11890

29/12

Η ΑΥΓΗ

Η ΑΥΓΗ

NDEatique LE MO m

ΒΡΙΟΥ 2013 49 29 ΔΕΚΕΜ TEYXOΣ

EΛΛ ΗΝΙ

ΟΣΗ ΚΗ ΕΚΔ

diplo

και Pierre Rimbert*

www.avgi.gr

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11890 • ΣΑΒΒΑΤΟ 28- KΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 • TIMH: 3 €

Tων Benoît Bréville

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

ετε πόντους, Για να κερδίσ το άρθρο διαβάστε αυτό

ψυαπό τον διατυπωμένη (1904μάθησης», ερικ Σκίνερ

στικής ας Φρέντ σε σε τρωχολόγο2Μπάρ πρώτα τη δοκίμα ων μποδρόμους. ατόζω ο οποίος μίας στους ούν μόνο 1990), των πειραμ νείς παδεν αποτελ Αποτεωση της δυσοσ ενέργειες παιχνίδια (...) ν από «εξωγε τολή, ο κτικά: οι «Τα βιντεο ηριότητα. επηρεαστού και κατασ ωγική δραστ σε προβλήματα ρούσαν να είτε αρνητικές (η τηση , μια ψυχαγ ς (η αναζή νιολόγος ατική λύση . ρακινήσεις» είτε θετικέ ανταμοιβής) λούν πραγμ 1 συνηγορεί η κοινω της «παιτιμωρίας) », φόβος της δέλεαρ της Άμστερνταμ υσης, το πηγή χαράς όνιγκαλ, πρωθιέρεια ίνοντας ήρια του της απόλα Προτε ονικά ουρητ Τζέιν ΜακΓκ (gamification). ριρία. ηλεκτρ συμπε κατηγο Τα για η καλή νώνονται γνιοποίησης» υιοθετήσουν μια στη δεύτερ ή υλική ανήκουν να ίες που διοργα έρουν εδώ συμβολική ο, τα στα άτομα και οι λοταρ αγμα μια ύς προσφ εκδηλώΑν πλαίσι αντάλλ σκοπο ικό ούς ες εδαστ φορά με θα στις αίθουσ οποίησης φιλανθρωπικ ένα διασκ την άποψή της, ς ζωντάνια με παιγνι αμοιβή σε υν τα πάκαι αιώνε ίων: κίνημα της σύμφωνα ινό ιορίσο δια, στοιχε σημερ προσδ α παιχνί αρξη τριών πικών οθοσεων, το «να επανα και την παιδεί στη συνύπ μπορούσαν την υγεία των προσω τινγκ και βασίζεται το κράτος, το μάρκε πλασιασμό δυνατοτήτων αποθή ντα, από τον πολλα ενημέρωσης, είχαν μέχρι και τη έκρηξη των ς των προσωπικών . Θα έως τα μέσα νών την την ειρήνη ηματικότητα» επεξεργασία ή μιας ιδεολογίας την επιχειρ να αποκαταστήσουν σε ένα πρωτο κευσης και την επιβολ κών ην ίδια καt κατέφυγε ό τα «

Προδημοσίευση από το βιβλίο του γνωστού Γάλλου φιλοσόφου Ανρί Λεφέβρ «Ο Χίτλερ στην εξουσία»

MONDE

LE diplomatique

ΒΙΝΤΕΟΠΑΙΧΝΙΔΙΑ: Ένας ρεαλιστικά φανταστικός κόσμος, πεδίο άσκησης πολιτικής και χειραγώγησης

Ένας χρόνος από τον θάνατο του μεγάλου ιστορικού Έρικ Χόμπσπάουμ

Z. Μπάουμαν: Ευρώπη, το διαζύγιο εξουσίας και πολιτικής ΕΝΘΕΜΑΤΑ

ΚΥΝΙΚΗ ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΜΕΡΚΕΛ ΓΙΑ ΤIΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ:

Παραδόθηκαν άνευ όρων! ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Γ. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ, ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤ. ΣΑΜΑΡΑΣ, ΜΟΙΡΑΙΟΙ ΚΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟΙ ΤΗΝ ΑΡΝΗΣΗ των ελληνικών κυβερνήσεων να διαπραγματευτούν με τους πιστωτές πριν σύρουν την Ελλάδα στην τρόικα, παρ’ ότι η χώρα διέθετε ισχυρά ατού, αποκάλυψε η Μέρκελ. Απευθυνόμενη στην πρόσφατη σύνοδο κορυφής ανέφερε: «Όταν συζητούσαμε εάν έπρεπε η Ελλάδα να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, εγώ πίστευα πως η έξοδός της θα έφερνε αργά ή γρήγορα και την έξοδο όλων μας». Η γαλλική εφημερίδα Le Monde, που καταγράφει όλες τις παρεμβάσεις στη σύνοδο κορυφής, εμφανίζει ωσεί απόντα τον Έλληνα πρωθυπουργό. Η Μέρκελ επιχειρηματολόγησε για να επιβάλει τις «μεταρρυθμίσεις» της, που διχάζουν την Ευρώπη, καθώς αντιδρούν ακόμη και παραδοσιακοί σύμμαχοι του Βερολίνου στον Βορρά. Ο Γερμανός πρώην καγκελάριος σοσιαλδημοκράτης Χέλμουτ Σμιτ σε συνέντευξή του τόνισε: «Απαιτείται διάσκεψη για το χρέος, όπως το 1953 για τη Γερμανία».

ΠΑΟΛΟ ΦΛΟΡΕΣ ΝΤΑΡΚΑΪΣ (ΙΤΑΛΟΣ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ) : Το «θαύμα ΣΥΡΙΖΑ», η Αριστερά και η Ευρώπη ΣΕΛ. 21

ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ: Το Μνημόνιο καταστρατηγεί το Σύνταγμα

ΣΕΛ. 15

ΣΕΛ. 2, 5

ΤΟΥ ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΕΣ, ΒΙΟΤΕΧΝΕΣ, ΕΜΠΟΡΟΙ:

ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΗΣ: Η αμφισβήτηση κάνει την τέχνη αληθινή, κοινωνικά χρήσιμη ΣΕΛ. 51

Το χρονικό της πτώσης της μεσαίας τάξης ΜΙΛΟΥΝ:

EΡΓΑΣΙΑ

Οι 10 ανατροπές που οδηγούν σε μισθούς 300 ευρώ

ΣΕΛ. 46-47

Π. Ραβανής (BEA) Γ. Ρεκλείτης (EEA) Ν. Σκορίνης (ΓΣΕΒΕΕ) ΚΩΣΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ: Η «μεταρρύθμιση» στον ΕΟΠΥΥ σημαίνει συρρίκνωση της δημόσιας Υγείας ΣΕΛ. 17

ΑΠΟ ΤΗΝ ITAΛΙΑ ΣΤΗ ΓΑΛΛΙΑ

Η λιτότητα «ανεβαίνει» από τον ευρωπαϊκό Νότο στον Βορρά

ΣΕΛ. 12-13

ΣΕΛ. 46-47

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ

Eπιστροφή στη λογική του ζωτικού χώρου ΣΥΡΙΑ, ΛΑΜΠΕΝΤΟΥΖΑ, RESISTANBUL, ΑΙΓΥΠΤΟΣ

ΣΕΛ. 22, 43-45

ΕΝΩ ΤΟ ΝΕΦΟΣ ΑΠΛΩΝΕΤΑΙ ΣΕ ΟΛΗ ΤΗ ΧΩΡΑ

Η κυβέρνηση περιμένει να… φυσήξει!

ΣΕΛ. 8-9

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Το σταυροδρόμι της Ευρώπης το 2014 ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΣΤΑΘΑΚΗ

Η ΕΥΡΩΠΗ μετά την κρίση του 2008 βρίσκεται σε μία διαρκή στασιμότητα, μία οικονομική κατάσταση μηδενικής ανάπτυξης. Είναι ορατή η δημιουργία ενός ρήγματος ανάμεσα στον Βορρά και τον Νότο, ενώ ταυτόχρονα διευρύνθηκαν οι εισοδηματικές και κοινωνικές ανισότητες στο εσωτερικό των περισσότερων χωρών. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 10

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Μνήμες πολέμου ανακάλεσε η Μέρκελ, για να εκβιάσει ακόμη και τους πιο πιστούς συμμάχους της να δεχθούν τη «γερμανική Ευρώπη». Παρέπεμψε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο συμμετέχοντας με τον δικό της τρόπο στις επετειακές αναφορές για τα 100 χρόνια από την έναρξή του. Πρόκειται για έναν πόλεμο που ξεκίνησε «συμπτωματικώς», ενώ δεν έχει συνομολογηθεί επίσημη λήξη του. Ένας πόλεμος που δεν τέλειωσε ποτέ... Που γρήγορα οδήγησε σε νέο πόλεμο, καθώς κανείς δεν θέλησε να πληρώσει για τη διατήρηση της ειρήνης, όπως προφητικά είχε προειδοποιήσει ο Κέινς. Και μέσα σ’ αυτό το πολεμικό κλίμα [με ιστορικές (δυσ-) αναλογίες και έκδηλη την επιχειρούμενη ιδεολογική - πολιτική χρήση της Ιστορίας], η Μέρκελ, στην τελευταία σύνοδο κορυφής, ξεφούρνισε: «Αν η Ελλάδα έπρεπε να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, τότε η έξοδός της θα έφερνε και την έξοδο όλων μας». Δηλαδή, το περιβόητο Grexit ήταν μια μπλόφα; Μια απάτη; Γύρω από την Ελλάδα δεν μπορούσε να δημιουργηθεί υγειονομική ζώνη. Οι αγορές θα αναζητούσαν, σαν άγρια θηρία που μυρίζουν αίμα, το επόμενο θύμα και στο τέλος θα διαλυόταν η Ευρωζώνη. Αυτά τα προφανή, αποτέλεσμα έλλογης ανάλυσης και όχι φαντασιώσεις δογματικών αντιευρωπαϊστών, αδυνατούσαν να αντιληφθούν οι ελληνικές κυβερνήσεις, που έδεσαν τη χώ-

Η ΑΥΓΗ

Το χρέος, ο πόλεμος και η ειρήνη ρα χειροπόδαρα στην τρόικα με την επίκληση του περιβόητου μονόδρομου και του εκβιασμού της εκδίωξης από την Ευρωζώνη. Η αποκάλυψη Μέρκελ εκθέτει την ελληνική πολιτική τάξη. Δεν διαπραγματεύθηκε, παρ’ ότι μπορούσε. Δεν διανοήθηκε να αντισταθεί, παρ’ ότι είχε δυνατότητες. Μοιραία και άβουλη, παρέδωσε τη χώρα στις σκοτεινές αξιώσεις του επιθετικού ευρωπαϊκού κεφαλαίου. Η ελληνική πολιτική τάξη είχε παραδοθεί στην τρόικα πριν της σταλεί το τελεσίγραφο! Η αμαρτωλή πολιτική σταδιοδρομία της, τα σκάνδαλα, την είχαν καταστήσει αιχμάλωτη των πιστωτών. Την είχαν βάλει στο χέρι και αρκούσε ένα νεύμα για να παραδοθεί. Σαν αυτό που απηύθυνε δημοσίως η Μέρκελ στον Σαμαρά... Κι όμως, λοιπόν, υπήρχε άλλος δρόμος, αρκεί να τον διεκ-

δικούσαν. Αυτοί επετέθησαν στον ΣΥΡΙΖΑ επειδή αναζητούσε τον εναλλακτικό δρόμο, την αντίσταση και τη διαπραγμάτευση. Ο δικός τους ρεαλισμός οδήγησε τη χώρα στην υποταγή. Ο ρεαλισμός του ΣΥΡΙΖΑ υπεδείκνυε την ανατροπή των συσχετισμών, την υπέρβαση και την ανάδειξη της ευρωπαϊκής διάστασης της ελληνικής κρίσης. Αυτή ακριβώς την κατεύθυνση παρουσίασε προχθές ο πρώην καγκελάριος Χέλμουτ Σμιτ, ο οποίος πρότεινε να εφαρμοστεί για το ευρωπαϊκό δημόσιο χρέος (και ειδικότερα για το ελληνικό δημόσιο χρέος) η λύση που υιοθέτησε η Διεθνής Διάσκεψη για το γερμανικό χρέος το 1953. «Την τελευταία δόση την πληρώσαμε το 2011» θύμισε ο έμπειρος Γερμανός σοσιαλδημοκράτης πολιτικός, βάζοντας «σφήνα» στον μερκελισμό. Όλα αυτά δεν φάνηκε να απασχολούν τον Αντ. Σαμαρά, ο οποίος, κατά τη συνήθειά του, δεν μιλάει, δεν προτείνει, δεν ενοχλεί τους πάτρωνές του. Έρχεται, όμως, το πλήρωμα του χρόνου! Το 2014 θα αποδειχθεί χρονιά δημοκρατικής ανατροπής, ώστε η κυβέρνηση με κορμό την Αριστερά να καταργήσει το Μνημόνιο και να διαπραγματευθεί λύσεις για το δημόσιο χρέος, με διαγραφή και ρήτρα ανάπτυξης. Γιατί, όπως φάνηκε και τη δεκαετία του ‘20, χρειάζεται κάποιος να πληρώνει για την ειρήνη.

Την Πρωτοχρονιά με την πολυσέλιδη «Αυγή» διανέμονται παλαιές προσφορές της εφημερίδας:

Το Bazaar της «Αυγής» Τa DVD με συνεντεύξεις των Νόμπελ Λογοτεχνίας Ναντίν Γκόρντιμερ και Ορχάν Παμούκ

ΣE Υ ΑΡ

ΝΗ

ς 18 υλίνα ο π μ υ ία ρ Μπο μαρτυ ς

KIΤΤ

K

ΑΡΣE IΤΤΥ

ΝΗ

ΜΠΟΥΜ

ΠΟΥΛ

IΝΑΣ

18

ή ύντα νιστικ της Xο υγκλο Μια σ ασανιστήρια β τα για

Το βιβλίο της Κίττυς Αρσένη «Μπουμπουλίνας 18», μια συγκλονιστική μαρτυρία για τα βασανιστήρια της χούντας

013

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα

62

χρόνια από την κυκλοφορία της (με το αναγκαστικό διάλειμμα λόγω της διακοπής της έκδοσής της και της δίωξης των ανθρώπων της, αναγνωστών και συντακτών, από τη Χούντα), η «Αυγή» δίνει καθημερινά μάχη για την πολύπλευρη ενημέρωση και την αξιοπρέπεια του πολίτη, για τη διαμόρφωση του ήθους του πολίτη, στη βάση των δημοκρατικών αξιών της Αριστεράς, και την αλλαγή της κοινωνίας. Η καθημερινή έκδοσή της μέσα σε αντίξοες συνθήκες αποτελεί πολιτική πράξη. Γι’ αυτό, παλαιότερα, συνηθιζόταν να λέγεται ότι η «Αυγή» είναι ο καθημερινός σύντροφος. Αυτός ο σύντροφος επιβίωσε κοσμοϊστορικών ανατροπών, σηματοδοτώντας μια ευρωπαϊκή ιδιοτυπία. Η «Αυγή» είναι από τις ελάχιστες εφημερίδες του ευρωπαϊκού αριστερού χώρου που συνεχίζουν να δίνουν καθημερινά το «παρών» στο περίπτερο. Διανύουμε μια περίοδο κατά την οποία οι τεχνολογικές αλλαγές, η αλλαγή στην καθημερινότητα, αλλά και η οικονομική κρίση, έχουν μεταβάλει τη σχέση του πολίτη με την εφημερίδα και την ενημέρωση. Ο Χέγκελ είχε πει ότι η πρωινή ανάγνωση της εφημερίδας είναι η προσευχή του πολίτη. Σημαντικό μέρος της αξίας αυτού του αφορισμού διατηρείται στην περίπτωση μιας εφημερίδας γνώμης και πληροφόρησης. Και η «Αυγή», που για μεγάλο μέρος της διαδρομής της υπήρξε κομματικό όργανο, ακολουθώντας την εξέλιξη του κομματικού φαινομένου και τις αναγνωστικές ανάγκες του σύγχρονου αριστερού και γενικότερα των πολιτών, διεκδικεί και πέτυχε σε μεγάλο βαθμό την δημοσιογραφική ανεξαρτησία της, παραμένοντας στον χώρο των αξιών της ανανεωτικής και ριζοσπαστικής Αριστεράς. Μακριά από δόγματα πως «αλήθεια είναι ό,τι συμφέρει το λαό». Αλλά και από συμφέροντα που εμπορευματοποιούν και ευτελίζουν την πληροφορία, που υποτάσσουν στη διαπλοκή και το μεγάλο κεφάλαιο το δημοκρατικό δικαίωμα στην πληροφόρηση.

φαντικά δημοσιεύματα, αλλά και με βιομηχανία αγωγών) εντάσσονται στη λυσσαλέα επίθεση κατά του ΣΥΡΙΖΑ.

111 Η «Αυγή» αναδιοργανώνεται στη νέα πραγματικότητα. Για να ανταποκριθεί, σε πρώτη φάση, στη μάχη των εκλογών. Για να γίνει μία περισσότερο αξιόπιστη και πλήρης εφημερίδα, που δεν θα καλύπτει μόνο την πολιτική ειδησεογραφία, αλλά θα αναπλάθει δημιουργικά την καθημερινότητα, θα παρέχει ανάσες πολιτισμού, διασκέδασης και αθλητισμού, θα δίνει τη μάχη των ιδεών, θα συγκροτεί τον ιδεολογικό ιστό της καθημερινής παρουσίας και παρέμβασης. Χωρίς παρωπίδες, με ευρύτητα. Με ελκυστική εμφάνιση, φιλική στον αναγνώστη. Τη χρονιά που πέρασε, η «Αυγή» -με αιχμή το φύλλο της Κυριακήςέδωσε δείγματα γραφής. Με νέες διεθνείς συνεργασίες («Monde Diplomatique», «Ουμανιτέ»), με εμπλουτισμό των κοινωνικών ερευνών και των πολιτικώνοικονομικών αναλύσεων, με σελίδες δοκιμίου και κριτικής ιδεών, με συνεντεύξεις προσωπικοτήτων από ευρύ πολιτικό-επιστημονικό φάσμα. Λειτουργεί το site της εφημερίδας, www.avgi.gr, με σημαντική επισκεψιμότητα, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Αυτό τον δρόμο θα βαδίσουμε ακόμη πιο αποφασιστικά, με στόχο η «Αυγή» να γίνει ακόμη πιο πλήρης εφημερίδα, να κερδίσει τον αναγνώστη ως πρώτη εφημερίδα του.

Η ΑΥΓΗ

στη νέα εποχή

111 Παρά τη στράτευσή της στις αρχές της Αριστεράς (ίσως και εξ αυτού του λόγου...) η «Αυγή» έχει κερδίσει την αναγνώριση ευρύτερων τμημάτων της κοινωνίας. Και σήμερα πορεύεται ως οργανική συνιστώσα του μεγάλου λαϊκού-δημοκρατικού ρεύματος του ΣΥΡΙΖΑ. Δίνει τη μάχη για τη λαϊκή επιβίωση, τη δημοκρατική αναγέννηση της χώρας, τη δημοκρατική ανατροπή. Ταυτόχρονα παραμένει ένα σύνθετο πολιτισμικό προϊόν. Όχι μπροσούρα, αλλά εφημερίδα! Κι όλα αυτά, σε μια εποχή, κατά την οποία η ένταση της πολιτικής και κοινωνικής διαπάλης, που για πρώτη φορά μεταπολιτευτικά στη χώρα μας τίθεται με όρους εξουσίας και κυβέρνησης της Αριστεράς, έχει μεταβάλει τις παραδοσιακές εφημερίδες και τα κανάλια της διαπλοκής σε όργανα του «κόμματος του Μνημονίου». Μετάλλαξη που οδηγεί τον Τύπο στις πιο απεχθείς ημέρες ελέγχου. Τα κυρίαρχα εκδοτικά συστήματα και κανάλια, χρεωκοπημένα οικονομικά, απαξιώνονται πολιτικά-ηθικά. Όπως δείχνει και η έρευνα της Nielsen για το 2013, συνεχίστηκε η πτώση της τηλεθέασης, παρ’ότι η κρίση έχει κλείσει τον κόσμο στα σπίτια του. Η διαπλοκή, όμως, δίνει τα ρέστα της ενόψει εκλογών. Συκοφαντεί, παραπληροφορεί, εκβιάζει τους πολίτες, διαχέει τη γενική ενοχοποίηση για να δικαιολογήσει τη μνημονιακή καταστροφή, κατασκευάζει το σκιάχτρο του ΣΥΡΙΖΑ, ποινικοποιεί τους εργαζόμενους και τους αγώνες τους, προσφέρει τις τελικές υπηρεσίες της στο μνημονιακό σύστημα. Οι συνεχείς επιθέσεις της κατά της «Αυγής» (όχι μόνο με συκοΗ ΑΥΓΗ ΤΗΣ

ΓΗ ΑΥΙΑΚ Η ΗΣ ΤΗΣ ΚΥΡ

NDEatique LE MO

ΙΟΥ 2013 31 ΜΑΡΤ 8 TEYXOΣ

EΛΛ ΗΝ ΙΚΗ

ΕΚΔ ΟΣΗ

diplom

Κώστας Βούλγ

αρης, Κώστ

ΕΝΘΕ

ΑΝΑΓΝ

ΩΣΕΗΙΑΥΣΓΗ

λθόν και η ιστορία

και θέσπισ εγκαινιάζουν μεταξύ υπεράσπιζαν αν νόμου μια νέα εποχή εκείνων τούτου, η ς που κή και κοινω την φυλετικά πολυπ επίκληση και, ολιτισμικαι μια αναμέ i* του παρελθόντο ως εκ νωνία. Την νικά ανεκτική βρεταν Halim τρηση με ς είναι περίοδο δηλαδ ική Serge Μάργκ αυτό. Η αρετ Θάτσε λοι, ισχυρί ή που, κάποιο κοιζονταν ότι, ρ με το παρελ σχέση της χαρακτηριστ ι άλεπιτέλους, 3- στη βικτωρ θόν είναι ική τέτοια έβαλε τέλος ιανή εποχή μια λούμενη CAB, 16 C=A 0&& τσερ, που . Μολονότι τωση. την αφοσί , ABπερίπ Επικα 9<B8 κήρυττε ?B? B=ούτε η Θάωσή νές αξίες, της στις την C>. 0<B κτωριανές όπως εκείνη 46C 066C# βικτωρAB> αξίες, ούτε επιστροφή στις βιια- /B.ρυττε την ?:( και όσοι ισχυρί ότι με @>A= πεμπτ B8, τις φαντα B3 .?C κήτην «ανεκτ .>*9Aζόταν, σμού: Η σκληρ ουσία <C :( ;B3,νεοφιλ ζονταν του ική .C>?9 8=* κοινωνία», μάστηκε, B, AB ελευθε 5 ή δουλειά, τέλειωσε όπως ονο4 !C;@3 AB87, 4<*7 ριη φειδώ η ;CA?: ταν δίκαιο ;CA?9;4 , η αυτάρ @6, ίδιαβικτωριανή εποχή, 27 B;?9 ι με την ΤΗΣ ΑΘΗΝ ?@)> 6C 2=: ήδηλαδ τη βικτωρ ΑΣ ΣΥΡΙΑ!=0<@"C, AB >.:@ή τη μακρά?ΤΟΥ >595 A57σού > <=B:@ περίοδο του ιανή εποχή, >?:( :8&2= του 19ου κεια, η ιδιωτι δεύτερου C:'> C=+' αιώνα , , κατά :C? 5 .@=;C :8<=? κή μιroup φιλαν A*> B<B3B τανία AB κή ευθύν την οποία θρωπί Eurog γνώρισε ;2A=B α, 6C?;4 η και ο πατριω η προσω 9B8> 2>C =? 9AB> η Βρεβαρύτατες κρίσεις αλλά > και πι> AB ;C+C3τισμός ήταν Θάτσερ, 2&C6C @:A@62 6B-9CκαιC>@η οποία 09B8> >Cγια την )C AB>γκρου διακυμάνσεις οικονομικές C<B:C C>C.: ρα με την A?7είχε ση είναι εμφαν 7, ασχοληθεί >Cδεν ηθών, η σύιστορία, B !90&@ ;2>B8 ιδιαίτεής. οι αξίες B -.: Οι ιδέες Βρετανία περί ν ABί C<B%09?"@που οδή C>

] Εθνική Τράπεζα: GR 53 0110 1550 0000 1554 7074 276 ] Alpha Bank: GR90 0140 3440 2600 0200 2000 780 ] Πειραιώς: GR18 0172 0290 0050 2901 3894 830

υ, αντάκο ου Σαρ

O

ικοτριβές

, Νίκ ας Γαβρό Σ 540 γλου, Λήδα πουλου ΡΙΑΚΗ C, 9:9 B3@ Καζαντζάκη αντακό IOY 2013 C),@CBC. ΤΗΣ ΚΥ , Γιώργος ιν υ Κωνστ ΚΗ 7 IOYΛ Μερτίκας, *2@BC C@ ΚΡΙΤΙΚ ΚΥΡΙΑ 8CB6>7». Σταύρο τά, Μαρκ Λέβ Άλκης Ρήγος C <2@BC Η ΒΙΒΛΙΟ «><=1>=?9 λλιου, αφα , Πέτρος-Ιωσ 2??;@> BA;7 Υ, ΤΕΧΝΩ γέλη Μά ιας Καλ :85 ήφ Στανγ κανέλλης, C@BC/3@= *5?3@ C<A+ άου, Βαγ υ, Πατρίτσ www.avgi Ν ΚΑΙ ΕΠ Kώστας Χριστ ηλο >8<A?=45 ανικολ -anagnose ΙΣΤΗΜΩΝ όπουλος η Παπ C C<5 BA@ Καρπόζ is.blogspo A,7 BC:6 ήτρ

στή 8=:+ ΕΣ <?A: t.com Κω ΑΖΟΣ 1C890A,7 των: Δημ ΤΕΧΝ

ΜΠΟΥΡΝ 21 ΑΠΡΙΛΚείμενα ) 13?"@ 8> 7 ΓΟΣ & Σ ΙΟΥ 2013

3@6> ΣΤΡΑΤΗΣ ΛΟ Η, (dumping :;8* ΑΖΟ ΤΑΝ 8> B=7 ΕΕΣ ΜΠΟΥΡΝ ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪ C@B6+>:9 ΕΣ & ΙΔ : ΣΤΡΑΤΗΣΖΟΠ A0 >@57 ΟΥΛΟΥ, >?15BC@ :> ΓΝΩΜ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ "@. ><= ΚΑΛΑΝΤ @ :;@C00C/ ΜΑΡΙΑ >0>;+.?3 ΟΥ 743 ΕΡΙΔΗΣ, A; :B=7 ΑΡ. ΦΥΛΛ ΟΣ ΑΥΓ 10/.-,+0*)('-0 @ B9 :BA;) *5? ΔΑ: ΜΑΝ .7 1?>=C 5BC (C<>=?A>021= &+/#$- 0&.-' &.-%./%*.(&.$-0/#Η ΟΜΑ :;@C00C/ "!' (ΤΑΚΤΙΚ 0* 0*. , .$-0& B=4.7 ΣΥΝ ' " BA; %,'#- * 0+ =:B3 8>63:9 #- /%* )'0(' .-."*. ' ($- ' ,- ' .** / '- (',' - 0 1?98CBA< %'0' - " .

-' /+/ 4?CB"@. #$-%,'- ,' *) .- 0,-/-+ + ."- -!" " ",-' "0,- "(.',/-%'#-%"-0*- /@"89 B3@ *,* #-*)( -0'- ),'- ' "), *.:,8*3@9 7 ( $) ",-0'- )' ,- ,'- &#- *, %'- ' 0'0'- * ,0, Η χρήση .8>@97 $ 6C ρούν ' , , #-+ - ' .&.(' - ',-& θα διατη να). - -' /+/ -0/#:B=+ του παρελθόντο ?Aσχήμα κάπως 0'- ) #- 0*% ' - / #-*)( " ,>00"@...

A; ρικό .,'-0& .- ) + βωμέ ύς» 0) *- * -'. ς ως ρητο 5? που εξυπη )" ", -0*.στόχους * )&. 0, '% '. %' +/-κολο =:9 B3@ ?; τους «δικο ' / δο της αποαπ ' 0 - όσο σε ά· αν και δεν B9@ ωριν( ,* #- , .* ενώ για +0"-0*- ')" +0*σία που !" ,.

B> είναι./4? ρετεί πολιτικούς κούς.<.+> εξου * " και προσ ι μια %"-0*- ') .- υς προ-- ',- '0' ",Συχνότερα ασυνήθης στους .$σης της κοινωοικιοποίησης και (αν (%".*<?A

άλλο ται σ’ ιείτα %'+0 0*πολιτι διεθνοποίη',- # απαντάται "),

θάνίας "-0*-%

κοπο "), ζωή, που ΤΕΥΧΟΣ

H Μάργκα ρετ Θάτσερ το παρε ,

Α ΕΝΑΝΤΙ ΠΟΙΗΣΗ ΜΙΟ ΚΙΝΗΤΟ ΛΟ ΑΕΡΟΔΡΟ Α ΕΓ Μ Ο

111 Ζητούμε από τους αναγνώστες, τους φίλους και τους συντρόφους, να συμμετάσχουν στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου που, όπως έχουμε δημοσιεύσει, θα ολοκληρωθεί τον Φεβρουάριο, με στόχο να αποκτήσει η εφημερίδα τις οικονομικές προϋποθέσεις για την ανάπτυξή της. Καθεμία από τις 667.000 νέες μετοχές θα διατίθεται στην τιμή των 6 ευρώ. Όποιος θέλει, μπορεί να καταθέσει ποσό πολλαπλάσιο των 6 ευρώ στους τραπεζικούς λογαριασμούς, αναφέροντας τα στοιχεία του και ότι η κατάθεση αφορά την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της «Αυγής Α.Ε.»: Μετά την κατάθεση, είναι απαραίτητη η επικοινωνία με τον οικονομικό διευθυντή της «Αυγής», Σπύρο Λουπέτη, στο τηλέφωνο 2105231831-4, πρωινές ώρες.

ΜΑΤΑ

ΚΥΡΙΑΚ ΗΣ

Σύνταξη:

111 Η «Αυγή» στη νέα πολιτική περίοδο υπόσχεται ότι θα βαδίσει τη δική της νέα περίοδο, για τη νέα «Αυγή». Με σχέδιο, ώστε να υπερβεί τις μεγάλες οικονομικές δυσκολίες, που από φέτος φάνηκαν ασφυκτικές εξαιτίας της κατάργησης της δημοσίευσης των ισολογισμών. Απευθυνόμαστε και πάλι στους αναγνώστες και τις αναγνώστριές μας, που αρκετές φορές στο παρελθόν αποδείχθηκαν, μαζί με τους εργαζόμενους, ο αποφασιστικός παράγοντας για την έκδοση της εφημερίδας. Τους ζητούμε να δώσουν τη μάχη της καθημερινής διάδοσης της «Αυγής». Οι αναγνώστες της Κυριακής να γίνουν καθημερινοί αναγνώστες.

X

νάτου ώτες της του θαρμ θιασ ογισμός θε οι Ο δοσιλ οβέρδου και οι έν ηΛ

τις κυρίαρ χες αντιλή ψεις για το Μια ανάλο παρελθόν. στην επίση γη απόπειρα για παρέμβαση μη ιστορί α στα σχολεί χείρησε η ΟΛΑΟΥ Θάτσερ στο α, που επιΠΑΠΑΝΙΚ τέλος της είχε παρόμ θητεία για όσα ΔΗΜΗΤΡΗ οια ς της, ΤΟΥ μπορεί, η ίδια ιστορι μοίρα. «Αν και δεν τευτής μη γνωρίζει· είμαι εγώ κός», είχε ρός πολι ρη ιδέα του οπει, ά να τι είναι ιστορί «έχω μια ξεκάθα Ο πονητιτιβίζει, πολλ εύκολων συμβ ναι τίποτε α: η ιστορί των μα επιβε άλλο από α δεν εί- πολύ τη δύναμη . Το αξίω την νότα του μάδα όταν παρελθόντο αναφορά στα γεγοόμως, από και κάτι ξέρει ς, ενη εβδο ς». Το όλο και οι διαφο Γεωργιάδη λισμών την προηγούμ ρετικές ερμην κριτικό πνεύμ α υπέΆδωνις ση σε αυτού βαιώθηκε ργός Υγείας άσεις που του είδους είες δεν είχαν θέυπου ντίθετα, οι ες αποφ έφερε σε ισχύ την ιστορί ξεκάθαρες α ενώ, α-ο νέος από τις πρώτ επαν , λύπλοκα σκέψεις πάνω περιοριθέση μια πράγματα σε πο-σε ε στη νέα του αση «για τον ημάτων», ήταν έ σεώ γραψ ργική απόφ ωδών Νοσ ρδου». υπου Λοιμ την ξ Λοβέ δ σης

Η διάταξ

*.$-

-*.",)

Οκτ ώβρ ιος

ΕΙΑ Α ΠΑΙΙΔ ΝΩΝΙ &ΚΟ

ΤΕΥΧ

Ω • OKT ΟΣ 85

ΒΡΙΟΥ

2013

2013 , τ. 8

".- "(.',% .*- 0,' * ' 0" +0 *# - "(.',,- &#- +0'- ) /.&.-*, *.*% "! / ) 0/+/ - + " , .$- * ,0, ),% - , ',* ,'-0* - ')' * ,+%* $-" "% %'0, .-+ % .- ',-" , ",) + ./$- ' /- )* ' . +",#-+0/") .0& . - &) / ".-"( .',-% * / - ,'-0/ ' (#-* + ,'+0,

.*- * .-*, * .*%(' *. ι τον *. " - + +0' ,-+' Θα φυσι οργα)/0, νώνει τη προγ ράφε .- 0, ' -% "- .'- - ",- 0 +*- 0/.- "!* +( -/- ' , , -0)*% νει, )*$- * ".- "(.',-' %' ς 0*- +0*# βαιώ $- )' , - " ,+0) 0 '(* - *, . κάποιους το - κι όπω '$- +0"- /- * - %"0' "& -επιβε *- "),

0* , #- *,. θάνα & #- τσεκάρει, 0" +" - 0/

) ./+/- 0, ("0',- +0,# *.- &#- +/- ",- ' "($-%"-. ά εργαλεία, &.("# γράφει ίδια στιγμή',- /% "&)(' φτην'# -1' ,* ) ( ,'- ',-%"- /- "!* +( ' ',- "!*%*( ".-"( .',-% 0' .(! ",- 0* ", αυτά, τα .- 0, .0,'$-.'- '&+"- .'- *,.& 0&.- *- )&.νατο, την ύει, και μ’- "# (./%' - 0/#.*- 0, -!"+ " 0,#- ,'+0 πολιτική- * - "),- 0*0/- ."*.' ., - (./%' 0*#- * ' , , # ",- .'- ) +",#αγή. (./%' - 0/.διαπομπε 0/.-" - %" & #$- ' θαρα, η της0/# 0 - % 0/0' -.*%* "0"(- ' ,-" ') - ", '- ,+0, - + %%* )('- ',την υποτ, (&+/ -% ),ε ξεκά 0/- , Κρί0,#- ,' +0 +", !" % . .", - +"'. )& % ",-0 εκβιάζει / το δούμ ),-0/ - '0 - * / , -%

περιόδου *+* (' "#- 0/#βιο-$-' -0 /.,'-0/# $-&#- + 0'- )'+ # .- * , +/ - * - .",- /-.*%, - .&.,' - Γιατί, ας ακραία δεύτερης +0,#- ')'.

0, -1 '0*-" , *, ".-"( .',-% 0* -* δα της*(* -" πια μόνο '.- .' * *%("#- %,'# 0"#μετα--+ .* .*- 0,--'.0,+0 στην Ελλάζει. Δεν είναι(%'+0" *- +0/- * ε»), έχει , ,&0, ".-"( -% )*#

0*.0' #- +"λι ύουμ

"0', -+ ".')

1"- *,* # , - " ". κυρε (. . *- ' %/ #- "0',)(' #$- %'0*#- .',-% .*- 0,-% +&-' θανατοπο σης αλλά («σας νοικο '(."0 +",#-% +,'μένη 0* -0 "- +0*# ',- ") (") **,- . )& *, "(' - * - ',- 0/- /% "- "- +0 ) * .'#ονισ - 0/.- '0'+ γύρω γύρω

&#- ' πολιτική και*$' * ", . * . * - ,. " ,+0) '0" ", *# - '0'+ σε συντ ' .'

0/#-' / " ο - *.0*# και#-τα ,'- 0,#- . % ", , -+"- ' -0/- .'%/0* #- +0"-.

0*-λιτικ - ',-0& .-0* , 0)* - 0* - "), ρίζουμε θανα τοπο /# - . )& *, "),

μορφωθεί ",#- 0, *(-% '- 0/) / ς καθα ,)* #-' ν .-*, *.*% 0' $- 0 '.- (+ -0 +*- ,' *)" ράφου *.- +0/),*0 0&. #- ) /#- ' τική («σα διακονού ." /0 υπογ , .- )'(+/# &-' -0,#- ) "(-/-.* %,% 0/ - , "* * "0'! - 0* #$- &)(#- ,0' ,+ - "- +0*#-0* κ 0,εις τις ατα»). Τη .'- '( *) , ",-/- ' *%%'0 , * #- '%% # -0&.- ",'#- ',-0&. οποίων , * # - * * - ,'+% -0/#-' πτώμ.'-0)

0*,"#- ικές πράξ ).",-0

"0', ',,'+0 + )'.*% (' ρνητ - .'- ργ -'. )& (. %"-0 + ξύ των υπου "(#$- + %%" ".-"(.',-% . Τις κυβε ουργοί, μετα"#- +("#$&.- , ',&% στα.'-'.0 ί ",#$- "- +0*#-0 + * * - *,.& 0 * . - + ίθεται, /.- )* + * *- 0,-'.'

0&. - .' ",-+"χαρτ ., - , * * .* .- ) +",# θανατοϋπ είναι, υποτ '!,* ) ",'# "(!",- 0* ",-0/.-"!* + -0/#-'. ) ,. , το καλό $-*) ' . ρ που $-+0/) ( * . ,*- '.

- ',-0/ # /%* ('- +0' + * /#- ) +& εκείνοι . Στο κλίμα αυτόμπτότερα τον * .'# + /0* ', μ

) (

της ζωής ος παίζει ευκα γελωτοποιού, α έχει όποι απέξω μάσκ ερ: υ τζόκ

Η ΕΠΙΘΕΣ Α ΗΜΟΣΙ ΣΤΗ Δ ΙΔΕΥΣΗ ΕΚΠΑ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

4

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΑΠΟ ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΦΟΡΙΕΣ ΞΕΚΙΝΟΥΝ ΟΙ ΣΥΝΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΣΧΕΣΕΙΣ ΤΡΑΠΕΖΙΚΩΝ ΥΠΟΛΟΙΠΩΝ

Στενότερο το «πρέσινγκ» από την εφορία Ορατό είναι πλέον το φάσμα των κατασχέσεων -και μάλιστα με συνοπτικές διαδικασίες- των τραπεζικών τους υπολοίπων για χιλιάδες οφειλέτες του Δημοσίου στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας. Και τούτο καθώς από τέσσερις μεγάλες εφορίες της Αττικής ξεκινά το πρόγραμμα της έκδοσης και κοινοποίησης ηλεκτρονικών κατασχετηρίων στα χέρια τρίτων. Πρόκειται ειδικότερα για τις εφορίες ΦΑΕ Πειραιά, Α’ Αθηνών, Ηλιούπολης και Κηφισιάς. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι φορολογούμενοι εκείνοι οι οποίοι υπάγονται σε αυτές τις εφορίες και διατηρούν ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο θα είναι από τους πρώτους που θα βρεθούν αντιμέτωποι με κατασχέσεις με συνοπτικές διαδικασίες των καταθετικών τους λογαριασμών. Ο καθορισμός των τεσσάρων εφοριών ήλθε με απόφαση του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων Χ. Θεοχάρη και σταδιακά το σύστημα των ηλεκτρονικών κατασχετηρίων θα επεκταθεί σε όλες τις εφορίες. Παράλληλα η εφορία θα μπορεί από 1.1.2014 να προβαίνει και σε προληπτικές κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων, εισοδημάτων και καταθέσεων των φορολογουμένων για οφειλές φόρων που δεν έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες και μάλιστα χωρίς καν να έχει προηγηθεί δικαστική απόφαση, στην περίπτωση κατά την οποία εκτιμά ότι υπάρχει

ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΟΥ ΟΗΕ

Άμεση πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία για εισοδήματα, λοιπά έσοδα και δαπάνες επαγγελματιών αποκτούν πλέον οι φορολογικές αρχές

κίνδυνος να μην καταστεί δυνατή η είσπραξη των φόρων που έχουν βεβαιωθεί. Συγκεκριμένα οι φορολογικές αρχές θα μπορούν, όταν θεωρούν ότι επίκειται κίνδυνος να μην εισπραχθούν φόροι που έχουν καταλογιστεί, να επιβάλουν, πριν από τη λήξη των προθεσμιών πληρωμής και χωρίς να έχει προηγηθεί κάποια δικαστική απόφαση, τη συντηρητική κατάσχεση των κινητών και των ακινήτων περιουσιακών στοιχείων του οφειλέτη του Δημοσίου, καθώς επίσης και των απαιτήσεών του, είτε βρίσκονται στα χέρια του είτε στα χέρια τρίτου. Η συντηρητική κατάσχεση θα μετατρέπεται αυτόματα σε αναγκαστική από τη στιγμή που θα λήξει η προθεσμία καταβολής της ο-

φειλής για την οποία επιβλήθηκε. Στο μεταξύ, δυνατότητα άμεσης πρόσβασης σε όλα τα στοιχεία για εισοδήματα, λοιπά έσοδα και δαπάνες επαγγελματιών αποκτούν πλέον οι φορολογικές αρχές. Το υπουργείο Οικονομικών θέτει απο 1ης Ιανουαρίου σε εφαρμογή νέες -»αμερικανικού» τύπου- μεθόδους ελέγχου για έμμεσο προσδιορισμό εσόδων, εισοδημάτων και εν τέλει υποχρεώσεων των φορολογουμένων. Οι φοροελεγκτές θα χρησιμοποιούν νέου τύπου «τεκμήρια προσδιορισμού των πραγματικών εισοδημάτων των φυσικών προσώπων καθώς θα λαμβάνουν υπόψη, για κάθε φορολογούμενο που θα ελέγχουν, στοιχεία που αφορούν: o τις δαπάνες πληρωμής λογαρια-

σμών ηλεκτρικού ρεύματος, ύδρευσης και τηλεφώνων, o τις δαπάνες εξόφλησης δόσεων δανείων και πιστωτικών καρτών, o τις δαπάνες αποπληρωμής υποχρεώσεων προς Δημόσιο και ασφαλιστικά ταμεία, o τα έξοδα είτε με την καταβολή μετρητών είτε μέσω χρεωστικών καρτών για την αποπληρωμή ασφαλιστικών συμβολαίων, διδάκτρων και νοσηλίων, o όλα τα λοιπά έξοδα διαβίωσης (ταξίδια, επισκευή και συντήρηση ακινήτων, οχημάτων, σκαφών αναψυχής κ.λπ.), o τις δαπάνες απόκτησης νέων περιουσιακών στοιχείων, o το ύψος καταθέσεων στις τράπε-

ζες καθώς και τις λοιπές αποταμιεύσεις των φορολογουμένων. Σημειώνεται ότι όλα τα παραπάνω δεδομένα θα χρησιμοποιούνται για τον επαναπροσδιορισμό των εισοδημάτων των ελεγχομένων φορολογουμένων. Σε όσες περιπτώσεις τα τεκμαρτά εισοδήματα που θα προσδιορίζονται με τις μεθόδους αυτές θα είναι μεγαλύτερα από τα δηλωθέντα, τότε οι φορολογούμενοι θα υποχρεώνονται να πληρώνουν υπέρογκα ποσά πρόσθετων φόρων και προσαυξήσεων. Με αυτές τις «έμμεσες τεχνικές ελέγχου» θα προσδιορίζονται με έμμεσο, τεκμαρτό τρόπο όχι μόνο τα καθαρά εισοδήματα, αλλά και τα ακαθάριστα έσοδα των μικρομεσαίων επιτηδευματιών, δηλαδή των ατομικών εμπορικών επιχειρήσεων και των ελευθέρων επαγγελματιών. Παράλληλα όμως οι τεχνικές αυτές θα εφαρμόζονται και για τον έμμεσο προσδιορισμό των καθαρών φορολογητέων εισοδημάτων των μισθωτών, των συνταξιούχων, των εισοδηματιών και των αγροτών. Εξάλλου, από 1ης Ιανουαρίου 2014, η εφορία θα μπορεί να συμψηφίζει τις επιστροφές φόρων τις οποίες οφείλει στους φορολογούμενους ακόμη και με μη φορολογικές οφειλές τους προς εκείνην, δηλαδή ακόμη και με χρέη τους προς τα ασφαλιστικά ταμεία, τους δήμους αλλά και άλλους φορείς τόσο του στενού όσο και του ευρύτερου δημόσιου τομέα. ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Σε καθεστώς ύφεσης και το 2014 Ελλάδα, Κύπρος και Πορτογαλία

ΤΟΥ ΜΑΚΗ ΝΤΟΒΟΛΟΥ

Η ανάκαμψη της οικονομικής δραστηριότητας στην Ευρώπη δεν αναμένεται να «ακουμπήσει» την Ελλάδα, καθώς η χώρα μας θα παραμείνει σε ύφεση και το 2014, ενώ παράλληλα μόνιμο χαρακτήρα αποκτά η «ζημιά» που έχει προκαλέσει στην οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου η εκτόξευση και διατήρηση της ανεργίας σε υψηλά επίπεδα. Τις εν λόγω εκτιμήσεις διατυπώνει η ετήσια έκθεση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη διεθνή οικονομική κατάσταση και τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας την προσεχή διετία, τμήμα της οποίας προδημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες, ενώ το πλήρες κείμενο της έκθεσης θα δοθεί στη δημοσιότητα στις 20 Ιανουαρίου. Σύμφωνα με την έκθεση, η παγκόσμια οικονομική δραστηριότητα θα αυξηθεί τα προσεχή δύο χρόνια με τον ρυθμό ανάπτυξης να ανέρχεται σε 3% το 2014 και σε 3,3% το 2015 έναντι 2,1% το 2013. Όμως η Ευρωζώνη θα

συνεχίζει να υστερεί σε σχέση με τις υπόλοιπες ανεπτυγμένες περιοχές του πλανήτη καθώς ο ρυθμός ανάπτυξης από -0,5% για το 2013 θα ανέλθει μόλις σε 1,1% το 2014 και σε 1,6% το 2015. Σύμφωνα με τους οικονομολόγους του ΟΗΕ, η αναιμική ανάπτυξη στην Ευρωζώνη οφείλεται σε μια σειρά από παράγοντες όπως η αρνητική επίδραση των πολιτικών δημοσιονομικής λιτότητας, η αδύναμη ζήτηση για αγαθά και υπηρεσίες εντός της Ευρωζώνης, η μείωση της ζήτησης των ευρωπαϊκών προϊόντων από άλλες περιοχές του κόσμου και η ιδιαίτερα σφικτή δανειοδότηση των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων. Όμως η οικονομική κατάσταση δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες. Την ώρα που η Γερμανία αναπτύσσεται με ικανοποιητικούς ρυθμούς οι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου παραμένουν σε οικονομική αδυναμία, με την έκθεση του ΟΗΕ να εκτιμά πως η Ελλάδα, η Κύπρος και η Πορτογαλία θα βρίσκονται σε καθεστώς ύφεσης και το 2014. Παρότι η κρίση στην Ευρωζώνη δεν πα-

ρουσιάζει την ένταση που είχε πριν από 2-3 χρόνια, εντούτοις οι παράγοντες κινδύνου παραμένουν, ιδίως στον χρηματοπιστωτικό τομέα. Ειδικότερα ένας μεγάλος αριθμός τραπεζών, κυρίως στη νότια Ευρώπη, εμφανίζει «αδύναμους» ισολογισμούς και ενδέχεται να βρεθεί αντιμέτωπος με το φάσμα της χρεωκοπίας. Επίσης το «κούρεμα» των καταθέσεων στην Κύπρο αύξησε τους κινδύνους στον τραπεζικό τομέα, όπως και τις πιθανότητες για φυγή καταθέσεων σε εκδήλωση παρόμοιων καταστάσεων στο μέλλον. Την ίδια στιγμή ο αλληλοτροφοδοτούμενος φαύλος κύκλος μεταξύ λιτότητας και απογοητευτικών ρυθμών ανάπτυξης παραμένει. Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΗΕ, αν και το χρονικό όριο για τη μείωση των ελλειμμάτων έχει επεκταθεί για τις περισσότερες χώρες, οι στόχοι παραμένουν ιδιαίτερα απαιτητικοί και θα συνεχίσουν να επιδρούν αρνητικά στην οικονομική δραστηριότητα. Υπάρχει μάλιστα ο κίνδυνος οι δημοσιονομικοί στόχοι να μην επιτευχθούν λόγω της χαμηλής ανά-

πτυξης ή/και των πολιτικών δυσκολιών που ανακύπτουν λόγω ακριβώς της εφαρμογής των περιοριστικών δημοσιονομικών πολιτικών, εξέλιξη που θα προκαλούσε εκ νέου ένταση της κρίσης στην Ευρωζώνη. Μία σημαντική πρόκληση που έχει να αντιμετωπίσει η ευρωπαϊκή οικονομία είναι και το πρόβλημα της υψηλής ανεργίας. Και εδώ όμως η κατάσταση δεν είναι ίδια σε όλες τις χώρες. Ενώ στη Γερμανία το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, περί το 5%, στην Ελλάδα και στην Ισπανία έχει υπερβεί το 27% ενώ στους νέους είναι πάνω από 50%. Τα εν λόγω ποσοστά ανεργίας δεν αναμένεται να αποκλιμακωθούν ιδιαίτερα τα επόμενα χρόνια καθώς ο ρυθμός μεγέθυνσης του ΑΕΠ θα είναι ιδιαίτερα ασθενής ή και μηδενικός. Επιπλέον ο παροπλισμός και εν τέλει η απόσυρση από την αγορά εργασίας όσων ατόμων έχουν μείνει άνεργοι για αρκετό χρονικό διάστημα προκαλεί μόνιμη ζημιά στην οικονομική δραστηριότητα.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

5

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΒΑΡΙΕΣ ΚΟΥΒΕΝΤΕΣ ΣΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΣΥΝΟΔΟ ΚΟΡΥΦΗΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ Η «MONDE»

Η επιβολή των γερμανικών «μεταρρυθμίσεων» διχάζει την Ευρώπη ξεκαθάρισαν στη Μέρκελ ότι οι δεσμεύσεις που ονειρεύεται δεν πρόκειται να υπάρξουν -τουλάχιστον μέχρι τις ευρωεκλογές. Το ποια ήταν η τοποθέτηση του Αντώνη Σαμαρά -εάν υπήρξε- δεν αποκαλύπτεται στο ρεπορτάζ της γαλλικής εφημερίδας. Και τότε η Μέρκελ εξερράγη, όπως υποστηρίζει η Le Monde. Με δυο λόγια, υποστήριξε ότι η Ευρωζώνη θα «εκραγεί» εάν δεν κάνει ένα ριζοσπαστικό βήμα στην κατεύθυνση της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΑΚΗ ΜΠΑΛΗ

Αυτές τις μέρες πρόεδροι και πρωθυπουργοί σε όλη την Ευρώπη ετοιμάζουν το πρωτοχρονιάτικο διάγγελμά τους και ψάχνουν να βάλουν τη σωστή δόση αισιοδοξίας για το τι περιμένει τους πολίτες το 2014. Οι λογογράφοι τους είναι έμπειροι στις ασκήσεις αισιοδοξίας, όμως ο φόβος για το μέλλον του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, το έτος τέσσερα της κρίσης, δεν μπορεί εύκολα να κρυφτεί, ειδικά μετά τις αποκαλύψεις των ρεπόρτερ της γαλλικής εφημερίδας Le Monde, που με κάποιον τρόπο απέκτησαν τις σημειώσεις των λεχθέντων μεταξύ των ηγετών των «28» στην τελευταία σύνοδο κορυφής. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της εφημερίδας στο τραπέζι των «28» έπεσαν βαριές κουβέντες, με βαρύτερη ίσως τη σύγκριση της Ε.Ε. του 2014 με την Ευρώπη του 1914 που έκανε η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ. Ζούμε σε μια εποχή ανάλογη με τα προεόρτια του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου; Ήταν ψέματα -ή έστω απλώς έκφραση μύχιων πόθωνοι δηλώσεις λίγο-πολύ όλων ότι «τα χειρότερα της κρίσης είναι πίσω μας»; Πίσω από τις κλειστές πόρτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αναδείχθηκε ο βαθύς διχασμός της Ευρωζώνης, όχι μεταξύ Βορρά - Νότου, όπως πιστεύαμε μέχρι τώρα, αλλά μεταξύ Γερμανίας και των άλλων. Το στοίχημα της Μέρκελ -η οποία μόλις είχε ορκιστεί τρίτη φορά καγκελάριος, με μια κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή της τάξης του 80%- ήταν να πείσει τους εταίρους της να υπογράψουν ότι δεσμεύονται να κάνουν μεταρρυθμίσεις σαν αυτές που επιβάλλει η τρόικα στις μνημονιακές χώρες, για να έχουν σε αντάλλαγμα πρόσβαση σε συγκεκριμένα κοινοτικά λεφτά (π.χ. στα διαρθρωτικά ταμεία). Αυτή τη δέσμευση η Μέρκελ την ονομάζει «εμβάθυνση» της δημοσιονομικής ένωσης, αλλά οι εταίροι της «απώλεια της εθνικής κυριαρχίας». Μέχρι και ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε -συνήθως στη γραμμή του Βερολίνου- εξέφρασε τον θυμό του για το αίτημα των «επώδυνων» μεταρρυθμίσεων που καλείται να κάνει η χώρα του «χωρίς την αλληλεγγύη των άλλων». Αλλά και ο Αυστριακός καγκελάριος, Βέρνερ Φάιμαν, ξεκαθάρισε ότι η Αυστρία δεν είναι διατεθειμένη να συμμορφωθεί προς τας υποδείξεις -»αυτό ουσιαστικά προτείνει με τη δέσμευση περί μεταρρυθμίσεων η Μέρκελ». Ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ και ο Βέλγος πρωθυπουργός Έλιο ντι Ρούπο απέφυγαν να τοποθε-

Αντιδρούν ακόμα και βόρειες χώρες, φιλικά διακείμενες στο Βερολίνο τηθούν ανοιχτά στις προτάσεις της Μέρκελ: τάχθηκαν απλώς υπέρ της αναβολής της συζήτησης για μετά τις ευρωεκλογές. Αντίθετα, ο Ισπανός πρωθυπουργός Μαριάνο Ραχόι ταυτίστηκε ουσιαστικά με τους άλλους Βόρειους στην άρνηση για εκχώρηση εθνικής κυριαρχίας. «Οι συνθήκες αποφασίζονται εθελοντικά, οτιδήποτε άλλο απειλεί την κυριαρχία των κρατών μελών» είπε εννοώντας ότι η πρόταση Μέρκελ μυρίζει «επιβολή». Απάντηση έλαβε από τον διοικητή της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Μάριο

Μέρκελ: «Θυμηθείτε την Ευρώπη του 1914»

Ντράγκι: «Εάν δεν κάνετε μεταρρυθμίσεις, θα χάσετε την εθνική κυριαρχία σας» είπε θυμίζοντας στον Ισπανό πρωθυπουργό ότι μέχρι πρότινος εξαρτιόταν από κοινοτικά δάνεια για να σώσει τις τράπεζές του. Με δυο λόγια, όλοι -Βόρειοι και Νότιοι, δανειστές και δανειζόμενοι-

Η Γερμανίδα καγκελάριος θυμήθηκε την ανατολικογερμανική της καταγωγή, αλλά και την απαρχή της ελληνικής κρίσης: «Μεγάλωσα σε ένα κράτος που όταν γκρεμίστηκε έπρεπε να διασωθεί από τη Δυτική Γερμανία. Αλλά κανείς δεν είναι πρόθυμος να κάνει το ίδιο για την Ευρώπη. Όταν συζητούσαμε εάν έπρεπε η Ελλάδα να εγκαταλείψει την Ευρωζώνη, εγώ πίστευα ότι η έξοδός της

θα έφερνε αργά η γρήγορα και την έξοδο όλων μας». Η Μέρκελ υποστήριξε ότι η ίδια θα παλεύει πάντα για τη διατήρηση της Ευρωζώνης, ως συνόλου, ωστόσο προειδοποίησε ότι δεν είναι βέβαιη πως μπορεί να πείσει τους πολίτες της για νέες επιχειρήσεις διάσωσης όχι απαραίτητα της Ελλάδας. Σύμφωνα με τη Γερμανίδα καγκελάριο η «διάσωση της Ελλάδας» ήταν η απόδειξη ότι η Ε.Ε. μπορεί να διαχειριστεί την κρίση -αλλά αυτό δεν είναι αρκετό, απαιτούνται από όλους περισσότερα βήματα. Εάν οι χώρες της Ευρωζώνης δεν προχωρήσουν στη δημοσιονομική ένωση, τότε κάποια στιγμή το κοινό νόμισμα θα καταστραφεί. «Αυτές τις μέρες διαβάζω τον ‘Υπνοβάτη’ του Κρίστοφερ Κλαρκ για τις μέρες πριν από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Και βλέπω πολλές αναλογίες με τη σημερινή κατάσταση στην Ε.Ε. Τότε όλες οι προσπάθειες να βρεθεί μια πολιτική λύση απέτυχαν κι αυτό οδήγησε στο ξέσπασμα του πολέμου».

«ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΜΙΑ ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΧΡΕΟΣ, ΟΠΩΣ ΤΟ 1953»

ΣΥΡΙΖΑ και ο Χέλμουτ Σμιτ... Τους φόβους της Μέρκελ για το μέλλον της Ευρωζώνης συμμερίζεται ένας από τους προκατόχους της στην καγκελαρία, ο «τελευταίος σοφός πολιτικός» στη Γερμανία Χέλμουτ Σμιτ. Μόνο που η πρόταση του 95χρονου Σοσιαλδημοκράτη για διέξοδο από την κρίση είναι διαφορετική. «Αυτό που χρειαζόμαστε -και πρέπει να γίνει το αργότερο την Άνοιξη του 2014- είναι μια διάσκεψη για το χρέος των ευρωπαϊκών χωρών, ανάλογη με τη διάσκεψη του Λονδίνου για το πολεμικό χρέος της Γερμανίας το 1953» είπε. Σε συ-

νέντευξή του στην εφημερίδα Bild, ο Σμιτ υποστήριξε ότι «πρέπει να σβήσουμε ένα μέρος του χρέους των εταίρων μας, να παρατείνουμε την αποπληρωμή των πιστώσεων, να μειώσουμε τα επιτόκια. Αυτό θα είναι αναπόφευκτο». Ό,τι προτείνει δηλαδή ο ΣΥΡΙΖΑ για την Ελλάδα ο Σμιτ το προτείνει για ολόκληρη την Ευρωζώνη. Στο ερώτημα της Bild εάν τελικά θα γίνει το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους και θα πρέπει να το πληρώσει η Γερμανία, η απάντηση του Σμιτ είναι σαφέστατη: «Ναι. Στην αντίθετη περίπτω-

ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΕΣ ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ

Φοβού την ΠΑΣΟΚοΝεοδημοκρατία και πλεονάσματα φέρουσα Ένα κοινό έχουν οι αναλύσεις για το πού οδεύει η Ελλάδα από την ημέρα που βγήκε ο Παπανδρέου στο Καστελόριζο να παραδεχτεί τη χρεωκοπία της χώρας μέχρι σήμερα: καμιά τους, ούτε οι αισιόδοξες, ούτε οι απαισιόδοξες, ούτε οι ενδιάμεσες δεν επαληθεύτηκε -για την ώρα. Αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν θα επαληθευτούν και οι επόμενες, ωστόσο καλό είναι να κρατάει κανείς μικρό καλάθι. Τόσο για τις αναλύσεις που έρχονται από τις αμερικανικές δεξαμενές σκέψεις και προβλέπουν χρεωκοπία της Ελλάδας εντός του 2014, όσο και για τις προβλέψεις Ευρωπαίων αξιωματούχων, όπως του επιτρόπου Μισέλ Μπαρνιέ χθες, που βλέπουν άμεσα φως στο βάθος του τούνελ. Σύμφωνα με πληροφορίες της «Ελευθεροτυπίας», το γνωστό Ινστιτούτο Brookings της Ουά-

σιγκτον θεωρεί ότι είναι πρακτικά αδύνατο να επιλυθούν τα βαθιά προβλήματα της ελληνικής οικονομίας από τη σημερινή κυβέρνηση, που αποτελεί συνέχεια του «βολεμένου» δικομματισμού και του «βαθέος κράτους», αλλά αποφεύγει να δώσει στη δημοσιότητα τη σχετική μελέτη του για να μην εμπλακεί στην έκρυθμη ελληνική κατάσταση. Όσο για το αμερικανικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής, CFR, προειδοποιεί τους πιστωτές της Ελλάδας: «Φοβού τους Έλληνες και πρωτογενή πλεονάσματα φέροντας». Οι αναλυτές του CFR θεωρούν ότι η ύπαρξη πρωτογενούς πλεονάσματος αποδυναμώνει το κίνητρο της Ελλάδας να πληρώσει τους πιστωτές της, γι’ αυτό και υποστηρίζουν ότι «αυτό καθιστά περισσότερο πιθανό να χρεωκοπήσει η Ελλάδα κάποια στιγμή εντός του 2014».

ση δεν θα μπορέσουμε να σώσουμε την ελληνική οικονομία. Και σας θυμίζω ότι κι εμείς οι Γερμανοί μετά τη διάσκεψη του 1953 ξεπληρώσαμε τα χρέη μας. Την τελευταία δόση το 2011». Κ. ΜΠ.

Μέρες του 1914 Ο Γερμανός οικονομολόγος και αρθρογράφος των Financial Times, Βόλφγκανγκ Μίνχαου, δεν φημίζεται για συμπάθεια προς την καγκελάριο Μέρκελ -τη θεωρεί μέρος του προβλήματος στην ευρωκρίση κι όχι μέρος της λύσης. Ωστόσο, θεωρεί ότι η Μέρκελ έχει αντιληφθεί ορθά και εγκαίρως ότι η Ευρώπη ζει ημέρες του ‘14. Όχι του 2014, αλλά του 1914, λίγο πριν ξεσπάσει ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Μόνο που η διέξοδος που προτείνει η Γερμανίδα καγκελάριος για να βγει η Ευρώπη από την κρίση είναι, σύμφωνα με τον Μίνχαου, από αντιπαραγωγική έως καταστροφική. «Δρα άθελά της ηγεμονικά, χωρίς να είναι έτοιμη να αναλάβει τις ευθύνες της ηγεμονίας» υποστηρίζει ο αρθρογράφος. Η «Α» θα παρουσιάσει στο πρωτοχρονιάτικο φύλλο της τους φόβους του Μίνχαου για «τους κινδύνους του σωτήριου έτους 2014».

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Ο Βενιζέλος ενισχύει τα τσογλάνια ΣΗΜΕΡΑ ΕΙΝΑΙ ΚΥΡΙΑΚΗ

ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΡΕΜΕΝΟΥ* ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΚΑΡΤΕΡΟΥ

Των πισινών ημών κατεψυγμένων Απολύτως επιτυχημένο βρίσκει ο Γιάννης Στουρνάρας τον φόρο στο πετρέλαιο θέρμανσης. Κλείνει την πόρτα στο λαθρεμπόριο καυσίμων, εξασφαλίζει μεγαλύτερα έσοδα στο κράτος και δεν επιτρέπει στους κατόχους θερμαινόμενων πισινών να ζεσταίνουν το νερό με φθηνότερο πετρέλαιο -αυτά μας είπε. Το τελευταίο ειδικά, που δεν το είχαμε ξανακούσει, αποκαλύπτει τον σχεδόν κομμουνιστικό χαρακτήρα του μέτρου. Θέλει θερμαινόμενη πισίνα ο καπιταλιστής; Θα πληρώσει! Αν βγαίνει ένα συμπέρασμα από τις γιορτινές αυτές δηλώσεις, είναι το εξής: Ο καυστήρας μπορεί λόγω φόρου να μη δουλεύει, αλλά ο Στουρνάρας μπορεί μετά φόρου να μας δουλεύει. Διότι, όσο κι αν ανησυχούμε για την τύχη των θερμαινόμενων πισινών, την τύχη των εσόδων του Δημοσίου και του λαθρεμπορίου καυσίμων τη γνωρίζουμε. Και τα μεν έσοδα πάνε κατά διαόλου, το δε λαθρεμπόριο κατ’ ευχήν. Άσε που υπάρχει η υποψία ότι δεν τρέχει δα και κρύο νερό στις βίλες μετά πισινών. Τι μένει; Τα επιδόματα θέρμανσης και ο Άδωνις των μέτρων υπέρ των θυμάτων της αιθαλομίχλης. Τον του περιβάλλοντος Μανιάτη μην τον λογαριάζετε, γιατί αυτός μιλάει για καθαρά καύσιμα σε μια χώρα που καίει τα παιδιά της -και όχι πάντα ως σχήμα λόγου. Αφαιρουμένων λοιπόν του λαθρεμπορίου, των εσόδων και των πισινών δεν έχουμε παρά ξεπάγιασμα, απόγνωση, ρύπανση και σε ορισμένες περιπτώσεις θάνατο. Έννοιες, κατηγορίες και καταστάσεις δυσάρεστες μεν, αλλά ασφαλώς όχι και τόσο σημαντικές για τον υπουργό Οικονομικών. Δηλαδή, για να το μεταφράσουμε λαϊκίστικα: Για τον Στουρνάρα ο κόσμος των λαθρεμπόρων και των θερμαινόμενων πισινών και ο κόσμος που ξεπαγιάζει ο κώλος του είναι στον ίδιο παρονομαστή. Και εφόσον κατά την κρίση του -και κατά την κρίση του Άδωνι βεβαίως- αν μειώσουν τον φόρο θα μειωθούν μεν τα βάσανα του ψύχους για μερικά εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά θα αυξηθούν τα κέρδη για μερικές χιλιάδες, μένουν στα ίδια. Στουρναρο-κομμουνισμός των πισινών! Αν αυτό δεν είναι δούλεμα, αθλιότητα, προπαγάνδα για ξεπαγιασμένους ηλίθιους, τότε τι είναι; Από την άλλη υπάρχει και χειρότερη εκδοχή: Ο κόσμος της θαλπωρής, της ζεστασιάς, του Στουρνάρα, να τις πιστεύει αυτές τις μπούρδες. Σύνδρομο θερμαινόμενων πισινών, κατά το σύνδρομο Μαρίας Αντουανέτας -απίθανο το έχετε; Σε έναν κόσμο πισινών γιατί να μην υπάρχουν και αισθήματα και πολιτική και λογική πισινών;

Σε μονομαχία ήθους καλούσε τον Αλέξη Τσίπρα ο Βαγγέλης Βενιζέλος και δεν χρειάστηκε να περάσει πολύς χρόνος για να καταλάβει κανείς τι εννοούσε. Ποιο, δηλαδή, ήθος θα κουβαλούσε ο Ιππότης αυτός της Ελεεινής Τραπέζης, γύρω από την οποία κάθησαν όσοι ηγήθηκαν αυτής της χώρας, για να την οδηγήσουν ως εδώ. Ο Βενιζέλος να καταγγέλλει τον εκτσογλανισμό! Κοίτα ποιος μιλάει... Αν ο Βενιζέλος δεν ήταν ένα μνημείο του υπεύθυνου για τη σημερινή τραγωδία πολιτικού συστήματος, θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει έναν συμπαθητικό Δελαπατριδισμό, έναν σοφιστικέ Ιωάννη Ζίγδη της σύγχρονης εποχής. Έναν πρόεδρο χωρίς κόμμα. Δεν θα ήταν και τόσο σπάνιο σε μια χώρα, που, αν φωνάξεις στον δρόμο «Πρόεδρε», θα γυρίσουν οι μισοί το κεφάλι. Αν ήταν να ηρεμήσει, θα μπορούσε κανείς να του υποσχεθεί ότι θα τον φωνάζουμε Πρόεδρο ό,τι και να συμβεί στο ΠΑΣΟΚ, όπως και να καταλήξει η Ελλάδα. Άλλωστε, αυτό δεν επιθυμούσε από την εποχή που ένας ταλαίπωρος έριξε ένα γιαούρτι για να υπονομεύσει «τον αυριανό ηγέτη του ΠΑΣΟΚ»; Αυτόν τον ηγέτη που, μαζί με τον Σαμαρά, σώζει συνεχώς και αδιαλείπτως τη χώρα, η οποία, παρά τις άοκνες προσπάθειές τους, δεν εννοεί να σωθεί. Σε βαθμό που να υποτεθεί ότι, αφού δεν είναι αντάξια των ηγετών της, δεν της αξίζει και η σωτηρία. Κι όμως, πολιτικοί με τα προσόντα του

κ. Βενιζέλου θα μπορούσαν να προσφέρουν πολλά και στην πολιτική και στη χώρα. Αρκεί η εξουσία να ήταν μέσον προς (ιστορικό) σκοπό και όχι αυτοσκοπός. Αρκεί να οδηγούσε σε μια προσωπική δικαίωση και όχι σε ένα εσωτερικό λάφυρο. Εδώ, πολιτικοί του διαμετρήματος του Ανδρέα Παπανδρέου δεν είχαν την κουλτούρα έργων που να συνδεθούν με το όνομά τους, όπως ισχύει π.χ. στη Γαλλία (με τον Πομπιντού, τον Μιτεράν κ.λπ.) και θα συνέβαινε αυτό με όσους ανδρώθη-

Ο κ. Βενιζέλος, οδηγώντας τα μειονεκτήματα των πολιτικών της εποχής του στα άκρα, επειδή και διανοητικά δεν του ταιριάζει ο μέσος όρος, κατέληξε να αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή

καν στη σκιά της εύνοιάς του; Ο κ. Βενιζέλος, οδηγώντας τα μειονεκτήματα των πολιτικών της εποχής του στα άκρα, επειδή και διανοητικά δεν του ταιριάζει ο μέσος όρος, κατέληξε να αποτελεί παράδειγμα προς αποφυγή. Αν θέλουμε η χώρα να μην κάνει κύκλους καταλήγοντας στο σημερινό αδιέξοδο και οδηγώντας τους δράστες του αδιεξόδου σε παραληρήματα, να βλέπουν φαντάσματα υπό τη μορφή τσογλανιών που τους καταδιώκουν, ενώ αυτοί μάχονται να άρουν το αδιέξοδο... ΥΓ.: 1 Όσο για τη μονομαχία ήθους, ο κ. Βενιζέλος, μπορεί να την κάνει μόνος του σκίζοντας με το ξίφος του τον αέρα. Να τον βλέπει ο κ. Σαμαράς και να αυτοθαυμάζονται, σ’ αυτό το θέατρο του παραλόγου. ΥΓ.: 2 Είναι και για έναν άλλο λόγο απολύτως απαραίτητος ο κ. Βενιζέλος: Πρέπει να υπάρχει και να κουνάει το δάχτυλο σε όσους είναι επιρρεπείς στη λήθη και να βοηθάει μ’ αυτό τον τρόπο τον ΣΥΡΙΖΑ. Κατά μία έννοια, τον Βενιζέλο και τα μάτια σας! Έστω και αν ορισμένοι θα μπορούσαν να ειρωνευτούν τον ακαταμάχητο ηγέτη, λέγοντας: Ξέραμε ότι το ΠΑΣΟΚ επί των ημερών του έπεσε χαμηλά, αλλά όχι ότι απέμειναν μόνο 58. Μιλάμε για πολύ τσογλάνια, Πρόεδρε! ΥΓ.: 3 Η εξουσία είναι Κίρκη. Μπορεί να μετατρέψει τους ανθρώπους σε γουρούνια. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνά κανείς μας.

* Ο Γιώργος Βαρεμένος είναι βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΣΥΡΙΖΑ

ΑΠΟ ΤΙΣ ΦΩΝΕΣ ΤΟΥ «ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΑΣ ΤΣΙΡΚΟΥ»

Κηδεύτηκε την Παρασκευή ο Νίκος Δημητράτος Η φωνή του Νίκου Δημητράτου, συνδεδεμένη με το θρυλικό «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη και τα τραγούδια του Σταύρου Ξαρχάκου, σίγησε τα χαράματα της Πέμπτης. Ο γνωστός ηθοποιός και ερμηνευτής πέθανε στα 71 του χρόνια από εγκεφαλικό και κηδεύτηκε την Παρασκευή το μεσημέρι από το νεκροταφείο του Βύρωνα. Από τις πιο σεμνές και διακριτικές παρουσίες στον κόσμο των καλλιτεχνών, ασχολήθηκε με το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση και το τραγούδι χωρίς να απασχολεί την κοινή γνώμη και τα φώτα της δημοσιότητας με θέματα πέραν της τέχνης του. Η φωνή του συνδέθηκε με το περίφημο «Προσκύνημα» του Ξαρχάκου που ερμήνευσε με μοναδικό τρόπο στο «Μεγάλο μας Τσίρκο» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, μαζί με το αείμνηστο Νίκο Ξυλούρη στην παράσταση - σύμβολο κατά της χούντας που ανέβασε ο θίασος Καρέζη - Καζάκου το 1972. Ένα χρόνο νωρίτερα, το 1971, έκανε την πρώτη του εμφάνιση στο θέατρο, πάλι με έργο του Ιάκωβου Καμπανέλλη, το κλασικό «Παραμύθι χωρίς όνομα». Γεννημένος το 1942 στην Αθήνα και έχοντας σπουδάσει θέατρο, μουσική και βυζαντινή μουσική ο Νίκος Δημητράτος ερμήνευσε μοναδικά «Tα ψεύτικα τα λόγια τα μεγάλα», το «Μάνα μου Ελλάς» και άλλα τραγούδια του Σ. Ξαρχάκου στους δίσκους «Νυν και αεί» και το «Ρεμπέτικο» κ.ά., ενώ συνεργάστηκε επίσης με τους Χρήστο Λεοντή, Δημήτρη Λάγιο, Ευγένιο Σπαθάρη - Δημήτρη Λέκκα, Νότη Μαυρουδή, Βασίλη Δημητρίου κ.ά. Στο θέατρο συνεργάστηκε με τον Μίνω Βολανάκη τους Θανάση Παπαγεωργίου, Λήδα Πρωτοψάλτη κ.ά. Για την ερμηνεία του στην ταινία «Άντε γεια» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου απέσπασε το

Κρατικό Βραβείο β’ Ανδρικού ρόλου το 1991, ενώ συμμετείχε επίσης στις ταινίες «Ρεμπέτικο» του Κώστα Φέρρη, «Κλειστή Στροφή» και «Η εποχή των δολοφόνων» του Νίκου Γραμματικού, «Ο Τοίχος» του Στ. Παυλίδη κ.ά. Τα θερμά του συλλυπητήρια εξέφρασε ο ΣΥΡΙΖΑ.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

7

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΜΙΝΙ - ΚΡΑΧ ΣΤΟ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ

Τρίζει το σύστημα εξουσίας του Ερντογάν Τρίζει το σύστημα εξουσίας του Ερντογάν στην Τουρκία, με το νέο σκάνδαλο διαφθοράς που αγγίζει την κυβέρνησή του να προκαλεί ήδη αλυσιδωτές πολιτικές αντιδράσεις οδηγώντας σε μινι-κραχ το χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης. Παρά τις παραιτήσεις υπουργών και τον κυβερνητικό ανασχηματισμό, ο πρωθυπουργός επιμένει ότι δεν υπάρχει σκάνδαλο διαφθοράς, αλλά οργανωμένο «σχέδιο» υπονόμευσης της κυβέρνησής του... Τουρκικές εφημερίδες αποκαλύπτουν ότι υπάρχει σε εξέλιξη δεύτερη δικαστική έρευνα σε βάρος κυβερνητικών αξιωματούχων, η οποία ωστόσο δεν έχει οδηγήσει ακόμα σε συλλήψεις λόγω της άρνησης των αστυνομικών αρχών να συνεργαστούν με τους δικαστές. Ο εισαγγελέας Μουαμέρ Ακάς κατήγγειλε χθες ότι του αφαιρέθηκε ο φάκελος της έρευνας μιας υπόθεσης διαφθοράς σε βάρος κυβερνητικών στελεχών καθώς η αστυνομία παρακώλυσε την διαδικασία αρνούμενη να πραγματοποιήσει σημαντικές συλλήψεις. Ερωτηθείς αν θεωρεί ότι η κυβέρνησή του βρίσκεται στο επίκεντρο σκανδάλου διαφθοράς, ο Ερντογάν απαντά: «Πώς είναι δυνατόν; Είναι μια επιχείρηση εναντίον της λαϊκής βούλησης. Από όσα έχετε διαβάσει μέχρι σήμερα βλέπετε κάποια ζημιά σε βάρος του Δημοσίου;»... Στο μεταξύ παραιτήθηκε χθες από το κυβερνών Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης ο βουλευτής Ερντάλ Καλκάν, ενώ αναμένονται άλλες δύο παραιτήσεις βουλευτών για τους οποίους αποφασίστηκε η παραπομπή τους στο πειθαρχικό συμβούλιο με το αίτημα της διαγραφής. Ο Καλκάν είναι ο πέμπτος βουλευτής του Ερντογάν που παραιτείται αφότου άρχισε να εξελίσσεται δημοσίως η αντιπαράθεση μεταξύ της κυβέρνησης και του χότζα Φετουλάχ Γκιουλέν, ηγέτη ισχυρού θρησκευτικού τάγματος. Σημαντικές είναι επίσης οι επιπτώσεις στο Χρηματιστήριο της Κωνσταντινούπολης από τις πολιτικές εξελίξεις στην Άγκυρα. Από τις 17 Δεκεμβρίου που έγιναν οι πρώτες προσαγωγές μέχρι χθες, η πτώση στο Χρηματιστήριο ήταν της τάξης του 13,74%. Χθες το Χρηματιστήριο έκλεισε με πτώση 2,33% και προχτές με πτώση 4,21%. Στις 10.30 χτες το πρωί ο γενικός δείκτης παρουσίαζε πτώση 2,75%.

ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ:

Εκλογές το 2014, για να μηδενίσει το κοντέρ Στη φάση της προετοιμασίας ενόψει των κρίσιμων εκλογικών αναμετρήσεων εισέρχεται ο ΣΥΡΙΖΑ καθώς, πέραν των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών, οι οποίες είναι προγραμματισμένες για τον Μάιο του 2014, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρεί βέβαιη την κατάρρευση της κυβέρνησης Σαμαρά και την προσφυγή σε εθνικές εκλογές. Όπως τόνισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, κατά την επίσκεψή του στο Ίδρυμα Παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας», οι εκλογές, αντίθετα από τις προσδοκίες της κυβέρνησης του κ. Σαμαρά, θα διεξαχθούν εντός του 2014. «Οι εκλογές το 2016 είναι το δώρο που επιθυμεί η κυβέρνηση να φέρει ο Άγιος Βασίλης», τόνισε από το ίδρυμα Παιδόπολη ο Αλ. Τσίπρας. Ωστόσο, υπογράμμισε πως «οι εκλογές θα γίνουν το 2014», έτος που «θα μηδενίσει το κοντέρ της κατάρρευσης και θα ξεκινήσουμε βήμα το βήμα, με ενωμένο τον λαό, την προσπάθεια για την ανοικοδόμηση της χώρας».

Ακόμα και η Μέρκελ διέψευσε τον Σαμαρά Η κ. Μέρκελ αποδέχτηκε την πραγματικότητα, τόνισε ο ΣΥΡΙΖΑ, σχολιάζοντας τις δηλώσεις της Γερμανίδας καγκελαρίου, η οποία φέρεται να είπε, σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Monde, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 19ης

Από την επίσκεψη του Αλ. Τσίπρα στο ίδρυμα Παιδόπολη «Άγιος Ανδρέας»

Δεκεμβρίου, ότι «συζητήσαμε προκειμένου να μάθουμε εάν η Ελλάδα θα έπρεπε να φύγει από τη ζώνη του ευρώ και πιστεύω πως εάν αυτό είχε συμβεί, θα έπρεπε όλοι μας να εγκαταλείψουμε (σ.σ.: την ΟΝΕ) σε μεταγενέστερο χρόνο». Σχολιάζοντας τη δήλωση αυτή, ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Πάνος Σκουρλέτης, τόνισε πως «συνιστά μια αποκαλυπτική παραδοχή της πραγματικότητας. Μιας πραγματικότητας που ποτέ δεν αξιοποίησε η ελληνική κυβέρνηση για να διαπραγματευτεί προς όφελος του ελληνικού λαού». Και κατέληξε: «Αντίθετα, υιοθέτησε τη στρατηγική της απόλυτης υποταγής με τα γνωστά ολέθρια

αποτελέσματα. Οι ευθύνες των ελληνικών κυβερνήσεων είναι τεράστιες». Τη λειτουργία των αρμόδιων επιτροπών με την πλήρη τους σύνθεση ζήτησε ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης, Αλέξης Τσίπρας, από τον πρόεδρο της Βουλής, Ευάγγελο Μεϊμαράκη, ενόψει της επίσκεψης των εισηγητών της Ε.Ε. για τον ρόλο της τρόικας και τις επιπτώσεις από την εφαρμογή των Μνημονίων, στην Αθήνα, στις 8 Ιανουαρίου. «Εύλογο» χαρακτήρισε το αίτημα ο Β. Μεϊμαράκης, σημειώνοντας πως «θα προσδιοριστεί από κοινού η διαδικασία της συνάντησης». ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΙΜΟΣ

ΣΤΟ ΛΙΒΑΝΟ

Δολοφονία στελέχους του αντι-Άσαντ συνασπισμού Τουλάχιστον πέντε άνθρωποι, ανάμεσά τους και ο Μοχάμαντ Σάταχ, επικεφαλής του «αντι-Άσαντ» συνασπισμού του Λιβάνου και στενός συνεργάτης του πρώην πρωθυπουργού της χώρας Σάαντ Χαρίρι, σκοτώθηκαν χθες στη Βηρυτό από βομβιστική επίθεση με παγιδευμένο αυτοκίνητο. Σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων του Λιβάνου, περισσότεροι από 50 άνθρωποι τραυματίστηκαν και δέκα κτήρια καταστράφηκαν από την ίδια επίθεση. Η εξαιρετικά ισχυρή έκρηξη, η οποία έγινε αισθητή σε ολόκληρη τη λιβανική πρωτεύουσα, σημειώθηκε σε μία από τις κεντρικές οδικές αρτηρίες του κέντρου της πόλης, η οποία οδηγεί στην κατοικία του Χαρίρι. Ο Μοχάμεντ Σάταχ, ο οποίος είχε υπηρετήσει και ως πρεσβευτής του Λιβάνου στην Ουάσιγκτον, ήταν ένα από τα στελέχη του αντισυριακού συνασπισμού και εθεωρείτο πολιτικός εκπρόσωπος του Σάαντ Χαρίρι, ο οποίος βρίσκεται στο εξωτερικό από το 2011, όταν η Χεζμπολάχ προκάλεσε την πτώση της κυβέρνησής του. Από το 2005 μέχρι το 2012, σειρά τρομοκρατικών και δολοφονικών επιθέσεων είχε στόχο πολιτικούς και δημοσιογράφους αντίθετους προς το καθεστώς του Μπασάρ Αλ Άσαντ, καθώς και αξιωματικούς του στρατού και της αστυνομίας οι οποίοι εθεωρούντο προσκείμενοι στον αντισυριακό συνασπισμό. Η επίθεση κατά του Μοχάμεντ Σάταχ πραγματοποιείται είκοσι ημέρες πριν από την έναρξη της δίκης των κατηγορουμένων για τη δολοφονία του πρώην πρωθυπουργού Ραφίκ Χαρίρι και πατέρα του Σάαντ, στις 14 Φεβρουαρίου 2005.

Βαθαίνει η πολιτική κρίση για την κυβέρνηση Εκλογικά σενάρια και φήμες περί ανασχηματισμού, ενώ η τρόικα ετοιμάζεται να ζητήσει νέα επώδυνα μέτρα ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Την... αντίστροφη μέτρηση ώς την επόμενη πολιτική κρίση ή τις κάλπες μετρούν στην κυβέρνηση, καθώς κάθε κοινοβουλευτική ψηφοφορία μειώνει την πλειοψηφία ενώ οι «τροϊκανοί» δεν έχουν πει ακόμη την τελευταία τους κουβέντα για τα νέα μέτρα. Στο κυβερνητικό στρατόπεδο εκδηλώνονται ήδη διαλυτικές τάσεις. Αν και ο Αντ. Σαμαράς υπολόγιζε πως, μόλις ξεπεραστεί ο «σκόπελος» της τρόικας, θα μπορούσε απερίσπαστος να ασχοληθεί με την ελληνική προεδρία και την αναστήλωση του «success story», το φάντασμα της αιθαλομίχλης και των «παγωμένων» νοικοκυριών πλανάται πάνω από το Μαξίμου ενώ στα υπουργεία επικρατεί κατάσταση συναγερμού για τον νέο γύρο διαπραγμάτευσης με τους τροϊκανούς,

που, σύμφωνα με πληροφορίες, έχουν ήδη διαμηνύσει στον Γ. Στουρνάρα πως θα ζητήσουν νέα σκληρά μέτρα και για την κάλυψη του «δημοσιονομικού κενού» (για το ύψος του οποίου ουδέποτε επετεύχθη πραγματική συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών...) αλλά και για την κάλυψη των 280 εκατ. ευρώ που εκτιμάται ότι θα «χαθούν» από τη διατήρηση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13%, αντί του 23% που ήθελε η τρόικα. Κατά αξιόπιστες κυβερνητικές πηγές, οι «τροϊκανοί» φέρονται να ανοίγουν ήδη θέμα νέας απορρύθμισης του ασφαλιστικού. Η προϊούσα πολιτική κρίση, σε συνδυασμό με την κατάρρευση της Ν.Δ. στις δημοσκοπήσεις, ενεργοποιεί εκ νέου σενάρια για «κινήσεις σωτηρίας» της κυβέρνησης και «φυγής προς τα εμπρός». Μετά την αποτυχία του Αντ. Σαμαρά να βρει κοινοβουλευτικές «ε-

φεδρείες» μεταξύ των ανεξάρτητων βουλευτών, στο Μέγαρο Μαξίμου έχει πέσει και η ιδέα ενός σαρωτικού ανασχηματισμού. Μάλιστα, πηγές από το περιβάλλον του Αντ. Σαμαρά διακινούσαν φήμες που ήθελαν τον πρωθυπουργό να «σπάει» το υπουργείο Οικονομικών, να αφήνει τον Γ. Στουρνάρα στη θέση του και να αναδεικνύει σε υπουργό Εθνικής Οικονομίας τον στενό πρωθυπουργικό σύμβουλο και βουλευτή Επικρατείας της Ν.Δ., Χρ. Λαζαρίδη. Ο ίδιος ο κ. Λαζαρίδης επισήμανε πως «δεν θα βοηθήσει όσους θέλουν να φάνε τον Στουρνάρα», όμως αποτελεί γεγονός πως όσο περνά ο καιρός, πληθαίνουν οι φωνές που ζητούν την αλλαγή του «τσάρου» της οικονομίας, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες δηλώσεις του για όσους... θερμαίνουν τις πισίνες τους με το πετρέλαιο θέρμανσης...

8 ΕΝΩ ΕΔΙΩΞΑΝ ΠΡΟΣΩΡΙΝΑ ΤΟ ΝΕΦΟΣ

Οι βροχές έφεραν πλημμύρες Μπορεί οι βροχές και οι άνεμοι να έδιωξαν για λίγο την αιθαλομίχλη, προκάλεσαν όμως την ανησυχία, ειδικά στην Αργολίδα, όπου φούσκωσαν επίκίνδυνα οι χείμαρροι χωρίς ωστόσο κάποια άσχημη εξέλιξη, τουλάχιστον μέχρι την ώρα που έκλεινε το φύλλο της «Α». Η ευρύτερη περιοχή του Ναυπλίου, πάντως, βρέθηκε σε κατάσταση συναγερμού καθώς είχαν πλημμυρίσει δρόμοι και, λόγω των σφοδρών βροχοπτώσεων που φούσκωσαν τα ρέματα, είχε διακοπεί η κυκλοφορία σε αρκετά σημεία του οδικού δικτύου, ειδικά στη Νέα Τίρυνθα. Πρόβλημα υπήρξε και στο ρέμα του Παναριτίου που περνά μέσα από το Αργολικό. Για το Σάββατο, η ΕΜΥ προειδοποιεί για ισχυρές βροχές και καταιγίδες που εκδηλώνονται κατά τόπους, στη ανατολική και νότια χώρα και κυρίως στις Κυκλάδες, στην Κρήτη, στα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου και στα Δωδεκάνησα. Βαθμιαία όμως, τα φαινόμενα θα εξασθενήσουν και τις απογευματινές ώρες θα επηρεάζουν μόνον τις νοτιοανατολικές περιοχές. Στην Αττική, θα έχουμε νεφώσεις με βροχές και τοπικές καταιγίδες, πιθανόν στην αρχή της ημέρας ισχυρές. Τα φαινόμενα βαθμιαία θα περιοριστούν στα ανατολικά και βόρεια και θα εξασθενήσουν. Οι άνεμοι ανατολικοί, ενώ η θερμοκρασία θα κυμανθεί από 9 έως 15 βαθμούς Κελσίου. Στη Θεσσαλονίκη, νεφώσεις με βαθμιαία βελτίωση και θερμοκρασία από 9 έως 12 βαθμούς Κελσίου. Για την Κυριακή, αναμένονται στην ανατολική και νότια νησιωτική χώρα νεφώσεις με σποραδικές βροχές, πιθανότητα καταιγίδων στα νοτιοανατολικά και βαθμιαία βελτίωση. Στην υπόλοιπη χώρα, ο καιρός θα είναι γενικά αίθριος. Τις πρωινές ώρες η ορατότητα θα είναι τοπικά περιορισμένη στα δυτικά και βόρεια ηπειρωτικά. Η θερμοκρασία θα σημειώσει μικρή άνοδο ως προς τις μέγιστες τιμές, ενώ παγετό θα έχουμε τη νύχτα και το πρωί στα βόρεια ηπειρωτικά.

ΠΕΝΤΕ ΝΕΚΡΟΙ ΣΤΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ ΤΟ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΤΡΙΗΜΕΡΟ

Στο έλεος της κακοκαιρίας η Ευρώπη Νέες ισχυρές καταιγίδες έπληξαν τα τελευταία 24ωρα τη Βρετανία και τη δυτική Γαλλία εντείνοντας τα προβλήματα που προκάλεσαν οι καταρρακτώδεις βροχές των Χριστουγέννων και οι πλημμύρες που ακολούθησαν. Περισσότερα από 350 δελτία έκτακτων καιρικών φαινομένων, περιλαμβανομένων τριών προειδοποιήσεων για κίνδυνο σοβαρών πλημμυρών στη νότια και κεντρική Αγγλία, εκδόθηκαν τις τελευταίες ημέρες, ενώ οι κάτοικοι των περιοχών προσπαθούν να συνέλθουν από την επέλαση της κακοκαιρίας. Δεκάδες χιλιάδες πολίτες, κυρίως στη νότια Αγγλία, δεν έχουν ρεύμα από την παραμονή των Χριστουγέννων και τα συνεργεία των τεχνικών εργάζονταν χωρίς διακοπή κάτω από αντίξοες καιρικές συνθήκες για να αποκαταστήσουν την ηλεκτροδότηση. Άνεμοι των οποίων η ταχύτητα φθάνει τα 145 χιλιόμετρα την ώρα πλήττουν τη Βρετανία και τη Γαλλία από τις 23 Δεκεμβρίου και συνεχίστηκαν και χθες, όπως και οι βροχοπτώσεις, προκαλώντας ακυρώσεις δρομολογίων τρένων, πτήσεων και πορθμείων. Πέντε άνθρωποι, ανάμεσά τους ένας άνδρας που προσπάθησε να σώσει το σκυλί του το οποίο είχε παρασυρθεί από τα νερά, έχουν χάσει τη ζωή τους στη Βρετανία τις τελευταίες τρεις ημέρες. Προβλήματα λόγω της κακοκαιρίας υπήρξαν επίσης σε τμήματα της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, ενώ η μετεωρολογική υπηρεσία της Ιταλίας εξέδωσε προειδοποιήσεις για ακραία καιρικά φαινόμενα στα κεντρικά της χώρας. Την ίδια ώρα σφοδρές χιονοπτώσεις πλήττουν τη Νορβηγία, τη Σουηδία και την Φινλανδία.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΤΟ ΘΕΜΑ

«Ζαλίζει» το Μαξίμου η ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

«Καύσωνα» στο πολιτικό σκηνικό προκαλεί η αιθαλομίχλη που βαραίνει πάνω από τις πόλεις, αλλά και η επίμονη άρνηση της κυβέρνησης να μειώσει τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης. Την ώρα, όμως, που το Μαξίμου προσπαθεί να κλείσει τη συζήτηση και βάλλεται πανταχόθεν, οι νέες προκλητικές δηλώσεις Στουρνάρα ρίχνουν νέο λάδι στη φωτιά της πολιτικής αντιπαράθεσης. Η χριστουγεννιάτικη σύσκεψη των υπουργών Περιβάλλοντος, Γ. Μανιάτη, Οικονομικών, Γ. Στουρνάρα και Υγείας, Άδ. Γεωργιάδη, δεν κατέληξε σε συγκεκριμένες αποφάσεις οι οποίες θα μπορούσαν να προσφέρουν στην κυβέρνηση «άλλοθι». Αντιθέτως, η σύσκεψη επισκιάστηκε από τις δηλώσεις του υπουργού Οικονομικών, ο οποίος σε συνέντευξη Τύπου απέκλεισε κατηγορηματικά κάθε σκέψη για μείωση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης, ισχυριζόμενος πως κάτι τέτοιο θα ωφελούσε τους λαθρεμπόρους πετρελαίου και όλους όσοι... θα το χρησιμοποιούσαν για να θερμά-

ΤΟ «ΠΝΕΥΜΑ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ» ΔΕΝ ΦΩΤΙΣΕ ΣΤΟΥΡΝΑΡΑ, ΓΕΩΡΓΙΑΔΗ, ΜΑΝΙΑΤΗ Σε συνθήκες ασφυξίας λόγω της ενεργειακής φτώχειας στην οποία καταδίκασε η κυβέρνηση τα νοικοκυριά, ανακοινώθηκαν όψιμα και αποσπασματικά συστάσεις, ημίμετρα και απαγορεύσεις για την «αντιμετώπιση», τουλάχιστον επικοινωνιακά, του επιδεινούμενου νέφους της αιθαλομίχλης. Οι συναρμόδιοι υπουργοί ΠΕΚΑ, Οικονομικών και Υγείας, εμφάνισαν εικόνα «άμεσης παρέμβασης» όταν ήδη από πέρσι, λόγω της αδυναμίας προμήθειας του ακριβού πετρελαίου θέρμανσης και της αύξησης της καύσης ξύλων κι άλλων ακατάλληλων υλικών σε τζάκια και σόμπες για θέρμανση, εντάθηκε το φαινόμενο. Σημειώνεται δε ότι τα όρια των 101 και 150 μg/m3 και άνω που τέθηκαν συνιστούν συνθήκες ασφυξίας, δεδομένου ότι η οριακή τιμή για την προστασία της δημόσιας υγείας από τα αιωρούμενα σωματίδια είναι στα 50 μg/m3 -που δεν πρέπει να ξεπερνιέται πάνω από 35 ημέρες ετησίως-, ενώ η ατμοσφαιρική ρύπανση πλην Αθήνας και Θεσσαλονίκης στην ουσία δεν καταγράφεται επαρκώς, πανελλαδικά. Στο πλαίσιο σχετικής κοινής υπουργικής απόφασης (ΚΥΑ) προβλέπονται συστάσεις σε άτομα αυξημένου κινδύνου και στον γενικό πληθυσμό ξεκινώντας από τα 51 μg, ενώ τα «μέτρα»-περιορισμοί-απαγορεύσεις αναφέρονται σε δύο κατηγορίες: 101-150 μg και από 150 και πάνω.

Βολές από την αντιπολίτευση για τη νέα πρόκληση Στουρνάρα με τις «πισίνες», αναταραχή και στην κυβέρνηση

νουν φθηνότερα τις πισίνες τους.

«Τεράστιες τρύπες» Αν και, τον περασμένο Σεπτέμβριο, ο Αντ. Σαμαράς είχε ζητήσει να αποστείλει το υπουργείο Οικονομικών αίτημα στην τρόικα για μείωση του Ειδικού Φόρου, η απάντηση ήταν αρνητική και στη συνέχεια το Μαξίμου «πήγε πάσο». Εξάλλου, ο Αντ. Σαμαράς φέρεται να συμμερίζεται πλήρως τη γραμμή Στουρνάρα, σύμφωνα με την οποία τυχόν μείωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης θα προκαλούσε τεράστιες δημοσιονομικές τρύπες, για την κάλυψη των ο-

ποίων η τρόικα θα ζητήσει νέα σκληρά, «ισοδύναμα» μέτρα - όπως πρόκειται να κάνει, κατά πληροφορίες, για τα 280 εκατ. ευρώ που υπολογίζει ότι θα είναι οι απώλειες εσόδων από τη διατήρηση του ΦΠΑ στην εστίαση στο 13%.

«Πάγωσαν» στο Μαξίμου Σε κάθε περίπτωση, μπορεί η απόφαση Στουρνάρα να αποτελεί και κεντρική κυβερνητική γραμμή, όμως η... επιχειρηματολογία του υπουργού Οικονομικών περί τους κατόχους πισίνων «πάγωσε» το Μαξίμου. Στελέχη του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος δεν έκρυβαν την ενόχλησή τους για τις δηλώσεις του Γ. Στουρνάρα, ενώ αρκετοί βουλευτές, σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες τους, δηλώνουν «έξαλλοι». Άλλωστε, μόλις προ λίγων 24ώρων ο Νικ. Κακλαμάνης ζήτησε την αποπομπή του υπουργού Οικονομικών από την κυβέρνηση, ενώ νωπές είναι και οι εντυπώσεις από το «αντάρτικο» 41 βουλευτών, με επικεφαλής τον πρώην υπουργό, Ευρ. Στυλιανίδη, οι οποίοι με ερώτησή τους ζητούσαν μείωση του Ειδικού Φόρου κατά 30%.

Συστάσεις αντί μείωσ του ειδικού φόρου κα Σε κατάσταση ασφυξίας, η υπουργική τρόικα αρκέστηκε σε συστάσεις και ανεφάρμοστες απαγορεύσεις Τα «μέτρα» ξεκινούν όταν η ρύπανση φτάνει στο διπλάσιο ή και τριπλάσιο από την οριακή τιμή για την προστασία της δημόσιας υγείας Πρόβλεψη μηδενικής χρέωσης για τους δικαιούχους Κοινωνικού Τιμολογίου που είναι μόλις το 1/3 όσων είχε προβλεφθεί...

Συγκεκριμένα, στις τελευταίες κατηγορίες ασφυξίας -εκτός από συστάσεις για διακοπή χρήσης «επικίνδυνων» καύσιμων υλών και ρύθμιση θερμοστάτη στους 18 βαθμούς Κελσίου σε περίπτωση «ύπαρξης κεντρικού συστήματος θέρμανσης» καθώς και για οικολογική οδήγηση-αποφυγή οδικής κυκλοφορίας- προβλέπονται και τα εξής: o Απαγόρευση λειτουργίας αποτεφρωτικών κλιβάνων και οποιασδήποτε καύσης σε ανοικτούς χώρους. o Διακοπή λειτουργίας των εγκαταστάσεων θέρμανσης σε δημόσιες υπηρεσίες εκτός των κτηρίων περίθαλψης και κοινωνικής πρόνοιας (νοσοκομεία, ψυχιατρεία, κέντρα υγείας, γηροκομεία, βρεφοκομεία, ξενώνες, άσυλα σχολεία κ.ά.). o Περιορισμός βιομηχανικών-βιοτεχνικών δραστηριοτήτων 20%-30%. o Απαγόρευση κυκλοφορίας Ι.Χ. επιβατικών μη καταλυτικών βενζινοκίνητων και πετρελαιοκίνητων οχημάτων, καθώς και σχολικών λεωφορείων, εκ περιτροπής κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων φορτηγών Ι.Χ. και Δ.Χ., αλλά και ταξί. Πρόκειται για «κήρυξη εφαρμογής βραχυπρόθεσμων μέτρων» που γίνεται είτε από τον υπουργό ΠΕΚΑ (για την Αττική) είτε από τους Περιφερειάρχες (για την υπόλοιπη επικράτεια) και εκδίδεται όταν οι τιμές προσεγγίζουν ή υπερβούν τα όρια ή, αν και χαμηλότερες, υπάρχει πρόβλεψη δυσμενούς εξέλιξης.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

9

ΤΟ ΘΕΜΑ

αιθαλομίχλη ΣΥΡΙΖΑ: «Θράσος και κοροϊδία» Έντονη ήταν η αντίδραση της αξιωματικής αντιπολίτευσης. «Τα αποθέματα θράσους και κοροϊδίας της κυβέρνησης δεν επαρκούν για να καλύψουν την εγκληματική και βάρβαρη πολιτική της απέναντι στον δοκιμαζόμενο λαό μας στο κρίσιμο θέμα της θέρμανσης και της αιθαλομίχλης», τόνισε το Γραφείο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, για να προσθέσει: «Τα δήθεν μέτρα που εξαγγέλλονται είναι για επικοινωνιακή αξιοποίηση και δεν απαντούν στο πρόβλημα. Όσο η κυβέρνηση δεν μειώνει τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο και δεν υιοθετεί το μέτρο της δωρεάν παροχής ρεύματος σε φτωχά νοικοκυριά, το ‘νέφος της φτώχειας’ θα εξαπλώνεται και ένα μεγάλο μέρος του κόσμου θα ξεπαγιάζει». «Η κυβέρνηση, με τα μέτρα που ανακοίνωσε σχετικά με το επικίνδυνο φαινόμενο της αιθαλομίχλης ‘ρίχνει στάχτη στα μάτια του λαού’, όχι μόνο μεταφορικά, αλλά και κυριολεκτικά», τόνισε, από την πλευρά του και το ΚΚΕ, ενώ ο Ν. Μαριάς, εκ μέρους των ΑΝ.ΕΛΛ. κα-

τηγόρησε τη συγκυβέρνηση πως «κολυμπά στην πισίνα της αναλγησίας». «Μειώστε τους φόρους τώρα, αντί να κυνηγάτε ανεμόμυλους και τζάκια», ήταν και το μήνυμα της ΔΡΑΣΗ προς την κυβέρνηση.

Επιφυλάξεις από το ΠΑΣΟΚ, στήριξη από Alpha Bank Σε «συστάσεις» προς το υπουργείο Οικονομικών προχώρησε και το ΠΑΣΟΚ, το οποίο με ανακοίνωσή του καλεί τον Γ. Στουρνάρα να προχωρήσει γρήγορα στην απόφαση για τη μείωση της τιμής του ρεύματος από τη ΔΕΗ, αλλά και να επιταχύνει την απόδοση του επιδόματος θέρμανσης σε όλους τους δικαιούχους. Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση βρήκε πρόθυμο σύμμαχο στην τράπεζα Alpha Bank, καθώς σε έκθεσή της η τράπεζα αναφέρει πως η εξίσωση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο θέρμανσης με τον ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης ήταν «πράξη εξορθολογισμού στην αγορά καυσίμων, που συνέβαλε κατά κύριο λόγο στην οριστική κατάργηση του λαθρεμπορίου σε αυτόν τον τομέα».

ης τανάλωσης Σε έτερη ΚΥΑ προβλέπεται μόνο για τους δικαιούχους του κοινωνικού τιμολογίου (ΚΟΤ), που συνολικά ανέρχονται σε περίπου 460.000 (έναντι προβλέψεων για ένταξη 1,2 εκατ. από το 2010), μηδενική χρέωση για διπλάσιο αριθμό ημερών σε σχέση με τις ημέρες εφαρμογής των ανωτέρω μέτρων, ενώ ορίζεται Τιμολόγιο Υπηρεσιών Αλληλεγγύης για φορείς κοινωνικής φροντίδας (εκκλησίες, φιλανθρωπικά ιδρύματα

κ.λπ.) για σύνολο τετραμηνιαίων καταναλώσεων 1.000-1.200 kWh, που προβλέπει έκπτωση 70%. Αναφορά και για τις δύο περιπτώσεις είναι μόνο οι ανταγωνιστικές χρεώσεις (καθαρό κόστος ενέργειας). Ο υπουργός ΠΕΚΑ, Γ. Μανιάτης, επανέλαβε ότι το κόστος των μέτρων θα καλυφθεί από το πρωτογενές πλεόνασμα.

Με καθυστέρηση ενός χρόνου οι συναρμόδιοι υπουργοί ΠΕΚΑ, Οικονομικών και Υγείας εμφάνισαν εικόνα «άμεσης παρέμβασης» για την αντιμετώπιση της αιθαλομίχλης

Α.Ζ.

«ΘΑΛΑΜΟΙ ΑΕΡΙΩΝ» ΦΛΩΡΙΝΑ, ΙΩΑΝΝΙΝΑ, ΚΟΖΑΝΗ, ΛΑΡΙΣΑ, ΤΡΙΠΟΛΗ

Τριπλάσιες από το όριο τον Δεκέμβριο οι μετρήσεις στη Θεσσαλονίκη Πνιγμένες από το νέφος της αιθαλομίχλης βρέθηκαν αρκετές πόλεις της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας τις ημέρες των γιορτών, με την ατμόσφαιρα, ειδικά στη Θεσσαλονίκη, να είναι πολλές φορές αποπνικτική. Σε Φλώρινα, Ιωάννινα και Κοζάνη οι δείκτες για τα αωρούμενα σωματίδια χτύπησαν «κόκκινο», ενώ έντονο ήταν το πρόβλημα και σε Λάρισα και Τρίπολη. Σε θάλαμο αερίων μετατράπηκε η Θεσσαλονίκη καθώς τα ποσοστά των αιωρούμενων μικροσωματιδίων έφτασαν κατά μέσο όρο τα 197 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο αέρα, στις περιοχές της οδού Λαγκαδά και του Ευόσμου - Κορδελιού, τα 135 στο Επταπύργιο, τα 110 στις περιοχές Μαρτίου και Τούμπας και τα 90 στην Εγνατία. Η τιμή μάλιστα της ατμοσφαιρικής ρύπανσης που κατέγραψε ο σταθμός της οδού Λαγκαδά έφτασε προς στιγμήν τα 316 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο! Πάντως χθες η αντιπεριφέρεια Θεσσαλονίκης, μετά από σύσκεψη υπηρεσιακών παραγόντων, προχώρησε στη λήξη του συναγερμού και την αναστολή των μέτρων που είχαν ανακοινωθεί, ωστόσο ανακοίνωσε ότι παραμένει σε επιφυλακή καθώς, σύμφωνα με τους επιστήμονες, οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων PM 2,5 ήταν τον Δεκέμβριο κατά μέσο όρο τριπλάσιες από το όριο. «Από τις ατμοσφαιρικές μετρήσεις που διενεργούμε σε δύο σταθμούς, στην Τριανδρία και την Πυλαία, διαπιστώσαμε μεγάλη αύξηση των συγκεκριμένων μικροσωματιδίων που είναι περισσότερο επιβλαβή για τη δημόσια υγεία από τα PM10 καθώς έχουν μικρότερη διάμετρο και εισχωρούν βαθύτερα στους πνεύμονες» δήλωσε στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Χρήστος Βλαχοκώστας από το Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του ΑΠΘ. Όσον αφορά τις επιπτώσεις για την υγεία, υπογράμμισε ότι μακροπρόθεσμα μπορούν να παρουσιασθούν έντονα αναπνευστικά προβλήματα από την εισπνοή των μικροσωματιδίων και να παρατηρηθεί ακόμη και μείωση του προσδόκιμου βίου. Για τον κ. Βλαχοκώστα, ιδιαίτερα σημαντικές είναι και οι μετρήσεις για το βενζοπυρένιο, έναν αέριο ρύ-

Οι επιστήμονες καταγγέλλουν ότι η Ελλάδα δεν πραγματοποιεί, όπως υποχρεούται εδώ και ένα χρόνο, μετρήσεις για το βενζοπυρένιο

Μακροπρόθεσμη καρκινογόνο δράση έχουν τα αιωρούμενα σωματίδια πο που είναι καρκινογόνος και προέρχεται από την καύση στερεών καυσίμων. «Σύμφωνα με ευρωπαϊκούς κανονισμούς, θα έπρεπε η χώρα μας από την 1.1.2013 να τις πραγματοποιεί, αλλά κάτι τέτοιο ακόμα δεν έχει γίνει» υπογραμμίζει. Το νέφος έκανε την εμφάνισή του και στη Φλώρινα όπου οι μετρήσεις κατέγραψαν 210 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, ενώ σε υψηλά επίπεδα ήταν οι μετρήσεις και στα Ιωάννινα, στα 178 μικρογραμμάρια. Κοντά στα όρια συναγερμού κινήθηκαν οι μετρήσεις και στη Λάρισα με 126 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο, ενώ νέφος αιθαλομίχλης σκέπασε όλη την Τρίπολη. Καλύτερη ήταν η κατάσταση στην Αθήνα, όπου οι μετρήσεις κατέγραψαν 44 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Τις σοβαρές επιπτώσεις που έχει στην ανθρώπινη υγεία η αιθαλομίχλη επισημαίνουν σε ανακοίνωσή τους δύο καθηγητές του ΑΠΘ, ζητώντας άμεσα μέτρα. Όπως εξηγούν οι Ι. Παντής και Αλ. Μπένος, υπάρχει άμεση συσχέτιση πρόκλησης νοσηρότητας και θνησιμότητας σε καταστάσεις οξείας περιβαλλοντικής επιβάρυνσης ενώ αναφέρουν ότι τα σωματίδια έχουν καρκινογόνο δράση, της οποίας τα αποτελέσματα θα γίνουν αντιληπτά μετά από λίγα χρόνια και όχι σήμερα. Μ.ΓΑΣΠ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

10

OIKONOMIA

Στοιχεία-σοκ για τη βιομηχανία Συνεχίζονται με... αμείωτους ρυθμούς οι χιλιάδες απολύσεις εργαζομένων από όλους σχεδόν τους κλάδους της ελ- Απώλειες 20.800 ληνικής οικονομίας δείχνοντας με τον πιο θέσεων εργασίας κυνικό τρόπο την αδιέξοδη πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση σε συνεργασία το τρίτο τρίμηνο με την τρόικα. Τελευταίο «κρούσμα» του του 2013 Μνημονίου αποτελούν οι μεταποιητικές βιομηχανίες της χώρας, στις οποίες ση- στις μεταποιητικές μειώθηκαν 20.800 απολύσεις! βιομηχανίες Ειδικότερα, σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, μειώθηκαν κατά 5,8% οι απασχολούμενοι στις μεταποιητικές βιομηχανίες της χώρας το τρίτο τρίμηνο του 2013 σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2012. Οι θέσεις εργασίας μειώθηκαν από 356.900 άτομα σε 336.100 άτομα, ενώ μείωση παρουσίασε ο αριθμός των εργαζομένων στους 15 από τους 24 βιομηχανικούς κλάδους.

Μοντέλο μηδενικής εργασί ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η απελευθέρωση των ομαδικών απολύσεων, που θα προωθηθεί τελικά με υπουργική απόφαση, όπως έχει αποκαλύψει η «Αυγή» πριν από δυο εβδομάδες, αλλά και η προώθηση μέσω επανασχεδιασμού του καθεστώτος της προσωρινής απασχόλησης στον ιδιωτικό, αλλά και τον ευρύτερο δημόσιο τομέα, αποτελούν τους ακρογωνιαίους λίθους του τελικού σχεδιασμού για την πλήρη ισοπέδωση της αγοράς εργασίας στην Ελλάδα και την καθιέρωση μισθών στα επίπεδα 200 και 300 ευρώ, δηλαδή αντίστοιχων των χωρών

της Κεντρικής Ευρώπης και των γειτονικών βαλκανικών χωρών. Τρόικα και κυβέρνηση έχουν συμφωνήσει πλήρως στην κατάργηση του υφιστάμενου ορίου του 5%, πάνω από το οποίο οι απολύσεις χαρακτηρίζονται «ομαδικές», έχοντας βρει και τη «φόρμουλα» της νέας ρύθμισης, που θα προωθηθεί με υπουργική απόφαση παρακάμπτοντας έτσι και την κοινοβουλευτική διαδικασία. Ταυτόχρονα στο πλαίσιο μιας νέας παρέμβασης που θα ενδυθεί τον μανδύα της ανάσχεσης της ανεργίας, που συνεχίζει με ξέφρενους ρυθμούς -έχει φτάσει το 27,4% σε

στατιστικά επίπεδα και σε πραγματικά υπολογίζεται ήδη τουλάχιστον στο 30%-, διαμορφώνουν ένα νέο εργασιακό καθεστώς, στο οποίο θα εντάσσονται οι εκατοντάδες χιλιάδες παλαιοί και νέοι άνεργοι. Το νέο καθεστώς, το οποίο εύστοχα όπου εφαρμόζεται (π.χ. Μ. Βρετανία) τιτλοφορείται ως καθεστώς «μηδενικής εργασίας», αποτελεί έναν συνδυασμό πλήρους ευελιξίας σε ωράριο και αμοιβή, απαλλαγμένο όχι μόνο από τα «βάρη» των προβλέψεων κάθε μορφής συλλογικής σύμβασης, αλλά και στοιχειωδών εργασιακών δικαιωμάτων που συνοδεύουν σήμερα μια σύμβαση προσωρινής ερ-

ντα αυτή δεν είναι συμβατή με τις υπάρχουσες συνθήκες. Το εγχείρημα φαντάζει δύσκολο, αλλά, έτσι κι αλλιώς, η κατεύθυνση των πολιτικών αυτών είναι εξαιρετικά αρνητική. Από την άλλη διευρύνεται όλο και περισσότερο η ατζέντα της ανανέωσης της Ευρώπης με ενίσχυση επί το δημοκρατικότερον των θεσμών, μιας αναπτυξιακής ατζέντας με έμφαση στις υποδομές, τη νεανική επιχειρηματικότητα και την κατά προτεραιότητα αντιμετώπιση της ανεργίας, το «πρασίνισμα» της οικονομίας, τις αναδιανεμητικές μέριμνες ενός μεγαλύτερου ευρωπαϊκού προϋπολογισμού και τις αλλαγές στην αρχιτεκτονική πολλών από τους νομισματικούς θεσμούς. Δίπλα σε αυτά υπάρχει μία διευρυμένη θεματική που έχει ήδη απασχολήσει το Ευρωκοινοβούλιο, όπως είναι οι διεθνείς συνθήκες για την ενιαία αγορά με τη Βόρεια Αμερική και το κρίσιμο θέμα της μεταναστευ-

τικής πολιτικής. Μάχες με εξαιρετική σημασία και για την Αριστερά, που, αντίθετα με ό,τι είναι γνωστό, συμμετέχει με εξαιρετικά δραστήριο τρόπο στη λήψη των αποφάσεων. Σε ποσοστό 40% έως 90% των πιο σημαντικών αποφάσεων (π.χ. ανάπτυξη, απασχόληση, ισότητα φύλων, δικαιώματα και ελευθερίες, περιβάλλον) που έχει λάβει το Ευρωκοινοβούλιο η Αριστερά έχει συμβάλει στη διαμόρφωσή τους κι έχει ψηφίσει θετικά. Οι επικείμενες ευρωεκλογές είναι για την Ελλάδα ντε φάκτο εθνικές εκλογές με την Ευρώπη στο επίκεντρο. Η υποψηφιότητα Τσίπρα για την προεδρία της Κομισιόν δείχνει μια διαφορετική δυναμική στο κομβικό σημείο της ενίσχυσης της Αριστεράς, ταυτόχρονα με την κλιμακούμενη πολιτική σύγκρουση σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Το σταυροδρόμι της νέας σύμπτυξης εθνικού και ευρωπαϊκού είναι μπροστά μας.

Οι απώλειες ανά κλάδο Ο αριθμός των εργαζομένων στην ελληνική βιομηχανία το τρίτο τρίμηνο του έτους μειώθηκε: o Κατά 7.189 στη βιομηχανία ξυλείας. o Κατά 6.780 στη βιομηχανία μεταλλικών προϊόντων εκτός των μηχανών. o Κατά 6.569 στη βιομηχανία επίπλων. o Κατά 4.069 στη βιομηχανία μη μεταλλικών ορυκτών. o Κατά 3.601 στη βιομηχανία ηλεκτρολογικού εξοπλισμού. o Κατά 3.574 στη βιομηχανία ειδών ενδυμασίας. o Κατά 2.301 στη βιομηχανία φαρμάκων. o Κατά 2.052 στη βιομηχανία χημικών προϊόντων. o Κατά 1.828 στη βιομηχανία λοιπού εξοπλισμού μεταφορών πέραν των μηχανοκίνητων οχημάτων. o Κατά 1.501 στη βιομηχανία χάρτου. o Κατά 1.310 στη βιομηχανία ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών προϊόντων. o Κατά 936 στη βιομηχανία παραγώγων πετρελαίου. o Κατά 809 στη βιομηχανία μηχανοκίνητων οχημάτων. o Κατά 104 στη βιομηχανία μηχανών. Γ.Α. o Κατά 87 στη βιομηχανία καπνού.

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Το σταυροδρόμι της Ευρώπης το 2014 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

Οι πολιτικές δυνάμεις χωρίστηκαν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, αυτές που θεωρούν πως οι πολιτικές λιτότητας είναι η ενδεδειγμένη στρατηγική διαχείρισης της κρίσης και αυτές που αναζητούν μία στρατηγική ανάπτυξης μέσα από μηχανισμούς αλληλεγγύης και αμοιβαίας στήριξης των ευρωπαϊκών οικονομιών. Αυτή η κατάσταση έχει οδηγήσει πολλούς μελετητές να μιλούν για την «ευρωδιάβρωση», για την αντιστροφή δηλαδή μιας μακρόχρονης διαδικασίας που χαρακτήριζε την ευρωπαϊκή ενοποίηση τα προηγούμενα 50 χρόνια, όπου κυριάρχησε η σύγκλιση των εθνικών οικονομιών, η αναδιανεμητική μέριμνα του πιο ισχυρού κοινωνικού κράτους διεθνώς και η σταθερή ανάπτυξη, παρά τις επιμέρους διακυμάνσεις σε περιόδους κρίσεων. Σήμερα η «ευρωπαϊκή ιδέα», ταυτισμένη ακριβώς με αυτές

τις σταθερές συντεταγμένες, βρίσκεται σε στάδιο διάβρωσης. Από τη μία πλευρά είναι η αναβίωση του εθνικισμού στη διαχείριση των οικονομικών υποθέσεων και από την άλλη η ολόπλευρη επίθεση στον κόσμο της εργασίας και το κοινωνικό κράτος, θεωρούμενα ως τα κατεξοχήν εμπόδια στην ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας. Οι επικείμενες ευρωεκλογές έχουν μία διττή σημασία. Στο παρελθόν πρυτάνευε η ιδέα ότι αυτές αποτελούσαν «δεύτερης κατηγορίας εθνικές εκλογές» με ενίσχυση των μικρότερων κομμάτων. Σήμερα, όμως, βιώνουμε αξιοσημείωτη αντιστροφή, καθώς «οι εθνικές εκλογές έχουν αρχίσει να γίνονται ευρωεκλογές», να σηματοδούνται από την ευθυγράμμιση ή μη με ευρωπαϊκές επιλογές, με μία ατζέντα οικονομική και κοινωνική που έχει στο επίκεντρό της την Ευρώπη. Αυτή η μεταστροφή δεν είναι έκδηλη μόνο στις χώρες που βρίσκο-

νται στο Μνημόνιο, αλλά και στις χώρες του Βορρά, όπου η ευρωπαϊκή ατζέντα βρίσκεται απολύτως στην προτεραιότητα του πολιτικού λόγου. Ας θυμηθούμε ότι, στις 11 από τις 12 εθνικές εκλογές που έγιναν από το 2010 και μετά, τα κυβερνώντα κόμματα έχασαν τις εκλογές, με εξαίρεση τη Γερμανία. Οι πολιτικές λιτότητας δεν είναι δημοφιλείς πουθενά, αλλά η συνέχισή τους κορυφώνει την ίδια την πολιτική σύγκρουση, αλλάζει τους πολιτικούς χάρτες, δημιουργεί λιγότερο ή περισσότερο νέες αναζητήσεις και πολιτικές συμμαχίες. Το 2014 είναι έτος σημαντικών αποφάσεων στην Ευρώπη. Η γερμανική πλευρά θα επιμείνει στο γνωστό πακέτο της δημοσιονομικής πειθαρχίας, τον έλεγχο στον δανεισμό των χωρών και τη δεσμευτική υιοθέτηση μεταρρυθμίσεων στις αγορές εργασίας και το κοινωνικό κράτος. Υπό όρους θα ζητήσει μεταβολές στις ισχύουσες συνθήκες, μιας και η ατζέ-

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

11

OIKONOMIA

ας... με 300 ευρώ γασίας. Το μοντέλο αυτό, που αρχικά προοριζόταν για τους νεοπροσλαμβανόμενους, οι οποίοι κατά τα φαινόμενα θα απασχολούνται μέσω ατομικών συμβάσεων για 6 ή και 7 ημέρες την εβδομάδα, επαναδιαμορφώνεται τώρα, προκειμένου να έχει καθολική ισχύ. Απώτερος στόχος η πλήρης ευελιξία στην αγορά εργασίας, η απλούστευση των διαδικασιών προσλήψεων και απολύσεων και η ολοκλήρωση της διαδικασίας της «εσωτερικής υποτίμησης» που ξεκίνησε με το πρώτο Μνημόνιο το 2010 και συνολικά μέχρι σήμερα έχει επιφέρει απώλειες 37 δισ. ευρώ για το σύ-

Απελευθέρωση των απολύσεων και γενίκευση της προσωρινής απασχόλησης, οι νέες άμεσες παρεμβάσεις τρόικας και κυβέρνησης

νολο της μισθωτής εργασίας. Το νέο σχέδιο για την αγορά εργασίας περιλαμβάνει και τη δραστική μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών, πέρα από τη μείωση κατά 3,9 μονάδες που έχουν συμφωνηθεί μέχρι το 2016. Η επικράτηση του μοντέλου της μερικής και αποσπασματικής απασχόλησης, πέρα από τη διαμόρφωση μισθών στα επίπεδα των 300 ευρώ (ήδη 250.000 αμείβονται με μισθούς 200300 ευρώ τον μήνα, καθώς απασχολούνται με εκ περιτροπής εργασία που δεν υπερβαίνει τις 20 ώρες την εβδομάδα), θα συνοδευτεί κατά τα φαινόμενα και με πλήρη απαλλαγή

των εργοδοτών από ασφαλιστικές εισφορές. Μέχρι σήμερα στις συμβάσεις προσωρινής απασχόλησης διατηρείται κατά κανόνα ο κατώτατος μισθός και υπάρχει πλήρης ασφαλιστική κάλυψη του εργαζόμενου. Ωστόσο η τρόικα έχει δημοσιοποιήσει μέσω της έκθεσής της πριν από τέσσερις μήνες την «ανάγκη» για περαιτέρω μείωση του κατώτατου μισθού, αλλά και την απαλλαγή των εργοδοτών για τις ασφαλιστικές εισφορές που αντιστοιχούν στα πρώτα 400 ευρώ του μισθού, προκειμένου να «κουμπώσει» το σχέδιο της προσωρινής εργασίας.

Η καταστροφή συμβάσεων, αμοιβών και θέσεων εργασίας ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η χώρα μας βρίσκεται σήμερα με ένα σχεδόν κατεστραμμένο σύστημα εργασιακών σχέσεων. Ήδη από την πρώτη εκδοχή του Μνημονίου (Ν.

3845/2010) επιβλήθηκαν δεσμεύσεις είτε άμεσες είτε έμμεσες είτε συγκεκαλυμμένες που στόχευαν στη γενικευμένη και διαρκή εσωτερική υποτίμηση. «Για να συμβεί αυτό, έπρεπε να καταρρεύσει ένα ‘ικανοποιητικό και ισορροπημένο’ (όπως τόνιζαν ακόμη και οι εργοδοτικές πλευρές) σύστημα εργασιακών σχέσεων, ως αναγκαίο συστατικό αυτής της στρατηγικής. Πρόκειται περί δομικού στοιχείου της ‘θεραπείας-σοκ’», σημειώνει ο εργατολόγος, βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και επικεφαλής της ΕΕΚΕ Δημόσιας Διοίκησης Αλέξης Μητρόπουλος και προσθέτει ότι ακόμη και όσοι από το επιστημονικό και πνευματικό προσωπικό τής χώρας είχαμε αιτιολογημένα αντιδράσει στη Συνθήκη του Μάαστριχ και το Σύμφωνο ‘Σταθερότητας’ και είχαμε κατακρίνει την εσπευσμένη -χωρίς σωστή προετοιμασία- είσοδό μας στην ΟΝΕ, δεν αναμέναμε ότι η Ε.Ε. θα μετείχε με τόση επιμονή στη βίαιη κατεδάφιση του συλλογικού πολιτισμού και των εργασιακών σχέσεων σε μια χώρα - μέλος, κατά παράβαση όχι μόνο του ευρωπαϊκού κεκτημένου, αλλά και των προβλέψεων του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη»!

Η σχεδιασμένη παρέμβαση... Οι δομικές «παρεμβάσεις», που πραγματοποιήθηκαν στο ελληνικό σύστημα εργασιακών σχέσεων οδήγησαν σε καθολικό σύστημα ατομικών συμβάσεων εργασίας, ενώ ο καθορισμός του κατώτατου μισθού θα είναι στο εξής αποκλειστικά υπόθεση της κυβέρνησης. «Είναι πασίδηλο πλέον ότι η κυβέρνηση και οι δανειστές διαμορφώνουν μια κοινωνία χωρίς ΣΣΕ και συν-

δικάτα (‘area without union’), χωρίς συλλογική δράση και προστασία, για να εντείνουν το αντικοινωνικό έργο της γενικευμένης βίαιης εσωτερικής υποτίμησης», σημειώνει ο Αλ. Μητρόπουλος. Οι κεντρικότερες παρεμβάσεις μέσα από το πρώτο και το δεύτερο Μνημόνιο, αλλά και το μεσοπρόθεσμο του 2012 στον πυρήνα των ΣΣΕ, των μισθών και των θέσεων εργασίας είναι οι ακόλουθες: 1. Με τη ρήτρα της «συγκρίσιμης ευθυγράμμισης» του κατώτατου μισθού, αλλά και του «μη μισθολογικού κόστους εργασίας» με τις χώρες της Κεντρικής και ΝΑ Ευρώπης («ρήτρα ανταγωνιστικής υποτίμησης» - Ν.

4046/2012, σελ.713).

2. Με την υπαγωγή των ΔΕΚΟ στο Ενιαίο Μισθολόγιο - Βαθμολόγιο και τη δραστική περικοπή των απολαβών μέχρι και 50%.

3. Με την αφαίρεση της δυνατότητας από τα συνδικάτα των ΔΕΚΟ να συνομολογούν αυξήσεις μέσω ΣΣΕ, που γίνεται εφεξής αποκλειστική αρμοδιότητα της κυβέρνησης και των δανειστών.

4. Με την αναλογική εφαρμογή του Ν. 4024/2011 στο σύνολό του και για τους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ, που θα αφορά όχι μόνο στο μισθολόγιο - βαθμολόγιο, αλλά και στην εφεδρεία - διαθεσιμότητα - κινητικότητα - απολύσεις, όπως ορίζει το τρίτο, σκληρότερο Μνημόνιο.

5. Με την αφαίρεση από την ΓΣΕΕ της αρμοδιότητας να συζητά και να διαπραγματεύεται για τον κατώτατο μισθό (σελ. 5.612, Ν. 4093/2012), αλλά και για κάθε άλλο ζήτημα «μισθολογικού χαρακτήρα».

6. Με τον καθορισμό εφεξής του νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου μονομερώς από την κυβέρνηση (ν. 4093/12 σελ. 5612).

7. Με την πρόβλεψη του τρίτου Μνημονίου ότι κανένας μισθός στον

ιδιωτικό τομέα (είτε από ατομική σύμβαση εργασίας - ΑΣΕ, είτε από ΣΣΕ) δεν μπορεί να είναι κατώτατος του εκάστοτε κατώτατου(!!), κάτι που a contrario σημαίνει, για τους γνωρίζοντες πλέον τους μνημονιακούς ευφημισμούς, ότι όλοι οι μισθοί επιτρέπεται να πέσουν μέχρι τον κατώτατο! (κατωτατοποίηση μισθών ιδιωτικού τομέα!).

8. Με τη θέσπιση, με τον ίδιο Ν.

4093/2012 (σελ. 5.612), για όλους τους εργαζομένους, του παγκόσμιας πρωτοτυπίας συστήματος «καθαρού κατώτατου μισθού» («single minimum wage system»), χωρίς προσαυξήσεις λόγω οικογένειας, σπουδών, συνθηκών εργασίας κ.ά.

9. Με τη θέσπιση μόνο προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας, η οποία όμως θα χορηγηθεί όταν «η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10%» (Ν.

4093/12 σελ. 5.612).

Οι επιπτώσεις στην εργασία Αυτές οι πρωτοφανείς και μέχρι σήμερα μοναδικές σε έκταση, για τα ευρωπαϊκά δεδομένα, ανατροπές σε μισθούς-όρους εργασίας - ΣΣΕ - εργατικό δίκαιο, έγιναν απευθείας από την κυβέρνηση, κατ’ εντολή της τρόικας, χωρίς κοινωνικό διάλογο, παρά τη μαζική αντίθεση των εργαζομένων και της κοινωνίας, έχοντας ώς κύριο στόχο τη δραστική «εσωτερική υποτίμηση» της εργασίας. Οι συγκεκριμένες παρεμβάσεις είχαν ως αποτέλεσμα: o Την κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, που φθάνει πλέον σε πραγματικά επίπεδα το 30%. o Τη διαμόρφωση ασταθών μορφών απασχόλησης, με ταυτόχρονη ανεξέλεγκτη ποσοτική αύξηση ευελιξίας στην εργασία, που εκτιμάται πλέον ότι αφορά το 35% του συνολικού εργατικού δυναμικού της χώρας. o Την αποδόμηση της αγοράς εργασίας και την ισοπέδωσή της στο κα-

Άλλωστε η ίδια η φύση της απασχόλησης απαιτεί χαμηλότερες αποδοχές από τα όρια του βασικού μισθού και απαλλαγή από επιβαρύνσεις του μη μισθολογικού κόστους, προκειμένου να μπορέσει να ανταποκριθεί σε φθηνό εργασιακό μοντέλο που θα είναι και ανταγωνιστικό σε σχέση με τα αντίστοιχα ακόμα και των γειτονικών βαλκανικών χωρών, διατηρώντας ταυτόχρονα σε σχέση με τις γειτονικές χώρες το συγκριτικό πλεονέκτημα του εξειδικευμένου προσωπικού. Αυτό το μοντέλο ισχυρίζονται παράγοντες της κυβέρνησης και της αγοράς ότι μπορεί να φέρει τις πολυπόθητες επενδύσεις.

9 +1 κεντρικές παρεμβάσεις μέσω των δύο Μνημονίων και των μεσοπρόθεσμων προγραμμάτων

τώτατο δυνατό επίπεδο, με αποτέλεσμα η πλήρης και σταθερή απασχόληση να περιορίζεται δραστικά και να... στοχοποιείται ως «προνομιακή». o Τις συνεχείς μισθολογικές περικοπές και στο Δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα, με συνεχείς παραβιάσεις της συλλογικής αυτονομίας, που υποτίθεται ότι προστατεύεται από την ίδια τη συνθήκη της Ε.Ε. Μισθολογική ισοπέδωση, ανεξάρτητα από θέση, ειδικότητα, δεξιότητες και παραγωγικότητα του εργαζόμενου. o Την υποβάθμιση και αμφισβήτηση του ρόλου των συλλογικών διαπραγματεύσεων και ΣΣΕ σε όλα τα επίπεδα, (ΕΓΣΣΕ, κλαδικές, επιχειρησιακές). o Τη φυγή εξειδικευμένου δυναμικού από τη χώρα.

Χάθηκαν 33 δισ. ευρώ Όπως έχει επισημανθεί, το δόγμα της «εσωτερικής υποτίμησης» αποβλέπει στο να μειωθούν οι μισθοί στην Ελλάδα στα επίπεδα χωρών της Κε-

ντρικής Ευρώπης, ακόμα και βαλκανικών χωρών με πολύ χαμηλότερη παραγωγικότητα. Με άλλα λόγια, οι αλλεπάλληλες μειώσεις μισθών (και συντάξεων) δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας «αστοχίας» των μνημονιακών πολιτικών, αλλά αποδείχθηκαν κεντρική και δηλωμένη επιδίωξη της τρόικας. Είναι χαρακτηριστικό ότι, με τις πρώτες παρεμβάσεις της (Μνημόνιο 1), τα εισοδήματα από την εργασία μειώθηκαν κατά 22,8% τη διετία 2009-2011 ή κατά 19 δισ. ευρώ (Έκθεση ΙΝΕ/ΓΣΕΕ, 2012), ενώ με το Μνημόνιο 2 η παραπέρα μείωσή τους στον ιδιωτικό τομέα εκτιμάται σε τουλάχιστον 20%. Συνολικά εκτιμάται ότι ημείωση των εισοδημάτων ξεπερνάει συνολικά τα 33 δισ. ευρώ φέρνοντας την αγοραστική δύναμη των μισθών στα επίπεδα του 1995. Ανεξάρτητα από την υψηλότερη παραγωγικότητα των μισθωτών στη χώρα μας, οι μέσες ετήσιες αποδοχές τους θα συγκρίνονται, πλέον, με τα επίπεδα της Κροατίας, της Τσεχίας και της Εσθονίας.

Στα 7 εκατ. η τρίτη δόση της επιχορήγησης προς τα κόμματα Το ποσό των 7 εκατ. ευρώ μοιράζονται τα κόμματα ως τρίτη δόση της κρατικής επιχορήγησης, με εξαίρεση τη Χ.Α., η οποία τελεί σε καθεστώς αναστολής χρηματοδότησης. Τα χρήματα θα προωθηθούν στα κοινοβουλευτικά κόμματα, ενώ δικαιούχοι είναι και οι Οικολόγοι Πράσινοι, τον ΛΑΟΣ και η «Δημιουργία Ξανά». Για την ακρίβεια το συνολικό ποσό της επιχορήγησης ανέρχεται στα 6.913.500 ευρώ και μοιράζεται ως εξής: o Ν.Δ.: 1.890.579,93 ευρώ o ΣΥΡΙΖΑ: 1.727.661,28 ευρώ o ΠΑΣΟΚ: 868.497,47 ευρώ o Ανεξάρτητοι Έλληνες:

587.872,99 ευρώ o ΔΗΜ.ΑΡ.: 513.865,19 ευρώ o ΚΚΕ: 410.882,74 ευρώ o ΛΑΟΣ: 145.951,76 ευρώ (λόγω

συμμετοχής στο Ευρωκοινοβούλιο

και ποσοστού πάνω από 1,5% στις εθνικές εκλογές) o Οικολόγοι - Πράσινοι: 145.951,76 ευρώ (λόγω συμμετοχής στο Ευρωκοινοβούλιο και ποσοστού πάνω από 1,5% στις εθνικές εκλογές) o Δημιουργία, Ξανά: 69.135 ευρώ (λόγω ποσοστού πάνω από 1,5% στις εθνικές εκλογές)

12

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

OIKONOMIA

Στα όρια των αντοχών της η... ραχοκοκαλιά Απόγνωση, αισθήματα αποτυχίας, οικονομική αποστράγγιση, ανασφάλεια είναι μερικές μόνο από τις «παρενέργειες» στη συστηματική αποδόμηση της μεσαίας τάξης που συντελείται τα τελευταία τουλάχιστον τρία χρόνια. Οι «επιθέσεις» κυβερνήσεων τρόικας κατά των μικρομεσαίων στρωμάτων γίνονται πλέον σε όλα τα επίπεδα, σαρώνοντάς τα σε ένα καθεστώς εσωτερικής υποτίμησης, που ετοιμάζει την υποδοχή ξένων κεφαλαίων, ξένων εμπορευμάτων και υπηρεσιών σε μια μικρού μεγέθους

ΟΙ Π. ΡΑΒΑΝΗΣ, Γ. ΡΕΚΛΕΙΤΗΣ ΚΑΙ Ν. ΣΚΟΡΙΝΗΣ ΜΙΛΟΥΝ ΣΤΗΝ «ΑΥΓΗ»

Πώς βλέπουν οι άνθρωποι της αγοράς το 2014 Τις συνέπειες της κρίσης, της βαθιάς ύφεσης και κυρίως των μνημονιακών πολιτικών της κυβέρνησης ζουν καθημερινά την τελευταία πενταετία οι άνθρωποι της αγοράς, επικεφαλής φορέων που σε άλλες εποχές μέλημά τους ήταν η ενίσχυση του αναπτυξιακού ρόλου των κλάδων που εκπροσωπούν, ενώ σήμερα το ζητούμενο είναι κατά βάση η επιβίωση. Οι απώλειες είναι δεδομένες και πια μετρήσιμες, τα προβλήματα υπαρκτά, καθημερινά, που διαρκώς οξύνονται και επεκτείνονται πέρα από την οικονομική κατάσταση, στην κοινωνική ζύμωση. Αν και η ελπίδα δεν σβήνει, οι πληγές είναι ήδη πολλές και οι προβλέψεις για το 2014 σκοτεινές. Τρεις άνθρωποι της αγοράς δίνουν την εικόνα με βάση τις δικές τους εμπειρίες ως προς τις απώλειες, τα προβλήματα και τις προσδοκίες τους για το μέλλον.

αλλά απόλυτα ελεγχόμενη αγορά. Η καταβαράθρωση της καταναλωτικής δαπάνης των νοικοκυριών συνδυάστηκε με παντελή έλλειψη ρευστότητας από την αγορά και τις τράπεζες, συνεχείς φοροεπιδρομές, αδυναμία κάλυψης ασφαλιστικών εισφορών, δανεισμό, επέκταση ωραρίου, άνοιγμα εμπορικών μισθώσεων, απελευθέρωση και συγκέντρωση των αγορών σε «μεγάλους παίκτες» και μια γενικότερη απαξίωση των ρόλου τους, που κάποτε χαρακτηριζόταν ως «η ραχοκοκαλιά της οικονομίας», δεδομένης της υ-

Η μικρομεσαία επιχείρηση θύμα μιας πολιτικής επιλογής για συγκέντρωση της αγοράς σε «μεγάλους παίκτες» Δεκάδες χιλιάδες λουκέτα, εκατοντάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας χαμένες ψηλής συμμετοχής τους στην απασχόληση αλλά και της προστιθέμενης αξίας τους στην οικονομία. Μετά τη διάλυση των εργατικών - υ-

παλληλικών στρωμάτων ήρθε η σειρά της μεσαίας τάξης, που πλέον «εμποδίζει» τα μνημονιακά σχέδια του ακραίου νεοφιλελευθερισμού.

Η ιδιαιτερότητα των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων έγινε «στίγμα» για εκατοντάδες χιλιάδες υγιείς και βιώσιμες, προ λίγων ετών, εμπορικές - βιοτεχνικές δραστηριότητες, αλλά και ελεύθερους επαγγελματίες που έχασαν ή εξωθούνται στο να χάσουν τα πάντα για να προστεθούν στους νεόπτωχους, κυρίως, των πόλεων.

Η κρίση σε αριθμούς Οι προβλέψεις των φορέων για το 2013 έκαναν λόγο για 170.000 νέα «λουκέτα» και απώλεια 195.000 θέ-

ΡΕΠΟΡΤΑΖ - ΣΥΝΕΝΤΕΞΕΙΣ: ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΖΟΥΝΤΑ

ΠΑΥΛΟΣ ΡΑΒΑΝΗΣ - ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ:

Δυσοίωνες οι εκτιμήσεις για το 2014, ιδίως για τις πολύ μικρές επιχειρήσεις Ποιες απώλειες μετρά ο χώρος της ελληνικής βιοτεχνίας στο κλείσιμο της φετινής χρονιάς, αλλά και της πενταετίας από την έναρξη της κρίσης; Η υφεσιακή πορεία της ελληνικής οικονομίας την τελευταία πενταετία είχε φυσικά τον αντίκτυπό της και στον χώρο της βιοτεχνίας, ο οποίος συνδέεται άμεσα με το βιοτικό επίπεδο των πολιτών. Έτσι στον χώρο που καλύπτει το Βιοτεχνικό Επιμελητήριο Αθήνας (ΒΕΑ), δηλαδή τις βιοτεχνικές επιχειρήσεις του μεγαλύτερου μέρους της Αττικής, είχαμε μια μείωση του αριθμού των επιχειρήσεων - μελών μας κατά 5% τον τελευταίο χρόνο και συγκεκριμένα πάνω από 2.000 επιχειρήσεις έκλεισαν με συνέπεια την απώλεια, κατά την εκτίμησή μας, άνω των 6.500 θέσεων απασχόλησης. Η αρνητική αυτή εξέλιξη αποτελεί το τελευταίο επεισόδιο μιας συνεχούς την τελευταία πενταετία συρρίκνωσης του επιχειρηματικού δυναμικού της χώρας που στην περίπτωσή μας, δηλαδή του ΒΕΑ, αυτό μεταφράζεται σε μια μείωση των μελών μας κατά 18% ή κατά 8.700 επιχειρήσεις και απώλεια περίπου 30.000 θέσεων εργασίας. Τη συγκεκριμένη κατάσταση επιβεβαιώνουν τα ευρήματα πολύ πρόσφατης έρευνας του Επιμελητηρίου μας (Νοέμβριος 2013) που διεξήγαγε το ΒΕΑ στις επιχειρήσεις - μέλη του, με βασικά τα εξής: Τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις σχετίζονται κατά βάση με τη δραματική μείωση της κατανάλωσης, την έλλειψη ρευστότητας και χρηματοδότησης της αγοράς και την υπερφορολόγηση. Η οικονομική κρίση έχει επηρεά-

Συνεχής συρρίκνωση την τελευταία πενταετία

σει σε πολύ σημαντικό βαθμό οριζόντια όλες τις επιχειρήσεις ανεξαρτήτως κλάδου, δραστηριότητας και μεγέθους, όπως πιστοποιείται και από την εξέλιξη της δύναμης του Επιμελητηρίου. Μέσα σε αυτή την κατάσταση, σχετικά λιγότερο φαίνεται να έχουν επηρεαστεί οι ενδιάμεσου μεγέθους επιχειρήσεις (μικρομεσαίες - Ο.Ε., Ε.Ε.) ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις, αν και δηλώνουν ότι έχουν επηρεαστεί πολύ από την κρίση, εμφανίζουν μια σχετικά μεγαλύτερη ανθεκτικότητα. Οι επιλογές αντιμετώπισης της κρίσης εντοπίζονται πρωτίστως στη μείωση του κόστους λειτουργίας της επιχείρησης και στον αναπροσανατολισμό σε νέες αγορές - πελάτες, με τις μικρότερες επιχειρήσεις να εστιάζουν περισσότερο σε επιλογές που σχετίζονται άμεσα με τη ρευστότητά τους, ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις προσθέτουν στις επιλογές τους και κινήσεις περισσότερο στρατηγικού χαρακτήρα, όπως η εξωστρέφεια και η χρήση της καινοτομίας. Οι εκτιμήσεις για το 2014 είναι γενικά δυσοίωνες, με τις πολύ μικρές επιχειρήσεις να είναι σχετικά περισσότερο απαισιόδοξες για τη συ-

νέχιση της λειτουργίας τους σε σύγκριση με τις μικρομεσαίες και τις μεγαλύτερες. Το συγκεκριμένο εύρημα της έρευνας συνάδει και με τον ρυθμό κλεισίματος των επιχειρήσεων, όπως αυτό φαίνεται στα στοιχεία διαγραφών του Επιμελητηρίου τα τελευταία χρόνια 20092012, όπου οι πολύ μικρές επιχειρήσεις (ατομικές - αυτοαπασχολούμενοι) μειώθηκαν κατά σχεδόν 18%, ενώ οι μικρομεσαίες (Ο.Ε., Ε.Ε.) και οι μεγαλύτερες (ΕΠΕ, Α.Ε.) κατά 9% και 4% αντίστοιχα. Ποια είναι σήμερα τα κρισιμότερα προβλήματα του κλάδου - σε σχέση με τις ακολουθούμενες πολιτικές; Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ελληνική βιοτεχνία είναι τα ίδια με αυτά του συνόλου της οικονομίας, αλλά και της κοινωνίας μιας χώρας που έφτασε κοντά στην άτακτη χρεωκοπία και προσπαθεί να επιβιώσει. Όμως, η υποχρεωτική πολιτική της δημοσιονομικής τακτοποίησης - εξυγίανσης και του εκσυγχρονισμού του κράτους δεν θα πρέπει να γίνεται με ισοπεδωτικό τρόπο αλλά με όρους δίκαιου καταμερισμού των βαρών ώστε να περισωθεί το μεγαλύτερο δυνατό τμήμα του παραγωγικού ιστού της χώρας σε βάρος του παρασιτικού, για να πούμε ότι υπάρχει ελπίδα ανάκαμψης και ανάπτυξης στη συνέχεια. Τι προβλέπετε και τι προσδοκάτε για το 2014; Συμφωνώντας με τις απόψεις των συναδέλφων, όπως προέκυψαν από την έρευνά μας, θα πρόσθετα ότι όχι μόνο το 2014 αλλά και τα επόμενα χρόνια θα είναι πολύ δύ-

σκολα για τη χώρα μας και κατά συνέπεια και για τις επιχειρήσεις. Η βασική προϋπόθεση για την οικονομική σταθεροποίηση και την ανάκαμψη, που είναι η πολιτικοκοινωνική σταθερότητα, δυστυχώς δεν βλέπουμε να επιτυγχάνεται και να εμπεδώνεται το προσεχές διάστημα. Θεωρώ ότι η εθνική συνεννόηση, δηλαδή ένα ελάχιστο συνεννόησης μεταξύ των πολιτικών δυνάμεων, αν ήταν αναγκαίο πριν και κατά τη διάρκεια καταφυγής στα Μνημόνια, τώρα πλέον αναδεικνύεται ως όρος επιβίωσης της χώρας. Οι συνεχιζόμενες υποχρεώσεις μας προς τους δανειστές, το τεράστιο εσωτερικό ιδιωτικό χρέος, η αδυναμία χρηματοδότησης των καταρρεουσών κοινωνικών δομών (ασφάλιση, υγεία, παιδεία, πρόνοια κ.λπ.) και η προοπτική μιας αναιμικής ή και ανύπαρκτης οικονομικής ανάπτυξης, καθιστούν τεράστιες τις ανάγκες χρηματοδότησης της οικονομίας με πολύ επισφαλή τη διέξοδο στις αγορές και εξίσου πιθανή την προσφυγή στη διεθνή βοήθεια. Εκεί λοιπόν απαιτείται η ύπαρξη ενός αρραγούς εσωτερικού μετώπου τόσο για την επίτευξη των καλύτερων δυνατών όρων σε περίπτωση λήψης νέας βοήθειας όσο και για τη διαπραγμάτευση σε νέες βάσεις της ήδη υφιστάμενης με στόχο τη βιωσιμότητα, αλλά και την ελάφρυνση των όρων εξυπηρέτησης του χρέους της χώρας.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

OIKONOMIA

13

της οικονομίας σεων απασχόλησης (εργαζόμενοι, αυτοαπασχολούμενοι και μισθωτοί), ενώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, από το 2008 έως και το 2011 έκλεισαν συνολικά 121.538 επιχειρήσεις και έχουν χαθεί 310.062 θέσεις απασχόλησης. Το σύνολο των επιχειρήσεων από 849.820 το 2008 έφτασε το 2011 σε 728.282, ενώ η προστιθέμενη αξία των επιχειρήσεων από 79 δισ. ευρώ το 2008 συρρικνώθηκε σε 66 δισ. ευρώ το 2011. Χιλιάδες «λουκέτα» μετρούν πλέον και οι βιοτέχνες καθώς στο τέλος της

χρονιάς και μόνο στην Αθήνα αναμένεται να ξεπεράσουν τις 10.000. Τα τελευταία στοιχεία του Βιοτεχνικού Επιμελητηρίου Αθήνας (ΒΕΑ) είναι αποκαρδιωτικά: από το 2009 έως το 2012 έχουν «χαθεί» 7.747 επιχειρήσεις (διαμορφώνονται σε 41.433 από 49.180) ενώ το 2013 αναμένεται να καταλήξει με ακόμα 2.500 «λουκέτα» μικρομεσαίων βιοτεχνών. Μεγάλο πλήγμα έχουν δεχτεί οι «παραδοσιακοί» κλάδοι των εργασιών οικοδομών (1.575 «λουκέτα») και του υποδήματος - ένδυσης (1.230 «λουκέτα»).

ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΕΚΛΕΙΤΗΣ - ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΡΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ:

Πτώση 40% στον τζίρο μόνον τον τελευταίο χρόνο Πώς κλείνει η χρονιά για τους επαγγελματίες; Ο τζίρος των μικρομεσαίων μόνο από πέρσι έχει απώλειες της τάξεως του 40% και, αν προστεθεί από πρόπερσι μείωση κατά 25%-30%, είναι προφανές ότι βρισκόμαστε σε δεινή θέση. Τεράστια είναι η καθίζηση, η φθορά και η ταλαιπωρία κυρίως στους κλάδους της ένδυσης - υπόδησης και του οικιακού εξοπλισμού, καθώς ήταν τα πρώτα πράγματα που «έκοψαν» τα νοικοκυριά με τη μείωση των εισοδημάτων. Ποια είναι είναι τα κρισιμότερα προβλήματα του κλάδου σήμερα; Δεν υπάρχει καθόλου ρευστό στην αγορά, καθόλου δάνεια από τις τράπεζες, καθόλου αγοραστική δύναμη από τα νοικοκυριά... Και η κυβέρνηση θέσπισε τη λειτουργία της Κυριακής λες και λείπει από τον κόσμο ο χρόνος και όχι τα χρήματα. Στο χωριό μου λένε «του διακονιάρη δώσ’ του καρβέλια και σοκάκια βρίσκει». Δεν είναι το ωράριο που φταίει. Έτσι, τελικά, κλείνει μια ώρα αρχύτερα τα μικρομεσαία καταστήματα και πολλοί καταναλωτές στρέφονται σε κέντρα και πολυκαταστήματα, αν και αυτών η κίνηση περίπου στα σημερινά επίπεδα βρίσκεται. Ένα πολύ σοβαρό ζήτημα για τους επαγγελματίες είναι και το ασφαλιστικό. Εγώ για παράδειγμα βρίσκομαι στο παρά πέντε της εξόδου μου από την εργασία και δεν ξέρω αν θα πάρω ποτέ σύνταξη. Η οικονομική κατάσταση στον ΟΑΕΕ είναι δραματική, δεν υπάρχουν έσοδα εξαιτίας αδυναμίας εκπλήρωσης των υποχρεώσεων των μικρομεσαίων, με αποτέλεσμα σήμερα 1,3 εκατομμύριο κόσμος, άμεσα και προστατευόμενα μέλη, να είναι ανασφάλιστα. Δεν υπάρχουν πόροι. Η πρόταση των μικρομεσαίων ήταν να «παγώσουν» οι υπάρχουσες υ-

ποχρεώσεις και να ξεκινήσουν πληρωμές για τις τρέχουσες εισφορές, ώστε και το ταμείο να αποκτήσει ρευστότητα και να μην υπάρχουν ανασφάλιστοι. Λες και είναι όλα μέτρα πάταξης της επιχειρηματικότητας... με τόσο οξυμμένα προβλήματα. Να σας δώσω μια εικόνα... Παρατηρείται στο Επιμελητήριο φέτος ότι οι εγγραφές είναι περισσότερες από τις διαγραφές μελών, ωστόσο δεν υπάρχει ανάκαμψη στην αγορά. Τι συμβαίνει: Κλείνουν επιχειρήσεις νομικής μορφής και ανοίγουν μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις αυτοαπασχολούμενων, με αποτέλεσμα να παρατηρείται το φαινόμενο αυτό. Δηλαδή μιλάμε για μια «εύκολη» επιχειρηματικότητα, ανάγκης, για να υπάρχει δουλειά.

Δυστυχώς όσοι είχαν μεγάλη πιστοληπτική ικανότητα την περίοδο 2007-2008 και την πρόνοια να σκεφτούν να αναπτύξουν τις επιχειρήσεις τους έχουν χάσει όχι μόνο τα δικά τους χρήματα, αλλά και τις δουλειές τους. Τα δύο πρώτα χρόνια της κρίσης βγήκαν εκτός αγοράς οι επιχειρήσεις με ξύλινα πόδια, όμως μέχρι σήμερα κλείνουν βιώσιμες επιχειρήσεις, που υποθήκευσαν ακόμα και τις προσωπικές τους περιουσίες. Όσο για τη ρύθμιση για τους πλειστηριασμούς, έρχεται πολύ αργά για να είναι αποτελεσματική. Σήμερα δεν υπάρχει επιχείρηση που να έχει έστω και μικρή ρευστότητα για να ανταποκριθεί. Ποιες είναι οι προσδοκίες σας για τη νέα χρονιά;

Διεγράφη στις αρχές του φθινοπώρου μια αισιόδοξη πορεία, που, αν και ήταν επικοινωνιακό όλο αυτό, εντούτοις δεν τη χειρίστηκε σωστά η κυβέρνηση. Υπήρξε μια κινητικότητα και ήταν λίγο καλοί οι μήνες, Σεπτέμβριος - Οκτώβριος, όμως τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο είναι τέτοια η πτώση της αγοράς, που αν και 40 χρόνια στον χώρο δεν θυμάμαι κάτι αντίστοιχο. Το 2014 δεν μπορεί να είναι καλύτερη χρονιά, δεν υπάρχουν λόγοι για να είναι καλύτερη χρονιά, αφού πρόκειται να υλοποιηθούν αποφάσεις και μέτρα που δεν δίνουν καμία προοπτική για το άμεσο μέλλον. Να μιλήσω για τη φορολογία; Δεν ξέρεις πού να σταθείς πλέον, κάθε εβδομάδα ισχύει κι ένα καινούργιο σύστημα, τη μια ελέγχουν τα σπίτια, την άλλη κάτι άλλο...

Η κυβέρνηση κάθε τόσο προχωρά και σε μια καινούργια μπλόφα. Όμως και γενικότερα από τους πολιτικούς δεν ακούμε κάτι πιο συγκεκριμένο. Θέλω όμως να είμαι αισιόδοξος. Μακάρι να επιστρέψουμε σε καλύτερες μέρες. Παρά τα δύσκολα, πιστεύω ότι θα λειτουργήσει τελικά η ευρηματικότητα και το πνεύμα του Έλληνα και θέλω να πιστεύω ότι θα αλλάξει η κατάσταση. Εύχομαι στους μικρομεσαίους αίσιο, χαρούμενο και ευτυχές -όσο μπορεί να είναι- το 2014.

ΝΙΚΟΣ ΣΚΟΡΙΝΗΣ - ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ ΟΚΕ, ΜΕΛΟΣ ΤΗΣ ΓΣΕΒΕΕ:

Καταρρέουν συντάξεις, παροχές υγείας, εργασιακές σχέσεις Με προβλέψεις για περίπου 200.000 νέα λουκέτα του χρόνου και αντίστοιχες απώλειες θέσεων εργασίας, το 2014 αναμένεται ακόμη χειρότερο -και απαντά ρητά στα περί πλεονασμάτων και αισιοδοξίας της συγκυβέρνησης. Τα προβλήματα έχουν γίνει μεγαλύτερα: φτωχοποιείται ένας κόσμος που βλέπει να περιορίζονται κι άλλο τα εισοδήματά του, με χαράτσια, διάφορους φόρους κ.λπ., χρήματα δεν υπάρχουν στην αγορά, δεν υπάρχει κανένα σχέδιο ανάπτυξης παρά μόνο μνημονιακές πολιτικές, συρρικνώνεται η παραγωγική διαδικασία, οι νέες επιχειρήσεις είναι κυρίως ανάγκης, παρασιτικές, με μικρή βιωσιμότητα, σε μια μεταπρατική οικο-

νομία που δεν παράγει, οι μικρομεσαίοι είναι αποκλεισμένοι από χρηματοδοτικά προγράμματα, ΕΣΠΑ κ.λπ., αφού όλοι βρίσκονται σε black lists, τα οικονομικά δεδομένα συγκεντρώνονται στις μεγάλες επιχειρήσεις όπου στρέφεται μαζικά ο κόσμος για φθηνές και λιγότερο ποιοτικές αγορές. Η παράλυση των ασφαλιστικών ταμείων του ΟΑΕΕ και του ΙΚΑ είναι μια ακόμα απόδειξη. Ήδη ένας στους δύο δεν μπορεί να πληρώσει το ταμείο του σήμερα και μάλιστα διώκεται για την αδυναμία του να ασφαλίσει τον εαυτό του. Αποτέλεσμα θα είναι η κατάρρευση τόσο των συντάξεων όσο και των παροχών υγείας. Και βέβαια οι εργασιακές σχέσεις θα γίνουν χειρότερες: ατομικές συμβά-

σεις παντού, οι κλαδικές είναι παρελθόν, ανασφάλιστοι και περισσότερη μαύρη εργασία με μισθούς πείνας και συνεχή ελαστικοποίηση. Οι μικρομεσαίοι βρίσκονται πλέον στα όρια της αντοχής τους. Ήδη έχει φύγει ένα μεγάλο κομμάτι αυτοαπασχολούμενων και θα προστεθούν κι άλλα. Το κλείσιμο, η καταστροφή και η απόγνωση συνιστούν το σκηνικό της επόμενης χρονιάς. Αναμένεται επιδείνωση και το σοκ θα είναι μεγαλύτερο για την κοινωνία. Ο μεσαίος χώρος περιθωριοποιείται, φτωχοποιείται. Η κατάσταση πλέον είναι τραγική. Βλέπουμε την απόγνωση του κόσμου, που πλέον όχι μόνο δεν μπορεί να αντιμετωπίσει την ανεργία, δεν έχει τίποτα, ούτε επίδομα, ούτε περιουσία -ανοί-

γουν και οι πλειστηριασμοί βάζοντας σε κίνδυνο το σπίτι του-, αλλά έχει μόνο συσσωρευμένα χρέη και απειλείται πια με φυλακή. Η κατάσταση στην καθημερινότητα είναι οικτρή και πρόκειται για μαζικό φαινόμενο. Πάμε όχι για βαλκανοποίηση, αλλά για αφρικανοποίηση -άλλωστε είναι ήδη γραμμένα όλα στα Μνημόνια με στόχο τη δημιουργία μιας «ελεύθερης ζώνης» σε όλο τον Νότο και τα Βαλκάνια.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

14

AΡΘΡΑ

Χάνει την πρωτοβουλία των κινήσεων ο Σαμαράς Δεν είναι πολλοί πλέον όσοι αμφιβάλλουν για το ότι, εκτός συγκλονιστικού απροόπτου, ο ΣΥΡΙΖΑ θα είναι ο νικητής στις ευρωεκλογές του προσεχούς Μαΐου. Κι ότι από ‘κεί και πέρα θα δρομολογηθούν εξελίξεις, πυκνές εξελίξεις, εξελίξεις ανατροπής. Εάν, φυσικά, η σημερινή κυβέρνηση έχει φτάσει ώς εκεί. Καθώς συρρικνώνεται όλο και περισσότερο η συμπολιτευτική πλειοψηφία, προσεγγίζοντας τα -κατώτερα- όριά της. Και καθώς το -μοιραίο πλέον- «τυχαίο ατύχημα» καραδοκεί σε κάθε στροφή του δύσβατου κυβερνητικού δρόμου. Έτος εκλογών έτσι κι αλλιώς το 2014, για αίσιον και ευτυχές δεν το βλέπω για μας εδώ, να δούμε μονάχα μπας και στις 365 ημέρες του κρύβεται κάπου η ελπίδα... Δύσκολα ξεκινά το 2014 για τον πρωθυπουργό και για την κυβέρνησή του. Και τούτο ανεξαρτήτως των εν όψει νέων μέτρων, ανεξαρτήτως και του -βέβαιου για πολλούς- νέου Μνημονίου. Και μόνη η «ωρίμανση» των παλαιών μέτρων φτάνει και περισσεύει. Φτάνει ώστε η ελληνική κοινωνία να γονατίσει ακόμη περισσότερο. Και να περισσέψει η απόγνωση για τους Έλληνες πολίτες, μαζί με την απόλυτη απαισιοδοξία για το μέλλον. Έτσι ώστε, σε συνδυασμό και με την απελπιστικά ισχνή πλέον κυβερνητική πλειοψηφία, σε συν-

Οι αστρολόγοι λένε ότι, κατά το κινεζικό ωροσκόπιο, το 2014 είναι η χρονιά του αλόγου. Ακούγονται και θ’ ακουστούν πλείστες βλακείες τα τελευταία εικοσιτετράωρα του 2013 γύρω απ’ αυτό, με προορισμό την απογοητευμένη από τον «ορθολογισμό» και δεκτική στον σκοταδισμό κοινή γνώμη. Ας αγνοήσουμε, όμως, τον τσαρλατανισμό της αστρολογίας κι ας αξιοποιήσουμε απλώς τον συμβολισμό του πράγματος. Υποθέτουμε ότι το άλογο εκπροσωπεί την ταχύτητα, τη δύναμη, τη χάρη. Και δεν χρειάζεται προφητική ικανότητα για να εικάσει κάποιος ότι η ταχύτητα θα είναι βασικό χαρακτηριστικό των εξελίξεων του 2014. Ποια θα είναι η δύναμη και η «χάρη» τους δεν είναι ακόμη σαφές. Μιλώντας για την καθημαγμένη Ελλάδα, ένα είναι προφανές: μια μεγάλη πολιτική αλλαγή βρίσκεται σε επιταχυνόμενη εξέλιξη. Κεντρικά της στοιχεία είναι η αποσύνθεση του καθεστώτος διακυβέρνησης, η εξάντληση των εφεδρειών του και η αδυναμία «παραγωγής» νέων, η ανατροπή της δημοσκοπικής «ισοπαλίας τρόμου» υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Μπορεί βάσιμα πια κανείς να υποθέσει ότι, αν δεν προκύψει κάτι δραματικά ευνοϊκό για τη συγκυβέρνηση ή κάτι συγκλονιστικά δυσμενές για την αξιωματική αντιπολίτευση, η εκλογική επιρροή του ΣΥΡΙΖΑ θα διευρύνεται με γεωμετρική πρόοδο. Υπό προϋποθέσεις μπορεί να πάρει χαρακτηριστικά «πλημμυρίδας», ανάλογης με αυτή που το 1981 έφερε

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

δυασμό και με την υστέρησή του στις δημοσκοπήσεις, τείνει να απολεσθεί για λογαριασμό του Αντώνη Σαμαρά το χαρτί των πολιτικών πρωτοβουλιών. Ξέρει καλά ο πρωθυπουργός πως σε λίγο δεν θα είναι σε θέση παρά να παρακολουθεί τις εξελίξεις.

Και να τρέχει να τις προλάβει. Δίχως να τα καταφέρνει. Οι δύο κοινοβουλευτικές ομάδες στις οποίες στηρίζεται η κυβέρνηση δεν παρέχουν εχέγγυα σταθερότητας και σιγουριάς, κάθε άλλο. Προχθές ήταν η Τζάκρη, χθες ο Πολύδωρας. Αύριο ποιος; Ποιοι; Το Μέγαρο Μαξίμου δεν μπορεί παρά να αφουγκράζεται τον εκνευρισμό των «αγανακτισμένων» βουλευτών της Ν.Δ. Και δεν μπορεί παρά να παρακολούθησε το «ρεπορτάζ» της προχθεσινής συνόδου της ΚΠΕ του ΠΑΣΟΚ. Και νάβγαλε τα συμπεράσματά του. Οπότε τι; Θα κάτσει να περιμένει το μοιραίο;

Προς τετραπλή κάλπη; Γράφεται τις τελευταίες μέρες πως είναι πολύ πιθανό ο Αντώνης Σαμαράς να επιλέξει αιφνιδιασμό μέσω της προσφυγής σε πρόωρες εκλογές μέσα στους πρώτους μήνες του νέου χρόνου. Προκειμένου να προλάβει τα κακά μαντάτα του Μαΐου. Και τις από ‘κεί και πέρα ανεξέλεγκτες εξελίξεις. Μπορεί, δεν αποκλείεται. Αν

και σ’ αυτή την περίπτωση θα πρόκειται για επιλογή φυγής. Για επιλογή απόδρασης. Ανάλογης μ’ εκείνη του Κώστα Καραμανλή το 2009. Αφού θα είναι απολύτως βέβαιη η ευρεία ήττα. Εξάλλου η ευρωπαϊκή προεδρία συνιστά ένα είδος δέσμευσης, μάλλον αποτρεπτική του ενδεχομένου. Πολύ πιο πιθανό και πιο λογικό μοιάζει το σενάριο των τετραπλών εκλογών τον Μάιο. Εκεί όπου, μαζί με τη δημοτική, την περιφερειακή και την ευρωπαϊκή, θα μπορούσε να στηθεί και κάλπη εθνικών εκλογών. Με την ελπίδα ότι η λαϊκή δυσαρέσκεια θα διοχετευτεί κατά κύριο λόγο στις τρεις πρώτες. Και θα παραμείνει σχετικά «καθαρή», για λογαριασμό της Ν.Δ. και των συμμάχων της, η κάλπη των εθνικών εκλογών. Προσδοκία πιθανώς ενισχυμένη από κάποιους θετικούς δείκτες οι οποίοι θα μπορούσαν ίσως να παρουσιαστούν Μάρτιο με Απρίλιο, με τη λήξη των τρεχουσών μνημονιακών υποχρεώσεων. Εάν, φυσικά, δεν προβάλει τότε απειλητική η ανάγκη

νέας δανειοδότησης, νέου Μνημονίου, νέων μέτρων. Έχει πράγματι στέρεες βάσεις το σενάριο. Και, απ’ ό,τι όλα δείχνουν, έχει γίνει αντικείμενο συστηματικής επεξεργασίας από το πρωθυπουργικό περιβάλλον. Η υλοποίησή του τελεί, ωστόσο, υπό τρεις βασικές προϋποθέσεις. Να έχει, πρώτα - πρώτα, καταφέρει η κυβέρνηση να φτάσει ώς τον Μάιο. Πράγμα όχι και τόσο απλό, σε κάθε περίπτωση. Τα δημοσκοπικά δεδομένα της εποχής, δεύτερον, να είναι τέτοια που θα επιτρέπουν την επιτυχή έκβαση του πειράματος. Να πρόκειται δηλαδή για ευρήματα λίγο - πολύ διαχειρίσιμα. Και θα πρέπει, τέλος, να μπορεί η κυβέρνηση να μιλά για απλή λαϊκή δυσαρέσκεια. Τέτοια που θα μπορούσε πιθανώς να διοχετευτεί προς τις τρεις «εύκολες» κάλπες. Για δυσαρέσκεια που θα μπορούσε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο να τιθασευτεί. Και δεν θα πρόκειται για λαϊκή οργή. Η οποία, όταν υπάρχει, δεν κουμαντάρεται με τίποτα. Σαρώνει τα πάντα...

ψηφοφόρων που προέρχονται από τη Δεξιά, από κατεστραμμένα ή πιεζόμενα στρώματα της μεσαίας αλλά και της μεγάλης επιχειρηματικότητας, ακόμη και πρόσωπα που έχουν θητεύσει σε καθεστωτικούς ρόλους, τα οποία -με ή χωρίς τυχοδιωκτισμό- βλέπουν στον ΣΥΡΙΖΑ μια φρέσκια δύναμη που θα αποδώσει στον εγχώριο καπιταλισμό μια κάποια «κανονικότητα», αντίστοιχη μ’ αυτήν που (υποθέτουν ότι) διαθέτει η Γερμανία ή οι σκανδιναβικές χώρες και, κυρίως, που θα αποκαταστήσει μια ισορροπία στις σχέσεις με τους εταίρους, αντίστοιχη με αυτήν που είχε επιτύχει ο Α. Παπανδρέου με τις περίεργες, σταυροειδείς συμμαχίες του με ευρωπαϊκό Βορρά και Νότο. Ανάμεσα στα αντικαπιταλιστικά οράματα της Αριστεράς και τις προσδοκίες για ανασυγκρότηση ενός «καθωσπρέπει ελληνικού καπιταλισμού» προφανώς υπάρχει άβυσσος. Ιδεολογική, πολιτική, κυρίως ταξική. Αλλά δεν υπάρχει τίποτα παράδοξο σ’ αυτό. Το πολιτικό καθεστώς που μεσουράνησε για τέσσερις δεκαετίες έχει προ πολλού καταρρεύσει, ανεξάρτητα από τις προσπάθειες του σαμαροβενιζελισμού να κρατηθεί στην εξουσία. Έχει διαλυθεί η κοινωνική συμμαχία που το στήριζε, υπάρχει τρομακτικό κενό ηγεμονίας και ο ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζεται ως η δύναμη που τρέχει να το καλύψει. Εκ των πραγμάτων ο ΣΥΡΙΖΑ προ-

σελκύει την προσοχή ενός κοινωνικά και ιδεολογικά ετερόκλητου ακροατηρίου. Διαμορφώνει και διαμορφώνεται από τη σχέση του με δυνάμεις που έχουν αντιτιθέμενα συμφέροντα και επιδιώξεις. Αυτή η αμφίδρομη σχέση μπορεί να τον οδηγήσει δεξιότερα ή αριστερότερα, αλλά ο κυριότερος κίνδυνος που αντιμετωπίζει είναι να διαψεύσει ταυτόχρονα όλες τις ετερόκλητες προσδοκίες. Δηλαδή, να αποτύχει και να εξελιχθεί σε οδυνηρή παρένθεση, με μια χαοτική διαχείριση των μνημονιακών ερειπίων και μια αδυναμία να επιλύσει τις αντιθέσεις ανάμεσα σε ομάδες που προσβλέπουν σ’ αυτόν όχι για τους ίδιους λόγους. Ωστόσο, ανάμεσα στα αντιφατικά συμφέροντα που υποχρεούται να διαχειριστεί μια μελλοντική αριστερή κυβέρνηση υπάρχει ένα συνεκτικό στοιχείο. Η αποφασιστική στάση απέναντι στους δανειστές, στην τρόικα και στο αδίστακτο ευρωπαϊκό ιερατείο. Αν ο πρωταρχικός στόχος είναι η παραγωγική, κοινωνική και θεσμική ανασυγκρότηση της χώρας, η ανάκτηση της υπόστασής της ως κυρίαρχου κράτους, η επιβίωση του πληθυσμού σε συνθήκες ανθρωπιστικής κρίσης, δεν νοούνται όρια, αποκλεισμοί φετίχ και ταμπού στον «οδικό χάρτη» διαπραγματεύσεων και ρήξεων με τους δανειστές. Ακόμη κι αν οι ρήξεις αυτές ξαναφέρνουν στο προσκήνιο το αναπόδραστο δίλημμα για τη θέση της χώρας στο ευρώ και την Ε.Ε.

Η χρονιά του αλόγου το ΠΑΣΟΚ μ’ ένα θεαματικό άλμα στην εξουσία. Υποθέτω ότι η ηγεσία και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ έχουν την πολιτική ψυχραιμία να αξιολογήσουν γιατί η επιρροή του κόμματος «θα τρέξει σαν άλογο». Ψυχολογικά και συναισθηματικά για ένα σημαντικό τμήμα της κοινωνίας είναι μια επιλογή προσδοκίας και ελπίδας. Αλλά για ένα άλλο μεγάλο τμήμα της είναι επιλογή απελπισίας ή έσχατης ελπίδας. Πολιτικά και ιδεολογικά τα πράγματα είναι πιο σύνθετα. Η επιλογή ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι για όλους το ίδιο πράγμα. Υπάρχει ένα πυρήνας που βλέπει στον ΣΥΡΙΖΑ την ευκαιρία της Αριστεράς να προβάλει το εναλλακτικό μοντέλο εξουσίας στη χειρότερη μεταπολεμική κρίση της χώρας. Ακόμη και σ’ αυτόν τον πυρήνα υπάρχουν βαθιές προγραμματικές διαφορές, ιδιαίτερα γύρω από το ζήτημα της σχέσης της χώρας με την Ε.Ε., αλλά υποθέτει κανείς ότι η προοπτική μιας νίκης λειτουργεί συνθετικά. Ένας ευρύτερος κύκλος ψηφοφόρων βλέπει στον ΣΥΡΙΖΑ το υποκατάστατο του ΠΑΣΟΚ της δεκαετίας του ‘80 ή του ‘90. Κι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, με δεδομένο ότι η εγκατάλειψή του ΠΑΣΟΚ σχεδόν από το 40% της κοινής γνώμης είναι το κυριότερο πολιτικό αποτύπωμα της κρίσης. Υπάρχει ακόμη ένας ευρύς κύκλος

ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΙΜΠΟΥΡΟΠΟΥΛΟΥ

Μια μεγάλη πολιτική αλλαγή βρίσκεται σε επιταχυνόμενη εξέλιξη. Κεντρικά της στοιχεία είναι η αποσύνθεση του καθεστώτος διακυβέρνησης, η εξάντληση των εφεδρειών του και η αδυναμία «παραγωγής» νέων, η ανατροπή της δημοσκοπικής «ισοπαλίας τρόμου» υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

15 Αντί για δημοκρατία προκύπτει de facto ένα ιδιόμορφο καθεστώς χρεοκρατίας, δηλ. μια συγκαλυμμένη δικτατορία των διεθνών κεφαλαιαγορών διαμεσολαβημένη από τα κράτη - δανειστές και από τους εγχώριους μεταπράτες

Η βάση του πολιτεύματος της χώρας, η λαϊκή κυριαρχία, βάλλεται από την τρόικα και τους δανειστές, τονίζει ο Κώστας Χρυσόγονος, καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ. Λίγες μέρες μετά την παρουσίαση του τελευταίου του βιβλίου, με τίτλο Η καταστρατήγηση του συντάγματος στην εποχή των μνημονίων, το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη, ο Κ. Χρυσόγονος μιλά στην «Αυγή» της Κυριακής για τις επιπτώσεις των Μνημονίων στο Δίκαιο αλλά και στα δικαιώματα των πολιτών. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΧΡΗΣΤΟ ΣΙΜΟ

ΚΩΣΤΑΣ ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΣ:

Το Μνημόνιο καταστρατηγεί το Σύνταγμα Στο βιβλίο σας υποστηρίζετε ότι τα Μνημόνια έχουν παραβιάσει το Σύνταγμα της χώρας σε βαθμό τόσο μεγάλο που σας οδηγεί να κάνετε λόγο για «καταστρατήγηση». Σε ποια σημεία εντοπίζετε τις παραβιάσεις αυτές; Η «καταστρατήγηση» είναι νομικός όρος που υποδηλώνει ότι δεν έχουμε κατάλυση του Συντάγματος με τη χρήση βίας (π.χ. πραξικόπημα), αλλά μια συγκαλυμμένη μεταβολή του πολιτεύματος με τήρηση επιφανειακά των συνταγματικών τύπων. Κάτι αντίστοιχο είχε συμβεί στη Γερμανία το 1933 με τη νομιμοφανή κατάληψη της εξουσίας από τους ναζιστές, και στη Γαλλία το 1940 με την επιβολή του καθεστώτος Πεταίν. Η καταστρατήγηση μπορεί να μην συντελεσθεί μεμιάς, αλλά να είναι το αποτέλεσμα μιας χρονικά εκτεταμένης πορείας. Στην περίπτωση της Ελλάδας σήμερα βιώνουμε ακριβώς μια τέτοια πορεία, όπου η λαϊκή κυριαρχία, η οποία αποτελεί τη βάση του πολιτεύματος (άρθρο 1 του Συντάγματος) υποκαθίσταται στην πράξη από την (επί)κυριαρχία της τριαρχίας των δανειστών. Ταυτόχρονα παραβιάζονται συστηματικά επιμέρους συνταγματικές διατάξεις, π.χ. με την έκδοση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου και την επιβολή πολιτικών επιστρατεύσεων, χωρίς να συντρέχουν οι απαιτούμενες προϋποθέσεις (των άρθρων 44 παρ. 1 και 22 παρ. 4 του Συντάγματος αντίστοιχα), με την ισοπέδωση του κοινωνικού δικαιώματος για δίκαια αμειβόμενη εργασία (άρθρο 22 παρ. 1 Συντ.), με την επιβολή φόρων σε πρόσωπα στερούμενα φοροδοτικής ικανότητας κατά παράβαση του άρθρου 4 παρ. 5 του Συντάγματος κ.ά. Οι παραβιάσεις αυτές θίγουν τον χαρακτήρα του δημοκρατικού πολιτεύματος Αν ναι, με ποιον τρόπο; Αντί για δημοκρατία (έστω με την έννοια και τους περιορι-

σμούς της αστικής - αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας) προκύπτει de facto ένα ιδιόμορφο καθεστώς χρεοκρατίας, δηλ. μια συγκαλυμμένη δικτατορία των διεθνών κεφαλαιαγορών διαμεσολαβημένη από τα κράτη - δανειστές (εξαρτημένα κι αυτά στην πράξη από τις αγορές και από την «αγία και ομοούσιο» τριάδα των «έγκυρων» οίκων αξιολόγησης) και από τους εγχώριους μεταπράτες κόμματα εξουσίας. Ο λαός ψηφίζει αλλά δεν αποφασίζει (π.χ. το 2009 ψήφισε «λεφτά υπάρχουν» και προέκυψαν τα δύο πρώτα Μνημόνια και το 2012 «επαναδιαπραγμάτευση» και προέκυψε το τρίτο και χειρότερο). Παραβιάζονται, εξάλλου, συστηματικά οι κρίσιμες συνταγματικές εγγυήσεις της εσωκομματικής δημοκρατίας (άρθρο 29 παρ.1) και της ελεύθερης εντολής του βουλευτή (άρθρο 60 παρ. 1), αφού οι ηγεμόνες («πρόεδροι») των κομμάτων εξουσίας μόνοι τους αποφασίζουν, χωρίς να ρωτούν κανένα συλλογικό όργανο, και μόνοι τους διαγράφουν τους «απείθαρχους» βουλευτές. Ποια σημεία του Μνημονίου παραβιάζουν το Ευρωπαϊκό Δίκαιο; Παραβιάζεται σειρά ολόκληρη διατάξεων του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος αποτελεί μέρος του συνταγματικού («πρωτογενούς») δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με ισχύ (θεωρητικά) ίση με τις ιδρυτικές της συνθήκες. Επιβάλλονται π.χ. άδικες και αναξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας με ημερομίσθια πείνας κατά παράβαση του άρθρου 31, αποκλείεται de facto η δημιουργία οικογένειας από τους νέους (άρθρο 9) αφού η ανεργία τους ξεπερνάει το 60%, δημεύεται η περιουσία των φυσικών προσώπων - ομολογιούχων του ελληνικού δημοσίου κατά παράβαση του άρθρου 17, παύει η καταβολή έστω και της πενιχρής σύνταξης του ΟΓΑ σε δεκάδες χιλιάδες άπορους ανασφάλιστους υ-

περήλικες κατά παράβαση του άρθρου 25, καταργούνται πρακτικά οι συλλογικές συμβάσεις κατά παράβαση του άρθρου 28 κ.ά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το Εργατικό Κέντρο της Βιέννης, φοβούμενο προφανώς ότι οι μνημονιακές πολιτικές μπορεί μετά από κάποιο διάστημα να επεκταθούν και στον πυρήνα της Ευρωζώνης, ανέθεσε στον καθηγητή του Πανεπιστημίου της Βρέμης Andreas Fischer - Lescano την εκπόνηση γνωμοδότησης με θέμα τις νομικές δεσμεύσεις των οργάνων της Ένωσης (Ευρωπαϊκή Επιτροπή και Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα) κατά τη σχεδίαση και εφαρμογή των Μνημονίων στις χώρες του νότου. Το συμπέρασμα της εμπεριστατωμένης γνωμοδότησης του γνωστού Γερμανού νομικού είναι ότι με την επιβολή των πολιτικών βίαιης πτωχοποίησης η Επιτροπή και η ΕΚΤ παραβιάζουν συστηματικά τα άρθρα 27 έως και 32, 34, 35, 14, 17 και 41 της Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, όπως επίσης και σειρά διατάξεων της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, του Συμφώνου του ΟΗΕ για τα κοινωνικά δικαιώματα καθώς και άλλων διεθνών συνθηκών για την προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων. Ωστόσο, η ελληνική κυβέρνηση ούτε καν διανοήθηκε να προσφύγει στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για να καταγγείλει τις παραβιάσεις αυτές Πώς σχολιάζετε την πρόσφατη έκθεση του επιτρόπου ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, Νιλς Μούιζνιεκς, αναφορικά με τις επιπτώσεις της λιτότητας στα ανθρώπινα δικαιώματα; Η έκθεση αυτή, όπως άλλωστε και οι σχετικές αποφάσεις της Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Χάρτη που παρατίθενται στο βιβλίο μου, επιβεβαιώνουν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα παραβιάζονται συστηματικά μέσω της επιβολής μέ-

τρων «λιτότητας» (στην πραγματικότητα μαζικής πτωχοποίησης των κοινωνιών, ιδίως του ευρωπαϊκού νότου). Με ποιον τρόπο μπορεί να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα; Τίθεται θέμα αναθεώρησης του Συντάγματος, κατά την άποψη σας, ή τήρησης του ήδη υπάρχοντος; Το πρώτιστο ζήτημα είναι η τήρηση του Συντάγματος, δηλ. η αντιμετώπιση των παραβιάσεων των υφιστάμενων διατάξεων. Το πρόβλημα βέβαια είναι ότι το ίδιο το Σύνταγμα δεν προβλέπει επαρκείς εγγυήσεις τήρησής του, αφού πολλά από όσα συντελούνται δεν υπόκεινται καν σε δικαστικό ή άλλο έλεγχο (π.χ. η έκδοση πράξεων νομοθετικού περιεχομένου χωρίς να συντρέχει «απρόβλεπτη» ανάγκη) και, πάντως, δεν κατοχυρώνεται επαρκώς η δικαστική ανεξαρτησία. Μια αναθεώρηση θα ήταν συνεπώς χρήσιμη, αλλά το ερώτημα είναι ποιος θα την επιχειρήσει και με ποιο περιεχόμενο. Για να έχει ουσία η αναθεώρηση θα πρέπει να προηγηθεί η ανατροπή των σημερινών συσχετισμών κοινωνικών και πολιτικών δυνάμεων. Αντίστοιχα ζητήματα τίθενται πάντως και σε ευρωπαϊκό - ενωσιακό επίπεδο, αφού ούτε και για τις δια-

τάξεις του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων δεν υφίστανται επαρκείς διαδικαστικές εγγυήσεις τήρησής τους, με αποτέλεσμα αυτές να παραμένουν απλό ευχολόγιο. Ποιες είναι οι γεωπολιτικές διαστάσεις της εφαρμογής των Μνημονίων στην Ελλάδα; Η Ελλάδα έχει μετατραπεί πρακτικά σε αποικία χρέους, ενώ και άλλες ευρωμεσογειακές χώρες βρίσκονται στον ίδιο δρόμο. Αυτό το καθεστώς δεν είναι μακροπρόθεσμα βιώσιμο, αλλά και δεν είναι εύκολο να ανατραπεί σε μία και μόνη χώρα, ειδικά μάλιστα όταν αυτή είναι μικρή και εκτεθειμένη σε διαφόρων ειδών κινδύνους στο γεωπολιτικό της περιβάλλον. Η κατάσταση δυσκολεύει ακόμη περισσότερο επειδή την τελευταία τριετία έχουν σφυρηλατηθεί επιπρόσθετα δεσμά, όπως π.χ. η μετατροπή του δημοσίου χρέους σε διακρατικό, η υπαγωγή του στο αγγλικό δίκαιο και η παραίτηση από τις ασυλίες λόγω κυριαρχίας. Χρειάζεται, επομένως, η οικοδόμηση συμμαχιών στον ευρωπαϊκό αλλά και στον διεθνή περίγυρο, πέρα βέβαια από την επικείμενη, ούτως ή άλλως, ανατροπή στο εσωτερικό πολιτικό σκηνικό.

16

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΑΡΘΡΑ

Πρώτα θύματα οι άνεργοι πρώτο μέλημα για κράτος και κοινωνία ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΗ

Τα πρώτα, τα μεγάλα θύματα της παρατεταμένης ύφεσης στη χώρα είναι οι άνεργοι. Αν το δεχόμαστε, και δεν το λέμε για να το λέμε, είναι, πρέπει να είναι το πρώτο μέλημα. Πρώτο μέλημα και του κράτους και της κοινωνίας, και των τραπεζών και των επιχειρήσεων. Από το 2008 όσο μειώθηκε το ΑΕΠ -πλησιάζει το 25%- τόσο περίπου αυξήθηκε η ανεργία - πάνω από 20%. Το υπερβολικό αυτό φορτίο οφείλεται και στα χαρακτηριστικά της απασχόλησης την περίοδο των παχιών αγελάδων -αυτή είναι η βάση- αλλά και στο πώς αντιμετωπίστηκε η κρίση. Σε ποιους δηλαδή φορτώθηκε περισσότερο το βάρος της κρίσης. Όχι μόνον στους νέους, αλλά πρωτίστως στους νέους, χαμηλής και μέσης μόρφωσης. Και στις μέσες ηλικίες, ιδίως στις γυναίκες. Και κυρίως διευρύνοντας τον αριθμό των μακροχρόνια άνεργων. Το φορτίο είναι πολύ βαρύ και φαίνεται

σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής και οικονομικής ζωής. Οι πάνω από 1.000.000 άνεργες και άνεργοι είναι εκείνοι που απειλούνται από τη φτώχεια και πολλοί που ήδη δεν μπορούν καν να ανταποκριθούν στα έξοδα διαβίωσης. Είτε μεγάλοι στην ηλικία που ζουν μόνοι, είτε οικογένειες με παιδιά. Η μείωση των εισοδημάτων δεν κατανεμήθηκε δίκαια - πώς άλλωστε να γίνει; Έγινε πολύ-πολύ άδικα. Το φορτίο που φορτώθηκαν οι άνεργοι είναι πασιφανώς ακραία άδικο. Και κάθε δίκαιη πολιτική δεν μπορεί παρά να ξεκινά από την επιστροφή τους σε ένα ανεκτό, ασφαλές επίπεδο διαβίωσης. Κατά προτεραιότητα των πιο επισφαλών κατηγοριών. Είναι επιτακτικά ανάγκη να γίνει τώρα, να ληφθούν τώρα μέτρα που απειλείται η διαβίωση όλο και περισσότερων. Όχι, αύριο ή μεθαύριο, όταν θα έρθει η ανάπτυξη. Ίσως η συνεχής αναφορά, η γενικόλογη αναφορά στην επερχόμενη ή προσδοκώμενη ανάπτυξη, είναι μια προσπάθεια παρά-

Φορτώθηκαν πολύ άδικα το μεγαλύτερο βάρος της κρίσης. Μέτρα για το 2014 και για τα επόμενα χρόνια. Μεταφορά πόρων και ευρεία πολιτική συμφωνία καμψης, αποφυγής απάντησης στο τι πρέπει σήμερα να γίνει. Έστω ότι η ανεργία θα μειωθεί κατά 1% το 2014, όπως λέει η Τράπεζα Ελλάδος, τι θα γίνει με το 26%; Η πορεία μείωσης της ανεργίας θα είναι αργή και λόγω της παράδοσης της χώρας και της (απροσδόκητης;) δυσκολίας να υπάρξει εξαγωγική ανάπτυξη. Η άνιση κατάσταση των τομέων της οικονομίας -αύξηση στον τουρισμό, σταθερότητα στην πρωτογενή παραγωγή, συνεχής πτώση της βιο-

μηχανίας και των υπηρεσιών- θα εμποδίσει τους ρυθμούς μείωσης της ανεργίας, ακόμη και όταν υπάρξει στα συνολικά μεγέθη αύξηση του ΑΕΠ. Απαιτούνται τώρα μέτρα στήριξης του εισοδήματος των ανέργων επιδόματα στην πλειοψηφία, όχι σε μικρό μέρος, όπως σήμερα- και δουλειές μέσα από προγράμματα του Δημοσίου και των δήμων. Μέτρα όχι μόνον για το 2014. Αλλά και για τα επόμενα χρόνια. Δηλαδή, μεταφορά πόρων και ευρεία πολιτική συμφωνία. Μεταφορά πόρων μπορεί και πρέπει να σημαίνει μεταφορά πόρων από το τμήμα της κοινωνίας που δεν πληρώνει αρκετά με τα εισοδήματά του στα προγράμματα για τους ανέργους. Και δεν αναφέρομαι μόνον στη φοροδιαφυγή. Όσοι διερωτώνται δεν έχουν παρά να διαβάσουν τον σχετικό τόμο του προϋπολογισμού με τις 577 σελίδες που αναφέρουν τις φοροαπαλλαγές! Σύμφωνοι, αρκετές δίκαιες, αλλά άλλες σκανδαλώδεις. Δεν μπορεί να πληρώσει ένα αξιόλογο πο-

σό φόρων η ναυτιλία, που μάλιστα δεν πληρώνει φόρους επί των κερδών, ούτε στο πετρέλαιο; Κι έτσι έχουμε υψηλούς φόρους στην κίνηση και τη θέρμανση; Σημειώστε ότι οι εκπρόσωποι των εφοπλιστών ενώ αρχικά δέχθηκαν μια αύξηση στον μικρό φόρο που πληρώνουν ανά πλοίο, τώρα τα γύρισαν και μιλούν περί... εθελοντικού φόρου! Μα, όποιος εφοπλιστής θέλει να συμβάλει -το έχουν κάνει λίγοι- μπορεί να κάνει δωρεά στο Δημόσιο ή άλλους φορείς, δεν χρειάζεται «εθελοντικό» φόρο. Η μεταφορά πόρων στα προγράμματα για τους ανέργους απαιτεί νομοθετημένη δέσμευση του κράτους. Διότι άλλα λέμε και άλλα κάνουμε, παίρνουν χρήματα και τα πάνε αλλού. Και αυτό, όπως και την αποτελεσματική διαχείριση, την έντιμη διαχείριση -όχι τύπου π.χ. Τομπούλογλουμπορεί να εγγυηθεί μόνον μια ευρεία πολιτική συμφωνία, με βάθος χρόνου και αξιόπιστους μηχανισμούς ελέγχου.

Ναυπηγεία: Μια άσκηση για τα μέλη του ΣΥΡΙΖΑ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

Η κυβερνητική πλειοψηφία Ν.Δ. ΠΑΣΟΚ, με τη συμμετοχή της περίεργης ΔΗΜ.ΑΡ., έκριναν πως δεν συντρέχει λόγος διερεύνησης της σωρείας των οικονομικών και πολιτικών σκανδάλων του ξεπουλήματος των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά. Παρ’ ότι η συμφωνία έγινε με πρωτοφανείς διαδικασίες και όρους που εξυπηρετούσαν το κομπιναδόρικο σχήμα που έστησαν οι Γερμανοί με τον Ισκαντάρ Σάφα για να μην κλείσουν τα ναυπηγεία, τελικά τα ναυπηγεία έκλεισαν χωρίς να τηρηθούν οι συμφωνίες προς την ελληνική πλευρά, αφήνοντας το Πολεμικό Ναυτικό με ένα μόνο υποβρύχιο! Δεν έχει ευθύνη κανείς; Όπως αποκαλύπτει στις χειμαρρώδεις καταθέσεις του στους ανακριτές ο πρώην αναπληρωτής διευθυντής Εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Αμύνης Α. Κάντας, ο οποίος έχει προφυλακιστεί για το σκάνδαλο των υποβρυχίων, «Με λάδωναν για να εξασφαλίσουν τη σιωπή μου, για να μη φέρνω αντιρρήσεις, για να υπογράφω χωρίς ερωτήσεις». Το λάδωμα μόνο στον Κάντα έφτασε στα 16 εκατομμύρια ευρώ. Φανταστείτε τι γινόταν παραπάνω αλλά και παρακάτω. Η άσκηση που θέλω να βάλω ως θέμα σήμερα δεν αφορά το σκάνδαλο. ΓΙΝΟΝΤΑΙ λοιπόν οι εκλογές και ο ΣΥΡΙΖΑ καταφέρνει να σχηματίσει

αυτοδύναμη κυβέρνηση. Πώς θα χειριστούν οι αρμόδιοι την υπόθεση των Ναυπηγείων Σκαραμαγκά; Πώς θα καταφέρουν να κάνουν αυτή τη μεγάλη βιομηχανική μονάδα βιώσιμη και να την αναπτύξουν ακόμα παραπέρα μαζί με το σύνολο του ναυπηγοεπισκευαστικού κλάδου στην Ελλάδα; Τι προετοιμασία έχει προηγηθεί; Ίσως σε πρώτη φάση η επανακρατικοποίηση του ναυπηγείου δώσει κάποιο χρόνο για πλήρη λειτουργία με τις κρατικές παραγγελίες. Αυτό όμως σε καμιά περίπτωση δεν αρκεί για να μείνει επί μακρόν βιώσιμο και πολύ περισσότερο να αναπτυχθεί. Ποιο χρηματοδοτικό εργαλείο ανάπτυξης χρειαζόμαστε και πώς θα το δημιουργήσουμε; Η ΝΑΥΠΗΓΗΣΗ μεγάλων πλοίων μεταφοράς πετρελαίου και ξηρού φορτίου έχει γίνει πλέον αντικείμενο των ναυπηγείων της Ανατολής. Είναι σχεδόν αδύνατον να ανταγωνιστείς την Κίνα λόγω κόστους εργασίας και των προνομίων που μπορεί να δώσει σε όσους ναυπηγούν εκεί, προσφέροντας μαζί με τη ναυπήγηση και συμβόλαια τεσσάρων και πέντε χρόνων για μεταφορά των εξαγωγών και εισαγωγών της χώρας με τον μεγαλύτερο όγκο εμπορευμάτων στον κόσμο. Υψηλότερων προδιαγραφών ναυπηγήσεις τέτοιων πλοίων και ειδικά των διπύθμενων πετρελαιοφόρων προσφέρουν τα ναυπηγεία της Κορέας και της Ιαπωνίας. Και μην ξεχνάμε πως ένα σύγχρονο πλοίο δεν είναι μόνο το κουφάρι. Το ντύσιμό του με υπερσύγχρο-

Πρέπει να αναζητήσουμε και να βρούμε συγκριτικά πλεονεκτήματα για να επιλέξουμε την ειδίκευση των ελληνικών ναυπηγείων. Όσοι δεν πρόλαβαν να το κάνουν αναγκάστηκαν να κλείσουν τις παραδοσιακές ναυπηγικές μονάδες τους, όπως έγινε για παράδειγμα στην Ισπανία με τα ναυπηγεία στο Κάδιξ να συστήματα λειτουργίας και πλοήγησης έχει μεγαλύτερο κόστος από το ατσάλινο σκαρί. ΜΠΟΡΟΥΜΕ να ειδικευτούμε στα αλιευτικά σκάφη υψηλής τεχνολογίας με ηλεκτρονικά συστήματα και σύγχρονες μονάδες επεξεργασίας, ψύξης και κατάψυξης. Στα σκάφη αναψυχής, όπου κυριαρχούν οι Ιταλοί με τους εξαίρετους ναυπηγούς ντιζάινερς; μπορούμε να εισέλθουμε; Στα κρουαζιερόπλοια και τα πλοία των ακτοπλοϊκών γραμμών, όπου έχουν μεγάλες εργασίες επιπλοποιίας, άρα και ανάπτυξη αυτού του κλάδου, τι μπορεί να γίνει; Σε σκάφη του Πολεμικού Ναυτικού τι μπορούμε να κάνουμε ώστε

να δημιουργήσουμε και εξαγωγική ζήτηση; Ποιοι έχουν κάνει έρευνες; Πού θα βρούμε τους καλύτερους; ΘΑ ΕΠΙΛΕΞΟΥΜΕ τη μορφή της κρατικής εταιρείας με τις γνωστές αγκυλώσεις ή θα προτιμήσουμε ένα μεικτό συνεταιριστικό σχήμα, με μετόχους τους εργαζόμενους και ξένες εταιρείες που είναι κάτοχοι των νέων τεχνολογιών στις σύγχρονες ναυπηγήσεις; Θα δώσουμε κίνητρα προόδου και προκοπής ή θα αντιγράψουμε τα αποτυχημένα επιχειρηματικά μοντέλα που σαπίζουν υπό τις διοικήσεις της κομματικής νομενκλατούρας; Και αυτά είναι ερωτήματα μόνο για τη συγκεκριμένη περίπτωση. Για φανταστείτε το μέγεθος των ερωτημάτων και των κρίσιμων ζητημάτων που υπάρχουν μπροστά μας. ΜΕ ΛΙΓΑ λόγια, θέλω να πω πως πρέπει να αναζητήσουμε και να βρούμε συγκριτικά πλεονεκτήματα για να επιλέξουμε την ειδίκευση των ελληνικών ναυπηγείων. Όσοι δεν πρόλαβαν να το κάνουν αναγκάστηκαν να κλείσουν τις παραδοσιακές ναυπηγικές μονάδες τους, όπως έγινε για παράδειγμα στην Ισπανία με τα ναυπηγεία στο Κάδιξ, όπου έχασαν τη δουλειά τους 8.000 εργαζόμενοι. Το δεύτερο βήμα αφορά το μάνατζμεντ του ναυπηγείου. Αν δεν αποκτήσεις τους καλύτερους στα τμήματα έρευνας, σχεδιασμού και υλοποίησης όλου του πακέτου που αφορά την κατασκευή του πλοίου που θα σε συμφέρει να ειδι-

κευτείς, δύσκολα θα επιβιώσεις σε ένα τόσο ανταγωνιστικό και εχθρικό περιβάλλον που θα σε εμποδίζει να ενισχύεις τη ναυπηγική σου βιομηχανία. ΓΙΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Τον Οκτώβριο του 2012 κλιμάκιο Ελλήνων αξιωματικών είχε συνάντηση με το επιτελείο του Ισπανού επιτρόπου Χοακίν Αλμούνια, υπεύθυνου για τον ανταγωνισμό, και προσπάθησε να εξηγήσει πόσο σημαντικά για τη συντήρηση του ελληνικού στόλου είναι τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Η απάντηση που έλαβαν ήταν σοκ: «Και γιατί πρέπει οπωσδήποτε να συντηρείτε το στόλο σας στον Σκαραμαγκά; Ναυπηγεία υπάρχουν στην Τουρκία, την Ισπανία, την Ιταλία. Γιατί να μην τα πάτε εκεί;»! Ο κ. Αλμούνια ως γνωστόν στηρίζει με πάθος τα ισπανικά ναυπηγεία και καταφέρνει να περνάει από το παράθυρο επιδοτήσεις που για τους άλλους και ειδικότερα για χώρες με τόσο υποταγμένη κυβέρνηση σαν αυτή που υπάρχει σήμερα θα είναι απαγορευμένες. Με λίγα λόγια, αυτό που θέλω να αναδείξω είναι πόσο σύνθετο και δύσκολο είναι να φτιάξεις μια σύγχρονη ανταγωνιστική εθνική βιομηχανία αυτή την εποχή. Όσοι λοιπόν δεν μπορούν να απαντήσουν στα συγκεκριμένα ερωτήματα ας προσχωρήσουν στο ΚΚΕ, όπου τίποτα δεν μπορεί να λυθεί στον καπιταλισμό και όλα θα λυθούν, με τη θεία χάρη, στον σοσιαλισμό. dchristou52@gmail.com

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ

17

ΚΩΣΤΑΣ ΑΘΑΝΑΣΑΚΗΣ:

Η «μεταρρύθμιση» στον ΕΟΠΥΥ θα σημάνει συρρίκνωση του δημόσιου συστήματος Υγείας Σε μείωση των παρεχομένων υπηρεσιών Υγείας από το δημόσιο σύστημα Υγείας αναμένει ο Κώστας Αθανασάκης να οδηγήσει η επιχειρούμενη «μεταρρύθμιση» της δημόσιας πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας στη χώρα μας. Ο επιστημονικός συνεργάτης του τομέα Οικονομικών της

Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημοσίας Υγείας (ΕΣΔΥ) περιγράφει μεταξύ άλλων σήμερα στην «Αυγή» της Κυριακής την πορεία προς την κυριαρχία της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας στη χώρα μας, διά της απαξίωσης και της συρρίκνωσης του δημοσίου συστήματος Υγείας. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΒΑΣΙΛΗ ΒΕΝΙΖΕΛΟ

Σε πρόσφατη δήλωσή σας στην «Αυγή» είχατε προβλέψει με απαισιοδοξία ότι «οι αποασφαλισμένοι ασφαλισμένοι του ΕΟΠΥΥ αποτελούν τα πρώτα σημάδια για μία προδιαγεγραμμένη πορεία προς την αποκλειστική κυριαρχία της ιδιωτικής ασφάλισης υγείας στη χώρα μας, όπως συμβαίνει π.χ. στην Ολλανδία». Θα μπορούσατε να μας εξηγήσετε τους βασικούς άξονες του ασφαλιστικού συστήματος υγείας της Ολλανδίας; Το σύστημα υγείας στη χώρα μας επί δεκαετίες χαρακτηρίζεται από υψηλή ιδιωτική δαπάνη, πιθανότατα ως συνέπεια της ανάγκης αναπλήρωσης της χαμηλής προσφοράς υπηρεσιών (σε όγκο και καταλληλότητα) από την πλευρά της δημόσιας παροχής. Φοβάμαι ότι η περαιτέρω περιστολή της δημόσιας συμβολής στον συνολικό όγκο των παρεχόμενων υπηρεσιών, όπως αυτή προβλέπεται από την απαίτηση για διατήρηση της δημόσιας δαπάνης υγείας στο 6% του ΑΕΠ (ενός ραγδαία συρρικνούμενου ΑΕΠ, θα πρέπει να σημειωθεί), θα επιτείνει το φαινόμενο. Ο στόχος του 6% είναι προφανώς αμφιλεγόμενος, αφού δεν υπακούει (δεν είναι συγκρίσιμος) στο πρότυπο άλλων χωρών με αντίστοιχα χαρακτηριστικά κοινωνικής ασφάλισης και επιδημιολογικών / δημογραφικών δεικτών με αυτούς της χώρας μας, ενώ είναι και προφανώς αντίθετος με τη συγκυρία, η οποία επιβάλλει βελτίωση της πρόσβασης σε καιρούς οικονομικής στενότητας - άρα και υψηλής νοσηρότητας, όπως αυτοί που βιώνουμε σήμερα. Η συρρίκνωση της δημόσιας προσφοράς φοβάμαι ότι θα διατηρήσει το επίπεδο ιδιωτικής δαπάνης, η οποία είναι πολύ υψηλή (περί τα 5,5 δισεκατομμύρια ετησίως), αλλά και «άτυπη», καθώς στο συντριπτικό της ποσοστό αφορά απευθείας πληρωμές των χρηστών και όχι «επίσημα κανάλια», όπως αυτά μιας τυπικής ιδιωτικής ασφάλισης. Είναι πολύ πι-

θανό να ανακύψει στη δημόσια συζήτηση ακριβώς αυτή η «ανάγκη», η οποία θα πυροδοτηθεί περαιτέρω ένεκα της πτώσης της δημόσιας προσφοράς υπηρεσιών από την προωθούμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση στον ΕΟΠΥΥ. Σε συστήματα υγείας όπως της Ολλανδίας, το οποίο χαρακτηρίζεται από χαμηλή δημόσια δαπάνη, αλλά και χωρών με ισχυρότερη δημόσια παρουσία, όπως της Δανίας ή της Σουηδίας, η ιδιωτική ασφάλιση δρα συμπληρωματικά και αποκτάται από μεγάλα τμήματα του πληθυσμού μέσω κινήτρων, κυρίως φορολογικών (φοροαπαλλαγές). Κατά τη γνώμη μου, όμως, ο δημόσιος χαρακτήρας του συστήματος δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να υποκατασταθεί από ένα τέτοιο μέτρο. Υπάρχουν πολλοί οι οποίοι ισχυρίζονται ότι η μέτρηση κόστους - οφέλους στον τομέα της πρόληψης Υγείας δεν είναι τεχνικά δυνατή, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες παροχής πρόληψης Υγείας να μην καθίστανται ανταγωνιστικές σε ένα περιβάλλον ασφυκτικής δημοσιονομικής στενότητας για τη χώρα μας. Έχει βάση επιστημονικά ο συγκεκριμένος ισχυρισμός ή έχουμε δυνατότητα να μετρήσουμε το κόστος και το όφελος των υπηρεσιών πρόληψης Υγείας; Η επιστήμη των οικονομικών της υγείας, διεθνώς αλλά και στη χώρα μας, τα τελευταία χρόνια έχει κάνει σημαντικές, σχεδόν αλματώδεις, προόδους στα ζητήματα μεθοδολογικής προσέγγισης των μετρήσεων κόστους και οφέλους των παρεμβάσεων υγείας, μεταξύ αυτών και των δράσεων της πρόληψης. Συνεπεία αυτού μπορούμε σήμερα να προβλέψουμε και να εκτιμήσουμε με μεγάλη ακρίβεια τις μελλοντικές συνέπειες των δράσεων πρόληψης. Χωρίς να μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι το σύνολο των προληπτικών μέτρων ικανοποιούν κριτήρια οικονομικής αποδοτικότητας, υφίστανται

(και έχουν δημοσιευθεί) απτές και συγκεκριμένες μετρήσεις κόστους οφέλους, οι οποίες αποδεικνύουν ότι ένας σημαντικός αριθμός δράσεων πρόληψης είναι πράγματι (και) οικονομικά αποδοτικός, πέραν του οφέλους στο κλινικό επίπεδο. Γιατί πιστεύετε ότι το επίπεδο του εμβολιασμού των ενηλίκων κινείται σε τόσο χαμηλά επίπεδα (40%) στη χώρα μας, χαμηλότερα ακόμη και από τον μέτριο μέσο όρο (60%) του εμβολιασμού των ενηλίκων στις άλλες χώρες της Ε.Ε.;

προγράμματος δεν εξαρτάται από τις προβλέψεις του (αριθμός εμβολίων και υποψήφιος πληθυσμός προς εμβολιασμό), αλλά από τη δραστηριότητα της οργανωμένης πολιτείας προς την κινητοποίηση των χρηστών. Υπάρχουν χώρες με πολύ «φτωχότερα» προγράμματα, οι οποίες όμως μέσω της κινητοποίησης του πληθυσμού επιτυγχάνουν υψηλότερα ποσοστά συμμετοχής, άρα και περισσότερα μακροπρόθεσμα οικονομικά οφέλη. Έχει εκτιμηθεί ότι για κάθε ένα ευρώ που διατίθεται σε προγράμματα εμβολιασμού των ενηλίκων οι «επιστροφές» στην οικονομία (μειωμένη νοσηρότητα, αυξημένη παραγωγικότητα κ.ά.) ανέρχονται σε τέσσερα ευρώ.

O ΕΟΠΥΥ και, κατά συνέπεια, η δημόσια παροχή υπηρεσιών υγείας υφίσταται τρομερές πιέσεις λόγω της ύφεσης αλλά και των απαιτήσεων για περιοριστικές πολιτικές

Ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας του Πανεπιστημίου Αθηνών Γιάννης Υφαντόπουλος ανέφερε πρόσφατα ότι οι δημόσιες δαπάνες Υγείας, οι οποίες κατευθύνονται στον τομέα της πρόληψης έχουν μειωθεί τα τελευταία τρία χρόνια κατά 40%. Ο ίδιος χαρακτήρισε αυτό το δεδομένο «μέγιστο οικονομικό παράδοξο». Θα συμφωνούσατε με την εκτίμηση του Γιάννη Υφαντόπουλου;

Χωρίς να είμαι ο πλέον ειδικός, προσωπική μου άποψη είναι ότι η υστέρηση της συμμετοχής των ενηλίκων στους εμβολιασμούς είναι ένα μείγμα μη απόδοσης της προσήκουσας σημασίας σε ένα τέτοιο προληπτικό μέτρο από την πλευρά του συστήματος υγείας, αλλά και της έλλειψης κινήτρου, πιθανότατα λόγω άγνοιας των ωφελειών, από την πλευρά του πληθυσμού. Η Ελλάδα διαθέτει σήμερα ένα από τα καλύτερα προγράμματα εμβολιασμού ενηλίκων στην Ευρώπη. Η επιτυχία, όμως, ενός τέτοιου

Το εύρημα του καθηγητή Υφαντόπουλου είναι ιδιαιτέρως σημαντικό και συνάμα άκρως ανησυχητικό. Πράγματι αποτελεί ένα οικονομικό παράδοξο, δεδομένου ότι η πρόληψη και, ιδιαίτερα, η ορθή διαχείριση των παραγόντων κινδύνου για την υγεία και η ορθή διαχείριση των χρονίως πασχόντων αποτελεί μια πρακτική η οποία αποδεδειγμένα μπορεί να επιφέρει κλινικά αλλά και οικονομικά οφέλη στο σύστημα. Φοβάμαι, όμως, ότι απλώς αντικατοπτρίζει τη στρεβλή λογική της πολιτικής υγείας και της κλινικής πρακτικής στη χώρα μας, η οποία είναι εστιασμένη στην αντιμετώπιση επεισοδίων (δηλαδή στη δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια περίθαλψη) και όχι σε μια προ-δραστική (proactive) προσέγγιση της ορθής διαχείρισης

των ασθενών. Θεωρώ ότι χρειαζόμαστε μια διαφορετική οπτική, στη βάση της «επένδυσης» στην υγεία των ασθενών σε παρόντα χρόνο, ώστε να δούμε -απολύτως μετρήσιμα- αποτελέσματα στο εγγύς και στο απώτερο μέλλον. Πιστεύετε ότι ένας ενιαίος ασφαλιστικός οργανισμός, ο οποίος θα είναι αποκλειστικά και μόνον αγοραστής υπηρεσιών Υγείας, θα οδηγήσει σε ορθολογικότερη διαχείριση των δημοσίων δαπανών Υγείας οι οποίες αφορούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, σε σχέση με τον ΕΟΠΥΥ, ή θα οδεύσουμε προς μία «αναγκαιότητα» για περαιτέρω περικοπές στις παροχές Υγείας των κατοίκων της χώρας, καθώς η οικονομική διαχείριση θα εκτοξεύσει εκ νέου τις δημόσιες δαπάνες Υγείας; Όπως αναφέραμε και στην αρχή αυτής της συνέντευξης, η επιχειρούμενη μεταρρύθμιση πιο πιθανό είναι να οδηγήσει σε περαιτέρω μείωση της προσφοράς υπηρεσιών από το δημόσιο σύστημα υγείας παρά το αντίθετο. Η πηγή, όμως, του προβλήματος είναι μάλλον οικονομικής φύσης και δευτερογενώς οργανωτικής: ο ΕΟΠΥΥ και, κατά συνέπεια, η δημόσια παροχή υπηρεσιών υγείας υφίσταται τρομερές πιέσεις λόγω της ύφεσης αλλά και των απαιτήσεων για περιοριστικές πολιτικές. Η λύση ίσως πρέπει να αναζητηθεί σε ένα νέο υπόδειγμα χρηματοδότησης, από πιο εκτεταμένες πηγές, με «εσωτερίκευση» μέρους της ιδιωτικής δαπάνης και ισχυροποίηση του δημόσιου πυλώνα παροχής υπηρεσιών υγείας. Μόνον έτσι θα μπορέσουμε να σχεδιάσουμε πολιτικές ευρείας κάλυψης, ώστε να αποφύγουμε το «κύμα απο-ασφάλισης», άρα και αύξησης της νοσηρότητας και της υγειονομικής δαπάνης, που αναμένουμε βάσει των τεκταινόμενων στην υγεία και την οικονομία σήμερα.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

18

MEDIA

ΓΙΑ ΠΕΜΠΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΤΟΥ ΤΖΙΡΟΥ

Αναζητούνται «συνολικές λύσεις» για τις ζημ ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΑΣ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

Τον απεγκλωβισμό των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από τεράστια συσσωρευμένα χρέη δεκαετίας και άνω, τα οποία μαζί με τις ετήσιες ζημίες, που σταθερά παραμένουν υψηλές και τον καταρρέοντα τζίρο που αδυνατεί να εξυπηρετήσει ακόμη και τρέχοντα λειτουργικά έξοδα, επεξεργάζονται από κοινού οι ιδιοκτήτες των μεγάλων επιχειρήσεων μίντια της χώρας με τους εκπροσώπους της τρόικας και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας στις τράπεζες, με τη διακριτική μεσολάβηση της κυβέρνησης. Ο αγώνας επιβίωσης που δίνουν τα ΜΜΕ από το 2010, οπότε ξεκίνησε η μείωση της διαφημιστικής δαπάνης, βασικού πόρου των ταμείων τους, μείωση κατά 60% σε διάστημα μιας πενταετίας, έχει φανεί πλέον εδώ και μήνες ότι δεν μπορεί να κερδηθεί στις υπάρχουσες οικονομικές συνθήκες της ύφεσης. Χαρακτηριστική είναι η ανακοίνωση που εξέδωσε το Mega (Τηλέτυπος) πριν από

Υψηλός δανεισμός, αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου, μείωση εργασιακού κόστους με απολύσεις και μειώσεις μισθών

μερικές εβδομάδες, η οποία αποτυπώνει την οπτική των επιχειρήσεων ΜΜΕ στην οικονομική συγκυρία: «Η εταιρεία εξακολουθεί να υφίσταται τις συνέπειες των συνεχιζόμενων αρνητικών οικονομικών συγκυριών. Οι συνέπειες αυτές είναι εμφανείς στη μείωση του κύκλου εργασιών και στην πιστοδοτική περίοδο προς πελάτες, με επαχθείς επιπτώσεις επί της ταμιακής ρευστότητας». Την ίδια προσέγγιση έχουν και οι

Τα «σπασμένα» της χρονιάς που πέρασε Τα στοιχεία των επιχειρήσεων, όπως διατυπώνονται στις οικονομικές καταστάσεις του εννεαμήνου 2013, δείχνουν ότι υπάρχει άμεση ανάγκη για νέο στρατηγικό σχεδιασμό, εάν υπάρχει πρόθεση να συνεχίσουν τη λειτουργία τους. Οι χαμηλοί κύκλοι εργασιών δεν αφήνουν περιθώρια ούτε για την εκπλήρωση των τρεχουσών αναγκών -εξ ου και οι ζημιέςούτε βεβαίως για την αποπληρωμή των συσσωρευμένων χρεών, ύψους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.

] Ο ΔΟΛ («Νέα», «Βήμα», in.gr και συμμετοχές στο

Mega, σε περιοδικά, εκτυπώσεις, τηλεοπτικές παραγωγές κ.λπ.) συνεχίζει να διατηρεί τον υψηλότερο τζίρο, όμως δεν επαρκεί για να αποπληρώνει σε μάκρος υποχρεώσεις σε τράπεζες και προμηθευτές που αγγίζουν αθροιστικά τα 216 εκατ. ευρώ. Παράλληλα οι ζημιές του, 21,7 εκατ. στο πρώτο εννεάμηνο, παραμένουν σταθερές σε σχέση με πέρυσι. Αν και έχει προχωρήσει ήδη από τα τέλη του 2010 σε ένα μαραθώνιο με κατάργηση λειτουργιών, εκποίηση θυγατρικών και αθρόες απολύσεις προσωπικού, δεν έχει καταφέρει να σταθεί στα πόδια του. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι ο αριθμός των εργαζομένων στον ΔΟΛ από 1.600 άτομα το 2009 έχει μειωθεί σήμερα σε 600 άτομα περίπου, με στόχο να φτάσει τα 500. Η διάσωση της εταιρείας επιχειρείται με συγκεκριμένες κινήσεις: Ήδη, με απόφαση του μοναδικού βασικού μετόχου Στ. Ψυχάρη, ο ΔΟΛ πέρασε επισήμως στην κυριότητα της εταιρείας «Σ.Π. Ψυχάρης Μέσα Ενημερώσεως Α.Ε.», η οποία ελέγχεται στο σύνολό της από τον Στ. Ψυχάρη. Ενωρίτερα, ο Στ. Ψυχάρης με την κυριότητα του 100% του ΔΟΛ αποφάσισε την έξοδό του από το Χρηματιστήριο. Σήμερα ο ΔΟΛ διεκδικεί να λάβει νέο ομολογιακό δάνειο της τάξεως των 25-30 εκατομμυρίων ευρώ. Το δάνειο, σύμφωνα με πληροφορίες, θα καλυφθεί κατά ένα μέρος (περίπου 20%) από τον βασικό μέτοχο, ενώ το υπόλοιπο, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, από την Alpha Bank και την Εθνική Τράπεζα.

] Ο Τηλέτυπος (Mega) επιβιώνει χάρη σε συνεχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου από τους βασικούς μετόχους και τη δανειοδότησή του από τις τράπεζες. Προκειμένου να λαμβάνει αλλεπάλληλα δάνεια από τράπεζες (το 2012 είχε λάβει ομολογιακό δάνειο ύψους 98 εκ. ευρώ) συνολικού ύψους περί τα 140 εκατ. ευρώ, έχει υποθηκεύσει στις τράπεζες το εμπορικό του σήμα, αλλά και το σύνολο της αρχειοθήκης του, που περιλαμβάνει παλαιότερες και νέες τηλεοπτικές σειρές, οι οποίες είναι άγνωστο πώς αποτιμήθηκαν. Από το σύνολο των υποχρεώσεών του 51,8 εκατ. ευρώ οφείλονται σε προμηθευτές. Οι ζημιές του αυξάνονται το 2013 ήδη σε 17,3 εκατ. ευρώ και αναμένεται να ξεπεράσουν τα 18 εκατ. στο τέλος του έτους.

] Ο Πήγασος («Έθνος», «Ημερησία», Goal

News, Sentra Radio, περιοδικά, συμμετοχές στο Mega, σε εκτυπώσεις, διανομή Τύπου,

τηλεοπτικές παραγωγές) διατηρεί τις υψηλότερες υποχρεώσεις, που αγγίζουν τα 223 εκατ. ευρώ. Παρότι κατόρθωσε να περιορίσει τις ζημιές του, ο τζίρος του παραμένει χαμηλός, στα 57 εκατ. ευρώ το εννεάμηνο. Χαρακτηριστικό των περικοπών στον Όμιλο είναι ότι εντός του 2013 υποχρεούται να καταβάλει αποζημιώσεις απολύσεων που φτάνουν τα 1,62 εκατ. ευρώ για 132 απολυθέντες (μέσος όρος αποζημίωσης 12,27 χιλιάδες ευρώ).

] Οι Αττικές Εκδόσεις (περιοδικά Mme Figaro, Harpers Bazaar, Playboy, Shape, Τηλέραμα, Τηλεθεατής, Ιδέες και Λύσεις για το Σπίτι, ρ/σ Athens DeeJay και Rock FM, συμμετοχές στα Βαλκάνια κ.ά.) εμφανίζονται να είναι ο πλέον υγιής όμιλος Μέσων Ενημέρωσης στη χώρα, καθώς φαίνεται πως απορρόφησε το κοινό των Εκδόσεων Λυμπέρη και της ΙΜΑΚΟ, που έβαλαν λουκέτο πριν από δύο χρόνια. Οι ζημιές της είναι μειούμενες, μόλις στις 44 χιλιάδες ευρώ στο εννεάμηνο. Το σύνολο των υποχρεώσεών της, 19 εκατ. είναι στις τράπεζες. Ο αριθμός των εργαζομένων στις Αττικές εκδόσεις είναι 325 άτομα, μόλις 8 λιγότερα από πέρυσι.

άλλες εταιρείες του κλάδου (Πήγασος, ΔΟΛ), αλλά και τον ίδιο σχεδιασμό: νέες περικοπές μέσω απολύσεων, μειώσεις αποδοχών κ.λπ.: «Η διοίκηση επιμένει στη μείωση κόστους λειτουργίας και κόστους παραγωγής ιδίου προγράμματος και επαυξάνει τις προσπάθειες».

Περικοπές και μείωση του κόστους μισθοδοσίας Το πρόβλημα είναι ότι οι «προσπάθειες» δεν αποδίδουν, καθώς οι απολύσεις, οι μειώσεις αποδοχών, η κατάργηση λειτουργιών και η συνολική συρρίκνωση των εταιρειών έχουν ένα όριο, κάτω από το οποίο αρχίζουν να χάνουν τη φυσιογνωμία τους ως «ηγεμονεύουσες» δυνάμεις στον χώρο των μίντια, αλλά μπορεί και να διακινδυνεύσουν την πολιτική επιρροή τους σε διευρυμένα κοινά. Οι απολύσεις προσωπικού έχουν μετατρέψει τις αίθουσες σύνταξης των ΜΜΕ σε ερημωμένους χώρους. Οι κενές θέσεις εργασίας χάσκουν μπροστά από κλειστούς υπολογιστές και σκονισμένα γραφεία. Πολλοί ρεπόρτερ αναλαμβάνουν την κάλυψη περισσότερων πεδίων ρεπορτάζ, όμως είναι αδύνατον να καλύψουν με επάρκεια και αξιοπιστία περισσότερους από έναν - δύο. Ήδη, προκειμένου να εξοικονομηθούν κόστη ενοικίου, συζητείται η μετεγκατάσταση του Mega στα γραφεία του ΔΟΛ στη Μιχαλακοπούλου, καθώς οι εργαζόμενοι και στους δύο οργανισμούς έχουν μειωθεί σε λιγότερους από τους μισούς. Από την πλευρά των λειτουργιών των επιχειρήσεων, περαιτέρω περικοπές θα αλλοίωναν το προφίλ και την επιρροή τους: πόσα ένθετα μπορεί να «κόψει» ακόμα μια εφημερίδα; Πόσο να μειώσει τις σελίδες της ύλης της; Πόσο να αφήνει απλήρωτους τους φωτογράφους; Ένα κανάλι πόσο διάστημα μπορεί να λειτουργεί με επαναλήψεις σειρών; Με ελάχιστο τοπικό πρόγραμμα; Για πόσο διάστημα μπορεί να επιβιώσει με τούρκικες σειρές στο prime time;

Κεντρική ρύθμιση μετά τις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου; Περαιτέρω περικοπές μπορούν να γίνουν οπωσδήποτε, μόνο που σ’ αυτή την περίπτωση θα μιλάμε για μικρά κανάλια και μικρές εφημερίδες, πράγμα που απεύχονται οι ιδιοκτήτες τους και αναζητούν άλλους σχεδιασμούς προκειμένου να αντιμετωπίσουν την οικονομική ασφυξία στην οποία βρίσκονται. Μια προοπτική «αναδιάρθρωσης» των δανείων των ΜΜΕ, καλύτερα «κούρεμα» θα μπορούσε να διευκολύνει την κατάσταση, όμως κάτι τέτοιο, αν και όχι απίθανο, φαίνεται

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

19

MEDIA

μίες και τα χρέη των ΜΜΕ μάλλον δύσκολο. Θα πρέπει να πεισθούν οι τράπεζες, αλλά και οι επίτροποι που έχουν διοριστεί από τον τρόικα στις τράπεζες. Ειδικότερα για τα ΜΜΕ, η εντολή που έχουν οι επίτροποι για τυχόν νέα δάνεια είναι να υπακούουν στους λογιστικούς κανόνες, να αιτιολογούνται αλλά και να είναι βιώσιμα. Το υπάρχον νομοθετικό πλαίσιο κάνει το όποιο «κούρεμα», πρακτικά αδύνατο. Οδηγούμαστε λοιπόν σε νομοθετική ρύθμιση με κεντρική συμφωνία; Πώς μπορεί να περάσει πολιτικά μια ρύθμιση που «κουρεύει» τα δάνεια των ΜΜΕ, όταν έχουν βάλει λουκέτο δεκάδες χιλιάδες επιχειρήσεις που δεν μπορούν να αποπληρώσουν δάνεια; Πώς μπορεί μια

τέτοια ρύθμιση να υποστηριχθεί πολιτικά; Ιδίως όταν ξεκινούν κατασχέσεις πρώτης κατοικίας από τις τράπεζες; Τα στοιχεία των εισηγμένων εταιρειών ΜΜΕ δείχνουν το αδιέξοδο στο οποίο έχουν περιέλθει. Μια λύση όχι τόσο ευχάριστη για τους επιχειρηματίες τα τελευταία χρόνια της κρίσης, όταν οι στρόφιγγες των δανείων άρχισαν να κλείνουν, ήταν η απευθείας χρηματοδότησή τους, με αλλεπάλληλες αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Οι αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου υπολογίζονται σε πολλές δεκάδες εκατομμύρια ευρώ στα ΜΜΕ τα τελευταία χρόνια, όμως μόνο σε εκείνα όπου οι ιδιοκτήτες είχαν τη δυνατότητα να προχωρήσουν σε ενισχύσεις, αλλά

και είχαν τη βούληση να σώσουν τις επιχειρήσεις τους. Οι δύο προϋποθέσεις δεν συνέπεσαν σε πολλές περιπτώσεις Μέσων τα οποία έκλεισαν την τελευταία τριετία, όπως για παράδειγμα οι όμιλοι της Ιμάκο και του Λυμπέρη, η «Ελευθεροτυπία», το Alter και άλλα Μέσα. Όμως άλλες επιχειρήσεις, όπως για παράδειγμα το Mega, ενισχύονται με συνεχείς αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου. Ήδη σε διάστημα δύο χρόνων οι τρεις βασικοί μέτοχοι της Τηλέτυπος (Όμιλος Βαρδινογιάννη, Πήγασος και ΔΟΛ) ενίσχυσαν την εταιρεία στην οποία ανήκει το Mega με 25 εκατ. ευρώ. Το πρόβλημα είναι ότι, αν και η τελευταία αύξηση ολοκληρώθηκε τον

Οκτώβριο, ήδη διαπιστώνονται νέα ταμιακά ανοίγματα, καθώς τα έσοδα δεν επαρκούν ώστε να καταβάλλονται οι υποχρεώσεις, όπως λειτουργικές και πάγιες δαπάνες, αποπλη-

ρωμή δανείων κ.λπ. Θα μπορούσαν αυτά τα προβλήματα να οδηγήσουν σε νέα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου; Υπάρχουν αρκετά διαθέσιμα; Υπάρχει... διάθεση;

ΕΥΝΟΪΚΕΣ ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΟΥΣ «ΣΥΝΕΤΑΙΡΟΥΣ»

Μικρά και μεγάλα δώρα της κυβέρνησης στα κανάλια Με τους ευνοϊκότερους όρους μπαίνει το 2014 για τους τηλεοπτικούς σταθμούς. Παρά τα υψηλά τους χρέη και τα τεράστια ταμειακά προβλήματα, που είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο για την επιβίωσή τους, η κυβέρνηση έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι της έτσι ώστε να νομοθετήσει με τον συμφερότερο δυνατό τρόπο για τους ιδιοκτήτες. «Η εγχώρια διαπλοκή μπαίνει σε μια νέα φάση, όπου κάθε έννοια νομιμότητας καταπατάται βάναυσα», σημείωνε πριν από λίγους μήνες ο ΣΥΡΙΖΑ. Το 2013 η κυβέρνηση έστρωσε τον δρόμο έτσι ώστε ο νέος χρόνος να βρει τους τηλεοπτικούς σταθμούς με το κατάλληλο θεσμικό οπλοστάσιο, τέτοιο που να τους δίνει τη δυνατότητα να μην ανταποκρίνονται στις υποχρεώσεις τους στο κράτος, να επιβαρύνουν τους πολίτες για δικές τους επενδύσεις, να μην επιστρέφουν από τα κέρδη τους και ουσιαστικά να μην ελέγχονται. Ήδη το 2013 οι τηλεοπτικοί σταθμοί κέρδισαν πολλά: ] Ψηφιακές συχνότητες Με συνοπτικές διαδικασίες και μετά από 23 χρόνια λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών με προσωρινές άδειες που είχαν κριθεί παράνομες από το ΣτΕ, η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου έκανε το μεγαλύτερο δώρο στους καναλάρχες, δίνοντάς τους τη δυνατότητα να περάσουν στην ψηφιακή εποχή ανέξοδα και παράνομα. Στο αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η δημόσια δημοπρασία των ψηφιακών συχνοτήτων για την ψηφιακή εκπομπή της τηλεόρασης. Θεωρείται βέβαιο ότι η εταιρεία των μεγάλων καναλιών «Digea» (Mega: ΔΟΛ - Ψυχάρης, Πήγασος - Μπόμπολας, Όμιλος Βαρδινογιάννη, ΑΝΤ1: Κυριακού, Star: Όμιλος Βαρδινογιάννη,

Alpha: Κοντομηνάς, Σκάι: Αλαφούζος) θα κερδίσει τον διαγωνισμό έναντι μόλις 16,9 εκατ. ευρώ. Ακόμα κι αυτά όμως δεν πρόκειται να τα βγάλουν οι ιδιοκτήτες της Digea από την τσέπη τους. Διότι ο σχεδιασμός είναι άλλος: Δεδομένου ότι η δημόσια τηλεόραση (ΝΕΡΙΤ) δεν θα είναι σε θέση να αναπτύξει το δικό της δίκτυο έως τον Οκτώβριο του 2014, καθώς ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά, θεωρείται πιθανό να «συνεργαστεί» με την Digea προκειμέ-

νου να της παρασχεθεί η υπηρεσία. Με τον τρόπο αυτό η δημόσια τηλεόραση (ΔΤ, ΝΕΡΙΤ) θα χρηματοδοτήσει και την ψηφιοποίηση των ιδιωτικών καναλιών, με τις υποδομές και τις εγκαταστάσεις της, με πλήρη εξοπλισμό, σε 156 σημεία εκπομπής σε όλη τη χώρα που προβλέπονται, τα οποία θα διαχειρίζεται η Digea χωρίς καμία επένδυση σε υποδομή. ] Το κόστος στους πολίτες Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται, στις παραμεθόριες ή απομα-

κρυσμένες περιοχές με λίγους κατοίκους το κόστος της εγκατάστασης δικτύου ψηφιακής τηλεόρασης θα αναλάβουν οι δήμοι με δικά τους κονδύλια. ] Άδειες προσωρινής νομιμότητας Μετά από 24 χρόνια λειτουργίας, τα κανάλια συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς νόμιμες άδειες. Δηλαδή χωρίς άδειες μετά από νόμιμο διαγωνισμό με προκήρυξη θέσεων, κατάθεση φακέλλων, αξιολόγηση από το ΕΣΡ και έκδοση των αδειών. Αντί

] ΧΩΡΙΣ ΕΡΤ: Η κατάργηση της ΕΡΤ και η αντικατάστασή της από τη χωρίς κανένα νομικό έρεισμα ΔΤ ήταν άλλο ένα σούπερ δώρο της κυβέρνησης στα ιδιωτικά κανάλια, τα οποία μοιράστηκαν την τηλεθέασή της (ήδη ο Σκάι έχει «τσιμπήσει» 2-3 μονάδες τηλεθέασης) και τα διαφημιστικά της έσοδα, τα οποία άγγιζαν τα 3 εκατ. ευρώ έως τον περασμένο Ιούνιο. Μια αδύναμη και φτωχή δημόσια τηλεόραση ήταν αυτό που πάντοτε διεκδικούσαν οι ιδιωτικοί σταθμοί. Πολύ περισσότερο μάλιστα που, όπως σχεδιάζεται, το μεγάλο μέρος της παραγωγής της θα μεταφερθεί σε ιδιωτικές εταιρείες παραγωγής

αυτού, προτιμάται κάθε χρόνο η προσωρινή παράταση της νομιμότητας της εκπομπής και λειτουργίας τους. Έτσι έγινε και για το 2014. ] Αναβολή ειδικού φόρου τηλεόρασης Ο ειδικός φόρος τηλεόρασης, 20% επί της τιμής των τηλεοπτικών διαφημίσεων άρχισε να περιορίζεται σταδιακά ήδη από την περίοδο μετά τους Ολυμπιακούς Αγώνες, στην περίοδο δηλαδή των παχέων αγελάδων και χωρίς ανταλλάγματα για το Δημόσιο. Η οικονομική κρίση από το 2010 βρήκε τον φόρο ήδη ουσιαστικά κατηργημένο, ενώ η επαναφορά του αναβάλλεται με αλλεπάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις κάθε χρόνο εδώ και πέντε χρόνια. ] Χωρίς έλεγχο από το ΕΣΡ Τον Ιούνιο του 2014 τρία μέλη του ΕΣΡ, περιλαμβανομένου του προέδρου Ι. Λασκαρίδη, κλείνουν αισίως 12 χρόνια θητείας στην Ανεξάρτητη Αρχή. Θα μπορούσαν να βγάλουν και σύνταξη... Σύμφωνα με τον νόμο, το όριο είναι δύο θητείες των τεσσάρων χρόνων, σύνολο οκτώ χρόνια. Το Συμβούλιο της Επικρατείας έχει αποφασίσει ότι η θητεία μπορεί να παραταθεί για εύλογο διάστημα οκτώ μηνών. Όλες οι προβλέψεις έχουν παρέλθει και με το παραπάνω, με αποτέλεσμα η σύνθεση του ΕΣΡ να είναι μη νόμιμη και για τον λόγο αυτό εδώ και έναν χρόνο όλες οι αποφάσεις του, εάν υπάρξει προσφυγή, εκπίπτουν στο ΣτΕ. Αυτό σημαίνει ότι το ΕΣΡ δεν μπορεί να ασκήσει κανέναν ουσιαστικό έλεγχο στους τηλεοπτικούς σταθμούς, αφού κάθε απόφαση και κάθε πρόστιμο αναιρείται από το ανώτατο δικαστήριο. ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

20

EΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΣΤΕΛΕΧΟΣ ΠΑΝΤΟΣ ΚΑΙΡΟΥ

Από τη Ν.Δ. στη φυλακή ο Χάρης Τομπούλογλου Περαστικά, Μίκη! Ομαλά εξελίσσεται η κατάσταση της υγείας του Μίκη Θεοδωράκη που νοσηλεύεται από την περασμένη Δευτέρα το μεσημέρι στο Ιατρικό Κέντρο Αθηνών, με λοίμωξη του αναπνευστικού. Απύρετος και ευδιάθετος είναι ο κορυφαίος συνθέτης, που έχει διαρκώς δίπλα του τους θεράποντες ιατρούς του, τα μέλη της οικογένειας και του στενού περιβάλλοντός του. Ανήμερα τα Χριστούγεννα επισκέφθηκαν τον Μίκη Θεοδωράκη ο γραμματέας της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Βούτσης και ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Δημήτρης Παπαδημούλης και του ευχήθηκαν γρήγορη ανάρρωση και χρόνια πολλά, ενώ το ενδιαφέρον και τις ευχές τους εξακολουθούν να εκφράζουν οι χιλιάδες φίλοι του απ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό. Μαζί και οι ευχές της «Αυγής. Περαστικά¨, Μίκη.

Εμποροϋπάλληλοι: «Όχι» στις «Λευκές Νύχτες» Κάλεσμα στους καταναλωτές «να μην αγοράσουν τίποτε κατά τη διάρκεια της ‘Λευκής Νύχτας’» και στους υπαλλήλους «να μη δεχθούν να δουλέψουν ούτε μια ώρα παραπάνω» απηύθυνε η Ομοσπονδία Ιδιωτικών Υπαλλήλων Ελλάδας αντιδρώντας στην απόφαση για επέκταση του ωραρίου ώς τις 11 το βράδυ του Σαββάτου. Χαρακτηρίζοντας «παράνομη αλλά και ανήθικη» τη «Λευκή Νύχτα», η Ομοσπονδία θυμίζει ότι πολλοί από τους εμποροϋπαλλήλους που καλούνται να εργαστούν «έχουν υποστεί εξευτελιστικές μειώσεις μισθών, εκ περιτροπής εργασία και μένουν απλήρωτοι ή πληρώνονται έναντι για μεγάλο χρονικό διάστημα» και αρνείται το «show στα κοινωνικά ερείπια της πόλης». Υπενθυμίζεται ότι με απόφαση του Περιφερειακού Συμβουλίου Αττικής το ωράριο λειτουργίας των εμπορικών καταστημάτων της Αθήνας παρατείνεται το Σάββατο έως τις 11 το βράδυ, ενώ στη διοργάνωση συμμετέχουν ενεργά ο Δήμος Αθηναίων και ο Εμπορικός Σύλλογος, που κάλεσε τα μέλη του να συμμετάσχουν ενεργά.

EΠΙΣΤΟΛΗ

Φτηνά επιχειρήματα... Αγαπημένη μας «Αυγή» Τελικά πρέπει να χρωστάμε χάριτες στους συντρόφους Σταθάκη και Τσακαλώτο, που με τα «κατορθώματά» τους έφεραν στην επιφάνεια αρκετά πράγματα τα οποία, κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι παντελώς ξένα προς το πολυθρύλητο ήθος της Αριστεράς. Μεταξύ των τόσων άλλων αποκαλύπτεται ότι το δόγμα των Βουλγαράκη και Κώστα Καραμανλή «ό,τι είναι νόμιμο είναι και ηθικό» έχει οπαδούς, και μάλιστα φανατικούς, και στον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα το άρθρο του Δημήτρη Χρήστου στην «Αυγή» της Κυριακής (22.12.13). Διαβάζοντάς το κανείς έχει την αίσθηση ότι ο κατά τα άλλα συμπαθής και έμπειρος δημοσιογράφος - τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας σας (μας) δεν έχει πρόβλημα να δικαιολογήσει ακόμη και τα πεπραγμένα του... Βουλγαράκη! Φθηνά επιχειρήματα και κομματικός πατριωτισμός σε όλο του το μεγαλείο, πιστή αντιγραφή από τους πιο ξεβγαλμένους απολογητές των αστικών κομμάτων εξουσίας που έφεραν την καταστροφή. Κρίμα! Βασίλης Νίκου Μέλος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννενα

Για το απόγευμα του Σαββάτου μετατέθηκε τελικά χθες η απολογία του προέδρου του Δ.Σ. του «Αγλαΐα Κυριακού» Χάρης Τομπούλογλου, ο οποίος συνελήφθη επ’ αυτοφώρω να παίρνει μίζα 25.000 ευρώ σε προσημειωμένα χαρτονομίσματα από εκπρόσωπο διαφημιστικής εταιρείας. Ο Χ. Τομπούλογλου, μετά από τη διαγραφή του από τη Νέα Δημοκρατία, της οποίας υπήρξε διακεκριμένο στέλεχος, χθες παύθηκε και από την Εθνική Τράπεζα, στην οποία ήταν υπάλληλος, μετά από εντολή του διευθύνοντος συμβούλου Αλέξανδρου Τουρκολιά, ενώ καθαιρέθηκε και από το Δ.Σ. του νοσοκομείου από τη θέση του ισόβιου προέδρου. Ο πρώην πλέον πρόεδρος του παιδιατρικού νοσοκομείου, που κατηγορείται για απόπειρα εκβίασης σε βαθμό κακουργήματος και παθητική δωροδοκία, οδηγήθηκε χθες στην αρμόδια ανακρίτρια διαφθοράς Ρέα Κατσιβέλη, ωστόσο η απολογία του μετατέθηκε καθώς, όπως δήλωσαν οι δικηγόροι του, δεν είχαν λάβει ακόμα αντίγραφα της δικογραφίας και το κατηγορητήριο. Ο Χ. Ταμπούλογλου, που αρχικά έκανε λόγο για «μια στημένη υπόθεση, μια σκευωρία» και στη συνέχεια παρουσίασε τη μίζα ως... «δωρεά», εμφανίζεται να αναφέρει σε καταγεγραμμένη συνομιλία που πλέον αποτελεί μέρος της δικογρα-

Παρουσίασε ως... «δωρεά» τη μίζα, αν και είχε πει: «δεν είμαι μ... να κονομάνε όλοι από τις δουλειές και εγώ να μην παίρνω μία. Τόσα λεφτά κυκλοφορούν, για μας δεν έχει;» φίας: «Αυτοί θα πάρουν 190.000 ευρώ, εγώ να μην πάρω τίποτα... Δεν είμαι μα-

λάκας να κονομάνε όλοι από τις δουλειές κι εγώ να μην παίρνω μία. Τόσα λεφτά κυκλοφορούν, για μας δεν έχει;». Ο ίδιος εμφανίζεται να λέει στον ενδιάμεσο της διαφημιστικής εταιρείας «τώρα θα κάνουμε ‘χρυσές δουλειές’, θα σου βγάλω και σένα ένα ποσόν»... Ο Χ. Τομπούλογλου μάλιστα, κατά τις πολλαπλές επικοινωνίες που είχε με τον εκπρόσωπο της διαφημιστικής, αποκαλούσε συνθηματικά τα χιλιάρικα της μίζας «μέρες άδειας»... Μαζί με τον Χ. Τομπούλογλου επρόκειτο να απολογηθεί και ο 40χρονος συνεργός του ο οποίος αντιμετωπίζει κατηγορία για αντίσταση κατά της αρχής.

ΓΙΑ ΤΙΣ ΠΛΑΣΤΕΣ ΠΙΝΑΚΙΔΕΣ

ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ ΚΑΝΤΑ

Σε... πραγματικό αυτόφωρο τη Δευτέρα ο Λιάπης

Σε απολογία καλείται ο Παν. Ευσταθίου

Ενώπιον του αυτοφώρου αναμένεται να οδηγηθεί αύριο ο πρώην υπουργός της Νέας Δημοκρατίας Μιχάλης Λιάπης, ο οποίος κατηγορείται για πλαστή δήλωση και πλαστογραφία, καθώς συνελήφθη παραμονές Χριστουγέννων να οδηγεί ανασφάλιστο το πολυτελές τζιπ του και μάλιστα με πλαστές πινακίδες. Ο Μ. Λιάπης επέστρεψε το πρωί της Παρασκευής στην Αθήνας στο Ελ. Βενιζέλος από την Κουάλα Λουμπούρ για την οποία είχε αναχωρήσει αμέσως μετά την προθεσμία που πήρε από το αυτόφωρο. Εκεί παρέμεινε για τις γιορτές των Χριστουγέννων σε πολυτελές ξενοδοχείο της πρωτεύουσας της Μαλαισίας. Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιστροφή του ήταν προγραμματισμένη για τις 2 Ιανουαρίου, ωστόσο ο πρώην υπουργός επέλεξε να επιστρέψει στην Ελλάδα και να παραστεί στο αυριανό δικαστήριο. Υπενθυμίζεται ότι ο Μ. Λιάπης, που κατά τη σύλληψή του είχε δηλώσει «απλός συνταξιούχος» που περνάει κι αυτός κρίση... όπως όλοι, αρχικά δεν παρέστη στο αυτόφωρο επικαλούμενος λόγους υγείας. Αυτό ωστόσο δεν τον εμπόδισε να ταξιδέψει την επομένη για τον εξωτικό προορισμό κάτω από τη γενική κατακραυγή όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

Τον ασκό του Αιόλου άνοιξαν -όπως άλλωστε αναμενόταν- οι αποκαλύψεις του πρώην αναπληρωτή διευθυντή εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας Αντώνη Κάντα για τον πακτωλό του χρήματος που διακινήθηκε σε μίζες από την προμήθεια οπλικών συστημάτων. Το πρώτο από τα πρόσωπα που κατονομάστηκε από τον πρώην αναπληρωτή γενικό, ο 83χρονος αντιπρόσωπος όπλων Παναγιώτης Ευσταθίου, έχει ήδη κληθεί σε απολογία για μετά τις γιορτές από τον ανακριτή Γαβριήλ Μαλλή για τα αδικήματα της δωροδοκίας και της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομη δραστηριότητα (ξέπλυμα «μαύρου» χρήματος). Ο κατηγορούμενος πάντως διαμηνύει μέσω των δικηγόρων του ότι είναι πρόθυμος να συνεργαστεί με τις αρχές. Ο Π. Ευσταθίου είχε βρεθεί στο στόχαστρο των δικαστικών αρχών ήδη από τον περασμένο Αύγουστο καθώς είχε πραγματοποιηθεί έφοδος στα γραφεία του στο Κολωνάκι από δύο Γερμανούς εισαγγελείς και δύο Έλληνες συναδέλφους τους. Σύμφωνα με πληροφορίες της ηλεκτρονικής σελίδας του «Βήματος» ο επιχειρηματίας ως αντιπρόσωπος της Rhein Metal είχε ολόκληρους καταλόγους με λογαριασμούς από «ωφέλιμες πληρωμές» σε Έλληνες αξιωματούχους με ποσά που ξεπερνάνε τα δεκαοκτώ εκατομμύρια ευρώ! Υπενθυμίζεται ότι ο προφυλακισμένος Α. Κάντας, που ομολόγησε με αφοπλιστική ειλικρίνεια στην απολογία του ότι είχε χάσει πλέον τον λογαριασμό από τις μίζες που ελάμβανε ήδη από την εποχή της οικουμενικής κυβέρνησης το 1989, αναφέρθηκε σε τουλάχιστον οκτώ εξοπλιστικά προγράμματα που υπογράφηκαν επί ημερών Άκη Τσοχατζόπουλου και Γιάννου Παπαντωνίου, για τα οποία δόθηκαν εκατομμύρια σε μίζες.

Για τις μίζες των εξοπλισμών

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

21

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΑΟΛΟ ΦΛΟΡΕΣ ΝΤ’ ΑΡΚΑΪΣ:

Να μιλήσουμε στα εκατομμύρια που πλήττονται από την κρίση χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος Η κυβέρνηση Λέτα φαίνεται ότι έχει μια ισχυρή πλειοψηφία στην Ιταλία... Η κυβέρνηση Λέτα είναι πολύ αδύναμη στη χώρα και τους θεσμούς, και ιδιαίτερα μετά την εκλογή του Ρένζι στη θέση του γραμματέα του Δημοκρατικού Κόμματος, που δεν έχει καμία διάθεση στήριξης της νέας κυβέρνησης. Η κυβέρνηση Λέτα έχει δύο δυνάμεις που τη στηρίζουν. Η πρώτη είναι ο πρόεδρος της δημοκρατίας Ναπολιτάνο, που συμπεριφέρεται σαν μονάρχης αναλαμβάνοντας καθήκοντα που δεν προβλέπονται από το Σύνταγμα. Η δεύτερη είναι η αδυναμία μιας οργανωμένης δύναμης της αντιπολίτευσης, γιατί το Κίνημα Πέντε Αστεριών του Γκρίλο είναι αδύναμο και οι θέσεις του εξαρτούνται από τις διαθέσεις των δύο μόνο αρχηγών του. Η πραγματική δύναμη του Λέτα είναι η αδυναμία της αντιπολίτευσης. Ο Λέτα ή ο Ναπολιτάνο δεν δέχονται στήριξη και από το μακρύ χέρι των Βρυξελλών και του Βερολίνου; Ίσως. Υπάρχει μια στενότατη σύγκλιση συμφερόντων ανάμεσα στο establishment των ευρωπαϊκών θεσμών και αυτό που εκπροσωπεί ο Λέτα και ο Ναπολιτάνο. Εάν η τεράστια αντιπολίτευση που υπάρχει στη χώρα είχε μια εκπροσώπηση στους θεσμούς θα είχαμε μια ριζοσπαστικά διαφορετική κατάσταση. Υπάρχει η έλλειψη μιας αριστερής αντιπολίτευσης; Θα δώσω πολλαπλές απαντήσεις. Στην Ιταλία δεν υπάρχει Αριστερά. Δεν υπάρχει εδώ και πολλά χρόνια. Δεν υπάρχει σε οργανωτικό πολιτικό επίπεδο. Υπάρχει στην κοινωνία των πολιτών. Η απόσταση και το έλλειμμα ανάμεσα στη διαρκώς πιο ανίσχυρη πολιτική Αριστερά και μια διαρκώς και ισχυρότερη κοινωνική Αριστερά αυξάνεται καθημερινά. Η Αριστερά δεν υπάρχει σαν πολιτική δύναμη. Το Δημοκρατικό Κόμμα δεν είναι αριστερά. Με τον ντ’ Αλέμα και τον Βελτρόνι άλλαξε και ανθρωπολογικά. Η Αριστερά Οικολογία Ελευθερία, η Κομμουνιστική Επανίδρυση, οι Πράσινοι, οι Ιταλοί Κομμουνιστές δεν αντιπροσωπεύουν κανένα. Εάν δεν γίνει κατανοητό αυτό, δεν μπορεί να καταλάβει κανείς την ιταλική κατάσταση. Η κοινωνική Αριστερά παραμένει ισχυρή και όχι μόνο σήμερα... Εδώ και τριάντα χρόνια την είχα αποκαλέσει «αναδυόμενη Α-

Η ελπίδα της δημιουργίας μιας νέας Αριστεράς στην Ιταλία φαίνεται ότι απασχολεί διαρκώς και περισσότερο τους διανοούμενους και ακτιβιστές της γειτονικής χώρας, με τον Αλ. Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ να αποτελούν το παράδειγμα της ανατροπής σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, όπως φαίνεται και από το ενδιαφέρον του Ιταλού φιλοσόφου Πάολο Φλόρες ντ΄Αρκάις για το «θαύμα ΣΥΡΙΖΑ»

Ποιος είναι ο Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκάις O Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκάις είναι ένας από τους πιο γνωστούς Ιταλούς φιλοσόφους και διευθυντής του πιο αναγνωρισμένου πολιτικού περιοδικού Micromega. Δημοσιογράφος και σχολιογράφος στο Fatto Quotidiano, Repubblica, El Pais, Frankfurter Allgemeine Zeitung και στην πολωνική Gazeta Wyborcza, συνδύαζε πάντα τις φιλοσοφικές αναζητήσεις με τους πολιτικούς αγώνες, από την εποχή που πρωταγωνιστούσε στο κίνημα το ‘68 έως τους «τζιροτόντι» με τον Νάνι Μορέτι και τους αγώνες για την ανατροπή του μπερλουσκονισμού. Από τους πλέον γνωστούς άθεους, είχε μια δημόσια αντιπαράθεση με τον Ράτσινγκερ. Εκδιώχθηκε από τη νεολαία του Ιταλικού Κ.Κ. για τη συμμετοχή του σε τροτσκιστική οργάνωση. Το 1991 συμμετείχε για ένα μικρό διάστημα στο Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς. ριστερά». Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια μετεξελίχθηκε σε μια Αριστερά των πλατειών και κινητοποιήσεων. Στην Ιταλία η κοινωνία των πολιτών αυτοοργανώνει από μόνη της, χωρίς συνδικάτα και κόμματα, τεράστιες διαδηλώσεις. Από τους «τζιροτόντι» με τον Νάνι Μορέτι περάσαμε στο «μωβ λαό», κερδίσαμε τα δημοψηφίσματα για την πυρηνική ενέργεια και το νερό. Προσωπικότητες και μια μυριάδα από συλλόγους και συλλογικότητες δημιουργούν τεράστια αντιπολιτευτικά κινήματα, αλλά δεν υπάρχει μια πολιτική εκπροσώπησή τους. Πολλές συλλογικότητες υπογραμμίζουν ότι είμαστε «ορφανοί από εκπροσώπηση». Βρισκόμαστε μπροστά σε μια νέα κατάσταση, γιατί οι περισσότεροι απορρίπτουν την ιδέα του κόμματος. Χρειαζόμαστε μια νέα μορφή εκπροσώπησης που να μην έχουν την πολιτική ως επάγγελμα, αλλά να την αναδεικνύουν ως σύνθεση. Το Κίνημα του Γκρίλο αναπόφευκτα θα αντιμετωπίσει προβλήματα και η Ιταλία θα βρεθεί σε μια επικίνδυνη κατάσταση, γιατί θα ανοιχτεί το πεδίο για τη συνωμοτική δεξιά. Εάν στην Ελλάδα δεν υπήρχε ο

ΣΥΡΙΖΑ, θα είχε πιθανώς επεκταθεί περισσότερο η Χρυσή Αυγή. Τι είδους Αριστερά ή αντιπολίτευση θα πρέπει να οικοδομηθεί; Μερικές φορές η χρήση της λέξης «Αριστερά» δημιουργεί αμφιβολίες. Θα έλεγα ότι χρειάζεται μια αναφορά στα δύο βασικά συστατικά της, τη Δικαιοσύνη και την Ελευθε-

ρία, όπως του αντισταλινικού κινήματος στην αντίσταση. Η Αριστερά θυμίζει τις συνεχείς μετεξελίξεις του ΙΚΚ, που δεν αντιπολιτεύτηκαν τον μπερλουσκονισμό, που επέτρεψαν στον μπερλουσκονισμό να ανθίσει. Η Αριστερά σήμερα θυμίζει τα νεοκομμουνιστικά κομματάκια που αποτελούν μια παρωδία. Χρειαζόμαστε ομάδες και ελίτ που να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες. Δεν χρειαζόμαστε επαγγελματίες και γραφειοκράτες. Χάσαμε μια ευκαιρία με τους «τζιροτόντι» και τον Νάνι Μορέτι, που παραμένει με το Δημοκρατικό Κόμμα, τον «μωβ λαό» και το συνδικάτο Εργατών Μετάλλου FIOM, που δεν αντιπαρατέθηκε μετωπικά με τον Λέτα, τον Ναπολιτάνο και το Δημοκρατικό Κόμμα. Με τις ευρωεκλογές έχουμε μια νέα ευκαιρία. Για όλους εμάς που έχουμε συμμετάσχει τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια σε όλα τα δυνατά κινήματα και τους αγώνες της κοινωνίας των πολιτών υπάρχει σήμερα μόνο μια πολιτική δύναμη της Αριστεράς στην Ευρώπη, που αποτελεί μια πραγματική δύναμη και λέγεται ΣΥΡΙΖΑ. Για τον λόγο αυτό εκτιμούμε ότι ένα ψηφοδέλτιο της κοινωνίας των πολιτών με επικεφαλής τον Α. Τσίπρα θα μπορούσε να έχει ένα καλό αποτέλεσμα. Αυτό το εγχείρημα δεν θα πρέπει να είναι μειοψηφικό. Πρώτον θα πρέπει να δεχθεί ο Α. Τσίπρας να ηγηθεί μιας πολιτικής δύναμης της κοινωνίας των πολιτών, εντελώς αυτόνομης από τα πολιτικά κόμματα της ευρωπαϊκής Αριστεράς και ειδικά των μικρών κομμάτων της στην Ιταλία. Ο ΣΥΡΙΖΑ, το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και τα κόμματα που συμμετέχουν έχουν κοινό στόχο την ανοικοδόμηση της Ευρώπης... Ο ΣΥΡΙΖΑ αποτελεί μια δύναμη. Σε άλλες χώρες τα κόμματα

της Αριστεράς δεν έχουν δύναμη. Στην Ιταλία η ένωση των δυνάμεων της κοινωνίας των πολιτών μπορεί να δημιουργήσει μια μεγάλη πολιτική και όχι μια μειοψηφική πολιτική δύναμη. Αυτές οι δυνάμεις δεν αναγνωρίζονται σε αυτές τις οργανώσεις. Την ίδια στιγμή υπάρχει μια τεράστια ταύτιση στους στόχους και τα προγράμματα. Διαφέρει η θεώρηση που αφορά το εργαλείο. Το πρόβλημα δεν είναι το πρόγραμμα, αλλά το πολιτικό εργαλείο για να το υλοποιήσουμε. Εκτιμώ ξεκάθαρα ότι στην Ιταλία ένα οποιοδήποτε ψηφοδέλτιο που θα μπορούσε να πάρει 10% εάν συνεργαστεί με την Επανίδρυση, τους Πράσινούς, τους Ιταλούς Κομμουνιστές ή την Αριστερά Οικολογία Ελευθερία θα πάρει 5%. Η συμμαχία με αυτά τα κόμματα αφαιρεί και δεν προσθέτει συναίνεση, γιατί ο κόσμος τα εκτιμά αρνητικά. Θα πρέπει να συγκεντρώσουμε ορισμένες αναγνωρισμένες προσωπικότητες αναφοράς των αγώνων μας, συγγραφείς, φιλοσόφους, κοινωνιολόγους, επιστήμονες, οικονομολόγους και μετά να προχωρήσουμε σε μια συγκέντρωση όλων με τα κινήματα, τους συλλόγους και τις συλλογικότητες που συμμετέχουμε ή αγωνιζόμαστε μαζί, δημιουργώντας παράλληλα αυτοοργανωμένες ομάδες στήριξης του ψηφοδελτίου, στο οποίο θα μπορούν να συμμετέχουν και τα μέλη οργανωμένων ομάδων. Πρέπει να μιλήσουμε στα εκατομμύρια πολίτες που πλήττονται από την κρίση, χωρίς τα βαρίδια του παρελθόντος. Ο ΣΥΡΙΖΑ αντιπροσωπεύει ένα θαύμα.

Η πλήρης συνέντευξη του Πάολο Φλόρες ντ’ Αρκάις θα δημοσιευτεί στον ιστότοπο www.avgi.gr

22

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Το «καρέ» των κυρίαρχων του κόσμου είχε κι εφέτος να επιδείξει «συναρπαστικές αναμετρήσεις». Αλλεπάλληλες παρτίδες ελεγχόμενης έντασης, μπλόφας και ισορροπιών. Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες απ’ τη μια, Ρωσία και Κίνα απ’ τη άλλη. Στο κάδρο της μετα-ψυχροπολεμικής αντιπαλότητας το σημείο αναφοράς δεν είναι οι ιδεολογικές έχθρες, αλλά η οικονομική ιδιοτέλεια. Το τριπολικό σύστημα ΗΠΑ - Ρωσίας - Κίνας εδραίωσε τον ρόλο του στο στερέωμα των διεθνών σχέσεων με τις αναδυόμενες δυνάμεις να υιοθετούν μια επικαιροποιημένη εκδοχή του «δόγματος» του ζωτικού χώρου. Ρωσία και Κίνα άσκησαν το «δικαίωμά» τους στην αναγνώριση και διατήρηση ζωτικού χώρου πέραν της εδαφικής επικράτειας τους. Η σιδηρά βούληση του Πούτιν να μην αφήσει την Ουκρανία να πέσει στις αγκάλες της Ε.Ε., η αποφασιστική σφήνα του στα αμερικανικά σχέδια για επέμβαση στη Συρία αλλά και η επιδίωξη του Πεκίνου να δημιουργήσει τετελεσμένα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας είναι ίσως τα πιο αντιπροσωπευτικά παραδείγματα αυτής της τάσης.

Θρυμματισμένος κόσμος Στη Μέση Ανατολή, η Αραβική Άνοιξη εκφυλίστηκε σ’ έναν αιματηρό εμφύλιο (στη Συρία), μια στρατιωτική δικτατορία (στην Αίγυπτο) και ένα ισλαμικό καθεστώς (στη Λιβύη). Κατακερματίστηκε σε μικρά μέτωπα που έχασαν τη φυσική ορμή τους και στερήθηκαν την προοπτική της ελπίδας. Την αραβική άνοιξη ίσως δεν διαδεχθεί ποτέ κάποιο «αραβικό καλοκαίρι» και το ανεκπλήρωτο όραμα της αλλαγής στοιχειώνει ήδη την περιοχή. Εγγύτερα, στην Τουρκία, η λαϊκή εξέγερση κατά του Ερντογάν σηματοδότησε τη ρήξη με το πρόσφατο παρελθόν της σχετικής πολιτικής σταθερότητας και των βεβαιοτήτων που τη συνόδευαν. Το πολιτικό ισλάμ απέτυχε εκεί όπου απέτυχε και η κοσμική δημοκρατία στην Τουρκία: στον πλουραλισμό της γνώμης, στην ανοχή, στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η αυταπάτη διαλύθηκε μέσα στους καπνούς των δακρυγόνων και της αστυνομικής βίας στην πλατεία Ταξίμ και το πάρκο Γκεζί. Ο «μετριοπαθής» Ερντογάν είναι πια στιγματισμένος και υπόλογος. Τα γεγονότα της Κωνσταντινούπολης υπενθύμισαν την απαξίωση των ανθρώπινων δικαιωμάτων σε ένα μεγάλο μέρος του κόσμου. Ενός θρυμματισμένου κόσμου που δεν καθοδηγείται πια από κανένα συνεκτικό ή κοινό όραμα για το μέλλον. Απ’ τα θύματα του αυταρχισμού του Κρεμλίνου -τις φυλακισμένες Pussy Riot- ώς τα θύματα του νεοφιλελεύθερου σοκ στην Ευρώπη, τους άνεργους και τους νεόπτωχους του ευρωπαϊκού Νότου, τα ανθρώπινα δι-

Ουκρανία, ζωτικός οικονομικός χώρος για τη Ρωσία. Ο Πούτιν δεν την άφησε να πέσει στις αγκάλες της Ε.Ε...

Επιστροφή στη λογική καιώματα έχουν υποδουλωθεί στις πιο «στιβαρές» μορφές της εξουσίας, την πολιτική και την οικονομική.

Δύο μέτρα και δύο σταθμά Στις κρίσεις στην Εγγύς και τη Μέση Ανατολή η Αμερική έδειξε για άλλη μια φορά το αληθινό πρόσωπό της. Ό,τι δεν θίγει τα άμεσα συμφέροντά της και δεν δημιουργεί κινδύνους για το κράτος - δορυφόρο της στην περιοχή, το Ισραήλ, είναι ανεκτά και έως ένα βαθμό αποδεκτά. Με οποιονδήποτε άλλον πλην του παραληρηματικού Νετανιάχου στην ισραηλινή πρωθυπουργία, η συμφωνία για τα πυρηνικά της Τεχεράνης θα φάνταζε ως εξαίρεση σ’ αυτό τον κανόνα. Όμως, για προφανείς λόγους, η ρεαλπολιτίκ καθοδηγεί τον κόσμο -ενίοτε και τον Ομπάμα. Στην Αφρική οι πόλεμοι της νέας γαλλικής αποικιοκρατίας που εγκαινίασε το 2004 ο Ζακ Σιράκ στέλνοντας γαλλικά μαχητικά να βομβαρδίσουν το Μπουακέ της Ακτής του Ελεφαντοστού, συνεχίστηκαν σε νέα μέτωπα, το Μάλι και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Η αδυναμία -ή η απροθυμία- της Γαλλίας του Ολάντ να εμποδίσει το Βερολίνο να μετατρέψει την Ευρώπη σε γερμανική ΑΟΖ βρήκε διέξοδο σε τυχοδιωκτικές επεμβάσεις στην Αφρική. Πόντοι αυτοεπιβεβαίωσης προς εσωτερική κατανάλωση και πρόσβαση σε πρώτες ύλες για τη στρατηγικής σημασίας γαλλική πυρηνική βιομηχανία. Η Ευρώπη, απ’ την οποία απέχει

Συμφέροντα και στρατηγικές βλέψεις, ενεργειακοί πόροι και δίκτυα, εμπορικές οδοί και προνόμια, κυβερνοκατασκοπεία και κυβερνοκυριαρχία στο φόντο των παγκόσμιων διενέξεων το 2013

η σημερινή Γαλλία, δέχθηκε υποτακτικά τις ανούσιες εθνικές αντιπαλότητες και τις συγκυριακές λυκοφιλίες. Υπέκυψε στις μονεταριστικές πολιτικές του ακραίου νεοφιλελεύθερου λόμπι, στους τραπεζίτες και στους τεχνοκράτες - γραφειοκράτες των Βρυξελλών. Μια Ευρώπη που ενοχοποίησε τους μετανάστες ως υπεύθυνους της κοινωνικής κρίσης την οποία γεννούν τα διψήφια ποσοστά ανεργίας. Έστρεψε την προσοχή στα υποτυπώδη αποσπώντας την απ’ την ουσία: την υπερσυσσώρευση κεφαλαίου, την κερδοσκοπία, τον χρηματοπιστωτικό παρασιτισμό, το χάσμα των εισοδηματικών ανισοτήτων, τον καπιταλισμό.

«Κρίση συνείδησης» Το πρόβλημα της παραβίασης της ιδιωτικότητας στον ψηφιακό κόσμο ήρθε στην επιφάνεια μ’ έναν απροσ-

δόκητο τρόπο. Χάρη στην «κρίση συνείδησης» ενός πρώην πράκτορα της αμερικανικής NSA. Ένας οργουελικός μηχανισμός παρακολουθήσεων που στήθηκε για χάρη της αμερικανικής «ασφάλειας» αποκαλύφθηκε επιβεβαιώνοντας τη διαχρονική πεποίθηση των συνωμοσιολόγων ότι η ιδιωτικότητα στον ψηφιακό κόσμο υφίσταται μόνον ως φιλολογικός όρος. Στην άλλη άκρη του κόσμου, στη Θάλασσα της Νότια Κίνας, άνοιξε ένα νέο κεφάλαιο ψυχροπολεμικής έντασης και στρατιωτικών ανταγωνισμών με άξονα την ιστορική αντιπαλότητα Κίνας - Ιαπωνίας. Στο επίκεντρο της διένεξης, εκτός από τα υπολείμματα μιας βαριάς ιστορικής μνήμης, υπάρχει ένας γεωγραφικός χώρος με αμφιλεγόμενο ή αδιευκρίνιστο στάτους κυριαρχικών δικαιωμάτων, πλούσιος σε ενεργειακούς πόρους, πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Και την ίδια ώρα που νέες παγκόσμιες διενέξεις για το πετρέλαιο ξεσπούν, ο πλανήτης ξεσπά με τον τρόπο του. Νέος κύκλος ακραίων καιρικών φαινομένων με εκτεταμένες φυσικές καταστροφές ως συνέπεια. Το έλλειμμα στο κλιματικό ισοζύγιο αυξάνεται αργά και επικίνδυνα την ώρα που οι υπεύθυνοι αοριστολογούν και φλυαρούν ή κουτοπόνηρα προσπαθούν να στριμώξουν τα ενεργειακά συμφέροντά τους στη συνθήκη που θ’ αντικαταστήσει -κάποια στιγμή- το πρωτόκολλο του Κιότο. Ν. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ

Συρία: Η επέμβα

Η Συρία ήταν η τελευταία χώρα στ μοσταγές καθεστώς του υιού Άσαντ βρ δυτικότροπων δημοκρατών, καταπιεσ νταμενταλιστών αλλά και μισθοφόρων τον τόνο της εξέγερσης συναγωνιζόμεν μία του Άσαντ. Έτσι, από την εξέγερση γκρουση στην οποία συμμετέχουν «δι ριοχής. Ο Άσαντ με μαεστρία επιπλέει, εκ επιδιώξεις των αντιπάλων του, αλλά κα μεγάλων δυνάμεων που «αναγνώρισαν Το επιστέγασμα αυτής της υπόθεσης απόφαση βομβαρδισμού της Συρίας γι ανακλήθηκε ευσχήμως με τη βοήθεια χή, Άσαντ είχαμε, Άσαντ έχουμε, αλλά νοι Σύριοι.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

43

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Από Istanbul σε… Resistanbul

ΑΙΓΥΠΤΟΣ

Από τον στρατό στον στρατό μέσω δημοκρατίας

Το κόψιμο ενός δέντρου στο Πάρκο Γκεζί και ένα ακόμη φαραωνικού τύπου σχέδιο του πρωθυπουργού Ερντογάν για ένα ακόμη εμπορικό κέντρο πυροδότησε ένα κίνημα άνευ προηγουμένου που απλώθηκε σε όλη τη χώρα και μετέτρεψε την Istanbul σε Resistanbul. Δεν ήταν μόνο το δέντρο λίγο καιρό πριν είχαν απαγορευτεί τα δημόσια φιλιά, η δημόσια κατανάλωση αλκοόλ, το κόκκινο κραγιόν για τις αεροσυνοδούς της Turkish Airlines... Το φιτίλι «ποτιζόταν» καιρό, η νεοσυντηρητική στροφή Ερντογάν, τώρα που το νεοφιλελεύθερο μοντέλο χρηματοδοτούμενης ανάπτυξης χωρίς κοινωνικό έρεισμα που εφάρμοζε «μπάζει νερά», έβγαλε τον κόσμο στον δρόμο. Όχι μόνο τους «Ευρωπαίους» Τούρκους, αλλά και τους Κούρδους, και τον κόσμο της εργασίας, μέχρι και τους Αντικαπιταλιστές Μουσουλμάνους, σε μία εξέγερση τύπου Occupy με κατασκηνώσεις, αλλά και «ακίνητες» διαδηλώσεις διαμαρτυρίας. Το Κίνημα απλώθηκε απ’ άκρη σ’ άκρη της χώρας και άφησε πίσω του πέντε νεαρούς διαδηλωτές νεκρούς, τραυμάτισε χιλιάδες και άλλαξε τη συλλογική μνήμη των νέων Τούρκων που γαλουχούνταν επί μία δεκαετία από το συντηρητικό νεοφιλελεύθερο καθεστώς του ΑΚΡ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης) μια για πάντα.

ή του ζωτικού χώρου

αση που δεν έγινε

την οποία έφτασε η Aραβική Άνοιξη. Το αιήκε απέναντι του μια ετερόκλητη συμμαχία σμένων φυλών της Συρίας, ισλαμιστών φον της Αλ Κάιντα, οι οποίοι τελικά έδωσαν και νοι σε αγριότητα τον στρατό και την αστυνοη πήγαμε σε εμφύλιο και τελικά σε μια σύ’ αντιπροσώπων» όλοι οι «παίκτες» της πεκμεταλλευόμενος όχι μόνον τις αντιτιθέμενες αι τα αλληλοσυγκρουόμενα συμφέροντα των ν» ότι δεν έχουν έτοιμη διάδοχη λύση. ήταν το παρ’ ολίγον βατερλό Ομπάμα με την ια τη χρήση χημικών όπλων, απόφαση που Πούτιν. Άρα, σε σχέση με πέρσι τέτοια επομας λείπουν 130 χιλιάδες άμαχοι σκοτωμέ-

Λαμπεντούζα: To Fortress Europe δολοφονεί Το «Δολοφόνοι» με το οποίο οι κάτοικοι υποδέχθηκαν τον Ιταλό πρωθυπουργό Ενρίκο Λέτα, τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο και την επίτροπο Εσωτερικών Υποθέσεων Σεσίλια Μάλμστρομ δεν έμεινε στα όρια του μικρού νησιού στο νοτιότερο άκρο της Ιταλίας, αλλά ανάγκασε για πρώτη φορά ολόκληρη την Ε.Ε. να δει κατάματα τη μεταναστευτική της πολιτική. Την 3η Οκτωβρίου ένα ακόμη ναυάγιο στα ανοιχτά της Λαμπεντούζα συγκλόνισε -λίγο περισσότερο από τα εκατοντάδες που προηγήθηκαν και από τα δεκάδες που ακολούθησαν- την παγκόσμια κοινή γνώμη. Περισσότεροι από 300 μετανάστες από την Ερυθραία, την Γκάνα και τη Σομαλία, που επέβαιναν σε μια βάρκα με σημαία την ελπίδα, πνίγηκαν στα νερά της Μεσογείου. Ακολούθησαν δάκρυα και φέρετρα, δύτες που ανέσυραν εκατοντάδες πτώματα, μια δήμαρχος σε κατάσταση σοκ που ζητά απεγνωσμένα βοήθεια, ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης, εξαγγελίες και υπο-

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Ν. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, Κ. ΜΠΑΛΗ, ΜΙΧ. ΤΡΙΚΚΑΣ, ΑΝ. ΓΙΑΜΑΛΗ

σχέσεις... Η μετανάστευση στην Ιταλία -όπως και εδώ- παραμένει ποινικοποιημένη. Θύμα ρατσιστικών επιθέσεων η ίδια, η υπουργός αρμόδια για την ένταξη των μεταναστών, η μαύρη Σεσίλ Κιένγκε, δήλωσε ότι ο κατάπτυστος νόμος Μπόσι - Φίνι για τη μετανάστευση πρέπει να τροποποιηθεί. Τη θέση της αυτή στήριξε και ο πρόεδρος Ναπολιτάνο (ο ίδιος που έδωσε το όνομά του στον νόμο για τα κέντρα «προσωρινής» κράτησης, αυτά που «απολυμαίνουν» με μάνικες τους μετανάστες). Διαφωνούν η Κεντροδεξιά και η Λίγκα. Η Κομισιόν δεν ασχολείται με την ποινικοποίηση της μετανάστευσης από τους εν λόγω νόμους, είναι βλέπετε «αναρμόδια». Συντετριμμένη ούσα, σχεδιάζει μετά από αίτημα της Ιταλίας και της Ελλάδας την περαιτέρω χρηματοδότηση της Frontex για να μας «φυλάει» από τους «επικίνδυνους» που αναζητούν το δικαίωμα σε ένα καλύτερο αύριο, όχι πλούσιο, μόνο αξιοπρεπές.

Στις 29 Σουνίου 2012 ο Μοχάμεντ Μόρσι ορκίζεται πρόεδρος της Αιγύπτου. Λίγες μέρες νωρίτερα το κόμμα του, Κόμμα της Ελευθερίας και της Δικαιοσύνης, νεοϊδρυθέν από τη Μουσουλμανική Αδελφότητα, έχει κερδίσει τις πρώτες ελεύθερες εκλογές στην Αίγυπτο μετά από την εξέγερση της Πλατείας Ταχρίρ. Σήμερα ο Μόρσι περιμένει να του απαγγελθεί από το στρατοδικείο ακόμη και η θανατική ποινή. Τι μεσολάβησε; Μεσολάβησε ένα σύντομο διάστημα κατά το οποίο οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι, το υπερσυντηρητικό πολιτικό μόρφωμα της Αιγύπτου που όλα τα τελευταία χρόνια βρισκόταν στη σκιά του δικτατορικού καθεστώτος Μουμπάρακ, αναδείχθηκε σε ηγέτιδα πολιτική δύναμη καθώς οι αντίπαλοι, κατέβηκαν στις εκλογές πολυδιασπασμένοι. Η Μουσουλμανική Αδελφότητα ωστόσο σφετερίστηκε τον αγώνα των Αιγυπτίων για ελευθερία, προώθησε μια στενή δική της κοινωνική ατζέντα και δεν ανταποκρίθηκε στο αίτημα για πραγ-

ματική δημοκρατική αλλαγή στη μεγαλύτερη χώρα της Αφρικής. Το αποτέλεσμα ήταν η κυβέρνηση Μόρσι να πέσει μετά από στρατιωτικό πραξικόπημα του οποίου προηγήθηκαν διαδηλώσεις «της κατσαρόλας» και να αναδειχθεί και πάλι ο στρατός, από τους κόλπους του οποίου προέκυψαν και οι τρεις προηγούμενοι πρόεδροι της Αιγύπτου, Νάσερ, Σαντάτ και Μουμπάρακ, ως ηγέτιδα δύναμη. Ο αιγυπτιακός στρατός άλλωστε κατέχει περίοπτη θέση στον κοινωνικό σχηματισμό της Αιγύπτου, παραπλήσιο με τον ρόλο του στρατού στην Τουρκία. Αποτελεί την εγγύηση του κοσμικού κράτους και της ισορροπίας στη Μ. Ανατολή, επέχει επίσης θέση αστικής τάξης κυριαρχώντας ακόμη και στην οικονομική ζωή της χώρας.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

44

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Το β’ μέρος του αφιερώματος στα πρόσωπα του 2013 στην επόμενη «Αυγή» της Κυριακής

Ακραία καιρικά φαινόμενα... και πάλι Τι κι αν κάηκε το 2013 η μισή Αυστραλία; Τι κι αν ισοπεδώθηκαν πόλεις και χωριά από τη μανία του ανέμου και τη δύναμη του νερού στις Φιλιππίνες; Τι κι αν πλημμύρισαν τα ποτάμια της Κεντρικής Ευρώπης, καταστρέφοντας σπιτικά, γέφυρες, σιδηροδρομικές ράγες; Τι κι αν γέμισαν πάλι οι οθόνες μας από εικόνες θανάτου και καταστροφής μέσα σε δευτερόλεπτα - ή από μικρά θαύματα, όπως το μωρό που γεννήθηκε μέσα στη βουή του τυφώνα Χαϊγιάν; Οι άνθρωποι στις πληγείσες περιοχές εξάντλησαν και την τελευταία ρανίδα της δύναμής τους για να σώσουν ό,τι μπορούσε να σωθεί,

στις πιο δραματικές περιπτώσεις έβαλε πλάτη και η παγκόσμια κοινότητα -έστειλε βοήθεια, έκανε εράνους. Το μεγάλο βήμα για να μη γίνει ακόμη πιο καταστροφική η μανία της φύσης, ενδυναμωμένη από την υπερθέρμανση του πλανήτη, δεν το τόλμησε κανείς. Στη διάσκεψη για την προστασία του κλίματος, που αυτή τη φορά έγινε στη Βαρσοβία, νίκησαν και πάλι κατά κράτος τα λόμπι του άνθρακα, του πετρελαίου, της βιομηχανίας. Η δέσμευση για τη μείωση των εκλύσεων αερίων θερμοκηπίου μπορεί να περιμένει. Τα θύματα της επόμενης φυσικής καταστροφής όχι.

Στην αγκαλιά της «μητερούλας» Ρωσίας έχει... «ζέστη» Γέμισε και πάλι το 2013 διαδηλωτές η πλατεία Μαϊντάν στο κέντρο του Κιέβου, διαδηλωτές που ζητούσαν να δεθεί η Ουκρανία στο άρμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και απαιτούσαν την παραίτηση της κυβέρνησης, η οποία αρνήθηκε που να υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης με την Ε.Ε.- κι έστειλε τις ειδικές δυνάμεις να τους σπάσουν στο ξύλο. Στη βαθιά διχασμένη χώρα μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ «μητερούλας» Ρωσίας και Ευρώπης, ο νυν πρόεδρος Βίκτορ Γιανουκόβιτς προτίμησε κι ως έναν βαθμό αναγκάστηκε από την οικονομική κατάσταση- να στραφεί στη Μόσχα. Και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν δεν τον άφησε παραπονεμένο. Έβαλε το χέρι στην τσέπη κι έφτιαξε στα γρήγορα ένα «πακέτο» διάσωσης για την Ουκρανία, ώστε να μπορεί να εξυπηρετήσει τα χρέη της προς τη ρωσική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom -και να μην παγώσει αυτόν τον χειμώνα. Επιπλέον, ο Πούτιν φρόντισε να μειωθεί η τιμή του αερίου προς την Ουκρανία κατά ένα τρίτο. Η Ρωσία βρήκε την ευκαιρία να υπερασπιστεί αυτό που θεωρεί ζωτικό της χώρο, κι ο Γιανουκόβιτς δεν γύρισε στο Κίεβο με άδεια χέρια.

«Μεγάλη πορεία» για τον καπιταλισμό... Περεστρόικα ναι, γκλασνόστ όχι. Το κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα έχει από καιρό αγκαλιάσει τις δυνάμεις της αγοράς, το 2013 το έκανε και με τη βούλα, με απόφαση της ολομέλειας της κεντρικής επιτροπής. Η κινεζική ηγεσία φτιάχνει τον δικό της ιδιότυπο καπιταλισμό, χωρίς να αφήνει ίχνος της εξουσίας από τα χέρια της. Ναι στην αγορά των προϊόντων και των υπηρεσιών, όχι στην αγορά των άλλων ιδεών. Το κόμμα παραμένει ένα - και παντοδύναμο. Και αναλαμβάνει να μεταρρυθμίσει τα δημόσια οικονομικά, να απελευθερώσει την κίνηση των κεφαλαίων στο εξωτερικό, να σχεδιάσει την ανάπτυξη ενός ιδιωτικού τραπεζικού συστήματος. Ο νέος ηγέτης του «εργοστασίου του πλανήτη» Ξι Τζινπίνγκ έχει βάλει ως στόχο τον διπλασιασμό του κατά κεφαλήν εισοδήματος στην Κίνα, υπόσχεται περισσότερη ευημερία. Και δεν μιλά για καπιταλισμό, συνεχίζει τη γραμμή του «σοσιαλισμού με κινεζικά χαρακτηριστικά». Σ’ αυτόν χωράνε οι ξένες επενδύσεις -θέλει να τις διευκολύνει-, χωράνε οι ιδιωτικές τράπεζες, χωράει μια νέα αστική τάξη με πολλά λεφτά και πολλά εκατομμύρια «μεταφερόμενοι» εργάτες με χαμηλά μεροκάματα και μηδενικά δικαιώματα.

Τρέχοντας παράλληλα Η μεγάλη αποποινικοποίηση

Η Λατινική Αμερική ήταν πάντοτε το βασικό μέτωπο του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» που κήρυξε η κυβέρνηση Νίξον πριν από τέσσερις δεκαετίες, με ολέθριες, όπως αποδείχτηκε, συνέπειες για την εξάπλωση του φαινομένου. Δεν προκαλεί, επομένως, έκπληξη ότι οι αντιδράσεις ξεκινούν από εκεί. Πριν από λίγες μέρες η Ουρουγουάη έγινε η πρώτη χώρα παγκοσμίως που νομιμοποιεί πλήρως τη χρήση και τη διάθεση της μαριχουάνας. Στόχος του νόμου είναι να καταπολεμήσει το οργανωμένο έγκλημα και τη βία που σχετίζονται με το εμπόριό της. «Χαρίσαμε αυτή την αγορά σαν δώρο στους λαθρεμπόρους και αυτό αποδείχτηκε κοινωνικά πιο καταστροφικό από το ίδιο το ναρκωτικό» εξηγεί ο αριστερός πρόεδρος της χώρας, Χοσέ Μουχίκα. Η κίνηση φαίνεται να εντάσσεται σε μια διεθνή τάση για την αποποινικοποίηση της μαριχουάνας. Μόλις τον περασμένο Αύγουστο, το αμερικανικό υπουργείο Δικαιοσύνης ειδοποίησε τους κυβερνήτες της Ουάσιγκτον και του Κολοράντο ότι οι δύο πολιτείες είναι ελεύθερες να προχωρήσουν στη νομιμοποίηση της παραγωγής, διανομής και πώλησης της σε ενήλικους σύμφωνα με το αποτέλεσμα των δημοψηφισμάτων του 2012. Οι τελευταίες άλλωστε σφυγμομετρήσεις αποκαλύπτουν ότι έξι στους δέκα Αμερικανούς τάσσονται πλέον υπέρ της νομιμοποίησης.

μέσα Δεκεμβρίου, της διαστημικής συσκευής «Τσανγκιέ3», που μεταφέρει το όχημα εξερεύνησης «Γιούτου», αποτελεί το πρώτο βήμα για την αποστολή αστροναύτη στον δορυφόρο της Γης, κάτι που σύμφωνα με τους σχεδιασμούς του Πεκίνου ενδέχεται να γίνει ακόμη και μέσα στην επόμενη δεκαετία. Η νέα διαστημική εποχή που ανοίγει φαίνεται ότι θα είναι ασιατική. Και ενδεχομένως low budget. Το διαστημικό όχημα εξερεύνησης «Μανγκαλιάν», που εκτοξεύθηκε από την Ινδία στις αρχές Νοεμβρίου και προορίζεται για την εξερεύνηση της επιφάνειας του Άρη, έχει κόστος μόλις 73 εκατομμύρια δολάρια. Το κόστος είναι υποπολλαπλάσιο εκείνου του αντίστοιχου προγράμματος της NASA, γεγονός που σύμφωνα με τους αναλυτές, υποδηλώνει ότι στο μέλλον η Ινδία μπορεί να καταλάβει σημαντικό μέρος της διαστημικής αγοράς λόγω της τεχνολογίας χαμηλού κόστους.

Λα Μονέδα, 40 χρόνια μετά

Νέα μέλη στη διαστημική λέσχη Κάποτε η λεγόμενη «κούρσα του διαστήματος» ήταν υπόθεση για λίγους. Για την ακρίβεια δύο, τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ. Πριν από λίγες ημέρες όμως η Κίνα έγινε η τρίτη χώρα του πλανήτη που πραγματοποιεί με επιτυχία διαστημική αποστολή στη Σελήνη. Η προσεδάφιση, στα

Πριν από τέσσερα χρόνια, πολλοί αναλυτές έβλεπαν στην εκλογή του εκατομμυριούχου Σεμπαστιάν Πινιέρα στην προεδρία της Χιλής τις ενδείξεις για την αναστροφή του αριστερού ρεύματος που τα τελευταία 15 χρόνια

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

45

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Η κλήση σας προωθείται - προς καταγραφή... Ο Μεγάλος Αδελφός είναι εδώ και έχει και όνομα: NSA ή Εθνική Υπηρεσία Ασφαλείας των ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο σκάνδαλο του 2013 το αποκάλυψε ένας νεαρός Αμερικανός κομπιουτεράς που δούλευε για την NSA, ο Έντουαρντ Σνόουντεν. Με τη βοήθεια της τεχνολογίας, οι ΗΠΑ παρακολουθούν μερικά δισεκατομμύρια συνομιλίες, από κινητά, σταθερά και δορυφορικά τηλέφωνα και την ηλεκτρονική αλληλογραφία όλου του πλανήτη. Κανένας δεν έχει γλιτώσει από τη... φιλομάθειά τους: ούτε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ούτε τα γραφεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ούτε οι πρεσβείες των φιλικών τους χωρών, ούτε καν το κινητό της Άνγκελα Μέρκελ. Η αποκάλυψη του σκανδάλου της NSA προκάλεσε πολλά μικρά και μεγάλα διπλωματικά επεισόδια κι έσβησε οριστικά το φωτοστέφανο του Μπάρακ Ομπάμα

«Ιρανική άνοιξη»: Σαν έτοιμη από καιρό... στην Ευρώπη. Οι Αμερικανοί, αντί να ζητήσουν συγνώμη, κυνήγησαν τον Σνόουντεν σαν σκυλί -μέχρι και το αεροπλάνο του προέδρου της Βολιβίας, Έβο Μοράλες ανάγκασαν να προσγειωθεί για να ψάξουν μέσα τον «προδότη»- και ισχυρίστηκαν ότι τα κάνουν όλα αυτά για να σώσουν τον

πλανήτη από την τρομοκρατία. Αγνόησαν τις έντονες διαμαρτυρίες των ξένων ηγετών -με πιο παλληκαρίσια αυτή της προέδρου της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ- κι έδωσαν στον Πούτιν την ευκαιρία να δώσει πολιτικό άσυλο στον Σνόουντεν. Αυτό το τελευταίο πράγματι τους πείραξε...

με την επικαιρότητα... παρασύρει τη Λατινική Αμερική. Την «ανορθογραφία» αυτή διόρθωσε πριν από λίγες μέρες η θριαμβευτική επανεκλογή της Μισέλ Μπατσελέτ. Σαράντα χρόνια μετά το αιματηρό πραξικόπημα που βύθισε τη χώρα στην πιο μαύρη περίοδο της ιστορίας της, η 62χρονη πια πολιτικός επιστρέφει στη Λα Μονέδα έχοντας εξασφαλίσει αυτή τη φορά και τη στήριξη του Κομμουνιστικού Κόμματος, που αποτέλεσε τον βασικότερο σύμμαχό της στην προεκλογική εκστρατεία. Το ασύλληπτα χαμηλό ποσοστό συμμετοχής στις εκλογές (41%) και τα πιεστικά κοινωνικά προβλήματα της σημερινής Χιλής -τη χώρα του ΟΟΣΑ με τις μεγαλύτερες κοινωνικές ανισότητες- προαναγγέλλουν μια εξαιρετικά σύντομη περίοδο χάριτος. Αν η Μπατσελέτ δεν υλοποιήσει άμεσα τις υποσχέσεις της για αναδιανομή του εισοδήματος και δωρεάν παιδεία θα βρεθεί χωρίς αμφιβολία αντιμέτωπη με το ίδιο νεανικό κίνημα διαμαρτυρίας που γκρέμισε από την εξουσία τους πολιτικούς επιγόνους του Πινοσέτ.

ράδειγμα αποτελεί η Καταλωνία, που ανακοίνωσε ότι το δικό της δημοψήφισμα θα πραγματοποιηθεί δύο μήνες μετά το σκωτσέζικο. «Επιθυμείτε η Καταλωνία να γίνει κράτος; Ναι ή όχι;» θα είναι το πρώτο ερώτημα. Και αν η απάντηση είναι «ναι», «Επιθυμείτε το κράτος αυτό να είναι ανεξάρτητο;», θα είναι το επόμενο ερώτημα που θα τεθεί στους 7,6 εκατομμύρια κατοίκους της περιφέρειας. Η Μαδρίτη πάντως επανέλαβε ότι θα θα αντιταχθεί με όλα τα νόμιμα μέσα καθώς, με βάση το ισπανικό σύνταγμα, δημοψηφίσματα μπορεί να προκηρύσσει μόνο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση.

Λευκός κυνηγός, μαύρη καρδιά

«Πολλοί απ’ τους αρρώστους μου δεν έχουν τα φάρμακα που χρειάζονται. Φοβούνται ότι πλησιάζει το τέλος τους. Μερικές φορές μαζεύω χρήματα από τους πιο εύπορους για να αγοράσω φάρμακα για τους πιο φτωχούς. Είναι σκληρό να ασκείς την Ιατρική σ’ αυτή τη χώρα, είσαι αναγκασμένος να βλέπεις ανθρώπους να υποφέρουν...» Μ’ αυτά τα λόγια είχε περιγράψει πριν λίγους μήνες στην ιατρική επιθεώρηση Lancet, την κατάσταση στο νοσοκομείο της Τεχεράνης, όπου υπηρετούσε ο Ιρανός γιατρός Νταριγιούς Σαρίφ. Οι ελλείψεις φαρμάκων εξαιτίας των κυρώσεων ήταν μια απ’ τις τόσες συνέπειες του ακήρυχτου πολέμου Αμερικανών και Δύσης σε βάρος της Ισλαμικής Δημοκρατίας. Στόχος τους να κάμψουν τη βούλησή των αγιατολάχ να συνεχίσουν το πυρηνικό πρόγραμμα. Είναι η ίδια μέγγενη που οι Ιρανοί πίστεψαν ότι θα χαλαρώσει αν ψήφιζαν τον υποψήφιο των μεταρρυθμιστών, τον Μοχάμεντ Ρουχανί, στις προεδρικές εκλογές του Αυγούστου. Μέχρι τώρα, οι προσδοκίες τους δεν διαψεύσθηκαν. Η εκλογή του άλλαξε θεαματικά το κλίμα και συντέλεσε στο να διαμορφωθεί μια ατμόσφαιρα θετικής προσμονής. Η συμφωνία με τη Δύση για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα -με τις «εγγυήσεις» της Ρωσίας- και η χαλάρωση των κυρώσεων ήταν ένα πρώτο βήμα. Είχαν προηγηθεί βέβαια μήνες μυστικής διπλωματίας ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ακολούθησαν κι άλλα μέτρα-δείγματα γραφής του νέου προέδρου, ανάμεσά τους η ελεύθερη πρόσβαση στο Διαδίκτυο, ειδικά στο facebook και το twitter των δύο ιστότοπων κοινωνικής δικτύωσης που είναι πολύ δημοφιλείς στο Ιράν. Η ιρανική άνοιξη μπορεί να άργησε αλλά έδειξε πως ήταν έτοιμη από καιρό...

Το σύνδρομο της Κίνας

Ο εθνικισμός των χορτάτων

Τη Λευκή Βίβλο της Σκωτίας παρουσίασε φέτος ο πρωθυπουργός της Άλεξ Σάλμοντ σε μια προσπάθεια να πείσει τους συμπατριώτες του να επικυρώσουν με την ψήφο τους την ανεξαρτησία της περιοχής στο δημοψήφισμα του ερχόμενου Σεπτεμβρίου. Με βάση το σχέδιό του, η ανεξάρτητη Σκωτία θα διατηρήσει τη βρετανική στερλίνα, την υποτέλειά της στο στέμμα και τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά θα έχει τη δική της αμυντική δύναμη και θα συλλέγει η ίδια τους φόρους της. Στην Ευρώπη του 21ου αιώνα οι αυτονομιστές αποφεύγουν τη βία και διεκδικούν ένα μεγαλύτερο κομμάτι της πίτας, δεν θέλουν πια να ξοδεύουν χρήματα για τον δικό τους «Νότο». Το χαρακτηριστικότερο ίσως πα-

Στα τέλη του προηγούμενου χρόνου ο Γάλλος πρόεδρος Φρανσουά Ολάντ καλούσε τους Αφρικανούς «να εγγυηθούν οι ίδιοι την ασφάλεια της Αφρικής». Από τότε η Γαλλία πραγματοποίησε δύο στρατιωτικές επεμβάσεις στην ήπειρο, στο Μάλι τον περασμένο Ιανουάριο και τώρα στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία. Το γαλλικό ενδιαφέρον για την περιοχή είχαν υπενθυμίσει νωρίτερα ανάλογες στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λιβύη και την Ακτή του Ελεφαντοστού. Ο μετριοπαθής Ολάντ ακολουθεί ασύγκριτα πιο επιθετική πολιτική σε σχέση με τον προκάτοχό του, Νικολά Σαρκοζί. Αιτία γι’ αυτό φαίνεται να είναι η υποχώρηση των γαλλικών οικονομικών συμφερόντων στην Αφρική. Η αποστολή των γαλλικών στρατευμάτων στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία συνέπεσε με τη δημοσιοποίηση έκθεσης που αποκαλύπτει ότι η Κίνα αποτελεί σήμερα τον μεγαλύτερο εξαγωγέα στην περιοχή, με τη Γαλλία να έχει πια κατρακυλήσει στην πέμπτη θέση. Στη διάρκεια του 21ου αιώνα, το μερίδιο της γαλλικής αγοράς στην υποσαχάρια Αφρική έπεσε από το 10% στο 4,7%, την ώρα που το κινεζικό μερίδιο αυξήθηκε στο 16% το 2011.

Η Κίνα κατακτά τον κόσμο και τον αλλάζει - Μεταφορικά και κυριολεκτικά. Η μεγέθυνση της κινεζικής οικονομίας, η διόγκωση της εξαγωγικής βιομηχανίας της, τα φιλόδοξα 5ετη πλάνα του «κόμματος» απαιτούν φτηνή εργατική δύναμη και πρόσβαση σε ενεργειακά αποθέματα. Η πρώτη προϋπόθεση είναι εξασφαλισμένη, η δεύτερη όχι. Ως το 2020, η Κίνα θα έχει ανάγκη από 9,2 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου την ημέρα! Το μεγαλύτερο μέρος αυτής της ποσότητας θα προέρχεται από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και τη Λατινική Αμερική και θα φτάνει στην Κίνα περνώντας απ’ τις πιο ασταθείς και «απρόβλεπτες» περιοχές του κόσμου. Τα εγγύς αποθέματα υδρογονανθράκων αποκτούν λοιπόν στρατηγική αξία. Στη διάρκεια του 2013, το Πεκίνο κατέστησε περισσότερο από σαφείς τις βλέψεις του για τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας. Οι Κινέζοι εκτιμούν ότι ο θαλάσσιος βυθός γύρω απ’ το σύμπλεγμα βραχονησίδων Σπράτλι «κρύβει» 17,7 δισεκατομμύρια τόνους πετρελαίου και φυσικού αερίου, που σε σύγκριση με τα 13 δισ. του Κουβέιτ, τοποθετούν τα κοιτάσματα αυτά στην 4η θέση των παγκόσμιων αποθεμάτων. Η σύγκρουση με την Ιαπωνία, που με το πανίσχυρο πολεμικό ναυτικό της διεκδικεί τον δικό της «ζωτικό χώρο» στην περιοχή, είναι αναπόφευκτη. Τόκιο και Σεούλ, οι δύο πειθήνιοι yesmen της Ουάσιγκτον στη νοτιοανατολική Ασία, αναλαμβάνουν ρόλο προκεχωρημένου φυλακίου, καθώς το επίκεντρο του αμερικανικού ενδιαφέροντος για την παγκοσμιοποιημένη οικονομία και τα ενεργειακά αποθέματα στρέφεται στην Ασία.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

46

ΚΟΣΜΟΣ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ

Η λιτότητα «ανεβαίνει» από τον Νότο ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΜΠΑΛΗ

Ποιος ήταν ο «μεγάλος ασθενής» της Ευρώπης το 2013; Η Ελλάδα και οι άλλες μνημονιακές χώρες του Νότου; Η Γαλλία, που ακροβατεί στα όρια της ύφεσης; Η απάντηση που έδιναν όλες οι δημοσκοπήσεις τη χρονιά που πέρασε ήταν άλλη: «Μεγάλος ασθενής» είναι η ίδια η Ευρώπη, το κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα, που μέσα στην κρίση χάνει τη στήριξη των λαών. Μόλις το 45% των Ευρωπαίων πιστεύει ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση -ένα χρόνο πριν το ποσοστό ήταν 60%. Επιπλέον, το παλιό όνειρο της συνοχής έχει εξελιχθεί στον εφιάλτη του διχασμού. Την ώρα που οι λαοί του Νότου κατηγορούν τη -γερμανικής εμπνεύσεως- λιτότητα που επιβάλλουν οι Βρυξέλλες για την εγκληματικά υψηλή ανεργία και την κατάρρευση του εισοδήματός τους, οι λαοί του Βορρά σε μεγάλο βαθμό αντιτίθενται στα «πακέτα διάσωσης» και φοβούνται ότι, εξαιτίας αυτών, η κρίση θα χτυπήσει και τη δική τους πόρτα. Μόνο που η κρίση είναι ήδη εκεί…

Η εφησυχασμένη Γερμανία Στις δημοσκοπήσεις που γίνονται εν είδει απολογισμού του 2013 οι Γερμανοί εμφανίζονται ευχαριστημένοι και αισιόδοξοι, κυρίως διότι στην πλειονότητά τους δεΝ φοβούνται την ανεργία και πιστεύουν ότι το νέο έτος θα είναι ακόμη καλύτερο από το προηγούμενο. Αυτή η πεποίθησή τους αποτυπώθηκε και στις κάλπες της 22ας Σεπτεμβρίου -τουλάχιστον για όσους πήγαν να ψηφίσουν. Οι Γερμανοί επανεξέλεξαν πανηγυρικά τη Μέρκελ, επειδή θεώρησαν ότι κράτησε την κρίση μακριά τους. Και στήριξαν τον μεγάλο συνασπισμό, πριν ακόμη τον σχηματίσουν τα δύο μεγάλα λαϊκά κόμματα, οι Χριστιανοδημοκράτες και οι Σοσιαλδημοκράτες, επειδή επιθυμούν να συνεχιστεί η ίδια πολιτική με λίγο πιο… αριστερό χαρακτήρα: με τη θέσπιση κατώτατου μεροκάματου, με κάποιες βελτιώσεις στις επισφαλείς θέσεις εργασίας -»δανεική», εκ περιτροπής, μερική απασχόληση- με κάποιες «διορθώσεις» στις πιο σκληρές ρυθμίσεις της Ατζέντας 2010 (σ.σ.: της μεταρρύθμισης της αγοράς εργασίας και του ασφαλιστικού από την κυβέρνηση Σρέντερ). Ο εφησυχασμός ήταν αυτός που κυριάρχησε το 2013 στη Γερμανία, κυρίως διότι τα ποσοστά της ανεργίας ήταν ιστορικά χαμηλά, ενώ σε αρκετούς κλάδους έγιναν και οι πρώτες αυξήσεις, μετά από δέκα χρόνια στασιμότητας. Η μεγαλύτερη αγωνία των ανθρώπων δεν ήταν για το άμε-

σο αύριο, αλλά για το μεθαύριο: φοβούνται ότι τα μηδενικά επιτόκια του ευρώ απειλούν τις αποταμιεύσεις τους, φοβούνται ότι, αν στραβώσει κάτι στις χώρες της κρίσης, θα φορτωθούν τα χρέη τους. Αυτό που δεν αντιλαμβάνεται ο μέσος Γερμανός πολίτης είναι ότι επωφελείται -για την ώρα τουλάχι-

Tο παλιό όνειρο της συνοχής έχει εξελιχθεί στον εφιάλτη του διχασμού

στον- από την κρίση των άλλων. Ότι ο βασικός λόγος που ξεχειλίζουν τα δημόσια ταμεία είναι το σχεδόν μηδενικό κόστος δανεισμού της Γερμανίας αφού τα γερμανικά ομόλογα έχουν γίνει το καταφύγιο των συντηρητικών επενδυτών. Ότι η ανταγωνιστικότητα της γερμανικής οικονομίας, που δημιούργησε συνθή-

Η καλή μαθήτρια Ιρλανδία Το success story στη διαχείριση της ευρωκρίσης ήταν το 2013 η Ιρλανδία, η οποία πανηγύρισε στις 15 Δεκεμβρίου την έξοδό της από το Μνημόνιο. Μετά από τρία χρόνια επιτήρησης από την τρόικα, με 68 δισεκατομμύρια ευρώ δάνειο για τη διάσωση των ιρλανδικών τραπεζών, που πρέπει να επιστραφεί από τους Ιρλανδούς φορολογούμενους, το Δουβλίνο επανέκτησε την εθνική κυριαρχία του στον δημοσιονομικό τομέα βρήκε και πάλι πρόσβαση στις αγορές. Ωστόσο, «η ζωή μας δεν θα αλλάξει μέσα σε μια νύχτα», όπως προειδοποίησε ο πρωθυπουργός της χώρας, Έντα Κένι, την ώρα που ευχαριστούσε τους πολίτες για τις θυσίες τους. Η χώρα θα παραμείνει στη γραμμή της λιτότητας και οι περικοπές των δαπανών και οι αυξή-

σεις στους φόρους θα συνεχιστούν -με πιο αργό ρυθμό-, καθώς η ιρλανδική κυβέρνηση έχει δεσμευτεί να μειώσει το έλλειμμά της από 7% σε 3% το 2015.\ Και στην Ιρλανδία η κρίση άνοιξε ακόμη περισσότερο την ψαλίδα μεταξύ φτωχών και πλουσίων, μεταξύ του Δουβλίνου και της επαρχίας. Επιπλέον οι τράπεζες που οδήγησαν τη χώρα στα πρόθυρα της χρεωκοπίας, εξακολουθούν να την απειλούν. Κι αυτό διότι το Μνημόνιο έφερε και στην Ιρλανδία μείωση εισοδήματος και ανεργία, που με τη σειρά τους εκτόξευσαν στα ύψη τα «κόκκινα» δάνεια. Το θετικό είναι ότι η Ιρλανδία έχει βγει το 2013 από την ύφεση - με αποτέλεσμα την υποχώρηση της ανεργίας από το 15% στο 13%- και αναμένει ανάπτυξη 2% το 2014.

κες σχεδόν πλήρους απασχόλησης, τσακίζει τις οικονομίες των εταίρων. Ότι το γερμανικό πλεόνασμα στο ισοζύγιο πληρωμών είναι εξίσου επικίνδυνο με το έλλειμμα των εταίρων. Πάντως, εκτός αυτού του κλίματος εφησυχασμού είναι ένα μεγάλο κομμάτι της γερμανικής κοινωνίας, το οποίο όμως δεν εκφράζεται πολιτικά. Παρά τα πολύ χαμηλά ποσοστά της ανεργίας, ένα στα επτά νοικοκυριά απειλείται από τη φτώχεια, κυρίως επειδή παρατηρείται μια «αμερικανοποίηση» της αγοράς εργασίας: από το 2006 μέχρι σήμερα αυξάνονται συστηματικά οι κακά αμειβόμενες και επισφαλείς θέσεις εργασίας. Σχεδόν επτά εκατομμύρια εργαζόμενοι δεν μπορούν να ζήσουν από τη δουλειά τους -και χρειάζονται ενίσχυση από τα κοινωνικά ταμεία- ενώ το ρίσκο της φτώχειας στα γεράματα αυξάνεται κατακόρυφα. Από την ανάλυση των εκλογικών αποτελεσμάτων φαίνεται ότι το μεγαλύτερο μέρος αυτών των ανθρώπων δεν έχει πολιτική εκπροσώπηση, δεν πάει να ψηφίσει. Η εκλογική συμμετοχή στις υποβαθμισμένες γειτονιές του Βερολίνου, της Κολωνίας ή του Ντόρτμουντ, για παράδειγμα, σπάνια φτάνει το 30%, την ώρα που στις «καλές» γειτονιές ξεπερνά το 70%.

Η αδύναμη Γαλλία Με τον τίτλο του «μεγάλου ασθενή», που κουβαλούσε προ δεκαετίας η Γερμανία, φλερτάρει τώρα η Γαλλία, που μπαινόβγαινε όλο το 2013 στην ύφεση. Η δεύτερη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης είδε τις εξαγωγές της, την ανταγωνιστικότητά της και την πιστοληπτική της ικανότητα το 2013 να μειώνονται και δεν ελπίζει σε πολύ καλύτερες μέρες το 2014.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΚΟΣΜΟΣ

47

στον Βορρά...

Βέβαια, σε σχέση με τις χώρες του Νότου οι οικονομικοί δείκτες της Γαλλίας είναι σε πολύ καλύτερη κατάσταση και τα γαλλικά ομόλογα εξακολουθούν να έχουν ζήτηση με ιστορικά χαμηλές επιδόσεις -αν και όχι τόσο χαμηλές όσο αυτές των γερμανικών. Ωστόσο, τα ποσοστά της ανεργίας επιμένουν πάνω από το 10%, σχεδόν ένα εκατομμύριο άνθρωποι εξαρτώνται από τα συσσίτια και η γαλλική βιομηχανία χάνει συνεχώς μερίδια αγοράς στον κόσμο. Επιπλέον οι Γάλλοι δεν εμπιστεύονται πλέον το πολιτικό προσωπικό τους. Ποτέ ένας Γάλλος πρόεδρος δεν είχε τόσο χαμηλή δημοτικότητα όσο ο Φρανσουά Ολάντ: οι πολίτες του δεν του έχουν καμία εμπιστοσύνη ότι μπορεί να βγάλει τη χώρα από την κρίση. Μια κρίση που αλλάζει και τον συσχετισμό δυνάμεων στην Ευρώπη, καθώς ανοίγει όλο και περισσότερο την ψαλίδα μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, με αποτέλεσμα ο γαλλογερμανικός άξονας να μπατάρει επικίνδυνα προς τα «θέλω» του Βερολίνου. Η αδυναμία της Γαλλίας και η αμφιθυμία της με ποιον να συνταχθεί με τις μεγάλες χώρες του Νότου, όπως φάνηκε προς στιγμήν, ή με το Βερολίνο- επιτρέπει στη Γερμανία να βάζει τη δική της σφραγίδα στα μελλοντικά ευρωπαϊκά εγχειρήματα, όπως για παράδειγμα στην τραπεζική ένωση.

Η υποβαθμισμένη Ολλανδία Το 2013 το κλαμπ των οικονομικά «άριστων» χωρών της Ευρωζώνης συρρικνώθηκε ακόμη περισσότερο, καθώς μόνο η Γερμανία, το Λουξεμβούργο και η Φινλανδία διατήρησαν το περιβόητο «ΑΑΑ» στην πιστοληπτική τους ικανότητα. Ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s εξοστρά-

Το κοινό ευρωπαϊκό εγχείρημα μέσα στην κρίση χάνει τη στήριξη των λαών. Μόλις το 45% των Ευρωπαίων πιστεύει ακόμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση -ένα χρόνο πριν το ποσοστό ήταν 60%

κισε από το κλαμπ την Ολλανδία, τη χώρα όπου εφαρμόζει τη δημοσιονομική πολιτική ο αυστηρός πρόεδρος του Eurogroup, Γερούν Ντέισελμπλουμ, υποβαθμίζοντας την οικονομία της στο «ΑΑ+». Το χτύπημα ήρθε από τον λάθος οίκο, αφού ο πρώτος που είχε προειδοποιήσει την Ολλανδία ότι θα υποβαθμίσει την πιστοληπτική της ικανότητα ήταν η Fitch. Ο λόγος της υποβάθμισης ήταν «οι αδύναμες προοπτικές της ολλανδικής οικονομίας». Ο Ντέισελμπλουμ, που μοιράζει αθρόα αυστηρές υποδείξεις στους ομολόγους του στο Eurogroup, αντέδρασε όπως κάθε υπουργός Οικονομικών όταν η χώρα του βάλλεται από τους οίκους αξιολόγησης: δήλωσε απογοητευμένος από την απόφαση της S&P και υποστήριξε ότι αυτή δεν θα έχει καμία επίπτωση στο κόστος δανεισμού της Ολλανδίας.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα της Ολλανδίας είναι ο υψηλός δανεισμός των νοικοκυριών και η αυξανόμενη αδυναμία τους να τον εξυπηρετήσουν. Ένα στα τέσσερα στεγαστικά δάνεια αξίζει πλέον περισσότερο από το ίδιο το ακίνητο, σε βαθμό ώστε όλο και περισσότεροι γονείς να παροτρύνουν τα παιδιά τους να μην κάνουν αποδοχή κληρονομιάς σε περίπτωση θανάτου τους, διότι θα πληρώνουν μια ζωή ένα δάνειο, ενώ το σπίτι που θα κληρονομήσουν δεν θα αξίζει αυτά τα λεφτά.

Η αιμορραγία της επαρχιακής Βρετανίας Τίποτε στο γιορτινό Λονδίνο δεν θυμίζει κρίση, παρά την κατάρρευση της στέγης του θέατρο Apollo, επειδή είχε να ανακαινιστεί δεκαετίες. Αντίθετα, επικρατεί και πάλι οικοδομικός οργασμός, φτιάχνεται ένα νέο

Λουξεμβούργο, ο μεγάλος κερδισμένος της κρίσης Μια χώρα ξεχωρίζει πάντα στις λίστες των στατιστικών στοιχείων της Eurostat, το Λουξεμβούργο. Όχι μόνο είναι η χώρα με το μεγαλύτερο κατά κεφαλήν εισόδημα από κάθε άλλη στην Ε.Ε.-το 2013 είχε το 263% του κοινοτικού μέσου όρου- αλλά τα τελευταία χρόνια γίνεται όλο και πλουσιότερη: από το 2010 το εισόδημα που έχει στη διάθεσή του κάθε κάτοικος του Μεγάλου Δουκάτου αυξήθηκε κατά 15%. Τελικά η κρίση όχι μόνο δεν χτύπησε τον φορολογικό παράδεισο στην καρδιά της Ευρώπης, αλλά τον έκανε και πιο ελκυστικό. Αν και προς στιγμήν, στην κορύφωση της κρίσης της Κύπρου, φάνηκε να μπαίνει στο στόχαστρο και το χρηματοπιστωτικό κέντρο του Λουξεμβούργου, τελικά τίποτε δεν άλλαξε. Μόνο στο πολιτικό επίπεδο έ-

γινε η… ανατροπή το 2013, καθώς ο αιώνιος πρωθυπουργός Ζαν Κλοντ Γιούνκερ έχασε μετά από 18 χρόνια την κυβερνητική πλειοψηφία του. Ο Γιούνκερ πλήρωσε την αδιαφορία του για ένα σκάνδαλο παρακολουθήσεων, κυρίως όμως πλήρωσε την κούραση των Λουξεμβούργιων από τη μακροημέρευσή του. Οι χορτάτοι κάτοικοι του Δουκάτου αποφάσισαν να δοκιμάσουν κάτι άλλο: έναν κυβερνητικό συνασπισμό χωρίς τους Χριστιανοδημοκράτες του Γιούνκερ, αν και κατάφεραν να διατηρήσουν την πρωτιά στις εκλογές. Βέβαια, πολιτικά, το μόνο… εξαγώγιμο προϊόν του Λουξεμβούργου είναι ο Γιούνκερ, που δεν κρύβει πλέον τη φιλοδοξία του για μια υψηλή θέση στην Ευρώπη.

τούνελ μήκους 42 χιλιομέτρων κάτω από την πόλη, για να συνδέσει το αεροδρόμιο Χίθροου με το Σίτι και τα ανατολικά προάστια, χτίζονται νέοι ουρανοξύστες για τις τράπεζες, νέα συγκροτήματα κατοικιών. Οι οικονομικοί δείκτες είναι πολλά υποσχόμενοι, η ανεργία έπεσε στο 7,5%, για το 2014 αναμένεται ανάπτυξη σχεδόν 2,8%. Μόνο που η ανάκαμψη αφορά κυρίως το Σίτι και τον τομέα των υπηρεσιών στη βρετανική πρωτεύουσα και δεν αγγίζει την υπόλοιπη χώρα, που παραμένει βυθισμένη στην ύφεση. «Διαλυμένο» Βασίλειο χαρακτηρίζουν πολλοί αναλυτές το Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς η ψαλίδα μεταξύ πλουσίων και φτωχών, ντόπιων και φτωχών, Άγγλων, Σκωτσέζων και Ουαλλών, και κυρίως πρωτεύουσας και επαρχίας, ανοίγει όλο και περισσότερο. Σύμφωνα με έρευνα του πανεπιστημίου του Μπρίστολ, εκατομμύρια Βρετανοί δεν έχουν αρκετά χρήματα για να φάνε και δεν είναι σε θέση να θερμάνουν επαρκώς τα σπίτια τους το χειμώνα. Το 27% των παιδιών απειλείται άμεσα από τη φτώχεια, οι πραγματικοί μισθοί συνεχίζουν να μειώνονται και οι κοινωνικές υπηρεσίες να συρρικνώνονται. Η Βρετανία δεν ήταν ποτέ ένθερμος οπαδός της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά το πιο επείγον ερώτημα που τίθεται το 2014 δεν είναι εάν θα μείνει η Βρετανία στην Ε.Ε., αλλά η Σκωτία στη Βρετανία. Εντός της χρονιάς οι Σκωτσέζοι θα κληθούν σε δημοψήφισμα για να αποφασίσουν εάν θέλουν την ανεξαρτησία τους από το Λονδίνο. Μεταξύ άλλων το δέλεαρ είναι να μην μοιράζονται πλέον με τους Άγγλους τα κέρδη από το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο της Βόρειας Θάλασσας.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

48

ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*

Σε λίγο εκπνέει το 2013, ένα ακόμη έτος πιστής εφαρμογής των εντολών της τρόικας από τις διαδοχικές κυβερνήσεις, με βάση τα Μνημόνια που έχουν υπογράψει. Από πού να αρχίσει και πού να τελειώσει κανείς κάνοντας έναν απολογισμό των συνεπειών της συνέχισης της εκθεμελιωτικής αυτής πολιτικής που εφαρμόστηκε για τέταρτο κατά σειρά έτος; Στο άρθρο αυτό θα αναφερθώ μόνο στην υπονόμευση των θεσμών, στην καταστρατήγηση διατάξεων του Συντάγματος και στην υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής. Η υπονόμευση αυτή πηγάζει από την πιστή εφαρμογή των μέτρων των Μνημονίων, στις συνέπειες της οποίας έχω αναφερθεί αναλυτικά σε πολλά άρθρα μου στην «Αυγή» και στα οποία παραπέμπω.

Ι. Η υπονόμευση βασικών θεσμών και η καταστρατήγηση διατάξεων του Συντάγματος Η υπονόμευση των θεσμών ξεκινά από τον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν οι διαδοχικές κυβερνήσεις μετά τον Απρίλιο του 2010. Οι κυβερνήσεις αυτές έχουν επιβάλει ένα σημαντικό τμήμα των μέτρων που προβλέπουν τα Μνημόνια με έναν πρωτοφανή αριθμό Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου και Υπουργικών Αποφάσεων, το περιεχόμενο των οποίων έχει εγκρίνει η τρόικα παρακάμπτοντας ουσιαστικά τη Βουλή. Η τρόικα έχει επίσης προ-εγκρίνει όσα από τα μέτρα αυτά οι κυβερνήσεις φέρνουν ως νομοσχέδια στη Βουλή προς ψήφιση. Η υποτέλεια αυτή της κυβέρνησης στην τρόικα υπονομεύει την εκτελεστική εξουσία. Πολλές Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου και Υπουργικές Αποφάσεις, όσο και πολλές διατάξεις Νόμων που έχουν ψηφιστεί από την κυβερνητική πλειοψηφία καταστρατηγούν πολλά άρθρα του Συντάγματος της χώρας. Την καταστρατήγηση αυτή έχουν επισημάνει επανειλημμένα πολλοί καθηγητές του Συνταγματικού Δικαίου και πρόσφατα ο καθηγητής Κ. Χρυσόγονος σε βιβλίο του με αυτό το θέμα. Ο ίδιος, σε άρθρο του στην «Αυγή» της 13.12.13, προσθέτει ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική παραβιάζει και άρθρα της «Χάρτας Θεμελιωδών Δικαιωμάτων» της Ε.Ε. Στις παραπάνω επισημάνσεις ήρθαν να προστεθούν και εκείνες της «Εταιρείας Ελλήνων Δικαστικών Λειτουργών για τη Δημοκρατία και τις Ελευθερίες», με μια ανακοίνωσή της στις 12.12.13 στην οποία αναφέ-

ΑΡΘΡΑ

Ελλοχεύει ο κίνδυνος κοινωνικής έκρηξης Τρόικα και υποτελής κυβέρνηση εκθεμελιώνουν το Σύνταγμα, τους θεσμούς και την κοινωνική συνοχή

ρονται οι 10 σημαντικότερες καταστρατηγήσεις του Συντάγματος (π.χ. τα δικαιώματα στην κοινωνική ασφάλιση και την υγεία, η συνεισφορά των πολιτών στα δημόσια βάρη ανάλογα με τις δυνάμεις τους, η ανάπτυξη της προσωπικότητας των πολιτών κ.λπ). Το ότι όλα αυτά εξαναγκάζονται να τα ψηφίσουν οι βουλευτές των κομμάτων που στηρίζουν την κυβέρνηση, έχει μετατρέψει τη Βουλή σε όργανο - σφραγίδα της τρόικας, γεγονός που υπονομεύει και τη νομοθετική εξουσία. Η ανακοίνωση αυτή καταλήγει στο ότι όλα όσα προαναφέρθηκαν «απειλούν την ίδια τη Δημοκρατία στον τόπο μας». Η κατακλείδα αυτή της ανακοίνωσης, πιστεύω ότι συνοψίζει τη σοβαρότητα της υπονόμευσης των θεσμών και της καταστρατήγησης του Συντάγματος.

ΙΙ. Υπονόμευση της κοινωνικής συνοχής Η εφαρμογή των μέτρων των Μνημονίων υπονομεύει και την κοινωνική συνοχή. Στη υπονόμευση αυτή αναφέρεται και η ανακοίνωση της «Εταιρείας Δικαστικών Λειτουργών», στην οποία τονίζεται ότι: «Η λειτουργία του κοινωνικού κράτους δικαίου, που προβλέπει το Σύνταγμα (άρθρο 25, παρ. 1), έχει φτάσει σε οριακό σημείο και απειλεί την κοινωνική συνοχή». Πράγματι δεν είναι υπερβολή να επισημάνει κανείς ότι τα οικονομικά μέτρα που έχουν ληφθεί έχουν προκαλέσει επικίνδυνα διαλυτικά φαινόμενα και ρήγματα στην ελληνική κοινωνία. Ο τριπλασιασμός των ανέργων, που πλησιάζουν το 1.400.000, η δραστική μείωση των εισοδημάτων σε συνδυασμό με τη συρρίκνωση του όποιου κράτους πρόνοιας υπήρχε πριν από την κρίση, έχει βυθίσει πάνω από 2.000.000 κατοίκους της χώρας σε επίπεδο διαβίωσης κάτω από το όριο της φτώχειας. Η κατάσταση αυτή έχει προκαλέσει σοβαρότατα άμεσα βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα προ-

βλήματα. Τα άμεσα και πιεστικά προβλήματα είναι ορατά τόσο στην Αθήνα όσο και σε πόλεις, αλλά ακόμα και σε χωριά σε όλη τη χώρα. Εκτός από την παραπέρα αύξηση του αριθμού όσων καταφεύγουν στα συσσίτια των Μητροπόλεων και των ενοριών καθώς και των δήμων, εκτός από τον μεγαλύτερο αριθμό οικογενειών στις οποίες παραδίδονται τρόφιμα και άλλα εφόδια τόσο από την Εκκλησία όσο και από φιλανθρωπικά σωματεία, υπάρχουν και πολλές οικογένειες στις οποίες οι γονείς ντρέπονται να καταφύγουν στα παραπάνω και γι’ αυτό περιορίζουν οι ίδιοι το φαγητό τους για να μην στερήσουν τα παιδιά τους από τις απαραίτητες θρεπτικές τροφές. Το χειρότερο είναι ότι όχι μόνο στην Αθήνα, αλλά και σε πολλές άλλες πόλεις, αυξάνεται ο αριθμός των συμπολιτών μας που αναζητούν τροφή σε κάδους σκουπιδιών καθώς και ο αριθμός των αστέγων που κοιμούνται όπου βρουν κάποιο υπήνεμο μέρος και κάποιοι από αυτούς αφήνουν την τελευταία τους πνοή εκεί όπου κοιμούνται. Όλα τα παραπάνω αποτυπώθηκαν και στην τακτική έρευνα της ΕΛΣΤΑΤ, τα αποτελέσματα της οποίας για το έτος 2012 δημοσιεύτηκαν και από τη Στατιστική Υπηρεσία της Ε.Ε. (τη Eurostat) στις 13.12.13. Σύμφωνα με την έρευνα αυτή το 20% των κατοίκων της χώρας στερούνται βασικά αγαθά, δηλαδή τρόφιμα, και το 27% επαρκή θέρμανση. Και είναι γνωστό ότι η ΔΕΗ έχει κόψει το ηλεκτρικό ρεύμα σε εκατοντάδες χι-

λιάδες νοικοκυριά επειδή δεν μπορούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς της. Η κάθετη μείωση των μισθών και των συντάξεων (για όσους δεν έχουν άλλα εισοδήματα), η μεγάλη μείωση των εισοδημάτων μεγάλου αριθμού επαγγελματιών και η εκτίναξη της ανεργίας στα ύψη έχουν προκαλέσει πραγματική αδυναμία μεγάλου αριθμού φορολογουμένων να εξοφλήσουν τους φόρους που οφείλουν (τα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο έφτασαν τα 62 δισ. ευρώ) καθώς και πολλών δανειοληπτών να πληρώσουν τις δόσεις δανείων που έχουν συνάψει με τις τράπεζες (τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια πλησιάζουν το 30% του συνόλου), με κίνδυνο να χάσουν τα σπίτια τους σε πλειστηριασμό. Η οικονομική αδυναμία, όμως, εκτός από τις άμεσες, έχει, όπως προαναφέρθηκε, πολύ σοβαρές βραχυπρόθεσμες και μακροχρόνιες συνέπειες τόσο σε οικογένειες όσο και σε πολλούς που μένουν μόνοι. Πρόσφατα η ΜΚΟ «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» έδωσε στοιχεία για σημαντικό αριθμό συνανθρώπων μας που δεν μπορούν να πληρώσουν τα εντελώς απαραίτητα φάρμακα θέτοντας σε κίνδυνο την υγεία τους. Επιπλέον ζευγάρια που επιθυμούν να αποκτήσουν παιδιά (όσα δεν έχουν) ή περισσότερα παιδιά (όσα έχουν) αποφεύγουν την εγκυμοσύνη, ενώ άλλα καταφεύγουν, δυστυχώς, σε (ανεπιθύμητη γι’ αυτά) έκτρωση, είτε διότι είναι ανασφάλιστοι και δεν μπορούν να πληρώσουν το νοσοκομείο είτε διότι το πολύ περιορισμένο εισόδη-

μά τους ή η ανεργία δεν τους επιτρέπει να τα αναθρέψουν. Το αποτέλεσμα αυτής της κατάστασης οδήγησε σε πρωτοφανή μείωση των γεννήσεων κατά πάνω από 14.000 τη διετία 2011-2012. Το πολύ υψηλό ποσοστό ανεργίας των νέων, το οποίο έχει ξεπεράσει το 50%, έχει αναγκάσει ένα μεγάλο αριθμό από αυτούς που έχουν τα απαιτούμενα από τις χώρες υποδοχής προσόντα να μεταναστεύσουν σ’ αυτές (μερικοί μαζί με τις οικογένειές τους). Πρόκειται για ένα νέο κύμα μετανάστευσης των πιο προσοντούχων (και πολύτιμων για την ανάπτυξη της χώρας) νέων επιστημόνων, τελείως διαφορετικό από τη μαζική μετανάστευση της δεκαετίας του ‘60 ανειδίκευτων εργατών. Ταυτόχρονα έχει αρχίσει η παλιννόστηση στις πατρίδες τους αλλοδαπών, λόγω του γεγονότος ότι το ποσοστό ανεργίας τους είναι πολύ υψηλότερο από εκείνο των Ελλήνων. Τόσο η μείωση των γεννήσεων (αλλά και η αύξηση των θανάτων τη διετία 2011-2012), όσο και η μετανάστευση Ελλήνων και η παλιννόστηση αλλοδαπών, έχουν προκαλέσει για πρώτη φορά μείωση του συνολικού πληθυσμού της χώρας, ενώ η μείωση του ελληνικού πληθυσμού, που έχει αρχίσει εδώ και πάνω από 15 χρόνια (εξαιτίας του γεγονότος οι θάνατοι Ελλήνων ξεπερνούν τις γεννήσεις από Ελληνίδες), επιταχύνθηκε τη διετία 2011-2012. Οι εξελίξεις αυτές στον πληθυσμό έχουν πολύπλευρες και πολύ σοβαρές μακροχρόνιες (εθνικές, οικονομικές, κοινωνικές κ.λπ.) συνέπειες για το μέλλον της χώρας (βλέπε σχετικά πρόσφατα και παλαιότερα σχετικά άρθρα μου στην «Αυγή»). Η τραγικότερη συνέπεια των όσων προαναφέρθηκαν είναι δυστυχώς η αύξηση των αυτοκτονιών, κυρίως για οικονομικούς λόγους. Ανάμεσα στους αυτόχειρες είναι και οικογενειάρχες με παιδιά, ακόμη και μητέρες. Θα κλείσω την, αναγκαστικά σύντομη, αυτή επισκόπηση της συνέχισης της υπονόμευσης των θεσμών, της καταστρατήγησης διατάξεων του Συντάγματος και της υπονόμευσης της κοινωνικής συνοχής το έτος 2013 επισημαίνοντας ότι είναι προφανές πως κατάσταση αυτή δεν μπορεί να συνεχιστεί. Είναι επιτακτική ανάγκη να αλλάξει άμεσα και ριζικά με δημοκρατικό και ειρηνικό τρόπο, ώστε η χώρα να μπει στον μακρύ και δύσκολο δρόμο της αποκατάστασης των θεσμών και της κοινωνικής συνοχής. Διαφορετικά ελλοχεύουν κίνδυνοι κοινωνικής έκρηξης με απρόβλεπτες εξελίξεις.

* Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι τέως αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ Εικόνες και μουσική από το συναρπαστικό σύμπαν του Τζάρμους ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ

Από το χρεωκοπημένο Ντιτρόιτ, πόλη-φάντασμα, στην Ταγγέρη του ιστορικού παρελθόντος, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού: Ο Αδάμ και η Εύα (Τίλντα Σουίντον και Τομ Χίγκελτον), δύο ερωτευμένα μεταξύ τους βαμπίρ, πορεύονται μαζί εδώ και αιώνες, ζουν σε διαφορετικές πόλεις αλλά επανασυνδέονται όταν ο ένας έχει την ανάγκη του άλλου. Στο «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί» ο Αδάμ συνθέτει μουσική στο Ντιτρόιτ, η Εύα έχει αποσυρθεί στην Ταγγέρη όπου συμπαραστέκεται στον γερασμένο βρικόλακα Κρίστοφερ Μάρλοου (Τζον Χερτ)... Περισσότερο συμφιλιωμένη με το πέρασμα του χρόνου η Εύα, λέει κάποια στιγμή στον Αδάμ: «Όλους αυτούς τους αιώνες, ακόμα δυσκολεύεσαι να καταλάβεις τι έχει σημασία: η κάθε νύχτα, η φύση, η καλοσύνη... ο χορός!». «Βυθισμένοι» μέσα στην τέχνη και στη νοσταλγία των παρελθόντων αιώνων, προσπαθούν να περνούν απαρατήρητοι, να μην ενοχλούν κανέναν, προμηθεύονται το αίμα που χρειάζονται από ένα νοσοκομείο, πληρώνοντας γι’ αυτό. Άλλωστε αντιλαμβάνονται πως το είδος τους

49

τείνει προς εξαφάνιση, καθώς «είναι τόσο δύσκολο πια να βρεις αίμα που δεν είναι μολυσμένο»! «Πάντα έβρισκα τα πιο ενδιαφέροντα πράγματα πέρα από το mainstream, στο περιθώριο», μας είχε πει ο Τζιμ Τζάρμους πριν από δύο μήνες στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης όπου έκανε πρεμιέρα η ταινία του. «Σε όλη την ιστορία της τέχνης βλέπουμε να διαμορφώνεται το πολιτιστικό κατεστημένο και ταυτόχρονα το πολιτιστικό περιθώριο. Όχι πάντα, αλλά συχνά, τα πιο πρωτοποριακά πράγματα βρίσκονται στο περιθώριο. Όσον αφορά τον εαυτό μου, βρίσκομαι σίγουρα κάπου στο περιθώριο, αν και υπάρχουν άνθρωποι που εκτιμώ πολύ και είναι πιο θαρραλέοι, οι οποίοι παραβιάζουν περισσότερους κανόνες του σινεμά απ’ ό,τι εγώ και βρίσκονται περισσότερο από μένα στο περιθώριο». Γεννημένος στο Άκρον του Οχάιο το 1953, ο Τζιμ Τζάρμους αρχικά γράφεται σε μια σχολή δημοσιογραφίας, όμως σύντομα εγκαταλείπει το Άκρον και πηγαίνει στη Νέα Υόρκη για να σπουδάσει αγγλική και αμερικάνικη λογοτεχνία. Με ένα πρόγραμμα

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

Τίλντα Σουίντον και Τομ Χίγκελτον στην ταινία «Μόνο οι εραστές μένουν ζωντανοί»

φοιτητικών «ανταλλαγών» θα βρεθεί στο Παρίσι και εκεί, στη Σινεματέκ, μαγεύεται από τον κινηματογράφο, παρακολουθώντας ασταμάτητα ταινίες μεγάλων δημιουργών απ’ όλο τον κόσμο. Επιστρέφοντας στην Αμερική αποφασίζει να γραφτεί στο περίφημο κινηματογραφικό τμήμα του New York University και εκεί καταφέρνει να δουλέψει δίπλα στον Νίκολας Ρέι και να γνωρίσει τον Βιμ Βέντερς. Η σπουδαστική του ταινία «Διακοπές Διαρκείας» (1980), που ξεκίνησε να γυρίζει αμέσως μετά τον θάνατο του Νίκολας Ρέι, αποκτά αμέσως φανατικούς θεατές, κυρίως στην Ευρώπη. Το 1984 άρχισε να δουλεύει το σενάριο μιας μικρού μήκους ταινίας με τίτλο «Πέρα απ’ τον παράδεισο». Η 30λεπτη βερσιόν του φιλμ προβλήθηκε στο Φεστιβάλ του Ρότερνταμ και μετά τη θετική ανταπόκριση η ταινία από μικρού μήκους έγινε κανονικής διάρκειας, χωρισμένη σε τρία μέρη, κερδίζοντας τη Χρυσή Κάμερα πρωτοεμφανιζόμενου δημιουργού στο Φεστιβάλ των Καννών. Ασπρόμαυρη φωτογραφία, ελλειπτικοί διάλογοι, στατικά πλάνα που υπογραμμίζουν το ιδιόμορφο «βάλτωμα» των χαρακτήρων... Ακολουθεί δύο χρόνια μετά το φιλμ «Στην παγίδα του νόμου», με το φοβερό τρίο, Τζον Λούρι, Τομ Γουέιτς και Ρομπέρτο Μπενίνι, και στη συνέχεια το «Mystery train», το «Μια νύχτα στη Γη», και στα 1995 το αριστούργημα, πιθανότατα, του Τζάρμους, «Ο Νεκρός». Με τον Τζόνι Ντεπ στον πρω-

Τζιμ Τζάρμους: «Σε όλη την ιστορία της τέχνης βλέπουμε να διαμορφώνεται το πολιτιστικό κατεστημένο και ταυτόχρονα το πολιτιστικό περιθώριο. Όχι πάντα, αλλά συχνά, τα πιο πρωτοποριακά πράγματα βρίσκονται στο περιθώριο»

ταγωνιστικό ρόλο και τον Νιλ Γιανγκ να γράφει τη μουσική, η ταινία είναι ένα μυστικιστικό ταξίδι στην πίσω όψη της «Άγριας Δύσης», μια αλησμόνητη περιπλάνηση του ήρωα μαζί με τον Ινδιάνο φίλο του, τον «Κανένα». Τέσσερα χρόνια αργότερα ο Τζάρ-

μους επιστρέφει με το «Ghost Dog», όπου ο Φόρεστ Γουίτακερ δίνει ρεσιτάλ ερμηνείας στον ρόλο ενός εκτελεστή της μαφίας που έχει αποφασίσει να ζει σύμφωνα με τον κώδικα των σαμουράι. Για τον ρόλο της μουσικής στις ταινίες του, ο Τζιμ Τζάρμους έχει πει: «Ο κινηματογράφος είναι η τέχνη που συνδέεται πιο στενά με τη μουσική, γιατί είναι κίνηση μέσα στον χρόνο ενώ διαθέτει και εσωτερικό ρυθμό. Νομίζω ότι προσπαθώ να μάθω για την κινηματογράφηση από τη μουσική, ενώ άλλες φορές σκέφτομαι τη μουσική με κινηματογραφικούς όρους. Είμαι ευτυχής για αυτό το «μπέρδεμα». Μου αρέσουν πολλά διαφορετικά είδη μουσικής. Η μουσική είναι το ισχυρότερο εκφραστικό μέσο των ανθρώπων. Σήμερα μου αρέσει το νέο ψυχεδελικό μουσικό κίνημα αλλά και η τρανς, το στόουνερ, το ντουμ, η underground χιπ χοπ, το βαρύ ροκ εν ρολ... Θυμάμαι πως όταν ήμουν νεότερος, είχαμε μπουχτίσει με το εμπορικό ροκ των στούντιο. Όταν εμφανίστηκαν οι Stooges, oι Sex Pistols και οι Ramones, η ιδέα ήταν πλέον να μη σε νοιάζει το ότι δεν είσαι επαγγελματίας μουσικός. Με κάποιο τρόπο πιστεύω ότι αυτό είναι το μέλλον και στο σινεμά». Αξίζει τέλος να αναφέρουμε ότι στην παραγωγή της ταινίας, που βγαίνει στις αίθουσες την Πρωτοχρονιά, συμμετέχει και η ελληνική εταιρεία «Faliro House», του Χρήστου Β. Κωνσταντακόπουλου

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

50

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Χρόνος και υποσχέσεις Τελευταίο κείμενο αυτής της χρονιάς και, θες δεν θες, σε πιάνει αυτή η μάταιη ανάγκη των απολογισμών για όσα έγιναν, για όσα θα μπορούσαν να γίνουν και δεν έγιναν, αλλά και η ανάγκη των υποσχέσεων «εις εαυτόν», μπροστά στον βόμβο της νέας χρονιάς. Ανθρώπινα πράγματα. Αρκεί να τα ζει κανείς στο ύψος ακριβώς που τους αξίζει: στο ύψος του ανθρώπου. Δεν είναι λίγο, δεν πρόκειται για αίσθημα ταπεινοφροσύνης. Άλλωστε, δεν εκτιμώ καθόλου μα καθόλου το επιβεβλημένο στανικά αίσθημα ταπεινότητας που έτσι όπως προβάλλεται λίγο απέχει (ίσως καθόλου) από τη δουλικότητα. Γιατί είναι μικρή απόσταση από την πίστη και την υπακοή στον άρχοντα του ουρανού, την άνευ κρίσεων, αμφιβολιών και λοιπών ανταρσιακών εκδηλώσεων, στην παρόμοια πίστη και υπακοή στους άρχοντες του «μάταιου» αυτού κόσμου. Του απέραντα μάταιου, αλλά και απέραντα ωραίου, αφού η ομορφιά είναι εκείνη που μας σώζει, επειδή εμείς είμαστε που τη σώζουμε. Γιατί η ομορφιά είναι όπως ο χρόνος: χωρίς εμάς δεν υπάρχει. Και ας μην ξεχνάμε ότι, όπως ο χρόνος, έτσι και η ομορφιά είναι ένα μέγεθος απροσμέτρητο. Οπότε, για ποια ταπεινότητα να μιλήσουμε; Ο άνθρωπος δεν υπάρχει ως ταπεινό υποκείμενο ποικίλων υποχρεώσεων. Κι αν υποθέσουμε ότι έχει κάποια θεμελιώδη υποχρέωση,

αυτή δεν είναι άλλη από το να είναι άνθρωπος. Δηλαδή συνείδηση ελευθερίας και εσαεί άπειρο. Οπότε, ιδού η ωραία ματαιότητα των χρονικών κατατάξεων για να μπορέσεις να συνεννοηθείς με τη θνητή αθανασία και να κατανοήσεις το μηδέν (το μηδέ εν) που σε περιβάλλει. Το μηδέ εν που ανεπιστρεπτί χωνεύεται στο εν του παντός. Του παντός που άλλοτε το προσλαμβάνουμε ως ψίθυρο, άλλοτε ως παφλασμό κι άλλοτε ως ορυμαγδό και εκκωφαντικό θόρυβο που σε τυφλώνει και σε κουφαίνει και δεν βλέπεις μήτε ακούς την αρμονία του χάους που έρχεται και φεύγει διαρκώς. Χρειάζεται να το αντέξεις αυτό. Χρειάζεται να παρηγορηθείς ακόμα και από την ίδια την ομορφιά που, καθώς έρχεται από παντού, μπορεί να σε συνθλίψει. Γι’ αυτό ο άνθρωπος είναι παρηγορητικό ον. Για να προστατέψει την ίδια του την ύπαρξη, προστατεύοντας τον εαυτό του και τους άλλους. Αυτή νομίζω πως είναι η απαντοχή του βίου μας και του εαυτού μας, καθώς και η φετινή χρονιά αποστερεύεται και χάνεται μέσα στους κόκκους του απαρηγόρητου ενός, έτσι, σαν τρυφερή μορφή παιδιού που γράφεται και σβήνεται. Κάπως έτσι και με το 2013 που τελειώνει σε λίγες μέρες. Σου λέει ο άλλος: 2013. Κι όμως, αν θέλουμε να παρηγορήσουμε και να παρηγορηθούμε, θα πρέπει να μιλήσουμε για το τι ση-

Ο ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΑΡΙΟΣ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗ kostaskanavuris @hotmail.com

Τι είδους αριθμός ήταν αυτό το 2013 που έφυγε από μας και κατεγράφη σε ακατανόητες αριθμήσεις κερδών και ζημιών; Ας το σκεφτούμε καλύτερα. Ας αναμετρηθούμε με το απαρηγόρητο. Κι ας υποσχεθούμε ότι μέσα στο 2014 θα δώσουμε όσο περισσότερες απαντήσεις καταφέρουμε εκεί που χρειάζεται

μαίνει και τι συνέβη μέσα σ’ αυτό το μάταιο μήκος του καταμετρημένου χρόνου. Το ότι πρόκειται για ματαιότητα δεν κάνει τα πράγματα ευκολότερα. Ίσα - ίσα, τα κάνει πιο σκληρά. Και οι δυστυχίες, όπως και οι απώλειες, φωτίζονται από ακόμα πιο σκοτεινό φως, από ακόμα πιο απαρηγόρητο κενό που χρειάζεται όλο και περισσότερο κουράγιο, όλο και περισσότερη πεποίθηση εξανθρωπισμένης ομορφιάς, όλο περισσότερους πληθυντικούς παρηγορητικών αποφάσεων και πράξεων, ώστε ο κόσμος και το ον να μη γίνουν ένας πολτός αδίστακτης, θα τολμούσα να πω, ταπεινότητας που μετατρέπει τον χρόνο σε σφαγέα και τον καιρό σε δεσμοφύλακα, βασανιστή και δήμιο. Δεν γεννηθήκαμε γι’ αυτό, δεν γεννηθήκαμε για ν’ αφήνουμε τους φίλους μας απαρηγόρητους να φεύγουνε για πάντα με δικιά τους θέληση, επειδή, πριν ακόμα νυστάξει η ψυχή τους, «νυστάζει» η ζωή τους μέσα στον εφιάλτη. Είναι διαστροφή. Είναι στρεβλός αριθμός υπακοής. Κι έχουμε πολλούς στρεβλούς αριθμούς μέσα στο 2013, που αποθεμελιώνουν τα μαθηματικά της ύπαρξης σ’ ένα θηριώδες παιχνίδι πόνου. Γιατί το παιχνίδι γίνεται με τη σημαδεμένη τράπουλα της αποθηριωμένης επιβολής, όπου οι χαμένοι συμμετέχουν με ολοένα και μεγαλύτερη λυσσασμένη απελπισία, προσπαθώντας να ρεφάρουν, ποντάροντας τη ζωή τους

στους τοκογλύφους, που τους δανείζουν με διαρκώς μεγαλύτερο επιτόκιο για να παίξουν «εν ου παικτοίς» με μια ζαριά όλη την ομορφιά. Που είναι μεγαλύτερη ακόμα και από τη ζωή τους. Αυτό είναι το αισχρό προϊόν της ταπείνωσης. Και τότε ο χρόνος, από ωραία ματαιότητα, εξαλλάσσεται σε μυθική αγωνία. Και γίνεται ένας χρόνος ηττημένος, αφού τον προσλαμβάνουμε ως υποτακτικοί μετρήσεων που άλλοι κάνουν για μας. Και μας απολύουν από τον ίδιο μας τον χρόνο. Δηλαδή μας διώχνουν από το σπίτι μας κι εμείς αποδεχόμαστε αυτό που μας λένε: ότι τους χρωστάμε τη μόνη μας περιουσία - τη ζωή μας. Χρωστάμε τις δόσεις της ζωής μας. Καθυστερούμε αδικαιολόγητα κι έτσι είναι αναγκασμένοι, αφού οι αριθμοί της οικονομίας τού υπάρχειν δεν βγαίνουν, να πλειστηριάσουν την ζωή. Τη δική μας ζωή. Για να την αγοράσει ποιος; Και να την κάνει τι; Τι είδους πλούτος είναι αυτός; Τι είδους «χρήμα» του χρόνου είναι αυτό; Τι είδους αριθμός ήταν αυτό το 2013 που έφυγε από μας και κατεγράφη σε ακατανόητες αριθμήσεις κερδών και ζημιών; Ας το σκεφτούμε καλύτερα. Ας αναμετρηθούμε με το απαρηγόρητο. Κι ας υποσχεθούμε ότι μέσα στο 2014 θα δώσουμε όσο περισσότερες απαντήσεις καταφέρουμε εκεί που χρειάζεται.

http://www.vivliothekarios.blogspot.gr

Σχεδιάζοντας την εκχώρηση Μετά από καλή προετοιμασία της κοινής γνώμης, δηλώσεις σχετικά με την κατάσταση της Εθνικής Βιβλιοθήκης και ρεπορτάζ που υμνούν την πρωτοπορία των χορηγών - και έμμεσα υποδεικνύουν ως ένοχο της αφάνειας και της στασιμότητας το ελληνικό κράτος- ανακοινώθηκε πριν λίγες μέρες η επέκταση της συνεργασίας της κορυφαίας βιβλιοθήκης της χώρας με το Ίδρυμα Νιάρχου. Το υπουργείο Παιδείας και η Εφορεία της Εθνικής Βιβλιοθήκης αποδέχονται ότι αδυνατούν να αντιμετωπίσουν τις απαιτήσεις μεταστέγασής της, την προετοιμασία που πρέπει να γίνει και αποφασίζουν να αναθέσουν την πρωτοβουλία και γι’ αυτή τη δουλειά στο Ίδρυμα, το οποίο επιπροσθέτως αναλαμβάνει και την εκπαίδευση του ελλιπέστατου προσωπικού, την «αναβάθμιση των ψηφιακών και άλλων υπηρεσιών» και την προπαγάνδα του εγχειρήματος. Το πλαίσιο συνεργασίας επεκτείνεται, σύμφωνα με την απόφαση που ανακοινώθηκε στον Τύπο, και σε πεδία που θα οριστούν από την ίδια τη Βιβλιοθήκη συν τω χρόνω. Τι σημαίνει, λοιπόν, αυτή η απόφαση; Κατ’ αρχάς την ανενδοίαστη αποδοχή της κυβέρνησης ότι απαλλάσσεται από το αδιάφορο γι’

αυτήν βάρος του σχεδιασμού και της υλοποίησης πολιτικής βιβλιοθηκών για τη χώρα, εκχωρώντας ουσιαστικά τις ευθύνες γι’ αυτήν σε έναν άνθρωπο και στην ομάδα του, το διευθυντή του «Κέντρου Πολιτισμού» και το Ίδρυμα Νιάρχου. Ότι εκχωρεί την ουσιαστική διοίκηση της κορυφαίας βιβλιοθήκης της χώρας σε ένα ίδρυμα, δηλώνοντας την αδιαφορία της και για την ουσιαστική επίλυση του προβλήματος στελέχωσης και υποδομών που δυσχεραίνει την αποστολή ενός τέτοιου ιδρύματος, όπως είναι η Εθνική Βιβλιοθήκη της χώρας. Αναγκάζει τον υπό εκλογή νέο διευθυντή της να υποταχθεί στην απόφαση και τον σχεδιασμό που ξαφνικά ανακοινώθηκε, θέτοντάς τον υφιστάμενο των ανθρώπων του Ιδρύματος Νιάρχου και εφαρμοστή των αποφάσεών τους. Ποιος ευθύνεται λοιπόν για την κατάσταση εδώ που φτάσαμε; Σύμφωνα με τον Στ. Ζουμπουλάκη, έφορο της Εθνικής Βιβλιοθήκης, η «πελατειακή αντίληψη του πολιτικού μας συστήματος», δηλαδή συλλήβδην οι πολιτικοί και οι ψηφοφόροι τους. Προφανώς, και αυτοί που κυβέρνησαν, και αυτοί που αντιπολιτεύτηκαν... Και αφού καταδικάσουμε το πολιτικό σύστημα σε πολιτική εκδήλωση της ΔΗΜ.ΑΡ., προχω-

ρούμε την κριτική μας και στον ερευνητικό, πανεπιστημιακό χώρο που ουδέποτε χρησιμοποίησε τις βιβλιοθήκες και τις διεκδίκησε. Το μόνο που μας μένει πια είναι οι χορηγοί, γιατί έτσι λέμε θα πιεστεί το ελληνικό κράτος (το κράτος, όχι οι κυβερνήσεις του) να αναλάβει τις ευθύνες του.

Το θέμα βέβαια δεν είναι τι κάνει και πώς το προετοιμάζει ο πανταχού παρών χορηγός, ούτε η ευκολία και ανευθυνότητα των κυβερνήσεων που αδιαφορήσαν για το βιβλίο, την ανάγνωση και τις βιβλιοθήκες. Το θέμα είναι τι θα κάνει η κυβέρνηση της Αριστεράς όταν λάβει τη λαϊκή εντολή να κυβερνήσει.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

51

ΓΙΑΝΝΗΣ ΨΥΧΟΠΑΙΔΗΣ:

Η αμφισβήτηση κάνει την τέχνη αληθινή, κοινωνικά χρήσιμη

Δεν φοβηθήκατε την αναμέτρηση με ένα τέτοιο ποιητικό μέγεθος, όπως αυτό του Καβάφη;

Κατ’ αρχήν δεν είναι αναμέτρηση, είναι μία υπόκλιση κι αυτό περιέχει το στοιχείο του διαλόγου που κάνει τις τέχνες να συναντώνται σε ένα καινούριο εκφραστικό επίπεδο, αναζητώντας η καθεμία την αυτοτέλεια και την εκφραστική της ανεξαρτησία, αντλώντας όμως και οι δύο, ζωγραφική και ποίηση, από το ίδιο πλούσιο υπέδαφος της ευαισθησίας. Πώς μπορεί να μεταφραστεί ένα πλήρες εκφραστικό σύστημα όπως είναι ο ποιητικός λόγος, και μάλιστα ένας πολύπλευρος λόγος όπως του Καβάφη, σε ένα άλλο σύστημα, αυτό της ζωγραφικής, που θεμελιώνεται σε διαφορετικούς αντιληπτικούς κώδικες; Δεν είναι δυνατό να μεταφραστεί, γιατί ο μεταφραστής είναι πάντα «προδότης». Για να αποφύγουμε την προδοσία διαλέγουμε την ισότιμη ελευθερία των τεχνών που δεν εικονογραφεί η μία την άλλη, αλλά μεταφέρει το σύμπαν της μιας μέσα από το συντακτικό και τη γραμματική της άλλης. Ο Καβάφης ήταν ένας ποιητής πλήρης γλωσσικών και ποιητικών αντιφάσεων. Η ζωγραφική σας μοιάζει ευκρινής, βέβαιη και αποφασισμένη. Πώς επικοινωνούν τόσο διαφορετικές καλλιτεχνικές στρατηγικές; Δεν είναι και τόσο διαφορετικές, με την έννοια ότι αυτό που με αφορά σήμερα είναι μια εικαστική βιογραφία του Καβάφη κι όχι εικονογράφηση των ποιημάτων του. Προσπαθώ να διεισδύσω στον ποιητικό κόσμο με τα όπλα της ζωγραφικής, αναδεικνύοντας το πρόσωπο του ποιητή που είναι το φυσικό και το ποιητικό του πρόσωπο. Όπως και στον Καβάφη, αναζητώ κι εγώ τα αποσπάσματα μιας πραγματικότητας, ζωγραφίζω τις μνήμες μιας ζωής κι ενός περιβάλλοντος που η ποίησή του άνθησε με όλες τις κρυφές και φανερές του αλήθειες. Ποιος είναι λοιπόν ο Καβάφης του Ψυχοπαίδη; Θα ‘λεγα ότι ο Καβάφης ο δικός μου είναι ο Καβάφης της ζωγραφικής. Ένα ζητούμενο δηλαδή που μόνο με όρους εικαστικούς μπορεί να αναζητηθεί. Τελικά ο Καβάφης είναι η ίδια η ζωγραφική πράξη, θα έλεγα, που κι αυτή αναζητεί τις φανερές και

Το λευκό «ως ταίριαζε πολύ» διαλέγει ο Γιάννης Ψυχοπαίδης απ’ όλα τα χρώματα για να υποδεχτεί τη νέα χρονιά. «Το λευκό που περιέχει το πένθος αλλά και την ελπίδα μιας νέας καθαρότητας». Και από τους στίχους, προτάσσει εκείνον του Ελύτη: «Nα είστε ενοχλητικοί, να είστε η άμμος και όχι το λάδι στα γρανάζια του κόσμου», για να επισημάνει τη λειτουργία της τέχνης και να υπενθυμίσει τα αιτούμενα της εποχής. Στην αναδρομική έκθεσή του χαρακτικής «Το Κόκκινο και το Μαύρο» που φιλοξενεί το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης στέκεται στον στίχο του Σαχτούρη: «Κόλαση / με τόσο φως / δεν το περίμενα / στρίβοντας τη γωνιά / ν’ αντικρύσω το μαύρο κόκκινο» («Στιγμές», 1962). Και στην έκθεσή του - σπονδή στον Κ.Π. Καβάφη «Επάγγελμα: Ποιητής», που φιλοξενεί ο πολυχώρος των εκδόσεων Μεταίχμιο, μέσα από τις καβαφικές φωτοσκιάσεις αναστοχάζεται τον ποιητικό κόσμο του Αλεξανδρινού «με τα όπλα της ζωγραφικής». Η τέχνη του παρουσιάζεται σε όλες της τις εκδοχές τον φετινό χειμώνα στην Αθήνα. Αντίδοτο στο παγωμένο γκρι των ημερών. Ευκαιρίας δοθείσης, λοιπόν, με μπόλικες αφορμές και άλλα τόσα «γιατί;» κατά νου, τον συναντάμε. Ο γνωστός ζωγράφος μάς ξεναγεί στο εργαστήρι του και εξηγεί ήρεμα και απλά. Το φως και οι σκιές, το χρώμα και τα υλικά, τα πρόδηλα και οι υπαινιγμοί μιας τέχνης, της τέχνης του, και μιας εποχής, της εποχής μας, επανέρχονται διαρκώς σ’ αυτήν την κουβέντα. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ

κρυφές χειρονομίες της, τα ινδάλματά της και τις μνήμες ζωής της που μέσα από τη βιογραφία του «άλλου» ψάχνει τη βιογραφία του εαυτού. Κι εκει μέσα χωράνε όλες οι καβαφικές εικόνες, οι αισθήσεις, τα συναισθήματα, τα πάθη, οι αναστολές κι ό,τι άλλο ορίζει την πραγματική αυθεντική ζωή. Από τις φωτοσκιάσεις του Καβάφη στο ασπρόμαυρο της χαρακτικής ή επί του προκειμένου στο «Κόκκινο και το Μαύρο» του χαράκτη Ψυχοπαίδη. Πού συμπλέει και πού διαφοροποιείται ο ζωγράφος από τον χαράκτη; Δεν διαφοροποιείται. Θα έλεγα ότι η χαρακτική ενυπάρχει μέσα στη ζωγραφική σαν ένα μεγάλο μάθημα λιτότητας, αυστηρότητας, κυριολεξίας και έρευνας σε σχέση με τα υλικά. Η έκθεση στο ΜΙΕΤ είναι μια έκθεση όπου κυριαρχεί το μαύρο με την υπόμνηση του κόκκινου. Πέρα από το εμβληματικό μυθιστόρημα του Σταντάλ, που χωρίς να το καταλάβει μας χάρισε έναν τίτλο, είναι η ίδια η χαρακτική που έδωσε τον τίτλο στην αναδρομική αυτή έκθεση. Ξεκινώντας από τις αρχές της δεκαετίας του ‘60 με την αναταραχή, τις πολιτικές αμφισβητήσεις και τις κινητοποιήσεις στην αναζήτηση ενός άλλου, διαφορετικού δημοκρατικού κόσμου, η χαρακτική με συνόδεψε ζητώντας μου να ισορροπήσω την πολύχρωμη απαίτηση της ζωγραφικής με κάτι πυκνό, λιτό και εκφραστικά απέριττο. Κι αυτό ήταν κάτι που διαρκώς είχα ανάγκη από τη χαρακτική, το να εκφράζει δηλαδή και να συνοψίζει την

εικαστική αλήθεια με μια αποφασιστικότητα, μια αμεσότητα και μια οικονομία των μέσων, βασικό και αναγκαίο στήριγμα για οποιαδήποτε καλλιτεχνική έκφραση. Παράλληλα με τη ζωγραφική μου, η χαρακτική έτρεχε πάντα από δίπλα και με δίδασκε αυτά που κινδύνευα να ξεχάσω μέσα από τον ζωγραφικό χρωματικό πληθωρισμό. Το συγκινητικό είναι ότι αυτό το στοιχείο εξακολουθεί να υπάρχει μέχρι σήμερα, κάτι που γίνεται φανερό σ’ αυτή την αναδρομή από το 1962 μέχρι σήμερα. Και διαρκώς ανάμεσα στη ζωγραφική και τη χαρακτική σας παρεμβάλλεται η ποίηση. Στη χαρακτική σας ωστόσο και η πολιτική αποκτά πιο ευκρινή μορφή. Η γενιά μας, η γενιά του ‘60, ανακάλυπτε τον κόσμο σαν ένα αδιαίρετο σύνολο πνευματικής, κοινωνικής, προσωπικής και συλλογικής οντότητας. Ανακαλύπταμε την ποίηση και τα συμφραζόμενά της στην καθημερινότητά μας. Μια καθημερινότητα όμως που ήταν κοινωνικά και πολιτικά ώριμη, ή έτσι πιστεύαμε, έτοιμη να την αλλάξουμε. Οι ατομικές ευαισθησίες ήταν δεμένες αδιάλειπτα με τα κοινωνικά αιτήματα. Το ατομικό και το συλλογικό σε ένα ενιαίο βίωμα ζωής. Ο στίχος του Σαχτούρη, που τον ανακάλυψα λίγο πριν τυπωθεί το βιβλίο που συνοδεύει την έκθεση και περιέχει όλο μου το χαρακτικό έργο, γραμμένος κι αυτός το 1962 που είναι και το πρώτο χαρακτικό της έκθεσης, λειτουργεί εμβληματικά γι’ αυτό που γεννήθηκε στην ταραγμένη δεκαετία

του ‘60, αλλά και προφητικά γι’ αυτό που θα ακολουθούσε μέχρι σήμερα στο έργο μου. Βρήκα τον τίτλο της έκθεσης ήδη διατυπωμένο σε ανύποπτο χρόνο στον στίχο αυτού του μεγάλου ποιητή, ενός τρυφερού και αμείλικτου εκφραστή μιας ολόκληρης εποχής. Αυτά λοιπόν που ζούσαμε μαχητικά στους δρόμους ως φοιτητές, περνούσαν την ίδια μέρα στο καβαλέτο, στο χαρτί, στις εικόνες μας. Σήμερα τι γίνεται; Σαφώς τα πράγματα σήμερα δεν μπορούν να διατυπωθούν ούτε με τις ίδιες μορφές ούτε με τους ίδιους τρόπους. Η αίσθηση που εισπράττουμε είναι μιας κοινωνίας σε εγρήγορση και στασιμότητα ταυτόχρονα, μια στατικότητα εν κινήσει. Και ταυτόχρονα η αίσθηση ότι στο υπέδαφος βράζει μια ενέργεια η οποία κανείς δεν ξέρει πότε θα ξεχειλίσει, πώς θα ξεσπάσει και τι μορφή θα πάρει. Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, έτσι όπως έχει ευτελιστεί τα τελευταία χρόνια, δεν θα μπορέσει για πολύ να αποδεχτεί αυτή την απόλυτη, συγκροτημένη, μεθοδευμένη καταπίεσή της. Ήδη συγκρουσιακές μορφές είναι φανερές και μην ξεχνάμε ότι ο άνθρωπος στην απόλυτη απαξίωσή του δεν έχει να χάσει τίποτα περισσότερο από τις αλυσίδες του. Η τέχνη καλό θα ήταν να αναστοχάζεται την εκφραστική της λυτρωτική δύναμη και να αναζητεί την αλήθεια όχι σε εύκολες κοκεταρίες, όχι σε μικροαστικούς καθωσπρεπισμούς, αλλά στο καίριο, το ουσιώδες και το ανατρεπτικό. Το στοι-

χείο της αμφισβήτησης είναι το στοιχείο που κάνει την τέχνη αληθινή, αυθεντική και κοινωνικά χρήσιμη. Και κυρίως την κάνει να αισθάνεται τον πραγματικό λόγο της ύπαρξής της, δηλαδή, όπως λέει και ο Ελύτης, «Nα είστε ενοχλητικοί, να είστε η άμμος και όχι το λάδι στα γρανάζια του κόσμου». Πώς νοηματοδοτείτε την έννοια «στρατευμένη τέχνη»; Ως την τέχνη που στρατεύεται υπέρ της κοινωνίας για να ανατρέψει τα στερεότυπά της και να βαθύνει τους προβληματισμούς της σε σχέση με τον εαυτό της και την ιστορία της. Μια τέχνη τελικά που δεν λειτουργεί σε ένα κλειστό ενυδρείο, αλλά συνδέεται άμεσα, κι αυτή θα είναι η δύναμή της, με τα κοινωνικά κινήματα και τους κοινωνικούς αγώνες. Άρα η ποίηση, η πολιτική διαμαρτυρία, ο ερωτικός λόγος και η κοινωνική εγρήγορση, η πολιτική ένταξη και η σύνδεση του προσωπικού με το συλλογικό στην αναζήτηση διαρκώς νέων εκφραστικών μορφών είναι το περιεχόμενο και ο στόχος μιας ζωντανής σημερινής τέχνης. Απ’ όλα τα χρώματα ποιο διαλέγετε για να υποδεχτείτε τη νέα χρονιά; Το λευκό «ως ταίριαζε πολύ». Το λευκό λοιπόν που περιέχει όλα τα χρώματα, το πένθος, αλλά και την καθαρότητα μιας νέας ελπίδας ή την ελπίδα μιας νέας καθαρότητας.

Ολόκληρη η συνέντευξη του Γ. Ψυχοπαίδη στο www.avgi.gr

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

52

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Οι νεκροί των κρίσεων Τα τελευταία χρόνια μετράμε τους νεκρούς μας από την οικονομική κρίση. Οι αναφορές σε αυτοκτονίες, έλλειψη φαρμάκων, υποσιτισμό, χαμηλές θερμοκρασίες, αναθυμιάσεις από διάφορες πηγές ενέργειας είναι συχνές. Οι νεκροί έγιναν στατιστικές, θέματα στις διάφορες εκπομπές, αλλά οι ηθικά υπεύθυνοι ελάχιστα ενδιαφέρονται. Ούτε πιστεύω ότι κοκκινίζουν. Ανάλγητα, θέλουν να μας σώσουν. Δυστυχώς κάποιοι, με αφέλεια, έχουν ενστερνισθεί την άποψη και δικαιολογία «δεν γίνεται αλλιώς». Έτσι, ένα μέρος της κοινωνίας ησυχάζει και περιμένει. Οι φιλάνθρωποι, τα σωματεία αλληλοβοήθειας, οι κυρίες των γκαλά μας ζητάνε τρόφιμα για τον πάσχο-

ντα συνάνθρωπό μας. Ναι, δεν αντιλέγω, κάτι γίνεται. Αλλά υπάρχει κάτι που λέγεται ευθύνη, για το χάλι και την κατάντια της κοινωνίας μας. Για τις δομές της και τους νόμους δεν γίνεται αναφορά, πολύ περισσότερο για την αλλαγή τους. Στην αντίστοιχη κρίση της δεκαετίας του ‘30, μεταξύ των άλλων, πέθανε από το κρύο, κάποιο εξώγαμο βρέφος. Ο Στράτης Μυριβήλης το κάνει θέμα χρονογραφήματος, στις 17.1.1929, στην εφημερίδα Ταχυδρόμος της Μυτιλήνης που εξέδιδε με τον Θείελπι Λευκία. Με το γραπτό του αυτό ασκεί κριτική σε όλες τις μορφές εξουσίας, στην τυπικότητα, στο «γράμμα του νόμου» και περισσότερο στην ονομαζόμενη «Κοινή Γνώμη». ΑΡΙΣΤΕΙΔΗΣ ΚΑΛΑΡΓΑΛΗΣ

Είδατε λοιπόν πώς μια γυναικούλα αφού διέπραξε προχτές βράδυ ένα παιδάκι με τον εκλεκτόν της καρδίας της («καρδία» δε εις αυτάς τας περιπτώσεις ονομάζεται από τας κυρίας ορισμένον επίκεντρον σημείον των, το οποίον δεν τολμούν να ονομάσουν κυριολεκτικώς και το οποίον απέχει παρασάγκας από το όλως αθώον όργανον της κυκλοφορίας του αίματός των) το ετύλιξε σ’ ένα σεντονάκι και το εξέθεσε μέσα εις

Μια πνοούλα μέσα στη νύχτα ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΜΥΡΙΒΗΛΗ

την μεταμεσονύκτιον παγωνιάν. Και ο βοριάς, πνέων με καταψυκτικήν δύναμιν δύο βαθμών υπό το μηδέν, επάγωνεν εκείνην την ώραν όχι μό-

TEYXOΣ 122-123

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΔΙΑΘΕΣΗ ΑΘΗΝΩΝ Βαλαωρίτου 12 (ισόγειο), τηλ. & fax 2103628501

νον τα αθώα αρνάκια του γνωστού ποιήματος και τα αθωότερα παιδάκια των ανευλόγητων υπό της Εκκλησίας ερώτων, αλλά και τα νερά που εκρυστάλλιαζαν ωσάν κάντιο μέσα στα ρείθρα των δρόμων. Και οι χωροφύλακες, οι οποίοι ως γνωστόν εις την Ελλάδαν έχουν ως κυριοτέραν των αποστολήν να μαζεύουν τα λαθραία καπνά και τα λαθραία νεογέννητα, το «κατέσχεσαν» κι αυτό για να το σώσουν. Και το πήγαν μισοπαγωμένο σ’ ένα νοσοκομείο. Και το νοσοκομείο δεν εδέχθη τον μικρόν αθώον κατάδικον, διότι η μικρή του ύπαρξις ήτο άσχετος με τον… κανονισμόν του Φιλανθρωπικού Ιδρύματος. Έτσι το μικρούλι υπεχρεώθη να συνεχίσει τας νυχτερινάς του περιπετείας μέσα στους παγωμένους δρόμους, ως που η παγωνιά της νύχτας κατάπιε και την τελευταία ζεστήν πνοούλαν του. Ποιος λοιπόν είναι ο φονιάς, ο κτηνώδης φονιάς του μικρού αυτού μάρτυρος; Η τρυφερά μητέρα του; Αλλ’ αυτή έχει τα ελαφρυντικά της, κύριοί μου. Αν δεν το έριχνε στο δρόμο, αμέσως από της επομένης αυτή μεν θα εδακτυλοδεικτείτο ως κοινωνικόν άγος από όλους τους νομιμοτέρους ή επιτηδειοτέρους παιδοποιούς αμφοτέρων των φίλων το δε παιδάκι αυτό θα αστιγματίζετο εις όλην του την ζωήν με έναν τίτλον, που θα ερρίπτετο κατά πρόσωπόν του ως λάσπη από κάθε παλιάνθρωπον γεννηθέντα κατόπιν νομίμου πορνείας. Φταίει το Κράτος; Αλλά και αυτό θα σας απολογηθεί ότι αν σιωπηλώς προστατεύει αυτήν την παιδοκτονίαν με την περίφημον νομοθεσίαν του το κάνει διά να… προστατεύσει

Ποιος λοιπόν είναι ο φονιάς, ο κτηνώδης φονιάς του μικρού αυτού μάρτυρος; Η τρυφερά μητέρα του; Αλλ’ αυτή έχει τα ελαφρυντικά της, κύριοί μου...

την καθεστηκυίαν ηθικήν και να περιορίσει τας συμβιώσεις, αι οποίαι, δυνατόν μεν να είναι εν τάξει με τους νόμους του Δημιουργού που τας ευλογεί και τας γονιμοποιεί, δεν τας εγκρίνει όμως η κοινή γνώμη των υπηκόων του, οι οποίοι διά των αντιπροσώπων των εκφράζουν την έννοιαν του Κράτους και κάμουν τους Νόμους του. Τότε λοιπόν εις τον Εισαγγελέα η Κοινή Γνώμη για την προψεσινήν απάνθρωπον ανθρωποκτονίαν. Αλλά η Κοινή Γνώμη θα σας απαντήσει: Να αφήσω ατιμώρητον την ανύμφευτον μητέρα; Να προστατεύσω την ζωήν και την ειρηνικήν διαβίωσιν εις τους κόλπους μου ενός νόθου; Αλλά αυτό θα ήταν σαν να επέτρεπα στην δικήν μου νεοτάτην νόμιμον σύζυγον, που ηγόρασα με τα λεφτά μου τώρα στα γεράματα να κάνει παιδιά με το «αίσθημα» που της διέκοψε η προξενιά μου. Αλλά αυτό θα ήταν σαν να έσπρωχνα τις έντιμες κόρες μου ή να μου φκιάσουν νόθα ή να μείνουν γεροντοκόρες. Διότι αυτό θα συνέβαινε αν επρο-

στάτευα, όπως μου προτείνετε ακριβώς να κάνω, με την ανοχήν μου την ελευθερίαν του έρωτος που δρα μόνον κάτω από τα προστάγματα της Φύσεως και του Δημιουργού, χωρίς την άδειαν του ληξιαρχείου του Δήμου και του στελέχους αδειών της ιεράς Μητροπόλεως. Αυτά θα έλεγε η κοινή γνώμη. Και μέσα εις την συνισταμένην της φωνής της, θα ενυπήρχε και η φωνή του ατίμου εκείνου ο οποίος με την άναδρον εξαφάνισίν του εις τα σκοτεινά παρασκήνια αυτής της ανατριχιαστικής τραγωδίας δεν παύει να είναι ο μεγαλύτερος συνένοχος αυτού του Ηρωδιακού κακουργήματος. Ξέρω τώρα την ερώτηση που θα μου θέσετε: Τι λέτε λοιπόν σεις, κύριε χρονογράφε, για όλον αυτόν τον φαύλον κύκλον που ερραντίσθηκε με το ρόδινον αίμα ενός μαρτυρήσαντος βρέφους; Μήπως θέλετε να μεταβληθούν όλοι οι όροι της κοινωνικής ζωής που απαριθμήσατε πριν σεις ο ίδιος ως δολοφονικούς; Αλλά αυτό θα εσήμαινε πως πρέπει να γκρεμίσουμε τις πιο μεγάλες γωνιόπετρες του κοινωνικού μας οικοδομήματος. Απαντήστε μας λοιπόν. Σας απαντώ. Και αίρω μπροστά σας ως μοναδικόν και φοβερόν επιχείρημα, αυτό το ισχνό, το μελανιασμένο πτωματάκι ενός παιδιού. Μα ναι, λοιπόν αγαπητοί μου. Αξίζει τον κόπο να αναποδογυριστούν όλοι οι πίνακες των αξιών που κρατάνε όρθιο αυτό το οικοδόμημα. Όταν μία κατάστασις οργανωμένη βγάζει κάθε λίγο ως φρικτά απορρίμματά της πτώματα ανθρώπινα, όταν οι ηθικές αξίες σας χρησιμεύουν ως στηρίγματα κακουργημάτων και πράξεων που ταπεινώνουν σε τόσον απίστευτο βαθμό την υψηλήν ιδιότητά μας ως Ανθρώπων, μα τότε τι άλλο χρειάζεται για να καταδικασθεί ασυζητητί εις εξαφάνησιν όλη αυτή η ανθρωποφαγική τάξις των πραγμάτων.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

53

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ ΘΕΜΕΛΗΣ ΓΛΥΝΑΤΣΗΣ:

Η πολιτεία έχει μετατρέψει τον καλλιτέχνη σε παρία Έχοντας πίσω του τη σημαντική εμπειρία της ΚΝΟΤ Gallery, ενός χώρου πολιτισμού που αναγκάστηκε να κλείσει λόγω οικονομικών προβλημάτων αλλά και αδυναμίας αδειοδότησης, ο τριανταπεντάχρονος σκηνοθέτης Θέμελης Γλυνάτσης στρέφεται σε ένα κείμενο των αρχών της σύγχρονης δραματουργίας, τους Δανειστές του Αύγουστου Στρίντμπεργκ, που παρουσιάζονται στο Θέατρο του Νότου. Μαχητικός, θεωρεί ότι η στάση του υπουργείου Πολιτισμού απέναντι στο θέατρο και τους καλλιτέχνες δημιουργεί μια αδιέξοδη κατάσταση που σπρώχνει τους δημιουργούς στο περιθώριο... ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΣΠΥΡΟ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗ

Τι σας ώθησε να στραφείτε σε ένα κλασικό κείμενο του τέλους του 19ου αιώνα; Το τελευταίο διάστημα έχουμε μια εμμονή με το επίκαιρο θεατρικό έργο, κάτι που μπορεί να αποβεί πολύ παραπλανητικό. Δεν θεωρώ ότι το θέατρο πρέπει, αναγκαστικά, να μιλάει ευθέως και με γραμμικό τρόπο για συγκεκριμένα πολιτικά ή κοινωνικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Αντίθετα, πιστεύω ότι τα κλασικά κείμενα πρέπει να συνεχίσουν να ανεβαίνουν γιατί το κοινό, οι σκηνοθέτες και οι ηθοποιοί έχουν αρχίσει να ξεχνούν κλασικές φόρμες, τρόπο ομιλίας και γραφής. Μέσα από τους Δανειστές προσπάθησα να προσδιορίσω κάτι που με απασχολεί, τη βραδύτητα. Το συγκεκριμένο κείμενο μου έδωσε αυτή τη δυνατότητα, επειδή οι τρεις χαρακτήρες του φλυαρούν ακατάσχετα, κάτι που αναγκάζει τους θεατές να αφουγκραστούν προσεκτικά όχι τόσο τον λόγο όσο το τι κρύβεται πίσω από αυτόν, γιατί αυτοί οι τρεις χαρακτήρες λένε ακατάσχετα ψέματα. Η προσέγγισή σας στηρίζεται πάρα πολύ στους ηθοποιούς και το κείμενο, χωρίς ιδιαίτερα σκηνοθετικά «ευρήματα»... Όσες φορές προσπάθησα, κατά τη διάρκεια των προβών, να το κάνω πιο ακραίο, σε επίπεδο εικόνας ή φωνής, μετά από λίγο φάνταζε γελοίο, γιατί το κείμενο είναι αύταρκες και με συγκεκριμένους εσωτερικούς κώδικες. Όμως το ερώτημα τι έχει να μας πει σήμερα ένα τέτοιο κείμενο παραμένει. Πώς μπορούμε, π.χ., να προσλάβουμε τον περίφημο μισογυνισμό του Στρι-

ντμπεργκ; Δεν είμαι βέβαιος αν πρόκειται περί μισογυνισμού ή μάλλον μισανθρωπισμού. Και οι δύο αντρικοί χαρακτήρες κρίνονται πάρα πολύ αυστηρά, ο συγγραφέας δεν τους αφήνει ανέπαφους. Κατά τη γνώμη μου, η κριτική του Στρίντμπεργκ είναι ταξική. Απέναντι στη Θέκλα είναι κριτικός όχι γιατί είναι γυναίκα αλλά επειδή είναι μια διανοούμενη η οποία δεν έχει τι να κάνει και νεάζει. Σε αυτούς τους τρεις χαρακτήρες υπάρχει μια απίστευτη πλήξη, δεν έχουν τι να κάνουν και συζητούν ατέλειωτα. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι αυτό που χαρακτηρίζει τις σχέσεις τους είναι μια κυνική και απογυμνωμένη συναλλαγή... Πράγματι. Είναι αλήθεια πως στην αρχή της διαδικασίας των προβών αυτό δεν το είχα συνειδητοποιήσει, όμως από ένα σημείο και μετά ήθελα μια παράσταση τελείως απογυμνωμένη, κυνική, τοξική. Αυτοί οι τρεις χαρακτήρες δεν έχουν πραγματικά συναισθήματα, ανταλλάσσουν αναμνήσεις και λόγο, με τεχνικές ρητορικής που είναι τελείως κούφιες. Πρόκειται για σχέσεις εξουσίας; Ασφαλώς, οι οποίες πλάθονται με τελείως οικονομικούς όρους. Δεν υπάρχει η έννοια του συναισθήματος, όλα είναι ένα δούναι και λαβείν. Ήταν άλλωστε εμμονή και του ίδιου του συγγραφέα ότι οι σχέσεις ανδρών και γυναικών αποτελούν, κατά βάση, μια συναλλαγή, η οποία οδηγεί σχεδόν πάντα στην καταστροφή.

Γενικότερα στη δουλειά σας παρατηρεί κανείς μια κειμενοκεντρική εμμονή... Μολονότι έχω ασχοληθεί ιδιαίτερα με το σωματικό θέατρο, με ενδιαφέρουν πάρα πολύ τα κείμενα, το πώς μεταδίδεται στο κοινό ένας λόγος που είναι εξ ορισμού ανοίκειος, όπως ο θεατρικός... Με ενδιαφέρει επίσης πάρα πολύ η γλώσσα ως ήχος. Στις αρχές της πρόβας προτρέπω συχνά τους ηθοποιούς να μην καταλαβαίνουν τι λένε αλλά να το ακούνε. Στους Δανειστές δεν επιτίθενται ο ένας στον άλλον μόνο μέσω του λόγου, αλλά και μέσω των παύσεων, του νεκρού ρυθμού κ.λπ. Συμμετείχατε από την αρχή στην κίνηση των χώρων πολιτισμού, που είχε ως αποτέλεσμα την ψήφιση του νόμου για τις άδειες θεατρικών χώρων. Πώς κρίνετε το αποτέλεσμα; Λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων συμμετείχα μόνο στην αρχή ενεργά στην κίνηση. Πιστεύω ειλικρινά ότι ο νόμος είναι μια πολύ καλή αρχή, αλλά αν δεν επικρατήσει σοβαρότητα σε σχέση με την πολιτιστική πολιτική, μπορεί να έχουμε εξαιρετικούς νόμους και να μην γίνεται τίποτε. Η ιστορία με τα λουκέτα δείχνει μια αστάθεια του πολιτικού χώρου σε σχέση με τον πολιτισμό. Είναι σαν ένα αγκάθι που πρέπει περιστασιακά να το αντιμετωπίζουν. Γενικότερα υπάρχει μεγάλη αμφιθυμία για το τι σημαίνει πολιτισμός και ποιες πρέπει να είναι οι υποχρεώσεις της πολιτείας απέναντί του. Στην Ελλάδα, επιπλέον, έχουμε να αντιμετωπίσουμε οξυμμένα πρακτικά προβλήματα σε σχέση με επιχορηγήσεις οι οποίες δεν εκταμιεύονται, ανθρώπους που χρωστάνε δε-

ξιά κι αριστερά γιατί είχαν βασιστεί σε αυτές, ηθοποιούς οι οποίοι παίρνουν πενιχρές αμοιβές... Αυτή η αντιμετώπιση δεν καθιστά τον καλλιτέχνη ένα είδος μάνατζερ που είναι σε συνεχή αναζήτηση χορηγών; ...οι οποίοι δεν υπάρχουν πλέον, καθώς έχουν καταργηθεί οι σχετικές φοροαπαλλαγές. Δεν υπάρχει πλέον κανένα κίνητρο για κάποιον επιχειρηματία να δώσει χρήματα ακόμη και στο μεγαλύτερο θέατρο της χώρας. Όλο αυτό μετατρέπει τον εκάστοτε καλλιτέχνη σε παρία στην ίδια του την κοινωνία. Πασχίζει να κάνει τη δουλειά του μέσα σε ένα πλαίσιο όπου η πολιτεία δεν τον αναγνωρίζει, που τον θεωρεί περιθωριακό, ερασιτέχνη, μια γραφική φιγούρα... Πιστεύετε ότι η κατάσταση είναι αδιέξοδη; Εάν συνεχιστεί έτσι ασφαλώς. Στο υπουργείο Πολιτισμού τοποθετούν υπουργούς που, αφενός, δεν έχουν ιδέα από πολιτισμό και, αφετέρου, αισθάνονται τη θέση αυτή σαν τιμωρία. Δεν υπάρχει υπουργός Πολιτισμού ο οποίος να έχει άποψη για τον πολιτισμό και κάποια συγκεκριμένη δέσμη μέτρων. Έχω την αίσθηση ότι δεν μπαίνουν καν στον κόπο να αυτοσχεδιάσουν. Παρ’ όλα αυτά, ο κόσμος επιστρέφει στο θέατρο... Ο κόσμος αναζητά κάτι από το θέατρο, αλλά και από τον κινηματογράφο, τη μουσική, τις τέχνες και αυτό είναι μια υγιής αντίδραση. Αυτό το κύμα όμως, και σε επίπεδο δημιουργίας και σε επίπεδο προσέλευσης κοινού, πρέπει να το δει και η πολι-

τεία. Γιατί δεν επενδύει σε αυτό η πολιτεία; Γιατί το αγνοεί; Και δεν αγνοεί μόνο τους δημιουργούς αλλά και το κοινό, αγνοεί δηλαδή την πραγματική κοινωνική συνθήκη της τέχνης. Αυτά απηχούν την εμπειρία σας με τον χώρο της ΚΝΟΤ Gallery; Ασφαλώς. Από ένα σημείο και μετά μας έζωναν πολύ έντονα προβλήματα, οικονομικής φύσης, που ήταν πια βασανιστικά, χωρίς καμία βοήθεια. Στο φεστιβάλ Γκριμ που κάναμε πέρσι, είχαμε καταφέρει να βρούμε χορηγούς, κανένας όμως δεν ήταν Έλληνας. Ποια είναι τα επόμενα σχέδιά σας; Αυτή τη στιγμή είμαι 100% αφοσιωμένος στους Δανειστές. Αν ρωτάτε αν σκέφτομαι να επαναλάβω στο μέλλον το εγχείρημα της ΚΝΟΤ, δεν το βλέπω στο άμεσο μέλλον. Είναι πολύ δύσκολο άνοιγμα και το περιβάλλον είναι ασταθές. Μπορεί να προσκρούσουμε σε κάποιον άλλο νόμο ή ο κόσμος να μην έχει πια λεφτά να έρθει στο θέατρο. Έτσι αυτή τη στιγμή είμαστε, δυστυχώς, πολύ συντηρητικοί. Είμαστε σώφρονες με την κακή έννοια.

info: ΟΙ ΔΑΝΕΙΣΤΕΣ του August Strindberg. Μετάφραση: Μαργαρίτα Μέλμπεργκ. Σκηνοθεσία: Θέμελης Γλυνάτσης. Σκηνικά - ηχητικό περιβάλλον: Αδριανός Ζαχαριάς. Κοστούμια: Μαργαρίτα Δοσούλα. Φωτισμοί: Μελίνα Μάσχα. Ερμηνεύουν: Συμεών Τσακίρης, Σοφία Μαραθάκη, Νέστορας Κοψιδάς, Αλεξάνδρα Ντεληθέου. ΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

54

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΤΟΥ ΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ

«ΑΛΕΠΟΥΔΕΣ» ΤΗΣ ΝΤΩΝ ΚΙΝΓΚ ΣΤΟ «ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ»

Τι είναι ο άνθρωπος; Η Ντων Κινγκ είναι μια νέα Αγγλίδα συγγραφέας, μεγαλωμένη στο κλίμα της ισοπεδωμένης κοινωνικά μεταθατσερικής Αγγλίας, και αυτόν τον κόσμο αποτυπώνει στα θεατρικά της έργα. Ένα θέατρο που, εξωτερικά, φέρει τα στοιχεία του «παραλόγου», ενώ αφουγκράζεται τους υπόγειους τριγμούς ενός υπό κατεδάφιση «λογικού», κατ’ επίφαση, πολιτιστικού εποικοδομήματος. Το έργο «Αλεπούδες» είναι μια παραβολή επάνω στη σχέση φαντασίας και πραγματικότητας, λογικής και παραλόγου, σε ένα καθεστώς αυταρχικό, που χειρίζεται δεξιοτεχνικά τις άλογες πλευρές της πραγματικότητας για να διαιωνίσει, με τον φόβο, την κυριαρχία του. Πρόκειται για ένα «σενάριο» επιστημονικής φαντασίας... όχι κατ’ ανάγκην φανταστικό, επειδή αντανακλά με ακρίβεια ό,τι ζούμε ήδη ως εφιάλτη. Σήμερα, που, χάρις και στην ανεξέλεγκτη πρόοδο της τεχνολογίας, μπορούμε να έχουμε τον ατομικό «μεγάλο μας αδελφό»... σε ένα μικροτσίπ φυτεμένο κάπου στις έλικες του εγκεφάλου. Και που έχει σχεδόν επιτευχθεί ο στόχος της πλήρους χει-

ραγώγησης των κοινωνιών, μέσω της ελεγχόμενης απεχθούς εικόνας... Ποιο είναι, όμως, το αδύνατο σημείο του «συστήματος»; Ένας ειδικά εκπαιδευμένος «ιχνευτής», λέει το έργο, φθάνει σταλμένος από την κεντρική εξουσία σε ένα απομονωμένο αγρόκτημα της περιφέρειας, για να εντοπίσει εκεί την παρουσία άγριων αλεπούδων, που το «Σύστημα» έχει επικηρύξει, ως «απειλή για τον ανθρώπινο πολιτισμό». Τι είναι, όμως, ο ανθρώπινος πολιτισμός και από ποιους πραγματικά απειλείται; Ποιό είναι το σημείο επαφής αγριότητας και πολιτισμού; Πού βρίσκεται το σημείο τομής του «φύσει» και του «νόμω»; Ο άνθρωπος γεννιέται ένοχος ή αθώος; Από πού προέρχεται η αντίληψη για τη μοχθηρή φύση του ανθρώπου; Αλλά και η αντίθετή της, φιλολογία του «αγαθού αγρίου;» Ποιος είχε δίκιο εν τέλει, ο Ροβεσπιέρος ή ο Ρουσσώ; Σε αυτά τα κρίσιμα ερωτήματα, εκκρεμή από την εποχή της αναγεννησιακής «Αρκαδίας», θέλει να δώσει απάντηση το έργο. Οδηγημένος από την «εκπαίδευσή» του, ο «ιχνευτής» καλείται να

ανακαλύψει και να εξοντώσει το ανυπότακτο «θηρίο»... που απειλεί τον πολιτισμό. Το κλειδί του έργου είναι η λέξη «εκπαίδευση», με την παραδοσιακή, αγγλική, έμφαση στην εμπειρία. Αλλά η φύση του ανθρώπου είναι διττή. Το ανθρώπινο πλάσμα δεν διαθέτει φυσικούς μηχανισμούς ανάδρασης και αφομοιώνει ασύμμετρα τις εμπειρίες. Ο ανθρώπινος παράγων είναι, άρα, αστάθμητος, δεν μπορεί να μπει σε ομοιόμορφα καλούπια. Η Ιστορία δεν έχει νομοτέλεια και δεν διέπεται από στερεότυπους κανόνες. Διαθέτει, όμως, ποικίλες προοπτικές. Και μας χτυπά πολλές φορές την πόρτα ως απρόσκλητος επισκέπτης. Ο εκπαιδευμένος «κυνηγός τεράτων» μπορεί, ίσως, μέσα σε μια στιγμή, να ανακαλύψει ότι το «θηρίο» που κυνηγούσε ήταν ο ίδιος... Φθάνει η στιγμή της αλήθειας και πρέπει τότε να αποφασίσει τι θέλει να είναι. Ο άνθρωπος χειραγωγείται με την εμπειρία, αλλά χειραφετείται με την παιδεία... Αυτή είναι η διαφορά μεταξύ ανθρώπου και κτήνους. Αυτό είναι και το μήνυμα του έργου. Το καλό θέ-

KΡΙΤΙΚΗ MOYΣΙΚΗΣ

ατρο αποτελεί το μεγαλύτερο σχολείο του ανθρώπου. Οι «Αλεπούδες» της Ντων Κινγκ είναι, σίγουρα, καλό θέατρο... Στο «Επί Κολωνώ», που μας έχει συνηθίσει σε μια σειρά παραστάσεων πολιτικού, με την ουσιαστική σημασία του όρου, θεάτρου, στην κεντρική σκηνή του, δίνεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα το έργο αυτό της Κινγκ, σε μια εποχή γενικευμένης κρίσης, με την επιχείρηση χειραγώγησης της κοινωνίας του ανθρώπου σε εξέλιξη, με «επικηρυγμένο» από τις εξουσίες το καλό θέατρο και με «εκπαιδευμένους» κυνηγούς - εξολοθρευτές να έχουν εξαπολυθεί εναντίον του προάγοντας την ασχημία. Η σκηνοθεσία της Ελένης Σκότη στην ωραία μετάφραση του Γιώργου

Χατζηνικολάου δεν μένει στη σκηνική αφήγηση των γεγονότων, αλλά χτυπά την πόρτα της τραγωδίας. Δεν σχεδιάζει πρόσωπα και χαρακτήρες, αλλά μορφές του αιώνιου. Το τετράγωνο των ρόλων δίνεται αρχετυπικά, διαποτίζει την ιστορία με ζωογόνο μύθο. Η παράσταση λέει ναι στον άνθρωπο, με όλες τις αντιφάσεις του. Οι ηθοποιοί αποδέχονται την πρόκληση, παίρνοντας το έργο επάνω τους. Ο Δημήτρης Λάλος είναι εύγλωττος, η Ιωάννα Παππά λιτότατη, ο Χάρης Χιώτης άμεσος, η Ιωάννα Κολιοπούλου αφοπλιστικά ειλικρινής. Τα σκηνικά και τα κοστούμια (Γιώργος Χατζηνικολάου), οι φωτισμοί (Αντώνης Παναγιωτόπουλος) και η μουσική (Στέλιος Γιαννουλάκης) διασώζουν τις ανθρώπινες αξίες.

TOY ΚΥΡΙΑΚΟY Π. ΛΟΥΚΑΚΟY

Χατζιδάκις από την Καμεράτα Ο Μάνος Χατζιδάκις είναι εμβληματική φυσιογνωμία μιας Ελλάδας που, με χρωματικούς όρους βίωσης, αρκετοί αναπολούμε ως πιο γαλανή και κρυστάλλινη από τη χώρα της μεταπολιτευτικής αιθαλομίχλης. Είναι ίσως οι αποστάσεις ασφαλείας που κράτησε ο ίδιος και που κατόρθωσε να βρει τον τρόπο να του αναγνωρίσουν οι εξουσίες αυτού του τόπου, που του προσπορίζουν μέχρι σήμερα στην ψυχή μας μια θέση ξεχωριστή, αλώβητη από την τύρφη της μετριότητας και του λαϊκισμού. Ύστερα, η ίδια η μουσική του αποτάχθηκε με συνέπεια τη μεγαλοστομία των δυνάμεων αλλά και της φόρμας. Ο Χατζιδάκις υπήρξε πρωτίστως μινιατουρίστας, αποδέκτης γαλλικών αισθητικών παρακαταθηκών, χωρίς το άγχος της επιβολής του όγκου και της διάρκειας, που τόσο μεγάλο μέρος Ελλήνων μουσικών κατατρέχει. Ίσως γιατί, προσωπικά, δεν εξέπεμπε άγχος για τις βεβαιότητές του, δεν ζητούσε τίποτε, κυρίως δεν φοβόταν τη στέρηση προνομίων ούτε δίστασε να αναλάβει, κόντρα στο ρεύμα, την πρωτοκαθεδρία στρατηγικών αγώνων μιας αστικής τάξης πριν από την ηθική της κατάρρευση, όπως εκείνη η περιώνυμη πρωτοβουλία του για συναυλία στο Καλλιμάρμαρο κατά της «Αυριανής», που τον ίδιο καιρό (1985;) τον κακοποιούσε βάναυσα από τα πρωτοσέλιδά της. Ήμουν εκεί και, ηττημένος σήμερα από την εξάπλωση της επιδημίας, την ανακαλώ ως

χαμένη μάχη τιμής των έντιμων και καλών Ελλήνων της «καλής» αισθητικής και του μέτρου. Ίσως αυτή η ατρομία της προσωπικής ακεραιότητας, σπάνια τότε και περιζήτητη ως «αραβικός φοίνικας» σήμερα, είναι που τον βοήθησε να διαμορφώσει ένα διαρκές πρότυπο Γ’ Προγράμματος της Ελληνικής Ραδιοφωνίας, με άνοιγμα στα διεθνή γεγονότα της Μουσικής, άξιους συνεργάτες, σχολαστικό προσωπικό έλεγχο της απόδοσής τους και υποδειγματικό σεβασμό των ακροατών, που, μέσω των ειδικών 16σέλιδων της «Ραδιοτηλεόρασης», είχαν πρόσβαση ακόμη και στον αριθμό ταινίας της εκπομπής που τους ενδιέφερε! Αυτά διήρκεσαν λίγο, όσο χρειαζόταν όμως προκειμένου να μετατρέψουν την υπόλοιπη ζωή μας σε αλγεινή αντικλίμακα αποδόμησης αυτού του επιτεύγματος, πάντα όμως επ’ ονόματι της κληροδοσίας του, ως προκλητικού καρυκεύματος νομιμοποίησης μιας -συχνά ωμής κι ανίδεης- διοικητικής και καλλιτεχνικής διαδοχής. Η συναυλία της «Καμεράτα», της 2ας Νοεμβρίου 2013, στην αίθουσα «Χρήστος Λαμπράκης» του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, επέτρεψε σε αυτόν τον χείμαρρο πικρού αναλογισμού να απελευθερωθεί. Μια εξέλιξη περίπου αυτονόητη με πλαίσιο το μουσικό πάντρεμα του Έλληνα με τον Βιβάλντι. Μια συναυλία που, το διακηρύσσουμε εξ αρχής, φοβούμεθα μήπως κι αυτή αποτελέσει άλλοθι για άλωση της «Κα-

μεράτα» από άλλου επιπέδου ρεπερτόριο κάθε είδους δήθεν «επιγόνων»! Με δεδομένη την ακαταλληλότητα της Αίθουσας (λόγω μεγέθους), δεν ξενίζει η επιλογή ηλεκτρικής ενίσχυσης του ήχου του ολιγομελούς Συνόλου προκειμένου για συνθέσεις «δωματίου». Με τις επ’ αυτού επιφυλάξεις μας αδιαπραγμάτευτες, δεν θα στερήσουμε μολαταύτα από την «Καμεράτα» τον έπαινο ενός βελτιωμένου επιπέδου στη νέα της αποστολή ως σχηματισμού εποχής, με ειδική αναφορά στα έγχορδα και τη ρυθμική δροσιά της μουσικής διεύθυνσης του Γιώργου Πέτρου, πουθενά περισσότερο ορατή από τα κοντσέρτα για 2 (αρ. κατ. RV 522, Σέρτζιου Ναστάσα, Οτίλια Αλίτσεϊ), 4 (RV 580, + Λιού Τζινγκ, Τζουλιέτα Αβετιάν) ή όλα τα έγχορδα (RV 113) του πολυγραφότατου Βενετσιάνου. Από το πρώτο μέρος θα κρατήσουμε επιλεκτικά στη μνήμη τη μαγική ατμόσφαιρα στο andante του έργου για 2 μαντολίνα (RV 532, Θεόδωρος Κίτσος, Άνα Μπελέν Τεχεδόρ ντε λα Ινγκλέσια), μοναχικά πλάι στα δωρικά pizzicati των εγχόρδων ενώπιον κοινού που κυριολεκτικά κρατούσε την αναπνοή του. Στο β’ μέρος ακολούθησε «το Χαμόγελο της Τζοκόντας», στη 10μερή εκδοχή του, η σημαντικότερη και περισσότερο εκτεταμένη ορχηστρική σύνθεση του Χατζιδάκι, με ρητές θεματικές αναφορές στον Βιβάλντι, που ουδόλως απομειώνουν γι’ αυτό την

αξία της. Η μουσική αφήγηση κατέγραψε την αναμενόμενη συγκίνηση της ακρόασης του κλασικού δίσκου αναφοράς του έτους 1965, με δύο εκ μέρους μας ενστάσεις: την ενίοτε υπέρμετρα μετρική άρθρωση του ρυθμού από τον μαέστρο (ήδη, α.ά., στο αρχικό «Όταν έρχονται τα σύννεφα»), εύλογη στο μπαρόκ, αλλά αναιρετική της νοσταλγίας στον Χατζιδάκι, και την ουδέτερη απαγγελία της Όλιας Λαζαρίδου. Τι δεν θα δίναμε για την απαράλλαχτη, γεμάτη προσωπικές χρώσεις, άρθρωση του ίδιου του δημιουργού να προκύπτει ως άυλο ιντερμέδιο πάνω από την Ορχήστρα. Ζει! Επανόρθωση: Εκ παραδρομής, στο κείμενο της παρελθούσας Κυριακής (22.12), για τη «Σταχτοπούτα» του Ροσσίνι, τις ερμηνευτικές δάφνες της Μυρσίνης Μαργαρίτη πιστώθηκε η αρχικά προβλεπόμενη για το μέρος της Κλορίντα στην πρεμιέρα Γεωργία Ηλιοπούλου. Οι απολογίες μας σε αμφότερες.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

55

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ Πνεύμα των Χριστουγέννων

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Το κλασικό διήγημα του Κάρολου Ντίκενς Το πνεύμα των Χριστουγέννων, αειθαλές παρά τα 170 χρόνια του, με ήρωα τον διάσημο Eμπενέζερ Σκρουτζ, που δεν είναι σε θέση να ζήσει, να αγαπήσει, να χαρεί, αφού κύριο μέλημά του είναι πώς θα ξοδέψει λιγότερα για τις ανάγκες του, αναβιώνει στη σκηνή χάρη σε μια πρωτοποριακή σύλληψη, που συνδυάζει μουσική, την οποία ερμηνεύουν τα 12 μέλη της Καμεράτα Sinfonia και θεατρική ερμηνεία, από τον Άκη Σακελλαρίου στον ρόλο του Σκρουτζ και την Αναστασία Γιαννάκη σε αυτόν του αφηγητή, καθώς και προηγμένες τεχνικές υπολογιστικής όρασης και αισθητήρες που επιτρέπουν στους ηθοποιούς να ζωγραφίζουν με τις κινήσεις τους και τη φωνή τους την ιστορία του Σκρουτζ, και παρουσιάζεται την Τετάρτη 30/12 και στις 6/1 στο ανακαινισμένο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Ηρώων Πολυτεχνείου 32), στις 5.30 μ.μ.

ΣΗΜΕΡΑ

4.30 μ.μ. έως τις 11.00 μ.μ.

Λευκή νύχτα

ΚΥΡΙΑΚΗ

Μια «λευκή νύχτα», μια νύχτα γιορτής για τους περαστικούς υπόσχεται για σήμερα ο Δήμος Αθηναίων, που θα έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν χριστουγεννιάτικα δρώμενα από την ομάδα Circus Dayz, με στοιχεία θεάτρου δρόμου και τσίρκου, ζογκλέρ, ακροβάτες, ξυλοπόδαρους, ενώ στη συνέχεια το Duo Fina, οι τενόροι αδελφοί Γιάννης και Τάκης Φίνας θα προσφέρουν ένα λυρικό γκαλά στο πνεύμα των ημερών και, τέλος, η Συμφωνική Ορχήστρα του Δήμου Αθηναίων, με τους τενόρους Γιώργο Ζωγράφο, Ντίνο Καλύβα, Μανώλη Λορέντζο, υπό τη διεύθυνση του Ελευθέριου Καλκάνη θα κλείσει μελωδικά τις εορταστικές εκδηλώσεις στην Πλατεία Συντάγματος, από τις

Ντον Τζοβάνι Με τον Ντον Τζοβάνι του Μότσαρτ από την «Όπερα της Βαλίτσας», σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Ευκλείδη, και τη συμμετοχή μονωδών της Εθνικής Λυρικής Σκηνής, πέφτει σήμερα η αυλαία των εκδηλώσεων στην Αθήνα του προγράμματος «Ταξίδι προς το ΚΠΙΣΝ», τη νέα έδρα της ΕΛΣ. Η παράσταση της «Όπερας της Βαλίτσας» θα δοθεί, με ελεύθερη είσοδο, στο Αμφιθέατρο του 9,84 (Τεχνόπολις, Πειραιώς 100, Γκάζι), στις 8.00 μ.μ.

Γλυκές Ρέγγες Παράσταση αυτοσχεδιασμού, όπου το κοινό συμμετέχει ενεργά με τις ιδέες και τις

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ agenda.avgi@gmail.com

Κουκλοθέατρο Βάρνας Μία παράσταση χωρίς λόγια, που συντίθεται από διαφορετικές μικρές ιστορίες, όπου παραδοσιακά αντικείμενα αποκτούν ζωή, μεταμορφώνονται σε εικόνες ανθρώπων και ζώων και οδηγούν σ’ έναν απρόβλεπτο φανταστικό κόσμο, με γρήγορες εναλλαγές χαρακτήρων, αυτοσχεδιασμούς από τους κουκλοπαίκτες - ηθοποιούς, σε συνδυασμό με τον ρυθμό της παραδοσιακής μουσικής, παρουσιάζει την Παρασκευή και στις 4-5/1 το Κρατικό Κουκλοθέατρο Βάρνας, από τη Βουλγαρία, στο πλαίσιο του 1ου Ετήσιου Διεθνούς Φεστιβάλ Κουκλοθέατρου, στο Εργαστήρι Μαιρηβή (Σαχτούρη 4, Ψυρρή, 6942420062), στις 4.00 και 7.00 μ.μ.

προτάσεις του, με βάση τις οποίες η ομάδα Γλυκές Ρέγγες σκαρφίζεται διασκεδαστικά παιχνίδια και πλάθει ξεκαρδιστικές θεατρικές σκηνές, παρουσιάζεται σήμερα, με ελεύθερη είσοδο, στη σκηνή του Όναρ Rock Cafe Bar (Φωκίωνος Νέγρη 53), στις 9.00 μ.μ.

ΔΕΥΤΕΡΑ

Tanguerissimo Τρεις σολίστ του τάνγκο, ο Μάριος Στρόφαλης, συνθέτης των European taxim και πολλών τάνγκο, παίζει πιάνο, ακορντεόν και τραγουδάει, ο Αργεντίνος Roman Gomez, jazz μουσικός και συνθέτης, παίζει bandoneon, κιθάρα και πιάνο, ενώ ο Κώστας Βλαχόπουλος, ιδρυτής του σχήματος El duo de dos, παίζει την ιδιαίτερη χρωματική φυσαρμόνικα του παραδοσιακού τάνγκο, στο τρίο Tanguerissimo, παρουσιάζοντας ένα επιλεγμένο πρόγραμμα από παραδοσιακά και nuevo αργεντίνικα tangos, καθώς και μεσογειακά tangos του Μάριου Στρόφαλη, στο Belle Amie (Αγγ. Μεταξά 11 και Βούλγαρη, Πειραιάς), στις 9.00 μ.μ.

ΤΡΙΤΗ

Παντελής Θαλασσινός «Οπλισμένος» με ένα καινούργιο άλμπουμ με τίτλο Ανοιχτή ακρόαση, καθώς και με τραγούδια από όλες του τις μεγάλες επιτυχίες, συνοδευόμενος από τους καλλιτεχνικούς του συνοδοιπόρους Δημήτρη Γάσια (βιολί), Φίλιππο Λευκαδίτη (κρουστά), Γιώργο Μακρή (πνευστά), Γιάννη Μπελώνη (πιάνο, keyboards), Γιάννη Πλαγιανάκο (κοντραμπάσο), ο Παντελής Θαλασσινός περιμένει τους φίλους του αυτήν την παραμονή του καινούργιου χρόνου, αλλά και στις 3/1, στο Ρυθμός Stage (Μ. Αντύπα 38, Ηλιούπολη), στις 10.00 μ.μ.

ΤΕΤΑΡΤΗ

Κούτρας - Ρίζος Ο Γιάννης Κούτρας, ο ερμηνευτής που ταύτισε τη φωνή του με τον Σταυρό του Νότου, συναντάει τον Απόστολο Ρίζο, έναν από τους ιδιαίτερους τραγουδοποιούς της νεότερης γενιάς, για να σαλπάρουν ξανά με τον ποιητή της θάλασσας, τον Νίκο Καββαδία, για ένα μελωδικό ταξίδι σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου αλλά και μελοποιήσεις των Δημήτρη Ζερβουδάκη, Χάρη και Πάνου Κατσιμίχα, Μαρίζας Κωχ, Γιάννη Σπανού, Αρλέτας, Λάκη Παπαδόπουλου, Αργύρη Μπακιρτζή και του συγκροτήματος «Ξέμπαρκοι», σήμερα στο Anodos Live Stage (Πειραιώς 183), στις 10.30 μ.μ.

ΠΕΜΠΤΗ

Ο Τουνελοδράκος «Εκδηλώσεις για να χαλαρώσεις», στο πλαίσιο της έκθεσης εικαστικών δημιουργιών Από τη Φρουτοπία στο Νησί των Πυροτεχνημάτων, εμπνευσμένων από το έργο του Ευγένιου Τριβιζά. Σήμερα η Χάρις Αλεξίου διαβάζει το παραμύθι ενός δράκου με πελώριο στόμα που παριστάνει το τούνελ και τρώει τρένα σαν να ήτανε σουβλάκια, ακόμα και ένα τρενάκι που γιορτάζει τα γενέθλιά του, από το βιβλίο Ο λαίμαργος Τουνελοδράκος (Κέδρος), στο Μουσείο Γ. Γουνα-

Ο Αμερικάνος Την επιτυχημένη θεατρική διασκευή του διηγήματος του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη Ο Αμερικάνος, μια ιστορία αγάπης και ξενιτιάς για έναν Έλληνα μετανάστη που επιστρέφει ύστερα από 25 χρόνια στο νησί του, παραμονή Χριστουγέννων, χωρίς να τον αναγνωρίζει κανένας, που υπενθυμίζει τις διαστάσεις που μπορεί να πάρει η ανθρώπινη μοναξιά και η «αθεράπευτη» καχυποψία απέναντι σε οτιδήποτε άγνωστο ή φαινομενικά «ξένο», παρουσιάζει ο Θανάσης Σαράντος, παράλληλα με τη μουσική και ηχητική ζωντανή διήγηση του συνθέτη Λάμπρου Πηγούνη, για μία και μόνο παράσταση, η οποία αποδίδεται και στη νοηματική γλώσσα, την Κυριακή, στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206), στις 8.00 μ.μ.

ρόπουλου (Γουναροπούλου 6, Άνω Ιλίσια), στις 12.00 μ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Γκούσταβ Μάλερ Μερικά από τα πιο διάσημα τραγούδια του ρομαντικού συνθέτη Γκούσταβ Μάλερ, από τους κύκλους Kindertotenlieder και Rueckertlieder, μεταφέρει στη σκηνή η λυρική τραγουδίστρια και ηθοποιός Ειρήνη Τζανετουλάκου, σε μια περφόρμανς με τίτλο Όσα μου έμαθε η αγάπη, όπου ήχος, σώμα και μουσική συμπορεύονται και διηγούνται μια ιστορία για την απώλεια και την αγάπη, σήμερα και στις 4-5/1, στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης (Πειραιώς 206), στις 9.30 μ.μ.

ΣΑΒΒΑΤΟ

Φτουξελευτερία Τη χριστουγεννιάτικη ιστορία ενός δύστροπου μαγκούφη, του γείτονα του Αϊ-Βασίλη κ. Μουρμούρη, που καταφέρνει να αλλάξει και να «ξαναανακαλύψει» τα Χριστούγεννα, με τίτλο Πετούν, πετούν... τα γράμματα, παρουσιάζει για μια τελευταία παράσταση σήμερα η ομάδα κουκλοθεάτρου Φτουξελευτερία, δηλαδή οι Κωσταντής Μιζάρας (αφήγηση, κιθάρα), Αλέξανδρος Μονοκάνδυλος (εμψύχωση κούκλας, φλάουτο, σαξόφωνο), Ειρήνη Σγουρίδου (τραγούδι, φλάουτο, κιθάρα, κρουστά), Αγγελική Γουναρίδη (σκηνοθεσία), στο θέατρο Olvio (Ιερά Οδός 67 και Φαλαισίας 7, Βοτανικός), στις 5.00 μ.μ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

56 Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 21064232712106462253, Η τέλεια ομορφιά Σαβ. - Κυρ. 18:00 Oh Boy Σαβ. - Κυρ. 20:30, 22:15 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546, Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:15, 21:45 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 - 2108215327, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ.

22:15 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 15:45 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 17:45, 20:00 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ.

17:30, 20:30 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 23:30 Αίθουσα 3 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 17:45, 21:15 Justin Bieber’s Believe Σαβ 16:00 / Κυρ 14:00, 16:00 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Κυρ 12:00 Αίθουσα 4 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ 16:20 / Κυρ 12:00, 14:10, 16:20 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 21:45 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλίσσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2 1 0 7 7 8 2 1 2 2 - 2 1 1 2 1 1 2 2 2 2 , www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 17:00 3D, 20:00 3D, 23:00 3D Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 22:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 15:40, 17:40 47 Ronin Σαβ. Κυρ. 19:50 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 2108983238-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 23:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ.

- Κυρ. 17:30 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ.

19:30 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 17:00, 20:00, 23:00 Αίθουσα 3 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 18:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 15:50 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. Κυρ. 22:10 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 19:50 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:00 3D, 22:00 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 17:00 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

16:45 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 19:00, 22:15 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 17:00, 20:00, 22:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 15:00 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. Κυρ. 17:20, 20:00, 22:40 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ NEW STAR ART CINEMA Κρέμου 141, Καλλιθέα, 2109512624 -2109512604 Αίθουσα 1 Arthur Christmas: Ο γιος του Αϊ Βασίλη (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 13:00 Gravity Σαβ. - Κυρ. 23:00 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 17:00, 20:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:00, 15:00 Αίθουσα 2 Πώς δενότανε τ’ ατσάλι Σαβ. - Κυρ. 19:00 Το άλογο της Γουίνκι Σαβ. - Κυρ. 12:45 Βαμπίρ Σαβ. Κυρ. 20:30 Μια ιστορία για τον Άγιο Βασίλη Σαβ.

- Κυρ. 11:00, 15:30 Ο μεγάλος Δικτάτωρ Σαβ. Κυρ. 17:00 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) Σαβ. - Κυρ. 22:00 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 20:00 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 18:00, 23:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ 16:00 / Κυρ 11:30, 16:00 Αίθουσα 2 ART CINEMA Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:00 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) Σαβ. - Κυρ. 21:30 ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Ασκληπιού 4, Νέα Ιωνία, 2102712640-2155302920, Σμύρνη: Καταστροφή μιας κοσμοπολίτικης πόλης 1900-1922 Σαβ. Κυρ. 18:15, 20:00, 21:45 ΑΣΤΥ Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925, Γελαστός πρίγκιπας Σαβ. - Κυρ. 18:10, 20:15, 22:20 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D DIGITAL Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 18:15, 21:00 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ.

19:20, 22:00 ΑΤΤΑΛΟΣ Κοτιαίου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 Η τέλεια ομορφιά Σαβ. Κυρ. 20:00, 22:30 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 17:00 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 3D Digital Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

18:20 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

16:30 3D 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 20:15 3D, 22:30 3D Αίθουσα 2 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 16:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

18:10 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. Κυρ. 20:15, 22:30 CAPITOL 3D CINEMA Ιουλιανού 33-35 & Γ’ Σεπτεμβρίου 74-78, Capitol Mall (Σταθμός Βικτώρια), 2108210038, www.facebook.com/CineCapitol, Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ 16:00 3D, 18:00 3D / Κυρ 12:00 3D, 16:00 3D, 18:00 3D 47 Ronin Σαβ. - Κυρ.

20:00, 22:15 CINERAMA DIGITAL CINEMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 2109403593-2109403595, Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:15 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:15, 21:30 VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Free Birds (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:10, 13:30, 15:40 The Hunger Games: Φωτιά Σαβ. - Κυρ. 22:20 Ψυχρά κι ανάποδα (με υπότ.) Σαβ. - Κυρ. 17:40, 20:00 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. Κυρ. 14:10 3D, 17:30 3D, 21:00 3D, 00:10 3D Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:20 Αίθουσα 3 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

11:20, 13:20, 15:20, 17:20 Μικρά Αγγλία Σαβ. Κυρ. 19:20, 22:40 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 12:00, 15:10, 18:20, 21:30,

ΘΕΑΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ «Ο μπάτλερ» του Λι Ντάνιελς. Η (πραγματική) ιστορία του μπάτλερ του Λευκού Οίκου, από το 1957 έως και το 1986, σε μια περίοδο κατά την οποία η Αμερική άλλαξε 7 προέδρους. Η αφήγηση «διαπερνά» τη μεγάλη Ιστορία, από την εποχή του Αϊζενχάουερ μέχρι τις δολοφονίες του Κένεντι, του Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ, τους Μαύρους Πάνθηρες, τον πόλεμο του Βιετνάμ, το σκάνδαλο του Γουοτεργκέιτ Ο μπάτλερ του Λευκού Οίκου είναι εκεί, παρών, όταν «γράφεται» η Ιστορία, αλλά ταυτόχρονα έχει επιλέξει την πλήρη αποστασιοποίηση, όπως τον έχει διδάξει η ζωή από τα μικρά του χρόνια, προκειμένου να επιβιώνει Σπουδαία ερμηνεία από τον Φόρεστ Γουίτακερ. «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη. Στην Άνδρο της δεκαετίας του ‘30, με τους άντρες να θαλασ00:40 Αίθουσα 5 - Cinema Europa, Heineken Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:40, 14:50 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 17:00, 19:30, 22:00, 00:30 Αίθουσα 6 - Cinema Europa Last Vegas Σαβ. - Κυρ.

12:50, 20:50, 23:10 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς Σαβ. - Κυρ. 15:00, 18:00 Αίθουσα 7 - max screen, Cosmote Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

11:00 3D, 13:40 3D, 16:20 3D, 19:00 3D Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 21:45 Αίθουσα 8 - Lays Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:50 3D, 23:00 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 11:40 Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ.

15:50, 17:50 Αίθουσα 9 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 11:40, 14:00, 16:30, 18:50, 21:10, 23:40 Αίθουσα 10 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:10, 22:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:30, 14:40, 17:00 Αίθουσα 11 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 20:20, 23:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 13:10, 15:40, 18:00 Αίθουσα 12 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:30, 13:50, 16:00, 18:10 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 20:30, 23:20 Αίθουσα 13 - gold class Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:10, 22:30 Αίθουσα 14 - gold class 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 20:30, 23:20 VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου, Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 20:30, 23:40 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 14:00, 16:10, 18:20 Αίθουσα 2 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 14:30, 16:30 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 18:30, 21:00, 23:30 Αίθουσα 3 - Cosmote Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 15:00, 17:00 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 19:00, 21:30, 00:10 Αίθουσα 4 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ.

- Κυρ. 15:00 3D, 17:10 3D Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 19:20, 22:50 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 18:10 3D, 21:20, 00:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 15:30 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:10, 22:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:20 3D, 14:40 3D, 17:00 3D Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ 13:00, 15:20, 17:50 / Κυρ 15:20, 17:50 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 20:10, 22:40 Αίθουσα 3 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 21:40 Last Vegas Σαβ.

- Κυρ. 17:20, 19:30, 00:20 47 Ronin Σαβ. - Κυρ.

12:10, 14:50 Αίθουσα 4 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 12:40, 15:20, 18:00, 20:50, 23:30 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. Κυρ. 13:10, 16:50, 20:00, 23:10 Αίθουσα 6 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 11:50 3D, 15:00 3D, 18:10 3D, 21:20 3D, 00:30 3D Αίθουσα 7 VMAX - Cosmote Ο λύκος της Wall Street Σαβ. Κυρ. 18:30, 22:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:20, 13:40, 16:00 Αίθουσα 8 - Gold Class Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ.

18:30, 21:40 Αίθουσα 9 - gold class Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 19:30, 22:10 VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 18:00 3D, 21:10 3D, 00:20 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:15 3D, 13:30 3D Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ. 15:45 Αίθουσα 2 - Cosmote Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 12:30, 16:00, 19:10, 22:20 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:00, 14:00, 16:00 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:10 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 21:20, 23:40 Αίθουσα 4 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:45, 14:00, 16:15, 18:30 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 20:45, 23:15 Αίθουσα 5 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. Κυρ. 22:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

13:00, 15:15, 17:30 3D, 19:45 VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 &

«Ο μπάτλερ» του Λι Ντάνιελς

σοπνίγονται και τις γυναίκες να μένουν πίσω, καταπιεσμένα ανθρώπινα πάθη ταράζουν τα σωθικά της ανθρώπινης ύπαρξης, σχέσεις εξουσίας δοκιμάζονται μέχρι τα όριά τους. Ταινία βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη. Παρνασσού, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 - Comfort 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 20:10, 22:40 Αίθουσα 2 - Comfort Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:15, 22:30 Αίθουσα 3 Αεροπλάνα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

11:00, 13:00, 15:20, 17:20 Carrie Σαβ. - Κυρ. 19:40, 21:50, 00:10 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 14:15 3D, 17:30 3D, 20:45 3D, 00:00 3D Αίθουσα 5 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:40, 14:50, 17:10 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 19:20, 22:00, 00:30 Αίθουσα 6 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 12:50, 15:20, 17:40, 20:10, 22:40 Αίθουσα 7 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:00 3D Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 22:15 Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ. 15:00, 17:00 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:20, 13:10 Αίθουσα 8 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 14:20 3D, 16:50 3D, 19:10 3D Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ.

21:30 Αίθουσα 9 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 12:45, 16:00, 19:15, 22:30 Αίθουσα 10 Cosmote Free Birds (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:10, 14:30, 16:40 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:50, 22:10 Αίθουσα 11 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ.

- Κυρ. 14:30, 18:00, 21:15, 00:30 Αίθουσα 12 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 15:15, 18:30, 21:50 Αίθουσα 13 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 13:20, 15:40, 18:20, 20:50, 23:20 Αίθουσα 14 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 12:00, 14:15, 16:30, 19:00, 21:20, 23:40 Αίθουσα 15 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 20:00, 23:15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:40, 15:10, 17:40 Αίθουσα 16 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 12:30, 14:50, 17:10 Απρόσκλητος επισκέπτης Σαβ. - Κυρ. 19:30, 21:40, 23:50 Αίθουσα 17 Απρόσκλητος επισκέπτης Σαβ. - Κυρ. 22:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 11:10, 13:30, 15:50, 18:10, 20:30 Αίθουσα 18 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ.

14:40, 17:50, 21:10, 00:20 Αίθουσα 19 The Hunger Games: Φωτιά Σαβ. - Κυρ. 13:50, 16:50, 19:50, 23:00 Αίθουσα 20 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 13:20, 16:00, 18:30, 21:00, 23:30 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D DIGITAL Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:30 Αίθουσα 2 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς Σαβ. - Κυρ. 17:30, 20:00, 22:30 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte.gr, Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 16:00, 19:15, 22:30 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: iticket.gr Αίθουσα 1 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 19:00, 21:30 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 19:30, 22:30 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 17:00, 19:45, 22:30 Αίθουσα 2 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 17:40, 20:00, 22:20 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587, Μικρά Αγγλία Σαβ 18:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:20 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. Κυρ. 21:00 Η τέλεια ομορφιά Κυρ 18:20 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789, Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 15:10, 18:20, 21:30 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.iticket.gr, Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. Κυρ. 17:50, 20:10, 22:30 ΙΛΙΟΝ DIGITAL CINEMA Τροίας 34 & Πατησίων 113, 2108810602-6955466939, , , Μικρά Αγγλία Σαβ 18:00 / Κυρ 18:00, 20:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:00 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720, Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:30 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 2106233567-2106232808, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:30 Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:15, 18:30 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 20:40,

«Ο εχθρός μου» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου. Η βίαιη «εισβολή» του άγνωστου Αλλου στη ζωή ενός οικογενειάρχη ανατρέπει πλήρως όχι μόνο την καθημερινότητά του αλλά και τα «πιστεύω» μιας ολόκληρης γενιάς.

23:00 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο), Κηφισιά, 21062316012106231933, www.cinemax.gr, Μικρά Αγγλία Σαβ.

- Κυρ. 15:40, 18:50 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ.

22:00 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305, Oh Boy Σαβ. - Κυρ. 21:00, 22:30 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) Σαβ. Κυρ. 18:00 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη (στάση ΜΕΤΡΟ Αγ. Ιωάννης), 21097031582109706865, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ 16:00 / Κυρ 12:00, 14:00, 16:00 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:20 Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

15:20, 17:40 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 20:00, 23:00 Αίθουσα 3 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ 16:30, 18:45 / Κυρ 12:00, 14:10, 16:30, 18:45 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 20:45, 23:15 Αίθουσα 4 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 17:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ 15:45 3D / Κυρ 11:30 3D, 13:45 3D, 15:45 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 20:15, 22:45 Αίθουσα 5 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:15, 21:45 Justin Bieber’s Believe Σαβ 16:30 / Κυρ 14:30, 16:30 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Κυρ 12:30 Αίθουσα 6 Free Birds (μεταγλ.) Σαβ 16:15 / Κυρ 12:15, 14:15, 16:15 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ.

18:30, 21:30 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 2106469398-2106445221, www.cinemax.gr, Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 15:10, 18:20, 21:30 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 14560 (από σταθερό 0,49 ευρώ ανά λεπτό και 0,98 ευρώ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ.

- Κυρ. 17:10, 19:40, 22:00 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 16:40, 20:20, 23:00 Αίθουσα 3 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 19:30 Απρόσκλητος επισκέπτης Σαβ. - Κυρ. 17:20 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς Σαβ. - Κυρ. 22:40 Αίθουσα 4 Free Birds (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:40 Last Vegas Σαβ. - Κυρ.

20:10, 22:30 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:00 3D Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 22:10 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:50 Αίθουσα 6 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 15:50 3D, 18:20 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 20:35, 22:50 Αίθουσα 7 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 16:30 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ.

- Κυρ. 18:30, 21:40 Αίθουσα 8 - Vodafone 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 22:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:50 Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ. 20:20 Αίθουσα 9 47 Ronin Σαβ. - Κυρ.

18:10, 20:40, 23:10 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:10 Αίθουσα 10 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 16:20, 19:30, 22:40 Αίθουσα 11 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ.

20:00 Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ. 16:00, 18:00 Αίθουσα 12 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 21:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:00, 19:20 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 19:00, 22:00 Αίθουσα 2 Ο εχθρός μου Σαβ. - Κυρ. 20:00 Εκεί που δεν το περιμένεις Σαβ. - Κυρ. 22:30 ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 14560 (από σταθερό 0,49 ευρώ ανά λεπτό και 0,98 ευρώ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς Σαβ. - Κυρ. 20:40 Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ. 16:00, 18:00 Αίθουσα 2 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 21:00, 23:15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:20, 18:45 Αίθουσα 3 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:30, 22:40 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:40 Αίθουσα 4 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 17:30, 20:10, 22:50 Αίθουσα 5 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 17:20, 19:50, 22:20 Αίθουσα 6 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 18:10 3D Ο λύκος της Wall Street Σαβ.

- Κυρ. 20:30 Αίθουσα 7 - Vodafone Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:50 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 19:00 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 22:10 Αίθουσα 8 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 19:20, 22:30 Απρόσκλητος επισκέπτης Σαβ. - Κυρ. 17:10 Αίθουσα 9 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 17:10, 19:40, 22:00 Αίθουσα 10 Free Birds (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:30 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 18:30, 21:40 ΟΣΚΑΡ DIGITAL Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563, Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 19:00, 21:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

15:00, 17:00 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868, Ολα χάθηκαν Σαβ. - Κυρ. 23:00 Μικρά Αγγλία Σαβ. Κυρ. 17:00, 20:00 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (ΠΡΩΗΝ ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:00 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ. 18:10, 21:30 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094, Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:00 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 19:00, 22:00 ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 18, Νέα Σμύρνη, 2109313360 Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:15 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. Κυρ. 18:15, 21:40 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία Σαβ. Κυρ. 21:15 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 19:15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:15 STER CINEMAS Λεωφ. Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ 18:00 3D, 21:00, 00:00 / Κυρ 21:00, 00:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 13:30 3D, 15:40 3D Μικρά Αγγλία Κυρ 18:00 Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

12:30, 14:40 Ο λύκος της Wall Street Σαβ. - Κυρ.

19:10, 22:20 Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ.

17:20 Αίθουσα 3 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ.

20:20 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ.

23:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

13:50, 16:00, 18:10 Αίθουσα 4 47 Ronin Σαβ. - Κυρ.

21:30, 23:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 12:50, 15:00, 17:10, 19:20 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 13:20 3D, 16:30 3D, 19:30 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 22:30 3D Αίθουσα 6 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) Σαβ. Κυρ. 12:00, 14:20, 16:20 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ.

20:30 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ. 23:30 Last Vegas Σαβ. - Κυρ. 18:30 Αίθουσα 7 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 16:40 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς Σαβ. - Κυρ. 14:00 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι Σαβ. - Κυρ. 19:40, 22:00, 00:20 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 21036096952103612046, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:00 Αίθουσα 2 Η τέλεια ομορφιά Σαβ. - Κυρ. 19:00, 21:30 ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, www.cinemax.gr, Ο μεγάλος Δικτάτωρ Σαβ. - Κυρ. 19:45 Πώς δενότανε τ’ ατσάλι Σαβ. - Κυρ. 18:00 Βαμπίρ Σαβ. - Κυρ. 22:00 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D DIGITAL Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 2102826873-2102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 Μικρά Αγγλία Σαβ. Κυρ. 18:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ.

16:45 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 22:45 3D Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:00 47 Ronin Σαβ. - Κυρ. 18:00, 20:15 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 22:30 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469, Η τέλεια ομορφιά Σαβ. - Κυρ. 17:30, 20:00 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) Σαβ. - Κυρ. 22:30 ΦΟΙΒΟΣ DIGITAL CINEMA Εθνικής Αντιστάσεως 1, στάση ΜΕΤΡΟ Περιστέρι, 2105711105 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 20:00, 22:05 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:00, 18:05 ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, , 12 χρόνια σκλάβος Σαβ. - Κυρ.

19:00, 21:30 ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 22990-23924, Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:00 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΟΝΑΡ (Πρώην ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ) Αγίας Παρασκευής 40, Ανάκασα - Αγ. Ανάργυροι, 2102690317, Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) Σαβ. - Κυρ.

19:30 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 16:30 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 2221025625, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr, Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 17:30 3D Justin Bieber’s Believe Σαβ. - Κυρ. 20:00 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή Σαβ. - Κυρ. 22:10 3D ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330, Οι Ομπρέλες του Χερβούργου Σαβ 20:00, 22:00 / Κυρ 20:00 ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955, Οι πέντε θρύλοι (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 15:00, 17:00, 19:00 Μικρά Αγγλία Σαβ.

- Κυρ. 21:00 ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Μικρά Αγγλία Σαβ. - Κυρ. 18:00, 21:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) Σαβ. - Κυρ. 16:00

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

57

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ 27 ΦΟΡΕΜΑΤΑ STAR, 23.00 Κομεντί, παραγωγής 2008. Παίζουν: Κάθριν Χέιγκλ, Έντουαρντ Μπερνς, Τζέιμς Μάρσντεν, Μαλίν Άκερμαν. Η γλυκιά Τζέιν ονειρεύεται τον γαλάζιο ιππότη και τον τέλειο γάμο. Μέχρι να έρθει, οργανώνει τους γάμους φίλων και συγγενών, ως επαγγελματίας παράνυμφος: στη ντουλάπα της βρίσκονται κρεμασμένα 27 φορέματα, που φόρεσε σε κάθε γάμο. Όλα αλλάζουν όταν η μικρότερη αδελφή της επιστρέφει από την Ευρώπη και κερδίζει την καρδιά του

άνδρα με τον οποίο η Τζέιν είναι κρυφά και τρελά ερωτευμένη. Παράλληλα, η γνωριμία της Τζέιν με έναν κυνικό δημοσιογράφο, εκ πεποιθήσεως κατά του γάμου, θα ανατρέψει τις ισορροπίες.

ΣΥΖΥΓΟΣ ΓΙΑ ΕΝΟΙΚΙΑΣΗ MEGA, 21.15 Αισθηματική κωμωδία, παραγωγής 2011. Παίζουν: Άνταμ Σάντλερ, Τζένιφερ Άνιστον, Νικόλ Κίντμαν, Μπρούκλιν Ντέκερ. Ο Ντάνι είναι ένας πλαστικός χειρουργός που θέλει να φλερτάρει ελεύθερα χωρίς δεσμεύσεις, και γι’ αυτό χρησιμοποιεί ένα «αθώο» ψέμα: φοράει βέρα κι ας είναι ανύπαντρος. ‘Οταν όμως ερωτεύεται μια πανέμορφη δασκάλα, την Πάλμερ, αυτό το μικρό ψέμα θα αρχίσει να τον τρώει.

ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Το κορίτσι που αγάπησα (Ε) 07.00 MEGA Σαββατοκύριακο (Ε) 10.00 Παιδικό πρόγραμμα 13.10 LAPD (Ε) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Αstro Boy. Κινούμενα σχέδια 16.45 Ειδήσεις 16.50 Κοίτα ποιος μιλάει τώρα. Κομεντί 18.50 Σ’ αγαπώ, μ’ αγαπάς (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Τζάκι Τσαν: Αν θυμηθείς, πέθανες. Περιπέτεια 23.50 Χαμένα ίχνη. Μίνι σειρά 00.30 Ειδήσεις 00.45 Χαμένα ίχνη (Συνέχεια) 04.00 Παράλληλοι δρόμοι (Ε)

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΑΝΤ1

07.00 Τα μαχαιρώματα (Ε) 08.00 TV quiz 09.00Για μια γυναίκα και ένα αυτοκίνητο (Ε) 09.50 Τρελός και πάσης Ελλάδος. Κωμωδία 11.50 Υγεία πάνω απ’ όλα 12.50 TV quiz 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV quiz 13.40 Μια φορά και έναν καιρό ήταν τα Χριστούγεννα του Μίκυ. Ταινία κινουμένων σχεδίων 15.00 Επανάληψη ελληνικού προγράμματος 16.50 O πόλεμος των άστρων (Ε) 17.50 Ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα 18.00 Eργαζόμενη γυναίκα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Κάτι κουρασμένα παλικάρια. Κωμωδία 23.30 ΟΛΑ τρέλα + (Ε) 01.30 Ιστορίες από την απέναντι όχθη (Ε)

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

STAR

06.45 Παιδικό πρόγραμμα 13.15 Χριστουγεννιάτικο δώρο. Κινούμενα σχέδια 15.15 Τα φιλαράκια (Ε) 16.40 The big bang theory (Ε) 17.40 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.50 Undercovers 18.45 Two and the half men 19.45 Eιδήσεις 20.55 Κλήρωση ΛΟΤΤΟ 21.10 The Garfield Show: Γιορτές στο σπίτι. Κινούμενα σχέδια 21.10 Ο Άρθουρ και η εκδίκηση του Μαλτάζαρ. Παιδική ταινία 23.00 27 φορέματα. Κομεντί 01.15 Η καταστροφή του Λονδίνου. Περιπέτεια

ΚΥΡΙΑΚΗ ALPHA

06.00 Μαγκάιβερ 08.00 Άκατα μάκατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Eιδήσεις 14.10 Stars System 15.00 60’ λεπτά Ελλάδα (Ε) 16.55 Eιδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.00 Θεός για μια εβδομάδα. Κωμωδία 19.00 Ειδήσεις 20.00 Τι θα φάμε σήμερα, μαμά; 21.00 Στην υγειά μας ρε παιδιά 01.00 Νόστιμη γη (Ε) 02.00 Κόκκινος κύκλος (Ε)

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Το κορίτσι που αγάπησα (Ε) 07.00 MEGA Σαββατοκύριακο 10.00 Παιδικό πρόγραμμα 13.10 LAPD (Ε) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Τζάκι Τσαν: Αν θυμηθείς, πέθανες. Περιπέτεια 16.50 Smart face 17.45 Eιδήσεις 17.50 Dr. Cook 18.50 Aπό την Πόλη έρχομαι 20.00 Eιδήσεις 21.15 Σύζυγος προς ενοικίαση. Αισθηματική κωμωδία 23.40 Χριστούγεννα της συμφοράς. Περιπέτεια 00.50 Ειδήσεις 01.00 Χριστούγεννα της συμφοράς (Συνέχεια)

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ΒΟΥΛΗ

12.00 Η λεωφόρος των τροφίμων 13.00 Μια αρκτική ιστορία 14.30 Ο πολυτάλαντος Ομάρ Καγιάμ 15.30 Μέλι 17.45 Ρωμαίος και Ιουλιέττα. Μπαλέτο 20.00 Ο ήλιος της νύχτας 21.00 Ένα έργο γεννιέται... Νταβίντ 22.00 Συνάντηση: Δήμητρα Γαλάνη 23.00 «Καλά Χριστούγεννα». Κοινωνική ταινία

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΑΝΤ1

07.00Τα μαχαιρώματα (E) 08.00 TV quiz 09.00 Για μια γυναίκα και ένα αυτοκίνητο (Ε) 09.50 Ονειροπαγίδα(Ε) 10.50 40 κύματα (Ε) 11.50 Θα βρεις το δάσκαλό σου (Ε) 12.50 TV quiz 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV quiz 13.40 Justin Bieber: Νever say never. Κωμωδία 16.00 Eπανάληψη ελληνικού προγράμματος 16.40 Ο πόλεμος των άστρων (Ε) 17.40 Ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα 17.50 Αχ! Αυτή η γυναίκα μου. Κωμωδία 20.00 Ειδήσεις 21.15 Dancing with the stars 4 00.45 Σε πρώτο πλάνο 01.45 Ιστορίες από την απέναντι όχθη (Ε)

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

STAR

07.00 Παιδικό πρόγραμμα 13.15 Χριστούγεννα με τους Looney Tunes. Kωμωδία 15.15 Ο Ντένις, ο τρομερός ξαναχτυπά. Κωμωδία 15.45 Τα φιλαράκια (Ε) 16.40 The big bang theory (Ε) 17.40 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.50 Οutsourced 18.45 Τwo and a half men 19.45 Eιδήσεις 20.55 Κλήρωση Τζόκερ 21.10 Το πιο λαμπρό αστέρι. Κωμωδία 23.15 Οι θησαυροί του Σολομώντος. Περιπέτεια 03.00 Το βλέμμα του μάρτυρα. Θρίλερ

ΧΡΗΣΤΙΚΑ ΕΚΑΒ 166 • ΦΑΡΜΑΚΕΙΑ 11850 • ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑ 14944 • ΠΥΡΟΣΒΕΣΤΙΚΗ 199 • ΠΛΟΙΑ 1440 • KΤΕΛ 1440 • ΤΡΕΝΑ 1440 - τηλ. κράτησης 110 • ΛΙΜΕΝΑΡΧΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ 210-4511310-7 • «ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» 210-3530000 • ΟΤΕ - ΒΛΑΒΕΣ 124 • ΔΕΗ 1253 • ΕΥΔΑΠ - ΒΛΑΒΕΣ 1022 • ΛΙΜΕΝΙΚΟ 108 • ΚΤΕΟ 1425 • ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΑΣΤΥΝΟΜΙΑ 171 • ΟΤΕ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΥ 11888

ΣΚΑΪ

06.30 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Μεγάλοι Έλληνες (Ε) 11.00 Οι Έλληνες του πνεύματος και της τέχνης (Ε) 12.00 Ναυτίλος (Ε) 12.30 Στην πράξη 13.15 Traction (Ε) 14.00 Γεύσεις στη φύση 15.00 Ελλήνων γεύσεις 16.00 Ο κόσμος ανάποδα (Ε) 17.00 Joy 19.00 Atlas 4D 20.00 Γλυκειές αλχημείες 21.00 Ειδήσεις 22.00 Η αλήθεια πίσω από τη χαμένη Ατλαντίδα 23.00 Αρχαίοι κόσμοι 24.00 Πριν από την καταστροφή: Άλπεις 01.00 Μύθος ή πραγματικότητα

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

ALPHA

06.00 Μαγκάιβερ (Ε) 08.00 Άκατα μάτατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Ειδήσεις 14.15 Πέμπτη και 12 - Making of 15.00 Jamie’s Christmas with bells on 16.45 Mια Ελληνίδα στο χαρέμι. Κωμωδία 17.15 Δελτίο στη νοηματική γλώσσα 17.20 Mια Ελληνίδα στο χαρέμι (Συνέχεια) 19.00 Eιδήσεις 20.00 Τι θα φάμε σήμερα, μαμά; 21.00 Happy feet 2. Κωμωδία 23.00 Ο Μάγος Άιζενχάιμ. Δράμα 01.15 Stars system (E) 02.00 10η εντολή (Ε)

ΣΚΑΪ

06.30 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Σαββατοκύριακο με δράση 12.00 Goal χωρίς σύνορα 14.15 Big bigger biggest 15.00 Traction 15.45 Το μεζεδοπωλείο (Ε) 16.00 Γλυκές αλχημείες (Ε) 17.00 Joy 19.15 Στο εργοστάσιο της Coca Cola 20.15 Ελλήνων γεύσεις (Ε) 21.00 Eιδήσεις 22.00 Top gear 23.00 Εφιάλτης πέρα από τα σύνορα 24.00 Deadly women 01.00 Μύθος ή πραγματικότητα

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΤΗΣ ΣΥΜΦΟΡΑΣ MEGA, 23.40 Κομεντί, παραγωγής 2007. Για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια, τα παιδιά της οικογένειας Γουίτφιλντ επιστρέφουν στο πατρικό τους για να περάσουν τα Χριστούγεννα μαζί με τη μητέρα τους. Καθώς όλοι μαζί προσπαθούν να βιώσουν το πνεύμα των Χριστουγέννων, ζουν τις πιο ξεκαρδιστικές περιπέτειες και ανταλλάσσουν παράπονα ο ένας για τον άλλον που φύλαγαν κρυφά για χρόνια.Παίζουν: Κρις Μπράουν, Λορέτα Ντιβάιν.

ΒΟΥΛΗ

12.00 Χριστουγεννιάτικη συναυλία - Ασίζη 2011 13.00 Μέρες μουσικής στο BBC: Θέματα από τον αμερικανικό κινηματογράφο 15.00 Νικόλαος Δούμπας: Μαικήνας των τεχνών 16.00 Τα μαθηματικά υδρεύουν τη Σάμο 16.20 Υποβρύχια αρχαιολογία 17.20 Αστικό τοπίο: Κέντρο Τέχνης Εικαστικού Κύκλου 18.00 Κωνσταντίνος Καβάφης 19.00 Μουσεία: Η άγνωστη ιστορία των έργων τέχνης. Βιένη - Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης 19.45 Μεσόγειος 21.00 Το Θιβέτ του Δαλάι Λάμα 22.00 Λουτσία ντε Λαμερμούρ. Όπερα του Ντονιτσέτι

H «Aυγή» σας πάει κουκλοθέατρο το Σάββατο 28 Δεκεμβρίου στις 5 μ.μ. «Πετούν, πετούν τα γράμματα» μια χριστουγεννιάτικη ιστορία του κουκλοθεάτρου φτουξελευτερία, στο θέατρο «Όλβιο» (Ιερά Οδός 67 και Φαλαισίας 7, Βοτανικός). Με το παρόν 2 εισιτήρια στην τιμή του ενός για τους αναγνώστες μας (μόνο με κρατήσεις θέσεων στο τηλ. 210 3414118

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

58 ΜΕΓΑΛΗ ΒΡΕΤΑΝΙΑ BOXING DAY

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

Χριστούγεννα στα γήπεδα... Στο «μεγάλο νησί» συνδυάζουν κάθε χρόνο το ποδόσφαιρο με τις γιορτές...

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΑΡΟΥΝΤΑ

Μπορεί οι γιορτές να συνδυαστούν με ποδοσφαιρικές αναμετρήσεις; Εξαρτάται... Στις περισσότερες των περιπτώσεων, κατά τη διάρκεια των εορταστικών ημερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς, στην Ελλάδα διαχρονικά δεν διεξάγονται ποδοσφαιρικοί αγώνες. Αντίθετα, στην Αγγλία αποτελεί παράδοση να συμβαίνει πάντα το αντίθετο, καθώς στη συγκεκριμένη χώρα ορίζονται σε αυτό το χρονικό διάστημα αρκετοί αγώνες, αφού διεξάγεται κανονικά το αγωνιστικό πρόγραμμα... Φέτος, μάλιστα, την επόμενη μέρα των Χριστουγέννων, έγινε και ένα παιχνίδι σπουδαίας βαθμολογικής σημασίας ανάμεσα στη Μάντσεστερ Σίτι και τη Λίβερπουλ. Η νίκη της πρώτης με 2-1 σηματοδότησε ανακατατάξεις στον βαθμολογικό πίνακα, καθώς σήμανε την «αναρρίχηση» της Σίτι στη δεύτερη θέση, ενώ η Λίβερπουλ οπισθοχώρησε στην τέταρτη. Μέσα στις γιορτές, λοιπόν, οι Άγγλοι είχαν τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν έναν μεγάλο αγώνα... Όσο για τη φετινή συνέχεια, την τελευταία Κυριακή του χρόνου έχουν ακόμα ένα σπουδαίο παιχνίδι ανάμεσα σε ομάδες της κορυφής, το Τσέλσι - Λίβερπουλ... Σημείο αναφοράς για τα αγγλικά ποδοσφαιρικά πεπραγμένα, εδώ και πάρα πολλά χρόνια, είναι η 26η Δε-

Οι «αγιοβασίληδες» σήμα κατατεθέν στους ποδοσφαιρικούς αγώνες της Αγγλίας την Boxing Day...

O Λούις Σουάρεζ προσπάθησε, αλλά ο Χάβι Γκαρθία και η Σίτι νίκησαν στο ντέρμπι των Χριστουγέννων...

κεμβρίου, η επωνομαζόμενη και Βoxing Day. Σε αυτή την ημερομηνία γίνονται αγώνες για το πρωτάθλημα της Πρέμιερ Λιγκ. Η Boxing Day έχει οριστεί ως επίσημη αργία στη Μεγάλη Βρετανία, καθώς και σε άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας όπως η Ιρλανδία, η Αυστραλία, ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία. Η αρχική σύνδεση με το ποδόσφαιρο έγινε το 1860 σε ένα ματς της Σέφιλντ με τη Χάλαμ και από τότε αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ποδοσφαιρικής παράδοσης στο Νησί. Ομάδες όλων των κατηγοριών σε Αγγλία, Σκωτία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία παίζουν μπάλα μέσα σε γιορτινό κλίμα, ενώ το γεγονός πως πρόκειται για αργία δίνει τη δυνατότητα σε πολλούς φιλάθλους να πάνε στο γήπεδο και να παρακολουθήσουν τις αναμετρήσεις, μέσα σε γιορτινό κλίμα. Η Boxing Day, ως έννοια, γεννήθηκε στην Αγγλία περίπου την εποχή

του Μεσαίωνα. Πήρε το όνομά της από τα δώρα που έπαιρναν την 26η Δεκεμβρίου, ημέρα «ρεπό», οι υπηρέτες από τα αφεντικά τους. Επειδή τους τα έδιναν μέσα σε κουτιά προέκυψε και αυτή η ονομασία (box σημαίνει κουτί) για τη συγκεκριμένη ημερομηνία. Στην αγγλική ποδοσφαιρική ιστορία έχει μείνει η Boxing Day του 1963, όταν σε 10 αγώνες για την πρώτη κατηγορία της Αγγλίας ούτε λίγο ούτε πολύ είχαν σημειωθεί 66 γκολ! Μια εκπληκτική αγωνιστική που έμεινε στην ιστορία, με τη συγκεκριμένη επίδοση στο σκοράρισμα να αποτελεί ρεκόρ. Αναλυτικά τα αποτελέσματα που είχαν σημειωθεί: Μπλάκπουλ-Τσέλσι 1-5, ΝότιγχαμΣέφιλντ Γιουνάιτεντ 3-3, Γουέστ Μπρόμιτς-Τότεναμ 4-4, Γουλβς-Άστον Βίλα 3-3, Σέφιλντ ΓουένσντεϊΜπόλτον 3-0, Λέστερ-Έβερτον 2-0, Φούλαμ-Ίπσουιτς 10-1, ΜπέρνλιΜάντσεστερ Γιουνάιτεντ 6-1, Λίβερπουλ-Στόουκ 6-1 και Γουέστ ΧαμΜπλάκμπερν 2-8. Παλιότερα, κατά τη διάρκεια της Boxing Day, διεξάγονταν αγώνες ανάμεσα σε ομάδες γειτονικών περιοχών, τα επωνομαζόμενα «ντέρμπι», έτσι ώστε να διευκολύνεται η μετάβαση των οπαδών και των δύο ομάδων στο γήπεδο. Μια συνθήκη που δεν ισχύει πια όσον αφορά την Πρέμιερ Λιγκ, ενώ διατηρείται σε μικρότερες κατηγορίες...

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ - ΒΙΑ ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΣΑΡΡΗ

Η Βραζιλία έχει μπει πλέον στην τελική ευθεία για τη διοργάνωση του «Μουντιάλ» το καλοκαίρι. Στη συνέχεια τη σκυτάλη αναλαμβάνει η Ρωσία, η οποία είναι επιφορτισμένη με τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 2018. Και στις δύο χώρες, όμως, η διαμορφωθείσα κατάσταση υποδηλώνει ότι η ενδημική βία, που ταλανίζει το ποδόσφαιρό τους, έχει βαθιές ρίζες και πιθανότατα θα κρυφτεί κάτω από το χαλάκι κατά τη διάρκεια των διοργανώσεων... Οι σκληρές συγκρούσεις οπαδών που έγιναν στη Βραζιλία δύο μόλις μέρες μετά την κλήρωση του «Μουντιάλ» ανάμεσα σε οπαδούς της Ατλέτικο Παραναένσε και της Βάσκο Ντα Γκάμα ήρθαν να δείξουν ότι η κατάσταση στη Βραζιλία απέχει πολύ από τη γιορτινή ατμόσφαιρα του καλοκαιριού που οραματίζονται πολλοί.

Oι εικόνες ωμής βίας που μετέδωσαν τα τηλεοπτικά δίκτυα ήταν πραγματικά σοκαριστικές. Χρειάστηκε η επέμβαση αστυνομικών που άνοιξαν πυρ με λαστιχένιες σφαίρες, καθώς και η άφιξη ενός ελικοπτέρου

Ένα «Μουντιάλ» δεν είναι αρκετό... Πολλοί «σκληροπυρηνικοί» έχουν δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα, τις διοικήσεις των συλλόγων και τις ακροδεξιές οργανώσεις...

Η σημαία των ναζί οδήγησε σε θλιβερά επεισόδια στη Ρωσία και σε 78 συλλήψεις...

του στρατού. Και το συγκλονιστικό είναι ότι το ματς έγινε στο Τζόινβιλ και όχι στην Κοριτίμπα, την έδρα της Ατλέτικο, καθώς ήταν τιμωρημένη και έπρεπε να παίξει τουλάχιστον 100 χιλιόμετρα μακριά από την έδρα της. Ο υπουργός Αθλητισμού της χώρας, Άλντο Ρεμπέλο, ξεκαθάρισε ότι οι συλληφθέντες ανάλογων επι-

θέσεων θα κατηγορούνται για απόπειρα ανθρωποκτονίας. Πιθανότατα τον αγχώνει ακόμα το πώς θα αντιμετωπιστούν οι μαζικές διαδηλώσεις που αναμένεται να συνεχιστούν και μέσα στο 2014 και θα του κηλιδώσουν τη γιορτή. Τον προηγούμενο μήνα στη Ρωσία τα επεισόδια ανάμεσα στους ο-

παδούς της Σπαρτάκ Μόσχας με αυτούς της Σίνικ Γιάροσλαβ για το Κύπελλο είχαν απαρχή ένα ναζιστικό πανό από τους Μοσχοβίτες. Οι αρχές προχώρησαν σε 78 συλλήψεις και η πολιτεία ανακοίνωσε ότι από τον Ιανουάριο θα υπάρξουν νέοι, σκληρότεροι νόμοι. Ο Πιάρα Παουάρ, εκτελεστικός διευθυντής του δικτύου FARE κατά του ρατσισμού στο ποδόσφαιρο, το δήλωσε ξεκάθαρα σε συνέντευξή του στον Guardian: «Το σημαντικό γεγονός που παρατηρούμε τα τελευταία δύο χρόνια είναι η άνοδος της Ακροδεξιάς στο ποδόσφαιρο. Πάντα είχαν συγκεκριμένη επιρροή στους νέους ανθρώπους, αλλά πλέον έχει γίνει περισσότερο οργανωμένο και πιο συχνό το φαινόμενο». Ουσιαστικά το σκηνικό της Βρετανίας του ‘70, με τους οπαδούς να δίνουν μάχες σε ανοιχτούς χώρους και το «Εθνικό Μέτωπο» να στρατολογεί μέλη από τις κερκίδες, επι-

στρέφει ανανεωμένο. Πολλοί «σκληροπυρηνικοί» έχουν δεσμούς με το οργανωμένο έγκλημα, τις διοικήσεις των συλλόγων και τις ακροδεξιές οργανώσεις. Κατά τον Τιμ Βίκερι, ανταποκριτή του BBC και του ESPN στη Βραζιλία, τέτοια φαινόμενα βίας είναι σχεδόν αδύνατον να επαναληφθούν στο Μουντιάλ του καλοκαιριού, παρότι υπάρχουν σοβαρά ζητήματα ασφαλείας. Αφενός γιατί η οπαδική βάση της Εθνικής είναι διαφορετική από αυτή των συλλόγων και αφετέρου διότι το θέμα απασχολεί εδώ και καιρό τόσο τη FIFA όσο και τη βραζιλιάνικη κυβέρνηση και τα μέτρα δεν θα έχουν καμία σχέση με τον αγώνα του Τζόινβιλ, όπου ανάμεσα στους οπαδούς υπήρχαν κενά, αλλά και κανένας για να τους εμποδίσει. Πιθανότατα θα συμβεί κάτι ανάλογο και στη Ρωσία. Η ουσία όμως είναι ότι το πρόβλημα θα «μασκαρευτεί» για όσο διαρκέσει η λαμπερή διοργάνωση και πιθανότατα θα επιστρέψει, αν μέχρι τότε δεν αντιμετωπιστεί στις ρίζες του...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

59

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΣ ΣΤΙΒΟΣ - ΝΤΟΠΙΝΓΚ

Κώστας Μπανιώτης, ένας ακόμη κρίκος της «αλυσίδας»...

ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ

Λέμε στην πολιτική ότι «δεν μπορούν να μας βγάλουν από την κρίση οι ίδιοι άνθρωποι που μας οδήγησαν στα μνημόνια» και το ίδιο ισχύει σε μεγάλο βαθμό και στην αντιμετώπιση του ντόπινγκ από τον ΣΕΓΑΣ. Εδώ και 17 χρόνια την «αρχαιοτέρα των ομοσπονδιών» διοικούν «οι ίδιοι και ίδιοι», ενώ και για τον νέο πρόεδρό της, Κώστα Παναγόπουλο -όσες καλές προθέσεις και να έχει σήμερα- αποτελεί «μαύρη σελίδα» στο βιογραφικό του ως αθλητικού παράγοντα το ότι ήταν ένας από τα μέλη της Πειθαρχικής Επιτροπής που το 2005 είχαν αθωώσει -κατά πλειοψηφίατους Κώστα Κεντέρη και Κατερίνα Θάνου για τα γεγονότα του «τροχαίου» την παραμονή των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004... Απ’ την πρώτη μέρα που έγινε γνωστό το «θετικό» δείγμα σε αθλητή ή αθλήτρια του στίβου, η «Αυγή» σάς είχε γράψει για τον κορυφαίο άλτη που βρέθηκε «ντοπέ», για να επιβεβαιώσει ότι πρόκειται για τον Κώστα Μπανιώτη, με την ανακοίνωση και του δεύτερου δείγματος την παραμονή των Χριστουγέννων και η ομοσπονδία: «Ο ΣΕΓΑΣ, μετά και την εξέταση του δευτέρου δείγματος, ενημερώθηκε από το ΕΣΚΑΝ ότι σε έλεγχο εκτός διοργάνωσης που πραγματοποιήθηκε την 28η Νοεμβρίου στον αθλητή Κωνσταντίνο Μπανιώτη ανιχνεύτηκε η απαγορευμένη ουσία φουροσεμίδη (διουρητικό). Θα ακολουθήσει άμεσα η προβλεπόμενη από τους κανονισμούς της IAAF και του ΣΕΓΑΣ διαδικασία. Εκφράζουμε τη λύπη μας για το γεγονός. Την ίδια στιγμή δηλώνουμε την ικανοποίησή μας για τη σωστή λειτουργία των ελεγκτικών μηχανισμών. Στον ΣΕΓΑΣ είμαστε αποφασισμένοι, σε συνεργασία με το ΕΣΚΑΝ, όχι μόνο να συνεχίσουμε, αλλά και να διευρύνουμε τους ελέγχους. Υποχρέωσή μας απέναντι στην κοινωνία, τους αθλητές, τους γονείς, τους φιλάθλους, είναι να διασφαλίσουμε ότι, τουλάχιστον στον στίβο, εκτός, από την προσπάθεια ενημέρωσης και πρόληψης, λειτουργεί και σύστημα ελέγχων και μάλιστα με τρόπο έντονο και συστηματικό». Ο ίδιος ο Κώστας Μπανιώτης έκανε γραπτή δήλωση στο site του ΣΕΓΑΣ τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων και, όπως όλοι οι Έλληνες αθλητές που είχαν βρεθεί «θετικοί» σε χρήση απαγορευμένων ουσιών, δεν παραδέχτηκε την ενοχή του: «Στις 28.11.2013 μου πραγματοποιήθηκε έλεγχος doping control από τον ΕΣΚΑΝ, στον οποίο βρέθηκα θετικός στην ουσία φουροσεμίδη. ‘Ο-

Διαδοχικά τα «αρνητικά ρεκόρ» σε υποθέσεις ντόπινγκ από το 2004 και μετά...

λα αυτά τα χρόνια είχα μια σταθερή αθλητική πορεία και συνεχή αγωνιστική παρουσία εγχώρια και διεθνώς και πάντα ήμουν συνεπής, χωρίς να δίνω το παραμικρό δικαίωμα απέναντι στους ελεγκτικούς μηχανισμούς και στον αθλητικό χώρο. Εγώ και ο προπονητής μου δίναμε καθημερινά και για χρόνια τον προσωπικό μας αγώνα, αγωνιζόμενοι για την αξία και την αντίληψή μας για τον αθλητισμό, παρά το γεγονός ότι φορτωνόμασταν βάρη και ευθύνες που δεν μας αφορούσαν και δεν μας αναλογούσαν, ιδίως μέσα στη γενικότερη κρίση που αντιμετωπίζει αυτήν την ώρα η χώρα μας. Είναι γεγονός ότι η ουσία αυτή βρέθηκε στον οργανισμό μου. Γι’ αυτό πρώτο μας μέλημα είναι να εξετάσουμε όλα τα ενδεχόμενα, για να μάθουμε πώς προέκυψε αυτό το αποτέλεσμα, ακολουθώντας όλες τις προβλεπόμενες διαδικασίες, γιατί συνειδητά δεν έχω κάνει χρήση αυτής της ουσίας».

Ουκ έστιν αριθμός... Η Ελλάδα είναι ίσως η μόνη χώρα στον κόσμο του στίβου όπου παραπάνω από τους μισούς Ολυμπιονίκες της και παγκόσμιους πρωταθλητές της στον στίβο βρέθηκαν «μπλεγμένοι» σε υποθέσεις ντόπινγκ την τελευταία δεκαετία (Κώστας Κεντέρης, Κατερίνα Θάνου, Φανή Χαλκιά, Αθανασία Τσουμελέκα, Πηγή Δεβετζή, Δημήτρης Χονδροκούκης), ενώ δεν ήταν και οι... μόνοι (Σταύρος Κουρουπάκης, Χαράλαμπος Αρσονιάδης, Χρήστος Πολυχρονίου, Χριστόφορος Χοΐδης, Μαρία Παπαδοπούλου, Φωτεινή Δαγκλή, Δημήτρης Ρέγας, Τάσος Γκούσης, Κώστας Φιλιππίδης, Γερβάσιος Φιλιππίδης, Τηλέμαχος Ρούτας). Μάλιστα ο ΣΕΓΑΣ είχε ακόμη μια αρνητική... πρωτοπορία, αφού η κάτοχος του πανελλήνιου ρεκόρ στα 3.000 μ. στιπλ Ειρήνη Κοκκιναρίου ήταν η πρώτη αθλήτρια στον κόσμο που τιμωρήθηκε από την IAAF με βάση το «βιολογικό διαβατήριο», δηλαδή τους «περιέργους» δείκτες αίματος σε μια σειρά ελέγχων... Τώρα έσπασε... ρεκόρ και στο ύψος, αφού οι δύο κορυφαίοι αθλητές του αγωνίσματος, ο Δημήτρης Χονδροκούκης (1ος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου το 2012 στην Κωνσταντινούπολη και 5ος στο Πα-

Δεύτερη «ανώμαλη προσγείωση» για το ελληνικό ύψος μέσα σε ενάμιση χρόνο...

γκόσμιο Πρωτάθλημα της Νταεγού το 2011) και ο Κώστας Μπανιώτης (1ος στους Μεσογειακούς Αγώνες του ‘13, 4ος στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου του ‘12 και 4ος στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου του ‘11) βρέθηκαν, μέσα σε ενάμιση χρόνο, να έχουν κάνει χρήση απαγορευμένων ουσιών, κάτι που δεν έχει συμβεί σε καμία άλλη χώρα του κόσμου στο συγκεκριμένο αγώνισμα! Βέβαια, ο Χονδροκούκης δεν πρόκειται να αγωνιστεί ξανά με την Ελλάδα, αφού προτίμησε ως αθλητική υπηκοότητα την κυπριακή, απ’ όπου καταγόταν η μητέρα του και με τη φανέλα της Κύπρου θα αγωνιστεί μετά τον Αύγουστο του 2014, όταν τελειώσει η δίχρονη τιμωρία του. Το 2013 ο Κώστας Μπανιώτης, ο 27χρονος άλτης από την Κομοτηνή, με τα 2,34 μ. που πέρασε στους Μεσογειακούς Αγώνες στη Μερσίνα, πέτυχε ρεκόρ καριέρας (στον ανοιχτό στίβο είχε 2,28 μ. από το 2010 και στον κλειστό 2,32 μ. από το 2011), έκανε δικό του το ρεκόρ Μεσογειακών Αγώνων (ο Κύπριος Κυριάκος Ιωάννου είχε νικήσει πριν από τέσσερα χρόνια στην Πεσκάρα με 2,30 μ.) και έγινε ο δεύτερος καλύτερος Έλληνας όλων των εποχών, πίσω από το 2,36 μ. του Λάμπρου Παπακώστα, που είναι το πανελλήνιο ρεκόρ από το 1992...

«Μαύρο» το 2013... Η περίπτωση ντόπινγκ του Μπανιώτη έρχεται να «δέσει» μια πολύ κακή χρονιά και αγωνιστικά για τον ελληνικό στίβο. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά εδώ και πάρα πολλά χρόνια οι αθλητές και οι αθλήτριες του στίβου «πάτωσαν» στο ετήσιο δημοψήφισμα του ΠΣΑΤ αποδει-

κνύει και του λόγου το αληθές... Στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα της Μόσχας με πέντε προκρίσεις σε τελικούς (Φιλιππίδης, Μπανιώτης, Πέρρα, Τσάτουμας, Τσιάμης) η Ελλάδα δεν πήρε καλύτερη θέση από τη 10η και έτσι για πρώτη φορά στην ι-

στορία της διοργάνωσης ούτε καν βαθμολογήθηκε, δηλαδή δεν είχε ούτε έναν αθλητή ή αθλήτρια στην οκτάδα, κάτι που κατάφεραν 60 συνολικά χώρες. Στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Κλειστού Στίβου στο Γκέτεμποργκ η ελληνική αποστολή δεν πήρε μετάλλιο (4ος ο Κώστας Φιλιππίδης στο επί κοντώ και 5ος ο Αντώνης Μάστορας στο ύψος), ενώ για μια ακόμη φορά εθνική ομάδα υποβιβάστηκε από τη Σούπερ Λιγκ της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας στους αγώνες που έγιναν στο Γκέιτσχεντ της Βρετανίας. Η Ελλάδα πήρε την προτελευταία θέση της βαθμολογίας, μεταξύ των 12 συμμετεχουσών χωρών με 152 βαθμούς, αρκετά μακριά από την Τουρκία (197,5), που τερμάτισε στην 9η θέση και «σώθηκε». Η μόνη «σανίδα σωτηρίας» ήταν οι -υποβαθμισμένοι- Μεσογειακοί Αγώνες, όπου η Ελλάδα βρέθηκε στη δεύτερη θέση των μεταλλίων στα αγωνίσματα του στίβου με 6 χρυσά - 4 αργυρά - 6 χάλκινα (16 συνολικά), έναντι 27 της Ιταλίας και 19 της Τουρκίας, αλλά και μόνο το γεγονός ότι ένα από τα χρυσά ήταν του Μπανιώτη οδηγεί -και σ’ αυτήν την περίπτωση- σε δυσάρεστες σκέψεις...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

60

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Τρίτη και τελευταία συνέχεια με τα τελευταίας εσοδείας βιβλία που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Η στήλη σας εύχεται καλό διάβασμα και ένα καλό (ή έστω καλύτερο) 2014.

Βιβλία για τις γιορτές (3)

,

Κινέζικο μυθιστόρημα. Κίνα, τέλη της δεκαετίας του ‘70. Η νεαρή Γκου Σαν οδηγείται στον θάνατο επειδή έχασε την πίστη της στον κομμουνισμό και στον πρόεδρο Μάο. Θέμα που δίνει την ευκαιρία στη Γιγέν Λι (μεγάλωσε στο Πεκίνο, τώρα ζει στις ΗΠΑ) να γράψει ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον μυθιστόρημα με θέματα την επανάσταση και τον αυταρχισμό, χωρίς όμως να πέφτει σε εύκολους προπαγανδιστικούς φετφάδες. «Οι περιπλανώμενοι» (μτφρ. Τόνια Κοβαλένκο, εκδ. Καστανιώτη) συγκέντρωσαν τους ύμνους της κριτικής παντού όπου μεταφράστηκαν.

,

Βρετανικό μυθιστόρημα: Ο Άλαν Χόλινγκχερστ είναι, κατά τη γνώμη της στήλης, ένας από τους πιο ενδιαφέροντες συγγραφείς της εποχής μας. Με βαθιά κουλτούρα, έξυπνη γραφή και αντισυμβατικά θέματα, ο Χόλινγκχερστ θυμίζει σε πολλά πράγματα τον Χένρι Τζέημς. Στο «Παιδί του ξένου» (μτφρ. Αντώνης Καλοκύρης, εκδ. Καστανιώτη) η επίσκεψη ενός νεαρού αριστοκράτη ποιητή στο σπίτι ενός φίλου του (βρισκόμαστε στις αρχές του 20ού αιώνα) θα αναστατώσει τη ζωή μιας ολόκληρης οικογένειας. Θεωρήθηκε από τα καλύτερα αγγλικά μυθιστορήματα της δεκαετίας.

,

Βρετανικό μυθιστόρημα: Ο Τζόναθαν Κόου έχει πλέον ένα φανατικό αναγνωστικό κοινό και στην Ελλάδα, ιδιαίτερα ανάμεσα στους νέους. Καλά νέα λοιπόν γι’ αυτούς η κυκλοφορία του νέου -πιο έντονα κωμικού, αυτή τη φορά- μυθιστορήματος του Βρετανού συγγραφέα. Στο «Expo 58» (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, εκδ. Πόλις) ο κεντρικός ήρωας στέλνεται για έξι μήνες στις Βρυξέλλες για να επιβλέψει τη λειτουργία μιας παμπ που θα είναι το κέντρο της βρετανικής παρουσίας στην εκεί διεθνή έκθεση. Κατάσκοποι, έρωτες, ψυχρός πόλεμος, χιούμορ και μια αυτοκρατορία που βλέπει να τελειώνουν οι ένδοξες μέρες

της. Με άλλα λόγια, τυπικός Κόου.

,

Χιλιανό μυθιστόρημα: Ακόμα ένας -αρκετά διαφορετικός από τους άλλους- Ρομπέρτο Μπολάνιο. Στο «Φυλακτό» (μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα) κεντρικός χαρακτήρας είναι η Αουξίλιο Λακουτύρ, η οποία, για να αποφύγει την αστυνομία που καταλαμβάνει το μεξικάνικο πανεπιστήμιο, κρύβεται για αρκετές μέρες στην τουαλέτα της σχολής της. Εκεί θα αρχίσει ένα παραληρηματικό ταξίδι ταυτόχρονα στο παρελθόν και το μέλλον της, αλλά και στα μονοπάτια της ποίησης, στα οποία θα διαπρέψει.

,

Αμερικανικά διηγήματα: Σε αυτό το «Επιστροφή στη Βαβυλώνα, και άλλες ιστορίες» (μτφρ. Άρη Μπερλή, εκδ. Άγρα) θα βρείτε έξι από τις καλύτερες ιστορίες που έγραψε ο Σκοτ Φιτζέραλντ. Η αίσθηση της χρεωκοπίας, το τέλος της ευμάρειας, οι έρωτες που δεν προσφέρουν ικανοποίηση, η πανταχού παρούσα νοσταλγία και μια γενικότερη αίσθηση

πικρίας είναι -όπως πάντα άλλωστετα θέματα του θέλγουν τον Φιτζέραλντ. Εννοείται, θα θαυμάσετε για πολλοστή φορά τη γραφή του.

,

Πορνογραφικά κείμενα: Μια διάλεξη περί της «χρησιμότητας της ερωτικής λογοτεχνίας», κάποια ποιήματα (ένα από τα οποία σατιρίζει το «Ελευθερία» του Ελυάρ) κι ένα άλλο μικρό κείμενο συγκροτούν αυτό το βιβλιαράκι των 80 σελίδων με τίτλο «Πορνογραφικά γραπτά» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Νεφέλη), βιβλιαράκι που δίνει όσα «πορνογραφικά» έγραψε ο Μπορίς Βιάν στη ζωή του πάντα με γνώμονα την άποψη ότι τα όρια μεταξύ πορνογραφίας και ερωτισμού είναι δυσδιάκριτα.

,

Αστυνομικό μυθιστόρημα: Ο αστυνόμος Μπρουνέτι, ενώ ετοιμάζεται για διακοπές, παρασύρεται και αποφασίζει να διερευνήσει μια υπόθεση διαφθοράς δικαστικών. Και ο συνάδελφος και φίλος του υπαστυνόμος Βιανέλο ανακαλύπτει ότι η γριά θεία του, φανατική της α-

στρολογίας και της χειρομαντείας, τραβάει μεγάλα ποσά από τον οικογενειακό λογαριασμό. Δύο άσχετες μεταξύ τους υποθέσεις θα αποδειχθούν καθόλου άσχετες σε αυτό το «Ο Μπρουνέτι και ο κακός οιωνός» (μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη, εκδ. Καστανιώτη) της Ντόνα Λεόν. Η Λεόν, με τον υπέροχο βενετσιάνικο διάκοσμο των βιβλίων της, είναι ό,τι πρέπει για χαλάρωση.

,

Ελληνικό αστυνομικό: Έτερος Γιάννης Μαρής που βγαίνει πρώτη φορά σε βιβλίο. Ο «Ίλιγγος» (εκδ. Άγρα) πρωτοδημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Απογευματινή το 1961 και ο αστυνόμος Μπέκας αυτή τη φορά έχει να ξεδιαλύνει μια υπόθεση αρχαιοκαπηλίας, αφού το Αρχαιολογικό Μουσείο γεμίζει ξαφνικά αντίγραφα, ενώ τα πρωτότυπα έχουν κάνει φτερά... Εισαγωγή Ανδρέα Αποστολίδη, επίμετρο Κώστα Καλφόπουλου, και η παλιά εικονογράφηση του Φ. Δελλή. Ο τίτλος εμπνευσμένος από τον «Δεσμώτη του ιλίγγου» του Χίτσκοκ.

,

Ελληνικό μυθιστόρημα: Για τις διαφορές Ανατολής και Δύσης μέσα από μια ερωτική ιστορία της περιόδου της Μεταπολίτευσης γράφει ο Μιχάλης Μοδινός στο εξαιρετικά ενδιαφέρον «Άγρια Δύση» (Καστανιώτης). Επίσης σε φόντο ιστορικό κινείται το νέο μυθιστόρημα του Κώστα Ακρίβου «Αλλάζει πουκάμισο το φίδι» (Μεταίχμιο), που παίρνει ως έναυσμα το (πολύ επίκαιρο) ερώτημα αν πρέπει να είμαστε υπερήφανοι που γεννηθήκαμε Έλληνες. Στη δύσκολη δεκαετία 1949-59 κινείται και το νέο μυθιστόρημα του Γιάννη Ατζακά «Φως της Φονιάς» (Άγρα), τρίτο μέρος μιας τριλογίας με άμεσες αναφορές στην πρόσφατη ελληνική ιστορία. Μια Πολίτισσα κυρά διηγείται κεφάλαια

από τη ζωή της στο «‘55» (Άγρα) του Θωμά Κοροβίνη. Στο επίκεντρο βεβαίως το μαύρο εκείνο 1955 της επίθεσης των Τούρκων κατά του ελληνικού στοιχείου της Πόλης. Και μια νέα Ευγενία Φακίνου: το μυθιστόρημά της «Πλανόδιοι θεριστές» (Καστανιώτης) είναι από τα πιο «φωτεινά» έργα της έτσι όπως βάζει να συμβιώνουν άνθρωποι εξαιρετικά διαφορετικοί και ξένοι μεταξύ τους.

,

Ελληνικό τραγούδι: Ο Μάνος

,

Ελληνικά κείμενα: Για να γιορ-

Ελευθερίου δεν περιμένει βεβαίως εύσημα από τη στήλη -όλοι έχουμε τραγουδήσει τους στίχους του, και είναι πάντα αναγνωρίσιμος για την επινοητικότητα και την ποιότητα της στιχουργικής του δεξιότητας. Η έκδοση «Τα λόγια και τα χρόνια.

1963-2013» (εκδ. Μεταίχμιο), που συγκεντρώνει τα τραγούδια που έχει γράψει σε αυτό το διάστημα των πενήντα χρόνων, ήρθε τη σωστή στιγμή, τη στιγμή που η Ακαδημία Αθηνών τον βράβευσε για το σύνολο του έργου του. τάσει τα 70χρονα γενέθλιά του ο καλός εκδοτικός οίκος «Ίκαρος» των μεγάλων ποιητών είχε την ιδέα να ζητήσει από συνεργάτες του (πεζογράφους, ποιητές, μεταφραστές, επιμελητές) να γράψουν από ένα κείμενο με θέμα την έννοια της επετείου (γενικώς, όχι αναγκαστικά του Ίκαρου). Την πρόσκληση (και πρόκληση) αποδέχτηκαν 39 άνθρωποι των γραμμάτων με κείμενα πολύ διαφορετικά μεταξύ τους που δέθηκαν κάτω από την σκεπή ενός ποιήματος του Οδυσσέα Ελύτη από τους «Προσανατολισμούς», σε μια ωραία έκδοση με τίτλο «Για μια επέτειο» (Ίκαρος).

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

61

ΣΚΑΚΙ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΚΕΦΑΛΟΣ kosmaskefalos@gmail.com

ΟΛΟΕΝΑ ΚΑΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΟΙ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΙ ΠΡΩΤΑΘΛΗΤΕΣ

Από τον 58χρονο Στάινιτς στον 22χρονο Κάρλσεν

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ o Φινάλε σήμερα στα Παγκόσμια Νεανικά Πρωταθλήματα. Μετά τον 6ο γύρο ο Ιωαννίδης συγκέντρωνε 5 βαθμούς στην κατηγορία των 12χρονων, ο Θεοδώρου 5 στους 14χρονους και η Τσολακίδου 4,5 στις 14χρονες. Αλίγιεφ (Αζερμπαϊτζάν, 1956) - Ιωαννίδης (2089) [A06] 1.Ιζ3 δ5 2.η3 Ιζ6 3.Αη2 Αζ5 4.δ3 θ6 5.Ιβδ2 ε6 6.0-0 Αε7 7.Βε1 0-0 8.ε4 Αθ7 9.Βε2 γ5 10.β3 Ιγ6 11.Αβ2 Πγ8 12.α3 β5 13.Ιε5 Ιδ4 14.Βδ1 δxε4 15.Ιxε4 Ιxε4 16.δxε4 Βγ7 17.Ιδ3 Πζδ8 18.Αxδ4 Πxδ4 19.Βε2 γ4 20.Ιζ4 Πγδ8 21.Παδ1 Πxδ1 22.Πxδ1 Πxδ1+ 23.Βxδ1 γxβ3 24.γxβ3 Αxα3 25.Βη4 Βγ1+ 26.Αζ1 Ββ1 27.Ιθ5 Αη6 28.θ4 α6 29.ζ3 Αγ5+ 30.Ρη2 Βε1 0-1 o Ο 17χρονος Αργύρης Κουμτζής κατέκτησε το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Τυφλών Σκακιστών, σημειώνοντας 7 νίκες σε ισάριθμους αγώνες. Δεύτερος ο Λ. Κλήμης με 6 βαθμούς και στις επόμενες θέσεις οι Δ. Ντόβας, Αλ. Μανάγιας και Ε. Χατζηαποστολίδης με 4,5 βαθμούς. Καλύτερες σκακίστριες η Αθ. Λιβανοπούλου και η Κ. Μάντεση με 3,5 βαθμούς. o Πρεμιέρα την Πέμπτη στο Δημαρχείο Θεσσαλονίκης για τα Πανελλήνια Ατομικά Πρωταθλήματα Νέων και Νεανίδων κάτω των 20 ετών και κάτω των 18 ετών. o Αρχίζουν στις 12 Ιανουαρίου τα Ομαδικά Πρωταθλήματα Αττικής (Προκριματικός Όμιλος Α’ Εθνικής, Β’ Εθνική, Γ’ Εθνική, Α’ Τοπική, Β’ Τοπική, Κύπελλο Αττικής Φιλίας). Θα υπάρχει παράβολο συμμετοχής για την κάλυψη του κόστους διεθνούς αξιολόγησης. Αναλυτικές προκηρύξεις στο σάιτ: http://www.essnachess.gr/newsit e/ o Το 49ο Παγκύπριο Ανοιχτό Ατομικό Πρωτάθλημα θα διεξαχθεί από 11.1 μέχρι 9.2.2014 σε τρεις πόλεις: Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα.

Πρόσφατη φωτογραφία του παλαιότερου εν ζωή παγκόσμιου πρωταθλητή Σπάσκι (στην πολυθρόνα, με εμφανή τα προβλήματα υγείας) από τις επετειακές σκακιστικές εκδηλώσεις για τη Μάχη της Μόσχας. Στη μέση ο Βασιούκοφ και ο Κάρποφ

Ο πρώτος παγκόσμιος πρωταθλητής, ο Στάινιτς, διατήρησε τον τίτλο του μέχρι τα 58 του χρόνια, ο Λάσκερ και ο Μποτβίνικ μέχρι τα 52 και ο Αλιέχιν μέχρι τον θάνατό του, σε ηλικία 54 ετών. Ο Κάρποφ αναδείχθηκε πρωταθλητής σε ηλικία 24 ετών, ο Κασπάροφ και ο Κάρλσεν 22 και ο Πονομαριόφ (στον παράλληλο κύκλο αγώνων της FIDE) μόλις 19 ετών. Τι χωρίζει τις δύο αυτές κατηγορίες; Οι βάσεις δεδομένων! Κάποτε οι γνώσεις αποτελούσαν απόσταγμα εμπειρίας. Τώρα, με την εξέλιξη της τεχνολογίας, όλες οι πληροφορίες είναι ανά πάσα στιγμή διαθέσιμες και στο απαιτητικό σημερινό σκάκι παίζει σημαντικότερο ρόλο η αντοχή. Με τις εξαιρέσεις να επιβεβαιώνουν τον κανόνα (ο Λάσκερ είχε κατακτήσει τον τίτλο στα 26 του), ο μέσος όρος ηλικίας των παγκόσμιων πρωταθλητών μικραίνει. Όπως θα διαπιστώσετε, μελετώντας τα στοιχεία που παρατίθενται στη συνέχεια, ο Ανάντ, ο οποίος έχασε τον τίτλο πριν από μερικές εβδομάδες, ήταν αρκετά μεγάλος...

Ανατόλι Κάρποφ (1975-1985, Σοβιετική Ένωση, 24-34), Γκάρι Κασπάροφ (1985-1993, Σοβιετική Ένωση/Ρωσία, 22-30). Από το 1993 μέχρι το 2006 η κορυφαίοι σκακιστές εμφανίζονται διχασμένοι, με τη μια πλευρά (στην οποία δέσποζε η κυρίαρχη μορφή του Κασπάροφ) να εναντιώνονται στη FIDE και να οργανώνει ματς εκτός του κύκλου αγώνων της, και με την άλλη πλευρά να συμμετέχει στις διοργανώσεις της Παγκόσμιας Σκακιστικής Ομοσπονδίας. Έχουμε τους κλασικούς παγκόσμιους πρωταθλητές Γκάρι Κασπάροφ (1993-2000, Ρωσία, 3037) και Βλαντιμίρ Κράμνικ (2000-2006, Ρωσία, 25-31) και παράλληλα τους παγκόσμιους πρωταθλητές της FIDE: Ανατόλι Κάρποφ, (1993-1999, Ρωσία, 42-48), Αλεξάντερ Χάλιφμαν (19992000, Ρωσία, 33), Βισβανάθαν Άναντ (20002002, Ινδία, 31-33), Ρουσλάν Πονομάριοφ (2002-2004, Ουκρανία, 19-21), Ρουστάμ Κασιμτζάνοφ (2004-2005, Ουζμπεκιστάν, 25) και Βέσελιν Τοπάλοφ, (2005-2006, Βουλγαρία, 30). Το 2006 έρχεται η ενοποίηση με το ματς μεταξύ των δύο τιτλούχων, του Κράμνικ και του Τοπάλοφ. Νικητής αναδεικνύεται ο πρώτος, ο οποίος τον επόμενο χρόνο χάνει από τον Ανάντ. Ο μακρύς κατάλογος των παγκόσμιων πρωταθλητών συμπληρώνεται ως εξής: Βλαντιμίρ Κράμνικ (20062007, Ρωσία, 31), Βισβανάθαν Άναντ (20072013, Ινδία, 38-43), Μάγκνους Κάρλσεν (2013, Νορβηγία, 22). Ένα άλλο ενδιαφέρον που συνάγεται από τα παραπάνω στοιχεία είναι η κυριαρχία των Σοβιετικών σκακιστών από το 1948. Η νίκη του Φίσερ επί του Σπάσκι, το 1972, πήρε υπερβολικά μεγάλες διαστάσεις και ένας από τους λόγους ήταν το γεγονός ότι διέκοψε τη συνέχεια αυτής της κυριαρχίας μισού αιώνα.

Παγκόσμιοι πρωταθλητές Ο θεσμός του παγκόσμιου πρωταθλητή καθιερώθηκε το 1886. Οι περισσότεροι παγκόσμιοι πρωταθλητές αναδείχθηκαν ύστερα από ματς με κάποιον διεκδικητή, ενώ κάποιες φορές η ανάδειξη έγινε από τουρνουά με περισσότερους αντιπάλους. Ας δούμε όλους τους πρώτους των πρώτων (σε παρένθεση τα έτη που διατέλεσαν παγκόσμιοι πρωταθλητές, η χώρα ή οι χώρες που εκπροσωπούσαν και η ηλικία τους την περίοδο που κατείχαν τον τίτλο): Βίλελμ Στάινιτς (1886-1894, Αυστρία/ΗΠΑ, 50-58), Εμάνουελ Λάσκερ (1894-1921, Γερμανία, 26-52), Χοσέ Ραούλ Καπαμπλάνκα (19211927, Κούβα, 33-39), Αλεξάντερ Αλιέχιν (19271935, 1937-1946, Ρωσία/Σοβιετική Ένωση/Γαλλία, 35-43, 45-54), Μαξ Όυβε (1935-1937, Ολλανδία, 34-36). Μετά την ίδρυση της Παγκόσμιας Σκακιστικής Ομοσπονδίας (FIDE): Μιχαήλ Μποτβίννικ (1948-1957, 1958-1960, 1961-1963, Σοβιετική Ένωση, 37-46, 47-49, 50-52), Βασίλι Σμίσλοφ (1957-1958, Σοβιετική Ένωση, 36), Μιχαήλ Ταλ (1960-1961, Σοβιετική Ένωση, 24), Τίγκραν Πετροσιάν (1963-1969, Σοβιετική Ένωση, 34-40), Μπόρις Σπάσκι (1969-1972, Σοβιετική Ένωση, 32-35), Μπόμπι Φίσερ (1972-1975, ΗΠΑ, 29-32),

Η θυσία του Μποτβίνικ Εξέχουσα θέση στο πάνθεον των καλύτερων

1

1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 Αβ4 4.ε3 δ5 5.α3 Αxγ3+ 6.βxγ3 γ5 7.γxδ5 εxδ5 8.Αδ3 0-0 9.Ιε2 β6 10.0-0 Αα6 11.Αxα6 Ιxα6 12.Αβ2 Βδ7 13.α4 Πζε8 14.Βδ3 γ4 15.Βγ2 Ιβ8 16.Παε1 Ιγ6 17.Ιη3 Ια5 18.ζ3 Ιβ3 19.ε4 Βxα4 20.ε5 Ιδ7 21.Βζ2 η6 22.ζ4 ζ5 23.εxζ6 Ιxζ6 24.ζ5 Πxε1 25.Πxε1 Πε8 26.Πε6 Πxε6 27.ζxε6 Ρη7 28.Βζ4 Βε8 29.Βε5 Βε7 ΔΙΑΓΡΑΜΜΑ

30.Αα3!! Βxα3 31.Ιθ5+ ηxθ5 32.Βη5+ Ρζ8 33.Βxζ6+ Ρη8 34.ε7 Βγ1+ 35.Ρζ2 Βγ2+ 36.Ρη3 Βδ3+ 37.Ρθ4 Βε4+ 38.Ρxθ5 Βε2+ 39.Ρθ4 Βε4+ 40.η4 Βε1+ 41.Ρθ5 1-0

3

8

2

5

3

7

4

1

6

4

3

7

5

6

4

1

9

2

8

5

6

4

1

2

9

8

7

3

5

1

9

6

3

8

5

2

4

7

5

2

7

9

6

4

1

8

3

8

3

4

1

7

2

6

5

9

2

5

8

7

7

6

8

4

2

3

5

9

1

8

1

3

8

2

5

9

8

1

6

3

7

4

4

1

3

7

5

9

8

6

2

Mέτριας δυσκολίας

7

8

9

4

6

6

9

6 1

6

5

2

4

5

3

5

8

4

5

9

Η ΛΥΣΗ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. ΚΑΡΑΚΑΛΑΣ 2. ΑΓΩΝΙΑ 3. ΥΟΤΝ, ΙΜΧΑ 4. ΨΟΦΟ, ΜΠΕΚ 5. ΙΣΙ, ΔΑΚΝΩ 6. ΝΑ, ΚΑ 7. ΠΑΚΟΕ 8. ΥΠΟΒΡΥΧΙΑ 9. ΜΟΥΝΤΙΣ ΚΑΘΕΤΑ: 1. ΚΡΥΨΙΝΟΥΣ 2. ΟΟΣΑ 3. ΙΦΤΑΡ, ΠΟΜ 4. ΑΓΝΟ, ΚΑΒΟ 5. ΚΩ, ΔΑΚΡΥ 6. ΑΝΙΜΑ, ΟΥΝ 7. ΛΙΜΠΚΝΕΧΤ 8. ΑΑΧΕΝ, ΙΙ 9. ΑΚΩΝ, ΑΣ

9

3

2

7 1

7

2

1

9

Η λύση του χθεσινού προβλήματος

Μποτβίνικ - Καπαμπλάνκα [Ε40]

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ

SU DO KU

6

σκακιστικών παρτίδων έχει η συνάντηση, το 1938, στο διεθνές τουρνουά «ΑVRO» της Ολλανδίας, δύο μεγάλων μορφών του πνευματικού αθλήματος. Ο 50χρονος Καπαμπλάνκα ήταν ήδη πρώην παγκόσμιος πρωταθλητής, ενώ ο 27χρονος Μποτβίνικ θα κατακτούσε τον τίτλο δέκα χρόνια αργότερα.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ι. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. Ρωμαίος αυτοκράτορας 2. Παλιά επιτυχία του Βοσκόπουλου σε μουσική Γ. Ζαμπέτα 3. α) «Θα κάνω ... βρε πονηρή», τραγούδι του Τσιτσάνη (αντίστρ.) β) Αρχικά ινστιτούτου βαλκανικών μελετών με έδρα τη Θεσσαλονίκη 4. α) Κακό σκυλί ... δεν έχει β) Γερμανός στρατηγός που συνωμότησε κατά του Χίτλερ και αυτοκτόνησε το 1944 5. α) Εδώ για τον Ολάντ β) Δαγκώνω στα αρχαία 6. α) Δείχνει β) Η ηλικία του νεότερου ψηφοφόρου το 1974 7. Αρχικά κέντρου οικολογικών ερευνών 8. Ένα απ’ αυτά γέρνει σκανδαλωδώς 9. Οίκος αξιολόγησης ΚΑΘΕΤΑ: 1. Δεν εκδηλώνει τις σκέψεις του 2. Αρχικά διεθνούς οργανισμού στον οποίο συμμετέχει η Ελλάδα 3. α) Δείπνο μουσουλμάνων μετά την ημερήσια νηστεία (αντίστρ.) β) Μήλο Γάλλων 4. α) Προβληματική γαλακτοβιομηχανία της Θεσσαλονίκης β) Το καράβι του Σαμαρά θα περάσει τον τελευταίο (αιτιατ.) 5. α) Επαρχία της Δωδεκανήσου β) Έκκριμα αδένων του προσώπου 6. α) Ψυχή Λατίνου β) Λοιπόν αρχαίων 7. Ηγέτης των Γερμανών σπαρτακιστών που δολοφονήθηκε το 1919 8. α) Εκεί απονέμεται το βραβείο του Καρλομάγνου β) Ο αριθμός 2 για τους Ρωμαίους 9. α) Χωρίς τη θέλησή του (μετοχή) β) Παρακινεί

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

62 Όπως κατέθεσε ο φοβερός Κάντας, απολύθηκε από τον Γιάννο όταν ανέλαβε το Άμυνας, αφού ακύρωσε προηγούμενο διαγωνισμό και τον επαναπροκήρυξε αυτός. Γιατί;

ΡΗΣΕΙΣ&

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

Πέντε μέρες πριν από τα Χριστούγεννα ενεκρίθη η απόλυση της καθηγήτριας του Κολεγίου Αθηνών, που συνέλαβε τον υιό του δωρικού κ. Σαμαρά να αντιγράφει. Εύγε!

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ

ΥΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΤΣΕΩΣ & ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΣΕΚΕΡΕΩΣ

Οκτάνιο οκτάνιο το καίμε Έχει μια λογική αυτό που λέει ο Στουρνάρας. Αν ελαττωθεί η αιθαλομίχλη, θα καταρρεύσουν οι τράπεζες. Και θα μας διώξουν από το ευρώ. Και επιπλέον, αν θέλετε χαμηλή φορολογία στο πετρέλαιο θέρμανσης, να πάτε στη Βόρεια Κορέα. Και αυτό που καίτε πατσαβούρες, να το σκεφτόσασταν πριν γίνετε φτωχοί. Παρουσίασε και μία μελέτη του ΙΟΒΕ ο Στουρνάρας, που βάζει τα πράγματα στη θέση τους. Πρώτον δεν υπάρχει αιθαλομίχλη, δεύτερον δεν οφείλεται στις σόμπες και τρίτον δεν φταίει η αύξηση του φόρου κατανάλωσης. Για τη μείωση των εσόδων από το πετρέλαιο το ΙΟΒΕ βρήκε ότι φταίει η απαράδεκτη καλοκαιρία και το γεγονός ότι ο κόσμος έχει αποθηκεύσει πετρέλαιο στα σπίτια του. Καλά, την καλοκαιρία τη βλέπουμε, δεν είμαστε και τόσο μαλάκες. Σε αντίθεση με όλες τις προηγούμενες χρονιές που νόμιζες ότι ζεις στα σύνορα με τη Μαντζουρία. Προφανώς τα προβλεπόμενα έσοδα τα υπολογίζουν με το καιρικό μοντέλο της βορείου Νορβηγίας. Είναι αυτό με το οποίο είχαν προβλέψει ότι η χώρα θα τρέχει με ρυθμούς ανάπτυξης 11% από τα τέλη του 2011. Για την αποθήκευση πετρελαίου επίσης είναι προφανές. Εμείς πριν από την αύξηση του φόρου όλες μας τις οικονομίες σε πετρέλαιο θέρμανσης τις είχαμε επενδύσει. Για την ακρίβεια το έχουμε βάλει στην μπανιέρα και το καίμε λίγο λίγο. Αυτό που είχαμε στον θερμοσίφωνα το έχουμε καταναλώσει ήδη. Τώρα που κάψαμε και τα έπιπλα έχουμε και χώρο αποθήκευσης.

Η άλλη αρχή του Στουρνάρα είναι ότι το πετρέλαιο πρέπει να είναι ακριβό για να πατάξουμε τη λαθρεμπορία. Θα μπορούσαμε να την πατάξουμε και συλλαμβάνοντας τους λαθρεμπόρους, αλλά μετά δεν θα έχουμε σε ποιον να πουλήσουμε τις ΔΕΚΟ. Και με τι λεφτα θα τις αγοράσει. Ευτυχώς η Πολιτεία είναι πανέτοιμη. Με το που περνάνε οι ρύποι το όριο συναγερμού για τέταρτη συνεχόμενη ημέρα, βγαίνει και κάνει σύσταση στους πολίτες να μην πολυανάβουν το τζάκι. Ιδίως τις μέρες με κρύο. Φοβερός συναγερμός. Η Πολιτική Αεράμυνα πρέπει να τον έχει σχεδιάσει. Το καλοκαίρι τον κάνουν και άσκηση. Πιο εποικοδομητικό είναι που κόβουν τις κεντρικές θερμάνσεις σε σχολεία και δημόσια κτήρια. Τα οποία ως γνωστόν επιβαρύνουν ιδιαίτερα, καθώς δουλεύουν κυρίως τις νυχτερινές ώρες και τις αργίες. Αυτό πρέπει να τους το αναγνωρίσουμε πάντως. Προκειμένου να προστατεύσουν τη δημόσια υγεία δεν διστάζουν μπροστά σε κανένα μέτρο που τους επιτρέπει να βγάλουν και κέρδος από πάνω. Επίσης με έκτακτη απόφαση του υπουργείου Περιβάλλοντος στους κατόχους κοινωνικού τιμολογίου της ΔΕΗ παραχωρείται η εντύπωση ότι τις ημέρες της μεγάλης ρύπανσης θα έχουν δωρεάν ρεύμα. Εντάξει, λαδώθηκε ο πρόεδρος του Αγία Σοφία, αλλά το έκανε για ευγενή σκοπό. Όπως όλοι οι άνθρωποι άλλωστε. Ξέρετε κανέναν που να λαδώνεται από ιδιοτέλεια;

ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Μούφα τα τεστ για τα ντίζελ Οι αυτοκινητοβιομηχανίες «φτιάχνουν» τα τεστ για τα αυτοκίνητα που καίνε πετρέλαιο και η ρύπανση που προκαλούν στο περιβάλλον είναι πολύ μεγαλύτερη από αυτή που βλέπουμε στις διαφημίσεις. Αυτό είναι το συμπέρασμα από ένα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκε στο κανάλι France 2 και προκάλεσε σάλο στη Γαλλία. Η έρευνα έγινε από την ομάδα Cash Investigation και παρουσιάστηκε από τη γνωστή δημοσιογράφο Ελίζ Λυσέ. Με λίγα λόγια, τα πετρελαιοκίνητα εκπέμπουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες μικροσωματιδίων και διοξειδίου του αζώτου (γνωστούς «δολοφόνους» της υγείας), σε πραγματικές συνθήκες κυκλοφορίας, ενώ τα επίσημα τεστ των αυτοκινήτων γίνονται σε συνθήκες εργαστηρίου ή με εξωπραγματικούς κανόνες οδήγησης. Π.χ. τα αυτοκίνητα οδηγούνται με μέγιστη ταχύτητα στην πρώτη επιτάχυνση να μην ξεπερνάει τα 14 χλμ./ώρα και τις επόμενες ταχύτητες να μην ξεπερνούν τα 32-34 χλμ./ώρα σε ανοιχτό δρόμο. Εσείς ξέρετε κάποιον-α που να οδηγάει έτσι; Εγώ όχι. Οι ρύποι των ντίζελ στην πραγματική κυκλοφορία ξεπερνούν κατά πολύ τις τιμές που δίνουν οι βιομηχανίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση γνωρίζει το πρόβλημα και έχει εγκαταστήσει δικό της εργαστήριο ερευνών για όλα τα αυτοκίνητα που καίνε πετρέλαιο στην

Ευρώπη, στην Ίσπρα της βόρειας Ιταλίας. Εκεί οι επιστήμονες κάνουν τα δικά τους τεστ και, ως εκ θαύματος, η εκπομπή διοξειδίου του αζώτου σε συγκεκριμένο επιβατικό αυτοκίνητο ήταν 4 φορές μεγαλύτερη από αυτή που έδινε η βιομηχανία. Όσο για τον άλλο «δολοφόνο», οι έρευνες έχουν δείξει οτι το 90% των μικροσωματιδίων που παράγονται από τον τομέα των μεταφορών προέρχεται από την πετρελαιοκίνηση. Τσουπ, νά σου και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, που τον Ιούνιο του 2012 μετακίνησε τους ρύπους της πετρελαιοκίνησης από την κατηγορία 2Α (ουσίες πιθανώς καρκινογόνες) στην κατηγορία 1, όπου συνδέονται άμεσα με τον καρκίνο. Η Ε.Ε. «θέλει» να επιβάλει πιο αυστηρά όρια στους ρύπους των αυτοκινήτων, αλλά η Ένωση των 15 αυτοκινητοβιομηχανιών της Ευρώπης κωλυσιεργεί συνεχώς, το ισχυρό λόμπι της πιέζει αφόρητα για αναβολές... και τις πετυχαίνει. Στην Ελλάδα οι πωλήσεις αυτοκινήτων ντίζελ φθάνουν το 65% του συνόλου, ενώ οι χαζοχαρούμενες κυβερνήσεις δίνουν κίνητρα όπως τα μηδενικά τέλη κυκλοφορίας, η κίνηση στον δακτύλιο κ.λπ. Βέβαια, το μεγαλύτερο κίνητρο είναι η φθηνότερη τιμή του πετρελαίου κίνησης. Ο καρκίνος έγινε φθηνός στις μέρες μας... ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΕΜΠΙΛΑΣ

Economist: Πολύ πιθανή κοινωνική αναταραχή στην Ελλάδα Σαν «προπύργιο σταθερότητας σε μια περιοχή που κυριολεκτικά φλέγεται» διαφημίζει τη χώρα μας στους ξένους επενδυτές ο πρωθυπουργός, ωστόσο κάποιοι δεν την αντιλαμβάνονται έτσι. Στη βαθμίδα «πολύ υψηλού ρίσκου» όσον αφορά την πιθανότητα κοινωνικής αναταραχής μέσα στο 2014 κατατάσσει την Ελλάδα το βρετανικό περιοδικό Economist. Η χώρα μας είναι το μοναδικό μέλος της Ε.Ε. σ’ αυτή τη βαθμίδα. Για το Economist, η Ελλάδα αποτελεί

μέρος της «περιοχής που φλέγεται» καθώς εντάσσεται στην ίδια κατηγορία με χώρες της Μέσης Ανατολής σε κατάσταση έντονου αναβρασμού ή ακόμη και ανοιχτής εμφύλιας σύγκρουσης όπως η Συρία, το Ιράκ, η Αίγυπτος και ο Λίβανος, χώρες της πολύπαθης Αφρικής όπως η Λιβύη, το Σουδάν και η Νιγηρία και κράτη της Νότιας Αμερικής όπως η Βενεζουέλα και η Βολιβία. Το βρετανικό περιοδικό εξηγεί ότι η πιθανότητα κοινωνικής αναταραχής υπο-

λογίζεται με βάση όχι μόνο την κατάσταση της οικονομίας αλλά και την κρίση του πολιτικού συστήματος. «Μόνο όταν οι οικονομικές δυσκολίες συνοδεύονται από άλλα στοιχεία αδυναμίας υπάρχει κίνδυνος αστάθειας» σημειώνει ο στατιστικολόγος Λάζα Κέκιτς αναφέροντας ενδεικτικά «τις μεγάλες οικονομικές ανισότητες, την κακή διακυβέρνηση, τα χαμηλά επίπεδα κοινωνικού κράτους, τις εθνοτικές εντάσεις και το ιστορικό ταραχών». Μ.Τ.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

63

ΡΗΣΕΙΣ&ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

Στους μαγνητοφωνημένους διαλόγους ο πρόεδρος του Νοσοκομείου Παίδων «Αγλαΐα Κυριακού», Χάρης Τομπούλογλου (αποτυχημένος πολιτευτής της Ν.Δ.), που συνελήφθη επ’ αυτοφώρω για δωροδοκία και εκβίαση, λέει στον μεσάζοντα: «Όλοι τα παίρνουν. Εγώ να μην πάρω; Για εμάς δεν έχει τίποτα; Είμαι μαλάκας να μην πάρω τίποτα;». Δίκιο έχει ο άνθρωπος. Αφού τα παίρνουν όλοι!

Ουκρανία: Προσφυγή στο «εργαλείο» της φίμωσης

Πόρκα μιζέρια... Σταθάκης, Τσακαλώτος, Τσουκαλάς και Βαλαβάνη δεν έκρυψαν τίποτε από τη δήλωση πόθεν έσχες που υποχρεούνται να κάνουν ως βουλευτές. Οι ειλικρινείς δηλώσεις δεν αξιολογήθηκαν θετικά. Σκέφτομαι ότι πριν από μερικά χρόνια τα πιο «καθαρά» πόθεν έσχες είχαν Τσοχατζόπουλος και Παπαντωνίου. Ο λαός τα έβλεπε και τους εμπιστευόταν. Μέχρι που ένας εισαγγελέας, διαβάζοντας για τα έξοδα του γάμου του Άκη στο Παρίσι, τα οποία δεν δικαιολογούνταν με βάση το πόθεν έσχες (!), άρχισε να σκαλίζει το πράγμα. Τα υπόλοιπα τα γνωρίζετε. Πρόσφατα ξέσπασε και θέμα με τον Γ. Παπαντωνίου, ο οποίος ξέχασε να δηλώσει κάτι ψιλά της συζύγου. Τίποτα σοβαρό. Δύο εκατομμυριάκια ευρώ. Και καλά οι αντίπαλοι του ΣΥΡΙΖΑ και τα φερέφωνά τους. Οι πλειοψηφίες και οι μειοψηφίες του κόμματος γιατί δεν έχουν το θάρρος και τη γενναιότητα να υπερασπιστούν τους συντρόφους τους; Γιατί για παράδειγμα ιστότοπος συνιστώσας δεν αναδημοσίευσε τη συνέντευξη του Δ. Τσουκαλά στην «Αυγή» της προηγούμενης Κυριακής και τις απαντήσεις του για το όλο θέμα, όταν ένα άρθρο καταγγελία του Γ. Δελαστίκ («Έθνος» στις 5.7.2012) κατά Σταθάκη και Τσακαλώτου έμεινε κρεμασμένο στην «πρώτη σελίδα» επί δύο περίπου μήνες; Για να το εμπεδώσουμε; Πόρκα μιζέρια...

Τα πολιτικά πάθη και η κουλτούρα της φίμωσης των ΜΜΕ με το «εργαλείο» της βίας έχουν αναζωπυρωθεί επικίνδυνα στην Ουκρανία. Δύο εκ διαμέτρου αντίθετες «φιλοσοφίες» συγκρούονται μετωπικά και οι οπαδοί τους διεκδικούν με ανυποχώρητη αποφασιστκικότητα το μεγάλο «έπαθλο»: να καθορίσουν το μέλλον της χώρας αποκλειστικά με γνώμονα το δικό τους όραμα. Ο λαός είναι βαθιά διχασμένος. Το ένα μέρος του πιστεύει πως η Ουκρανία... «ανήκει στη Δύση» και πως το μέλλον της εξαρτάται απ’ τις σχέσεις που θα αναπτύξει με την Ε.Ε, ενώ το άλλο -ανάμεσά τους και η τωρινή κυβέρνηση- εξακολουθεί να βλέπει τη Ρωσία ως τον μοναδικό στρατηγικό σύμμαχο στον οποίο μπορεί να βασιστεί αλλά και απ’ τον οποίο μπορεί να κερδίσει πολλά... Άλλωστε, η άλλη εναλλακτική επιλογή είναι το... ΔΝΤ και οι γνωστοί όροι του. Ώς ένα σημείο, τα κίνητρα του Κιέβου είναι ρεαλιστικά. Ο Πούτιν θεωρεί σχεδόν ιερό το δικαίωμα της Ρωσίας να διατηρεί ζωτικό οικονομικό χώρο στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Το τελευταίο δραματικό επεισόδιο στη διελκυστίνδα της αντιπαράθεσης ήταν ο άγριος ξυλοδαρμός της δημοσιογράφου Τετιάνα Τσορνόβιλ τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη (παραμονή των Χριστουγέννων) από δύο άγνωστους άνδρες στα περίχωρα του Κιέβου. Η Τσορνόβιλ, δημοσιογράφος της εφημερίδας Ουκράινσκα Πράβντα που δημοσιεύει πολύ επικριτικά άρθρα για τον πρόεδρο Βίκτορ Γιανουκόβιτς, φαίνεται πως είχε μπει για τα καλά στο στόχαστρο του «φιλο-ρωσικού» λόμπι. Στα άρθρα της έχει επικρίνει ανοιχτά τον πρόεδρο και το περιβάλλον του. Δύο άγνωστοι άνδρες την ανάγκασαν να σταματήσει ενώ κατευθυνόταν με το αυτοκίνητό της στα προάστια του Κιέβου. Έπεσαν με ένα μεγάλο τζιπ πάνω στο αυτοκίνητό της, την τράβηξαν έξω και άρχισαν να τη χτυπούν με μανία στο πρόσωπο και σ’ άλλα σημεία του σώματος. Της έσπασαν τη μύτη και μόλις και μετά βίας μπορεί ν’ ανοίξει σήμερα τα πρησμένα απ’ τα χτυπήματα μάτια της. Έχει υποστεί διά-

σειση και το πρόσωπό της είναι παραμορφωμένο. Την ίδια νύχτα, ένας άλλος φιλοευρωπαίος ακτιβιστής, ο Ντμίτρο Πίλιπετς, δέχτηκε επίθεση στην πόλη Χάρκοβο από άγνωστα άτομα που τον τραυμάτισαν με μαχαίρι. Οι ουκρανικές αρχές προχώρησαν χθες σε τρεις συλλήψεις σε σχέση με την επίθεση κατά της δημοσιογράφου, καθώς η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι ΗΠΑ έστρεψαν για άλλη μια φορά τα βέλη τους κατά της κυβέρνησης του Γιανουκόβιτς. Απ’ την πλευρά της, η εξουσία του Κιέβου κάνει λόγο για «προβοκατόρικες ενέργειες» που έχουν στόχο να αμαυρώσουν την εικόνα της χώρας, αλλά θα πρέπει να αποδείξει τους ισχυρισμούς της...

Δ.Χ.

ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Στους 153 πλέον η κυβερνητική πλειοψηφία. Και οριακή να την πεις, μέσα είσαι. Δεν θα το πιστέψεις, ο Σαμαράς κι ο Βενιζέλος επιμένουν πως θα εξαντλήσουν την τετραετία. Και εντάξει, εκείνοι το θέλουν, διακαώς μάλιστα. Η τετραετία το θέλει; Ας τη ρωτήσουνε καλύτερα. Εγώ έχω αντίπαλο την ανεργία, ο Τσίπρας έχει αντίπαλο τη χώρα.. Λόγια -πολύ- μεγάλων ανδρών, του Σαμαρά συγκεκριμένα. Και ως προς μεν την ανεργία, τι αντίπαλος, χέρι-χέρι πάει με τον σημερινό πρωθυπουργό, κολλητάρια.

Και την ψήλωσε και την πάχυνε και τη μεγάλωσε επί των ημερών του. Μια χαρά κουκλάρα την έκανε. Όσο για τον Τσίπρα, εξ όσων γνωρίζω, ο Σαμαράς είναι ο αντίπαλός του. Εκτός κι αν ο Σαμαράς είναι η χώρα, οπότε πάσο. Να δεις και ποιος άλλος τόχε πει το «L’etat c’est moi»; Λουδοβίκο νομίζω τονε λέγανε. Όχι των Ανωγείων, άλλος, αλλοδαπός πρέπει νάτανε. Εξεπλάγη και εξοργίστηκε ο πρωθυπουργός, από τις Βρυξέλλες, με τις νομοθετικές εμπνεύσεις του Στουρνάρα. Όπως εγκαίρως (και προπαντός εγκύρως) μας πληροφόρησε η Μαρία Σπυράκη.

Δεν ήξερε τίποτα ο χριστιανός. Πάντως και μετά που το πληροφορήθηκε, το πρόστιμο στα ληξιπρόθεσμα πάνω-κάτω στα ίδια παρέμεινε. Αυτό όμως, που κάθε τόσο οργίζεται ο ανυποψίαστος Σαμαράς με τα καμώματα των υπουργών του, να το προσέξει. Μπορεί να του γυρίσει σε ψυχοσωματικό. Σε χαρτόκουτα παπουτσιών τα βάζανε τα κλεμμένα οι Τούρκοι μιζαδόροι. Και επ’ αυτού τρώνε τη σκόνη μας εκεί στη φίλη και γείτονα χώρα. Εμείς τα σιγουρεύαμε σε πάμπερς, που χωράνε και περισσότερα. Προ 25ετίας δε. Κοίτα τώρα τι πήγα και θυμήθηκα χρονιάρες μέρες. Τι; Μόνο η Ραχήλ Μακρή;

Δεν καταλάβατε, και ο Βύρων προς τον ΣΥΡΙΖΑ προσανατολίζεται. Σχεδόν έτοιμη είναι η εθνικο-ακροδεξιά συνιστώσα. Καλά, δεν ντρέπεται καθόλου η κυβέρνηση να συνιστά στον κόσμο να μην επιβαρύνει την αιθαλομίχλη; Να μην ανάβει μαγκάλια, ξυλόσομπες και τα ρέστα; Λες κι έχει άλλες επιλογές. Αν δεν θέλει να γίνει παγωτό κασάτο. Όσο για τον Άδωνι, το διέπραξε πάλι το γλωσσικό του θαύμα. «Προϊόντος της εξελίξεως του φαινομένου...» είπε. Και όλοι ξέρουμε δα πόσο αδιαπραγμάτευτος γλωσσαμύντωρ είναι ο υπουργός. Γι’ αυτό σου λέω.

Και καλά, ο Κάντας αποκαλύπτει κι αν αποκαλύπτει τα ανήκουστα. Και καλά, ο προϊστάμενός του Άκης, τι να πει από ‘κει που βρίσκεται; Ο άλλος προϊστάμενός του, ο Γιάννος, τόση τσιμουδιά πια; Αμ ο Σημίτης, επί των ημερών του οποίου συνέβαιναν τα ανήκουστα; Τίποτα δεν έχει να πει; Να εκφράσει τη λύπη του έστω που δεν πήρε χαμπάρι. Κι ύστερα λέμε για τη σιωπή του Καραμανλή. Αυτός τουλάχιστον σιωπά γενικώς. Όχι επιλεκτικά... Λενινιστής, γκραμσιστής, φροϋδιστής και δεν ξέρω ‘γω τι άλλο δήλωσε ο Στουρνάρας. Α, ναι, και πλατωνικός, και αριστοτελικός. Τον Χριστό, τον Κομφούκιο και τον Βούδα ά-

φησε μονάχα απ’ έξω. Ατρόμητος προ του γελοίου ο υπουργός θα μου πεις. Και θα συμφωνήσω. Καλά το πάει ο Βενιζέλος, όπου νάναι θα πιάσει τον Πάγκαλο σε αμετροεπή χυδαιότητα. Δεν ξέρω αν ο ΣΥΡΙΖΑ έχει καταφέρει να εκτσογλανίσει την ελληνική κοινωνία. Εκείνος πάντως δεν θα καταφέρει ποτέ να την εκβενιζελίσει και να την εκπαγκαλίσει. Το βλέπω παντού, αλλά δυσκολεύομαι να το πιστέψω. Ότι απελύθη η καθηγήτρια που έπιασε τον γιο του Σαμαρά να αντιγράφει. Επιτρέψτε μου, το θεωρώ απίστευτα μικροπρεπές ώστε να είναι αληθινό. Καλές γιορτές λοιπόν, παρ’ όλ’ αυτά...

Η ΑΥΓΗ

Yσ τ ε ρ ό γ ρ α φ a

ΚΥΡΙΑΚΗ 29 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013

ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΠΑΛΤΑ

Του ΤΑΣΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ

Υπόθεση Μιχαήλ Λιάπη: το τέλος της νοσταλγίας

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Quo vadis, Κεντροαριστερά; ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ ένα λογικό κενό στις πολιτικές προτάσεις των διαφόρων συνιστωσών της λεγόμενης εκσυγχρονιστικής Αριστεράς. Θέλουν ένα κόμμα ή μια ομοσπονδία κομμάτων που να αποκηρύσσει μετά βδελυγμίας τη Ριζοσπαστική Αριστερά (εκτσογλανισμένη κατά τον κ. Βενιζέλο, λαϊκίστικη κατά τον κ. Κουβέλη, αναχρονιστική κατά τους «58») και να δώσει όρκους αιώνιας συμβίωσης με τη Δεξιά, χωρίς να εξηγούν ποιον λόγο ύπαρξης θα έχει ένα τέτοιο πολιτικό υποκείμενο, γιατί θα το προτιμήσουν οι ψηφοφόροι. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο άντεξε στην αποχώρηση των ροζ πανθήρων της ΔΗΜ.ΑΡ., αλλά βρίσκεται προ των πυλών της εξουσίας χάριν των αριστερών ψήφων της Κεντροαριστεράς, είναι ένα δεδομένο που παρακάμπτουν γιατί αποκαλύπτει την εικονική πραγματικότητα της «ρεαλιστικής» πολιτικής πρότασής τους. Η κυβέρνηση, το μπλοκ εξουσίας ως μοναδικός στόχος και με κάθε μέσο είναι τελείως ξένη σε μια Αριστερά, με οποιοδήποτε πρόθεμα, που θέλει να είναι έκφραση των εργαζομένων, της κοινωνικής δικαιοσύνης. Η εξαέρωση του ΠΑΣΟΚ δεν οφείλεται στο «δυσανάλογο βά-

ρος που επωμίσθηκε για να σώσει την Ελλάδα», όπως αρέσκεται να λέει ο κ. Ευ. Βενιζέλος. Ούτε η αποτυχία του πειράματος της Αριστεράς της ευθύνης να αντικαταστήσει το ΠΑΣΟΚ οφείλεται στον «νέο δικομματισμό» όπως παραπονιέται ο κ. Φ. Κουβέλης. Ο κόσμος δεν ψηφίζει πλέον Κεντροαριστερά, επειδή η Κεντροαριστερά (σε όλες τις εκδοχές της) έχει πεισθεί ότι ο νεοφιλελευθερισμός είναι κυρίαρχος όχι μόνο γιατί συσπειρώνει τα ισχυρά κέντρα εξουσίας στην Ευρώπη, με τα οποία «δεν μπορούμε να αντιπαρατε-

Η κυβέρνηση, το μπλοκ εξουσίας ως μοναδικός στόχος και με κάθε μέσο είναι τελείως ξένη σε μια Αριστερά, με οποιοδήποτε πρόθεμα, που θέλει να είναι έκφραση των εργαζομένων, της κοινωνικής δικαιοσύνης

θούμε», αλλά επειδή αποτελεί το καλύτερο σύστημα που υπάρχει. Ότι με οποιοδήποτε άλλο η ζωή μας θα ήταν χειρότερη και άρα δεν πρέπει να τον ανατρέψουμε, αλλά να τον βελτιώσουμε. Είναι αυτή η νομοτελειακή αποδοχή του «θαυμαστού κόσμου» της Νέας Οικονομίας, της κοινωνίας της ανισότητας, που υπονομεύει κάθε προσπάθεια αναβίωσης της Κεντροαριστεράς. Αυτή η κρυφή και φανερή γοητεία της μπουρζουαζίας, αυτή η εθελοντική υποδούλωση -όπως την έχει αποκαλέσει η Ροσάνα Ροσάνταείναι ο βρόχος στον λαιμό που την πνίγει: «Αφού δεν μπορούμε να αλλάξουμε τίποτα, ας παραδοθούμε». Αποτέλεσμα: Η Κεντροαριστερά έχει πάψει πλέον να αποτελεί πρόταση και δύναμη εξουσίας. ΠΑΣΟΚ, ΔΗΜ.ΑΡ., «58» και λοιπές δυνάμεις του λεγόμενου «δημοκρατικού σοσιαλισμού» συζητούν σήμερα (κάλλιο αργά παρά ποτέ) για την κρίση της πολιτικής, για την κρίση της Κεντροαριστεράς. Όμως, όχι μόνο αποφεύγουν να συζητήσουν, αλλά επιπλέον καταγγέλλουν ως επικίνδυνους λαϊκιστές όσους το κάνουν, αν μια άλλη από την κυρίαρχη πολιτική στην Ελλάδα και την Ευρώπη είναι εφικτή. Όχι στο αόριστο μέλλον, όταν οι συνθήκες ωριμάσουν και οι συσχετισμοί δυνάμεων αλλάξουν, αλλά εδώ και τώρα.

Y

ΩΣ ΓΝΩΣΤΟΝ, ο κ. Μιχαήλ Λιάπης, τέως υπουργός σε κυβερνήσεις του πρώτου εξαδέλφου του, συνελήφθη να οδηγεί ιδιόκτητο ογκώδες τζιπ με πλαστές πινακίδες. Οι νόμιμες είχαν αποσυρθεί επειδή ο κ. Λιάπης δεν ήθελε (κοινώς δεν γούσταρε) να πληρώσει το κόστος που συνεπάγεται η νόμιμη κυκλοφορία του αυτοκινήτου του. Αφήνω στην άκρη την υπουργική θητεία του κ. Λιάπη, τα λαμπρά επιτεύγματα και τις μνήμες της, τις συγγενικές και άλλες σχέσεις του, τις ικανότητες, την ψυχολογική σκευή και τα γνωρίσματα του χαρακτήρα του. Αφήνω στην άκρη τον τόπο και τον χρόνο του επεισοδίου, το είδος του παραπτώματος, το γιατί οι αστυνομικές αρχές έπραξαν όπως έπραξαν, τις μορφές και το εύρος που πήρε η συναφής δημοσιότητα, τις επιπτώσεις του επεισοδίου για τον ίδιο. Μένω σε μόνο μια διάσταση του όλου συμβάντος. Ο κ. Λιάπης ήθελε να χαρεί ξανά το αυτοκίνητό του. Όπως το χαιρόταν τις ηλιόλουστες μέρες που επιθεωρούσε αετίσια τα κτήματά του ροβολώντας στα κακοτράχαλα καλντερίμια του Κολωνακίου. Δηλαδή ο κ. Λιάπης, ως άνθρωπος, νοστάλγησε. Περίπου όπως νοσταλγούμε όλοι μας. Κι αν εμείς νοσταλγούμε τις μέρες που είχαμε δουλειά και μπορούσαμε να ζεστάνουμε τα σπίτια μας, τις μέρες όπου μισθοί και συντάξεις ήταν σχεδόν αξιοπρεπείς και περιμέναμε και δώρο, τις μέρες όπου φαινόταν ότι μπορούμε να πληρώσουμε τους φόρους και να αποπληρώσουμε το δάνειο, εκείνος νοσταλγεί το κάτι περισσότερο και το κάτι άλλο. Οι διαφορές είναι τεράστιες, αλλά το συναίσθημα ίδιο. Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο, όπως θα έλεγε και ο Νίτσε. Νοσταλγία λοιπόν. Για τις ωραίες μέρες που πέρασαν. Κι αν η πράξη του κ. Λιάπη συνιστά το άτσαλο ξέσπασμα μιας αφόρητης εσωτερικής πίεσης, μια πράξη εκδραμάτισης (acting out) της νοσταλγίας του, κατά την ορολογία των ειδικών του ψυχισμού, η σύλληψή του υπογραμμίζει με παγερή σαφήνεια ότι οι παλιές μέρες πέρασαν ανεπιστρεπτί. Όχι μόνο για τον κ. Λιάπη. Όχι μόνο για το τέως ένδοξο πολιτικό προσωπικό που εκδραματίζει τη νοσταλγία του με λιγότερο άτσαλους, υποτίθεται περισσότερο πολιτικούς, τρόπους. Αλλά για όλους μας. Η υπόθεση Μιχαήλ Λιάπη είναι εμβληματική. Αυτή διαυγάζει το γεγονός ότι εκείνες οι μέρες ΔΕΝ θα ξανάρθουν. Για κανέναν. Ούτε για τον κ. Λιάπη, ούτε για το πολιτικό προσωπικό που άγχεται να διατηρήσει εξουσία και προνόμια, ούτε για μας. Δεν είναι εύκολο να αποδεχτούμε αυτήν την αλήθεια. Κάποιες φορές και ο δικός μας λόγος, όσο κι αν είναι ταξικά χρωματισμένος αλλιώς, αποφέρει κάτι σαν αποκατάσταση του παρελθόντος, κάτι σαν νοσταλγία. Ανθρώπινο, πολύ ανθρώπινο, αλλά πολιτικά επικίνδυνο. Η λυσιτελής αντιμετώπιση του παρόντος δεν μπορεί να στηρίζεται στη θαλπωρή της αναπόλησης. Οφείλουμε να αναγνωρίσουμε με πάσα ψυχρότητα ότι τα πράγματα δεν γυρίζουν πίσω. Τελεσίδικα. Και να συνδέσουμε αυτήν την αποδοχή με την έλλογη οργή και τη συστηματική αλληλεγγύη μας. Με γνώμονα την πραγματικότητα. Ξεκινώντας από το παρόν όπως πραγματικά είναι, να δεσμευτούμε για όσα μπορούμε πραγματικά να πράξουμε. Αναλαμβάνοντας εν επιγνώσει ολόκληρη τη σχετική ευθύνη. Φορτισμένοι με τα θερμά, ζωογόνα και γενναιόδωρα συναισθήματα μιας προσπάθειας που θέλει να αλλάξει πραγματικά τον κόσμο.

Y

52

Αν πιστέψουμε τη Μέρκελ, η grexit ήταν μια μπλόφα για εθελόδουλους. «Μοιραίοι και άβουλοι προσμένουν ένα θάμα, ΓΑΠ, Βενιζέλος και Σαμαράς αντάμα». ΑΝ-ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ

9 771109 015103