναδικό αφεντικό του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, της Ευρώπης ολόκληρης. Και το δείχνει. Εννοείται πως, για να εξασφαλίσουν την αδιαφιλονίκητη αυθεντία τους, έχουν προωθήσει στους ανώτατους θεσμικούς ευρωπαϊκούς ρόλους όλως ανίσχυρες προσωπικότητες, στα όρια της ασημαντότητας. Προσωπικότητες τύπου Μπαρόζο, Όλι Ρεν, Ντέισελμπλουμ. Και κάνουν μια χαρά τη δουλειά τους. Παραλλήλως, η σημερινή Γερμανία, έχει ισοπεδώσει κυριολεκτικά την αρχή της «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης» και στη θέση της έχει εισαγάγει τη γνωστή τιμωρητικού χαρακτήρα προτεσταντική πρακτική, απέναντι στους

«κακούς μαθητές», προς άκρως συντηρητική κατεύθυνση εννοείται. Μια «χριστιανική» δεξιά αντίληψη, κάτι σαν την ευρωπαϊκή εκδοχή του αμερικανικού «κινήματος του τσαγιού». Επιδιώκει μάλιστα να προσδώσει σ’ όλο αυτό «συντακτικό» χαρακτήρα, δεσμευτικό για τους πάντες. Κι από την άλλη μεριά τραβάει προς τα πίσω, μέχρις ακυρώσεως, κάθε ιδέα, κάθε πρόταση, κάθε σκέψη, που θα μπορούσε να δώσει ίσως ανάσα στους ευρωπαϊκούς λαούς. Δεν είναι τυχαίο ότι όλοι περιμένουν με κομμένη την ανάσα τις γερμανικές εκλογές, μπας και κάτι πάρει μπρος. Αν και, μάλλον αδίκως περιμένουν, δεδομένου ότι το ζήτημα για τη γερμανική ηγεσία είναι εντέλει «ιδεολογικό». Κι όλ’ αυτά, αντιστάσεως μη ούσης. Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα και οι κυβερνήσεις των ευρωπαϊκών χωρών κάθονται και παρακολουθούν απαθείς τη γερμανική επέλαση. Όπως ακριβώς τότε. Στη βάση της φοβικής αντίληψης ότι ο καθένας θα πρέπει να φυλάει τα νώτα του, με την ελπίδα πως η θύελλα δεν θα τον αγγίξει. Κι ας χτυπιέται αλύπητα ο γείτονας, κι ας είναι περίπου βέβαιο πως έρχεται κι η δική του σειρά. Όπως ακριβώς τότε. Προ-

πάντων να μην ενοχληθεί ο επικυρίαρχος, να μην προκαλέσουμε την οργή του. Όπως ακριβώς τότε. Εντυπωσιάζει δε ιδιαιτέρως η απάθεια των ηγεσιών των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου που, με το πρόσχημα της διαφορετικότητας των καθέκαστα προβλημάτων, αποφεύγουν να συνεννοηθούν στοιχειωδώς μπας και, ανθιστάμενοι, προλάβουν το κακό. Λες και δεν πρόκειται για την ίδια ακριβώς απειλή. Όπως ακριβώς τότε. Και εν τω μεταξύ ο ευρωσκεπτικισμός καλπάζει, στο σύνολο της ευρωπαϊκής «επικράτειας», ακόμη και στην ίδια τη Γερμανία. Λίγο ακόμη και θα προσλάβει διαστάσεις πλειοψηφικού ρεύματος. Διεκδικητικού ρεύματος μάλιστα, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει. Επείγει όθεν η συνεννόηση και η εκπόνηση σχεδίου αντίστασης απέναντι στον γερμανικό επεκτατισμό, εκ μέρους όσων αισθάνονται πως απειλούνται. Δηλαδή όλων. Αλλά και όσων εμφορούνται ακόμη από τα οράματα της ευρωπαϊκής ιδέας, τα ιδρυτικά. Με την ελπίδα πως έτσι μπορεί να μη γίνουν τελικά τα πράγματα όπως τότε...

μάτων, αλλά και τις ανάγκες αποκατάστασης της διχοτομημένης κυριαρχίας στο νησί. Είναι ηλίου φαεινότερον ότι το Μνημόνιο που θα υπογραφεί στην Κύπρο βρίσκεται στον αντίποδα αυτών των τελευταίων αναγκών. Η Κύπρος θα ακολουθήσει τον οδικό χάρτη της ελληνικής καταστροφής και μάλιστα σε χειρότερη εκδοχή. Το εθνικό της πρόβλημα, η ανοιχτή πληγή της εισβολής, θα γίνει γάγγραινα, η διαπραγματευτική της θέση θα εξασθενήσει δραματικά και το πλεονέκτημα των υδρογονανθράκων μπορεί να εξελιχθεί σε επικίνδυνο μειονέκτημα, όπως κατέδειξαν οι απειλητικοί τουρκικοί σαρκασμοί μετά την αποκατάσταση των σχέσεων με τον σύμμαχο της συγκυρίας, το Ισραήλ. Από κάθε άποψη το δίλημμα για την κυπριακή κοινωνία θα συμπυκνωθεί στο «Μνημόνιο ή αναζήτηση εναλλακτικής εκτός ευρώ». «Έξω απ’ το μαντρί σε τρώει ο λύκος», είναι το αντεπιχείρημα όσων έστω από μοιρολατρία, φόβο ή «ρεαλισμό» αποτάσσονται το αδιανόητο. Κατ’ αρχάς, ο λύκος είναι προ πολλού μέσα στο μαντρί. Κι όχι ένας, Αγέλη ολόκληρη. Αλλά, τι υπάρχει έξω από το μαντρί; Προφανώς, δεν υπάρχει κανένα ανθισμένο λιβαδι. Υπάρχουν οδύνες, κίνδυνοι, απειλές. Υπάρχουν και συμβιβασμοί, λυκοφιλίες, επισφαλείς συμμαχίες, λεπτές ι-

σορροπίες και περίπλοκοι υπολογισμοί. Πάντως, δεν υπάρχει απομονωτισμός, «μια Αλβανία του Χότζα στον 21ο αιώνα», κατά το απλοϊκό επιχείρημα που ακούγεται. Υπάρχουν οι BRICS, γοργά αποστασιοποιούμενοι από την ομπρέλα του ΔΝΤ, υπάρχουν οι λατινοαμερικανικές χώρες του εναλλακτικού πειράματος, υπάρχει αυτοτελώς η Μόσχα που αλλιώς θα αντιμετώπιζε μια χώρα εκτός ευρώ, υπάρχει ο δισυπόστατος αραβικός κόσμος, παράδοξα και ύποπτα εγκαταλελειμμένος από την ατζέντα συμμαχιών της άλλοτε αδέσμευτης Κύπρου. Υπάρχει, γενικώς, μια αχαρτογράφητη διαδρομή που πρέπει να χαρτογραφηθεί με επιστημονικότητα, τεκμηρίωση και πολιτικό ρεαλισμό. Η άλλη διαδρομή, του Μνημονίου, είναι γνωστή, πλήρως χαρτογραφημένη και ισοδύναμη με οικονομική και κοινωνική γενοκτονία. Κι ό,τι λέμε και ανιχνεύουμε για την Κύπρο- ίσως με την ασφάλεια της απόστασης- ισχύει κατ’ αναλογίαν για την Ελλάδα. Ενδεχομένως πολλαπλάσια για την Ελλάδα, λόγω της πολύπλοκης συνάρτησης με την Κύπρο κι ενός ακατάλυτου ηθικού δεσμού με το νησί που δεν μπορεί να διαγραφεί με τις κυνικές διαβεβαιώσεις του κ. Στουρνάρα για τις ασφαλείς καταθέσεις των Ελλαδιτών στις κυπριακές τράπεζες...

Έξω απ’ το μαντρί... ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Το ιερό και απαραβίαστο των αποταμιεύσεων δεν είναι το μόνο ταμπού που έσπασε με αφορμή τη νέα κυπριακή τραγωδία. Η μικρή κυπριακή κοινωνία, στριμωγμένη στις ουρές των ΑΤΜ και στις αγωνίες για πρόσβαση σε λίγα ευρώ, έσπασε με εκπληκτική ταχύτητα και ένα ακόμη ταμπού, ίσως το σημαντικότερο για όλες τις κοινωνίες της Ευρωζώνης: υπάρχει ζωή και μετά το ευρώ. Ο πολιτικός χρόνος στην Κύπρο εδώ και τρεις εβδομάδες πύκνωσε τόσο θεαματικά, ώστε προκάλεσε άλματα και στις συνειδήσεις. Ενδεχομένως στα ευρήματα των δημοσκοπήσεων που κατέγραψαν συντριπτικά ποσοστά υπέρ της αποχώρησης από το ευρώ και της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα, πριν η τρόικα, οι ευρωκράτες και οι πολιτικές ηγεσίες μαντρώσουν το νησί στο Μνημόνιο, να υπάρχει πολύς συναισθηματισμός, πολλή παρόρμηση, πολύς θυμός. Αλλά, πιθανότατα, υπάρχει και ένστικτο, πολύ πιο εύστοχο από τις παλινωδίες των πολιτικών ηγεσιών, συμπεριλαμβανομένης της συνένοχης για την κρίση κυπριακής Αριστεράς.

Σε κάθε περίπτωση, στην Κύπρο ο δεύτερος δρόμος, το σχέδιο Β, η εναλλακτική -πείτε το όπως θέλετε, αν θέλετε να αποφευχθούν «ενοχλητικές» ταυτίσεις με υπαρκτές πολιτικές προτάσεις- έχει μπει στο τραπέζι. Και, εξ όσων γνωρίζουμε, απασχολεί, τουλάχιστον ως υπόθεση εργασίας, τόσο την κυπριακή Αριστερά όσο και δυνάμεις του αστικού τόξου που ερήμην της στις τελευταίες προεδρικές εκλογές εξέφρασαν το «όχι στο Μνημόνιο». Απασχόλησε δε και την ίδια την κυβέρνηση Αναστασιάδη πριν συρθεί στη συμφωνία, όπως ομολόγησε ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών Γ. Κασουλίδης. Θα απασχολήσει, όμως, πολύ εντονότερα την κυπριακή κοινωνία όσο αποκαλύπτονται σε όλο το εύρος τους οι επιπτώσεις της εφαρμογής του Μνημονίου, της βίαιης «αλλαγής μοντέλου» και της πλήρους αποικιοποίησης της χώρας, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην ήδη ανάπηρη κυριαρχία της. Το ερώτημα που θέτουν όσοι εξακολουθούν να θεωρούν αδιανόητη την επιβίωση μιας κοινωνίας εκτός Ευρωζώνης είναι τι θα ακολουθήσει μια μονομερή απόφαση αποχώρησης. Τι ακριβώς θα συμβεί επιλέγοντας επιστροφή στο εθνικό νόμισμα; Είναι λάθος ερώτημα. Το πραγματικό ερώτημα είναι ποιος θα το κάνει, με ποιους όρους, με ποιο σχέδιο και με ποιους συμμάχους, τόσο εντός της

κοινωνίας όσο και διεθνώς. Είναι προφανές ότι το «αντι-ευρώ» σχέδιο π.χ. του Αρχιεπισκόπου Κύπρου θα απείχε αρκετά από το αντίστοιχο σχέδιο δυνάμεων με σκιώδεις σχέσεις διαπλοκής με τους κατόχους ξένων κεφαλαίων που «πάρκαραν» μέχρι τώρα στις κυπριακές τράπεζες και, προφανώς, θα απείχε παρασάγγας από το «αντι-ευρώ» σχέδιο μιας Αριστεράς που θα ήθελε να εκφράσει στοιχειωδώς τις ανάγκες των εργαζόμενων και των φτωχότερων στρω-

Σε κάθε περίπτωση, στην Κύπρο το σχέδιο Β, η εναλλακτική -πείτε το όπως θέλετε, αν θέλετε να αποφευχθούν «ενοχλητικές» ταυτίσεις με υπαρκτές πολιτικές προτάσεις- έχει μπει στο τραπέζι. Και, εξ όσων γνωρίζουμε, απασχολεί, τουλάχιστον ως υπόθεση εργασίας, τόσο την κυπριακή Αριστερά όσο και δυνάμεις του αστικού τόξου

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΙΜΟΣ

Σφοδρή είναι η σύγκρουση που έχει ξεσπάσει στο εσωτερικό του ΚΚΕ, στον δρόμο προς το 19ο Συνέδριο του κόμματος, για το οποίο η ηγεσία φαίνεται πως προετοιμάζεται για το πώς θα καταφέρει να το ελέγξει, αλλά και να προχωρήσει κι ένα βήμα παρακάτω, δηλαδή να διαγράψει τους διαφωνούντες με την επίσημη γραμμή. Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι το ότι η γενική γραμματέας της Κ.Ε. του ΚΚΕ, Αλέκα Παπαρήγα, σε πρόσφατη κομματική συγκέντρωση, χαρακτήρισε ως «αγράμματους» όσους διαφωνούν με την ηγεσία και έχουν διατελέσει μέλη της Κεντρικής Επιτροπής! Ο προσυνεδριακός διάλογος που διεξάγεται μέσα από τις σελίδες του «Ριζοσπάστη» περιλαμβάνει σειρά άρθρων από μέλη και στελέχη του κόμματος που επισημαίνουν μια ευρύτατη γκάμα αντιρρήσεων ως προς την τακτική που ακολουθεί το κόμμα σε μια σειρά κομβικών ζητημάτων, τα οποία συμπυκνώνονται στην εγκατάλειψη του «Αντι-μονοπωλιακού Αντι-ιμπεριαλιστικού Δημοκρατικού Μετώπου» (ΑΑΔΜ) ως πολιτικού προγράματος του κόμματος, που είχε ψηφιστεί από το 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ το 1996, το οποίο αντικαθίσταται από τη «Λαϊκή Εξουσία» στις θέσεις για το 19ο Συνέδριο. Η εγκατάλειψη της γραμμής του ΑΑΔΜ, επισημαίνουν οι διαφωνούντες, η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό, είναι αυτή που ευθύνεται για την εκλογική συντριβή που υπέστη το ΚΚΕ στις δύο πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις, μέσα σε συνθήκες κατάρρευσης των εκλογικών ποσοστών της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ, και διευκόλυνε τον ΣΥΡΙΖΑ να φτάσει στη θέση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Ακόμα, ασκούν κριτική στην άρνηση του ΚΚΕ για συγκρότηση κυβέρνησης της Αριστεράς, επικαλούμενοι είτε το ότι σε επίπεδο τακτικής το ΚΚΕ θα έπρεπε να θέσει τους όρους του με σκοπό να αποκαλύψει τον ρόλο του ΣΥΡΙΖΑ ως «οπορτουνιστικής δύναμης» είτε ως αναγκαίο στάδιο στην κατεύθυνση προς τον στρατηγικό στόχο του σοσιαλισμού. Επιπλέον εκτιμούν πως η γραμμή της αλληλεξάρτησης που ακολουθεί το ΚΚΕ απομακρύνει το κόμμα από τον λενινισμό και το οδηγεί σε τροτσκιστικές αντιλήψεις, υπογραμμίζοντας πως η Ελλάδα ως κράτος είναι εξαρτημένο από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Την ίδια στιγμή, θέτουν ως εσφαλμένη και απομονωτική την τακτική του ΠΑΜΕ ως εργαλείο παρέμβασης στο συνδικαλιστικό κίνημα, στηλιτεύουν την επιλογή της ηγεσίας να μην παρέμβει στο κίνημα των πλατειών και τα υπόλοιπα κινήματα που έχουν αναπτυχθεί κατά τη μνημονιακή περίοδο, ενώ θέτουν και ζητήματα σχετικά με τον ρόλο των επαγγελματικών στελεχών του κόμματος. Ακόμα δεν λείπουν οι κριτικές που επισημαίνουν ότι η βασική οργανωτική αρχή των κομμουνιστικών κομ-

ΕΠΙΘΕΣΗ ΠΑΠΑΡΗΓΑ, ΜΑΪΛΗ, ΜΕΝΤΡΕΚΑ ΣΤΟΥΣ ΔΙΑΦΩΝΟΥΝΤΕΣ

Η ηγεσία στήνει το Συνέδριο μάτων, ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, έχει διολισθήσει, στην περίπτωση του ΚΚΕ, σ’ έναν ασφυκτικό συγκεντρωτισμό. Στο πλαίσιο αυτό, υπήρξε κι αίτημα ματαίωσης του συνεδρίου, ώστε να επανεξεταστούν όλα τα ζητήματα και να προκύψουν νέες προσυνεδριακές θέσεις. Όλα αυτά, βέβαια, δεν μένουν αναπάντητα από την ηγεσία, η οποία ακολουθεί πιστά, μεταξύ άλλων, την δοκιμασμένη «κομμουνιστική» τακτική του στιγματισμού ως «δεξιού οπορτουνισμού» όλων όσων δεν συμφωνούν...

Έξω από την πόρτα οι αγράμματοι και οι οπορτουνιστές «Τα στελέχη δεν δικαιολογούμαστε να είμαστε αγράμματα, να είμαστε μάλιστα μέλη της Κ.Ε. μερικά χρόνια και να είμαστε αγράμματοι!», υπογράμμισε η Αλ. Παπαρήγα σε πρόσφατη ομιλία της στην κομματι-

ΚΚΕ ισχυρίστηκε ότι ο καπιταλισμός θα πέσει από... μόνος του ή, συμμετρικά, ότι δεν πρόκειται να πέσει ποτέ: Μιλώντας για την Κύπρο και το ΑΚΕΛ, η κ. Παπαρήγα τόνισε πως «αποκαλύφθηκε ότι κυβέρνηση αριστερή στο έδαφος του καπιταλισμού -παρά τις πιο καλές προθέσεις, αναφέρομαι στο ΑΚΕΛ, όχι στον ΣΥΡΙΖΑ- δεν μπορεί να συνδυάσει να δρα στο έδαφος του καπιταλισμού και να αντιμετωπίζει την επίθεση αυτή που είναι πολύ σκληρή και θα γίνει ακόμα σκληρότερη. Ούτε προδότης ήταν ο Χριστόφιας, ούτε προδοτικό το ΑΚΕΛ».

Η εγκατάλειψη του ΑΑΔΜ οδηγεί στην απομόνωση Ο πρώην επικεφαλής του Κέντρου Μαρξιστικών Μελετών του ΚΚΕ, Π. Γεωργιάδης σημείωσε («Ριζοσπάστης», 24/3) ότι η υποχώρηση του ΚΚΕ «οφείλεται στην εγκατάλειψη

το 1980) του παγκόσμιου ΑΕΠ;». Και πρόσθεσε: «Προτείνω την αναβολή του 19ου Συνεδρίου, την επεξεργασία νέων θέσεων με βάση το πρόγραμμα του 15ου και η ημερήσια διάταξη του 19ου Συνεδρίου να έχει ως θέμα: ‘Η διέξοδος από την οικονομική κρίση και τα καθήκοντα του Κόμματος’».

ΚΚΕ και κυβέρνηση της Αριστεράς Σχολιάζοντας την τακτική που έπρεπε να ακολουθήσει το ΚΚΕ στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για την κυβέρνηση της Αριστεράς, ο Γ. Λυκομήτρος («Ρ», 28/3) τόνισε: «Η μείωση της δύναμής μας οφείλεται στην κάθετη άρνηση απ’ την αρχή να στηρίξετε τον ΣΥΡΙΖΑ. Μας χωρίζει άβυσσος μπορώ να πω και κατά πάσα πιθανότητα θα δικαιωθούν οι εκτιμήσεις του Κόμματος για το εν λόγω κόμμα. Αλλά ο ψηφοφόρος βλέπο-

γεσίας του ΚΚΕ να μην εμπλακεί στα κινήματα που αναπτύχθηκαν την πρόσφατη περίοδο, ο Προκόπης Γιαννείος («Ρ», 28/3) σημείωσε ότι «καθήκον ενός επαναστατικού κόμματος νέου τύπου είναι να μπορεί να μπαίνει μέσα στη μάζα που αυθόρμητα θα αντιδράσει σε κάθε τι που της στερεί δικαιώματα και κατακτήσεις [...]. Περιγράφω μια κατάσταση η οποία απασχολεί, δικαίως, αρκετά τις θέσεις της Κ.Ε. και τους προβληματισμούς όλων μας. Κινήματα των πλατειών, κλέφτες πολιτικοί, αντιμνημόνιο, συσσίτια. Αυτή ήταν η αυθόρμητη αντίδραση μεγάλου μέρους ενός λαού δοκιμαζόμενου από μια βαθιά κρίση». Για το θέμα της κομματικής γραφειοκρατίας και των επαγγελματικών στελεχών, ο Μ. Χονδροκούκης («Ρ», 27/3) τόνισε πως «η προστασία του επαναστατικού χαρακτήρα του Κόμματος εξασφαλίζεται διά της εμβάθυνσης στον λενινισμό, με τον έλεγχο της ταξικής σύνθεσης του Κόμματος και τη μη μονιμότητα των επαγγελματικών στελεχών προς αποφυγήν γραφειοκρατικών φαινομένων. Η «πολιτική καραντίνα» δεν μας ωφελεί». Την «επαναφορά της αρχής ‘ένα συνδικάτο, μία ομοσπονδία, ένα εργατικό κέντρο, μία ΓΣΕΕ’, την οποία να κατοχυρώσουμε προγραμματικά», ζήτησε ο Δ. Περδίκης («Ρ», 28/3), ασκώντας κριτική στην μεθοδολογία του ΠΑΜΕ.

Προδότες οι διαφωνούντες

κή συνδιάσκεψη της Θεσσαλίας. Δείχνοντας τον δρόμο με τον οποίο θα αντιμετωπιστούν όσοι διαφωνούν, η Αλ Παπαρήγα επεσήμανε πως «τα μέλη του Κόμματος απέναντι στα στελέχη πρέπει να είναι πάρα πολύ αυστηρά. Να είστε απέναντι σε μας στα στελέχη, γιατί η αγραμματοσύνη δεν βοηθά, είναι αυτό που είπε ένας σύντροφος, ούτε η γνώση αρκεί χωρίς τη δράση, αλλά ούτε μόνο η δράση». Μιλώντας για τον ρόλο και τον χαρακτήρα του ΣΥΡΙΖΑ,η κ. Παπαρήγα τόνισε: «Ο ΣΥΡΙΖΑ τι λέει; Κυβέρνηση της Αριστεράς λέει, ποια είναι τα μέτωπα πάλης; Κούρεμα του χρέους; Αυτά τα λέει και το ΔΝΤ. Είναι η άλλη αστική συνταγή». Σε ομιλία της την περασμένη Παρασκευή στο Περιστέρι, η γενική γραμματέας του

του προγράμματος του 15ου Συνεδρίου, στις προγραμματικές επεξεργασίες της ηγεσίας και της Κ.Ε. Η πολιτική γραμμή που εφαρμόζεται από το 18ο μέχρι σήμερα είναι ...του προτεινόμενου προγράμματος στο 19ο. Απλώς, τώρα, επιχειρείται να επισημοποιηθεί. Αυτή η γραμμή δοκιμάστηκε και η Κ.Ε. δεν μπορεί να κλείνει τα μάτια της ως προς το τελικό αποτέλεσμα, γιατί είναι δικιά της η ευθύνη». Ασκώντας κριτική στην θεωρία της αλληλεξάρτησης που επικαλείται η ηγεσία, υπογράμμισε ότι «σήμερα ‘μια χούφτα’ ιμπεριαλιστικών δυνάμεων κυριαρχεί στον παγκόσμιο καπιταλισμό, ενώ η εξάρτηση της χώρας μας εντάθηκε πιο πολύ. Διερωτάται κανείς, πώς η Ελλάδα μπορεί να ανακατανέμει την παγκόσμια αγορά με το 0,34% (από 0,72%

ντας αυτή την άρνηση πήγε εκεί, μήπως έρθει πρώτο κόμμα και με το μπόνους των 50 εδρών μπορέσει και σχηματίσει κυβέρνηση. Μια έξυπνη κίνηση εκ μέρους σας θα ήταν, όταν πρότεινε συνεργασία να συμφωνήσετε σε τρία - τέσσερα ζητήματα, π.χ. κατάργηση Μνημονίων, επιστροφή κλεμμένων, ΑΟΖ, του δίνετε ένα εύλογο διάστημα 5 - 6 μηνών για την υλοποίηση των συμφωνηθέντων και βγαίνετε αμέσως και λέτε». Και πρόσθεσε: «Τι είναι προτιμότερο, να τον στηρίζουμε εμείς και να τραβάμε τα χαλινάρια προς τα αριστερά, ή να τον στείλουμε στην αγκαλιά άλλων που το παίζουν αντιμνημονιακοί και να τον τραβούν δεξιά;».

Απουσία παρέμβασης Σχολιάζοντας την επιλογή της η-

Απαντώντας στις επικρίσεις αυτές, ο Μ. Μαΐλης σημείωσε στο άρθρο του στον «Ριζοσπάστη» της περασμένης Παρασκευής, με τίτλο «Άρθρα - καρμπόν με ομολογημένα και ανομολόγητα, πλην φανερά...» ότι «το πρόβλημα που έχουν οι αρθρογράφοι είναι η επιδίωξη για συμμαχία με τμήματα της αστικής τάξης, ιδιαίτερα με τη σοσιαλδημοκρατία». «Πυροβολούν το ΚΚΕ με τα βόλια του αντίπαλου. Στόχος τους είναι να υπονομεύσουν τις αναγκαίες αναπροσαρμογές που πραγματοποιεί συλλογικά το ΚΚΕ, πατώντας πάνω στο 15ο και στα επόμενα Συνέδρια», τόνισε ο Π. Μεντρέκας («Ρ» 28/3).

Σταθερά προσηλωμένο στο ευρώ το ΚΚΕ «Το δίλημμα εντός ή εκτός Ευρωζώνης, εκτός από εκβιαστικό, είναι και παγίδα για τον λαό. Αυτό το δίλημμα αφορά τα ιδιαίτερα συμφέροντα τμημάτων της ελληνικής πλουτοκρατίας, και όχι τον λαό που πλήττεται από την ενιαία βάρβαρη πολιτική εξαθλίωσης και χρεοκοπίας», τόνισε την περασμένη Πέμπτη το ΚΚΕ, σχολιάζοντας τις εξελίξεις μετά την πρόσφατη απόφαση του Εurogroup για την Κύπρο.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

AΡΘΡΑ

Μισοάδειο ή μισογεμάτο ποτήρι η Ε.Ε.; ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΗ

Το μόνο που δεν είναι η κρίση γύρω από την Κύπρο είναι «ειδική περίπτωση». Αυτή πρέπει να θεωρείται η βάση οιασδήποτε αναζήτησης συμπερασμάτων χρήσιμων για το μέλλον. Και δεν αναφέρομαι απλά στο αν θα μετέχουν οι καταθέτες άνω των 100.000 ευρώ στις ζημίες των ευρωπαϊκών τραπεζών - στο κάτω - κάτω δεν πρέπει να πληρώσουν; Αναφέρομαι γενικά στην πορεία της Ευρώπης. Όχι πως δεν υπάρχει η αμιγώς κυπριακή, ειδική, πλευρά της κρίσης, καθοριστική βεβαίως. Μπορεί η διαπραγμάτευση να έβγαλε ηττημένη την κυπριακή ηγεσία -άλλα επιδίωκε η κυπριακή κυβέρνηση όπως είχε ανακοινώσει- και νικητή τη σκληρή γραμμή της πλειοψηφίας του Eurogroup, αλλά μάλλον βρισκόμαστε σε περίπτωση loose loose. Η Κύπρος πλήττεται. Τελικά είναι κερδισμένη η Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Ένωση; Όχι. Η αμφισβήτηση

της ηγεσίας της ενδυναμώνεται και η συνοχή του ευρώ υπονομεύεται. Η κυπριακή κρίση πρέπει να περιμένουμε ότι για πολλούς λόγους θα κλιμακώσει τη σύγκρουση πολιτικών μέσα στην Ε.Ε. για το μέλλον της. Δεν είναι μόνον η ευθεία απειλή για το διογκωμένο τραπεζικό σύστημα σε ορισμένες χώρες, είναι κυρίως ο πυρήνας της πολιτικής που σήμερα εφαρμόζεται σταθερά και μεθοδικά: η (επαν)εισαγωγή των σκληρών εκβιασμών στην οικονομική πολιτική της Ε.Ε., η άρνηση μεγάλων ανακατανομών υπέρ των αδύνατων (ή προβληματικών) χωρών φθάνει και στην επιλογή της οικονομικής καταστροφής - με τη μεγάλη ύφεση, την αχρήστευση τραπεζών και επιχειρήσεων. Οι Ευρωπαίοι και διεθνείς πολέμιοι αυτής της πολιτικής -που υποχώρησαν ή δεν μπόρεσαν να συντονιστούν ή δελεάστηκαν στην περίπτωση της Κύπρου- θέλουν τώρα να εγκλωβίσουν την εφαρμογή της στην

Κύπρο, να μην επεκταθεί. Να μην βάλει τη σφραγίδα της περισσότερο στην ευρωπαϊκή πορεία.

Το γεγονός ότι ζούμε σε εποχή που το ευρωπαϊκό όραμα αδυνατίζει, οι δυνάμεις της ενοποίησης δεν ελέγχουν τις εξελίξεις, σημαίνει ότι πρέπει να οδηγηθούμε ως χώρα και πολιτικές δυνάμεις σε δρόμους εκτός Ευρώπης; Το αντίθετο. Θέλουμε να γεμίσουμε ή να αδειάσουμε το ποτήρι, για να το αντικαταστήσουμε με τι;

Αυτή η πολιτική δεν είναι βεβαίως ο νεοφιλελευθερισμός - αντίθετα στο μήκος κύματος των νεοφιλελεύθερων επιλογών κινείται ο αγγλο-σαξωνικός άξονας, που υπεραμύνεται των ελευθεριών κινήσεων των κεφαλαίων κ.λπ. Έχει στον πυρήνα της αυταρχικές νοοτροπίες και σε κάθε περίπτωση δεν οδηγεί προς τη δημοκρατική ενοποίηση της Ε.Ε., αλλά προκρίνει τη διατήρηση της διακρατικής νομιμοποίησης και την επιβολή πολιτικών λόγω της κρατικής οικονομικής ισχύος. Το γεγονός ότι ζούμε σε εποχή που το ευρωπαϊκό όραμα αδυνατίζει, οι δυνάμεις της ενοποίησης δεν ελέγχουν τις εξελίξεις, σημαίνει ότι πρέπει να οδηγηθούμε ως χώρα και πολιτικές δυνάμεις σε δρόμους εκτός Ευρώπης; Το αντίθετο. Το πρώτο σήμερα είναι να συνεχίσουμε πιο μεθο-

δικά, πιο σχεδιασμένα, πιο ενωτικά τον αγώνα στο πλαίσιο της Ε.Ε. Αν όλα πήγαιναν καλά, ποιο θα ήταν το περιεχόμενο ενός αγώνα; Σήμερα δεν υπάρχει άλλο πλαίσιο. Μας αρέσει ή όχι. Όσο υπάρχει η Ε.Ε. και το ευρώ, το εθνικό και κοινωνικό συμφέρον ταυτίζονται: μέσα. Οι εκτός οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις θα είναι βαριές, παράδεισος δεν θα είναι. Και κάτι περισσότερο: δεν έχουμε κανένα λόγο, η χώρα και η κοινωνία, να συμπλεύσουμε με τα σχέδια, να τα διευκολύνουμε, εκείνων που θέλουν μια Ε.Ε. των ολίγων και πλουσίων. Γι’ αυτό απορρίπτουμε, θα πρέπει να απορρίπτουμε, τα σχέδια τους. Μοιάζει με το μισογεμάτο ή μισοάδειο ποτήρι. Εξαρτάται από την οπτική, την πρόθεση, τη στρατηγική στόχευση. Μισό και σε ταραχή είναι το ποτήρι. Θέλουμε να το γεμίσουμε ή να το αδειάσουμε, για να το αντικαταστήσουμε με τι;

Ενεχυροδανειστήριο η «Ενωμένη» Ευρώπη ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

τεράστια δημοκρατικά, πολιτισμικά και επιστημονικά αποθέματα. Η δημοκρατία δεν τηρείται πλέον ούτε ως πρόσχημα. Η απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο απαίτησε την παραίτηση της κυπριακής Βουλής από το δικαίωμά της να την κρίνει. Αντιθέτως στο γερμανικό Κοινοβούλιο θα γίνει κανονικά ψηφοφορία για τη συγκεκριμένη απόφαση που αφορά μια άλλη ανεξάρτητη χώρα!

Με την Κυπριακή Δημοκρατία χρεωκοπημένη και την οικονομία της να καταστρέφεται με ταχύτατους ρυθμούς, το μόνο που βρήκε να πει ο δικός μας υπουργός Οικονομικών ήταν πως το δικό μας τραπεζικό σύστημα είναι θωρακισμένο! Η τουρκική επιθετικότητα και οι φρέσκες απειλές Νταβούντογλου για οριστική διχοτόμηση της Μεγαλονήσου δεν στάθηκαν ικανές να προκαλέσουν αντιδράσεις από τους αρμοδίους της ελληνικής κυβέρνησης. Ο ηγέτης της υποτιθέμενης υπεύθυνης Αριστεράς Φώτης Κουβέλης δήλωσε το κλασικό. Πως τουλάχιστον η λύση που βρέθηκε είναι εντός της Ευρωζώνης! Οι παλαιότεροι ηγέτες μας, αυτοί που διετέλεσαν πρωθυπουργοί, δεν έκριναν τις συνθήκες τόσο κρίσιμες και ικανές ώστε να σπάσουν την (ένοχη) σιωπή τους. Ο εν ενεργεία πρωθυπουργάκος, είναι απασχολημένος με σοβαρότερα θέματα.

ΟΙ ΒΙΑΙΕΣ παρεμβάσεις σε μια σειρά χώρες του Νότου, με δικαιολογία την εξυγίανση των δημοσιονομικών προβλημάτων, τα οποία προκλήθηκαν από την εσκεμμένη αδιαφορία κυρίως της Γερμανίας, έφεραν τα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που υποσχέθηκαν να λύσουν. Αυτή ήταν άλλωστε και η στόχευση. Όπως το έλεγε τότε και ο Σαμαράς, η συνταγή αυτή σκοτώνει. Η ανάγκη πραγματικής εξυγίανσης του χρηματοπιστωτικού τομέα, έδωσε και δεύτερο πεδίο δράσης στη Γερμανία να κάνει ό,τι θέλει, όπως το θέλει, χωρίς να δίνει λογαριασμό σε κανέναν!

Η ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΗ παρουσία της Γερμανίας και η εξίσου προκλητική απουσία της Γαλλίας έχει μετατρέψει την Ένωση σε διάλυση. Ένωση ισοτίμων εταίρων με υποδουλωμένες χώρες δεν μπορεί να υπάρξει. Δυναμικές οικονομίες χωρίς περιβάλλον δημοκρατίας και δικαιοσύνης, επίσης δεν μπορούν να δημιουργηθούν, ειδικά σε χώρους όπως η Ευρώπη με

ΣΤΗΝ περίπτωση της Ιρλανδίας, είχαμε άμεση χρηματοδότηση του κράτους από την ΕΚΤ (κάτι που απαγορεύεται από το άρθρο 123 του καταστατικού της Ε.Ε. που δεν επιτρέπει χρηματοδότηση κρατών από τις κεντρικές τράπεζες) για τη σωτηρία των δυο μεγάλων τραπεζών (Anglo Irish και Irish Nationwide Building Society που συγχωνεύτη-

καν στον δημόσιο Οργανισμό Τραπεζικής Εξυγίανσης) που ήταν φουσκωμένες από τα τοξικά ενυπόθηκα στεγαστικά δάνεια των ΗΠΑ. Στη συνέχεια άλλαξαν και οι όροι του δανείου των 40 δισ. ευρώ με επιμήκυνση και τεχνικές εκδόσεων διακρατούμενων ομολόγων που λήγουν σε 25 και 40 χρόνια. Δηλαδή με δημιουργική λογιστική... εξαφάνισαν το αντίστοιχο δημόσιο χρέος για να δείξουν στους ηλίθιους του Νότου πόσο καλός μαθητής είναι η Ιρλανδία και στα δύσκολα! ΣΤΗΝ ΙΣΠΑΝΙΑ, ακόμα ψάχνουν να βρουν φόρμουλα ώστε να μην περνάει στο εθνικό χρέος η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Στην Ελλάδα δεν έχουν κανένα πρόβλημα πειραματιζόμενοι ελεύθερα, έχοντας ομήρους αυτούς που την κυ-

Ποιος καθορίζει τους κανόνες; Και αφού δεν υπάρχουν πλέον ούτε κανόνες, ποιοι και για λογαριασμό ποιών συμφερόντων θα δράσουν ερήμην των λαών;

βερνάνε, αλλά στην μικρή Κύπρο, που δεν είχε δημοσιονομικό πρόβλημα, ξεπέρασαν κάθε φαντασία, εξαφανίζοντας και κουρεύοντας καταθέσεις με χασαπομάχαιρα. Ταυτόχρονα, διαλύουν την αξιοπιστία του τραπεζικού συστήματος σε όλες τις αδύναμες, λόγω και των προγραμμάτων λιτότητας οικονομίες, μονιμοποιώντας την υπόδουλη εξάρτησή τους. Ποια Ε.Ε; Εδώ πρόκειται για κανονικό ενεχυροδανειστήριο. Από τη μια οι δανειστές και από την άλλη οι δανειζομένοι. Στο μεταξύ, οι καταραμένοι... Ρώσοι ολιγάρχες που φεύγουν από την Κύπρο, και τις ευρωπαϊκές τράπεζες, γίνονται θερμά δεκτοί στις ΗΠΑ. Μόνο τσιρλίντερς δεν έβγαλαν στα αεροδρόμια για να τους υποδεχτούν. Ο ΜΕΣΟΣ Ευρωπαίος πολίτης, καταθέτης και αποταμιευτής, δίκαια θα αναρωτηθεί. Μια ιδιωτική τράπεζα δεν παίρνει άδεια από το κράτος για να λειτουργήσει; Παίρνει. Δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι κανόνες για την ασφαλή λειτουργία τους; Υπάρχουν. Ποιος παρακολουθεί αν τηρούνται; Οι εθνικές κεντρικές τράπεζες με την επιτήρηση και πλέον με τον άμεσο έλεγχο της ΕΚΤ. Τι στο διάολο παρακολουθούσαν στην Κύπρο; Τι παρακολουθούσε ο Προβόπουλος στη φούσκα - καραμπινάτη απάτη της Proton Bank; Ποιες είναι οι ευθύνες όλων αυτών και ποιος τις καταλογίζει; ΑΛΛΑ ας έρθουμε και στο θωρα-

κισμένο εγχώριο χρηματοπιστωτικό μας σύστημα. Παρακολουθεί κανείς τον ρυθμό αύξησης των κόκκινων δανείων από την αδυναμία νοικοκυριών και επιχειρήσεων να ανταποκριθούν στις σκληρές υποχρεώσεις που σήκωναν στην προ Μνημονίων εποχές; Συνολικά τα χρέη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων έχουν ανέλθει στα 145 δισ. ευρώ. Στα 52 δισ. ευρώ των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τις εφορίες και στα 14 δισ. ευρώ προς τα ασφαλιστικά ταμεία, προστίθενται 80 δισ. ευρώ, που είναι τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς τις τράπεζες. Η έκρηξη των οφειλών από φυσικά και νομικά πρόσωπα υπονομεύει κάθε προσπάθεια για σταθεροποίηση της οικονομίας, στον βαθμό που το σύνολο των οφειλών φθάνει τα δύο τρίτα σχεδόν του ΑΕΠ. Η παραπάνω εικόνα αμφισβητεί τα στοιχεία των τραπεζών, που περιορίζουν το ύψος των επισφαλειών στο 25% για το σύνολο του χαρτοφυλακίου των δανείων. ΕΙΝΑΙ μαθηματικώς βέβαιο ότι το επόμενο έτος αν όχι και νωρίτερα, οι ελληνικές τράπεζες θα χρειαστούν νέα ανακεφαλαιοποίηση, ίσως και 20 δισ. ευρώ. Πώς θα γίνει; Με ποιο τρόπο και ποια μέθοδο; Ποιος καθορίζει τους κανόνες; Και αφού δεν υπάρχουν πλέον ούτε κανόνες, ποιοι και για λογαριασμό ποιών συμφερόντων θα δράσουν; Θα είναι ακόμα εδώ ο Σαμαράς με τον Στουρνάρα; dchristou52@gmail.com

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Ένας (μειωμένος) μισθός για όλους μέχρι το 2017 Τι δρομολογεί η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου για τον μηχανισμό που θα διαμορφώνει τον κατώτατο μισθό ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Με μόνιμο μηχανισμό που κατά περιόδους θα μειώνει ή θα «παγώνει» σε πολύ χαμηλά επίπεδα για τα επόμενα χρόνια τον κατώτατο μισθό (586 ευρώ μεικτά σήμερα), προκειμένου η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας να ευθυγραμμιστεί με τα αντίστοιχα επίπεδα των χωρών της Νοτιανατολικής Ευρώπης και να παραμείνει εκεί ακόμα και όταν παρέλθει η ύφεση, θα ελέγχονται στο εξής οι αποδοχές των χαμηλόμισθων, που σήμερα φθάνουν τους 350.000. Ταυτόχρονα, από αύριο Δευτέρα που λήγει η (τρίμηνης διάρκειας) μετενέργεια της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης, περικόπτεται με βάση το Μνημόνιο 3 το επίδομα γάμου, που αντιστοιχεί στο 10% των αποδοχών των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, καθώς σύμφωνα με την πρόβλεψη, ο εργοδότης «δύναται» να το καταβάλει. Το Σχέδιο Πράξης Νομοθετικού Περιεχομένου για τον κατώτατο μισθό που έχει ήδη παραδοθεί από τον υπουργό Εργασίας στην τρόικα προβλέπει μια σειρά από ρήτρες, οικονομικούς δείκτες και αυστηρά κριτήρια. Και μόνο η παράμετρος της ανεργίας που θα πρέπει να μειωθεί στο 10% είναι απαγορευτική για αύξηση του κατώτατου μισθού μέχρι και το 2027, όπως εκτιμά το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ. Έτσι και με τη λήξη των τελευταίων Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας ο νέος, χωρίς εγγύηση κατώτατος μισθός, που δεν θα είναι αποτέλεσμα διαπραγμάτευσης, αλλά κυβερνητικής απόφασης, θα ακολουθείται από τις ακόλουθες δεσμευτικές ρήτρες: α) τη ρήτρα συγκρίσιμης ευθυγράμμισης (ανταγωνιστικής υποτίμησης με τις χώρες της Κεντρικής και Ν.Α. Ευρώπης, ανεξάρτητα από την πορεία της οικονομίας και της βιωσιμότητας του χρέους), β) την πρόβλεψη (από το πρώτο Μνημόνιο) σύμφωνα με την

ΚΑΤΑ ΤΡΟΙΚΑΣ ΚΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ

Προς κατάργηση οι τριετίες

οποία όλες οι ΣΣΕ που θα υπογραφούν μετά τον μηχανισμό μπορούν να αποκλίνουν από τα εκάστοτε όρια της Εθνικής Γενικής ΣΣΕ που στο εξής θα διαμορφώνει η κυβέρνηση και γ) την ευθυγράμμιση σε βάθος τριετίας των μισθών του Δημοσίου και των ΔΕΚΟ με τους νέους μειωμένους μισθούς του ιδιωτικού τομέα.

Με κριτήριο τη φτώχεια και... τη μαύρη εργασία Σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του τελικού κατώτατου μισθού θα διαδραματίσουν, εκτός από την ανεργία και τη γενικότερη οικονομική συγκυρία, ο αριθμός κάθε φορά αυτών που αμείβονται με τον κατώτατο μισθό, η σχέση αυτού του μισθού ως καθαρό διαθέσιμο εισόδημα με τον μέσο μισθό, το όριο της φτώχειας, το όριο ελάχιστης διαβίω-

σης, αλλά και διάφορες κοινωνικές παροχές που δίνονται με βάση εισοδηματικά κριτήρια... Συμπληρωματικά, θα λαμβάνονται υπόψη μια σειρά από παράμετροι, που ευκολότερα θα οδηγούν σε μεί-

ωση παρά σε αύξησή του, όπως η μαύρη ανασφάλιστη εργασία, η εισφοροδιαφυγή, οι εικονικοί μισθοί και το μέγεθος των ατομικών συμβάσεων έναντι των συλλογικών, κλαδικών ή και επιχειρηματικών.

Σύμφωνα με πληροφορίες, από το σχέδιο του κατώτατου μισθού η τρόικα θέλει να καταργηθούν οι τριετίες που διεσώθησαν «παγωμένες» στην τελευταία διαπραγμάτευση μέχρι να πέσει η ανεργία στο 10%. Οι τροϊκανοί θεωρούν πως η οριζόντια αύξηση μισθών λόγω προϋπηρεσίας δεν συμβάλλει στην ανταγωνιστικότητα, ενώ επιμένουν στην αξιολόγηση του μηχανισμού για τον κατώτατο μισθό το πρώτο τρίμηνο κάθε έτους, προκειμένου να ξεκινήσει η προσαρμογή (δηλαδή η μείωση) από το 2014, καθώς θεωρείται δύσκολο και πολύ πιεστικό για την κυβέρνηση να γίνει νέα παρέμβαση μέσα στο 2013, ειδικά μετά το δραστικό κούρεμα κατά 22% τον Φεβρουάριο του 2012, αλλά και την ουσιαστική κατάργηση των συλλογικών συμβάσεων με το τρίτο Μνημόνιο.

Διαδηλώνουμε σήμερα στο Σύνταγμα στις 6.30 μ.μ.

Τα νέα οδυνηρά μέτρα που συναποφασίζουν τρόικα και συγκυβέρνηση, οι δραματικές εξελίξεις στην Κύπρο και οι επιπτώσεις τους σε όλες τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου κινητοποιούν τα συνδικάτα, που προχωρούν σήμερα σε συγκέντρωση και συλλαλητήριο στην πλατεία Συντάγματος (στις 6.30). Πρωτοβάθμια Σωματεία, Ομοσπονδίες του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ΑΔΕΔΥ, ΓΣΕΕ, αλλά και

κοινωνικά κινήματα θα διαδηλώσουν κατά της τρόικας και της συγκυβέρνησης, αλλά και κατά του ευρωπαϊκού μνημονιακού «σωφρονισμού» που επιβάλλουν η Μέρκελ και οι κυρίαρχοι κύκλοι. Σε κάλεσμά της για τη συγκέντρωση του Συντάγματος, η Αυτόνομη Παρέμβαση υπογραμμίζει ότι η τρικομματική συγκυβέρνηση, σε πλήρη σύμπλευση με την τρόικα και τους δανειστές, συνεχίζει το κατα-

Συμμετέχουν Πρωτοβάθμια Σωματεία, ΑΔΕΔΥ, ΓΣΕΕ, κοινωνικά κινήματα

στροφικό της έργο, ξεθεμελιώνοντας τα εργατικά και κοινωνικά δικαιώματα και οδηγώντας την οικονομία της χώρας στον γκρεμό τη στιγμή που οι εξελίξεις στην Κύπρο είναι δραματικές. «Οι αποφάσεις της συνόδου κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα μνημονιακά μέτρα δεν έχουν τελειωμό και ο μόνος δρόμος που μένει στους εργαζόμενους είναι ο δρόμος της α-

νατροπής και της απαγκίστρωσης από τα εκβιαστικά διλήμματα. Ο αγώνας της εργατικής τάξης και των λαών στην Ελλάδα την Κύπρο και γενικότερα στις χώρες της Νότιας Ευρώπης πρέπει να συνεχιστεί, να συντονιστεί και να ενταθεί με στόχο την απαλλαγή από τα Μνημόνια και τη διαγραφή του χρέους προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για μια άλλη πορεία» σημειώνει η Αυτόνομη Παρέμβαση.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Να βγει κανείς ή να μη βγει;

Πανελλαδική Συνδιάσκεψη της Εκπαιδευτικής Ριζοσπαστικής Συνεργασίας Η Εκπαιδευτική Ριζοσπαστική Συνεργασία θα πραγματοποιήσει την Πανελλαδική της Συνδιάσκεψη το επόμενο Σάββατο 6 Απριλίου 2013, στην Αίθουσα Γκίνη στο Πολυτεχνείο, στις 10.00 π.μ. Στη συνδιάσκεψη θα συζητηθεί μεταξύ άλλων η ανάγκη ανασυγκρότησης του εκπαιδευτικού κινήματος, η οργάνωση των αντιστάσεων στις νεοφιλελεύθερες επιθέσεις και η προβολή των εναλλακτικών αριστερών λύσεων για την εκπαίδευση και τον εκπαιδευτικό με σκοπό να δοθεί νέα ώθηση στον αυτόνομο ταξικό συνδικαλισμό, όπως σημειώνουν οι διοργανωτές.

ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ

Ολομέλεια του 3ου Διαμερίσματος Περιστερίου Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ του 3ου Δημοτικού Διαμερίσματος Περιστερίου καλεί τα μέλη και τους φίλους της οργάνωσης σε ολομέλεια, στην οποία θα συζητηθούν οι τρέχουσες πολιτικές εξελίξεις αλλά και θέματα που αφορούν τη δημόσια υγεία στον Δήμο Περιστερίου. Εισηγούνται οι Κώστας Ήσυχος, μέλος της Συντονιστικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, και Θοδωρής Πατσατζής, μέλος του Συντονιστικού του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Περιστερίου. Η ολομέλεια θα πραγματοποιηθεί τη Δευτέρα 1 Απριλίου, στις 7 μ.μ., στα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ στο κέντρο του Περιστερίου (Σοφοκλέους 7).

Εκδήλωση για τον Γρηγόρη Λαμπράκη Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Πετραλώνων - Θησείου και Μεταξουργείου Κεραμεικού διοργανώνει εκδήλωση για να τιμήσει τα 50 χρόνια από τον θάνατο του Γρηγόρη Λαμπράκη. Για τον αγωνιστή της Αριστεράς θα μιλήσουν οι Νίκος Κιάος, Πάνος Τριγάζης και Κώστας Μανταίος. Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 3 Απριλίου, στις 6.30 μ.μ., στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων «Μελίνα Μερκούρη» (Ηρακλειδών 66 και Θεσσαλονίκης, Γέφυρα Πουλόπουλου, Θησείο).

Παρουσίαση του νέου βιβλίου του Θανάση Βακαλιού Το νέο βιβλίο του Θανάση Βακαλιού με τιτλο «Έγινα αυτός που είμαι» από τις εκδόσεις «Επίκεντρο» παρουσιάζεται την Τετάρτη 3 Απριλίου, στις 7.15 μ.μ., στο βιβλιοπωλείο Μπατσιούλας (Πανόρμου 83, Αθήνα). Για το βιβλίο θα μιλήσουν ο Ηλίας Νικολακόπουλος, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, ο Τάσος Τρίκκας, δημοσιογράφος, και η Μιμίκα Χαρίτου-Φατούρου, ομότιμη καθηγήτρια Ψυχολογίας στο ΑΠΘ. Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Πέτρος Παπασαραντόπουλος.

Ραντεβού στου Ψυρρή Το Τμήμα Πολιτισμού του ΣΥΝ μάς καλεί σήμερα, στη 1 το μεσημέρι, «στον συνήθη τόπο των μουσικών εκτελέσεων», που δεν είναι άλλος από τη μουσική ταβέρνα «21» στου Ψυρρή (Αγ. Αναργύρων 21), όπου «θα τελεστεί η μυσταγωγία μετά οίνου, μεζέδων και με τη συνδρομή σπουδαίων ερμηνευτών». Είναι το καθιερωμένο γλέντι του Τμήματος κάθε χρόνο τέτοια εποχή και, αν κρίνουμε από τα προηγούμενα χρόνια, και κέφι θα γίνει και οι συζητήσεις θ’ ανάψουν, η πίστα δε ακόμα περισσότερο. Επειδή όμως, στις μέρες μας, κάθε τι έχει το αντίτιμό του, η είσοδος τιμάται 17 ευρώ. (Κρατήσεις θέσεων: Έφη Εμμανουηλίδου: 6932922785, 210 3378621). Ραντεβού, λοιπόν, στου Ψυρρή...

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΛΑΣΚΟΥ

Με αφορμή τα όσα συνέβησαν τις δύο τελευταίες εβδομάδες με επίκεντρο την κυπριακή κρίση επανήλθε το γνωστό ζήτημα περί της ανάγκης επανεξέτασης της ευρωπαϊκής -και όχι μόνο- πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ. «Ασφαλώς», μας είπε ο Παναγιώτης Λαφαζάνης από την «Αυγή» της προηγούμενης Κυριακής, «η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για την Ευρωζώνη αλλά και για την Ε.Ε. χρειάζεται επανεξέταση». Για να συμπληρώσει παρακάτω: «Φοβούμαι ότι η Ευρωζώνη, αλλά και η Ε.Ε. εδώ που έχουν φτάσει, δεν μεταρρυθμίζονται, αλλά μόνο ανατρέπονται». Διατυπώσεις, όπως η τελευταία, υπαινίσσονται πως η θέση του ΣΥΡΙΖΑ είναι πως τα παραπάνω υποκείμενα μεταρρυθμίζονται, που σημαίνει πως δεν απαιτείται να ανατραπούν. Είναι, όμως, έτσι; Ας θυμηθούμε τις σχετικές θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ. Όπως σημειώνει η πρόσφατη Διακήρυξη, «[η] μοίρα της Ελλάδας είναι συνυφασμένη με τη μοίρα της Ευρώπης... γιατί η πολιτική του κεφαλαίου ενοποιεί υπό την κυριαρχία του όλες τις ευρωπαϊκές κοινωνίες... Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι μέρος... του ευρωπαϊκού κινήματος αντίστασης και εξέγερσης». Σε ό,τι αφορά τα εσωτερικό μέτωπο, «όπως ήθελε να συμπυκνώσει το σύνθημα ‘καμιά θυσία για το ευρώ’,... δεσμευόμαστε ότι θα αντιμετωπίσουμε το ενδεχόμενο... απειλών ή εκβιασμών με όλα ανεξαιρέτως τα όπλα που μπορούμε να επιστρατεύσουμε, ενώ είμαστε ήδη έτοιμοι να αναμετρηθούμε ακόμη και με τη χειρότερη έκβαση». Έτσι, «[θα] διεκδικήσουμε με όλα τα πρόσφορα μέσα το αίτημα για ανατροπή της σημερινής μορφής ολοκλήρωσης της Ευρώπης,... ώστε να επανεθεμελιωθεί συνολικά το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι στην κατεύθυνση της κοινωνικής δικαιοσύνης και του σοσιαλισμού». Συνεπώς, όπως το θέτει η Απόφαση της τελευταίας Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης: «Υπάρχει εναλλακτική λύση: Να οικοδομήσουμε μια νέα Ελλάδα, να αγωνιστούμε για μια προοδευτική και σοσιαλιστική Ευρώπη, που απαιτεί τη ρήξη με το σημερινό νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα». Παρέθεσα εκτεταμένα αποσπάσματα, για να έχει αντικείμενο η διαφωνία. Τι αφορά, λοιπόν, το αίτημα για επανεξέταση; Να μεταβάλλουμε τη γραμμή της ρήξης με το σημερινό νεοφιλελεύθερο οικοδόμημα, τη γραμμή της ανατροπής του με προσανατολισμό τον σοσιαλισμό; Προφανώς δεν ισχυρίζονται αυτό οι αιτούντες την επανεξέταση, πολύ περισσότερο, μάλιστα, όταν, όπως γίνεται φανερό και από όσα παρατέθηκαν, ο ΣΥΡΙΖΑ πουθενά δεν υπερασπίζεται μια γραμμή «μεταρρύθμισης» της νεοφιλελεύθερης Ε.Ε., αλλά με σαφήνεια τοποθετείται στη γραμμή της ανατροπής. Ανατροπής όχι της πολιτικής, αλλά, με σαφήνεια, του νε-

οφιλελεύθερου οικοδομήματος στην κατεύθυνση μιας Ενωμένης Ευρώπης του σοσιαλισμού. Τι μένει, λοιπόν, από το αίτημα της επανεξέτασης; Μόνο ένα πράγμα - να φύγουμε από το ευρώ! Να το πούμε, να το διακηρύξουμε ως την κεντρική μας επιλογή. Ας μείνουμε, λοιπόν, σε αυτό ψύχραιμα και παραγωγικά. Διευκρινίζοντας εξαρχής πως προφανώς και θα πρέπει ένα πολιτικό υποκείμενο που επαγγέλλεται την ανατροπή να είναι σοβαρά προετοιμασμένο για πολλές πιθανές εκβάσεις, διευκρινίζοντας, επιπλέον, πως δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση να υπαναχωρούμε απέναντι στην καθεστωτική δραχμοφοβική προπαγάνδα1 επιμένω να μην κατανοώ την ωφέλεια από την πρόταξη αυτού του συνθήματος. Και εξηγούμαι. Τι ήταν αυτό που δεν επέτρεψε την αναβάθμιση του αρχικού κυπριακού «όχι» σε μια νικηφόρα εναλλακτική; Προφανώς καθοριστικό είναι το γεγονός πως στην ηγεσία βρίσκεται η αδελφή Δεξιά του Σαμαρά και της Μέρκελ, που έχει πολύ διαφορετικούς στόχους από τη ριζοσπαστική αριστερά. Και ακόμη περισσότερο καθοριστικό είναι το γεγονός πως ο πολιτικός συσχετισμός σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι εξαιρετικά δυσμενής. Αν θέλαμε να το αποτυπώσουμε με μια φράση, θα λέγαμε πως, με όλες τις εσωτερικές του αντιφάσεις, το ευρωπαϊκό κεφάλαιο εμφανίζει ένα σκληρά αρραγές μέτωπο απέναντι στις εργατικές τάξεις της ηπείρου. Υπάρχει δυνατότητα απάντησης χωρίς την παρουσία ενός ακόμη ισχυρότερου ευρωπαϊκού εργατικού μετώπου, το οποίο να επιτρέπει τον μαχητικό συντονισμό και την έμπρακτη αλληλεγγύη, που απαιτείται για τη νικηφόρα έκβαση της άγριας ταξικής πάλης που εξελίσσεται

Περισσότερο από κάθε άλλη φορά απαιτείται μια πολιτική πρόταση που συνέχει τα συμφέροντα και τα αιτήματα των εργατικών τάξεων σε όσο το δυνατόν ευρύτερο πεδίο. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για όλα - δεδομένου, μάλιστα, πως δεν αποκλείεται η Ευρωζώνη να διαλυθεί αφ’ εαυτής

Αριστερά διλήμματα μπροστά στα κυπριακά γεγονότα στο πλαίσιο της παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης τα πέντε τελευταία χρόνια και για καιρό ακόμη; Νομίζω πως η απάντηση είναι ρητά και κατηγορηματικά όχι. Αν είναι έτσι, δεν βλέπω σε τι μας βοηθάει μια πολιτική που αξονίζεται γύρω από το σύνθημα της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα. Σίγουρα δεν οικοδομεί συνθήκες ενιαίας δράσης των εργαζομένων διεθνώς, στο μέτρο που συνιστά αντικειμενικά μια κατεξοχήν πολιτική εθνικού ακροατηρίου. Τη στιγμή που περισσότερο από κάθε άλλη φορά απαιτείται μια πολιτική πρόταση που συνέχει τα συμφέροντα και τα αιτήματα των εργατικών τάξεων σε όσο το δυνατό ευρύτερο πεδίο η πρόταξη της δραχμής λογικά προτείνει στους Πορτογάλους την επιστροφή στο εσκούδο, στους Ισπανούς την πεσέτα κ.ο.κ. και τον ανταγωνισμό στη διεθνή αγορά για την κατάκτηση της καλύτερης εθνικής θέσης. Όχι μόνο είναι εξαιρετικά αδύναμο πολιτικά, κατά τη γνώμη μου, αλλά, κυριολεκτικά, δεν βγάζει νόημα ως αριστερή πρόταση. Τα προηγούμενα, ξαναλέω, δεν σημαίνουν πως δεν θα πρέπει να προετοιμαζόμαστε για όλα - δεδομένου, μάλιστα, πως δεν αποκλείεται η Ευρωζώνη να διαλυθεί αφ’ εαυτής. Ούτε σημαίνουν πως έχω οποιαδήποτε αμφιβολία πως: «Δεν υπάρχει ζωή χωρίς νερό, αλλά υπάρχει ζωή χωρίς ευρώ». Αυτό που αμφισβητούν είναι η στρατηγική ή, έστω, τακτική ωφελιμότητα της δραχμικής επιλογής. Πολύ περισσότερο, μάλιστα, που μια τέτοια επιλογή, ακόμη κι αν προταχθεί, αφορά την περίοδο μετά την ανάληψη της κυβέρνησης από την Αριστερά. Πράγμα που σημαίνει πως η αριστερή κυβέρνηση θα αναλάβει αναγκαστικά εντός ευρώ και θα πρέπει σε αυτές τις συνθήκες να πάρει τα πρώτα μέτρα, που θα καθορίσουν εν πολλοίς τη συνολική της πορεία. Νομίζω, εν κατακλείδει, πως σωστά το έθεσε ο Πάνος Κοσμάς, στέλεχος της «αριστερής πλατφόρμας» και όχι της «αριστερής ενότητας», στο Rproject, πριν από μερικές μέρες: «Ο στόχος δεν μπορεί παρά να είναι η κατά το δυνατόν ευρύτερη μετάδοση της ρήξης στην ίδια την Ευρωζώνη και την Ε.Ε... Ο ‘αδύναμος κρίκος’ που σπάει από τις πολιτικές λιτότητας, δεν πρόκειται να επιβιώσει παρά μόνο αν η δυναμική της ρήξης επεκταθεί σε όλη την ιμπεριαλιστική αλυσίδα ή έστω σε μερικούς ακόμη κρίκους της... Είναι γι’ αυτό το λόγο που το ‘Έξω από το ευρώ’, ενώ είναι ένα ισχυρό ενδεχόμενο αποτέλεσμα της ρήξης με τα Μνημόνια και την τρόικα, δεν πρέπει να είναι στόχος της Αριστεράς... Με λίγα λόγια, ο στόχος της ρήξης με την Ευρωζώνη είναι η κινηματική-διεθνιστική επέκταση και όχι η ‘εθνική’ αναδίπλωση». 1 Βλ. Χρήστος Λάσκος-Ευκλείδης Τσακαλώτος, «Είμαστε χαμένοι χωρίς το ευρώ» στο: 22 Πράγματα που μας λένε για την ελληνική κρίση και δεν είναι έτσι, ΚΨΜ, σ. 213-220

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟ ΤΟ 2012 Η ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΣΥΖΗΤΟΥΣΕ ΓΙΑ «ΚΟΥΡΕΜΑ» ΚΑΤΑΘΕΣΕΩΝ

Ευρωζώνη και Κύπρος: Το δεύτερο πείραμα ΤΗΣ ΝΑΝΤΙΑΣ ΒΑΛΑΒΑΝΗ

Η ειρωνεία της Ιστορίας αποφάσισε τελικά Ελλάδα και Κύπρος να αποτελέσουν τα πειραματικά εργαστήρια σε πραγματικές συνθήκες για την πραγματοποίηση των δύο βασικών νεοφιλελεύθερων πειραμάτων κοινωνικής μηχανικής στον χώρο της Ευρώπης στον «σύντομο» 21ο αιώνα.

Το πρώτο πείραμα και οι συνέπειές του Με ευθύνη της κυβέρνησης Παπανδρέου, η οποία και το προσκάλεσε στην Ευρώπη, το ΔΝΤ εισήγαγε στη Γηραιά Ήπειρο, με όχημα την πρωτοσυγκροτούμενη τρόικα, την τεχνογνωσία των προγραμμάτων του για χώρες της Λατινικής Αμερικής -και, στη συνέχεια, επίσης της Αφρικής- σε κρίση χρέους, που είχαν περιβληθεί με το κύρος του νεοφιλελεύθερου μανιφέστου της «Συναίνεσης της Ουάσιγκτον» του 1989: Ως πολιτική εσωτερικής υποτίμησης λόγω της ύπαρξης, για πρώτη φορά, κοινού νομίσματος. Τα συμπεράσματα απ’ αυτό το, πλέον «πρώτο», πείραμα, βρήκαν εφαρμογή όχι μόνο στα Μνημόνια των χωρών που ακολούθησαν, αλλά πολύ ευρύτερα στη συντονισμένη πολιτική λιτότητας και περιορισμού του κοινωνικού κράτους πρακτικά στο σύνολο της Ευρώπης. Αυτό ενίσχυσε, εδώ και ενάμιση χρόνο, τη μετατροπή της Ευρωζώνης σε Ζώνη του Λυκόφωτος με έλλειψη ανάπτυξης και το δεύτερο κύμα ύφεσης μετά το 2008. Ενώ αναμένεται κορύφωση από την πλήρη εφαρμογή του Συμφώνου Δημοσιονομικής Πειθαρχίας το 2015, το οποίο σε περίπτωση κρίσης, λιμού, σεισμού, καταποντισμού, ακόμα και πόλεμου, θεωρητικά παραμερίζει ό,τι έχει απομείνει απ’ τον δημόσιο τομέα σε κάθε χώρα και καλεί το μεγάλο κεφάλαιο ν’ αναλάβει πρωτοβουλίες για «λύσεις δημοσίου συμφέροντος». «Θεωρητικά», επειδή «ο νεοφιλελευθερισμός χρειάζεται τρομακτική ποσότητα κρατικής παρέμβασης προκειμένου να λειτουργεί» (Σλαβόι Ζίζεκ).

Ένα «κείμενο εργασίας» για μια ιδέα του 2012 Χρειάστηκε η καταστροφική παρέμβαση του Eurogroup στην Κύπρο για ν’ αντιληφθούμε ότι η Ε.Ε. εδώ και δυόμισι χρόνια επεξεργαζόταν την ιδέα και βρισκόταν σε αναζήτηση χώρας, στην οποία θα μπορούσε να εφαρμόσει πειραματικά μια λύση εναλλακτική στις «ακριβές» διασώσεις τραπεζών, που δεν περιοριζόταν

στην Ιρλανδία και σε τράπεζες του Νότου: Δημόσιο χρήμα διατέθηκε σε «πακέτα» διάσωσης τραπεζών στη Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο κ.α. μετά την «τραυματική» εμπειρία της Lehman Brothers, που απέδειξε πως ό,τι είναι too big to fail μπορεί να δημιουργήσει «συστημική» κρίση. Αυτό αποδεικνύει το, απαρατήρητο μέχρι στιγμής, ντοκουμέντο με τίτλο «Κείμενο συζήτησης σχετικά με το εργαλείο διαγραφής χρέους - ένδον διάσωσης» (Discussion paper on the debt write-down tool - bail-in), που έδωσε στη δημοσιότητα η Ε.Ε. τον Απρίλιο 2012. Στον υπότιτλο του διασαφηνίζεται ότι δεν επιθυμείται ο «προκαθορισμός της επίσημης πρότασης της Κομισιόν» στις χώρες-μέλη, αλλά αποτελεί «κείμενο εργασίας» των υπηρεσιών της DG Eσωτερικής Αγοράς, μιας υπηρεσίας 500 εργαζομένων υπό τον επίτροπο Μισέλ Μπαρνιέ. Στο 24σέλιδο «κείμενο συζήτησης» αναπτύσσονται όλα τα πιθανά σενάρια για «διάσωση» τράπεζας με «κούρεμα» καταθέσεων - για οποιαδήποτε χώρα της Ευρωζώνης. Πράγμα που αποδεικνύει ότι δεν ήταν απλώς η «απειρία» ή ο ενθουσιασμός για την κατάληξη του δεύτερου Eurogroup για την Κύπρο τα ξημερώματα της 25ης Μαρτίου 2013, που οδήγησε στις γνωστές θριαμβευτικές δηλώσεις του προέδρου του Γερούν Ντέισελμπλουμ περί γενίκευσης του bail-in ως νέου «προτύπου διάσωσης» τραπεζών και χωρών. Πολύ περισσότερο που, μετά τις παλινωδίες του (επειδή βούλιαξαν τα χρηματιστήρια), ανέλαβε η εκπρόσωπος της Κομισιόν να βάλει τα πράγματα στη θέση τους: Προαναγγέλλοντας νομοθετική ρύθμιση... Στο «κείμενο εργασίας», αφού πληροφορούμαστε ότι τέτοιες σκέψεις υπάρχουν από τον Οκτώβριο του 2010, προσδιορίζεται η «διάλυση» (resolution) ως «πλαίσιο διαχείρισης τραπεζών σε δύσκολη κατάσταση με τρόπο ώστε να αποφευχθεί ενδεχόμενη πρόκληση συστημικού συμβάντος». Επιπλέον ξεκαθαρίζεται ότι «ένα αποτελεσματικό καθεστώς ‘διάλυσης’ θα πρέπει να πετυχαίνει για τις τράπεζες παρόμοια αποτελέσματα με αυτά των ομαλών διαδικασιών εκκαθάρισης επιχειρήσεων, στις οποίες οι απώλειες βαρύνουν μετόχους και πιστωτές... να προστατεύει από οποιαδήποτε επίπτωση τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και να περιορίζει την προσφυγή στα χρήματα των φορολογουμένων». Αλλά και να δημιουργεί τη «νομική βεβαιότητα» στους «επενδυτές» ότι είναι υποχρεωμένοι να κάνουν «ανάλυση κινδύνου κι εκτίμηση ρίσκου» πριν τοποθετήσουν τα χρήματα τους σε οποιαδήποτε τράπεζα. Όπου «επενδυτές» ή «πιστωτές» είναι οι καταθέτες, ακόμα και λογαριασμών ταμιευτη-

Στο 24σέλιδο «κείμενο συζήτησης» του 2012 αναπτύσσονται όλα τα πιθανά σενάρια για «διάσωση» τράπεζας με «κούρεμα» καταθέσεων για οποιαδήποτε χώρα της Ευρωζώνης

ρίου, με βάση την εμπειρία της συμφωνίας του πρώτου Eurogroup, που έβαζε χέρι σε όλους ανεξαίρετα τους λογαριασμούς. Στο ντοκουμέντο προσδιορίζονται επίσης οι τρεις, σωρευτικά συνυπάρχουσες, προϋποθέσεις προκειμένου να εφαρμοστεί το «πλαίσιο»: o H αρμόδια για τη «διάλυση» αρχή αποφασίζει ότι η τράπεζα θα καταρρεύσει ή κινδυνεύει να καταρρεύσει. o Ως προς τον χρόνο μιας τέτοιας παρέμβασης, θα πρέπει να έχει αποκλειστεί η προοπτική οποιασδήποτε εναλλακτικής δράσης από μεριάς ιδιωτικού τομέα ή εποπτικών αρχών, όπως η εξαγορά της τράπεζας ή η συμφωνία με τους πιστωτές ν’ αναλάβουν την αναδιάρθρωση ολόκληρου ή μέρους του χρέους της - «εντός λογικού χρονικού πλαισίου» (μιας εβδομάδας;). o Η πράξη «διάλυσης» να «εξυπηρετεί το δημόσιο συμφέρον».

Η επιλογή της Κύπρου ως «πειραματόζωου» Το κείμενο «φωτίζει»: Τις «θεωρητικές» πηγές των δηλώσεων των κ.κ. Μέρκελ και Σόιμπλε περί «ρίσκου επενδυτών» στην κυπριακή κρίση. Την πηγή της επιμονής Σόιμπλε και Ντέισελμπλουμ, ενώ οι Κύπριοι επιχειρούσαν αγωνιωδώς να διαμορφώσουν ένα Plan B εντός τρόικας, ότι «δεν υπάρχει λύση χωρίς ‘κούρεμα’».

Αλλά και την «ενημέρωση» του κ. Στουρνάρα στην Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής ότι στο Plan B δεν μπορεί να περιέχεται: «...Οτιδήποτε χρειάζεται να επιστραφεί, άρα αποκλείονται δάνεια και ομόλογα, εσωτερικά και διεθνή. Επιτρέπεται μόνο αγορά τραπεζικών μετοχών. Και αυτό αφορά και τη Ρωσία» (γι’ αυτό, όπως μάθαμε τελικά, ο Κύπριος υπουργός Οικονομικών στη Μόσχα προσπαθούσε να πουλήσει τη «Λαϊκή»). Με άλλα λόγια, το «δεύτερο πείραμα» έπρεπε να μπορέσει να εφαρμοστεί ανεμπόδιστα: Προφανώς εκτιμήθηκε ότι η Κύπρος λόγω του μεγέθους της -0,15% του ΑΕΠ της Ευρωζώνης- δεν αποτελεί συστημικό κίνδυνο. Η ιδιαίτερη επιθετικότητα των Βορειοευρωπαίων -διαπραγματευτών, τραπεζιτών, δημοσιογράφωνφάνηκε να προκαλείται και να οξύνεται από την ίδια την αδυναμία των μεγεθών της, αλλά και την αδυναμία της ν’ αντιπαρατάξει συμμάχους. Είναι σίγουρο ότι εκτιμήθηκε η έλλειψη οποιασδήποτε πολιτικής στήριξης του νησιού: αυτό που εκδηλώθηκε, σύμφωνα με την ορολογία Κυπρίων υπουργών, ως «η αφωνία» των χωρών του Νότου στο Eurogroup.

Απέραντη μοναξιά στον «ενιαίο εθνικό χώρο» Εξ ίσου προφανώς συνεκτιμήθηκε ότι η τρικομματική κυβέρνηση της Ελλάδας, όχι μόνο δεν θα ενίσχυε την κυβέρνηση της Κύπρου και δεν θα παρενέβαλλε οποιοδήποτε εμπόδιο, αλλά θα την πίεζε στο μέτρο των δυνατοτήτων της. Πράγμα που φαίνεται ότι έγινε με μεγαλύτερη καθαρότητα στην περίπτωση των ελληνικών παραρτημάτων των κυπριακών τραπεζών, διευκολύνοντας τα υπό εξέλιξη σχέδια. Κι αν υπάρχει όντως μια ηθική διάσταση, αυτή δεν είναι βέβαια ο προτεσταντικός διαχωρισμός των κεφαλαιακών ροών σε «ηθικές» και «ανήθικες». Αλλά το γεγονός ότι το σμπαράλιασμα του τραπεζικού της συστήματος η Κύπρος το οφείλει πριν απ’ όλα στην απώλεια 4,5 δισ. από το PSI, προσαυξημένα από τις συνέπειες της ύφεσης στην Ελλάδα, εξαιτίας της σημαντικής έκθεσής της σε δάνεια σε ελληνικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Όχι τυχαία, από τα 9,2 δισ. της τεράστιας έκθεσης της «Λαϊκής» στην ακριβή χρηματοδότηση του ΕLΑ -που η τρόικα φόρτωσε στην «Κύπρου», προετοιμάζοντας και τη δική της κατάρρευση- τα 6 δισ. κάλυψαν ανάγκες ρευστότητας των υποκαταστημάτων της στην Ελλάδα... Με την ελληνική κυβέρνηση οχυρωμένη πίσω απ’ τη θέση «Η Κύπρος αποφασίζει, η Ελλάδα στηρίζει», οι κυβερνητικοί βουλευτές δεν βρήκαν

ούτε ένα καλό λόγο την ενδιάμεση εβδομάδα, ενώ σήμερα δύσκολα κρύβουν την ικανοποίησή τους για το καταστροφικό- τελικό αποτέλεσμα από τη μετατροπή του ιστορικού «όχι» της κυπριακής Βουλής σε «ναι».

Έξτρα bonus στο πείραμα Ως έξτρα bonus από την επιλογή της Κύπρου για το «δεύτερο πείραμα» θα πρέπει να υπολογίζονται: - Αναστροφή των κεφαλαιακών ροών κατ’ αρχήν από την Κύπρο και στη συνέχεια ευρύτερα από τον Νότο προς τα «ασφαλέστερα» χρηματοοικονομικά καταφύγια του γερμανικού, αλλά και του γαλλικού χρηματοπιστωτικού συστήματος και των στενότερων εταίρων τους. Δηλ. «αποκατάσταση» της «αντοχής» που επέδειξε η Κύπρος -αλλά και η Μάλτα και το Λουξεμβούργο- στον διπλό μηχανισμό που δημιουργεί το MIFID, από το 2004 ο βασικός σχετικός νόμος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που φροντίζει για τη συγκέντρωση των κεφαλαιακών ροών σε λίγες τεράστιες τράπεζες και μεγάλα χρηματοοικονομικά κέντρα απογυμνώνοντας τις μικρές ευρωπαϊκές χρηματαγορές. - Νίκη, τουλάχιστον προς το παρόν, Γερμανών και Αμερικανών έναντι των Ρώσων στο άγριο γεωπολιτικό παιχνίδι στην περιοχή. Επιπλέον η Γερμανία, μέσω ενός Μνημόνιου που δεν έχει ακόμα υπογραφεί, βάζει χέρι για πρώτη φορά στο φυσικό αέριο στα θαλάσσια «οικόπεδα».

Ποιος πληρώνει τον βαρκάρη; Τον βασικό λογαριασμό από τη διάλυση του ρόλου της Κύπρου ως χρηματοοικονομικού κέντρου θα πληρώσουν οι εργαζόμενοι και ο λαός της. Το κυπριακό δημόσιο χρέος εκτινάζεται στο 140% και η προβλεπόμενη ύφεση στο 20%. Επιπλέον η Κύπρος έχει πολύ υψηλότερο από την Ελλάδα χρέος νοικοκυριών και επιχειρήσεων στις τράπεζες, 400% του ΑΕΠ της, που εξυπηρετούνταν μέχρι τώρα επειδή ο κόσμος είχε δουλειές και μισθούς. Στο δεύτερο πειραματικό εργαστήρι στην Ευρώπη όλα δείχνουν ότι η «προσαρμογή» στην καταστροφή θα είναι ακόμα βιαιότερη. Ένα ολόκληρο ιδιαίτερο κεφάλαιο είναι οι επιπτώσεις στην Ελλάδα. Θα μπορούσε να έχει τίτλο: «Η καταστροφή πάνω στην καταστροφή». Και σίγουρα το κεφάλαιο που δεν έχει ακόμα γραφτεί είναι αυτό στο οποίο αναφέρθηκε ο Wolfgang Munchau στους FT: «Στην Κύπρο δεν θα θρυμματιστεί το ευρώ. Η Κύπρος είναι πολύ μικρή γι’ αυτό. Αλλά η Κύπρος μάς δείχνει με τι τρόπο θα θρυμματιστεί».

22 ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΟΝ ΘΑΥΜΑΣΤΟ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΤΡΑΠΕΖΩΝ...

Η ΗΑΥΓΗ ΑΥΓΗ•• ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΡΙΤΗ 16 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ ΜΑΡΤΙΟΥ2012 2013

ΚΟΣΜΟΣ

Οι «κακοί» τραπεζίτες φέρνουν οι «χειρότεροι» παίρνουν μπόν

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΡΓΥΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Η κρίση της Κύπρου πυροδότησε ένα μεγάλο κύμα ενοχών στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου που αντιμετωπίζουν ακόμη τεράστια προβλήματα με τις τράπεζές τους. Στην Ισπανία θα οδηγηθεί στο εδώλιο για την κατάρρευση της Bankia ο Ροντρίγκο Ράτο, ο πρώην γενικός διευθυντής του ΔΝΤ και πρώην υπουργός Οικονομικών του Αθνάρ, ενώ στην Ιταλία στις αρχές του μήνα αυτοκτόνησε ο Ντάβιντ Ρόσι, ο 51χρονος υπεύθυνος Επικοινωνίας της Monte dei Paschi di Siena, της πρώτης τράπεζας της εποχής του σύγχρονου καπιταλισμού που ιδρύθηκε το 1472. Η δημόσια αυτή τράπεζα ελέγχεται από το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα παρουσίασε πριν από λίγες ημέρες «τρύπα» 3,17 δισ. ευρώ. Ο Ρόσι άφησε ένα μόνο μήνυμα για τη γυναίκα του: «Έκανα μια βλακεία». Πόσες όμως «βλακείες» καλούμαστε να πληρώσουμε στην Ευρώπη και τον υπόλοιπο κόσμο;

Ο «καλός» μαθητής Σόιμπλε... Ο Σόιμπλε πιστεύει ότι οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι «ζηλεύουν» τη Γερμανία γιατί είναι ο «καλός» μαθητής της τάξης. Πόσο όμως καλύτεροι είναι οι Γερμανοί κερδοσκόποι επενδυτές, τραπεζίτες και επιχειρηματίες σε σχέση με τους ομογάλακτους Ευρωπαίους; Το μόνο σίγουρο είναι ότι η καγκελάριος Μέρκελ τους έχει «ταΐσει» καλά, αφού από την αρχή της κρίσης έχει στηρίξει τον γερμανικό χρηματοοικονομικό τομέα με 420 δισ. ευρώ ζεστού χρήματος. Η Μέρκελ και ο Σόιμπλε μιλούν σήμερα με περισσό θράσος. Η Μέρκελ όμως αναγκάστηκε το 2009 να πραγματοποιήσει την πρώτη κρατικοποίηση από τις αρχές της δεκαετίας του ‘30, δηλαδή από την εποχή του Αδόλφου Χίτλερ, γιατί η μεγαλύτερη εταιρεία του στεγαστικού και κτηματομεσιτικού τομέα της χώρας Hypo Real Estate είχε στοιχηματίσει στη στεγαστική και κτηματική αγορά των ΗΠΑ και τη... Depfa της Ιρλανδίας! Κερδοσκοπώντας στην ιρλανδική και όχι μόνο στεγαστική πίστη, η Hypo Real Estate χρειάστηκε μεταξύ άλλων να ξεφορτωθεί τα «τοξικά» της πάγια 210 δισ. ευρώ στον «κρατικό σκουπιδοτενεκέ» Soﬃn και να λάβει ένα πακέτο εγγυήσεων ύψους 142 δισ. ευρώ για να αποφύγει την πτώχευση! Πώς τιμωρήθηκαν όμως οι σπεκουλαδόροι τραπεζίτες της

Ροντριγκό Ράτο, πρώην γενικός διευθυντής του ΔΝΤ και πρώην υπουργός Οικονομικών του Αθνάρ. Οδηγήθηκε στο εδώλιο για την κατάρρευση της τράπεζας Bankia στην Ισπανία

Τα κερδοσκοπικά παιχνίδια του Ζερόμ Κερβιάλ, πρώην χρηματιστή της Societe Generale, κόστισαν όσο ένα απλό κούρεμα στην Κύπρο! Ο Κερβιέλ καταδικάστηκε σε 3ετή φυλάκιση και σήμερα είναι ελεύθερος για την «τρύπα» των 4,9 δισ. ευρώ, ενώ ο Γολγοθάς των Κυπρίων θα διαρκέσει περισσότερο...

Το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό σκάνδαλο της αμερικανικής ιστορίας, αυτό της «πυραμίδας Πόντζι» που έστησε ο πρώην επικεφαλής του Nasdaq Μπέρναρντ Μάντοφ, κόστισε μια μαύρη τρύπα 70 δισ. δολαρίων

Νταβίντ Ρόσι, υπεύθυνος Επικοινωνίας της Monte dei Paschi di Siena, της πρώτης τράπεζας της εποχής του σύγχρονου καπιταλισμού που ιδρύθηκε το 1472. «Έκανα μια βλακεία», ήταν το μήνυμα που άφησε στην γυναίκα του όταν αυτοκτόνησε. Πόσες βλακείες καλούμαστε να πληρώσουμε εμείς...

Hypo Real Estate από την ηθικολόγο Μέρκελ; Όπως αποκάλυψε το Der Spiegel, τα πρωτοκλασάτα στελέχη της Hypo «τιμωρήθηκαν» το επόμενο έτος από τη σωτήρια διάσωση με μπόνους 25 εκατ. ευρώ! Εκβιάζοντας ότι θα προσφύγουν στη... δικαιοσύνη! Μπόνους για ένα έτος κατά το οποίο η Hypo εμφάνισε ζημιές 2,2 δισ. ευρώ! Μα καλά, οι Γερμανοί τραπεζίτες δεν ντρέπονται; Όχι. Ο προηγούμενος πρόεδρος της κατεστραμμένης Hypo είχε παραιτηθεί μετά την απόφαση της αρχής διάσωσης των τραπεζών Soﬃn να θέσει ένα «χαμηλό» ετήσιο όριο στις αποδοχές των μάνατζέρ των υπό διάσωση εταιρειών στα 500.000 ευρώ! Αργότερα η «συγκυβερνώσα» τότε καγκελάριος, με υπουργό Οικονομικών το σοσιαλδημοκράτη Πέερ Στάιν-

μπρουκ, θα εξαγόραζε με 18 δισ. ευρώ και το 25% της Commerzbank, της δεύτερης σε μέγεθος γερμανικής τράπεζας.

ματοπιστωτική κρίση, ενώ οι κυβερνήσεις των κρατιδίων που τις ελέγχουν αντιμετωπίζουν ακόμη προβλήματα εξυγίανσής τους, με το Βερολίνο να πιέζει ακόμη για συγκεντρωτισμό στον τομέα. Ας μη μας διαφεύγει ότι η «μεγάλη» Deutsche Bank αποτελεί μόλις το 7% της γερμανικής τραπεζικής αγοράς. Η BayernLB, η δεύτερη σε μέγεθος γερμανική δημόσια τράπεζα, είχε καταγράψει σε μια διετία ζημιές που πλησίασαν τα 8 δισ. ευρώ, εξαιτίας της κερδοσκοπίας της στην αγορά ακινήτων τρίτων χωρών, ΗΠΑ και Ιρλανδίας, με αποτέλεσμα να χρειαστεί ενέσεις δεκάδων δισ. από το δεξιό κρατίδιο της Βαυαρίας, που ελέγχει το 95,8% της τράπεζας. Η WestLB, ο τραπεζικός κολοσσός του κρατιδίου της Βορείου Ρηνανίας Βεστφαλίας, η BayernLB και η HSH

Nordbank, τρεις από τις μεγαλύτερες τράπεζες των κρατιδίων που ελέγχονται με καθαρά πολιτικά κριτήρια, αποτελούν συστημικές τράπεζες «πολύ μεγάλες για να καταρρεύσουν»; Η πολυμήχανη Μέρκελ φρόντισε να εξαιρεθούν από την εποπτεία της ΕΚΤ. Έτσι στη Γερμανία υπάρχουν περίπου 3.000 χρηματοοικονομικά ιδρύματα που δεν υπάγονται στις ελεγκτικές δικαιοδοσίες της ΕΚΤ.

Τα «σάπια φρούτα» των κρατιδίων Η Hypo ήταν όμως το παγόβουνο ή η κορυφή του; Η αλήθεια είναι ότι το γερμανικό Δημόσιο ελέγχει τη μερίδα του λέοντος του γερμανικού τραπεζικού συστήματος και οι πλέον ευπαθείς πρωταγωνιστές του είναι οι μεγάλες περιφερειακές τράπεζες των οικονομικά εύρωστων κρατιδίων. Αυτών που ελέγχονται από τη Μέρκελ και τα τοπικά... πλοκάμιά της. Οι επτά μεγαλύτερες περιφερειακές τράπεζες της Γερμανίας, που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του γερμανικού τραπεζικού συστήματος, δέχθηκαν ισχυρό πλήγμα από τη χρη-

Ο «κρατικός καπιταλισμός» του Σαρκοζί Ο κρατικός καπιταλισμός ήταν και θα παραμείνει ευρωπαϊκό φαινόμενο; Αυτό τουλάχιστον δείχνει η ευκολία με την οποία ταυτόχρονα οι κυβερνήσεις του Βελγίου, της Ολλανδίας, του Λουξεμβούργου και της Γαλλίας «διέσωσαν» από την πτώχευση διαμέσου ενός «εθνικοποιη-

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Σύνταξη: Κώστας Βούλγαρης, Κώστας Γαβρόγλου, Λήδα Καζαντζάκη, Γιώργος Μερτίκας, Άλκης Ρήγος, Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης, Kώστας Χριστόπουλος

ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ

ΤΕΥΧΟΣ 537

31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

www.avgi-anagnoseis.blogspot.com

1821 }

} ΑΦΙΕΡΩΜΑ β' μέρος

Διαδρομές εθνικού προσδιορισμού ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΜΑΡΘΑ ΠΥΛΙΑ Η περίπτωση της Πελοποννήσου ΣΕΛ.1-2

ΝΙΚΟΣ ΜΑΥΡΕΛΟΣ Αδαμάντιος Κοραής ΣΕΛ. 3-4

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΣΤΑΘΗΣ Εθνική ή κοινωνική επανάσταση; ΣΕΛ. 4-5

Η ελληνική κοινότητα στο οθωμανικό κράτος Η περίπτωση της Πελοποννήσου Σύμφωνα με ένα έγγραφο γραμμένο στα ελληνικά, ο Μωάμεθ Πορθητής για να αποφύγει μαζική έξοδο Μοραϊτών προκρίτων, «απέστειλε ένα δίπλωμα υπέρ των κυριότερων οικογενειών της Πελοποννήσου, στο οποίο όριζε [...] ότι οι Έλληνες δεν θα υποστούν την παραμικρή προσωπική ή περιουσιακή αδικία και ότι τα συμφέροντά τους θα τύχουν μεγαλύτερης προστασίας υπό την ηγεμονία του απ’ ότι υπό τους προηγούμενους ηγεμόνες». [...]ο σουλτάνος όριζε ονομαστικά: «ο άρ-

222

ΝΙΚΟΣ ΚΟΤΑΡΙΔΗΣ Για την κρίση ΣΕΛ. 6

ΝΤΙΝΟΣ ΣΙΩΤΗΣ Πρωτογενές πλεόνασμα φαντασίας ΣΕΛ. 6

ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΡΒΕΡΗΣ Ζώα στα σύννεφα ΣΕΛ. 7

ΚΩΣΤΑΣ ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ Στους δρόμους της ποίησης ΣΕΛ. 7

ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΤΣΟΥΠΡΟΥ Η πόλη του (διήγημα) ΣΕΛ. 8

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ Σεισάχθεια (ποίημα) ΣΕΛ. 8

Εικονογράφηση με έργα του ΓΙΑΝΝΗ ΚΟΛΙΟΥ

ΤΗΣ ΜΑΡΘΑΣ ΠΥΛΙΑ

χων κυρ Σφαντζής με όλους τους εδικούς του, και κυρ Μανουήλ Ραούλ με όλους τους εδικούς του, και κυρ Σοφιανός με όλους τους εδικούς του, και Λάσκαρις κυρ Δημήτριος με όλους τους εδικούς του, και Διπλοβατζέοι, Παγομενέοι, Φραγκοπουλέοι και Σγουρομαλέοι και Μαυρόπαπας και Φιλανθρωπινέοι και Περουμπουιείοι και εις όσοι άλλοι θελήσουν ναρθούν» (Hammer, Histoire de l’Empire ottoman, τ.3). Παρόλα αυτά η μεγάλη πλειονότητα των αρχόντων προτίμησε να αναζητήσει καταφύγιο στη Δύση, με εξαίρεση τις οικογένειες Νοταρά, Κρεββατά και μερικές ακόμη. Το 1659 ο Γενικός Ναύαρχος Φραντσέσκο Μοροζίνι υιοθέτησε παρόμοια τακτική για να διασπάσει το εσωτερικό των Οθωμανών στον πόλεμο της Κρήτης. Με τον όρο ότι η περιφέρεια της Καλαμάτας θα «απελευθερωνόταν» στο όνομα της Βενετίας, υποσχέθηκε εδάφη, χωράφια, αμπελώνες και άλλα αγαθά στην οικογένεια Λογοθέτη, η οποία είχε συγκεντρώσει 70 στρατιώτες για το σκοπό αυτό??? η επιχείρηση απέτυχε και η οικογένεια καταστράφηκε. Ανταλλάσσεται μυστική αλληλογραφία μεταξύ των ενετικών αρχών και των Γερόντων των χωριών, οι οποίοι απαντούν με τη σειρά τους «à nome di tutto il popolo greco» (στο όνομα ολόκληρου του ελληνικού λαού). Ο ιδρυτής της μεγάλης οικογένειας Μπενάκη στην Καλαμάτα, Λυμπεράκης Γερακάρης, αποδεικνύεται ευφυέστερος. Ανακατεμένος στην πειρατεία και τη ληστεία, επωφελείται από τις μάχες μεταξύ Ενετών και Οθωμανών και περνάει δια-

δοχικά από το ένα στο άλλο στρατόπεδο. Αυτή η ριψοκίνδυνη τακτική του επιφυλάσσει περιπέτειες αλλά και αγαθά και τίτλους ευγενείας. Την ίδια εποχή τρεις πρόκριτοι της περιφέρειας της Καρύταινας, ο Χρονάς, ο Αθανάσης Κουλάς και ο Γέρων του Άκοβου, στέλνουν εκπροσώπους στον Φ. Μοροζίνι ομνύοντας πίστη στη Βενετία και ζητώντας την προστασία της. Σ’ αυτές τις δύσκολες στιγμές οι Ενετοί αποζημιώνουν τους φίλους τους και μόλις καταλαμβάνουν τον Μοριά, παραχωρούν στον Γέροντα του Άκοβου τον τίτλο του sindici, δηλαδή του συμβούλου του κάστρου του. [...]Μετά την επανάκτηση της χώρας το 1715 οι Τούρκοι εγκαθιστούν ένα διευρυμένο κοινοτικό σύστημα, ταιριαστό με τη δική τους διοικητική ιεραρχία, η οποία έχει εγκατασταθεί στη χώρα. Ήδη το 1714 μια αποστολή Μοραϊτών προκρίτων στην κεντρική Ελλάδα σπεύδει να ενταχθεί στο στρατόπεδο των Τούρκων, στους οποίους υπόσχεται υποταγή και ευπείθεια. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι Χρονάς, Α. Κουλάς και Σύντυχος περιλαμβάνονται εκ νέου μεταξύ εκείνων που ομνύουν υποταγή στον Σουλτάνο και προσφέρουν δώρα στους Οθω-

μανούς αξιωματούχους. Τελικά η Πελοπόννησος καταλαμβάνεται σε τρεις μήνες. Σε αντάλλαγμα, οι Τούρκοι παραχωρούν στους κατοίκους προνόμια που επιτρέπουν «μια δημοκρατική διακυβέρνηση» (σύμφωνα με την πολύ αισιόδοξη άποψη του Κανέλλου Δεληγιάννη), και απαγορεύουν στα οθωμανικά στελέχη κάθε ανάμιξη στις περιφερειακές υποθέσεις, αποκλειστικό φέουδο των χριστιανών προκρίτων. Στην πραγματικότητα, οι Τούρκοι δεν έδειχναν κανένα ενδιαφέρον για ανάμιξη στις εσωτερικές υποθέσεις των χριστιανών, όσο οι τελευταίοι στήριζαν παθητικά το οθωμανικό καθεστώς και πλήρωναν κανονικά τους φόρους τους. Η Πελοπόννησος είχε μακρά παράδοση κοινοτικής διοίκησης υπό διάφορες εξουσίες. Ο πληθυσμός της στην πραγματικότητα υπέφερε από συνεχείς πολέμους μεταξύ επίδοξων κατακτητών και από την απληστία των κυριάρχων. Εντούτοις, παρά τη μόνιμη ανασφάλεια της συγκυρίας, οι εξέχουσες οικογένειες έκαναν από νωρίς όνομα στη χώρα και, κατά την άΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

Η ΑΥΓΗ • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Η περίπτωση της Πελοποννήσου ΣΥΝΕΧΕΙΑ AΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

σκηση της τέχνης της διοίκησης των συμπατριωτών τους, έμαθαν να προσαρμόζο. νται αμέσως στα γεγονότα είναι η περίπτωση των οικογενειών «του Συντύχου στην Καρύταινα, του Νοταρά στην Κόρινθο, του Ζαΐμη στα Καλάβρυτα, του Μπενάκη στην Καλαμάτα, του Κρεββατά στη Σπάρτη και πολλών άλλων αλλού».

Η τοπική αριστοκρατία. Η γέννηση των μεγάλων χριστιανικών οικογενειών στον Μοριά Παρά την αναστάτωση που επήλθε με την οθωμανική κατάκτηση υπήρχαν, ακόμη και τις παραμονές του πολέμου της Ανεξαρτησίας, οικογένειες με κύρος που ανάγονταν στη βυζαντινή εποχή, όπως η οικογένεια Νοταρά στην Κόρινθο. Η ανάδειξη της οικογένειας Κρεββατά, προεστών της Λακωνίας, ανάγεται επίσης στη βυζαντινή περίοδο. Εξάλλου, λίγοι τοπικοί ηγέτες οι οποίοι, κατά τη διάρκεια των εχθροπραξιών, διαπραγματεύονταν επιτυχώς άλλοτε με τους Ενετούς και άλλοτε με τους Τούρκους, δημιούργησαν ισχυρούς οίκους. [...] Οφείλουμε να προειδοποιήσουμε εδώ ότι μερικά κείμενα σχετικά με την ανάδειξη των διάσημων ελληνικών οικογενειών του Μοριά εξωραΐζουν την κατάσταση. Η σπάνις των πηγών σ’ αυτό το χώρο επέτρεψε στις ισχυρές χριστιανικές οικογένειες να φτιάξουν γενεαλογικά δέντρα, υπερηφανευόμενες για τη βυζαντινή τους καταγωγή και για διάφορες γενναίες πράξεις. Αλλά μόλις μετά την ελληνική επανάσταση ένιωσαν την ανάγκη να εξιδανικεύσουν το παρελθόν τους. Η καταγωγή της οικογένειας Δεληγιάννη, ισχυρότατης στον τόπο καταγωγής της τη Γορτυνία όπως και σε ολόκληρη την Πελοπόννησο, εμφανίζεται θολή. Σύμφωνα με τον Πουκεβίλ, η οικογένεια κατάγεται από τους ευγενείς της Καμπανίας ή, σύμφωνα με άλλη υπόθεση, διογκωμένη κι αυτή, προήλθε από . την κρητική ευγένεια μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Άραβες (824) κατέφυγε στην Κωνσταντινούπολη και κατόπιν στη Μακεδονία. Έξι αιώνες αργότερα, στην εκστρατεία του Μωάμεθ Β΄ στην Ελλάδα, ένας μορφωμένος απόγονος της κρητικής οικογένειας Λίτινα υπηρετούσε ως δραγουμάνος των επικεφαλής του τουρκικού στρατού και ακολούθησε τους κατακτητές στον Μοριά. Εγκαταστάθηκε λοιπόν στη Γορτυνία, όπου βρίσκονταν τα τιμάρια του Τούρκου προστάτη του. Χάρη στις σχέσεις, τις γνωριμίες και το γάμο του ρίζωσε εκεί και ίδρυσε τον περίφημο οίκο. [...]Το επόμενο παράδειγμα, από τα Απομνημονεύματα του Παναγιώτη Παπατσώνη, περιγράφει καθαρά τη βασιλική οδό από την οποία μπορούσε κανείς να δημιουργήσει περιουσία και να αναλάβει κοινοτικά αξιώματα. Ο ομώνυμος προπάππος του εγκαταλείπει το πατρικό χωριό του μετά τις ταραχές που ακολουθούν τη δολοφονία μερικών Τούρκων. Τελικά καταφεύγει στον πλούσιο μουσουλμάνο πρόκριτο της Ανδρούσσας, Μουσταφά, ο οποίος είχε εγκατασταθεί στην Πελοπόννησο μετά την τουρκική επανάκτηση. Εν συνεχεία ο γιος του, παππούς του Παναγιώτη Παπατσώνη, χειροτονείται ιερέας (1761) και έκτοτε αρχίζει να συναναστρέφεται ισχυρούς Τούρκους. Ως ιερέας δίνει την ευλογία του,

την οποία οι άρρωστοι μουσουλμάνοι θεωρούν θαυματουργή και κερδίζει έτσι την εύνοια των Τούρκων («...τον εκάλουν και αι Τουρκίναι πολλάκις, ίνα τους διαβάζη τα παιδιά των πάσχοντα από διαφόρους ασθενεί. ας και ενίοτε εθεραπεύοντο τη θεία προνοία και ως εκ τούτου ευνοείτο περισσότερον, ώστε κατέστη είς εκ των προεστώτων της επαρχίας...», σ.28). Μετά το ρωσο-τουρκικό πόλεμο, οι πρωταγωνιστές της μοραΐτικης εξέγερσης του 1770, που συγκλόνισε τη χερσόνησο, αυτοεξορίστηκαν και μεταξύ αυτών ο άρχοντας της Καλαμάτας Παναγιώτης Μπενάκης. Την περίοδο εκείνη ο Μουσαγάς, προστάτης του Παπατσώνη και αρχηγός της περιφέρειας, πέθανε χωρίς απογόνους και το τσιφλίκι του (44 χωριά σε τρεις περιοχές Ανδρούσσα, Καλαμάτα και Λεοντάρι) δημεύτηκε για λογαριασμό της Μπεϊχάν, αδελφής του Σελίμ Γ΄(1789-1807). Ο Παπατσώνης εκμεταλλεύεται πάλι την ευκαιρία: Απευθύνεται στον εκπρόσωπο (κεχαγιά) της Σουλτάνας και κατορθώνει να ονομαστεί πρόκριτος με φιρμάνι, το οποίο καθιερώνει τη διοικητική ένωση των χωριών αυτών με την ονομασία Emlâk-I Hümâyûn (ή Εμπλάκικα =αυτοκρατορική περιουσία). Η οικογένεια παρέμεινε κυρίαρχη έως τον πόλεμο της Ανεξαρτησίας. Η λαμπρότερη επιτυχία της όμως είναι η ενοικίαση των εισοδημάτων του σουλτάνου. Σύμφωνα με τα Απομνημονεύματα του εγγονού του, ο Παπατσώνης κατόρθωσε να εισπράξει το 1772, 68.800 πιάστρα έναντι των 15.000 . πιάστρων που όφειλε συνεπώς σε ένα χρόνο σχεδόν πενταπλασίασε το κεφάλαιό του. [...].

Οι Μοραΐτες μουσουλμάνοι πρόκριτοι

[...]Οι Τούρκοι, αφού έδιωξαν τους Ενετούς το 1715, επανασύστησαν το προηγούμενο καθεστώς. Επαναπατρίστηκαν οι παλαιοί γαιοκτήμονες και, σύμφωνα με την οθωμανική συνήθεια, τα χέρσα χωράφια καθώς και τα υπόλοιπα εύφορα εδάφη μοιράστηκαν στους σπαχήδες που είχαν μετάσχει στον κατακτητικό πόλεμο. Την περίοδο αυτή, επτά ευγενείς οικογένειες οι αρχηγοί των οποίων φέρουν το όνομα μπιμπασής (στρατηγός χιλίων ανδρών) και οι οποίες εγκαθίστανται στο Μοριά, αναλαμβάνουν την πολιτική και οικονομική διακυβέρνηση της επαρχίας. Οι εν λόγω αξιωματικοί, παρά τη σημασία του στρατιωτικού τους ρόλου, διοικούν συνήθως σώματα μόλις 200-400 ανδρών και, σύμφωνα με το νόμο, οφείλουν υπακοή στους τοπικούς κυβερνήτες (βοεβόδες) και στον ανώτερό τους, τον Πασά του Μοριά. Μεταξύ αυτών, οι οίκοι του Απντίμ Μπέη στην Κόρινθο, του Αρναούτογλου στην Τριπολιτσά και του Μεχμέτ Μπέη στην Κορώνη παρέμειναν επιφανείς έως τη λήξη της τουρκοκρατίας. Αντιθέτως, οι οίκοι του Οτομάν στην Ήλιδα, του Αχμέτ Αγά στην Πάτρα, του Νουρί Αγά στη Λακωνία και του Απδαγά στη Μονεμβασία, καθώς και ο οίκος του Μουσαγά, προστάτη του Παπατσώνη και προκρίτου της Μεσσηνίας, δεν κατόρθωσαν να διατηρήσουν την επιρροή τους καθ’ όλη τη Β΄ τουρκική κατοχή του Μοριά (1715-1821). Όμως οι Αρναούτογλου, από τις επιφανέστερες οικογένειες έως τις παραμονές της Ανεξαρτησίας, προήλθαν, από την πρώτη κατάκτηση, από ένα μέτριο τομέα του οποίου η εύνοια του πασά είχε αυξήσει την επιρροή και την περιουσία, σύμφωνα με ένα σχήμα που επαναλήφθηκε πολλές φορές

από τους Οθωμανούς. [...]Όπως φαίνεται, οι μουσουλμάνοι προεστοί διεκδικούσαν δημόσιες θέσεις και προσπαθούσαν να ελέγχουν τη διοίκηση της Τριπολιτσάς. Στην πραγματικότητα, παράλληλα με την οικονομική τους κυριαρχία, την οποία όφειλαν στις τεράστιες περιουσίες τους που αυξάνονταν περισσότερο με τη συσσώρευση αξιωμάτων, επέβαλλαν την εξουσία τους στους πληθυσμούς και, επειδή συνήθως εκμίσθωναν τα αυτοκρατορικά έσοδα των επαρχιών, ονομάζονταν βοεβόδες. Είναι η περίπτωση του Μουσταφάμπεη, βοεβόδα του Πύργου, μέλος της οικογένειας των Οτομάν και του Σουλεϊμάν Αγά Αρναούτογλου, βοεβόδα της Καλαμάτας. [...] Μολαταύτα, με εξαίρεση την οικογένεια του Καμίλπμεη, του Αρναούτογλου και των Οτομάν-ζάντε, οι αγιάνηδες, ενώ αναλάμβαναν διοικητικά αξιώματα, φαίνεται ότι δεν μπορούσαν εύκολα να εξασφαλίσουν κληρονομική θέση στην τοπική ιεραρχία, πόσο μάλλον που η κυβέρνηση δεν δίσταζε, ευκαιρίας δοθείσης, να τους αντικαθιστά, δηλ. να τους σκοτώνει. Είναι πασίγνωστο εξάλλου ότι το οθωμανικό σύστημα ήταν εχθρικό απέναντι στη δημιουργία κληρονομικής αριστοκρατίας. Όμως ο Ι.Φιλίμων προσθέτει ότι ήταν προτιμότερο να διοικούνται οι επαρχίες από τοπικούς μουσουλμάνους άρχοντες, δεδομένου ότι οι τελευταίοι ως φορο-εισπράκτορες και μεγαλο-γαιοκτήμονες, αποδεικνύονταν επιεικέστεροι από τους προσωρινούς πασάδες. Οι οικογένειες των χριστιανών προκρίτων, παρά τους σταθερούς κινδύνους, εμφανίζονται μερικές φορές πιο ευκατάστατες χάρη στην υποταγή, την ευπείθεια στα συστήματα προστασίας και την υποχρεωτικά δευτερεύουσα θέση τους. Βλέπουμε ότι οι μεγάλες χριστιανικές οικογένειες διατηρούνται ακόμη και μετά τη δήμευση των υπαρχόντων τους και την εκτέλεση των κεφαλών τους, διότι γνωρίζουν την τέχνη της πολιτικής επιβίωσης. Το παράδειγμα της οικογένειας Μπενάκη αλλά και των οικογενειών Δεληγιάννη και Παπατσώνη είναι χαρακτηριστικό. Πράγματι, οι Μοραΐτες μουσουλμάνοι προεστοί, αξιομνημόνευτοι περισσότερο για τον πλούτο παρά για τη στρατιωτική τους δύναμη, αποτελούν την εξαίρεση του κανόνα. Η αριθμητική αδυ-

Παπαφλέσας

ναμία του μουσουλμανικού πληθυσμού στο Μοριά υποχρέωνε τους αγιάνηδες να συνεργάζονται με τους χριστιανούς προκρίτους, «υποδεέστερους» βέβαια αλλά σχετικά πολυάριθμους. Η δημογραφική υπεροχή των χριστιανών συνιστούσε στέρεο πλεονέκτημα, αφού η κεντρική εξουσία δεν θα διακινδύνευε, για λόγους φορολογικής και πολιτικής τάξης, να προκαλέσει τη μαζική δυσαρέσκεια των ραγιάδων. Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στο Μοριά κατά τη διάρκεια του ρωσο-τουρκικού πολέμου (1770) οι Μοραΐτες αγιάνηδες, «ξένοι προς τη στρατιωτική τέχνη», δεν κατόρθωσαν να στρατολογήσουν παρά μόνο αλβανικά σώματα τα οποία ερήμωσαν τη χώρα, προκειμένου να επαναφέρουν την τάξη. Η κυβέρνηση, για να καταστείλει την εξέγερση, αναγκάστηκε να απευθυνθεί στους αγιάνηδες της Μακεδονίας και της Ανατολίας, οι οποίοι εισέβαλαν στη μοραΐτικη επικράτεια επικεφαλής 6.500 μισθοφόρων, στρατολογημένων εξόδοις των εν λόγω αγιάνηδων. Οι μουσουλμάνοι προεστοί της Πελοποννήσου, οι οποίοι αντλούσαν τη δύναμή τους από την απαλλοτρίωση εσόδων και γαιών αλλά στερούνταν αξιόλογων στρατιωτικών δυνάμεων, εξαρτιόνταν συνεχώς από την Πύλη και δεν μπόρεσαν να φτάσουν το ύψος επιρροής των διάσημων συγχρόνων τους αγιάνηδων της Ανατολίας.

Η ΑΥΓΗ • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Εθνική ή κοινωνική επανάσταση; Η φετινή επέτειος της 25ης Μαρτίου έφερε για άλλη μια φορά στο προσκήνιο διαφορετικές και αντιπαρατιθέμενες αναγνώσεις του Εικοσιένα: η Χρυσή Αυγή, με τα «Μαθήματα ελληνικής ιστορίας» που οργάνωσε σε κεντρικό ξενοδοχείο, διατράνωσε τον εθνικό χαρακτήρα της επανάστασης, ενώ οι εκπαιδευτικοί του ΠΑΜΕ, με μια ανοιχτή επιστολή στους μαθητές, διάβασαν το Εικοσιένα ως λαϊκή κοινωνική επανάσταση με πρωτοπόρα την αστική τάξη. Κοινά στοιχεία και στις δύο αναγνώσεις είναι η εγκατάσταση ευθέων, αλλά ανιστορικών, αναλογιών του τότε με το σήμερα και, συνακόλουθα, ο απροκάλυπτα πολιτικός χαρακτήρας τους: και οι δύο ερμηνείες εκπορεύονται άμεσα από τις πολιτικές ιδεολογίες και τους συγκυριακούς στόχους των δύο κομμάτων, εξοβελίζοντας εκ προοιμίου τη σχετική ακαδημαϊκή γνώση ως εξίσου ιδεολογική. Αφήνοντας στην άκρη το ζήτημα του βαθμού εγκυρότητας ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗ ΣΤΑΘΗ

των δύο προσεγγίσεων στο μέτρο που αυτές δεν εκφέρονται από ειδικούς επιστήμονες, θέλω να επισημάνω ότι οι δύο κομματικές αναγνώσεις επαναφέρουν στη δημόσια συζήτηση μια αντιπαράθεση που ταλάνισε την ελληνική ιστοριογραφία στον 20ό αιώνα: το Εικοσιένα ήταν εθνική ή κοινωνική επανάσταση; Πρόκειται για μια αντιπαράθεση που συνδέθηκε άμεσα με τις συγκρούσεις της εμφύλιας και της μετεμφυλιακής περιόδου, κατά την οποία οι διαφορετικές αναγνώσεις της ελληνικής ιστορίας συνεπάγονταν δηλώσεις νομιμοφροσύνης ή ανταρσίας στο καθεστώς. Και τούτο μολονότι οι πιο διαδεδομένες εκδοχές της αριστερής ιστοριογραφίας ενσωμάτωσαν βαθμιαία την εθνική οπτική, διολισθαίνοντας σε ένα εθνικολαϊκό μοντέλο προσέγγισης του Εικοσιένα. Στην πραγματικότητα το ψευδοδίλημμα «εθνική versus κοινωνική» επανάσταση συναρτάται με διαφορετικές εννοιολογήσεις του έθνους και της επανάστασης. Στην πρώτη περίπτωση το έθνος νοείται ως προαιώνια ύπαρξη και η επανάσταση έχει αμιγώς πολιτικό χαρακτήρα, ενώ στη δεύτερη η γέννηση του έθνους συνδέεται με οικονομικοπολιτικές ιστορικές εξελίξεις, και η επανάσταση, εκτός από τη χρήση βίας και την αλλαγή πολιτικού καθεστώτος, προϋποθέτει ευρεία λαϊκή συμμετοχή και επιδίωξη -και επίτευξη ως κάποιο τουλάχιστον βαθμό- καταστατικών αλλαγών στους θεσμούς, την οικονομικοκοινωνική δομή, τις πολιτισμικές αξίες. Από αυτήν την άποψη είναι χαρακτηριστική η τάση ενός κύκλου αγγλοσαξόνων ιστορικών στη δεκαετία του 1970 (R. Clogg, D. Dakin, J. Petropoulos κ.ά.) να προσδιορίζουν το Εικοσιένα όχι ως επανάσταση αλλά ως «πόλεμο της ανεξαρτησίας», θεωρώντας ότι δεν επέφερε ρήξεις και ουσιαστικές αλλαγές στις κοινωνικές ιεραρχίες, τις πολιτικές πρακτικές, τις οικονομικές δομές και τις νοοτροπίες. Ωστόσο, ακριβώς σε αυτά διαφέρει το Εικοσιένα από άλλες βίαιες κινήσεις που οδήγησαν ή θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε απόσχιση εδαφών από την οθωμανική αυτοκρατορία, όπως η σέρβικη εξέγερση του 1804 ή η ανταρσία του Αλή πασά το 1820. Οι εξεγέρσεις αυτές δεν σκόπευαν να αλλάξουν την κοινωνικοπολιτική δομή στις περιοχές που συνέβησαν. Εντάσσονται σε παραδοσιακού τύπου εξεγέρσεις που περιορίζονταν στην αλλαγή ηγεμόνα. Αντίστοιχα κινήματα είχαν λάβει χώρα και στον ελλαδικό χώρο κατά τη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας: στόχευαν στην απόσχιση εδαφών από τη σουλτανική κυριαρχία και στην υπαγωγή τους στην επικράτεια χριστιανού βασιλιά. Αντίθετα, το κίνημα του 1821 προκάλεσε άμεσα ή καλλιέργησε το έδαφος για επαναστατικές αλλαγές στην πολιτική δομή και την κρατική οργάνωση, τις συλλογικές ταυτότητες, τις κοινωνικές και πολιτισμικές αξίες, τις οικονομικές σχέσεις. Οι επαναστάτες, αποτελούμενοι από διαφορετικές κοινωνικές ομάδες, δεν είχαν τα ίδια κίνητρα συμμετοχής στην επανάσταση, ούτε τα ίδια συμφέροντα, στόχους και πολιτικούς σχεδιασμούς και, συνακόλουθα, ούτε τους ίδιους οραματισμούς για τη μορφή και την οργάνωση της νέας κοινωνίας και του νέου κράτους. Ωστόσο, ο κυ-

ρίαρχος προσανατολισμός της επανάστασης, αυτός που καταγράφηκε στα συντάγματα και τους νόμους, που εφαρμόστηκε στα πολιτεύματα, που βγήκε νικητής στους εμφυλίους, δεν στρεφόταν πρωτίστως εναντίον των μουσουλμάνων αλλά εναντίον του παραδοσιακού οθωμανικού κοινωνικοπολιτικού συστήματος, ενός συστήματος που εν πολλοίς γινόταν αντιληπτό ως ανάλογο με το «παλαιό καθεστώς» των ευρωπαϊκών κρατών, το οποίο άρχισε να ανατρέπεται με τη Γαλλική επανάσταση από την οποία εμπνεόταν και η ελληνική. Ενδεικτικό στοιχείο της φιλελεύθερης ιδεολογίας της επανάστασης είναι ότι συμμετείχε και μικρός αριθμός μουσουλμάνων. Μάλιστα, ορισμένοι από αυτούς συνέστησαν αργότερα την «οθωμανική εκατονταρχία», ενταγμένη στις χιλιαρχίες που οργάνωσε ο Καποδίστριας. Ο αυτοπροσδιοριζόμενος ως «Τούρκος την θρησκείαν, το γένος Αλβανός, αλλά πολίτης Έλλην» Μπαϊράμης Λιάπης, με αίτηση του το 1828, ζητά οικονομική ενίσχυση από τον Καποδίστρια επειδή δεν αγάπησε την «οθωμανικήν τυραννίαν» και αγωνίστηκε «με τους Έλληνας, υπέρ ελευθερίας». Τα συντάγματα του Αγώνα επιτρέπουν την πολιτογράφηση ξένων εάν έχουν επιδείξει «μεγάλα ανδραγαθήματα» και σημαντικές «εκδουλεύσεις» ή εάν έχουν υπηρετήσει δύο χρόνια στα επαναστατικά στρατεύματα, χωρίς ρητό περιορισμό θρησκεύματος. Άλλωστε η εθνική ταυτότητα ήταν ακόμη ζητούμενο τόσο ως προς το περιεχόμενο της όσο και ως προς την οικείωση της από το ευρύτερο σώμα των επαναστατών. Η μετάβαση από τον ορθόδοξο Ρωμιό στον Έλληνα συνιστά μια αργή διαδικασία που η ίδια η επανάσταση προκαλεί. Η προτεραιότητα της εθνικής έναντι άλλων συλλογικών ταυτοτήτων ή ατομικών συμφερόντων δεν ήταν δεδομένη αξία. Η αλλαγή στρατοπέδου και το προσκύνημα στην Πύλη δεν ήταν σπάνια, ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια του αγώνα. Ο ισχυρότερος προεπαναστατικά αρματολός της Αιτωολοακαρνανίας, ο Γ. Βαρνακιώτης, προσκύνησε στα τέλη του 1822 και παρέμεινε στο οθωμανικό στρατόπεδο μέχρι τα τέλη του 1828. Οι τοπικισμοί διασπούσαν την εθνική αλληλεγγύη. Μο-

Μπότσαρης

λονότι μετά την ήττα του Δράμαλη (1822) και μέχρι την έλευση του Ιμπραήμ (1825) ο Μοριάς δεν αντιμετώπισε οθωμανική εισβολή, ελάχιστοι Πελοποννήσιοι (κυρίως επαγγελματίες στρατιωτικοί) συνέδραμαν τους Ρουμελιώτες που αντιμετώπιζαν οθωμανικές εκστρατείες. Στον Β΄ εμφύλιο η κυβέρνηση του υδραίου Γ. Κουντουριώτη μίσθωσε Ρουμελιώτες και Σουλιώτες για να χτυπήσει τους αντιπάλους της πελοποννήσιους προεστούς και οπλαρχηγούς. Προεστοί και καπεταναίοι θεωρούσαν ότι στις επαρχίες τους είχαν πατροπαράδοτα δικαιώματα τα οποία περιόριζε η κεντρική κυβέρνηση, δηλαδή μια ξένη προς τον τόπο τους διοίκηση. Από την άλλη μεριά, η ιστορία της επανάστασης συνιστά μια πορεία σταδιακής αποδυνάμωσης των τοπικισμών και ενίσχυσης της ενιαίας ελληνικής ταυτότητας: η επανάσταση προκάλεσε μια πρωτοφανή κινητικότητα στο χώρο, διόγκωση των επαφών και ανάγκη συνεργασίας ανθρώπων από μακρινές περιοχές. Η νίκη στις μάχες αλλά και η ζωή των πολεμιστών εξαρτιόταν από τη συνεργασία και την αλληλεγγύη με άγνωστους συμπολεμιστές από άλλες περιοχές. Οι πρόσφυγες από τις περιοχές που ηττήθηκε η επανάσταση χρειάζονταν την περίθαλψη των γηγενών για να επιβιώσουν. Στις εθνοσυνελεύσεις συνέπρατταν εκπρόσωποι από όλες τις επαναστατημένες περιφέρειες αλλά και μορφωμένοι που ήλθαν από άλλες οθωμανικές περιοχές, τα Επτάνησα και τις παροικίες. Πολλοί ετερόχθονες διορίστηκαν στην κεντρική και την επαρχιακή διοίκηση. Όλα τούτα οδηγούσαν βαθμιαία σε σύσφιξη των δεσμών μεταξύ των επαναστατημένων Ελλήνων και σε εθνική ομογενοποίηση. Παράλληλα, η επανάσταση συνιστά σταθμό στην αποκρυστάλλωση των στοιχείων της εθνικής ταυτότητας. Καθώς στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και τα νησιά οι μουσουλμάνοι αποτελούσαν μειονότητα, η οποία, σχεδόν στο σύνολο της, κατείχε τις ανώτερες θέσεις στην κοινωνική και διοικητική ιεραρχία ή επάνδρωνε τον οθωμανικό στρατό, η κοινωνική αντιπαράθεση μπορούσε εύκολα να προβληθεί στην εθνική και να ταυτιστεί με τους δύο πόλους της πολεμικής αναμέτρησης. Έτσι στα συντάγματα του Αγώνα έμοιαζε αυτονόητος ο ορισμός του Έλληνα ως του αυτόχθονα χριστιανού. Συνακόλουθα, η νεωτερική εθνική ταυτότητα ενσωμάτωνε ομαλά την παραδοσιακή θρησκευτική. Η σημαντικότερη ρήξη με το προεπαναστατικό καθεστώς ήταν η θέσπιση ισχυρού συγκεντρωτικού κράτους με φιλελεύθερους αστικούς θεσμούς και νομιμοποίηση της εξουσίας στη βούληση του έθνους, σε αντίθεση με τα απολυταρχικά καθεστώτα της Ευρώπης και της Οθωμανικής αυτοκρατορίας όπου η εξουσία θεωρούνταν θεόθεν εντεταλμένη στον μονάρχη. «Η κυριαρχία ενυπάρχει εις το Έθνος. Πάσα εξουσία πηγάζει εξ αυτού και υπάρχει υπέρ αυτού», διακηρυσσόταν στο σύνταγμα της Τροιζήνας. Τα κυριότερα στοιχεία αυτού του ρηξικέλευθου πολιτικού προγράμματος ήταν τα εξής: θέσπιση συντάγματος ως υπέρτατης αρχής του πολιτεύματος, αντιπροσωπευτικοί κοινοβουλευτικοί θεσμοί, διάκριση των τριών εξουσιών, κράτος δικαίου με ορθολογικό νομικό πλαίσιο, ισότητα των πολιτών απέναντι στους νόμους, κοσμικό κράτος με εθνική Εκκλησία ανεξάρτητη από το Πατριαρχείο και υποκείμενη στους νόμους, κεντρικά ελεγχόμενη και ιεραρχημένη γραφειοκρατία με αξιοκρατία στο διορισμό των αξιωμάτων, κατοχύρωση των ατομικών ελευθεριών, εθνικός τακτικός στρατός, υποχρέωση της πολιτείας να παράσχει εκπαίδευση τη δημιουργία σύγχρονου σχολικού συστήματος. Βασική επιδίωξη ήταν η μετάβαση από το οθωμανικό κράτος των υπηκόων στο ελληνικό κράτος των πολιτών. Τα περισσότερα από τα παραπάνω συνιστούσαν ρήξεις που προσέκρουαν στα συμφέροντα και τις επιδιώξεις των παραδοσιακών ηγετικών ομάδων (προεστών, καπεταναίων, ανώτερου κλήρου) και στις κατεστημένες νοοτροπίες. Οι τοπικές ελίτ επιδίωκαν να διατηρήσουν τις παραδοσιακές εξουσιαστικές δομές που διακρίνονταν από τα εξής στοιχεία: ισχυρές αποκεντρωμένες τοπικές εξουσίες με κληρονομική διαχείριση από τις πατροπαράδοτες τοπικές αυθεντίες που περιορίζονταν σε μικρό αριθμό οικογενειών, άσκηση της πολιτικής στη βάση πατερναλιστικών προτύπων και πελατειακών δικτύων, ισχυρό παρεμβατικό ρόλο της Εκκλησίας στο δημόσιο βίο, άτακτα στραΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

26 ΣΥΝΕΧΕΙΑ AΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

τεύματα υπό τον έλεγχο των επαρχιακών ελίτ, συλλογή των φόρων από τους τοπικούς προύχοντες με το σύστημα της προαγοράς που τους επέτρεπε σημαντικό βαθμό αυθαιρεσίας και ιδιοποίησης του αγροτικού πλεονάσματος, πρόσληψη των αξιωμάτων ως πηγών προσωπικού πλουτισμού και όχι ως υπηρεσίας στο έθνος ή κοινωνικού λειτουργήματος και, συνακόλουθα, διορισμό στα αξιώματα βάσει προσωπικής ισχύος και όχι προσόντων. Σε ό,τι αφορά τις οικονομικές σχέσεις, η σημαντικότερη ρήξη με το οθωμανικό παρελθόν ήταν η καθιέρωση του ρωμαϊκού δικαίου στο καθεστώς της γης, που κατοχύρωνε αποκλειστικά την πλήρη ιδιοκτησία, σε αντίθεση με το οθωμανικό δίκαιο των επάλληλων δικαιωμάτων κράτους - τσιφλικούχου - καλλιεργητή. Το νέο καθεστώς δυνητικά μετέτρεπε τη γη σε εμπόρευμα, επιτρέποντας την εισαγωγή των καπιταλιστικών σχέσεων στην αγροτική οικονομία. Με απόφαση επίσης των επαναστατικών αρχών, οι γαίες που κατείχαν οι μουσουλμάνοι πέρασαν στην ιδιοκτησία του δημοσίου και ονομάστηκαν εθνικές. Αποφεύχθηκε έτσι η εκποίηση τους, όπως απαιτούσαν οι παραδοσιακές αρχηγεσίες, και η συγκέντρωση της γης στα χέρια λίγων ισχυρών. Αντίθετα, έγινε δυνατή η ενοικίασή τους στους ακτήμονες και η διανομή τους το 1871 έναντι σχετικά μικρού τιμήματος. Έτσι στην Ελλάδα του 19ου αιώνα, σε αντίθεση με τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, κυριάρχησε η μικρή και μεσαία αγροτική ιδιοκτησία. Η κατίσχυση αυτού του φιλελεύθερου -και σε μεγάλο βαθμό δημοκρατικού- πολιτικού προγράμματος δεν επιτεύχθηκε ομαλά: χρειάστηκαν αιματηρές εμφύλιες συγκρούσεις. Στηρίχτηκε από μια πολιτική συμμαχία σπουδαγμένων στην Ευρώπη επαγγελματιών (κυρίως λογίων, δασκάλων, εμπόρων, γιατρών, στελεχών της Διοίκησης κλπ.), Φαναριωτών, εμποροκαραβοκυραίων των νησιών, λίγων μορφωμένων προεστών, καθώς και μεσαίων και μικρών οπλαρχηγών, οι οποίοι, σε αντίθεση με τους ισχυρούς καπεταναίους, προσέβλεπαν σε μια ισχυρή εθνική διοίκηση για βαθμούς και μισθούς. Στο ιδεολογικό πεδίο, η εμφύλια αντιπαράθεση προσλήφθηκε ακόμη και με εθνικούς όρους: ο πολιτικός αντίπαλος εκλαμβάνεται ως δυνάστης και μετατρέπεται σε ξένο, ενώ, σε ακραίες διατυπώσεις, ταυτίζεται με τον Τούρκο. Για τη φιλελεύθερη παράταξη, που επιδίωκε την επαναστατική ρήξη με το παρελθόν, οι αντίπαλοι της ήταν τουρκόφρονες, τουρκοκοτζαμπάσηδες, εχθροί του έθνους, οπαδοί της τυραννίας. Για τις παραδοσιακές αρχηγεσίες, που επιδίωκαν τη διατήρηση των βασικών προεπαναστατικών κοινωνικών δομών, οι αντίπαλοι τους ήταν ξένοι που ήλθαν στον τόπο τους να αμφισβητήσουν τα πατροπαράδοτα δίκαια τους. Τα πλατιά αγροτικά στρώματα, γερά εξαρτημένα από τις τοπικές ελίτ, σπάνια έχουν αυτόνομη φωνή ή πολιτική δράση στην επανάσταση. Ευελπιστώντας σε μείωση φόρων και απόκτηση χωραφιών, στήριξαν στις αρχές του Αγώνα στο Μοριά τους οπλαρχηγούς ως αντιπάλους των προεστών. Ήλπιζαν σε μια δίκαιη διακυβέρνηση από έναν φιλόπτωχο ηγεμόνα που θα κυριαρχούσε στους τοπικούς προύχοντες. Για τούτο είχαν λαϊκή απήχηση ο φαναριώτης πρίγκηψ Δ. Υψηλάντης στις αρχές του Αγώνα και ο κερκυραίος ευγενής Ι. Καποδίστριας στο τέλος του. Η συμμετοχή των αγροτών ως αυτόνομου συλλογικού σώματος στις κεντρικές πολιτικές διαμάχες ήταν έξω από τους πολιτισμικούς ορίζοντες τους. Συνοψίζοντας, η επαναστατική τομή του Εικοσιένα δεν ήταν η ανεξαρτητοποίηση μιας περιφέρειας της οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατοικούμενης, μετά την εκδίωξη των μουσουλμάνων, από χριστιανούς, ελληνόφωνους ως επί το πλείστον. Τομή, διόλου αυτονόητη, ήταν η με επαναστατικό τρόπο μετάβαση από το παραδοσιακό, μεσαιωνικών καταβολών, οθωμανικό κράτος στο σύγχρονο αστικό κράτος και η δημιουργία των προϋποθέσεων για τη μετατροπή μιας παραδοσιακής αγροτικής κοινωνίας σε μια σύγχρονη καπιταλιστική. Ιδεολογική έκφραση αυτής της μετάβασης ήταν ο φιλελεύθερος εθνικισμός. Αντίπαλοι στο εύρος αυτής της επαναστατικής μεταβολής κατά τη διάρκεια του Αγώνα στάθηκαν σημαντικά τμήματα των ντόπιων παραδοσιακών χριστιανικών ελίτ, που αποτελούσαν όμως μέλη τού υπό διαμόρφωση ελληνικού έθνους. Με αυτήν την έννοια το Εικοσιένα εντάσσεται οργανικά στη χορεία των αστικών ευρωπαϊκών επαναστάσεων της εποχής. Μολονότι κάποιες από τις κατακτήσεις της επανάστασης υποχώρησαν στη διάρκεια της καποδιστριακής και της πρώτης οθωνικής περιόδου, αποκαταστάθηκαν σε μεγάλο βαθμό με το κίνημα της 3ης Σεπτέμβρη 1843. Η βιβλιογραφία του κειμένου δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας και στο μπλογκ των «Αναγνώσεων»

Η ΑΥΓΗ • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Αδαμάντιος Κοραής: Από τον θάνατό του ως τις μέρες μας πολλοί μελετητές συνηθίζουν να εντάσσουν τον Κοραή στο πλαίσιο της «αφύπνισης» της νεοελληνικής ταυτότητας πριν την Επανάσταση, δίνοντας έμφαση στη συμβολή του στο γλωσσικό ζήτημα, ενίοτε με την υποβόσκουσα ειρωνεία για το άτοπο (ή και ουτοπικό) της πρότασής του για τη «μέση οδό». Είναι άραγε το όλο θέμα της ταυτότητας αυτής του γλωσσολόγου αρκετό για να συλλάβουμε την προσωπικότητα του οραματιστή Κοραή ως «απόληξη» του Νεοελληνικού Διαφωτισμού, ειδικά κατά την τελευταία περίοδο της ζωής του, στα πρόθυρα της Επανάστασης και λίγο μετά τη δημιουργία του Ελληνικού Κράτους; Ο Κοραής επιστήμονας ξεκίνησε από την ιατρική και τη διατριβή του, κυρίως για να ασκήσει το πνεύμα του και να καΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΜΑΥΡΕΛΟΥ

ταφέρει να μπει καλύτερα στο πνεύμα του Διαφωτισμού που προέβαλε την επιστήμη, αλλά τα κείμενα του Ιπποκράτη τον οδήγησαν στην συνειδητοποίηση της ανάγκης για την ανάπτυξη της κρίσης ως βασικού εργαλείου στην κατάκτηση της γνώσης. Ο φιλόλογος και θαυμαστής της αρχαιότητας κατάλαβε ότι τα κείμενα που μας σώθηκαν αποτελούσαν το απαραίτητο εργαλείο για το μεγάλο βήμα προς το μέλλον, αν φυσικά συνδυαζόταν με τις «νεοτερικές» θεωρίες του Διαφωτισμού. Έτσι, ξεκινά το πραγματικά γιγάντιο επιστημονικό και συνάμα πρακτικό νεοτερικό εγχείρημά του, την Ελληνική Βιβλιοθήκη, με σκοπό τον «φωτισμό» του «γένους». Παρόλο που λόγω και αυτού του έργου παρουσιάζεται συνήθως ως ένα από τα βασικά πρόσωπα που οδήγησαν στην Επανάσταση, η απλούστευση αυτή δεν μπορεί να σταθεί αν λάβουμε υπόψη το όλο εγχείρημα, δίχως να απομονώνουμε φράσεις ή ενέργειές του. Και μόνο το γεγονός της αποδοχής της νίκης των «Νεωτέρων», δίχως όμως να απορρίπτει την επαφή με τους «Αρχαίους», ειδικά για έναν λαό όπως τον ελληνικό και μια γλώσσα που καθορίζει την ταυτότητα όντας άμεσος απόγονος της Αρχαίας, μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι το όραμά του στόχευε στο μέλλον, με το παρελθόν ως εργαλείο για να διδάξει ή να διαμορφώσει τη νεότευκτη ταυτότητα του Νεοέλληνα. Ο νεοτερικός άνθρωπος βρίσκεται, κατά τη γνώμη του, ανάμεσα στο παρόν και το παρελθόν. Η περίφημη «μέση οδός» στη γλώσσα δεν είναι μια άνωθεν επιβεβλημένη πορεία, αλλά μια πρόταση την οποία ο Κοραής γνωρίζει ότι θα επιλέξει ή θα απορρίψει ο λαός. Κάνει δηλαδή μια επιστημονική πρόταση, που σήμερα φαίνεται πολύ ακραία ως προς τη διόρθωση που προτείνει, αλλά δεν παύει να είναι πρόταση την οποία ξέρει ότι δεν μπορεί να επιβάλλει. Παράλληλα, το μίσος του για το «ερμαφρόδιτον ύφος» των Βυζαντινών δεν έχει μόνο ή τόσο λεκτική βάση, αλλά εν γένει πολιτισμική, εφόσον η γλώσσα είναι φορέας της εθνικής ταυτότητας, όπως παρατηρεί ταυτίζοντας τη γλώσσα με το έθνος. Πρέπει, ωστόσο, να καταλάβουμε ότι με τη λέξη γλώσσα εννοεί ένα μόρφωμα πολύ ευρύτερο από τη στενή γραμματική ή/και συντακτική πλευρά, προς την κατεύθυνση της αποτύπωσης της πραγματικότητας στο αποθετήριο γνώσεων ενός λαού (ή και πολλών λαών), που είναι η ίδια του η Ιστορία. Τα μάλλον γιββωνικά (και όχι μόνο) κατάλοιπα αντανακλούν στην ουσία τον αντικληρικαλισμό του, το οποίο μοιράζεται με όλους τους διαφωτιστές. Στρέφεται, συνεπώς, εναντίον μιας άρχουσας συντηρητικής τάξης που από θρησκευτική μετατράπηκε σε πολιτική (των ιερωμένων, αλλά και των υψηλά ισταμένων προεστών). Έτσι, στα έργα του δεν βλέπουμε τόσο ή μόνο μια επίθεση στον δυνάστη Σουλτάνο, όσο ενάντια στον συντηρητισμό και την καταπίεση που οι ελληνόφωνοι πληθυσμοί υφίστανται από ακριβώς αυτές τις τάξεις, πνευματικά από τον ανώτερο κλήρο και υλικά από τους προεστούς. Ο σχολαστικισμός είναι η πρώτη κατηγορία που προσάπτει στους πρώτους μέσω του γνωστού μας (μυθοπλαστικού) Παπατρέχα αλλά και ευθέως στις «Επιστολές στους Σμυρναίους». Είναι ορκισμένος εχθρός της δεισιδαιμονίας, που πιστεύει ότι την εκμεταλλεύονται για δικό

τους όφελος, και πρόμαχος του «φωτισμού» με την έννοια της εκπαίδευσης πρώτα και μετά της κατ’ εξοχήν πολιτικής και στρατιωτικής μορφής της Επανάστασης. Άσχετα αν τελικά βοήθησε στην Επανάσταση όταν αυτή ξέσπασε, γιατί άραγε επιθυμούσε να γίνει μία γενιά αργότερα; Ο Κοραής με τον Παπατρέχα καταθέτει το σχέδιό του για το νέο ελληνικό κράτος υποδεικνύοντας τον τρόπο του φωτισμού που σε βάθος χρόνου και με κάποιο σύστημα θα οδηγήσει στη διαμόρφωση μιας νεοτερικής κοινωνίας (πολιτικά, πολιτιστικά, πνευματικά, κοινωνικά και υλικά). Είναι γεγονός ότι δεν θα μπορέσει να κρύψει την απογοήτευσή του από την πορεία του νεοσύστατου κράτους λίγο πριν τον θάνατό του (1833). Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο Κοραής έχει βιώσει ένα κοσμοϊστορικό γεγονός, τη Γαλλική Επανάσταση, την οποία ως δεινός επιστολογράφος και μάρτυρας αφηγείται στον φίλο του πρωτοψάλτη Σμύρνης, και γενικότερα στους Σμυρναίους, εν είδει ανταπόκρισης. Γνωρίζει τα θετικά και τα αρνητικά του νεοτερικού τρόπου διάρθρωσης ενός κράτους, όπως το γαλλικό κατόπιν της Επανάστασης, και αναδεικνύει τις παρασπονδίες των επαναστατών, ενώ αργότερα βλέπει με απογοήτευση την πορεία που θα πάρει η διακυβέρνηση της χώρας από τον Ναπολέοντα. Έτσι, δεν θα διστάσει να προβάλλει ως πρότυπο το αμερικάνικο κράτος, όντας

Αδαμάντιος Κοραής

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Κείμενα των: Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, Κώστα Αρβανίτη, Θανάση Καρτερού, Γιώργου Ανανδρανιστάκη, Μαρίνας Γαλανού, Μάκη Κουζέλη, Βαγγέλη Καραμανωλάκη, Κλέωνα Ιωαννίδη, Αναστασίας Χαλκιά, Βασίλη Παπαστεργίου ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 729

KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΝΩΜΕΣ & ΙΔΕΕΣ - ΛΟΓΟΣ & ΤΕΧΝΕΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΜΑΝΟΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

H Κύπρος και η Ευρώπη μετά το «κούρεμα» Οι αριστεροί Τουρκοκύπριοι να πιέσουν την Τουρκία για θετικές πρωτοβουλίες, που θα αλλάξουν το κλίμα ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΑ ΝΙΑΖΙ ΚΙΖΙΛΓΙΟΥΡΕΚ

Το ΑΚΕΛ είναι ο παίκτης-κλειδί για να χτίσουμε μια πολιτική που περιέχει την προοπτική της επίλυσης του Κυπριακού.

w Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή, από την απόφαση του Eurogroup. Η πρώτη απόφαση του Eurogroup αποτέλεσε ένα σοβαρό πλήγμα για το τραπεζικό σύστημα της Κύπρου. Μόλις η Κύπρος βρέθηκε σε δύσκολη κατάσταση, μετά την κρίση στην Ελλάδα, και οι τράπεζές της είχαν ανάγκη κεφαλαίων, επιχειρήθηκε ένα γενναίο χτύπημα που από καιρό συζητιούνταν — αυτό σημαίνει πρωτίστως το κούρεμα. Η δεύτερη συμφωνία, προστάτεψε μεν τους μικροκαταθέτες, ωστόσο η ουσία δεν άλλαξε: το τραπεζικό σύστημα διαλύεται και, με λίγα λόγια, έχουμε το τέλος της δομής της κυπριακής οικονομίας όπως την ξέραμε. Φαίνεται ότι η κυβέρνηση Μέρκελ έχει διαμορφώσει από καιρό την πεποίθηση ότι το τραπεζικό σύστημα χωρών όπως η Κύπρος, το Λουξεμβούργο, ακόμα και η Μεγάλη Βρετανία, πρέπει να περιοριστεί δραστικά. Υπάρχουν πολύ μεγάλες προκαταλήψεις απέναντι στον Νότο, και αυτές εκφράστηκαν κατεξοχήν στην αντιμετώπιση της Κύπρου ως «χώρας μαφιόζων». Θέλησαν να αναδιαμορφώσουν την οικονομία μιας χώρας σε 24 ώρες! Και, βέβαια, δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν έχουμε αποφύγει τη χρεοκοπία. Αυτή η συμπεριφορά πρέπει να μας προβληματίσει, ανεξάρτητα από την Κύπρο: Σε τι αποσκοπεί η γερμανική πολιτική, πού οδηγεί την ενωμένη Ευρώπη, αν μπορεί να διασωθεί η ευρωζώνη — όλα αυτά είναι ανοιχτά ερωτηματικά. Πριν τρία χρόνια, στην αρχική φάση της κρίσης, ο Γιούργκεν Χάμπερμας έγραφε χαρακτηριστικά στην εφημερίδα Die Zeit: η πολιτική της γερμανικής κυβέρνησης δεν είναι ευρωπαϊκή.

w Πώς θα περιέγραφες την κατάσταση στην Κύπρο, ποιο είναι το κλίμα; Επικρατεί μια χαώδης κατάσταση. Ακόμα πιο έντονη είναι η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια, οι άνθρωποι δεν ξέρουν αν θα έχουν αύριο δουλειά. Έχουμε μπει σε μια εποχή φόβου και τρόμου. Για αυτό φοβάμαι τις «εύκολες λύσεις» των εθνικιστών: ο κόσμος είναι πληγωμένος και έχει ανάγκη από χάδια, όπως η εθνική υπερηφάνεια. Το πολιτικό σύστημα, όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα, καταρρέει. Δεν μπορεί να υπάρξει πια το πελατειακό σύστημα, τα κόμματα που θεωρούν τον πολίτη πελάτη, και ο πολίτης-πελάτης που είναι ευτυχισμένος, επειδή τον διορίζουν και του κάνουν εξυπηρετήσεις. Ταυτόχρονα, η υπάρχουσα πολιτική ελίτ της Κύπρου δεν μπορεί να κάνει την υπέρβαση, κάτι διαφορετικό. Η καθημερινότητα της καταναλωτικής κοινωνίας (την οποία, σε ένα φιλοσοφικότερο επίπεδο θα ονόμαζα πηγή της δυστυχίας), ανατράπηκε σε μια βραδιά. Θα αλλάξει άραγε και η νοοτροπία, το «βουτηγμένοι στα χρέη, οδηγούμε πολυτελή αυτοκίνητα και χτίζουμε πολυτελείς βίλες στις οποίες κανένας δεν μένει; Τέλος, τίθεται με άλλους όρους το Κυπριακό. Στο παρελθόν, το ζήσαμε κατεξοχήν το 2004 με το δημοψήφισμα, οι Ελληνοκύπριοι θεωρούσαν ότι η ευημερία τους απειλείται από την επίλυση του Κυπριακού. Σήμερα, έχουμε μια πλήρη ανατροπή: η λύση δεν θα θεωρηθεί επιδείνωση, ίσως να είναι ακόμα και κάποια μορφής διέξοδος.

w Πώς αξιολογείς τις πολιτικές επιπτώσεις στην ίδια την Κύπρο; Πρώτα από όλα, το Εurogroup, και ειδικότερα η Γερμανία, εκτέλεσε πολιτικά τον νέο πρόεδρο, λίγες μέρες μετά την εκλογή του. Ο Αναστασιάδης σήμερα είναι εντελώς αποδυναμωμένος και απονομιμοποιημένος — δεν μπορεί να διαπραγματευθεί λ.χ. στο Κυπριακό, κι ας είχαν επενδύσει πολλοί Ευρωπαίοι σε αυτόν, ως «πραγματιστή δεξιό». Για μένα, αυτό δείχνει το δημοκρατικό έλλειμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ο Αναστασιάδης εξελέγη λέγοντας «δεν θα δεχτώ κούρεμα». Πέρα από τις ευθύνες βέβαια του ίδιου —δεν μιλάω γι’ αυτές τώρα, αλλά για τους Ευρωπαίους ηγέτες— η απόφαση σημαίνει ότι δεν σέβονται τους πολίτες ενός κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ότι αδιαφορούν για τη δημοκρατική νομιμοποίηση.

w Στην τουρκοκυπριακή κοινότητα, ποιες ήταν οι αντιδράσεις; Δεν ήταν ομοιόμορφες. Ανάμεσα στους αριστερούς, στους υποστηρικτές της επαναπροσέγγισης —μιλάω καθημερινά μαζί τους— υπάρχει ένα αίσθημα στεναχώριας, αλληλεγγύης και συμπόνιας. Από την άλλη, σε δεξιούς-εθνικιστικούς κύκλους, της πολιτικής ελίτ των Τουρκοκυπρίων, διακρίνεις μια χαιρεκακία. Θέλω να προσθέσω εδώ κάτι για την Τουρκία. Ακούσαμε εντελώς αψυχολόγητες, αλαζονικές δηλώσεις από Τούρκους αξιωματούχους. Χρειάζεται μια εντελώς άλλη πολιτική από την Τουρκία.

w Και όσον αφορά ειδικότερα το Όχι της κυπριακής Βουλής; Το κεφάλαιο του «περήφανου Όχι» έκλεισε πολύ γρήγορα και δυστυχώς πέρασε ήδη στην Ιστορία σαν φάρσα. Είπαμε το Όχι, χωρίς να υπάρχουν εναλλακτικές λύσεις. Η Κύπρος διαπίστωσε ότι δεν διαθέτει συμμαχίες· είχαμε μονάχα, στο πίσω μέρος του μυαλού μας, τη Ρωσία για βοήθεια, κι αυτό απεδείχθη πολύ γρήγορα ότι δεν ίσχυε: η Μόσχα επιλέγει την Ευρωπαϊκή Ένωση, και όχι την Κύπρο. Το ίδιο και η λεγόμενη «στρατηγική

Ο Νιαζί Κιζίλγιουρεκ είναι πολιτικός επιστήμονας και διδάσκει στο Πανεπιστήμιο Κύπρου

Ανιόλο Μπροντζίνι, «Αλληγορία του θριάμβου της Αφροδίτης», 1540-1545 συμμαχία με το Ισραήλ» — βλέπουμε σήμερα την τουρκοϊσραηλινή προσέγγιση. Έτσι, είμαστε καταδικασμένοι να επιβιώσουμε εντός της ευρωζώνης. Οι αποφάσεις του Eurogroup, εκτός των άλλων, αποτελούν πλήγμα στην εθνική αξιοπρέπεια. Και αυτό δημιουργεί, πάντα, ένα εύφορο έδαφος για τους εθνικιστές-λαϊκιστές. Είναι εύκολο να μονοπωλήσουν το πεδίο, να αντλήσουν από αυτή την κρίση πολιτικό κεφάλαιο — και να οδηγηθούμε σε ακόμα χειρότερες καταστάσεις. Ακόμα, το γεγονός ότι το Μνημόνιο αρχικά υπογράφτηκε από τον Δημήτρη Χριστόφια, έναν πολιτικό που δηλώνει περήφανος που είναι κομμουνιστής, έχει περιορίσει πολύ την ικανότητα του ΑΚΕΛ να ασκήσει πειστική αντιπολίτευση. Με λίγα λόγια, όταν κάνει κριτική στις κινήσεις των νεοφιλελεύθερων που βρίσκονται στην εξουσία, η εύκολη απάντηση είναι: – Κα γιατί δεν τα κάνατε ένα μήνα πριν, όταν ήσασταν στην εξουσία; Θεωρώ ότι το ΑΚΕΛ πρέπει να αναθεωρήσει πολλά. Θα κάνει αυτοκριτική της πολιτικής του από το 2003; Ας πούμε — για να φύγω από το θέμα του Μνημονίου— θα δει κριτικά ζητήματα όπως η νοσταλγία του για την ΕΣΣΔ ή οι συνεργασίες με το απορριπτικό μέτωπο για να βγάλει πρόεδρο; Θα αναζητήσει οδυνηρούς συμβιβασμούς στο Κυπριακό, για την ομοσπονδία;

w Ξέρω ότι μίλησες γι’ αυτό σε τουρκικά κανάλια και έγραψες στον τουρκοκυπριακό Τύπο. Ναι, γιατί το θεωρώ εξαιρετικά κρίσιμο. Αυτή τη στιγμή η Τουρκία θα έπρεπε να κάνει μερικές καθοριστικές κινήσεις, όπως επιστροφή των Βαρωσίων: η Τουρκία υποχρεούται από τα ψηφίσματα του ΟΗΕ να το κάνει, και επίσης δεν έχει κανένα νόημα να διατηρεί αυτή την πόλη-φάντασμα. Επίσης, θα μπορούσε να επιτρέψει στις κυπριακές αερογραμμές να πετάξουν πάνω από τον εναέριο χώρο της. Τέτοιες κινήσεις θα μπορούσαν να αλλάξουν εντελώς το κλίμα. Επιμένω πολύ σε αυτό: Οι αριστεροί Τουρκοκύπριοι πρέπει να πιέσουμε προς αυτή την κατεύθυνση. Τέτοια βήματα χρειάζονται, όχι αλαζονεία και χαιρεκακία. ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ Ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΚΑΙΡΙΑ ΤΟΥ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΤΟΥ «ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ 105,5»

Τι σημαίνει αριστερό ραδιόφωνο σήμερα Στο Κόκκινο 105,5: «Το ραδιόφωνο που ακούει» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ «ΚΟΚΚΙΝΟΥ» ΚΩΣΤΑ ΑΡΒΑΝΙΤΗ

w Η πρώτη μου ερώτηση, μετά βέβαια τις ευχές μας για κάθε επιτυχία στο νέο σου έργο: Ποιος είναι στόχος του καινούργιου προγράμματος; Βασικός στόχος είναι οι ειδήσεις. Να έχουμε καλές ειδήσεις. Ένα πιο ενημερωτικό ραδιόφωνο, χωρίς να χάσουμε τα πολύ θετικά και όμορφα χαρακτηριστικά του «Κόκκινου», όπως λ.χ. τις ιδιαιτερότητες και την ομορφιά των μουσικών του εκπομπών. Έχουμε εξαιρετικούς δημοσιογράφους και μουσικούς παραγωγούς, που θα τους ζήλευε κάθε σταθμός! w Τι σημαίνει όμως «καλές ειδήσεις»; Καταρχάς, να είναι έγκυρες, να δίνουν στον πολίτη τη σιγουριά ότι δεν κρύβεται κάτι πίσω. Η είδηση φωνάζει από μόνη της. Φυσικά, στις ειδήσεις, στις ενημερωτικές εκπομπές, στη δημοσιογραφία υπάρχουν οπτικές — αυτό δεν αμφισβητείται, και μάλιστα το θέλουμε: η οπτική του σταθμού μας είναι αριστερή. Άλλο όμως αριστερή και άλλο κομματική. Είναι άλλο το ραδιόφωνο και άλλη η ντουντούκα. Η ντουντούκα κάνει θόρυβο, δεν έχει ανάγκη αυτό ο πολίτης. Άλλωστε, το «Κόκκινο» δεν απευθύνεται μόνο σε ένα αριστερό ακροατήριο, αλλά στο σύνολο των πολιτών. Το σλόγκαν το οποίο σηματοδοτεί το νέο ξεκίνημα είναι «Το ραδιόφωνο που ακούει» — κι αυτό σημαίνει «ακούει την κοινωνία, ακούει τη διαφορετική άποψη, ακούει και την αντίθετη άποψη». Δεν είναι δυνατόν εμείς, που έχουμε συγκρουστεί για το δικαίωμα στην ελεύθερη έκφραση, να χρησιμοποιούμε τις ίδιες μεθόδους με αυτές τις οποίες συγκρουστήκαμε. Θέλουμε λοιπόν να υπάρχει διάλογος, και πιο αριστερά και πιο δεξιά από εμάς. Ο πολίτης μπορεί να κρίνει: δουλειά μας

Αύριο, Δευτέρα, αρχίζει το καινούργιο πρόγραμμα του σταθμού «Στο Κόκκινο 105,5», με τον νέο διευθυντή του, Κώστα Αρβανίτη. Πρωταπριλιά, κι όμως δεν είναι ψέμα. Μαζί με την αξιοποίηση του δυναμικού και των ανθρώπων του σταθμού, νέες εκπομπές, νέα πρόσωπα (όπως ο Ανδρέας Μαζαράκης, ο Ηλίας Μαμαλάκης, η Μάνια Παπαδημητρίου, ο Βαγγέλης Ραπτόπουλος, ο Στάθης Σχοινάς, ο Σωκράτης Τσατσούλης, ο Γιώργος Φραντζεσκάκης, o Άρης Χατζηστεφάνου), σχέδια για το μέλλον. (Θα βρείτε το πρόγραμμα στo wp.me/pT5Wh-2VX και stokokkino.gr/neo-programma-sto-kokkino-105.5-1). Για όλα αυτά, και με γενικό ερώτημα «τι είναι αριστερό ραδιόφωνο σήμερα» συζητήσαμε με τον Κώστα Αρβανίτη. Επίσης, ζητήσαμε ένα σχόλιο από τους προηγούμενους διευθυντές του σταθμού, Θανάση Καρτερό και Γιώργο Ανανδρανιστάκη. είναι να θέτουμε τα σωστά ερωτήματα, να αναδεικνύουμε τις κρυμμένες διαστάσεις, να κάνουμε τεκμηριωμένα σχόλια, να κάνουμε έρευνες. Υπάρχουν ασφαλώς όρια. Δεν τίθεται θέμα «διαλόγου» με τον φασισμό και τον νεοναζισμό. Kι αυτό, κατά τη γνώμη μου, ισχύει όχι μόνο για το «Κόκκινο», αλλά για όλα τα μέσα. w Η εκπομπή από τις Σκουριές, την προηγούμενη βδομάδα, ήταν μια γεύση του νέου προγράμματος; Ναι, γιατί βασική μας επιδίωξη είναι να βγούμε από το στούντιο. Εκπέμψαμε και από το Φεστιβάλ Ντοκυμανταίρ Θεσσαλονίκης, πριν αρχίσει — και θα το κάνουμε συχνά από εδώ και πέρα. Μέχρι το καλοκαίρι, θα αποκτήσουμε μια μονάδα εξωτερικών μεταδόσεων, έτσι ώστε να μπορεί ο σταθμός να εκπέμπει από εκεί που χτυπά ο παλμός της κοινωνίας: μπορεί να είναι ένα σχολείο, μια διαδήλωση, ένα πολιτιστικό γεγονός, μια γειτονιά.

w Τι σημαίνει λοιπόν για σένα αριστερό ραδιόφωνο; Αριστερό ραδιόφωνο σημαίνει να δώσεις ήχο —και αν είχαμε τηλεόραση, θα δίναμε και εικόνα— στους ανθρώπους που θέλουν να πουν κάτι, είτε διαμαρτυρία είναι αυτή είτε πρωτοβουλία είτε δράση, και στους οποίους κατά σύστημα δεν δίνεται ο λόγος. Η εκπομπή από τις Σκουριές, για την οποία λέγαμε πριν, είναι ένα παράδειγμα. Αυτό οφείλουμε να το κάνουμε μέσα από μια δημόσια ταυτότητα, όπως είναι η συχνότητα 105,5, όπως είναι και οι άλλες συχνότητες. Σήμερα, αντίθετα, κυριαρχεί μια μονομερής εκπομπή από πολλούς πομπούς, με την οποία εκφράζονται οι λίγοι. Εδώ λοιπόν έρχεται να παίξει τον ρόλο το αριστερό, και γενικότερα το δημοκρατικό, και ακόμα γενικότερα το έντιμο ραδιόφωνο. Ένα δεύτερο χαρακτηριστικό ενός τέτοιου ραδιοφώνου είναι η εντιμότητα απέναντι στην είδηση και ένα τρίτο, πολύ σημαντικό για μένα, η πρόθεση: Να έχεις καλή πρόθεση

όταν εκπέμπεις, όχι, σώνει και καλά, διάθεση σύγκρουσης — μπορεί βέβαια να έχεις μαχητικότητα και κριτική διάθεση: αυτά τα επιδιώκουμε. Ο σταθμός στηρίζεται οικονομικά αποκλειστικά από τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν θα βοηθούσε όμως κανέναν (ούτε εμάς ούτε τους ακροατές ούτε τον ΣΥΡΙΖΑ ούτε όσους τον υποστηρίζουν) να εκπέμπουμε το πολιτικώς — πολλώ δεν μάλλον το κομματικώς— ορθόν. Ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε, με τα ίδια χρήματα, να φτιάξει αφίσες, χιλιάδες αφίσες, εκατομμύρια αφίσες: θα είχε κοκκινήσει όλη η Ελλάδα! Κάνει όμως μια άλλη επιλογή. Και αυτό που με βρήκε απόλυτα σύμφωνο, με ενθουσίασε ήταν η αντίληψη των ανθρώπων που μου έδωσαν την ευκαιρία να προσπαθήσουμε να κάνουμε ακόμα καλύτερο τον σταθμό. w Είναι μια αντίληψη για το ραδιόφωνο… Μια αντίληψη για το ραδιόφωνο και για τα μέσα ενημέρωσης γενικότερα: πώς μπορούμε να υλοποιήσουμε αυτό που διεκδικούμε. Το

Ράδιο έρωτας

Κόκκινο παραμύθι

Ένας πρώην οτιδήποτε, ένας πρώην διευθυντής ραδιοφώνου παραδείγματος χάρη, καλά θα κάνει να μη μιλάει πολύ, και κυρίως να μη συμβουλεύει για το αντικείμενο της πρώην ενασχόλησής του. Γιατί ο καθένας μπορεί να αναρωτηθεί, και με το δίκιο του: Αν διαθέτει τόσο σωστές απόψεις και τόσο σοφές συμβουλές, τότε πώς είναι πρώην; Ως εκ τούτου, ας μιλήσουμε για τον έρωτα — ή για το «Κόκκινο» ως αντικείμενο έρωτα. Τίνων; Των ακροατών του πρώτα πρώτα, οι οποίοι είναι κολλημένοι στους 105,5. Και όσο πιο ανυποχώρητοι αριστεροί είναι τόσο πιο καλά ξέρουν την τέχνη να είναι απαιτητικοί, συχνά εριστικοί, ενίοτε αδίκως ή δικαίως οργισμένοι, αλλά πάντα ερωτευμένοι με τον σταθμό τους. Για το κόμμα-ιδιοκτήτη ύστερα, που συχνά ο έρωτάς του για το ραδιόφωνό του ξεπερνάει τα όρια του πλατωνικού, με αποτέλεσμα ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες και εντελώς ανάρμοστες σκηνές στο παρασκήνιο. Και για τους ευτυχείς υπηρέτες του ραδιοφωνικού έρωτα βεβαίως, τους εργαζόμενους στον σταθμό, οι οποίοι είναι η ψυχή, το σώμα και η φωνή του - όσοι τουλάχιστον δεν έχουν αφήσει τον έρωτά τους να εξελιχθεί σε σχέση μικροαστών έπειτα από σαράντα χρόνια γάμου. Η παρότρυνση που μπορεί να διακινδυνεύσει κανείς από αυτή την άποψη είναι μία: Αφεθείτε στον έρωτα για το «Κόκκινο»· κάνει καλό. Δώστε του τη δυνατότητα να γίνει πιο γοητευτικό, πιο χαμογελαστό, πιο ελεύθερο - έτσι ώστε να πληθύνουν οι ερωτευμένοι μαζί του. Και φυσικά μην ξεπερνάτε τα όρια: οι ανάρμοστες σχέσεις βλάπτουν την υγεία του ραδιοφώνου. ΥΓ. Στερνή μου γνώση... Έχει ενέργεια και καύσιμα ο νέος διευθυντής να πάει το «Κόκκινο» ψηλά. Αρκεί να κοιτάζει πότε πότε χαμηλά, γιατί εκεί φυτρώνουν οι τρικλοποδιές...

Εκατόν πέντε και πέντε Στο Κόκκινο. Εφτά χρόνια και δυο μήνες δίνουμε φωνή σε αυτούς που δεν έχουν, λέμε όσα δεν λέγονται, φανερώνουμε εκείνα που αχνοφαίνονται. Με τραγούδια, με γέλια, με φωνές, με αμπελοφιλοσοφίες, με τσακωμούς, με έριδες, με φιλιώματα, με ελλείψεις, με γκάφες, με φανατισμό, δηλαδή με ανθρώπους, δεκάδες ανθρώπους σε εφτά χρόνια και δυο μήνες. Εφτά χρόνια και δυο μήνες ήμασταν παντού και ολούθε. Στο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, στις παραλίες με τα κάγκελα, στα πανεκπαιδευτικά συλλαλητήρια, στις κόκκινες μέρες του Δεκέμβρη, στο Εφετείο των κολασμένων, στην Υπατία, στις διαδηλώσεις για τα Μνημόνια και τα Μεσοπρόθεσμα, στην εποποιία των πλατειών, στο ξύλο, στα δακρυγόνα, στα χνάρια των φασιστών, στην Ιερισσό, στην Αλεξανδρούπολη. Ήμασταν και στις εκλογές — πολλές εκλογές, βρε παιδί μου: εθνικές, ευρωεκλογές, δημοτικές, αμάν πια. Αγωνία για το 3%, αγωνία για το 5%, αγωνία για το 17%, αγωνία για το 27%, τι λες ρε ψώνιο, που μου θέλεις και 27%! Κι όταν τα exit poll έδειξαν για λίγο ότι η εξουσία μπορεί να αλλαξοπιστήσει, άνοιξε η πόρτα και μπήκανε στο θυρωρείο δυο αστυνομικοί. «Ώπα, αδέρφια, μας μπουζουριάσανε, τέλειωσε το παραμύθι» — τα όργανα όμως είχαν έρθει για να μας φυλάξουνε, οπότε το παραμύθι τη σκαπούλαρε. Με τούτα και με κείνα, φτάσαμε τα εφτά χρόνια και τους δυο μήνες και συνεχίζουμε ακάθεκτοι, μέχρι να αγγίξουμε με τα δάχτυλά μας τον κόκκινο ορίζοντα. Ή, έστω, μέχρι να μας μπουζουριάσουνε.

ΘΑΝΑΣΗΣ ΚΑΡΤΕΡΟΣ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΝΔΡΑΝΙΣΤΑΚΗΣ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Ταυτότητα φύλου: από τις προκαταλήψεις στην ενσωμάτωση ΤΗΣ ΜΑΡΙΝΑΣ ΓΑΛΑΝΟΥ

Έργο του Bob Staake από το βιβλίο «Mysteryopolis» (από το μπλογκ http://underplot.tumblr.com)

«Κόκκινο» πρέπει να είναι η αντιπρόταση — ή έστω στοιχεία μιας τέτοιας αντιπρότασης— σε ένα ολόκληρο μηντιακό σύστημα. Είναι δύσκολο, χρειάζεται χρόνος, το σημαντικό ωστόσο είναι να ξεκινήσουμε, να είμαστε σε μια διαδρομή, την οποία θα κατακτάμε διαρκώς, κάθε μέρα. Είναι μεγάλο στοίχημα για όλους εμάς που είμαστε πίσω από τα μικρόφωνα, όλους εμάς που εργαζόμαστε σε αυτό τον σταθμό. w Ποιος νομίζεις ότι είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος; Η προπαγάνδα, ο ελιτισμός, κάτι άλλο; Και τα δύο. Η προπαγάνδα είναι μεγάλος κίνδυνος, γιατί, εκτός των άλλων, είναι και η εύκολη λύση. Ο ελιτισμός είναι ένα γενικότερο «χούι» του αριστερού χώρου, μαζί με τον εγωισμό: ο αριστερός, συχνά, δεν ακούει. Θεωρεί ότι κατέχει το απόλυτο της αλήθειας — δεν είναι τυχαία η πολυδιάσπαση του χώρου. Το ραδιόφωνο όμως είναι ένα «αναρχικό», θα έλεγα, μέσο· ασφυκτιά αν κλειδωθεί σε πολύ στενά πλαίσια —μόνο πλαίσια ποιότητας, διάθεσης, ρίσκου μπορείς να θέσεις. Και αυτό το κάνει μαγικό.

γική διακομματικών καταμερισμών: 15 Ν.Δ., 10 ΣΥΡΙΖΑ, 5 ΔΗΜΑΡ, 3 ΠΑΣΟΚ, 3 ΚΚΕ κ.ο.κ. Ούτε προφανώς όταν έρθει η Αριστερά στην εξουσία, αν έρθει, η λύση είναι να βάλουμε τους αριστερούς να κάνουν εκμπομπές. Αν θέλεις δημόσια τηλεόραση, πρέπει να εφαρμόσεις ένα πλαίσιο αυτόνομης λειτουργίας της πάνω σε αρχές και, δεύτερον, να διασφαλίσεις ότι μπορούν αυτοί που διαχειρίζονται τη δημόσια τηλεόραση να κάνουν τηλεόραση, και όχι να παίζουν με τους κομματικούς συσχετισμούς. w Με δεδομένη αυτή την ασφυξία στο τηλεοπτικό τοπίο, πολλοί σκέφτονται έναν τηλεοπτικό σταθμό της Αριστεράς. Η σκέψη είναι εύλογη, το κενό αισθητό, είμαι όμως επιφυλακτικός.Νομίζω ότι καταρχάς η μάχη πρέπει να δοθεί για τη δημόσια τηλεόραση. Το βασικό για ένα κόμμα που πιστεύει στη δημοκρατία και την ελευθερία είναι να δημιουργήσει πλαίσια δράσης. Και το πρώτο πλαίσιο δράσης πρέπει να είναι στη δημόσια τηλεόραση.

w Προχωράω σε ένα άλλο θέμα, την κατάσταση στη δημόσια τηλεόραση. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να μιλάμε για δημόσια τηλεόραση· είναι πια κρατική, γυρίσαμε πολλά χρόνια πίσω. Θα μου πεις, ήταν δημόσια πριν τέσσερα χρόνια; Όχι, αλλά βρισκόταν στον δρόμο να γίνει. Θεωρώ μεγάλο λάθος να πιστεύουμε ότι όλες οι εποχές ήταν ίδιες στην ΕΡΤ. Υπήρχαν ανοίγματα, τα οποία αποδεικνύονται από το αποτέλεσμα, τις εκπομπές: του Αυγερόπουλου, του Βαξεβάνη, του Κούλογλου — και πολλές άλλες, λιγότερο γνωστές, που ξεχώριζαν σε επίπεδο και άποψης και ποιότητας και αισθητικής. Μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον κ. Σαμαρά και τους συμμάχους του, ζήσαμε καταστάσεις που δεν είχαμε ξαναζήσει. Αυτό φάνηκε καταρχάς από τις επιλογές των προσώπων και τη βίαιη αλλαγή του προγράμματος. Η κρατική τηλεόραση δεν απέχει πια πολύ από την ιδιωτική. Πρόσωπα μιας διαφορετικής κουλτούρας από την ιδιωτική τηλεόραση έρχονται σιγά σιγά στην κρατική, φέρνοντας μαζί τους την αντίληψη και την κουλτούρα τους αυτή: πλαστικά προϊόντα κατακλύζουν την κρατική τηλεόραση. Ταυτόχρονα, έχει συρρικνωθεί το πολύ καλό προσωπικό της ΕΡΤ, ενώ καταφθάνουν διαρκώς «σύμβουλοι». Τι άλλο να πω;

w Δεν είσαι όμως επιφυλακτικός για το ραδιόφωνο! Αντιθέτως! Το ραδιόφωνο είναι η μεγάλη ευκαιρία: είναι πιο δυναμικό, πιο ευέλικτο και χαμηλότερου κόστους. Πιστεύω ότι το «Κόκκινο» είναι ένα στοίχημα για την Αριστερά, και τη δημοκρατία, θα έλεγα, αν δεν ακουγόταν υπερφίαλο. Σε αυτή την προοπτική, προσπαθούμε να κάνουμε έναν σχεδιασμό με πνοή. Πρώτον, θέλουμε το «Κόκκινο» να ακούγεται σε όλη την Ελλάδα. Έχουμε έρθει σε επαφή με σταθμούς στη Δυτική Μακεδονία, τη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα, τα Επτάνησα, την Κρήτη, την Πελοπόννησο. Επίσης, ετοιμάζουμε ένα δεύτερο μουσικό ραδιόφωνο, στο διαδίκτυο, ανεξάρτητα από τις μουσικές εκπομπές του «Κόκκινου». Τέλος, ετοιμάζουμε μια πλατφόρμα ως εταιρεία παραγωγής, η οποία θα προσφέρει στα ραδιόφωνα της χώρας εκπομπές (μουσικές και αργότερα και ενημερωτικές), όχι του προγράμματος του «Κόκκινου», άλλες. Στο μέλλον θα μπορούσε να προχωρήσει και σε τηλεοπτικές εκπομπές, που θα διακινούσε σε επαρχιακά αλλά και πανελλαδικά κανάλια. Είναι μια ενέργεια χαμηλού προϋπολογισμού, ουσιαστικής παρέμβασης και μεγάλης διείσδυσης.

w Kι εμείς τι λέμε; Δεν θεωρώ, φυσικά, ότι η λύση είναι μια λο-

ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ Ο ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ

«Η πρώτη ερώτηση που συνήθως τίθεται σε νέους γονείς είναι: Κορίτσι ή αγόρι; Υπάρχει μια θαυμάσια απάντηση που μπορούμε να δώσουμε: Δεν ξέρουμε· δεν μας το είπε ακόμη» (Kate Bornstein, Gender Outlaws, 1994) Συνήθως τα απλά ερωτήματα έχουν απλές, προφανείς απαντήσεις. Στην εποχή μας, που η μάχη των αριθμών απέναντι στον άνθρωπο δείχνει να κορυφώνεται, τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι το μέτρο που μπορεί να δείξει και να αντιπαρατάξει τις αντιστάσεις της κοινωνίας μας. Η Κέιτ Μπορνστάιν, συγγραφέας και περφόρμερ, ακούραστη τρανς ακτιβίστρια, θέτει με ευφυή τρόπο την κοινωνική διάσταση του φύλου, πέρα από την έννοια του βιολογικού φύλου: την ταυτότητα φύλου. Ο όρος ταυτότητα φύλου μας προσφέρει τη δυνατότητα να καταλάβουμε ότι το φύλο με το οποίο καταγράφεται ένα νήπιο στη γέννησή του ενδέχεται να μην αντιστοιχεί με την κοινωνική έκφραση του φύλου του όταν αυτό μεγαλώνει. Αναφέρεται δηλαδή στην ατομική και εσωτερική εμπειρία του φύλου, η οποία μπορεί να μη βρίσκεται σε ευθεία αντιστοιχία με το φύλο με το οποίο γεννιέται· εσωκλείει την προσωπική αίσθηση του σώματος και του φύλου, και τούτο μπορεί να εκφραστεί στο ντύσιμο, τον τρόπο ομιλίας, τους τρόπους συμπεριφοράς. Όπως περιγράφει άριστα ο πρώην Επίτροπος του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Τόμας Χάμαρμπεργκ: «Η κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των διεμφυλικών ατόμων σε μεγάλο βαθμό περιφρονείται, δεν επιδεικνύεται ενδιαφέρον, παρόλο που τα προβλήματά τους είναι πολύ σοβαρά και συναντώνται μόνο σ’ αυτή την ομάδα. Τα διεμφυλικά άτομα αντιμετωπίζουν στο μέγιστο διακρίσεις, μισαλλοδοξία και απερίφραστη βία. Τα βασικά τους ανθρώπινα δικαιώματα καταστρατηγούνται, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος στη ζωή, του δικαιώματος στη φυσική τους ακεραιότητα και αξιοπρέπεια, του δικαιώματος στην υγεία». «Gender Outlaws» τιτλοφορεί το βιβλίο της η Μπορνσρτάιν. Και, τουλάχιστον για τη χώρα μας, ο τίτλος περιγρά-

Η Μαρίνα Γαλανού είναι πρόεδρος του Σωματείου Υποστήριξης Διεμφυλικών (ΣΥΔ), αναγνωρισμένης συλλογικότητας για τα τρανς δικαιώματα και ιδιοκτήτρια των εκδόσεων Πολύχρωμος Πλανήτης (LGBT εκδόσειςβιβλιοπωλείο).

φει με σαφή και συνεκτικό τρόπο την κατάσταση των τρανς ατόμων, καθώς στην Ελλάδα τα τρανς άτομα είναι ανύπαρκτα στο δικαιικό σύστημα. Ή μάλλον, για να είμαστε ακριβείς, μετά την πρόσφατη ψήφιση σχετικού άρθρου που αφορά τις πράξεις μίσους, κάτι δείχνει να αλλάζει. «Η τέλεση πράξης από μίσος εθνοτικό, φυλετικό, θρησκευτικό ή μίσος λόγω διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού ή ταυτότητας φύλου κατά του παθόντος συνιστά επιβαρυντική περίσταση και η ποινή δεν αναστέλλεται». Πρόκειται για το άρθρο 66 του νόμου «Περί εξαρτησιογόνων ουσιών και άλλες διατάξεις». Στο Κεφάλαιο Γ΄, τροποποιείται το άρθρο 79 του Ποινικού Κώδικα (δεύτερο εδάφιο της περίπτωσης δ΄, παρ. 3) που αφορά τα εγκλήματα μίσους. Το άρθρο ψηφίστηκε στις 6 Μαρτίου, με τη σημαντική συνδρομή των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ Αφροδίτης Σταμπουλή και Βασιλικής Κατριβάνου, που έθεσαν το ζήτημα της προσθήκης της ταυτότητας φύλου σε όλες τις συνεδριάσεις της αρμόδιας Επιτροπής της Βουλής και στην Ολομέλεια, αλλά και της βουλευτού της Δημοκρατικής Αριστεράς Μαρίας Ρεπούση, που κατέθεσε σχετική τροπολογία. Παρότι, όπως ορθά επεσήμανε κατ’ επανάληψη η Β. Κατριβάνου, το βήμα παραμένει δειλό, καθώς λείπει από το νομοθέτημα διάταξη για την προστασία των θυμάτων εγκληματικών πράξεων και παρότι αφαιρέθηκε από την αρχική πρόταση το αμετάκλητο της ποινής, το άρθρο σηματοδοτεί μια ιστορική ημέρα για την τρανς κοινότητα στην χώρα μας, αφού είναι η πρώτη φορά που ενσωματώνεται η ταυτότητα φύλου στο ελληνικό δικαιικό σύστημα. Επόμενοι σταθμοί, η νομοθεσία για τη ρητορική μίσους, κατά των διακρίσεων και —κυρίως— η δυνατότητα αλλαγής των εγγράφων των διεμφυλικών ατόμων χωρίς ιατρικές προϋποθέσεις. Αποτελεί όμως ένα πρώτο βήμα, μια πρώτη μικρή νίκη, και το τρανς κίνημα οφείλει να κτίσει πάνω σ’ αυτή, στον δρόμο για την κατάκτηση της πλήρους ενσωμάτωσης και ισονομίας για τα τρανς άτομα, υπερνικώντας τις προκαταλήψεις και τον κοινωνικό αποκλεισμό. «Τα τρανς δικαιώματα αποτελούν το κατεξοχήν θέμα των κοινωνικών δικαιωμάτων της εποχής μας», είπε ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν, λίγους μήνες πριν, συμμετέχοντας σε εκδήλωση της lgbt κοινότητας. Είναι όμως μια μάχη που η τρανς κοινότητα πρέπει δώσει όχι μόνο στο επίπεδο νομοθεσίας, αλλά και στο επίπεδο της κοινωνίας.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Τέσσερα ερωτήματα για τη δημοκρατία ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΚΟΥΖΕΛΗ

Φαίνεται πως πράγματι η δημοκρατία, ως ο νεωτερικός τρόπος ύπαρξης του ανθρώπου, κι όχι μόνο του πολίτη, ως κατηγορία που αποδίδει τον τρόπο άρθρωσης της πολιτικής με την οικονομία και την ιδεολογία στον καπιταλιστικό κόσμο, έχει καταστεί καθολικό μέσο, αυτονόητο και πανταχού παρόν. Και στις κοινωνίες που το πολίτευμά τους πολύ απέχει από ό,τι αντιλαμβανόμαστε ως δημοκρατία, η πίεση για διασφάλιση δημοκρατικών ρυθμίσεων διαπερνά τόσο την πολιτική όσο και την οικονομική ζωή. Τις απαιτεί ο λαός αλλά και το κεφάλαιο. Όπως και με το ηλεκτρικό ρεύμα, ακόμα κι η απουσία της δημοκρατίας παραπέμπει σε αυτήν. Η κριτική της δημοκρατίας ασκείται στο όνομά της, με τη δημοκρατία ως έμβλημα. Κανείς δεν μπορεί να θέσει τον εαυτό του εκτός του πλαισίου που ορίζει, κανένας λόγος, καμιά πρακτική δεν μπορεί να θεμελιωθεί εκτός αυτού του πλαισίου. Το γλωσσικό μας παιχνίδι, ο τρόπος ζωής μας ορίζονται από τη δημοκρατία. Ως αυτονόητα προϋποτιθέμενη καθολικότητα, η δημοκρατία υφίσταται την τριβή του δεδομένου. Η επίκλησή της, η χρήση της έννοιάς της ως χαρακτηρισμού, ως ιδιότητας, ως αρχής ή ως αξίας έχει προ πολλού αποβεί πληθωριστική. Η κριτική της οξύτητα, εκείνη που τη συνέδεε με την ιστορική στιγμή της επαναστατικής της επιβολής, έχει αμβλυνθεί. Δυνάμει περικλείει τα πάντα και δεν προσδιορίζει τίποτα. Η δημοκρατία κενό σημαίνον. Τι υπερασπιζόμαστε λοιπόν υπερασπιζόμενοι τη δημοκρατία; Θα προσπαθήσω να συνθέσω το σκελετό μιας απάντησης, απαντώντας σε τέσσερα ερωτήματα. Αρχίζω με το, παραδόξως, ευκολότερο.

Πολλοί από μας ζήσαμε τη δικτατορία, γι’ αυτό είμαστε συχνά πιο επιφυλακτικοί απέναντι στην εύκολη επίκληση της κατάστασης έκτακτης ανάγκης ως πλαισίου που περιγράφει τη σημερινή κατάσταση. Και είμαστε επιφυλακτικοί κυρίως απέναντι σε εκείνη την επίκλησή της που επενδύεται με θετικές προσδοκίες. Ίσως αυτός ο βιογραφικός προσδιορισμός μας καθιστά και πιο συγκρατημένους απέναντι στους εύκολους χαρακτηρισμούς των αυταρχικών όψεων του σημερινού καθεστώτος. Λιγότεροι πια είναι αυτοί που ζήσανε σε ναζιστικό καθεστώς, αλλά, παρά την απόσταση και την καλοστημένη απώθηση, οι παραστάσεις της πολιτικής και κοινωνικής ζωής όπως διαμορφώνεται μετά τη φασιστική ανατροπή της δημοκρατίας, είναι αρκετά ζωντανές για να επιβεβαιώνουν το άτοπο της ταύτισης της σημερινής κατάστασης με εκείνη – μέχρι στιγμής βέβαια, και αυτή η στιγμή εμφανώς έχει γυρίσματα. Κανείς μας πάντως δεν έχει ούτε ίχνος παραστατικής επαφής με εκείνον τον πολιτισμικό ορίζοντα που προηγείται της αστικής δημοκρατίας. Ίσως να είναι αυτή η θεμελιώδης διαφορά, ανθρωπολογική περισσότερο από χρονική, που μας κάνει πιο ενδοτικούς απέναντι στην απαξίωση της δημοκρατίας ή τουλάχιστον στην ιδέα εγκατάλειψης της αξίας επίκλησής της, στην ιδέα αντικατάστασης της έννοιάς της με κάποια προσφορότερη ως εξεικόνιση ενός μέλλοντος κοινωνικής και προσωπικής χειραφέτησης. Το «μίσος για τη δημοκρατία»

Ποιες διαδικασίες οδήγησαν στην εξασθένιση της δημοκρατίας; Ερώτημα πρώτο: Από πού προέρχεται η αποσταθεροποίηση του τρόπου κοινωνικής και πολιτικής ζωής που αποδίδεται υπό το έμβλημα του κράτους του δήμου; Οι απαντήσεις που δόθηκαν τα τελευταία δέκα περίπου χρόνια μοιάζουν πειστικές. Ειδικά από την προοπτική της Ελλάδας της κρίσης, η ουσιαστική αποδόμηση της δημοκρατίας εμφανίζεται σαφώς ως η αλήθεια του νεοφιλελευθερισμού. Το σύνολο των εξελίξεων που συνδέονται με την επικράτηση αυτού του λόγου, προϋποθέσεις άρθρωσής του αλλά και συνέπειές του, δυναμικές της καπιταλιστικής αναπαραγωγής αλλά και τάσεις της επιβεβλημένης συγκυρίας, τέμνονται στην ενίσχυση του κοινωνικού αυταρχισμού. Απαριθμώ άξονες, ευρύτατα σχολιασμένους και οικείους: η ριζικά ενισχυμένη οικονομική εξουσία και οι παρεμβάσεις της στην πέραν της σφαίρας της παραγωγής κοινωνική οργάνωση (ας το πούμε, χάριν συνεννόησης, «το σύνδρομο Ζίμενς»)· η πλήρης εμπορευματοποίηση των μέσων επικοινωνίας και της πολιτιστικής πρακτικής (ας το πούμε «Μέγκαρο»)· η συρρίκνωση και επιχειρηματική ή και διαφημιστική αναδιοργάνωση των διαδικασιών πολιτικής εκπροσώπησης (ας το πούμε, λόγω επικαιρότητας, «το ιταλικό κόλπο»)· η ιδεολογικά καθοριστική επικράτηση αυτού που ονομάστηκε «νεοφιλελεύθερη λογική» και επέβαλε ως πρωτεύουσα αρχή και υπερβατικό κριτήριο την τυφλή πορεία της κυκλοφορίας των εμπορευμάτων (το σύνδρομο «η αγορά μίλησε»)· εκείνη η διεργασία που επιβλήθηκε ως «δημοκρατία της αγοράς» και υλοποιήθηκε σε μια πορεία σταθερής επέκτασης της εκτελεστικής και εν μέρει της δικαστικής εξουσίας εις βάρος της νομοθετικής (το σύνδρομο «υπουργική εγκύκλιος βάσει φήμης μελλοντικής απόφασης δικαστηρίου»)· η αποσταθεροποίηση της κρατικής κυριαρχίας τόσο στο εσωτερικό του κοινωνικού σχηματισμού όσο και στις διεθνείς εξαρτήσεις του (το τόσο καθημερινό πλέον σύνδρομο «η τρόικα απαιτεί»)· η δυναμική διάρρηξης όσων υπαγορεύει αλλά και υπόσχεται το κοινωνικό συμβόλαιο σχετικά με την εξασφάλιση της λαϊκής κυριαρχίας, και επομένως η σταδιακή απώλεια του σχήματος ύπαρξης της ίδιας της νεωτερικής πολιτικής, έτσι όπως αδρά καταγράφεται στη διαρκή ενίσχυση των μέτρων ασφάλειας, επιτήρησης και αυταρχικής καταστολής (ας το πούμε «η χρυσή ΕΛΑΣ»)· και, βέ-

Ο Μάκης Κουζέλης διδάσκει στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το κείμενο βασίζεται σε εισήγηση στο Κρίση-Μο Σεμινάριο της Πρωτοβουλίας για την υπεράσπιση της κοινωνίας και της δημοκρατίας (5.3.2013)

Πάμπλο Πικάσο, «Οι αυλοί του Πανός», 1923

βαια, η δημιουργία νησίδων απροσπέλαστων στον δημοκρατικό έλεγχο, απομακρυσμένων από τη δημοσιότητα και αόρατων για το ίδιο το κοινοβούλιο, όπως συμβαίνει με τομείς της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής, αλλά και για μεγάλο μέρος όσων αποφασίζονται στις Βρυξέλλες (κι αυτό ας το πούμε, πράγματι, «το σύνδρομο της εξαίρεσης»). Αν αυτές είναι οι κύριες διαστάσεις της επιβολής και επικράτησης του νεοφιλελεύθερου λόγου, ας θυμηθούμε δυο όρους του, εξαιρετικά κρίσιμους για το καθεστώς του δήμου και την αξίωσή του να «κρατεί». Ο πρώτος είναι η ιδιόλεκτος της ομιλούσας αγοράς, οι «κομμένες κεφαλές» της οποίας παραθέτουν στοιχεία, υπολογισμούς ή και δήθεν επιχειρήματα, παντελώς ακατανόητα στον δήμο και κυρίως αδιαφανή και ανεξέλεγκτα. Ο δεύτερος όρος, κρισιμότερος κι ακόμα πιο υποβαθμισμένος στη συζήτηση, είναι η αποδόμηση της δημόσιας σφαίρας. Η μονοδιάστατη και μονόδρομη ψευδοδημοσιότητα της κατευθυνόμενης ενημέρωσης ενισχύεται στην αποσαθρωτική της λειτουργία από την κενή επιχειρημάτων ρητορική των «δημοσίων προσώπων», την εν κρυπτώ λήψη των αποφάσεων, την αποφυγή του κοινοβουλευτικού ελέγχου, αλλά και την αδρανοποίηση της ίδιας της διαδικασίας διαβούλευσης που προβλέπει για τη νομοθετική λειτουργία το Σύνταγμα.

Το δεύτερο ερώτημα, που μας επαναφέρει στις εισαγωγικές σκέψεις: Τι είναι αυτό που ονομάστηκε «μίσος για τη δημοκρατία» (Rancière), από πού εκπορεύεται και τι το θρέφει; Ο οργανωμένος παλινορθωτικός λόγος, εκείνος που ρητά θέτει το σκάνδαλο του κράτους του δήμου, το σκάνδαλο της εναπόθεσης της εξουσίας στη μάζα, σπανίως εμφανίζεται ως τέτοιος – ίσως μόνο στις θεοκρατικές επιθέσεις κατά της έκφρασης της λαϊκής βούλησης. Δηλώνει βέβαια συχνότατα την παρουσία του σε σχήματα υπερβατικής θεμελίωσης αξιών, ενώ ταυτόχρονα θρέφει εκείνη την κριτική της δημοκρατίας που επιδιώκει διαρκώς εκτενέστερους συμβιβασμούς με αριστοκρατικά πρότυπα. Δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε γύρω μας: ασυγκράτητες ρητορείες περί αριστείας (η νέα παιδεία), ένα αξιοκρατικό ιδεώδες μεταφρασμένο σε ανεξέλεγκτη κυριαρχία των τεχνοκρατικά ειδικών (η νέα οικονομία), αναζήτηση χαρισματικών ηγετών, περιορισμός των δυνατοτήτων και ευθυνών της Βουλής, τάσεις βοναπαρτισμού της εκτελεστικής εξουσίας (η νέα πολιτική). Ας θυμηθούμε ότι τέκνο αυτών των συμβιβασμών, αυτής της εκ των έσω κένωσης του αρχικού επαναστατικού περιεχομένου της δημοκρατίας, χάριν της εξασφάλισης της αστικής της υπόστασης, ήταν και είναι η άλλη, η αντίπαλη κριτική: εκείνη που καταδεικνύει πως πίσω από την αντιπροσωπευτική δημοκρατία και το αστικό κράτος δικαίου κρύβεται η απρόσκοπτη κυριαρχία της ιδιοκτησίας. Όσο πιο καθαρά εμφανίζεται στο προσκήνιο το κεφάλαιο ως η πρωτεύουσα και αδιαμφισβήτητη ρυθμιστική δύναμη της κοινωνικής και πολιτικής ζωής, όπως εμφανώς συμβαίνει υπό τις παρούσες συνθήκες κρίσης, τόσο πιο έντονα μπορεί να διατυπωθεί η αμφισβήτηση της δημοκρατικής ουσίας της υπαρκτής δημοκρατίας ή και η αμφισβήτηση της αστικής δημοκρατίας ως επαρκούς κελύφους ισότητας και λαϊκής κυριαρχίας. Η αποσταθεροποίηση αστικοδημοκρατικών νόμων και θεσμών εντός της κρίσης ενισχύει όμως, όπως δυστυχώς γνωρίζουμε από την Ιστορία, και εκείνες τις δυνάμεις που αξιοποιούν την αμφισβήτηση της δημοκρατίας εξουδετερώνοντας το κριτικό της πρόταγμα, αποσιωπώντας δηλαδή το ζήτημα της ιδιοκτησίας. Εκείνο βέβαια που τις τελευταίες δεκαετίες εμφανίζεται όλο και πυκνότερα και επιθετικά δεν είναι ούτε το παλινορθωτικό μίσος για τη δημοκρατία ούτε η αριστοκρατική κριτική ούτε και η σοσιαλιστική αμφισβήτηση. Είναι το μίσος της δημοκρατίας κατά των δημοκρατών, των μηχανισμών κατά των πολιτών, του κράτους κατά του δήμου, της πολιτικής κατά της κοινωνίας. Μίσος απροκάλυπτο όταν στρέφεται εναντίον άλλων κοινωνιών, μη δημοκρατικών κρατών και εντέλει μη δημοκρατικών, υποτίθεται, πολιτισμών. Μίσος ακόμα πιο έντονο όταν δεν μπορεί να εκστομιστεί νόμιμα και επενδύεται με προπέτασμα ψευδοορθολογικότητας: Μα μπορεί τώρα να αποφασίσουν για τόσο σύνθετα ζητήματα οι απαίδευτοι πολίτες; μπορεί να κρίνει ο λαός όταν δεν μπορεί να καταλάβει τι διακυβεύεται, αλλά ούτε επαρκώς να ενημερωθεί; μπορεί να οδηγεί τις εξελίξεις η μάζα που παρασύρεται από την κάθε ρητορική;

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 8

diplomatique

Το δίδαγμα της Λευκωσίας Τα πάντα φάνταζαν αδύνατα. Η αύξηση των φόρων αποθάρρυνε τους «επιχειρηματίες». Η προστασία από τον εμπορικό ανταγωνισμό (dumping) χωρών με χαμηλούς μισθούς ερχόταν σε αντίθεση με τις συμφωνίες ελευθέρων συναλλαγών. Η επιβολή ενός (απειροελάχιστου) φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές χρειαζόταν τη σύμφωνη γνώμη των κρατών. Η μείωση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας (ΦΠΑ) προϋπέθετε την έγκριση των Βρυξελλών... Του Serge Halimi*

σπου, το Σάββατο, 16 Μαρτίου, όλα άλλαξαν. Κάποιοι οργανισμοί, γνωστοί για τον δογματισμό τους, όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, το Eurogroup και η γερμανική κυβέρνηση της Άνγκελα Μέρκελ, έβαλαν το μαχαίρι στον λαιμό των κυπριακών αρχών προκειμένου να τις αναγκάσουν να εκτελέσουν ένα μέτρο το οποίο, αν το αποφάσιζε ο Ούγκο Τσάβες, θα τον αποκαλούσαν ανε-

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟ ΜΕΓΑΛΟ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟ

Γαλλία: Οικολογικό κίνημα στους βάλτους Μια φορά κι έναν καιρό υπήρχαν το Γκρανσάμπ-ντε-Φοντέν, η Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ, το Βινιέ-ντε-Μπρετάν (αμμώδεις θαμνότοποι γύρω από υγροτόπους, στους οποίους κυριαρχούν τα ρείκια, τα σκίνα και τα σπάρτα), το Ερί κι η Τρεγιέρ, ήσυχα χωριά στην περιοχή του Λίγηρα, σε απόσταση περίπου τριάντα χιλιομέτρων βόρεια της Νάντης. Ένα ωραίο πρωί του Μαΐου του 1970, όταν οι κάτοικοί τους αγόρασαν την εφημερίδα τους από το καφενείο-ψιλικατζίδικο του χωριού, ανακάλυψαν ένα άρθρο με πηχυαίους τίτλους που ανακοίνωνε ότι «το πολεοδομικό συγκρότημα Ναντ-Σαιν Ναζέρ θα μπορούσε να μετατραπεί σε αεροπορικό Ρότερνταμ της Ευρώπης, χάρη στη δημιουργία, βόρεια του Λίγηρα, ενός διεθνούς αεροδρομίου διακίνησης εμπορευμάτων». Της Agnès Sinaï*

αθώς περνούν τα χρόνια, ο σχεδιασμός του έργου αλλάζει. Στο εξής, δεν πρόκειται πλέον για αεροδρόμιο εμπορευματικών μεταφορών, αλλά για διεθνές αεροδρόμιο, το οποίο θα αντικαταστήσει εν μέρει το υπάρχον αεροδρόμιο Νάντη-Ατλαντικός. Προβλέπεται δε ότι στο μέλλον το σημερινό αεροδρόμιο θα εξαντλήσει τις δυνατότητες υπο* Η Agnès Sinaï είναι δημοσιογράφος, συνιδρύτρια του Institut Momentum sur l’anhropocène

δοχής αεροπλάνων, κι έτσι η περιφέρεια του Grand Ouest (Δυτική Γαλλία) και οι άρχοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ονειρεύονται ένα μεγάλο αεροδρόμιο το οποίο θα μπορεί να υποδέχεται ακόμα και τα μεγαλύτερα αεροπλάνα σε δύο καινούργιους διαδρόμους. Τελικά, τα σχέδια που παρουσιάζει η (γνωστή και από την παρουσία της στην Ελλάδα, γιγάντια κατασκευαστική εταιρεία) Vinci περιλαμβάνουν δύο διαδρόμους μήκους 2.700 και 2.900 μέτρων, οι οποίοι αποδεικνύονται υπερβολικά μικροί για τα σημερινά δεδομένα, καθώς σε αυτούς δεν μπορούν να προσγειωθούν τα πολύ μεγάλα αεροπλάνα, όπως το Airbus A380... Ο στόχος που προβάλλεται επίσημα είναι η αντιμετώπιση του μελλοντικού κορεσμού του υπάρχοντος αεροδρομίου: παρά το γε-

γονός ότι σήμερα η κίνηση του αεροδρομίου Ναντ-Ατλαντίκ ανέρχεται στα 3,2 εκατομμύρια επιβάτες τον χρόνο (μάλιστα, όταν το αεροδρόμιο τέθηκε σε λειτουργία, η αναμενόμενη κίνησή του είχε υπολογιστεί στα 4 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως), υποστηρίζεται ότι το 2065 η κίνηση θα φτάνει τα 9 εκατομμύρια επιβάτες ετησίως, παρά την αναμενόμενη αύξηση της τιμής του πετρελαίου κατά τη διάρκεια των επόμενων ετών, η οποία και θα αποτελέσει τροχοπέδη για την ανάπτυξη των αεροπορικών μεταφορών[1]. Πρόσφατα, για να αποστομωθούν οι σκεπτικιστές, επιστρατεύτηκε και ένα τελευταίο επιχείρημα: με την ανέγερση του νέου αεροδρομίου θα καταστεί εφικτή η απελευθέρωΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4

λεύθερο, δικτατορικό, τυραννικό και εξαιτίας του θα γράφονταν σελίδες επί σελίδων αγανακτισμένα άρθρα: το αυτόματο κούρεμα των τραπεζικών καταθέσεων. Ο φόρος της κατάσχεσης, ο οποίος αρχικά είχε τοποθετηθεί μεταξύ 6,75% και 9,90%[1], ήταν περίπου χίλιες φορές πάνω από τον αντίστοιχο φόρο Τόμπιν, για τον οποίο τόσος λόγος γίνεται εδώ και δεκαπέντε χρόνια. Τι αποδεικνύεται, λοιπόν; Ότι στην Ευρώπη, όταν θέλουμε, μπορούμε. Αρκεί, βέβαια, να ξέρουμε να επιλέγουμε τους στόχους μας: όχι τους μετόχους, ούτε τους δανειστές των υπερχρεωμένων τραπεζών, αλλά τους καταθέτες τους. Είναι όντως πιο φιλελεύθερο να γδύνεις έναν Κύπριο συνταξιούχο με τη δικαιολογία ότι μέσω αυτού στοχεύεις τον Ρώσο μαφιόζο που ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

* Ο Serge Halimi είναι διευθυντής της Le Monde Diplomatique

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

Το δίδαγμα της Λευκωσίας ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

έχει καταφύγει σε φορολογικό παράδεισο, παρά να ζητάς τον λογαριασμό από ένα Γερμανό τραπεζίτη, έναν Έλληνα εφοπλιστή και μια πολυεθνική εταιρεία που προστατεύει τα μερίσματά της στην Ιρλανδία, στην Ελβετία ή στο Λουξεμβούργο. Η κυρία Μέρκελ, το ΔΝΤ και η ΕΚΤ μάς σφυροκοπούσαν διαρκώς με το επιχείρημα ότι η επιτακτική ανάγκη για αποκατάσταση της «εμπιστοσύνης» των δανειστών απαγορεύει την αύξηση των δημοσίων δαπανών και ταυτόχρονα την επαναδιαπραγμάτευση του χρέους των κρατών. Οι αγορές μάς προειδοποιούσαν ότι θα επέβαλλαν κυρώσεις στην όποια σχετική παρέκκλιση. Αλλά, ποια «εμπιστοσύνη» να έχει πια κανείς στο ενιαίο νόμισμα και στην ιερή εγγύηση των τραπεζικών καταθέσεων, αν οποιοσδήποτε πελάτης ευρωπαϊκής τράπεζας μπορεί να ξυπνήσει ένα πρωί και να ανακαλύψει ότι του κούρεψαν τον λογαριασμό μέσα στη νύχτα; Τα 17 κράτη-μέλη του Eurogroup, λοιπόν, τόλμησαν κάτι πέρα από κάθε φαντασία. Και θα το ξανακάνουν. Κανένας πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν μπορεί στο εξής να αγνοεί ότι αποτελεί τον κατ’ εξοχήν στόχο μιας χρηματοπιστωτικής πολιτικής που είναι αποφασισμένη να του στερήσει τους καρπούς της δουλειάς του με το πρόσχημα του ισοσκελισμού των λογαριασμών. Στη Ρώμη, στην Αθήνα, ή τη Λευκωσία, κάποιες εγχώριες υποτακτικές μαριονέτες μοιάζουν κιόλας έτοιμες να ακολουθήσουν κατά γράμμα τα κελεύσματα των Βρυξελλών, της Φραγκφούρτης ή του Βερολίνου, παρά τον κίνδυνο να εισπράξουν, εν συνεχεία, την κατακραυγή των λαών τους[2]. Και οι λαοί πρέπει να αντλήσουν ένα επιπλέον δίδαγμα από το επεισόδιο με την Κύπρο, πέρα από μια ατέλειωτη πικρία: τη λυτρωτική γνώση ότι τα πάντα μπορούν να συμβούν και σε αυτούς. Την επομένη της προσπάθειας επίδειξης ισχύος, η αμηχανία ορισμένων Ευρωπαίων υπουργών μαρτυρούσε ίσως τον φόβο τους μήπως είχαν μόλις διαψεύσει τριάντα χρόνια φιλελεύθερης «παιδαγωγικής», τα οποία ανέδειξαν τη δημόσια απραξία σε κυβερνητική θεωρία. Με αυτόν τον τρόπο, νομιμοποιούν εκ των προτέρων και νέα, κάπως σκληρά μέτρα. Ίσως αυτά, μια μέρα, να προσβάλουν και τη Γερμανία. Και μάλιστα, να χτυπήσουν πιο εύπορους στόχους από τους μικροκαταθέτες της Λευκωσίας. [1] (ΣτΜ) Η τελική συμφωνία με την τρόικα προβλέπει κούρεμα έως και 32% στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ [2] Βλ. «Fate of Island depositors was sealed in Germany», Financial Times, Λονδίνο, 18-32013. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΡΙΝΑ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΥ

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

ΙΝΔΙΑ

Ξεσηκωμός για τη βία απέναντι σ Απέναντι σε ένα τρομακτικό έγκλημα, μια ιδιαίτερη καταδίκη; Μολονότι οι διαδηλώσεις που ακολούθησαν τον βιασμό της φοιτήτριας στο Νέο Δελχί δημιουργούν την ελπίδα για αλλαγή νοοτροπίας, η αδυναμία διεξαγωγής δίκαιης δίκης των κατηγορούμενων δεν είναι καθόλου καλός οιωνός. Η εξουσία επιδιώκει επειγόντως να αντιμετωπίσει το θέμα απέναντι σε μια θεαματική κινητοποίηση, η οποία ξεδιπλώνει πρωτόγνωρα αιτήματα. Της Bénédicte Manier*

εράστιες διαδηλώσεις διαμαρτυρίας για έναν βιασμό. Πρωτοφανές για το Νέο Δελχί, όπου δεκάδες χιλιάδες γυναίκες και άνδρες συγκεντρώθηκαν επανειλημμένα προκειμένου να δηλώσουν την αγανάκτησή τους για τον μαρτυρικό θάνατο μιας νέας 23 χρόνων, η οποία, στις 28 Δεκεμβρίου 2012, υπέκυψε στα τραύματα που της είχαν προκαλέσει οι βιαστές της. Οι νέοι και οι νέες της μεσαίας τάξης της Ινδίας κατέβηκαν στον δρόμο πρώτα απ’ όλα γιατί το έγκλημα αφορούσε έναν δικό τους άνθρωπο: μια φοιτήτρια με ταπεινή αγροτική καταγωγή, η οποία είχε έρθει στην πρωτεύουσα για να σπουδάσει, ενσάρκωση της γενιάς που έχει επιβιβαστεί στο τρένο της κοινωνικής ανέλιξης. Μια γενιά που γεννήθηκε με την παγκοσμιοποίηση, που, σε κάποιες περιπτώσεις, σπούδασε στο εξωτερικό, που είναι οικονομικά ανεξάρτητη. Μια γενιά που άρχισε, επίσης, να πειραματίζεται με την ισότητα των φύλων, τόσο στο πανεπιστήμιο (όπου οι γυναίκες είναι ισάριθμες με τους άνδρες) όσο και στην εργασία. Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της προηγούμενης δεκαετίας πράγματι προσέφεραν στις γυναίκες δυνατότητες απασχόλησης. Εκτός από τον δημόσιο τομέα, ο οποίος απασχολούσε 2,9 εκατομμύρια γυναίκες το 2005[1], οι γυναίκες έχουν στελεχώσει τους πιο δυναμικούς τομείς της οικονομίας: τις υπηρεσίες τεχνολογίας, τις αερομεταφορές, τη φαρμακευτική βιομηχανία... Για παράδειγμα, αντιπροσωπεύουν το 32% των τριών εκατομμυρίων νόμιμων εργαζομένων στους τομείς των τεχνολογιών ενημέρωσης και των υπηρεσιών πληροφορικής[2]. Το μερίδιό τους στον γενικό ενεργό πληθυσμό πέρασε, άλλωστε, από το 19,7%, το 1981, στο 25,7%, το 2011. Στους κόλπους αυτής της μειονότητας των πόλεων, λοιπόν, ο βιασμός ήταν η ευκαιρία μιας κάθαρσης. Στις διαδηλώσεις, εκφράστηκε η απόρριψη της, απαράδεκτης πλέον, κυριαρχίας των ανδρών. Το νέο στοιχείο που εισέβαλε στην πολιτι-

κή σκηνή τον περασμένο Δεκέμβριο δεν είναι άλλο από τη σύγκρουση πολιτισμών μεταξύ της Ινδίας της σκιάς, η οποία κανοναρχείται από τις πατριαρχικές παραδόσεις, και της «Ινδίας που λάμπει» -της περιβόητης «shining India»-, της οποίας οι συγκεκριμένοι νέοι και νέες αποτελούν το σύμβολο. Το βορειοδυτικό τμήμα της χώρας, όπου βρίσκεται και η πρωτεύουσα, παραμένει σημαδεμένο από την πατριαρχική κουλτούρα. Αποτελεί, άλλωστε, τη λεγόμενη «Foeticide Belt», τη ζώνη που σκοτώνει στον μεγαλύτερο βαθμό τα θηλυκά έμβρυα. Γιατί η κατωτερότητα των γυναικών εκδηλώνεται ήδη από τη σύλληψη του παιδιού, με την επιλογή των γεννήσεων προς όφελος των αγοριών. Τα αγόρια διαιωνίζουν το οικογενειακό όνομα και την οικογενειακή κληρονομιά, ενώ η παρουσία των κοριτσιών κρίνεται άχρηστη, ακόμη και επιζήμια: ο γάμος τους προϋποθέτει την καταβολή προίκας που καταχρεώνει την οικογένεια για χρόνια. Η προτίμηση στα αγόρια μεταφράζεται σε εκατομμύρια επιλεκτικές αμβλώσεις, οι οποίες, μολονότι απαγορεύτηκαν με νόμο το 1994, έχουν αφήσει την Ινδία σε κατάσταση πληθυσμιακής ανισορροπίας: η χώρα αριθμεί μόλις 940 γυναίκες για κάθε 1.000 άνδρες[3]. Η παραδοσιακή ανδροκρατία εξηγεί, επίσης, και το αυξημένο ποσοστό ενδοοικογενειακής βίας. Πάνω από το 37% των παντρεμένων Ινδών γυναικών πέφτουν θύματα περιστατικών ενδοοι-

κογενειακής σεξουαλικής και φυσικής βίας, μεταξύ των οποίων γύρω στις 7.000-8.000 εγκλήματα τον χρόνο συνδέονται με την προίκα και διαπράττονται από τους συζύγους που θέλουν να αποσπάσουν περισσότερα χρήματα από τα πεθερικά τους. Επιπλέον, οι στατιστικές αφορούν μόνο τα καταγεγραμμένα περιστατικά, με τον πραγματικό αριθμό τέτοιων επεισοδίων να θεωρείται πολύ μεγαλύτερος. Όσο για τους βιασμούς, διπλασιάστηκαν μεταξύ 1990 και 2008, σύμφωνα με το ινδικό National Crimes Records Bureau (NCRB). Με βάση τα επίσημα στοιχεία, στην Ινδία διαπράττεται κατά μέσο όρο ένας βιασμός κάθε είκοσι λεπτά. Παρ’ ότι δεν αρκεί για να εξηγήσει την αύξηση των βιασμών, ο υπερπληθυσμός των ανδρών αναμφίβολα σχετίζεται με το φαινόμενο. Στατιστικά, η σχέση μεταξύ των δύο φαινομένων δεν έχει αποδειχθεί, αλλά τη σύνδεση την κάνει, συχνά, η ίδια η κοινωνία: στα χωριά της «Foeticide Belt» (στα κρατίδια του Πεντζάμπ, της Χαριάνα, του Ρατζαστάν...), πολλές οικογένειες δεν αφήνουν πλέον τα κορίτσια τους να πάνε μόνα στο σχολείο ή στα χωράφια, ενώ οι γιατροί των κέντρων υγείας διαπιστώνουν συχνά ομαδικούς βιασμούς από ανύπαντρους νέους που δυσκολεύονται να βρουν σύζυγο. Παραδοσιακά, οι σεξουαλικές επιθέσεις αντανακλούν, επίσης, τις σχέσεις ανάμεσα στις κάστες, ιδιαίτερα στις αγροτικές περιοχές. Γυναίκες «dalit» (ανέγγιχτες) υφίστανται συχνά τη βίαιη συμπεριφορά των ανδρών της ανώτερης κάστας, καθώς είναι θύματα ενός διπλού μειονεκτήματος: είναι γυναίκες και κατώτερης κάστας. Συνήθως, επωμίζονται μόνες τους το βάρος του βιασμού, μέσα σε ένα πλαίσιο ατιμωρησίας των βιαστών και αδιάφορης σιωπής της κοινωνίας. Η υπόθεση του Νέου Δελχί θα αλλάξει, άραγε, τα δεδομένα; Η σεξουαλική παρενόχληση έχει εξαπλωθεί στα μέσα μαζικής μεταφοράς της πρωτεύουσας.

* H Bénédicte Manier είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας του βιβλίου Quand les femmes auront disparu. L’élimination des filles en Inde et en Asie, La Découverte, Παρίσι, 2008

Υπεύθυνη έκδοσης: Βάλια Καϊμάκη Συντακτική ομάδα: Κορίνα Βασιλοπούλου, Θανάσης Κούτσης, Χάρης Λογοθέτης, Βασίλης Παπακριβόπουλος Επικοινωνία: info@monde-diplomatique.gr Αρχείο κειμένων: www.monde-diplomatique.gr Facebook: www.facebook.com/monde.diplomatique.gr

3/33

Η ΑΥΓΗ

ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

στις γυναίκες Η Ινδία, ωστόσο, δεν αποτελεί εξαίρεση στο ζήτημα του βιασμού. Για παράδειγμα, σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό πλαίσιο, στις ΗΠΑ, ο αριθμός των βιασμών παραμένει υψηλός

Οι βιασμοί έχουν αυξηθεί στα πανεπιστημιακά συγκροτήματα, στον προαστιακό σιδηρόδρομο ή στις στάσεις των λεωφορείων τις βραδινές ώρες. Στο Νέο Δελχί, ο αριθμός των καταγεγραμμένων βιασμών έχει αυξηθεί: 572 περιστατικά, το 2011, πολύ περισσότερα από το σύνολο των βιασμών που δηλώθηκαν στη Βομβάη (221), στην Καλκούτα (46), στο Μαδράς (76), στην Μπανγκαλόρη (97) και στο Χαϊντεραμπάντ (59) Έχοντας εξαπλωθεί στα αστικά κέντρα, η σεξουαλική βία έχει γίνει και πιο ορατή στα μέσα ενημέρωσης. Οι γυναίκες έχουν αντιδράσει συρρέοντας στα ιδιωτικά κέντρα μαθημάτων αυτοάμυνας, τα οποία έχουν ανοίξει ειδικά για τον συγκεκριμένο σκοπό στις μεγάλες πόλεις. Άλλωστε, η Πρατίμπα Πατίλ, όσο ήταν πρόεδρος της χώρας, τις είχε καλέσει επανειλημμένα να μάθουν πολεμικές τέχνες, εκτιμώντας ότι «η καλύτερη προστασία είναι η αυτοπροστασία[4]». Μαθήματα αυτοάμυνας άρχισαν να εισάγονται σταδιακά σε αρκετά δημόσια σχολεία θηλέων του Νέου Δελχί. Η Ινδία, ωστόσο, δεν αποτελεί εξαίρεση στο ζήτημα του βιασμού. Για παράδειγμα, σε ένα διαφορετικό πολιτισμικό πλαίσιο, στις ΗΠΑ, ο αριθμός των βιασμών παραμένει υψηλός (188.380 καταγεγραμμένα περιστατικά για το 2010, σε πρόσωπα άνω των 12 ετών). Στη Γαλλία, περισσότερες από 75.000 γυναίκες και σχεδόν ισάριθμα παιδιά πέφτουν θύματα βιασμού κάθε χρόνο. Παραμένει ακόμη αναγκαία η οργάνωση εκστρατειών προκειμένου να τολμήσουν τα θύματα να μιλήσουν και «η ντροπή να αλλάξει στρατόπεδο», σύμφωνα με τη διατύπωση του μανιφέστου κατά των βιασμών που κυκλοφόρησε τον περασμένο Νοέμβριο. Όμως, μολονότι η αντίδραση των πολιτών υπήρξε τόσο έντονη στην Ινδία, δεν έχει σημειωθεί σχεδόν καμία πρόοδος ως προς την απονομή δικαιοσύνης για τα θύματα, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει σε άλλες χώρες. Η κατάθεση μήνυσης συνεπάγεται έρευνα, με ταπεινωτικές ερωτήσεις και εξετάσεις, ενώ, τελικά, δεν υπάρχει καμία εγγύηση για τη σύλληψη και την καταδίκη των βιαστών. Στο Νέο Δελχί, για παράδειγμα, από τους 754 κατηγορούμενους σε 635 καταγεγραμμένες υποθέσεις βιασμού από τον Ιανουάριο μέχρι τον Νοέμβριο του 2012 -αριθμοί που αποκαλύπτουν τη διάπραξη ομαδικών βιασμών-, μόνο ένας κα-

ταδικάστηκε. Οι υποθέσεις εκκρεμούν για τους περισσότερους από τους υπόλοιπους. Μπροστά στη συγκίνηση που εκδηλώθηκε, η κυβέρνηση ανακοίνωσε, βέβαια, περισσότερες προσλήψεις γυναικών στην αστυνομία και μεγαλύτερη αυστηρότητα απέναντι στους εγκληματίες, αλλά δεν είναι σίγουρο ότι τέτοιες κινήσεις επαρκούν για να αμβλυνθεί η κρίση εμπιστοσύνης απέναντι στις δυνάμεις της τάξης, οι οποίες θεωρούνται ανίκανες να αναχαιτίσουν την αύξηση των επιθέσεων. Άλλωστε, η οργή των διαδηλωτών στρεφόταν τόσο απέναντι στους εγκληματίες όσο και απέναντι στην αστυνομία και το κράτος, που κατηγορούνται ότι δεν ασκούν τον ρόλο τους. Κανείς δεν αμφιβάλλει ότι το κίνημα διαμαρτυρίας είχε πολιτικό αντίκτυπο. Παίρνει τη σκυτάλη από τη δυσαρέσκεια που εκφράστηκε το 2011 με το κίνημα κατά της διαφθοράς της Άννα Χαζάρε. Ήδη από τότε, τα μεσαία στρώματα της πόλης είχαν κατέβει μαζικά στους δρόμους. Τα δύο κινήματα αποτυπώνουν το διευρυνόμενο χάσμα μεταξύ μιας Ινδίας που αναδύεται στον οικονομικό και τον πολιτιστικό τομέα και μιας ηγετικής τάξης, η οποία κρίνεται -σε όλες τις εκφάνσεις της- ως αναποτελεσματική απέναντι στα προβλήματα της χώρας και, συχνά, αναμεμιγμένη σε υποθέσεις διαφθοράς. Τα δύο κινήματα δείχνουν, επίσης, ότι μια μορφωμένη γενιά, η οποία ξέρει να αξιοποιεί τα μέσα ενημέρωσης, να χρησιμοποιεί τα κοινωνικά δίκτυα και να βρίσκει συνθήματα που ηχούν δίκαια, ήρθε για να μείνει στη δημόσια ζωή της Ινδίας. Παρ’ όλο που, σε πρώτη φάση, η συλλογική συνείδηση των μεσαίων στρωμάτων μπόρεσε να αναδυθεί γύρω από την κατανάλωση και τις ανώ-

τερες σπουδές, τα ίδια μεσαία στρώματα ξαναβρίσκονται σήμερα γύρω από ένα κοινό αίτημα για ασφάλεια και αποτελεσματικότητα του κράτους. Το κίνημα γεννά ελπίδες για πιο προοδευτικούς μελλοντικούς κοινωνικούς κανόνες και θα είναι καθοριστικό για την εξέλιξη του συνόλου της κοινωνίας. Ωστόσο, τα συγκεκριμένα μεσοστρώματα παραμένουν μειοψηφικά και οι αλλαγές θα απαιτήσουν χρόνο. Πολύ περισσότερο που η Ινδία είναι μια κοινωνία πολλών ταχυτήτων, και όχι μόνο από την άποψη του δικαιώματος των γυναικών να γεννιούνται και, στη συνέχεια, να τρέφονται επαρκώς, να λαμβάνουν εκπαίδευση και να θεωρούνται ισότιμες με τους άνδρες. Στο συγκεκριμένο σημείο, η οικονομική ανάπτυξη σημαδεύεται από βαθιές ανισότητες: δεν έχει επιτρέψει να εξαλειφθεί η πείνα και πάνω από το 37% των Ινδών ζει ακόμη σε κατάσταση απόλυτης φτώχειας. Επιπλέ-

ΙΝΔΙΑ: Μοναχικές αναρριχήσεις Η Ινδία έχει δώσει στις γυναίκες πολιτικούς ρόλους πρώτης γραμμής, χωρίς, όμως, να καταφέρει τη συνολική βελτίωση της θέσης τους στη βάση της κοινωνίας. Πρόκειται για ένα από τα παράδοξα της χώρας. Η Ίντιρα Γκάντι διετέλεσε πρωθυπουργός από το 1966 έως το 1977 και, αργότερα, από το 1980 έως το 1984. Η νύφη της, Σόνια Γκάντι, είναι πρόεδρος του Κόμματος του Κογκρέσου από το 1988. Η Πρατίμπα Πατίλ, που προέρχεται από το ίδιο κόμμα, διετέλεσε Πρόεδρος της Δημοκρατίας (τιμητική θέση) από το 2007 έως το 2012, ενώ, από το 2009, η Μέιρα Κουμάρ είναι πρόεδρος της Κάτω Βουλής (Λοκ Σάμπα). Αλλά και στο Νέο Δελχί, από το 1988 περιφερειάρχης είναι μια γυναίκα, η Σίλα Ντικσίτ. Ωστόσο, οι ανισότητες μεταξύ των φύλων παραμένουν βαθιές. Δύο παράγοντες εμποδίζουν ιδιαίτερα τον πολιτικό κόσμο να επηρεάσει την εξέλιξη της κοινωνίας: η δύναμη των παραδοσιακών κοινωνικών πρακτικών και η μη τήρηση των νόμων. Έτσι, οι περισσότερες γυναίκες, παρά τον νόμο του 2005 που τους δίνει το δικαίωμα να κληρονομούν ισότιμα με τους άνδρες, συνεχίζουν να μην παίρνουν κληρονομιά και αποκλείονται από την ιδιοκτησία της γης. Επιπλέον, το 70% των γυναικών της Ινδίας ζουν στην ύπαιθρο, όπου παραμένουν σε μεγάλο βαθμό υποταγμένες στον πατέρα ή στον σύζυγο, ενώ ωφελούνται ελάχιστα από την οικονομική ανάπτυξη. Τόσο που, στο ζήτημα της ισότητας ανδρών-γυναικών, το Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για την Ανάπτυξη κατατάσσει την Ινδία στην 129η θέση σε σύνολο 146 χωρών και, μάλιστα, προτελευταία (ακριβώς μπροστά από το Αφγανιστάν) στην περιοχή της Νότιας Ασίας. Στην πολιτική, χάρη στις ποσοστώσεις, οι γυναίκες κατέχουν το 36,8% των εδρών στα δημοτικά συμβούλια των χωριών, ποσοστό που αντιστοιχεί σε ένα εκατομμύριο δημοτικές συμβούλους σε ολόκληρη τη χώρα. Οι γυναίκες, όμως, δεν κατέχουν παρά το 10,8% των εδρών στη Λοκ Σάμπα, ενώ η ψήφιση του νόμου για ποσόστωση γυναικών στο 1/3 των βουλευτών εκκρεμεί από το... 1996. Β.Μ.

ον, η οικονομική ανάπτυξη δεν επέτρεψε τη βελτίωση των υποδομών παντού, ιδιαίτερα στο θέμα της πρόσβασης στο νερό, ενώ διευρύνει τις ανισότητες μεταξύ πόλεων και υπαίθρου. Έτσι, εκτός από τις διαχωριστικές γραμμές που αναφέρθηκαν ήδη -μεταξύ σύγχρονου τρόπου ζωής και πατριαρχίας, μεταξύ της κοινωνίας και της πολιτικής ελίτ-, βαθύ χάσμα χωρίζει τους νέους πλούσιους από τους ξεχασμένους της ανάπτυξης, τις πλούσιες από τις φτωχές περιοχές, τους κατοίκους των πόλεων από τον κόσμο της υπαίθρου. Οι ανισορροπίες αυτές ενισχύουν την αστυφιλία και προκαλούν τη χαοτική επέκταση των αστικών ζωνών, η οποία τροφοδοτεί την εγκληματικότητα. Πάνω απ’ όλα, όμως, αυτές οι διαχωριστικές γραμμές της ινδικής κοινωνίας θα μπορούσαν σύντομα να αποδειχθούν μη βιώσιμες. Η κυβέρνηση, εάν επιθυμεί να απαντήσει στην οργή που πυροδότησε ο βιασμός της νεαρής φοιτήτριας, πρέπει να προχωρήσει σε μεταρρυθμίσεις στην αστυνομία, να βελτιώσει τους νόμους και να διασφαλίσει καλύτερα την εφαρμογή τους και να βοηθήσει τις μη κυβερνητικές οργανώσεις να καταπολεμήσουν αιωνόβιες διακρίσεις. Ευρύτερα, η κυβέρνηση πρέπει να καταπιαστεί με το ζήτημα της «κακής κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης», σύμφωνα με τη διατύπωση του ερευνητή Κριστόφ Ζαφρελό[5]. Γιατί, παρ’ όλο που η παρέμβαση του κράτους δεν αρκεί για να αλλάξουν οι νοοτροπίες, συγκεκριμένες κοινωνικά προοδευτικές πολιτικές θα συνέβαλλαν στη βελτίωση της τύχης όλων των γυναικών.

[1] Ινδικό υπουργείο Εργασίας. [2] «Government should do its part in ensuring safety of women in IT-BPO sector: Nasscom», The Economic Times, Νέο Δελχί, 4-1-13. [3] Η αναλογία είναι χαμηλότερη στο Πεντζάμπ (893-1000), στη Χαριάνα (877-1000), στο Ρατζαστάν (926-1000) και στο Νέο Δελχί (8661000). [4] «Teach girls martial arts for protection: President», IBN Live, 2-11-11, http://ibnlive.in.com. [5] Christophe Jaffrelot, Inde, l’envers de la puissance. Inégalités et révoltes, CNRS Editions, Παρίσι, 2012. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: XAΡΗΣ ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ

MONDE

EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ

diplomatique

Γαλλία: Οικολογικό κίνημα στους βάλτους ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

ση του χώρου του παλαιού αεροδρομίου και η αξιοποίησή του για να λυθεί το πρόβλημα των οικιστικών πιέσεων που έχουν ενταθεί στο νοτιοδυτικό τμήμα του πολεοδομικού συγκροτήματος της Νάντης. Με αυτόν τον τρόπο, η Vinci θα είναι διπλά κερδισμένη: εκτός τού ότι θα αναλάβει την κατασκευή του αεροδρομίου, ο γίγαντας του κλάδου των κατασκευών θα έχει επίσης τη δυνατότητα να αναλάβει και την πολεοδόμηση των εκτάσεων που θα προκύψουν και την ανέγερση συγκροτημάτων κατοικιών. Το σχέδιο προβλέπει την απαλλοτρίωση 20.000 στρεμμάτων γεωργικής γης (μάλιστα, εκτιμάται ότι θα καταστραφούν 100 χιλιόμετρα δεντροστοιχιών που χρησιμεύουν ως όρια των αγρών και οι οποίες, εκτός από την ομορφιά που προσδίδουν στο τοπίο, αποτελούν σημαντικούς παράγοντες για τη βιοποικιλότητα, αλλά και για την αναχαίτιση των συνεπειών των ακραίων καιρικών φαινομένων), την καταστροφή 1.300 στρεμμάτων δάσους και την αποξήρανση υγροτόπων: με λίγα λόγια, θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στη χλωρίδα και στην πανίδα. Παρ’ όλα αυτά, το αεροδρόμιο της Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ έχει αυτοανακηρυχθεί πρώτο οικολογικό αεροδρόμιο της Γαλλίας. Όπως μπορεί κανείς να διαβάσει στον φάκελο που δόθηκε στα μέσα ενημέρωσης, θα είναι «όσο το δυνατόν καλύτερα ενσωματωμένο μέσα στον ιστό των ‘μποκάζ’» (του χαρακτηριστικού τοπίου της Δυτικής Γαλλίας, με τα περιστοιχισμένα από δεντροστοιχίες λιβάδια και τα μικρά δάση). Οι εγκαταστάσεις και ο εξοπλισμός θα λειτουργούν με «συνολικά θετική ενέργεια», καθώς θα χρησιμοποιούνται φωτοβολταϊκά και καυστήρες που θα καίνε ξυλεία. Προβλέπεται, επίσης, η δημιουργία «χώρων αντιστάθμισης της βιοποικιλότητας», των οποίων ο σχεδιασμός έχει γίνει με βάση επιστημονικά αμφιλεγόμενους υπολογισμούς, οι οποίοι ωστόσο θα δώσουν στη Vinci-Aéroport du Grand Ouest το δικαίωμα να καταστρέψει υγροτόπους που προστατεύονται από τη νομοθεσία μέσα σε αυτό το τελευταίο παραδοσιακό «μποκάζ» που έχει απομείνει στην περιοχή της Νάντης. Λίγο πιο κάτω από ένα οδόφραγμα που έχει στηθεί με κλαδιά και παλιοσίδερα, μια ομάδα «ζαντίστας»[2] σπάνε την άσφαλτο με κασμάδες και ηλεκτρικά τριβεία, για να ανοίξουν χαντάκια και να εμποδίσουν την προέλαση των οχημάτων της Χωροφυλακής. Σε μια αυτοσχέδια κατασκευή, η οποία προσπαθεί να μιμηθεί έναν σταθμό διοδίων, είναι αναρτημένο ένα πανό με σύνθημα εμπνευσμένο από τις εξεγέρσεις της Αραβικής Άνοιξης: «Vinci, ξεκουμπίσου!». Οι δρόμοι της ζώνης είναι γεμάτοι συνθήματα εμπνευσμένα από το κίνημα των σιτουασιονιστών: «Τα αεροπλάνα μάς κλέβουν τον ουρανό», καθώς και πολλά άλλα που αποτελούνται από έξυπνα -και δυστυχώς αμετάφραστα- λογοπαίγνια. Εδώ, «όλοι όσοι αντιτίθενται στις παλιατζούρες του μέλλοντος» προσπαθούν να επινοήσουν μια ουτοπία, ένα αυτόνομο αντιμοντέλο, το οποίο αντιπαραθέτουν στο «Εροδρόμιο» (λογοπαίγνιο με το όνομα του πρωθυπουργού Ζαν Μαρκ Ερό, ο οποίος υπήρξε δήμαρχος της Νάντης και μέγας υπέρμαχος του έργου). Στην ιστο-

σελίδα της ZAD[3] μπορεί κανείς να διαβάσει τα εξής: «Ένα μέλλον που θα έχει τη μορφή αεροδρομίου δεν είναι καλύτερο από ένα μέλλον που θα έχει τη μορφή φυσικού πάρκου. Μονάχα αυτό που δεν χρησιμεύει σε τίποτα και δεν μπορεί να αποκτήσει εμπορική αξία, μάς προστάζει να αγωνιστούμε δίχως καθυστέρηση γι’ αυτό, και μαζί με αυτό». Προχωράμε στη «ζώνη» όπως το Στάλκερ στην ταινία του Αντρέι Ταρκόφσκι: σε μια περιοχή που έχει μετατραπεί σε ένα άβατο, μετέωρο ανάμεσα στο παρελθόν και στο μέλλον. Στο κέντρο της βρίσκεται η «λαντ» της Ροάν, η οποία, σύμφωνα με τον ευφημισμό των αρχών, προορίζεται να «αποψιλωθεί», τα δέντρα θα κοπούν για να ελευθερωθεί χώρος για την κατασκευή των διαδρόμων. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι ο λόγος που η περιοχή έχει γλυτώσει τα τελευταία σαράντα χρόνια από την καταστροφή και την «αξιοποίηση» συνίσταται ακριβώς στο γεγονός ότι εκεί ακριβώς προβλεπόταν η κατασκευή του αεροδρομίου. Μάλιστα, ιδιοκτήτης της ξυλείας που θα προκύψει από την καταστροφή του δάσους είναι η πολυεθνική Vinci, ο ανάδοχος του έργου. Στο μέσο του ξέφωτου της Σατενιερί (Καστανόδασος) κατασκευάστηκε στις 17 Νοεμβρίου ένας καταυλισμός από ξύλινα σπιτάκια, χάρη στην υποστήριξη χιλιάδων διαδηλωτών που ήρθαν να συμμετάσχουν στην «ανοικοδόμηση[4]» της ZAD. Για να αποφευχθεί νέα κατεδάφισή του από τις δυνάμεις της τάξης, οι αγρότες που εκφράζουν την αλληλεγγύη τους στις «λυσσασμένες γάτες» έχουν δημιουργήσει με τα τρακτέρ τους έναν προστατευτικό κύκλο γύρω από τον καταυλισμό. Λίγο παρακάτω, σύμφωνα με τα σχέδια της εταιρείας, ο πύργος ελέγχου του αεροδρομίου θα κατασκευαστεί στο σημείο όπου βρίσκεται η Βας-Ρι («Η αγελάδα γελάει»), το υπόστεγο που έχει θέσει στη διάθεση των ζαντίστας ο Ντομινίκ Φρενό, αγρότης και πρόεδρος της «Οργάνωσης των πολιτών των κοινοτήτων που θίγονται από το σχέδιο του αεροδρομίου» (Acipa). Εκεί αποθηκεύονται τα ρούχα, τα τρόφιμα, τα εργαλεία και τα φάρμακα που καταφθάνουν από ολόκληρη τη Γαλλία. Επίσης, εκεί οι εθελοντές γιατροί περιέ-

Το σχέδιο προβλέπει την απαλλοτρίωση 20.000 στρεμμάτων γεωργικής γης , την καταστροφή 1.300 στρεμμάτων δάσους και την αποξήρανση υγροτόπων

θαλψαν τους τραυματίες που προκάλεσε η αστυνομική έφοδος της 24ης Νοεμβρίου, όταν οι διαδηλωτές δέχθηκαν καταιγισμό από ελαστικές σφαίρες, χειροβομβίδες κρότου και λάμψης και δακρυγόνα. Η ZAD βρίσκεται σε κατάσταση πολιορκίας. Περισσότεροι από 320 άνδρες των ΜΑΤ και 730 χωροφύλακες των κινητών μονάδων επέμβασης βρίσκονται μόνιμα αναπτυγμένοι στα περίχωρα. Η αποστολή τους συνίσταται στο να ξετρυπώσουν και να διώξουν από το δάσος και από τους υγροτόπους όσους αντιτίθενται στο έργο, μερικές εκατοντάδες «καταληψίες» διασκορπισμένους σε μια έκταση που αντιστοιχεί σε έξι φορές την επικράτεια του Μονακό ή σε 1.147 γήπεδα ποδοσφαίρου[5].

Το βάλτωμα της κατάστασης στη Νοτρ-Νταμντε-Λαντ κοστίζει ακριβά στο κράτος: από τον Οκτώβριο ώς τα μέσα Δεκεμβρίου, τα έξοδα της αστυνομικής επιχείρησης είχαν ξεπεράσει το ένα εκατομμύριο ευρώ[6]. Ωστόσο, χρειάζεται δεκαπλάσια αστυνομική δύναμη για να εκδιωχθούν αυτοί οι νέοι Ρομπέν των Δασών που επιθυμούν να ζουν στο περιθώριο της στιγμιαίας ικανοποίησης των καταναλωτικών ενστίκτων: η συνδικαλιστική οργάνωση των αστυνομικών, Unité SGP Police, έχει κυκλοφορήσει μέσω Facebook μια προκήρυξη με την οποία ζητείται «να αναγνωριστεί πάραυτα η υπηρεσία στην επιχείρηση της Νοτρ-Νταμ-ντε-Λαντ ως ‘αποστολή εθνικού χαρακτήρα’», ενώ πολλοί άνδρες των ΜΑΤ έχουν αρχίσει να εκφράζουν τη δυσφορία τους για την επιχείρηση στην οποία πρωταγωνιστούν[7]. «Έχουν προβλέψει ακόμα και τη δημιουργία μέσα στον χώρο αεροδρομίου μιας πιστής αναπαράστασης ενός τυπικού αγροκτήματος της περιοχής!» καγχάζει ένας από τους ζαντίστας. Και συνεχίζει: «Εμείς αγωνιζόμαστε για την αέναη τροποποίηση του μέλλοντος, για την αέναη ανατροπή». [1] (ΣτΜ) Βέβαια, η Τοπική Αυτοδιοίκηση φιλοδοξεί να μετατρέψει το αεροδρόμιο σε κόμβο των «low cost» αεροπορικών εταιρειών, παρά τις ενστάσεις που προβάλλονται ολοένα και περισσότερο, τόσο για την αφαίμαξη που προκαλεί στα οικονομικά της η δίψα τους για επιδοτήσεις όσο και το εργασιακό τους μοντέλο. [2] Όταν εξαγγέλθηκε το έργο, η περιοχή είχε χαρακτηριστεί από τις αρχές «ZAD» (ζώνη ετεροχρονισμένης χωροταξικής ανάπτυξης), όμως, οι ακτιβιστές που αντιτίθενται σε αυτό το σχέδιο και έχουν καταλάβει την περιοχή, έχουν με τα λογοπαίγνιά τους αλλάξει τη σημασία αυτών των αρχικών, μετατρέποντάς τα σε «ζώνη προς υπεράσπιση» ή σε «ζώνη οριστικής αυτονομίας», και αυτοαποκαλούνται «ζαντίστας». [3] http://zad.nadir.org. [4] (ΣτΜ) Προηγουμένως, τα συνεργεία της Vinci, συνοδευόμενα από ισχυρότατες αστυνομικές δυνάμεις, είχαν γκρεμίσει πολλές απαλλοτριωμένες αγροικίες στην περιοχή, καθώς και τα πρόχειρα καταλύματα των ακτιβιστών. [5] Hervé Chambonnière, «Notre-Dame-desLandes: un dispositif policier à plus d’un million d’euros», Le Télégramme, Μορλέ, 5-12-12. [6] Για τη στέγαση, τη διατροφή, τη μεταφορά, τα οδοιπορικά και τις υπερωρίες, σύμφωνα με την Télégramme, 5-12-12. [7] «Même les CRS en ont marre de NotreDame-des-Landes», www.rue89.com, Νοέμβριος 2012. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΚΡΙΒΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Τζόρτζιο ντε Κίρικο, «Η κατάκτηση του φιλοσόφου», 1914

μπορεί η ιδιότητα του πολίτη να αποδοθεί ουσιαστικά σε απλούς καταναλωτές, να αναχθεί σε μια προϋπόθεση απόλαυσης; να αφήσουμε τους Κύπριους να αποφασίσουν για το σχέδιο Ανάν, τους Γάλλους για το ευρωπαϊκό σύνταγμα και τους Έλληνες για το Μνημόνιο; η δημοκρατία δεν είναι άλλωστε υπεύθυνη για την κατάληψη της εξουσίας από τους ναζί; Βεβαίως, όλα αυτά έχουν μια γνωστή επωδό καταγγελίας: λαϊκισμός – η λαϊκή θέληση ως πηγή και προϊόν λαϊκισμού. Αυτό το μίσος εκφράζεται σήμερα ανοιχτά. Ακόμα και η στοιχειώδης διαδικασία της πρόσκλησης στην κάλπη θεωρείται, εντός αυτού του λόγου, υπερβολή. Και έχει σημασία να θυμόμαστε ότι το σκάνδαλο που συνεχώς υποδαυλίζει αυτό το μίσος είναι το σκάνδαλο της ισότητας, ισότητα της ψήφου, ισότητα της γνώμης, ισότητα δικαιωμάτων, ισότητα ακόμα και στην κατανάλωση – το εγγεγραμμένο δηλαδή στη δημοκρατία σκάνδαλο της εν δυνάμει αμφισβήτησης της ιδιοκτησίας.

Αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας στην κοινωνία της κρίσης Ερώτημα τρίτο: Πώς συνδέεται η αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας με τον ρόλο της στη σύγχρονη αστική κοινωνία ή και στην κοινωνία της κρίσης; Η δημοκρατία είναι ο τρόπος πολιτικής και κοινωνικής οργάνωσης της αστικής κοινωνίας, το πολίτευμα που της αντιστοιχεί. Οι καπιταλιστικές σχέσεις προϋποθέτουν το είδος της ισότητας, ελευθερίας και δίκαιης ανταλλαγής που εγγυώνται οι δημοκρατικοί θεσμοί. Εναποθέτουν δε σε αυτούς τόσο τη νομιμοποίηση των σχέσεων εξουσίας και της διευρυνόμενης εκμετάλλευσης, όσο και τη διαχείριση αντιφάσεων και συγκρούσεων που προκύπτουν από τις άνισες και ανταγωνιστικές σχέσεις μεταξύ των κοινωνικών τάξεων αλλά και μεταξύ των εκπροσωπήσεων διαφορετικών μορφών κεφαλαίου. Και οι δυο πλευρές αυτού του ρόλου είναι καθοριστικές και μακροπρόθεσμα αναντικατάστατες, καθώς αποτελούν λειτουργικές προϋποθέσεις της καπιταλιστικής αναπαραγωγής. Αυτό δεν σημαίνει όμως πως η εγγενής αντίφαση μεταξύ τυπικής ισότητας και ουσιαστικής ιδιοκτησιακής ανισότητας δεν καθιστά την αστική δημοκρατία ασταθή. Η εκάστοτε φυσιογνωμία της διαμορφώνεται ως αποτέλεσμα του υφιστάμενου συσχετισμού κοινωνικών δυνάμεων, αλλά και των ευρύτερων κοινωνικών και πρωτίστως οικονομικών σχέσεων. Δεν υπάρχει κάποιο προδιαγεγραμμένο ελάχιστο δημοκρατίας, απαραίτητο για τη λειτουργικότητα των καπιταλιστικών διαδικασιών, ούτε κάποια σταθερή ουσία της δημοκρατίας, βάσει της οποίας να μετράται η πληρότητα της πραγματωμένης. Κι η σημερινή συρρικνωμένη, αποσταθεροποιημένη, υποσκαπτόμενη και αμφισβητούμενη δημοκρατία, δημοκρατία είναι. Αλλά, πάλι, η εκάστοτε διαμόρφωση των λειτουργιών του πολιτεύματος έχει συνέπειες ως προς την εξασφάλιση των όρων αναπαραγωγής. Ούτε η νομιμοποίηση ούτε η διαχείριση των

συγκρουόμενων συμφερόντων μπορούν να εξασφαλιστούν αποτελεσματικά όταν οι διαδικασίες, οι θεσμοί και ο μηχανισμός αντιπροσώπευσης που συγκροτούν το δημοκρατικό πολίτευμα λειτουργούν στο ελάχιστο, όπως σήμερα στην Ελλάδα. Υπ’ αυτή την έννοια, η δημοκρατία βρίσκεται σε κρίση. Και βρίσκεται σε κρίση τόσο από την άποψη της αποτελεσματικότητάς της ως του αστικού πολιτεύματος, όσο και από την άποψη της αποδοχής της. Αναποτελεσματικότητα και αμφισβήτηση τροφοδοτούν η μία την άλλη. Η οικονομική κρίση, που επέβαλε ακραίους συσχετισμούς κοινωνικών δυνάμεων και συνοδεύει εξίσου οξείες σχέσεις μεταξύ μορφών κεφαλαίου, αφαιρεί από τις δημοκρατικές διαδικασίες και τους πολιτειακούς θεσμούς τη δυνατότητα ουσιαστικής εκπλήρωσης των λειτουργιών τους. Οι συγκρούσεις εντείνονται αλλά και εμφανίζονται ως τέτοιες στο πολιτικό και κοινωνικό προσκήνιο. Μορφές του κεφαλαίου που εντός της συγκυρίας τούς δίνεται η δυνατότητα ή/και σπασμωδικά προσπαθούν να διασωθούν ή να κυριαρχήσουν, επιτίθενται με την αγριότητα που βιώνουμε εναντίον θεσμών, σχέσεων και δικαιωμάτων. Η κατάλυση της δημοκρατίας είναι μέσο. Μέσο ισχύος, αλλά και εξουδετέρωσης των δυνάμεων της άλλης πλευράς, των δυνάμεων της εργασίας, για τις οποίες η δημοκρατία συμπίπτει με τα κοινωνικά και πολιτικά δικαιώματα. Η σπειροειδής κίνηση που βλέπουμε να διαγράφεται αδρά στην πολιτική και κοινωνική μας καθημερινότητα οδηγεί από την επίθεση κατά των δημοκρατικών θεσμών στην όξυνση της κρίσης νομιμότητας και των κοινωνικών συγκρούσεων, και από εκεί πάλι στην ενίσχυση των αντιδημοκρατικών ρυθμίσεων, ως απάντηση στην εντεινόμενη αμφισβήτηση. Το πολιτικό εργαλείο άσκησης αυτής της στρατηγικής είναι η ίδια η αντιπροσωπευτική δημοκρατία. Συρρικνωμένη μεν ως χώρος άσκησης δικαιωμάτων, αλλά πλήρως λειτουργική ως μηχανισμός διακυβέρνησης. Και η αυταρχική εκτελεστική εξουσία από τη Βουλή προήλθε. Όμως, αυτή η πλήρως εργαλειακή χρήση της δημοκρατίας υποσκάπτει εν τέλει την ίδια την υπόστασή της. Με ορατή την αναποτελεσματικότητα του πολιτεύματος να συγκεράσει αντικρουόμενα συμφέροντα και να αποσπάσει στοιχειωδώς συναίνεση, τόσο οι αστικές όσο και οι δυνάμεις της εργασίας θέτουν ζήτημα δημοκρατίας. Οι πρώτες το κάνουν επιθετικά, αίροντάς την, οι δεύτερες επαναφέρουν, αναγνωρίζοντάς το πλέον ξανά ως άμεσο, το αίτημα άρσης της θεμελιώδους αντίφασης μεταξύ ουσιαστικής ισότητας και ιδιοκτησίας. Ότι η δημοκρατία εμφανίζεται ως γυμνό προκάλυμμα, ως απλό αλλά αποτελεσματικό εργαλείο εκμετάλλευσης, διαμορφώνει συνθήκες άκρως ανησυχητικές: το κόστος της κατάργησης της δημοκρατίας είναι άλλης κλίμακας.

Τι απαντάμε στην επίθεση κατά της δημοκρατίας; Έρχομαι στο τέταρτο και τελευταίο μου ερώτημα: Τι απαντάμε στην επίθεση κατά της δημοκρατίας; Κι απαντώ αμέσως: διεκδικούμε το πλήρες της περιεχόμενο και, για να χρησιμοποιήσω μια φιλοσοφικά φορτισμένη διατύπωση, «μετράμε» την εκεί έξω δημοκρατία με αυτό που η ίδια αξιώνει να σημαίνει. Υπερασπιζόμαστε τα πολιτικά και κοινωνικά δικαιώματα, χωρίς εκπτώσεις και πέραν της κυρίαρχης ιδεολογίας περί ρεαλιστικών διεκδικήσεων. Υπερασπιζόμαστε κυρίως το Σύνταγμα και τις συνταγματικές επιταγές, γιατί ακριβώς παγιώνουν κανονιστικά έναν συσχετισμό δημοκρατίας (συσχετισμό δημοκρατικής κοινωνίας πρωτίστως και λιγότερο διακυβέρνησης), γιατί κατ’ ανάγκην, για να επιτρέπουν δηλαδή τη δυνητική νομιμοποίηση του πολιτεύματος, συνεχίζουν να διέπονται από τις βασικές αρχές της αστικής επανάστασης. Υπερασπιζόμαστε, επομένως, μια δημοκρατία ανοιχτή στη ριζική της διεύρυνση και την υπερασπιζόμαστε ενάντια στο αυταρχικό περιεχόμενο που της επιβάλλεται, ενάντια στον ναζισμό που την απειλεί, ενάντια στην ερωτοτροπία με την κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Την υπερασπιζόμαστε όμως και ως πρόπλασμα μιας άλλης δυνατής κοινωνίας, ως όρο διεύρυνσης και υπέρβασής της, όταν οι συνθήκες και ο συσχετισμός των δυνάμεων θα το επιτρέπουν. Υπερασπιζόμαστε λοιπόν κάθε χροιά της αστικής δημοκρατίας που μπορεί να ανασημασιοδοτηθεί υπέρ των δυνάμεων της εργασίας και των λαϊκών τάξεων, κάθε πτυχή της που μπορεί να χωρέσει και να εκπροσωπήσει αιτήματα ουσιαστικής ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Αν πολιτικός είναι και ο αγώνας για την ιδιοποίηση λέξεων, κι αν η ουσία των πολιτικών εννοιών έγκειται ακριβώς στο αγωνιστικό τους καθεστώς, τότε η δημοκρατία είναι ο κατεξοχήν νεωτερικός εννοιολογικός όρος άσκησης πολιτικής και η έννοιά της μας ανήκει.

35 ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ ΤΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ

Το κομμένο σκοινί της εκπαίδευσης Αν κάτι ήταν πρωτόγνωρο, την προπερασμένη Τετάρτη και Πέμπτη στο αμφιθέατρο Αργυριάδη στα Προπύλαια, δεν ήταν η συνεύρεση και ο διάλογος, ούτε οι ιστορίες που ακούσαμε για τις δυσκολίες των καθηγητών στα σχολεία. Δεν ήταν οι σοκαριστικές αφηγήσεις τους για τις νεοναζιστικές ιδέες και στάσεις που επελαύνουν, τις απειλές που δέχονται, την αδιάφορη, ακόμη και εχθρική, στάση των ιθυνόντων απέναντι στις πρωτοβουλίες τους. Το πρωτόγνωρο δεν ήταν καν η εντυπωσιακή συμμετοχή των εκπαιδευτικών, κατά εκατοντάδες, το μεσημέρι, μετά από κάμποσες ώρες διδασκαλίας, και η παραμονή τους στο ασφυκτικά γεμάτο αμφιθέατρο έως το τέλος των εργασιών, αργά το βράδυ. Το πρωτόγνωρο και συγκλονιστικό, για όσους βρεθήκαμε εκεί, ήταν η βεβαιότητα ότι το σχολείο λειτουργεί χάρη σ’ αυτούς τους ανθρώπους που δίνουν καθημερινά τη δική τους μάχη, παρακινημένοι από την αγάπη γι’ αυτό που κάνουν, για τους μαθητές και τις μαθήτριές τους. Μια μάχη που δίνουν τις περισσότερες φορές αβοήθητοι, αποκομμένοι από μια κοινωνία που μοιάζει να αδιαφορεί επί της ουσίας για το τι συμβαίνει στις τάξεις. Αυτό το «κομμένο σκοινί» θελήσαμε να ξαναπιάσουμε, μιλώντας για τον φασισμό και τη διδασκαλία του στην εκπαίδευση, στο διήμερο που οργάνωσε, στις 13 και 14 Μαρτίου, ο Τομέας Ιστορίας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Θέλαμε αφενός να διερευνήσουμε τρόπους με τους οποίους μελετάμε σήμερα ένα ιστορικό φαινόμενο που καθόρισε τον 20ό αιώνα, και αφετέρου να συζητήσουμε για το πώς μιλάμε γι’ αυτό στο σχολείο, εντός της τάξης μα και στο προαύλιο: να δούμε την έλξη που ασκούν συχνά στους μαθητές οι νεοναζιστικές ιδέες, οι ρατσιστικές συμπεριφορές, η βία που τις συνοδεύει. Ιστορικοί, εκπαιδευτικοί, παιδαγωγοί, κοινωνικοί επιστήμονες ανταλλάξαμε, συχνά διαφωνώντας, σκέψεις και ερωτήματα σε έναν ανοιχτό διάλογο. Έναν ανοιχτό διάλογο επικεντρωμένο στην Ιστορία. Όχι γιατί πιστεύουμε ότι η Ιστορία αλλάζει τον κόσμο. Καμιά ιστορική διδασκαλία δεν μπορεί από μόνη της, όσο σπουδαία και αν είναι, να αλλάξει την ιστορική αντίληψη των ανθρώπων. Είναι καιρός τώρα που ξέρουμε πια ότι η ιστορία δεν διδάσκει. Άλλωστε, οι πραγματικότητες που ζούμε είναι πολύ σύνθετες για να θεωρήσουμε ότι η αναφορά στην ιστορική εμπειρία αρκεί για να τις αντιμετωπίσουμε ή να πείσουμε για το δίκιο μας. Στην πραγματικότητα, η στάση μας, απέναντι σε όλα αυτά υπερβαίνει τη συζήτηση περί Ιστορίας· εισέρχεται στην επικράτεια των αξιών, των αρχών, του τρόπου που επιλέγουμε να ζήσουμε τη ζωή μας, να διαχειριστούμε την κρίση της. Η εναντίωση στην καταπίεση και την αδικία, η αντίσταση στον φασισμό είναι υπέρτατο δικαίωμα και αξία που σημαδεύει τις ζωές μας και να νοηματοδοτεί με τις πράξεις μας. Ίσως αυτή είναι η μεγαλύτερη ηθική ευθύνη απέναντι σε αυτούς που διδάσκουμε —είτε στο γυμνάσιο και το λύκειο είτε στο πανεπιστήμιο—, και ίσως είναι αυτό που παρακίνησε εκατοντάδες εκπαιδευτικούς να βρεθούν σε αυτή τη συνάντηση. Γιατί σε αυτή τη διαδικασία η Ιστορία μάς είναι πολύτιμη, όχι μονάχα σαν γνώση του παρελθόντος, αλλά σαν κριτική σκέψη, σαν νηφάλια και αναστοχαστική προσέγγιση, σαν ανοιχτός και συνεχής διάλογος. ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΚΑΡΑΜΑΝΩΛΑΚΗΣ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΜΙΑ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΝΑΖΙΣΤΙΚΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ THΣ ΧΡΥΣΗΣ ΑΥΓΗΣ

Όταν η Xρυσή Αυγή προσχωρούσε στη νεοναζιστική Διεθνή «Νέα Ευρωπαϊκή Τάξη» και στη «Διακήρυξη της Βαρκελώνης» (1981) Είναι γνωστό πως η Χρυσή Αυγή αποτελεί ενεργό μέλος του Ευρωπαϊκού Εθνικού Μετώπου (ENF),1 μιας άτυπης φασιστικής Διεθνούς,2 που εκπροσωπεί φασιστικά κόμματα και οργανώσεις από 13 ευρωπαϊκές χώρες και ιδρύθηκε το 2004 ενόψει ευρωεκλογών. Δεν είναι γνωστό, όμως, ότι η ΧΑ είχε προσχωρήσει, από τις απαρχές της, στην ακραία ναζιστική-εθνικοσοσιαλιστική (μαύρη) Διεθνή Νέα Ευρωπαϊκή Τάξη (New European Order [NEO] ή Nouvel Ordre Européen). Μικρή ιστορική αναδρομή. Η Νέα Ευρωπαϊκή Τάξη δημιουργήθηκε το 1951, ως διάσπαση μιας προηγούμενης πανευρωπαϊκής νεοναζιστικής συμμαχίας, του Europäische Soziale Bewegung (ESB), επειδή η τελευταία δεν ήταν αρκετά «ριζοσπαστική» στα ζητήματα της «υπεράσπισης της βιολογικής ακεραιότητας των λευκών Ευρωπαϊκών λαών και του αντικομμουνισμού».3 Οι διαφωνούντες προχώρησαν στη δική τους συνδιάσκεψη, τον Σεπτέμβριο του 1951 στη Ζυρίχη, και τη δημιουργία της Νέας Ευρωπαϊκής Τάξης, η οποία, στη διακήρυξή της, ήταν περισσότερο σαφής: Καλούσε για «πόλεμο ενάντια στους μπολσεβίκους Μογγόλους και τους καπιταλιστές νέγρους, στο καθήκον του λευκού ανθρώπου για την φυλετική επιβίωση και το Aufartung».4 Ακολούθησαν συνδιασκέψεις της NEO στο Παρίσι (1953), τη Ζυρίχη (1960, 1962), το Μιλάνο (1965, 1967), τη Βαρκελώνη (1969, υπό την αιγίδα του ισπανικού CEDADE), τη Λυών (1972, 1974), τη Βαρκελώνη (1977, 1979) κ.α. To 1979, η Νέα Ευρωπαϊκή Τάξη δίνει στη δημοσιότητα τη «Διακήρυξη της Βαρκελώνης», προϊόν της 14ης συνδιάσκεψής της, με συμμετοχές νεοναζιστών από όλο τον κόσμο. Τον Νοέμβριο του 1980 ο Νίκος Μιχαλολιάκος απολύεται από την 42μηνη περιπετειώδη στρατιωτική του θητεία5 και ένα μήνα μετά εκδίδει το πρώτο τεύχος του περιοδικού Χρυσή Αυγή, στο οποίο αναγράφεται ως «υπεύθυνος έκδοσης». Ο υπότιτλός του ήταν «Εθνικοσοσιαλιστική περιοδική έκδοσις», ο αγκυλωτός σταυρός παρών, μαζί με τον Χίτλερ, και το εθνικοσοσιαλιστικό στίγμα δίνεται απολύτως σαφώς, όπως θυμάται ο ίδιος ο Φύρερ, σχεδόν είκοσι χρόνια αργότερα: «Η Χρυσή Αυγή αυτοχαρακτηρίζετο μέσα από τις σελίδες του εντύπου του [sic] σαν έκδοση εθνικοσοσιαλιστική και αυτή η διαφορά όχι μόνο ορολογίας αλλά και ουσίας ήταν που σαφέστατα την διαχώριζε από το μεγαλύτερο μέρος του εθνικού χώρου, που εκείνη την εποχή δραστηριοποιείτο».6 Το CEDADE (Círculo Español de Amigos de Europa-Ισπανικός Κύκλος των Φίλων της Ευρώπης) ήταν μια ισπανική νεοναζιστική οργάνωση, ιδρυμένη το 1966 στη Βαρκελώνη· μεταξύ των ιδρυτικών της στελεχών ήταν ο Leon Degrelle και ο Otto Skorzeny.7 Στην προσπάθειά της να βρει διεθνή στηρίγματα και να διαχωριστεί από τον «εθνικό χώρο» των βασιλοχουντικών και φιλομεταξικών, η ΧΑ στρέφεται

* Το «χρυσαβγίτικης» με βήτα, από το «αβγό», σύμφωνα με την προτροπή του Νίκου Σαραντάκου (goo.gl/RkeUc)

«Προ[σ]βλέπουμε σ’ έναν διακρατικό εθνικοσοσιαλισμό όλων των λευκών»: Μια από τις πρώτες ιδεολογικές διακηρύξεις της Χρυσής Αυγής (που πολύ θα ήθελε να ξεχάσει)

είχαν συστηθεί τότε, το 1981, όταν ταξίδεψαν στη Βαρκελώνη για να προσχωρήσουν στη νεοναζιστική Διεθνή ή εάν είχαν πει, λόγου χάρη, «Ich bin ein griechischer Nationalsozialist»… Μας μοιάζει το λιγότερο παράταιρο, όταν φανταζόμαστε αυτές τις λέξεις από την τσιριχτή φωνή του φύρερ Μιχαλολιάκου, τη βαριά πειραιώτικη μαγκιά του Γιάννη Λαγού ή την αγρινιώτικη προφορά του Κώστα Μπαρμπαρούση. Σε κάθε περίπτωση, ούτε για «Έλληνες εθνικιστές» πρόκειται, ούτε για (απλούς) οπαδούς του εθνικοσοσιαλισμού ή θεωρητικούς θιασώτες των ναζιστικών θεωριών περί «ανώτερης ράτσας». Όπως προκύπτει από την ευθεία γραμμή που ξεκινάει το 1980 και φτάνει στα πογκρόμ του 2013, πρόκειται για ναζί εν ενεργεία, ναζί στην πράξη. Και με τη «θεωρητική» βούλα, αν θέλετε. Και αυτό δεν προκύπτει (μόνο ή τόσο) από τα εξώφυλλα με τις σβάστικες. Το γνωρίζουν καλά όλα τα θύματα των άνανδρων επιθέσεών της, την ώρα που οι χρυσαβγίτες υλοποιούν την δική τους εκδοχή του «Aufartung». ΚΛΕΩΝ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ από το ιστολόγιο της Βασιλικής Μετατρούλου (http://xyzcontagion.wordpress.com/)

στο CEDADE και στους Ευρωπαίους νεοναζί ομοϊδεάτες της. Ένα σπάνιο έντυπο του 1981 με την ιδεολογική διακήρυξη της ΧΑ υπέρ του ναζισμού/εθνικοσιαλισμού. Αυτό διαπιστώνει ο αναγνώστης από μια σπάνια έκδοση της ναζιστικής συμμορίας, των πρώτων μηνών του 1981, που παρουσιάζουμε κατ’ αποκλειστικότητα σήμερα. Το έγχρωμο εντυπωσιακό εξώφυλλο δεν αφήνει περιθώρια παρερμηνειών: Ένας αξιωματικός των SS, δύο σβάστικες και ο τίτλος «Νέα Ευρωπαϊκή Τάξη» δίνουν το μήνυμα πεντακάθαρα. Στον ελληνικό πρόλογο, γραμμένο από τη ΧΑ, διευκρινίζεται: «Έχοντας ήδη διακηρύξει ότι προβλέπουμε [sic] σ’ έναν διακρατικό εθνικοσοσιαλισμό όλων των λευκών [...], συνεχίζουμε με τη διασαφήνιση αυτής της θέσεως και προσφέρουμε στον αναγνώστη μας, ένα βασικό κείμενο, σχετικό με τη θέσι μας αυτή: Την διακήρυξι της Βαρκελώνης». Για τη μετάφραση, Χρυσή Αυγή. Μετά τα προλογικά, ακολουθεί ένα δισέλιδο με τα 7 σημεία της διακήρυξης, όπου τα «άχρηστα βιοψυχικώς παράσιτα» απειλούν την «τελειοποίηση που είναι η μοίρα του λευκού ανθρώπου». Η διακήρυξη κλείνει με τη θέση πως «καλό στην ανθρωπότητα» και τον εμπλουτισμό του ανθρώπινου είδους κάνουν μόνο οι «φυλετικές elite» και πως αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω της «διοικητικής ιατρικής». Στις υπόλοιπες σελίδες ακολουθεί η ανάλυση όλων των παραπάνω: εθνικοσοσιαλιστικές αηδίες για τη λευκή φυλή, τον λευκό άνθρωπο, «νεγροποιήσεις», «υπανθρώπους Εβραίους», την εφαρμογή «ευγονικής πολιτικής για την σωτηρία των λευκών λαών», τις «αντιφυσικές τάσεις-ομοφυλοφιλία» (αλίμονο!), τη φυλάκιση

του Rudolf Hess, κλείνοντας με μια καταγραφή διώξεων εθνικοσοσιαλιστών και κάλεσμα για τη δημιουργία μιας «Ευρώπης των λευκών λαών». Το έντυπο διαφημιζόταν στο περιοδικό της οργάνωσης — βλ. τη διαφήμιση με όλα τα μέχρι τότε εκδοθέντα «ιδεολογικά» της έντυπα, τχ. 10 (Μάιος-Ιούνιος 1983). Δίπλα στην ειδική έκδοση της χρυσαβγίτικης* συμμορίας με τον «μνημειώδη λόγο του Αδόλφου Χίτλερ για την 9η επέτειο από την ανάληψη της αρχής στο Σπορπάλαστ του Βερολίνου», φιγουράρει και το εν λόγω έντυπο. Η Χρυσή Αυγή επίσημο μέλος της νεοναζιστικής Διεθνούς. Μετά την έκδοση του εντύπου, αντιπροσωπεία της ΧΑ ταξίδεψε στη Βαρκελώνη, συμμετείχε στην 15η συνδιάσκεψη της Νέας Ευρωπαϊκής Τάξης και υπέγραψε τη νέα επικαιροποιημένη διακήρυξη. Εκεί γίνεται αναφορά «στον ρόλο της Ελλάδος ως φραγμού στις διεισδύσεις των Ασιατικών ορδών στην Ευρώπη. Εκφράζεται η αλληλεγγύη προς τους ανά τον κόσμο φυλακισμένους εθνικοσοσιαλιστάς και προς τους Έλληνες συναγωνιστές που αντιμετωπίζουν την κρατική τρομοκρατία».8 Το ναζιστικό μόρφωμα ήταν και επίσημα, πλέον, μέλος της νεοναζιστικής διεθνούς. Κατόπιν, η ομάδα τύπωσε και δεύτερο έντυπο, με τίτλο Νέα Ευρωπαϊκή Τάξις 2, όπως βλέπουμε στην παραπάνω διαφήμιση. «Έλληνες εθνικιστές» με την ελληνική εκδοχή του Aufartung. Έχουμε ακούσει άπειρες φορές τον Νίκο Μιχαλολιάκο και τα πρωτοπαλίκαρα της ναζιστικής οργάνωσης να ωρύονται, όταν τους ρωτάνε εάν είναι νεοναζί, απαντώντας με το στερεότυπο: «Είμαστε Έλληνες εθνικισταί, (κύριε)!». Δεν γνωρίζουμε εάν έτσι

Ευχαριστούμε τον Δημήτρη Ψαρρά και την Α-Μ. Δ. 1

Βλ. «Ιός», «Καλοκαίρι με τον Αδόλφο», Ελευθεροτυπία, 25.9.2005 (goo.gl/RBUpR) και Spy-Jungle Report, «Η διεθνής ναζιστική δικτύωση της Χρυσής Αυγής», Unfollow, τχ. 13 (Μάρτιος 2013).

2 Δημήτρης Ψαρράς, Η Μαύρη Βίβλος της Χρυσής

Αυγής, Πόλις, Αθήνα 2012, σ. 157 (http://blo.gr/9ua).

3 Kurt P. Tauber, «German Nationalists and Euro-

pean Union», Political Science Quarterly, τόμ. 74, τχ. 4 (Δεκέμβριος 1959), σ. 570 κ.ε. (goo.gl/0z6kg).

Στο ίδιο, σ. 573. Αufartung: Όρος του ναζιστικού φυλετικού ευγονισμού, που σημαίνει φυλετική βιολογική αναγέννηση μέσω της εξόντωσης των κατωτέρων.

5 Βλ. Ιστολόγιο XYZ Contagion, Οι επωμίδες και τα

εκρηκτικά του Νίκου Μιχαλολιάκου της Χρυσής Αυγής – Ψεύτης, βλαξ, καταδότης και Γιώτα-4, 4.5.2012 (goo.gl/o8X21).

Νίκος Μιχαλολιάκος, Εχθροί του καθεστώτος. Χρυσή Αυγή 1993-1998, Ασκαλών, Αθήνα 2000, σ. 25.

7 Jose L. Rodriguez Jimenez, Antisemitism and the

Extreme Right in Spain (1962-1997), Analysis of Current Trends in Antisemitism (ACTA), τ. 15, 1999 (goo.gl/zcLov).

8 περ. Χρυσή Αυγή, τχ. 10 (Μάιος-Ιούνιος 1983), σ. 16.

Το άρθρο αναλυτικά, σε ανεπτυγμένη μορφή (με όλες τις υποσημειώσεις, τις σχετικές σελίδες από το έντυπο του 1981 όπως και το πλήρες έντυπο σε μορφή pdf) στο http://xyzcontagion.wordpress.com/2013/03/31/net/

Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ΕΝΘΕΜΑΤΑ

31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΤΟ BLOG ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ»: enthemata.wordpress.com e-mail: enthemata@gmail.com

«Ά-νομα» δικαιώματα και «ά-τακτες» ελευθερίες

ή η διαστρέβλωση εννοιών στον δημόσιο και καθημερινό λόγο ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΧΑΛΚΙΑ

«Για εσάς τι είναι πιο σημαντικό: Να εφαρμόζεται ο νόμος και η τάξη, ή να προστατεύονται τα δικαιώματα και οι ελευθερίες των πολιτών; Εσείς, αν έπρεπε να αποφασίσετε ανάμεσα στα δύο, τι θα επιλέγατε;» Η παραπάνω ερώτηση, στην πανελλαδική τηλεφωνική έρευνα της Public Issue, για λογαριασμό τoυ ΣΚΑΪ και της Καθημερινής σχετικά με την προτεραιότητα μεταξύ νόμου/τάξης δικαιωμάτων/ελευθεριών, καταδεικνύει την έκταση της αποικιοποίησης λέξεων και εννοιών από την ηγεμονική ιδεολογία που έχει ως αποτέλεσμα την παρείσφρηση ιδεολογημάτων στον δημόσιο και καθημερινό λόγο, τις κοινωνικές αναπαραστάσεις, τις κοινωνικές στάσεις και τις προσλήψεις των πολιτών για καίρια πολιτικά ζητήματα. Οι απαντήσεις που δόθηκαν κατανέμονται ως εξής: 44% των ερωτωμένων θα επέλεγαν δικαιώματα/ελευθερίες, 32% τον νόμο και την τάξη, 21% και τα δύο, ενώ 3% δεν είχαν γνώμη. Πώς να τις εκλάβει κανείς; Ως θετικό μήνυμα, ή ως αφορμή αναστοχασμού απέναντι στο δίπολο που θέτει η ερώτηση; Στην πολιτική συζήτηση, η φράση «νόμος και τάξη» (law and order) έχει επικρατήσει να αναφέρεται σε ένα πολύ αυστηρό σύστημα που στηρίζεται στην καταστολή και στην παραβίαση δικαιωμάτων και ελευθεριών. Είναι ήδη γνωστή από τη δεκαετία του 1980 και συναρτάται με την επικράτηση νεοφιλελεύθερων πολιτικών, με χαρακτηριστικότερα παραδείγματα τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Πολλές μελέτες, σε διάφορα πεδία των κοινωνικών επιστημών, έχουν σταθεί κριτικά απέναντι στις πολιτικές του «νόμου και της τάξης» και στην επιρροή που ασκούν στις προγραμματικές επιλογές διαφόρων κυβερνήσεων. Εκτιμώ ότι ελλοχεύει ένας σημαντικός κίνδυνος, όταν έννοιες όπως ο νόμος και η τάξη αντιδιαστέλλονται γενικόλογα με άλλες, όπως οι ελευθερίες και τα δικαιώματα — ιδίως όταν αρκετοί δεν είναι σε θέση να γνωρίζουν πώς μπορεί να ονοματίζεται μια αυστηρή πολιτική (π.χ. «νόμος και τάξη») και προσλαμβάνουν ως «νόμο και τάξη» την αξίωση των πολιτών για τη τήρηση της νομιμότητας και της ευταξίας. Η ερώτηση της Public Issue λοιπόν, υιοθετώντας μια διαζευκτική πρόταση, που ήδη, εδώ και καιρό, προβάλλεται στη πολιτική ατζέντα μπορεί να αποτελέσει εφαλ-

Η Αναστασία Χαλκιά είναι κοινωνιολόγος, δρ του Παντείου Πανεπιστημίου

τήριο για περαιτέρω σκέψεις. Αναλυτικότερα, η κυριαρχία αυτής της διάζευξης δηλώνει ότι (μαθαίνουμε να) αντιλαμβανόμαστε και να αποδεχόμαστε το εν λόγω θέμα με τον τρόπο που μας υπαγορεύεται. Αναπαράγει, επίσης, ένα συγκεκριμένο κοινωνικοπολιτικό μοντέλο πρόσληψης που, διαστρεβλώνοντας τη σημασία των λέξεων και κατασκευάζοντας παραδοξολογικές αντιθέσεις, νομιμοποιεί τη θέση ότι τα δικαιώματα και οι ελευθερίες βρίσκονται πέραν και «εκτός» του νόμου. Καταρχάς, σε ποιον νόμο και ποια τάξη αναφερόμαστε; Δεν μπορεί να απορρίπτονται εν συνόλω έννοιες, χωρίς πρώτα να διερωτηθούμε πάνω σ’ αυτές. Εξάλλου, ένας δίκαιος νόμος συνιστά πρόταγμα και διεκδίκηση, προϋποθέτει, εκ προοιμίου, δικαιώματα και ελευθερίες, άρα ως όρος ο νόμος δεν αντιπαρατίθεται με τα δικαιώματα, απλώς και μόνο επειδή κάποιοι αυταρχικοί νόμοι συμβαίνει να τα προσβάλλουν. Εάν, τώρα, ως νόμο εννοούμε τις μνημονιακές διατάξεις και ως τάξη τον «κοινωνικό σωφρονισμό» που επιχειρείται (επεμβάσεις σε χώρους κοινωνικής αυτοδιαχείρισης, περιορισμός του δικαιώματος στην απεργία, λογοκρισία, ασύμμετρη αστυνόμευση του δημόσιου χώρου, καταστολή κινητοποιήσεων κ.λπ.), τότε και μόνο τότε μπορούμε να συζητήσουμε σε αυτή τη συγκεκριμένη βάση. Χρειάζεται συνεπώς προσοχή και εγρήγορση απέναντι σε παραπλανητικές και γενικόλογες εννοιολογικές ταυτίσεις ή αντιθέσεις, καθώς στο όνομα ορισμένων πολιτικών δεν μπορεί να εκπροσωπείται ή/και να ακυρώνεται νοηματικά ο νόμος (αρχ. νέμω) και η τάξη (αρχ. τάσσειν), εν γένει. Όπως ακριβώς δεν είναι Ξένιος ο Δίας που επικαλούνται, έτσι δεν είναι συνταγματικά νόμιμες οι πολιτικές του «νόμου και της τάξης». Αλλά αυτό δεν είναι πάντα προφανές για όλους. Το να αντιδιαστέλλουμε συλλήβδην και απροϋπόθετα τις ελευθερίες και τα δικαιώματα από κάθε νόμο και κάθε τάξη οδηγεί σε κίβδηλες συγκροτήσεις εννοιολογικών κατηγοριών. Η αποδοχή της διάζευξης που θέτει η ερώτηση, συντείνει στη θεμελίωση μανιχαϊστικών στάσεων και απόψεων που εντάσσονται στη φιλελεύθερη αφήγηση για την κοινωνική πραγματικότητα, η οποία διεκδικεί αποκλειστικά για λογαριασμό της και τον νόμο και την τάξη (με την έννοια της ρύθμισης). Οι απαντήσεις, συνεπώς, στην ερώτηση της δημοσκόπησης αναπαράγουν αυτή την αφήγηση, όχι διά του περιεχομένου τους αλλά διά της συναίνεσης που παρέχουν καταρχήν απέναντι στο ερώτημα. Φαίνεται σαν

φιλελεύθερη προσέγγιση να διαθέτει και το μαχαίρι και το πεπόνι, όχι μόνο στις πολιτικές αλλά και στον Λόγο, με αποτέλεσμα να ανανοηματοδοτεί λέξεις ιδιαίτερης κοινωνικοπολιτικής και πολιτισμικής σημασίας. Μήπως χρειάζεται λοιπόν να συζητηθεί εκ νέου η σχέση των εννοιών δικαιώματα/ ελευθερίες και νόμος/τάξη; Ας μην ξεχνάμε πως στο πλαίσιο της δεσμευτικότητας που απορρέει από τους νομικούς κανόνες, στους οποίους περιλαμβάνονται ή αγωνίζονται να περιληφθούν τα δικαιώματα, επιχειρείται η ρύθμιση («τάξη»). Τα ανθρώπινα δικαιώματα κατοχυρώνονται τυπικά από τον νόμο και απορρέουν από το δίκαιο, δεν είναι «ά-νομα» ή «ά-τακτα», δηλαδή «επικίνδυνα» ή/και «χαοτικά». Ακόμα κι όταν δεν έχουν κυρωθεί με νόμο, τον διεκδικούν για τη θεμελίωση και τη διασφάλισή τους. Μπορούμε —και επιβάλλεται— να διεκδικήσουμε νόμους κοινωνικά δικαιότερους, όχι όμως να τους αντιδιαστέλουμε εννοιολογικά από τα δικαιώματα, επειδή η φιλελεύθερη θέση τείνει να διεκδικεί, κατ’ αποκλειστικότητα, τον νόμο, επιχειρώντας να «απόνομιμοποιήσει» τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Διαφορετικά, αφαιρετικές διαζεύξεις παρόμοιου είδους παράγουν, αναπαράγουν και σταθεροποιούν, για ένα μεγάλο τμήμα του κοινωνικού συνόλου, αντιλήψεις του τύπου «τα δικαιώματα οδηγούν στην ανομία», «φέρουν το χάος» κ.λπ. Συμβάλλουν, τέλος, στην «εγκληματοποίηση», διά της αποδοχής αυτού του διαζευκτικού ερωτήματος, τόσο των ελευθεριών όσο και των δικαιωμάτων. Μοιάζει σαν να έχει επιτραπεί η υφαρπαγή των λέξεων και η ανανοηματοδότησή τους, μόνο και μόνο για να «στιγματιστούν» ως «έκ-νομα» τα δικαιώματα και οι ελευθερίες. Έχουμε αφήσει την πόρτα ανοικτή και μας επισκέπτονται απρόσκοπτα πλείστοι λεξικλέφτες· σπουδαίοι εργολάβοι των κοινωνικών κατασκευών, που υφαρπάζουν, εκτός από τις λέξεις, τις αφηγήσεις περί νομιμότητας και δομούν όχι μόνο τις ερωτήσεις και τη θέαση της κατάστασης αλλά και την ίδια την καθημερινότητά μας. Συγκροτούν και αναπαράγουν, συνεπώς, έναν Λόγο (discours), την «τάξη» του οποίου μοιάζει να αποδεχόμαστε. Οι αυταρχικές πολιτικές επικαλούνται τον νόμο, παρα-νομούν όμως στο όνομά του. Ταυτίζονται με τον νόμο, ενώ τίθενται υπεράνω αυτού. Εν ολίγοις, υπο-νομεύουν την ίδια τη συνταγματική δημοκρατία. Είναι θέμα «τάξης» να (ξανα)πάρουμε τον νόμο στο Λόγο μας.

Ένας χρόνος χωρίς τον Γιάννη Μπανιά Την Παρασκευή συμπληρώθηκε ένας χρόνος από τον θάνατο του Γιάννη Μπανιά. Και τη μνεία σε αυτό τον ξεχωριστό σύντροφο δεν την κάνουμε επειδή «πρέπει» ή για λόγους εθιμοφροσύνης. Την κάνουμε επειδή το θέλουμε, την αισθανόμαστε αυθόρμητα σαν ανάγκη, καθώς νιώθουμε ένα γερό νήμα να μας συνδέει με τις αξίες που ενσάρκωνε ο Γιάννης. Τα λόγια που έγραψε ο Βασίλης Παπαστεργίου στο facebook συμπύκνωσαν με τον καλύτερο τρόπο, λιτά και σε λίγες γραμμές, όλα εκείνα που σκεφτόμασταν. Όσα γράφει ισχύουν αυτούσια και για μας· παρότι δεν υπήρξαμε μέλη του κόμματος, είναι, και για μας «ο γραμματέας», είμαστε τυχεροί που υπήρξε φίλος και σύντροφος ακριβός. Γράφει λοιπόν ο Β. Παπαστεργίου: «Σίγουρα υπήρξαν πολύ καλύτεροι ρήτορες από αυτόν. Πιο χαρισματικοί ηγέτες, καλύτεροι αναλυτές. Λίγοι όμως είχαν την εντιμότητα του Γιάννη, τη σταθερότητα στις απόψεις του, τον ενστικτώδη αριστερό του προσανατολισμό, το πραγματικό ενδιαφέρον για τα θύματα του κρατικού αυταρχισμού (ακόμα κι όταν αυτά τον απέρριπταν σα γραφειοκράτη), την επιμονή του στην υπεράσπιση των θέσεών του, ακόμα κι όταν ήταν ορατό το προσωπικό κόστος, την ευγένειά του. Για κάποιους από εμάς ήταν ο γραμματέας, και ευτυχώς δεν θα το μετανιώσουμε ποτέ. Ένας χρόνος χωρίς το Γιάννη Μπανιά». ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΠΑΣΤΕΡΓΙΟΥ

Σεμινάρια επιμέλειας του ΣΜΕΔ Σήμερα, Κυριακή 31 Μαρτίου: «Η συνεργασία συγγραφέα-επιμελητή», με εισηγητές τον συγγραφέα Γιάννη Παλαβό και τον επιμελητή Χάρη Πολίτη. Την επόμενη Κυριακή 7 Απριλίου, «Λευκώματα - καλλιτεχνικές εκδόσεις», με εισηγήτριες την Ελένη Μπεχράκη, και τη Νατάσα Παπαδοπούλου. Τα σεμινάρια είναι δωρεάν και γίνονται στα γραφεία του Συλλόγου (Μαυρικίου 8, Νεάπολη Εξαρχείων), στις 6.00 μ.μ. Λεπτομέρειες, smed.gr, smed-seminaria.blogspot.gr

Η ΑΥΓΗ • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

η ενσυνείδητη ταυτότητα παράλληλα σε επαφή (μέσω επιστολών) με τον Th. Jeﬀerson. Θέλει, συνεπώς, και για εμάς ένα κράτος με κοινοβουλευτική δημοκρατία, Σύνταγμα που κατοχυρώνει τις ελευθερίες, μια μεσαία τάξη ως βάση του κοινωνικού ιστού και ανάπτυξη, μέσω της σωστά διαρθρωμένες παιδείας, όλων των τομέων που στηρίζουν την κρατική υπόσταση (του εμπορίου, της ναυτιλίας, της βιοτεχνίας κλπ.), στα φιλελεύθερα πλαίσια που ανέδειξε ο Διαφωτισμός. Η αναφορά μας στην έννοια της νεοτερικότητας δεν είναι τυχαία, καθώς ο Κοραής ξεκάθαρα και ενσυνείδητα προβάλλει αυτή την ταυτότητα ως χαρακτηριστικό του αρχόμενου 19ου αιώνα, διαβλέποντας παράλληλα πως αυτή η νέα εποχή θα φτάσει στην ωριμότητά της τον 20ό, όπως και έγινε στην πραγματικότητα. Χαρακτηριστική είναι η νηφαλιότητα και η εξαιρετική διορατικότητα με την οποία διαγράφει την όλη αργή μετάβαση του ανθρώπινου πνεύματος από την Αρχαία στη Νεότερη φάση του («Επιστολή προς τους εκδότας του Λογίου Ερμού»). Μέσα σε λίγες γραμμές βλέπουμε να σκιαγραφείται η πορεία του ανθρωπίνου πνεύματος, από τον Καρτέσιο και τους φιλοσόφους του 17ου αιώνα, στη Διαμάχη Αρχαίων και Νεοτέρων στο τέλος του και τις αρχές του 18ου, τον Διαφωτισμό κατόπιν ως τις αρχές του 19ου αιώνα, οπόταν και βλέπει την αρχή της διαμόρφωσης της νεοτερικής εποχής και τη σταδιακή της ωρίμανση ως τις αρχές του 20ού αιώνα, οπότε και θα καθιερωθεί. Σαν να ήξερε ο Κοραής τον ρόλο του Χέγκελ στην αρχή της διαμόρφωσης της νεοτερικότητας και σαν να διέβλεπε την τελική καθιέρωσή της με τα νεοτερικά κινήματα της πρωτοπορίας του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ού αιώνα, με κυρίαρχο τον Μοντερνισμό. Ακριβώς αυτή η ιδεολογία τον οδήγησε, ενδεχομένως και δίχως να συλλάβει το βαθμό καινοτομίας του έργου του, να επιχειρήσει να εκδόσει όχι μόνο ή τόσο τον γραμματειακό «κανόνα» των έργων στα ελληνικά («Ελληνική Βιβλιοθήκη»), αλλά και να τολμήσει να νεοτερίσει στη θεωρία και την πράξη της λογοτεχνικής παραγωγής. Η νεοτερική συνείδηση στην ιδεολογία, τον οδήγησε να λειτουργήσει ως λογοτέχνης και θεωρητικός κατά τρόπο που διαδόθηκε ευρέως τον 20ό αιώνα.

Το εναρκτήριο λάκτισμα των εκδόσεων, όλες καμωμένες με τη συνείδηση του επιστήμονα φιλολόγου, δίνεται με έναν παιγνιώδη (ήτοι κοντινό στη λογοτεχνία) τρόπο. Αντί του καθαρά και ξηρά επιστημονικού praefatio, ο Κοραής σκηνοθετεί (έστω πρωτογενώς) την ίδια του τη δουλειά, προτάσσοντας του κειμένου την περίφημη «Επιστολή προς Αλέξανδρον Βασιλείου», όπου συνδυάζει την Ιστορία, τη Θεωρία και την Κριτική, τα τρία βασικά εργαλεία του φιλολόγου ακόμα και σήμερα, κατά τρόπο θαυμαστό. Παράλληλα, η επιστολική μορφή δίνει μια αμεσότητα που ελκύει τον αναγνώστη περισσότερο από το ύφος ενός τριτοπρόσωπου επιστημονικού (ήτοι καθαρά επικοινωνιακού) κειμένου. Αυτό το πείραμα το εξελίσσει και αργότερα σε άλλες εκδόσεις, όπου υιοθετεί προσωπεία (Ζ.Λ. ή ο εκδότης του Ομήρου) και με τον Παπατρέχα στήνει μυθοπλαστικά τη δουλειά του, εν είδει mise en abyme. Φυσικά, είναι πολύ πρώιμο για να μιλήσουμε για μια τέτοια τεχνική ως ενσυνείδητη πράξη. Παρόλα αυτά, μάλλον πρέπει να αναθεωρήσουμε την άποψή μας για την ταυτότητα του αφηγήματος. Πρόκειται για ένα καθαρά παιγνιώδες μυθοπλαστικό έργο σε επιστολική μορφή και σε συνέχειες, που θεματοποιεί την δουλειά του φιλολόγου, εγκιβωτίζοντας το μεγάλο έπος του παρελθόντος, την Ιλιάδα του Ομήρου, πατέρα των Ελλήνων όπως τον ονομάζει. Παράλληλα, εγκιβωτίζονται τα σχόλια του ήρωα παπά, που επίσης «διαμορφώνεται» ως συγγραφέας. Ακόμα και η εκδοτική τακτική του εν λόγω αφηγήματος πρέπει να αναθεωρηθεί για να αναδείξουμε καλύτερα το νεοτερικό του εγχειρήματος. Αν κάποιος ήθελε να το εκδόσει όπως πραγματικά εμφανίστηκε, δεν θα πρέπει να μας δώσει το όλο εγχείρημα ως εναλλαγή επιστολών και ραψωδιών, δηλαδή ως αφήγημα που εγκιβωτίσει αυτούσιο ένα άλλο αφήγημα (γνωστό), όπως το έκανε ο Pierre Menard του Μπόρχες; Ο Κοραής, εξάλλου, διαβλέπει και την επικράτηση του πεζού λόγου, προτρέποντας τους Έλληνες να προσπαθήσουν να δημιουργήσουν δική τους παραγωγή και δίνοντας ο ίδιος το παράδειγμα (τόσο με τους Μύθους του Ζ.Λ. όσο και με τον Παπατρέχα). Από όλα τα παραπάνω, τα οποία μόνο συνοπτικά και σχεδόν ελλιπώς αναπτύξαμε, καθίσταται φανερό ότι πρόκειται

για έναν λόγιο με την ευρεία και απόλυτα θετική έννοια του όρου, ο οποίος έχει συνειδητοποιήσει ότι η νεοτερική στροφή του πνεύματος πρέπει να διαμορφώσει όλους τους τομείς της νεοελληνικής ταυτότητας, αλλά στο ευρύτερο πλαίσιο της νεοτερικής φάσης, δηλαδή σε συνάρτηση με τα τεκταινόμενα στον υπόλοιπο κόσμο και όχι στο στενό πλαίσιο ενός ξενόφοβου κράτους ή μιας απομονωμένης στο ευκλεές της παρελθόν κοινωνίας. Ιδεολογία, κρατικοί θεσμοί, κοινωνία, παιδεία, εμπόριο, θρησκεία, ναυτιλία, γεωργία, και εν γένει όλοι οι τομείς του πολιτισμού (υλικοί και πνευματικοί) πρέπει να αντανακλούν για τον Κοραή το όραμα για το μέλλον. Πρώτα, και πάνω απ’ όλα, θα λέγαμε ότι ο Κοραής υπήρξε ένας συνειδητοποιημένος νεοτερικός άνθρωπος, σχεδόν την ίδια εποχή που αυτή η ιδεολογία θα θεμελιωθεί φιλοσοφικά από τον Χέγκελ. Επιπλέον, υπήρξε Νεοέλληνας που δεν έχει αγκυλώσεις ούτε παρελθοντοφοβίας ή παρελθοντολαγνείας, αλλά ούτε και ξενοφοβίας ή ξενομανίας. Το όραμά του για ένα ολοκληρωμένο και διαμορφωμένο σε γερές βάσεις κράτος, όπως και εκείνο του Ρήγα για ένα βλακανικό κράτος εκτός εθνικών ορίων και ταυτοτήτων, θα μείνει στα χαρτιά του. Παρόλα αυτά θα αποδείξει έμπρακτα την αγάπη του για τον τόπο με την οικονομική βοήθεια που εξασφάλισε στον Αγώνα και με την πνευματική βοήθεια που προσπάθησε να δώσει μέσω των εκδόσεών του. Ωστόσο, όπως παρατηρεί ο Π. Νούτσος, ο Κοραής είναι δυσαρεστημένος από την οργάνωση και λειτουργία του νέου κράτους και, στο τέλος της πρώτης δεκαετίας μετά την Eπανάσταση, προειδοποιεί ότι «η ταλαίπωρος Ελλάς δεν ανεστήθη αληθώς, αλλά τάφον μόνον ήλλαξε, και επέρασεν από των νεκροθαπτών Τούρκων χείρας εις χριστιανούς νεκροθάπτας». Το κείμενο, στην πλήρη μορφή του, μαζί με τις βιβλιογραφικές παραπομπές, δημοσιεύεται στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας και στο μπλογκ των «Αναγνώσεων» Την επόμενη Κυριακή Παναγιώτης Νούτσος, «Νεοελληνικός Διαφωτισμός». Μελετώντας τρόπους μελέτης του

Ομιλία του Carlo Ginzburg στην Αθήνα με τίτλο:«Disattributing an early XVIIIth Century Text. A Reﬂection on Disprovals, and their implications»

«Αμφισβητώντας την πατρότητα ενός κειμένου των αρχών του 18ου αιώνα. Ένας στοχασμός περί των διαψεύσεων και των επιπτώσεών τους» Τετάρτη, 3 Απριλίου, 2013, Ώρα: 19.00 Auditorium Ιταλικoύ Μορφωτικού Ινστιτούτου Αθηνών, Πατησίων 47. Η ομιλία θα γίνει στα Αγγλικά. Διοργάνωση του Προγράμματος Μεταπτυχιακών Σπουδών «Πολιτική Επιστήμη και Κοινωνιολογία», και της Oμάδας εργασίας για τη μελέτη της Φιλοσοφίας των Κοινωνικών Επιστημών, σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο Αθηνών. Ο Carlo Ginzburg (Τορίνο 1939) είναι ένας από τους σημαντικότερους, πρωτότυπους και πολυδιαβασμένους ιστορικούς της εποχής μας. Δίδαξε για πολλά χρόνια ιστορία στη Μπολόνια, στο Χάρβαρντ, το Πρίνστον και στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Λος Άντζελες (UCLA), ενώ από το 2006 ως το 2010 κατείχε την έδρα της Ιστορίας των Ευρωπαϊκών πολιτισμών στην Scuola Normale Superiore της Πίζας. Ερευνώντας τα δικαστικά αρχεία της Ιερής Εξέτασης στην Ιταλία, έγραψε για τις μάγισσες και τη μαγεία, για τους αιρετικούς και τη λαϊκή κουλτούρα, για την ιστορία και την τέχνη. Η πρωτοτυπία του έργου του δεν έγκειται μόνον στην πρωτοτυπία του αντικειμένου του αλλά και στην ανάδειξη ενός εναλλακτικού τρόπου παρατήρησης (αλλαγή κλίμακας, έγνοια για το μικρό και το αδιόρατο) και παρουσίασης του υλικού (εν είδη αστυνομικής έρευνας, ακολουθώντας ίχνη, δοκιμάζοντας και, συ-

χνά, διαψεύδοντας τα αρχικά πορίσματά του). Πέρα από το πολύπλευρο έργο του ως ιστορικού, η συνεισφορά του στην μεθοδολογία της ιστορικής έρευνας και γραφής, καθώς και η επαναφορά, στη σύγχρονη επιστημολογική συζήτηση, της σχέσης της αρχαίας (ελληνικής και λατινικής) Ρητορικής με την Ιστορία τον κατατάσσει στους κορυφαίους θεωρητικούς της ιστοριογραφίας της εποχής μας. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από είκοσι γλώσσες. Στα ελληνικά κυκλοφορούν οι μελέτες του: - Ξύλινα μάτια: Εννέα στοχασμοί για την απόσταση (μετάφραση Μπάμπης Λυκούδης, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 2006) - Ο δικαστής και ο ιστορικός: Σκέψεις στο περιθώριο της δίκης Σόφρι (μετάφραση Χαρά Σαρλικιώτη, Αθήνα, Νεφέλη, 2003) - Το τυρί και τα σκουλήκια: Ο κόσμος ενός μυλωνά του 16ου αιώνα (μετάφραση Κώστας Κουρεμένος, Αθήνα, Αλεξάνδρεια, 1994) - «Οι φωνές των άλλων», Τα Ιστορικά, 22 (Ιούνιος 1995), σ. 3-222 - «Σημάδια. Ρίζες ενός ενδεικτικού παραδείγματος», Τοπικά Β΄. Περί κατασκευής, (Αθήνα, ΕΜΕΑ-Νήσος 1996), σ. 55-88. Την επόμενη Κυριακή, για τον Carlo Ginzburg και τη μικροϊστορία, γράφει ο Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης

Η ΑΥΓΗ • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Για την κρίση ΝΙΚΟΣ ΣΙΔΕΡΗΣ, Μιλώ για την κρίση με το παιδί: εμπιστευτική επιστολή σε μεγάλους που σκέφτονται, εκδόσεις Μεταίχμιο Πρόκειται για ένα βιβλίο που απευθύνεται σε γονείς, εκπαιδευτικούς κ.λπ. και αναφέρεται στο πώς μιλάμε περί της κρίσης σε ένα παιδί. Εκτός αυτού, εμπεριέχει ένα δεύτερο πλαίσιο ανάγνωσης και επιχειρηματολογίας, ένα βιβλίομέσα-στο-βιβλίο, με αναφορά στους ψυχολογικούς μηχανισμούς της κρίσης, που, χωρίς ανάλογό του στο δημόσιο διάλογο, είναι αναγκαίο ως υποστήριξη του ειδικότερου θέματος «προστασία του παιδιού από τις επιπτώσεις της κρίσης». Είναι όμως και αυτοτελώς ένα αφυπνιστικό δοκίμιο για τους ψυχικούς μηχανισμούς της κρίσης και τις μείζονες πηγές απορίας και αμηχανίας, που οδηγούν σε στάσεις μουδιασμέΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΟΤΑΡΙΔΗ

νες, ατελέσφορες, σε εμπλοκή της ίδια της σκέψης. Από την άποψη αυτή, ενδιαφέρει όχι μόνο τους γονείς-παιδαγωγούς αλλά και καθένα που αξιώνει να διαμορφώσει μια έγκυρη παράσταση και γόνιμη στάση απέναντι στην κρίση. Μπορεί μάλιστα και επιζητεί να συμβάλει στην ιδεολογικοπολιτική διαμάχη που διεξάγεται υπό τον καταιγισμό των ιδεολογημάτων που νομιμοποιούν την «πολιτική πυγμής» και την στείρωση της πολιτικής αυτονομίας, όχι υπό το κράτος των συγκυριακών πιέσεων αλλά σύμφωνα με την αξίωσή μας να σκεφτόμαστε έλλογα αλλά και με τις ευαισθησίες που προσιδιάζουν στην εδραία αριστερή μας παράδοση σκέψης και πράξης. Στο βιβλίο αυτό υπάρχουν περιγραφές συνθηκών ή ένα αφήγημα εξελίξεων που δεν είναι αναγώγιμες στον τυραννικό και (επιτέλους και κυριολεκτικά) ανυπόφορο πολιτικό λόγο, όπου όλα εκδιπλώνονται ως έμπνευση και χάρισμα ηγετών, ως αποτέλεσμα προγραμμάτων ή ως υλοποίηση σκοτεινών συνομωσιών. Όπως εξηγείται, το κυρίαρχο πολιτικό αφήγημα, ως πλαίσιο νοηματοδότησης και με «καθοδηγητικές» εξ ορισμού

Το ενδεχόμενο για ένα «καλόν καγαθόν» μέλλον δεν μπορεί να τελεί υπό την απελπισία του παρόντος, ούτε εντός των ασυνάρτητων απειλών που ποδηγετούν τη σκέψη. Έγκυρος λόγος για την ιστορία και την προσδοκία, αποκατάσταση του νοήματος των λέξεων και της σημασίας των πραγμάτων, σημαίνει ασυμφιλίωτη πολιτική σύγκρουση, έγερση της υποκειμενικότητας και του κοινωνικού ενάντια στην ύβρι των ισχυρών

λειτουργίες, ποδηγετεί την πολιτικοποίηση του βιώματος, περιορίζει τη σημασιολογία του καθημερινού, απαγορεύει και ποινικοποιεί τη σκέψη επί των συσχετίσεων ιστορίας και μνήμης, συγκυρίας και βιώματος, ενός κάποιου μέλλοντος και προσδοκίας. Τρεις σημαίνουσες πυκνώσεις της ιστορίας: «Η κατάλυση της νοήματος των λέξεων», με παραδειγματική αναφορά το «έξω οι βάσεις του θανάτου», δηλαδή «μένουν για πάντα οι βάσεις», ενώ το «έξω» αφορά αποκλειστικά οποιαδήποτε αναφοράς σε αυτές. «Η διαστρέβλωση του νοήματος των πραγμάτων», όπου η διαφθορά, αντί της αξίωσης για νομιμότητα, οδηγεί στην ενοχοποίηση των πάντων. Το έσχατο παπανδρεϊκο-σαμαρικό κατάντημα «αν και όλοι ξέρουμε το κακό, αν δεν συμπεριφερθείτε ως πολιτικά κορόιδα, θα χαθείτε», ει-

κονογραφεί το εύρος των καταναγκασμών υπό τους οποίους τελούν τα κοινωνικά υποκείμενα: Εάν «το Μνημόνιο είναι κακό», καθώς σημαίνει απώλειες σε πολλαπλά επίπεδα, «η αντίσταση σε αυτό είναι χειρότερη», καθώς οι δεδομένες απώλειες αναδιπλασιάζονται από απροσδιόριστες απειλές που καλλιεργούν τα κατεστημένα, οπότε «ούτε που να το σκέφτεσαι», αφήνοντας τον τόπο της εξουσίας ή της «διόρθωσης» σε αυτούς που οδήγησαν στα σημερινά μας χάλια. Στη σημερινή συγκυρία, όπου η απόκρουση των επιχειρήσεων ψυχολογικού πολέμου που ευνουχίζουν την πολιτική σκέψη, η συμβολή τέτοιων αναλύσεων μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά, καθώς αποσυναρμολογεί τους μηχανισμούς του φόβου, της απελπισίας και της αδράνειας, που συνοδεύουν τα Μνημόνια, αποδομεί πλήρως στερεότυπα και ιδεολογήματα, που προβάλλονται ως αυτονόητα από καθεστωτικούς διανοούμενους και συστήματα προπαγάνδας. Το βιβλίο του Ν.Σιδέρη αναφέρεται στα παράδοξα και τους διπλούς δεσμούς που εγκλωβίζουν τη σκέψη, οδηγούν στο μούδιασμα και την απόγνωση. Και περιγράφει τους όρους για την επεξεργασία μιας εφικτής προσωπικής στάσης, που θα επιτρέψει την υπεράσπιση του νηφάλιου λογισμού, της προσωπικής και συλλογικής αξιοπρέπειας, την έμπρακτη αντίσταση και τη διεκδίκηση της ιστορικής πράξης με διακριτούς όρους και τρόπους από τον ξετσίπωτο καταναλωτισμό, τα συστήματα συνενοχών, το αδιαφοροποίητο των ευθυνών. Με άλλα λόγια, το ενδεχόμενο για ένα «καλόν καγαθόν» μέλλον δεν μπορεί να τελεί υπό την απελπισία του παρόντος, ούτε εντός των ασυνάρτητων απειλών που ποδηγετούν τη σκέψη. Έγκυρος λόγος για την ιστορία και την προσδοκία, αποκατάσταση του νοήματος των λέξεων και της σημασίας των πραγμάτων, σημαίνει ασυμφιλίωτη πολιτική σύγκρουση, έγερση της υποκειμενικότητας και του κοινωνικού ενάντια στην ύβρι των ισχυρών. Και δεν είναι μόνο οι γονείς για τους οποίους επείγει η επανατοποθέτηση έναντι της εξουσίας, του κυρίαρχου λόγου περί της συγκυρίας και της ιστορίας...

Ο Νίκος Κοταρίδης είναι ιστορικός

ΣΤΟΥΣ ΔΡΟΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΟΙΗΣΗΣ

Στη θάλασσα της ιστορίας ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΩΣΤΑΙΝΗΣ, Η προσευχή των λόφων, εκδόσεις Πλανόδιον, σελ. 64 Ρέων ο λόγος των ποιημάτων, από την πρώτη στιγμή δείχνει τις οφειλές και τις συνομιλίες του με την ποιητική παράδοση, σε μια πανδαισία αναφορών σε όλη τη διαδρομή της νεοελληνικής ποίησης, καθώς ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ

και με επιλεγμένες εστίες τού ευρωπαϊκού ποιητικού χάρτη. Όμως αυτή η πανδαισία δεν φωνάζει την ευωχία της, παρά εμπιστεύεται τον ελευθερωμένο ρυθμό να επωμισθεί το βάρος των λέξεων μιας τέχνης με διάρκεια και πολλαπλές διόδους επικοινωνίας με τον ανθρώπινο πολιτισμό.

που προτιμούν τα σύμφωνα.

Και είναι μονάχα δάκρυ.

Τούτο μου ‘ρθε στο νου καθώς το βλέμμα μου έπεσε τυχαία (;) στη λέξη Auschwitz. Η «νόθα αστικοποίηση», όπως ονομάστηκε από την κοινωνιολογία, δεν αποτελεί ταμπού και επαρχιώτικη νεύρωση, αλλά απομυθοποιείται με κάθε φυσικότητα, μπαίνοντας απλώς στη θέση που της αναλογεί, ώστε να προκύψει αβίαστη και πλήρης η εικόνα, ως κίνηση διηνεκής. Έτσι προκύπτει μια ποίηση χυμώδης, που δεν ντρέπεται τις οφειλές και την καταγωγή της, που δεν «εκπολιτίζεται» αλλά ευγενίζει και αναστοχάζεται τα πράγματα, τις μεγάλες διάρκειες που ορίζουν και συνέχουν την ύπαρξή μας, ως έλλογα, κοινωνικά όντα, ιστορικά προσδιορισμένα.

Δάκρυ βουβό που κίνησε να πάει νά ‘βρει το ρυθμό του κόσμου που το γέννησε.

Ο σκελετός των λέξεων «Οι λέξεις με φωνήεντα πολλά μιλάνε για λαούς στην παιδική τους ηλικία».

Του καθενός το δάκρυ Πάλι κυματίζουν τα μαλλιά σου όταν κλαίω Paul Celan

Λένε, γέροι σοφοί

Άλλοτε μοιάζει προσευχή και άλλοτε τραγούδι, η ποίηση.

Δάκρυ διαμάντι δίκοπο δικό σου και δικό μου. Φθάνοντας έτσι στη δυνατότητα να χειρίζεται και τις πιο άμεσες καταστάσεις, τα πιο φθαρμένα πράγματα, με μια άνεση αφοπλιστική, όπως για παράδειγμα το πασοκικό θυμικό της δεκαετίας του ‘80, που συμπυκνώθηκε στη φράση «Εδώ και τώρα», την οποία τολμά και την ενσωματώνει αυτούσια, για να την αντιπαραθέσει ήρεμα με την εδραία κρίση «Παντού και πάντα». Πολύ ενδιαφέρουσα η κίνηση από το δημοτικό τραγούδι προς τον Όμηρο, αξιοποιώντας π.χ. τα ακρογιάλια του Γεράσιμου Στέρη και πλήθος άλλων μεσολαβήσεων, όχι ως μνημειωμένες εικονογραφίες αλλά ως ρευστούς πυρήνες ευαισθησίας, σκέψης, μορφής και ιστορικού φορτίου. Και τα καράβια πάλι θα καούν πριν βγουν στο πέλαγος. Κι η μάνα με τους δυο της γιους

στάχτη θα ρίξει στο κεφάλι. Κι οι σφαίρες που περίσσεψαν χάντρες θα γίνουν κομπολόι στα χέρια που μετρούν σιωπή. Ο Αλέξανδρος Φωσταίνης έχει να αναμετρηθεί με το όριο που συνιστά η Αμοργός του Νίκου Γκάτσου, αλλά το αποφεύγει, χωρίς να το παρακάμπτει, ανοίγοντας την ποίησή του στα πριν και τα μετά, αδιακρίτως και αδιάκριτα, μιλώντας μας, με πάσα φυσικότητα, για όλα αυτά που συγκινούν τους φιλολόγους, κάνοντάς τα όμως να μιλούν αντί να μιζερεύουν, απλώς γιατί εμπιστεύεται την ποίηση πολύ περισσότερο απ’ ό,τι μια επαγγελματική διαστροφή. Στον Αχελώο, τι θυμήθηκες! Το κόκκινο πουκάμισο του Νέσσου. Μπορεί να φταίει το δειλινό είπες. Πιο πέρα ρέει ο Αχέροντας. Εκεί να δεις ποτάμι. Άδειο πουκάμισο δεν ήταν η ζωή. Γέμισαν φως, γαλάζιο φως τα μάτια τα θλιμμένα.

Η ΑΥΓΗ • 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

«Ζώα στα σύννεφα»

Προδημοσίευση από τη δεύτερη, και τελευταία, μεταθανάτια συλλογή του Γιάννη Βαρβέρη Είναι συνήθως τ’ άλογα θλιμμένα κανένας τη βαθιάν αιτίαν δεν ξέρει. Μόνο στον ιδιοκτήτη τους τήν εξομολογούνται πριν πεθάνουν: θα ‘θελαν έστω μια φορά να ‘χανε γίνει ξύλινα μια μέρα μόνο επάνω τους ένα παιδί να παίξει.

222 - Είμαι βοσκός αιτήματα δεν έχω λέω να στείλω τα πρόβατα απ’ τα χειμαδιά

Η συλλογή ποιημάτων του Βαρβέρη (1955-2011), θα κυκλοφορήσει σε λίγες μέρες από τις εκδόσεις «Κέδρος». Η δωδέκατη αθροιστικά, σε ένα ποιητικό έργο ολκής και στιλπνής ευφράδειας, που ξεκίνησε το 1975 με τη συλλογή «Εν φαντασία και λόγω». Να θυμίσουμε ότι μετά τον θάνατό του είχε κυκλοφορήσει η συλλογή «Βαθέος γήρατος», με γεγονικό αίτιο τη μητέρα του που μόλις είχε φύγει από τη ζωή, το γήρας, το ανεπίστρεπτο του χρόνου. Δεν ήταν μια συλλογή καμωμένη από παρελθόν∙ ήταν μια συλλογή καμωμένη από λυπημένο μέλλον. Και τώρα τα «Ζώα στα σύννεφα». Με την ευγενική φροντίδα τής γυναίκας του Αλίκης και του γιού του Νίκου. Αυτή τη φορά, μια συλλογή καμωμένη από μειδίαμα. Που πίσω του βρίσκεται ένα ακόμα μειδίαμα... κι άλλο... κι άλλο. Έτσι ως υπόμνηση ότι το αντίο δεν είναι στιγμή αλλά διάρκεια. Μικρό δείγμα τα έξι ποιήματα που προδημοσιεύουμε σήμερα. ΚΩΣΤΑΣ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗΣ

μέχρι την εθνική οδό θα διακόψουν τήν κυκλοφορία τα πρόβατά μου θα διακόψουν τήν κυκλοφορία άλλα αιτήματα δεν έχω.

222 κάθε Πάσχα τα θύματα των σαρκοφάγων πριν από το γεύμα τούς προσφέρουν ένα ποτήρι κόκκινο κρασί.

όλων αυτών η ανεργία καλπάζει και η ανάπτυξη κάπου αλλού είχε ραντεβού και μας έστησε. Όσον αφορά την πραγματική οικονομία ακόμα ψάχνεται, κοιτώντας το ρολόι της, ανάμεσα Βρυξέλες και Ουάσινγκτον, ήτοι μεταξύ ΕΕ και ΔΝΤ. Τα πολύ δυσάρεστα είναι ότι η ανεργία βρίσκεται στα ύψη, δυστυχώς με ρυθμούς ανοδικούς. Οι προβλέψεις είναι ότι οι άνευ εργασίας θα ξεπεράσουν τα δύο εκατομμύρια εφέτος. Είναι πράγματι ένα δράμα το να μην έχεις δουλειά, μια τραγική και απελπιστική κατάσταση. Δεν λέω ότι δεν βάζουν όλοι τα δυνατά τους για την πάταξη της ανεργίας, όμως όταν είσαι καθηλωμένος ν’ ακολουθείς ένα μνημόνιο που δεν σε βγάζει από το τούνελ

που ενθαρρύνει τα μυρμήγκια στο μόχθο του καλοκαιριού είναι των τζιτζικιών το τραγούδι.

222 Τα σκυλιά βρίσκουν πάντοτε το δρόμο της επιστροφής. Όμως να, χάθηκε για πάντα κι απελπισμένο τριγυρίζει στις ηπείρους εκείνο το δαλματικό σκυλί, το ένα που δε χωρούσε στην ταινία.

222

Όπως και να πεθαίνουν όμως εκείνη τη στιγμή από τα πέρατα της γης ακούγονται ανακατεμένα νιαουρίσματα, ουρλιαχτά, κελαηδισμοί γαυγίσματα, κρωξίματα και βρυχηθμοί όλα μαζί σε αρμονία υπερουράνιας μουσικής τελείως ακατάληπτης για τους ανθρώπους.

Μόνον την Κυριακή του Πάσχα

ΤΟΥ ΝΤΙΝΟΥ ΣΙΩΤΗ

Η μόνη μουσική

Πώς να πεθαίνουν άραγε τα ζώα; Άρρωστα στο κρεββάτι προφανώς από κατάθλιψη ή από γηρατειά ή τέλος στο στομάχι πιο μεγάλων ζώων.

έτσι για αλλαγή

Δεν έχουν περάσει ούτε τρεις μήνες από την ημέρα που ο υπουργός Εργασίας κήρυξε τον πόλεμο κατά της ανεργίας. Για την ακρίβεια τον κήρυξε ο ίδιος ο πρωθυπουργός από το Μέγαρο Μαξίμου. Μέσες άκρες, είχε πει ότι προτεραιότητα της κυβέρνησής του είναι να παταχθεί η ανεργία, να βρουν δουλειά οι νέοι, να έρθει η ανάπτυξη, να ξεκινήσει η πραγματική οικονομία. Αντί

222

Πρωτογενές πλεόνασμα φαντασίας και δεν κάνεις τίποτα για να το αλλάξεις, επόμενο είναι να έρθουν ακόμη χειρότερες μέρες. Για την παγκόσμια ύφεση φταίει το χρηματοπιστωτικό σύστημα, λένε τώρα απ’ την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Και ο πρόεδρος Ομπάμα κάτι, λένε, ετοιμάζει. Φανταστείτε, η κρίση ξεκίνησε το 2008 απ’ την Αμερική, τη μητρόπολη του καπιταλισμού με την πιο νεοφιλελεύθερη οικονομία και τώρα περιμένουμε την έξοδο από εκεί! Ασφαλώς από εκεί, αφού εδώ, στην Ευρώπη, όλοι σφάζονται ως προς το ποιος είναι πιο νεοφιλελεύθερος απ’ τον άλλον! Πρώτα τα αυτοαποκαλούμενα σοσιαλιστικά ή σοσιαλδημοκρατικά κόμματα τα οποία αναμετρόνται με τα δεξιά σε αυτοθυσίες νεοφιλελεύθερης οικονομικής πολιτικής! Στο μεταξύ εδώ η ακρίβεια καλπάζει. Έχομε την ακριβότερη βενζίνη στην Ευρώπη και είμαστε η έκτη διεθνώς ακριβότερη χώρα στα καύσιμα. Αν και τα νοίκια έχουν πέσει και οι μισθοί έχουν μειωθεί, η τιμή του ψωμιού δεν λέει να πέσει, ο τιμάριθμος δεν λυγάει στους

ρυθμούς που λυγάνε οι συντάξεις. Ακρίβεια και των γονέων! Ένα λαός στραγγισμένος που δεν έχει να πληρώσει λογαριασμούς, χαράτσια και έξοδα του νοικοκυριού του, σχηματίζει ουρές ανεργίας στον ΟΑΕΔ, ενώ επιδεικτικά εκείνοι που έχουν να πληρώσουν δεν πληρώνουν για να μη θιγούν οι φοροφυγάδες. Πρωτογενές πλεόνασμα φαντασίας πλέον χρειάζεται κανείς για να τα βγάλει πέρα. Τους πέντε άρτους της παραβολής του Ιησού πρέπει να έχει στο νου του για να γεμίζει το στομάχι του: να τρώει ένα πιατάκι και να φαντάζεται ότι έφαγε τον περίδρομο. Μόνο με τη φαντασία θα επιζήσουμε, μόνο η φαντασία θα επιζήσει. Να και η δική μου παραβολή: αν ρίξεις φελλούς και πριονίδια στο νερό, επιπλέουν. Αν ρίξεις πολύτιμους λίθους, διαμάντια και ζαφείρια, πάνε στον πάτο. Κάπως έτσι είναι και με το καλό και το κακό. Για να βρεις ό,τι πήγε στο βυθό χρειάζεται προσπάθεια και κόπος και πρέπει να κάνεις βουτιά. Για να μαζέψεις ό,τι επιπλέει σου αρκεί μια απόχη και δεν

χρειάζεται να βγάλεις ούτε καν τα παπούτσια. Έτσι κι εμείς εδώ: έχομε μια κυβέρνηση που δεν ξέρει τι σημαίνει αυτοθυσία. Μιλάνε εκ του ασφαλούς αλλά δεν θέλουν να βρέξουν το ποδαράκι τους! Συμπέρασμα: το κακό υπήρχε και θα υπάρχει, το καλό και η σοφία είναι πάντα υπό αναζήτηση.

Παρουσίαση Σταύρος Ζαφειρίου ΠΡΟΣ ΤΑ ΠΟΥ μια πολεμική ιστορία Τρίτη, 2 Απριλίου 2013 στις 20.30 στο booze cooperativa (Κολοκοτρώνη 57, Μοναστηράκι) Ένας ποιητικός διάλογος με την ιστορία και τον μύθο, όπου ο πόλεμος, ο φόβος, το μίσος, το πεπρωμένο της φυλής και του αίματος ορίζουν την κατεύθυνση ενός πολιτισμού που βεβηλώνεται διαρκώς.

Η ΑΥΓΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

ΤΟ ΔΙΗΓΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Η πόλη του Πάνω στις γραμμές, τις εντυπωμένες βαθιά στην προαιώνια λάσπη, ξανά και ξανά. Ξανά και ξανά περνούσε, πίεζε, βυθιζόταν, σε ένα αδυσώπητο πήγαινε-έλα η πίσω ρόδα του ποδηλάτου, κρατώντας το βάρος της, συν το βάρος τής μπροστινής ρόδας, που υψωνόταν όρθια πάνω από το έδαφος, συν το βάρος του ποδηλάτη, που έκανε επιτόπιες σούζες, επανερχόμενος συνεχώς στις ίδιες γραμμές, στις ίδιες ροδιές, πάνω κάτω, πάνω κάτω. Αυτές οι ροδιές, αυτή η σκέψη τυραννούσε το μυαλό τού ανθρώπου ώρες τώρα. Το ίδιο ανελέητο νοητικό πλέγμα είχε αγκιστρωθεί στον νου του, είχε σκεπάσει με την ομίχλη του τους περισσότερους δρόμους, κεντρικούς και περιφερειακούς, του εγκεφάλου του. Σε αυτή την πυκνοκατοικημένη πόλη τού νου του, βασίλευε τώρα η συννεφιά??? το φως, σκλαβωμένο, είχε εκδιωχθεί σε σημεία απρόσιτα. ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΤΣΟΥΠΡΟΥ

Δεν ήταν πάντα έτσι. Κατ’ αρχάς, η πόλη δεν υπήρχε ανέκαθεν εκεί. Λίγες δεκαετίες πριν, στην ίδια θέση υπήρχε ένας αχανής χερσότοπος. Η καλλιέργεια είχε αρχίσει, βέβαια, αρκετά νωρίς, ήδη από την σκοτεινή μήτρα. Τον πρώτο καιρό, είχε την καλή τύχη να καλλιεργεί δέντρα και ανθόκηπους, σκέψεις αισιόδοξες και όνειρα ρόδινα για ένα ευχάριστο, απροσδιόριστο μέλλον. Σιγά σιγά τα πρώτα κτίρια έκαναν την εμφάνισή τους. Ισόγεια σπιτάκια στην αρχή, με περιφραγμένα περιβόλια, γελαστά παράθυρα και κεραμιδένιες σκεπές, που τα έδεναν αρμονικά με την γη. Νοητική ανάπτυξη με μέτρο και σύνεση, συντρόφισσα με την φύση και συνοδοιπόρος με την φαντασία, που είχε στην διάθεσή της τον δικό της απέραντο χώρο, πάνω από τις σκεπές και κάτω από τον ουρανό, χώρος άπειρος και πεπερασμένος ταυτόχρονα. Ο κάθε άνθρωπος έχει την δική του φαντασία, την δική του φανταστική ικανότητα που δεν μοιάζει με κανενός άλλου. Ήρθαν, ωστόσο, χρόνοι δίσεκτοι. Ο χώρος της φαντασίας που έδινε φτερά στα χαμογελαστά σπιτάκια, σηκώνοντάς τα σαν ανέμελα ξεμαλλιασμένους χαρταετούς στον ουρανό, άρχισε να μικραίνει όλο και περισσότερο. Το τελευταίο διάστημα είχε περιοριστεί στα τούνελ και τις υπόγειες διαβάσεις, που είναι πάντα αυστηρά οριοθετημένα. Έπρεπε να δοθεί συγκεκριμένο θέμα, σε συγκεκριμένη ώρα και συγκεκριμένο τόπο όπως και η αντίστοιχη άδεια ή ευκαιρία ή και εντολή ή οδηγία για να αναπτυχθεί η φαντασία, να καταλάβει πάλι λίγο από τον χώρο της πόλης, αλλά πάντα τελούσα υπό επιτήρηση, λιγότερο ή περισσότερο αυστηρή. Στο μεταξύ στην πόλη τα κτίρια είχαν αυξηθεί και σε αριθμό και σε μέγεθος και σε πληθυσμό. Υψώνονταν πολυώροφα και γεμάτα από ολοένα συσσωρευόμενους κατοίκους, το καθένα με το δικό του όνομα και χρώμα και σχήμα. Άλλοτε οι συλλογισμοί αυτοί αφορούσαν έναν άλλον άνθρωπο, άλλοτε μια ιδέα, άλλοτε έναν συγκεκριμένο σκοπό. Τα τελευταία αυτά κτίρια ήταν και τα πιο «γεροδεμένα», με την έννοια ότι οι αρμοί τους ήταν κατασκευασμένοι έπειτα από περίσκεψη και σοβαρά μελετημένο σχεδιασμό. Οι κάτοικοί τους ήταν πάντα πολυάσχολοι και το ωράριο εργασίας ήταν κάποτε εξαντλητικό. Αλλά οι ικανοποιήσεις που απολάμβανε ολόκληρη η πόλη και οι γιορτές που διοργάνωνε προέρχονταν συχνά από τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας, γι’ αυτό και οι συγκεκριμένοι κάτοικοι έχαιραν ιδιαίτερης εκτίμησης. Κάθε άνθρωπος πρέπει να έχει έναν σκοπό στη ζωή του για τον οποίο να μοχθεί. Ο σκοπός, δε, κάλλιστα μπορεί να περιλαμβάνει τόσο άλλους ανθρώπους όσο και αφηρημένες ιδέες, που σχεδόν πάντα, ωστόσο, καταλήγουν να έχουν σχέση και πά-

λι με τους ανθρώπους. Αλλά στις πόλεις, όπως σε όλες τις συναθροίσεις, υπάρχουν και οι ταραξίες. Ακόμη χειρότερα, υπάρχουν απόβλητα, ηθικοί κίνδυνοι που απειλούν και, αναλόγως της περίπτωσης, καταφέρνουν ή όχι να επιβληθούν και να εμποδίσουν την σωστή λειτουργία των δομών. Σε μια ευνομούμενη πόλη παρόμοιοι κίνδυνοι συλλαμβάνονται και φυλακίζονται αλλά, φυσικά, τίποτε δεν μπορεί να αποτρέψει εφ’ όρου ζωής την δραπέτευση και εκ νέου δραστηριοποίησή τους. Περιέργως, ωστόσο, η μεγαλύτερη δυσλειτουργία δεν προκαλείται από τους ηθικούς κινδύνους. Ο δυσκολότερα αντιμετωπίσιμος εχθρός ελλοχεύει, τις περισσότερες φορές, σε δυσπρόσιτα μέρη του εγκεφάλου, χωμένα στα θεμέλια των κτιρίων ή στην λάσπη των χωραφιών. Είναι ένα εχθρός που γεννήθηκε πριν την πόλη, γι’ αυτό και μπορεί να υπονομεύσει την λειτουργία της τόσο αποτελεσματικά. Κι ακόμα, είναι ένας εχθρός ιδιαίτερος για την κάθε πόλη και ταυτόχρονα λανθάνων, εμφανιζόμενος και εξαφανιζόμενος κατά βούληση και κατ’ επιλογή. Είναι ο προσωπικός κακός δαίμονας του καθενός. Ο δικός του κακός δαίμων, του ανθρώπου με τον ποδηλάτη μέσα στο μυαλό, ήταν το κόλλημα της ρόδας στην λάσπη. Η αδυναμία να απαγκιστρωθεί από το εκάστοτε πλέγμα που ακινητοποιούσε μερικώς αλλά σε βάθος χρόνου τις λειτουργίες τού εγκεφάλου του. Τον τελευταίο καιρό, μάλιστα, ο ποδηλάτης κολλούσε όλο και συχνότερα, οι αιτίες που τον εξανάγκαζαν σε αυτό πλήθαιναν, η λάσπη γινόταν παχύτερη και το φως του ήλιου που θα την ξέραινε και θα διέλυε την ομίχλη χρειαζόταν όλο και μεγαλύτερα διαστήματα για να απελευθερωθεί. Βλέπετε, τα ψηλά κτίρια της σκέψης έριχναν σκιές μακριές και απειλητικές στο έδαφος και εξόριζαν την διαύγεια και την ξεγνοιασιά. Στον ποδηλάτη δεν έτεινε χείρα βοηθείας κανείς, οι πολυάσχολοι κάτοικοι των ψηλών κτιρίων ήταν εξουθενωμένοι και κοιμώνταν έναν ύπνο λειψό και ταραγμένο. Κι εκείνος να προσπαθεί ανέλπιδα να ξεκολλήσει την πίσω ρόδα του για να προχωρήσει, κρατώντας, ωστόσο, την μπροστινή ανέπαφη, να δείχνει τον δρόμο, τον δρόμο προς τον ουρανό, τον δρόμο προς την πάλαι ποτέ ελεύθερη φαντασία, τον δρόμο έξω και μακριά από τα κτίρια. Και οι ροδιές να γίνονται πιο βαθιές, να τον ζυμώνουν και να τον δένουν στην ίδια σκέψη, στο ίδιο αδιέξοδο, στην ίδια στενοχώρια, στην ίδια συννεφιά. Έγερνε ήδη επικίνδυνα προς τα πίσω, η πλάτη του λίγο ακόμα και θα ακουμπούσε στο λασπωμένο έδαφος και τότε πια, σαν πολύποδο έντομο, με ρόδες και άκρα ανάσκελα θα ήταν καταδικασμένος να περιμένει έναν από μηχανής θεό, ένα δάχτυλο να αρπαχτεί, όπως οι βρεφικές χουφτίτσες απ’ τον λειχανό του ενήλικου, ένα φύλλο ν’ αγκιστρωθεί, όπως το σκαθάρι που έχει γυρίσει ανάποδα και καλεί σε βοήθεια με βουβή απελπισία, ένα μπράτσο να στηριχτεί, όπως τα ρυτιδιασμένα χέρια τού γέρου που σκόνταψε και ψαχουλεύει στα τυφλά την βακτηρία του. Αλλά αυτός δεν είναι ούτε γέρος, ούτε σκαθάρι, ούτε βρέφος - είναι ένας ποδηλάτης στο δίχτυ τής ταχύτητας και των κακόβουλων επιθέσεων και έπρεπε να προσέχει. Από την πρώτη συλλογή διηγημάτων της Σταυρούλας Τσούρπου, που κυκλοφορεί αυτές τις μέρες από τις εκδόσεις «Γρηγόρη», υπό τον τίτλο Σε κοιτούν.

ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΤΩΡΑ ΓΡΑΦΟΝΤΑΙ

Σεισάχθεια Έτσι καθώς έσκαβα μια μέρα έφτασα στον Σόλωνα φιλόσοφο και ποιητή και φραπεδιά στο χέρι «Κοίτα» μου λέει « νεαρέ πλήρης σεισάχθεια χρεών και προπαντός ρε συ πλήρης σεισάχθεια της λέξης» «Κοίτα» του λέω «Σόλωνα... χλωμό Αν ήσουν μάγκας και σωστός δεν θα ‘χαμε Πεισίστρατο δεν θα ‘χαμε Κλεισθένη Και για τις λέξεις... δυστυχώς ... Πρώτα κουβαλώ και μετά γράφω» Λευκωσία, Μάρτης 2013 Παναγιώτης Νικολαΐδης

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΣΜΟΣ

Μνημόνια, ους... μένου διαμελισμού» τη Fortis, τη μεγαλύτερη εταιρεία του βελγικού χρηματοοικονομικού τομέα, και τη βελγική Dexia, τη μεγαλύτερη εταιρεία δανειοδότησης οργανισμών τοπικής και περιφερειακής αυτοδιοίκησης στον κόσμο! Χρειάστηκε ο συντονισμός τεσσάρων εθνικών κυβερνήσεων για να περιορίσουν τις συνέπειες από της κερδοσκοπικές επενδύσεις των τραπεζικών της Fortis και της Dexia. Η γαλλική BNP Paribas κατάφερε να αποκτήσει, με τη βοήθεια του Σαρκοζί, το δίκτυο των 1.500 υποκαταστημάτων της Fortis σε μια σειρά χώρες και να μετατραπεί στη μεγαλύτερη τράπεζα στον έλεγχο καταθέσεων στην Ευρώπη, φθάνοντας στα 600 δισ. ευρώ, σε σχέση με τα «μόλις» 460 δισ. της Deutsche Bank και τα 525 δισ. της πολύπαθης ολλανδικής ING. Η Credit Agricole δεν φάνηκε να πτοείται από τις ζημιές στην Ελλάδα, λόγω της κρίσης χρεών και ελλειμμάτων των Αθηνών και των μέτρων λιτότητας, αλλά στοιχημάτισε μεσούσης της κρίσης στη δυναμική επέκταση των δραστηριοτήτων της στη γειτονική Ιταλία, όπου εξαγόρασε δίκτυο 172 υποκαταστημάτων της δεύτερης σε μέγεθος ιταλικής τράπεζας Intesa SanPaolo και το πλειοψηφικό πακέτο στην Cassa di Risparmio della Spezia, που ελέγχει δίκτυο 76 υποκαταστημάτων στην Κεντρική Ιταλία. Η Societe Generale αισιοδοξούσε για κέρδη 6 δισ. ευρώ το 2010 και ότι θα κατάφερνε να μειώσει κατά 60% το χαρτοφυλάκιο δανείων υψηλού ρίσκου έως το 2015, αποδεικνύοντας ότι δεν είχε καταλάβει τίποτα από το «σκάνδαλο Κερβιάλ». Πώς έσωσε ο Σαρκοζί τις γαλλικές τράπεζες; Απλώς έβαλε την τότε υπουργό Οικονομικών Λαγκάρντ να

εκδώσει ομόλογα μειωμένης εξασφάλισης για τις Credit Agricole, Societe Generale, Credit Mutuel, Caisse d΄Epargne και Banque Populaire. Τράπεζες οι οποίες μάλιστα, μαζί με άλλες έξι, καταδικάστηκαν με πρόστιμο 384,90 εκατ. ευρώ από τη γαλλική Επιτροπή Ανταγωνισμού γιατί προχώρησαν σε αδικαιολόγητες χρεώσεις κατά τη διάρκεια της μετάβασης στη νέα ψηφιακή τεχνολογία. Πώς αντέδρασε η γαλλική κοινωνία στην τραπεζική και οικονομική κρίση που ξεκίνησε το 2008; Η απόγνωση οδήγησε σε δεκάδες αυτοκτονίες εργαζομένων, με άξονα τη σφαγή στη France Telecom, ενώ η απελπισία οδήγησε τους εργαζομένους να πιάνουν «ομήρους» διευθυντικά στελέχη και επιχειρηματίες για να διασώσουν τις θέσεις εργασίας, κερδίζοντας παράλληλα την εύνοια μεγάλου τμήματος της κοινής γνώμης. Σύμφωνα μάλιστα με δημοσκόπηση του ινστιτούτου CSA για λογαριασμό της Le Parisien, το 45% των Γάλλων θεωρούσε αποδεκτή τη μέθοδο «απαγωγής αφεντικών», έναντι του 50% που ήταν αρνητικό.

Οι «ιπτάμενοι Ολλανδοί» τραπεζίτες Όσο για τους «ιπτάμενους» Ολλανδούς τραπεζίτες - πειρατές του Γερούν Ντέισελμπλουμ, θα πρέπει να θυμίσουμε ότι η ING, που μετατράπηκε με τεράστιες αλχημείες στην έκτη μεγαλύτερη ασφαλιστική εταιρεία του κόσμου με πωλήσεις 64,5 δισ. ευρώ, πήρε πακέτο 10 δισ. ευρώ σε μετρητά και εγγυήσεις 21,6 δισ. ευρώ από την ολλανδική κυβέρνηση, διασπώντας και πωλώντας αρκετές δραστηριότητές της, ενώ μόνο στην Ολλανδία έδιωξε πάνω από 7.000 υπαλλήλους της.

Η ΑΒΝ ΑΜΒRΟ, η πρώην μεγαλύτερη ολλανδική τράπεζα, εξαφανίστηκε από τον παγκόσμιο τραπεζικό χάρτη, αφού κατασπαράχτηκε στην κυριολεξία από την επιθετική κοινοπραξία της ολλανδικής Fortis, της βρετανικής Royan Bank of Scotland και της ισπανικής Santander για...72 δισ. Την περίοδο που ο Σαρκοζί ήταν προεδρεύων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ο τότε υπουργός Οικονομίας της Ολλανδίας, «προσπερνώντας» σε παρεμβατισμό τον Γάλλο πρόεδρο, πρότεινε να δεσμευτούν οι εθνικές κυβερνήσεις της κοινότητας ότι θα διαθέσουν έως και το 3% του ΑΕΠ τους για να διασωθεί ο χρηματοοικονομικός τομέας τους εάν επιδεινωθεί η κρίση! Τότε βέβαια κινδύνευαν από αφανισμό οι ολλανδικές και όχι οι κυπριακές τράπεζες!

Ομπάμα: Πάγωμα κατασχέσεων και ένεση ανάκαμψης Από τη στιγμή της εκλογής του ο Ομπάμα ακολούθησε μια διαφορετική προσέγγιση για να αντιμετωπίσει τη χρηματοπιστωτική κρίση. Πάγωσε τις κατασχέσεις κατοικιών αξίας 275 δισ. δολαρίων, μετά από 1,5 εκατ. κατασχέσεις κατοικιών, και προσέφερε μια βαθιά ανάσα σε 9 εκατομμύρια δανειολήπτες και «σωσίβιο» στους κολοσσούς στεγαστικής πίστης Fannie Mae και Freddie Mac. Η στεγαστική αγορά των ΗΠΑ έχανε 3,30 τρισ. δολάρια από την κρίση, ενώ η αμερικανική αγορά εργασίας έχασε 3,6 εκατομμύρια θέσεις εργασίας από τον Δεκέμβριο του 2007 έως τα τέλη του 2009. Αντί για λιτότητα ο Ομπάμα έριξε στη μάχη της ανάκαμψης έναν προϋπολογισμό 3,55 τρισ. δολαρίων και προχώρησε στην ψήφιση ενός δημόσιου συστήματος Υγείας με μακροπρόθε-

σμες επενδύσεις 1 τρισ. δολαρίων για να καλύψει 36 εκατομμύρια ανασφάλιστους. Ήταν η εποχή που η CIA προσελάμβανε... τραπεζίτες, ενώ η Ομοσπονδιακή Εταιρεία Διασφάλισης των Καταθέσεων (FDIC) έκρουε τον κώδωνα της πτώχευσης για πάνω από 1.000 τράπεζες σε μια διετία στα ερείπια της Lehman Brothers και της Bear Sterns. Η Citigroup και η AIG διασώθηκαν με βουνά δημοσίου χρήματος που προμήθευσε κυρίως ο Μπους, ενώ ένας τρελός πυρετός συγχωνεύσεων άλλαξε μέσα σε λίγο καιρό τον αμερικανικό τραπεζικό χάρτη. Η Ιαπωνία, από την άλλη πλευρά του Ειρηνικού, δρομολόγησε το μεγαλύτερο πακέτο στήριξης στην ιστορίας της προσφέροντας ένεση ρευστότητας 154 δισ. δολαρίων τον Απρίλιο του 2009 αδιαφορώντας για την άνοδο του χρέους της στο 200% του ΑΕΠ, ενώ το συνολικό πακέτο ξεπέρασε τα 200 δισ. δολάρια, ή το 3,1% του ΑΕΠ της χώρας. Η Ιαπωνία συνεχίσει να στηρίζει την οικονομία της με την ίδια θέρμη που συνεχίζουν να το κάνουν η Κίνα, η Αυστραλία και η... Σουηδία.

Από τον Μάντοφ και τον Κερβιέλ στη... Λευκωσία Όσοι δείχνουν σήμερα τους Κύπριους τραπεζίτες ως υπεύθυνους της κρίσης έχουν δίκιο. Ποιος όμως θυμάται την «πυραμίδα Πόντζι» που είχε στήσει ο πρώην επικεφαλής του Nasdaq Μάντοφ «χρεώνοντας» στους επενδυτές μια μαύρη τρύπα 70 δισ. δολαρίων; Για την ιστορία το μεγαλύτερο χρηματοπιστωτικό σκάνδαλο της αμερικανικής ιστορίας ήρθε στο φως χάρις στον ελληνικής καταγωγής χρηματιστή Χάρη Μαρκόπουλο.

Ας μην πάμε όμως τόσο μακριά, γιατί από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού ο 33χρονος τότε χρηματιστής της Societe Generale Κερβιάλ έριξε ένα κανόνι 4,9 δισ. ευρώ χωρίς κανείς να το καταλάβει (;). Με άλλα λόγια τα κερδοσκοπικά παιχνίδια του Κερβιάλ κόστισαν όσο ένα απλό κούρεμα στην Κύπρο! Ο Κερβιέλ καταδικάστηκε σε τριετή φυλάκιση και είναι σήμερα ελεύθερος για την «τρύπα» των 4,9 δισ. ευρώ, ενώ ο Γολγοθάς των Κυπρίων θα διαρκέσει πολύ περισσότερο. Ο Κερβιέλ έχει εκδώσει βιβλίο, που μετατράπηκε σε best seller στη Γαλλία, επιρρίπτοντας τις ευθύνες στους προϊσταμένους του. Κανείς από αυτούς δεν μοιράστηκε το εδώλιο μαζί του. Υπάρχει μία και μόνο πειστική απάντηση για το πώς έδρασαν τόσο ανεξέλεγκτα οι Μάντοφ και Κερβιέλ: Αυτός είναι ο καπιταλισμός!

Ποιος όμως είναι ο καπιταλισμός; Ο πρώην γενικός διευθυντής του ΔΝΤ, Ντομινίκ Στρος - Καν, εκτιμούσε τον Ιανουάριο του 2009 ότι οι ζημιές και απομειώσεις από την τραπεζική κρίση θα έφθαναν στα 1,4 τρισ. δολάρια και πως τα «τοξικά» πάγια έφθαναν στα 4 τρισ. δολάρια. Επιβεβαιώθηκε κατά περίπου 50%. Ο ΟΟΣΑ προειδοποίησε για εργασιακό μεσαίωνα με τους μισούς εργαζόμενους να εργάζονται χωρίς ασφάλιση και σύμβαση παγκοσμίως, ενώ την ίδια στιγμή η Fitch προέβλεπε ότι οι δανειακές ανάγκες των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων θα εκτοξεύονταν στα 1,98 τρισ. ευρώ για το 2009, ποσό που έφθανε το 17% του ΑΕΠ της Ε.Ε.! Εκείνη όμως τη στιγμή η Ελλάδα είχε βάλει την υποψηφιότητά της να για να μετατραπεί σε αποδιοπομπαίο τράγο της Μέρκελ και όχι μόνο...

Η ΗΑΥΓΗ ΑΥΓΗ•• ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΡΙΤΗ 16 31 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ MAΡΤΙΟΥ2012 2013

ΚΟΣΜΟΣ

LE MONDE:

Ισραήλ και Τουρκία ορίζουν τις προϋποθέσεις προσέγγισής τους Όπως δείχνει το θέμα της Γάζας, η προσέγγι- στεί πριν από το καλοκαίρι. Οι ισραηλινές αρχές ση Ισραήλ - Τουρκίας θα πάρει χρόνο. Μετά τη διέψευσαν ότι σπρώχθηκαν προς τη συμφωνία αυσυμφωνία αποκατάστασης των σχέσεων, μετά από τή από τον πρόεδρο Μπάρακ Ομπάμα με την ευτρία χρόνια ρήξης, ύστερα από την ισραηλινή επί- καιρία της επίσκεψής του στο Ισραήλ, από τις 20 έθεση στο τουρκικό πλοίο Μαβί Μαρμαρά που ήθελε ως τις 22 Μαρτίου, και δικαιολογούν τη συμφωνία να σπάσει τον ισραηλινό αποκλεισμό της Λωρίδας του κειμένου από την επείγουσα κατάσταση στη της Γάζας, ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Συρία. Ωστόσο: η Ουάσιγκτον ενθάρρυνε θερμά, Ερντογάν θέλησε να αποσπάσει ακόμη περισσό- βλέποντας μόνο πλεονεκτήματα, αυτή την προτερα κέρδη. Ανακοίνωσε ότι η συμφωνία προβλέ- σέγγιση μεταξύ δύο από τους βασικούς της συμμάχους στη Μέση Ανατολή. πει την άρση αυτού του αποκλεισμού. «Μεταξύ ημών και της Τουρκίας υπάρχει μία Η πραγματικότητα είναι διαφορετική, υπενθύμισε την Κυριακή, 24 Μαρτίου, ο Γιακόβ Αμιντρόρ, χώρα που βρίσκεται σε πλήρη αποσύνθεση, που σύμβουλος για ζητήματα εθνικής ασφάλειας του διαθέτει χημικά όπλα που ήδη έχουν χρησιμοποιΙσραηλινού πρωθυπουργού, Μπένζαμιν Νετανιά- ηθεί και που μπορεί να διασπαρούν σε όλη την πεχου. Μπορεί να πρόκειται για ένα αίτημα που έ- ριοχή. Θα είναι καλύτερος ο συντονισμός μεταξύ χουν επαναλάβει πολλές φορές οι Τούρκοι, ωστό- των Τούρκων και ημών, θα είναι πιο εύκολο να ασο το εβραϊκό κράτος δεν έχει καμία διάθεση να τη ντιμετωπίσουμε το πρόβλημα που μπορεί να εκραγεί μπροστά μας ανά πάσα στιγμή» εξήγησε ο συνυπογράψει. Η απόδειξη ήλθε τις τελευταίες ημέρες από τα σύμβουλος του Μπ. Νετανιάχου. «Πρέπει οι δύο χώρες να μιλούν μεταξύ τους, να μέτρα αντιποίνων που πήρε το Ισραήλ σε αντίδραση στην εκτόξευση ρουκετών από μια ισλαμι- συμβουλεύονται η μία την άλλη, να ανταλλάσσουν πληροφορίες για την κατάσταση στική ομάδα στη Γάζα, στις 21 στη Συρία, και, αν χρειαστεί, να Μαρτίου, την επαύριο της άφιπεράσουν στη δράση, αν πρόξης του Αμερικανού προέδρου, κειται για τη διάδοση χημικών Μπάρακ Ομπάμα, στο Ισραήλ: όπλων, να συντονίσουν τις δράτο μοναδικό σημείο περάσμαΗ συμφωνία σεις τους με τις ΗΠΑ και το ΝΑτος εμπορευμάτων προς τη Γάζα, με την Άγκυρα ΤΟ» υπογράμμισε ένας Ισραηλιτο Κερέμ Σαλόμ, έκλεισε μέχρι δεν θα επιτρέψει νός διπλωμάτης, που ελπίζει ενεωτέρας και το όριο αλίευσης περιορίστηκε από τα 6 ναυτικά σίγουρα την επιστροφή ξάλλου από αυτή την προσέγγιση να προκύψει η άρση του μίλια στα 3. Είχε φθάσει στα 6 στις σχέσεις τουρκικού βέτο στη συμμετοχή ν.μ. μετά την ανακωχή που είχε που υπήρχαν του Ισραήλ στις ασκήσεις της συμφωνηθεί με τη Χαμάς τον Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Νοέμβριο του 2012. πριν από «Το γεγονός ότι στη Συρία η «Αν η κατάσταση είναι ήρεμη, τη διμερή διένεξη κατάσταση επιδεινώνεται όσο η διαδικασία που συνίσταται περνούν οι ώρες ήταν κρίσιμος στη διευκόλυνση της ζωής των παράγοντας για μένα» επιβεβαίκατοίκων της Γάζας θα συνεχιωσε ο Ισραηλινός πρωθυπουρστεί. Αν υπάρξουν εκτοξεύσεις, γός. Ωστόσο το Ισραήλ και η αυτή η κίνηση θα καθυστερήσει, μπορεί και να σταματήσει ή και να ανατραπεί» Τουρκία δεν θα επαναλάβουν άμεσα τις στενές τόνισε ο κ. Αμιντρόρ. «Ο Ερντογάν» λέει ένας υψη- στρατηγικές τους σχέσεις, που τις συνέδεαν εδώ λόβαθμος Ισραηλινός διπλωμάτης, «δεν λέει την και χρόνια, οι οποίες επέτρεπαν κυρίως κοινές αλήθεια. Αναμφίβολα θέλει να εμφανίσει ως προ- στρατιωτικές ασκήσεις και τη χρήση, ανά περίσωπικό θρίαμβο μια συμφωνία, της οποίας το κεί- πτωση, του τουρκικού εναερίου χώρου από την ισμενο είναι δημόσιο, που δεν ανέφερε πουθενά την ραηλινή αεροπορία. Αυτή η ελευθερία δράσης, έστω άρση του αποκλεισμού. Η θέση μας ήταν πάντα να κι αν επισήμως διαψευδόταν, μπορούσε να είναι μελέμε ό,τι συμβαίνει στη Γάζα δεν αφορά την Τουρ- γάλο πλεονέκτημα σε περίπτωση ισραηλινής ενακία. Η θέση αυτή δεν έχει αλλάξει. Άρα δεν υπάρ- έριας επίθεσης κατά των πυρηνικών εγκαταστάχει ‘τουρκική νίκη’, ας πούμε καλύτερα μια ισο- σεων του Ιράν. Χωρίς να γίνεται λόγος για κοινό μέτωπο, οι δύο χώρες απειλούνται σήμερα από το παλία». Η συμφωνία με την Άγκυρα δεν θα επιτρέψει σί- καθεστώς της Τεχεράνης. γουρα την επιστροφή στις σχέσεις που υπήρχαν Εδώ και τρία χρόνια το Ισραήλ αντιστάθμισε, εν πριν από τη διμερή διένεξη. Η πρώτη προϋπόθεση, μέρει, την υποβάθμιση των σχέσεών του με την η οικονομική αποζημίωση από το Ισραήλ των οι- Άγκυρα, με μια σαφή προσέγγιση της Ελλάδας και κογενειών των εννιά Τούρκων θυμάτων της επί- της Κύπρου, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας, θεσης κατά του Μαβί Μαρμαρά, δεν αποτελεί σο- που του παρέχουν ιδιαίτερα διευκολύνσεις ναυβαρό πρόβλημα: το συνολικό ποσό, που πρέπει να τικής και εναέριας εκπαίδευσης. είναι της τάξης των 10 εκατομμυρίων σέκελ (2,1 εΣτο οικονομικό επίπεδο η εξομάλυνση των ισκατομμύρια ευρώ), θα καταβληθεί σε έναν λογα- ραηλινο-τουρκικών σχέσεων μπορεί να έχει σηριασμό της τουρκικής κυβέρνησης. μαντικές συνέπειες: περίπου 500 χιλιάδες ΙσραηΚάθε χώρα εκπροσωπείται σήμερα στο έδαφος λινοί συνήθιζαν να κάνουν τις διακοπές τους στην η μία της άλλης από έναν εμπορικό ακόλουθο και Τουρκία κάθε χρόνο, μια τουριστική ροή που διαθεωρείται από την πλευρά του εβραϊκού κράτους ό- κόπηκε απότομα. Οι χαμένοι μπορεί να είναι η Ελτι ένας Ισραηλινός πρεσβευτής μπορεί να διορι- λάδα και... η ισραηλινή τουριστική βιομηχανία.

Σχέσεις μέσα από χίλια κύματα... Μπορεί το αιματηρό επεισόδιο της επίθεσης των ισραηλινών κομάντο στο πλοίο Μαβί Μπαρμαρά στα τέλη Μαΐου του 2010, να σηματοδότησε τη ρήξη στις σχέσεις Ισραήλ - Τουρκίας, ωστόσο αυτές δεν ήσαν απολύτως ανέφελες μέχρι τότε. o Στις 27 Δεκεμβρίου 2008, το Ισραήλ εξαπέλυσε στρατιωτική επιχείρηση κατά της Λωρίδας της Γάζας. Την επομένη, ο Ερντογάν, ανακοίνωνε το πάγωμα των επαφών με το Ισραήλ, καταγγέλλοντας ένα «σοβαρό έγκλημα κατά της ανθρωπότητας». o Την 1η Ιανουαρίου 2009, ο Ερντογάν εγκατέλειπε οργισμένος μια δημόσια συζήτηση στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός, αφού ήλθε σε ρήξη με τον Ισραηλινό πρόεδρο Σιμόν Πέρες σχετικά με τη Γάζα. «Σκοτώνετε τον κόσμο» είχε πει ο Τούρκος πρωθυπουργός, απευθυνόμενος στον Πέρες. o Στις 11 Ιανουαρίου του 2010 ο αναπληρωτής ΥΠΕΞ του Ισραήλ, Ντάνι Αγιαλόν και ο πρέσβης της Τουρκίας στο Ισραήλ, Αχμέτ Ογκούτς Τσελικόλ συναντιόνταν, με την ισραηλινή πλευρά να επιχειρεί να υποβαθμίσει τον Τούρκο διπλωμάτη. Ο Αγιαλόν έβαλε τον Τσελικόλ να καθίσει σε χαμηλότερη καρέκλα από εκείνες των ισραηλινών διπλωματών, και κάλεσε τους φωτογράφους να απαθανατίσουν τη σκηνή... Μετά το περιστατικό του Μαβί Μαρμαρά, η Τουρκία αποκάλεσε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη» και ανακάλεσε τον πρέσβη της.

o Την 1η Σεπτεμβρίου του 2011, η Επιτροπή Πάλμερ του ΟΗΕ, που διερεύνησε το περιστατικό, αποκάλυψε ότι οι ισραηλινοί κομάντος συνάντησαν «οργανωμένη και βίαιη αντίσταση από ομάδα των επιβατών» και «αναγκάστηκαν να προσφύγουν στην αυτοάμυνα». o Στις 2 Σεπτεμβρίου της ίδιας χρονιάς η Τουρκία ανακοίνωσε ότι υποβάθμισε τους διπλωματικούς της δεσμούς με το Ισραήλ, φθάνοντας στο χαμηλότερο επίπεδο, απελαύνοντας τον πρέσβη του από τη χώρα. o Στις 12 Νοεμβρίου 2012 οι δύο χώρες ξανάρχισαν τις συνομιλίες για το τέλος της κρίσης. o Στις 22 Μαρτίου 2013: ο Νετανιάχου τηλεφωνεί στον Ερντογάν και ζητεί συγγνώμη για τον θάνατο των Τούρκων πολιτών. Η αποκατάσταση περιλαμβάνει την επιστροφή του Τούρκου πρέσβη στο Τελ Αβίβ και του Ισραηλινού συναδέλφου του στην Άγκυρα.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μια «λεπτή» επαναπροσέγγιση Με τις ευλογίες και την παρότρυνση της Ουάσιγκτον, η επανασύνδεση Τουρκίας και Ισραήλ είναι γεγονός. Ωστόσο θα χρειαστεί χρόνος μέχρι ότου οι σχέσεις αυτές να φθάσουν (αν φθάσουν ποτέ ξανά) στο επίπεδο της προτεραίας κατάστασης. Το βέβαιο είναι ότι τα πράγματα στις σχέσεις των δύο χωρών κινούνται αναγκαστικά με γρηγο-

ρότερους ρυθμούς καθώς η κρίση στη Συρία πιέζει ενώ ολόκληρη η Μέση Ανατολή γνωρίζει ανακατατάξεις στον απόηχο της ανατροπής των καθεστώτων της Αιγύπτου και της Τυνησίας και με δεδομένη την ανάδειξη νέων «παικτών», όπως το Κατάρ. Όλες αυτές είναι παράμετροι που δεν αφήνουν αδιάφορες τις δύο χώρες... ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ: ΕΛΕΝΗ ΤΣΕΡΕΖΟΛΕ

ΣΙΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ:

Η Τουρκία παραμένει σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ «Η Τουρκία υποχρεώθηκε, με την κάλυψη της “συγγνώμης”, να υποχωρήσει και να αρχίσει την επαναπροσέγγιση με τον παλιό φίλο και σύμμαχο»: η ιστορικός, καθηγήτρια του Παντείου πανεπιστημίου, Σία Αναγνωστοπούλου, σχολιάζει την επαναπροσέγγιση Τουρκίας - Ισραήλ Πόσο η Τουρκία γενικά και ο Ερντογάν ειδικότερα, ωφελούνται από τη συγγνώμη Νετανιάχου για το Μαβί Μαρμαρά; Η «εβραϊκή» συγγνώμη προς τον Ερντογάν υπό τη σκέπη του Μπάρακ Ομπάμα μπορεί να φαίνεται σαν μια μεγάλη επιτυχία της Τουρκίας, αφού με αυτήν το Ισραήλ παραδέχεται, εκτός των άλλων, και τον ρόλο της Τουρκίας ως μιας περιφερειακής ηγεμονικής δύναμης. Πράγματι, αυτή η «συγγνώμη» που πλήττει τον σκληρό πυρήνα της πολιτικής του Ισραήλ σε σχέση με το παλαιστινιακό, για το οποίο δεν ανέχεται καμιά εξωτερική παρέμβαση, συνιστά έμμεση αλλά σαφέστατη αποδοχή του ρόλου της Τουρκίας στον «μουσουλμανικό κόσμο» της Μέσης Ανατολής. Ωστόσο, μια άλλη ανάγνωση της «μικρής ιστορίας» της συγγνώμης υπό την πίεση της Αμερικής, μπορεί να μας επιτρέπει κάποιες άλλες προσεγγίσεις. Η Τουρκία υποχρεώθηκε, με την κάλυψη της «συγγνώμης», να υποχωρήσει και να αρχίσει την επαναπροσέγγιση με τον παλιό φίλο και σύμμαχο το Ισραήλ- γεγονός που δείχνει ότι η Τουρκία δεν μπορεί ή δεν της επιτρέπεται ο ρόλος του «κηδεμόνα» του «μουσουλμανικού κόσμου» της Μέσης Ανατολής. Επιπλέον, δεν μπορεί μόνη της ή δεν της επιτρέπεται από μόνη της να διαφεντεύει τον χώρο της Μέσης Ανατολής. Σε αυτό να προστεθεί ότι ο μεγάλος αντίπαλος της Τουρκίας στον ρόλο της ως ηγεμονικής δύναμης της Μέσης Ανατολής δεν είναι το Ισραήλ αλλά η Αίγυπτος. Αν η Τουρκία, στο όνομα της προστασίας του «μουσουλμανικού κόσμου» από το Ισραήλ, προσπάθησε να τον συσπειρώσει προκειμένου να εδραιώσει ηγεμονία, γρήγορα αντιλήφθηκε ότι η Αίγυπτος δεν θα επέτρεπε εύκολα την μονοπώληση του «μουσουλμανικού κόσμου». Θα φέρει αυτή η εξέλιξη την Τουρκία κοντύτερα με τα κράτη της Μέσης Ανατολής με τα οποία έχει ανταγωνιστικές σχέσεις; Π.χ. με το Ιράν; Η Μέση Ανατολή είναι ένα «καζάνι που βράζει». Αυτή η κοινότοπη διαπίστωση κρύβει ένα απίστευτα πολύπλοκων διαστάσεων πρόβλημα, το οποίο το πολιτικό όραμα του Νταβούτογλου δεν μπόρεσε να κατανοήσει. Ήταν πολύ πιο απλοϊκό απ’ όσο η κατάσταση στη Μέση Ανατολή επέτρεπε. Η Συρία δεν ευνόησε καθόλου τη στρατηγική της Τουρκίας, και η «συριακή άνοιξη» -όπως άλλωστε και η «αιγυπτιακή» για άλλους λόγους- δεν εξελί-

χθηκε όπως η Τουρκία οραματίστηκε. Η Τουρκία δεν είναι η κατεξοχήν χώρα-προστάτης του «μουσουλμανικού κόσμου», ο οποίος δεν φαίνεται άλλωστε να αποδέχεται ασυζητητί την «προστασία» της. Από την άλλη μεριά το Ιράν, το οποίο αποτελούσε τον παραδοσιακό ανταγωνιστή της Τουρκίας αλλά και τον μελλοντικό σύμμαχο για την εδραίωση της ηγεμονίας της στη Μέση Ανατολή, δεν φαίνεται προς το παρόν να είναι διατεθειμένο να μοιραστεί με την Τουρκία το ίδιο όραμα. Πολύ περισσότερο που η «συγγνώμη» του Ισραήλ υπονομεύει αυτό το όραμα, αν και όσο υπήρξε. Η Τουρκία, παρά τα όσα λέγονται, ήταν και παραμένει σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ, και στο πλαίσιο αυτής της σχέσης ανέπτυξε το όραμα για τη Μέση Ανατολή, κι αυτό ακόμη και κατά τις περιόδους που φαινόταν να «αντιστέκεται» στην πολιτική των ΗΠΑ. Πόσο πρέπει να ανησυχήσει αυτή η εξέλιξη την κυπριακή Δημοκρατία; Από την άλλη μεριά, η Κύπρος είναι το μοναδικό μέρος στο οποίο η Τουρκία έχει προς το παρόν υλοποιήσει την ηγεμονική της πολιτική. Στη βόρεια Κύπρο -στα κατεχόμενα- η Τουρκία ασκεί μια πολιτική ευρείας πλέον «τουρκοποίησης» μέσω του ιδιωτικού κεφαλαίου, το οποίο ελέγχει και «προστατεύει» το τουρκικό κράτος, καθώς και μέσω ενός διευρυμένου τουρκικού «εξισλαμισμού». Οι Τουρκοκύπριοι χάνουν σταθερά τον έλεγχο του θεσμικού πλαισίου της κοινότητάς τους, ενώ οι ιδιωτικοποιήσεις από το τουρκικό κεφάλαιο και ο «εξισλαμισμός» ενός πληθυσμού που παραδοσιακά ήταν αδιάφορος θρησκευτικά καταδεικνύουν τις διαστάσεις της τουρκικής διείσδυσης στην τουρκοκυπριακή πλευρά του νησιού. Με δεδομένη την κρίση που αντιμετωπίζει η Κυπριακή Δημοκρατία, η οικονομική, θεσμική και πολιτισμική διείσδυση της Τουρκίας δεν προοιωνίζεται τα καλύτερα για την επίλυση του κυπριακού. Κάποτε επιμέναμε κάποιοι ότι το Κυπριακό δεν πρέπει να μένει άλυτο σε μια Μέση Ανατολή που «βράζει». Ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία για να επιλυθεί ως πρόβλημα των δύο κοινοτήτων και όχι ως ένα νέο πρόβλημα, έτσι όπως διαμορφώνεται.

ΑΧΜΕΤ ΙΝΣΕΛ:

Ουάσιγκτον - Τελ Αβίβ προκρίνουν τον σουνιτικό άξονα έναντι του σιιτικού Ο καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στη Σορβόννη και το Πανεπιστήμιο Γαλατασαράι, ιδρυτής του περιοδικού Birikim, Αχμέτ Ινσέλ, κάνει τη δική του εκτίμηση για την επαναπροσέγγιση, με αμερικανική διαμεσολάβηση, Τουρκίας και Ισραήλ. Η συγγνώμη της περασμένης Παρασκευής του κ. Νετανιάχου προς τον κ. Ερντογάν ανοίγει το δρόμο για νέα συνεργασία των δύο χωρών; Και βέβαια. Η διπλωματική ρήξη είναι πλέον παρελθόν και κατευθυνόμαστε προς μια νέα συνεργασία. Δεν θα είναι όμως η παλιά. Πιστεύετε ότι αυτή η νέα συνεργασία θα είναι του ιδίου επιπέδου με εκείνη της προηγούμενης περιόδου; Όχι, πιστεύω ότι θα έχουμε κάτι διαφορετικό, κάτι καινούργιο. Όλο το διακύβευμα είναι η Συρία. Δεν ξέρουμε τι πρόκειται να συμβεί σε αυτή τη χώρα. Και τα δύο μέρη έχουν συμφέρον η χώρα να περάσει σε χέρια υπεύθυνα. Στο σημείο αυτό λοιπόν οι δύο χώρες συγκλίνουν. Και επίσης συγκλίνουν στο θέμα της σταθεροποίησης της Μέσης Ανατολής. Αυτή η συνεργασία της Τουρκίας με τον υπ’ αριθμόν ένα εχθρό για τις αραβικές χώρες, που υποστηρίζουν την παλαιστινιακή υπόθεση, δεν θα δημιουργήσει πρόβλημα στην Τουρκία, που θέλει να εμφανίζεται προστάτιδα των Παλαιστινίων; Όχι, γιατί στη Μέση Ανατολή είμαστε συνηθισμένοι μια πλευρά να παίζει τον ρόλο παράλληλα και του προστάτη και του διαπραγματευτή. Η Τουρκία το κάνει αυτό εδώ και χρόνια. Η χώρα λοιπόν θέλει να ξαναπαίξει τον ρόλο εκείνου που διευκολύνει στις σχέσεις μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστινίων, άρα δεν τίθεται πρόβλημα. Ύστερα από την παρέμβαση του προέδρου Ομπάμα για τη γνωστή πλέον συγγνώμη Νετανιάχου, η Τουρκία, ο Ερντογάν προσωπικά βγαίνει κερδισμένος;

Όχι. Εκείνο που βγαίνει περισσότερο κερδισμένο είναι το Ισραήλ, γιατί ήταν πλήρως απομονωμένο στη Μέση Ανατολή. Οι Ισραηλινοί είχαν χάσει τον τελευταίο σύμμαχο που διέθεταν στην περιοχή, άρα αυτοί είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι. Γιατί οι ΗΠΑ κλείνουν σειρά εκκρεμοτήτων στην περιοχή; Σήμερα ο μεγαλύτερος φόβος των Αμερικανών είναι η δημιουργία ενός σιιτικού τόξου, που ξεκινά από τον Λίβανο, περνά από τη Συρία, το νότιο Ιράκ και το Ιράν. Αυτός ο σιιτικός άξονας είναι πιο δραστήριος και επιθετικός έναντι του Ισραήλ από ό,τι ο αντίστοιχος σουνιτικός. Έτσι, κατά συνέπεια, Αμερικανοί και Ισραηλινοί προσεγγίζουν τον σουνιτικό άξονα, καθώς αυτός είναι πολύ πιο ασφαλής από ό,τι ο σιιτικός, του οποίου ο πολιτικός έλεγχος είναι πολύ πιο προβληματικός. Παράλληλα αυτή η εξέλιξη οδηγεί σε μεγαλύτερη απομόνωση το Ιράν. Αν υπάρξει επίθεση κατά του Ιράν, ποια θα είναι τότε η θέση της Τουρκίας; Δεν πιστεύω ότι υπάρξει τελικά επίθεση κατά του Ιράν. Θα υπάρχουν πάντα απειλές και απομόνωση. Αλλά όχι επίθεση. Δεύτερον, η Τουρκία δεν θα είναι υπέρ της επίθεσης κατά του Ιράν. Το διαπιστώσαμε αυτό πριν από δύο χρόνια, όταν πήρε θέση, μαζί με τη Βραζιλία, υπέρ του Ιράν αναφορικά με το πυρηνικό του πρόγραμμα. Η Τουρκία θα είναι πάντα στη μέση, στη θέση του συνομιλητή και όχι εκείνη του εταίρου σε μία σύγκρουση.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΚΟΣΜΟΣ

ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ ΔΥΣΑΡΕΣΚΕΙΑ ΣΤΟΥΣ ΙΣΡΑΗΛΙΝΟΥΣ ΑΞΙΩΜΑΤΟΥΧΟΥΣ

Ο Ομπάμα, το Ισραήλ και ο ρόλος της Τουρκίας ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ

Η επίσκεψη του Αμερικανού προέδρου στο Ισραήλ και αναγκαστικά και στην Παλαιστίνη μπορεί να σήμανε συναγερμό στα διπλωματικά επιτελεία των χωρών που παρακολουθούν τις εξελίξεις στο Μεσανατολικό, ωστόσο «καπνός» δεν βγήκε από την καμινάδα. Ο Μπάρακ Ομπάμα, σε επίπεδο δημόσιας ρητορικής, διαβεβαίωσε ότι συζητήθηκαν όλα τα ζητήματα που αφορούν την ευρύτερη Μέση Ανατολή, αρχής γενομένης από το Παλαιστινιακό, τη Συρία, το Ιράν, τη Χεζμπολά και το Λίβανο. Επί της ουσίας όμως η Ουάσιγκτον, παγιδευμένη στα εσωτερικά προβλήματα που αντιμετωπίζει και κυρίως την προσπάθεια για περιορισμό της ανεργίας και ανάπτυξη της οικονομίας, δεν έχει και πολλά περιθώρια για να διαδραματίσει έναν ηγετικό ρόλο στα τεκταινόμενα διεθνώς. Μετά από μια δεκαετία, κατά τη διάρκεια της οποίας η Αμερική επιχείρησε να δρομολογήσει τις εξελίξεις και να διαμορφώσει τις ισορροπίες στη Μέση Ανατολή (εισβολή σε Ιράκ και Αφγανιστάν), με κόστος τρισεκατομμύρια δολάρια και απώτερο σκοπό να περιορίσουν τη δράση των ισλαμιστικών ομάδων, η πολιτική της άλλοτε αδιαπραγμάτευτης υπερδύναμης διατηρεί αποστάσεις από τις επιθετικές επιλογές του παρελθόντος. Τα προβλήματα στο εσωτερικό της Αμερικής αναγκάζουν πλέον τον Αμερικανό πρόεδρο να επαναχαράξει τον τρόπο με τον οποίο η Ουάσιγκτον προσεγγίζει τη σχέση της με τον έξω κόσμο. Για την ακρίβεια το ζητούμενο δεν είναι η διαμόρφωση της επόμενης ημέρας σε μια σειρά από περιοχές του πλανήτη, αλλά ο περιορισμός της στρατιωτικής εμπλοκής και παρουσίας των αμερικανικών δυνάμεων σε καυτές ζώνες διεθνώς.

Αμφιβολίες για την Τεχεράνη Η επίσκεψη στο Ισραήλ, πέρα από τα χαμόγελα μπροστά στις κάμερες, δεν άφησε περιθώριο για πολλά χαμογέλα στις κατ’ ιδίαν συναντήσεις του Νετανιάχου με τον Αμερικανό πρόεδρο. Όταν έθεσε το θέμα του Ιράν, φέρεται να πήρε ως απάντηση πως η Ουάσιγκτον δεν διαθέτει ενδείξεις ότι η Τεχεράνη αποτελεί απειλή και διατηρεί αμφιβολίες για το εάν και πότε μπορεί να προχωρήσει τον εμπλουτισμό του ουρανίου σε ποσοστά ικανά για δημιουργία όπλου.

Μυστικές συνομιλίες Ο Μπάρακ Ομπάμα ξεκαθάρισε εξ αρχής ότι δεν κομίζει μια νέα ειρηνευτική πρωτοβουλία για το Παλαιστινιακό και πως, εφόσον αυτό αποτελεί ζητούμενο για τις δυο πλευρές, θα πρέπει να βρουν τρόπους επαναπροσέγγισης. Παρά ταύτα, σύμφωνα με διπλωματική πηγή, συμφωνήθηκαν και ήδη έχουν αρχίσει μυστικές διαβουλεύσεις μεταξύ των δύο υπό την εποπτεία του Αμερικανού αντιπροέδρου. Ο Μπάρακ Ομπάμα τόνισε στους ισραηλινούς συνομιλητές του πως δεν προτίθεται να χρεωθεί την ενδεχόμενη αποτυχία μιας ακόμα σειράς επαφών μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων - επίσης διατηρεί επιφυλάξεις για τη βιωσιμότητα της ισραηλινής κυβέρνησης. Το Ισραήλ έτσι κι αλλιώς δεν έχει λόγους στην παρούσα φάση να μπεί στη λογική των διαπραγματεύσεων και ο κυβερνητικός συνασπισμός δεν διακατέχεται από το ανάλογο πνεύμα. Ο αποδυναμωμένος Μαχμούντ Αμπάς και η ανύπαρκτη σχέση του με τη Χαμάς δίνουν στον Νετανιάχου κάθε πιθανή δικαιολογία να κρατήσει αποστάσεις από τον διάλογο και εξακολουθήσει την εποικιστική πολιτική του. Μπορεί επίσης οι Παλαιστίνιοι να εκφράζουν επιφυλάξεις για το πού γέρνει η πλάστιγγα του Αμερικανού προέδρου, ωστόσο η αποδέσμευση των φόρων που παράνομα παρακρατούσε το Ισραήλ ήταν σαφέστατα αποτέλεσμα των πιέσεων Ομπάμα.

Δυσαρέσκεια Iσραηλινών Οι Ισραηλινοί μπορεί να χαρακτηρίζουν φίλο τον Αμερικανό πρόεδρο, δεν κρύβουν όμως την επιφυλακτικότητά τους για το πρόσωπό του. Κατά την ομιλία του στην Ιερουσαλήμ μπορεί να χειροκροτήθηκε από το κοινό, όμως Ισραηλινοί αξιωματούχοι δεν έκρυβαν τη δυσαρέσκειά τους για το ότι ο Ομπάμα: 1. Μίλησε για «ανεξάρτητη Παλαιστίνη». 2. Αποκάλεσε «ξένο» τον ισραηλινό στρατό που δρα στην Παλαιστίνη. 3. Καταδίκασε τη βία των εποίκων και την αδυναμία της κυβέρνησης για τιμωρία αυτών. 4. Αναγνώρισε και χαιρέτισε τη στάση της πλειονότητας των Παλαιστινίων που απορρίπτουν την βία. 5. Μίλησε για κατοχή και εκτοπισμό των Παλαιστινίων. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός απέσπασε τη συγκατάβαση της Ουάσιγκτον στο αίτημά του για αύξηση της οικονομικής συμμετοχής σε ερευνητικά στρατιωτικά προγράμμα-

Όταν ο Νετανιάχου έθεσε το θέμα του Ιράν, φέρεται να πήρε ως απάντηση πως η Ουάσιγκτον δεν διαθέτει ενδείξεις ότι η Τεχεράνη αποτελεί απειλή και διατηρεί αμφιβολίες για το εάν και πότε μπορεί να προχωρήσει τον εμπλουτισμό του ουρανίου σε ποσοστά ικανά για δημιουργία όπλου Η Τουρκία μπορεί να μην συμμερίζεται τις αμερικανικές θέσεις και απόψεις για τα ζητήματα Μέσης Ανατολής, κατανοεί πάντως ότι για να διαδραματίσει έναν ηγετικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή θα πρέπει να διατηρήσει τις σχέσεις της και με το Ισραήλ. Το γεγονός αυτό δίνει στην Τουρκία έναν επιπλέον μοχλό πίεσης σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των κοιτασμάτων αερίου νοτίως της Κύπρου...

τα και διατήρηση της στρατιωτικής στήριξης, παρά τις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση Ομπάμα. Σε ό,τι αφορά τις ισορροπίες στην περιοχή και την πίεση που θα μπορούσε να ασκηθεί από αμερικανικής πλευράς για τη διατήρηση των σχέσεων με το Ισραήλ, το Τελ Αβίβ κατανόησε ότι βρίσκεται απομονωμένο. Στο αίτημα του Νετανιάχου για πιέσεις προς την Αίγυπτο ώστε να διατηρηθεί το σύμφωνο ειρήνης και συνεργασίας ο Αμερικανός πρόεδρος δεν είχε να προσφέρει το ελάχιστο. Οι σχέσεις με το στρατιωτικό κατεστημένο της Αιγύπτου μπορεί να είναι εξαιρετικές, όμως, εφόσον ο ρόλος αυτών περιοριστεί από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, δεν υπάρχει εναλλακτικός δίαυλος άσκησης επιρροής.

Χάος στη Συρία Στα βόρεια σύνορά του το Ισραήλ βλέπει το καθεστώς Άσαντ να καταρρέει και πίσω του να απλώνεται το χάος. Αναμενόμενο μεν, αλλά καταδεικνύει αδυναμία ελέγχου της επόμενης ημέρας από τη στιγμή που η Ουάσιγκτον δεν επιθυμεί την οποιαδήποτε εμπλοκή της σε μια στρατιωτική επέμβαση - εκτός κι αν συρθεί σε κάτι τέτοιο, όπως συνέβη στη Λιβύη κατόπιν της πρωτοβουλίας Γαλλίας και Αγγλίας. Μια τέτοια εξέλιξη πάντως δεν συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες και γι’ αυτό ο Ομπάμα πίεσε το Νετανιάχου για επαναφορά της κανονικότητας στις σχέσεις με την Τουρκία.

Περιφερειακοί σύμμαχοι Με δεδομένο ότι η διαχείριση των διεθνών θεμάτων περιορίζεται σημαντικά λόγω των εσωτερικών προ-

βλημάτων στην Αμερική, ο Ομπάμα επιθυμεί τη δημιουργία ικανών περιφερειακών συμμαχιών. Το Ισραήλ δεν εκτιμά ότι η κάθοδος των ισλαμικών ομάδων στα σύνορά του αποτελεί πρόβλημα για την ώρα. Επίσης η Τουρκία μπορεί να μην συμμερίζεται τις αμερικανικές θέσεις και απόψεις για τα ζητήματα Μέσης Ανατολής, κατανοεί πάντως ότι, για να διαδραματίσει ένα ηγετικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, θα πρέπει να διατηρήσει τις σχέσεις της και με το Ισραήλ. Το γεγονός αυτό δίνει στην Τουρκία έναν επιπλέον μοχλό πίεσης σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των κοιτασμάτων αερίου νοτίως της Κύπρου και ήδη από την επόμενη ημέρα της τηλεφωνικής επικοινωνίας Νετανιάχου - Ερντογάν το Τελ Αβίβ άφησε να εννοηθεί πως «βεβαίως και θα έχει λόγο και η Άγκυρα επ’ αυτού». Αναφορικά με την Αθήνα και τις σχέσεις με το Ισραήλ, πέρα από μια συνεργασία σε στρατιωτικό επίπεδο -κυρίως κοινές ασκήσεις- η Ελλάδα δεν έχει να χάσει τίποτα από την επαναπροσέγγιση Άγκυρας - Τελ Αβιβ, για τον απλούστατο λόγω ότι ποτέ δεν πήρε κάτι από το Ισραήλ, παρά μόνο υποσχέσεις για συνεργασία στους τομείς της γεωργίας, των νέων τεχνολογιών, της ασφάλειας. Στους τομείς αυτούς δεν υπήρξε καμία πρόοδος. Μόνο μια τουριστική αύξηση παρατηρήθηκε -κι αυτή θα καμφθεί λόγω του ότι η Τουρκία είναι κατά πολύ φθηνότερος προορισμός. Όσο για την περιβόητη διυπουργική σύσκεψη -αν γίνει, που δεν θα γίνει- σχεδιάζεται από την εποχή που πρωθυπουργός ήταν ο Γιώργος Παπανδρέου. Επιτροπές εργασίας υπήρξαν πολλές. Αποτέλεσμα κανένα κι αυτό κυρίως γιατί το Ισραήλ δεν προχώρησε τη συνεργασία. Θα ήταν τουλάχιστον υποτιμητικό για έναν πρωθυπουργό να επισκεφθεί το Τελ Αβίβ για να υπογράψει κάποια πρωτόκολλα συνεργασίας έπειτα από τρία χρόνια συζητήσεων.... Επίσης το γεγονός της τηλεφωνικής επικοινωνίας του Αντώνη Σαμαρά με τον ομόλογό του Ισραήλ κατόπιν της επικοινωνίας του δεύτερου με τον Τούρκο ομόλογό του σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως από τοπικούς αξιωματούχους. Πρώτον, έγινε κατόπιν εορτής και, δεύτερον, έγινε αγχωμένα - κατά τη διάρκεια του εβραϊκού Σαββάτου που είναι θρησκευτική αργία και με βάση το πρωτόκολλο, εάν δεν συντρέχει ανωτέρα βία, δεν συνηθίζεται να καλούν τους Ισραηλινούς αξιωματούχους, πόσο μάλλον τον πρωθυπουργό του εβραϊκού κράτους...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ

ΟΛΟΙ ΑΠΑΙΤΟΥΝ ΤΗΝ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ

Θα σφραγίζεται ένα θέατρο κάθε μέρα... Η Αθήνα, παρά την κρίση, διατηρεί τη ζωντάνια της. Παρά την υποβάθμιση εκτεταμένων τομέων του κέντρου της πόλης, διαρκώς ξεπροβάλλουν νέοι πυρήνες που προσφέρουν φρεσκάδα και δημιουργική ένταση ανάμεσα σε παλιές και καινούργιες λειτουργίες της πόλης. Τούτη η γόνιμη «αναρχία» είναι που σώζει την κατά τα άλλα άχαρη τσιμεντούπολη, συντελώντας σημαντικά στην αθηναϊκή γοητεία, την οποία ανακαλύπτει όποιος κοιτάξει λίγο κάτω από την επιφάνεια... Την εβδομάδα που πέρασε είδαμε να μπαίνουν στο στόχαστρο αυτοί ακριβώς οι πυρήνες που διατηρούν ζωντανή την πόλη και συντελούν στην αναβάθμιση ξεχασμένων συνοικιών της. Ο ένας μετά τον άλλο, οι πλανήτες που συγκροτούν τον γαλαξία των εναλλακτικών σκηνών της Αθήνας άρχισαν να λαμβάνουν εκ μέρους των υπηρεσιών του Δήμου Αθηναίων ένα χαρτάκι που τους ενημέρωνε ότι ο χώρος τους πρόκειται να σφραγιστεί και είναι υποχρεωμένοι να διακόψουν τη λειτουργία τους. Όχι μία, ούτε δύο, αλλά 36 εναλλακτικές σκηνές έχουν, σε πρώτη φάση, πάρει το «μαγικό χαρτάκι» που τους επιτάσσει, ενάμιση μήνα πριν το τυπικό τέλος της χειμε-

ρινής σεζόν, να κατεβάσουν ό,τι παράσταση παρουσιάζουν και να βάλουν λουκέτο, στέλνοντας έτσι τους εργαζόμενους σε αυτές να προστεθούν στο 95% της ανεργίας που μαστίζει τον κλάδο των ηθοποιών... Μέσα στις επόμενες δύο εβδομάδες μάλιστα, οι υπηρεσίες του Δήμου Αθηναίων έχουν προγραμματίσει να κλείνουν... ένα θέατρο την ημέρα!

ΜΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ:

Θέατρα υπό πίεση Η γραφειοκρατική μηχανή που ξεκίνησε για να καταλήξουμε στο απίστευτο αυτό αποτέλεσμα πυροδοτήθηκε από καταγγελίες του Σωματείου Ελλήνων Τεχνικών Θεάτρου που κοινοποιήθηκαν στον εισαγγελέα, ο οποίος και παρήγγειλε τον γενικό έ-

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

λεγχο των θεάτρων, για τον οποίο είναι αρμόδιος ο Δήμος Αθηναίων. Οι περισσότεροι άνθρωποι του θεάτρου με τους οποίους μιλήσαμε καταλογίζουν τυφλή συντεχνιακή λογική στο ολιγομελές σωματείο που προχώρησε στην καταγγελία, υπάρχουν όμως και άλλοι που υποπτεύονται ότι πίσω από την κίνηση αυτή υποκρύπτονται ανταγωνιστικά συμφέροντα μεγάλων εταιρειών θεαμάτων, που είδαν φέτος τον τζίρο τους να μειώνεται θεαματικά, προς όφελος των εναλλακτικών σκηνών που πήγαν απρόσμενα καλά, σημειώνοντας μια αύξηση των εισιτηρίων τους γύρω στο 30%. Το κανονιστικό πλαίσιο πάνω στο οποίο στηρίζονται οι έλεγχοι και οι αδειοδοτήσεις των θεατρικών χώρων είναι ο... Α.Ν. 446/1937 και οι κατοπινές τροποποιήσεις του με Β.Δ. των αρχών της δεκαετίας του 1950. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μεταξικός αυτός νόμος προβλέπει διά μακρών τα της... λογοκρισίας των θεατρικών έργων, αλλά ακόμη και τις ώρες λειτουργίας των θεάτρων, τον έλεγχο των οποίων αναθέτει στην αστυνομία. Μπορεί σήμερα επιτροπές λογοκρισίας όπως αυτές που προέβλεπε να μην υφίστανται, όμως η λογική της υπερρύθμισης που διέπει το ελληνικό νομικό οικοδόμημα καταλήγει σε κατ’ ουσίαν λογοκρισία και παραβίαση της ελευθερίας της καλλιτεχνικής έκφρασης, έτσι όπως καθιερώνεται από το ίδιο το Σύνταγμα. Αυτό συμβαίνει όταν ο νομοθέτης θεωρεί εαυτόν αρμόδιο να ορίσει τι είναι θέατρο και θεατρικός χώρος, ουσιαστικά τι είναι η ίδια η τέχνη, χωρίζοντας τις αδειοδοτήσεις ανάλογα με τη χωρητικότητα και αρνούμενος να αναγνωρίσει αίθουσες με λιγότερες από 50 θέσεις. Στην πραγματικότητα, το ασφυκτικό και δαιδαλώδες πλαίσιο που έχει δημιουργηθεί όχι μόνο στερεί α-

«Περισσότερο φως» Η Μάνια Παπαδημητρίου, ηθοποιός και σκηνοθέτις που τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει τη δουλειά της σε μικρούς εναλλακτικούς χώρους, δήλωσε σχετικά με το θέμα στην Αυγή: «Περισσότερα φώτα, ηλεκτρολόγοι, στην ιστορία μας! Ποιοι καταγγέλθηκαν και για ποιους λόγους ακριβώς; Ποιοι την πληρώνουν τελικά; Μόνο αν βγουν όλα στο φως, εδώ που φτάσαμε, μπορούμε να ξέρουμε τι συμβαίνει. Γιατί η επιτροπή του δήμου έδωσε εντολή να σφραγιστούν θεατρικοί χώροι, χωρίς προηγουμένως να εντοπίσει τις ελλείψεις και να δώσει τον χρόνο να διορθωθούν; Γιατί θυμηθήκανε σήμερα έναν νόμο που έχει να λειτουργήσει εδώ και 70 χρόνια; Γιατί κλείνουν τους χώρους με τελεσίγραφα; Σε μια εποχή όπου το μόνο που ζητάει ο πολιτισμός είναι ‘ανάσα κάποιες δυνάμεις διεκδικούν να κρατήσουν την ανάσα μακριά από τον πολιτισμό... Αυτοί σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι οι εργαζόμενοι των θεάτρων... Κανένας δεν είναι τόσο ηλίθιος που να θέλει να στερήσει την ανάσα από τη ζωή του! Αν έτσι παρουσιάζεται να συμβαίνει, μοιάζει φτιαχτό. Ένα κυνήγι μαγισσών που, όπως σ’ όλα τούτα τα κυνήγια, ο φταίχτης είναι αυτός που όταν όλοι ουρλιάζουν για την αδικία, αυτός σωπαίνει στη γωνία».

πό τον καλλιτέχνη το δικαίωμα να εκφράζεται όπως εκείνος θέλει αλλά, επιπλέον, χάνεται μέσα του το δεύτερο ουσιαστικό στοιχείο: η ασφάλεια των θεατών και των συντελεστών κάθε παράστασης. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι υπάλληλοι του δήμου που διενήργησαν τους ελέγχους το μόνο που κοίταξαν ήταν χαρτιά, όχι χώρους. Κι ύστερα από λίγο, αντί να δοθεί στους υπεύθυνους των χώρων που ελέγχθηκαν χρονική διορία και συγκεκριμένες οδηγίες για το τι θα έπρεπε να βελτιωθεί όπως λένε οι ίδιοι, απλώς τους απεστάλη η απόφαση σφράγισης. Η επιλογή του Δήμου Αθηναίων να εφαρμόσει με τον τρόπο αυτό την εισαγγελική παραγγελία προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων, τόσο από τους ενδιαφερομένους όσο και από τις πολιτικές δυνάμεις (μόνον ό,τι απέμεινε από το υπουργείο Πολιτισμού, αν και άμεσα ενδιαφερόμενο... καθεύδει). Η Ένωση Χώρων Πολιτισμού Αθήνας, που αποτελεί τη συλλογική έκφραση των εναλλακτικών σκηνών, διαμόρφωσε ένα πλαίσιο άμεσων διεκδικήσεων, το οποίο απαιτεί την αναστολή των αποφάσεων σφράγισης του δήμου και την τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου που αφήνει εκτεθειμένους τους χώρους πολιτισμού. Πρόκειται για αιτήματα που υιοθετούν, με ανακοινώσεις που εξέδωσαν, τόσο ο ΣΥΡΙΖΑ όσο και η ΔΗΜ.ΑΡ., το ΠΑΣΟΚ και ο πρώην δήμαρχος και νυν βουλευτής Νικήτας Κακλαμάνης, με ερώτησή του προς τον υπουργό Παιδείας. Επιπλέον, η Ένωση σκοπεύει να προσφύγει στη Δικαιοσύνη, τόσο ατομικά τα μέλη της όσο και συλλογικά, ενώ για την αντιμετώπιση του πρώτου «λουκέτου», στο θέατρο Ακαδήμεια, στην Ακ. Πλάτωνος, καλεί στον σχηματισμό ολοήμερης ανθρώπινης αλυσίδας έξω από το θέατρο την Τρίτη 2 Απριλίου. ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Το επώδυνο μοιραίον Το ακούσαμε τόσες φορές, από τόσα επίμαχα χείλη, που κατάντησε αηδία και ψοφοδεής φαταλισμός: η καταστροφική απόφαση του Eurogroup για την Κύπρο ήταν επώδυνη, αλλά απαραίτητη. Το είπε και ο Στουρνάρας -αυτός ο ίδιος υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας που έδρασε εντός του Eurogroup ως δουλάριο των γερμανικών συμφερόντων- στον Πρόεδρο της Ελληνικής Δημοκρατίας Κάρολο Παπούλια, το είπε ο Βενιζέλος τής όλο και πιο απεχθούς, επειδή είναι ανερμάτιστη, προπέτειας, το είπε μέχρι και ο πανταχού «παρών» και τα πάντα πληρών (ιδιαίτερα τις καταφανείς τρύπες του συστήματος διά των «αριστερών» εμβαλώσεων) Φώτης Κουβέλης. Επώδυνη, αλλά απαραίτητη. Από κοντά βεβαίως και όλες οι ταξιαρχίες των Χερουβείμ, των Σεραφείμ (που ανάμεσά τους εμφιλοχωρούν και ουκ ολίγοι «νεφελίμ») και των πολυομμάτων του συστήματος που έσπευσαν να εξηγήσουν, να αναλύσουν και να αποδεχθούν το επώδυνον ου μην αλλά και απαραίτητον του πράγματος καταγγέλλοντας για μία ακόμα φορά τον ανεύθυνο και επικίνδυνο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, ο οποίος έθεσε εν κινδύνω την πατρίδα και την αφρόεσα νήσο διά της επιμονής του να μην απομακρύνεται από τις θεσμισμένες εννοήσεις της Δημοκρατίας και διά της ακατανότητης και παντελώς εκτός τόπου και χρόνου αντίληψης ότι τίποτε στην πολιτική και στην ιστορία δεν είναι μοιραίο. Ότι δηλαδή δεν υπάρχει οικονομικός ντετερμινισμός. Αν σε όλα αυτά προσθέσουμε και την παταγώδη αλαλία του πρωθυπουργικού αβερωφίδιου, καθώς και τον δεκάρικο περί μεγαλείου του

Ελληνισμού που εξακόντισε ως άλλος Κατίδης της πολιτικής στα κεφάλια του κυπριακού λαού, τότε το συμπέρασμα προκύπτει αβίαστα: για όλα φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ. Πάει και τελείωσε. Διότι αυτός και μόνον αυτός ως «γνήσια συνιστώσα του κ. Καμμένου» -όπως με ανεξάντλητη βλακεία αναφέρουν οι μυαλοφυγόδικοι του Γραφείου Τύπου της Ν.Δ.επιμένει να μην φτωχοποιεί έως εξαφανίσεως την έννοια της δημοκρατίας που προσπαθούν να επιβάλουν οι εξαγριωμένοι νεοφιλελεύθεροι των Βρυξελλών και του Γερμανικού Οικονομικού Ιμπεριαλισμού. Διότι μόνος αυτός επιμένει να θέλει και να επιδιώκει τα κυβερνητικά ηνία αρνούμενος εξ αριστερών μετά λόγου γνώσεως (λογικής, ηθικής, αισθητικής και της γνωστικής ύλης αυτών) την επαίσχυντη αθλιότητα της τρικομματικής κυβέρνησης, η οποία στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής κατανομής εξουσίας (όχι μόνο κυβερνητικής και δυστυχώς ολοένα και λιγότερο κυβερνητικής ενός εκάστου ανεξάρτητου κράτους), κινείται στην ασφυκτικά μικρή απόσταση μεταξή πολιτικής κύφωσης και πολιτικής αλητείας. Για να μην προσθέσουμε ότι ουκ ολίγες φορές η αλητεία δεν είναι τίποτε άλλο παρά η κοινή, κοινότατη και ποινικά κολάσιμη αλητεία. Μια ματιά στα βοώντα οικονομικά και κουκουλωμένα σκάνδαλα (μαζί με αυτό της λίστας Λαγκάρντ, το οποίο βρίσκεται σε διαδικασία ταφής αναδεικνύοντας εκτός των άλλων και τις χαρισματικές νεκροθαπτικές ικανότητες των κυρίων Μαρκογιαννάκη, Βαρβιτσιώτη και συντροφίας), μια ματιά λοιπόν στα τόσα και τόσα σκάνδαλα στων οποίων τη δυσωδία έχουμε εθιστεί

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗ kostaskanavuris @hotmail.com

Βαδίζουμε προς μια δημοκρατία της οικονομικής -έστω και ταξικήςδικαιοσύνης και ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ανθίσταται; Μέγα και κατάπτυστο λάθος. Διότι το μοιραίον πρέπει να επέλθει. Όλες οι άλλες λύσεις είναι δημαγωγικές

Ο ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΑΡΙΟΣ

και δεν μας ενοχλούν πλέον, αρκεί για να δείξει ότι η αλητεία υπάρχει, ζει και βασιλεύει. Ως πολιτικό υπόβαθρο του μοιραίου, ως λογικό του παράκρουσμα και ως αισθητικό του κακοτύπωμα. Μια γενική ασχημία. Αυτό είναι το επώδυνο γεγονός, που φυσικά δεν είναι μοιραίο, αλλά αποτέλεσμα μυριάδων ολιγωριών, υποκύψεων, χυδαίων ατομισμών και δουλικών παραδοχών, που διαμορφώνουν μια πραγματικότητα η οποία ουδεμία σχέση έχει με τους τίτλους υπό τους οποίους υφίσταται ώστε να μπορεί να δρα ανενόχλητη μακράν της κοινής βούλησης ή πειθαναγκάζοντας στανικά την κοινή βούληση όταν δεν μπορεί να την παραπείσει. Το πραγματικά επώδυνο είναι πως όσο η δημοκρατία (έννοια πολυπλοκότερη και βαθύτερη από την έννοια της πολιτικής επειδή την εμπεριέχει χωρίς να εξαντλείται στην πολιτική) σκεπάζεται από τις σκοτεινές φτερούγες της οικονομίας, τόσο θα αποσαθρώνεται ως περιεχόμενο και τόσο θα βαραθρώνονται οι βασικοί της πυλώνες και τα θεμελιώδη της θέσμια. Χωρίς να ξεχνάμε φυσικά πως όταν μιλάμε για δημοκρατία, εννοούμε το εδραίο έδαφος της ταξικής δημοκρατίας το οποίο έχουμε στα χέρια μας και το οποίο προσπαθούμε διαρκώς να πλάσουμε γεωργώντας το με διαφορετικό τρόπο, δηλαδή να προκαλέσουμε διαφορετικού τύπου «κέρδη». Αυτό λοιπόν που είναι στ’ αλήθεια επώδυνο, είναι η επιτυχής εν πολλοίς (με τα δουλικά και τα λαδικά που την υπηρετούν) ταξική συσκότιση την οποία επιβάλλει ο ασυγκράτητος οικονομικός (αλλά και πολιτικός και ιδεολογικός) νεοφιλελευθερισμός που με τη

σειρά του φέρνει τη φτωχοποίηση έως εξαφανίσεως των εννοιών που λέγαμε. Τώρα πια είναι οδυνηρά φανερό: ο αγώνας για την αποκατάσταση της οικονομικής βαρβαρότητας της κλοπής, είναι αγώνας για την αποκατάσταση της δημοκρατίας. Εδώ, σ’ αυτό το γήπεδο γίνεται το παιχνίδι. Εδώ, σ’ αυτό το γήπεδο τα ανδράρια και τα γύναια, όλος ο εμετικός εσμός της επαιτικής δουλοφροσύνης πετάει την μπάλα στην κερκίδα, επειδή από τα αποδυτήρια ακόμα του έχουν πάρει τα σώβρακα. Κι αυτό το θεωρεί επώδυνο μεν, αλλά την καλύτερη δυνατή λύση. Αυτό το στρεβλό χέρι της κλοπής, της παράκλησης, της επαιτείας και της ελεημοσύνης (που θα έλεγε και ο Γιάννης Ρίτσος στη «Γέφυρα», δηλαδή τη γέφυρα μεταξύ των ανθρώπων που μοιράζουν το «τσιγάρο στα δύο και την καρδιά τους στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα») είναι που θεωρεί μοιραία την οδύνη. Αλλά εν τέλει και αφού τα τέρατα, από τον Σόιμπλε (σόι μπλε, άρα Έλληνας. Είναι η ετυμολογική συνεισφορά της στήλης στη χρυσαυγίτικη γλωσσολογία των ημερών) μέχρι το τελευταίο απόπλυμα του ελληνικού υπουργείου Οικονομικών, ηθικοποιούν την αναγκαιότητα του οικονομικού -και μοιραίου- πογκρόμ, τότε ας ηθικοποιήσουμε και το κέρδος: Αυτή η μέθοδος είναι η μόνη μέθοδος, όχι για τίποτε άλλο, αλλά για να γίνει δικαιότερος ο νεοφιελελευθερισμός; Δηλαδή βαδίζουμε προς μια δημοκρατία της οικονομικής -έστω και ταξικής- δικαιοσύνης και ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ανθίσταται; Μέγα και κατάπτυστο λάθος. Διότι το μοιραίον πρέπει να επέλθει. Όλες οι άλλες λύσεις είναι δημαγωγικές.

http://www.vivliothekarios.blogspot.gr

Στα ίχνη της παράστασης Η είδηση σχολιάστηκε πολύ ωραία πριν λίγες μέρες σε αυτή την εφημερίδα. Το κείμενο του Συλλόγου Υπαλλήλων Βιβλίου Χάρτου Αττικής για το θέμα ήταν πάλι εύστοχο. Οι «επισκέψεις» της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας σε βιβλιοπωλεία προκειμένου να βρεθούν στοιχεία σχετικά με τους αγοραστές βιβλίων συγκεκριμένου πολιτικού περιεχομένου είναι ένα γεγονός που δεν μας ξαφνιάζει, πρέπει ωστόσο να μας ανησυχεί. Η πολιτική ανησυχία μας δεν πηγάζει από μεμονωμένα περιστατικά, αλλά από την αντίληψη που σταδιακά διαμορφώνεται σχετικά με τη νομιμότητα της αντικαθεστωτικής σκέψης. Προκειμένου να μην ανακατέψουν λοιπόν τη βιβλιοθήκη μου κάποτε (οι βιβλιοθηκάριοι είμαστε μανιώδεις με την οργάνωση και την τάξη), όταν η πολιτική σκέψη θα έχει τελείως απαγορευθεί, προτρέχω να αποκαλυφθώ: Στη βιβλιοθήκη μου υπάρχουν 51 τόμοι από τα «Άπαντα» του Λένιν (εκδ. Σύγχρονη Ε-

ποχή) και δύο τόμοι με «Διαλεχτά έργα» των Μαρξ και Ένγκελς, κύριε αστυνόμε. Υπάρχουν επίσης πολλές μαρτυρίες από εξορίες και ξερονήσια. Πλην των ιστορικών και πολιτικών βιβλίων, έχω και κομμουνιστές και αριστερούς ποιητές: 10 τόμους από τα «Άπαντα του Ρίτσου», Λειβαδίτη, Πατρίκιο, Μπρεχτ, Χικμέτ (αυτός ήταν και κομμουνιστής και Τούρκος), Καρούζο, Μαγιακόφσκη, Πέτερ - Πάουλ Τσαλ και άλλους. Έχω επίσης, κύριε αστυνόμε, βιογραφίες των Μαρξ, Μάο, Τσε Γκεβάρα, Στάλιν, Τρότσκυ, Μπρεχτ, Λένιν, Σερζ, Μπουχάριν και άλλων. Έχω βιβλία και αναρχικά («Ο αναρχισμός στην Ευρώπη», «Ιστορία της αναρχίας» (Netlau), «Οι Ισπανοί αναρχικοί: τα ηρωικά χρόνια 1868-1936» (Μπούκτσιν) κ.ά.) και τροτσκιστικά («Ο ελληνικός τροτσκισμός: ένα χρονικό 19231946», «Αιρετικές διαδρομές: ο ελληνικός τροτσκισμός και ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος»). Κύριε αστυνόμε, στο σπίτι μου θα βρείτε επίσης σχεδόν όλα τα βιβλία αυτού του αμε-

τανόητου μαρξιστή και επαναστάτη Βασίλη Ραφαηλίδη, βιβλία του Ζίζεκ και του Χομπσμπάουμ και τη «Μεγάλη Ιστορία της Ελλάδος» του Κορδάτου. Όμως πολύ φοβάμαι, κύριε αστυνόμε, πως δεν φτάνουν 450 λέξεις για να σου πω πόσα βιβλία ανατρεπτικά έχω στη βιβλιοθήκη μου. Επειδή φαντάζομαι πως όσα αναφέρονται στο ολοκαύτωμα των Εβραίων θα με χαρακτηρίσουν ίσως σιωνιστή στο μέλλον, σου το λέω από τώρα: είναι όλα στη βιβλιοθήκη ανάμεσα στους δύο καναπέδες και είναι πολλά. Τα βιβλία ομοφυλόφιλων θα τα βρεις διάσπαρτα (αλλού ο Λόρκα, αλλού ο Καβάφης, αλλού ο Τένεσσι Γουίλιαμς έχω κι άλλους). Όσο είμαι σιωνιστής, άλλο τόσο είμαι και ομοφυλόφιλος που έχω τέτοια πράγματα στη βιβλιοθήκη μου, κυρ - αστυνόμε. Κύριε αστυνόμε, στη βιβλιοθήκη μου έχω και μια Βίβλο - δεν τη διάλεξα, αλλά την κρατάω γιατί είναι δώρο από έναν πολύ αγαπητό μου άνθρωπο. Γελάω καθώς σκέφτομαι την

ιστορία που μου είχε πει πριν λίγα χρόνια μια θαυμάσια κυρία 90 χρόνων, η Γιόνα Παϊδούση: Στην πλούσια βιβλιοθήκη της είχε πολλά «παράνομα» βιβλία επί χούντας. Όταν ήρθες όμως, κύριε αστυνόμε, εκείνη σου έδειξε μονάχα τα βιβλία του Παπαδόπουλου και του Μεταξά που έξυπνα είχε προμηθευτεί και είχε βάλει στο πλέον εμφανές σημείο της βιβλιοθήκης της. Και ‘συ δεν μπήκες παραμέσα. Υστερόγραφο: Κύριε αστυνόμε, οι Τουργκένιεφ, Τολστόι και Ντοστογιέφσκι ήταν Ρώσοι, αλλά δεν ήταν κομμουνιστές. Μην με κατηγορήσετε και γι’ αυτούς.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ:

Αισθανόμαστε προδομένοι από την ελληνική κυβέρνηση ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ

Έχουν μιλήσει και μιλούν πολλοί αυτές τις μέρες για τη νέα καταστροφή της Κύπρου. Τι να λέει άραγε ένας ποιητής; Ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης επιλέγει τον συγκεκριμένο στίχο από το θεατρικό του δρώμενο «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα»: «Αν ο λαός μας δεν μπορεί να αντλήσει απ’ τα δεινά του/ τότε του δόθηκε άδικα μια τέτοια τραγωδία» και λέει τα πάντα. Από τις πλέον σημαίνουσες ποιητικές φωνές, όχι μόνο της κυπριακής αλλά και της ελληνικής ποίησης, ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης, με έντονο το στίγμα του στο μεταπολεμικό, μεταπολιτευτικό ποιητικό τοπίο, με κρατικά βραβεία και άλλες διακρίσεις στις αποσκευές του, σήμερα αφήνει την ποίηση στην άκρη και μιλάει μόνο για την Κύπρο. «Ναι, μας πρόδωσε η ελληνική κυβέρνηση» λέει, ωστόσο παραδέχεται ότι «η αγάπη και η αφοσίωση του κυπριακού ελληνισμού για τον ελληνισμό της Ελλάδας είναι βαθιά ριζωμένες στην ψυχή μας». Τον πετύχαμε στο σπίτι του στη Λευκωσία. Μπορεί η τηλεφωνική επικοινωνία να μη δίνει τη δυνατότητα να δεις το βλέμμα του ποιητή, όμως η φωνή του μαρτυρά εξ αρχής τη βάσανο των ημερών. Μέσα από το ηχόχρωμά της ιχνογραφείται ανάγλυφα η αντοχή, η αξιοπρέπεια, το πείσμα των Κυπρίων και η μεγάλη μοναξιά τους επίσης. Γι’ αυτά μιλάει σήμερα ο Κυριάκος Χαραλαμπίδης, αλλά και για τη στάση της Ευρώπης, για το Όχι των Κυπρίων, για το «γερμανικό οικονομικό imperium», για το κείμενο του Αλκίνοου Ιωαννίδη, για την Ελλάδα.

Ο Αττίλας ακρωτηρίασε την Κύπρο. Το ζωντανό της κομμάτι στάθηκε στα πόδια του και τα πόδια αυτά κόβονται τώρα από τη Δύση, προς την οποία είχε στραμμένο το πρόσωπό του. Ποια είναι η μοίρα της Κύπρου; Η μοίρα της Κύπρου είναι να αντέξει μέσα στους αιώνες παρά τις δυσκολίες και τις καταιγίδες που αντιμετωπίζει. Το απέδειξε εξάλου, μέσα σ’ αυτή τη μακραίωνη ιστορία της, γιατί παρέμεινε ελληνική εδώ και 4.000 χρόνια. Είναι απίστευτο το πώς αυτός ο λαός της Κύπρου, ελληνικός στη μεγίστη πλειοψηφία του, βρήκε τον τρόπο να αντέξει και να κρατήσει την ελληνική του συνείδηση, τη γλώσσα, την πίστη και τα έθιμά του. Αυτό σημαίνει ότι η Κύπρος είναι σκληρό καρύδι και πεισματερό. Ενώ αποκαλείται Νησί της Αφροδίτης, το κύτταρό της είναι πολύ δυνατό και ανθεκτικό μέσα στον χρόνο. Εμείς εδώ, με τρία Μνημόνια στην πλάτη, σας καταλαβαίνουμε. Εσείς που είδατε τη χώρα σας να καταστρέφεται εν μιά νυκτί πώς το βιώνετε; Στην αρχή είχαμε υποστεί ένα σοκ, έναν φοβερό κλυδωνισμό, γιατί ήταν ένας αιφνιδιασμός στοχευμένος από την Ευρώπη, για να συντρίψει την έννοια της Κυπριακής Πολιτείας, σε τελική ανάλυση. Βρήκε ως πρόσχημα αυτή η συμμορία των εντιμοτάτων ότι νοσεί το τραπεζικό μας σύστημα και με αυτό το πρόσχημα προχώρησε στη δολοφονία του Κυπριακού ελληνισμού. Γιατί πρόκειται για φόνο εν

ψυχρώ, προαποφασισμένο, χωρίς συμπόνια, και με ασύμμετρη εκδικητικότητα που αγγίζει την ύβρη, με την αρχαιοελληνική σημασία. Ο Καβάφης λέει «αλλά με λύπη κιόλας κι ευσπλαχνία». Όμως αυτό δεν υπήρξε ποτέ από τους Ευρωπαίους εταίρους μας.

Αισθάνεστε απελπισμένοι; Απελπισμένοι δεν είμαστε. Βγαίνει μια αισιοδοξία πάντα μέσα από την απελπισία όταν ένας λαός είναι αποφασισμένος να επιβιώσει. Και είμαστε αποφασισμένοι να επιβιώσουμε. Κι έχουμε τον τρόπο να επιβιώσουμε. Η διανοητική πολιτιστική στειρότητα, λέει κάπου ο Μισέλ Φουκώ, μου φαίνεται ένα από τα σημαντικότερα συμβάντα της εποχής μας. Το θυμήθηκα επειδή ακριβώς η κ. Μέρκελ και η παρέα της, ο κ. Σόιμπλε και αυτός ο ανεκδιήγητος Ολλανδός νεανίας, που είναι και πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντέισελμπλουμ, έκαναν το παν για να αποδείξουν τη δική τους πολιτική στειρότητα. Χρησιμοποίησαν κάθε λογής στρατηγήματα και σοφιστικά επιχειρήματα και μυθοπλασίες για να πείσουν τους Ευρωπαίους ότι η Κύπρος είναι ένα μαύρο πρόβατο που πρέπει να συντριβεί. Δεν στοχάστηκαν καθόλου τη θέση της Κύπρου στην Ευρώπη και την ευρύτερη σημασία της. Νομίζετε ότι αυτό που γίνεται τώρα έχει σχέση με τις οικονομικές συνθήκες και συσχετισμούς ή έχει και εθνικό χαρα-

Πολλοί λένε ότι θα ήταν προτιμότερο να σκύβαμε το κεφάλι και να δεχτούμε αυτό που εκείνοι αποφάσισαν για μας, όμως το ότι τους πετάξαμε κατάμουτρα ένα «Όχι» αποδεικνύει περίτρανα ότι ο άνθρωπος ακόμα και μέσα από τον τάφο του μπορεί να αντιστέκεται και να υπάρχει με αξιοπρέπεια

κτήρα; Η γερμανική εθνική νοοτροπία ενάντια στις εθνότητες της Μεσογείου; Η οικονομική πτυχή είναι το πρόσχημα. Η ουσία βρίσκεται στο γεγονός ότι η Κύπρος μπήκε στο στόχαστρο προκειμένου να απορφανιστεί και από την Ελλάδα και από όλους τους γύρω δυνητικούς συμμάχους της, εννοώ Αίγυπτο, Ισραήλ, Συρία, Λίβανο, αλλά και τους ίδιους τους Ρώσους, οι οποίοι έχουν πολλά οικονομικά συμφέροντα στην Κύπρο. Στόχος λοιπόν της Ευρώπης, και αυτό κυριαρχεί στη σκέψη των Κυπρίων, είναι να απογυμνώσει την Κύπρο από κάθε έρεισμα οικονομικό και πολιτικό με προφανή γι’ αυτήν ωφελήματα. Αντιμετώπισαν ένα κράτος - μέλος της Ε.Ε. που βυθιζόταν με τον χειρότερο τρόπο. Αντί να του ρίξουν σωσίβιο, του πέρασαν μια μυλόπετρα στον λαιμό, όπως έγραψαν πρόσφατα και οι Financial Times. Ο δε πρώην πρόεδρος του Eurogroup και τωρινός πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου, κ. Γιούνκερ, είπε ακριβώς ότι οι Ευρωπαίοι αντιμετώπισαν τους Κυπρίους σαν να ήταν γκάνγκστερ. Στην πραγματικότητα, οι ληστές είναι αυτοί, γιατί ήθελαν να βάλουν χέρι στα πλούσια κοιτάσματα υδρογονανθράκων της κυπριακής ΑΟΖ εξουδετερώνοντας την οικονομία μας έτσι ώστε η Κύπρος να μην μπορεί να αντισταθεί σε επικίνδυνες λύσεις και διεξόδους. Αισθάνεστε προδομένοι από την ελληνική κυβέρνηση; Ναι. Αισθανόμαστε προδομένοι από την ελληνική κυβέρνηση. Βεβαίως δεν μας διαφεύγει ότι αυτή την περίοδο η Ελλάδα αιμορραγεί, αλλά, άσχετα προς αυτό, η υποστήριξη της Ελλάδας θα μπορούσε να γίνει πιο εμφανής, τουλάχιστον κατά τη διαπραγμάτευση στο Εurogroup. Έχει γίνει πια τρόπος ζωής για τους Έλληνες πολιτικούς που κυβερνούν αυτή τη στιγμή να σκύβουν το κεφάλι για να δείχνουν καλή διαγωγή. Όμως αυτό ενθαρρύνει ακόμα περισσότερο αυτούς

που προσπαθούν να υφαρπάξουν τον εθνικό μας πλούτο και την εθνική μας κυριαρχία και εδώ στην Κύπρο και στην Ελλάδα. Το Όχι της κυπριακής Βουλής, για παράδειγμα, που σχολιάστηκε από ποικίλες οπτικές γωνίες, ήταν, κατά την άποψή μου, μια μεγάλη ιστορική στιγμή, γιατί έστω για μια στιγμή τολμήσαμε να πούμε στους ισχυρούς ότι είναι άδικο αυτό που πάνε να κάνουν. Πολλοί λένε ότι θα ήταν προτιμότερο να σκύβαμε το κεφάλι και να δεχτούμε αυτό που εκείνοι αποφάσισαν για μας, όμως το ότι τους πετάξαμε κατάμουτρα ένα Όχι αποδεικνύει περίτρανα ότι ο άνθρωπος ακόμα και μέσα από τον τάφο του μπορεί να αντιστέκεται και να υπάρχει με αξιοπρέπεια. Εκείνο που εμένα με θλίβει είναι ότι οι Ευρωπαίοι εταίροι μας, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα την απώλεια της τραπεζικής μας αξιοπιστίας, απέδειξαν κάτι πολύ μεγαλύτερο: την απώλεια της δικής τους ηθικής αξιοπιοπιστίας. Θρηνώ και οδύρομαι όταν εννοήσω τον... Σόιμπλε, κι εδώ παραφράζω τον στίχο μου από τη «Νεκρώσιμο ακολουθία», για να πω πολύ απλά: θα πεθάνει δυστυχισμένος. «Κάθε μέρα», όπως είπε κάποιος ποιητής, «οι άνθρωποι πεθαίνουν δυστυχισμένοι επειδή τους λείπουν αυτά που βρίσκονται μέσα στα ποιήματα». Το μόνο που σκέφτεται το γερμανικό οικονομικό imperium είναι η ευδαιμονία του κράτους του εις βάρος της ευρωπαϊκής αλληλεγγύης. Το κείμενο του Αλκίνοου Ιωαννίδη το διαβάσατε; Το διάβασα, μου άρεσε και το έστειλα και σε πολλούς φίλους εκτός Κύπρου. Πήρα πολλές και συγκινητικές αντιδράσεις. Το κύριο σημείο του Αλκίνοου, που πολύ φοβάμαι ότι παρεξηγήθηκε από μερικούς δημοσιογράφους και σχολιαστές στην Ελλάδα, είναι η καταγραφή της ελληνικής παθογένειας στο σύνολό της, τόσο από κυπριακής όσο και από ελλαδικής πλευράς. Επειδή ο λαός έχει απωλέσει την ικανότητά του να στοχάζεται εθνικά, τον ξενίζουν και τον σκανδαλίζουν καίριες επισημάνσεις που σχετίζονται με τη σολωμική έννοια του έθνους. Δεν είναι αντίθετο προς τον διεθνισμό να αγαπάς την πατρίδα σου, το γερό θεμέλιο του διεθνισμού είναι να αγαπάς την πατρίδα σου και το έθνος. Γιατί αν δεν έχει κάπου να πατήσεις και κάτι να αγαπήσεις και να αγωνιστείς γι’ αυτό, τότε είσαι κρατημένος στον αέρα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛIΔΑ 56

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

ΜOYΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ - Μ.Ι. ΕΣΗΕΑ: ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΝ ΜΠΟΣΤ

Ο Πειναλέων κι η Ανεργίτσα στην οδό Πειραιώς... Στον διαχρονικό Χρύσανθο Μποσταντζόγλου, τον γνωστό σε όλους μας Μποστ, είναι αφιερωμένη η έκθεση που εγκαινιάζεται την Πέμπτη στις 8.00 το βράδυ, στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, σε συνδιοργάνωση με το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ. Αφορμή για την έκθεση αυτή δεν στάθηκε κάποια «στρογγυλή» επέτειος, μολονότι φέτος συμπληρώνονται 95 χρόνια από τη γέννησή του στην Κωνσταντινούπολη, αλλά η πολιτική και κοινωνική επικαιρότητα, που φέρνει ξανά στην επιφάνεια, πιο κοντινούς μας παρά ποτέ, τους θρυλικούς χαρακτήρες που ξεφύτρωσαν το 1958 από «Το μποστάνι του Μποστ», την τακτική στήλη που κρατούσε στον Ταχυδρόμο: την καθημαγμένη Μαμά Ελλάς, την Ανεργίτσα και τον Πειναλέων. Γι’ αυτό και η έκθεση με τίτλο Cherchez να φαμ! Ο Μποστ του Τύπου επικεντρώνεται στη γελοιογραφική σάτιρά στον ημερήσιο και περιοδικό τύπο κατά την περίοδο 1950-80, επιχειρώντας να την εντάξει στο ιστορικό της πλαίσιο και να ανιχνεύσει τη σύγχρονη σημασία της, καθώς και την αισθητική της αρτιότητα που ξεπερνά τον εφήμερο στόχο της.

Πολιτικά επίκαιρος όσο ποτέ, αναδεικνύει μέσα από την τέχνη του μια Ελλάδα που θεωρούσαμε ξεχασμένη, η οποία όμως επανέρχεται σήμερα απειλητική. Λαϊκός χωρίς ποτέ να γίνεται λαϊκιστής, υπήρξε σε όλη του τη ζωή στρατευμένος στην Αριστερά, με ένα δημοκρατικό ήθος όμως που ξεπερνούσε τα κομματικά στεγανά. Ο Μποστ, συνειδητά «ανορθόγραφος», υπηρέτησε με το πενάκι του επί μισό αιώνα τη δημοσιογραφία, πάντα σχολιάζοντας καυστικά την επικαιρότητα με τα μιξοκαθαρευουσιάνικα σχόλια και τα ιδιοφυή σκίτσα του, χωρίς ποτέ (για λόγους... ευνόητους) να γίνει μέλος της ΕΣΗΕΑ. Αυτός ήταν ένας επιπλέον λόγος που οδήγησε το Μορφωτικό Ίδρυμα της ΕΣΗΕΑ να του αφιερώσει το ημερολόγιο που εξέδωσε για το 2013 και να υιοθετήσει την έκθεση που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη και θα διαρκέσει έως τις 19 Μαΐου. Η έκθεση, όπως και το ημερολόγιο, είχε σχεδιαστεί από την ιστορικό τέχνης Μαρία Κοτζαμάνη, που χάθηκε πρόσφατα, και υλοποιείται σήμερα με την επιμέλεια της κόρης της, θεατρολόγου Μαρίνας Κοτζαμάνη, ως προσφορά στη μνήμη της.

Think Tank

Μοναστηράκι 2013. Αν ξέρεις την κρυφή διαδρομή (κι εγώ θα την πω τώρα για όσους δεν) από τα σκαλιά του ΗΣΑΠ μέχρι το συγκεκριμένο δέντρο στο δασάκι της Ακρόπολης, θα γνωρίζεις ένα-δυο πράγματα: Π.χ., πόσο όμορφη είναι η Αθήνα, τουλάχιστον μέχρι εκεί που τελειώνει το χώμα και αρχίζει το τσιμέντο, αν και τούτο έχει χαρίσματα. Αν τώρα καβατζώσεις μπουκάλι κρασί (όχι τίποτα μαλαματίνες τώρα... μοσχάτο, λευκό ημίγλυκο, κάτι διονυσιακό), θα μυηθείς και σε άλλα. Ακούγονται οι Led Zeppelin νότια του Αστεροσκοπείου; Γράφονται στίχοι των Depeche Mode στα μάρμαρα του Θησείου; Και όντως έχει σκάσει συναυλία του Neil Young, κρυφά και στο μεταξύ μας, στην Ηρακλειδών; Το καλό με τον τόπο είναι πως είναι ανεκτικός στην Τέχνη. Θέλεις να νιώσεις έντεχνος

«Ξαναθυμόμαστε τον Μποστ» Στο πλαίσιο της έκθεσης διοργανώνονται μέσα στον Απρίλιο μια σειρά παράλληλες εκδηλώσεις, καθ’ όλη τη διάρκεια του Απριλίου. Την Κυριακή 14/4, στο αμφιθέατρο του μουσείου διοργανώνεται ημερίδα με θέμα «Ξαναθυμόμαστε τον Μποστ». Μέσα από τις εισηγήσεις τους, οι συμμετέχοντες επιχειρούν να εντάξουν το γελοιογραφικό έργο του Μποστ σε μια ιστορική προοπτική, ενώ παράλληλα να διερευνήσουν τη σημασία που παίρνει μέσα στις σύγχρονες συνθήκες που ζει η χώρα. Στην ημερίδα θα μιλήσουν ο κριτικός θεάτρου Κώστας Γεωργουσόπουλος, ο γελοιογράφος Στάθης Σταυρόπουλος, ο σκηνοθέτης Θανάσης Παπαγεωργίου, ο ποιητής Γιάννης Κοντός, ο φιλόλογος Μανόλης Σαββίδης, ο ιστορικός Τάσος Σακελλαρόπουλος και ο γραφίστας Κώστας Μποσταντζόγλου, γιος του Μποστ. Παράλληλα, το Σάββατο 20/4 το απόγευμα, στο χώρος του εστιατορίου, φοιτητές του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, με την καθοδήγηση του σκηνοθέτη Γιάννη Λεοντάρη, ζωντανεύουν τα σκίτσα του Μποστ δραμα-

τοποιώντας επιλεγμένες γελοιογραφίες του μέσα από την παράσταση Bost Live! καταδεικνύοντας με τον τρόπο αυτό την οικειοποίηση του αιχμηρού πνεύματος του σκιτσογράφου από μια νεότερη γενιά αναγνωστών, που δεν γνώρισε τις συνθήκες που σατίριζε καθημερινά με το πενάκι του. Επίσης, η Cherchez να φαμ! πλαι-

σιώνεται από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα για παιδιά «Γνωριμία με έναν σκιτσογράφο», με την σκιτσογράφο Μαρία Τζαμπούρα (12/5), ενώ Παρασκευές και Σάββατα ο υπεύθυνος των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Τ. Σακελλαρόπουλος θα ξεναγεί το κοινό στην έκθεση. Σ.Κ.

«Συνεχίστε να συνεχίζετε» στα ουζάδικα ή μέταλ στην Ακρόπολη; Μετά χαράς. Νιώθεις εναλλακτικός ή θυμωμένος; Δώσε μαυρίλα και ένταση ακόμη και στις αστείες ελίτσες-νάνους στο περιφερειακό δασάκι. Είναι road map. Απλά πράγματα. Και το καλύτερο είναι πως την εποχή που όλα φιλτράρονται γρήγορα και ηλεκτρονικά, εσύ, εκεί, είσαι Κυρίαρχος του Σύμπαντος. Eίναι κάτι που δεν μπορούν να φορολογήσουν: η ροκ συναυλία που έχεις στο μυαλό και η σουρεαλιστική έκθεση που κουβαλάς στην καρδιά. Χωρίς παρεξήγηση, τίποτα από όλα αυτά δεν είναι ρομαντικό, παρά τα κρασιά, τις μουσικές και τις επικολυρικές μεταφορές. Αν ρομαντικός ήταν ο Μπάιρον, για μένα, ρε φίλε, ρομαντικός ήταν ο Dio. Εγώ πάλι διαφωνώ. Και για να το τερματίσω, δεν θα διαβάσω σήμερα Βύρωνα, ούτε θα ακούσω Black Sabbath, ούτε θα τσιτάρω άλλο Puressence. Τι αξίζει τώρα; «Wrath of God»... η οργή του Θεού από τις ελεκτροπάνκισσες Crystal Castles. Βoοm!

PURESSENCE

«Λοιπόν, όλοι σας! Εδώ είμαι... Ο μοναδικός άνθρωπος που δεν είχε ποτέ πρόβλημα» («Ιndia») o Μετά από τόσα χρόνια καριέρας, ως... τι θα χαρακτηρίζατε τους Puressence? Ως κάτι που διαρκεί πολύ, δουλεύει σκληρά και είναι ευγνώμον για όσα του έχουν συμβεί. o Έρχεστε συχνά και αρκετά χρόνια στην Ελλάδα. Βλέπετε αλλαγές στην προ κρίσης Ελλάδα και στη σημερινή; Όντως ερχόμαστε σχεδόν μια φορά τον χρόνο και έτσι μπορούμε να έχουμε μια περιεκτική εικόνα για το πώς είναι πλέον τα πράγματα στην Ελλάδα. Οπότε, ναι... Παρατηρούμε όλο και περισσότερα κλειστά μαγαζιά... Όλο και λιγότερο κόσμο να βγαίνει έξω. Τα πράγματα φαίνεται πως είναι πολύ δύσκολα. o Επόμενο βήμα της μπάντας; Να το ρίξουμε στο γράψιμο, στις ηχογραφήσεις και στις συναυλίες. o Μόνο μια φράση για τους Έλληνες: «Συνεχίστε να συνεχίζετε!» (Oι Άγγλοι Puressence βρίσκονται σε ελληνική unplugged συναυλία και έπαιξαν την προηγούμενη Πέμπτη στον «Σταυρό Του Νότου».)

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ:

«Δεν αρκεί η τέχνη, χρειάζεται και η έμπρακτη αλληλεγγύη σε όσους έχουν ανάγκη» Ποιο ήταν το έναυσμα για να ξεκινήσεις την ταινία σου; Το «Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους?» είναι μια πολύ προσωπική ταινία, όπου θέλησα να καταθέσω ελπίδες, φόβους, αγωνίες και προβληματισμούς μου. Δεν ήθελα να έχει την αίσθηση της «επικαιρότητας» ούτε να εκμεταλλευτώ ιστορίες ανθρώπων που ζουν παρόμοιες στιγμές στην πραγματική ζωή. Παρόλα αυτά, τα θέματα και οι καταστάσεις που περιγράφονται στην ταινία, μόνο φανταστικές δεν είναι, είναι ιστορίες που συμβαίνουν δίπλα μας, γύρω μας. Μπορεί κανείς να προσεγγίσει μια φορτισμένη πολιτικά αφήγηση, «αποστασιοποιημένα», «αντικειμενικά»; Από την άλλη πλευρά η «στρατευμένη» προσέγγιση, που ήταν γνωστή κατά το παρελθόν, δεν μπορεί να σταθεί με αξιώσεις σήμερα. Επομένως ποιος είναι τελικά ο «σωστός» δρόμος για έναν κινηματογραφιστή; Δεν πιστεύω ότι υπάρχει αντικειμενικότητα στην τέχνη. Ακόμα και ένα λουλούδι να κινηματογραφήσεις, ασυνείδητα βάζεις τη δική σου οπτική... Πιστεύω ότι χρειάζεται να βγαίνουν ταινίες με «θέση» στα πράγματα. Η διαφορά ίσως με τις κλασικές ταινίες «προπαγάνδας» παλαιότερων ετών είναι ότι σε εκείνες δεν υπήρχαν αντιφατικά στοιχεία στους ήρωες. Υπήρχε μια απλούστευση του «καλού» και του «κακού», που έκανε τα πάντα να μοιάζουν ψεύτικα. Το να μιλάς για την πολυπλοκότητα ενός χαρακτήρα δεν σε κάνει αυτομάτως αποστασιοποιημένο. Για να είμαι ειλικρινής, οι «αποστασιοποιημένες» ταινίες με πολιτικά θέματα, ή αυτές που μένουν στο εύκολο «ανθρωπιστικό κομμάτι», με θυμώνουν λίγο.

«ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ ΣΤΟΥΣ ΑΙΣΙΟΔΟΞΟΥΣ?» Αισιοδοξία με ερωτηματικό αλλά και σκέψη και πολλές ευαισθησίες προτάσσει η Κωνσταντίνα Βούλγαρη στην ταινία της, που ήδη προβάλλεται. Η Μαρία Γεωργιάδου είναι η 32χρονη Ηλέκτρα, στην Αθήνα, στα Εξάρχεια της κρίσης, με τον σύντροφό της στη φυλακή, για τη δράση του σε κάποια επαναστατική ομάδα του αντιεξουσιαστικού χώρου. Η Ηλέκτρα προσπαθεί να βρει τον εαυτό της, να συνθέσει ένα δύσκολο παζλ, και η Κωνσταντίνα Βούλγαρη κάνει ένα «άμεσο», σχεδόν εξομολογητικό σινεμά, που πάλλεται σε υψηλές θερμοκρασίες... ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ

ληλεγγύη στον κόσμο που έχει ανάγκη. Παρατήρησα ότι το «χάσμα γενεών» έχει ιδιαίτερη σημασία στην ιστορία σου... Η μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη γενιά των γονιών μου και τη δική μου είναι ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται πολιτικά. Οι προηγούμενες γενιές έχουν μάθει να εντάσσονται σε ένα πολιτικό κόμμα, να υποστηρίζουν τις γραμμές του, να κάνουν κριτική στις αποφάσεις του. Βλέπεις, τώρα με την κρίση, η αγωνία είναι «ποιος θα εκφράσει την αγανάκτηση του κόσμου». Η δική μου γενιά, ένα μέρος της τουλάχιστον, επιλέγει να είναι η ίδια που θα παίρνει τις αποφάσεις, προτιμά τα μικρά σχήματα «από τα κάτω», χωρίς εκλογές, αναθέσεις, βαθμίδες, προεδρεία. Δεν φιλοδοξεί «να εκφράσει τον κόσμο», αλλά να είναι «μέρος του κόσμου όταν αυτός εκφραστεί, με τον τρόπο που θα διαλέξουν όλοι μαζί».

Σε επίπεδο σκηνοθετικής πρακτικής, σε αυτή την ταινία, ποιοι ήταν οι «άξονες» που προσδιόρισαν τη δουλειά σου; Δεν έχω σπουδάσει σκηνοθεσία και έτσι δεν ξέρω τη «φιλμική γλώσσα». Αυτό το θεωρώ προσόν κατά κάποιον τρόπο. Έμαθα σκηνοθεσία βλέποντας 3-4 ταινίες την ημέρα και δουλεύοντας σαν βοηθός σε ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Πιο πολύ απ’ όλα με ενδιαφέρει η ειλικρίνεια και η αλήθεια σε μια ταινία, που κατά τη γνώμη μου επιτυγχάνεται καλύτερα όταν δεν χρησιμοποιείς σκηνοθετικά «κόλπα», αλλά αφήνεις τους ηθοποιούς και το σενάριο να «μιλήσουν». Οι ταινίες «φόρμας» έχουν κάτι ελιτίστικο και όχι ανθρώπινο, που δεν μου ταιριάζει. Πώς βλέπεις τη γενικότερη κατάσταση του ελληνικού κινηματογράφου σήμερα, μέσα στην κρίση, αντικρίζοντας από τη μια μεριά τη «δημιουργική πλευρά», με

Να το θέσω λίγο διαφορετικά: Τι σημαίνει για σένα πολιτική συνείδηση ενός καλλιτέχνη σήμερα; Με τσαντίζουν οι καλλιτέχνες που θεωρούν ότι είναι «πάνω από την κοινωνία». Που κάνουν πολιτική τέχνη επειδή είναι της μόδας, επειδή θέλουν απλά να προβοκάρουν στην ουσία, ισοπεδώνοντας αξίες και πράγματα, που καταπιάνονται με τα κινήματα, με σύμβολα αγώνων χωρίς να τα σέβονται, αντιμετωπίζοντάς τα απλά σαν ένα θέμα, μέχρι να πάνε στο επόμενο. Θεωρώ ότι, όσο και να είναι η τέχνη ένας τρόπος επικοινωνίας, δεν φτάνει, χρειάζεται και η ενεργή ενασχόληση με τα κοινά, τις συλλογικότητες, και η έμπρακτη αλ-

τις βραβεύσεις στο εξωτερικό, και από την άλλη την έλλειψη χρημάτων, το Κέντρο σε παράλυση... Η κατάσταση είναι τραγική. Τα δύο - τρία βραβεία στο εξωτερικό δεν σημαίνουν τίποτα, πέρα από μια αίσθηση ικανοποίησης στον δημιουργό και μια ευκαιρία στον εκάστοτε υπουργό να καμαρώνει ότι «κάτι έκανε». Στην πραγματικότητα ο κόσμος του κινηματογράφου δεν έχει να ζήσει, οι εργασιακές σχέσεις, όπως παντού, έτσι κι εδώ έχουν σκληρύνει πολύ... Και ακόμα υπάρχει κόσμος και ειδικά η εξουσία- που θεωρεί ότι οι καλλιτέχνες είναι «ψωνάρες» και «αστοί» που κάνουν το χόμπι τους... Σαν να μην έχουμε εμείς νοίκια, ΟΑΕΕ, σούπερ μάρκετ, ΔΕΗ και όλα αυτά... Με στενοχωρεί που πολλές φορές και ο κόσμος της Αριστεράς μπαίνει σε αυτή τη λογική. Επειδή υπάρχουν τρεις τραγουδιστές που είναι πάμπλουτοι, και πέντε ηθοποιοί που ξεσκίστηκαν στα σήριαλ, δεν είναι αυτό το στάνταρ των ανθρώπων που ασχολούνται με τον κινηματογράφο και το θέατρο... Ίσα ίσα... Στην περίπτωσή σου ποια ήταν τα προβλήματα υλοποίησης της ταινίας; Ποιοι άνθρωποι σε βοήθησαν;

Υπάρχει κόσμος -και ειδικά η εξουσία- που θεωρεί ότι οι καλλιτέχνες είναι «ψωνάρες» και «αστοί» που κάνουν το χόμπι τους... Σαν να μην έχουμε εμείς νοίκια, ΟΑΕΕ, σούπερ μάρκετ, ΔΕΗ και όλα αυτά... Με στενοχωρεί που πολλές φορές και ο κόσμος της Αριστεράς μπαίνει σε αυτή τη λογική

Τα προβλήματα ήταν προβλήματα ρευστού. Χρωστάμε λεφτά στο συνεργείο και τους ηθοποιούς και ελπίζω σύντομα να μπορέσουμε να τα εξοφλήσουμε. Είμαι πολύ τυχερή που γνώρισα την Ελένη Αφεντάκη, που πίστεψε πολύ στο σενάριο και που είναι και αυτή τελείως τρελή και που δεν εγκατέλειψε το εγχείρημα όταν βλέπαμε κλειστές πόρτες παντού. Είμαι πολύ τυχερή όλο αυτό το κομμάτι, μαζί με τη συνεργάτιδά της Βάσω Πατρούμπα το πήρανε πάνω τους

και κάναμε την ταινία χωρίς να μας λείψει τίποτα. Θέλω να ευχαριστήσω και το συνεργείο και τους ηθοποιούς που με τίμησαν ερχόμενοι στην ταινία μου, δούλεψαν χωρίς να πληρώνονται και το έκαναν με καλή διάθεση και ουσία. Έχουμε πολύ καλές ερμηνείες από τους ηθοποιούς στην ταινία... Πώς δούλεψες μαζί τους; Με τους ηθοποιούς μιλάμε, γνωριζόμαστε, ανταλλάσσουμε εμπειρίες, ακούω αυτά που προτείνουν, δεν κάνουμε τεχνικές πρόβες και τέτοια, αποκτάμε εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλο, κι έτσι όταν φτάνουμε στο γύρισμα, ξέρουν πολύ καλά ποιον χαρακτήρα παίζουν. Έτσι ακόμα και σε σκηνές με αυτοσχεδιασμό, όπου ξεχνάνε το σενάριο και λένε δικά τους, είναι μέσα στον «ρόλο» που έχουμε φτιάξει. Συμμετείχες ενεργά στους «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη», μια «ζωντανή» συλλογικότητα στον χώρο του κινηματογράφου μας, που ωστόσο μοιάζει να «εξατμίστηκε» απότομα... Τι συνέβη; Οι «Κινηματογραφιστές στην Ομίχλη» μοιάζουν λίγο με το «κίνημα των αγανακτισμένων». Μαζεύτηκαν κινηματογραφιστές με πολύ διαφορετικές προσεγγίσεις, διαφορές αξιακές, πολιτικές, καλλιτεχνικές. Όλοι θέλαμε «κάτι να αλλάξει», αλλά αποφύγαμε να κάνουμε συζητήσεις γύρω από αυτά που μας χωρίζουν. Αποτέλεσμα ήταν να μείνουμε σε δύο - τρεις πολύ βασικές διεκδικήσεις σε επίπεδο νόμου και να εξαντληθεί η δημιουργικότητα και το πάθος σε θεσμικές αλλαγές. Νομίζω ότι θα είχε πολύ μεγαλύτερη ουσία αν είχαμε φτιάξει μια κολλεκτίβα, έναν κινηματογράφο, αν παίρναμε τα πράγματα στα χέρια μας αντί να τα αναθέσουμε πάλι σε συνδικαλιστικούς φορείς αμφιβόλου ποιότητας και σε υπαλλήλους του κράτους. Πότε θα δούμε το ντοκιμαντέρ που έχεις γυρίσει για τον ΣΥΡΙΖΑ; Τα γυρίσματα έχουν ουσιαστικά ολοκληρωθεί, μένουν ελάχιστα... Αυτό που είναι μπροστά μας είναι το μοντάζ, γενικά το post production, που όμως δεν μπορεί να γίνει με «κόκκινα μεροκάματα», χρειάζονται χρήματα. Δεν μπορώ φυσικά να ζητήσω χρηματοδότηση από τον ΣΥΡΙΖΑ ούτε γνωρίζω πλούσιους Συριζαίους... Θα δούμε τι θα γίνει...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΤΟΥ ΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ

ΤΟ «ΥΠΟΓΕΙΟ» ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΣΤΟ «ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ»

Επιθυμία και ανάγκη

Ο Μεγάλος Πέτρος πρώτος επιχειρεί, τον δέκατο όγδοο αιώνα, να «ανοίξει» την κλειστή ρωσική κοινωνία στη Δύση, στέλνοντας προικισμένα παιδιά της ανώτερης τάξης για συστηματικές σπουδές στην Ευρώπη. Το πείραμα πετυχαίνει, δημιουργείται μια προωθημένη ρωσική «ιντελιγκέντσια», η οποία στη συνέχεια θα αναλάβει το έργο να «διαφωτίσει» και την υπόλοιπη Ρωσία, εισάγοντάς την στον εξωστρεφή δυτικό ορθολογισμό... Το άνοιγμα στη Δύση έχει όμως κάποιες απρόβλεπτες συνέπειες. Δημιουργεί ένα ρήγμα στον μέχρι τότε συμπαγή κοινωνικό ιστό της «Αγίας Ρω-

σίας», καθώς το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού δεν ακολουθεί την πρωτοπόρα «ιντελιγκέντσια», εμμένοντας αδιάλλακτα στην πατροπαράδοτη ρωσική μυστικιστική εσωστρέφεια. Η «ιντελλιγκέντσια», με τη σειρά της, προσλαμβάνει τον εαυτό της ως ένα «ανώτερο» κομμάτι της ρωσικής κοινωνίας, προορισμένο να την «εκπολιτίσει» με κάθε τρόπο, περιφρονώντας τον «καθυστερημένο» λαό. Αυτό το δράμα αποτυπώνεται στα έργα του μεγάλου Ντοστογιέφσκι, που υπήρξε ο ίδιος ένας άνθρωπος βαθιά διχασμένος, μια διαρκής «συνείδηση σε αγωνία». Στις «Σημειώσεις από το υπόγειο» παρακολουθούμε την εξομολόγηση ενός «μαύρου» ήρωα, που είναι το alter ego του συγγραφέα. Ο «άνθρωπος από το υπόγειο» απαντά στο πρόγραμμα εκδυτικισμού και «εκλογίκευσης» διά της βίας της Ρωσίας, όπως εκτίθεται στο κλασικό μυθιστόρημα - μανιφέστο του κατ’ εξοχήν δυτικόφιλου λόγιου Τσενιτσέφσκι, με τον χαρακτηριστικό τίτλο: «Τι να κάνουμε;» Απαντά με ανοιχτό σαρκασμό και στο πρόταγμα του δυτικού διαφωτισμού, ότι «μόλις οι άνθρωποι καταλάβουν ποιο είναι το αληθινό συμφέρον τους, τότε θα βασιλέψει η λογική και θα βρουν την ευτυχία». Στις «Σημειώσεις» παρακολουθούμε την οργισμένη αντίδραση ενός ανθρώπου που αποκρούει

KΡΙΤΙΚΗ MOYΣΙΚΗΣ

την προγραμματισμένη, ισοπεδωτική ευτυχία της «λογικής των προβάτων», προτιμώντας να είναι ελεύθερος να ονειρεύεται και να φαντάζεται. «Τι μπορεί να περιμένει κανείς από τον άνθρωπο», μας λέει, «αφού είναι ένα πλάσμα προικισμένο με τέτοιες παράδοξες ιδιότητες; Γεμίστε τον με όλα τα γήινα αγαθά, πνίξτε τον έτσι, ολόκληρο, με το κεφάλι μέσα στην ευτυχία, και τότε ακόμη, αυτός ο άνθρωπος, μόνο και μόνο από αχαριστία και γρουσουζιά, θα σας κάνει καμία βρομιά! Θα ριψοκινδυνέψει ακόμη και να χάσει τα αγαθά του και θα επιχειρήσει επίτηδες τις πιο καταστροφικές ανοησίες, μόνο και μόνο για να προσθέσει σε αυτήν τη θετική λογική το καταστρεπτικό, φαντασιόπληκτο στοιχείο του! Θα δημιουργήσει καταστροφές και χάος, θα εφεύρει διάφορα βάσανα, και θα περάσει τελικά το δικό του!». Η παράσταση που σκηνοθέτησε ο Πάνος Αγγελόπουλος στο «Μέγαρο Μουσικής», σε ωραία μετάφραση και ικανή θεατρική προσαρμογή δική του, περνάει το καίριο μήνυμα του συγγραφέα, που ισχύει για όλες τις εποχές: ότι η επιθυμία γεννά την ανάγκη, όχι το αντίθετο, όπως επιπόλαια πιστεύουν οι ορθολογιστές. Ότι, ακόμα και αν ιεραρχήσουμε ορθολογικά τις ανάγκες του ανθρώπου, πάντα κάτι περισσεύει: η ανάγκη του να ονειρεύεται κάτι περισσό-

τερο. Ότι το συμβολικό προηγείται του πραγματικού και ότι το πραγματικό δεν υφίσταται πριν από την αναπαράστασή του, διά της φαντασίας??? πριν από την αντανάκλασή του μέσα στο επι-θυμείν του ανθρώπου. Ο κόσμος του είναι πρώτα βούληση και μετά παράσταση, στην οποία μετέχει με τη θέλησή του, όχι εξ ανάγκης. Το κλίμα της παράστασης των «Σημειώσεων» είναι, έτσι, ονειρικό και η ατμόσφαιρα συμβολική. Οι ήρωες τοποθετούνται σαν ανάμεσα σε αντικριστούς καθρέφτες, που αναπαράγουν επ’ άπειρον την αέναη ανάγκη τους να ονειρεύονται. Ο Γιάννης Θωμάς, ένας έξοχος είρων ηθοποιός, «κατεβαίνει» ώς τις παραμικρές λεπτομέρειες του ρόλου. ένας σπουδαίος καλλιτέχνης, που ξέρει να αυτοσαρκάζεται, διατηρώντας μια σωτήρια «απόσταση» από τα δρώμενα. Δίπλα του η ταλαντούχα νεαρή Ναταλία Μόντη δίνει με ταυτοπάθεια την αιώνια γυναίκα - Λίζα. Δεν είμαι απολύτως βέβαιος αν το άρτιο χορευτικό της Όλιας Στεφανίδου ήταν απαραίτητο για να ενσαρκώσει τον «πειρασμό της λογικής». Αντίθετα, βλέπω θετικά τη μουσική του Δημήτρη Παπαδημητρίου, τα σκηνικά - κοστούμια (Τόλης Τατόλας, Μαντώ Ψυχουντάκη), τους «ψυχρούς» φωτισμούς του Γιώργου Πουλίδη και τα οργανικά δεμένα βίντεο.

TOY ΚΥΡΙΑΚΟY Π. ΛΟΥΚΑΚΟY

«Μαρία Στουάρντα» υψηλού επιπέδου από τη ΜΕΤ Ήταν μόλις προ διετίας που η «Maria Stuarda» του Gaetano Donizetti σηματοδοτούσε την απρόβλεπτη κατάληξη των διεθνών μελοδραματικών συνεργασιών του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών λόγω της οικονομικής κρίσης. Και ήταν πραγματικά μια θριαμβευτική αυλαία 20 ετών προσφοράς του χώρου σε λυρικές εμπειρίες αδιαφιλονίκητου διαμετρήματος. Με την παραγωγή ενός Pier Luigi Pizzi, ερμηνεύτριες σαν την Patrizia Cioﬁ και την Irina Lungu να εναλλάσσονται στο μέρος της τραγικής επώνυμης ηρωίδας, τον ολόδροσο Francesco Demuro ως πλέον πρόσφατη αποκάλυψη μεταξύ των τενόρων της κατηγορίας του ως Ρομπέρτο, κόμη του Λέστερ, και τον ήδη 80ετή τότε πρωθιερέα του μπελκάντο Richard Bonynge στο πόντιουμ, η συνεργασία με τη Σκάλα του Μιλάνου δικαίωνε αυτό το ύστατο «άνοιγμα» πριν από τη σιγή. Ίσως γι’ αυτούς τους λόγους προσεγγίσαμε την απευθείας αναμετάδοση του ίδιου έργου από τη Μετροπόλιταν Όπερα της Νέας Υόρκης (αίθουσα Αλ. Τριάντη, 19/01/2013) με επιφύλαξη, ίσως και δυσπιστία. Άραγε η Μαρία της -γνωστής κυρίως ως μεσοφώνου με εμπειρία στον Ροσσίνι- Joyce Didonato, που η φωτογραφία της αντικαθιστούσε πλέον εκείνη της Άννα Νετρέμπκο ως Μανόν στο γενικό συνοδευτικό φυλλάδιο, θα ανταποκρινόταν σε μια τόσο βεβαρημένη από τις αναμνήσεις μας αποστολή; Το αγωνιώδες ερώτημα δεν απαντήθηκε άμεσα, αφού η Σκωτσέζα βασίλισσα εμφανίζεται το πρώτον στη β’ πράξη, όταν δηλαδή η πλατιά μουσική διεύθυνση του Maurizio Benini όσο, και κυρίως, η σκηνοθεσία του Sir David McVicar είχαν ήδη καθησυχάσει τους βασικούς φόβους μας. Ο τελευταίος, ιδίως, οικοδόμησε μια παραγωγή με τεκμηριωμένη ιστορική διάσταση στην ενδυματολογία, περιορίζοντας το αφαιρετικό στοιχείο στο σκηνικό (αμφότερα του John

Macfarlane) και επιστρατεύοντας με αισθητήριο (πρβλ. α.ά. ήδη την α’ σκηνή στο σκοτεινό ανάκτορο του Whitehall) τους φωτισμούς της Jennifer Tipton. Κυρίως όμως ήταν προφανής η έμφαση στη διδασκαλία των ηθοποιών, και δη των δύο βασιλικών αντιζήλων. Έτσι, η Ελισάβετ της πρωτοεμφανιζόμενης -και μέχρι τούδε άγνωστής μας- Νοτιοαφρικανής υψιφώνου Elza van den Heever ενδύθηκε ανδρόγυνη κινησιολογία, δίκην γελοιογραφικού αντιδότου στη θηλυκότητα, θυσιάζοντας ακόμη και την πλούσια κόμη της κατά τη διάρκεια των δοκιμών, προκειμένου να αφομοιώσει πληρέστερα τη συγκεκριμένη άποψη για την «παρθένο βασίλισσα». Αν και η τονική της ασφάλεια υπήρξε σε πολλά σημεία οριακή, η υποκριτική της παραφορά δημιούργησε ισχυρή αντίθεση με την εξ ίσου βαθιά βιωμένη Μαρία της Ντιντονάτο, που υπήρξε πραγματική αποκάλυψη. Με φωνητικές προϋποθέσεις εξ υποθέσεως περιορισμένες έναντι μυθικών (υψιφώνων!) προκατόχων της (Λεϋλά Γκεντσέρ, Μπέβερλυ Σιλλς, Τζόαν Σάδερλαντ), η Αμερικανίδα συγκρότησε πολυδιάστατο δραματικό χαρακτήρα, συνδυάζοντας την ιστορική καταγραφή με την τραγωδία του Σίλλερ και φωτίζοντας αυτή την Κλεοπάτρα της αναγεννησιακής Βρετανίας από όλες τις θελκτικές και δυσάρεστες πλευρές του μοιραίου χαρακτήρα της. Ο Μακβίκαρ δαπάνησε ιδιοφυώς την προσοχή του στη λεπτομέρεια, ακόμη και στο «Πάρκινσον» που ταλαιπωρούσε την καταδικασμένη σε θάνατο Μαρία, σηματοδοτώντας έτσι και τη διαδρομή του χρόνου από τη μοιραία αντιπαράσταση των βασιλικών εξαδέλφων, παρεμπιπτόντως ιδιοφυή επινόηση του Σίλλερ. Έτσι, σκηνές, όπως η αποκαλυπτική εξομολόγηση της Στούαρτ στον Τάλμποτ του αξιόπιστου Matthew Rose, λειτούργησαν στην οφειλόμενη αντιστικτική τους διάσταση σε σχέση με το αποθεωτικό παραλήρημα της πορείας

προς το ικρίωμα. Αναφορά οφείλεται στον πρωτεϊκό τενόρο Matthew Polenzani που σκιαγράφησε τον Ρομπέρτο ως έντιμο θύμα ανυπόκριτου έρωτα, με ευχέρεια στην απαιτητική τεσσιτούρα του ρόλου του, έστω και αν η χρήση της κεφαλικής φωνής εκφυλιζόταν ενίοτε σε φαλσέτο. Αμερικανοί καλλιτέχνες αξιοποιήθηκαν και στα μέρη των εμπίστων των δύο εστεμμένων, η δευτεραγωνίστρια Maria Zifchak ως Άννα Κέννεντυ, ακόλουθος της Μαρίας, και ο -επίσης οικιακός- Joshua Hopkins στον ρόλο του πρωθυπουργού της Ελισάβετ Σερ Γουίλλιαμ Σέσιλ, ακατάβλητου στην εμμονή του για την εκτέλεση της Σκωτσέζας βασίλισσας. Ιστορική ειρωνεία: η ένωση των στεμμάτων Αγγλίας και Σκωτίας επισφραγίσθηκε αναπόδραστα, όταν την άτεκνη Ελισάβετ διαδέχθηκε ο ανεψιός της Ιάκωβος Α’, του οίκου Στούαρτ…

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ και Κατερίνα Ζιώγου, από σήμερα και κάθε Δευτέρα - Τρίτη στη σκηνή του Θεάτρου Τέχνης Κ. Κουν (Φρυνίχου 14, Πλάκα), στις 9.00 μ.μ.

ΤΡΙΤΗ

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Αρχιτεκτονική Θεσσαλονίκη Τη μελέτη του καθηγητή Αρχιτεκτονικής Βασίλη Κολώνα Θεσσαλονίκη 1912-2012: Η αρχιτεκτονική μιας εκατονταετίας παρουσιάζουν, στο πλαίσιο της ομώνυμης έκθεσης, οι καθηγητές Αλέκα Καραδήμου - Γερόλυμπου και Αναστάσιος Μπίρης, ο δημοσιογράφος Αναστάσιος Μπίρης, καθώς και ο συγγραφέας, σε εκδήλωση που διοργανώνουν οι εκδόσεις Universtity Studio Press στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (Εγνατίας 154, εντός ΔΕΘ), στις 7.30 μ.μ.

Robert Wilson Λίγες ημέρες μετά το πέρας των παραστάσεων της Οδύσσειας, εγκαινιάζεται την Παρασκευή έκθεση με μια σειρά από βιντεο-πορτρέτα που συνέλαβε και σκηνοθέτησε, στο διάστημα 2004-2009 ο διάσημος σκηνοθέτης, εικαστικός και σκηνογράφος Robert Wilson (κάποια παρουσιάζονται για πρώτη φορά). Η έκθεση Video Portraits, που επιμελείται η Μαριλένα Β. Καρρά, περιλαμβάνει 60 περίπου εικόνες ηθο-

ΚΥΡΙΑΚΗ

Μπέρτολτ Μπρεχτ Τη μουσική παράσταση - διαμαρτυρία για όσα συμβαίνουν γύρω μας σήμερα Τον καιρό της φρίκης θα τραγουδάμε ακόμα; βασισμένη στην ποίηση του Μπέρτολτ Μπρεχτ και επενδυμένη με μουσικά θέματα και τραγούδια των Κουρτ Βάιλ, Χανς Άισλερ, Πάουλ Ντεσάου κ.ά. παρουσιάζει, σε σκηνοθεσία Αθηνάς Κεφαλά, η ομάδα «Ανήσυχοι Θεατρίνοι» στον Πολυχώρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Πολιτισμού Ανοιχτή Πόλη (Πανεπιστημίου 56, Μέγαρο Ερμής), στις 8.00 μ.μ.

Πώς γιορτάζουμε; Συζήτηση ανάμεσα στους ιστορικούς Χριστίνα Κουλούρη και Τάσο Σακελλαρόπουλο με θέμα «Πώς γιορτάζουμε τους Βαλκανικούς πολέμους;» διοργανώνεται από το περιοδικό Μνήμων, με την ευκαιρία της εκατονταετηρίδας, ενώ στη συνέχεια οι ακροατές θα έχουν την ευκαιρία να επιλέξουν βιβλία από το παζάρι του Μνήμονα, στην Εταιρεία Μελέτης Νέου Ελ-

ποιών, τραγουδιστών, χορευτών, συγγραφέων κ.ά., που συνδυάζονται με μια πρωτότυπη μουσική σύνθεση, δημιουργώντας ένα διάλογο μεταξύ φωτογραφίας, κινηματογράφου, λογοτεχνίας και μουσικής, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως ένα σχόλιο στην ιστορία της προσωπογραφίας ως εικαστικού είδους. Σε όλους τους χώρους της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών (Συγγρού 107), από τις 10.00 π.μ.

ληνισμού (Ζωσίμου 11, κάθετος Λασκάρεως), στις 1.00 μ.μ.

ΔΕΥΤΕΡΑ

Ηριδανός Διάλεξη με θέμα «Ήταν ο Ηριδανός εκεί που πιστεύουμε;», του τ. διευθυντή του ΙΓΜΕ Ε. Χιώτη φιλοξενείται, στο πλαίσιο των δεκαπενθήμερων εκδηλώσεων της Εταιρείας Μελέτης Αρχαίας Ελληνικής Τεχνολογίας, στο Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών (Παπαρρηγοπούλου 7, πλ. Κλαυθμώνος), στις 6.30 μ.μ.

Όταν ο ήλιος Ένα από τα πιο γνωστά μυθιστορήματα της Ζωρζ Σαρή, το Όταν ο ήλιος, με ηρωίδα τη δεκαεξάχρονη Ζωή, που στην Αθήνα της Κατοχής προσπαθεί να καταλάβει όσα συμβαίνουν γύρω της, πόλεμος, θάνατοι, κατάκτηση, πείνα και οι κακουχίες, και σιγά - σιγά αρχίζει να αντιδρά με τις μικρές της δυνάμεις, «ζωντανεύει» από την ομάδα νέων ηθοποιών «Πεδίο Τέχνης», με επικεφαλής τους Γιάννη Δεγαΐτη

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ agenda.avgi@gmail.com

Attractive Illusion Τη σκληρή πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν οι Αφρικανοί μετανάστες στην Ευρώπη καταγράφει, με τον πιο ρεαλιστικό τρόπο, το φιλμ του Πέτρου Σεβαστίκογλου Attractive Illusion, μια ταινία μυθοπλασίας με έντονα τα στοιχεία ντοκιμαντέρ, που γυρίστηκε μέσα σε 15 ημέρες, με βασικό σενάριο τον αυτοσχεδιασμό των πραγματικών μεταναστών που πρωταγωνιστούν, τις ιστορίες της ίδιας τους της ζωής. Πορνεία, φτώχεια, ναρκωτικά, μαγεία, ρατσισμός, αδιέξοδο, βρίσκονται σε πρώτο πλάνο στην κάμερα του σκηνοθέτη, αλλά και αφοπλιστικά καθημερινές στιγμές όπου το γέλιο, ο έρωτας, η φιλία, ολοκληρώνουν την εικόνα αυτής της κοινότητας η οποία αντικατοπτρίζεται στους post-rock ήχους των Prefabricated Quartet. Η «ελκυστική ψευδαίσθηση» μεταβλήθηκε σε ταινία με την υποστήριξη της Νιγηριανής Κοινότητας στην Ελλάδα και του προέδρου της Σάνι Οχιλέμπο, που υπήρξε παλαιότερα ηθοποιός. Από την Πέμπτη έως και 17/4 στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ι. Οδός και Μ. Αλεξάνδρου), στις 6.30 μ.μ.

ΤΕΤΑΡΤΗ

Σαίξπηρ Με δύο νέες παραστάσεις βασισμένες σε έργα του Σαίξπηρ συνεχίζεται τον Απρίλιο το φεστιβάλ Θεατρικές Συνθέσεις ΙΙ, τη θεατρική σύνθεση με αφορμή τη ζωή και το έργο του Άγγλου συγγραφέα, William Saved the Queen και μια κλοουνερί βασισμένη στον Άμλετ, με τίτλο Άμλετ, οι νεκροθάφτες, από το Θέατρο του Πανικού, στο Κέντρο Τέχνης και Πολιτισμού Beton7 (Πύδνας 7), στις 8.00 μ.μ.

ΠΕΜΠΤΗ

Bazaar βιβλίου Βιβλία με θεματολογία από την κλασική Ελλάδα έως τη νεοελληνική ζωγραφική και τη σύγχρονη τέχνη, από την πλούσια σειρά των εκδόσεων του Μουσείου Μπενάκη διατίθενται στο bazaar που διοργανώνεται από 4-7/4 στο Μουσείο Μπενάκη (Πειραιώς 134), από τις 10.00 π.μ.

Flow my tears Φωνητική και οργανική μουσική από τον Μεσαίωνα, την Αναγέννηση και το Μπαρόκ, με έργα των W. Byrd, J. Dowland, A. Cabezon, F. Couperin κ.ά., με οδηγό κείμενα του Ιπποκράτη, του Ιωάννη Δαμασκηνού και του Ιωάννη του Μιλάνου, ερμηνεύουν οι Έφη Μηνακούλη (μέτζο σοπράνο, θεόρβη, λαούτο) και Κατερίνα Κτώνα (οργανέτο, τσέμπαλο και κρουστά) στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91α και Σικίνου, Κυψέλη), στις 9.00 μ.μ.

Πατριδογνωσία Μια μικρή πολιτική επιθεώρηση για έναν ηθοποιό και τέσσερις μουσικούς, με τίτλο Πατριδογνωσία ή Τίποτα πια δεν είναι για συγγνώμη, παρουσιάζει ο Γεράσιμος Γεννατάς, σε σκηνοθετική επιμέλεια Θανάση Χαλκιά. Μέσα από πρωτότυπα κείμενα, σε διάλογο με μελοποιημένα ποιήματα των Μπρεχτ, Μαγιακόφσκι, Έλιοτ, Τζόυς, αλλά και Λασκαράτου, Σαχτούρη, Λειβαδίτη κ.ά., σατιρίζεται η σύγχρονη αρένα ανθρώπινης εξαθλίωσης που αποτελεί ο κόσμος ολόκληρος, με σκηνές από σκληρούς αγώνες και προδομένα όνειρα. Μαζί τους οι μουσικοί Γιώργος Κομπογιάννης (πιάνο), Διονύσης Βερβιτσιώτης (βιολί), Κώστας Στάικος (πνευστά) και Έλλη Φιλίππου (τσέλο), την Τετάρτη και την Πέμπτη στον χώρο Διά Δύο (Σπ. Πατση 99), στις 9.00 μ.μ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Πενθεσίλεια Την Πενθεσίλεια του Χάινριχ φον Κλάιστ, έργο εμπνευσμένο από την ομηρική Ιλιάδα, επικεντρωμένο στην ερωτική συνάντηση της βασίλισσας των Αμαζόνων και του Αχιλλέα, παρουσιάζουν, με τη σκηνοθετική καθοδήγηση του Ακύλλα Καραζήση, οι τελειόφοιτοι της Δραματικής Σχολής του Εθνικού Θεάτρου προσεγγίζοντας με τον δικό τους τολμηρό τρόπο ένα κατεξοχήν νεανικό κείμενο, από σήμερα και κάθε Παρασκευή και Σάββατο, με ελεύθερη είσοδο, στο Θέατρο της Δραματικής Σχολής (Πειραιώς 35), στις 9.00 μ.μ.

ΣΑΒΒΑΤΟ

Ιστορίες του φεγγαριού Παραμύθια της προφορικής παράδοσης, μουσικές και τραγούδια από διαφορετικές γωνιές του κόσμου συνθέτουν την παράσταση αφήγησης για ενήλικο κοινό Ιστορίες του φεγγαριού και του σκότους, που παρουσιάζουν η αφηγήτρια Σύλβια Βενιζελέα και οι μουσικοί Λουκία Κωνσταντάτου (κανονάκι, τραγούδι, κρουστά) και Μαρία Παπαπετροπούλου (σάζι, πολίτικο λαούτο, μπουλγαρί, κρουστά), με την υποστήριξη του Κέντρου Μελέτης και Διάδοσης Μύθων και Παραμυθιών, στον Πολυχώρο Πολιτισμού Διέλευσις (Λέσβου 15 και Πόρου, Κυψέλη), στις 9.00 μ.μ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΘΕΜΑ

ΜΕ ΤΟ ΚΑΤΑ ΚΕΦΑΛΗN ΑΕΠ

Στενή σχέση γεννησιμότητας θνησιμότητας ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Σε προηγούμενο άρθρο μας (βλέπε «Αυγή», 10.3.13) δείξαμε ότι το 2011, πρώτο έτος στο οποίο αποτυπώθηκαν οι επιπτώσεις των μέτρων των Μνημονίων που επέβαλαν στην κυβέρνηση οι δανειστές μας, σημειώθηκε, για πρώτη φορά τα τελευταία 8 χρόνια, μείωση των γεννήσεων. Θα πρέπει να σημειωθεί ακόμη ότι οι θάνατοι το 2011 ήταν περισσότεροι απ’ ό,τι το 2010. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε αν και κατά πόσο η γεννησιμότητα (δηλαδή οι γεννήσεις ανά 1.000 κατοίκους) και η θνησιμότητα (θάνατοι ανά 1.000 κατοίκους) επηρεάζονται από το ύψος του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε επίπεδο νομών. Για τον σκοπό χρησιμοποιούμε τα στοιχεία της βάσης δεδομένων της ΕΛΣΤΑΤ για το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ σε τρέχουσες τιμές του έτους 2010 (τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν στοιχεία κατά νομό) και τη γεννητικότητα και θνησιμότητα το 2011, χρησιμοποιώντας τις γεννήσεις και τους θανάτους του 2011 και τον μόνιμο πληθυσμό της απογραφής του ίδιου έτους. Στην 1η στήλη του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται το κατά κεφαλή ΑΕΠ το 2010 στους 51 νομούς και στο Σύνολο Χώρας (τις 4 νομαρχίες Αττικής τις θεωρούμε ως έναν νομό), στη 2η στήλη η γεννησιμότητα και στην 3η η θνησιμότητα το 2011. Από την ανάλυση των στοιχείων του Πίνακα αυτού προέκυψε ότι η γεννησιμότητα και η θνησιμότητα επηρεάζονται σημαντικά από το ύψος του κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ. Πιο συγκεκριμένα: Η γεννησιμότητα είναι υψηλότερη όσο υψηλότερο είναι το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ και αντίστροφα. Π.χ., η Αττική έχει το υψηλότερο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ και κατέχει την 9η θέση στη γεννησιμότητα, ο νομός Δωδεκανήσου κατέχει την 7η θέση στο κατά κεφαλή ΑΕΠ και την 6η στη γεννησιμότητα. Αντίθετα, ο νομός Σερρών κατέχει την προτελευταία (50ή θέση) στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ και την 49η θέση στη γεννησιμότητα και ο νομός Καρδίτσας κατέχει την τελευταία (51η) θέση στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ και την 47η θέση στη γεννησιμότητα.

Η γεννησιμότητα είναι υψηλότερη όσο υψηλότερο είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε ευρώ και αντίστροφα, ενώ η θνησιμότητα είναι υψηλότερη όσο χαμηλότερο είναι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ Η θνησιμότητα είναι υψηλότερη όσο χαμηλότερο είναι το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ. Π.χ., ο νομός Δωδεκανήσου έχει τη χαμηλότερη θνησιμότητα και κατέχει την 7η θέση στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ και ο νομός Ζακύνθου κατέχει την 5η χαμηλότερη θέση στη θνησιμότητα και την 4η θέση στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ. Αντίθετα, ο νομός Καρδίτσας έχει την 3η θέση στη θνησιμότητα και, όπως προαναφέρθηκε, κατέχει την τελευταία θέση στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ και ο νομός Σερρών κατέχει την 4η στη θνησιμότητα την προτε-

λευταία θέση στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ. Δεδομένου ότι, εξαιτίας των δραστικών περικοπών σε μισθούς, συντάξεις και επιδόματα καθώς και την εκτίναξη στα ύψη της ανεργίας, το κατά κεφαλή μειώθηκε το 2011, θα είναι, κατά συνέπεια, ενδιαφέρον να εξετασθεί -όταν θα δημοσιευτούν τα στοιχεία για το κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ το 2011 και για τις γεννήσεις και τους θανάτους το 2012- αν οι συσχετισμοί ανάμεσα στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ το 2010 και στη γεννητικότητα και θνησιμότητα το 2011 που διαπιστώθηκαν με το άρθρο αυτό θα ισχύσουν και ανάμεσα στο μειωμένο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε ευρώ το 2011 και στη γεννησιμότητα και θνησιμότητα το 2012, καθώς και αν οι συσχετισμοί αυτοί είναι ισχυρότεροι ή ασθενέστεροι από αυτούς που διαπιστώθηκαν στο άρθρο αυτό. Δυστυχώς, τα στοιχεία που απαιτούνται για τη διερεύνηση αυτή δεν θα γίνουν γνωστά νωρίτερα από 10 μήνες από σήμερα.

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

55 ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Σερενάτες του χθες, σερενάτες του σήμερα Σου έρχεται αυθόρμητο, στην περίπτωση του Ζουλφί Λιβανελί, ο νους σου να πηγαίνει στην αντιστασιακή και τη μουσική του ιδιότητα. Άλλωστε οι περισσότεροι ως πολιτικό τραγουδοποιό τον γνωρίσαμε, και μάλιστα στην Ελλάδα τραγουδισμένο από την υπέροχη φωνή και το ήθος της Μαρίας Φαραντούρη. Ίσως όμως κάτι τέτοιο να μην είναι και απόλυτα δίκαιο. Διότι με πέντε βιβλία στην πλάτη του -τόσα είναι μεταφρασμένα στην Ελλάδα, όλα από τις εκδόσεις Πατάκη- ο συγγραφέας Λιβανελί διεκδικεί πλέον τον δικό του, αυτόνομο και απολύτως διακριτό χώρο από τον μουσικοσυνθέτη Λιβανελί. Κι ας είναι η μήτρα, η υφολογική προσέγγιση, η πρόθεση και η συγκίνηση ίδιες. H «Σερενάτα», το πιο πρόσφατο από τα μυθιστορήματα του Λιβανελί, που μόλις κυκλοφόρησε και στη χώρα μας (μτφρ. Θάνος Ζαράγκαλης), έχει πολλή μουσική μέσα της. Μουσική στην πλοκή της -δύο σερενάτες, η μία του Σούμπερτ- αλλά και μουσική στη γραφή της -ένα ορμητικό ποτάμι που συμπαρασύρει τον αναγνώστη από την πρώτη έως την τελευταία σελίδα. Κι αυτή η μουσική, η άλλοτε τραγική και άλλοτε παρηγορητική, ακολουθεί διαρκώς τον αναγνώστη έτσι όπως αυτός, περίπου σαν σε αστυνομικό μυθιστόρημα, ανεβαίνει ένα-ένα τα σκαλοπάτια της συγκλονιστικής ιστορίας που διηγείται ο Λιβανελί. Ναι, μια συγκλονιστική ιστορία. Από αυτές που όλο και πιο σπάνια διαβάζουμε στη σύγχρονη λογοτεχνία. Το μυθιστόρημα διαδραματίζεται στη σημερινή Κωνσταντινούπολη. Κεντρικός χαρακτήρας μια γυναίκα, η Μάγια Ντουράν, 36 χρονών, που δουλεύει ως υπεύθυνη δημοσίων σχέσεων στο Πανεπιστήμιο της Ιστανμπούλ. Η Μάγια καλείται να υποδεχτεί και να συνοδεύσει στις λίγες μέρες της διαμονής του έναν διάσημο καθηγητή γερμανικής καταγωγής που έρχεται από τις ΗΠΑ, 87 χρονών -οι ηλικίες παίζουν μεγάλο ρόλο στην εξέλιξη της ιστορίας, γι’ αυτό και τις αναφέρω. Η νεαρή Μάγια θα γοητευτεί από τον ηλικιωμένο καθηγητή ο οποίος, μέσα σε λίγες μέρες, θα τις ανοίξει τη μία μετά την άλλη πολλές πόρτες: την πόρτα της Ιστορίας, την πόρτα του μυστηρίου που περιβάλλει το παρελθόν του, αλλά και την πόρτα των δικών της φόβων, της δικής της ουσιαστικά άβουλης ζωής. Δίπλα στον καθηγητή η Μάγια Ντουράν, γυναίκα ανεξάρτητη, μορφωμένη και δραστήρια θα ανακαλύψει ότι καμιά από τις βεβαιότητές της δεν έχει πραγματική βάση: η πατρί-

δα της δεν είναι πάντα αυτή που δείχνει πως είναι, η θέση της ως γυναίκας δεν είναι πάντα αυτή που νομίζει πως έχει κατακτήσει, η σχέση με τον

γιο της δεν είναι τόσο προδιαγραμμένη όσο θεωρούσε πως ήταν, η οικογενειακή της ιστορία δεν είναι τόσο γραμμική όσο η ίδια πάντα ήθελε να πιστεύει και η θρησκεία πολύ πιο δυνατή από όσο η ίδια θεωρούσε. Η ζωή της Μάγιας θα αλλάξει μια κρύα νύχτα, σε μια αφιλόξενη παραλία της Μαύρης Θάλασσας, όπου θα την οδηγήσει ο γέρος καθηγητής. Τα τεράστια κύματα, ένα βιολί, μια σερενάτα, ένας χαμένος στο παρελθόν έρωτας, ο θάνατος που έρχεται να καλύψει με τα μαύρα φτερά του την ιδιωτική αλλά και τη συλλογική ιστο-

ρία. Ο Λιβανελί, σιγά-σιγά, και χρησιμοποιώντας -όπως λέει κάπου ο ίδιος- τον παλιό, σοφό ανατολίτικο τρόπο αφήγησης, θα μας πάει εβδομήντα χρόνια πίσω, στα χρόνια του πολέμου, όταν ένα καράβι με 769 Εβραίους, για τους οποίους κανένας δεν ενδιαφέρεται και όλοι διώχνουν μακριά, θα βυθιστεί αύτανδρο παίρνοντας στον βυθό το ανθρώπινο φορτίο του, ανθρώπους που το μόνο κακό που είχαν κάνει είναι ότι είχαν γεννηθεί σε μια φυλή και με μια θρησκεία που οι προκαταλήψεις θεωρούσαν μολυσμένη. Κι εκεί, μέσα στην ομίχλη της μεγαλύτερης τραγωδίας του 20ού αιώνα, θα παρακολουθήσουμε να ξεδιαλύνεται μπροστά μας το μυστικό του γέρου καθηγητή -μια ερωτική ιστορία από αυτές που μόνο η ζωή μπορεί να γεννήσει και μόνο η λογοτεχνία μπορεί να αφηγηθεί-, μια ερωτική ιστορία της οποίας η μοίρα θα μείνει για πάντα δεμένη στη μνήμη μας με τη συλλογική ιστορική φρίκη. Το βιβλίο του Λιβανελί είναι από τα βιβλία που δεν ξεχνάς εύκολα. Και παρότι όλοι έχουμε διαβάσει πολλές ιστορίες από τον πόλεμο, ιστορίες που μας έχουν κάνει να κλάψουμε, να οργιστούμε, να αναρωτηθούμε, να σκεφτούμε «μα πώς ήταν δυνατόν;» και να φωνάξουμε με βουβή κραυγή μέσα μας «ποτέ πια κάτι τέτοιο», η δύναμη της ιστορίας αυτού του βιβλίου είναι τέτοια που σε κάνει να μένεις άφωνος, άφωνος και συγκινημένος. Διότι η ιστορία που αφηγείται ο Λι-

βανελί δεν είναι μόνο τούρκικη, ούτε αφορά μονάχα το παρελθόν. Είναι μια ιστορία σημερινή, που αφορά όλο τον κόσμο. Διότι, όπως θα συνειδητοποιήσει κάποια στιγμή η ηρωίδα του βιβλίου, «η ιστορία του κάθε ανθρώπου μάς ενδιαφέρει όσο και η δική μας. Αρκεί να γίνει αντιληπτή εντός της δικής της πραγματικότητας. Μήπως η κάθε ιστορία, εν τέλει, δεν είναι η ιστορία της ανθρώπινης ύπαρξης; Και της ίδιας της ζωής που συνεχίζει να κυλά ασταμάτητα;». Ο Λιβανελί, όπως ακριβώς στα τραγούδια του, έχει έντονα ανεπτυγμένη μια πολιτική και κοινωνική συνείδηση. Η «Σερενάτα» είναι γεμάτη,

Η Ευρώπη είναι η μοναδική λύση Στις δύο παρουσιάσεις του βιβλίου του (στα βιβλιοπωλεία «Ιανός» Αθήνας και Θεσσαλονίκης) ο Λιβανελί ρωτήθηκε βεβαίως και για τα πρόσφατα γεγονότα. Αφού επιβεβαίωσε τις φιλελληνικές του διαθέσεις λέγοντας ότι, έστω και μέσω της τηλεταινίας «Σουλεϊμάν», χαίρεται που περάσαμε από το φιλοπολεμικό κλίμα των Ιμίων σε μια στενότερη προσέγγιση των δύο λαών, αναφέρθηκε και στο θέμα της Κύπρου. Είπε ότι όσα συμβαίνουν σήμερα στην Κύπρο δεν μπορεί παρά να θλίβουν οποιονδήποτε νοήμονα άνθρωπο, προσθέτοντας ότι ίσως, αν οι Ελληνοκύπριοι είχαν ψηφίσει διαφορετικά στο σχέδιο Ανάν, τώρα τα πράγματα να ήταν διαφορετικά. Ο ίδιος εξακολουθεί να ελπίζει σε μια λύση του Κυπριακού προς το συμφέρον και των δύο κοινοτήτων. Κι όταν, στο τέλος της παρουσίασης του βιβλίου του στην Αθήνα, κλήθηκε να τραγουδήσει με τη Μαρία Φαραντούρη μερικά τραγούδια του, θυμή-

θηκε με συγκίνηση και νοσταλγία μια συναυλία που είχαν κάνει οι δύο πάνω στην πράσινη γραμμή, κάτω από μία σημαία, τη σημαία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και δεν έκρυψε την απογοήτευσή του που τελικά η προεδρία Χριστόφια τελείωσε χωρίς να γίνουν ουσιαστικά βήματα προσέγγισης των δύο κοινοτήτων. Επίσης, αυτή τη φορά στη Θεσσαλονίκη, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, είπε ότι εξακολουθεί να πιστεύει στην ενωμένη Ευρώπη, και μάλιστα με την Τουρκία κανονικό μέλος της. «Βεβαίως, αυτή τη στιγμή», πρόσθεσε, «οι Τούρκοι έχασαν τον ενθουσιασμό τους για την είσοδο της Τουρκίας στην Ε.Ε. αφού βλέπουν τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και η Κύπρος. Παρότι όμως οι ευρωσκεπτικιστές αυξήθηκαν, εγώ εξακολουθώ να πιστεύω ότι για όλους μας η Ευρώπη είναι η μοναδική λύση».

άλλωστε, από μικρές παρατηρήσεις για τη σημερινή ζωή στην Τουρκία, για τις αντιφάσεις, για τον υφέρποντα αυταρχισμό, τις στρατιωτικές δομές, την παιδεία στη γείτονα χώρα ή ακόμα και για τις σχέσεις με την Ελλάδα. Αυτό όμως που περισσότερο ενδιαφέρει τον Λιβανελί είναι να μας πει ότι την Ιστορία δεν μπορούμε και δεν πρέπει να την καταχωνιάζουμε σε ένα υπόγειο. Υπάρχει ένας αόρατος άρρηκτος δεσμός που ενώνει πάντα το παρελθόν με το μέλλον, τις ιδιωτικές ιστορίες με τα συλλογικά τραύματα. Μονάχα το παρελθόν δίνει ζωή στο μέλλον, μονάχα η συνείδηση προηγούμενων ανθρώπινων ζωών και ιστοριών μπορεί να φωτίσει τη δική μας ζωή και να δώσει νόημα στο δικό μας μικρό σήμερα. Και μόνο αν δείξουμε την αλληλεγγύη μας στο δράμα του άλλου, μπορούμε να βοηθήσουμε τον ίδιο μας τον εαυτό να ζήσει πιο μεστά, και το πέρασμά μας από τη ζωή να έχει ένα νόημα. Είναι τελικά η προσωπική μας στάση απέναντι στην Ιστορία, αυτό που περισσότερο απασχολεί τον Λιβανελί. Ο καθείς με τα όπλα του, ο καθείς με τις ευθύνες του. Κι αυτό το σαπιοκάραβο με το παράξενο όνομα Στρούμα, που βυθίστηκε με την υπαιτιότητα και τη συνενοχή όχι ενός ή δύο αλλά πέντε κρατών -της Γερμανίας, της Ρουμανίας, της Τουρκίας, της Βρετανίας και της Σοβιετίας- θα μπορούσε να είχε άλλη τύχη αν οι απλοί άνθρωποι, μέσα και έξω από το πλοίο, είχαν μια άλλη στάση, μια στάση αλληλεγγύης και καλοσύνης στον συνάνθρωπό τους.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

56 Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253, TruBlancanieves - Χιονάτη 18:40, 20:40, 22:40 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546, Λίνκολν 17:45, 20:20 No 23:00 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 2108215327, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Broken City 18:15, 20:30, 22:45 Αίθουσα 2 Μαθήματα ζωής 18:00 Ακάλυπτος 20:00, 22:15 Αίθουσα 3 Passion 19:00 Ο Ολυμπος έπεσε 21:00, 23:15 Αίθουσα 4 Stoker 18:00, 20:15, 22:30 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλίσσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2107782122-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Broken City 18:20, 20:30, 22:40 Αίθουσα 2 Επιχείρηση: Argo 22:20 Οι Άθλιοι 17:10 Blancanieves - Χιονάτη 20:10 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 21089832382112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Broken City 18:00, 20:20, 22:30 Αίθουσα 2 Ακάλυπτος 18:50, 20:50 Passion 22:50 Αίθουσα 3 Ο έρωτας της βασίλισσας 17:20 Παρενέργειες 20:00, 22:20 Αίθουσα 4 Blancanieves - Χιονάτη 18:10, 20:10, 22:10 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Broken City 20:45, 22:50 Η επίθεση 18:45 Αίθουσα 2 Passion 22:30 Blancanieves - Χιονάτη 18:30, 20:30 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 Δεν κρατιέμαι 18:20, 20:30, 22:40 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 20:30, 22:30 Ο έρωτας της βασίλισσας 18:00 Αίθουσα 2 ART CINEMA Ο έρωτας της βασίλισσας 22:15 Ακάλυπτος 18:30, 20:30 ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Ασκληπιού 4, Νέα Ιωνία, 2102712640-2155302920, Τα μυθικά πλάσματα του Νότου 18:30, 20:30, 22:10 ΑΣΤΥ Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925, Pieta 20:50, 22:40 Ανεμος ψυχής 17:30, 19:20 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D Digital Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 Δεν κρατιέμαι 18:00, 20:15, 22:30 Αίθουσα 2 Stoker 17:45, 20:00, 22:15 ΑΤΤΑΛΟΣ Κοτιαίου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 Μαθήματα ζωής 19:00 Broken City 20:45, 22:45 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 3D Digital Αν... 18:40, 20:40, 22:40 Αίθουσα 2 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:25 3D Broken City 20:40, 22:40 CINE CAPITOL Ιουλιανού & 3ης Σεπτεμβρίου, 3ος όροφος του εμπορικού κέντρου Capitol Mall. Σταθμός ηλεκτρικού ΒΙΚΤΩΡΙΑ, 2108210542, Broken City 19:15, 21:30 CINERAMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 2109403593-2109403595, No 18:15 Μετά το Μάη 20:20, 22:30 VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική

ΘΕΑΜΑΤΑ οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Brave (μεταγλ.) 15:10, 17:20 Επιχείρηση: Argo 19:30, 22:00, 00:30 Αίθουσα 2 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 16:30 3D Broken City 19:15, 21:45, 00:10 Αίθουσα 3 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 15:30 Passion 17:50, 20:00, 22:10, 00:20 Αίθουσα 4 Ακάλυπτος 16:45, 19:00, 21:45, 00:00 Αίθουσα 5 - Cinema Europa, Heineken Δεν κρατιέμαι 17:50, 19:50, 21:50, 23:50 Αίθουσα 6 - Cinema Europa Ο Ολυμπος έπεσε 16:30 Passion 18:50, 21:00, 23:10 Αίθουσα 7 - max screen Cosmote Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 15:10, 17:10 Ο Ολυμπος έπεσε 19:10, 21:30, 23:50 Αίθουσα 8 Lays Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 16:10, 18:10 Ακάλυπτος 20:15 Broken City 22:30 Αίθουσα 9 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 15:45, 18:30, 21:15, 00:00 Αίθουσα 10 Stoker 15:45, 18:00, 20:15, 22:30, 00:45 Αίθουσα 11 Παρενέργειες 17:45, 20:00, 22:15, 00:30 Αίθουσα 12 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 15:10, 17:10, 19:10 Broken City 21:10, 23:30 Αίθουσα 13 - gold class Stoker 20:15, 22:30 Αίθουσα 14 - gold class Broken City 18:50, 21:10, 23:30 VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου,Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ακάλυπτος 17:00, 19:00, 21:10, 23:15 Αίθουσα 2 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:00, 19:40 Passion 22:20, 00:30 Αίθουσα 3 - Cosmote Λίνκολν 19:00, 22:00 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:00 Αίθουσα 4 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:10 Ο Ολυμπος έπεσε 18:50, 21:20, 23:45 Αίθουσα 5 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:30 Broken City 19:30, 21:45, 00:00 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:20 Stoker 19:20, 21:40, 23:50 Αίθουσα 2 Δεν κρατιέμαι 18:50, 21:00, 23:10 Αίθουσα 3 Passion 22:10, 00:20 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 17:50 Παρενέργειες 20:00 Αίθουσα 4 Ακάλυπτος 18:20, 20:20, 22:20, 00:20 Αίθουσα 5 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 16:00, 18:40, 21:20, 00:10 Αίθουσα 6 Ο Ολυμπος έπεσε 17:00, 19:30, 22:00, 00:30 Αίθουσα 7-VMAX Cosmote Broken City 19:00, 21:30, 00:00 Αίθουσα 8- Gold Class Broken City 19:00, 21:30 Αίθουσα 9 - Gold Class Δεν κρατιέμαι 20:00, 22:10 VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 - Coca Cola Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:10 3D Broken City 19:10, 21:30, 23:50 Αίθουσα 2 - Cosmote Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:00 Ο Ολυμπος έπεσε 19:00, 21:40, 00:10 Αίθουσα 3 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 16:30 Επιχείρηση: Argo 18:40, 23:20 Ακάλυπτος 21:10 Αίθουσα 4 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 16:45, 19:30 Passion 22:15, 00:30 Αίθουσα 5 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 16:00, 18:00 Ακάλυπτος 20:00, 22:10, 00:20

VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 & Παρνασσού, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 - Comfort Stoker 21:30, 23:40 Αίθουσα 2 Comfort Broken City 19:50, 22:10, 00:30 Αίθουσα 3 Οδηγός αισιοδοξίας 19:00, 21:30, 00:00 Αίθουσα 4 Broken City 18:50, 21:10, 23:30 Αίθουσα 5 Ο Ολυμπος έπεσε 19:30, 22:00, 00:30 Αίθουσα 6 Broken City 17:30, 19:50, 22:10, 00:30 Αίθουσα 7 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:50 Απαγωγή 20:00, 22:10, 00:20 Αίθουσα 8 Stoker 19:20, 21:30, 23:40 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 17:30 Αίθουσα 9 Παρενέργειες 18:00, 20:30, 23:00 Αίθουσα 10 Cosmote Ακάλυπτος 18:50, 21:00, 23:10 Αίθουσα 11 Επιχείρηση: Argo 19:15, 21:45, 00:15 Αίθουσα 12 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 18:30, 21:15, 23:50 Αίθουσα 13 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 17:40 Ακάλυπτος 19:50, 22:00, 00:10 Αίθουσα 14 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 18:20 Δεν κρατιέμαι 20:20, 22:20, 00:20 Αίθουσα 15 Passion 18:40, 20:50, 23:00 Αίθουσα 16 Passion 19:40, 21:50, 00:00 Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 17:20 Αίθουσα 17 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 18:00 Ομορφα πλάσματα 20:10, 22:50 Αίθουσα 18 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:00 Περιπολία 19:00, 21:20, 23:40 Αίθουσα 19 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:45, 22:30 Αίθουσα 20 Ο Ολυμπος έπεσε 18:15, 20:45, 23:15 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D DIGITAL Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Stoker 18:40, 20:40, 22:40 Αίθουσα 2 Ακάλυπτος 18:20, 20:20, 22:20 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte.gr, Blancanieves - Χιονάτη 18:00, 20:15, 22:30 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr Αίθουσα 1 Δεν κρατιέμαι 18:50, 21:00, 23:10 Αίθουσα 2 Stoker 20:00, 22:20 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 Δεν κρατιέμαι 18:30, 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Δεν κρατιέμαι 17:30, 19:30, 21:30 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587, Πειρατεία στον ωκεανό 22:30 Το κεφάλαιο 17:50 Ο έρωτας της βασίλισσας 20:00 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789, Τα παιδιά του πολέμου 18:00, 20:15, 22:30 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr, Δεν κρατιέμαι 18:00, 20:15, 22:30 ΙΛΙΟΝ Τροίας 34 & Πατησίων 113, 2108810602-6955466939, , No 18:10, 20:20 Ο κυνηγός 22:30 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720, Επιχείρηση: Argo 17:40 Οδηγός αισιοδοξίας 20:00, 22:25 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 21062335672106232808, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Blancanieves Χιονάτη 18:15, 20:30, 22:45 Αίθουσα 2 Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους? 19:00, 21:00, 23:00 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 2106231601-2106231933, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Δεν κρατιέμαι 18:30, 20:30, 22:30

ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305, Blancanieves Χιονάτη 18:30, 20:30, 22:30 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη,(στάση ΜΕΤΡΟ Αγ.Ιωάννης), 2109703158-2109706865, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Επιχείρηση: Argo 20:15 Django, ο Τιμωρός 22:30 Αίθουσα 2 Οι Άθλιοι 18:00 Ακάλυπτος 21:00, 23:00 Αίθουσα 3 Παρενέργειες 20:45, 23:00 Passion 18:45 Αίθουσα 4 Ο Ολυμπος έπεσε 20:00, 22:15 Αίθουσα 5 Broken City 18:15, 20:30, 22:45 Αίθουσα 6 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:00 Broken City 21:40 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 21064693982106445221, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους? 18:30, 20:30, 22:30 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 8011160000 - 2106786000, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 17:50, 20:00, 22:20 Αίθουσα 2 Ακάλυπτος 17:20, 19:40, 22:10 Αίθουσα 3 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 18:10 Παρενέργειες 20:10, 22:40 Αίθουσα 4 Οδηγός αισιοδοξίας 17:30, 20:20, 22:50 Αίθουσα 5 The Paperboy 22:50 Απαγωγή 18:30, 20:40 Αίθουσα 6 Broken City 18:50, 21:10, 23:40 Αίθουσα 7 Passion 18:40, 20:50, 23:20 Αίθουσα 8 - Vodafone Ο Ολυμπος έπεσε 19:30, 22:00 Αίθουσα 9 Ο Ολυμπος έπεσε 18:00, 20:30, 23:00 Αίθουσα 10 Stoker 19:10, 21:20, 23:30 Αίθουσα 11 Δεν κρατιέμαι 17:00, 19:00, 21:00, 23:10 Αίθουσα 12 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 19:50, 22:30 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Stoker 18:00, 20:15, 22:30 Αίθουσα 2 Συγχαρητήρια στους αισιόδοξους? 18:40, 20:40, 22:40 ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 2106786000, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Δεν κρατιέμαι 17:00, 19:00, 21:00, 23:10 Αίθουσα 2 Passion 17:50, 20:10, 22:20 Αίθουσα 3 Η αγάπη έρχεται στο τέλος 17:30 Ακάλυπτος 19:50, 22:00 Αίθουσα 4 Οζ: μέγας και παντοδύναμος 17:20, 20:00, 22:50 Αίθουσα 5 Broken City 18:30, 20:50, 23:20 Αίθουσα 6 Ο Ολυμπος έπεσε 18:00, 20:30, 23:00 Αίθουσα 7 - Vodafone Απαγωγή 20:00, 22:10 Αίθουσα 8 Σαββατοκύριακο στο Hyde park 18:20, 20:20, 22:30 Αίθουσα 9 Οδηγός αισιοδοξίας 17:40, 20:10, 22:40 Αίθουσα 10 Stoker 19:10, 21:20, 23:30 ΟΣΚΑΡ Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563, Το κυνήγι 17:40, 19:40 Λίνκολν 21:50 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868, Σμύρνη: Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 18:30 Αμλετ 20:10 No 22:30 ΠΤΙ ΠΑΛΑΙ Ριζάρη 24, Παγκράτι, 21072918002107243707, Η επίθεση 18:30, 20:30, 22:30 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (πρώην ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122, Το πρόσωπο της ομίχλης 17:40, 20:10, 22:40 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094, No 22:30 Ο έρωτας της βασίλισσας 18:00, 20:15

STER CINEMAS Λεωφ. Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Tad, ο χαμένος εξερευνητής (μεταγλ.) 17:00 Broken City 18:50, 21:00, 23:10 Αίθουσα 2 Barbie: Η μπαλαρίνα με τις μαγικές πουέντ (μεταγλ.) 16:00, 17:30 Ο Ολυμπος έπεσε 19:00, 21:30, 23:50 Αίθουσα 3 Ξενοδοχείο για τέρατα (μεταγλ.) 17:20 Δεν κρατιέμαι 19:20, 21:10, 23:00 Αίθουσα 4 Η ζωή του Πι 16:30 Stoker 19:10, 21:20, 23:30 Αίθουσα 5 Broken City 17:40, 19:50, 22:00 Αίθουσα 6 Ραλφ, η επόμενη πίστα (μεταγλ.) 16:20 Ακάλυπτος 18:30, 20:30, 22:30 Αίθουσα 7 Περιπολία 18:00, 20:10 Passion 22:15 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 15ο Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 17:00 Αίθουσα 2 15ο Φεστιβάλ ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης 17:00 ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Ερνστ Τέλμαν-Ο γιος της τάξης του 17:00, 19:00 Welcome to the Show: Η μουσική κληρονομιά του Παύλου Σιδηρόπουλου 21:00, 22:30 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D Digital Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 21028268732102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 Broken City 18:30, 20:30, 22:40 Αίθουσα 2 Ακάλυπτος 17:00, 19:00, 21:00 Passion 22:50 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469, Κλειστό ΦΟΙΒΟΣ Εθνικής Αντιστάσεως 1, Περιστέρι, 2105711105 Λίνκολν 18:30, 21:20

ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@yahoo.gr, , Η γη της επαγγελίας 21:00 ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 2299023924, Σάμμυ 2 (μεταγλ.) 19:00 Επιχείρηση: Argo 21:15 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΟΝΑΡ (Πρώην ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ) Αγίας Παρασκευής 40, Ανάκασα- Αγ. Ανάργυροι, 2102690317, Οι Άθλιοι 18:30, 21:30 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 22210-25625, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Ακάλυπτος 18:10, 20:20, 22:30

ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330, Περιπολία 21:00 ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955, Οζ: μέγας και παντοδύναμος 20:30, 22:40 ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Επιχείρηση: Argo 17:00, 22:20 Λίνκολν 19:20

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ:

Αισθανόμαστε προδομένοι από την ελληνική κυβέρνηση ΣΥΝΕΧΕΙΑ AΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 49

Τι σημαίνει πατρίδα, κύριε Χαραλαμπίδη; Είναι ένα συμβόλαιο μεταξύ ανθρώπων που βρίσκονται στον ίδιο τόπο και γίνονται ενεργοί πολίτες για να συντάξουν την πολιτεία τους, το κράτος. Μην ξεχνάμε ότι αυτό σχετίζεται άμεσα με τον πολιτισμό και μην ξεχνάμε επίσης ότι ο πολιτισμός εδράζεται στη λέξη «πολίτης». Η δε πολιτεία έχει τη ρίζα της στο «πολιτεύω», που στην αρχαία Ελλάδα σήμαινε

«είμαι ελεύθερος άνθρωπος». Η έννοια της πατρίδας συντάσσεται επίσης με την έννοια της μνήμης που αντλεί την ουσία της αναίρεσης της λήθης, εφόσον διασώζει από τη λήθη ό,τι είναι α-ληθές, αυτό που δεν είναι δυνατόν να λησμονηθεί; Συνεπώς η μνήμη ως απουσία λήθης αποτελεί την ταυτότητα της αλήθειας. Σε κρίσιμους καιρούς είναι καλό να το θυμόμαστε: οι άνθρωποι και οι λαοί «αληθεύουν» μονάχα μέσω της μνήμης τους. Η πατρίδα επομένως είναι ο συνεκτικός δεσμός των ανθρώπων που έχουν κοινή μνήμη και κοινά παθήματα.

Στην πάλη ανάμεσα στον νεοφιλελευθερισμό και στις πολιτικές που έχουν ως πρόταγμα τις ανθρωπιστικές αξίες, ένας Έλληνας ποιητής που οι Θερμοπύλες του είναι στην Κύπρο σε ποια πλευρά στέκεται; Ξέρω ότι ουσιαστικά η Ευρώπη, έχοντας χάσει το πρόσωπό της και όντας σε τύφλωση αυτή τη στιγμή, έχει απολέσει ταυτόχρονα και το μεγάλο όραμα της Ευρώπης της αλληλεγγύης σε κάθε τομέα με κέντρο τον Άνθρωπο. Το κεφάλαιο της Ευρώπης, και του κόσμου ολόκληρου, οφείλει να είναι ο Άθρωπος,

ο πολίτης, και όχι τα τραπεζικά κεφάλαια. Κάποια στιγμή η Ιστορία η ίδια θα ζητήσει το δίκαιο και τα δικαιώματά της. Τίποτα δεν μένει στατικό στον κόσμο. Αισθάνομαι ότι η Ελλάδα και η Κύπρος είναι πολύ όμορφες χώρες γιατί έχουν πονέσει πολύ. Η ομορφιά είναι δύναμη, γιατί ανακεφαλαιώνει τον κόσμο μέσα από τον πόνο. Εύχομαι να το καταλάβουν και οι λαοί μας και να καταλάβουν επίσης ότι το αντίδοτο στο δηλητήριο που μας ποτίζουν μπορεί να γίνει στα χέρια μας η υπέρτατη ποιητική πράξη που καταφάσκει στην ίδια τη ζωή.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΣΚΑΚΙ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΚΕΦΑΛΟΣ kosmaskefalos@gmail.com

ΦΙΝΑΛΕ ΣΤΟ ΤΟΥΡΝΟΥΑ ΜΕ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΠΟΙΟΤΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ o Ομαδικοί αγώνες σήμερα για το «Κύπελλο Κάισσα εις Μνήμην Σαχταχτίνσκι» (4ος γύρος, ώρα 10.30): Ζήνων Γλυφάδας - Φυσιολάτρης Νίκαιας, Π.Σ. Αγ. Δημητρίου - Κότινος (α’ ομάδα), Πανελλήνιος - Κότινος (β’), Δίας Πετρούπολης (α’) - Σ.Ο. Αιγάλεω. Επιπλέον θα γίνουν και δύο αγώνες κατάταξης: ΕΟΣ Αχαρνών - Ικαρία (α’) και Ικαρία (β’), Δίας Πετρούπολης (β’). o Τουρνουά μπλιτς απόψε στο Παγκράτι (Ζηνοδότου 22, ώρα έναρξης 18.00). Δηλώσεις συμμετοχής στην κ. Καραλή (6975300614). o Νέος χώρος για σκακιστικές εκδηλώσεις, κάθε Τρίτη στο Κάισσα Café, Μεσογείων 12, τηλ. 2114110320. Η αρχή γίνεται μεθαύριο, 2 Απριλίου, ώρα 18.30, με τουρνουά μπλιτς. Πληροφορίες από τη διαιτήτρια Μ. Παγκαλή, τηλ.6956021779. o Στις 6 και 13 Απριλίου θα γίνουν στην Καβάλα (Κύπρου 12) οι αγώνες του «1ου Εαρινού Τουρνουά BLITZ» με ελβετικό σύστημα 10 γύρων και με διεθνή αξιολόγηση. Δηλώσεις συμμετοχής στον κ. Β. Θεοδωρίδη, τηλ. 2510-835394, 6973335374. o Ανοιχτό τουρνουά από 9.4 μέχρι 21.5 οργανώνει ο Σ.Ο. Περιστερίου στο εντευκτήριο της οδού Κρέσνας 80-82, τηλ. 2105753713. Δηλώσεις συμμετοχής στον κ. Λαπατά (6947-156137) ή μέσω e-mail info@soperisteriou.gr. o Το Ατομικό Πρωτάθλημα Κ.Δ. Μακεδονίας θα διεξαχθεί από 12 έως 15 Απριλίου στο ξενοδοχείο «Παντελίδης», 1ο χλμ Πτολεμαΐδας - Φλώρινας, με Ελβετικό σύστημα 6 γύρων. Οι δηλώσεις συμμετοχής θα πρέπει να γίνονται εγγράφως στην ΕΣΣΚΕΔΥΜ έως τις 10.4 στο φαξ 24630 21070 ή στο email eskedym@koz.forthnet.gr. o Ο γκραν μετρ Θάνος Μαστροβασίλης θα αναλύσει θέματα τακτικής των διεκδικητών, καθώς και θέσεις που προέκυψαν σε παρτίδες τους από το τουρνουά του Λονδίνου. Οι διαλέξεις θα πραγματοποιούνται κάθε Πέμπτη, ώρα 21.00, στον όμιλο «ΣΑΧ» Θεσσαλονίκης, στην οδό Χαλκιδικής 77 (Συνεταιρισμός «Αλλοστρόπος»).

Τον λόγο έχει τώρα η Ιστορία! Ολοκληρώνεται αύριο στο Λονδίνο το Τουρνουά των Διεκδικητών, ένα από τα πιο σημαντικά σκακιστικά γεγονότα του καιρού μας. Οι σπουδαίοι παίκτες, οι εξαιρετικές τους παρτίδες, αλλά και η προοπτική θριάμβου του μεγαλύτερου σκακιστή των επόμενων δεκαετιών, του 22χρονου Μάγκνους Κάρλσεν, αναμένεται να καταστήσουν τη διοργάνωση ιστορική! Οι αγώνες παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, τόσο βαθμολογικά όσο και αμιγώς σκακιστικά. Ειδοποιός διαφορά σε σχέση με άλλα τουρνουά κορυφαίου επιπέδου είναι το μεγάλο διακύβευμα τόσο για την πρώτη θέση (ένα ματς με τον Ανάντ για τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή) όσο και για τις υπόλοιπες (υψηλά χρηματικά έπαθλα). Ως συνέπεια αυτού, οι παίκτες είναι ιδιαίτερα μαχητικοί και θα ρισκάρουν για τη νίκη στις περισσότερες παρτίδες τους. Το ποσοστό ισοπαλιών είναι ιδιαίτερα χαμηλό για τουρνουά τέτοιου επιπέδου, ενώ και αυτές ακόμη που τελικά σημειώνονται είναι συνήθως προϊόντα μεγάλης μάχης. Αναμφίβολα η κούρσα για την πρώτη θέση (μεταξύ Κάρλσεν και Κράμνικ, με τον Αρονιάν να παίζει πλέον δευτερεύοντα ρόλο), προσφέρει μεγάλες συγκινήσεις, αλλά και οι υπόλοιποι παίκτες, απαλλαγμένοι από αυτό το άγχος, δεν υστερούν. Η παρ-

τίδα Σβίντλερ - Γκριστσούκ είναι ένα καλό παράδειγμα! Την εξέλιξη των αγώνων παρακολουθούν εκατοντάδες χιλιάδες χρήστες του ίντερνετ, αλλά τουλάχιστον ένας πραγματικά αγωνιά! Πρόκειται για τον Ινδό παγκόσμιο πρωταθλητή Βισβανάθαν Ανάντ, ο οποίος θα αντιμετωπίσει σε ματς τον νικητή. Ο χαμηλών τόνων Ανάντ αποφεύγει να σχολιάζει δημόσια τα όσα συμβαίνουν στο Λονδίνο.

δη έχει χάσει 4 παρτίδες από χρόνο... Το σημερινό πρόγραμμα του 13ου γύρου: Ρατζάμποφ - Κάρλσεν, Γκριστσούκ - Αρονιάν, Κράμνικ - Γκέλφαντ, Σβίντλερ - Ιβαντσούκ. Αύριο (τελευταίος γύρος): Κάρλσεν - Σβίντλερ, Ιβαντσούκ - Κράμνικ, Γκέλφαντ - Γκριστσούκ, Αρονιάν - Ρατζάμποφ. Οι αγώνες αρχίζουν στις 16.00 ώρα Ελλάδος και μεταδίδονται από τη διεύθυνση: http://london2013.ﬁde.com/.

Προηγείται ο Κάρλσεν

Δυνατή και όμορφη παρτίδα, ανάμεσα σε δύο Ρώσους γκραν μετρ, οι οποίοι γενικά «βάζουν το κεφάλι στη φωτιά» και, στη συγκεκριμένη συνάντηση του 9ου γύρου, όταν πια είχε φανεί πως δεν διεκδικούσαν πρόκριση, δεν τους τρόμαζε η περίπτωση της ήττας! Σβίντλερ (2747) - Γκριστσούκ (2764) [E81] 1.δ4 Ιζ6 2.γ4 η6 3.Ιγ3 Αη7 4.ε4 δ6 5.ζ3 0-0 6.Αε3 γ5 7.Ιηε2 Ιγ6 8.δ5 Ιε5 9.Ιη3 θ5 10.Αε2 θ4 11.Ιζ1 ε6 12.ζ4 Ιxγ4 13.Αxγ4 β5 14.Αxβ5 εxδ5 15.ε5 δxε5 16.ζxε5 Αη4 Παρακολουθείστε πώς, σε λίγες κινήσεις, θα αλλάξει μορφή η θέση (διάγραμμα):

Τρεις γύρους πριν από το τέλος, ο Κάρλσεν (Νορβηγία, 2872) διατηρεί το προβάδισμα με 7,5 βαθμούς σε 11 αγώνες. Δεύτερος ο Κράμνικ (Ρωσία, 2810) με 7 και ακολουθούν ο Αρονιάν (Αρμενία, 2809) με 6,5, ο Σβίντλερ (Ρωσία, 2747) με 5,5, οι Γκέλφαντ (Ισραήλ, 2740) και Γκριστσούκ (Ρωσία, 2764) με 5, ο Ιβαντσούκ (Ουκρανία, 2757) με 4 και ο Ρατζάμποφ (Αζερμπαϊτζάν, 2793) με 3,5. Οι δύο πρώτοι παραμένουν αήττητοι, ενώ ο Αρονιάν, ο οποίος στο πρώτο μισό της διοργάνωσης πρόβαλε ως ένα από τα δύο φαβορί, υπέστη δύο ήττες (από Γκέφαλντ και Σβίντλερ), χάνοντας ουσιαστικά κάθε ελπίδα για πρώτη θέση. Από μία μόνο νίκη έχουν ο Ρατζάμποφ και ο Ιβαντσούκ, ο οποίος, σε άσχημη ψυχολογική φάση, διεκδικεί ένα θλιβερό ρεκόρ: ή-

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 1

Η λύση του χθεσινού προβλήματος

8 2

6 7

8 9

9 1

Mέτριας δυσκολίας

4 3

ΛΥΣΗ. ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. ΑΝΕΠΙΔΟΤΑ 2. ΝΑΠΑ, ΕΔΕΚ 3. ΑΒΙΚΕΝΑΣ 4. ΠΙΚΑΠ, ΛΤΔ 5. ΗΡΑΣ, ΔΙΑΣ 6. ΡΑΙΤ, ΕΡΣΗ 7. ΡΑ, ΚΚΕ 8. ΑΞΟΝΙΚΗ 9. ΣΟΣ, ΝΙΣΑΝΚΑΘΕΤΑ: 1. ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ 2. ΝΑΒΑΡΑ, ΞΟ 3. ΕΠΙΚΑΙΡΟΣ 4. ΠΑΚΙΣΤΑΝ 5. ΕΠ (Ευτυχία Παπαγιαννοπούλου), ΙΝ 6. ΔΕΝ, ΔΗΚΚΙ 7. ΟΔΑΛΙΣΚΗΣ 8. ΤΕΣΤΑΡΕ 9. ΑΚ, ΔΣΕ, ΑΝ

17.εxζ6 Αxδ1 18.ζxη7 Ρxη7 19.Αxγ5 θ3 20.Πxδ1 θxη2 21.Πη1 ηxζ1Β+ 22.Ρxζ1 Βθ4 23.Πη2 Πζδ8 24.Πδ4 Βθ5 25.Πζ4 δ4 26.Αxδ4+ Πxδ4 27.Πxδ4 Πβ8 28.α4 α6 29.Αxα6 Βζ3+ 30.Πζ2 Βθ1+ 31.Ρε2 Πxβ2+ 32.Πδ2 Βγ1 33.Ρδ3 Πβ6 34.Αγ4 Πδ6+ 35.Αδ5 Πδ7 36.Πζ4 ζ5 37.Πδ4 Ρθ6 38.θ4 Πγ7 39.Αγ4 Βζ1+ 40.Πε2 ζ4 41.Ργ2 ζ3 ½-½

Ωραίο στιγμιότυπο με τους Γκριστσούκ (αριστερά) και Σβίντλερ, όπου φαίνεται η θέση στη σκακιέρα τους πριν αρχίσουν οι θυσίες!

SU DO KU 4

Ανεμοστρόβιλος στη σκακιέρα

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ι. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Γράμματα που δεν έφτασαν στον προορισμό τους 2. α) Μια Αγία στην Κύπρο με πολλούς τουρίστες β) Αρχικά κυπριακού πολιτικού κόμματος 3. Κορυφαίος εκπρόσωπος της αραβικής ιατρικής (980-1037) 4. α) Ηλεκτρική συσκευή παλιότερων εποχών (αντίστρ.) β) Συνοδεύει τα ονόματα πολλών κυπριακών εταιρειών 5. α) Θεά του Ολύμπου (γεν.) β) Διαβόητος στις μέρες μας ο Ξένιος 6. α) Δύο αδελφοί πρωτοπόροι αεροπόροι β) Το μυθιστόρημά της έγραψε ο Ν.Γ. Πεντζίκης (αντίστρ.) 7. α) Εύκολα για αρχαιομαθείς β) Έχασε τη μισή δύναμή του τον Ιούνιο του 2012 (αρχικά) 8. Μια τομογραφία 9. α) ...Πεντάγωνο καλεί Μόσχα, παλιά ταινία του Στ. Κιούμπρικ β) Μάρκα ιαπωνικών αυτοκινήτων ΚΑΘΕΤΑ 1. Μία σύνταξη που μοίραζαν απλόχερα ρουσφετολόγοι του δικομματισμού 2. α) Επαρχία της Ισπανίας β) Συνεχόμενα στο λοξό 3. Αυτός που γίνεται στον κατάλληλο χρόνο 4. Συνορεύει με την Ινδία 5. α) Αρχικά μεγάλης στιχουργού β) Παραπόταμος του Δούναβη 6. α) Αρνητικό μόριο β) Αρχικά κόμματος που ίδρυσε ο Δ. Τσοβόλας 7. Τίτλος πίνακα του Ενγκρ και του Ματίς (γεν.) 8. Έλεγξε, δοκίμασε (ξενική λέξη) 9. α) Λευκός για τουρκομαθείς β) Ο ηττημένος στον εμφύλιο πόλεμο (αρχικά) γ) Διπλό θυμίζει σχέδιο που καταψήφισαν οι Κύπριοι

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΚΥΠΡΟΣ - ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

«Ντόμινο» οι συνέπειες της TOY ΒΑΣΙΛΗ ΓΑΛΟΥΠΗ

Κυριάκος Ιωάννου: «Πρέπει να ξεσηκωθεί ο κόσμος!»

«Κάτω τα χέρια από την Κύπρο!»

Δραματικές στιγμές περνάει (και) ο αθλητισμός της Κύπρου τα τελευταία 24ωρα μετά από τον οικονομικό κεραυνό που κτύπησε το νησί. Η εικόνα ερημιάς από τις άδειες εξέδρες στον πρόσφατο αγώνα Κύπρου - Ελβετίας, με το πανό των νεαρών οπαδών της Ομόνοιας «Κάτω τα χέρια από την Κύπρο» να κάνει τον γύρο του κόσμου, φαίνεται να είναι μόνο η αρχή... Η τρόικα και το τραπεζικό σοκ είναι δεδομένο πως έφεραν τα πάνω - κάτω μέσα σε μια νύχτα... Ένας από τους πρώτους ποδοσφαιριστές που πήραν δημόσια θέση για όσα γίνονται είναι ο διεθνής, γνωστός από την παλιότερη θητεία του στον Παναθηναϊκό και βασικός πρωταγωνιστής της τρομερής περσινής πορείας του ΑΠΟΕΛ μέχρι τους «8» του Τσάμπιονς Λιγκ, Κώστας Χαραλαμπίδης: «Απλά διερωτώμαι. Πώς είναι δυνατόν να μπορεί να πάρει κάποιος μία τόσο σημαντική απόφαση (σ.σ.: στο Eurogroup) έχοντας ένα πιστόλι στον κρόταφο;». Μια από τις πρώτες άμεσες, κι ενδεικτικές της τραγικής κατάστασης, συνέπειες είναι ότι η Κυπριακή Ο-

«Δεν ξέρουμε καν αν θα αρχίσει το επόμενο πρωτάθλημα...»

μοσπονδία Ποδοσφαίρου αποφάσισε την Τετάρτη να αλλάξει την ώρα διεξαγωγής για τους αγώνες αυτής τηςαγωνιστικής (26ης), έτσι ώστε όλα τα ματς να γίνουν υπό το φως της ημέρας, με στόχο να μην σπαταληθεί ηλεκτρικό ρεύμα. Το μέτρο, μάλι-

στα, δεν μοιάζει προσωρινό, αλλά θα διατηρηθεί ως το τέλος της σεζόν. Οι εξελίξεις είναι τόσο ραγδαίες που ήδη στο κυπριακό ποδόσφαιρο γίνονται σκέψεις για μείωση των ομάδων και των κατηγοριών, ενώ δίνουν και παίρνουν οι αμφιβολίες για το κατά πόσο θα διεξαχθεί το επόμενο πρωτάθλημα Α’ Εθνικής. Ο πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Ποδοσφαιριστών Σπύρος Νεοφυτίδης δεν έκρυψε την αγωνία του: «Τα οικονομικά προβλήματα υπήρχαν και πιο παλιά, όμως πλέον τώρα έχουν εκτοξευτεί. Δεν ξέρουμε καν αν θα αρχίσει το επόμενο πρωτάθλημα! Τα περισσότερα σωματεία στην Κύπρο ζουν χάρη στην ανεκτικότητα των ποδοσφαιριστών που δέχονται να παίζουν χωρίς να πληρώνονται. Μερικοί από αυτούς είχαν τα χρήματά τους στις κυπριακές τράπεζες και πλέον είναι ακόμα πιο δύσκολα τα πράγματα και γι’ αυτούς». Το συνδικαλιστικό όργανο των ποδοσφαιριστών, πάντως, έχει ήδη ζητήσει από την ΟΥΕΦΑ να δώσει παράταση στις ομάδες για να προλάβουν να καλύψουν τα κριτήρια αδειοδότησης για την επόμενη σεζόν, όμως και πάλι παραμένει αμφίβολο αν

ΑΣΤΕΡΑΣ 2004

Πώς μαθαίνεις στη νεολαία τα εγκλήματα του ναζισμού Ο διαπαιδαγωγητικός ρόλος του συλλόγου της Καισαριανής... «Τρίζουν τα κόκκαλα των προγόνων μας , της ίδιας μας της ιστορίας... της προσφυγιάς και των αντιφασιστικών μας αξιών! Είσαι λίγος και σαν παίχτης και σαν άνθρωπος τελικά! Πλέον είσαι ανεπιθύμητος και καταζητούμενος ανάμεσά μας! Τα δάκρυά σου δεν μας πείθουν... οι δικαιολογίες σου το ίδιο! Οι γερμανοτσολιάδες, οι νενέκοι και οι προσκυνημένοι, όσοι δηλαδή πριν από εσένα χαιρετούσαν με τον ίδιο τρόπο, είχαν και αυτοί δικαιολογίες. Η ιστορία δεν τους ξεχνά!» ανέφερε η ανακοίνωση των οπαδών της ΑΕΚ «Original 21» με αφορμή τον ναζιστικό χαιρετισμό του Γιώργου Κατίδη στον αγώνα με τη Βέροια... Όμως δεν θα έπρεπε κάποιος να διδάξει νωρίτερα τον Κατίδη για το «τι εστί» ΑΕΚ, τα δεινά που πέρασαν οι πρόγονοί μας (όσων από εμάς οι παππούδες ξεσπιτώθηκαν από τη Μικρά Ασία), όταν έφθασαν στη «μάνα» πατρίδα και αντιμετωπίστηκαν ως «Τουρκόσποροι» από τους τότε «υπερπατριώτες», τους προγόνους

της σημερινής Χρυσής Αυγής και μετέπειτα θαυμαστές του δικτάκτορα Μεταξά; Ακόμη να του μάθουμε ότι ο Πύρρος δεν χαιρετούσε... φασιστικά, όπως το «photoshop» των χαλκείων της Χρυσής Αυγής υποστήριξε. Ο χαιρετισμός αυτός απέχει πολύ από το να θεωρηθεί ελληνικός, αλλά είναι συνδεδεμένος απόλυτα με τον Χίτλερ και τις ναζιστικές θηριωδίες στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Να τον πηγαίναμε και στην Καισαριανή για να δει τον τόπο που εκτελέστηκαν από τους Ναζί 200 πατριώτες, αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης την Πρωτομαγιά του 1944, όπως έκανε η διοίκηση του «Αστέρα 2004» για να μάθουν οι νεαροί ποδοσφαιριστές της ομάδας της Καισαριανής τι σημαίνει «ναζισμός», αλλά και τι συμβολίζει η γειτονιά που φιλοξενεί την ομάδά τους. Η εφημερίδα «Καθημερινή» στις 30.4.1944 δημοσίευσε την παρακάτω ανακοίνωση: «Την 27ην Απριλίου 1944 κομμουνιστικαί συμμορίαι πα-

ρά τους Μολάους κατόπιν μιας εξ ενέδρας επιθέσεως εδολοφόνησαν ανάνδρως έναν Γερμανόν Στρατηγόν και τρεις συνοδούς του. Πολλοί Γερμανοί στρατιώται ετραυματίστησαν. Ως αντίποινα διατάχτηκε: 1. Ο τυφεκισμός 200 Κομμουνιστών την 1.5.1944. 2. Ο τυφεκισμός όλων των ανδρών τους οποίους θα συναντήσουν τα γερμανικά στρατεύματα επί της οδού Μολάοι προς Σπάρτην έξωθεν των χωρίων. Υπό την εντύπωσιν κακουργήματος τούτου Έλληνες εθελονταί εφόνευσαν αυτοβούλως 100 άλλους κομμουνιστάς. Ο Στρατιωτικός Διοικητής Ελλάδος». Όμως ο «Αστέρας 2004», με πρωτοβουλίες του τότε προέδρου του και συνιδρυτή του, Νίκου Μάλλιαρη ήταν ο πρώτος σύλλογος, ίσως και ο μοναδικός, που έκρουσε τον κίνδυνο του ρατσισμού, αν και ήταν μόλις λίγω... μηνών, τον Σεπτέμβριο του 2004. Λίγο μετά τον θρίαμβο της Πορτογαλίας, η εθνική μας ομάδα ποδοσφαίρου γνώρισε την ήττα από το αντίστοιχο συγκρότημα της Αλ-

Οι παίκτες του «Αστέρα 2004» αποτίουν φόρο τιμής στους εκτελεσμένους στην Καισαριανή...

βανίας στα Τίρανα. Σε αρκετές ελληνικές πόλεις ξέσπασαν σκηνές φανατισμού και βιαιότητας ανάμεσα σε «υπερπατριώτες» και Αλβανούς, που ζουν και εργάζονται στην Ελλάδα. Ο «Αστέρας 2004» εξέδωσε ανακοίνωση, που καυτηρίαζε αυτές τις συμπεριφορές και κατέληγε: «Η διοίκηση, οι προπονητές, οι ποδοσφαιριστές και οι φίλαθλοι του Α.Ο. Αστέρας 2004 της προσφυγομάνας Καισαριανής έχουμε καταφέρει και συνυπάρχουν στην ομάδα μας, αρμονικά και με σχέσεις ειλικρινούς φιλίας, παιδιά «άλλες πατρίδες» (σ.σ.: Αλβανία, Αρμενία, Νιγηρία) και να χαίρονται το ποδόσφαιρο

και την ειρηνική ζωή. Απολαμβάνοντας τους καρπούς αυτής της συνύπαρξης μέσα κι έξω από το γήπεδο, απευθυνόμαστε στην Πολιτεία, τα ΜΜΕ, τις αθλητικές αρχές και γενικότερα στους φιλάθλους να καταδικάσουν με τον αποφασιστικότερο τρόπο και να απομονώσουν τους επικίνδυνους ‘χουλιγκάνους’, που σπέρνουν το μίσος και την τρομοκρατία. Παράλληλα, ας εργασθούμε όλοι για την ανάπτυξη του φίλαθλου πνεύματος, που ενώνει δημιουργικά αθλητές, φιλάθλους και λαούς με διαφορετική εθνότητα, θρησκεία και πολιτισμό». Ν.Π.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ «ΤΑΦΟΠΛΑΚΑ» ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΡΟΪΚΕΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ ΚΑΙ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟΥ

κρίσης... Ούτε... ψίχουλο θα τα καταφέρουν, αφού πλέον υπάρχει μπροστά τους ένα ολοένα κι αυξανόμενο βουνό από οικονομικές υποχρεώσεις μετά και τα τελευταία γεγονότα. Ο Ζόναθαν Άσπας, ένας από τους 20 Ισπανούς ποδοσφαιριστές που αγωνίζονται στο κυπριακό πρωτάθλημα, δήλωσε στην Marca: «Το πρωτάθλημα έχει χορηγό τη Λαϊκή Τράπεζα, μία από αυτές που αντιμετωπίζουν πρόβλημα και οι καταθέτες της θα χάσουν τα χρήματά τους. Οι περισσότεροι παίκτες στην Κύπρο έχουν τα χρήματά τους είτε εκεί, είτε στην Τράπεζα Κύπρου, που επίσης χτυπήθηκε από την κρίση. Αυτό δεν ισχύει για τους περισσότερους ξένους που έχουν τα χρήματά τους στο εξωτερικό. Πολλές ομάδες, πάντως, οφείλουν ήδη μισθούς τριών μηνών στους παίκτες τους και αρκετοί πρόεδροι έχουν δηλώσει πως πλέον θα μειώσουν το μπάτζετ τους κατά 40% την επόμενη σεζόν!». Στην ίδια, ίσως και ακόμα χειρότερη κατάσταση, θα βρεθεί απ’ ό,τι φαίνεται όλος ο αθλητισμός της Κύπρου. Ο παγκόσμιος πρωταθλητής του ύψους Κυριάκος Ιωάννου όχι μόνο ανησυχεί, αλλά και καλεί τον κόσμο να ξεσηκωθεί: «Υπάρχει μια οργή στην Κύπρο απ’ όλο τον κόσμο, αυτή η οργή υπάρχει και στην Ελλάδα και πιστεύω ότι ο κόσμος πρέπει να ξεσηκωθεί. Όσο για εμάς τους αθλητές είναι μεγάλο το πρόβλημα. Ήταν που ήταν κακή η κατάσταση για τον αθλητισμό και περισσότερο για την Ελλάδα, πλέον θα είναι πολύ χειρότερα τα πράγματα και στην Κύπρο». Η κατάσταση στην Κύπρο δεν αφήνει ανεπηρέαστο ούτε τον στίβο στην Ελλάδα. Οι πρωταθλητές μας, λόγω της οικονομικής κρίσης, επισκέπτονται όλο και συχνότερα για προετοιμασία την Κύπρο. Ο ΣΕΓΑΣ, μάλιστα, στο πρόγραμμα σκληρών περικοπών που ανακοίνωσε τον περασμένο Ιανουάριο περιελάμβανε και πρόβλεψη για «περιορισμό των προπονητικών προετοιμασιών εξωτερικού μόνο στην Κύπρο, με την αξιοποίηση της σχετικής διακρατικής συμφωνίας». Αυτός είναι και ο λόγος που ήδη έχει προγραμματιστεί η Κύπρος να αποτελέσει προπονητικό καταφύγιο για σχεδόν όλους τους Έλληνες αθλητές στίβου από τις προσεχείς κιόλας ημέρες και ειδικά το 15μερο του Πάσχα. Δεν αποκλείεται, όμως, λόγω της έκρυθμης κατάστασης να σπεύσουν κάποιοι να αλλάξουν τα σχέδιά τους... Όπως και να έχει, σε ένα εξαιρετικό τάιμινγκ για το κυπριακό ποδόσφαιρο και τον κυπριακό αθλητισμό γενικότερα, με την σταθερά ανοδική πορεία των τελευταίων ετών, ήρθε ένα τόσο δυνατό κτύπημα που απειλεί να τα γκρεμίσει όλα μονομιάς...

στον ελληνικό αθλητισμό! ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ

«Όλα του γάμου δύσκολα και... το υφυπουργείο Αθλητισμού βαθιά νυχτωμένο!» Δεν έφθανε που οι περικοπές στους ετήσιους προϋπολογισμούς των ομοσπονδίων μειώθηκαν από 55% έως 95% σε σχέση με το 2012, έχουν μπει τέτοιοι γραφειοκρατικοί φραγμοί από την τρόικα, που τελειώνει ο Μάρτιος και ακόμη δεν έχει δοθεί ούτε ένα ευρώ στον ελληνικό αθλητισμό! Ήταν 27 Φεβρουαρίου που ο Γιάννης Ιωαννίδης κάλεσε τα ΜΜΕ σε συνέντευξη τύπου για να ανακοινώσει ότι με προσωπική του παρέμβαση ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς υποσχέθηκε ότι θα δώσει η κυβέρνηση άλλα 10-11 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου η μείωση σε σχέση με πέρσι να είναι της τάξης του 30%. Αυτό που δεν ήξερε είναι ο νόμος που κι ίδιος είχε... ψηφίσει σ’ ένα από τα τελευταία μνημόνια και στο οποίο οι αθλητικές ομοσπονδίες, που επρόκειτο αρχικά να μπουν στους φορείς Γενικής Κυβέρνησης, έχουν.... μετατραπεί σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις και πλέον οι νόμοι που τους διέπουν είναι αυτός των ΜΚΟ... Κι ακόμη χειρότερα! Από τις 23 Ιανουαρίου υπάρχει στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιευμένος ο νόμος 4110, που στο άρθρο 27, παράγραφος 3 αναφέρει τις διαδικασίες που από εδώ και πέρα θα πρέπει να κάνει η διοίκηση μιας ομοσπονδίας για να πάρει έστω κι αυτά τα... ψίχουλα που δίνει η τρικομματική μνημονιακή κυβέρνηση. Σύμφωνα με αυτό, οποιαδήποτε δαπάνη («ανεξαρτήτου ποσού επιχορήγησης») θα πρέπει να προεγκρίνεται από τον κύριο... Στουρνάρα και αν οι διατάξεις του νόμου δεν τηρούνται κατά γράμμα, τότε οι αθλητικοί παράγοντες θα κατηγορούνται για απιστία, δηλαδή θα απειλούνται με... φυλακή! Μάλιστα, οι ομοσπονδίες είναι υποχρεωμένες να καταθέτουν και τα φορολογικά στοιχεία όλων των μελών των διοικήσεών τους, κάτι που σημαίνει ότι τυχόν «ατασθαλίες» (σύμφωνα με το Υπουργείο Οικονομικών) θα έχουν επιπτώσεις και στις προσωπικές οικονομικές υποθέσεις όσων παραγόντων είναι σε διοικητικά συμβούλια! Για να είναι σίγουρη η κυβέρνηση ότι θα πιάσει τους «εγκληματίες» αθλητικούς παράγοντες ο σχετικός φάκελος των προϋπολογισμένων εξόδων θα κοινοποιείται και στην... Οικονομική Αστυνομία!

Δεν έχουν πάρει ούτε ένα ευρώ οι ομοσπονδίες «ΜΚΟ» για το 2013...

Γιώργος Βασιλακόπουλος: «Η ταφόπλακα έχει πέσει και καλούνται οι άνθρωποι που αγαπούν τον αθλητισμό με συγκεκριμένες και οργανωμένες κινήσεις να αντιδράσουν...»

«Αιδώς Αργείοι...» Είναι προφανές ότι ο πρόεδρος της ΕΟΕ, Σπύρος Καπράλος και ο γενικός γραμματέας του ΣΕΓΑΣ, Βασίλης Σεβαστής θα πουν νέα «ευχαριστώ» στον πρωθυπουργό και τον Ιωαννίδη, που επιτέλους έβαλαν μία... τάξη, μόνο που τους πρόλαβε ο πρόεδρος της ΕΟΚ και άλλοτε γγΑ, Γιώργος Βασιλακόπουλος, που όταν έγιναν γνωστά τα παραπάνω έκανε την παρακάτω δήλωση: «Προκαλεί κατάπληξη και δημιουργεί ερωτηματικά το μέγεθος της άγνοιας και της αναλγησίας των εισηγητών και αυτών που ψήφισαν και ενέκριναν το άρθρο 27 του Ν.

4110/2013. Το συγκεκριμένο άρθρο επιβάλλει και μάλιστα με τρόπο ποινικής απειλής μια νέα πραγματικότητα η οποία οδηγεί το αθλητικό κίνημα στην πλήρη απαξίωση, απομόνωση και αφανισμό. Το φέρει δε σε ευθεία αντίθεση και αντιπαράθεση με τη διεθνή αθλητική κοινωνία και τους διεθνείς αθλητικούς οργανισμούς. Όπως επίσης και με πρόσφατη απόφαση της ΔΟΕ σχετικά με την αυτονομία και ανεξαρτησία των εθνικών και διεθνών ομοσπονδιών. Η ταφόπλακα έχει πέσει και καλούνται οι άνθρωποι που αγαπούν τον αθλητισμό με συγκεκριμένες και οργανωμένες κινήσεις να αντιδράσουν. Εκτός των άλλων το άρθρο

προσβάλλει με την ποινικοποίηση και την αστυνόμευση των πάντων την εθελοντική παρουσία και προσφορά η οποία αποτελεί τη βάση ανάπτυξης του αθλητισμού. Αιδώς Αργείοι». Και δημιουργείται ένα ακόμη ερώτημα: Αφού είναι τόσο δύσκολες, χρονοβόρες και.. επικίνδυνες οι διαδικασίες για να πάρουν οι αθλητικές ομοσπονδίες την πρώτη δόση απ’ αυτά τα λίγα χρήματα (13,8 εκατομμύρια ευρώ συνολικά) που έχουν εγκριθεί στον κρατικό προϋπολογισμό, από πού θα βρει ο... Σαμαράς τα 11 εκατομμύρια ευρώ που έταξε ο Ιωαννίδης; Πες... αλεύρι! Η τρόικα σε γυρεύει...

ΕΦΗΜΕΡΙΣ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΩΣ - ΝΟΜΟΣ ΥΠ’ ΑΡΙΘ. 4110

Άρθρο 27 - Τροποποίηση διατάξεων του ν. 2731/1999/ παρ.3 Τεύχος Πρώτο, Αρ. Φύλλου 17, 23 Ιανουαρίου 2013 Η επιχορήγηση προς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), σωματεία, αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρείες, ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα, ανεξαρτήτως ποσού επιχορήγησης και από οποιονδήποτε φορέα του Δημοσίου και αν προέρχεται, επιτρέπεται εφεξής υπό τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α. Υποβολή ειδικής έκθεσης του αρμόδιου υπουργού προς τον υπουργό Οικονομικών, με σαφή και πλήρη αιτιολόγηση ως προς την αναγκαιότητα και τη νομιμότητα της δαπάνης. Στην ειδική έκθεση θα μνημονεύονται απαραιτήτως όλα τα μέλη των συλλογικών οργάνων διοίκησης των ανωτέρω νομικών προσώπων, καθώς και κάθε τρίτου προσώπου στο οποίο έχουν τυχόν ανατεθεί αρμοδιότητες διοίκησης.

β. Χορήγηση ειδικής έγκρισης του υπουργού Οικονομικών, παρεχόμενης σε αυτόν της δυνατότητας απομείωσης του ύψους της προτεινόμενης δαπάνης ή πλήρους απόρριψής της, εάν η δημοσιονομική κατάσταση του Κράτους δεν την καθιστά εφικτή. γ. Η απόφαση έγκρισης του υπουργού Οικονομικών με τον σχετικό φάκελο κοινοποιείται στην Οικονομική Αστυνομία και στη Γενική Διεύθυνση Οικονομικής Επιθεώρησης του υπουργείου Οικονομικών. Οποιαδήποτε επιχορήγηση χωρίς την τήρηση των παραπάνω προϋποθέσεων, συνιστά για τους δημόσιους λειτουργούς απιστία σχετική με την υπηρεσία που τιμωρείται σύμφωνα με το άρθρο 256 Π.Κ.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 MAΡΤΙΟΥ 2013

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΩΡΑΙΑ ΜΟΥ ΚΥΡΙΑ • ΕΤ3, 23.00 Μιούζικαλ του Τζορτζ Κιούκορ, παραγωγής 1964, με τους Όντρεϊ Χέπμπορν, Ρεξ Χάρισον, Στάνλεϊ Χόλογουέι. ELIZABETH • STAR, 23.00 Ιστορικό δράμα του Σεκάρ Καπούρ, παραγωγής Αγγλίας 1998. Παίζουν: Κέιτ Μπλάνσετ, Τζόζεφ Φάινς, Ρίτσαρντ Ατένμπορο.

ΕΡΕΥΝΑ: ΕΜΕΙΣ, ΑΥΤΟΙ ΚΑΙ ΤΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ • MEGA, 24.00 Υπάρχουν κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Ελλάδα; Θα μπορούσε η εκμετάλλευσή τους να βοηθήσει οικονομικά; Πώς εμπλέκεται η ελληνοτουρκική διένεξη; Ο ΘΥΡΩΡΟΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ • ΕΤ3, 02.00 Δραματική ταινία της Λιλιάνα Καβάνι, παραγωγής Ιταλίας 1974. Παίζουν: Ντερκ Μπόγκαρντ, Σαρλότ Ράμπλινγκ.

ΟΤΑΝ ΣΥΝΑΝΤΗΣΕ ΤΟΝ ΜΠΙΛ • ALPHA, 21.00 Χιουμοριστική κομεντί, παραγωγής 2007, με τους Άαρον Έκχαρτ, Τζέσικα Άλμπα, Ελίζαμπεθ Μπανκς. ΕΠΙΘΥΜΙΕΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑ ΠΕΝΤΕ • STAR, 22.00 Δραματική περιπέτεια του Ρομπ Ράινερ, παραγωγής 2007. Παίζουν: Τζακ Νίκολσον, Μόργκαν Φρίμαν.

ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΛ.: 210-77.01.911-5

ET1

08.00 Θεία Λειτουργία 10.30 Αρχονταρίκι (Ε) 11.30 Φωτόσφαιρα (Ε) 12.00 Δεν είσαι μόνος 13.00 Το αλάτι της γης (Ε) 14.50 Θέατρο από το Αρχείο της ΕΡΤ - Βαβυλωνία 16.20 Ανατολικά στο Πήλιο στη χώρα των Κενταύρων (Ε) 17.00 Μπάσκετ League OΠΑΠ «Πανιώνιος - Παναθηναϊκός» (Ζ) 19.00 The road to here 20.00 Mαραθώνας, η αρχή της Ιστορίας (Ε) 21.00 Κόλαση και παράδεισος: Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι 22.00 Οι μεγάλες στιγμές της Eurovision - 50ός Πανευρωπαϊκός Διαγωνισμός Τραγουδιού Εurovision 2005 (E) 24.00 Ειδήσεις 01.00 Μικροφίλμ: οι ταινίες (E)

ΤΗΛ.: 210-60.66.000

NET

06.45 Σαββατοκύριακο στη ΝΕΤ 08.30 Hμιμαραθώνιος δρόμος 11.00 ΝΕΤ Παντού 12.00 Ειδήσεις 12.30 Με αρετή και τόλμη 13.00 Βουλή των Ελλήνων 14.00 27 της Ευρώπης 15.00 Ειδήσεις 16.00 Το αεροπλανάκι που μου χάρισε ο μπαμπάς μου. Δράμα 18.00 Ειδήσεις 18.15 Ες αύριον τα σπουδαία 19.00 Επτά 20.00 Ο παγωμένος Βορράς 21.00 Ειδήσεις 22.00 Αθλητική Κυριακή 01.00 Ξένοι στη ίδια πόλη. Δράμα

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΤΗΛ.: 2310-299.400

ET3

07.00 Τα αδέρφια μας οι άνθρωποι (Ε) 07.30 Θεία Λειτουργία 10.30 Η Θεσσαλονίκη της νοσταλγίας μας (Ε) 11.00 Τόποι ζωής - τόποι ιδεών (Ε) 12.00 Ο τόπος και το τραγούδι του 13.00 Ειδήσεις 13.30 Χωρίς αυτοκίνητο 14.00 Μητέρα γη 15.00 Μπάσκετ League ΟΠΑΠ «Περιστέρι - Καβάλα» (Ζ) 17.00 Ειδήσεις 17.05 Του νερού τα παραμύθια (Ε) 18.00 Ελλήνων δρώμενα 19.00 Ένα γελαστό απόγευμα. Αισθηματική περιπέτεια 21.00 Balkan Express 22.00 Ειδήσεις 23.00 Ωραία μου κυρία. Μιούζικαλ 02.00 Ο θυρωρός της νύχτας. Δράμα

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Τα μυστικά της Εδέμ (Ε) 07.00 ΜΕGA Σαββατοκύριακο 10.00 Καναλάρχης για μια μέρα - Καλημέρα TV - Σαν το σπίτι σας (Ε) 13.10 Καναλάρχης για μια μέρα - Καθημερινοί ήρωες - Μαρία η άσχημη 14.00 Eιδήσεις 14.50 Καναλάρχης για μια μέρα - Τα soundtracks του αγώνα - Mega star 16.00 Καναλάρχης για μια μέρα - Tηλεπαιχνίδια εξουσίας Ρουκ ζουκ 16.25 Ειδήσεις 16.30 Καναλάρχης για μια μέρα - Show και ξερό ψωμί - Άλλα κόλπα 19.25 Καναλάρχης για μια μέρα - Κωμωδία ξανά - Τι ψυχή θα παραδώσεις μωρή 20.00 Eιδήσεις 21.15 Καναλάρχης για μια μέρα - Mega cinema - Τα δάκρυα του ήλιου. Πολεμική περιπέτεια 24.00 Έρευνα 01.30 Ειδήσεις 01.45 My boys

ΑΝΤ1

STAR

07.00 Παιδικό πρόγραμμα 12.00 Floricienta 13.00 Ειδήσεις 13.45 Ξανθιά κομάντο. Κωμωδία 15.45 Τα φιλαράκια 16.50 Mike and Molly 17.45 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 18.00 Ηuman target 18.50 Two and the half men 19.45 Eιδήσεις 21.00 Θα σε κάνω βασίλισσα. Κωμωδία 23.15 Elizabeth. Ιστορικό δράμα 01.45 Δυτικά του κόκκινου βράχου. Περιπέτεια

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

06.00 Macgyver (Ε) 08.00 Άκατα μάτατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Ειδήσεις 14.15 Stars system 15.15 Έτσι απλά 16.00 Mr Bean. Κωμωδία 16.55 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.00 Aννίτα SOS 19.00 Eιδήσεις 20.00 Tι θα φάμε σήμερα μαμά; 21.00 Το κυνήγι των μαγισσών. Περιπέτεια φαντασίας 23.00 Απατημένοι σύζυγοι. Ρομαντική κομεντί 01.00 Οι ιστορίες του αστυνόμου Μπέκα (Ε) 02.15 Κόκκινος κύκλος

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.45 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Κυριακή με δράση 12.30 Στην πράξη 13.30 Ποδηλατοδράσεις 14.00 Γεύσεις στη φύση 15.00 Γλυκειές αλχημείες (Ε) 16.00 Μαστορέμετα 17.00 Joy 19.00 South Paciﬁc 20.00 Frozen Planet (E) 21.00 Tα νέα του ΣΚΑΪ 21.45 Goal 23.00 Ελεύθερος σκοπευτής 01.15 Ευρώπη: το άγνωστο φεγγάρι του Δία

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΑΝΑΤΡΟΠΗ - ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ • MEGA, 23.40 Μετά την Κύπρο, ποιες είναι οι νέες ισορροπίες στην Ελλάδα; Καλεσμένοι οι Μ. Κεφαλογιάννης, Γ. Σταθάκης, Μ. Χρυσοχοΐδης. Σχολιάζουν: Ρ. Μακρή, Θ. Μαργαρίτης, Ν. Σοφιανός.

ΚΥΡΙΑΚΗ

07.00 Τα φιλαράκια (Ε) 08.00 Τύχη βουνό (Ε) 09.00 Το πιο γλυκό μου ψέμα 09.45 Φίλα το βάτραχό σου (Ε) 10.45 Wipe out (E) 11.50 Winter wipe out (Ε) 13.00 Ειδήσεις 13.30 Τρελές σφαίρες 33 1/3. Κωμωδία 15.10 Oreo cooking 15.20 Λίτσα.com (E) 16.50 Ο πόλεμος των άστρων (Ε) 17.50 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 18.00 Εργαζόμενη γυναίκα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Immersion: βουτιά σε μια άλλη πραγματικότητα 23.30 Σε πρώτο πλάνο 00.30 Ένας υπέροχος άνθρωπος. Κοινωνικό δράμα 02.50 Το παιχνίδι της συγνώμης (Ε)

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

NETWEEK: Γ. ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΣ • ΝΕΤ, 23.10 Ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος στην Έλλη Στάη: Για το εθνικό «στοίχημα» της εξόδου από την κρίση. Για το σοκ της Κύπρου, το γερμανικό δόγμα, την ανασφάλεια στην Ευρώπη.

ΒΟΥΛΗ

12.30 Ο Κεντ Ναγκάνο διευθύνει τη Συμφωνία Νο 3 του Σούμαν 13.10 Ώρα παράδοσης 14.00 Έδοξε τη Βουλή και τω Δήμω 15.20 Κάρτα μέλους 16.00 Τι λέει ο νόμος 17.20 Αστικό τοπίο 18.00 Ο κόσμος των δεινοσαύρων 19.00 Σε θέση ετοιμότητας 20.00 Έντβαρντ Μουνκ 22.00 Οθέλλος. Όπερα του Βέρντι 00.30 Ο κόσμος των δεινοσαύρων (Ε)

ΤΗΛ.: 210-77.01.911-5

ET1

06.30 Ζωογραφία (Ε) 07.30 Ουράνιο τόξο (E) 08.00 Αστυνόμος Σαΐνης 08.30 Μάρθα, το σκυλάκι που μιλάει (Ε) 09.00 Ρομπότ σε δράση (Ε) 09.30 Σαρλό και φίλοι (Ε) 10.00 Pedal (Ε) 10.30 Πρόβα γάμου (Ε) 11.00 Βαλκάνιος πραματευτής (Ε) 12.00 Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του (Ε) 12.30 Ο θείος μας ο Μίμης (Ε) 13.00 Τρελός, παλαβός και Βέγγος. Κωμωδία 14.30 Μάρθα, το σκυλάκι που μιλάει (Ε) 15.00 Ρομπότ σε δράση 15.30 Σαρλό και φίλοι (Ε) 16.00 Ποδόσφαιρο στις γειτονιές 16.30 Τελικός πρωταθλήματος βόλεϊ Α1 γυναικών «ΑΕΚ- Ολυμπιακός» (Ζ) 18.30 Τόπος μνήμες 19.00 Μπάσκετ League OΠΑΠ «Ολυμπιακός - Ρέθυμνο» (Ζ) 21.00 Παρασκήνιο 22.00 Όπερα «Καβαλερία - Ρουστικάνα» (Ζ) Δράμα 23.30 Μικρά πορτρέτα (Ε) 24.00 Ειδήσεις 01.00 Σημείο ΑRT

ΤΗΛ.: 210-60.66.000

NET

06.00 Πρωινή ενημέρωση 08.00 ΝΕΤ στα γεγονότα 10.00 Συμβαίνει τώρα 12.00 Ειδήσεις 13.00 Μένουμε Ελλάδα 15.00 Eιδήσεις 16.00 H μεγάλη αλλαγή (Ε) 17.00 Απόστολος και μόνος 18.00 Ειδήσεις 18.15 136 21.00 Ειδήσεις 22.05 Ο πύργος του Ντάουντον 23.10 NETweek 01.00 Champions NET

ΤΗΛ.: 2310-299.400

ET3

07.30 H χαρά της ζωγραφικής 08.00 Οι φτερωτοί αυτοκράτορες του Χόλιγουντ (Ε) 09.00 Αληθινά σενάρια (Ε) 09.00 Ο τόπος και το τραγούδι του (Ε) 11.00 Ένα κι ένα 12.45 Μια μέρα σαν κι αυτή 12.50 Εκατογραφία - Προσωπογραφίες (Ε) 13.00 Ειδήσεις 14.00 Η Ευρώπη του Rick Steve 14.30 Άντονι Μπουρντέν: χωρίς κρατήσεις 15.00 Τόλμη και γοητεία 15.30 Γεγονός 16.50 Δες Θεσσ... Η Θεσσαλονίκης όπως είναι 17.00 Ειδήσεις 17.20 Μια μέρα σαν κι αυτή (Ε) 17.30 Τα κανάλια ης Ευρώπης 18.00 Ο κόσμος των σπορ 18.30 Ερευνητές των τροφών (Ε) 19.00 Σχέδιο (Ε) 19.30 Αρχιτεκτονική (Ε) 20.00 Διαζύγιο α λα ελληνικά. Αισθηματική κομεντί 21.45 Δελτίο καιρού 22.00 Ειδήσεις 23.00 Animated... φιλόσοφοι 23.30 Έτσι βλέπω τον κόσμο 24.00 Ιπτάμενα αντικείμενα υπό έρευνα (Ε) 01.00 Στα χνάρια του Αμαζονίου (Ε)

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

05.45 Τα μυστικά της Εδέμ (Ε) 06.45 Κοινωνία ώρα Mega 10.00 Πρωινό μου 13.10 Εμείς κι εμείς (Ε) 14.00 Eιδήσεις 15.00 Δέκα λεπτά κήρυγμα (Ε) 16.20 Ειδήσεις 16.30 Singles (E) 16.40 Παρέα στην κουζίνα, κάθε μέρα 17.50 Eπτά θανάσιμες πεθερές (Ε) 19.00 Fatmagϋl 20.00 Ειδήσεις 21.15 Κλεμμένα όνειρα 22.30 Mε τα παντελόνια κάτω 23.40 Ανατροπή 01.00 Ειδήσεις

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΑΝΤ1

06.00 Διπλανή πόρτα (Ε) 07.00 Πρωινό ΑΝΤ1 11.00 Fthis TV 12.00 Ονειροπαγίδα (Ε) 12.50 Με αγάπη 13.00 Ειδήσεις 13.30 Άκρως οικογενειακόν (Ε) 14.30 ωνσταντίνου και Ελένης (Ε) 15.30 Το καφέ της Χαράς (Ε) 17.05 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική γλώσσα 17.10 Ελληνική ταινία: Ο Γιάννης τά ‘κανε θάλασσα 19.00 Βαλς με 12 θεούς 20.00 Ειδήσεις 21.15 Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής 22.15 Son 23.15 Ράδιο αρβύλα 00.15 OLA Μπάχαλο φέτος 01.30 Το κλειδί του παραδείσου (Ε) 03.30 Το καφέ της Χαράς

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

STAR

06.00 Παιδικό πρόγραμμα 08.00 ΦΜ live (E) 09.50 O πρίγκιπας του Bel Air 10.20 Φίλοι για πάντα 11.20 Ντεντέκτιβ Μονκ 12.30 Ειδήσεις 13.00 Μεσημεριανή Μελέτη 15.30 Μίλα 17.15 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.50 ΦΜ live 19.45 Ειδήσεις 21.00 The closer 22.00 Επιθυμίες στο παραπέντε. Περιπέτεια 24.00 Νόμος και τάξη: L.A. 01.00 The forgotten

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

07.30 Frazier 08.15 Θυρίδα τηλεπώλησης 08.30 Four Weddings 09.30 Θυρίδα τηλεπώλησης 09.45 ΗΈτσι απλά (Ε) 10.35 Stars system (Ε) 11.30 Εντιμότατοι κερατάδες (Ε) 12.30 Ειδήσεις 13.00 Ελένη (Ε) 16.00 Δέστε τους 17.55 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 18.00 Οικογενειακές ιστορίες 19.00 Ειδήσεις 20.00 Κάτι ψήνεται 21.00 Όταν συνάντησε τον Μπιλ. Κομεντί 23.00 Νόμος και τάξη: ειδική ομάδα 24.00 10η εντολή (Ε) 01.00 Ιστορίες του αστυνόμου Μπέκα (Ε) 02.15 Κόκκινος κύκλος (Ε)

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.00 Πρώτη γραμμή 10.00 Tώρα με την Πόπη Τσαπανίδου 13.15 Eco news (E) 13.45 Άριστη κουζίνα (Ε) 14.45 Life με την Εύα Αντωνοπούλου 16.50 Δελτίο στη νοηματική 17.00 Μαγειρεύω οικονομικά 17.50 Chef στον αέρα (E) 19.00 ΣΚΑΪ με τον Νίκο Ευαγγελάτο 21.00 Tα νέα του ΣΚΑΪ - Eco news 22.00 Ηawaii Five - 0 23.15 CSI, Μαϊάμι: στον τόπο του εγκλήματος 00.15 H Δίκη στον ΣΚΑΪ (E) 02.15 World’s toughest ﬁxes

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΒΟΥΛΗ

17.00 Eιδήσεις 17.30 Mαγικός φανός: Δημήτρης Παπαδημητρίου: σωστό σύμπαν... 18.00 Oλομέλεια της Βουλής (Ζ) 22.00 Δελτίο Ειδήσεων στη νοηματική γλώσσα 22.10 Η Αντιγόνη του Ζαν Ανουίγ. Θέατρο 23.45 Κάρτα μέλους

ΧΡΗΣΤΙΚΑ ΕΚΑΒ 166 • ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 11850 • ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ 14944 • ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ 199 • ΠΛΟΙΑ 1440 • KΤΕΛ 1440 • ΤΡΕΝΑ 1440 - τηλ. κράτησης 110 • ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ 210-4511310-7 • «ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» 210-3530000 • ΟΤΕ - ΒΛΑΒΕΣ 124 • ΔΕΗ 1253 • ΕΥΔΑΠ - ΒΛΑΒΕΣ 1022 • ΛΙΜΕΝΙΚΟ 108 • ΚΤΕΟ 1425 • ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 171 • ΟΤΕ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ 11888

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

MEDIA ΚΟΚΚΙΝΟ 105,5 «ΤΟ ΡΑΔΙΟΦΩΝΟ ΠΟΥ ΑΚΟΥΕΙ»

Έντιμες ειδήσεις και καλή πρόθεση απέναντι στους ακροατές Να ακούσει την κοινωνία και να εκπέμψει τα μηνύματά της επιχειρεί το Κόκκινο 105,5 από αύριο, με το νέο του πρόγραμμα. Το σλόγκαν «Το ραδιόφωνο που ακούει», όπως φαίνεται και από την καταχώριση στη σελ. 11 στης «Α», παραπέμπει στην προσπάθεια να χτιστεί μια σχέση εμπιστοσύνης με τους ακροατές, να μιλήσει η ίδια η κοινωνία και όχι μόνο οι συνήθεις. Το νέο πρόγραμμα είναι ένα στοίχημα, όχι μόνο γι’ αυτούς που το χρηματοδοτούν, αλλά και για όλους τους εργαζόμενους που καλούνται να το υλοποιήσουν. «Θέλουμε να χτίσουμε ένα έντιμο δελτίο ειδήσεων, που λείπει σήμερα από τα περισσότερα ΜΜΕ. Γι’ αυτό όλη μας η προσπάθεια επικεντρώνεται αυτή την ώρα στις ειδήσεις, στα μαγκαζίνο, στην ενημέρωση», λέει στην «Α» ο νέος διευθυντής του σταθμού Κώστας Αρβανίτης. «Οι εκπομπές θέλουμε να έχουν καλή πρόθεση απέναντι στον ακροατή. Ούτως ή άλλως η είδηση φωνάζει από μόνη της». Όμως συμπληρώνει: «Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί να είναι το ραδιόφωνο ντουντούκα. Γιατί κάνει θόρυβο...». Εκτός από τις πολλές ανακατατάξεις, όπως π.χ. το μαγκαζίνο 14.00 - 15.00 που θα κάνει ο Μπάμπης Αγρολάμπος, εμφανίζονται νέα πρόσωπα, εκτός από τον διευθυντή Κώστα Αρβανίτη (κάθε μέρα 7.00 έως 09.50): Ο Άρης Χατζηστεφάνου επιστρέφει στα FM με το InfoWar το Σαββατοκύριακο, ώρα 13.00 - 14.00. Ο συγγραφέας Βαγγέλης Ραπτόπουλος καθημερινά 15.00 - 15.30 με εκπομπή λόγου με τίτλο «Και λί-

γα λέω» προδιαθέτει αναλόγως. Ο μάγειρας και μοντέρνος λαογράφος Ηλίας Μαμαλάκης με εμβόλιμα 10λεπτα πρωί -μεσημέρι- βράδυ και Σ/Κ. Η Μάνια Παπαδημητρίου επίσης και ο Στάθης Σχοινάς με ένθετα τις καθημερινές από την εκπομπή

του Αρβανίτη. Η ενημέρωση δεν σταματά το μεσημέρι, αλλά συνεχίζεται με ενημερωτικές εκπομπές και μαγκαζίνο στις 20.00 από τον Κώστα Σαββόπουλο. Η ενημέρωση ενισχύεται και το Σαββατοκύριακο, με τη μετατόπιση

των Ανανδρανιστάκη Χερουβείμ, νέα εκπομπή από τον Στάθη Σχοινά και ραδιοφωνικό ντοκιμαντέρ από τη Μαρία Λούκα. Το κεντρικό μαγκαζίνο με την Μπ. Μιχαλοπούλου. ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

ΝΕΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ 105,5 ΔΕΥΤΕΡΑ-ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 05:00-06:00 ΑΝΔΡΕΑΣ ΜΑΖΑΡΑΚΗΣ - ΣΩΚΡΑΤΗΣ ΤΣΑΤΣΟΥΛΗΣ «Σοφών το σαφές» 06:00-07:00 ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ ΤΖΙΡΙΤΑΣ - ΧΑΡΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΙΔΗΣ «Κόκκινος Πετεινός» 07:00-09:50 KΩΣΤΑΣ ΑΡΒΑΝΙΤΗΣ «Η φυλή των φίλων» (εμβόλιμα: ΣΤΑΘΗΣ ΣΧΟΙΝΑΣ, ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, ΜΑΝΙΑ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΥ, ΕΛΕΝΗ ΚΥΠΡΑΙΟΥ, ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΦΡΑΝΤΖΕΣΚΑΚΗΣ) 09:50-10:00 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ «Ο Ηλίας Μαμαλάκης ακουμπάει κόκκινο» 10:00-11.00 ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΣΕΚΕΡΗΣ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ «Νέα κατάσταση, νέα καθήκοντα» 11:00-12:00 ΕΙΡΗΝΗ ΠΡΟΜΠΟΝΑ - ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΡΑΠΕΖΙΩΤΗΣ «Θηρία ενήμερα παντού» 12:00-13:00 ΣΤΑΘΗΣ ΣΧΟΙΝΑΣ (Δευτ.) ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ (Tρ-Πεμπ) ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΝΔΡΑΝΙΣΤΑΚΗΣ (Τετ) ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ (Παρ) 13:00-14:00 ΕΥΓΕΝΙΑ ΛΟΥΠΑΚΗ - ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ ΛΟΥΚΑΣ «Allegro μα με τρόπο» 14:00-15:00 ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΙΣ 14:00 ΜΠΑΜΠΗΣ ΑΓΡΟΛΑΜΠΟΣ 15:00-15:30 ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ «Και λίγα λέω» 15:30-16:50 ΜΑΚΗΣ ΜΗΛΑΤΟΣ «Η πόλη στο Κόκκινο» 16:50-17:00 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ «Ο Ηλίας Μαμαλάκης ακουμπάει κόκκινο» 17:00-18:00 ΓΙΑΝ. ΑΝΔΡΟΥΛΙΔΑΚΗΣ - ΒΑΓΓ. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΟΣ «Δυο γάιδαροι μαλώνανε» 18:00-19:00 ΑΝΤΩΝΗΣ ΦΡΑΓΚΟΣ «Post-Rock» 19:00-20:00 ΦΩΤΕΙΝΗ ΛΑΜΠΡΙΔΗ «Avanti» πολιτιστικό περιοδικό 20:00-20:50 ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΙΣ 20:00 ΚΩΣΤΑΣ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΣ 20:50-21:00 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ «Ο Ηλίας Μαμαλάκης ακουμπάει κόκκινο»

EχουΜΜΕ και λέΜΜΕ Νέο κρούσμα παρέμβασης στην ΕΡΤ, με ρεπορτάζ του Νίκου Γρυλλάκη περί μείωσης της κατανάλωσης ρεύματος και αύξησης των τιμολογίων της ΔΕΗ από τον Μάιο. Ο γενικός διευθυντής ενημέρωσης κάλεσε τον δημοσιογράφο για εξηγήσεις και τον «έπαυσε» από τα δελτία ειδήσεων μέχρι νεωτέρας. Διότι εν τω μεταξύ, το υπ. Περιβάλλοντος και Ενέργειας εξέδωσε ανακοίνωση ότι «το ρεπορτάζ που μεταδόθηκε από τη ΝΕΤ περί αυξήσεων στα τιμολόγια της ΔΕΗ από τον Μάιο είναι ανακριβές». Τι σημαίνει αυτό; Ότι θα αυξηθούν από τον Απρίλιο; Μήπως ότι θα... μειωθούν; Μήπως ότι η ενδεδειγμένη έκφραση είναι ότι θα «αναπροσαρμοστούν»;

21:00-22:00 ΑΛΕΞΗΣ ΒΑΚΗΣ «Εδώδιμα και αποικιακά» 22:00-23:00 ΘΑΝΑΣΗΣ ΜΗΝΑΣ «Inner city blues» ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΥΛΙΚΑΚΟΣ - ΘΕΚΛΑ ΤΣΕΛΕΠΗ (Δευτ.) 23:00-00:00 ΝΙΚΟΣ ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ «Εξομολογήσεις ενός βινυλιομανούς» 00:00-02:00 ΜΑΝΟΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ «Globalista» Περιοδικό Metal Hammer (Δευτ.) και περιοδικό Sonik (Παρ) 02:00-06:00 ΗΛΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ «Τα άνθη του κακού» * Ειδήσεις κάθε μία ώρα, τίτλοι ειδήσεων στο και «μισή» της κάθε ώρας.

ΣΑΒΒΑΤΟ - ΚΥΡΙΑΚΗ 05:00-07:00 ΚΛΑΣΣΙΚΗ ΜΟΥΣΙΚΗ 07:00-08:50 ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΝΤΟΥΒΑΛΟΣ «Κοκκινολαίμης» 08:50-09:00 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ 09:00-11:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΝΑΝΔΡΑΝΙΣΤΑΚΗΣ- ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ «Λαθραναγνώστες» 11:00-12:00 ΣΤΑΘΗΣ ΣΧΟΙΝΑΣ (Σ) ΜΑΡΙΑ ΛΟΥΚΑ (Κ) Dustbowl 12:00-13:00 ΣΤΕΛΙΟΣ ΕΛΛΗΝΙΑΔΗΣ 13:00-14:00 ΑΡΗΣ ΧΑΤΖΗΣΤΕΦΑΝΟΥ «Infowar» 14:00-14:50 ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΤΙΣ 14:00 ΜΠΟΥΛΙΚΑ ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΥ 14:50-15:00 ΗΛΙΑΣ ΜΑΜΑΛΑΚΗΣ 15:00-17:00 ΓΙΩΡΓΟΣ ΞΥΛΟΥΡΗΣ «Ο αόρατος θίασος» 17:00-18:00 ΝΤΙΝΑ ΜΠΑΤΖΙΑ «Λίγο Ελλάδα ακόμη» 18:00-19:00 ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΕΤΡΙΔΗΣ «Παίξε κανά χαρούμενο» ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΟΛΕΝΤΑΣ (Κ) «Επί ασπαλάθων» 19:00-21:00 ΧΡΗΣΤΟΣ ΔΑΣΚΑΛΟΠΟΥΛΟΣ-ΗΡΩ ΚΟΥΜΕΝΤΑΚΟΥ «25» 21:00-23:00 ΘΑΛΕΙΑ ΚΑΡΑΜΟΛΕΓΚΟΥ «Στον ωκεανό του ήχου» 23:00-00:00 ΝΙΚΟΣ ΚΟΥΡΜΟΥΛΗΣ «Χάρτινα λόγια» 00:00-02:00 ΜΑΡΙΑ ΠΑΝΟΣΙΑΝ (Σ) ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΡΟΥΝΗΣ (Κ) «Off Broadway»

Νέο δόγμα ΕΡΤ: «Θετικές ειδήσεις» Με ανακοίνωσή της η ΠΟΕΣΥ καλεί τον Αιμίλιο Λιάτσο α) εάν έδρασε αυτοβούλως και αυθορμήτως, να ανακαλέσει τώρα την απόφαση ή β) εάν έδρασε κατόπιν συνεννόησης με κυβερνητικά στελέχη, να αναλογιστεί ότι δεν είναι κομματικό στέλεχος, αλλά στέλεχος της Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης που την χρηματοδοτεί ο πολίτης. Καλεί δε τα αρμόδια όργανα δεοντολογίας των δημοσιογραφικών ενώσεων να επιληφθούν. Σκληρό αγόρι Αγωγή αποζημίωσης ύψους 260.000 ευρώ κατέθεσε εναντίον της «Αυγής» ο δημοσιογράφος από «Τα Νέα» Γιώργος Παπαχρήστος, ο οποίος χαρακτηρίζει ως συκοφαντικό, δημοσίευμα από τον περασμένο Ιούλιο που ανέφερε ότι λαμβάνει 6 μισθούς. Η «Αυγή» σημειώνει ότι η αγωγή κατατέθηκε από τον Σεπτέμβριο και κοινοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα. Τα υπόλοιπα στο ακροατήριο...

Τηλετζόγος Μετά από πρόστιμα που υπερβαίνουν τα 2 εκατ. ευρώ εδώ και ένα χρόνο, διέκοψαν αιφνιδιαστικά την περασμένη Τετάρτη ANT-1 και Alpha τα τηλεπαιχνίδια του τζόγου, «Βρες τη λέξη και κέρδισε», που μετέδιδαν κυρίως τις μεταμεσονύκτιες ώρες. Επισήμως δεν υπάρχει καμία αιτιολόγηση και καμία ενημέρωση εάν η διακοπή θα είναι μόνιμη ή προσωρινή. Όπως φαίνεται από το νέο πρόγραμμά τους, έχουν εντάξει μεταμεσονύκτια 15λεπτα ως «θυρίδα τηλεπώλησης», που σημαίνει ότι επιχειρούν να τα εντάξουν σε άλλο νομικό καθεστώς. Στοχοποίηση εργαζομένων από τον «Ριζοσπάστη» Συνεχίζει την επιχείρηση διαπόμπευσης των εργαζομένων του ο «Ριζοσπάστης», με τη δημοσίευση των ονομάτων τεσσάρων δημοσιογράφων που προσέφυγαν με ασφαλιστικά μέτρα προκειμένου να πληρωθούν δεδουλευμένα έξι μηνών. Α.Γ.Ν.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

62 Δωρεάν συσσίτια στους Κύπριους φοιτητές στην Ελλάδα ανακοίνωσε το υπουργείο Παιδείας. Αντίσκηνα από τον προσεχή Σεπτέμβριο.

ΡΗΣΕΙΣ&

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

Ο χερ Ότο, που ήρθε στην Αθήνα να πουλήσει Μέρκελ, κάλεσε σε δεξίωση τους 24 ποδοσφαιριστές του Euro. Πόσοι πήγαν; Μόνον ένας!

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ ΥΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΤΣΕΩΣ & ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΣΕΚΕΡΕΩΣ

Από το ’74 είχαμε να βοηθήσουμε τόσο πολύ την Κύπρο Βρέθηκε λύση για την Κύπρο. Θα την βουλιάξουν ολόκληρη ώστε να φύγει το μαύρο χρήμα. Και επειδή μπορεί να έχει κρυφτεί στα κοιτάσματα φυσικού αερίου, θα τα πάρουνε και αυτά. Επίσης θα χωρίσουνε τους μισθούς σε καλούς και κακούς και τους καλούς θα τους πάρει η τρόικα. Η ο Ηεφεσέφ, ό,τι και αν είναι αυτό. Ακούγεται λίγο σαν Τέρας της Αποκαλύψεως και μάλλον δεν απέχουμε πολύ από κάτι τέτοιο. Ειδικά να βγει από τη θάλασσα. Τους κακούς μισθούς θα τους πάρει επίσης η τρόικα, αλλά θα αφήσει ένα χαρτζιλίκι. Το κούρεμα έπεσε πάνω στην επέτειο του ‘21. Ο Σκάι μετέδωσε και αφιέρωμα για τα δάνεια που κατασπαταλήθηκαν σε πολυτελή γερμανικά γιαταγάνια. Τώρα οι μνημονιακοί ξιφουλκούν εναντίον του διεφθαρμένου τραπεζικού συστήματος. Όταν πουλάγαμε την Ολυμπιακή στο εν λόγω διεφθαρμένο τραπεζικό σύστημα, είχανε βγει στους δρόμους και πανηγυρίζανε. Ισχυριζόμενοι ότι χρειαζόμαστε μια αεροπορική εταιρεία υψηλού ρίσκου. Χωρίς το λίπος των μέτρων ασφαλείας. Δεν είδατε την Ήλιος την κυπριακή πόσο καλά πετάει; Μην ανησυχείτε, τις καταθέσεις στην Ελλάδα τις έχουν κουρέψει ήδη με τα χαράτσια. Τώρα θα κουρέψουν τους δημόσιους υπαλλήλους. Και τον κατώτατο μισθό που παραμένει εξοργι-

στικά υψηλός. Επειδή όμως δείξαμε εξαιρετική προθυμία στο να βοηθήσουμε να εκτεθεί η Κύπρος, μπορεί να μας πάρουν και τίποτα από τις τράπεζες. Ειδικά αν συνεχίσουν κάποιοι εδώ πέρα να επιμένουν ότι το οριζόντιο κούρεμα που προέβλεπε αρχικά η τρόικα στην Κύπρο ήταν καλύτερο. Εξαιρετική η ιδέα να μας στείλουν τον Ρεχάγκελ να μας φτιάξει λίγο το κέφι. Αν και θεωρούμε ότι στην προσπάθεια αυτή θα έπρεπε να αξιοποιηθεί και ο Βασίλης Γκαγκάτσης. Το μήνυμα του Ρεχάγκελ είναι ότι οι Έλληνες υπό γερμανική καθοδήγηση μπορούν να καταφέρουν θαύματα. Όπως στην περίπτωση της Siemens, για παράδειγμα. Οι Έλληνες υποδέχτηκαν το Ρεχάγκελ με ενθουσιασμό, όπως φάνηκε στην τυχαία περίπτωση της Ερασμείου Ελληνογερμανικής Σχολής. Ο ίδιος έκανε μερικά κόλπα με μια μπάλα, ενώ τα παιδάκια τού φώναζαν σήκωσέ το το γαμημένο. Δεν έκανε και τίποτα φοβερά ζογκλερικά πάντως. Ο Μακαριστός Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος είχε καλύτερο κοντρόλ. Και ταυτοχρόνως έλεγε και ανέκδοτα με τον Μπόμπο. Μόλις εμφανίστηκε στο Άγιον Όρος ο Σίμος Κεδίκογλου, η εικόνα του Άξιον Εστί άρχισε να ευωδιάζει. Βέβαια του Κεδίκογλου του ευωδιάζει και το Μνημόνιο Τρία. Μάλλον μας στέλνει ένα μήνυμα ο Θεός να ενεργοποιήσουμε τη ρήτρα αυτόματων περικοπών.

ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Ο εισοδισμός της ΔΗΜ.ΑΡ.! Η προσέγγιση της ΔΗΜ.ΑΡ., όπως την διατυπώνουν οι Κουβέλης, Μπίστης και Τσούκαλης, λέει το εξής απλό: Ο συσχετισμός δυνάμεων δεν ευνοεί την αντίσταση στους κατακτητές της χώρας. Θα κάνουμε υπομονή και όταν αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων στην Ευρώπη, όλα θα αρχίσουν να γίνονται καλύτερα. Πώς θα αλλάξει ο συσχετισμός δυνάμεων στην Ευρώπη; Φυσικά

με τους κοινωνικούς πολιτικούς αγώνες. Στην Ελλάδα, ποιοι μετέχουν των αγώνων για αλλαγή συσχετισμών; Σε ποιο... γήπεδο αγωνίζεται η ΔΗΜ.ΑΡ. για αυτόν τον στόχο; Φαίνεται πως έχουν ασπαστεί τον τροτσκιστικό εισοδισμό. Μπήκαν στην κυβέρνηση για να την εμποδίσουν από τα μέσα. Το λέει και ο Κουβέλης. Ξέρετε πόσο χειρότερα θα ήταν τα πράγματα αν δεν εμπό-

Για τον Ιάκωβο Καμπανέλλη Αφιερωμένο στη μνήμη του Ιάκωβου Καμπανέλλη, με αφορμή τη συμπλήρωση δύο χρόνων από τον θάνατο του, είναι το διήμερο που οργανώνει το θέατρο Στοά τη Δευτέρα και την Τρίτη (8 μ.μ.). Θεωρητικοί του θεάτρου, ομότεχνοι, ηθοποιοί, συνεργάτες και φίλοι του «πατριάρχη» του ελληνικού θεάτρου θα αναφερθούν στο έργο του και θα παρακολουθήσουν σταθμούς της διαδρομής του, από τα χρόνια στο στρατόπεδο του Μαουτχάουζεν, την απόφασή του να ασχοληθεί με τη θεατρική γραφή, τα τραγούδια του, τα σενάριά του και τις ταινίες του. Θα μιλήσουν οι θεατρολόγοι Βάλτερ Πούχνερ και Γιώργος Πεφάνης, ο Θάνος Φωσκαρίνης, ο Ιάκωβος Ναυπλιώτης, ο Θανάσης Παπαγεωργίου, η Λήδα Πρωτοψάλτη, η Εύα Καμινάρη, ενώ ο Κώστας Καζάκος θα θυμηθεί γεγονότα από την εποχή του «Μεγάλου μας τσίρκου». Ο Λάκης Παππάς θα τραγουδήσει τα εννιά τραγούδια από το «Παραμύθι χωρίς όνομα» του Μάνου Χατζιδάκι. Το διήμερο περιλαμβάνει αναγνώσεις, θεατρικά αποσπάσματα και τραγούδια ενώ ο Θανάσης Παπαγεωργίου θα κλείσει το τιμητικό διήμερο, ερμηνεύοντας τον μονόλογο «Ο επικήδειος» που παίζεται αυτή τη στιγμή στη Στοά.

διζε τον Σαμαρά η ΔΗΜ.ΑΡ.; Τέλος πάντων, αυτοί διόρισαν όλα τα στελέχη τους στον κρατικό μηχανισμό, αφού λόγω κρίσης δεν έβρισκαν εργασία στον ιδιωτικό τομέα, και περιμένουν από τον ΣΥΡΙΖΑ να αλλάξει τους συσχετισμούς. Και όταν θα αλλάξουν οι συσχετισμοί, θα έρθουν να μας βοηθήσουν! Λεβεντιές! Δ.Χ.

Συζήτηση για την ιθαγένεια Την Πέμπτη 4 Απριλίου, στις 7.00 μ.μ., το Τμήμα Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ οργανώνει ανοιχτή συζήτηση για το θέμα της ιθαγένειας των παιδιών των μεταναστών. Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί στον Πολυχώρο της Ανοιχτής Πόλης (Μέγαρο Ερμής Πανεπιστημίου 56, Εμμ. Μπενάκη 9 & Γαμβέτα 1, 1ος όροφος) και εισηγητές θα είναι οι: Τασία Χριστοδουλοπούλου, μέλος της Πολιτικής Γραμματείας του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκος Βούτσης, γραμματέας της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ. Κωστής Παπαϊωάννου, μέλος του Δ.Σ. της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΡΗΣΕΙΣ&ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ «Η αντιμετώπιση της Κύπρου έδειξε ότι η Ευρωζώνη δεν είναι συνεργασία ίσων, αλλά μια ασύντακτη ομάδα, όπου τα συμφέροντα των μεγάλων είναι ανώτερα από τα συμφέροντα του συνόλου». Χρ. Πισσαρίδης. (Καλωσορίσατε, κύριε νομπελίστα, στον πραγματικό κόσμο του αρπακτικού νεοφιλελευθερισμού)

Αυτοκριτική Βαρβιτσιώτη; Εξέπληξε πολλούς η έντονη αντίδραση του Μιλτιάδη Βαρβιτσιώτη κατά την εξέταση του Ιωάννη Διώτη από τη Ζωή Κωνσταντοπούλου. Ο πρ. επικεφαλής του ΣΔΟΕ επιχειρούσε να μην απαντήσει στα ερωτήματα της βουλευτού του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ ισχυριζόμενος ότι αυτά είναι επουσιώδη. «Τα επουσιώδη αφήστε να τα κρίνουμε εμείς, γιατί όλα εδώ επουσιώδη είναι και τελικά όλα ουσιώδη κρίνονται. Και δέχομαι και τις παρατηρήσεις που έχω δεχθεί από συνα-

Θολή εικόνα στον δημόσιο τομέα

δέλφους και τους ζητώ συγγνώμη για τις φορές που θεώρησα επουσιώδη αυτά που τελικά αναδεικνύονται ως ουσιώδη», τον διέκοψε ο Μ. Βαρβιτσιώτης. Επειδή ο βουλευτής της Ν.Δ. είναι εκείνος ο οποίος επίμονα πίεζε να μην καταθέσει καν ο Γιώργος Παπανδρέου, να εκλάβουμε τα παραπάνω, εκτός από συγγνώμη στην βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, και ως αυτοκριτική; Κ.ΠΟΥ.

Καζινο-πρόστιμα Συστηματικά ψάχνει ο Παναγιώτης Κουρουμπλής τρόπο για να εισπράξει το Δημόσιο πάνω από 200 εκατ. ευρώ από τα καζίνο Πάρνηθας και Θεσσαλονίκης. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ κατέθεσε ερώτηση στη Βουλή, και αμέσως μετά επισκέφθηκε και τους οικονομικούς εισαγγελείς Γρηγόρη Πεπόνη και Σπύρο Μουζακίτη, οι οποίοι από τον Φεβρουάριο του 2011 διενεργούν προκαταρκτική εξέταση. Η υπόθεση αφορά επιστροφή παράνομων κρατικών ενισχύσεων των οποίων επωφελήθηκαν οι δύο επιχειρήσεις της Regency, όπως αναφέρει η σχετική απόφαση της Ε.Ε. Μόνο που το Ελληνικό Δημόσιο προσέβαλε την απόφαση και δεν προχωρά σε διαδικασίες είσπραξης, ενώ η ιδιωτική εταιρεία (συμφερόντων Λασκαρίδη, Μπόμπολα) ζητάει να πληρώσει το πρόστιμο ο συνεταίρος της, που είναι το Ελληνικό Δημόσιο Κ.ΠΟΥ. (μέσω της ΕΤΑΔ Α.Ε.)!

ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Άργησε λίγο ο Βόλφγκαν Σόιμπλε, αλλά το βρήκε. Εκείνοι που τα βάζουν με τους Γερμανούς, απλώς τους ζηλεύουν. Τελικά, τι νομίζεις, κάπως έτσι γράφεται η Ιστορία. Με ζήλιες, με καμώματα, με πείσματα και με τσαλίμια. Τιτανομέγιστος τελικά αυτός ο Ντέισελμπλουμ, ο κύριος Eurogroup. Με μια του φράση απείλησε να τινάξει στον αέρα το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα. Ότι το κυπριακό μοντέλο είναι σαφώς εξαγώγιμο. Πού πήγαμε και τονε βρήκαμε! Ευρωσοσιαλιστής ο κύριος, μην ξεχνιόμαστε. Γιούνκερ και πάλι Γιούνκερ θα λέμε. Ευρωδεξιός ο δικός σου, με μυαλό όμως.

Ο οποίος Ζαν Κλωντ Γιούνκερ είπε τη μεγάλη κουβέντα τη σωστή. Ότι «η Ευρώπη συμπεριφέρθηκε στους Κυπρίους σαν να είναι όλοι συμμορίτες και γκάνγκστερ». Τ’ ακούς; Τ’ ακούω να λες. Μονάχα το Mega δεν τ’ άκουσε καλά και πέρασε στα ψιλά τη συγκλονιστική δήλωση. Με τη διερευνητική εντολή στο χέρι ο Μπερσάνι πραγματοποίησε συναντήσεις με τους κοινωνικούς εταίρους. Πριν συναντηθεί με τα κόμματα. Προσφορά σε όλους εκείνους που τον περασμένο Μάιο λοιδορούσαν τον Τσίπρα όταν έκανε ακριβώς το ίδιο. Ομόφρονες (και έκθαμβοι θαυμαστές) του Μπερσάνι οι περισσότεροι. «Οι Έλληνες μπορούν να καταφέρουν τα πάντα» απεφάνθη ο Σαμαράς. Είναι ζήτημα φυλετικό, ζήτημα DNA, πώς το λένε. Τώρα, γιατί συνήθως δεν «καταφέρνουν τα πά-

Την ώρα που η τρόικα ζητεί χιλιάδες απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, τα συναρμόδια υπουργεία Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Οικονομικών τελούν σε πλήρη σύγχυση ως προς τα πραγματικά στοιχεία των υπηρετούντων στον στενό και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Είναι χαρακτηριστικό ότι κάποιες φορές τα στοιχεία, μεταξύ των δύο υπουργείων, είναι αντιφατικά μεταξύ τους, ενώ και οι αριθμοί που δημοσιοποιούνται διά της κοινοβουλευτικής οδού δεν είναι πάντα οι σωστοί, εν συγκρίσει με τα ατομικά στοιχεία αποχωρησάντων που δημοσιοποιούνται στο site του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης. Ανακρίβεια πρώτη: Οι προσλήψεις στην κεντρική κυβέρνηση (μόνο υπουργεία, νοσοκομεία και πανεπιστήμια δηλαδή) ανέρχονται, σύμφωνα με τον Χρ. Σταϊκούρα, στις 1.852 για όλο σχεδόν το 2012 (από απάντηση στον Αλέξη Τσίπρα και τον βουλευτή Αλ. Μητρόπουλο στις 13 Νοεμβρίου 2012), όταν όμως τα αναλυτικά στοιχεία στην ιστοσελίδα του υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης είναι... κατά τι παραπάνω, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ΣΥΡΙΖΑ. Ανακρίβεια δεύτερη: Από την απάντηση του Αντ. Μα-

νιτάκη στις 21 Φεβρουαρίου στον Αλ. Τσίπρα και τον Αλ. Μητρόπουλο προκύπτει ότι οι αποχωρήσεις στη γενική κυβέρνηση ανέρχονται σε 10.000 για το διάστημα από 29 Φεβρουαρίου ώς 1η Οκτωβρίου 2012, όταν από τα ατομικά στοιχεία του ίδιου υπουργείου καταλαβαίνει κανείς ότι οι συνταξιοδοτήσεις είναι πάνω από 17.500. Στην πολιτική ουσία του ζητήματος ας επισημανθεί επίσης ότι μόνο το 2012 οι αποχωρήσεις (συνταξιοδοτήσεις δηλαδή μόνιμων ή ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) ανήλθαν σε 31.382, οι ορέξεις όμως της τρόικας δεν ικανοποιούνται εδώ... Ενώ, σε απόλυτους αριθμούς, οι υπάλληλοι του Δημοσίου πάσης φύσεως εργασιακής σχέσης ανέρχονται, την 1η Οκτωβρίου 2012, σε 667.733 (από την ίδια απάντηση Μανιτάκη). Αξίζει, τέλος, να επισημανθεί ότι η «μελέτη για τον προγραμματισμό αποχωρήσεων / προσλήψεων για τα έτη 2011 -2015», που εκπόνησε η εταιρεία Hay Group, δεν έχει δοθεί ακόμη στη δημοσιότητα, παρ’ ότι ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ την έχει ζητήσει από τις 14 Δεκεμβρίου 2011 (ερώτηση Β. Μουλόπουλου)! Ν.ΠΑΠ.

Ειδικοί φρουροί οικιών... Λέγεται ότι ειδικοί φρουροί της Βουλής έχουν αναλάβει τη φρούρηση της οικίας του πρ. προέδρου της Βουλής Απόστολου Κακλαμάνη. Και λέγεται ακόμη πως, όταν το έμαθε ο χρυσαυγίτης

ντα» οι Έλληνες; Απλώς δεν θέλουν, βαριούνται τη μονοτονία της τελειότητας. Κι ύστερα θα ήταν άραγε σωστό να κομπλεξάρουν τους άλλους λαούς; Τους φυλετικά κατώτερους, ξέρεις. Παίρνει όρκο ο Στουρνάρας πως είναι «θωρακισμένη η οικονομία της χώρας». Δηλαδή ντιπ μυαλό; Να χρησιμοποιεί ορολογία Αλογοσκούφη; Του 2008, όταν ξέσπασε η διεθνής κρίση. Λίγο πριν από την καταστροφή. Στις έξι τελευταίες δημοσκοπήσεις προηγείται ο ΣΥΡΙΖΑ της Ν.Δ. Και στις έξι, λιγότερο ή περισσότερο, και στις έξι πάντως. Και στην «παράσταση νίκης» δε. Γιατί πέρασε στο ντούκου, προπάντων από τα κανάλια;

βουλευτής Ηλίας Κασιδιάρης (που έχει ένα θέμα ασφάλειας...), απαίτησε από τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη να φυλάνε και το δικό του σπίτι. Έτσι ο πρόεδρος της Βουλής διέθεσε

Μα, ακριβώς επειδή προηγείται ο ΣΥΡΙΖΑ, μην κάνεις τον χαζό. Να σου θυμίσω τις τηλεοπτικές θριαμβολογίες περί της «μεγάλης ανατροπής»; Όταν για καμιά- δυο βδομάδες, εκεί κατά τον Δεκέμβριο, είχε πάρει κεφάλι η Ν.Δ.; Δεν χρειάζεται, το θυμάσαι πολύ καλά. Και καλά να επιχαίρουν οι συγκυβερνώντες (προπάντων κατά την κεντροαριστερή τους εκδοχή), για τις περιπέτειες της Κύπρου. Ότι και καλά δικαιώνονται οι δικές τους επιλογές. Ξέρετε, αυτές τού «ναι σε όλα». Αλλά να το δείχνουν κιόλας; Τι να το δείχνουν, να το βροντοφωνάζουν κανονικά με τις ντουντούκες.

4 ειδικούς φρουρούς για την οικία Κασιδιάρη - ο οποίος τώρα τους υπόσχεται ότι θα τους μονιμοποιήσει, καθώς αυτοί έχουν πενταετή θητεία!

Να καρεί μοναχός. Μια ιδέα λέω. Οι προηγούμενοι Μαξιμάνθρωποι πάντως που συνήψαν προνομιακές σχέσεις με το «Περιβόλι της Παναγιάς». Μάλλον δεν τους βγήκε σε καλό. Και ο Μπίκας (της ΕΥΠ) και ο Παπανδρέου είχαν προωθημένη συμμετοχή στη «διαχείριση» της λίστας Λαγκάρντ. Παρ’ ότι και οι δύο απεποιήθησαν τα σχετικά. Με χαρτιά και ντοκουμέντα (και με e-mails!) το κατέθεσε ο Διώτης. Καταλαβαίνετε, νέες σελίδες δόξης για τη Ζωή. Αν σου πω ότι τονε λυπάμαι τον Μαρκογιαννάκη, θα με πιστέψεις; Και καλά θα κάνεις.

Ντροπής πράματα. Στο Άγιο Όρος, προς παραμυθίαν, κατέφυγε ο Σίμος, αν δεν το μάθατε. Αν έμενε κιόλας;

Σου θυμίζει κάτι η στάση Σαμαρά στην εξέλιξη της κυπριακής κρίσης; Αυτή η αγοραφοβική στάση του ακραίου απομονωτισμού.

Κ.ΠΟΥ.

Αν σου θυμίζει την τακτική Καραμανλή στην κορύφωση της διαδικασίας για τον χειρισμό του σχεδίου Ανάν. Εκεί που κρυβόταν στη σουίτα της Λουκέρνης. Και έβλεπε video ή έπαιζε ηλεκτρονικά, κατά πώς λέγανε οι κακές γλώσσες. Αν λοιπόν σου πήγε αμέσως στο μυαλό, άριστα δέκα. Ό,τι συμβαίνει σήμερα στην Κύπρο, με τις κλειστές τράπεζες, τα φρακαρισμένα ΑΤΜ και τα ρέστα. Θα συμβεί και στην Ελλάδα αν κυβερνήσει, έστω για μια μέρα, ο ΣΥΡΙΖΑ. Απεφάνθη ο Θόδωρος Πάγκαλος, αν τον θυμάστε. Μπορεί, πού ξέρεις. Πάντως στην Κύπρο ο Αναστασιάδης κυβερνάει. Που δεν θα τον έλεγες και ακριβώς ΣΥΡΙΖΑ. Αντιθέτως, ο Γιούνκερ αλλά κι ο Πρόεδρος Παπούλιας σίγουρα έχουν προσχωρήσει. Με τέτοιους «ανέξοδους τυχοδιωκτικούς λαϊκισμούς», φως - φανάρι...

Η ΑΥΓΗ

Yσ τ ε ρ ό γ ρ α φ a

ΚΥΡΙΑΚΗ 31 ΜΑΡΤΙΟΥ 2013

ΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ

Το τραύμα της Ευρώπης

Του ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ένοικος του Μαξίμου είναι τσίτσιδος Βαριά ή ανάλαφρα, τα πολιτικά καθεστώτα μπορούν να διαρκέσουν περισσότερο από τη λαϊκή ώθηση που τα έφερε στην εξουσία. Αλλά μπορούν και να καταρρεύσουν εν μια νυκτί από μια αιφνίδια πτώση της συναίνεσης. Ιδίως σε περιόδους που ο ιστορικός χρόνος είναι πυκνός και οι κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις ραγδαίες. Την «πτώση της Αυτοκρατορίας» προοιωνίζει η αποξένωση του ηγέτη από τον λαό και του λαού από τον ηγέτη. Για να θυμηθούμε μόνο την πολύ πρόσφατη ιστορία μας, συνέβη στους κ. Κ. Σημίτη, Κ. Καραμανλή και Γ. Παπανδρέου και συμβαίνει με τον κ. Αντ. Σαμαρά. Όσο και αν οι δημοσκοπήσεις προσπάθησαν με όλους να το κρύψουν με το εύρημα του «καταλληλότερου για πρωθυπουργός». Όταν ο σημερινός αρχηγός της Δεξιάς προσπαθεί για πολλαπλή φορά να αυτοπροταθεί σαν ο μονάρχης ελέω λαού, υπεράνω δημοκρατικών θεσμών και πολιτικών κανόνων, αγνοεί την ιστορία. Ή τη γνωρίζει πολύ καλά και προσπαθεί να επιβιώσει φορώντας τη μάσκα του σωτήρα του έθνους. Πιστεύει ότι ο ρόλος που υποδύεται θα αποτρέψει την πτώση του.

Κάνει λάθος. Δεν υπάρχουν εξωτερικά πλάνα σε αυτά τα βιντεάκια που γυρίζονται στο Μέγαρο Μαξίμου. Ο κ. Σαμαράς σκηνοθετεί ένα ριμέικ της επικοινωνιακής χειραγώγησης των μαζών από άλλες εποχές, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει κοινό για να το δει. Αν στην προσπάθειά του να παραμείνει γαντζωμένος στην εξουσία χρειάζεται να αποκρύψει από τους πολίτες (ή από τους υπηκόους του, όπως

Ο κ. Σαμαράς σκηνοθετεί ένα ριμέικ της επικοινωνιακής χειραγώγησης των μαζών από άλλες εποχές, χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι δεν υπάρχει κοινό για να το δει

τους αντιλαμβάνεται) την πραγματικότητα μιας κολοσσιαίας (δομικής, όπως θα λέγαμε παλιά) κρίσης -οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής- σκεπάζοντάς τη με πέπλα εύκολων λαϊκιστικών συνταγών, εικονικής πραγματικότητας και πλαστής αισιοδοξίας, σημαίνει ότι είναι τρομοκρατημένος. Με επιμονή και υπομονή εξακολουθεί να υπόσχεται, αύριο, μετά τις γερμανικές εκλογές, σε έξι μήνες, σε δύο χρόνια, σε τρία τέρμινα, καλύτερες ημέρες και εν τω μεταξύ πολλαπλασιάζει τους θυλάκους της εξαθλίωσης, ισοπεδώνει την κοινωνία, μεταβάλλει τη χώρα σε καμένη γη. Μου θυμίζει τον Καλιγούλα, που έκαψε τη Ρώμη για να χτίσει στη θέση της μια ομορφότερη πόλη. Είναι αλήθεια ότι συχνά με την παραπλάνηση ένας ηγεμόνας διατηρείται στην εξουσία. Αλλά το ίδιο συχνά, όταν η παραπλάνηση είναι υπερβολική, ιδίως όταν απευθύνεσαι σε κοινωνικούς χώρους και τάξεις που η πολιτική σου έχει εξοντώσει, γίνεται μπούμερανγκ και ο λαός βλέπει ότι ο βασιλιάς είναι τσίτσιδος. Και τον παίρνει πρώτα στο ψιλό και αμέσως μετά στις κλωτσιές.

Όλο και περισσότεροι το παραδέχονται: το δράμα της Κύπρου είναι ένα ξεχωριστό τραύμα στο ήδη λαβωμένο σώμα της Ευρώπης. Το πόσο βαθύ θα αποδειχθεί κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει από τώρα. Οι συνέπειες των τωρινών αποφάσεων θα ξετυλιχτούν ουσιαστικά σε κάποιο βάθος χρόνου, με βίαιους σπασμούς και μικρές υφέσεις, με ακανόνιστους ρυθμούς και μικρά παραπλανητικά διαλείμματα. Η ιστορία ήδη διανθίζεται με έρπουσες φήμες, προετοιμάζοντας το έδαφος για ποινικούς καταλογισμούς και κομματικά παιχνίδια μετάθεσης ευθυνών. Αλλά το τραύμα δεν περιορίζεται, κατά πώς φαίνεται, στο πολιτικοοικονομικό θρίλερ που παίζεται τούτες τις μέρες με μια μεγάλη δόση αγωνίας για το πρώτο, προσωρινό του, φινάλε. Πέρα από την υπόθεση της Κύπρου και της «υπαγορευμένης» με το σπαθί καταστροφής του οικονομικού της μοντέλου, ο κίνδυνος για την Ευρώπη είναι πια υπαρξιακός. Αφορά τη στοιχειώδη νομιμοποίηση του οικοδομήματος και της ιστορίας του και όχι μόνο τις περιπέτειες των «άσωτων» τραπεζικών συστημάτων του. Τα λόγια περί εξυγίανσης από τις ασωτίες δεν μπορούν πια να κρύψουν τον μεγάλο κίνδυνο: ο θυμός με τη «γερμανική» Ευρώπη να γίνει πεδίο αναγέννησης και διασποράς των εθνικισμών. Με ένα αποτέλεσμα: τα συΦοβάμαι ότι όσοι ναισθήματα δυσφορίας διαθέτουν εύκολες τις και εξέγερσης απέναντι διαγνώσεις και κυρίως στις ηγετικές ελίτ της Ευρωπαϊκής Ένωσης να πρόχειρες τις θεραπείες στραφούν σε σκληρότεέχουν ήδη έτοιμη ρους εγωισμούς αυτοσυτην απάντηση. ντήρησης και σε ένα Έτσι κι αλλιώς, ό,τι και αν πνεύμα ριζικά ξένο προς την αλληλεγγύη. συμβεί, η θεωρία Αυτή, νομίζω, τη διάθα τους «δικαιώσει» σταση την υποτιμούν συστηματικά όσοι πιστεύουν ότι η επιστροφή στη δραχμή ή στην κυπριακή λίρα είναι απλώς ζήτημα οικονομικού ρεαλισμού ή σθεναρής πολιτικής βούλησης. Μια τέτοια επιστροφή στα εθνικά νομίσματα, στις συγκεκριμένες συνθήκες βαθιάς λαϊκής αποξένωσης και βαθιάς καχυποψίας για όλους και με όλα, είναι πιθανότερο να οδηγήσει στις χειρότερες εθνικιστικές δυσπλασίες παρά σε οτιδήποτε άλλο. Ανήκω, προφανώς, σε εκείνους τους αριστερούς που, όπως έγραψε ο Λήο Πάνιτς, έτρεφαν και ακόμα «τρέφουν αυταπάτες» για την Ευρώπη. Μια άλλη διατύπωση μου φαίνεται όμως πιο ακριβοδίκαιη: δεν πιστεύω ότι η Ευρώπη, έστω κι ετούτη η σκιά του εαυτού της, είναι ένα πτώμα σε αποσύνθεση και ότι η Άνοιξη μπορεί να έλθει από τη Μόσχα, το Πεκίνο ή ποιος ξέρει από πού. Ο κίνδυνος, παρ’ όλα αυτά, είναι εδώ και ο πολιτικός χρόνος για την ανάσχεσή του πολύ μικρός. Είναι πιθανό να εκπληρωθεί τελικά η προφητεία της ευρωπαϊκής αποσύνθεσης, αλλά με τρόπους και μορφές που δεν θα έχουν τίποτα το θετικό. Η περιπέτεια της Κύπρου μπορεί να προαναγγέλλει μια τέτοια δυναμική επιταχυνόμενης αποσταθεροποίησης και αποσύνθεσης. Το ερώτημα είναι εάν τα πολλαπλά τραύματα θα ολοκληρώσουν τον κύκλο τους μέχρι την καρδιά του οικοδομήματος, τη Γαλλία ας πούμε, ή αν θα υπάρξουν σημαντικές ανατροπές πριν τον κλινικό θάνατο της Ευρώπης. Φοβάμαι ότι όσοι διαθέτουν εύκολες τις διαγνώσεις και κυρίως πρόχειρες τις θεραπείες και τη συμβουλευτική έχουν ήδη έτοιμη την απάντηση. Έτσι κι αλλιώς, ό,τι και αν συμβεί στην πραγματικότητα, η θεωρία θα τους «δικαιώσει».

Οι μειώσεις μισθών, η μαζική ανεργία και η μείωση της κατανάλωσης ρίχνουν έξω τα έσοδα του κράτους και αλληλοτροφοδοτούν έναν φαύλο κύκλο στην οικονομία. Και ενώ η τρόικα αναμένεται να ζητήσει ενεργοποίηση της ρήτρας απόκλισης, που υπέγραψε η κυβέρνηση Σαμαρά πανηγυρίζοντας, τα ασφαλιστικά ταμεία και οι υπηρεσίες υγείας χρειάζονται νέα κονδύλια για να λειτουργήσουν στοιΑΙΡΕΤΙΚΟΣ χειωδώς. Μονά - ζυγά χάνουμε...