11894

05/01

Η ΑΥΓΗ

ΓΗΣ ΑΥΙΑΚΗ Η ΤΗΣ ΚΥΡ

NDEatique LE MO m ΚΥΡΙΑΚΗ

Η ΠΑΡΑΓΟΥΑ

AΡΙΟΥ 2014 5 IANOY 51 TEYXOΣ

diplo υς υς ανθρώπο βροχθίζει το

EΛΛ ΗΝΙ

ΟΣΗ ΚΗ ΕΚΔ

Η σόγια κατα

ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

www.avgi.gr

ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11894 • ΣΑΒΒΑΤΟ 4 - KΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014 • TIMH: 3 €

γές. στις εξαγω μας στραμμένος ι για να κυνηπου είναι ί τρόπο του τομέα φύπάντως πολλο τη μαζική ούσαν χάΥπάρχουν όσους εμποδίζουν τους χρωστ τίας του σεις τη γη και όσων δεκαε γήσει κανείς απλός είναι να αγορά Λουίς Ρόστρατιωτικών από τα τέλη της πιο σηκι μολόγος ον, μείζονος τευση. «Ο Αυγούστου ουάης». Την ζει ο οικονο ρες. Επιπλέ ηρείται μια εξέλιξη η ένα ποσό ίναι 24 ες της Παραγ ία, προερ οιτους», σχολιά έρουν στον αγρότ Φαντάζεται ένος αέρας τι το έδαφο ί να αναλύει λεπτομ οι ένη γεωργ 1970, παρατ Εκατόν οχτώ ρένας παγωμ ικής τι - κομμά χας. «Προσφξαναδεί στη ζωή του. μηχανοποιημ πρόσωπα. φεύγει ια της γειτον εξακολουθε αρπακτικά είναι σε «ταξια μασίας. Η ξυρίζει τα περιουσία, τρεις οι δεν έχει ώρα που νότια κρατίδ φέρνοντας μαζί στη τα ηρη και που χωρισμένες άγρια ς) ψη από ιες ολόκλ σε πόσο κατάλη είναι κογένε χόμενη σύνορα ογαιοκτήμονε σκοτεινό ρώς το όλο μέσα κάνει πάλι πως αυτό περνά τα όπου οι s (μεγαλ το ξοδεύει ένα της, τη σόγια. κι αυτός στα χίες» έχουν Το, από Βραζιλίας, terrateniente γωγοί σόγιας), για την πόλη, και προστίθεται ιές Ναράνχι άλλες ροτο προϊόν αναστάτωση. Οι καταυλιητας του δουλε πολύκ διώξει (παρα το s μήνες τεί και ν, αφού sojero την άκρη ένοι γύρω γη της κοινότ τάξης τούς έχουν από μια συς επικρα τέσσερις στους οποίκαταπίνει εξαθλιωμένω της Στους αγρού ι παραγωγοί, συγκεντρωμ θόρυβο, σύννεφο χώδυνάμεις τώρα. Κάτω πλήθη των ». σκηνές μεσαίο φή της η χωρικοί, συρματουν με φορές έως ουν ν πρόχειρες μικροί και ι τη διατρο σμού. Οι ουρές από τέσσερις δεν υπάρχ ες που βράζο τους, αφήνοση αυτού ν στήνου κά, οφείλε απλώνει υς από ρούους, ιστορι από τις τσαγέρ υστικά το μάτε ιο στην επέκτα στάδα δέντρω Και η σόγια φυια και μπόγο αργά μέσα ούν εμπόδ απολα σε κοπάδ , θα αρχίσουμε να στεύουν εξαι-κυλήσει ρουφούν ρα, αποτελ ανάμεσα πλέγματα. ολόκληρες μετανα ινώνει υγρό να η αποψί αύριο κιόλας ης», ανακο προκαλεί ντας το ζεστό χα. «Από Κοινότητες πρώτης ανάγκ τροφής που με μια σιγουεκασμοί με τους. τεύουμε είδη Χόρχε Μερκάδο ει απόλυτα. τίας της κατασ . Αλλού, οι αεροψ ν’ στην για ι ργειες ρχης δασών την πιστεύ ο ομαδά τις καλλιέ

λωση των λητικούς ένας τρόπο αναμοιάζει να παρασύρει. μολύνουν

το νερό, Χίλιοι κι ίς από τους ενοχ : ήσεων τον ριά που δεν

Α εντομοκτόνα , δηλητηριάζουν σε μία, με τη

η των αναμνς ήταν ιδιαίτερα βίαιος χιλιόμετρα η αστυνο απαλλαγε Η δύναμ Έκλεπαραμεθόριο να διανύσουν ,

αργότερα, θα τους διώξει και τους τεαίος διωγμό ν 124 καλύβες!

1970 τα ζώα , Δύο μέρες ύνα ξύνουν Ο τελευτ

. γκάζουν γοερά. βαρβαρότητα μικοί έκαψα σαν τα γουρο βοσκότοπου,

, γνωστή της μυ«Οι αστυνο μουγκρίζουν Ό αζήτηση ό ες σκότω

απεσταλμένου Του ειδικού e* Maurice Lemoin

Ε

MONDE

LE diplomatique

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΠΑΡΑΓΟΥΑΗ: Η μεταλλαγμένη σόγια «καταβροχθίζει» καλλιέργειες και ανθρώπους

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

ΤΖΕΪΜΣ ΓΚΑΛΜΠΡΕΪΘ: Η λιτότητα οδηγεί την Ευρώπη στην καταστροφή. Μεγάλο το φορτίο για τον ΣΥΡΙΖΑ ΣΕΛ. 13

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΙΤΣΑΣ: Να εμπνεύσουμε διά του παραδείγματος

ΤΟΥΡΚΙΑ

ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ

Η ώρα των μεγάλων συγκρούσεων

«Να αντιστρέψουμε την πορεία της Ευρώπης»

Ο Ερντογάν, ο Γκιουλέν, οι κεμαλικοί και στο βάθος Ιράν

ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΣΕΛ. 47 AΡΘΡΟ ΤΟΥ ΣΤ. ΠΕΣΜΑΤΖΟΓΛΟΥ ΣΤΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ

Έκκληση 15 διανοούμενων

ΣΕΛ. 6

Ο ΣΑΜΑΡΑΣ ΕΠΙΔΙΩΚΕΙ ΝΑ ΜΕΤΑΘΕΣΕΙ ΤΟ ΣΚΛΗΡΟ ΠΑΚΕΤΟ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ

Προπέτασμα καπνού για μέτρα και χρέος

Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ Σαμαρά - Βενιζέλου επιχειρεί να μεταθέσει για μετά τις ευρωεκλογές τα νέα επώδυνα μέτρα που ζητεί η τρόικα για το δημοσιονομικό και χρηματοδοτικό κενό της επόμενης τριετίας. Εμφανίζεται έτοιμη να διαπραγματευτεί σκληρά για τα μέτρα και τη ρύθμιση του χρέους, αλλά επιχειρεί να μεταθέσει τις δυσβάστακτες αποφάσεις για μετά τις ευρωεκλογές, ελπίζοντας στην κατανόηση των δανειστών. Έτσι προσδοκεί ότι θα αποφύγει την ήττα και ότι θα συσπειρώσει τις δυνάμεις

της γύρω από το δίλημμα της «υπευθυνότητας», ξεγελώντας τους πολίτες ότι δεν θα χρειαστεί νέο Μνημόνιο. Αίσθηση έχει προκαλέσει το αποκαλυπτικό ρεπορτάζ της χθεσινής «Αυγής», με τις επιστολές Μπαρόζο - Προβόπουλου στην επιτροπή του Ευρωκοινοβουλίου που ερευνά την υπαγωγή στο Μνημόνιο και τις ευθύνες της τρόικας. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, σε αντίθεση με τον Σαμαρά, εκτιμά ότι η προσδοκία είναι να βγει εν μέρει η Ελλάδα στις αγορές όχι το 2014, αλλά το 2015.

ΑΙΣΘΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΣΤΟΛΕΣ ΜΠΑΡΟΖΟ - ΠΡΟΒΟΠΟΥΛΟΥ ΠΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕ Η «ΑΥΓΗ» ΣΕΛ. 9

ΑΝΑΛΥΣΗ

ΓΟΝΕΙΣ ΣΑΧΖΑΝΤ ΛΟΥΚΜΑΝ: Είχαν ξαναπροσπαθήσει να δολοφονήσουν το παιδί μας... ΣΕΛ. 15 ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Όταν η ιστορία άλλαξε στρατόπεδο ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΦΑΡΑΚΛΑ*

ΙΣΤΟΡΙΑ είναι η αφήγηση γεγονότων. Η χρησιμότητα που της αποδίδεται διαφέρει από εποχή σε εποχή. Άλλοτε δίναμε έμφαση στα σταθερά στοιχεία, τώρα δίνουμε έμφαση στα στοιχεία που αλλάζουν. Στο μεταξύ, προέκυψε μια γενική αλλαγή του τρόπου σκέψης. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2

Η επερχόμενη πολιτική ανατροπή μέσα από τις δημοσκοπήσεις ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ

ΣΕΛ. 20-22

Πώς άλλαξαν τα όρια ασφαλείας για την αιθαλομίχλη ΕΝΘΕΜΑΤΑ

Περιήγηση στις λέξεις του 2013 Success story, άκρα, πεφτοσυννεφάκηδες, γαλάζια μονταζιέρα, χρυσαυγίτες, αιθαλομίχλη και άλλες λέξεις

ΓΡΑΦΕΙ Ο ΝΙΚΟΣ ΣΑΡΑΝΤΑΚΟΣ

«Κίνημα» υπέρ της υποψηφιότητας Τσίπρα στην Ιταλία ΣΕΛ. 6

ΣΕΛ. 3

ΘΕΜΑ

ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ

ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΟΙ

Δώδεκα πρόσωπα, πρωταγωνιστές της καθημερινότητας του 2013

Η τελική εισήγηση για τις μειώσεις 2 εκατομμυρίων συντάξεων

250.000 λουκέτα την πενταετία

ΣΕΛ. 16, 17, 18

ΣΕΛ. 4

Μιλούν: Γ. Καββαθάς (ΓΣΕΒΕΕ), Β. Κορκίδης (ΕΣΕΕ) ΣΕΛ. 10-11

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

2

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ΑΥΓΗ

Φέτος είναι σειρά του λαού να μιλήσει Το 2014 είναι εκτός όλων των άλλων χρονιά εκλογών ή είναι πάνω απ’ όλα χρονιά εκλογών. Η δεύτερη διατύπωση ταιριάζει περισσότερο στην περίπτωσή μας για δύο λόγους: Πρώτον, η επίσημη περιγραφή του συστήματος διακυβέρνησης είναι ότι η κυβέρνηση κάνει ό,τι νομίζει και στο τέλος, στην κάλπη, γίνεται «ταμείο». Δεύτερον, η υπ’ αριθμόν ένα προτεραιότητα της παρούσας κυβέρνησης είναι να στήσει έτσι τις ημερομηνίες, την κλιμάκωση δηλαδή των εκλογών, αλλά και να βρει το εκλογικό δίλημμα που θα της επιστρέψει να περιορίσει την έκταση της διαγραφόμενης ήττας. Σε μια φάση που ο κ. Σαμαράς έχει ενσωματώσει τον κ. Βενιζέλο και τα υποβρύχια, οι αποκαλύψεις για το διαχρονικό πάρτι Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ στους εξοπλισμούς έχουν αφαιρέσει από την κυβέρνηση κάθε ηθικό υπόβαθρο. Όχι πως υπήρχαν ψευδαισθήσεις, αλλά ο χορός των εκατομμυρίων, που αποκαλύπτεται και επισήμως για κάθε προμήθεια όπλων, επιτονίζει τον κοινωνικό ζόφο. Η προσπάθεια της κυβέρνησης είναι μια αποστολή σχεδόν αδύνατη: Στο εσωτερικό μέτωπο, η κυβέρνηση προσπαθεί να σπρώξει προς τα εμπρός, για μετά τις εκλογές, την εφαρμογή των ήδη αποφασισμένων μέτρων, αλλά προσκρούει στην τρόικα που πιέζει για την υλοποίησή τους. Το 3ο Μνημόνιο και το νέο πακέτο διάσωσης δεν μπορούν να συζητηθούν πριν από τις ευρωεκλογές. Κάτι τέτοιο δεν θα ακύρωνε απλώς την αφήγηση Σαμαρά - Βενιζέλου ότι «ξεμπερδέψαμε με τα Μνημόνια», αλλά θα αποδιοργάνωνε και τη γερμανική ρητορική ότι η λιτότητα «απελευθερώνει». Ακόμα περισσότερο, θα έδινε τροφή στον δεξιό ευρωσκεπτικισμό. Οι «νοικοκυραίοι» της Ευρώπης επί τρια χρόνια υπέστησαν πλύση εγκεφάλου και πιστεύουν ότι για όλα ευθύνονται οι διεφθαρμένοι τεμπέληδες. Δύσκολα θα υπερψηφίσουν μια κυβέρνηση διατεθειμένη «να χαρίσει» χρήματα στους νότιους. Η αντίρροπη αντίληψη στην Ευρώπη, οι ωριμάνσεις και οι συνειδητοποιήσεις που επέρχονται καθώς η λιτότητα χτυπάει πλέον και χώρες του κλαμπ των 3Α σαν την Ολλανδία, δεν έχουν ακόμα σχηματοποιηθεί ως σύγκρουση πλουσίων και φτωχών και παραμένουν κατακερματισμένες και εγκλωβισμένες στο σχήμα της σύγκρουσης των κρατών. Η ευρωπαϊκή υποψηφιότητα Τσίπρα αυτόν ακριβώς τον σκοπό εξυπηρετεί: Να αποτελέσει την πανευρωπαϊκή πολιτική έκφραση των συμφερόντων του κόσμου της εργασίας και το αντίπαλο δέος στη νεοφιλελεύθερη μονοκαλλιέργεια που μαστίζει την ήπειρό μας.

Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ

θέλοντας και μη -όποιος δεν πληρώνει μέΕντάξει, δεν είναι και το καλύτερο να νει χωρίς ρεύμα και πάει για βρούβες- αυμπαίνει ο καινούργιος χρόνος με τον τρόΣΗΜΕΡΑ τό που ΘΑ γίνει, όταν γίνει και όπως γίνει. μο για την άφιξη της τρόικας, με το απειΕΙΝΑΙ Δεν είναι άξιο θαυμασμού το πνεύμα της λητικό υπό κατασκευή μεσοπρόθεσμο, με τα ΚΥΡΙΑΚΗ κυβέρνησης; Και δεν μπορεί να βγάλει καμέτρα που μαγειρεύονται για να κλείσει η νείς κάποια συμπεράσματα για την ευαιτρύπα του 2014, με την επιβολή της ήδη αΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ σθησία με την οποία αντιμετωπίζουν τους ποφασισμένης εκατοστής εφόδου στις συΚΑΡΤΕΡΟΥ πελάτες - συγγνώμη, τους πολίτες; ντάξεις, με το χαράτσι στα νοσοκομεία και Αν όμως έχετε πρόβλημα με την «παντεστις συνταγές, με τις ουρές των δακρύων σε λεήμωνα» αυτή απόφαση, πιθανόν να τράπεζες και εφορίες. Και με τα ξένα έντυδιορθώσετε την κακή σας γνώμη διαβάζοπα να προβλέπουν το χειρότερο για την Ελντας την παρακάτω κουτουράδα μπακαλάδα. λοτεφτερικής ευαισθησίας στην ίδια αναΜέσα στον ορυμαγδό, όμως, των κακών κοίνωση: «Τα έσοδα από το ανταποδοτικό πρωτοχρονιάτικων ειδήσεων οφείλουμε τέλος για το 2014 έχουν προϋπολογιστεί να ξεχωρίσουμε την είδηση που «έβγαλε» στα 191 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 101 εο υφυπουργός της Δημόσιας Τηλεόρασης κατ. καλύπτουν το κόστος λειτουργίας της Παντελεήμων (Παντελής) Καψής. Ο οποίΝΕΡΙΤ. Η εταιρεία θα συνεισφέρει 91,4 εος ανακοίνωσε ότι θα αρχίσει να ισχύει ακατ. στο πρωτογενές πλεόνασμα του κραπό την πρώτη Ιανουαρίου και να εισπράττικού προϋπολογισμού για το 2014»! τεται με τον λογαριασμό της ΔΕΗ το ανταΔηλαδή: Θα μας πάρουν 190, προϋποποδοτικό τέλος για τη ΝΕΡΙΤ -τρία ευρώ τον μήνα. Διότι έτσι, λέει, αποφάσισε το Δ.Σ. της ΝΕΡΙΤ. Το λογίζουν ότι θα τους χρειαστούν 100 και θα δώσουν τα υπόοποίο μάλιστα μας κάνει και έκπτωση - για την ΕΡΤ πληρώ- λοιπα 90 στον Στουρνάρα. Και κουκουρίκου: Η εταιρεία θα συνεισφέρει! Η εταιρεία, όχι εμείς που θα ξηλωθούμε αυτά που ναμε 1,26 ευρώ τον μήνα παραπάνω. Ωραία λοιπόν. Τα υπολόγισαν, τα ζύγισαν και μας στέλνουν δεν έχουμε για ένα πρόγραμμα που δεν υπάρχει! Και δεν τον λογαριασμό. Ενώ όμως βλέπουμε το λογαριασμό δεν βλέ- ντρέπονται ούτε να το διαπράξουν ούτε να το διαφημίζουν πουμε ακόμα ΝΕΡΙΤ. Καλούμαστε συνεπώς να πληρώνουμε αναμένοντας εύσημα. Ως τηλεοπτικοί προαγωγοί μάλλον...

Παντελεήμων μπακαλοτεφτερική

ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ

Όταν η Iστορία άλλαξε στρατόπεδο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1

Ώς τα τέλη του 18ου αιώνα όλοι νόμιζαν ότι τα είδη δεν αλλάζουν. Έκτοτε μάθαμε ότι αλλάζουν. Στην ανθρώπινη ιστορία οι συνέπειες της αλλαγής υπήρξαν επίσης εντυπωσιακές. Γιατί έριξε ο Καίσαρ τη δημοκρατία; Διότι, όπως όλοι, αγαπούσε την εξουσία. Γιατί τότε να γίνει αυτοκράτορας αυτός ειδικά, όχι κάποιος άλλος; Η φύση του ήταν ισχυρή κι ευνοήθηκε από τις συνθήκες (κρίση της ρωμαϊκής δημοκρατίας, κατοχή της αρχηγίας του ρωμαϊκού στρατού, ρωμαϊκή κυριαρχία στον κόσμο). Οι παραδοσιακές εξηγήσεις στην ιστορία συνέθεταν πάντα αυτά τα τρία στοιχεία: ανθρώπινη φύση, διαφορετική ένταση των κοινών στοιχείων, συγκυρία. Όσο κυριαρχούσε αυτή η αντίληψη, η ιστορία προσέφερε διδάγματα. Μαθαίναμε τι να κάνουμε σε μια συγκεκριμένη περίπτωση με βάση το τι είχαν πράξει άλλοι σε άλλες ανάλογες. Ο Θουκυδίδης θεωρούσε την Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου ένα κτήμα ες αεί γιατί πάντα θα συμβαίνουν παρόμοια γεγονότα, «όσο δεν αλλάζει η ανθρώπινη φύση». Ήταν φυσικό αυτή η αντίληψη να ευνοεί τον συντηρητισμό. Αφού μόνον η πείρα μπορεί ν’ αποκαλύψει τι αρμόζει στην ανθρώπινη φύση, οι καινοτομίες πρέπει ν’ αποφεύγονται, έλεγε ο Έντμουντ Μπερκ κατά της Γαλλικής Επανάστασης, απηχώντας την αντίληψη ότι η Ιστορία καταγράφει μια σειρά εκφάνσεων της ανθρώπινης φύσης. Όταν, όμως, μετά τη δεκαετία της Γαλλικής Επανάστασης, πάψαμε να θεωρούμε ότι αυτά που δεν αλλάζουν εξηγούν αυτά που αλλάζουν, όσο κι αν θεωρήσουμε ότι αυξομειώνεται η έντασή τους στο κάθε άτομο, όσο διαφορετικές κι αν υποτεθούν οι συγκυρίες, η Ιστορία έγινε το πεδίο των καινοτομιών, όχι της επανάληψης παρόμοιων συμβάντων. Τότε ο Έγελος λέει: «Το μόνο δίδαγμα που άντλησε ποτέ κανείς από την Ιστορία είναι ότι κανείς δεν άντλησε ποτέ κανένα δίδαγμα από την Ιστορία».

Τότε η Ιστορία άλλαξε στρατόπεδο. Σύμφωνα με την παλαιά έννοια Ιστορίας, η κατάργηση της δουλείας και η ισότητα των φύλων υπήρξαν επικίνδυνες καινοτομίες που δεν στηρίζονταν στην ιστορική πείρα. Σύμφωνα με τη νέα έννοια Ιστορίας, απαιτούνταν από την ιστορική πρόοδο. Σύμφωνα με την παλιά έννοια Ιστορίας, καλό είναι να κυβερνούν όσοι έχουν ήδη κυβερνήσει κι έχουν πείρα. Σύμφωνα με τη νέα, στη χώρα μας απαιτείται να πάψουν να κυβερνούν οι ίδιοι που την κατέστρεψαν, όση πείρα κι αν απέκτησαν έτσι...

* Ο Γιώργος Φαράκλας διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στο Πάντειο

ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ

ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

3

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Επικίνδυνα παιχνίδια με τη δημόσια υγεία παίζει η κυβέρνηση, αρνούμενη πεισματικά να μειώσει τον ειδικό φόρο κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης που, σε συνδυασμό με την κατάρρευση μισθών και εισοδημάτων, έχει οδηγήσει την πλειονότητα των νοικοκυριών στην ενεργειακή φτώχεια, αφού το ακριβό πετρέλαιο «ακύρωσε» την κεντρική θέρμανση στα αστικά κέντρα και, από πέρυσι, έφερε την αιθαλομίχλη. Επιπλέον, αυθαίρετα και αντιεπιστημονικά, θεσπίζει πολύ υψηλά όρια στις τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων PM 10, για να τάξει στους δικαιούχους του κοινωνικού τιμολογίου της ΔΕΗ δωρεάν ρεύμα στο διπλάσιο των ημερών υπέρβασης, πριμοδοτώντας την αναζήτηση ατομικών λύσεων θέρμανσης. Κατά παράβαση της κοινοτικής νομοθεσίας (Οδηγία 2008/50), η οποία μάλιστα αναθεωρείται επί το αυστηρότερο για την ποιότητα του ατμοσφαιρικού αέρα, που έχει θεσπίσει οριακή τιμή για την προστασία της ανθρώπινης υγείας τα 50 μικρογραμμάρια, τα οποία δεν θα πρέπει να ξεπερνιόνται για τα αιωρούμενα σωματίδια διαμέτρου μικρότερης των 10 μικρομέτρων πάνω από 35 ημέρες τον χρόνο, η κυβέρνηση, μέσω Κοινής Υπουργικής Απόφασης (23.12.2003), πράττει το εξής: διπλασιάζει και τριπλασιάζει την επιτρεπόμενη οριακή τιμή σε 100 και 150 μικρογραμμάρια ως μέση ημερήσια τιμή και όχι ως μέγιστη, που όταν ξεπεραστεί θα παρέχεται δωρεάν ρεύμα ή στη μισή τιμή σε άλλες κοινωνικές ομάδες. Μελέτη του υπουργείου Υγείας, η οποία εκπονήθηκε μετά το φούντωμα της αιθαλομίχλης στην Αθήνα, και με τον περσινό ήπιο χειμώνα, στο πλαίσιο ειδικής διεπιστημονικής επιτροπής για την ατμοσφαιρική ρύπανση που συγκροτήθηκε τον Μάρτιο, με πρωτοβουλία της τότε αρμόδιας υφυπουργού Υγείας Φ. Σκοπούλη, η οποία, εκτός κυβερνητικής γραμμής και γραμμής ΔΗΜ.ΑΡ., είχε ζητήσει δημοσίως, στη μία και μοναδική σύ-

ΛΟΥΛΗ ΣΤΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ L.Stayrogianni@avgi.gr

ΑΙΘΑΛΟΜΙΧΛΗ

Εγκληματικό παιχνίδι με την υγεία των πολιτών Η κυβέρνηση αυξάνει αυθαίρετα τα όρια για τα επικίνδυνα σωματίδια

σκεψη που έγινε στο ΥΠΕΚΑ, για λόγους προστασίας της δημόσιας υγείας, μείωση του ειδικού φόρου στο πετρέλαιο, έδειξε σε ποσοστό πάνω από το μισό οι τιμές στην Αθήνα να καταγράφονται μεταξύ 50 και 80 μικρογραμμαρίων PΜ 10. Ειδικότερα, οι μετρήσεις από 2.10.12 έως 21.1.2013, σε ποσοστό 58%, ήταν ανάμεσα στα 50 και 80 μικρογραμμάρια, 28% μέχρι 110 και 4% από 170 έως 200. Στον σταθμό

μέτρησης του Αμαρουσίου, την περίοδο από 2 Νοεμβρίου 2012 έως 24 Ιανουαρίου 2013, οι υπερβάσεις των 50 μικρογραμμαρίων έως τα 80 έφτασαν το 56%, έως τα 110 το 24% και άνω των 170 το 10%. Στην Αριστοτέλους, στο κέντρο της πόλης, από τις αρχές Οκτωβρίου έως τις 24 Ιανουαρίου του 2013 σε ποσοστό 80% οι υπερβάσεις ήταν από 50 μέχρι 80 μικρογραμμάρια και 20% έως 110. Στη Λυκόβρυση, από τις αρχές Ο-

Ποσοστά μετρήσεων ανά εύρος μετρούμενων τιμών (Συγκεντρωτικά αποτελέσματα)

3%

κτωβρίου έως τις 28 Ιανουαρίου, το ποσοστό των υπερβάσεων της οριακής τιμής των 50 έως 80 μικρογραμμαρίων και από εκεί έως τα 110 είναι ταυτόσημο του 41% και 3% μεταξύ 170 και 200 μικρογραμμαρίων.

Οι υπέρλεπτοι «δολοφόνοι» Στην ίδια μελέτη καταγραφόταν ότι οι υπερβάσεις είχαν αγγίξει ήδη το επιτρεπόμενο όριο των 35 ημερών, με μέση ημερήσια τιμή τα 50 μικρο-

γραμμάρια. Ταυτόχρονα, αναδείκνυε την επικινδυνότητα των αιωρούμενων σωματιδίων με μικρότερη διάμετρο τα PΜ 2,5, «τα οποία σχετίζονται με αυξημένη θνητότητα και νοσηρότητα από νοσήματα των πνευμόνων και καρδιαγγειακά», με την προειδοποίηση ότι «η σχέση της έκθεσης και των επιπτώσεων στην υγεία είναι γραμμική», δηλαδή όσο περισσότερο εκτίθεσαι τόσο μεγαλύτερες είναι οι επιπτώσεις στην υγεία, με την επισήμανση ότι ο εν λόγω ρύπος δεν μετράται στην Ελλάδα. Ως προς τις επιδράσεις της βραχείας έκθεσης στην υγεία, η μελέτη καθιστά σαφές ότι «μια αύξηση κατά 10 mg ανά κυβικό μέτρο αέρα στη μέση συγκέντρωση 24ώρου σε PM 2,5 αυξάνει τον σχετικό κίνδυνο για καθημερινή καρδιαγγειακή θνησιμότητα κατά περίπου 0,4% με 1%». Ειδικά για τη μακροχρόνια έκθεση αναφέρεται ότι «ο κίνδυνος που σχετίζεται με διαβίωση σε περιοχές με υψηλότερα επίπεδα PM 2,5 για μακρύ χρονικό διάστημα είναι μεγαλύτερης βαρύτητας από αυτόν που σχετίζεται με βραχυχρόνιες αυξήσεις». Παραπέμπει σε στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, βάσει των οποίων ο ρύπος αυτός «ευθύνεται για περίπου 800.000 πρώιμους θανάτους τον χρόνο».

Ποσοστά μετρήσεων ανά εύρος μετρούμενων τιμών (Σταθμός μέτρησης Λυκόβρυση, διάστημα 02-10-12 έως 28-01-13)

3%

4%

50-80

7%

80-110

9%

50-80

6%

80-110

41% 28%

58%

110-140

110-140

41% 140-170

140-170

170-200

170-200

Ανύπαρκτοι οι σταθμοί που... μετρούν τα σωματίδια Εκτός θέματος είναι η απόφαση με τις υπογραφές του μισού υπουργικού συμβουλίου, δέκα τον αριθμό, η οποία υποτίθεται πως καθορίζει τα έκτακτα μέτρα «για την αντιμετώπιση ατμοσφαιρικής ρύπανσης από αιωρούμενα σωματίδια», αφού αυτά δεν αφορούν την αιθαλομίχλη, η οποία εμφανίζεται τις κρύες ημέρες με άπνοια, μόλις πέσει το σκοτάδι, αλλά τα μικροσωματίδια πετρελαϊκής προέλευσης από την κυκλοφορία, τη βιομηχανία ή την κεντρική θέρμανση, η οποία πλέον εγκαταλείπεται. Με αυτήν την απόφαση (3272/23.12.2013), πέραν του αστείου και συνάμα προκλητικού των συστάσεων για αποφυγή ή διακοπή χρήσης τζακιών, θερμαστρών, στερεών καυσίμων και θερμαστρών βιο-

μάζας, όταν ξεπερνιόνται τα όρια των 100 ή 150 μικρογραμμαρίων, προβλέπεται περιορισμός κατά 20% ή 30% στην παραγωγή ή στην κατανάλωση καυσίμου σε βιομηχανικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες, όπως και περιορισμός στην κυκλοφορία των οχημάτων. Με μέση ημερήσια τιμή αιωρούμενων σωματιδίων άνω των 100 μικρογραμμαρίων, θα απαγορεύεται η κυκλοφορία των βενζινοκίνητων Ι.Χ. οχημάτων χωρίς καταλύτη, προ του 1992 δηλαδή, όπως και των πετρελαιοκίνητων. Τα πετρελαιοκίνητα ιδιωτικά φορτηγά κάθε κατηγορίας θα κυκλοφορούν με το σύστημα μονάζυγά. Με μέση ημερήσια τιμή άνω των 150 μικρογραμμαρίων, προστίθεται η απαγόρευση κυκλοφορίας ό-

λων των πετρελαιοκίνητων φορτηγών, των σχολικών λεωφορείων, ενώ για τα ταξί και τα δημόσιας χρήσης πετρελαιοκίνητα φορτηγά θα ισχύουν τα μονά-ζυγά. Η γεωγραφική περιοχή εφαρμογής των έκτακτων μέτρων, όπως και η χρονική διάρκεια κατά την οποία θα ισχύουν θα καθορίζονται με απόφαση του περιφερειάρχη και για την Αττική με απόφαση του υπουργού ΠΕΚΑ. Κατά την ΚΥΑ, τα έκτακτα μέτρα θα λαμβάνονται όταν «οι μετρούμενες τιμές υπερβούν ή προσεγγίζουν τις οριακές τιμές κάθε επιπέδου με τάση διατήρησης ή περαιτέρω αύξησης των τιμών των αιωρούμενων σωματιδίων PΜ 10, ή όταν υπάρχει πρόβλεψη για συνθήκες που ευνοούν μεγάλη συγκέντρωση αιωρούμενων

σωματιδίων για την επόμενη ημέρα», ή όταν «οι μετρούμενες τιμές είναι αρκετά χαμηλότερες των οριακών τιμών κάθε επιπέδου, αλλά υπάρχει πρόβλεψη δυσμενούς εξέλιξης των μετεωρολογικών συνθηκών, ή όταν συντρέχουν σχετικοί επιβαρυντικοί παράγοντες».

Ανύπαρκτη η καταγραφή στην περιφέρεια Το τραγικό, όμως, είναι ότι πέρα από τις προβλέψεις της ΕΜΥ, δεν υπάρχει δίκτυο παρακολούθησης και καταγραφής των μικροσωματιδίων PΜ 10 στη χώρα εκτός των πολεοδομικών συγκροτημάτων της Αθήνας που διαθέτει έξι σταθμούς μέτρησης, οι οποίοι κάποιες φορές μειώνονται σε πέντε, και της Θεσσαλονίκης, που

διαθέτει πέντε σταθμούς. Στην Αθήνα, επιπλέον, Παρασκευή και Σάββατο ή σε αργίες δεν ανακοινώνονται οι τιμές των αιωρούμενων σωματιδίων. Σύμφωνα δε με την ετήσια έκθεση για την κατάσταση της ατμόσφαιρας της αρμόδιας υπηρεσίας του ΥΠΕΚΑ για το 2012, η οποία δημοσιεύτηκε την περασμένη άνοιξη, στο Ηράκλειο της Κρήτης, που διαθέτει έναν σταθμό, οι μετρήσεις των σωματιδίων έχουν σταματήσει από το 2006, ενώ στα Ιωάννινα, κι εκεί με έναν σταθμό, για το 2011-12 δεν υπάρχουν μετρήσεις. Παρομοίως και στους δύο σταθμούς της Πάτρας επίσης για το 2012. Μόνο στον Βόλο και στη Λάρισα -διαθέτουν από έναν σταθμό- εμφανίζονται μετρήσεις για το ίδιο έτος.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

4

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η ΤΕΛΙΚΗ ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΚΕΣ

Μειώσεις 20% το 2014 και πάνω από 30% το 2015 Οι διαδοχικές μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις, 20% το 2014 και πάνω από 30% από τον επόμενο χρόνο, ανοίγουν ουσιαστικά τον κύκλο για την εξαφάνιση της λεγόμενης συμπληρωματικής σύνταξης, που στην καλύτερη περίπτωση θα ενσωματωθεί ως φιλοδώρημα στην κύρια σύνταξη για μερικές χιλιάδες ασφαλισμένους. ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ

Ο νέος κανονισμός του ΕΤΕΑ (Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης) που έχει ήδη καταρτιστεί (με βάση και την αναλογιστική μελέτη) και εκκρεμεί η έγκριση από το υπουργείο Εργασίας για να τεθεί σε εφαρμογή, λαμβάνοντας προφανώς υπόψη και το έλλειμμα ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ που έχει διαμορφωθεί το 2013, περιλαμβάνει δραματικές ανατροπές, θέτοντας εν αμφιβόλω ακόμα και την καταβολή

των επικουρικών συντάξεων (κυρίως από το 2015) για 2 εκατομμύρια ασφαλισμένους, σε δημόσιο, ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα. Και αυτό γιατί, με τον νέο τρόπο υπολογισμού που καθιερώνεται, η καταβολή της επικουρικής σύνταξης όχι μόνο θα συρρικνωθεί σε απίστευτα χαμηλά επίπεδα λόγω της κατ’ έτος προβλεπόμενης αναπροσαρμογής (!) που προβλέπει ο μνημονιακός Νόμος 4052/2012, αλλά για αρκετούς δικαιούχους θα αναστέλλεται αν η βιωσιμότητα του ταμείου κριθεί ανεπαρκής! Πέρα από την καθιέρωση ενιαίου μοντέλου εισφορών (3% ο εργοδότης, 3% ο εργαζόμενος) και παροχών για όλους, η καταβολή των συντάξεων θα βασίζεται σε έναν μαθηματικό τύπο που θα λαμβάνει υπόψη τις συντάξεις που καταβάλλει το ταμείο, το σύνολο των συσσωρευμένων εισφορών για το σύνολο του συντάξιμου χρόνου αλλά και τον συντελεστή βιωσιμότητας του ταμείου ανά έτος. Δηλαδή, αν μια χρονιά ο φορέας έχει οικονομικό πρόβλημα,

ΕΥ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ:

Ποντάρει σε «ποδαρικό», αλλά... του χρόνου ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΛΙΟΝΑΚΗΣ

Η πρώτη προτεραιότητα του Ευ. Βενιζέλου ήταν και είναι η διατήρηση της κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας της κυβέρνησης για όσο αυτή αντέξει. Ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ εξαρτά από την κυβερνητική σταθερότητα την πολιτική επιβίωσή του, αλλά εκτιμά -σε αντίθεση με όσους εντός του κόμματος διαβλέπουν ότι η πρόσδεση με τον Αντ. Σαμαρά θα αποβεί μοιραία- ότι από εκείνη εξαρτάται και η επιβίωση του κόμματός του. «Η κυβέρνηση είναι απόλυτα σταθερή», «στόχος μας είναι να ολοκληρώσουμε την τετραετία και να διασφαλίσουμε την οριστική έξοδο από την κρίση και το Μνημόνιο», αναφέρει επανειλημμένα, καθιστώντας σαφές ότι ο «ιστορικός συμβιβασμός» της συνεργασίας με τη Ν.Δ. αποτελεί στρατηγικού χαρακτήρα απόφαση. «Γιατί να επιμένουμε στην εξάντληση της τετραετίας με τη Ν.Δ., εφόσον λέμε ότι από φέτος δεν θα υπάρχει Μνημόνιο;», διερωτώνται στελέχη του ΠΑΣΟΚ. Ωστόσο, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ γνωρίζει και πολύ συχνά υποστηρίζει δημόσια ότι τα «νέα δημοσιονομικά μέτρα δεν τα αντέχει ούτε η κοινωνία, ούτε η Βουλή». Συνεπώς, μία επί της ουσίας δημόσια συζήτηση, σε επίπεδο εταίρων, για τη «βιωσιμότητα» του χρέους, την αναγκαιότητας της οποίας επικαλείται ο Ευ. Βενιζέλος εδώ και μήνες, θα μπορούσε να επιφέρει αβάστακτο πολιτικό κόστος για τη Ν.Δ. και τον ελάσσονα εταίρο της, το ΠΑΣΟΚ. Αυτό διότι οι όποιες αποφάσεις για «απομείωση του χρέους» θα συνοδεύονταν από νέο Μνημόνιο ή «πρόγραμμα» και θα έδιναν το τελειωτικό εκλογικό χτύπημα στο ΠΑΣΟΚ στις επικείμενες ευρωεκλογές. Το ίδιο θα συμβεί εάν ληφθούν αποφάσεις πριν τον Μάιο αναφορικά με το χρηματοδοτικό και το δημοσιονομικό κενό για τις περιόδους 2014 και 2015-2016. Όπως και το Μαξίμου, έτσι και ο Ευ. Βενιζέλος επιδιώκουν την παράταση των αποφάσεων για το επόμενο φθινόπωρο. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι ο Ευ. Βενιζέλος διατυπώνει το αίτημα για εξυπηρέτηση του χρέους με ιδιαίτερα προσεκτικό τρόπο, ζητώντας «επιβεβαίωση» της βιωσιμότητάς του, την «τήρηση της δέσμευσης» των εταίρων και τον «σεβασμό» των θυσιών των πολιτών. «Επιβεβαίωση» δε που τη συνδέει, σύμφωνα με πληροφορίες, με την εξέλιξη των συζητήσεων για το δημοσιονομικό και το χρηματοδοτικό κενό, με την ελπίδα οι νέες απαιτήσεις της τρόικας να είναι «διαρθρωτικές» και όχι δημοσιονομικές.

πολύ απλά δεν θα καταβάλλει συντάξεις! Οι ανατροπές ωστόσο δεν σταματούν εδώ, αλλά λαμβάνουν και έναν πρωτοφανή και μακάβριο χαρακτήρα. Συγκεκριμένα, με την αυστηροποίηση των διατάξεων για τη χορήγηση της επικουρικής σύνταξης, ο ασφαλισμένος θα κληθεί από το 2015 να δηλώσει αν επιθυμεί να μεταβιβαστεί η σύνταξή του σε περίπτωση θα-

Ο νέος κανονισμός του ΕΤΕΑ συρρικνώνει δραματικά τις επικουρικές συντάξεις για 2.000.000 ασφαλισμένους και δικαιούχους

νάτου του στον ή στη σύζυγο και στα παιδιά του! Αν δεν επιθυμεί μεταβίβαση, η σύνταξή του θα είναι μεγαλύτερη! Επίσης, αν επιθυμεί μεταβίβαση, ο/η σύζυγος που θα του μεταβιβαστεί θα πρέπει να είναι 62 ετών (δεν ισχύει σήμερα τέτοιο όριο), ενώ και το ηλιακό όριο για τα παιδιά συρρικνώνεται. Μέχρι σήμερα μπορούν να λάβουν τη σύνταξη τα τέκνα του θανόντος μέχρι και 24 ετών, με τις νέες διατάξεις η σύνταξη χορηγείται μέχρι τα 18 έτη! «Το υπουργείο Εργασίας θα πρέπει έστω και την ύστατη στιγμή να απορρίψει τις προτάσεις που περιλαμβάνονται στον κανονισμό ασφάλισης του ΕΤΕΑ», σημειώνει με δήλωσή του στην «Αυγή» της Κυριακής ο πρόεδρος των εργαζομένων στα Ασφαλιστικά Ταμεία (ΠΟΠΟΚΠ) Θαν. Καποτάς, επισημαίνοντας τις δραματικές ανατροπές όχι μόνο όσον αφορά το ύψος των συντάξεων, αλλά και αυτές που αφορούν τις κατηγορίες ασφαλισμένων και τα ηλικιακά όρια των δικαιούχων.

Πίστωση χρόνου ώς τον Μάιο για χρέος, μέτρα και Μνημόνιο ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ

Οι ψηφοφορίες και τα εκβιαστικά παζάρια υπουργών-βουλευτών για τον ενιαίο φόρο ακινήτων και τους πλειστηριασμούς οδήγησαν το Μέγαρο Μαξίμου στη συνειδητοποίηση ότι νέα σκληρά μέτρα δεν περνούν από τη Βουλή. Έτσι, η κυβέρνηση περνά σε νέο δόγμα, ψάχνοντας «σωσίβιο» στο επιχείρημα της ελληνικής προεδρίας και αναζητώντας ένα «μορατόριουμ» με την τρόικα ώς τις ευρωεκλογές. Δεν είναι τυχαίο ότι, μετά τη σύσκεψη που διεξήχθη στο Μαξίμου την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, ο «τροϊκανότερος των τροϊκανών» Γ. Στουρνάρας επισήμανε ότι στόχος της κυβέρνησης είναι να ολοκληρωθούν γρήγορα οι διαπραγματεύσεις και «να μην ξαναέρθει η τρόικα ώς το καλοκαίρι», όπως είπε χαρακτηριστικά. Στο πλαίσιο αυτό, κυβερνητικοί κύκλοι μεταδίδουν ένα κλίμα αισιοδοξίας, βάσει του οποίου οι συζητήσεις με τους τεχνοκράτες που θα ξεκινήσουν στις 15 Ιανουαρίου θα ολοκληρωθούν σύντομα και τα μείζονα εκκρεμή θέματα (ομαδικές απολύσεις, «ισοδύναμα» μέτρα του δημοσιονομικού κενού, ασφαλιστικό κ.ά.) θα παραπεμφθούν για μετά τις ευρωεκλογές. Βεβαίως, όπως παραδέχονται και υπουργοί, η εξάμηνη παράταση που ζητεί η ελληνική κυβέρνηση δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα... βρει σύμφωνους τους δανειστές, ωστόσο για τον Αντ. Σαμαρά και τον Ευ. Βενιζέλο λαμβάνει χαρακτήρα πολιτικής επιβίωσης το να μην αναγκαστούν να πάρουν νέα μέτρα ώς τις ευρωεκλογές.

Η κυβέρνηση ψάχνει σωσίβιο στην ελληνική προεδρία για να αναβληθεί η λήψη νέων μέτρων εδώ και τώρα

Πολιτική σταθερότητα Επί της ουσίας, η κυβέρνηση ήδη παίζει το χαρτί της «ανάγκης για πολιτική σταθερότητα κατά τη διάρκεια της ελληνικής προεδρίας», προκειμένου να πείσει τους πιστωτές να μην την πιέσουν στο εγγύς μέλλον. Άλλωστε, με τις δημοσκοπήσεις να δείχνουν ότι και η Ν.Δ., και το ΠΑΣΟΚ οδεύουν προς συντριπτική ήττα στις ευρωεκλογές του Μαΐου, ο Αντ. Σαμαράς αντιλαμβάνεται ότι θα πρέπει να έχει κάτι να παρουσιάσει στους πολίτες. Έτσι, σύμφωνα με το χρονο-

διάγραμμα της κυβέρνησης, στο Μαξίμου περιμένουν τον Απρίλιο, οπότε και η Eurostat θα επιβεβαιώσει την ύπαρξη και το ύψος του πρωτογενούς πλεονάσματος. Παράλληλα, η Αθήνα θα ζητήσει από τις Βρυξέλλες και το Βερολίνο μία προφορική δέσμευση ότι το ελληνικό χρέος θα ρυθμιστεί μετά τις ευρωεκλογές, προκειμένου να έχει κάτι να επικαλεστεί ο Αντ. Σαμαράς στον δρόμο προς την κάλπη της Ευρωβουλής και της Αυτοδιοίκησης. Την ίδια στιγμή, ο πρωθυπουργός θα επιχειρήσει να ξαναστήσει τα συντρίμμια του «success story», επικαλούμενος το πλεόνασμα και διάφορα διάσπαρτα «νούμερα», ώστε να μην υποστεί συντριπτική ήττα τον Μάιο. Κοντολογίς, για την κυβέρνηση το θέμα δεν είναι αν θα λάβει νέα σκληρά μέτρα ή αν θα αποδεχθεί νέο Μνημόνιο μαζί με τη ρύθμιση του χρέους, αλλά το πότε. Και ελπίζει απλώς αυτό το «πότε» να είναι μετά τις ευρωεκλογές, προκειμένου το εύρος της ήττας να είναι διαχειρίσιμο και να μην προκαλέσει (αμέσως) ραγδαίες πολιτικές εξελίξεις...

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

5

ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΙΚΗ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΜΙΣΙΟΝ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ

Στις αγορές από το 2015 η Ελλάδα - και μερικώς... ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Χωρίς το βασικό προεκλογικό του όπλο τελεί πλέον ο Αντώνης Σαμαράς, μετά τη χθεσινή αποκάλυψη της «Αυγής» ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή βλέπει την Ελλάδα να βγαίνει στις αγορές το 2015 και όχι το 2014, όπως διαρκώς διατείνεται ο πρωθυπουργός, με πιο πρόσφατο παράδειγμα το πρωτοχρονιάτικο μήνυμά του.

Η επίμαχη αναφορά της Κομισιόν... Η άποψη της Κομισιόν καταγράφεται στην επίσημη απάντηση που έδωσε στην επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου η οποία διερευνά το «πώς» και το «γιατί» των Μνημονίων. Στο 17σέλιδο ντοκουμέντο, που δημοσιοποίησε χθες η εφημερίδα μας και το οποίο έχει ημερομηνία 16 Δεκεμβρίου (γιατί αυτές ήταν οι προθεσμίες που το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είχε θέσει), υπάρχει μία παράγραφος για τις προβλέψεις της Επιτροπής αναφορικά με το πότε θα βγουν στις αγορές οι χώρες που τελούν υπό την εποπτεία της τρόικας. Εκεί διαβάζουμε επί λέξει: «Η επιστροφή στις διεθνείς αγορές για δανεισμό με λελογισμένα επιτόκια έχει επιτευχθεί όσον αφορά την Ιρλανδία και πρόοδος σημειώθηκε όσον αφορά την Πορτογαλία. Η προσδοκία για την Ελλάδα είναι ότι μπορεί μερικώς να έχει πρόσβαση στις αγορές από το 2015» (σημείο 19).

...και τα «θα» του Αντ. Σαμαρά Η αποστροφή αυτή της Κομισιόν για τη χώρα μας δείχνει προφανώς και τις άγριες διαθέσεις των τροϊκανών, που «αδειάζουν» εν ψυχρώ τον Αντώνη Σαμαρά, ο οποίος μόλις στις 30 Δεκεμβρίου έλεγε από το Μέγαρο Μαξίμου: «Το 2014 η Ελλάδα θα βγει ξανά στις αγορές, θα αρχίσει να γίνεται μια φυσιολογική χώρα, όπως όλες

οι άλλες». Φαίνεται όμως ότι είχε υπολογίσει χωρίς τους ξενοδόχους του, γιατί βέβαια ουδείς μπορεί να διανοηθεί το αντίθετο, ότι δηλαδή επέμεινε στη σταθερή δήλωσή του για «έξοδο στις αγορές το 2014» γνωρίζοντας το περιεχόμενο της κοινοτικής έκθεσης. Ενδιαφέρον είχε όμως η προσεκτική δήλωση του Γιάννη Στουρνάρα, μία ημέρα μετά, στις 31.12, έπειτα από σύσκεψη στο Μέγαρο Μαξίμου, όταν για πρώτη φορά ίσως απέφυγε να δεσμευτεί για έξοδο στις αγορές εντός του 2014, περιοριζόμενος να μιλήσει για «στοίχημα». Επί λέξει και πάλι, «ένα μεγάλο στοίχημα είναι η δυνατότητα να βγούμε στις αγορές. Πήγαμε καλύτερα του αναμενομένου το 2013 και πιστεύω απόλυτα ότι το ίδιο θα συμβεί και το 2014», σημείωσε ο υπουργός Οικονομικών. Γνώριζε ή όχι ο Γ. Στουρνάρας την έκθεση των Βρυξελλών είναι το ερώτημα που εύλογα διατυπώνεται, πόσο μάλλον που στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού περιγράφεται η στόχευση της κυβέρνησης για έξοδο στις αγορές το β΄ εξάμηνο του 2014. Δηλωτικό της δυσχερούς θέσης στην οποία έχουν βρεθεί το Μέγαρο Μαξίμου και το οικονομικό επιτελείο είναι το γεγονός ότι μέχρι τώρα Αντώνης Σαμαράς και Γιάννης Στουρνάρας δεν έχουν απαντήσει στο κοινό ερωτηματολόγιο που τους είχε αποστείλει η εξεταστική επιτροπή του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Θέση που γίνεται ακόμη δυσχερέστερη εξαιτίας του πρώτου από τα εννέα ερωτήματα και στο γιατί η χώρα αποφάσισε να ζητήσει τη βοήθεια της τρόικας. Από τις απαντήσεις δε, στο συγκεκριμένο ερώτημα, εκτιμάται ότι θα αναζωπυρωθεί η, από παλιά, διένεξη Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ για το ποιος ευθύνεται για την κρίση: η κυβέρνηση Καραμανλή ή η κυβέρνηση Παπανδρέου. Και δεν είναι μέρες -με πλειοψηφία 153 εδρών- για τέτοια...

Και, άρα, πιθανώς δεν είναι καιρός για απαντήσεις.... Ας επισημανθεί ότι τα ερωτηματολόγια ήταν δύο: ένα προς τους δανειστές, από όπου και η απάντηση της Κομισιόν (το ΔΝΤ, εξ όσων έχουν γίνει γνωστά, αρνήθηκε να απαντήσει), και ένα προς τους εθνικούς φορείς. Τρεις ήταν οι αποδέκτες στη χώρα μας, πέραν του πρωθυπουργού και του υπουργού Οικονομικών, αφού σχετικό ερωτηματολόγιο απεστάλη και στο διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος, που ήταν και ο μόνος που απάντησε, εμπρόθεσμα μάλιστα. Είναι τέτοιος πάντως ο βαθμός της ταύτισης του Γιώργου Προβόπουλου με την τρόικα, ώστε σχηματίζεται η εντύπωση ότι το 3ο Μνημόνιο είναι... καθ’ οδόν! Το μόνο πρόβλημα που βρήκε στη συνεργασία με την τρόικα ήταν ότι κάποια στελέχη της άλλαξαν πόστο και στη θέση τους τοποθετή-

Με ποιους θα συναντηθούν

Πολιτικά έκθετος ο Αντώνης Σαμαράς από την αποκάλυψη της «Α»

θηκαν άλλα! Αντιθέτως, είναι σε απόλυτη σύμπνοια με τους δανειστές ως προς τους στόχους και τα χρονοδιαγράμματα. Επιπλέον, ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος αναφέρεται στον δικαστικό αγώνα που, από κοινού με την κυβέρνηση, έδωσε στις προσφυγές που έγιναν για το PSI στο Συμβούλιο της Επικρατείας.

Περισσότερες απαντήσεις θα πάρουμε κατά το διήμερο 8-9 Ιανουαρίου, όταν οι πέντε ευρωβουλευτές της εξεταστικής επιτροπής θα συναντηθούν την πρώτη ημέρα με τον Γ. Στουρνάρα, τον υποδιοικητή (και όχι τον διοικητή) της Τραπέζης της Ελλάδος Ι. Παπαδάκη, την Ένωση Ελληνικών Τραπεζών, Επιμελητήρια, τη ΓΣΕΕ, το ΙΝΕ -ΓΣΕΕ, τη ΓΣΕΒΕΕ, τους Γιατρούς του Κόσμου και το Κοινωνικό Ιατρείο Ελληνικού. Τη δεύτερη ημέρα θα συναντηθούν με τον πρόεδρο της Βουλής, κοινοβουλευτικές επιτροπές -όπου όμως ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας έχει ζητήσει από τον Ευ. Μεϊμαράκη να συναντηθούν με τις επιτροπές σε πλήρη σύνθεση, και όχι μόνο με τους προέδρους τους- ενώ, τέλος, θα παραχωρήσουν και συνέντευξη Τύπου.

Ο ΝΙΚΟΣ ΧΟΥΝΤΗΣ ΣΤΗΝ «ΑΥΓΗ»

«Θα αγωνιστούμε να κατονομαστούν οι υπεύθυνοι» Στην 5μελή αντιπροσωπεία της επιτροπής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, που φθάνει στις 8 Ιανουαρίου στην Αθήνα και η οποία διεξαγάγει έρευνα για το πώς τέσσερις χώρες της Ευρώπης μπήκαν στο μνημονιακό τούνελ και τι επιπτώσεις είχε η απόφαση αυτή για τους πολίτες τους, συμμετέχει και ο Νίκος Χουντής. Όντας μέλος της Επιτροπής Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, θα έχει λόγο και στη σύνταξη της τελικής έκθεσης. Ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ με δήλωσή του προς την «Αυγή» της Κυριακής, δείχνει ποιος είναι ο στόχος από την πρωτοβουλία αυτή. Η δήλωση έχει ως εξής: «Από την πρώτη στιγμή της

συγκρότησης της τρόικας και της εφαρμογής Μνημονίων είχαμε τονίσει στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ότι εκτός των άλλων, εστερούντο δημοκρατικής νομιμοποίησης στο θεσμικό επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ότι οι απαιτήσεις της τρόικας που αποδέχονταν οι μνημονιακές κυβερνήσεις, εκτός των καταστροφικών οικονομικών και κοινωνικών μέτρων σε βάρος των εργαζομένων, παραβίαζαν το κοινοτικό δίκαιο, τις διεθνείς συμβάσεις εργασίας, το ελληνικό Σύνταγμα. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, λόγω του συντηρητικού συσχετισμού δυνάμεων, παρά τα αιτήματά μας, αδρανούσε, χωρίς να ασκεί τις αρμοδιότητές του. Με την πρωτοβουλία της Επιτροπής Οικονομικών και

Νομισματικών Υποθέσεων επιτέλους ερευνά τα θέματα αυτά. Θα αγωνιστούμε το τελικό ψήφισμα να κάνει τις σωστές επισημάνσεις και να κατονομάσει τους υπευθύνους στην Ευρώπη, την Ελλάδα και τις άλλες χώρες που βρίσκονται σε τροϊκανή εποπτεία και πειραματικά εφάρμοσαν τις πανευρωπαϊκά γενικευμένες σήμερα πολιτικές λιτότητας». Στην αντιπροσωπεία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, εκτός από τον ευρωβουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, συμμετέχουν επίσης οι δύο βασικοί συνεισηγητές, O. Karas (από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα) και L. Ngoc (των Σοσιαλιστών), και οι N. Torvalds (των Φιλελευθέρων) και J. Klute (από την ευρωομάδα της GUE).

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 IΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

6

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ - ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ 15 ΔΙΑΝΟΟΥΜΕΝΩΝ

Nα αντιστρέψουμε την πορεία της Ευρώπης* Προς τον πρόεδρο του Συμβουλίου Υπουργών, Ενρίκο Λέτα Προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο Προς τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι Η κρίση διαρκεί πλέον εδώ και έξι χρόνια. Πυροδοτώντας μια μαζική φτώχεια, γόνο ενός τριαντάχρονου νεοφιλελευθερισμού, που οδηγεί με τη σειρά του σε απόγνωση, ένδεια και ανισότητες. Πολλαπλασιάζει τον στρατό αυτών που δεν έχουν εργασία. Καταστρέφει το κοινωνικό κράτος και διαλύει τα δικαιώματα των εργαζομένων. Αμφισβητεί τις μελλοντικές γενιές. Παράγει έναν εκφυλισμό της ηθικής και της διανόησης. Ναρκοθετεί τα θεμέλια των δημοκρατικών συνταγμάτων που γεννήθηκαν μεταπολεμικά. Τροφοδοτεί την αναβίωση του εθνικισμού και του νεοφασισμού. Εμπνευσμένη με το σημάδι της ελπίδας, η ενωμένη Ευρώπη, που αποτελεί σήμερα τον

ΑΙΣΘΗΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΠΙΝΕΛΙ ΣΤΗΝ «ΑΥΓΗ»

κριτή της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής, στα μάτια τον περισσοτέρων ανθρώπων εμφανίζεται ως μια επικίνδυνη και εχθρική εξουσία. Η ίδια η δημοκρατία κινδυνεύει να εμφανιστεί ως ένα απλό ομοίωμα ή, ακόμη χειρότερα, ως μια επικίνδυνη απάτη. Γιατί; Η κρίση αποτελεί την άμεση αιτία αυτής της κατάστασης, όπως θέλουν να επαναλαμβάνουν; Ή την καθορίζουν οι πολιτικές των προϋπολογισμών που, με υπόδειξη των ευρωπαϊκών θεσμών, οι χώρες της Ευρωζώνης εφαρμόζουν για να την αντιμετωπίσουν σεβόμενες τις αρχές του νεοφιλελευθερισμού; Εμείς πιστεύουμε ότι αυτή η τελευταία είναι η αλήθεια. Είμαστε πεισμένοι ότι οι συνταγές της οικονομικής πολιτικής που υιοθετούνται από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, απέχουν πολύ από το να αντιμετωπίσουν την κρίση και να διευκολύνουν την ανάκαμψη, γιατί ενισχύουν τις αιτίες της πρώτης και εμποδίζουν τη δεύτερη. Οι ευρωπαϊκές συνθήκες επιβάλλουν μια δημοσιονομική λιτότητα που είναι ασύμβατη με την οικονομική

ανάπτυξη, πέρα από οποιαδήποτε πολιτική αναδιανομής του πλούτου, της ισότητας και της κοινωνικής - αστικής προόδου. Οι θυσίες που επιβλήθηκαν σε εκατομμύρια πολίτες δεν μεταφράζονται μόνο σε ένδεια και κοινωνική αγωνία, αλλά, συμπιέζοντας τη ζήτηση, αποτρέπουν έναν ουσιαστικό παράγοντα της οικονομικής ανάπτυξης. Εάν η Ευρώπη ακολουθήσει αυτή την πορεία, η περιφέρεια, που ήταν δυνητικά η πιο προηγμένη και ακμάζουσα στον κόσμο, κινδυνεύει να οδηγηθεί σε έναν τραγικό και καταστροφικό φαύλο κύκλο. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Επείγει μια αντιστροφή της τάσης, που θα εμπιστευτεί στους πολιτικούς, εθνικούς και κοινοτικούς θεσμούς το καθήκον να εφαρμόσουν επεκτατικές - αναπτυξιακές οικονομικές πολιτικές και στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μια βασική λειτουργία προσφοράς κινήτρων στην ανάπτυξη. Αν υποθέσουμε ότι ο ισοσκελισμός του προϋπολογισμού αποτελεί μια αδιαπραγμά-

τευτη δέσμευση, που μπορεί να φανεί σαν μια υποχρεωτική επιλογή, η διατήρηση αυτής της συμπεριφοράς αποτελεί από εδώ και στο εξής ένα ασυγχώρητο λάθος και τη μεγαλύτερη ευθύνη που μια ηγετική τάξη μπορεί να έχει απέναντι σε μια κοινωνία που έχει καθήκον να προστατέψει. Ετιέν Μπαλιμπάρ, Αλμπέρτο Μπούρτζιο, Λουτσιάνο Κάμφορα, Έντζο Κολότι, Μαρτσέλο ντε Τσέκο, Λουίτζι Φεραγιόλι, Τζιάνι Φεράρα, Τζιόρτζιο Λουνγκίνι, Άλφιο Μαστροπάολο, Αντριάνο Πρόσπερι, Στέφανο Ροντοτά, Τζουίντο Ρόσι, Σαλβατόρε Σέτις, Τσιάκομο Τοντεσκίνι, Εντοάρντο Βιζεντίνι.

* Δημοσιεύτηκε στο «Μανιφέστο» στις 21.12.2013 ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΑΡΓΥΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

«Κίνημα» υπέρ της υποψηφιότητας Τσίπρα στην Ιταλία

Η πρόταση της Μπάρμπαρα Σπινέλι για την υποψηφιότητα του Αλέξη Τσίπρα στην Ιταλία και η συζήτηση που την ακολουθεί μετατράπηκε σε μια από τις πιο αγαπημένες ειδήσεις των κινηματικών ιστοσελίδων και κοινωνικών δικτύων τις τελευταίες ημέρες. Όλα βέβαια άρχισαν από τη δημοσίευση ολόκληρης της συνέντευξης της Μπ. Σπινέλι στην «Αυγή», που αναδημοσιεύτηκε από το γνωστό πολιτικό και κοινωνικό περιοδικό Micromega και από τον ιστότοπο της μεγαλύτερης ιταλικής εφημερίδας La Repubblica. Η δημοσίευση της συνέντευξης στο Micromega La Repubblica λειτούργησε σαν ένα πραγματικό ταμ ταμ στο Διαδίκτυο, προσφέροντας την ευκαιρία σε πολλά αριστερά και όχι μόνο blog να αναρτήσουν την είδηση. Μέσα στους πρώτους ήταν η Liberazione, η on line έκδοση της εφημερίδας της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης και οι ιστότοποι των διαφόρων τάσεων και blogs του κόμματος, όπως του «Είμαστε Κομμουνιστές» του Γκράσι. Στο blog του Γκαντ Λέρνερ, ενός από τους πιο γνωστούς Ιταλούς δημοσιογράφους, η πρόταση της Σπινέλι συνοδεύτηκε με τον τίτλο: «Μια ιταλική λίστα για να υποστηρίξει τον αγώνα του Αλέξη Τσίπρα κατά της λιτότητας». Η πραγματική όμως είδηση βρί-

σκεται στα «ψιλά γράμματα». Γιατί τα εκατοντάδες σχόλια που υπάρχουν ήδη στο Διαδίκτυο επιβεβαιώνουν την αίσθηση που δημιουργήθηκε σε όλους τους οργανωμένους και κινηματικούς χώρους: η πρόταση για την υποψηφιότητα του Αλ. Τσίπρα πυροδότησε ένα μεγάλο κύμα αισιοδοξίας. Αυτός που ατύχησε φαίνεται ότι είναι ο Νίκι Βέντολα της Αριστεράς Οικολογίας - Ελευθερίας (SEL), γιατί σε συνέντευξή του στο «Μανιφέστο» στις 31.12.2013 υποστήριξε την υποψηφιότητα του «Μάρτιν», «που αποτελεί την κορυφή του διαμαντιού μιας αυτόνομη σκέψης», υποβαθμίζοντας τον «Τσίπρα» στον «πιο συνεπή κριτικό απέναντι στον σαδισμό της ευρωπαϊκής τεχνοκρατίας». Δηλώσεις που πυροδότησαν νέο κύμα υποστήριξης προς την υποψηφιότητα του Αλ. Τσίπρα ακόμη και από άτομα και κινήματα που ήταν κοντά στη SEL. Για τον κόσμο της ιταλικής Αριστεράς και τους προοδευτικούς διανοούμενους φαίνεται ότι γίνεται ξεκάθαρη μια νέα αντιπαράθεση: Ή με τον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ ή με τη Μέρκελ και τους συμμάχους της σοσιαλδημοκράτες.

Την ίδια στιγμή φαίνεται ότι ακόμη και άτυπα αυξάνονται όσοι θέλουν να υποστηρίξουν την υποψηφιότητα του Αλ. Τσίπρα στην Ιταλία και δεν αναφερόμαστε μόνο σε επιφανείς προσωπικότητες, διανο-

ούμενους και καλλιτέχνες. Στην πρώτη γραμμή φαίνεται ότι είναι αποφασισμένα να βρεθούν α-

μέσως και πολλά από τα κινήματα που έγραψαν σελίδες ανυπακοής τα τελευταία χρόνια, υπογραμμίζοντας τον απελευθερωτικό χαρακτήρα που έλαβε για πολλούς η πιθανότητα υποψηφιότητας του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στην Ιταλία. Από τις κοιλάδες του Τορίνο, όπου οι ακτιβιστές δίνουν τις μάχες τους εναντίον του Τρένου Μεγάλης Ταχύτητας, και τη Βενετία, όπου σταμάτησαν μέσα στα κανάλια της τα κρουαζιερόπλοια, έως τα Κοινωνικά Κέντρα της Νάπολης, της Ρώμης, της Μπολόνια και του Μιλάνου μια ισχυρή κοινωνική Αριστερά σχεδιάζει ήδη πώς θα δώσει τη μάχη της εκπροσώπησης με ένα ενωτικό και διεθνοποιημένο μήνυμα αντίστασης και νίκης: Τσίπρας και ΣΥΡΙΖΑ.

AΡΓΥΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

7

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΕΙΡΗΝΗ ΛΑΖΑΡΙΔΟΥ

Τον ασκό Αιόλου άνοιξε η απολογία του πρώην αναπληρωτή διευθυντή εξοπλισμών του υπουργείου Εθνικής Άμυνας Αντώνη Κάντα, που ενώπιον του ανακριτή άρχισε να ξετυλίγει το κουβάρι για τον πακτωλό των χρημάτων που διακινήθηκαν ως μίζες για τις συμβάσεις των εξοπλιστικών προγραμμάτων τουλάχιστον την τελευταία εικοσαετία. Τα όσα αποκάλυψε ο άνθρωπος που, αν και τρίτος τη τάξει στο υπουργείο, ομολόγησε ότι μόνο αυτός έλαβε μίζες ύψους δεκατεσσάρων εκατομμυρίων ευρώ, έχουν ήδη κινητοποιήσει τον μηχανισμό των δικαστικών αρχών, καθώς σύμφωνα με τις πρώτες εκτιμήσεις τα ποσά που δόθηκαν για «ωφέλιμες πληρωμές» σε Έλληνες αξιωματούχους από εμπόρους όπλων όλα αυτά τα χρόνια μετρώνται σε δισεκατομμύρια... Εκτός από τον Αντ. Κάντα που ήδη προφυλακίστηκε, παρά το ότι εμφανίστηκε πρόθυμος να επιστρέψει στο Ελληνικό Δημόσιο τις μίζες, ήδη στη δικαιοσύνη έχουν οδηγηθεί οι επιχειρηματίες Παναγιώτης Ευσταθίου και Δημήτρης Παπαχρήστος, ενώ θεωρείται βέβαιο ότι η εβδομάδα που αρχίζει αύριο θα σημαδευτεί από πυκνές εξελίξεις. Στις τουλάχιστον δέκα δικογραφίες που έχουν σχηματιστεί στην εισαγγελία για τις «αμαρτωλές» συμβάσεις των εξοπλιστικών προγραμμάτων, καθημερινά προστίθενται νέα στοιχεία, που είτε προκύπτουν από το άνοιγμα

ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ ΔΕΚΑ OI ΔΙΚΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΕΞΟΠΛΙΣΤΙΚΑ

Αναφέρουν στρατιωτικούς τους ζητώντας αξιωματούχους...

0,5%-3% η ταρίφα της μίζας για τις χρυσές προμήθειες

τραπεζικών λογαριασμών είτε από όσα ομολογούν καρφώνοντας ο ένας τον άλλον οι γνωστοί μέχρι σήμερα πρωταγωνιστές της υπόθεσης. Ήδη από την περασμένη εβδομάδα και με την ολοκλήρωση της προκαταρκτικής εξέτασης για την υπόθεση προμήθειας των 54 συστημάτων K/B Stinger, ασκήθηκαν ποινικές διώξεις σε βαθμό κακουργήματος για ενεργητική και παθητική δωροδοκία κατά του Δημοσίου και ξέπλυμα βρόμικου χρήματος από την εισαγγελέα Διαφθοράς Ελένη Ράικου. Η σύμβαση με αριθμό 030Α/2000 υπογράφηκε τον Αύγουστο του 2000 επί υπουργίας Τσοχατζόπουλου ανάμεσα στο Ελληνικό Δημόσιο και την εταιρεία STN Atlas Elektronik και ήταν

ύψους 142.731.079 ευρώ. Σύμφωνα με πληροφορίες, για τη συγκεκριμένη υπόθεση προέκυψε πλήθος στοιχείων που τη συνδέουν με την υπόθεση των υποβρυχίων. Στο πλαίσιο αυτό η Ελ. Ράικου, τέλος, έχει πυκνώσει τις επαφές με τη Γερμανίδα ομόλογό της, ανταλλάσσοντας συνεχώς στοιχεία και πληροφορίες, καθώς για τα εξοπλιστικά προγράμματα έχουν σχηματιστεί ήδη τουλάχιστον δέκα δικογραφίες. Όπως έχει προκύψει από τα μέχρι τώρα στοιχεία, οι χρυσοτόκες όρνι-

θες που γέμισαν με ευρώ τους τραπεζικούς λογαριασμούς των εμπλεκομένων ήταν η προμήθεια των Mirage, το αντιαεροπορικό σύστημα OSA AMK, τα ραντάρ Arthour, η προμήθεια των Exocet του Πολεμικού Ναυτικού, η προμήθεια για τα Leopard κ.ά. Πρόκειται για εξοπλιστικά προγράμματα εκατομμυρίων ευρώ για τα οποία κατ’ ομολογία του Αντ. Κάντα η ταρίφα της μίζας κυμαίνονταν από 0,5%-3%! Τα ποσά που δίνονταν άλλαζαν χέρια όχι μόνο μέσω ενός πολυδαίδα-

λου δικτύου off - shore εταιρειών ή μέσω εμβασμάτων σε τραπεζικούς λογαριασμούς που ανοίγονταν στην Ελβετία αποκλειστικά γι’ αυτό τον σκοπό, αλλά ακόμα και σε «ζεστό» χρήμα σε μετρητά. Είναι χαρακτηριστικό ότι, όπως είπε ο Αντ. Κάντας, ο επιχειρηματίας Θωμάς Λιακουνάκος μόνο για μία σύμβαση του είχε αφήσει σε μετρητά στο γραφείο του μέσα σε σακ βουαγιάζ 600.000 ευρώ, ενώ υπήρχε άλλη σύμβαση από την οποία έγινε πλουσιότερος κατά τρία εκατομμύρια ευρώ! Δείγμα της υπερασπιστικής γραμμής που θα ακολουθήσουν πάντως έχουν δώσει οι μέχρι τώρα κατηγορούμενοι, καθώς ο Αντ. Κάντας δήλωσε ότι θα επιστρέψει τα χρήματα, ο Παναγιώτης Ευσταθίου ισχυρίστηκε ότι έπεσε θύμα εκβιασμού από τον Κάντα, ενώ ο Δημήτρης Παπαχρήστου, που συνελήφθη την περασμένη εβδομάδα, διεμήνυσε ότι είναι πρόθυμος να συνεργαστεί με τις αρχές, αλλά όπως ανέφεραν οι συνήγοροί του ο ηλικιωμένος άνδρας αντιμετωπίζει προβλήματα υγείας ανάμεσα στα οποία και η αμνησία...

Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΕΙΧΕ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΕΙ

Πολυδάπανοι εξοπλισμοί και «μεγάλα φαγοπότια» Το 2013 καταρρίφθηκαν με πάταγο πολλοί μύθοι που καλλιεργήθηκαν σε αυτή τη χώρα, σ’ όλη τη διάρκεια της Μεταπολίτευσης. Ένας απ’ αυτούς ήταν ότι οι διαδοχικές «αγορές του αιώνα» για τον εξοπλισμό των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας μας υπηρετούσαν τις ανάγκες της εθνικής άμυνας και ασφάλειας. Ο κίνδυνος «εξ Ανατολών» αξιοποιήθηκε από ποικίλα συμφέροντα, στο εσωτερικό της χώρας μας και στο εξωτερικό, για να κερδοσκοπήσουν μέσω των πολυδάπανων εξοπλισμών. Η Αριστερά, με τις διάφορες κατά καιρούς κοινοβουλευτικές εκπροσωπήσεις της, είχε έγκαιρα «κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου» και δεν είχε πάψει ούτε στιγμή να απαιτεί διαφάνεια και να προτείνει τον κοινοβουλευτικό έλεγχο μέσω διακομματικής επιτροπής της Βουλής των προμηθειών στις Ένοπλες Δυνάμεις. Πρόταση που απέρριπταν οι εκάστοτε κυβερνήσεις επικαλούμενες εθνικές σκοπιμότητες για την απουσία ελέγχου. Μια αναδρομή είναι απόλυτα διαφωτιστική: Από τις εκλογές του 1996 (χρονιά της κρίσης των Ιμίων, την οποία η

ΤΟΥ ΠΑΝΟΥ ΤΡΙΓΑΖΗ *

κυβέρνηση Σημίτη και ο τότε ΥΠΕΞ Θοδ. Πάγκαλος είχαν χειριστεί πατώντας την «πεπονόφλουδα»), ο ΣΥΝ είχε καταθέσει πρόταση με τίτλο «Η άλλη πρόταση για την άμυνα της χώρας». Υπεύθυνος της επιτροπής για την αμυντική πολιτική του κόμματος ήταν τότε ο αείμνηστος Χαρ. Πρωτοπαπάς, ο οποίος μου είχε αναθέσει να παρουσιάσω την πρόταση, που είχε κεντρική ιδέα τον εξορθολογισμό και τη μείωση των στρατιωτικών δαπανών της χώρας μας. Είχαμε επανέλθει ως ΣΥΝ με νέα πρόταση το 1999, ύστερα από τους σεισμούς στην Τουρκία και στην Ελλάδα. Τότε είχαμε προχωρήσει και στη σύνταξη σχεδίου συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και στην Τουρκία για την αμοιβαία και ισόρροπη μείωση των στρατιωτικών δαπανών και εξοπλισμών, με την καθοριστική συμβολή του καθηγητή Διεθνούς Δι-

καίου, Αντώνη Μπρεδήμα. Την πρόταση είχε ανακοινώσει ο τότε πρόεδρος του ΣΥΝ, Ν. Κωνσταντόπουλος (25 Αυγούστου 1999), και στη συνέχεια οργανώσαμε ημερίδα στο Ζάππειο (19.10.1999), με τη συμμετοχή εισηγητών και από την Τουρκία. (Από το τότε κυβερνών κόμμα του Ετσεβίτ είχε πάρει μέρος ο βουλευτής Ριντβάν Μπουντάκ, πρώην πρόεδρος της DISK, και από το ODP ο πρόεδρός του Ουφούκ Ουράς, καθώς και ο δήμαρχος του Δικελί Οσμάν Οσγκιουβέν). Μετά το 2004, τη σκυτάλη των σχετικών πρωτοβουλιών πήρε ο ΣΥΡΙΖΑ αναπτύσσοντας πολλές δράσεις στη Βουλή και εκτός Βουλής. Μάλιστα το 2008 είχαμε μεταφέρει τη δράση μας για το ζήτημα και στις απέναντι ακτές του Αιγαίου οργανώνοντας κοινές εκδηλώσεις ΣΥΡΙΖΑ - ODP στο Αϊβαλί και στη Μυτιλήνη, στις οποίες είχε λάβει ενεργά μέρος ο τότε επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Αλαβάνος. Το 2009, ως ΣΥΡΙΖΑ, είχαμε ορίσει την επέτειο δολοφονίας του Γρ. Λαμπράκη (22 Μαΐου) «Ημέρα Δράσης για τη Μείωση των Στρατιωτικών Δαπανών και Εξοπλισμών της Ελλά-

δας και της Τουρκίας». Σε σχετικό φυλλάδιο, που είχε κυκλοφορήσει σε όλη την Ελλάδα, υποστηρίζαμε: «Η Ελλάδα είναι πρώτη στην Ευρώπη και 13η στον κόσμο σε ποσοστό του ΑΕΠ για στρατιωτικές δαπάνες. Αντίθετα, σε ποσοστό του ΑΕΠ για την Παιδεία, η Ελλάδα είναι 83η στον κόσμο και για την Υγεία 56η, σύμφωνα με τον ΟΗΕ. Την περίοδο 2004-2008, η χώρα μας ήταν πρώτη στην Ευρώπη και 5η παγκοσμίως (μετά την Κίνα, Ινδία, Εν. Αραβικά Εμιράτα, Ν. Κορέα) σε δαπάνες για εισαγωγές όπλων, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση του SIPRI (27.4.09). 550 ευρώ τον χρόνο για στρατιωτικές δαπάνες αναλογούν σε κάθε Έλληνα και Ελληνίδα, από την κούνια ώς τα βαθιά γηρατειά. Το νέο δεκαετές εξοπλιστικό πρόγραμμα» -συνεχίζαμε- «που κατάρτισε η κυβέρνηση της Ν.Δ. το 2006, κοστίζει 22,64 δισ. ευρώ. Πρόκειται για ‘το μεγαλύτερο εξοπλιστικό πρόγραμμα που γνώρισε μέχρι σήμερα η χώρα’ (‘Καθημερινή’, 26.6.2006). Επιπλέον, σύμφωνα με το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, κληρονομήθηκε χρέος 10,5 δισ.

ευρώ από προηγούμενα προγράμματα». Ταυτόχρονα επισημάναμε ότι «δεν είναι μόνο το βαρύτατο οικονομικό τίμημα, δεν είναι μόνο η συνεχής αιμορραγία για την ελληνική κοινωνία, ούτε μόνο ο αντιπαραγωγικός χαρακτήρας των στρατιωτικών δαπανών. Είναι μεγάλες και οι πολιτικές παρενέργειες των πολυδάπανων εξοπλισμών που συντηρούν αδιαφανή ‘λόμπι’ και κυκλώματα. Συνεχίσαμε και το 2010, οργανώνοντας φιλειρηνική ελληνοτουρκική συνάντηση στη γέφυρα του Έβρου, όπου ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ Αλ. Τσίπρας και ο πρόεδρος του ODP Αλπέρ Τας είχαν συνυπογράψει την «Έκκληση του Έβρου», με κεντρικό το ίδιο ζήτημα. ‘Έχουμε την πεποίθηση ότι και το 2014 θα υπάρξει ανάγκη για ένα ευρύ πεδίο κοινών πρωτοβουλιών των δυνάμεων της Αριστεράς και των κινημάτων της Ελλάδας και της Τουρκίας.

* Ο Πάνος Τριγάζης είναι υπεύθυνος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων και Θεμάτων Ειρήνης του ΣΥΡΙΖΑ

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 IΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

8

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΑΘΗΝΑ - ΤΡΟΪΚΑ

Διαβουλεύσεις με αγκάθια 16 + 5,4 + 1 δισ. ευρώ Αναζητείται λύση ώς το Εurogroup της 27ης Ιανουαρίου ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

To «αγκάθι» των εργοδοτικών εισφορών, το κλείσιμο του δημοσιονομικού κενού του 2014 και του 2015 και το χρηματοδοτικό κενό ώς το 2016, μεγέθη τα οποία ποσοτικοποιούνται αντίστοιχα έως σε 1 δισ. ευρώ, έως 5,4 δισ. ευρώ (2 δισ. ευρώ το 2014 και 3,4 δισ. ευρώ το 2015) και έως 16 δισ. ευρώ, αναμένεται να βρεθούν στο επίκεντρο του νέου γύρου επαφών που ξεκινούν στο δεύτερο δεκαήμερο του μήνα ελληνική κυβέρνηση και τρόικα. Η αντίστροφη μέτρηση για το Εurogroup της 27ης Ιανουαρίου έχει ήδη ξεκινήσει και η κυβέρνηση ευελπιστεί να προλάβει τις ημερομηνίες, ώστε να δοθεί στο τέλος του μηνός η έγκριση των Ευρωπαίων για την αποδέσμευση του ποσού που τους αναλογεί στην επόμενη δόση. Αυτό αντιστοιχεί στα 3,1 δισ. ευρώ της συνολικής δόσης των 4,9 δισ. ευρώ, καθώς η συνεισφορά του ΔΝΤ αντιστοιχεί στα 1,8 δισ. ευρώ. Πρόβλημα όμως δεν είναι μόνο το χρονοδιάγραμμα της δόσης, αλλά και το πώς θα επιτευχθεί η συμφωνία μεταξύ των δύο πλευρών. Στα κυριότερα προβλήματα περι-

Εργοδοτικές εισφορές, φόροι υπέρ τρίτων και «κενά» στο τραπέζι των συνομιλιών

λαμβάνεται ο τρόπος με τον οποίο θα κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2014. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Αθήνας, αυτό προσδιορίζεται στο 1 με 1,2 δισ. ευρώ, όμως δεν αποκλείεται οι επικεφαλής ελεγκτές των δανειστών να διαπιστώσουν και άλλες «τρύπες» από αποκλίσεις και αστοχίες του οικονομικού επιτελείου στους χειρισμούς του, με αποτέλεσμα να ζητήσουν και πρόσθετα σκληρά μέτρα, πέραν του 1,2 δισ. ευρώ. Αυτό είναι πολύ πιθανό για δύο λόγους: Πρώτον επειδή αυτό έχει δείξει η μέχρι τούδε εμπειρία, καθώς η τρόικα δεν έχει σταματήσει να ζητά πρόσθετα μέτρα σε ανάλογες περιπτώσεις. Δεύτερον, διότι προτού αναχωρήσουν -μετά και την τελευταία

τους επίσκεψη στην Ελλάδα- οι Π. Τόμσεν, Κλ. Μαζούχ και Μ. Μορς δεν είχαν αλλάξει την εκτίμησή τους για «τρύπα» περί τα 2 δισ. ευρώ. Το δεύτερο μεγάλο ζήτημα, μαζί με το δημοσιονομικό κενό και τις πιέσεις άμεσης μείωσης των εργοδοτικών εισφορών, είναι το χρηματοδοτικό κενό ώς το 2016, που δεν αποκλείεται να φτάσει και τα 16 δισ. ευρώ. Το τρίτο «αγκάθι» είναι η μείωση εργοδοτικών εισφορών την οποία α-

ναμένεται να ζητήσουν οι εκπρόσπωποι των δανειστών, βάσει των συμφωνιών που έχουν ήδη συνομολογηθεί μεταξύ τρόικας και κυβέρνησης ώστε αυτές να μειωθούν κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες έως το 2016, αρχής γενομένης από φέτος. Αυτό εκτιμάται ότι θα κοστίσει στα ταμεία πάνω από 850 εκατ. ευρώ, ενδεχομένως και 1 δισ. ευρώ, ποσό που θα καλυφθεί από άλλες πηγές, όπως νέα περικοπή των υψηλότερων συ-

ντάξεων και περιορισμός των δικαιούχων ΕΚΑΣ. Προς το παρόν, το οικονομικό επιτελείο επεξεργάζεται πρόταση για μείωση των εργοδοτικών εισφορών σε μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για να περιοριστεί το ετήσιο κόστος και να μην απαιτηθούν νέα μέτρα. Εξάλλου, οι εκπρόσωποι των δανειστών έρχονται με σειρά αιτημάτων για νέα σκληρά μέτρα, όπως είναι η περικοπή των σχετικά υψηλότερων συντάξεων και οι αλλαγές στο καθεστώς των ομαδικών απολύσεων. Μάλιστα, αναμένεται να ζητήσουν από το υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης τη λίστα με τους επιπλέον 12.500 δημοσίους υπαλλήλους που θα τεθούν σε διαθεσιμότητα και την προεργασία για τις 11.000 απολύσεις του 2014. Στην ατζέντα περιλαμβάνονται ακόμη η κάλυψη του δημοσιονομικού κενού του 2015 (το ΔΝΤ το υπολόγιζε στην έκθεσή του σε 3,4 δισ. ευρώ) και η κατάργηση/ενσωμάτωση στον προϋπολογισμό των φόρων υπέρ τρίτων. Συνολικά, οι φόροι υπέρ τρίτων υπολογίζονται σε 2 με 3 δισ. ευρώ και το οικονομικό επιτελείο θα πρέπει να παρουσιάσει μία συνολική πρόταση για τη διαχείρισή τους.

Από τη γενιά των 700 ευρώ στη γενιά των «NΕΕΤs» Με τον ερχομό του 21ου αιώνα, καθ’ όλη δηλαδή την προμνημονιακή δεκαετία, είχε κυριαρχήσει ο απαξιωτικός όρος «γενιά των 700 ευρώ», που υποδήλωνε την υποβάθμιση της εργασίας και των αμοιβών της νέας γενιάς, η οποία -προικισμένη με πολλά τυπικά και ουσιαστικά προσόντα- αναγκαζόταν να δουλεύει για μια ολόκληρη ζωή με μισθό κοντά στο όριο της φτώχειας. Όλοι έψεγαν και σιχτίριζαν αυτή την προοπτική και ορκίζονταν σε θεούς και δαίμονες ότι θα κάνουν το παν για να την αποτρέψουν. Τώρα όμως η μνημονιακή πραγματικότητα και η ευρωπαϊκή κατεύθυνση την καθιστούν από ένα ζοφερό ενδεχόμενο σε ένα άπιαστο... θελκτικό όνειρο. Όπως είπε πρόσφατα και ο υπουργός Οικονομικών, η χώρα άνοιξε πλέον πρώτη με ό,τι ψήφισε η Βουλή την πύλη της κόλασης, από την οποία καλούνται να περάσουν κυρίως οι νέοι. Έτσι αποκαλύπτεται ότι η γενναιοδωρία (chic) για τους νέους (-ες) της ευρωπαϊκής τεχνοδομής, είναι οι θεσμοί της απόλυτης ελαστικότητας στην αγορά εργασίας που περικλείεται στον νεολογισμό «ΝΕΕΤ» (ακρωνύμιο του «Νot in Education, Employment or Training») ή «ΝLEET» (ακρωνύμιο του «Neither in the Labor force not in Education, Employment or Training»). Όσοι νέοι υπάγονται στους θεσμούς αυτούς

ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ Π. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ

που προωθεί η αντικοινωνική νεοφιλελεύθερη πολιτική της ευρωπαϊκής τεχνοδομής είναι άεργοι, χωρίς τις απαραίτητες γνώσεις και δεξιότητες κι επομένως χωρίς καμιά προοπτική να ενταχθούν σταθερά στην αγορά εργασίας. Η γενιά χωρίς εκπαίδευση, εργασία ή εξειδίκευση είναι η νέα γενιά των ανέργων, που μέσα από τα ψευδοπρογράμματα εξειδίκευσης ή προετοιμασίας θα είναι μονίμως πάντα εντός-εκτός σε ένα κλίμα τρομοκρατίας και εκφοβισμού για τις σταθερές της επιβίωσης. Έτσι θα τραβάνε προς τα κάτω και τους πολλαπλά εκπαιδευμένους νέους, στους κόλπους των οποίων πλέον ενδημεί το φαινόμενο να αποκρύπτουν τα τυπικά και ουσιαστικά τους προσόντα, για να καταλάβουν -έστω και προσωρινά- μια θέση υποαπασχόλησης ή ετεροαπασχόλησης. Ήδη στον νέο προϋπολογισμό της χώρας για το 2014, για τους ΝΕΕΤs Έλληνες και Ελληνίδες υπάρχει ειδικό κεφάλαιο που περιγράφει τους νέους αυτούς θεσμούς εργασιακής ειλωτείας

με τους συνήθεις στη νεοφιλελεύθερη φρασεολογία ευφημισμούς. Στη σελ. 47 συναντούμε: α) Το πρόγραμμα «Επιταγή εισόδου στην αγορά εργασίας» για 45.000 ανέργους νέους μέχρι 29 ετών, β) το πρόγραμμα «Εγγύηση για τη νεολαία» («youth guarantee»), γ) προγράμματα «κοινωφελούς» εργασίας 50.000 ανέργων νέων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στις κοινωνικές υπηρεσίες του δημόσιου τομέα, σε θέσεις που αδειάζουν από τους μονίμους ή αορίστου χρόνου εξειδικευμένους και έμπειρους υπαλλήλους, υποβαθμίζοντας παντελώς τους βραχίονες της πολιτείας για την αντιμετώπιση της εντεινόμενης ανθρωπιστικής κρίσης, δ) τον θεσμό της «κοινωνικής επιχειρηματικότητας» σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ε) πρόγραμμα Κοινωνικού Τουρισμού μέσω ΟΑΕΔ. Όλα αυτά είναι προγράμματα κατάργησης της σταθερής και πλήρους μισθωτής εργασίας και εξαΰλωσης των στοιχείων του πυρήνα της. Σηματοδοτεί δηλαδή την επιστροφή του ακραίου εκμεταλλευτικού χαρακτήρα της «δουλειάς» ως «δουλείας», όπως ήταν κατά το πρώιμο στάδιο του καπιταλισμού. Αυτό είναι το νέο μοντέλο της εργασιακής «ειλωτείας» και της άγριας εκμετάλλευσης εργατικής δύναμης που

επιφυλάσσει η σημερινή Ευρώπη για τη νέα γενιά. Οι νεολογισμοί και το πολυτελές περιτύλιγμα της νέας αυτής ειλωτείας στοχεύουν και στην ιδεολογική αλλοτρίωση των νέων, δηλαδή στο ξερίζωμα από τη συνείδησή τους της ορθολογικής θεώρησης των πραγμάτων, της ίδιας της έννοιας της εργασίας ως πεμπτουσίας της κοινωνικής ύπαρξης και σκοπού της οργανωμένης δημοκρατικής κοινωνίας. Γιατί αν χαθεί η νομιμοποίηση του ανθρώπου στον κοινωνικό και συλλογικό βίο μέσω της αξιοπρεπούς και αναγνωρίσιμης εργασίας, τότε η κοινωνία αποσυγκροτείται, η δημοκρατία υποβαθμίζεται και το πρόσωπο του καθενός γίνεται «φτερό στον άνεμο». Οι νέοι της Ελλάδας, οι νέοι της Ευρώπης, οι νέοι του κόσμου πρέπει να απορρίψουν αυτά τα... δώρα της ευρωπαϊκής τεχνοδομής. Οι Έλληνες νέοι, ως τα πρώτα πειραματόζωα της Ευρωζώνης, θα έχουν αυτή την ευκαιρία στις προσεχείς εκλογές, οπότε πρέπει να εκδηλώσουν την έντονη αποδοκιμασία τους στην εργασιακή ειλωτεία, μαζί με τους γονείς και τους παππούδες τους, που ίσως τώρα αρχίζουν να αντιλαμβάνονται ότι το υπερσύνταγμα του Μνημονίου, ως προπομπός της νέας ευρωπαϊκής διακυβέρνησης, αποστερεί από τα παιδιά και τα εγγόνια τους κάθε δυνατότητα αξιοπρεπούς ζωής στο μέλλον.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

9

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΙΤΣΑΣ, ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ Κ.Ε. ΣΥΡΙΖΑ:

Το καθήκον της συγκυρίας υπερβαίνει ίσως το μέτρο της ευθύνης μας Σφοδρή επίθεση στην κυβέρνηση εξαπολύει ο Δημήτρης Βίτσας, ενώ δείχνει στη συνέντευξη που ακολουθεί και τον δρόμο αντίστασης που πρέπει να ακολουθηθεί. Ταυτόχρονα, όμως, ο γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής, απευθυνόμενος κατ’ ουσίαν στα χιλιάδες μέλη του ΣΥΡΙΖΑ, προτείνει όλοι -κυβέρνηση, δημόσια διοίκηση και κόμμα- να λειτουργούν με βάση το καθήκον, να δημιουργήσουν έμπνευση διά του παραδείγματος. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΝΙΚΟ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ

Ο κ. Σαμαράς ανήγγειλε ότι το 2014 θα είναι η χρονιά κατά την οποία «θα κάνουμε το μεγάλο βήμα να βγούμε από το Μνημόνιο». Τι πραγματικά θα φέρει, με κυβέρνηση Σαμαρά -Βενιζέλου, το νέο έτος για τους πολίτες σύμφωνα με την οπτική του ΣΥΡΙΖΑ; Το 2014 ξεκινά με την εφαρμογή νέων μέτρων που έχουν ψηφιστεί ήδη. Φόροι, χαράτσια στην Υγεία, από την συνταγή ώς την εισαγωγή στο νοσοκομείο, απολύσεις στο Δημόσιο κ.ά. επιδεινώνουν την ανθρωπιστική κρίση, τα μέτρα επί μέτρων διογκώνουν την κοινωνική οργή, την ανέχεια και την κατάθλιψη. Ο ΣΥΡΙΖΑ καλείται να μετατρέψει όλα αυτά σε αντίσταση και ελπίδα ανατροπής. Η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου πουλά επικοινωνία, ελπίζοντας η ίδια πως οι πολιτικοί υποστηρικτές τής Μέρκελ και Σία θα της δώσουν χρόνο, μέσω πολιτικής συμφωνίας, για να ολοκληρώσει την καταστροφή. Η πραγματικότητα, σκληρή για την κοινωνία, θα γίνει σκληρή και γι’ αυτούς. Η πολιτική τους θα συντριβεί και ένας νέος προοδευτικός δρόμος θ’ ανοίξει για τη χώρα, με μια πολιτική που βασίζεται στην εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών, την εμβάθυνση της δημοκρατίας, την προστασία του περιβάλλοντος και την αξιακή αναγέννηση της χώρας. Έξοδο από το Μνημόνιο ευαγγελίζεται η κυβέρνηση, έξοδο από το Μνημόνιο υπόσχεται και η αξιωματική αντιπολίτευση. Σε τι διαφέρουν οι δύο δρόμοι; Η κυβερνητική αφήγηση είναι ψευδής. Στηρίζεται σε όσα τόνισα προηγουμένως και στη διαχείριση λέξεων. Το Μνημόνιο επέβαλε συγκεκριμένο πλαίσιο πολιτικής κοινωνικής λιτότητας, εσωτερικής υποτίμησης, εθνικής αναξιοπρέπειας. Εφαρμόζεται μέσω νόμων, Πράξεων Νομοθετικού Περιεχομένου, μεσοπρόθεσμων και ετήσιων προϋπολογισμών. Όσο αυτά υπάρχουν, το Μνημόνιο είναι παρόν και καταδυ-

ναστεύει τη ζωή μας ακόμα κι αν πάρουμε σοβαρά υπόψη την κυβερνητική ρητορική. Ο ΣΥΡΙΖΑ τραβά τη δική του κόκκινη γραμμή και βάζει πριν και πάνω απ’ όλα τα συμφέροντα της κοινωνίας μας, που παίρνουν και ευρωπαϊκή διάσταση. Ακυρώνουμε το Μνημόνιο, καταργούμε τους σχεδόν 400 εφαρμοστικούς νόμους και στη θέση τους δημιουργούμε δίχτυ προστασίας της κοινωνίας και αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, πρόγραμμα ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης. Δεν σας ανησυχούν οι αντιστάσεις, εγχώριες και διεθνείς, που θα συναντήσετε στην εφαρμογή του προγράμματός σας; Αυτό που κυριαρχεί στη σκέψη μας είναι πώς θ’ ανταποκριθούμε στις απαιτήσεις των καιρών και στις ανάγκες της κοινωνίας. Τις εγχώριες και διεθνείς αντιστάσεις τις υπολογίζουμε μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο. Ξέρουμε πως θα ‘ναι ένα πλαίσιο σύγκρουσης και σκληρής διαπραγμάτευσης, γιατί γνωρίζουν πως δεν μας έχουν στο χέρι. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε κοινωνική έμπνευση. Πώς θα το κάνουμε σε μια κοινωνία

Η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου πουλά επικοινωνία, ελπίζοντας πως οι πολιτικοί υποστηρικτές τής Μέρκελ και Σία θα της δώσουν χρόνο, μέσω πολιτικής συμφωνίας, για να ολοκληρώσει την καταστροφή

σε κρίση και με πλείστες απογοητεύσεις στο παρελθόν; Ισχυρίζομαι πως χρειάζεται να δημιουργήσουμε έμπνευση διά του παραδείγματος. Κυβέρνηση, δημόσια διοίκηση αλλά και κόμμα χρειάζεται να λειτουργούν σ’ αυτή τη λογική. Το καθήκον της συγκυρίας υπερβαίνει ίσως το μέτρο της ευθύνης που μας αναλογεί. Όμως πρέπει να λειτουργήσουμε με βάση το καθήκον. Τι πάει να πει «η κοινωνία λειτουργεί με βάση την ανάθεση», αν εσύ δεν προσπαθείς καθημερινά να δημιουργείς αρμούς δημοκρατίας που θ’ αναζητούν και απαιτούν αποφασιστική συμμετοχή στη λήψη, την επεξεργασία και την υλοποίηση των αποφάσεων, με αναγκαίο προαπαιτούμενο να είναι γνωστή όλη η αλήθεια στον λαό; Τι πάει να πει «προσωπική φιλοδοξία», όταν η Ιστορία και η ανάγκη καλεί όλες και όλους να συμμετάσχουν σε ένα τιτάνιο έργο ανατροπής και δημιουργίας στην Ελλάδα, ρήξεων και αλλαγών στην Ευρώπη; Έχουμε μιλήσει αναλυτικά για τα πρώτα μέτρα από τον κατώτατο μισθό ώς το διατροφικό πρόγραμμα για τα σχολεία, από τις συλλογικές συμβάσεις ώς την απόδοση κοινωνικής δικαιοσύνης και συνεχώς εργαζόμαστε πάνω σ’ αυτά γιατί η κατάσταση διαρκώς επιδεινώνεται. Μπροστά μας έχουμε μεσοπρόθεσμο, ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές εκλογές. Βαρύ το φορτίο για τον ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορέσει να τα καταφέρει; Ο στόχος μας είναι να ανατραπεί μέσα από δημοκρατικό δρόμο η κυβέρνηση της λιτότητας και της αναξιοπρέπειας. Δεν είναι θέμα τι μπορούμε, αλλά τι είναι ανάγκη να κάνουμε. Θέλουμε ο λαός να μιλήσει τώρα. Να γίνουν εθνικές εκλογές τώρα. Χρειάζεται οι αντιστάσεις να οδηγούν σ’ αυτή την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση επιδιώκουμε οι ευρωεκλογές και οι αυτοδιοικητικές εκλογές να καταδείξουν, πέρα από κάθε αμφιβολία, την αναντιστοιχία της κυβέρνησης και της πολιτικής της με τη λαϊκή βούληση. Αυτό πρακτικά σημαίνει ο ΣΥΡΙΖΑ να είναι πρώτος και με διαφορά στις ευρωεκλογές, ευρύτατη συμμετοχή και συνδυασμός των αναγκών της χώρας με την επιδίωξη αλλαγών στην Ευρώπη. Ο στόχος μας διευκολύνεται όσο περισσότερο προχωρά η συγκρότηση του κόμματος, σε πνεύμα ενότητας, δημοκρατίας, ενιαίας στόχευσης, όσο πιο δυνατές και συγχρόνως ρεαλιστικά εφαρμό-

Ακυρώνουμε το Μνημόνιο, καταργούμε τους σχεδόν 400 εφαρμοστικούς νόμους και στη θέση τους δημιουργούμε δίχτυ προστασίας της κοινωνίας και αντιμετώπισης της ανθρωπιστικής κρίσης, σχέδιο παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας, πρόγραμμα ενδυνάμωσης της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης σιμες είναι οι επεξεργασίες μας, όσο πιο αντίστοιχες είναι οι πρωτοβουλίες μας με τη θέληση και την απαίτηση της κοινωνίας. Είμαστε στην ουσία νέο κόμμα, αντιμετωπίζουμε ζητήματα «βίαιης ανάπτυξης», πράγμα καλό. Να ανοίξουμε το κόμμα, να ψάξουμε όλους και όλες που θέλουν να προσφέρουν, αλλά μας κοιτούν καχύποπτα, να διευρύνουμε τις κοινωνικές συμμαχίες και να δώσουμε χώρο στις πολιτικές συνεργασίες από τους αριστερούς σοσιαλιστές, τους ριζοσπάστες οικολόγους ώς την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Ν’ ανοίξουμε δρόμο μαθαίνοντας. Η ευθύνη μας απέναντι στην Ευρωπαϊκή Αριστερά αλλά και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες έχει ανέβει. Το γεγονός ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ο επικεφαλής της μάχης δείχνει το μέτρο επιβεβαίωσης της πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ από τους συντρόφους μας σ’ όλη την Ευρώπη, αλλά συγχρόνως γεννά νέες υποχρεώσεις. Απαντάμε στην ιστορική πρόκληση αναλαμβάνοντας την ευθύνη. Ποιοι είναι οι στόχοι για τις αυτοδιοικητικές εκλογές; Πότε θα ανακοινωθούν ονόματα; Από τον Σεπτέμβρη έχουμε θέσει τους στόχους και έχουμε ορίσει την τακτική. Σήμερα μπορούμε να γίνουμε ακόμα πιο συγκεκριμένοι. Υπογραμμίζουμε το γεγονός ότι στις μνημονιακές συνθήκες πολιτικό και αυτοδιοικητικό συμβαδίζουν. Μ’ αυτό τον τρόπο ματαιώνουμε τη «χαλαρή ψήφο» που επιδιώκουν Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ και αναδεικνύουμε τις ευθύνες τους στην καταστροφή της Αυτοδιοίκησης. Οι αυτοδιοικητικές πα-

ρατάξεις και οι συνδυασμοί που θα στηρίξουμε πρέπει με το πρόγραμμά τους, με την παρουσία και τη δράση τους σε τοπικό επίπεδο, αλλά και με τα πρόσωπα που θα αναδείξουν ως επικεφαλής να εκπέμπουν σαφώς το πολιτικό στίγμα που συναποφασίσαμε ομόφωνα σε σχέση με την καταδίκη της μνημονιακής πολιτικής και του «Καλλικράτη» και την κατάθεση της δικής μας εναλλακτικής. Θέλουμε να επιτυγχάνονται πλατιές συνεργασίες, οι οποίες δεν μπορεί να αφορούν ούτε φθαρμένα κόμματα, ούτε αναξιόπιστα πρόσωπα, ούτε μνημονιακού τύπου πολιτικές, αλλά να προδιαγράφουν μία νικηφόρα πορεία, που θα οδηγήσει στη ριζική ανατροπή του αυτοδιοικητικού χάρτη της χώρας. Η ουσιαστική στελέχωση των ψηφοδελτίων έχει να κάνει κύρια με την προοπτική της διοίκησης των δήμων και των περιφερειών, που αποτελεί αυτονόητη έκφραση της δικής μας αντίληψης για τη λήψη και υλοποίηση των αποφάσεων και συνολικά για την άσκηση της πολιτικής, με άξονα τη συλλογικότητα. Συγχρόνως, πρέπει να προσπαθήσουμε να αναδείξουμε τη νέα γενιά των αυτοδιοικητικών στελεχών της ριζοσπαστικής Αριστεράς, που θα μπορέσει να δώσει το στίγμα της ανανέωσης και του «διαφορετικού», ακόμα και σε δύσκολες εκλογικά περιοχές. Μέχρι τέλος Ιανουαρίου, θα αποφασιστούν οι υποψήφιοι περιφερειάρχες και οι υποψήφιοι δήμαρχοι των πόλεων με πληθυσμό πάνω από 60.000 και ώς τα τέλη Φεβρουαρίου θα οριστικοποιηθούν όλα, ανάλογα βέβαια με τις πολιτικές εξελίξεις.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

10

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΙ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΕΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΕΙΣ «ΕΞΑΦΑΝΙΣΑΝ» 250.000 ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ

Τραγικές οι επιπτώσεις για τα Τις αλλαγές της αγοράς, υπέρ των συγκεντρώσεων και των μεγάλων εγχώριων και εισαγόμενων «παικτών» βιώνουν οι μικρο-μεσαίοι μέσα από την απαξίωση και τη βίαιη απομάκρυνσή τους, που συντελείται με συνέπεια και συνέχεια από τις μνημονιακές κυβερνήσεις των τελευταίων ετών. Οι πολιτικές ισοπέδωσης της μεσαίας τάξης κορυφώνονται με τις διώξεις επαγγελματοβιοτεχνών και εμπόρων για οφειλές, την εξαίρεσή τους από τις όποιες οικονομικές ενισχύσεις, την απορρύθμιση κλάδων και υποκλάδων, προκειμένου να «ξεσκαρτάρει» η αγορά και να προχωρήσει εν συνεχεία σε «αυτορρύθμιση» από τους νέους μεγαλοεπιχειρηματίες και βιομηχάνους με συνθήκες στα μέτρα τους, στο όνομα του ελεύθερου ανταγωνισμού. Η ανάπτυξη που επαγγέλλεται η συγκυβέρνηση δεν περιλαμβάνει τα μεσαία στρώματα, που καταστρέφονται συστηματικά για να πάρουν τον δρόμο της ανεργίας ή στην καλύτερη περίπτωση της υπο-απασχόλησης. Σε αυτό το τοπίο η ελληνική αγορά βρίσκεται πολύ μακριά από την ανάκαμψη και την αναστροφή του οικονομικού κλίματος, μετρώντας τα τελευταία χρόνια χιλιάδες «λουκέτα» και συνακόλουθα απώλεια χιλιάδων θέσεων απασχόλησης, ενώ διατηρείται η απαισιοδοξία για το μέλλον των μικρομεσαίων, που δεν βλέπουν άμεσα να τελειώνει η διολίσθηση και διερωτώνται πλέον για το πόσοι θα καταφέρουν να επιβιώσουν αν έρθει ποτέ η επόμενη μέρα.

Εκτός αγορών

Το δεύτερο τρίμηνο του 2013 οριοθετεί την «άρση των ψευδαισθήσεων» για τις επιχειρήσεις και τις προοπτικές μείωσης της ανεργίας είχε επισημάνει στο τέλος του καλοκαιριού η Γενική Συνομοσπονδία Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ), με προβλέψεις για το κλείσιμο του εξαμήνου με 40.000 «λουκέτα» και κίνδυνο απώλειας επιπλέον 85.000-90.000 θέσεων απασχόλησης, εκ των οποίων οι 45.000 μισθωτής εργασίας. Τραγική διαπίστωση απετέλεσε η πρόσφατη αποκάλυψη από το Ινστιτούτο -ΙΜΕ- ΓΣΕΒΕΕ, ότι το 30% των αστέγων προέρχεται από επιχειρήσεις που έχουν κλείσει (αυτοαπασχολούμενοι-μισθωτοί), ενώ 1-2 εκατ. δεν έχουν πρόσβαση σε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Το εμπόριο έχει υποστεί ισχυρό πλήγμα στα χρόνια της κρίσης, καθώς, σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ), από το 2009 έως το 2013 οι καθαρές απώλειες στον κλάδο, τα «λουκέτα», ανήλθαν σε 85.000 (η διαφορά από τις 130.000 επιχειρήσεις που έκλεισαν και τις 45.000 που άνοιξαν). Από το 2008, έτος κορύφωσης της απασχόλησης, έως το 2013 έχουν χαθεί 176.399 θέσεις απασχόλησης στην αγορά, με αποτέλεσμα στο εμπόριο να απα-

ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΑΒΒΑΘΑΣ:

Το «οικονομικό περιβάλλον» παραμένει εχθρικό για την επιχειρηματικότητα Ποιες απώλειες μετρούν επαγγελματοβιοτέχνες και έμποροι στο κλείσιμο της χρονιάς, αλλά και της πενταετίας από την έναρξη της κρίσης; Στις 26 Νοεμβρίου 2013 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την ετήσια έκθεσή της για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ) στην Ελλάδα. Σύμφωνα με αυτή 250.000 περίπου ΜμΕ έχουν εξαφανιστεί οριστικά από την επιχειρηματικό χάρτη της χώρας μας την τελευταία 5ετία. Το νούμερο αυτό από μόνο του είναι αποκαρδιωτικό και σοκαριστικό. Ποσοστιαία καταγράφεται μια συρρίκνωση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων κατά 25 μονάδες. Όση είναι δηλαδή περίπου και η υποχώρηση του ΑΕΠ τα τελευταία χρόνια, αλλά και τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας. Η ταύτιση των ποσοστών αυτών δεν είναι τυχαία. Οι ΜμΕ προσφέρουν διαχρονικά το 85% των θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα και το 70% της προστιθέμενης αξίας. Συνεπώς, εάν δεν ληφθούν μέτρα για την ανάσχεση της αποψίλωσης των ΜΜΕ και την παράλληλη ενίσχυσή τους, δεν μπορούμε να αναμένουμε ουσιαστικά σημάδια ανάκαμψης στη χώρα μας. Ποια είναι σήμερα τα κρισιμότερα προβλήματα του χώρου - σε σχέση με τις ακολουθού-

μενες πολιτικές; Η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης που ακολουθείται προκειμένου να επιτευχθεί η συμφωνημένη με τους δανειστές μας δημοσιονομική προσαρμογή της χώρας μας έχει προκαλέσει μια σειρά από αλληλένδετα προβλήματα χωρίς παράλληλα να έχει οδηγήσει και στο ζητούμενο, που δεν είναι άλλο από τη μείωση του δημοσίου χρέους σε βιώσιμα επίπεδα. Η συντριπτική μείωση της αγοραστικής δύναμης, τα έντονα προβλήματα ρευστότητας, η περαιτέρω υποβάθμιση του κράτους πρόνοιας και του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης αποτελούν τα κυριότερα από αυτά. Τα προβλήματα αυτά εντείνονται από τη συνεχή και αυξανόμενη υπερφορολόγηση που έχει οδηγήσει δεκάδες χιλιάδες επαγγελματοβιοτέχνες και εμπόρους σε αδυναμία καταβολής των υποχρεώσεών τους, είτε φορολογικών είτε ασφαλιστικών. Το δυστύχημα είναι ότι η κυβέρνηση φαίνεται να είναι σε πραγματική αδυναμία ώστε να υιοθετήσει τις προτάσεις μας για μια ρεαλιστική ρύθμιση των οφειλών και μείωσης των υπέρογκων φορολογικών βαρών. Ως εκ τούτου επιμένει σε πολιτικές και σε ρυθμίσεις που όχι μόνο δεν επιλύουν τα σοβαρά και πραγματικά προβλήματα, αλλά τα διατηρούν και τα διογκώνουν.

Τι προβλέπετε για το 2014; Το 2014 χαρακτηρίζεται από πολλούς ως έτος ανάκαμψης ή σταθεροποίησης της ελληνικής οικονομίας. Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι το 2014 θα κλείσει με αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6 %. Από την άλλη, ο ΟΟΣΑ προβλέπει τη συνέχιση της ύφεσης με πτώση του ΑΕΠ κατά 0,4%. Τα ποσοστά αυτά δεν έχουν τόσο μεγάλη σημασία δεδομένου ότι είναι οριακά. Σημασία έχει να δούμε εάν η οριακή ανάκαμψη ή ύφεση που προβλέπεται για το 2014 θα αποτελέσει την απαρχή της σταθεροποίησης και κατ’ επέκταση της ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Εδώ θα πρέπει να διερευνήσουμε την ύπαρξη δύο διακριτών και παράλληλα συναρτημένων προϋποθέσεων που θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν στον δρόμο της ανάπτυξης. Η πρώτη έχει να κάνει με τον βαθμό αποτελεσματικότητας σε μια σειρά θεμάτων όπως η διόρθωση των διαρθρωτικών μας προβλημάτων, η επίτευξη ενός ελκυστικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος και η ικανότητα του κράτους πρόνοιας να λειτουργήσει ως παράγοντας κοινωνικής συνοχής. Δυστυχώς, οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει μέχρι σήμερα είναι επιλεκτικές και σε ένα βαθμό και άστοχες

δημιουργώντας νέες στρεβλώσεις στην αγορά και ευνοώντας ολιγοπωλιακές καταστάσεις. Το επιχειρηματικό περιβάλλον παραμένει ρευστό και θα τολμούσα να πω εχθρικό προς την επιχειρηματικότητα και ιδιαίτερα τη μικρής κλίμακα επιχειρηματικότητα. Δεδομένου ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αποτελούν τους κύριους παραγωγούς θέσεων εργασίας, η περαιτέρω συρρίκνωσή τους θα οδηγήσει, εάν όχι στην αύξηση της ανεργίας, στη διατήρηση της υπάρχουσας και εξαιρετικά υψηλής και επικίνδυνης. Και ανάπτυξη χωρίς παράλληλη αύξηση της απασχόλησης παραπέμπει σε τριτοκοσμικές καταστάσεις. Η συνέχιση και εμβάθυνση της ένδειας στην οποία βρίσκεται ένα μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί μόνο μέσα από την ύπαρξη ενός αξιοπρεπούς κράτους πρόνοιας. Και κάτι τέτοιο στην παρούσα συγκυρία δεν υφίσταται ούτε και προβλέπεται. Η δεύτερη προϋπόθεση έχει να κάνει με τον βαθμό ωριμότητας του πολιτικού προσωπικού της χώρας. Η χώρα μας σε γενικές γραμμές κυριαρχείται από δύο αντίθετες πολιτικές τάσεις που δεν έχουν μπορέσει ακόμα να βρουν κάποια ουσιαστικά σημεία σύγκλισης και συνεννόησης. Είναι βαθιά μου πεποίθηση ότι για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε την τραγική κατάσταση που βρισκόμαστε

θα πρέπει να συσπειρωθούμε και να προσπαθήσουμε να γεφυρώσουμε τις διαφορές μας κάνοντας αμοιβαίες θυσίες σε όλα τα επίπεδα και επιδεικνύοντας παράλληλα υψηλό βαθμό αλληλεγγύης. Δυστυχώς, οι προτάσεις πολιτικής που κυριαρχούν στον δημόσιο βίο είναι είτε βαθιά συντηρητικές είτε έντονα ριζοσπαστικές, αμφότερες όμως διακρίνονται από ένα κοινό χαρακτηριστικό, την έλλειψη κοινής λογικής και ευαισθησίας. Θεωρώ συνεπώς ότι το 2014 δεν θα είναι ένα έτος λιγότερο δύσκολο από τα προηγούμενα. Θα πρέπει λοιπόν όλοι μας να είμαστε πολύ προσεχτικοί σε αυτά που λέμε, αλλά κυρίως σε αυτά που κάνουμε, γιατί ο κίνδυνος κάποιου ατυχήματος που θα μας βυθίσει στο χάος είναι περισσότερο πιθανός από ποτέ.

* Πρόεδρος Γενικής Συνομοσπονδίας Επαγγελματιών Βιοτεχνών Εμπόρων Ελλάδας (ΓΣΕΒΕΕ)

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

11

OIKONOMIA ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ 5ΕΤΙΑ

μεσαία στρώματα σχολούνται πλέον 656.159 άνθρωποι, έναντι 832.558 το 2008 - απομείωση που μεταφράζεται σε απώλεια μιας 20ετίας στην απασχόληση και για να ανακτηθεί θα χρειαστούν άλλα 20 χρόνια. Μόνο το 2013 χάθηκαν 23.191 θέσεις απασχόλησης, με περίπου 20.000 να αφορούν αυτοαπασχολούμενους και μισθωτούς.

Απαισιοδοξία Καταγράφεται δε αύξηση των αρνητικών προσδοκιών για το μέλλον, με 7 στις 10 επιχειρήσεις να εκφράζουν απαισιοδοξία, αφού αναμένονται υψηλά αρνητικά επίπεδα σε όλους τους δείκτες οικονομικής επίδοσης των επιχειρήσεων: περιορισμένη ρευστότητα, πτώση παραγγελιών, μείωση τζίρου και ζήτησης. Εξάλλου πάνω από τις μισές επιχειρήσεις είτε βλέπουν ανάκαμψη της αγοράς στο μακρινό μέλλον είτε ποτέ (49,5% την τοποθετούν μετά το 2020 και 15,8% θεωρούν ότι δεν θα έρθει ποτέ), εξανεμίζοντας τις οποίες ελπίδες για αναστροφή του επιχειρηματικού κλίματος. Το μεγαλύτερο μέρος των οφειλών των επιχειρήσεων αφορά τις ασφαλιστικές και φορολογικές υποχρεώσεις: 43,2% έ-

ΟΙ Γ. ΚΑ ΒΒΑΘΑ (ΓΣΕΒΕΕ Σ ) ΚΑΙ Β. Κ ΟΡΚΙΔΗ Σ (ΕΣΕΕ) Μ ΙΛΟΥΝ ΣΤΗΝ «Α ΥΓΗ»

χει καθυστερημένες οφειλές στον ΟΑΕΕ και 22,6% στο ΙΚΑ, ενώ στο 34,1% έφτασαν οι επιχειρήσεις που καθυστερούν να αποπληρώσουν οφειλές προς την εφορία. Πλέον πάνω από 6 στις 10 επιχειρήσεις εκτιμούν ότι δεν θα μπορέσουν να ανταποκριθούν στις φορολογικές τους υποχρεώσεις αλλά και δεν είναι σε θέση να αντεπεξέλθουν ούτε στις ασφαλιστικές υποχρεώσεις του τελευταίου εξαμήνου. Στο εμπόριο ήδη σχεδόν 4 στις 10 Α.Ε. και ΕΠΕ και 5 στις 10 Ο.Ε., Ε.Ε. και ατομικές επιχειρήσεις θεωρούν αρκετά και πολύ πιθανό να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, με το 27% (συνολικά) να θεωρεί πολύ πιθανή την παύση εργασιών. Η «Αυγή» ολοκληρώνει την αποτύπωση της εικόνας διάλυσης των μεσαίων στρωμάτων με δραστηριότητα στην ελληνική αγορά, η οποία ξεκίνησε την περασμένη Κυριακή, παρουσιάζοντας τους προβληματισμούς και την αγωνία δύο σημαντικών κοινωνικών εταίρων -της ΓΣΕΒΕΕ και της ΕΣΕΕ- που σκιαγραφούν ρεαλιστικά το σημερινό τοπίο. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ - ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ: ΑΝΤΙΓΟΝΗ ΖΟΥΝΤΑ

ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΡΚΙΔΗΣ:

Λιγοστές οι ελπίδες και για το 2014 Στο κλείσιμο του 2013, αλλά και της πενταετούς κρίσης, ποιες απώλειες μετρά το εμπόριο; Το 2013 κλείνει έναν πενταετή κύκλο ύφεσης, ο οποίος φαίνεται ότι δύσκολα θα σταματήσει και την επόμενη χρονιά, παρά την ελπίδα που κάθε νέα χρονιά μάς δημιουργεί. Η παρατεταμένη οικονομική ύφεση έχει ως κύρια χαρακτηριστικά τη διαρκή πτώση στον κύκλο εργασιών και τη συρρίκνωση της κεφαλαιουχικής βάσης του εμπορίου. Όσον αφορά τη χρονιά που μας πέρασε, σε εμπορικές Α.Ε. και ΕΠΕ οι πωλήσεις και τα μεικτά κέρδη σημείωσαν για τέταρτο συνεχές έτος πτώση κατά 12,9% και 13,4% αντίστοιχα. Το καθαρό λειτουργικό αποτέλεσμα παρά τον περιορισμό των δαπανών, παρέμεινε ζημιογόνο, ωστόσο πρέπει να σημειωθεί ότι οι ζημίες των επιχειρήσεων περιορίστηκαν σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Παραταύτα, η υποχώρηση του τζίρου των μικρών επιχειρήσεων, ομόρρυθμων, πολύ μικρών και ετερόρρυθμων, ξεπέρασε το 45% και η κερδοφορία συρρικνώθηκε κατά 84%, ενώ η σχετική πλειοψηφία βρίσκεται ακόμη εκτός ορίου της οποίας τραπεζικής χρηματοδότησης. Σύμφωνα μάλιστα με έρευνες που έχουμε διεξαγάγει, πέντε στις δέκα Ο.Ε., ατομικές και Ε.Ε. καθώς και τέσσερις στις δέκα Α.Ε. και ΕΠΕ αναμένουν επιδείνωση της ρευστότητας για το 2014 και πτώση των πωλήσεων τους, εξαιτίας της υπερφορολόγησης νοικοκυριών και επιχειρήσεων.

Συνολικά από το 2009 μέχρι σήμερα έχουν οδηγηθεί σε οριστικό κλείσιμο περίπου 85.000 εμπορικές επιχειρήσεις, ενώ χάθηκαν 176.000 θέσεις εργασίας στο εμπόριο, συμπεριλαμβανομένων των 45.000 εργοδοτών και αυταπασχολουμένων. Ως προς το θέμα λοιπόν της απασχόλησης στο εμπόριο, αυτή υποχώρησε για πέμπτη συνεχή χρονιά, καθώς το 2013 ο κλάδος έχασε 23.194 θέσεις εργασίας (πτώση κατά 3,4% έναντι 12,0% το 2012), συγκεντρώνοντας μόλις 656.156 απασχολουμένους. Για δεύτερη συνεχή χρονιά μετά το 1999 η απασχόληση διαμορφώθηκε κάτω από τις 700.000 θέσεις, σε επίπεδα του 1997 δηλαδή, με απώλειες 176.400 καθαρών θέσεων εργασίας ή αλλιώς το 21,2% των θέσεων εργασίας του 2008. Εάν διακρίνουμε τις απώλειες και ανά εμπορική δραστηριότητα, την περίοδο 2008-2013 το λιανικό εμπόριο έχασε το 18,5% των θέσεων εργασίας, έναντι 24,3% απωλειών στο χονδρικό εμπόριο και 30,2% στο εμπόριο αυτοκινήτων. Ποια είναι σήμερα τα βασικά προβλήματα του εμπορικού κόσμου - σε σχέση με τις ακολουθούμενες πολιτικές; Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, η πενταετία βαθιάς κρίσης έχει στην κυριολεξία γονατίσει την ελληνική αγορά και έχει θέσει όλους τους μικρομεσαίους υπό τη μέγγενη μιας πρωτοφανούς μείωσης του κύκλου εργα-

σιών τους, που τους οδηγεί σε οριστική παύση πληρωμών. Σε αυτό το πλαίσιο, οι άμεσες προτεραιότητες του εμπορικού κόσμου σήμερα συνοψίζονται στους ακόλουθους άξονες: o Νομοθετική προστασία της «εντός κρίσης μικρομεσαίας επιχείρησης» και αυτόματη υπαγωγή της σε καθεστώς ευνοϊκών φορολογικών και ασφαλιστικών ρυθμίσεων, ώστε να δοθεί μια ανάσα στις χειμαζόμενες επιχειρήσεις. o Εφαρμογή «Τειρεσία» «δύο ταχυτήτων» και εννέα κατηγοριών με βαθμολόγιο («credit score») και μοριοδότηση («point system») κατά το αμερικανικό πρότυπο. o Δημιουργία Αναπτυξιακής Τράπεζας μικρομεσαίων επιχειρήσεων και παραγωγική συμμετοχή του εμπορίου στο Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης (ΣΕΣ) 2014-2020. Δεδομένου ότι το νέο ΕΣΠΑ θα είναι αποκεντρωμένο, η ΕΣΕΕ συνεργάζεται με τις 13 Περιφέρειες για την αποτελεσματική ένταξη του εμπορίου σε αυτό. o Αλλαγές στο ασφαλιστικό καθεστώς των εμπόρων σε κρίση με πάγωμα, κεφαλαιοποίηση και μετατροπή οφειλών σε ασφαλιστικό χρόνο· προστασία των «εντός κρίσης» οφειλετών με κατάργηση της ποινικοποίησης· διαρκή ιατροφαρμακευτική κάλυψη όλων των ασφαλισμένων· διεύρυνση της ασφαλιστικής βάσης του ΟΑΕΕ με δημιουργία ειδικής κλάσης και, τέλος, δυνατότητα ελεύθερης επιλογής χαμηλότερης ασφα-

λιστικής κατηγορίας. o Ενότητα του εμπορικού κόσμου όλης της χώρας στην κατεύθυνση της σωστής λειτουργίας της αγοράς, δυνατότητα χαμηλότερων τιμών, διαχείριση ενός παραγωγικού ωραρίου, χωρίς επιπλέον Κυριακές για τα εμπορικά καταστήματα πέραν των 7 καθοριζόμενων από τον νόμο. o Ανάπτυξη νέων τουριστικών εμπορικών αγορών και ανοικτών κέντρων εμπορίου «ΑΚΕ» στους παραδοσιακούς εμπορικούς δρόμους των πόλεων, αντί για τα πολυεθνικά Mall του «αγρού». Ποιες είναι οι προσδοκίες και οι προβλέψεις για το 2014; Το 2014 θα φανερώσει τις προοπτικές για την έξοδο της οικονομίας μας από την κρίση και πώς επιτέλους θα καταστεί βιώσιμο το δημόσιο χρέος. Τα περιθώρια για την ελληνική αγορά είναι πλέον πολύ στενά και οι αντοχές των ελληνικών επιχειρήσεων εξαντλημένες. Είναι αναγκαίο να διασφαλιστούν πόροι που θα επιτρέψουν την οικονομική ανάκαμψη των ΜμΕ επιχειρήσεων. Η παρουσία υγιών και δυναμικών ΜμΕ επιχειρήσεων θα είναι ένα από τα «κλειδιά» για την έξοδο της χώρας από την κρίση. Αντίθετα, η διαιώνιση του μνημονιακού μοντέλου οικονομικής πολιτικής υπονομεύει κάθε αναπτυξιακή προοπτική και συντηρεί τον φαύλο κύκλο της ύφεσης. Σε κάθε περίπτωση, η ελληνική αγορά θα συνεχίσει τον αγώνα της για επιβίωση και

H υποχώρηση του τζίρου των μικρών επιχειρήσεων ξεπέρασε το 45% και η κερδοφορία συρρικνώθηκε κατά 84%

οι Έλληνες έμποροι θα είναι στην πρώτη γραμμή των εξελίξεων. Ευελπιστώ ότι σύντομα έμποροι και καταναλωτές θα μπορέσουμε να ατενίσουμε το μέλλον με αισιοδοξία και καλύτερους οικονομικούς όρους. Εύχομαι το 2013 να είναι η τελευταία χρονιά συρρίκνωσης του ελληνικού εμπορίου και το 2014 η πρώτη χρονιά σταθεροποίησης της αγοράς.

Πρόεδρος Εθνικής Συνομοσπονδίας Ελληνικού Εμπορίου (ΕΣΕΕ)

12

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΑΡΘΡΑ

Μέτρα πρόληψης για το σαράκι της διαφθοράς ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΡΗ

Ορθά, ορθότατα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κ. Παπούλιας τόνισε, την Πρωτοχρονιά, τη σημασία των αυστηρών μέτρων κατά της διαφθοράς. Είναι βαρύ το φορτίο και το πρόβλημα δεν έχει λυθεί. Γιατί; Αν περιγράψουμε τους λόγους για τους οποίους πρέπει να καταπολεμηθεί η μίζα, η διαπλοκή, η διαφθορά πολιτικών και κρατικών υπαλλήλων, θα βρεθούμε μέσα στα μεγάλα προβλήματα του κράτους και της οικονομίας. Ο πρώτος λόγος είναι η σπατάλη. Οι κρατικοί πόροι διατίθενται σε μη αναγκαίες δαπάνες, οι οποίες διογκώνονται για να υπάρχει το περιθώριο της μίζας. Γενικά μεγαλώνει το κόστος της λειτουργίας του κράτους με στόχο τον προσωπικό πλουτισμό ή την ενίσχυση του κομματικού ταμείου ή εκείνου των δημοτικών εκλογών. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η διαδικασία και τα «μαύρα» του «λαδώματος» είναι μέρος του μηχανισμού της παραοικονομίας, στην οποία

διοχετεύει κρατικό χρήμα, που έχει συλλεγεί με δυσβάσταχτους φόρους. Είναι ένας φόρος υπέρ της παραοικονομίας. Τα χρήματα αυτά δεν διοχετεύονται μόνον στη κατανάλωση, αλλά σημαντικό μέρος τους διατίθεται σε «μαύρες» επιχειρηματικές δραστηριότητες. Ο τρίτος λόγος είναι η απαξίωση του Δημοσίου, η επικράτηση όλο και μεγαλύτερης δυσπιστίας απέναντι στο πώς διαχειρίζεται διαχρονικά το κράτος τα χρήματα που μαζεύει, η αμφισβήτηση της ίδιας της δημοκρατίας - που πλέον εμφανίζεται ως δημιουργός σκανδάλων και όχι πολιτικό σύστημα που τα καταστέλλει και τα προλαμβάνει. Είναι σαράκι που τα καταστρέφει όλα. Και οι τρεις αυτοί λόγοι, η σπατάλη, η κλοπή του δημόσιου χρήματος, η απαξίωση του Δημοσίου, είναι χαρακτηριστικά που δεν περιορίζονται βεβαίως στη διαφθορά και τις μίζες. Σπατάλες γίνονται και χωρίς μίζες, κλοπή -όχι τόσο συχνά- γίνεται και απευθείας από το ταμείο, στην απαξίωση του Δημοσίου οδηγούν και

Το καθεστώς δωροδοκιών είναι πλήγμα βαρύ στη δημοκρατία. Η Δικαιοσύνη προχωρεί - καμία υπόθεση στο συρτάρι. Όμως ουδείς αναγνωρίζει ότι έχει την ευθύνη να προλαμβάνει τις μίζες και τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος

πολλές άλλες πράξεις και λόγια. Βρισκόμαστε στη καρδιά των προβλημάτων του κράτους και της οικονομίας μας. Γι’ αυτό η αντιμετώπιση της δια-

φθοράς και της μίζας είναι τόσο δύσκολη. Ανατροφοδοτείται από τον τρόπο που λαμβάνονται οι αποφάσεις και γίνεται η διαχείριση. Έχει επικρατήσει να μην ελέγχονται οι πολιτικές και διοικητικές ευθύνες όταν αποκαλύπτεται μια πράξη δωροδοκίας. Οι προϊστάμενοι δείχνουν «προς τα κάτω». Ουδείς είχε την ευθύνη να προλάβει την κλοπή, τη διασπάθιση του δημοσίου χρήματος. Συγχρόνως εκδηλώνεται στα Μέσα επικοινωνίας -και, υποθέτουμε, και σε σημαντικό τμήμα της κοινής γνώμης- μια τάση επικέντρωσης στα πρόσωπα, στους δράστες της παρανομίας, πολλές φορές με μια υπερβολική μονομέρεια, ακόμη και φθόνο. Όμως δεν είναι παράνομες πράξεις στην έρημο, στην άγρια Δύση. Είναι διαφθορά, λάδωμα και μίζα σε ένα πλέγμα θεσμικών, κομματικών και οικονομικών σχέσεων που τα επιτρέπει, τα ανέχεται - τα καταδικάζει όταν αποκαλυφθούν, όταν καταγγελθούν, όταν μια υπηρεσία, ένα τμήμα του κράτους, έκανε σωστά τη δουλειά του. Δεν υπάρχει, δεν λειτουργεί αποτελεσματικός μηχανισμός

πρόληψης. Αντιθέτως, λειτουργούν πολλοί μηχανισμοί που ασχολούνται με την παράκαμψη των εμποδίων ώστε να επιτευχθεί η δωροδοκία και κυρίως ο στόχος της, η πελατειακή εξυπηρέτηση. Η έκταση της διαφθοράς στη χώρα είναι μεγάλη. Και είναι απλωμένη σε βάθος. Δεν θα μειωθεί όμως, αν δεν ξεκινήσει «από πάνω» το ξεκαθάρισμα. Οι υποθέσεις Τσοχατζόπουλου, Κάντα, Μαντέλη, που προχώρησε η Δικαιοσύνη, δείχνουν ότι έχουν αρχίσει να ξεκαθαρίζουν. Καμία υπόθεση στο συρτάρι, κανένα κουκούλωμα δεν είναι σήμερα ανεκτό. Και πρόληψη. Βρισκόμαστε σε χρονιά εκλογών. Όλοι θα κριθούν. Όλα -ή περίπου όλα- μαθαίνονται σε αυτή τη χώρα. Θα άξιζε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να συζητήσει εγκαίρως με τα κόμματα μέτρα που θα προστατεύουν το δημόσιο χρήμα και θα αποκαθιστούν το κύρος της δημοκρατίας.

Το μεγάλο παραμύθι του μονόδρομου ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ

Η αποκάλυψη της Μέρκελ για το Ότι θα κατέρρεε η Ευρωζώνη, αν οι πολιτικοί μας εκπρόσωποι απειλούσαν έξοδο από το ευρώ, θρυμματίζει τα μεγάλα ψέματα και τις υιοθετημένες κατά παραγγελία απειλές της καγκελαρίου, να κάτσουμε φρόνιμα για να αρχίσει το πείραμα. Ένα πείραμα που συνεχίζεται με βαρύ τίμημα για τοΝ λαό και τη χώρα. Ένα πείραμα που αν δεν διακοπεί τώρα, το συντομότερο δυνατόν, θα έχει δυσβάσταχτο κόστος σε χρήμα, πόνο και χρόνο για όποιον αναλάβει την επιχείρηση ανοικοδόμησης της χώρας. Η κρίσιμη στιγμή, εκεί που ο Γ. Παπανδρέου ανήγγειλε το δημοψήφισμα ώστε να αποφασίσει ο λαός για το Μνημόνιο, δεν είχε προετοιμαστεί κατάλληλα, δεν προηγήθηκαν συνεννοήσεις με όλα τα κόμματα ώστε οι δανειακές συμβάσεις να συμφωνηθούν με όρους που δεν θα στραγγάλιζαν την ελληνική οικονομία και τοΝ λαό μας. Μέρκελ και Σαρκοζί και άλλες δυνάμεις εντός και εκτός της χώρας βρήκαν αμέσως επαφή με Σαμαρά και Βενιζέλο καθώς ο ΓΑΠ υποχώρησε (άγνωστο με ποιες απειλές) και αποσύρθηκε από το πολιτικό παιχνίδι.

OYTE ο Σαμαράς, ούτε ο Βενιζέλος, ούτε κανείς από τους άφθονους κεντροαριστερούς και τη ΔΗΜ.ΑΡ.

(που έβλεπαν -τρομάρα τους- ιστορικό συμβιβασμό) αισθάνθηκε την ανάγκη να αρθρώσει δύο λόγια για όσα μαρτύρησε η Μέρκελ. Υποτάχθηκαν εν πλήρΕΙ συνειδήσει για να τους ανατεθεί η εξουσία και να υλοποιήσουν το πρόγραμμα των δανειστών κατακτητών της χώρας μας. Θυμάστε μετά τον πρώτο γύρο των εκλογών του Ιουνίου του 2012 τι όρους έβαζαν στον Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ; Κάνε ό,τι θες αρκεί να μείνουμε στο ευρώ. Τη μόνη δυνατή απειλή, το πλέον ισχυρό διαπραγματευτικό ατού (κατά ομολογία της Μέρκελ) εκείνη την περίοδο, απαίτησαν να μην χρησιμοποιηθεί. Ενδιαμέσως, πριν τις επαναληπτικές εκλογές, υποσχέθηκαν αυτοί, με την προσθήκη της ΔΗΜ.ΑΡ., ότι θα επαναδιαπραγματευτούν σκληρά (!) τους όρους της δανειακής σύμβασης.

Κανένας άνθρωπος στον κόσμο δεν μπορεί να κατηγορήσει μια χώρα η οποία ζητάει αλλαγές των όρων εξόφλησης των παράτυπων, σύμφωνα με τους όρους του Μάαστριχτ, δανείων, ώστε να σταματήσει την ανθρωπιστική κρίση και τη δραματική συρρίκνωση του πληθυσμού της

HTAN τόσο σκληροί διαπραγματευτές, που ακόμα για τη μείωση του ΦΠΑ στην εστίαση έκαναν αίτηση έγκρισης στην Τρόικα! Δεμένοι με τους εγχώριους χορηγούς και χρηματοδότες τους, πολλές φορές ξεπέρασαν τις απαιτήσεις των τροϊκανών υιοθετώντας αιτήματα των «κουκουλοφόρων με τις γραβάτες» (κατά τον χαρακτηρισμό του Πρετεντέρη), οι οποίοι μέσα στον πανικό, ζητούσαν από τον πρόθυμο υπουργό Οικονομικών Βενιζέλο φιλοεργοδοτικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις. Χαρακτηριστική είναι η κατηγορία που εκτόξευσε η Λούκα Κατσέλη κα-

τά του Βενιζέλου για το πολυνομοσχέδιο για τις εργασιακές σχέσεις, όταν στις αρχές Οκτωβρίου του 2011 παρουσία του Γ. Παπανδρέου τον κατηγόρησε ότι: «Εσύ περνάς μια νεοφιλελεύθερη γραμμή, εγώ αντιστέκομαι σε αυτό, και σου επαναλαμβάνω ότι η τρόικα ποτέ δεν ζήτησε το άρθρο 37, αυτό είναι δικιάς σου έμπνευσης. Περνάς τη γραμμή ορισμένων εργοδοτών. Κάνεις ρουσφέτι σε 4-5 επιχειρηματίες, τραπεζίτες και εκδότες»!

ΣTH συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου στις 23 Μαΐου του 2011 ο Βενιζέλος με την ασφάλεια του υπουργού Άμυνας κατηγόρησε τον Παπακωνσταντίνου και την κυβέρνηση γενικότερα λέγοντας ότι «η χώρα βρίσκεται σε δημοσιονομική κατοχή!» Σήμερα, τόσο αυτός όσο και ο Σαμαράς που ανέλαβε να προστατεύσει τη «λάθος συνταγή», έχουν το θράσος να μιλάνε για φως στο βάθος του τούνελ. Χωρίς το παραμικρό αναπτυξιακό σχέδιο σε όλους τους τομείς της ελληνικής οικονομίας, ακολουθώντας τις οδηγίες των δανειστών, περιμένουν ότι σε συνθήκες κατάρρευσης της εσωτερικής ζήτησης, με σειρά εμποδίων σε όλη την παραγωγική διαδικασία, όπως είναι το κόστος ενέργειας, το απρόσιτο κόστος του χρήματος από τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα, η κατάρρευση της αγοράς ακινήτων με τις υποθήκες των δανεισμένων επιχειρήσεων να έχουν χάσει το 50% της αξίας τους, το κόστος μεταφοράς των εξαγώγιμων προϊόντων, η παντελής έλλειψη εξωτερικής οικονομικής και εμπορικής πολιτικής, να δουν φως! ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΕΙ να υπάρχει διαπραγματευτικό πλεονέκτημα, αν ο λαός αποφασίσει να αναθέσει τη διακυβέρνηση του τόπου στον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα; Η απάντησή μου είναι πως υπάρχει. Κανένας άνθρωπος στον κόσμο δεν μπορεί να κατηγορήσει μια χώρα η οποία ζητάει αλλαγές των όρων εξόφλησης των

παράτυπων, σύμφωνα με τους όρους του Μάαστριχτ, δανείων ώστε να σταματήσει την ανθρωπιστική κρίση και τη δραματική συρρίκνωση του πληθυσμού της. ΣΗΜΕΡΑ λοιπόν που η Ευρώπη βράζει και ο σκεπτικισμός για το μέλλον των κοινωνιών φουντώνει, με συνταρακτικές αλλαγές να αναμένονται στην σύνθεση του Ευρωπαϊκού κοινοβουλίου, η διαπραγμάτευση είναι εφικτή, αλλά και αναγκαία για να σταματήσει ο κατήφορος της χώρας και να ανακτηθεί η εθνική κυριαρχία. Είναι φανερό πως δεν υπάρχει μονόδρομος. Υπάρχει μόνο το σκιάχτρο της γερμανικής ηγεμονίας. Ενοείται πως μια τέτοιου είδους διαπραγμάτευση δεν είναι απλή και εύκολη υπόθεση. Απαιτείται εξαιρετική προετοιμασία, τεκμηριωμένες προτάσεις, με δοκιμασία πολλών σεναρίων και εναλλακτικών λύσεων. Απαιτούνται διεθνείς συνεννοήσεις και επαφές με τους μεγάλους παγκόσμιους παίκτες, με τους οποίους μπορεί και πρέπει να έχεις προετοιμάσει γραμμές αμύνης δίνοντας και παίρνοντας. Τα ψέματα και οι εκβιασμοί Σαμαρά - Βενιζέλου έχουν εξαντληθεί. Είναι στο χέρι της μεγάλης δημοσκοπικά Αριστεράς να διαφυλάξει και να ενισχύσει την ενότητά της προσκαλώντας στον δύσκολο πολιτικό αγώνα τις δυνάμεις που θέλουν και μπορούν να συνδράμουν στους βασικούς εθνικούς στόχους. dchristou52@gmail.com

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

13

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Εδώ και πέντε χρόνια που έχει ξεσπάσει η κρίση διαβάζουμε πως οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι ακόμη και σε χώρες όπως η Ελλάδα. Πώς γίνεται αυτό; H απάντηση στην κρίση είχε μία κατεύθυνση: τη διάσωση των χρηματοπιστωτικών οργανισμών, των πιστωτών και των μεγάλων τραπεζών, τόσο στην Ευρώπη όσο και στις ΗΠΑ. Το σχέδιο δεν συμπεριελάμβανε τη σταθεροποίηση των οικονομιών. Αντιθέτως, κυριαρχεί μια αφήγηση κατά την οποία κατηγορείται το κοινωνικό κράτος, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για την καταστροφή του. Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη με βάση τον τρόπο που διαχειρίζονται την κρίση το ότι μεγάλη μερίδα των πλούσιων και ισχυρών διατηρούν και αυξάνουν τον πλούτο τους την ώρα που οι αδύναμοι εξαθλιώνονται. Στην Ελλάδα, όμως, μας λένε πως γινόμαστε πιο ανταγωνιστικοί με τα μέτρα λιτότητας. Η ύφεση ωστόσο παραμένει. Πώς το εξηγείτε; Με δεδομένες τις πολιτικές που ακολουθούνται, το ότι υπάρχει ύφεση δεν πρέπει να μας εκπλήσσει. Ακολουθούνται πολιτικές που μειώνουν την οικονομική δραστηριότητα, η μείωση των μισθών είναι μόνο ένα μέρος, η μείωση των κοινωνικών υπηρεσιών είναι ένα άλλο μεγάλο μέρος, όπως και η αύξηση των φόρων. Όλα αυτά έχουν ως συνέπεια την ύφεση. Αν λάβουμε υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της διάρθρωσης της ελληνικής οικονομίας, η μείωση του μέσου μισθού θα επέφερε μια πολύ μικρή αλλαγή ακόμη και σε καλύτερες περιόδους της οικονομίας, η οποία βασίζεται κυρίως στο παγκόσμιο εμπόριο, στον εφοπλισμό και κατά δεύτερο λόγο στο εισόδημα που μπορούν να δαπανούν άνθρωποι από άλλες χώρες για να περάσουν τις διακοπές τους στην Ελλάδα. Η μείωση στους μισθούς, λοιπόν, δεν επηρεάζει ιδιαιτέρως κανέναν από τους παραπάνω τομείς. Ξεπερνά τη φαντασία κάθε λογικού ανθρώπου η ιδέα πως, αν οι μισθοί πέσουν, οι γερμανικές εταιρείες θα φέρουν την έδρα τους στην Ελλάδα. Μας λένε, όμως, πως αν κάτσουμε ήσυχοι και έχουμε σταθερότητα, τα πράγματα θα πάνε καλύτερα. Μετά το πέρας κάποιων χρόνων οι λογικοί άνθρωποι θα απορρίψουν αυτό το επιχείρημα. Τη γλιτώνει κάποιος με τέτοια επιχειρήματα τον πρώτο χρόνο ή τους πρώτους δεκαοχτώ μήνες, αλλά, αν ύστερα από πέντε χρόνια η κατάσταση συνεχίζει να χειροτερεύει και δεν υπάρχει καμία ένδειξη βελτίωσης, τότε καθίσταται σαφές πως οι πεποιθήσεις του ήταν απατηλές. Όπως γνωρίζετε, το πιθανότερο είναι η επόμενη κυβέρνηση στην Ελλάδα να είναι κυβέρ-

ΤΖΕΪΜΣ ΓΚΑΛΜΠΡΕΪΘ:

Παραπλανητικά και ψευδή τα «περιμένετε και θα έρθει η ανάπτυξη σε 6 μήνες» H ευχή του οικονομολόγου καθηγητή στο Πανεπιστήμιο του Τέξας, Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, για τους Ευρωπαίους, είναι να «ξαναβρούν την ελπίδα». Ο γιος του έγκριτου οικονομολόγου Τζον Κένεθ Γκάλμπρεϊθ μίλησε στην «Αυγή» για την κρίση και για την αναγκαιότητα η Ευρώπη να αλλάξει πορεία και προσανατολισμό. Από τη συζήτηση δεν θα μπορούσε να λείπει και ο ΣΥΡΙΖΑ, καθώς ο καθηγητής έχει συνυπάρξει περισσότερες από μία φορές στο ίδιο πάνελ με τον πρόεδρο

του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα, τόσο στο Τέξας όσο και αλλού, και παρακολουθεί στενά το θέμα της ευρωπαϊκής κρίσης. «Η μόνη λογική πορεία που μπορεί να ακολουθήσει μια κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι να φέρει εναλλακτική πολιτική και να επιμείνει τόσο έναντι των Ευρωπαίων εταίρων όσο και σε επίπεδο συντονισμού με άλλες χώρες που είναι σε παρόμοια κατάσταση. Μόνο τότε θα μπορούμε να ελπίζουμε για κάτι καλύτερο», υποστηρίζει. ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ

Η μόνη λογική πορεία που μπορεί να ακολουθήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι να φέρει μια εναλλακτική πολιτική και να επιμείνει τόσο έναντι των Ευρωπαίων εταίρων όσο και σε επίπεδο συντονισμού με άλλες χώρες που είναι σε παρόμοια κατάσταση. Μόνον τότε μπορούμε να ελπίζουμε για κάτι καλύτερο

νηση της Αριστεράς, με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως μια κυβέρνηση της Αριστεράς θα μπορούσε να κάνει την αλλαγή τρία χρόνια πριν πετυχαίνοντας καλύτερους όρους στη διαπραγμάτευση για το πακέτο διάσωσης, αλλά τώρα δεν θα καταφέρει και πολλά. Συμφωνείτε με αυτή την άποψη; Noμίζω πως η μόνη ελπίδα της Ευρώπης βρίσκεται στην αποφασιστικότητα των κυβερνήσεων της Ελλάδας και άλλων χωρών να επιμείνουν για αλλαγή στην ευρωπαϊκή πολιτική. Αυτή είναι μια πιθανή λύση για διέξοδο από την κρίση, η οποία δεν περιλαμβάνει τερά-

στια αναστάτωση, οικονομική αναταραχή και κατάρρευση. Δεν ξέρουμε τι θα δείξει η κάλπη στις επόμενες εκλογές στην Ελλάδα ούτε ξέρουμε τι θα επακολουθήσει. Αν το αποτέλεσμα είναι αυτό που προβλέπετε, κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, δεν ξέρουμε πώς θα αντιδράσουν οι Ευρωπαίοι εταίροι της Ελλάδας. Προβλέπω ωστόσο πως η κατάσταση θα είναι πολύ δύσκολη και ότι η νέα κυβέρνηση θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη για το πώς θα «πιλοτάρει» για να βγει από τα αδιέξοδα. Αλλά μου φαίνεται ότι η μόνη λογική πορεία που μπορεί να ακολουθήσει η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είναι να φέρει μια εναλλακτική πολιτική και να επιμείνει τόσο έναντι των Ευρωπαίων εταίρων όσο και σε επίπεδο συντονισμού με άλλες χώρες που είναι σε παρόμοια κατάσταση. Μόνον τότε μπορούμε να ελπίζουμε για κάτι καλύτερο.

ρουν. Αυτό θα είναι ένα βήμα μπροστά, αλλά ακόμη κι αν αυτό το βήμα το κάνει μία χώρα, θέτοντας σαφώς μια εναλλακτική πορεία ευρωπαϊκής πολιτικής, και πει «αυτό πρέπει να κάνουμε ως Ευρωπαίοι για να τελειώσει αυτή η κρίση και η καταστροφή του κοινωνικού κράτους που είναι ο συνδετικός ιστός των ευρωπαϊκών κοινωνιών και να πάψει η δαιμονοποίηση μιας χώρας», νομίζω πως θα είναι πράξη ειλικρίνειας και θάρρους. Όλοι αναγνωρίζουν το «περιμένετε και όλα θα βελτιωθούν στους επόμενους έξι μήνες που θα έρθει η ανάπτυξη» είναι ψευδές, δεν είναι μόνο προσπάθεια παραπλάνησης του εκλογικού σώματος, αλλά και των ίδιων που τα λένε.

Άρα, λοιπόν, η λύση είναι ένα κοινό μέτωπο των χωρών του Νότου;

Γνωρίζετε πως σε μερικούς μήνες έχουμε ευρωεκλογές. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο υποψήφιος του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για τη θέση του προέδρου του συμβουλίου της Ε.Ε. Τι συμβολίζει αυτή η υποψηφιότητα κατά τη γνώμη σας;

Θα ήμουν αισιόδοξος ακόμη κι αν οι χώρες του Νότου συντονίζονταν για ένα θέμα. Είναι απαραίτητο για μια χώρα -για τους πολίτες της και την κυβέρνησή της- να εκφράσει μια εναλλακτική θέση. Μου φαίνεται πως θα είναι απόφαση της Ελλάδας το αν θα χρεωκοπήσει ή όχι. Πρόκειται για μεγάλη πρόκληση, αλλά θα είναι εξαιρετικά βοηθητικό όταν η Ελλάδα κληθεί να αποφασίσει να συμμετάσχουν και να ακολουθήσουν και άλλες χώρες -και μεγαλύτερες ακόμη, όπως η Ισπανία και η Ιταλία- και να συνειδητοποιήσουν πως οι προτάσεις που κάνει μια νέα κυβέρνηση για εναλλακτική πολιτική τις αφορούν και τις συμφέ-

Νομίζω πως θα είναι μία χρήσιμη άσκηση. Αν δούμε πού ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ έναν χρόνο πριν, θα μπορούσαμε να πούμε πως επρόκειτο για μια απομονωμένη πολιτική δύναμη με πολύ λίγες άμεσες συμμαχίες, ακόμη και επαφές. Αυτό αλλάζει πολύ σύντομα. Πρώτον, οι Ευρωπαίοι πλέον είναι πιο εξοικειωμένοι με τις θέσεις -τις πραγματικές θέσεις- του ΣΥΡΙΖΑ και κατανοούν ότι πρόκειται για ένα κόμμα με ευρωπαϊκό προσανατολισμό. Συγκεκριμένα πρόκειται για ένα φιλοευρωπαϊκό κόμμα, το πρόγραμμα του οποίου είναι ίσως το μόνο που έχει στόχο τη διατήρηση του ευρωπαϊκού ιδεώδους. Έχει ξεκινήσει, λοιπόν, ένας

διάλογος ανάμεσα στις προοδευτικές δυνάμεις της Ευρώπης που συμπεριλαμβάνει τον ΣΥΡΙΖΑ ως εταίρο. Αυτό το βλέπουμε και από την υποψηφιότητα Τσίπρα. Θα είναι μια άσκηση να έρθει στο προσκήνιο ένα εναλλακτικό πολιτικό πρόγραμμα. Είναι ελπιδοφόρα εξέλιξη. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι από πλευράς οικονομικής πολιτικής οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι στ’ αριστερά της Ευρώπης; Θα έλεγα πως, κατά μία έννοια, ένας τέτοιος ισχυρισμός θα ήταν βάσιμος. Πρώτον, έχουμε μια μετριοπαθώς προοδευτική ομοσπονδιακή κυβέρνηση που επανεξελέγη. Δεύτερον, ενώ έχουν υπάρξει τεράστιες πιέσεις για να περιοριστεί η κοινωνική προστασία, το πρόγραμμα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης δεν έχει σταματήσει. Οι κοινωνικοί οργανισμοί στις Ηνωμένες Πολιτείες -αν και λιγότερο ισχυροί από εκείνους της νότιας Ευρώπης- συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς περικοπές και σχετικά αποτελεσματικά. Ακόμη, έχουμε επεκτείνει την ασφάλεια υγείας σε όλον τον πληθυσμό με νέα νομοθεσία. Οπότε, συνολικά, η τάση στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο σταθερή, δεν συζητιέται συνεχώς η κρίση, η συζήτηση άλλαξε και αφορά το τι να κάνουμε. Δεν θα χρησιμοποιούσα τον διαχωρισμό αριστερά - δεξιά, αλλά, αν μη τι άλλο, δεν υπάρχει η αδυσώπητη δέσμευση για ανταγωνιστικότητα χωρίς να λαμβάνεται τίποτε άλλο υπόψη. Τι ευχή θα κάνατε για τους Ευρωπαίους; Μα να ξαναγεννηθεί η ελπίδα και να στραφούν προς άλλες πολιτικές. Τι άλλο;

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

14

AΡΘΡΑ

Ποδαρικό, κατά πώς μας ταιριάζει Με τον Μιχάλη Λιάπη, με τον Χάρη Τομπούλογλου και με τον Αντώνη Κάντα μας αποχαιρέτησε το 2013. Με τον Μιχάλη Λιάπη, με τον Χάρη Τομπούλογλου και με τον Αντώνη Κάντα μάς έκανε ποδαρικό το 2014. Όπως ακριβώς μας ταιριάζει, θα πει κανείς. Και ίσως να ‘χει δίκιο. Καθώς οι συγκεκριμένες φιγούρες αντιπροσωπεύουν πιστά την ποιότητα του δημόσιου βίου μας. Όπως την καθόρισε το πολιτικό προσωπικό που διαχειρίστηκε, ώς τώρα, τις τύχες της χώρας. Την ποιότητα του δημόσιου βίου μας, κατά τις πραγματικές της παραμέτρους, κατά το αυθεντικό της ήθος... Δεν ξέρω πόση αισιοδοξία μάς επιτρέπεται για τον νέο χρόνο, με τέτοιο ξεκίνημα. Μάλλον όχι και τόση. Προπάντων επειδή κανείς από μας δεν μπορεί να πιστέψει, πως πάνε όλ’ αυτά, περάσανε. Πως δεν πρόκειται παρά για το υστερόγραφο μιας άλλης εποχής, νοσηρής, παρακμιακής, που δεν υπάρχει πια. Η αλήθεια είναι πως σήμερα συλλαμβάνονται αμαρτήσαντες κρατικοί λειτουργοί και παραπέμπονται, και δικάζονται, και κολάζονται οι ανομίες τους. Η αλήθεια είναι πως σήμερα βρίσκονται πολλοί από δαύτους στη φυλακή, όσοι δεν θυμόμαστε να βρέθηκαν σε προηγούμενες εποχές. Κι αυτό είναι το κατά ποιότητα διαφορετικό, αυτό είναι το θετικό για την περίπτωσή μας και το πράγματι αισιόδοξο. Από την άλλη μεριά, είναι και σή-

Τα κυβερνητικά κόμματα της μεταπολίτευσης είχαν πίστωση πολιτικού χρόνου και πιστώσεις στην οικονομία. Η Ελλάδα, πιεσμένη από τη χούντα και την εισβολή στην Κύπρο δεν έπρεπε να χαθεί για το Δυτικό στρατόπεδο. Εισήλθε επιεικώς στην ΕΟΚ, έρρευσαν κονδύλια, αγοράστηκε πολιτικός χρόνος, κερδήθηκε το στρατηγικό στοίχημα. Ο Κ. Καραμανλής, ο Αν. Παπανδρέου, μπορούσαν να κάνουν κάποιες αταξίες (παροδική έξοδος από στρατιωτικό ΝΑΤΟ, διαπραγματεύσεις για τις βάσεις κ.λπ.) που θα εξευμένιζαν το τσαλακωμένο συλλογικό αίσθημα ,αταξίες που έδιναν το άλλοθι μιας βαθιάς ατλαντικής πειθαρχίας. Έγιναν εξαγορές (ιδιωτικών) προβληματικών επιχειρήσεων, ανέβαιναν οι μισθοί, επέστρεψαν οι πολιτικοί πρόσφυγες, νομιμοποιήθηκε το ΚΚΕ. Ο λαός έκτιζε δεύτερο όροφο, αγόραζε αυτοκίνητο, σπούδαζε τα παιδιά, άρχιζε να ντύνεται κομψά, διαδήλωνε συχνά. Η στοχευμένη και πολιτικά ελεγχόμενη αυτή πολιτική και οικονομική πίστωση δεν υπάρχει στη νέα μεταπολίτευση που μάλλον θα εγκαινιαστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνο Βαρσοβίας -αντίπαλο δέος- δεν υφίσταται (άρα η Ελλάδα δεν είναι στρατηγικά πολύτιμη), το εκμηδενιστικό και εξαιρετικά κερδοφόρο σοκ του νεοφιλελεύθερου πειράματος δεν φαίνεται να έχει ισχυρούς αντιπά-

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

μερα το ίδιο κι απαράλλαχτο πολιτικό προσωπικό που υπόσχεται να «μας περάσει απέναντι». Το ίδιο ακριβώς πολιτικό προσωπικό, εκείνο που εγκατέστησε στον δημόσιο βίο τις άθλιες λογικές και τις αντίστοιχες πρακτικές. Εκείνο που μας έφερε ώς εδώ. Το εμπιστευόμαστε; Όταν προπάντων βλέπουμε, με επιλογή και ευθύνη του, να στελεχώνουν και σήμερα το κράτος οι τύπου Τομπούλογλου πολιτευόμενοι του κομματι-

κού σωλήνα. Πράγμα που σημαίνει πως εντέλει οι άνθρωποι δεν έχουν καταλάβει τίποτα, πως δεν έχουν μετανιώσει για τίποτα. Και όταν δεν βρέθηκε ακόμη ένας (ένας...) από τους πρώην αρχηγούς, τους πρώην πρωθυπουργούς, επί των ημερών των οποίων διεπράχθησαν τα ανήκουστα, να αναλάβει την πολιτική ευθύνη. Να ζητήσει συγγνώμη, βρ’ αδερφέ, από τον λαό, επειδή δεν πήρε χαμπάρι το όργιο που εξελισσόταν κάτω από τη μύτη του. Κι ας έλεγε, αν ήθελε, πως δεν ήξερε τίποτα, πως δεν υποψιάστηκε τίποτα. Ας έλεγε κάτι τέλος πάντων. Η σημερινή τους στάση, αυτή που υποδηλώνει πως δεν τους αφορούν, πως δεν τους εγγίζουν όλ’ αυτά, εκτός από πολιτικά μικρόψυχη, είναι βέβαια και απολύτως αποκαρδιωτική. Ε, και πώς να το κάνουμε. Δεν επιτρέπει αισιοδοξία, επ’ ουδενί...

Για τη χαμένη τιμή της πολιτικής «Πού να θυμάμαι όλες τις μίζες που πήρα...» είπε στον ανακριτή ο Αντώνης Κάντας. «Δεν είμαι εγώ ο μαλάκας να μην πάρω τίποτα, όταν γίνεται το σώσε γύρω μας...», είπε ο Χάρης Τομπούλογλου κατά την

προκαταρκτική φάση της επιλήψιμης δοσοληψίας. Δυο ατάκες που ήδη έχουν γράψει ιστορία. Μιας και αποκαλύπτουν την έκταση του οργίου. Ό,τι γινόταν και ό,τι πιθανότατα εξακολουθεί να γίνεται. Γιατί ποιος άραγε μπορεί να μας διαβεβαιώσει πως δεν διαπράττονται τα ανάλογα και σήμερα; Με τις κάθε λογής συμβάσεις στα διάφορα υπουργεία, καθώς και στους παντοειδείς φορείς του Δημοσίου. Και ποιος αμφιβάλλει πως όλ’ αυτά που αποκαλύπτονται, που βγαίνουν στο φως και που οδηγούνται στο εδώλιο, δεν αποτελούν παρά σταγόνα στον ωκεανό της κρατικής διαφθοράς; Και πώς άραγε λειτουργεί, πώς επηρεάζει εντέλει αυτή η εδραιωμένη αντίληψη το πολιτικό φρόνημα και τις πολιτικές επιλογές του ελληνικού λαού; Του χειμαζόμενου ελληνικού λαού. Ε, επ’ αυτού η απάντηση ανιχνεύεται στα ευρήματα των δημοσκοπήσεων. Εκεί όπου η καταγραφόμενη απαξίωση του συνόλου του πολιτικού προσωπικού, ίσως κι αυτής της ίδιας της πολιτικής λειτουργίας, τσακίζει κόκαλα. Και μονάχα σε μαύρες σκέψεις οδηγεί. Προπάντων επειδή δεν είναι διόλου βέβαιο, αντιθέτως,

Τα επείγοντα της αριστερής εξουσίας λους, ούτε ορατούς κινδύνους, αφού θεμελιώνεται στη λαϊκή ενοχή κι όχι στη συλλογική αίσθηση ιστορικού δικαίου όπως συνέβαινε κατά την μεταπολίτευση. Επομένως δεν υπάρχει λόγος επιείκειας εκ μέρους των προστάτιδων Δυνάμεων. Τα κυβερνητικά κόμματα της μεταπολίτευσης ενσωμάτωσαν τις αναπτυξιακές, ταξικές και ταυτοτικές αντιφάσεις της ελληνικής κοινωνίας, χωρίς να χρειαστεί να τις επιλύσουν. Απλώς ροκάνιζαν τον χρόνο που τους παρείχε η Δύση. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να ακολουθήσει την ίδια κυβερνητική τεχνική. Οι τεράστιες παραγωγικές αντιφάσεις, οι ακριβές και μη ανταποδοτικές δομές που κληροδοτούνται, το αντιλαϊκό και εκμαυλισμένο κράτος, οι ατομικιστικές, εγωιστικές και αποηθικοποιημένες νοοτροπίες, αλλά κυρίως μια διεθνής συνθήκη εξαιρετικά ελεγχόμενη, δεν επιτρέπουν αναβολές, μεταθέσεις, ροκάνισμα χρόνου. Αθροίσεις αντιφάσεων, που δεν θα επιλύονται και που απλώς θα εξαγοράζονται οι μετέχοντες, δεν είναι δυνατές. Η περίφημη εξαγορά των προβληματικών δεν τις κοινωνικοποίησε αλλά τις χρηματοδότησε. Αυτό δεν απάντησε σ΄ ένα μεγάλο πρόβλημα παραγωγικής στρατηγικής πολλών δεκαετιών, μετέθεσε, ανέβαλλε το σκάσιμο της βόμβας.

ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*

Εσύ, ως αριστερός, έχεις ανάγκη από μια ενσυνείδητη, σκληροτράχηλη, άρα ανθεκτική επιλογή. Γιατί αυτό μόνο θα είναι η δική σου «πίστωση» Η σημερινή κόλαση της ασφαλιστικής φούσκας, δεν οφείλεται μόνο στο εξοργιστικό Βενιζελικό PSI ούτε μόνο στην κατάρρευση της εργασίας στην Ελλάδα της μνημονιακής επέλασης. Οφείλεται και στο ερώτημα παραγωγικής ταυτότητας που δεν απαντήθηκε όταν το έθετε η ζωή ή κρύφτηκε πίσω απ τα κονδύλια των φορμαλιστικών και διαρπαγμένων ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Αυτή η ενταφιαστική, μεταθετική πολιτική επιλογή του ‘80 του ‘90 κλπ που μπόρεσε να κτίσει εξουσίες Καραμανλή,

Παπανδρέου, Σημίτη κ.λπ., για τον ΣΥΡΙΖΑ δεν θα υπάρχει. Θα πρέπει να λύσει διά μιάς, προβλήματα ανθρωπιστικά, κράτους, παραγωγής στρατηγικής κ.λπ. Π.χ. μεγάλες δομές πολιτισμού, πανάκριβες, που δεν είναι εύκολο να χρηματοδοτηθούν και να συνυπάρξουν λόγου χάρη νέα Λυρική (των 25 πάγιων εκατομμυρίων ετησίως) και Μέγαρο Μουσικής, τι θα γίνουν; Θα κλείσουν; Θα απολυθούν οι εργαζόμενοι; Φυσικά όχι! Θα ιδιωτικοποιηθούν άρον - άρον; Θα βρεθεί ένα σοφό μοντέλο οικονομικά βιώσιμης διαχείρισης; Τί περιθώρια υπάρχουν, ώστε ερωτήματα απλής λογικής να μην απαντώνται; Παρεμφερείς παραλυτικές ερωτήσεις, χωρίς προεκλογικά καλύμματα και γενικότητες, θα πρέπει να απαντηθούν σε πάμπολλα πεδία και κοινωνικές εφαρμογές. Παράλληλα, η διάθεση τέτοιων ποσών θα αναβάλει την επείγουσα στοιχειώδη ανθρωπιστική αποκατάσταση; Θα πεις, «δεν στεγάζω άμεσα τον άστεγο στα άπειρα δημόσια κτήρια - φαντάσματα γιατί πρέπει να καλύψω τον προϋπολογισμό της τάδε δομής»; Και ένας τέτοιος «εμφύλιος» δομών, τέτοιου είδους διαζευκτικά ερωτήματα, δεν ενδιαφέρεται να τα λύσει η σημερινή κυβέρνηση, αλλά δεν μπορεί να το αποφύγει μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Δεν γίνεται να μην σκάσει στα χέρια του ΣΥΡΙΖΑ κάτι

ότι η απαξίωση, η απέχθεια, η οργή μπορεί αυτή την ώρα να μετεξελιχθεί σε γόνιμη πολιτική δυναμική. Πως δεν θα προσανατολιστεί και δεν θα περιοριστεί σε τυφλές, τύπου Χρυσής Αυγής, επιλογές ή σε τρομοκρατικού χαρακτήρα δολοφονική βία. Βλέπεις στη βιτρίνα της πολιτικής εξουσίας βρίσκονται -και- σήμερα οι δυνάμεις της κεντρικής ευθύνης για το κατάντημα της χώρας. Αυτές στην «όψη» των οποίων ο ελληνικός λαός αναγνωρίζει τους αιτίους των δεινών του. Οι δυνάμεις εκείνες που, εναλλασσόμενες στην εξουσία, στέρησαν από τη χώρα την αξιοπρέπεια και από τους πολίτες τον αυτοσεβασμό. Και που τώρα παριστάνουν πως από κοινού μπορούν να σώσουν τη χώρα και να βοηθήσουν τον λαό να ορθοποδήσει. Ε, λοιπόν, δεν γίνεται, απλώς δεν γίνεται. Ένα νέο και άφθαρτο πολιτικό προσωπικό. Μια νέα και άφθαρτη, μια καθαρή και αδοκίμαστη ακόμη, πολιτική πρόταση. Ίσως, υπό προϋποθέσεις, και με πολύ μεγάλη προσπάθεια ασφαλώς, καταφέρει να αποκαταστήσει τη χαμένη τιμή της πολιτικής στον τόπο μας...

που η σημερινή ηγεσία της χώρας όχι απλώς δεν επιλύει αλλά μεθοδεύει τη μη λύση του. Είναι δε αξιοπρόσεκτο ότι καμιά στρατηγική απόφαση παραγωγικού αναπροσανατολισμού δεν έχει ληφθεί. Μόνο αρπαγή και λαϊκή εκπτώχευση. Ναι, αυτή η εμπρόθετη και αντιλαϊκή αδράνεια, σημαίνει ότι κερδίζεις εσύ, ο αριστερός, χρόνο; ΟΧΙ. Περιγράφεις, προσανατολίζεις τίμια, καθαρά τον κόσμο στις απίστευτες επόμενες δυσκολίες, ώστε η απόφαση να σε ψηφίσει να είναι πράγματι επιλογή κι όχι πανικός ή απλή απελπισία; Γιατί η ιστορική στιγμή δεν αφήνει περιθώρια για μια αμυντική, ανόρεχτη ψήφο - ανάθεσης, μια ψήφο απλής απόρριψης του υπάρχοντος. Εσύ, ως αριστερός, έχεις ανάγκη από μια ενσυνείδητη, σκληροτράχηλη, άρα ανθεκτική επιλογή. Γιατί αυτό μόνο θα είναι η δική σου «πίστωση». Το έχεις; Ξέρεις τις συγκρούσεις που θα αναγκαστείς να κάνεις; Η κρύβεσαι, κρατώντας την αναπνοή σου, ελπίζοντας στη μαγεία; Τι να την κάνεις μια τέτοια εξουσία; Θα την χάσεις σε 2 μήνες. Αλλά κυρίως εσύ θα χαθείς εντός της, ως η μοναδική ελπίδα.

* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ, dsevastakis@arch.ntua.gr

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

15

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΓΟΝΕΙΣ ΣΑΧΖΑΝΤ ΛΟΥΚΜΑΝ:

Δεν ήθελε να μας ανησυχήσει και μας έκρυβε τα όσα γίνονταν Προχθές το απόγευμα στάθηκαν στο σημείο όπου, οκτώ μήνες μετά τη δολοφονία του γιου τους, μια άλλη μάνα, η μητέρα του Παύλου Φύσσα, θρηνούσε τον χαμό του δικού της στο Κερατσίνι. Δεν μιλούν την ίδια γλώσσα, όμως ο ίδιος πόνος τούς ενώνει, ο ίδιος πόνος ενώνει το Κερατσίνι με τη Λαλαμούσα, τη μικρή πόλη του Πακιστάν απ’ όπου ξεκίνησε ο Σαχζάντ Λουκμάν, για να μπορέσει να στείλει λίγα ευρώ πίσω στο σπίτι και να ζήσουν λίγο καλύτερα οι γονείς του και τα 9 αδέλφια του, ώσπου τον σταμάτησαν οι μαχαιριές δύο νεαρών Ελλήνων, με τον έναν από τους δύο να έχει στην κατοχή του, σύμφωνα με την αστυνομία, δεκάδες προεκλογικά φυλλάδια της Χρυσής Αυγής. Έφτασαν λίγες ώρες πριν από την έναρξη της πρώτης συνεδρίασης της δίκης για τη δολοφονία του 27χρονου γιου τους, στις 18 Δεκεμβρίου, με τη μάνα να επαναλαμβάνει σταθερά, ανάμεσα στα δάκρυά της: «ψάχνω το παιδί μου». Είκοσι χρόνια η μάνα αυτή καθάριζε σπίτια για να ζήσει τα 10 παιδιά της, μαζί με τον εργάτη πατέρα τους, που έφτιαχνε τούβλα. Την Τετάρτη ξεκινά η δεύτερη συνεδρίαση, κατά την οποία αναμένεται να καταθέσουν. Υπενθυμίζουμε ότι η δικογραφία για τη δολοφονία ήταν μία από τις 32 δικογραφίες που είχε στείλει ο Ν. Δένδιας στον Άρειο Πάγο για τη Χρυσή Αυγή. Όλες αυτές τις ημέρες, οι γονείς του Σαχζάντ Λουκμάν, Σουκράν Μπιμπί και Χαντέμ Χουσεΐν, περπατούν στην πόλη όπου ο γιος τους ονειρευόταν και πάσχιζε για ένα καλύτερο αύριο. Μαθαίνουν όσα ο γιος τους τους έκρυβε για να μην ανησυχούν, για τις ρατσιστικές επιθέσεις, τον φόβο, τους τραυματίες συμπατριώτες τους, για την επίθεση που γλίτωσε μία εβδομάδα πριν από τη μοιραία νύχτα της 17ης Ιανουαρίου στο ίδιο σημείο. Συναντήσαμε τους γονείς του Σαχζάντ μέσα στις ημέρες των γιορτών και με τη βοήθεια του προέδρου της Πακιστανικής Κοινότητας, Τζαβέντ Ασλάμ, μας μίλησαν για τον γιο τους, τον οποίο δυστυχώς γνωρίσαμε μέσα από το αστυνομικό δελτίο, όταν πια ήταν ήδη αργά. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗ ΖΩΤΟΥ

Μητέρα: Από μικρό παιδί ήταν πολύ ευγενικός, πολύ ήρεμος, σεβόταν πολύ τον άλλον και, για μένα που είμαι μάνα του, δεν υπήρχε άλλο τέτοιο παιδί. Πάντα, όταν ζητούσα κάτι, το έκανε τρέχοντας, ‘ναι, μάνα, τώρα αμέσως’. Ακούω τη φωνή του τώρα που δεν είναι εδώ, σαν να μου λέει ‘ναι, μάνα, είμαι εδώ, έρχομαι’. Όταν μεγάλωσε επέμενε να πάει κάπου, γιατί είμαστε πολύ φτωχή οικογένεια. Πότε είχαμε να φάμε, πότε δεν είχαμε. Είχε και εννέα αδέλφια και ανησυχούσε, κάτι ήθελε να κάνει για να φέρει ένα κομμάτι ψωμί και γι’ αυτό επέμενε να έρθει εδώ. Πήγε σχολείο; Μητέρα και πατέρας: Πέντε χρόνια πήγε σχολείο. Το αντίστοιχο του δημοτικού. Μετά το εγκατέλειψε. Έβλεπε όσα πράγματα έλειπαν από το σπίτι και είπε, δεν μπορώ να διαβάζω. Με ενοχλούν τόσο πολύ αυτά που λείπουν και δεν μπορώ να συνεχίσω. Μετά, όταν είδαμε ότι το μυαλό του πάει για να κάνει κάποια δουλειά, τον παρακαλέσαμε, του είπαμε: είσαι μικρό παιδί, δεν μπορείς να δουλέψεις ακόμη, κανείς δεν θα σε πάρει. Μας είπε πως ήθελε να γίνει ηλεκτρολόγος, γιατί ο ηλεκτρολόγος δίπλα μας βγάζει λεφτά και φέρνει στο σπίτι του τα πάντα, έχει τα απαραίτητα. Ύστερα αναγκαστήκαμε να τον βάλουμε σε αυτή τη δουλειά -ηλεκτρολόγος, 4-5 χρόνια δούλεψε έτσι και έφερνε λίγα χρήματα στο σπίτι και ήταν πολύ χαρούμενος που κατάφερνε να φέρνει κάτι για το σπίτι. Μετά μου είπε, το 2007: Μαμά, θέλω να πάω έξω, και ο

ξάδελφός μου είναι εκεί, και αυτός και άλλα παιδιά, και φέρνουν πιο πολλά λεφτά. Και μας ανάγκασε, κι εμείς λέγαμε δεν έχουμε τίποτα, πώς θα σου δώσουμε λεφτά για να πας έξω; Ούτε ξέρεις τι κατάσταση υπάρχει στα βόρεια. Και αναγκαστικά πήραμε δάνειο, αφού επί ενάμιση χρόνο μάς το έλεγε μέρα - νύχτα. Και τον στείλαμε εδώ. Πώς έφτασε στην Ελλάδα; Πατέρας: Με τον τρόπο που έρχονται όσοι δεν έχουν βίζα και εισιτήριο. Με τα πόδια, δηλαδή. Μέχρι το Ιράν πάνε με κάποιο τρένο ή λεωφορείο. Από την Τουρκία κάποια απόσταση με τα πόδια, και τελικά φθάνουν εδώ. Έτσι έφτασε ο Λουκμάν. Είχε κάποιους συγγενείς, ένα ξάδελφο, έναν θείο και κάποια άλλα παιδιά από οικογένεια. Μόλις ήλθε, λίγες

ημέρες μετά, πήγε στην Πέτρου Ράλλη και κατέθεσε αίτηση ασύλου. Πήρε τη ροζ κάρτα και εκείνη την ημέρα μας πήρε τηλέφωνο. Ήταν χαρούμενος ‘τώρα που έχω ένα χαρτί, τώρα θα βρω και δουλειά’, έλεγε. Βρήκε δύο ‘σπαστές’ δουλειές, ηλεκτροκόλληση η μία και κάτι για κουρτίνες ή κάτι τέτοιο η δεύτερη. Ήταν πολύ χαρούμενος όταν βρήκε δουλειά. Μας εξήγησε γιατί ήταν χαρούμενος: τώρα μπορώ να στέλνω λεφτά, τώρα μπορώ να προσέξω τα αδέλφια μου, τα κορίτσια που έχουμε. Εμείς είχαμε μεγάλη στήριξη από τον γιο μας και λέγαμε ότι τελείωσαν τα προβλήματα του παρελθόντος που πότε είχαμε να φάμε, πότε όχι. Τώρα το παιδί μας μας στηρίζει και θα έλθουν καλύτερες ημέρες. Σας είχε μιλήσει για τις ρατσιστικές επιθέσεις; Φοβόταν ο ίδιος;

Πατέρας: Το 2012, μας είπε μια φορά για ρατσιστικές επιθέσεις, για νεοναζί. Μετά μας τα έκρυβε γιατί ανησυχήσαμε πάρα πολύ και δεν μας έλεγε. Εμείς ακούγαμε από δεξιά και αριστερά διάφορα, όπως και από τον γαμπρό μας, και ρωτούσαμε τον Λουκμάν, ο οποίος έλεγε: ‘Μπαμπά, εντάξει, να μην ανησυχείς. Εδώ υπάρχουν άνθρωποι καλοί, υπάρχουν μικρές φασαρίες, κάνουν κάποια πράγματα, αλλά οι πιο πολλοί είναι άνθρωποι καλοί’. Τώρα μάθαμε πιο πολλά για το πώς ήταν τα πράγματα τότε, πόσοι άνθρωποι χτυπήθηκαν, πόσοι δολοφονήθηκαν, και μας είπαν και άλλα. Ο γαμπρός μας μας είπε ότι, μία εβδομάδα πριν από τη δολοφονική επίθεση εναντίον του Λουκμάν, είχαν ξαναπροσπαθήσει. Δεν ξέρουμε αν ήταν οι ίδιοι ή κάποιοι άλλοι, αλλά τότε ο Λουκμάν είχε προλάβει να μπει στο σπίτι του εργοδότη του, γιατί κάπου εκεί είναι το σπίτι του. Ήταν με το ένα πόδι έξω, με το ένα μέσα, και τρέχοντας μπήκε στο σπίτι του εργοδότη. Ο εργοδότης έχει καταθέσει; Τζαβέντ Ασλάμ: Ο εργοδότης δεν κατέθεσε στην αστυνομία. Το είπα στα παιδιά, γιατί κρύβετε αυτά τα πράγματα; Μου λένε, φοβόμαστε. Το ξέρετε ότι 3-4 μήνες αργότερα η Χρυσή Αυγή επιτέθηκε στον θείο του; Πέντε ημέρες, έξι ημέρες, δεν μού είπε τίποτα, αλλά μια εβδομάδα μετά μού είπε ο πρόεδρος της λαϊκής και άλλος ένας. Αυτοί με ενημέρωσαν και πήγαμε τότε και κάναμε μήνυση στη ΓΑΔΑ. Ήταν πολύ φοβισμένοι, ο γαμπρός και ο θείος. Πάντα ξεκινούσε 2.30 τα ξημερώματα για να είναι στις 3.30 στο σπίτι του εργοδότη. Είχαν κανονισμένη ώρα, 3 φορές την εβδομάδα, 3.30 σπίτι του και από εκεί

«Ο γαμπρός μας είπε ότι μία εβδομάδα πριν από τη δολοφονική επίθεση εναντίον του Λουκμάν είχαν ξαναπροσπαθήσει. Δεν ξέρουμε αν ήταν οι ίδιοι ή κάποιοι άλλοι, αλλά τότε ο Λουκμάν είχε προλάβει να μπει στο σπίτι του εργοδότη του, γιατί κάπου εκεί είναι το σπίτι του». έπαιρναν το φορτηγό και πήγαιναν κάπου αλλού και έφερναν πορτοκάλια. Τι θα θέλατε να πείτε στο δικαστήριο; Στους Έλληνες; Πατέρας: Θέλουμε να ευχαριστήσουμε τους Έλληνες που μας στήριξαν έναν χρόνο. Ειδικά την Πακιστανική Κοινότητα και την ΚΕΕΡΦΑ. Ο Λουκμάν Σεχζάντ ήταν μεγάλο μας στήριγμα, χωρίς αυτόν είμαστε σε δύσκολη θέση. Ζητάμε από τον κόσμο στήριξη και ελπίζουμε το δικαστήριο να μας δώσει το δίκιο μας και δικαιοσύνη. Δική σας είναι η πρωτοβουλία για την εκδήλωση στη μνήμη του Παύλου Φύσσα την περασμένη Παρασκευή; Πατέρας: Ήταν πρωτοβουλία μας όταν μάθαμε ότι σκοτώθηκε και ο Παύλος Φύσσας. Εδώ μάθαμε περισσότερα γι’ αυτόν, ότι τραγουδούσε για τους ανθρώπους, για τους φτωχούς, για χωρίς σύνορα αγάπη για όλους. Και γι’ αυτόν τον λόγο έχουμε τον ίδιο πόνο και όταν ήρθαμε, την πρώτη ημέρα, και μάθαμε, τότε θελήσαμε να δούμε την οικογένεια του Παύλου Φύσσα, να πάμε εκεί όπου τον δολοφόνησαν οι χρυσαυγίτες, όπως πήγαμε στην Τριών Ιεραρχών, εκεί όπου σκότωσαν το δικό μας παιδί. Θέλουμε να πάμε εκεί και να αφήσουμε λουλούδια για να τιμήσουμε τον Παύλο Φύσσα.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

16

ΘΕΜΑΤΑ

12 2013 ΤΟΥ

Πρόσωπα

Οι πρωταγωνιστές της καθημερινότητας Τη χρονιά που φεύγει, χιλιάδες ήταν οι πρωταγωνιστές μικρών και μεγάλων ιστοριών που η επικαιρότητα κατέγραψε σε ένα ταραγμένο και πολλές φορές δραματικό ημερολόγιο. Πρόσωπα τα οποία σημάδεψαν έναν χρόνο που βυθίστηκε στα απόνερα των Μνημονίων και της οικονομικής κρίσης. Πρόσωπα που αγωνίστηκαν, πρόσωπα που ενέπνευσαν, πρόσωπα που διακρίθηκαν, αλλά και πρόσωπα που πλήρωσαν το τίμημα των δύσκολων καιρών. Κάποιοι από αυτούς εξακολουθούν να βρίσκονται δίπλα μας και έξω στους δρόμους συνεχίζοντας τον αγώνα για ένα μέλλον ανθρώπινο και μια αξιοπρεπή ζωή. Κάποιοι άλλοι θα λείψουν, με τη μνήμη τους να μένει για πάντα εδώ. Επιλέξαμε 12 πρόσωπα που χαράχτηκαν στη συλλογική μνήμη της κοινωνίας και συμβολίζουν τις αρχές και τις αξίες μιας κοινωνίας που δεν δέχεται να ζει κάτω από τους οικονομικούς δείκτες των λογιστών της ζωής μας. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΤΣΑΚΟΣ

Δέσποινα Κωστοπούλου

νει απλήρωτο. Έχω δύο παιδιά κοντά στην ηλικία των 30, τα οποία είναι άνεργα. Δεν έχω άλλη σκέψη εκτός τού ότι θα επιστρέψω στη δουλειά μου. Δεν ξέρω πώς αλλιώς θα τα καταφέρω» είναι τα λόγια της απολυμένης καθαρίστριας του ΥΠ.ΟΙΚ., το πρόσωπο της οποίας αντανακλά τον δίκαιο αγώνα του «αδύναμου κρίκου» μιας κοινωνίας που ισοπεδώνεται κάτω από τις ερπύστριες των Μνημονίων.

Λευτέρης Κλήμης

Από το 1993 μέχρι το 2000 η Δέσποινα Κωστοπούλου έπαιρνε μισθό 64.000 δραχμές. Από το 2001 έως το 2005 το Δημόσιο της έδινε 320 ευρώ. Το 2005, οπότε οι συμβάσεις έγιναν αορίστου χρόνου, άρχισε να αισιοδοξεί με έναν «καλό μισθό 850 ευρώ». «Τότε μπορούσαμε να βρούμε και κάνα μεροκάματο κι έτσι συμπληρώναμε ένα αξιοπρεπές ποσό». Σήμερα βρίσκεται ανάμεσα στις 50 καθαρίστριες οι οποίες καθημερινά εδώ και δυόμισι μήνες στέκονται έξω από το υπουργείο Οικονομικών στην Καραγεώργη Σερβίας, ζητώντας τη δουλειά τους πίσω. Η κυβέρνηση, αδιαφορώντας για το γεγονός ότι είναι ήδη ένα από τα πιο χαμηλά αμειβόμενα εργατικά στρώματα, αφού μια καθαρίστρια παίρνει κατά μέσο όρο γύρω στα 500 ευρώ καθαρά, στις 18 Σεπτεμβρίου ανακοίνωσε την εισαγωγή σε καθεστώς διαθεσιμότητας 595 εργαζόμενων γυναικών, πολλές εκ των οποίων χρειάζονται δύο με τρία χρόνια για να βγουν στη σύνταξη. Και ποια η σκοπιμότητα μιας τέτοιας κίνησης; Ο λόγος δεν ήταν άλλος από το να συμπληρωθεί το «παζλ» των απολύσεων που ζήτησε μετ’ επιτάσεως η τρόικα. «Είναι πάρα πολύ δύσκολα, γιατί ο μισθός που έπαιρνα ήταν εξαιρετικά μικρός και τώρα, μετά τη διαθεσιμότητα, έχει γίνει ακόμη μικρότερος. Έχω πολλές υποχρεώσεις, αφού ‘τρέχουν’ το ενοίκιο του σπιτιού μου, οι λογαριασμοί που πρέπει να πληρώσω, αλλά και το δάνειο που έχω πάρει και μέ-

λ

ήμης Ο Λευτέρης Κλήμης ήταν ο τυχερός από τους πέντε φοιτητές στη Λάρισα που τον περασμένο χειμώνα με τη δραματική τους ιστορία συγκλόνισαν την Ελλάδα. Οι πέντε νέοι επιχείρησαν να ζεσταθούν με ένα αυτοσχέδιο μαγκάλι και η κατάληξη ήταν τραγική καθώς δυο νέα παιδιά έχασαν τη ζωή τους. «Τα παιδιά είχαν βάλει την ψησταριά από νωρίς, έτρωγαν και έπιναν. Έβαλαν την ψησταριά μέσα για να ζεστάνουν τον χώρο καθώς δεν είχαν λεφτά για πετρέλαιο. Εγώ πήγα αργά, κάθισα στον καναπέ».»Πονάω ακόμη για τους φίλους που έχασα», λέει ο φοιτητής που σώθηκε από θαύμα από το μαγκάλι στη Λάρισα. «Ξύπνησα στην εντατική μετά από 22 ημέρες και δεν ήξερα γιατί», είπε τονίζοντας ότι σώθηκε και σήμερα ζει χάρη στις προσπάθειες των γιατρών. «Η υγεία και η ζωή είναι ανεκτίμητα αγαθά και πρέπει να τα εκτιμάμε», διαμήνυσε και τόνισε ότι «εύχομαι να μη θρηνήσουμε άλλα θύματα και να δώσουμε κουράγιο στους γονείς». «Κάποια στιγμή ένιωσα δυσφορία και σαν να μην

μπορώ να αναπνεύσω. Ο Σάββας, που έφυγε από τη ζωή, με είδε και σηκώθηκε να με ρωτήσει τι έχω, πριν προλάβει σωριάστηκε στο πάτωμα. Είδα και τους άλλους να πέφτουν, ενώ εγώ έμεινα να κοιτάζω το ταβάνι, μην μπορώντας να αναπνεύσω κι ενώ είχα παραλύσει» θυμάται σήμερα ο 23χρονος φοιτητής, που συνεχίζει τις σπουδές του και, όπως τονίζει, βλέπει «τη ζωή εντελώς διαφορετικά». Νεκροί είχαν ανασυρθεί από την ισόγεια κατοικία της οδού Παπαζαχαρίου ο 21χρονος Νίκος Πολυχρόνης από τη Χαλκίδα και ο 22χρονος Σάββας Παπαδόπουλος από τα Χανιά. Ήταν τα πρώτα θύματα ενός μακρού και παγωμένου χειμώνα τα οποία σαρώνει πλέον χιλιάδες σπίτια που βυθισμένα στο σκοτάδι και στο κρύο δίνουν καθημερινά τη μάχη της επιβίωσης.

Δημήτρης Σακατζής

προγραμματισμένης τελετής του υπουργείου Παιδείας την Παρασκευή 29/11, ο βραβευόμενος εκπαιδευτικός Δημήτρης Σακατζής ανέβηκε στο βήμα κρατώντας στο ένα χέρι το αριστείο και στο άλλο τη διαπιστωτική πράξη της διαθεσιμότητας, καταγγέλλοντας την πολιτική του υπουργείου Παιδείας και μιλώντας για την ντροπή που θα έπρεπε να νιώθει ο πολιτικός κόσμος για τη συκοφαντική επίθεση που έχει εξαπολύσει εναντίον των εκπαιδευτικών. Την ίδια στιγμή, δεκάδες εκπαιδευτικοί σε διαθεσιμότητα άνοιξαν πανό φωνάζοντας συνθήματα ενάντια στη διαθεσιμότητα των καθηγητών και τον αποκλεισμό των μαθητών από τα ΕΠΑΛ-ΕΠΑΣ. «Νιώθω τιμή που είμαι στην ομάδα που βραβεύθηκε. Δεν ήρθαμε να χαλάσουμε τον θεσμό, τον τιμούμε», είπε επίσης ο ίδιος. Ο Δημήτρης Σακατζής είναι ένας από τους 2.500 εκπαιδευτικούς που μπήκαν σε διαθεσιμότητα στις 22 Ιουλίου, σύμφωνα με τις διατάξεις του πολυνομοσχεδίου το οποίο κατέθεσε ο υπουργός Οικονομικών, Γιάννης Στουρνάρας, στη Βουλή. Το αποτέλεσμα αυτό προκάλεσε την κατάργηση 46 ειδικοτήτων κατά κλάδο και κατηγορία του προσωπικού της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με τα ΕΠΑΣ και τα ΕΠΑΛ να «πληρώνουν το μάρμαρο» στέλνοντας τους καθηγητές στην ανεργία και τους μαθητές στα νύχια της «ιδιωτικής εκπαίδευσης».

Γιώργος Βήχας O εκπαιδευτικός Δημήτρης Σακατζής πριν από έναν μήνα βραβεύτηκε από το υπουργείο Παιδείας, στο πλαίσιο του προγράμματος «Θεσμός Αριστείας και Καλών Πρακτικών στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση», ωστόσο στην εκδήλωση στα χέρια του δεν κρατούσε μόνο το χαρτί του βραβείου αλλά και της... απόλυσής του! Η μνημονιακή κυβέρνηση αποφάσισε ότι ένας εκπαιδευτικός που αξίζει να βραβευτεί για τις προσπάθειές του στην εκπαίδευση αξίζει να συμπεριληφθεί και στη λίστα με αυτούς που βγαίνουν σε διαθεσιμότητα! Κατά τη διάρκεια της

Αν η κοινωνική αλληλεγγύη έπρεπε να χωρέσει σε μια φωτογραφία, η εικόνα του Γιώργου Βήχα θα ήταν πιθανώς η πρώτη υποψήφια.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

17

ΘΕΜΑΤΑ Ο 55χρονος καρδιολόγος λειτουργεί μια κλινική σε ένα προκατασκευασμένο κτήριο στην παλιά βάση του Ελληνικού, στο νότιο τμήμα της Αθήνας. Εργάζεται δωρεάν, όπως και άλλοι 90 γιατροί. Για περίπου δύο χρόνια τώρα, έχουν υπηρετήσει τη Δημόσια Υγεία, σε ένα κράτος που δεν μπορεί πλέον να εγγυηθεί τη βασική ιατρική περίθαλψη για τους πολίτες του, που με τη σειρά τους δεν μπορούν πλέον να αντέξουν οικονομικά την ασφάλισή τους. Έως και 3.000 ασθενείς τον μήνα περνούν από την αίθουσα αναμονής, που μοιάζει με αυτοσχέδια στάση λεωφορείου. Με την πρώτη ματιά, η κλινική είναι ένα σύμβολο των δυσκολιών μιας κοινωνίας που υποφέρει, αλλά είναι επίσης απόδειξη ενός νέου πνεύματος αλληλεγγύης. «Εγώ ποτέ δεν θα πίστευα ότι μια κοινωνία που ήταν τόσο επιφανειακή για τόσο πολύ καιρό θα μπορούσε να συμπεριφερθεί με τέτοια ενότητα», λέει ο κ. Βήχας. «Μέχρι την κρίση», συνεχίζει «το μόνο πράγμα που είχε σημασία για τους ανθρώπους ήταν η οικογένειά τους και η ευημερία τους. Και τώρα, αν και είναι λιγότερο εύποροι, οι Έλληνες είναι πιο συμπονετικοί. Η κρίση φέρνει το καλό πρόσωπο των Ελλήνων». Ο Γιώργος Βήχας σημειώνει πως «όσο βαθαίνει η οικονομική κρίση, όσο αυξάνει η ανεργία και η φτώχεια, τόσο μεγαλώνει η ανασφάλεια, η κατάθλιψη, η απελπισία, και η απόγνωση των Ελλήνων» και χαρακτηρίζει «εθνικό χρέος» τη δημιουργία κοινωνικών δικτύων βοήθειας και αλληλεγγύης, προκειμένου να τονωθεί η κοινωνική συνοχή και η δυνατότητα αντίστασης και ανατροπής. Από τα τέλη του 2011, το Μητροπολιτικό Κοινωνικό Ιατρείο λειτουργεί σε ένα κτήριο που βρίσκεται μέσα στην πρώην Αμερικανική βάση του Ελληνικού, δίπλα στο Πολιτιστικό Κέντρο Ελληνικού, με τη συνεργασία και τη στήριξη του Δήμου Ελληνικού - Αργυρούπολης αλλά και δεκάδων εθελοντών, φορέων και πολιτών. Με συγκίνηση οι εμπνευστές του ιατρείου και οι εθελοντές - γιατροί που εργάζονται εκεί δέχονται καθημερινά τηλεφωνήματα και βλέπουν δεκάδες κόσμου (γείτονες, περαστικούς, ανθρώπους που απλώς άκουσαν για την ύπαρξη του κοινωνικού ιατρείου) που επιθυμούν να βοηθήσουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο.

Καίτη Μαυρουδή

ράσπιση του τόπου τους από τα αρπακτικά των οικονομικών συμφερόντων. Η 76χρονη γυναίκα που τραγούδησε με γενναιότητα μπροστά στους αστυνομικούς εισβολείς ενέπνευσε το κίνημα αντίστασης μιας μικρής κοινωνίας που σύντομα έγινε ποτάμι συμπαράστασης και διαμαρτυρίας κόντρα στα συμφέροντα και στις «χρυσές» χορηγίες των συμβιβασμένων.

Κώστας Πολυχρονόπουλος Το τραγούδι της γιαγιάς, το τραγούδι τον ηττημένων, που ήχησε 7 δεκαετίες μετά σαν νικηφόρο άσμα, ως άλλο αντάρτικο, αφουγκράστηκαν χιλιάδες -εκατοντάδες χιλιάδες- κόσμου, που ενώθηκαν σε ένα πρωτόγνωρο κίνημα συμπαράστασης των κατοίκων της Χαλκιδικής στον αγώνα ενάντια στους σύγχρονους αποικιοκράτες. Ένα κίνημα που αποσιωπήθηκε και κατασυκοφαντήθηκε από τα ΜΜΕ, χαρακτηρίστηκε ως «δίκτυο τρομοκρατών», βίωσε την πιο ωμή καταστολή και οδηγήθηκε σε δικαστήρια και κρατητήρια από τους επίσημους «προστάτες του έθνους». Η 76χρονη Καίτη Μαυρουδή, από τη Μεγάλη Παναγιά, που στάθηκε τραγουδώντας μπροστά στις διμοιρίες των ΜΑΤ, κλήθηκε από την Αστυνομία να απολογηθεί ως ύποπτη για άσκηση παράνομης βίας. Όπως αναφέρεται στη δικογραφία, η ηλικιωμένη μαζί με άλλους κατοίκους της Μ. Παναγιάς, που επίσης έχουν δεχτεί κλήσεις για ανωμοτί κατάθεση για την ίδια κατηγορία, έκλεισαν το δρόμο και παρεμπόδισαν λεωφορείο με εργαζόμενους της Ελληνικός Χρυσός να πάνε στον χώρο εργασίας τους. Η Καίτη Μαυρουδή είχε γίνει γνωστή μέσω του Τύπου κατά τη διάρκεια των κινητοποιήσεων των κατοίκων της Χαλκιδικής, καθώς η φωτογραφία της είχε δημοσιευθεί σε εφημερίδες και Διαδίκτυο, όταν είχε σταθεί μπροστά στους πάνοπλους αστυνομικούς λίγο πριν αυτοί επιτεθούν με χημικά και δακρυγόνα στην Μεγάλη Παναγιά. Ήταν και είναι μία από τους χιλιάδες αγωνιστές της Χαλκιδικής που παρά το κλίμα τρομοκρατίας εξακολουθούν να αγωνίζονται για την υπε-

φιμα. Ο καθένας με ό,τι μπορεί βάζει το δικό του λιθαράκι» προσθέτει η Μαρία που είναι εθελόντρια. «Όπου και να πάμε τελευταία, γίνεται χαμός από κόσμο που έρχεται και βοηθάει, προσφέρει, κάθεται να φάει ένα πιάτο φαγητό μαζί μας και συζητάμε», συνεχίζει ο Κώστας Πολυχρονόπουλος. Δυστυχώς, όπως τονίζει, σημειώνεται μεγάλη αύξηση όσων προσφεύγουν αναγκαστικά στα γεύματα. «Ο αριθμός των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από τέτοιες δράσεις σίγουρα αυξάνεται και από οικογένειες πλέον. Βλέπεις οικογένειες με μικρά παιδιά να έρχονται, γιατί δεν έχουν άλλον τρόπο να αντεπεξέλθουν». Αυτός που όλοι μάθαμε σαν «άλλο άνθρωπο» είναι ο δικός μας άνθρωπος, ο αληθινός και πραγματικός άνθρωπος που όλοι θα έπρεπε να είμαστε.

Γιάννης Αντετοκούμπο

O Κώστας Πολυχρονόπουλος, άνεργος ο ίδιος, μαγειρεύει με δικά του έξοδα και μοιράζει το φαγητό στον δρόμο. Θα τον δείτε σε διάφορα σημεία της πόλης μπροστά από ένα καζάνι. Τα τελευταία δύο χρόνια γυρίζει καθημερινά την Αθήνα «και όχι μόνο» -όπως λέει- και μαγειρεύει μαζί με τους εθελοντές, αλλά και όποιον περαστικό έχει διάθεση να βοηθήσει, για όλους. «Το φαγητό είναι για όλους, χωρίς διακρίσεις: άστεγοι, άνεργοι, μαύροι, κίτρινοι, Ρομά, Έλληνες, ξένοι». Πέρασε μια μακρά περίοδο κατά την οποία δεν έβγαινε από το σπίτι και στη συνέχεια αποφάσισε να δράσει. Η αφορμή ήταν η εικόνα δύο παιδιών να μαλώνουν για το ποιος θα πάρει τελικά το σάπιο μήλο που ήταν πεταμένο στα σκουπίδια. Η κίνηση Κοινωνική Κουζίνα «Ο Άλλος Άνθρωπος», που ξεκίνησε το 2011, έχει βρει υποστηρικτές, αλλά και ανθρώπους που λαμβάνουν τη βοήθεια που χρειάζονται. «Κάθε μέρα έρχονται όλο και περισσότεροι εθελοντές» επισημαίνει ο Κώστας Πολυχρονόπουλος. «Κάθε μέρα αυξάνεται ο κόσμος που έρχεται να βοηθήσει, είτε με προσωπική εργασία είτε με οικονομική ενίσχυση ή σε τρό-

Από τις γειτονιές των Σεπολίων στις αμερικάνικες μεγαλουπόλεις και από τα γήπεδα του Ζωγράφου σε εκείνα του NBA: αυτή είναι με λίγα λόγια η ιστορία του Γιάννη Αντετοκούμπο, του Ελληνονιγηριανού μπασκετμπολίστα για τον οποίο αυτή τη στιγμή μιλά ο κόσμος όλος! Γεννημένος το 1994, ο Γιάννης είναι το τρίτο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας Αντετοκούμπο, που το 1992 μετανάστευσε από τη Νιγηρία στην Ελλάδα, μέσω Τουρκίας. «Στο νούμερο 15 του ντραφτ του ΝΒΑ για το 2013, οι Μιλγουόκι Μπακς επιλέγουν τον Γιάννη Αντετοκούνμπο, από την Αθήνα της Ελλάδας, όπου η τελευταία ομάδα του ήταν ο Φιλαθλητικός»... Με αυτά τα λόγια, από το στόμα του κομισάριου του κορυφαίου πρωταθλήματος μπάσκετ στον πλανήτη, άνοιξε η νέα σελίδα στη ζωή του 19χρονου. Ένα παιδί που βίωσε την προσφυγιά και τον ρατσισμό πάνω στο χρώμα του δέρματός του έγινε ξαφνικά το ζηλευτό «ελληνόπουλο» που διάβηκε το κατώφλι του Μεγάρου Μαξίμου την ίδια ώρα που χιλιάδες άλλα προσφυγόπουλα ζουν τη «φιλοξενία» των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Χρυσοχοΐδη και του Δένδια. Αν δεν ήταν μπασκετμπολίστας, θα ήταν απλώς ένας απρόσκλητος «λαθρομετανάστης» που με την παρουσία του

«καταλαμβάνει» την πόλη μας. Και υποψήφιο θύμα για τους ναζί μαχαιροβγάλτες του Μιχαλολιάκου, που δεν δίστασε να χρησιμοποιήσει τους πιο ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς για να αμφισβητήσει την ελληνικότητα του Γιάννη.

Σοφία Σπηλιοπούλου

Μια εικόνα του Γιώργου Καραχάλη για το Reuters έκανε στις 11 Ιουνίου τον γύρο του κόσμου. Στη φωτογραφία απεικονίζεται μια εργαζομένη της ΕΡΤ να ξεσπάει σε κλάματα στο control room της δημόσιας τηλεόρασης λίγο πριν πέσει μαύρο στην οθόνη. Στο δάκρυ της Σοφίας Σπηλιοπούλου αποτυπώθηκε η απελπισία 2.500 εργαζομένων που είδαν τις ζωές τους να ακυρώνονται μέσα σε λίγα λεπτά διά στόματος Σίμου Κεδίκογλου. Στο διάστημα που μεσολάβησε από το μαύρο του Κεδίκογλου ώς τις χειροπέδες του Δένδια, η κυβέρνηση άθελά της έδωσε την ευκαιρία στους εργαζόμενους της ΕΡΤ να πάρουν τη δημόσια ραδιοτηλεόραση στα χέρια τους και να δώσουν εξετάσεις στο πανελλήνιο σε έναν ανοιχτό αγώνα αξιοπρέπειας. Για πέντε ολόκληρους μήνες, η αυτοδιαχειριζόμενη ΕΡΤ, παρά τις τεχνικές δυσκολίες, τις αντιξοότητες και τη συστηματική συκοφάντηση των εργαζομένων, κέρδισε το στοίχημα της ανοιχτής και πολυφωνικής ενημέρωσης. Το βάρος που έπεσε στους ώμους μιας μεγάλης ομάδας ανθρώπων, στην πορεία φάνηκε ασήκωτο γι’ αυτούς που δεν άντεξαν και γι’ αυτούς που υπάκουσαν στα κελεύσματα του Μάναλη και του Καψή. Αυτοί που άντεξαν και έμειναν στο Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής, στις εγκαταστάσεις της ΕΤ3 και στα κτήρια των περιφερειακών ραδιοφωνικών σταθμών όλους αυτούς τους μήνες κατάφεραν με τις προσπάθειές τους να κρατήσουν ζωντανή τη φωνή μιας κοινωνίας που αγωνίζεται και αντιστέκεται στην κυβερνητική βαρβαρότητα και τον αυταρχισμό. Άνοιξαν τις πύλες, τα στούντιο και τα μικρόφωνα σε φορείς, σωματεία, συλλογικότητες και πολίτες που βρίσκονται αποκλεισμένοι από τα κυρίαρχα Μέσα ενημέρωσης. Έδωσαν βήμα και λόγο σε όλους αυ-

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

18

ΘΕΜΑΤΑ

12 2013

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΤΣΑΚΟΣ

ΤΟΥ

Πρόσωπα

τούς που συστηματικά απαξιώνονται από τα δελτία των οκτώ και έγιναν «αγκάθι» στο μάτι μιας κυβέρνησης που μέσω των επιχειρηματικών διαύλων της μεταφέρει κάθε βράδυ το τηλεοπτικό κοινό σε μια εικονική πραγματικότητα.

Μητροπολίτης Σιατίστης Παύλος

νωνική ζωή του τόπου. Την ώρα που δεκάδες ιερείς έσπευδαν να αγκαλιάσουν τα «καλά και αγνά Ελληνόπουλα με τις μαύρες μπλούζες» ο μητροπολίτης Σιατίστης με τα κηρύγματα και τις παρεμβάσεις του προειδοποιούσε για το «κακό» που θα ερχόταν. «Μεγαλύτερη απόγνωση από τον ναζισμό δεν υπάρχει. Αλλιώς ετοιμασθείτε να κλάψετε και το δικό σας το παιδί! Γιατί ο ναζισμός δεν έχει φίλους, έχει μόνον θύματα».

Νίκος Ασλάνογλου

Ο Μητροπολίτης κ. Παύλος Ιωάννου γεννήθηκε το 1947 στη Χαλκίδα. Αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή Αθηνών το 1971, χειροτονήθηκε διάκος το 1973 και μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης το 2006. Πέρα από τα ιερατικά του καθήκοντα, ο μητροπολίτης Παύλος είναι και συγγραφέας βιβλίων με θρησκευτικό περιεχόμενο. Ο μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος είχε προειδοποιήσει έγκαιρα για το πραγματικό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής. Αμέσως μετά τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα είχε το θάρρος να υψώσει τη φωνή του ενάντια στην κυβερνητική υποκρισία με μια επιστολή - κόλαφο στον όψιμο αντιφασισμό της κυβέρνησης. «Έπρεπε να φθάσουμε στο αίμα για να καταθέσει ο υπουργός όσα κατέθεσε στον Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου; Αυτά δεν ήταν γνωστά; Δεν ήταν δεδομένα; Καθ’ εαυτά δεν συνιστούσαν αδικήματα; Είχαν αντιμετωπισθεί σαν αδικήματα; Αυτά δεν έδειχναν ότι πρόκειται για εγκληματική οργάνωση; Τις ορδές των βαρβάρων δεν τις έβλεπαν; Τις εικόνες των σύγχρονων Ες-Ες που γυρνούσαν στους δρόμους για να τρομάξουν τους Έλληνες δεν τις είχαν δει;». Ένας ιερωμένος που από την πρώτη στιγμή καταδίκασε το τρομακτικό πρόσωπο του ναζισμού που μόλυνε την πολιτική και κοι-

Ο Νίκος Ασλάνογλου, γνωστό μέλος της Οικολογικής Ομάδας Βέροιας, έγινε γνωστός στο πανελλήνιο με την ακτιβιστική του δράση όταν το φαινόμενο των νοικοκυριών χωρίς ρεύμα άρχισε να παίρνει ανησυχητικές διαστάσεις. Ήταν η εποχή όπου έκαναν την εμφάνισή τους οι πρώτες ομάδες ενεργών πολιτών που αναλάμβαναν να επανασυνδέουν το κομμένο ηλεκτρικό της ΔΕΗ σε όσους το έκοβε η επιχείρηση επειδή δεν έχουν να πληρώσουν. Ο Νίκος Ασλάνογλου και οι υπόλοιποι ακτιβιστές έγιναν γνωστοί ως οι «Ρομπέν της ΔΕΗ», με τον ακτιβιστή από τη Βέροια να είναι ο πρώτος που για τη δράση του αυτή βρέθηκε αντιμέτωπος με τη Δικαιοσύνη. Ήταν η πρώτη φορά που έφτασε σε ακροατήριο δικαστηρίου υπόθεση επανασύνδεσης ηλεκτρικού ρεύματος σε σπίτι που είχε διακοπεί η παροχή λόγω αδυναμίας των ενοίκων να εξοφλήσουν τον λογαριασμό. Το γεγονός για το οποίο κατηγορήθηκε ο Νίκος Ασλάνογλου συνέβη τον Σεπτέμβριο του 2011. Εκείνες τις μέρες, με την τρόικα να μετρά μόλις έναν χρόνο παρουσίας στην Ελλάδα και το κίνημα «δεν πληρώνω» να βρίσκεται στις δόξες του, κύριο πολιτικό και οικονομικό θέμα συζή-

τησης σε όλη τη χώρα ήταν η επιβολή για πρώτη φορά του περίφημου «χαρατσιού της ΔΕΗ». Αυτό το γεγονός ήταν που ώθησε τους «Πολίτες της Βέροιας» στην απόφαση να επανασυνδέσουν το ρεύμα στο σπίτι ενός άνεργου συμπολίτη τους, όπου η ΔΕΗ είχε διακόψει την παροχή όταν οι απλήρωτοι λογαριασμοί έφτασαν περίπου στο ύψος των 1.000 ευρώ. Η επέμβαση των «Πολιτών της Βέροιας» δεν έγινε κρυφά και μάλιστα ο Νίκος Ασλάνογλου υπερασπίστηκε δημόσια την πράξη του. «Ήταν η πρώτη επανασύνδεση που κάναμε. Έγινε γνωστός (ο ιδιοκτήτης του συγκεκριμένου διαμερίσματος) διότι, στη φωτογραφία που δημοσιεύσαμε, φαινόταν ο αριθμός παροχής. Το αμέσως επόμενο διάστημα, δημοσίως και παντού με το πρόσωπό μας χωρίς κουκούλα, είπαμε ότι εμείς κάνουμε επανασυνδέσεις», ανέφερε μετά την άσκηση ποινικής δίωξης σε βάρος του ο Νίκος Ασλάνογλου. «Συμμετέχω ακόμη στην επανασύνδεση ρεύματος σε σπίτια όπου η ΔΕΗ το κόβει λόγω ανεξόφλητων λογαριασμών. Και θα συνεχίσω να συμμετέχω, μέχρι να πάψουν οι τωρινές συνθήκες ζωής ενός μεγάλου μέρους των συνανθρώπων μας», ήταν τα λόγια του μετά την αθωωτική απόφαση του δικαστηρίου, που τελικά έκρινε πως το ηλεκτρικό ρεύμα είναι θεμελιώδες κοινωνικό αγαθό. «Επιτέλους δικαιοσύνη. Επιτέλους μια ανάσα», αυτά ήταν τα λόγια του Νίκου Ασλάνογλου, μετά την αθωωτική απόφαση του δικαστηρίου.

Παύλος Φύσσας Μέλος οικογένειας εργατών, δηλωμένος αντιφασίστας, αγαπητός στη γειτονιά του και γνωστός στον χώρο της χιπ χοπ μουσικής ως Killah Ρ, ο 34χρονος Παύλος Φύσσας είναι ο άνδρας που λίγο μετά τα μεσάνυχτα της Τετάρτης μαχαιρώθηκε στην καρδιά από τον 45χρονο χρυσαυγίτη στο Κερατσίνι. Ενεργό μέλος της ραπ σκηνής από το 1997, ξεκινώντας τη μουσική διαδρομή του από το κίνημα του low bap, δημιουργός και συμμετέχων αρκετών σχημάτων. Συμμετείχε σε αρκετές δισκογραφικές συλλογές της χιπ χοπ σκηνής, έχοντας παρουσία με ζωντανές εμφανίσεις σε όλα τα με-

γάλα live stages όπως και σε όλα τα μεγάλα ανοιχτά θέατρα της Αθήνας και της επαρχίας, δίπλα σε γνωστά ονόματα της ελληνικής χιπ χοπ σκηνής. Η μουσική του διαδρομή βασιζόταν στη μη δισκογραφική κουλτούρα και στη διάδοση των δουλειών του μέσα από το Διαδίκτυο. «Δεν είμαι δεδομένος πολίτης κανενός», τραγουδούσε ο Killah Ρ κι έτσι ήταν. Οι στίχοι του, η στάση του, οι «αγάπες» του, ακόμα και οι εχθροί του, όπως τουλάχιστον σκιαγραφούνται στα τραγούδια του, δεν μαρτυρούν καμιά στενά πολιτική ένταξη, πέρα από τη σταθερή στάση του με τη μεριά των αδύναμων και των εξεγερμένων. Τα αλάνια, οι πόρνες, οι μετανάστες, τα παιδιά είναι οι σταθερές αναφορές του, ενώ, όπως λέει, τραγουδάει «γι’ αυτούς που σπάγαν όλους τους κανόνες». Πολλά από τα τραγούδια του είχαν πολιτικο-κοινωνικό περιεχόμενο, όπως το «Εκτός Ελέγχου», όπου υπάρχουν αναφορές στη δολοφονία Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου το 2008 στα Εξάρχεια, καθώς και στη δολοφονία του Κάρλο Τζουλιάνι το 2001 στη Γένοβα. «Είναι όλα βιωματικά, απλά μαζεύω στιγμές, συναισθήματα, πράξεις, μαζεύω, μαζεύω, μαζεύω... και μετά απλά γράφω γι’ αυτό και δεν βγάζω συχνά δουλειές», είχε πει ο Killah P, που εκείνο το βράδυ έγραψε με το αίμα του τον τελευταίο στίχο μιας ανυπότακτης ζωής.

Μαρία

Μια εισαγγελέας, ένας αστυνομικός, μια στρατιά από δαιμόνιους ρεπόρτερ και οι συνήθεις επαγγελματίες ανθρωπιστές αναγνωρίζοντας έναν «ξανθό άγγελο» που ξεχώριζε «σαν τη μύγα μες το γάλα» ανάμεσα στους τσιγγάνους των Φαρσάλων ξύπνησαν τα ρατσιστικά αντανακλαστικά μιας ολόκληρης κοινωνίας, που ήταν έτοιμη να παρακολουθήσει ένα ακόμη κακογραμμένο σήριαλ υποκρισίας. Σενάρια φρίκης με αγοραπωλησίες παιδιών και κυκλώματα εμπορίας ανθρώπινων οργάνων πήραν σάρκα και οστά στις οθόνες της τηλεοπτικής μας δημοκρατίας, με δεκάδες αυτόκλητους ανακριτές και εισαγγελείς να ανακαλύπτουν και να καταδικάζουν κατασκευασμένους ενόχους με βάση φυλετικές διακρίσεις και κοινωνικές προκαταλήψεις δεκαετιών. Θύμα τους η μικρή Μαρία, για τη «σωτηρία» της οποίας κινητοποιήθηκε ένας ολόκληρος μηχανισμός υποκριτικής ευαισθησίας για να την σώσει από τα νύχια των «τσιγγάνων απαγωγέων». Ένα σήριαλ που διήρκεσε μονάχα για λίγα επεισόδια και χάθηκε από τις οθόνες σιωπηλά όταν ξέφτισε το σενάριο. Όταν έσβησαν οι προβολείς της δημοσιότητας, η Μαρία χάθηκε από τις οθόνες χωρίς κανείς να αισθανθεί την υποχρέωση να ψελλίσει έστω και μια συγνώμη. Κανείς πλέον από τους τότε ειδήμονες δεν νοιάστηκε να πει έστω μια λέξη για το μέλλον αυτού του κοριτσιού, που εξακολουθεί να βιώνει τη μοναξιά ενός ιδρύματος και χωρίς κανείς να γνωρίζει πού θα βρεθεί αύριο. Το ενδιαφέρον για τη Μαρία είχε ημερομηνία λήξεως.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΘΕΜΑΤΑ : ΚΩΣΤΑΣ ΠΑΠΑΝΤΩΝΙΟΥ

Ζωή με ημερομηνία λήξης αισθάνονται ότι έχουν οι σχολικοί φυλακές, που εδώ και πέντε μήνες τελούν υπό καθεστώς διαθεσιμότητας. Ακόμα κι αν οι κυβερνητικές δεσμεύσεις για την ενσωμάτωση μέρους των εργαζομένων σε άλλους κλάδους ή τη συνταξιοδότηση των γηραιότερων γίνουν πραγματικότητα, η μεγάλη πλειοψηφία των σχολικών φυλάκων πρόκειται να περάσει το κατώφλι της ανεργίας. Οι εργαζόμενοι συνεχίζουν τις κινητοποιήσεις. Η καθημερινότητα, άλλωστε, των σχολικών φυλάκων, όπως λένε κι οι ίδιοι ανήκει στον δρόμο. Διεκδικούν την αξιοπρεπή διαβίωση, αλλά και τη νίκη απέναντι σ’ ένα άδικο μέτρο. Η Μαρία Αλικάκου και ο Ι.Σ. δούλευαν μέχρι πρότινος στα σχολεία της Χαλκηδόνας και του Αλίμου. Από διαφορετικές περιοχές, αλλά με κοινά βιώματα. Περιγράφουν στην «Α» την καθημερινότητά τους. Χωρίς θέρμανση, με πολλές δυσκολίες να πληρώσουν λογαριασμούς, φόρους και χαράτσια, με δανεικά από συγγενείς και το σύννεφο της απόλυσης να σκεπάζει κάθε αχτίδα ελπίδας. «Τα χρήματα, έστω κι αυτά τα μειωμένα, δεν τα παίρνουμε κάθε τέλος του μήνα. Άλλες φορές μας βάζουν 150, άλλες 300 ευρώ, άλλες φορές χρειάζεται να τους το... θυμίσουμε», λέει η Μ. Αλικάκου, 53 ετών. Κάποτε ξυπνούσε τα πρωινά, έχοντας στον νου τα πιτσιρίκια, τον κήπο της και το σχολείο στη Χαλκηδόνα, ενώ τώρα ανησυχεί για το πώς θα καλύψει την μία οικονομική τρύπα που ανοίγει μετά την άλλη. Η άστατη καταβολή του 75% του μισθού της έχει ως αποτέλεσμα να «φλερτάρει» συχνά με τη διακοπή του ρεύματος, να μείνει δηλαδή χωρίς φως αλλά και θέρμανση. «Είχα πάρει πέρυσι κάτι μικρές σόμπες. Τώρα σπάνια τις βάζω, γιατί καίνε πολύ», παραδέχεται, τη στιγμή που οι ιστορίες για θύματα από την παγωνιά ή από «αυτοσχέδιες σόμπες» πολλαπλασιάζονται.

«Ευτυχώς που δεν κάνει κρύο στον Άλιμο» Σε ανάλογη κατάσταση βρίσκεται όμως κι ο Ι.Σ. 40 ετών: «Η γυναίκα μου εδώ και τρία χρόνια είναι άνεργη κι έχουμε ένα ανήλικο παιδί. Φαντάσου μόνο τη ψυχολογική φθορά που προκαλείται, γνωρίζοντας ότι σε λίγο καιρό δεν θα έχουμε καθόλου εισόδημα. Έχουμε φτάσει στο σημείο να ζούμε με δανεικά. Όσο για το κρύο, ας είναι καλά ο Άλιμος...». Όπως αναφέρει, άλλοι συνάδελφοί του αντιμετωπίζουν ακόμα μεγαλύτερες δυσκολίες. «Φίλος και γείτονας δεν έχει να πληρώσει το νοίκι του 4 μήνες. Δεν έχει να δώσει χαρτζιλίκι στο παιδί του, ούτε να πάρει ένα πακέτο τσιγάρα». Η κυβέρνηση είχε θεωρήσει τη διαθεσιμότητα των σχολικών φυλακών «εύκολη υπόθεση». Κι αυτό γιατί, όπως τονίζει κι ο Ι.Σ, ο κόσμος είχε μια διαστρεβλωμένη εντύπωση για το είδος της δουλειάς και την προσφορά των εργαζομένων. «Ίσως και να φταίει που μας κυνηγά εκείνη η ρημάδα η αδράνεια να μάθουμε» λέει και συμπληρώνει πως «αν δεν φτάσει να καεί το σπίτι μας δεν κάνουμε τίποτα».

«Δεν ήμασταν σεκιουριτάδες, αλλά κομμάτι της κάθε γειτονιάς» Δεν είναι λίγοι εκείνοι που ταύτισαν τους σχολικούς φύλακες με την εικόνα διάλυσης των δημοσίων υπηρεσιών. «Δεν λέμε ότι επιτελούσαμε τον ρόλο των δασκάλων. Δεν διδάσκαμε τα παιδιά. Τα είχαμε όμως πάντα στον νου μας», υπογραμμίζει η Μ. Αλικάκου. Στη

Σχολικοί φύλακες: οι «ιππότες» της αυλής Υποβάθμισαν τον ρόλο τους, τη δουλειά τους και τελικά τη ζωή τους Χαλκηδόνα άλλωστε, τα παιδιά μοιράζονταν μαζί της ιστορίες κι οι γονείς τη χαιρετούσαν με χαμόγελο. «Δεν ήμασταν σεκιουριτάδες, αλλά μέλη μιας κοινότητας, κομμάτι μιας γειτονιάς», λέει χαμογελώντας. Η Μαρία αισθάνεται αγανάκτηση και στεναχώρια. Απ’ το σχολείο δεν περνά πια, θα τη λυγίσουν τα δάκρυα ή τουλάχιστον αυτό φοβάται. Όμως της λείπει το σχολείο. «Πιο πολύ κι απ’ τα χρήματα. Ξέρω ότι τα 150 -200 ευρώ παραπάνω αυτή την περίοδο που θα δικαιούμασταν αν εργαζόμασταν θα ήταν πολύτιμα για πολλούς συναδέλφους. Όμως εμένα μου λείπουν οι φωνές στα διαλείμματα». Όταν τους ρωτάς τι κάνουν, «ποια είναι η δουλειά τους», «οι αρμοδιότητές» τους, ο Ι.Σ. λέει πως είναι «κηπουροί, φύλακες, μπογιατζήδες και υδραυλικοί». «Υπήρχαν δουλειές απλές και πολύπλοκες. Ανοίγαμε την πόρτα του σχολείου, όμως ήμασταν κι αυτοί που κανονί-

ζαμε τα πάντα για την κάθε επισκευή. Αγαπάμε τη δουλειά μας. Προσωπικά δούλευα 8ωρα, ακόμα και σαββατοκύριακα, ενώ δεν έχω πάρει μέρα άδεια. Δεν ήμασταν τεμπέληδες, απλώς ο αδύναμος κρίκος».

Kλοπές και φθορές στα σχολεία Είπαν πως δεν είναι «απαραίτητοι». Η σημασία της ύπαρξής τους όμως φαίνεται -σύμφωνα με τον Ι.Σ.- από τη μετατροπή των σχολείων σε χώρους διακίνησης ναρκωτικών, παραβατικότητας, χώρους αφιλόξενους για καθηγητές και παιδιά. «Οι διευθυντές μάς παίρνουν συνέχεια τηλέφωνα για να δουν αν θα επιστρέψουμε, αν έχουμε κερδίσει τ’ ασφαλιστικά μέτρα, για να γυρίσουμε έστω προσωρινά». Χαρακτηριστικό είναι όμως και το συμβάν στο μουσικό σχολείο Αλίμου, που εργαζόμενη, που είχε πάει στο σχολείο να μαζέψει

19 τα πράγματα της, αντιλήφθηκε ότι είχαν αρπάξει φωτιά καλώδια στην αίθουσα των υπολογιστών και απέτρεψε μια μεγάλη καταστροφή. «Δεν μπορώ να καταλάβω ποιο είναι το όφελος από τις περικοπές. Δεν μας έχουν πει ούτε το προηγούμενο κόστος, τι γλιτώνει δηλαδή το κράτος από την απομάκρυνσή μας. Ενώ τώρα έρχονται και μέσω ΕΣΠΑ ζητάνε επιστάτες... Άρα ουσιαστικά αναγνωρίζουν τη σημασία της ύπαρξης των σχολικών φυλάκων», επισημαίνει η Μ. Αλικάκου, που καταγγέλλει κι εκείνη καταστροφές σε σχολεία λόγω της έλλειψης φύλαξης. «Γνωρίζουμε για βανδαλισμούς σε σχολεία στου Ζωγράφου, στη Λάρισα, σε περιοχές όλης της χώρας. Έχουν κλαπεί υπολογιστές, έχουν γίνει φθορές σε θρανία, καρέκλες και τοίχους και καταστροφές που δεν είναι αμελητέες από πλευράς κόστους. Έχει το κράτος να ξαναβάφει ή να αγοράζει καινούρφιο σχολικό εξοπλισμό κάθε τρεις και λίγο; Το ζήτημα είναι βέβαια τα παιδιά. Μια ζημιά επιδιορθώνεται, ένα παιδί όμως που θα πέσει θύμα βίας ή θα έρθει σ’ επαφή με τα ναρκωτικά κινδυνεύει πολύ περισσότερο».

Προσχηματική η όποια υποχώρηση της κυβέρνησης Για την ίδια, οι αστερίσκοι που βάζει το κράτος με τις εξαιρέσεις σχολικών φυλάκων από τη διαθεσιμότητα βάσει κοινωνικών κριτηρίων είναι προσχηματικοί. «Κάθε κοινωνικό κριτήριο που μπαίνει, αναιρείται από κάποιον άλλο όρο. Για παράδειγμα, πολλοί εργαζόμενοι με πολυμελείς οικογένειες δεν εξαιρούνται, επειδή θα πρέπει τα παιδιά τους να είναι ανήλικα. Δεν έχει σημασία αν σπουδάζουν ή αν είναι άνεργα». Δίχως κριτήρια ή σχεδιασμό, το υπουργείο «αφοπλίζει» και ρίχνει στο περιθώριο ακόμη μία ομάδα εργαζομένων. Το κοινό που έχουν οι σχολικοί φύλακες με όλους τους υπόλοιπους που βάλλονται από τα Μνημόνια είναι ότι και αυτοί ανήκουν στον κόσμο της εργασίας που αγωνίζεται και αντιστέκεται. Η αντίσταση είναι η δύναμή τους. Η Μ. Αλικάκου και ο Ι.Σ. δηλώνουν ότι έχουν ανακαλύψει ένα νέο κόσμο κι αυτό είναι το ελπιδοφόρο. «Ήρθαμε κοντά μεταξύ μας. Ο ένας αγκάλιασε τον άλλο κι αυτό μας δίνει δύναμη. Θα συνεχίσουμε μέχρι το τέλος, μέχρι να διορθώσουμε την αδικία. Το άδικο μας πειράζει. Θα νικήσουμε».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

20

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η χρονιά της 2 0 1 4 : ιστορικής ανατροπής Πρωτοχρονιά του 2014, οι γιορτινές μέρες για ένα μεγάλο τμήμα της ελληνικής κοινωνίας ήταν οδυνηρές. Χωρίς δουλειά, χωρίς πετρέλαιο, άδειο το γιορτινό τραπέζι. Η πραγματική ανεργία έχει εκτιναχθεί στο 34%, η εφορία βάζει χέρι ακόμη και στις μικροκαταθέσεις και ο κόσμος τρέμει στην ιδέα ότι σύντομα μπορεί να χάσει και το σπίτι του. Η ανθρωπιστική κρίση βαθαίνει συνεχώς. Ο πολιτικός χρόνος που διανύσαμε το τελευταίο εξάμηνο, πέρασε μέσα από τις διαθεσιμότητες - απολύσεις των υπαλλήλων στην παιδεία και στους ΟΤΑ, τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων για την προστασία της εργασίας τους, το κλείσιμο νοσοκομείων και του ΕΟΠΥΥ. Η μνημονιακή κυβέρνηση, έστω και με απώλειες, πέρασε νέα αντιλαϊκά μέτρα από τη βουλή, μέτρα που καθορίζουν τη ζωή και τη γνώμη της ελληνικής κοινωνίας. Δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τη νυχτερινή έφοδο των ΜΑΤ στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ που απέδειξε για άλλη μια φορά ότι Μνημόνιο και δημοκρατία είναι έννοιες αντίθετες. Δε θα ξεχάσουμε ποτέ τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα από χρυσαυγίτη. Στη συνέχεια ακολούθησαν διώξεις και προφυλακίσεις της ηγετικής ομάδας της Χρυσής Αυγής, ανακρίσεις και έρευνες που επιβεβαίωσαν την εγκληματική της δράση. Η θεωρία των δύο άκρων που προωθούσε ο Σαμαράς και το στενό του επιτελείο, κατέρρευσε.

Σε αυτόν τον πυκνό πολιτικό χρόνο, μελετήσαμε το πλήθος των δημοσκοπήσεων που είτε δημοσιεύτηκαν είτε έμειναν κλεισμένες στα γραφεία των εταιρειών και των κομματικών επιτελείων, για να ανιχνεύσουμε τις μικρές ή μεγάλες μεταβολές της κοινής γνώμης και να ερμηνεύσουμε τις πολιτικές απόψεις που καθημερινά το εκλογικό σώμα διαμορφώνει.

Η αξιοπιστία των ερευνών Έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενη ανάλυση και έχουμε πει ότι είναι επιστημονικά δύσκολο να έχουμε απόλυτα καθαρή εικόνα και κυρίως οριστική πρόβλεψη του νέου πολιτικού σκηνικού που διαμορφώνεται. Σε ένα ρευστό πολιτικό περιβάλλον, με μεγάλες ανατροπές, οι πολίτες δυσπιστούν, αρνούνται να πάρουν μέρος στις έρευνες, εκφράζοντας έτσι και τον θυμό τους απέναντι στο σύστημα. Θεωρώ όμως ότι η σε βάθος ανάλυση των στοιχείων, με την παράλληλη περιοδολόγηση των πολιτικών γεγονότων, είναι ο ασφαλής δρόμος για μια ουσιαστική προσέγγιση των αλλαγών που συντελούνται καθημερινά στην ελληνική κοινωνία. Τον τελευταίο μήνα, όλες οι δημοσκοπικές εταιρείες, ανεξάρτητα από τη μέθοδο που χρησιμοποιούν, το πώς διαμορφώνουν το ερωτηματολόγιό τους και σε ποιο μέσο αυτές προβάλλονται, συμφωνούν στους βασικούς διαχρονικούς δείκτες που καταγράφουν. Ο ΣΥΡΙΖΑ στα ποσο-

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΠΟΥΛΑΚΗ*

τικά αλλά και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά προηγείται της Ν.Δ. Οι αλήθειες δύσκολα πια μπορούν να κρυφτούν, ξεπροβάλλουν από παντού. Ισχυρές ή ισχνές, με μεγάλη ή μικρή διαφορά, μικρή αξία έχει.

Η πολύχρονη κρίση δημιουργεί ένταση στα συναισθήματα Ο φόβος, η οργή και η αγανάκτηση ξεχειλίζουν στις καθημερινές συζητήσεις των πολιτών. Έντονα συναισθήματα που οδηγούν στην αναζήτηση της μοναδικής ελπίδας, στην ανατροπή δηλαδή του πολιτικού σκηνικού. Αυτήν την ελπίδα όλο και περισσότεροι πια την εναποθέτουν στον ΣΥΡΙΖΑ και στον Αλ. Τσίπρα. Σκέψεις και κουβέντες που κυριαρχούν: «Φοβάμαι ότι δεν θα βρω δουλειά, ότι θα με απολύσουν, ότι θα χάσω το σπίτι μου, ότι δεν θα έχει μέλλον το παιδί μου». «Οργίζομαι για την αδικία που συντελείται, για τα συνεχή αναποτελεσματικά μέτρα που παίρνουν, γιατί δεν μπορώ να αντεπεξέλθω στις υποχρεώσεις

μου, γιατί οι πολιτικοί που μας οδήγησαν εδώ μου αποδίδουν ευθύνες». «Αγανακτώ με τους πολιτικούς που ψήφιζα τόσα χρόνια, γιατί δεν υπάρχει δικαιοσύνη, γιατί δεν μπορώ να δημιουργήσω οικογένεια, γιατί νιώθω εξαπατημένος». Αυτές οι καθημερινές σκέψεις και κουβέντες, εκφράστηκαν σε ποιοτική έρευνα και αποτυπώνουν την ένταση των συναισθημάτων μαζί με τα όνειρα που ζητούν δικαίωση. Συναισθήματα που δεν μπορούν να αποτιμηθούν με αριθμούς και στατιστικούς πίνακες στις έρευνες, αλλά σίγουρα ξεπερνούν σε δυναμική τα στοιχεία που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε, όπως ότι: Το 82% δηλώνει την άσχημη οικονομική κατάσταση στην οικογένεια του. Το 78% πιστεύει ότι η επόμενη χρονιά θα είναι ακόμα χειρότερη. Το 91% είναι απαισιόδοξο για την πορεία της χώρας. Οι δημοσκοπήσεις λοιπόν καταγράφουν εν μέρει την εξάντληση της υπομονής και των αντοχών του εκλογικού σώματος, από την ακολοθούμενη πολιτική, αλλά και την αλλαγή των κοινωνικών διαθέσεων. Κυρίως όμως, αν διαβαστούν ορθά, προαναγγέλλουν τη λαϊκή διαθεσιμότητα, για τη δημοκρατική αναγέννηση της χώρας.

Συμπεράσματα για το πολιτικό κλίμα και το κομματικό σύστημα Η χρονιά που μόλις ξεκίνησε θα είναι εκλογική. Είτε το θέλει είτε όχι η δικομματική μνημονιακή κυβέρνηση, τον Μάιο είναι υποχρεωμένη να στήσει τις κάλπες για την Ευρωβουλή και την Αυτοδιοίκηση. Πέντε μήνες λοιπόν πριν την έκφραση της λαϊκής ετυμηγορίας, έχει σημασία να δούμε τα χαρακτηριστικά και τις αλλαγές στο πολιτικό και κομματικό σύστημα. Πρώτον, έχει αποκτήσει μόνιμα στοιχεία η διαμόρφωση ενός διαφορετικού διπολισμού, από τον δικομματισμό που γνωρίσαμε τα τελευταία 35 χρόνια. Διπολισμός που αποτυπώνει δύο διαφορετικές προτάσεις. Από τη μια η συνεχής υποταγή και από την άλλη η ανατροπή με εθνική αξιοπρέπεια. Το σημαντικότερο είναι ότι η Ν.Δ. έχει χάσει την πρωτοβουλία των κινήσεων, παρ’ όλο που έχει την κύρια ευθύνη της διακυβέρνησης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, με την πρόταση δυσπιστίας στην κυβέρνηση, με την αναζήτηση των πολιτικών ευθυνών για τα υποβρύχια, με τις προτάσεις του για φτηνό ρεύμα σε ευπα-

θείς οικογένειες και την προστασία των δανειοληπτών από τους πλειστηριασμούς, δεν άλλαξε μόνο την πολιτική ατζέντα, αλλά πέρασε και το μήνυμα στην ελληνική κοινωνία ότι είναι η επόμενη κυβέρνηση. Δεύτερον αξιοσημείωτη είναι η αντοχή της Χρυσής Αυγής στην πρόθεση ψήφου, αφού μικρή και ίσως αδιευκρίνιστη είναι η δημοσκοπική της πτώση, την ώρα που ο αρχηγός της και δύο ακόμη βουλευτές είναι στον Κορυδαλλό, περιμένοντας την ώρα της δικαιοσύνης. Το σάπιο πολιτικό σύστημα του παρελθόντος καταρρέει και αφήνει πίσω του ισχυρά ερείσματα σε αντικοινοβουλευτικές και αντιδημοκρατικές επιλογές, ως αρνητικές παρακαταθήκες στην κοινωνία. Η κυβέρνηση της ριζοσπαστικής Αριστεράς, μέσα από την ενίσχυση των δημοκρατικών θεσμών και του κοινωνικού κράτους, με την πάταξη της διαφθοράς και την αποκατάσταση του κοινωνικού ιστού, θα θέσει τις βάσεις για την πολιτική και ουσιαστική αντιμετώπιση του φαινομένου της Χρυσής Αυγής. Τρίτον, η προσπάθεια του κατεστημένου να αντιμετωπίσει την καθημερινή ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ, πέρασε από την ανεπιτυχή μονταζιέρα στη δημιουργία τεχνητού πολιτικού αναχώματος. Οι 58, με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ, προσπαθούν να δημιουργήσουν τη λεγόμενη Κεντροαριστερά για να κρυφτούν κυρίως οι απώλειες του ΠΑΣΟΚ. Παλιά και φθαρμένα υλικά προσπαθούν να επιβιώσουν, πλασάροντας την ίδια πολιτική με άλλο περιτύλιγμα. Οι διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στο παλιό και στο νέο, ανάμεσα στα καταστροφικά Μνημόνια και στην ανατροπή, είναι έντονες στην ελληνική κοινωνία. Η κίνηση των 58 δεν μπορεί να έχει μέλλον.

Οι δείκτες της ανατροπής Πριν παρακολουθήσουμε την εξέλιξη της πρόθεσης ψήφου των κομμάτων, από τον Ιούλιο μέχρι το τέλος του Δεκεμβρίου, ας δούμε τις διαφοροποιήσεις σε τρεις σημαντικούς δείκτες. Παράσταση νίκης. Δείκτης που αφουγκράζεται την περιρρέουσα ατμόσφαιρα στην κοινωνία. Τα πολιτικά καφενεία στις γειτονιές της Ελλάδας και στους εργασιακούς χώρους θεωρούν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, αυτοδύναμος ή όχι, θα είναι η επόμενη κυβέρνηση. Ρεύμα νίκης δημιουργείται, που δεν μπορεί εύκολα να αντιστραφεί. Να θυμηθούμε ότι αντίΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 22

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

21

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

22 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 21

στροφα ήταν τα στοιχεία τον Ιούλιο. Η Ν.Δ. είχε ένα προβάδισμα 7% και η χρονιά έκλεισε με 15% προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ. Η επιθυμία των πολιτών για πρόωρες εκλογές. Πριν από έξι μήνες, οι δύο στους τρεις πολίτες δεν επιθυμούσαν την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. Τώρα καταγράφεται μια σημαντική μετακίνηση πολιτών. Το εκλογικό σώμα είναι σχεδόν διχασμένο. Η ελπίδα για ανατροπή αυξάνεται και συγκεκριμενοποιείται στην ενίσχυση του ΣΥΡΙΖΑ είτε ως πρόθεση ψήφου είτε ως ουδέτερη αποδοχή. Με τον δείκτη αυτό δηλώνεται η επιθυμία των πολιτών να συμμετέχουν στις δημοκρατικές διαδικασίες των πρόωρων εκλογών για την ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής και όχι για την επιβράβευσή της. Ο καταλληλότερος πρωθυπουργός. Αυτός ο δείκτης έχει εισέλθει στο επιστημονικό στόχαστρο των ερευνών εδώ και 20 χρόνια και είναι γνωστό ότι είναι ο τελευταίος δείκτης που ανατρέπεται, ακόμη και σε κατάσταση δημοσκοπικής καθίζησης του κυβερνώντος κόμματος. Παρατηρούμε λοιπόν ότι και σε αυτόν το δείκτη η φθορά του πρωθυπουργού είναι σημαντική και η άνοδος του Αλ. Τσίπρα σταθερή. Οι έρευνες που θα πραγματοποιηθούν τους επόμενους μήνες, στην πορεία προς τις ευρωεκλογές, θα ανατρέψουν και αυτόν τον δείκτη. Ο πανευρωπαϊκός ρόλος του Αλ. Τσίπρα ως επικεφαλής του κόμματος της ευρωπαϊκής Αριστεράς, θα του προσδώσει αυξημένο κύρος. Να σημειώσουμε ότι σε δύο τελευταίες μετρήσεις, καταγράφηκε ότι το 60% των πολιτών, θεωρεί ότι η υποψηφιότητα του Αλ. Τσίπρα για την προεδρία της Ε.Ε. θα ενισχύσει όχι μόνο τον ίδιο αλλά και την Ελλάδα.

Όλα έχουν κριθεί. Πρόθεση ψήφου και εκλογική εκτίμηση Οι μεταβολές στην πρόθεση ψήφου και στην εκλογική εκτίμηση είναι αποτέλεσμα των προηγούμενων παρατηρήσεων. Η περίεργη ισοπαλία που εμφανιζόταν μέχρι πριν λίγους μήνες δεν ισχύει. Ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται της Ν.Δ. περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες, με ταυτόχρονη μείωση της Ν.Δ. και άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ. Σημαντικό στοιχείο σε αυτή την ανατροπή είναι η απευθείας μετακίνηση ψηφοφόρων της Ν.Δ. στον ΣΥΡΙΖΑ, χωρίς την ενδιάμεση στάση στους αναποφάσιστους. Από τις γραφικές παραστάσεις της πρόθεσης ψήφου ανά ηλικιακή ομάδα, παρατηρούμε τον ηλικιακό διχασμό του εκλογικού σώματος και την αυξημένη υπεροχή του ΣΥΡΙΖΑ σε όλες τις ηλικίες μέχρι 64 ετών. Αλλά και στις ηλικίες, τις μεγαλύτερες από τα 64, ο ΣΥΡΙΖΑ μειώνει την κυριαρχία της Ν.Δ. Η Χρυσή Αυγή παρουσιάζει εμφανή μείωση των δημοσκοπικών της ποσοστών. Ωστόσο θα πρέπει να κρατήσουμε περισσότερες επιφυλάξεις

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η χρονιά της 20 1 4 : ιστορικής ανατροπής από όσες δικαιούμαστε, συγκριτικά με τα άλλα κόμματα. Η μεροληψία στο στατιστικό δείγμα, από πιθανή απόκρυψη των ψηφοφόρων της, εξαιτίας των τελευταίων γεγονότων, αποτελεί αστάθμητο παράγοντα. Η πτώση του ΠΑΣΟΚ συνεχίζεται και θα συνεχιστεί. Κόμμα απαξιωμένο, με ευάλωτο πολιτικό αρχηγό, ταυτισμένο πλήρως με τη μνημονιακή πολιτική και το διεφθαρμένο πολιτικό σύστημα, δύσκολα θα βρει θέση στο νέο πολιτικό σκηνικό. Αντίθετα η ΔΗΜ.ΑΡ., μετά την αποχώρησή της από την τρικομματική κυβέρνηση και παρά τις εσωτερικές αντιθέσεις στη στρατηγική και στην πολιτική συμμαχιών, διατηρείται πάνω από το όριο του 3%. Η προεκλογική της ταυτότητα, θα παίξει ουσιαστικό ρόλο στην τελική της καταγραφή. Τα υπόλοιπα κόμματα, ΚΚΕ, ΑΝ.ΕΛΛ. και τα μικρότερα εκτός Βουλής, διατηρούν μια σταθερή καταγραφή, με 6%, 5% και 6,5% αντίστοιχα. Με την βοήθεια της μελέτης των χρονοσειρών και της εναλλακτικής τοποθέτησης των αναποφάσιστων, παρατηρούμε την εκλογική επιρροή των κομμάτων στο τέλος της χρονιάς. Μετά τις εκλογές του Ιουνίου του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ, το ΚΚΕ, η Χρυσή Αυγή και τα Λοιπά Κόμματα, παρουσιάζουν σταθερή αύξηση, σε σχέση με τα εκλογικά αποτελέσματα. Αντίθετα η Ν.Δ., το ΠΑΣΟΚ, η ΔΗΜ.ΑΡ. και οι ΑΝ.ΕΛΛ. παρουσιάζουν μείωση των ποσοστών τους. Αυτή η γενική εικόνα διατηρείται επί 1,5 χρόνο και δύσκολα ανατρέπεται.

Η πορεία προς τις εκλογές Είναι φανερό ότι, κάθε μέρα που περνάει, οι μνημονιακές απόψεις και τα κόμματα που τις επιβάλλουν χάνουν και τα τελευταία ερείσματα στην κοινωνία. Η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ βρίσκονται σε αδιέξοδο. Η στρατηγική τους να μείνουν όσο περισσότερο μπορούν στην εξουσία, τροφοδοτείται από την τελευταία τους ελπίδα, την επικοινωνιακή διαχείριση της προεδρίας της Ε.Ε. Ο Σαμαράς δηλώνει ότι οι εκλογές θα γίνουν το 2016. Είναι εκτός πραγματικότητας. Το λαϊκό μήνυμα από τις κάλπες των ευρωεκλογών και των αυτοδιοικητικών εκλογών θα το παραλάβουν θέλουν δεν θέλουν. Θα είναι τόσο ηχηρό που δεν θα μπορέσουν να το διαχειριστούν. Άλλωστε είναι αρκετοί στο Μαξίμου που μελετώντας καλά τα ευρήματα των δημοσκοπήσεων προτείνουν προσφυγή στις κάλπες. Από μια συντριβή είναι καλύτερη μια αξιοπρεπής ήττα. «Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα». Ο

πρωθυπουργός είναι αναγκασμένος να επιλέξει. Οι στιγμές που ζούμε είναι κρίσιμες, αλλά και ιστορικές. Μπροστά μας ανοίγονται σημαντικές προκλήσεις. Έχουμε την ευκαιρία μέσα από την οργάνωση των συλλογικών αντιστά-

σεων, μέσα από την αλληλεγγύη, μέσα από τη μάχη κατά του αυταρχισμού και του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης που αντιμετωπίζουμε, να φέρουμε μια πραγματική ανατροπή. Σε αυτή λοιπόν την περίοδο, η πολιτική επάρκεια του ΣΥΡΙΖΑ, η οργανωτική

ικανότητα, μαζί με την κοινωνική αντιστοίχιση, αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την ανατροπή.

* Ο Κώστας Πουλάκης είναι μέλος της Π.Γ του ΣΥΡΙΖΑ poulakisk23@gmail.com

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΚΟΣΜΟΣ ΤΗΣ ΚΑΚΗΣ ΜΠΑΛΗ

Ακριβώς ένα χρόνο πριν, στην Τουρκία όλοι μιλούσαν για τον Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν λες και ήταν ο μεγάλος Πατισάχ. Οι φίλοι και οι οπαδοί του με θαυμασμό, οι αντίπαλοί του με φόβο. Εκείνες τις γιορτινές μέρες του 2013, ο Τούρκος καθηγητής Τζένγκις Ακτάρ υποστήριζε ότι θα ήταν η χρονιά που ο Ερντογάν θα κάλπαζε προς την απόλυτη εξουσία - και θα έβρισκε απέναντί του μεγαλύτερη αντίσταση απ’ ό,τι περίμενε. Ακόμη κι ο Ακτάρ, όμως, δεν φανταζόταν πόσο μεγάλη θα ήταν αυτή η αντίσταση, όχι από τους αντιπάλους του Τούρκου πρωθυπουργού, αλλά από τους συμμάχους και συνοδοιπόρους του. Στις αρχές του 2013 ο Τούρκος πρωθυπουργός φάνταζε πανίσχυρος, εντός και εκτός της χώρας του. Η δημοτικότητά του ήταν τεράστια, η οικονομία της χώρας του κάλπαζε, τα φαραωνικά του σχέδια για τη Κωνσταντινούπολη του μέλλοντος έβρισκαν ένθερμους χειροκροτητές και πρόθυμους χρηματοδότες. Επιπλέον, έμοιαζε να είχε καταφέρει να κλείσει οριστικά τους στρατηγούς στα στρατόπεδα, να ελέγχει τη διοίκηση και τη Δικαιοσύνη. Ήταν πολύφερνος συνομιλητής για τους ισχυρούς του πλανήτη, σίγουρος ότι μπορεί να παίξει το χαρτί του «προτύπου ισλαμικής δημοκρατίας» για τον αραβικό κόσμο. Στις αρχές του 2014, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική - με μοναδική ίσως εξαίρεση τη συνεχιζόμενη υψηλή δημοτικότητα του Ερντογάν. Η κυβέρνησή του συγκλονίζεται από σκάνδαλα διαφθοράς, που αποκάλυψαν οι δικαστικοί όχι του «βαθέος κράτους» των Κεμαλιστών, αλλά αυτοί που έβαλε το κόμμα του, της Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το ΑΚΡ. Τα σχέδιά του για ένα πολυτελές εμπορικό κέντρο στην καρδιά της Κωνσταντινούπολης σκόνταψαν στην αντίσταση των πολιτών, στο κίνημα του πάρκου Γκεζί, που ανέδειξε μια πρωτόγνωρη δυναμική της τουρκικής κοινωνίας. Ο επίδοξος ηγεμονικός ρόλος του στον αραβικό κόσμο τσακίστηκε στη Συρία και την Αίγυπτο. Αλλά και η παντοδυναμία του στο ΑΚΡ δεν είναι πλέον δεδομένη. Το πιο ανησυχητικό απ’ όλα όμως για τον Ερντογάν είναι η μεγάλη υποχώρηση των ξένων επενδύσεων, από τις οποίες εξαρτιέται το «τουρκικό θαύμα» - και η νέα αστάθεια της νέας τουρκικής λίρας, κυρίως ως αποτέλεσμα της ανησυχίας των αγορών για τις εξελίξεις στην Τουρκία.

Η μεγάλη σύγκρουση Στο ερώτημα τι πυροδότησε αυτή τη φοβερή αλλαγή μέσα σε λίγους μήνες, οι απαντήσεις που παίρνει κανείς από τους Τούρκους συνομι-

43

ΤΟΥΡΚΙΑ

Ο Ερντογάν παίζει τα ρέστα του το 2014 λητές του είναι πολύ αντιφατικές. Σε ένα συμφωνούν, πάντως, όλοι, ότι η μεγάλη αλλαγή προέκυψε από τη σύγκρουση εντός του ισλαμικού στρατοπέδου, μεταξύ των προσκείμενων στο Χιζμέτ, το κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν, και των πιστών οπαδών του Ερντογάν. Αλλά γιατί εκδηλώθηκε αυτή η σύγκρουση; Εξαιτίας του «ξένου δακτύλου», όπως επιμένει ο Ερντογάν, που κατηγορεί τους αντιπάλους του για συνωμότες; Εξαιτίας της έντονης σουνιτικής στροφής του Τούρκου πρωθυπουργού, που τρόμαξε τους Αλεβίτες και ανάγκασε τους «μετριοπαθείς μουσουλμάνους» να του βάλουν φρένο; Ή πρόκειται απλώς για μια σύγκρουση για τη νομή της εξουσίας, χωρίς άλλες φιοριτούρες; Η σχέση του Ερντογάν με το κίνημα Γκιουλέν τα τελευταία δέκα χρόνια, αν και δεν ήταν ανέφελη, ήταν πολύ στενή. Οι οπαδοί του αυτοεξόριστου στις ΗΠΑ ιερωμένου -σ’ αυτούς συγκαταλέγονται και ιδρυτικά στελέχη του ΑΚΡ, όπως ο νυν πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ- πρωταγωνίστησαν στη μάχη ενάντια στο κεμαλικό κατεστημένο στον στρατό και τη Δικαιοσύνη. Οι φιλικές προς τον Γκιουλέν εφημερίδες ήταν αυτές που αποκάλυψαν τις συνωμοσίες -εντός ή εκτός εισαγωγικών- των στρατηγών, τις απόπειρές τους για ένα νέο

πραξικόπημα, τις πολύκροτες υποθέσεις Εργκένεκον και Βαριοπούλα.

Λερώνοντας το «λευκό» Ωστόσο, η μεγάλη δύναμη του Γκιουλέν -οικονομική και πολιτική- είναι τα σχολεία και ήταν φυσικό, όταν το ΑΚΡ έψαχνε να βάλει τους δικούς του νέους νομικούς στη Δικαιοσύνη και τη δημόσια διοίκηση, να επιλέξει τρόπον τινά μαθητές του. Οπότε, μόλις ο Ερντογάν αποφάσισε να «κοντύνει» το Χιζμέτ, αναγγέλλοντας ότι θα απαγορεύσει τα ιδιωτικά σχολεία και τα φροντιστήρια που ετοιμάζουν τους μαθητές για την είσοδο στα πανεπιστήμια, οι οπαδοί του Γκιουλέν πέρασαν στην αντεπίθεση. Και χτύπησαν εκεί που πονούσε τον Ερντογάν περισσότερο, στο «ΑΚ» - «λευκό» στα τουρκικά- της ονομασίας του κόμματός του. Εδώ και πάνω από μία δεκαετία ο Ερντογάν υποστήριζε ότι αυτός ήταν ο «καθαρός», απέναντι στη διαφθορά του κεμαλικού κατεστημένου. Αίφνης, στην εκπνοή του 2013, οι εισαγγελείς τα έβαλαν με τους μεγαλοεργολάβους του «πράσινου κεφαλαίου», με τα νέα τζάκια της Τουρκίας που αναδείχθηκαν μαζί με τον Ερντογάν. Και τους κατηγόρησαν ότι λάδωναν ασύστολα γιους υπουργών. Τα έβαλαν και με τους κρατικούς τραπεζίτες επειδή έκαναν

Ο Ερντογάν είναι αναμφισβήτητα χαρισματικός, ξέρει να κερδίζει τα πλήθη. Αλλά είναι και αφάνταστα υπερόπτης - κι αυτό μπορεί να του βγει μπούμερανγκ παράνομες μπίζνες με το Ιράν - με τους σίιτες μουλάδες του οποίου δεν τα πάει καθόλου καλά ο σουνίτης Ερντογάν. Οποία υποκρισία, λοιπόν, να βγάζεις λεφτά κάνοντας μπίζνες με τον εχθρό!

Η αντεπίθεση Ερντογάν Το χτύπημα από τις αποκαλύψεις ήταν μεγάλο, κόντεψε να φτάσει και τον γιο του ίδιου του Ερντογάν, αλλά ο Τούρκος πρωθυπουργός πέρασε γρήγορα στην αντεπίθεση. Ξήλωσε αρκετούς «ενοχλητικούς» στην αστυνομία και τη Δικαιοσύνη, έκανε εκτεταμένο ανασχηματισμό και άρ-

χισε περιοδείες στην τουρκική επαρχία, όπου βγάζει πύρινους λόγους «ενάντια σε όσους επιβουλεύονται την Τουρκία, ντόπιους και ξένους». Ο Ερντογάν είναι αναμφισβήτητα χαρισματικός, ξέρει να κερδίζει τα πλήθη. Αλλά είναι και αφάνταστα υπερόπτης - κι αυτό μπορεί να του βγει μπούμερανγκ. Στον σχεδιασμό του για το 2014 ήταν η αλλαγή του Συντάγματος, ώστε να μεταλλάξει την Τουρκία σε προεδρική δημοκρατία «α λα ΗΠΑ» - και να γίνει ο πρώτος πρόεδρος με ενισχυμένες εξουσίες. Καθώς υπάρχουν πολλοί εντός του κόμματός του που δεν συμμερίζονται τη φιλοδοξία του -κι έχουν κατέβει στο μονοπάτι του πολέμου-, δεν είναι πια καθόλου βέβαιο ότι θα βρει την απαραίτητη πλειοψηφία στη Βουλή για τη συνταγματική αναθεώρηση. Για πρώτη φορά από τότε που πήρε το ΑΚΡ την εξουσία -κερδίζοντας τρεις φορές με εντυπωσιακή πλειοψηφία τις εκλογές- ακούγονται στο εσωτερικό του επίσημα φωνές που ζητούν την παραίτηση του Ερντογάν. Το αν θα θεριέψουν ή θα σιγήσουν, για την ώρα είναι άγνωστο. Πάντως, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, που μέχρι προχθές δεν είχε πάρει θέση σ’ αυτή την κρίση, βγήκε να ρίξει γέφυρες με το Χιζμέτ, καλώντας τον Γκιουλέν σε «εποικοδομητικό διάλογο». Όσο για τον πρόεδρο Γκιουλ, ακόμη δεν έχει μιλήσει - κι όσο δεν μιλάει απομακρύνεται ο άμεσος κίνδυνος διάσπασης του ΑΚΡ. Επιπλέον, πολλά θα κριθούν από τις δημοτικές εκλογές του Μαρτίου - κι από τον αν ο υποψήφιος του ΑΚΡ θα κερδίσει ξανά το μητροπολιτικό δήμο της Κωνσταντινούπολης. Ο Ερντογάν πίστευε πάντα ότι όποιος κερδίζει την Πόλη κερδίζει την Τουρκία. Κι όποιος την χάνει;

44

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Όλοι οι άνθρωποι της Ποιος ήταν άραγε ο κυρίαρχος του παιχνιδιού; Ποιος επέβαλε την ατζέντα του στο «παγκόσμιο χωριό»; Ποιος επηρέασε τη δυναμική των ανταγωνισμών του; Ποιος ήταν ο μεγάλος κερδισμένος κι ο μεγάλος χαμένος; Το γνωστό και μη εξεραιτέο Forbes, που ως γνωστόν απηχεί τα «πιστεύω» των παγκόσμιων ελίτ, ανακήρυξε ισχυρότερο ηγέτη του 2013 τον Βλαντίμιρ Πούτιν. Ώς ένα σημείο, η συλλογιστική του είναι βασισμένη σε στέρεα επιχειρήματα.»Ο πρόεδρος Πούτιν εδραίωσε τον έλεγχό του στη Ρωσία και στην παγκόσμια σκηνή», γράφει το περιοδικό σημειώνοντας πως «οποιοσδήποτε παρακολούθησε τη φετινή παρτίδα σκακιού στη Συρία, έχει πλέον μια σαφή εικόνα της μετατόπισης του επίκεντρου της παγκόσμιας ισχύος προς την πλευρά του Πούτιν». «Ο πρώην ισχυρός άνδρας της KGB, που ελέγχει έναν στρατό εξο-

πλισμένο με πυρηνικές κεφαλές, μια μόνιμη έδρα στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ και μερικά από τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου στον κόσμο, έχει τη δυνατότητα να διεκδικήσει δύο ακόμα προεδρικές θητείες που θα μπορούσαν να τον διατηρήσουν στην εξουσία ώς το 2024!»... Άρα, δεν είναι μόνον η δυναμική της ηγεσίας του αλλά κι εκείνη των απώτερων επιδιώξεών του που κάνουν το άστρο του Ρώσου προέδρου να λάμπει στο παγκόσμιο στερέωμα. Σε αντίθεση με τον Ομπάμα, που είναι πάντα έρμαιο των Ρεπουμπλικανών στο Κογκρέσο (βλέπε κλείσιμο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης), απολογητής απρόβλεπτων και ανεξέλεγκτων καταστάσεων (βλέπε σκάνδαλο NSA) και δέσμιος του αστρονομικού εξωτερικού χρέους των ΗΠΑ, ένα μεγάλο μέρος του οποίου βρίσκεται στα χέρια των Κινέζων, ο Ρώσος πρόεδρος

δεν αντιμετωπίζει τέτοια «θέματα»...

Πρωταγωνιστές και κομπάρσοι Αλλά τι σημαίνει αυτό; Ότι ο Ομπάμα ξέφτισε τόσο γρήγορα στη δεύτερη θητεία του; Ότι από πρωταγωνιστής έγινε κομπάρσος; Η συμφωνία με το Ιράν, η πρώτη συμφωνία των ΗΠΑ με την Τεχεράνη ύστερα από 35 χρόνια εχθρότητας, δεν επιτρέπει τέτοιες σκέψεις. Άλλωστε, ποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί ότι βλέπει έναν αδύναμο Ομπάμα απ’ τη στιγμή που ξέρει ότι είναι ο ηγέτης της μεγαλύτερης και πλέον καινοτόμου οικονομίας του πλανήτη, της χώρας που διαθέτει την πιο εξελιγμένη φονική μηχανή πολέμου στον κόσμο. Στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά σ’ ένα άλλο, παράλληλο σύμπαν, η Άνγκελα Μέρκελ κράτησε κι εφέτος υπ’ ευθύνη της ένα αξιοσέβαστο μερίδιο της παγκόσμιας εξουσίας. Απόστο-

λος του νεοφιλευθερισμού και ιεροεξεταστής της λιτότητας στην Ευρώπη, η Μέρκελ εδραίωσε, με τη σειρά της, τον έλεγχο της Γερμανίας στη ζώνη του ευρώ, υπό την ανανεωμένη εντολή της πλειοψηφίας των Γερμανών ψηφοφόρων. Το πέτρινο χαμόγελό της είναι πλέον το μισητό σύμβολο του νεοφιλελεύθερου σοκ στην Ευρώπη. Ο αυστηρός παιδονόμος στο αναμορφωτήριο της «δημοσιονομικής εξυγίανσης» παρέμεινε στιβαρός και απόμακρος για άλλη μια χρονιά. Ο χρόνος όμως δεν είναι πάντα με το μέρος του κερδισμένου... Κατά τα άλλα το 2013 ήταν η χρονιά των «κομπάρσων» που έγιναν πρωταγωνιστές... Πάπας, Σνόουντεν, Femen, Κιμ και λοιποί, έκλεψαν την παράσταση. Τα γεγονότα τούς αντάμειψαν με αναπάντεχη δημοφιλία αφού έπαιξαν το παιχνίδι της εξουσίας με τις δικό τους ιδιαίτερο και αντισυμβατικό τρόπο.

Nέλσον Μαντέλα: Πίσω από την εικόνα του θρύλου Έγραφε πρόσφατα ο Ζίζεκ με αφορμή τον θάνατο του Μαντέλα ότι αν είχαν δικαιωθεί τα ιδανικά για τα οποία αγωνίστηκε, δεν θα ετύγχανε της διεθνούς αναγνώρισης ούτε ο θάνατός του θα προκαλούσε παγκόσμιο πένθος. Πραγματικά, η Νότιος Αφρική των επιγόνων του Μαντέλα, είναι μια χώρα στην οποία το νεοφιλελεύθερο μοντέλο έχει επιβληθεί και δεν χρειάζεται καν να θυμηθούμε τη σφαγή των μεταλλωρύχων από την αστυνομία (με διαταγή πρώην συντρόφου τους μάλιστα) ή τη φαραωνική αντίληψη για τα έργα του Μουντιάλ για να το αντιληφθούμε. Ο Μαντέλα ο ίδιος, μετά την ανάληψη της εξουσίας από τη μαύρη πλειοψηφία της Ν. Αφρικής, αποτραβήχτηκε από την εξουσία και ιδιώτευσε. Αυτό που μπορούσε να κάνει ο ίδιος το έκανε με προσωπι-

Mάργκαρετ Θάτσερ: «TINA» is dead «H μάγισσα πέθανε» (The witch is dead) φώναζαν χορεύοντας άνδρες και γυναίκες στα πάρτι που διοργανώθηκαν σε ολόκληρη τη Βρετανία για να «εορταστεί» ο θάνατός της. Η κόρη του μπακάλη, Μάργκαρετ Χίλντα Θάτσερ, πέθανε στις 8 Απριλίου του 2013, στα 87 της, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο. Όσο ζούσε η πρώτη και μοναδική γυναίκα πρωθυπουργός της Βρετανίας που κηδεύτηκε με πλήρεις στρατιωτικές τιμές, εφάρμοσε με στοχοπροσήλωση τις συνταγές του Μίλτον Φρίντμαν -όπως και ο φίλος της Ρόναλντ Ρήγκαν στις ΗΠΑ- και κατέστρεψε την πιο περήφανη εργατική τάξη καταντώντας την να ταΐζει τα μωρά Burger Kings στο μπλέντερ. Ως υπουργός Παιδείας, κατήργησε τη δωρεάν παροχή γάλακτος στα σχολεία της Βρετανίας στα παιδιά 7 έως 11 ετών. Στις τρεις πρωθυπουργικές θητείες της, οδήγησε

τη βρετανική βιομηχανία σε μαρασμό, έριξε εκατομμύρια κόσμο στην ανεργία, ιδιωτικοποίησε δημόσιες επιχειρήσεις και οργανισμούς, δεν την «ευαισθητοποίησε» η διάρκειας ενός χρόνου ηρωική απεργία των ανθρακωρύχων και ποδοπάτησε το συνδικαλιστικό κίνημα, για να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη από τα προβλήματα στο εσωτερικό κήρυξε έναν πόλεμο στην άλλη άκρη του κόσμου για τις Μαλβίνες / Φόκλαντ. Μέχρι κεφαλικό φόρο -χωρίς εισοδηματικά κριτήρια- εισήγαγε... Αυτός ήταν και η καταστροφή της. Τελευταία πολιτική της μάχη, να γλυτώσει από τη Δικαιοσύνη ο ομοϊδεάτης της δικτάτορας της Χιλής Πινοτσέτ. Η κηδεία της (κακώς) δεν έγινε ιδιωτική δαπάνη, αν και η ίδια νεοφιλελεύθερη μέχρι το κόκκαλο, είχε δηλώσει «Δεν υπάρχει κοινωνία».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

45

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

εξουσίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν: Ο «Σουλτάνος» απειλεί Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κέρδισε τρεις διαδοχικές εκλογές στην Τουρκία, τις τελευταίες το 2011, επιτυγχάνοντας το αδιανόητο ποσοστό τού 49,83%. Το κόμμα του στη συνείδηση της τουρκικής κοινωνίας ήταν το κόμμα των τίμιων φτωχών ανθρώπων και των συντηρητικών νοικοκυραίων και κυρίως το αντίπαλο δέος του κεμαλικού πολιτικοστρατιωτικού κατεστημένου. Δυόμισι χρόνια μετά το 50% στις εκλογές και σχεδόν 100 χρόνια μετά τη διάλυση της οθωμανικής αυτοκρατορίας και την ίδρυση του τουρκικού κράτους, ο Ερντογάν εμφανίζεται πλέον και αντιμετωπίζεται από τους Τούρκους ως εχθρός της δημοκρατίας, εχθρός της κοινωνικής προόδου, ως... σουλτάνος. Ο ίδιος, πίσω από την αναστάτωση, βλέπει πράκτορες και ξένους δακτύλους, αντιδρά σπασμωδικά

κό κόστος - δεκαετίες στις φυλακές του καθεστώτος του απαρτχάιντ και με το προσωπικό του παράδειγμα της απλότητας και ταπεινότητας. Γι’ αυτά άλλωστε, αυτός ο... «τρομοκράτης», κατά την Μ. Θάτσερ, έγινε και παγκόσμιο σύμβολο των καταπιεσμένων. Από κει και πέρα, η εξέλιξη των πραγμάτων επιβεβαίωσε ότι μια επανάσταση για να είναι νικηφόρα πρέπει να μην τελειώσει με την ανάληψη της εξουσίας. Η πορεία της Ν. Αφρικής το επιβεβαιώνει.

Αντζελίνα Τζολί: H «γενναία απόφαση» μιας σταρ Συνήθως απασχολεί τα ΜΜΕ του κόσμου για το υψηλό κασέ της, για τις νέες της ταινίες, για τις ενδυματολογικές επιλογές της, για την προσωπική ζωή και τα πολλά παιδιά -όλα πανέμορφα- που έχει υιοθετήσει από κάθε σημείο της γης με συνοπτικές διαδικασίες. Η απόφαση της Αντζελίνα Τζολί να προχωρήσει σε προληπτική διπλή μαστεκτομή γιατί

και έχει μπει σε έναν αυταρχικό -ακόμα και για τα δεδομένα της Τουρκίας- κατήφορο. Η διακυβέρνηση Ερντογάν δεν ξέφυγε από την πεπατημένη των δεξιών κομμάτων: οικονομικός νεοφιλελευθερισμός, πολιτικός συντηρητισμός, αυταρχική διακυβέρνηση. Όμως οι καιροί αλλάζουν και μια νέα γενιά στη σημερινή Τουρκία, η γενιά που μεγάλωσε επί Ερντογάν, ιδίως τώρα που η κρίση χτυπάει και την πόρτα της, δεν είναι διατεθειμένη να παρακολουθήσει τον οθωμανικό νεοσυντηρητισμό του Ερντογάν. Με την υποχώρηση των κεμαλιστών και των στρατιωτικών άνοιξε την τελευταία δεκαετία στην Τουρκία ο ασκός του Αιόλου. Το αυταρχικό κράτος των στρατηγών, οι νέοι Τούρκοι δεν είναι διατεθειμένοι να το υποστούν σε ισλαμική συσκευασία.

είχε 87% πιθανότητα να εμφανίσει καρκίνο του μαστού μονοπώλησε ακόμη και τα δικά μας δελτία ειδήσεων, ενώ χαρακτηρίστηκε «ηρωική», «γενναία», «παραδειγματική». Με βάση το ποια είναι, η Αντζελίνα Τζολί χειρίστηκε το ζήτημα πράγματι υποδειγματικά, επιχειρώντας με επιστολή, η οποία δημοσιεύθηκε στους New York Times με τίτλο: «Η ιατρική μου επιλογή», «να ‘αφυπνίσει’ και να ενημερώσει τις γυναίκες για τους κινδύνους και τις εναλλακτικές λύσεις παρουσιάζοντας την προσωπική της περιπέτεια». Ωστόσο, η σταρ του Χόλιγουντ -κόρη επίσης σταρ του Χόλιγουντ - δεν μπορεί να αποτελεί παράδειγμα προς μίμηση. Δεν υπάρχουν οι «υλικοί όροι». Νοσηλεύτηκε στο εξειδικευμένο Pink Lotus Breast Center, την ώρα που άλλες γυναίκες δεν έχουν καν πρόσβαση στην εν λόγω εξέταση για τα γονίδια BRCA1 και BRCA2 ή σε μια απλή μαστογραφία. Έχοντας πρωταγωνιστήσει στην πρώτη της ταινία στα 7, έχοντας παρατήσει στα 14 την υποκριτική για να ανοίξει

γραφείο κηδειών, έχοντας ασχοληθεί με το μόντελινγκ, έχοντας γυρίσει τον κόσμο με μια μαντήλα ως πρέσβειρα καλής θέλησης της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ, η Αντζελίνα Τζολί ζει ακραία, όχι γενναία, επειδή μπορεί.

Πάπας Φραγκίσκος: Σταρ ή επαναστάτης; Στα 2000 χρόνια της ιστορίας της, η Καθολικη Εκκλησία εξελίχθηκε σ’ έναν ισχυρό, εκτεταμένο και στυγνό μηχανισμό θρησκευτικής προπαγάνδας και πολιτικής εξουσίας. Από τη σκοταδιστική Ιερά Εξέταση στις γενοκτονίες των «κονκισταδόρες» στη Λατινική Αμερική και την απαγόρευση των προφυλακτικών στην Αφρική του AIDS, το Βατικανό παραμένει μνημείο θρησκευτικού σωβινισμού. Η ανάδειξη ενός Πάπα από τη Λατινική Αμερική, που μαζί με την Αφρική υπήρξαν προνομιακοί χώροι δράσης της Καθολικής Εκκλησίας, φέρνει μαζί της μερικές σχεδόν επαναστατικές, με εκκλησιαστικούς όρους,

ΑΦΙΕΡΩΜΑ: Ν. ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, Κ. ΜΠΑΛΗ, ΜΙΧ. ΤΡΙΚΚΑΣ, ΑΝ. ΓΙΑΜΑΛΗ

αλλαγές. Ο Αργεντινός Πάπας που ανήκει στην ισχυρότερη σέκτα στο εσωτερικό της Καθολικής Εκκλησίας, αυτή των Ιησουιτών, από τη στιγμή της εκλογής του βάλθηκε να αλλάξει την εικόνα του «δυσκοίλιου» Βατικανού, μίλησε για την «τυραννία της θεοποιημένης αγοράς», για αλληλεγγύη και όχι φιλανθρωπία και γιόρτασε τα γενέθλιά του παίρνοντας πρωινό με αστέγους... Είναι το πρόσωπο του 2013, σύμφωνα με το περιοδικό Time, και ανακηρύχθηκε από το ανδρικό περιοδικό Esquire ως ο πιο καλοντυμένος άνδρας του 2013 (!) Δεν είναι σαφές αν οι αλλαγές του Πάπα Φραγκίσκου θα διαποτίσουν τον καθολικό κόσμο και την εκκλησία, ή αν απλώς θα έχουμε τον πρώτο Πάπα «σταρ». Είναι σίγουρα θετικό, ο Πάπας να είναι άνθρωπος ψιλοκανονικός..., όμως η απαγόρευση του διαζυγίου, των αμβλώσεων, της αντισύλληψης, η ιδεολογία της ενοχής και της αμαρτίας, έχουν σημαδέψει πάρα πολύ την ανθρωπότητα για να μπορούν να ξεπεραστούν με ωραία τουίτς. Εκτός αν ο Αργεντινός Πάπας κουβαλάει μέσα του κάτι από τη θεολογία της Απελευθέρωσης...

Η «μητερούλα» Άνγκελα Μέρκελ Η καγκελάριος της Γερμανίας, Άνγκελα Μέρκελ, αναδείχτηκε και το 2013 ως η ισχυρότερη γυναίκα του κόσμου - πιο ισχυρή από ποτέ. Παρά λίγο το κόμμα της να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στη γερμανική Βουλή, στις εκλογές του Σεπτεμβρίου, με μοναδικό προεκλογικό όπλο τη σταθερά υψηλή δημοτικότητά της: «Με ξέρετε», ήταν το μήνυμα. Οι Γερμανοί ψηφοφόροι την αντιμετωπίζουν ως τη «μητερούλα» που τους περνάει αναίμακτα μέσα από τις συμπληγάδες της κρίσης. Τους αρέσει η ηρεμία της, το ότι τα κάνει όλα «βήμα- βήμα», όπως λέει. Οι Γερμανοί πολιτικοί, πάλι, φίλοι και αντίπαλοι, την αντιμετωπίζουν ως μια επικίνδυνη τεχνικό της εξουσίας, ως γυναίκα - αράχνη. Μέχρι τώρα έχει καταφέρει να εξαφανίσει κάθε αντίπαλο, κάθε επίδοξο διάδοχο, η τελευταία της επιτυχία είναι ότι εξοστράκισε από τη Βουλή το Κόμμα των Φιλελευθέρων εταίρων της. Εκτός συνόρων, η Μέρκελ είναι το κόκκινο πανί. Για τον ευρωπαϊκό Νότο είναι η ενσάρκωση της πολιτικής της δολοφονικής λιτότητας, για τους Αμερικανούς, η διστακτική, που βγάζει την ουρά της Γερμανίας έξω από τις παγκόσμιες ευθύνες, και για τους Ρώσους, η εκνευριστική γυναίκα

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 46

Femen: Φεμινιστικό αντάρτικο με όρους TV και social media «Είμαι θεός» είχε γραμμένο στο γυμνό στήθος της η νεαρή γυναίκα -η οποία, όπως κάθε μέλος των Femen, είχε αναλογίες μοντέλου και πόζαρε ως επαγγελματίας- που ανέβηκε στην Αγία Τράπεζα και διέκοψε τη λειτουργία των Χριστουγέννων στον Καθεδρικό της Κολωνίας. Λίγες ημέρες νωρίτερα, στον ναό της Μαγδαληνής στο Παρίσι, μία επίσης πανέμορφη κοπέλα τάχθηκε υπέρ των αμβλώσεων, γυμνή από τη μέση και πάνω, με ένα μπλε βέλο στο κεφάλι. Κάτι αντίστοιχο είχε προηγηθεί και στην πλατεία του Αγίου Πέτρου στη Ρώμη. Οι ακτιβισμοί των Femen, της οργάνωσης που ξεκίνησε τη δράση της από την Ουκρανία το 2008 περιορίζεται στις «γυμνόστηθες» διαμαρτυρίες όπου το σύνθημα γράφεται με μαύρη μπογιά στο σώμα. Ενίοτε ουρούν και δημοσίως, όπως έκαναν πρόσφατα σε φωτογραφίες του Ουκρανού προέδρου Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Διακηρυγμένος στόχος τους, η καταπολέμηση του σεξισμού, της ομοφοβίας, του φασισμού και άλλων »ισμών». Τον Απρίλιο στην Guardian, μία από τις επικεφαλής, η Ίνα Σεβτσένκο έγραφε: «Είμαστε ο φεμινιστικός στρατός του σοκ, μια μονάδα αγωνιστριών, μια σύγχρονη ενσάρκωση της λέξης ‘ατρόμητος’».

Ωστόσο, η δράση τους -που βρίσκει διαφωνίες στο φεμινιστικό κίνημα- έχει εγείρει και ερωτηματικά σχετικά με τη χρηματοδότησή τους. Συγκεκριμένα, η 19χρονη Τυνήσια Αμίνα Τάιλερ, που είχε συλληφθεί «για άσεμνες πράξεις» αποχώρησε από τις Femen όταν δεν έλαβε σαφείς απαντήσεις αναφορικά με τη χρηματοδότηση της οργάνωσης. Το 2014 οι γυμνόστηθες καλλίγραμμες ακτιβίστριες προβλέπεται πως θα συνεχίσουν να προκαλούν όπως ορίζει η εποχή. Ωστόσο, επικοινωνιακό αντάρτικο τύπου «βυζάκια έξω» δεν μπορεί να φτάσει πολύ μακριά...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

46

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 45

που δε σέβεται αρκετά τον πρόεδρό τους. Ίσως η μεγαλύτερη δύναμή της είναι ότι δεν την ενδιαφέρει να περάσει στην Ιστορία.

Ο «θαυματοποιός» Χασάν Ροχανί Ο νέος πρόεδρος του Ιράν, Χασάν Ροχανί, είχε ήδη κάτι να γιορτάσει την εκατοστή μέρα από τότε που ανέλαβε στην Τεχεράνη την εξουσία. Οι κυρώσεις που εδώ και δέκα χρόνια επέβαλαν οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. στο Ιράνκαι που γονάτιζαν την οικονομία της χώρας- χαλαρώνουν μετά την εντυπωσιακή συμφωνία που υπέγραψε με τις δυνάμεις του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Και μάλιστα χωρίς να σταματήσει εντελώς το Ιράν το πυρηνικό του πρόγραμμα - αλλά μόνο για ειρηνική χρήση. Το πρώτο θαύμα το έκανε ο Ροχανί, στην εξωτερική πολιτική. Τώρα οι πολίτες που ανέδειξαν τον μετριοπαθή κληρικό στην προεδρία περιμένουν να εκπληρωθούν και οι άλλες μεγάλες προσδοκίες τους. Προσδοκούν περισσότερη ελευθερία, περισσότερη ελευθεροτυπία, πιο άδειες φυλακές, λιγότερες εκτελέσεις. Κυρίως, προσδοκούν τη βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας - και γι’ αυτό δεν αρκεί η μερική άρση των κυρώσεων. Το στοίχημα για τον Ροχανί είναι να τολμήσει ένα σταδιακό άνοιγμα, χωρίς να τσακιστεί πάνω στον βράχο των μουλάδων, χωρίς να συγκρουστεί μετωπικά με τον πανίσχυρο πνευματικό ηγέτη του Ιράν, Αγιατολλάχ Χαμενέι. Θα το κερδίσει, το 2014;

Ο «εκδικητής» Βλαντίμιρ Πούτιν Για τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν, το 2013 ήταν η χρονιά που πήρε το αίμα του πίσω. Ο επίδοξος τσάρος, που ελέγχει με σιδερένιο χέρι την απέραντη χώρα του, αλλά συνήθως είναι απομονωμένος στο τραπέζι των μεγάλων G8, κατά-

φερε να τσαλακώσει τους Αμερικανούς στο θέμα του Σνόουντεν αλλά και της Συρίας και τους Ευρωπαίους στο θέμα της Ουκρανίας. Έδωσε άσυλο στον άνθρωπο που αποκάλυψε τα αμερικανικά σκάνδαλα παρακολούθησης, απέτρεψε με τα όπλα της δικής του διπλωματίας μια αμερικανική επέμβαση στη Συρία -και μπορεί τελικά να διασώσει το καθεστώς Άσαντ που στηρίζει- και έβαλε τον πρόεδρο της Ουκρανίας να κλείσει την πόρτα στα μούτρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κατά τα άλλα, καταδιώκει επιτυχώς όσους τολμούν να τον αμφισβητήσουν, συνήθως στέλνοντάς τους στα κάτεργα: από τα κορίτσια των Pussy Riot μέχρι τους ακτιβιστές της Greenpeace κι από τους αντιπολιτευόμενους μπλόγκερς μέχρι τους ολιγάρχες που δεν ανήκουν στη δική του παρέα. Στη Ρωσία του Πούτιν είναι πολύ δύσκολη η ανεξάρτητη δημοσιογραφία -τιμωρείται με λουκέτο σαν αυτό του πρακτορείου RIA Novosti- κι ακόμη πιο δύσκολη η ζωή των ομοφυλόφιλων. Μόνο για τους αθλητές στους Χειμερινούς Ολυμπιακούς του Σότσι ο Πούτιν είναι πρόθυμος να δείξει… κατανόηση για τις σεξουαλικές τους επιλογές.

Ο «τελειωμένος» Σίλβιο Μπερλουσκόνι Χαλκέντερος ήταν πάντοτε ο Σίλβιο Μπερλουσκόνι και δεν είχε ποτέ ενδοιασμούς να εκβιάσει, να απειλήσει ή να λαδώσει για να κρατήσει την τεράστια περιουσία του και βεβαίως την εξουσία. Επιπλέον κατάφερνε πάντοτε να γοητεύει μια κρίσιμη μάζα των Ιταλών ψηφοφόρων, ως ηγέτης, ως μεγιστάνας κι ως ακούραστος κυνηγός του ποδόγυρου. Άβυσσος η ψυχή των Ιταλών! Όμως η στάμνα πάει πολλές φορές στη βρύση - και κάποτε σπάει. Για τον πρώην Ιταλό πρωθυπουργό, μεγάλο αφεντικό των μίντια και αιώνιο φοροφυγά, το 2013 ήταν η χρονιά της κρίσης. Μετά την οριστική καταδίκη του για φοροδιαφυγή -και όχι μόνο-

2013: Όλοι οι η Γερουσία τον εξοστράκισε από τους κόλπους της. Χωρίς να καταφέρει αυτή τη φορά να ρίξει την κυβέρνηση, όπως απειλούσε. Τέλειωσε οριστικά ο Μπερλουσκόνι για την Ιταλία; Η απάντηση είναι δύσκολη. Ο Καβαλιέρε εξακολουθεί να ελέγχει τα περισσότερα κανάλια της Ιταλίας, τα περισσότερα περιοδικά και μια μεγάλη εφημερίδα. Εξακολουθεί να έχει ένα δικό του κόμμα, έστω διασπασμένο. Εξακολουθεί να έχει απεριόριστους πόρους κι ένα αστείρευτο ταλέντο στον λαϊκισμό. Ακόμη κι αν τελείωσε, όμως, έχει σφραγίσει μια ολόκληρη εποχή στην Ιταλία, έχει ποτίσει βαθιά την πολιτική και την κοινωνία με το δηλητήριο του μπερλουσκονισμού.

Νίκολας Μαδούρο: Η εδραίωση του διαδόχου Αν οι προεδρικές εκλογές του περασμένου Απριλίου μπορούν να θεωρηθούν σαν την τελευταία -έστω και μεταθανάτια- εκλογική νίκη του Ούγκο Τσάβες, οι δημοτικές εκλογές που διεξήχθηκαν τον φετινό Δεκέμβριο ήταν η πρώτη πραγματικά κρίσιμη δοκιμασία για τον διάδοχό του, Νίκολας Μαδούρο. Τελικά, το Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα της Βενεζουέλας (PSUV) επικράτησε με άνεση κερδίζοντας τις περισσότερες ψήφους και διατηρώντας τον έλεγχο στα δύο τρίτα των δήμων της χώρας. Η δεξιά αντιπολίτευση είχε προσπαθήσει ανοιχτά να μετατρέψει την εκλογική διαδικασία σε δημοψήφισμα κατά της κυβέρνησης επιρρίπτοντας σε αυτήν όλες τις ευθύνες για τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει τους τελευταίους μή-

Μαρίν Λεπέν: Η Ακροδεξιά γίνεται μέινστριμ Το πρόσωπο της Μαρίν Λεπέν δέσποζε τον Οκτώβριο στο εξώφυλλο του περιοδικού Nouvel Observateur κάτω από τη λεζάντα «Η δημοσκόπηση που φοβίζει». Τι αποκάλυπτε; Ότι αν οι ευρωεκλογές διεξάγονταν εκείνη τη στιγμή, το Εθνικό Μέτωπο θα ψήφιζε ένας στους τέσσερις Γάλλους. Το βασικότερο και πιο ανησυχητικό συμπέρασμα είναι ότι για πρώτη φορά στην ιστορία του το κόμμα εξασφαλίζει το προβάδισμα σε μια δημοσκόπηση εθνικής εμβέλειας, συγκεντρώνοντας ποσοστό 24%, δηλαδή δύο ποσοστιαίες μονάδες πάνω από το κεντροδεξιό UMP και πέντε μονάδες περισσότερες από το κυβερνών Σοσιαλιστικό Κόμμα. Στις ευρωεκλογές του 2009, το Εθνικό Μέτωπο είχε αποσπάσει μόλις 6,34%. Σε λιγότερο από τρία χρόνια όμως, η Μαρίν Λεπέν κατόρθωσε αυτό που ο πατέρας της και ιδρυτής του κόμματος Ζαν Μαρί Λεπέν επιδίωκε για δεκαετίες: να φέρει το Εθνικό Μέτωπο στο επίκεντρο της πολιτικής σκηνής. Βήμα προς βήμα, κατάφερε να αλλάξει την εικόνα του κόμματος, απομακρύνοντας κάποια στελέχη και «στρογγυλεύοντας» πολλές θέσεις. Και φυσικά, το βασικότερο συστατικό της επιτυχίας ήταν η ίδια η οικονομική κρίση, την οποία η Λεπέν κατάφερε να φορτώσει σε καθετί «μη γαλλικό»: την ανεξέλεγκτη μετανάστευση, την παγκοσμιοποίηση και την Ευρωπαϊκή Ένωση. Προσφάτως, η Λεπέν εξήγγειλε την κοινή κάθοδο με άλλες ευρωπαϊκές δυνάμεις της Ακροδεξιάς στις ευρωεκλογές του Μαίου με στόχο να αναδειχτούν «τρίτη δύναμη» του Ευρωκοινοβουλίου.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

47

ΚΟΣΜΟΣ

2013 ΓΕΓΟΝΟΤΑ

Έντουαρντ Σνόουντεν: Προδίδοντας τον Μεγάλο Αδελφό Για την αμερικανική κυβέρνηση είναι προδότης, για τον υπόλοιπο κόσμο ήρωας. Στα τέλη Μαΐου, ο νεαρός υπάλληλος της Εθνικής Υπηρεσίας Ασφαλείας των ΗΠΑ (NSA) έφτασε στο Χονγκ Κονγκ έχοντας μαζί του τέσσερις φορητούς υπολογιστές που είχαν αποθηκευμένα στη μνήμη τους μερικά από τα πιο βρόμικα μυστικά των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών. Τα όσα ακολούθησαν ξεπέρασαν και την πιο οργουελική φαντασία. Με πρόσχημα την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η NSA είχε μετατρέψει το Ίντερνετ στη μεγαλύτερη συσκευή παρακολούθησης της Ιστορίας. Σύμφωνα με όσα αποκάλυψε -και συνεχίζει να αποκαλύπτει -ο Σνόουντεν-, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες κατασκόπευαν εκατομμύρια ανώνυμους χρήστες του Διαδικτύου, αλλά και ηγέτες ξένων χωρών όπως η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ και η πρόεδρος της Βραζιλίας Ντίλμα Ρούσεφ. Με τις αμερικανικές υπηρεσίες στο κατόπι του, ο Σνόουντεν έφτασε τον Ιούνιο στη Μόσχα, όπου παραμένει μέχρι σήμερα έχοντας λάβει προσωρινή άδεια παραμονής από την κυβέρνηση Πούτιν. Επόμενος προορισμός του φαίνεται ότι θα είναι η Βραζιλία, που εμφανίζεται διατεθειμένη να του προσφέρει άσυλο αψηφώντας τις απειλές της Ουάσιγκτον. Ενα μέτρο της εκδικητικότητας των αμερικανικών αρχών δίνει άλλωστε η καταδίκη, φέτος τον Αύγουστο, σε 35 χρόνια κάθειρξης του στρατιώτη Μπράντλεϊ Μάνινγκ για τις αποκαλύψεις του σχετικά με εγκλήματα πολέμου του αμερικανικού στρατού στο Ιράκ και το Αφγανιστάν.

άνθρωποι της εξουσίας νες η Βενεζουέλα. Παρ’ ότι το ΑΕΠ συνέχισε να αυξάνεται το πρώτο εξάμηνο του έτους και η ανεργία παραμένει σε χαμηλά επίπεδα, υπάρχουν ελλείψεις σε βασικά αγαθά, διακοπές στην ηλεκτροδότηση και πληθωρισμός που αγγίζει πια το 54%. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση αποδίδει τα προβλήματα αυτά στον «οικονομικό πόλεμο» που διεξάγει εναντίον της η οικονομική ολιγαρχία. Για να κερδίσει τον πόλεμο αυτό, το Κοινοβούλιο έδωσε φέτος στον Μαδούρο τη δυνατότητα να εκδίδει έκτακτα διατάγματα «κατά της διαφθοράς». Στο ίδιο πλαίσιο έχουν προαναγγελθεί μέτρα για να περιοριστούν τα περιθώρια κέδρους των επιχειρήσεων και να δημιουργηθεί ένας νέος κρατικό φορέας που θα επιτηρεί τις πωλήσεις του δολαρίου από το σύστημα ελέγχου συναλλάγματος της Βενεζουέλας.

Μπο Σιλάι: Ο άνθρωπος που θα γινόταν «βασιλιάς»... Πριν από μερικά χρόνια, τίποτε δεν έδειχνε ικανό να ανακόψει την πορεία του Μπο Σιλάι προς την κορυφή της κομματικής ιεραρχίας. Χαρισματικός και δημοφιλής, ο Μπο είχε διακριθεί σαν κυβερνήτης της επαρχίας Τσονγκτσίνγκ συνδυάζοντας μια εκστρατεία κατά του οργανωμένου εγκλήματος με την επαναφορά συνθημάτων από την εποχή της Πολιτιστικής Επανάστασης του Μάο. Η σταδιοδρομία του διακόπηκε όμως απότομα πέρυσι όταν το όνομα του ενεπλάκη σε σοβαρό σκάνδαλο διαφθοράς. Τον φετινό Σεπτέμβριο, ο Μπο καταδικάστηκε σε ισόβια

για δωροδοκία, υπεξαίρεση και κατάχρηση εξουσίας. Λίγο αργότερα, υποστηρικτές του πρώην ανερχόμενου αστέρα της κινεζικής πολιτικής σκηνής ανακοίνωσαν την ίδρυση κόμματος. Το Κόμμα του Ανώτατου Συντάγματος επιχειρεί να επαναφέρει στο προσκήνιο το σοσιαλιστικό σύνταγμα της Κίνας υπενθυμίζοντας ότι κανείς -ούτε το Κ.Κ- δεν μπορεί να το υπερβεί. «Τα τελευταία 30 χρόνια, κανείς από τους ηγέτες της χώρας δεν ακολούθησε την ιδέα της ισότητας. Η Κίνα έχει τεράστιες ανισότητες. Μερικοί είναι πλούσιοι και μερικοί

φτωχοί. Αλλά ο Μπο χρησιμοποίησε τα χρήματα στην Τσονγκτσίνγκ για να κάνει τις ζωές των απλών ανθρώπων καλύτερες» σημειώνουν οι ιδρυτές του κόμματος.

Καμίλα Βαγιέχο: Η γοητεία της εξέγερσης Νέα, όμορφη και μαχητική, η Καμίλα Βαγιέχο αναδείχτηκε πολύ σύντομα σε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα των φοιτητικών κινητοποιήσεων που συγκλονίζουν τα τελευταία χρόνια τη Χιλή. Εκπρόσωπος μιας γενιάς που δεν στρέφει τα βέλη της μόνο κατά της πινοσετικής

Δεξιάς και των πολιτικών επιγόνων της, η Βαγιέχο ήταν πάντοτε ιδιαίτερα επικριτική για τη Μισέλ Μπασελέτ, τη μεγάλη νικήτρια των φετινών προεδρικών εκλογών. Οι φοιτητικές κινητοποιήσεις ξεκίνησαν άλλωστε το 2006, όταν στο προεδρικό μέγαρο της Λα Μονέδα βρισκόταν εκείνη και όχι ο δεξιός πολυεκατομμυριούχος Πινιέρα, ενώ ο κεντροαριστερός συνασπισμός της Κονσερτασιόν μετρούσε ήδη 16 χρόνια στην εξουσία. Τον Νοέμβριο η Βαγιέχο εξελέγη βουλευτής του Κομμουνιστικού Κόμματος συγκεντρώνοντας 43,6% σε εργατική συνοικία του Σαντιάγκο.

«Εμείς στο Κοινοβούλιο και οι άνθρωποι στους δρόμους θα υπερασπιστούμε την εφαρμογή του προγράμματος» δηλώνει η Βαγιέχο σημειώνοντας ότι «οι μεταρρυθμίσεις δεν εξαρτώνται από ένα συγκεκριμένο άτομο, έναν πρόεδρο ή μία προεδρία». Η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση αποτελεί έναν από τους τρεις βασικούς πυλώνες του προεκλογικού προγράμματος της Μπασελέτ και η νέα γενιά της χιλιανής Αριστεράς φαίνεται αποφασισμένη να μην αρκεστεί σε απλές επιδιορθώσεις του εκπαιδευτικού συστήματος που κληροδότησε στη Χιλή η δικτατορία.

Κιμ Γιουνγκ-Ουν: Η σταλινική μινιατούρα Με την κλασική συνταγή των εκκαθαρίσεων, ο μόλις 30 ετών διάδοχος της δυναστείας Κιμ στη Βόρεια Κορέα πήρε την κατάσταση στα χέρια του και βγήκε στο προσκήνιο. Η επιδίωξή του, το ίδιο «κλασική»: να εξασφαλίσει τον απόλυτο έλεγχο του σταλινικού καθεστώτος. Η αρχή έγινε με τον άνθρωπο που δυνητικά θα μπορούσε να απειλήσει την εξουσία του, τον εξ αγχιστείας θείο του και πολιτικό μέντορά του, Τσανγκ Σονγκ-ταέκ. Ο Νο2 του καθεστώτος εκτελέστηκε με πολυβόλο στις αρχές Δεκεμβρίου ύστερα από συνοπτική δίκη και πρωτοφανή δημόσια διαπόμπευση, που ακόμα και για τις νόρμες αυτού του καθεστώτος, ήταν ένα ιδιαίτερα ασυνήθιστο φαινόμενο. Η φήμη του Τσανγκ ως «ερωτύλου» και άπιστου συζύγου και η αγάπη του για το ποτό, πρόσφεραν μοναδικά επιχειρήματα στην προπαγάνδα του καθεστώτος. Εκτός από «αντεπαναστάτης», κατηγορήθηκε για «ανάρμοστες σχέσεις με πολλές γυναίκες»... Πίσω από την εκτέλεση του Τσανγκ, οι Δυτικοί αναλυτές βλέπουν να διαγράφεται η «ενστικτώδης αλληλεγγύη» μιας δυναστείας που απειλείται από τον χρόνο και είναι έτοιμη να κάνει τα πάντα για να υπερασπιστεί την κυριαρχία της. Ο 30χρονος Κιμ αναλαμβάνει ο ίδιος το ραντεβού με την Ιστορία. «Ο στόχος κάθε ηγέτη της Βόρειας Κορέας είναι να πεθάνει στον ύπνο του», υπενθυμίζει χαρακτηριστικά Ρώσος αναλυτής. Την ίδια ώρα πάντως, η πολεμική ρητορική του επιγόνου Κιμ και οι απειλές του για πυρηνικό ολοκαύτωμα στη νοτιοανατολική Ασία κάνουν τους yesmen των ΗΠΑ στην περιοχή -Νότια Κορέα και Ιαπωνία- να χάνουν τον δικό τους ύπνο...

48 ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ

Μια στυφή γεύση άφησε πίσω του ο χρόνος που έφυγε. Γι’ αυτό και οι ευχές «για ένα καλύτερο 2014» φέτος έμοιαζαν πιο πραγματικές - η ελπίδα, άλλωστε, πεθαίνει τελευταία. Η στυφή γεύση, τουλάχιστον όσον αφορά την Ελλάδα, οφείλεται βεβαίως στην σταθερή κρίση που ζούμε τα τελευταία χρόνια - κρίση όχι μόνο οικονομική αλλά και πολιτική και ηθική και ιδεολογική. Οικονομική διότι το φως στην άκρη του τούνελ εξακολουθεί να είναι αδύναμο, σχεδόν ένας αντικατοπτρισμός· πολιτική διότι, κατά τη γνώμη της στήλης, παρά την κρίση, ο τρόπος που παίζεται το πολιτικό παιχνίδι στην Ελλάδα δεν έχει αλλάξει σχεδόν καθόλου, παραμένει κενολόγος, εφετζίδικος, δικανικός· ηθική, όχι μόνο διότι η διαφθορά καλά κρατεί αλλά και επειδή ελάχιστα μας άλλαξε η κρίση - αν κάποιος από μηχανής θεός έριχνε στην Ελλάδα χρήματα, τα ίδια θα κάναμε: ο γρήγορος και εύκολος πλουτισμός παραμένει η κυρίαρχη ηθική αξία του καιρού μας· ιδεολογική, διότι έχουμε πνιγεί στις μεγάλες παρόλες και τα συνθήματα, και κανείς, καμιά πολιτική δύναμη, δεν φαίνεται να έχει την παραμικρή ιδέα πώς θα σηκωθούμε λίγο ψηλότερα. Κατά τα άλλα, αν θα έπρεπε κανείς να ξεχωρίσει το μείζον εσωτερικό πολιτικό γεγονός του 2013, θα έλεγα πως είναι η επιτυχία της Χρυσής Αυγής να μετατραπεί σε μια -επικίνδυνη, τραγικά επικίνδυνη- πολιτική δύναμη που εκμεταλλεύεται όχι μόνο την κρίση (αυτό άλλωστε δεν γίνεται πάντα;) αλλά και την αμάθεια και την επιπολαιότητα και τον ρατσισμό και τη βαθιά συντηρητική ψυχή ενός αρκετά υπολογίσιμου τμήματος της ελληνικής κοινωνίας. Το 2013 έστειλε μερικούς από τους Χρυσαυγίτες στη φυλακή - ας ελπίσουμε ότι η Δημοκρατία μας θα μπορέσει να προστατέψει τον εαυτό της μέχρι τέλους και οι σκηνές με τον σιδηροδέσμιο Μιχαλολιάκο δεν θα αποδειχθούν μια φούσκα. Κατά τα άλλα, την προσοχή μας τράβηξαν η ιστορία με το ξανθό κοριτσάκι που βρέθηκε στον τσιγγάνικο καταυλισμό, η δίκη Τσοχατζόπουλου και, πιο πρόσφατα, η γελοία υπόθεση με τις πλαστές πινακίδες του πρώην υπουργού Μιχάλη Λιάπη. Τρία γεγονότα που θα μπορούσαν να γίνουν αφετηρία για σοβαρούς προβληματισμούς (για το θέμα της υιοθεσίας, για το θέμα της διαφθοράς μα και για τον τρόπο με τον οποίο μπορείς να γίνεις υπουργός σε αυτή τη χώρα), αλλά απλώς περιορίστηκαν να γίνουν κωμικοτραγικά θέματα προς τηλεοπτική και ιντερνετική κατανάλωση. Στον κόσμο, το 2013 ήταν μια επίσης δύσκολη χρονιά, με ελάχιστα τα γεγονότα εκείνα που μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει ως ευχάριστα, ως θετικά. Ένα από αυτά ήταν αναμφι-

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ

Σκέψεις για τη χρονιά που μας άφησε

σβήτητα η συμφωνία στην οποία επιτέλους κατάφεραν να φτάσουν οι Ιρανοί και οι Αμερικανοί, με τη βοήθεια των Ρώσων. Η εκλογή του μεταρρυθμιστή Μοχάμεντ Ρουχανί άλλαξε το κλίμα - παρ’ ότι κανείς δεν ξέρει τις πραγματικές προθέσεις του ιερατείου που κυβερνά το Ιράν. Ποιος ξέρει, μπορεί κι αυτοί να κατάλαβαν ότι η πολιτική που ακολουθούσαν τόσα χρόνια έφτασε σε αδιέξοδο κι ότι οδηγούσε μαθηματικά σε έναν πόλεμο και στην καταστροφή της χώρας. Στα θετικά και το τέλος της αυτοκρατορίας Μπερλουσκόνι. Ο Μπερλουσκόνι, ως πολιτική παρουσία, δεν αφορούσε μόνο την Ιταλία. Ήταν το πιο ξεδιάντροπο πρότυπο διεφθαρμένου, κυνικού και αλαζόνα πολιτικού που ήταν έτοιμο να εξαχθεί και σε άλλες χώρες. Επί των ημερών του δεν υπήρχε Σύνταγμα, δεν υπήρχαν νόμοι, δεν υπήρχαν ηθικοί κανόνες, δεν υπήρχε ειλικρίνεια, δεν υπήρχε τίποτα. Υπήρχε μονάχα ο νόμος της φανερής μίζας και του ατομικού συμφέροντος. Ευτυχώς για τους Ιταλούς, αλλά και για όλη την Ευρώπη, υπήρχε επίσης ο Τζόρτζιο Ναπολιτάνο, από τους παλιούς μεταρρυθμιστές κομουνιστές, με ένα σπάνιο ηθικό ανάστημα και μια πολιτική ευέλικτη

σκέψη που ξέφυγε νωρίς από τους δογματισμούς και τις αγκυλώσεις του παρελθόντος. Στα θετικά να εντάξουμε και το κίνημα αντίστασης ενάντια στις καλυμμένες θεοκρατικές πεποιθήσεις του Ερντογάν, ο οποίος, αν και από τους ικανότερους πολιτικούς του καιρού μας, δεν μπόρεσε να απαλλαγεί από τις συντηρητικές και αντιδημοκρατικές ισλαμικές του καταβολές. Ο αγώνας στην Τουρκία για τον χαρακτήρα του κράτους εξακολουθεί να μαίνεται αμφίρροπος - το 2013 δεν έδωσε τη λύση. Εξίσου αμφίρροπη αλλά πολύ πιο σύνθετη η κατάσταση στην Αίγυπτο. Υπάρχουν «θετικά» στρατιωτικά πραξικοπήματα; Ιδού ένα ερώτημα που, για τα αιγυπτιακά δεδομένα, είναι δύσκολο να απαντηθεί. Όσοι καταδικάζουν απόλυτα την επέμβαση του

στρατού πρέπει να σκεφτούν ότι ο φανατικός ισλαμισμός δεν παλεύει (και δεν παλεύεται) με δημοκρατικά μέσα κι ότι τόσο οι σφαγές του κόπτικου πληθυσμού όσο και το παράδειγμα της ιρανικής επανάστασης πρέπει να μας βάζει σε σκέψεις. Η αιγυπτιακή άνοιξη, που τόσο ενθουσίασε τον κόσμο ολόκληρο, άφησε πολύ γρήγορα τη θέση της σε ένα ζοφερό φθινόπωρο. Ακόμα αναζητείται το καλοκαίρι. Χειρότερα τα πράγματα στη Συρία - ο μεγάλος εμφύλιος της χρονιάς που μας πέρασε. Το μόνο θετικό στοιχείο που μπορεί να καταγράψει κανείς είναι η συμφωνία της ελεγχόμενης καταστροφής των χημικών όπλων - άλλη μια επιτυχία της διπλωματίας Πούτιν. Ο Άσαντ σίγουρα δεν είναι ο καλύτερος των ηγετών της Μέσης Ανατολής. Μπορεί όμως κανείς να εξηγήσει την εμμονή των Δυτικών να

παίρνουν το μέρος μιας αντιπολίτευσης που, μέρα με τη μέρα, με τις απαγωγές, τον διχαστικό της λόγο και τις ακροϊσλαμικές της θέσεις, φαντάζει χειρότερη ακόμα και από αυτόν τον ίδιο τον Άσαντ; Άλλο μεγάλο γεγονός της χρονιάς, η υπόθεση Έντουαρντ Σνόουντεν, ο οποίος αποκάλυψε ότι οι μυστικές υπηρεσίες των ΗΠΑ παρακολουθούν συστηματικά τα τηλέφωνα όλης της υφηλίου - ουσιαστικά αποκάλυψε την υποκρισία που κρύβεται πίσω από όλες τις συμμαχίες και τις τσιριμόνιες και τα διακρατικά χαμόγελα. Ο Σνόουντεν χαρακτηρίστηκε αμέσως «προδότης» από την πατρίδα του αλλά ουσιαστικά είναι ένας ήρωας του καιρού μας, από αυτές τις σχεδόν μυθιστορηματικές φιγούρες που (παρά τη δυσκοίλια φιλοξενία Πούτιν) δεν θα βρει πια αναπαμό στη ζωή του. (Εμείς, βεβαίως, το θέμα το ξέραμε ήδη εδώ και μερικά χρόνια όταν είχε αποκαλυφθεί ότι η εδώ αμερικάνικη πρεσβεία παρακολουθούσε μέχρι και το κινητό τού τότε πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή. Σε αντίθεση με την αντίδραση της Μέρκελ, που αμέσως δημοσιοποίησε τη δυσαρέσκειά της για την παρακολούθηση του δικού της κινητού, ο δικός μας το κατάπιε χωρίς ούτε πρώτη ούτε δεύτερη κουβέντα...) Ποιο άλλο σημαντικό γεγονός θα μείνει στη μνήμη μας από όσα συνέβηκαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο; Νομίζω, ελλείψει άλλων, η θριαμβευτική επανεκλογή της Άνγκελα Μέρκελ. Με τα πάντα ίδια συνολάκια της (που δεν καταφέρνουν να κρύψουν την ανατολικογερμανική της προέλευση), το σχεδόν μόνιμο χαμόγελό της, την ικανότητά της να προσωποποιεί καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο Ευρωπαίο ηγέτη το μυθικό πρόσωπο του Ιανού αλλά και την απουσία σοβαρών αντιπάλων (ο Ολάντ αποδεικνύεται λίγος, ο Ραχόι είναι ένα τίποτα, οι Ολλανδοί και οι Σουηδοί την ακολουθούν χωρίς πολλά λόγια) η Μέρκελ αναδεικνύεται ο μόνος Ευρωπαίος ηγέτης κάποιου βεληνεκούς. Βεβαίως, η Ευρώπη που προωθεί είναι μια Ευρώπη που έχει το μυαλό της στο χρήμα και όχι στον πολιτισμό, στις τράπεζες και όχι στο κοινωνικό κράτος. Είναι μια Ευρώπη τεχνοκρατική, γραφειοκρατική και συχνά κυνική μέχρι αηδίας, κι όχι η Ευρώπη που οι λαοί θα επιθυμούσαν. Θα μου πείτε κάποιοι, οι πολλοί, ψηφίζουν τις Μέρκελ αυτού του κόσμου, και θα έχετε δίκιο. Καλή χρονιά.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΥΛΛΟΓΕΣ ΤΟΥ ΕΛΙΑ

49

Διαβατήρια: Μετακινήσεις μέσα στην ιστορία...

Άδεια νυχτερινής κυκλοφορίας από το γερμανικό φρουραρχείο στην Αθήνα του διευθυντή της εφημερίδας «Αθηναϊκά Νέα» Αλκιβιάδη Ζαφειρόπουλου (1943)

ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ

Στιγμές της ελληνικής ιστορίας, από την εποχή της Επανάστασης του 1821 μέχρι και τη δικτατορία του 1967, περνούν μπροστά από τα μάτια του επισκέπτη της έκθεσης τεκμηρίων με τίτλο Διαβατήρια, άδειες και πάσα από τις συλλογές του ΕΛΙΑ, που φιλοξενείται εδώ και λίγο καιρό στους χώρους του βιβλιοπωλείου του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης στην οδό Αμερικής 13. Τεκμήρια με τη δική τους ιστορική και αισθητική αξία, που ανήκαν σε γνωστά ιστορικά πρόσωπα, τα 44 αυτά ταξιδιωτικά έγγραφα (διαβατήρια, άδειες και πάσα) μαρτυρούν στοιχεία όχι μονάχα για τους ιδιοκτήτες τους αλλά και για την ίδια την εξέλιξη των εγγράφων αυτών και των θεσμών που τα εξέδιδαν. Ανάμεσά τους, το παλαιότερο τεκμήριο ανήκει στον Αργύριο Δημητρίου Ταρποχτζή και χρονολογείται στα 1821. Φέρει την υπογραφή του Άγγλου πρόξενου στη Θεσσαλονίκη και έχει εκδοθεί προκειμένου ο κάτοχός του να μεταβεί στην Αλεξάνδρεια, γι’ αυτό και φέρει τη σφραγίδα του ιταλικού προξενείου στην Αίγυπτο. Ένα άλλο σημαντικό ντοκουμέντο ανήκε στον Αναγνώστη Οικονόμου, ο οποίος το 1824 ταξίδεψε στην υπό αγγλική κατοχή Ζάκυνθο ως εκπρόσωπος της επαναστατικής κυβέρνησης προκειμένου να παραλάβει την πρώτη δόση, ύψους 60.000 λιρών, του πρώτου από τα «Δάνεια του Αγώνα». Το διαβατήριο του Οικονόμου, ο οποίος θα παραμείνει στη Ζάκυνθο μέχρι το τέλος του έτους, καθώς ο θάνατος του λόρδου Βύρωνα δημιούργησε επιπλοκές στην παράδοση των χρημάτων, συνοδεύεται από πληρεξούσιο του Υδραίου πρόκριτου Λάζαρου Κουντουριώτη για να παρουσιαστεί ως αντιπρόσωπός του στην τριμελή επιτροπή που ήταν υπεύθυνη για την παράδοση του δανείου στην ελληνική διοίκηση. Άλλα σημαντικά ιστορικά πρόσωπα στα οποία ανήκαν τα έγγραφα που εκτίθενται είναι ο υποδιοικητής της Εθνικής Τραπέζης Στέφανος Στρέιτ, ο πρώην πρωθυπουργός και πρώτος διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος Αλέξανδρος Διομήδης, καθώς και οι συγγραφείς Διδώ Σωτηρίου και Άρης Αλεξάνδρου. Το διαβατήριο αυτό του συγγραφέα και μεταφραστή χρονολογείται στα 1967 και αποτελεί το πλέον πρόσφατο έκθεμα. Είναι το πολύτιμο έγγραφο με το οποίο ο Αλεξάνδρου εγκατέλειψε την Ελλάδα της χούντας, προκειμένου να ζήσει αυτοεξόριστος στο Παρίσι.

Διαβατήριο του λογοτέχνη Νικολάου Δρακουλίδη (Άγγελος Δόξας, 1898-1985) για τη τη Γαλλία και την Ιταλία, για δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις και επιστημονικές μελέτες (1924)

Μια ιδιαίτερη πτυχή της ελληνικής ιστορίας εικονογραφούν έγγραφα τα οποία έχουν εκδοθεί από ιστορικά βραχύβιες «κρατικές αρχές», που λειτούργησαν στο ελληνικό έδαφος, όπως η Ηγεμονία της Σάμου, η Αυτόνομη Βόρειος Ήπειρος ή η Προσωρινή Κυβέρνηση του Ελ. Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκης. Το ίδιο και οι άδειες με τις οποίες επιτρεπόταν το ταξίδι μέσα στα όρια της ελληνικής επικράτειας σε περιόδους όπως η Κατοχή. Ένα χαρακτηριστικό δείγμα αποτελεί το πάσο που εκδόθηκε από το γερμανικό φρουραρχείο της Αθήνας στο όνομα του διευθυντή της εφημερίδας Αθηναϊκά Νέα Αλκιβιάδη Ζαφειρόπουλου, προκειμένου να εξαιρεθεί από την απαγόρευση της νυχτερινής κυκλοφορίας στην πρωτεύουσα. Η έκδοση διαβατηρίων, αρχικά, αποτελούσε αρμοδιότητα του υπουργού Επικρατείας και Εξωτερικών, τα οποία υπέγραφε κατ’ εντολήν του ο γενικός γραμματέας του υπουργείου. Μετά το 1833 η αρμοδιότητα αυτή μεταφέρθηκε στους νομάρχες και δύο χρόνια μετά η διαδικασία αποδόθηκε στους αστυνόμους και τους δημάρχους σε περίπτωση απουσίας τους. Αυτόνομη υπηρεσία διαβατηρίων θεσμοθετήθηκε μόλις τη δεκαετία του 1920, από τη δικτατορία Πάγκαλου, η οποία βρισκόταν στις νομαρχίες αλλά υπήγετο στα υπουργεία Εξωτερικών και Εσωτερικών και από το 1931 μονάχα στο πρώτο. Τέλος, το 1964 τέθηκαν προϋποθέσεις για την έκδοση διαβατηρίου: εγγραφή στα δημοτικά μητρώα, αστυνομική ταυτότητα, φορολογική ενημερότητα και ο ενδιαφερόμενος να έχει ψηφίσει στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές. Τα διαβατήρια μέχρι τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο δεν ήταν παρά ένα

φύλλο χαρτί, που στην αριστερή στήλη έφερε γραμμένα τα στοιχεία του κατόχου του στα ελληνικά και στη δεξιά ξενόγλωσσα. Έφερε μάλιστα υδατογράφημα ή τη σφραγίδα του προξενείου ή της νομαρχίας που το εξέδιδε. Η μορφή των διαβατηρίων προσδιορίστηκε λεπτομερώς αρκετά πρόσφατα, το 1968, με χουντικό διάταγμα. Παράλληλα, η χρονική και γεωγραφική ισχύς των ταξιδιωτικών εγ-

Διαβατήριο του μαθητή Εμμανουήλ Μανταφούνη υπογεγραμμένο από τον διευθυντή του Ηγεμονικού Γραφείου της Σάμου για μετάβαση στη Σμύρνη (1909)

γράφων διέφερε. Άλλοτε ήταν για ένα μόνο έτος, άλλοτε για ένα μόνο ταξίδι. Άλλοτε ίσχυε για προορισμούς στην Ευρώπη, άλλοτε μόνο για μία πόλη, ενώ έως τον μεσοπόλεμο στα ταξιδιωτικά έγγραφα αναγραφόταν και ο σκοπός του ταξιδιού. Η έκθεση με τίτλο Διαβατήρια, άδειες και πάσα από τις συλλογές του ΕΛΙΑ θα παραμείνει ανοιχτή στο κοινό μέχρι την 1η Μαρτίου. Σ.Κ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

50

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

Χωρίς αυτούς Να φύγουν! Να μην τους βρει στην κυβερνητική εξουσία η Πρωτοχρονιά του 2015. Να τους ρημάξουμε στην ήττα μέσα στο 2014. Δεν πρόκειται για ευχή. Πρόκειται για αδήριτη ανάγκη. Όσο κι αν έχουμε συνηθίσει στις φράσεις κλισέ, θα πρέπει να το επαναλάβουμε: δεν πάει άλλο. Δεν ζούμε πια από το περίσσευμα της αντοχής και της υπομονής μας. Δεν ζούμε καν από το υστέρημα της αντοχής και της υπομονής μας. Ζούμε από το μαύρο υλικό της απελπισίας και από την πείνα για επιβίωση. Ναι. Ζούμε από την πείνα. Γι’ αυτό δεν πάει άλλο. Γιατί σε λίγο θα αρχίσουμε να πεθαίνουμε από πείνα ελπίδας, από πείνα ηθικής αξίωσης, από πείνα στοιχειώδους πολιτικής προοπτικής, από πείνα οικονομικής δικαιοσύνης και πάνω απ’ όλα από πείνα της αληθινής τροφής. Αυτός ο επισιτιστικός σωφρονισμός, αυτή η τιμωρητική βαρβαρότητα της ισχύος, αυτό το ταξικό μαστίγιο της βίαιης αναδιανομής κάθε μορφής και είδους πλούτου, λίγο απέχει από το να περάσει στο στάδιο ακατάσχετης ανθρωπιστικής κρίσης. Ήδη θρηνούμε χιλιάδες θύματα. Ας μην ξεχάσουμε ποτέ αυτούς που δεν άντεξαν τη σκοτεινότατη προοπτική της ζωής τους και αυτοκτόνησαν. Ας μην τους ξεχάσουμε γιατί κάτι τέτοιο αποτελεί αισχρή εκλογίκευση υποταγής. Αυτοί που αυ-

τοκτόνησαν είναι τα θύματα ενός προκεχωρημένου φυλάκιου της ζωής που έχει χάσει τα πάντα. Ακόμα και την απελπισία της. Αυτοί οι άνθρωποι που τόσο τραγικά έθεσαν τέλος στον βίο τους εξακολουθούν να πεθαίνουν ακόμα και μετά τον θάνατό τους. Ας μην τους αφήσουμε να πεθαίνουν για πάντα. Γι’ αυτό πρέπει να φύγουν εκείνοι που προκάλεσαν την εκατόμβη. Αυτά τα πειθήνια ανδράρια και γύναια, στα κελεύσματα της Μέρκελ και των τραπεζιτών. Αυτοί οι ψευτόμαγκες, τα κουτσαβάκια του εγχώριου πολιτικού υποσιτισμού πρέπει να φύγουν. Δεν πάει άλλο. Γιατί δεν παράγουν πολιτική. Δεν πράττουν πολιτικά, αλλά απεργάζονται καταστροφές κόβοντας διά μιας, με δρεπανηφόρες Πράξεις Νομοθετικού Περιεχομένου, ζωές ολόκληρες, εργασία ετών, όνειρα, αξιοπρέπεια, περηφάνια, τα πάντα. Δηώνουν τη χώρα, εγκλείοντας τη δημοκρατία στα περίκλειστα δώματα μιας παραθεσμικής λειτουργίας με ακόμα πιο περίκλειστη ατζέντα έξω από κάθε δημοκρατική διαδικασία. Κυβερνούν ως αυθέντες. Είναι θλιπτική μειοψηφία που ακριβώς γι’ αυτό αποχαλινώνεται ολοένα και περισσότερο, επειδή ξέρει ότι αν μείνει χωρίς την αρπαγμένη εξουσία, δεν θα χάσει απλά αλλά θα χαθεί. Θα την καταπιεί η καταισχύνη όταν θα αποκαλυφθεί σε ό-

Ο ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΑΡΙΟΣ

ΥΠΑΡΧΕΙ ΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΚΑΝΑΒΟΥΡΗ kostaskanavuris @hotmail.com

Ας μην ξεχάσουμε ποτέ αυτούς που δεν άντεξαν τη σκοτεινότατη προοπτική της ζωής τους και αυτοκτόνησαν. Ας μην τους ξεχάσουμε γιατί κάτι τέτοιο αποτελεί αισχρή εκλογίκευση υποταγής

λο της το φρικώδες μέγεθος η φονική ψυχρότητα με την οποία έδρασαν. Όταν θα φανεί και το ίδιον όφελος που επιδίωξαν (και κατάφεραν) με μανία. Ξέρουν ότι θα χαθούν στις Συμπληγάδες μεταξύ οργής και χλεύης, όταν θα γίνει κοινή συνείδηση η απόλυτη παρανομία με την οποία κυβέρνησαν στρεβλώνοντας κάθε αίσθημα δικαίου, ποδοπατώντας όλες τις λέξεις της κοινής συνεννόησης και αποπατώντας σε όλες τις έννοιες της κοινής λογικής. Δεν πάει άλλο, λοιπόν. Το 2014 πρέπει να τους ρημάξουμε στην ήττα. Διαφορετικά θα εξακολουθήσουν να μας ρημάζουν όλο και πιο αδίστακτα, όλο και πιο φανερά, ώσπου ο εξευτελισμός μας να γίνει τέλειος. Γιατί αν δεν είναι εξευτελισμός τα όσα λέει αυτή η ομιλούσα αριθμομηχανή, ο Στουρνάρας, τότε τι είναι; Αν δεν είναι εξευτελισμός για τη χώρα να έχει για πρωθυπουργό έναν ρουσφετατζή πολιτικάντη της μετεμφυλιακής επαρχίας, τότε τι είναι; αν δεν είναι εξευτελισμός να έχουμε αντιπρόεδρο της κυβέρνησης μια αδηφάγο προσωπικότητα που κινείται μεταξύ φαιδρής λογόρροιας και πολιτικής αλητείας, τότε τι είναι; Αν δεν είναι εξευτελισμός η συμπεριφορά των ένστολων συμμοριτών του Δένδια, ο ψυχρός τεμαχισμός του μέλλοντος των

παιδιών μας απλώς επειδή ο υπουργός Παιδείας, ο Αρβανιτόπουλος, είναι ένα ανθρωπάκι «τοις κείνων ρήμασι» πειθόμενο, τότε τι είναι; Αν δεν είναι εξευτελισμός η ύπαρξη αυτού του συρφετού από χηνάρια που σηκώνει τα φτεράκια σε κάθε ψηφοφορία καταστροφής (αφού προηγουμένως έχει κακαρίσει συγκρουσιακώς σε μια άοκνη επίδειξη χειράντλησης σπέρματος), τότε τι είναι; Αν δεν είναι εξευτελισμός όλος ο ορυμαγδός των Παρανομιών Νομοθετικού Περιεχομένου, τότε τι είναι; Ώστε να τελειώνουμε. Δεν πάει άλλο. Όσο η χώρα θα κυβερνάται από τα έγκατα των γραφείων της Ν.Δ., από τον εμμονικό -και πέραν πάσης πολιτικής ηθικής, αισθητικής και λογικήςσουσουδισμό του Βενιζέλου και των συν αυτώ, όσο η χώρα θα κυβερνάται από τα γραφεία των λαθρεμπόρων και των άλλων πωλητών σωτηρίας, τόσο ο εξευτελισμός θα μεγαλώνει ώσπου να εκραγεί στα κεφάλια μας. Κι αν δεν το καταλαβαίνουμε εμείς, το καταλαβαίνουν καλύτερα οι ναζί της Χρυσής Αυγής που διαθέτουν και την τεχνογνωσία. Συνεπώς, ας ευχηθούμε ένα αίσιο και ευτυχές... 2015. Χωρίς αυτούς.

http://www.vivliothekarios.blogspot.gr

Οι βιβλιοθήκες και η έρευνα Οι βιβλιοθήκες και οι υπηρεσίες τους είναι βασικός πυλώνας της έρευνας, επομένως βασικός πυλώνας της οικονομικής ανάπτυξης. Όχι για λόγους θολούς, αλλά γιατί ο ερευνητικός ρόλος των βιβλιοθηκών είναι σήμερα πανίσχυρος, αφού παρέχει πρόσβαση στα διεθνή επιστημονικά δεδομένα που ιλιγγιωδώς αναπτύσσονται ή οργανώνει τη γνώση αυτή. Το ελληνικό παράδειγμα σε αυτό το πεδίο είναι σχετικά αδύναμο, αν και οφείλουμε να πούμε πως όποτε δόθηκε η ευκαιρία, το ειδικευμένο προσωπικό υπήρχε για να λειτουργήσει και το εκπαιδευτικό περιβάλλον των επιστημόνων της πληροφόρησης προωθούσε με καλπασμό τις προοπτικές αυτές. Ξεκινώντας από τις σχολικές βιβλιοθήκες, δεν μπορούμε να αγνοήσουμε τις ανατροπές που επέφεραν, όπου και για όσο λειτούργησαν με ειδικευμένο προσωπικό, καθώς για πρώτη φορά φάνηκε να σχεδιάζεται μια αλλαγή στην εκπαιδευτική νοοτροπία και σε επίπεδο θεμελιωδών δομών. Η βιβλιοθήκη στο σχολείο «καταργεί» τη μονοθεματικότητα, καλλιεργεί το ερευνητικό πνεύμα εις βάρος της άγονης παπαγαλίας, πλήττει δημιουργικά την αυθεντία του

διδάσκοντα, επιβάλλοντας και επιτρέποντάς του να εξελίσσεται διαρκώς. Οι σχολικές βιβλιοθήκες ωστόσο σύντομα έμπλεξαν στα συντεχνιακά προσκόμματα, τα οικονομικά συμφέροντα εξωθεσμικών παραγόντων και, ως αποτέλεσμα της αδιαφορίας μιας σειράς «αρμοδίων» υπουργών Παιδείας, τελικά έκλεισαν. Επόμενο στάδιο είναι οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες, η ατμομηχανή της έρευνας. Οι ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες ευτύχησαν να έχουν χρηματοδότηση, γρήγορα εκσυγχρονίστηκαν, πρωτοπορώντας στις υπηρεσίες του δημόσιου τομέα τόσο στην προτυποποίηση, όσο και στην τεχνολογική ανάπτυξη. Η χρηματοδοτούμενη από την Ε.Ε. ανάπτυξη των εν λόγω βιβλιοθηκών όμως μάλλον επανάπαυσε το ελληνικό κράτος και σε συνδυασμό με την έλλειψη σχεδιασμού στα λοιπά πανεπιστημιακά πεδία οδήγησε στη σταδιακή επιβράδυνση της εξέλιξης. Καθοριστικό σημείο της πορείας αυτής είναι δε η απόλυση μεγάλου αριθμού βιβλιοθηκονόμων με την πρόσφατη «αποστελέχωση» των υπηρεσιών των πανεπιστημίων της χώρας. Τρίτο στάδιο είναι οι βιβλιοθήκες των ερευνητικών κέντρων, οι οποίες ακολούθησαν την

πορεία των κέντρων αυτές τις δεκαετίες: δημιουργία χωρίς σχεδιασμό, στελέχωση χωρίς σχεδιασμό, έργο χωρίς σχεδιασμό, υποχρηματοδότηση, υποστελέχωση, απαξίωση, κλείσιμο και συγχωνεύσεις. Έχει ενδιαφέρον να δούμε πως ούτε καν η επιχειρηματική ή τραπεζική λειτουργία αξιοποίησαν ποτέ τις βιβλιοθήκες (με ελάχιστα παραδείγματα, π.χ. η Αργυρομεταλλευμάτων και Βαρυτίνης τη δεκαετία του ‘80), παρά τη διεθνή πρακτική και την εγχώρια διαθεσιμότητα ειδικών. Ιδιαίτερα οι τρά-

πεζες ανέπτυξαν βιβλιοθήκες μόνο στο πλαίσιο των πολιτιστικών οργανισμών τους και δεν μπήκαν ποτέ στη διαδικασία να δημιουργήσουν υπηρεσίες που θα οργανώνουν απαιτητικά τη δευτερογενή και πρωτογενή πληροφόρηση. Πρέπει πια ο χώρος των βιβλιοθηκών να διατυπώσει τον λόγο του και να εξηγήσει στην κοινωνία και τα πολιτικά κόμματα ποιος είναι ο ρόλος των βιβλιοθηκών στην ερευνητική και αναπτυξιακή πορεία. Ειδικά τώρα.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

51

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ ΝΟΡΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ

Συνδύασε την κριτική με την ποιητική διάθεση Πίσω από έναν μεγάλο άντρα, λένε, κρύβεται μια σπουδαία γυναίκα. Στην περίπτωση της Νόρας Αναγνωστάκη, η ρήση επιβεβαιώνεται κατά το ήμισυ. Ήταν μια σπουδαία γυναίκα, έζησε πλάι σε έναν μεγάλο άντρα, ωστόσο δεν έμεινε στη σκιά του. Αυτόφωτη πνευματική οντότητα, πνεύμα ανήσυχο και οξυδερκές, κατόρθωσε μέσα από το μικρό σε όγκο, αλλά εμβληματικό δοκιμιακό της έργο να εισαγάγει τον νέο τρόπο θεώρησης και να ανανεώσει τον κριτικό λόγο της μεταπολεμικής περιόδου. Ίσως επειδή, όπως εύγλωττα αποτύπωνε στη δική της συνεισφορά στα αντιδικτατορικά «Δεκαοκτώ κείμενα», «Τα έργα του χρέους, όπως και τα έργα της φθοράς, ωριμάζουν αργά και είναι έργα ολόκληρης ζωής». Ο θάνατός της, την παραμονή της Πρωτοχρονιάς, επαναφέρει στο προσκήνιο ακόμα ένα σημαντικό έλλειμμα της εποχής μας, αυτό της σοβαρότητας με την οποία αντιμετωπίζουμε τον δοκιμιακό και κριτικό λόγο γύρω από τη λογοτεχνία και εν γένει την τέχνη. Η ίδια είχε την ικανότητα να διακρίνει το νέο που κόμιζε η εποχή της και να το αναδεικνύει με σοβαρότητα και έξω από αισθητικές ή ιδεολογικές σκοπιμότητες. «Η τέχνη, και να το θέλουμε, δεν μπορεί πια να είναι για μας μια σπουδή γυμνής ομορφιάς. Αυτό το σκέφτομαι επίμονα κάθε φορά που βλέπω μερικές κινέζικες ζωγραφιές. Θέλω να βγάλω έναν επικήδειο του ανέφελα ωραίου [...] Νομίζω πως δεν μας φτάνει πια η απόλαυση του ωραίου που διαστέλλει την ψυχή σε άχρονη έκσταση. [...] Δεν βρισκόμαστε σ’ ένα fin de siècle. Έχουμε ήδη εισχωρήσει βαθιά μέσα σ’ ένα ζέοντα και ανασχηματιζόμενο κόσμο. Κι αυτοί που μπορούν να μιλήσουν, για να είναι σύγχρονοι, πρέπει να μιλάνε τη γλώσσα του». Σκέψεις που θα μπορούσαν να είχαν γραφεί σήμερα, η Νόρα Αναγνωστάκη τις διατύπωνε ήδη από τη δεκαετία του ‘60 στις «Μαγικές Εικόνες. Επτά δοκίμια, 1960-1965» (εκδ. Τραμ, 1973). Κι αν οι παραπάνω είναι φράσεις - κλειδιά για την κατανόηση του νέου κόσμου της εποχής της, κρατούν την ίδια νοηματοδότη-

ση και σήμερα για τον κόσμο που ανοίγεται μπροστά μας, και παραμένουν ένα μικρό μόνο δείγμα ενός οξυδερκούς μυαλού, ενός σημαντικού αναστήματος στη δοκιμιογραφία και τα ελληνικά γράμματα. Η Νόρα Αναγνωστάκη έζησε στην πλέον ταραγμένη εποχή της νεότερης Ιστορίας μας, στη δίνη της πόλωσης και των μεταπολεμικών, κυρίως, αντιπαραθέσεων. Δεν υπέταξε τη δοκιμιογραφία στην ιστορική στιγμή, αλλά στάθηκε στην τεκμηριωμένη, εμπεριστατωμένη θέαση της λογοτεχνίας. Έζησε όμως και μέσα σε ένα πολύτιμο δούναι και λαβείν αγάπης. Του Μανόλη Αναγνωστάκη και του μοναχογιού τους Ανέστη. Μοιράστηκε με τον Μανόλη τις αγωνίες και τους αγώνες της Αριστεράς και τις πνευματικές αναζητήσεις της εποχής. Έδωσε αγάπη στους φίλους τους, συνοδοιπόρους στα πολιτικά αλλά και αισθητικά προτάγματα που κάθε φορά έθεταν οι ημέρες τους. Το βιβλιοπωλείο στη Θεσσαλονίκη, η εμβληματική «Κριτική» του Μανόλη, η μετακόμιση στην Αθήνα, το ανοιχτό σπίτι της Νόρας και του Μανόλη, η εκλεκτή μαγειρική της, η ευγενής παρουσία της, η κοινή πορεία τους, η ποίησή του, το κοφτερό μυαλό της, συνέθεσαν τον καμβά, στον οποίο η Νόρα φιλοτέχνησε τη δική της ξεχωριστή αυτόφωτη ψηφίδα. Οξυδερκής, με μεγάλη κατάρτιση και ανοιχτή σε ό,τι καινούργιο κόμιζε η τέχνη της γραφής και η θεωρία της λογοτεχνίας στα ταραγμένα μετεμφυλιακά χρόνια, κατέθεσε το κύριο σώμα του έργου της σε μια εποχή που οι ιδεολογικές αντιπαραθέσεις σκίαζαν το πνευματικό και λογοτεχνικό πεδίο και δεν βοηθούσαν ιδιαίτερα την ανανέωση του κριτικού λόγου. Κατόρθωσε να υπερβεί την ιστορική συγκυρία, μένοντας προσηλωμένη στη διαχρονία της κριτικής σκέψης. Ως εκ τούτου, η συνεισφορά της στην ανανέωση του κριτικού λόγου τής μεταπολεμικής περιόδου υπήρξε πολύ σημαντική. Η Νόρα Αναγνωστάκη μεταφράζει, ταυτόχρονα με την έκδοσή του το 1960, εκτενή αποσπάσματα του έργου «Ο βαθμός μηδέν της γραφής»

του Ρολάν Μπαρτ, φέρνοντας το όνομα του Γάλλου θεωρητικού στην Ελλάδα την περίοδο που μόλις έχει εμφανιστεί στη Γαλλία. Επιπλέον, αναδεικνύει τα προτάγματα του «Νέου Μυθιστορήματος». Σε μια περίοδο που στα ελληνικά λογοτεχνικά πράγματα η λογοτεχνία κρίνεται και αναλύεται από τους ίδιους τους λογοτέχνες, η Νόρα Αναγνωστάκη εμφανίζεται με τα δοκίμιά της και με πρωτότυπη και διεισδυτική ματιά παραδίδει νέους κώδικες ανάγνωσης στο έργο νέων τότε αλλά και, καθιερωμένων ήδη ποιητών, όπως ο Μίλτος Σαχτούρης, η Ελένη Βακαλό, ο Γιώργος Σεφέρης, ο Δ.Π. Παπαδίτσας, ο Κλείτος Κύρου κ.ά. Η Νόρα Αναγνωστάκη, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1930. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας, όμως δεν άσκησε ποτέ τη δικηγορία, αντιθέτως εργάστηκε ως βι-

βλιοπώλης στη Θεσσαλονίκη. Είχε τη δική της σημαντική συμβολή στο περιοδικό «Κριτική» του Μανόλη Αναγνωστάκη, του οποίου υπήρξε υπεύθυνη για την παρουσίαση κειμένων λογοτεχνίας και θεωρίας της λογοτεχνίας και στο οποίο πρωτοεμφανίστηκε με το δοκίμιο «Προοίμιο στην ποίηση της Ελένης Βακαλό». Συνεργάστηκε επίσης με τα περιοδικά «Ενδοχώρα», «Νέα Πορεία» και «Χρονικό» και συμμετείχε στα αντιδικτατορικά «Δεκαοχτώ Κείμενα» που εκδόθηκαν στη διάρκεια της χούντας, το 1970. Εκτός από τις «Μαγικές Εικόνες» εκδόθηκαν επίσης τα έργα της «Διαδρομή: δοκίμια κριτικής 1960-1995» (εκδ. Νεφέλη, 1995) και «Κριτικές ασκήσεις» (εκδ. Στιγμή, 1988). Σ’ αυτά τα λίγα «αλλά εμβληματικά δοκίμιά της», όπως χαρακτηριστικά σημειώνει στο «Λεξικό νεοελληνικής λογο-

τεχνίας» ο κριτικός της λογοτεχνίας Αλέξης Ζήρας, «συνδύασε την ελεύθερη πραγμάτευση και τον αδιάκοπο διάλογο με τη γλώσσα και το ύφος του έργου, έναν συνδυασμό που έχει αρκετά κοινά στοιχεία με τον τρόπο κριτικού διαλόγου του Γάλλου Ρολάν Μπαρτ. Η απουσία στενών θεωρητικών δεσμεύσεων και η ανοιχτή εκδήλωση της προσωπικής της συμπάθειας για τα έργα που επέλεγε είναι δύο από τους βασικούς άξονες του κριτικού εγχειρήματός της, αν και εξίσου βασική συνισταμένη της αξιολόγησής της υπήρξε η πηγαία ποιητική της διάθεση». Το 1966 τιμήθηκε με το Ειδικό Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου της. Χθες ο «κόσμος των γραμμάτων αποχαιρέτησε μια σύμμαχό του, μια γυναίκα που με το αυστηρά κριτικό και στοχαστικό πνεύμα της συνέβαλε στην άνθηση του γραπτού λόγου και με τις πολιτικές της πράξεις και ιδέες στην άνθηση του αριστερού οράματος», όπως σημειώνει στην ανακοίνωσή της η Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ. ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ

ΑΠΟ ΤΗ ΛΑΪΚΗ ΟΡΧΗΣΤΡΑ «ΜΙΚΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΚΗΣ»

Αφιέρωμα στον Μανόλη Αναγνωστάκη Στον Μανόλη Αναγνωστάκη και την ποίησή του, στη συνάντησή της με τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη, είναι αφιερωμένο το τριήμερο 10-12 Ιανουαρίου, καθώς η Λαϊκή Ορχήστρα «Μίκης Θεοδωράκης», με ερμηνευτές τη Νένα Βενετσάνου και τον Λάκη Χαλκιά, θα παρουσιάσει στο βιβλιοπωλείο Ιανός τρεις κύκλους τραγουδιών του μεγάλου μας μουσικοσυνθέτη, που βασίζονται πάνω σε μελοποιημένα ποιήματα του Αναγνωστάκη. Οι κύκλοι τραγουδιών που θα ερμηνεύσουν οι δύο τραγουδιστές είναι οι Μπαλάντες, Της εξορίας, καθώς και δύο τραγούδια-ποταμός που συγκροτούν τη συλλογή Αρκαδία VIII, τα «Μιλώ» και «Χάρης». Αυτά τα δύο μεγάλα τραγούδια, τα πρώτα του Αναγνωστάκη που μελοποίησε ο Μίκης, συντέθηκαν κατά τη διάρκεια της δικτατορίας, όταν βρισκόταν εξόριστος στη Ζάτουνα της Αρκαδίας. Με αφορμή το αφιέρωμα στον Μανόλη Αναγνωστάκη, ο Μίκης Θεοδωράκης σημειώνει: «Η ποίησή του μου άρεσε πάντα. Ήταν μελαγχολική στην πρώτη ανάγνωση, όμως έκρυβε μεγάλη δύναμη... Ήταν σεμνός, έντιμος και πραγματικός αγωνιστής, που πάντα με τιμούσε η φιλία του και η συνεργασία μαζί του».

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

52

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΓΟΡΑ

Συρρίκνωση στην Ελλάδα, αυξητικές τάσεις παγκοσμίως TOY ΚΩΣΤΑ ΤΕΡΖΗ

Η παγκόσμια αγορά του κινηματογράφου εκτιμάται ότι ξεπέρασε κατά το 2013 τα 35 δισεκατομμύρια δολάρια σε εισπράξεις από τις αίθουσες, με αυξητικές τάσεις σε όλες τις περιοχές του πλανήτη και μοναδική εξαίρεση την Ευρώπη. Από τα 35 δισ., τα 10,9 αφορούν τη μεγάλη αγορά της Βόρειας Αμερικής (όπου έχουμε οριακή αύξηση φέτος 0,6%, ενώ πέρυσι η αύξηση ήταν 6,1%) και τα υπόλοιπα 24 δισ. αφορούν τις άλλες περιοχές του πλανήτη. «Ατμομηχανές» της συνεχούς αύξησης των τελευταίων χρόνων είναι η Κίνα και γενικότερα οι ασιατικές χώρες, η Λατινική Αμερική (με «πρωταθλήτρια» τη Βραζιλία), η Ρωσία, αλλά και οι αραβικές χώρες - εδώ συντρέχουν δύο παράγοντες, αφενός οι κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται μετά την πολύπαθη

«άνοιξη» και την ανατροπή απολυταρχικών καθεστώτων, αφετέρου η συνεχής εξάπλωση των μούλτιπλεξ στην περιοχή αυτή. Στην Ελλάδα των Μνημονίων βέβαια, η εικόνα είναι εντελώς διαφορετική: Παρά τις μειώσεις στην τιμή του εισιτηρίου, οι κινηματογραφικές εισπράξεις του 2013 παρουσιάζουν πτώση που πλησιάζει το 20%, ενώ αν υπολογίσουμε τη μείωση στον αριθμό των εισιτηρίων, αυτή ξεπερνά το 10%, σε σχέση με το 2012, οπότε και πάλι είχαμε σημαντική μείωση, της τάξης του 11%. Στο box office των ελληνικών ταινιών, την πρωτιά έχει κερδίσει άνετα η «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη ξεπερνώντας τις 200.000 εισιτήρια, με προοπτικές για ακόμη υψηλότερα, μια και συνεχίζεται η προβολή της σε πολλές αίθουσες.

Από τις ξένες ταινίες, στην κορυφή βρίσκεται το «Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή», έχοντας ξεπεράσει τις 230.000 εισιτήρια. Είναι φανερό ότι το ελληνικό κοινό περιορίζει συνεχώς τις κινηματογραφικές εξόδους του, σε σημείο ώστε πολλοί αιθουσάρχες αγωνιούν πλέον για το μέλλον. Αντίθετα, όπως προαναφέραμε, ο κινηματογράφος παγκοσμίως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει σαφείς ανοδικές τάσεις. Εντυπωσιάζει η ανθεκτικότητα της βιομηχανίας του θεάματος να επιβιώνει μέσα από τις κρίσεις, καθώς πολλοί προέβλεπαν ήδη από τη δεκαετία του ‘80 τον θάνατο της κινηματογραφικής αίθουσας, με την εμφάνιση του βίντεο ή αργότερα του DVD. Το αντίθετο συνέβη... Και μπορεί η «μόδα» του 3D να έ-

Η «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη βρίσκεται στην κορυφή του ελληνικού box office

χει συνεισφέρει στα θετικά αποτελέσματα των τελευταίων χρόνων, αλλά δεν αρκεί για να εξηγήσει το φαινόμενο. Στις Ηνωμένες Πολιτείες υπολογίζεται ότι ο τζίρος του οπτικοακουστικού τομέα στο σύνολό του ξεπερνά τα 522 δισεκατομμύρια δολάρια, με έντονα αυξητικές τάσεις. Αναλυτές εκτιμούν ότι μέσα στα επόμενα τέσσερα χρόνια θα ξεπεράσει τα 632

δισεκατομμύρια. Στο βορειοαμερικανικό box office, στην κορυφή για φέτος βρίσκεται το φιλμ «Οι Εκδικητές: Iron Man 3», με εισπράξεις που ξεπερνούν τα 1,2 δισ. δολάρια. Επιπλέον, στην Αμερική έχει ολοκληρωθεί η πλήρης κατάργηση του φιλμ στις αίθουσες και η ψηφιοποιημένη προβολή των ταινιών σημαίνει περισσότερα κέρδη για τις μεγάλες εταιρείες...

ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΠΕΙΡΑΙΑ

Στα άδυτα ενός ιστορικού κτηρίου Τα «θυρανοίξια» του ανακαινισμένου κτηρίου του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά υπήρξαν, αναμφίβολα, ένα από τα πολιτιστικά γεγονότα που σημάδεψαν τη χρονιά που πέρασε. Έπειτα από 14 χρόνια απόλυτης σιωπής, αφότου ο σεισμός του 1999 πλήγωσε βαριά το νεοκλασικό οικοδόμημα, ο θεατρικός λόγος και το μουσικό μέλος ακούστηκαν και πάλι στη μεγαλοπρεπή αίθουσά του, επιδιώκοντας, μέσα από ένα πρόγραμμα κατ’ ουσίαν δοκιμαστικό και καταρτισμένο υπό την πίεση του χρόνου, να προσθέσει ακόμη έναν πόλο έλξης στον πολιτιστικό χάρτη του Λεκανοπεδίου. Αν και αυτό το άνοιγμα στο κοινό της Αττικής (και όχι αποκλειστικά του Πειραιά) αποτελεί το πραγματικό στοίχημα για την καλλιτεχνική διεύθυνση του Δημοτικού Θεάτρου, αλλά και για τη δημοτική αρχή, υπό τη διεύθυνση της οποίας λειτουργεί, το θέατρο αποτελεί ταυτόχρονα ένα αρχιτεκτονικό αξιοθέατο, μάρτυρα μιας φάσης αστικής ανάπτυξης της πόλης αλλά και της ιστορικής πορείας της θεατρικής αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Το κτήριο, που χτίστηκε πάνω σε σχέδια του αρχιτέκτονα Ιωάννη Λαζαρίμου, εγκαινιάστηκε το 1895 και αποτελεί ένα από τα λίγα δείγματα θεατρικής αρχιτεκτονικής στον χώρο της Ανατολικής Μεσογείου που επιβιώνουν μέχρι τον 21ο αιώνα, όπως παρατηρεί ο καθηγητής του Τμήματος Θεατρικών Σπου-

δών του ΕΚΠΑ Πλάτων Μαυρομούστακος. Η Ερμούπολης και της Πάτρας, τα οποία κοαπόφαση για την οικοδόμησή του αντανακλά σμούσαν δύο αξιόλογες θεατρικές σκηνές, που την αυξανόμενη αυτοπεποίθηση των αστικών φέρουν μέχρι και σήμερα το όνομα «Απόλλων». στρωμάτων της πόλης, Το κτήριο, που ανεγέρθηκε αλλά και τον ανταγωνιστο κεντρικότερο σημείο του σμό, τόσο με την πρωτεύΠλάτων Πειραιά, αναδίδοντας μια αύουσα, που εκείνη την εΜαυρομούστακος (επιμ.) ρα ήρεμης μνημειακότητας, αποχή δεν διέθετε ανάλοΔημοτικό Θέατρο Πειραιά ποτελεί έναν συνδυασμό στοιγο θεατρικό οικοδόμημα, Μουσείο Μπενάκη, 2013 χείων γερμανικής (ιδίως στην όσο και με τα λιμάνια της πρόσοψη) και γαλλικής (στο εσελ. 176 σωτερικό) θεατρικής αρχιτεκτονικής, προσαρμοσμένων στα δεδομένα της ελληνικής πόλης. Η πεταλόσχημη αίθουσα διαθέτει πλατεία, θεωρεία και εξώστες σε τέσσερα επίπεδα, χωρητικότητας περίπου 1.300 θέσεων, όλα προσανατολισμένα σε αυτό που ο Π. Μαυρομούστακος αποκαλεί «απόλυτη μηχανή του θεάματος», δηλαδή τη μεγαλοπρεπή ιταλική σκηνή, με προσκήνιο και χώρο για την ορχήστρα. Γύρω από την αίθουσα εκτείνεται ένα εντυπωσιακό διώροφο φουαγέ. Πέραν των αρχιτεκτονικών του χαρακτηριστικών, το θέατρο διέθετε εξελιγμένη για την εποχή του τεχνολογική υποδομή και εξοπλισμό, με στοιχεία που διατηρούν σήμερα μια σπάνια αξία και μοναδικότητα, όπως ο εσωτερικός μηχανισμός της σκηνής, ο πολυέλαιος της κεντρικής αίθουσας κ.λπ. Η διατήρηση και ανάδειξη των στοιχείων αυτών αποτέλεσε αντι-

info

κείμενο ειδικής πρόνοιας της μελέτης και των εργασιών αποκατάστασης του κτηρίου και επιβάλλουν ένα δεσμευτικό πλαίσιο για τη μελλοντική χρήση του θεάτρου. Στα σχέδια, τις μελέτες και τις τετράχρονες εργασίες ανακαίνισης του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά είναι αφιερωμένη η ομώνυμη έκδοση, που κυκλοφόρησε πρόσφατα από το Μουσείο Μπενάκη, με επιστημονική επιμέλεια του Π. Μαυρομούστακου, στην οποία παρουσιάζεται αναλυτικά το χρονικό των εργασιών, ενώ παράλληλα αναδεικνύεται η ιστορική διαδρομή και η αρχιτεκτονική του κτηρίου, το ιστορικό της κατασκευής του και οι παλαιότερες σωστικές επεμβάσεις που επιχειρήθηκαν. Στην έκδοση, που συμπληρώνεται από πλούσιο φωτογραφικό υλικό, συμμετέχουν με κείμενά τους ο Νίκος Πετρόπουλος («Μορφές του θεάτρου και αρχιτεκτονικά πρότυπα»), ο αρχιτέκτονας μηχανικός του ΥΠΠΟ Νίκος Χαρκιολάκης («Μελέτες και έργα, 18952012»), ο συντονιστής του έργου Γιώργος Χοροζόγλου («Περί της αρχιτεκτονικής μελέτης»), οι μηχανικοί Αρετή Ζουρνατζή και Γιώργος Λάσκαρης («Το ιστορικό της κατασκευής»), ο ιστορικός τέχνης Μάνος Στεφανίδης («Αναμνήσεις ενός θεατή») και η θεατρολόγος Κατερίνα Μπρέντανου («Η λειτουργία του θεάτρου»). ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

53

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ Οι φανατικοί κινηματογραφικοί φίλοι του Πίτερ Σέλερς έμαθαν πριν από μερικές ημέρες ένα ανέλπιστο νέο: δύο ταινίες του μεγάλου ηθοποιού, που θεωρούνταν χαμένες, όχι μόνο βρέθηκαν, αλλά πρόκειται και να προβληθούν. Βεβαίως, ο αρχικός σχεδιασμός είναι να παιχτούν σε κινηματογράφους στη Μεγάλη Βρετανία, αλλά η ελπίδα ότι κάποια στιγμή θα τις δούμε και στα ελληνικά σινεμά υπάρχει. Για τα δύο αυτά φιλμ, το «Insomnia Is Good For You» και το «Dearth Of A Salesman», όπως και για το σύνολο του έργου και της προσωπικότητας του Σέλερς μιλήσαμε με τον τραγουδοποιό Δημήτρη Βεριώνη, ο οποίος -μεταξύ άλλων- είναι πρόεδρος της Peter Sellers Appreciation Society, ενώ έχει λάβει μέρος στη συγγραφή και την έρευνα βιβλίων γύρω από τον σπουδαίο Βρετανό ηθοποιό. ΧΡΗΣΤΟ ΛΙΟΛΙΟ

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΒΕΡΙΩΝΗΣ πρόεδρος της Peter Sellers Appreciation Society

Ένας αγνωστος Πίτερ Σέλερς στο προσκήνιο Λίγες μέρες πριν έγινε γνωστό πως βρέθηκαν και θα κυκλοφορήσουν δύο χαμένες -μικρού μήκους στην ουσία- ταινίες με πρωταγωνιστή τον Πίτερ Σέλερς, το «Insomnia Is Good For You» και το «Dearth Of A Salesman». Πώς και πότε ανακαλύφθηκαν; Τα δύο φιλμ αποτελούν, μαζί με το εξίσου σπάνιο «Cold Comfort», μέρος μια τριλογίας κινηματογραφικών έργων χαμηλού προϋπολογισμού, τις οποίες γύρισε ο Π. Σέλερς το 1957 για μια μικρή βρετανική εταιρεία, την Park Lane Films. Οι ταινίες αυτές προβλήθηκαν στους κινηματογράφους συνοδεύοντας άλλες, μεγάλου ή μεσαίου μήκους, ταινίες. Και στις τρεις ταινίες (σε σκηνοθεσία Leslie Arliss) ο Σέλερς υποδύεται τον χαρακτήρα Hector Dimwittie, ενώ κυριαρχεί η αφήγηση που συνοδεύει τα επί οθόνης τεκταινόμενα. Οι ταινίες πήραν καλές έως πολύ καλές κριτικές, αλλά μετά την προβολή τους ξεχάστηκαν από την ανοδική πορεία του Σέλερς. Τα φιλμ ανακάλυψε στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας ο Ρόμπερτ Φάροου, κατά την εκκένωση του κτηρίου που φιλοξενούσε τα γραφεία της εταιρείας, η οποία είχε πλέον από καιρό πάψει να υφίσταται. Ο κύριος Φάροου κράτησε τα κουτιά των φιλμς για δική του χρήση. Ανοίγοντας, μετά από καιρό, τα κουτιά, βρήκε μέσα τα «χαμένα» φιλμ. Σε αυτές τις ταινίες αναγνωρίζουμε τον Σέλερς του «Being There» και των «Pink Panther» ή είναι ένας Σέλερς πιο κοντά στη «βρετανική περίοδο», με ταινίες όπως το «The Ladykillers» και το «The Wrong Arm of the Law»; Πρόκειται για ταινίες της βρετανικής περιόδου του ηθοποιού. Νομίζω ότι ένα πολύ γοητευτικό στοιχείο των ταινιών αυτών είναι ακριβώς το γεγονός ότι «συλλαμβάνουν» τη μετάβαση ενός άκρως επιτυχημένου ραδιοφωνικού κωμικού και χαρισματικού μιμητή φωνών στον κινηματογραφικό κόσμο.

Πάντως ο Σέλερς έχει παίξει και σε ταινίες που -ας μου επιτραπεί ο χαρακτηρισμός- δεν ήταν και τόσο ποιοτικές, όπως για παράδειγμα το «Aſter the fox» και το «I Love You, Alice B. Toklas!» Προσωπικά μου αρέσει πολύ το «Aſter The Fox» και συμπαθώ αρκετά το «I Love You Alice B. Toklas». Θα έλεγα πως παίζει μεγάλο ρόλο το υποκειμενικό κριτήριο με το οποίο κρίνουμε. Σίγουρα ο Σέλερς έπαιξε και σε ταινίες πολύ κατώτερες των προσδοκιών, ενδεχομένως και του ιδίου. Ωστόσο, αν δείτε λ.χ. τους συντελεστές στις ταινίες που αναφέρατε, θα δείτε πως το «Αſter the Fox» το σκηνοθετεί ο Βιτόριο ντε Σίκα, σε σενάριο Νιλ Σάιμον. Συνεργάστηκε σε πολλές ταινίες με τον Μπλέικ Έντουαρντς, με αποκορύφωμα βεβαίως την τριλογία του «Pink Panther». Μπορεί να χαρακτηριστεί το «αγαπημένο παιδί» του σκηνοθέτη; Αντιθέτως, θα έλεγα πως ενώ καλλιτεχνικά ταίριαζαν πολύ, η επαγγελματική τους σχέση ήταν έντονα συγκρουσιακή, αποτέλεσμα του χαρακτήρα τους. Βέβαια, πιστεύω πως αλληλοθαυμάζονταν, αλλά με τα χρόνια έπαψαν να... αντέχουν ο ένας τον άλλο. Η σχέση τους πέρασε πολλές διακυμάνσεις, όμως σίγουρα είχαν συχνότατα κοινές απόψεις ως προς την κωμωδία, κοινές φιλμικές αναφορές στην κωμωδία του βωβού κινηματογράφου και βέβαια συνεχή γέλια και εσωτερικά αστεία κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Με τον Κιούμπρικ πώς ήταν η συνεργασία τους; Εξαιρετική, αν μάλιστα σκεφτείτε πως ο Κιούμπρικ και ο Σέλερς συνεργάστηκαν σε δύο ταινίες, το «Lolita» (1962) και το «Dr. Strangelove Or How I Learned To Stop Worrying And Love The Bomb» (1964, στα ελληνικά «SOS Πεντάγωνο Καλεί Μόσχα»), πράγμα όχι ιδιαίτερα συνηθισμένο στη φιλμογραφία του σκηνοθέτη. Ο Κιούμπρικ θαύμαζε την αυτοσχεδιαστική ικανότητα του Σέλερς και την ευχέρειά του σε κάθε λή-

ψη να παρουσιάζει κάτι διαφορετικό, συχνά πιο ενδιαφέρον από πριν. Δίπλα του έχουν βρεθεί πολλές φορές ως συμπρωταγωνιστές αλλά και σε δεύτερους ρόλους ηθοποιοί όπως ο Χέμπερτ Λομ και ο Γκράχαμ Σταρκ. Αυτή η συνύπαρξη ήταν και δική του επιλογή ή οφείλεται μονό στο κάστινγκ του κάθε σκηνοθέτη; Νομίζω ότι ο Σέλερς επιθυμούσε να παίζει με ανθρώπους που εκτιμούσε καλλιτεχνικά αλλά και αγαπούσε και τον συνέδεαν με αυτούς οι πρώτες, δύσκολες μέρες κατά τις οποίες δεν ήταν ακόμα γνωστός, αλλά ήταν απλά ένας νεαρός ηθοποιός που προσπαθούσε να τα καταφέρει. Όμως, πρόκειται για περιζήτητους ρολίστες, με μεγάλη καριέρα και φήμη, άρα είμαι σίγουρος πως δεν αποτελούσαν αποκλειστικά επιλογή του Σέλερς. Πείτε μας λίγα λόγια για την αγαπημένη του συνήθεια, τις μεταμφιέσεις... Ο Σέλερς αγαπούσε να γίνεται κάτι που δεν είναι - απ’ όσο

φαίνεται εννοούσε την ύπαρξή του πάντα μέσα από έναν ρόλο. Η συνήθειά του να γίνεται ο χαρακτήρας που υποδύεται τον ακολούθησε σε όλη του τη διαδρομή - από την αθωότητα και σουρεαλιστική δύναμη των «Goon Shows» (1951-1960) έως και την τελευταία του ταινία. Αναφερθήκατε στην εκπομπή «Goon Show», που παρουσίαζε στο ραδιοφωνικό πρόγραμμα του BBC. Μπορούμε όντως να τη χαρακτηρίσουμε πρόδρομο του «Flying Circus» των Monty Python; Οι Goons, δηλαδή το ραδιοφωνικό πρόγραμμα «Goon Show», αποτέλεσε τη δημιουργική συνύπαρξη του Πίτερ Σέλερς με τον Σπάικ Μίλιγκαν (ο οποίος ήταν και ο κειμενογράφος) και τον Χάρι Σεκόμπε. Το «Goon Show» ήταν η έκρηξη της νεότερης βρετανικής μεταπολεμικής κωμωδίας· σαρκασμός στη βρετανική και όχι μόνο- κοινωνία, τον στρατό,

κάθε λογής αρχή και τάξη πραγμάτων και πάνω από την ανθρώπινη φιλοχρηματία, ματαιοδοξία και υστεροβουλία. Αποτέλεσε πρότυπο ανατρεπτικού, εντελώς απρόβλεπτου σουρεαλιστικού χιούμορ, πάνω στο οποίο αργότερα στηρίχθηκαν πιο γνωστές σε εμάς (λόγω της τηλεόρασης και του κινηματογράφου) κωμικές ομάδες και σειρές, όπως οι Monty Pythonς (μεγάλοι οπαδοί των Goons), ο Πίτερ Κουκ και ο Ντάντλεϊ Μουρ και άλλοι. Για τους Βρετανούς ο Σέλερς ήταν, παρέμεινε και πάντα θα είναι ένας πρώην Goon. Τις σκηνοθετικές του απόπειρες με τις ταινίες όπως το «Ι Like Money» (ή «Mr. Topaze») πώς θα τις χαρακτηρίζατε; To «Mr. Topaze»είναι μια ιδιαίτερα σπάνια ταινία, αλλά δεν θα την τοποθετούσα στις καλύτερες ταινίες του Σέλερς. Εντούτοις βλέπεται με ενδιαφέρον και είναι αυτό που λέμε φιλμ καλών προθέσεων. Απέχει δε από την κωμωδία και τα βεβιασμένα happy ends. Αλλά και ο ίδιος ήξερε πως η πραγματική του ιδιοφυΐα ήταν μπροστά από τις κάμερες και όχι πίσω από αυτές. Για το τέλος, θα ήθελα να μου πείτε ποια κατά τη γνώμη σας θεωρείτε την καλύτερη ταινία του Σέλερς. Είναι πραγματικά δύσκολο να αποφασίσω. Σίγουρα οι δύο οσκαρικές του ταινίες (υποψήφιος για α’ αντρικό ρόλο στο «Dr. Strangelove» (1964) και στο «Being There» (1979), μαζί με τον χαρακτήρα του επιθεωρητή Κλουζό στους Ροζ Πάνθηρες, ξεχωρίζουν καθώς φέρουν όλη τη χαμαιλεοντική ερμηνευτική του δύναμη και το κωμικό και αυτοσχεδιαστικό του ταλέντο.

Ολόκληρη η συνέντευξη στο avgi.gr

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

54

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ

KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ

ΤΟΥ ΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ

«ΒΕΡΑ» ΤΟΥ ΚΕΧΑΪΔΗ ΚΑΙ «ΜΠΟΥΛΟΥΚΙ»

Το γέλιο που λυτρώνει H «Βέρα» και το «Τάβλι» (1963) είναι δύο εμβληματικά μονόπρακτα του Δημήτρη Κεχαΐδη που επηρέασαν καθοριστικά το νεοελληνικό θέατρο. Το «Τάβλι» παίζεται σήμερα πιο συχνά από την «Βέρα», που δεν είναι, όμως, διόλου κατώτερο έργο. Θα έλεγα μάλιστα ότι δεν έχει να ζηλέψει τίποτε από τον πολυπαιγμένο στη χώρα μας «Αμερικανό Βούβαλο» του Μάμετ (1964) με θέμα συγγενικό, του οποίου προηγείται κατά ένα χρόνο. Οι λόγοι της διαφορετικής υποδοχής αυτών των δύο έργων ίσως να έχουν σχέση με το γεγονός ότι το «Τάβλι» διαδραματίζεται στον οικείο μας, λίγο ή πολύ, ηλιακό χώρο μιας αθηναϊκής αυλής που είναι συγχρόνως ένας χώρος έκθεσης, ενώ η «Βέρα» παίζεται στον ανοίκειο και άξενο, «απωθημένο» μέσα μας, κατασκότεινο χώρο μιας ζοφερής και μίζερης μικρής επαρχιακής πόλης, που είναι ένας χώρος κατακρήμνισης. Ωστόσο το έργο δεν είναι ασφυκτικό ή συνθλιπτικό και αυτή ακριβώς είναι η μεγάλη τέχνη του Κεχαΐδη: Δεν φωτογραφίζει, αλλά, με τρόπο αυτόχρημα παπαδιαμαντικό, ανασύρει στο φως του λόγου, για να τους ξορκίσει, τους δαίμονες της νεοελληνικής ζωής. Αντί άλλων, αντιγράφω από το σημείωμα του προγράμματος: «...Γιατί η ‘Βέρα’ σήμερα; Διότι στη σημερινή εποχή της κρίσης και της καθολικής κατάρρευσης, αυτό που ραγδαία ξεφτί-

ζει είναι ο τρόπος με τον οποίο εμείς οι νεοέλληνες βλέπαμε μέχρι τώρα τα πράγματα. Σε μια αναμέτρηση με τις παλιότερες γενιές, όπως παρουσιάζονται στη ‘Βέρα’, επαναπροσδιορίζουμε το παρελθόν για να αξιολογήσουμε το μέλλον. Ο Προκόπης, ο Κώστας, ο Μήτσος είναι οι παππούδες μας, οι γονιοί μας, η γενιά που έθεσε τις βάσεις για τη μεταπολεμική Ελλάδα». Σε απόλυτη συνέπεια με τα πιο πάνω, ο σκηνοθέτης Νίκος Ορφανός, στον πανέμορφο Πολυχώρο Τέχνης Αλεξάνδρεια (Σπάρτης 14, πλ. Αμερικής), βλέπει το έργο και το δίνει ομόλογα, όχι σαν σκηνές της ζωής της επαρχίας, αλλά ως κατακόρυφη πτώση σε φρέαρ αβυσσαλέο. Με συγκοπτόμενους ρυθμούς, σε ένα ύφος μόνιμης α-πορίας, μόλις σχολιάζοντας τα γεγονότα, με τα πρόσωπα των ηρώων στο ημίφως. Οι ελλειπτικοί φωτισμοί του Δημήτρη Τσιούμα, η μουσική επιμέλεια του σκηνοθέτη, οι ήχοι του Γιώργου Μικρογιαννάκη και τα οιονεί «νεκρικά» κοστούμια - σκηνικά της Ανθής Σοφοκλέους, δημιουργούν μια ατμόσφαιρα μαυσωλείου και ενισχύουν το κλίμα της υπαρξιακής φρίκης. Ωστόσο, ευτυχώς, υπάρχει πίσω από όλα αυτά ένα γέλιο πικρό, που μας λυτρώνει. Οι τρεις ηθοποιοί ανταποκρίνονται άριστα στις απαιτήσεις των ρόλων, δίνοντάς τους έκτυπα, σαν αποτυπώματα στην πηχτή λάσπη της ιστορίας τους. Ο Βασίλης Βλάχος γίνεται

ολόκληρος μια ομιλούσα αφαίρεση, ένα πετρωμένο προσωπείο. Ο Γιώργος Μωρόγιαννης σχεδιάζει χαρισματικά ένα πομπώδες λάθος της ύπαρξης και ο Πέτρος Αλατζάς καρφώνει ένα ανθρώπινο εκμαγείο - κύμβαλο αλαλάζον. ooo Στο θεατράκι της Δραματικής Σχολής «Δήλος» οι απόφοιτοι του 2012-2013 παρουσιάζουν την πρώτη δική τους ομαδική δουλειά, που έχει ως τίτλο: «Το μπουλούκι», εμπνευσμένη από την ομώνυμη τηλεοπτική σειρά του Τάσου Ψαρρά για την ΕΡΤ. Το κείμενο, σε δραματουργική επεξεργασία της Ευγενίας Λυρούδια, προέκυψε μέσα από μια εκπαιδευτική διαδικασία των σπουδαστών του τρίτου έτους με αυτοσχεδιασμούς, τραγούδια και νούμερα, υπό την καθοδήγηση και διδασκαλία της Δήμητρας Χατούπη. Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο έργο - μια σπουδή στους ήχους και στους ρυθμούς που έθρεψαν τη γενιά του μεταπολέμου, ανθρώπινο, χωρίς νοσταλγία, ιδωμένο με κρίση και με διαύγεια. Τα νούμερα και τα τραγούδια προέρχονται από αυθεντικές παραστάσεις μπουλουκιών μαζί με κάποια πρωτότυπα γραμμένα από τους σπουδαστές, ενώ αποτελεί τεχνικό, και όχι μόνο, κατόρθωμα η ταυτόχρονη κίνηση τριάντα (!) ηθοποιών στον σχετικά μικρό χώρο της σκηνής. ΄Ολη η ομά-

δα λειτουργεί σαν ένα τέλεια κουρδισμένο μουσικό όργανο με ψυχή και χαίρεται πραγματικά κανείς να παρακολουθεί τα νιάτα εν δράσει. Ο χώρος δεν με παίρνει να αναφερθώ ιδιαιτέρως στον καθένα, αλλά αξίζει ένα από καρδιάς μπράβο σε όλους. Η σκηνοθεσία είναι της Δήμητρας Χατούπη, η ενορχήστρωση και μουσική διδασκαλία του Χρήστου Θεοδώρου, η ρυθμολογία / κρουστά του Νίκου Τουλιάτου, η χορογραφία και η κίνηση της Νικολέτας Ξεναρίου. Τα όμορφα κοστούμια είναι της Νίκης Περδίκα και του Κωνσταντίνου Ζαμάνη.

KΡΙΤΙΚΗ MOYΣΙΚΗΣ

TOY ΚΥΡΙΑΚΟY Π. ΛΟΥΚΑΚΟY

Χριστουγεννιάτικη ανάληψη για τη Μάρτα Έγκερτ Το όνομά της ηχούσε στο πατρικό μου από την ηλικία της αθωότητας. Και χρειάσθηκε η ωριμότητα της ενηλικίωσης, προκειμένου να τοποθετήσω τις μυθικές αναφορές της γονικής αυθεντίας στο ιστορικό τους πλαίσιο. Εκείνο της λεγόμενης «αργυρής» περιόδου της οπερέτας, που, για μιαν 20ετία περίπου, προπαγανδίστηκε κινηματογραφικά με τεράστια απήχηση από δύο διάσημα καλλιτεχνικά ζεύγη, τους Αμερικανούς βαρύτονο Nelson Eddy (1901-1967) και υψίφωνο Jeannette Macdonald (1907-1965) και, αρχικά εντεύθεν του Ατλαντικού, από τον Πολωνό τενόρο Jan Kiepura (Ζαν τον αποκαλούσε ανέκαθεν η μητέρα μου από τη γαλλόπληκτη εποχή της νιότης της, 1902-1966) και τη Μαγυάρα πριμαντόνα Martha Eggerth. Οι τελευταίοι αποτέλεσαν ζευγάρι και στη ζωή, αν και η εκδημία της Έγκερτ ήλθε με διαφορά σχεδόν μισού αιώνα από εκείνην του κατά 10 έτη πρεσβύτερου συζύγου της, τη δεύτερη η-

μέρα των Χριστουγέννων του 2013, στη Νέα Υόρκη, όπου και διέμενε μόνιμα τα τελευταία χρόνια. Με εξαίρεση την τελευταία -σε κάποιο βαθμόεπίγονό της, την «Μις Αυστρία» Kammersaengerin Ρενάτε Χολμ, η Έγκερτ υπήρξε η τελευταία μούσα συνθετών όπως οι συμπατριώτες της Φραντς Λέχαρ και Ίμρε Κάλμαν, αλλά και οι νεώτεροί τους Όσκαρ Στράους (ουδεμία σχέση με τους περίπου συνεπώνυμούς του Βιέννης και Μονάχου!), Πάουλ Άμπραχαμ και Ρόμπερτ Στόλτς, ενώ ούτε και ο θρυλικός βιολονίστας Φριτς Κράισλερ κατόρθωσε να αντισταθεί στον μαγνητισμό της καλλιτεχνικής της προσωπικότητας. Η Μάρτα Έγκερτ είδε το φως στη Βουδαπέστη της καισαροβασιλικής μοναρχίας του Φραγκίσκου Ιωσήφ Α’, υπενθυμίζοντας ότι το έτος της γέννησής της, 1912, δεν απέδωσε καλή εσοδεία μόνο σε αρχιμουσικούς. Θυγατέρα Εβραίας δραματικής κολορατρίς και τοπικού τραπεζίτη, η μικρή αποκάλυψε ιδιότητες παιδιού

- θαύματος, που παρεμπιπτόντως επιβεβαίωσε και κατά το μακρύ ινδικό θέρος της μυθιστορηματικής ζωής της. Στα 11 ερμήνευσε για πρώτη φορά οπερέτα, στα 15 πρωταγωνίστησε σε παράσταση όπερας, ως κούκλα Ολυμπία στα «Παραμύθια του Χόφμαν» του Όφφενμπαχ, ενώ οι ευρωπαϊκές περιοδείες της, με εμφανίσεις υπερβατικής φωνητικής δεξιοτεχνίας, οδήγησαν στη μετάκλησή της από τον ίδιο τον Κάλμαν στη Βιέννη για τη νέα του οπερέτα «Η βιολέτα της Μονμάρτρης» και ως «κάλυψη» μιας ακμάζουσας Αντέλε Κερν, την οποία τελικά υποκατέστησε στην παραγωγή. Στα 17 της ενσάρκωσε μιαν άλλη Αντέλε, την ευρηματική καμαριέρα στην παραγωγή της «Νυχτερίδας» του νεώτερου των Γιόχαν Στράους, με τη διδασκαλία ε-

νός θρυλικού θεατρανθρώπου, του Μαξ Ράινχαρτ. Είναι η εποχή που η νεαρή καλλονή με την κομψή εμφάνιση και τον υποκριτικό δυναμισμό ανακαλύπτεται από τον κινηματογράφο, εγκαινιάζοντας μια σειρά από 40 περίπου ταινίες, γερμανόφωνες, αγγλόφωνες ή και γαλλόφωνες ανάλογα με τις περιπετειώδεις περιστάσεις μιας αεικίνητης ζωής. Στο κινηματογραφικό plateau γνωρίζεται με τον γόη πρωταγωνιστή της όπερας Κιεπούρα, τον οποίο παντρεύτηκε στα 1936 και συνόδευσε στις Ηνωμένες Πολιτείες όταν ο ναζισμός κατέστησε την ευρωπαϊκή τους επιβίωση προβληματική. Παράλληλα με τη δική του σταδιοδρομία στη Μετ, η Έγκερτ κυριεύει το Μπρόντγουέη: η συνύπαρξή τους σε παραγωγή της «Εύθυμης Χήρας»

μάλιστα, στα 1943, την διαιωνίζει για 2000 παραστάσεις, μια κοινή πορεία θριάμβου που κρατεί αδιάπτωτη μέχρι τον θάνατο του άνδρα. Διακόπτοντας προσωρινά τη σταδιοδρομία της, η χήρα Έγκερτ επέστρεψε στη σκηνή, πιο επιλεκτικά, από τη δεκαετία του 1970, ενώ εμφανίσεις της καταγράφονται, συχνά με την παρέμβαση του πρώην γραμματέα του συζύγου της και κορυφαίας μορφής της μεταπολεμικής αυστριακής μουσικής ζωής Μαρσέλ Πράβυ, τουλάχιστον μέχρι το 2007, μεταξύ άλλων και στο πλαίσιο των συναυλιών του νεοϋορκέζικου Ιδρύματος Πουτσίνι της -επίσης αιωνόβιας- φίλης και ομότεχνής της Λίτσια Αλμπανέζε. Ο ίδιος βρισκόταν και πίσω από τη συγκινητική επιλογή της Έγκερτ, όπως και σειράς απόμαχων αστέρων της Βιεννέζικης Όπερας, για το 404ο επεισόδιο της δημοφιλούς στις γερμανόφωνες χώρες αστυνομικής σειράς «Tatort» (Τόπος Εγκλήματος). Με τον Πράβυ στο πιάνο και με τη γοητεία της αμείωτη, η ντίβα έδωσε ένα ύστατο κινηματογραφημένο δείγμα της πολύπτυχης τέχνης της, ως ύποπτη φόνου αυτή τη φορά σε γηροκομείο μουσικών... Ο θάνατός της επισφραγίζει ανεπαίσθητα αλλά οριστικά μιαν ολόκληρη σκληρή αλλά και ρομαντική εποχή!

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

55

ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ Ξημερώνει... Ένας μικρός σκίουρος πέφτει για ύπνο στη ζεστή φωλιά του, όμως ξαφνικά, μ’ έναν τρόπο μυστηριώδη, βρίσκεται στην άλλη άκρη του δάσους! Πώς θα βρει τον δρόμο να γυρίσει πίσω μέσα στη νύχτα; Χαριτωμένος, πεισματάρης κι επίμονος, επιρρεπής στις γκάφες, αλλά και έτοιμος να μάθει από τα λάθη του, θα καταφέρει να φτάσει στο μαλακό του κρεβάτι κοντά στο χάραμα, την ώρα ακριβώς που... ξυπνά από το κακό όνειρο. Γιατί ακόμα και το χειρότερο όνειρο κάποτε τελειώνει, αφού πάντα ξημερώνει. Αυτός είναι ο ήρωας της Μαρίας Παπαλέξη, που ζωντανεύει χάρη στον σκηνοθέτη Παντελή Δεντάκη και τους Ντίνη Ρέντη, Κατερίνα Μαούτσου, Μάνο Στεφανάκη, σε μια παράσταση αλληλεγγύης για παιδιά που νοσηλεύονται σε νοσοκομεία και ιδρύματα, αλλά και κάθε Κυριακή στο Θέατρο του Νέου Κόσμου (Αντισθένους 7 και Θαρύπου), στις 12.00 μ.

ΚΥΡΙΑΚΗ

Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ

Les Black Jack Τέσσερις εξαιρετικοί μουσικοί (Άγγελος Τσουρέλης, πιάνο, Γεράσιμος Αναστασόπουλος, σαξόφωνο, Αλέξανδρος Μυλωνάς, μπάσο, Γιώργος Ράδος, ντραμς), δύο δυνατές γυναικείες φωνές, της contralto Μίλλυς Στύλογλου και της soprano Ελένης Καραγιάννη, μαζί με αυτήν του Γ. Ράδου, οι Les Black Jack διαμορφώνουν ένα κλίμα που ταξιδεύει από το Round Midnight του Bertrand Tavernier μέχρι το Παρίσι του Woody Allen, από τον Yves Montand να τραγουδάει αγγλικά μέχρι τον Sting να τραγουδάει γαλλικά, σε μια μείξη του γαλλικού chanson με τα jazz standards, στη μουσική σκηνή «Χίλιες και δύο νύχτες» (Καραϊσκάκη 10, Ψυρρή), στις 9.30 μ.μ.

Κόκκινο φωτεινό Μικρές σκηνές μιας αδήριτης κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής πραγματικότητας, ιστορίες απλές και ευανάγνωστες, τραγικές και κωμικές ταυτόχρονα, με αναφορά στα θεατρικά κείμενα και ποιήματα του Μπέρτολτ Μπρεχτ και ζωντανή μουσική, παρουσιάζει το Οικείο Θέατρο, στην παράσταση Κόκκινο φωτεινό, που παρουσιάζεται σε σκηνοθεσία Μίλτου Δημουλή, με τους Γιάννη Πολιτάκη, Ντο-

μένικα Ρέγκου, Βασίλη Μπατσακούτσα, Σταυρούλα Οικονόμου και τον σκηνοθέτη, σήμερα και στις 12/1, στον Πολυχώρο Τέχνης Galerie Δημιουργών (Χελιδονούς 28, Ν. Κηφισιά), στις 8.00 μ.μ.

Το αγόρι και η ευχή «Μέχρι εκεί που φτιάχνονται τα όνειρα και οι χαμένες ευχές βρίσκουν τον παραλήπτη τους» συνεχίζει και τη νέα χρονιά τη θεατρική περιπλάνησή της η παράσταση της Βάσιας Παρασκευοπούλου Το αγόρι και η ευχή, με ερμηνευτές τους Γιάννη Πλιάκη, Έλια Ζαχαριουδάκη και Γιάννη Δρακόπουλο, που σήμερα και την επόμενη Κυριακή προσφέρουν αριθμό δωρεάν θέσεων για οικογένειες ανέργων με παιδιά, στην παιδική σκηνή του θεάτρου Θησείον (Τουρναβίτου 7, 210-32.55.444), στις 12.00 μ.

ΔΕΥΤΕΡΑ

Των φώτων και της μουσικής Τα Φώτα και τη μουσική γιορτάζουν με μια ακουστική συναυλία οι Rebetiko Enfant Gate, οι... εορτάζοντες Φώτης Κότσιφας (φωνή, κιθάρα) και Φώτης Κόλλιας (μπουζούκι), με έ-

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ agenda.avgi@gmail.com

Θεσσαλονίκη 1914-18 Εκατό χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και στη Θεσσαλονίκη, όπου τα μετόπισθεν του Μακεδονικού Μετώπου, εγκαινιάζεται το Σάββατο 11/1 η έκθεση τεκμηρίων Στη Θεσσαλονίκη του Μεγάλου Πολέμου (1914-1918), από το αρχειακό υλικό των μουσείων Βυζαντινού, Μακεδονικού Αγώνα, Σιδηροδρόμων, των γενικών προξενείων Γαλλίας, Ρωσίας, Σερβίας, της Ομοσπονδίας Δυτικομακεδονικών Σωματείων καθώς και ιδιωτών συλλεκτών, στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο (Γ. Βαφοπούλου 3), στις 7.00 μ.μ.

να πρόγραμμα αφιερωμένο στο ηχόχρωμα των τενόρων της Σμύρνης, που συνδύαζαν το καφέ-αμάν με την οπερέτα και το κλασικό τραγούδι, στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91α και Σικίνου 35α, Κυψέλη), στις 9.00

ΤΡΙΤΗ

Ναπολέων Λαπαθιώτης Με αφορμή τη σημερινή επέτειο των 70 χρόνων από τη νύχτα της 7ης προς 8η Ιανουαρίου 1944, όταν ο «καταραμένος» ποιητής της δεκαετίας του 1920 Ναπολέων Λαπαθιώτης έβαζε τέλος στη ζωή του, οι συντελεστές της παράστασης Κάπου περνούσε μια φωνή, βασισμένης στην ομώνυμη νουβέλα του, όπου ένα ιδιότυπο όσο και μοιραίο ερωτικό τρίγωνο στην Αθήνα του 1915 οδηγεί μια 18χρονη καπελού στον θάνατο για χάρη ενός ανεκπλήρωτου έρωτα, αλλά μεταφερμένης στη σημερινή Αθήνα, οι Ηλίας Βογιατζηδάκης, Μυρτώ Πανάγου και Νατάσα Παπανδρέου διοργανώνουν συζήτηση αφιερωμένη στo έργο και τη ζωή του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, αμέσως μετά το τέλος της παράστασης που παρουσιάζεται στη σκηνή του Bios (Πειραιώς 84), στις 9.00 μ.μ.

ΤΕΤΑΡΤΗ

Η βία της ανεργίας Στην κοινωνιολογική μελέτη Η βία της ανεργίας (εκδ. Αλεξάνδρεια), την κραυγή οδύνης των σημερινών ανέργων, όπως αυτή φτάνει στ’ αυτιά μας μέσα από τις συνεντεύξεις που συνέλεξε ο Νίκος Παναγιωτόπουλος, και στο κείμενο του Πωλ Λαφάργκ Το δικαίωμα στην τεμπελιά στηρίζεται η παράσταση Η οδύνη των ανέργων και το δικαίωμα στην τεμπελιά που παρουσιάζει από σήμερα έως και την Κυριακή το ΔΗΠΕΘΕ Καβάλας, σε σκηνοθεσία του καλλιτεχνικού διευθυντή του Θοδωρή Γκόνη και ερμηνεία των Ίριδας Νικολάου, Αντώνη Πριμηκύρη, Κλέας Σαμαντά, Παύλου Σταυρόπουλου, στο Θέατρο Αντιγόνη Βαλάκου (Αβέρωφ 13), στις 9.00 μ.μ.

ΠΕΜΠΤΗ

Κίτρινη Πόλη Με τίτλο Ιχνογραφώντας την Κίτρινη Πόλη, εγκαινιάζεται απόψε η ατομική έκθεση ζωγραφικής του εξαίρετου ζωγράφου Θράφια (Παναγιώτης Δανιηλόπουλος), σε επιμέλεια της κριτικού τέχνης Όλγας Δανιηλοπούλου. Ο Θράφια, έπειτα από μία επιτυχημένη πορεία στο εξωτερικό, εκθέτει πέντε χρόνια μετά την τελευταία του ατομική στην Αθήνα, μία πολύ ενδιαφέρουσα δουλειά, που κινείται στον χώρο της εννοιολογικής τέχνης με έναν περίτεχνο ρομαντισμό, στον Τεχνοχώρο Art Gallery (Λεμπέση 4 και Μακρυγιάννη), στις 8.00 μ.μ.

Μελισσάνθη Στη λυρική φωνή της Μελισσάνθης είναι αφιερωμένη η σημερινή εκδήλωση του κύκλου «Ποιητές στη σκιά», με επιμέλεια του ποιητή Γιώργου Μπλάνα και ομιλήτριες τις ομότεχνές της Αγγελική Κορρέ και Εσμεράλδα Γκέκα, ενώ ποιήματα της Μελισσάνθης θα διαβάσει η ηθοποιός Μάνια Παπαδημητρίου, στο Art Bar Ποιήματα και Εγκλήματα (Αγ. Ειρήνης 17, Μοναστηράκι).

4.48 ένα τραγούδι Ένας τραγουδιστής, ένα μικρόφωνο και ένα παλιό παιδικό συνθεσάιζερ αφηγούνται μια ατυχή ερωτική ιστορία με τραγούδια των Joy Division, Depeche Mode και Iggy Pop, μέσα από την ποίηση της Σάρα Κέιν, έτσι όπως αποτυπώνεται στο τελευταίο της έργο 4.48 Ψύχωσις. Η ομάδα MAG και ο Κώστας Κουτσολέλος (σκηνοθεσία - ερμηνεία), μέσα από την performance 4.48 ένα τραγούδι, ρίχνουν φως στον ρομαντισμό που κρύβουν τα έργα της και συνεχίζει να διερευνά την αναπαράσταση, ψάχνοντας τρόπους με τους οποίους ένα κείμενο μπορεί να γίνει σκηνικό γεγονός, από τη Δευτέρα και κάθε Δευτέρα και Τρίτη, με ελεύθερη είσοδο και προεραιτική συνεισφορά, στη Fabrica Athens (Μ. Αλεξάνδρου 125 και Ευρυμέδοντος), στις 9.15 μ.μ.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ

Γ.Β. Δερτιλής Με αφορμή την κυκλοφορία του συλλογικού τόμου State, Economy, Society (19th20th centuries). Εssays in Honor of Emeritus Professor Georges B. Dertilis, προς τιμήν του ομότιμου καθηγητή Γ.Β. Δερτιλή, μιλούν για τον ίδιο, το έργο και τη δημόσια παρουσία του οι επιμελήτριες του τόμου, Άντα Διάλλα και Νίκη Μαρωνίτη, οι Γεράσιμος Νοταράς (Ιστορικό Αρχείο ΕΤΕ), Πασχάλης Κιτρομηλίδης (Πανεπιστήμιο Αθηνών), Μαριλίζα Μητσού (EHESS), καθώς και ο εκδότης Νώντας Παπαγεωργίου, σε εκδήλωση που διοργανώνεται από τις εκδόσεις Μεταίχμιο στο Ιστορικό Αρχείο της Εθνικής Τραπέζης (Μέγαρο Διομήδη, 3ης Σεπτεμβρίου 136), στις 7.00 μ.μ.

ΣΑΒΒΑΤΟ

Δερβίσηδες και Αλίκη Αφιερωμένη στα επαγγέλματα που περιγράφονται στα ρεμπέτικα, σμυρνέικα και παραδοσιακά τραγούδια, με παράλληλη προβολή φωτογραφιών από την καθημερινή ζωή του τότε, και από τους καλλιτέχνες που εμπνεύστηκαν και ερμήνευσαν στο παρελθόν τα τραγούδια αυτά, είναι η συναυλία που δίνουν οι «Δερβίσηδες και η Αλίκη» (Αλίκη Κατσαρού, μπαγλαμάς, κρουστά, Χρήστος Καλογερογιάννης μπουζούκι, ούτι, τζουράς, Μάρκος Φιλιάνος, βιολί, Σωτήρης Οικονόμου, κιθάρα) στον Πολυχώρο Πολιτισμού Διέλευσις (Λέσβου 15 και Πόρου, Κυψέλη), στις 10.00 μ.μ.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

56 Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253 Η τέλεια ομορφιά 18:00 Oh Boy 20:30, 22:15 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546 Ο λύκος της Wall Street 18:15 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 2108215327, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Last Vegas 15:45 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:45, 20:00 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 17:30 Αίθουσα 3 Ο λύκος της Wall Street 17:45 Justin Bieber’s Believe 16:00 Αίθουσα 4 Μικρά Αγγλία 18:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:20 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλίσσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2107782122-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 17:00 3D, 20:00 3D Αίθουσα 2 47 Ronin 19:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:40 ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 21089832382112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:30 Ο λύκος της Wall Street 19:30 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00 Αίθουσα 3 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 18:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:50 47 Ronin 19:50 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:00 3D Last Vegas 17:00 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:45 Ο λύκος της Wall Street 19:00, 22:15 Αίθουσα 2 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00, 22:45 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 12 χρόνια σκλάβος 17:20, 20:00, 22:40 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ NEW STAR ART CINEMA Κρέμου 141, Καλλιθέα, 2109512624 2109512604 Αίθουσα 1 Arthur Christmas: Ο γιος του Αϊ Βασίλη (μεταγλ.) 13:00 Gravity 23:00 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 11:00, 15:00 Αίθουσα 2 Πώς δενότανε τ’ ατσάλι 19:00 Το άλογο της Γουίνκι 12:45 Βαμπίρ 20:30 Μια ιστορία για τον Άγιο Βασίλη 11:00, 15:30 Ο μεγάλος Δικτάτωρ 17:00 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 22:00 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Μικρά Αγγλία 20:00 Last Vegas 18:00, 23:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 Αίθουσα 2 ART CINEMA Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 21:30 Μικρά Αγγλία 18:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:00 ΑΣΤΕΡΑΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΙΩΝΙΑΣ Ασκληπιού 4, Νέα Ιωνία, 2102712640-2155302920 Κλειστό ΑΣΤΥ Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925 Γελαστός πρίγκιπας 18:10, 20:15, 22:20 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D DIGITAL Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος 18:15, 21:00 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος 19:20, 22:00 ΑΤΤΑΛΟΣ Κοτιαίου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 Η τέλεια ομορφιά 20:00, 22:30 Μικρά Αγγλία 17:00 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 3D Digital Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.)

18:20 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:30 3D 47 Ronin 20:15 3D, 22:30 3D Αίθουσα 2 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 16:30 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 18:10 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:15, 22:30 CAPITOL 3D CINEMA Ιουλιανού 33-35 & Γ’ Σεπτεμβρίου 74-78, Capitol Mall (Σταθμός Βικτώρια), 2108210038, www.facebook.com/CineCapitol Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 3D, 18:00 3D 47 Ronin 20:00 CINERAMA DIGITAL CINEMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 21094035932109403595 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

16:15 Ο λύκος της Wall Street 18:15 VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Free Birds (μεταγλ.) 13:30, 15:40 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:40 Αίθουσα 2 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 12:20 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 14:10 3D, 17:30 3D Αίθουσα 3 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 13:20, 15:20, 17:20 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 12:00, 15:10 Αίθουσα 5 - Cinema

ΘΕΑΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ «Μικρά Αγγλία» του Παντελή Βούλγαρη. Στην Άνδρο της δεκαετίας του ‘30, με τους άντρες να θαλασσοπνίγονται και τις γυναίκες να μένουν πίσω, καταπιεσμένα ανθρώπινα πάθη ταράζουν τα σωθικά της ανθρώπινης ύπαρξης, σχέσεις εξουσίας δοκιμάζονται μέχρι τα όριά τους. Ταινία βασισμένη στο ομότιτλο μυθιστόρημα της Ιωάννας Καρυστιάνη.

«12 χρόνια σκλάβος» του Στιβ Μακ Κουίν. Στην Αμερική πριν τον Εμφύλιο, ένας Αφροαμερικανός, που ζει ελεύθερος στον Βορρά με την οικογένειά του, πέφτει θύμα απαγωγής και μετατρέπεται σε σκλάβο στις φυτείες του Νότου. Ταινία «φαβορί» από τώρα για τα Όσκαρ.

«12 χρόνια σκλάβος» του Στιβ Μακ Κουίν

«Ο λύκος της Γουόλ Στριτ» του Μάρτιν Σκορσέζε. Η ιστορία ενός επιτήδειου χρηματιστή που Europa Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.)

12:40, 14:50 47 Ronin 17:00 Αίθουσα 6 Cinema Europa Last Vegas 12:50, 18:00 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 15:00 Αίθουσα 7 max screen Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

13:40 3D, 16:20 3D Αίθουσα 8 Justin Bieber’s Believe 15:50, 17:50 Αίθουσα 9 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 14:00, 16:30, 18:50 Αίθουσα 10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

14:40, 17:00 Αίθουσα 11 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:10, 15:40, 18:00 Αίθουσα 12 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 13:50, 16:00, 18:10 Αίθουσα 13 - gold class Κλειστό Αίθουσα 14 gold class Κλειστό VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου, Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:10, 18:20 Αίθουσα 2 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 16:30 47 Ronin 18:30 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 15:00, 17:00 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 19:00 Αίθουσα 4 Ο λύκος της Wall Street 19:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

15:00 3D, 17:10 3D Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:30 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:20 3D, 14:40 3D, 17:00 3D Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:00, 15:20, 17:50 Αίθουσα 3 47 Ronin 12:10, 14:50 Last Vegas 17:20 Αίθουσα 4 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 12:40, 15:20, 18:00 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 13:10, 16:50 Αίθουσα 6 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 15:00 3D, 18:10 3D Αίθουσα 7 - VMAX Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:40, 16:00 Αίθουσα 8 - Gold Class Κλειστό Αίθουσα 9 - gold class Κλειστό VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848 ( Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:00 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:30 3D Justin Bieber’s Believe 15:45 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 12:30, 16:00 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 12:00, 14:00, 16:00 Μικρά Αγγλία 18:10 Αίθουσα 4 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 11:45, 14:00, 16:15 Αίθουσα 5 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

13:00, 15:15, 17:30 3D VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 & Παρνασσού, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210 4215100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 - Comfort Κλειστό Αίθουσα 2 - Comfort Κλειστό Αίθουσα 3 Αεροπλάνα (μεταγλ.)

13:00, 15:20, 17:20 Αίθουσα 4 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 14:15 3D, 17:30 3D Αίθουσα 5 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 12:40,

έγινε γρήγορα εκατομμυριούχος και εξίσου γρήγορα βρέθηκε τελικά στη 14:50, 17:10 Αίθουσα 6 47 Ronin 12:50, 15:20, 17:40 Αίθουσα 7 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 13:10 Justin Bieber’s Believe 15:00, 17:00 Αίθουσα 8 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

14:20 3D, 16:50 3D Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 12:20 Αίθουσα 9 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 12:45, 16:00 Αίθουσα 10 Free Birds (μεταγλ.) 12:10, 14:30, 16:40 Αίθουσα 11 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 14:30, 18:00 Αίθουσα 12 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 15:15 Αίθουσα 13 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 13:20, 15:40, 18:20 Αίθουσα 14 Last Vegas 12:00, 14:15, 16:30, 19:00 Αίθουσα 15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:40, 15:10, 17:40 Αίθουσα 16 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 12:30, 14:50, 17:10 Αίθουσα 17 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:30, 15:50, 18:10 Αίθουσα 18 Μικρά Αγγλία 14:40, 17:50 Αίθουσα 19 The Hunger Games: Φωτιά 13:50, 16:50 Αίθουσα 20 47 Ronin 13:20, 16:00, 18:30 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D DIGITAL Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Ο λύκος της Wall Street 18:00, 21:30 Αίθουσα 2 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 17:30, 20:00, 22:30 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte.gr Ο λύκος της Wall Street 16:00, 19:15 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 19:00 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος 19:30 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος 17:00, 19:45 Αίθουσα 2 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:40, 20:00 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587 Η τέλεια ομορφιά 18:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:20 Ο λύκος της Wall Street 21:00 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789 Μικρά Αγγλία 15:10, 18:20 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:50, 20:10 ΙΛΙΟΝ DIGITAL CINEMA Τροίας 34 & Πατησίων 113, 2108810602-6955466939 Μικρά Αγγλία 18:00, 20:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720 Ο λύκος της Wall Street 18:00, 21:30 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 21062335672106232808, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Ο λύκος της Wall Street 18:00 Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:15, 18:30 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:40 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 21062316012106231933, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Μικρά Αγγλία 15:40, 18:50 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος

φυλακή. Με τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Συγγρού 106, 2109215305 Oh Boy 21:00, 22:30 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 18:00 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη, (στάση μετρό Αγ. Ιωάννης), 2109703158-2109706865, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 16:00 Μικρά Αγγλία 18:00 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 20:00 Αίθουσα 3 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:30, 18:45 47 Ronin 20:45 Αίθουσα 4 Last Vegas 17:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:45 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:15 Αίθουσα 5 Ο λύκος της Wall Street 18:15 Justin Bieber’s Believe 16:30 Αίθουσα 6 Free Birds (μεταγλ.) 16:15 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:30 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 21064693982106445221, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Μικρά Αγγλία 15:10, 18:20, 21:30 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 14560 (από σταθερό 0,49 ευρώ ανά λεπτό και 0,98 ευρώ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:10, 19:40 Αίθουσα 2 12 χρόνια σκλάβος 16:40, 20:20 Αίθουσα 3 Μικρά Αγγλία 19:30 Απρόσκλητος επισκέπτης 17:20 Αίθουσα 4 Free Birds (μεταγλ.) 17:40 Last Vegas 20:10 Αίθουσα 5 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλωττισμένο) 16:50 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:00 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:50 3D, 18:20 3D Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 20:35 / Τετ 20:35, 22:50 Αίθουσα 7 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 16:30 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:30 Αίθουσα 8 Justin Bieber’s Believe 20:20 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:50 Αίθουσα 9 Αη Βασίλης τζούνιορ (μεταγλ.) 16:10 47 Ronin 18:10, 20:40 Αίθουσα 10 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 16:20, 19:30 Αίθουσα 11 Justin Bieber’s Believe 16:00, 18:00 Αίθουσα 12 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:00, 19:20 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 12 χρόνια σκλάβος 19:00 Αίθουσα 2 Κλειστό ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 14560 (από σταθερό 0,49� ανά λεπτό και 0,98� από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Justin Bieber’s Believe 16:00, 18:00 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 20:40, 23:00 Αίθουσα 2 Last Vegas 21:00 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:20, 18:45 Αίθουσα 3 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.) 16:40 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:30 Αίθουσα 4 12 χρόνια σκλάβος 17:30, 20:10 Αίθουσα 5 47 Ronin 17:20, 19:50 Αίθουσα 6 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 18:10 3D Αίθουσα 7 Βρέχει κεφτέδες 2 (μεταγλ.) 16:50 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 19:00 Αίθουσα 8 Μικρά Αγγλία 19:20

Απρόσκλητος επισκέπτης 17:10 Αίθουσα 9 Η κρυφή ζωή του Γουόλτερ Μίτι 17:10, 19:40 Αίθουσα 10 Free Birds (μεταγλ.) 16:30 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:30 ΟΣΚΑΡ DIGITAL Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563 Μικρά Αγγλία 19:00, 21:50 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 15:00, 17:00 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868 Ολα χάθηκαν 23:00 Μικρά Αγγλία 17:00, 20:00 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (ΠΡΩΗΝ ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122 Ο λύκος της Wall Street 18:10 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094 Μικρά Αγγλία 19:00, 22:00 ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 18, Νέα Σμύρνη, 2109313360 Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:15 Ο λύκος της Wall Street 18:15 Αίθουσα 2 Last Vegas 19:15 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:15 STER CINEMAS Λεωφ.Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:30 3D, 15:40 3D Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 18:00 3D Αίθουσα 2 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.)

12:30, 14:40 Justin Bieber’s Believe 17:20 Αίθουσα 3 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 13:50, 16:00, 18:10 Αίθουσα 4 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 12:50, 15:00, 17:10 Αίθουσα 5 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 13:20 3D, 16:30 3D Αίθουσα 6 Εγώ, ο Απαισιότατος 2 (μεταγλ.)

12:00, 14:20, 16:20, 16:20 Αίθουσα 7 Μικρά Αγγλία 16:40 Ο μπάτλερ του Λη Ντάνιελς 14:00 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 Κλειστό Αίθουσα 2 Κλειστό ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Ο μεγάλος Δικτάτωρ 19:45 Πώς δενότανε τ’ ατσάλι 18:00 Βαμπίρ 22:00 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D DIGITAL Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 21028268732102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 47 Ronin 22:45 3D Μικρά Αγγλία 18:45 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:45 Αίθουσα 2 Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 22:30 47 Ronin 18:00, 20:15 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469 Η τέλεια ομορφιά 17:30, 20:00 ΦΟΙΒΟΣ DIGITAL CINEMA Εθνικής Αντιστάσεως 1, στάση ΜΕΤΡΟ Περιστέρι, 2105711105 Μικρά Αγγλία 20:00, 22:05 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 16:00, 18:05 ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@yahoo.gr Κλειστό ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 22990-23924 Μικρά Αγγλία 18:00, 21:00 ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΑΓ. ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΟΝΑΡ (Πρώην ΜΑΡΙΑ ΕΛΕΝΑ) Αγίας Παρασκευής 40, Ανάκασα - Αγ. Ανάργυροι, 2102690317 Η ζωή της Αντέλ (Κεφάλαια 1 & 2) 19:30 Μικρά Αγγλία 16:30 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 2221025625, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Χόμπιτ: Η ερημιά του Νοσφιστή 22:10 3D Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:30 3D Justin Bieber’s Believe 20:00 ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΝΕΙΡΟ Πειραιώς & Χρυσοστόμου Σμύρνης 84 (απέναντι από FACTORY OUTLET), 2104830330 Οι Ομπρέλες του Χερβούργου 21:00 ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955 Κλειστό ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Μικρά Αγγλία 18:00

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

57

ΣΚΑΚΙ

Άξια πρωταθλήτρια κόσμου η 13χρονη Τσολακίδου!

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΝΕΑΝΙΚΑ ΜΕ ΕΝΑ ΧΡΥΣΟ ΚΑΙ ΠΟΛΛΑ ΘΕΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΣΚΟΡ

ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ o Στην Αίθουσα Πολλαπλών Χρήσεων του Δημαρχείου Θεσσαλονίκης διεξάγονται τα Πανελλήνια Πρωταθλήματα Εφήβων - Νεανίδων έως 18 ετών και Νέων Ανδρών - Γυναικών έως 20 ετών. Τα πρωταθλήματα οργανώνονται από την ΕΣΘ και είναι ενταγμένα στο πρόγραμμα Θεσσαλονίκη - Ευρωπαϊκή Πρωτεύουσα Νεολαίας 2014. Ηλεκτρονική διεύθυνση: http://www.games2014.esth.gr/ o Πολύ μεγάλα ονόματα και φέτος στο πρώτο γκρουπ του ολλανδικού τουρνουά «Tata Steel» (Βάικ Άαν Ζέε, 10-26 Ιανουαρίου): Αρονιάν, Νακαμούρα, Καρουάνα, Γκέφαλντ, Καριάκιν, Ντομίνγκεζ, Νάιντιτς, Χιρί, Σο, Χαρικρίσνα, Ράπορτ, Βαν Βέλι. Μέσος όρος ΕΛΟ 2743, κατηγορία 20. Επίσημος δικτυακός τόπος: http://www.tatasteel chess.com/ o Πολυνίκης ο Νικολόζ Μαναγκάτζε στα Πρωταθλήματα Ράπιντ και Μπλιτς Αττικής που φιλοξένησε η Σκακιστική Επικοινωνία Ηρακλείου. o Ο Στ. Αργυρούδης πρώτευσε στο ατομικό ράπιντ του Άρη Θεσσαλονίκης, σημειώνοντας 8 βαθμούς σε 9 αγώνες. Δεύτερος ο Ν. Τσιλιάς με 7,5 βαθμούς και τρίτος ο Σ. Κύβελος με 6,5. Καλύτερος βετεράνος ο Ν. Κοκκώνης. Οι αγώνες ήταν αφιερωμένοι στη μνήμη του Κωνσταντίνου Μουλά. o Ο Εμμ. Νταγιαντάς αναδείχθηκε νικητής με απόλυτο σκορ στο τουρνουά μπλιτς Ανωγείων. o Την Κυριακή 5 Ιανουαρίου θα διεξαχθεί στην Ορεστιάδα (Ξενοδοχείο «Βιέννη»), το 4ο Ατομικό Τουρνουά Γρήγορου Σκακιού. o Ανοιχτό Τουρνουά από 16/1 και κάθε Πέμπτη στον Σ.Ο. Χαλανδρίου (http://halandrichess.gr/?p=1492). o Το Παγκόσμιο Ομαδικό Πρωτάθλημα Γυναικών θα διεξαχθεί από 2 μέχρι 13 Μαρτίου στην Αστάνα του Καζαχστάν. o Στο Πλόβντιβ της Βουλγαρίας θα φιλοξενηθεί από 10 μέχρι 22 Μαρτίου το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Βετεράνων.

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΚΕΦΑΛΟΣ kosmaskefalos@gmail.com

Μεγάλη νίκη από ένα ταλαντούχο κορίτσι, την 13χρονη Σταυρούλα Τσολακίδου, στα Παγκόσμια Νεανικά Πρωταθλήματα. Σε ένα φινάλε εντάσεων και ανατροπών, όπου η πρωτοπόρος Ρωσίδα Βασένινα υπέστη 2 ήττες στους τελευταίους γύρους (την μία από την πρωταθλήτριά μας), και η Τσολακίδου συνέχιζε ένα σερί νικών, ο τίτλος της παγκόσμιας πρωταθλήτριας ήλθε στην Ελλάδα! Η Τσολακίδου αγωνίστηκε στην κατηγορία κοριτσιών μέχρι 14 ετών και σημείωσε 9 βαθμούς σε 11 αγώνες (8 νίκες, 2 ισοπαλίες, 1 ήττα, απόδοση: 2209). Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες επιτυχίες που σημειώνει το ελληνικό σκάκι διαχρονικά και έρχεται σε μια περίοδο δραστικών περικοπών από την πολιτεία. Η επιχορήγηση που λαμβάνει η ΕΣΟ από την ΓΓΑ είναι μόλις το 30% της αντίστοιχης πριν από τρία χρόνια... Η νεαρή σκακίστρια του Σ.Ο. Καβάλας σημείωσε μέσα στο 2013 πολλές επιτυχίες, με πιο σημαντικές την κατάκτηση του Ανοιχτού Πρωταθλήματος Ελλάδος Γυναικών και την εξαιρετική της εμφάνιση στο Πανευρωπαϊκό Εθνικών Ομάδων. Παγκόσμια πρωτιά στις νεάνιδες είχαμε ξανά το 1999, με την Μαρία Κουβάτσου στην κατηγορία κάτω των 20 ετών. Ντεζιρέ ντε Μπενεντέτο (Ιταλία, 1754) Τσολακίδου (2117) 1.ε4 γ5 2.Ιζ3 δ6 3.δ4 γxδ4 4.Βxδ4 ε5 5.Αβ5+ Ιδ7 6.Βδ3 θ6 7.γ4 α6 8.Αxδ7+ Αxδ7 9.Ιγ3 Ιζ6 10.0-0 Αε7 11.β3 Αγ6 12.Πδ1 0-0 13.θ3 Βε8 14.Αε3 β5 15.Ιδ2 β4 16.Ιδ5 Ιxδ5 17.γxδ5 Αβ5 18.Ιγ4 ζ5 19.Αδ2 ζxε4 20.Βxε4 Αδ7 21.Αxβ4 Πζ4 22.Βε1 Βη6 23.Ρθ2 Παζ8 24.Πδ2 Αθ4 25.Ιxε5 δxε5 26.Αxζ8 Πxζ8 27.Βη1 Αη5 28.Πε2 Αζ4+ 29.η3 Βθ5 30.Βζ1 Αxη3+ 31.Ρη1 Αxθ3 32.Βε1 Αθ2+ 33.Ρxθ2 Αη4+ 34.Ρη1 Αζ3 35.Πxε5 Βθ1 ματ 0-1

Ελληνικές διακρίσεις Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η μεγάλη επιτυχία της Τσολακίδου συνοδεύτηκε από καλές εμφανίσεις όλων των παιδιών αφού, από τα 20 αγόρια και κορίτσια, τα 11 είχαν θετικό σκορ και τα 7 σημείωσαν επιτυχία 50%. Ας δούμε τους καλύτερους (σε παρένθεση η ηλικιακή κα-

Χρονιά θριάμβων το 2013 για την 13χρονη Σταυρούλα Τσολακίδου!

τηγορία, η κατάταξη και η απόδοση): Ν. Θεοδώρου 7,5 βαθμοί σε 11 αγώνες (Α14, 19, 2182), Κ. Μεγαλιός 7 (Α18, 22, 2172), Ι. Σταθόπουλος 7 (Α16, 25, 2251), Στ. ΚούρκουλοςΑρδίτης 7 (Α16, 31, 2258), Ευ. Ιωαννίδης 7 (Α12, 37,2039). Από 6,5 βαθμούς συγκέντρωσαν οι Ευ. Καραβιτάκη (Κ8, 27, 1065), Αργ. Παπαδόπουλος (Α14, 40, 2178), Σ. Ζησιάδης (Α14, 41, 2015), Σπ. Ναούμ (Α16, 46, 2135) και 6 βαθμούς σημείωσε η Δ. Σερεφίδου (Κ10, 44, 1794). Ν. Θεοδώρου (2199) - Χ. Μαρτιροσιάν (Αρμενία, 2118) 1.δ4 Ιζ6 2.γ4 ε6 3.Ιγ3 Αβ4 4.ε3 Αxγ3+ 5.βxγ3 γ5 6.Αδ3 Ιγ6 7.Ιζ3 δ6 8.ε4 ε5 9.δ5 Ιε7 10.Ιθ4 θ6 11.ζ4 εxζ4 12.Αxζ4 Ιη4 13.Ιζ5 Αxζ5 14.εxζ5 Ιε5 15.ζ6 ηxζ6 16.0-0 Βδ7 17.Αxε5 ζxε5 18.Βθ5 0-0-0 19.Πxζ7 Ρβ8 20.Παζ1 Πθη8 21.Αθ7 Πη5 22.Βxθ6 Βη4 23.Αε4 Πδη8 24.Βxδ6+ 1-0 Πρωταθλητής κόσμου στην κατηγορία μέχρι 18 ετών αναδείχθηκε ο Ιρανός Ιντανί με 8,5 βαθμούς (όλοι σε 11 αγώνες) και απόδοση 2648. Στους κάτω των 16 πρώτευσε ο Ινδός Καρχικεγιάν (9 βαθμοί / απόδοση 2557), στους κάτω των 14 ο Κινέζος Λι Ντι (9,5 / 2434), στους κάτω των 12 ο Αρμένιος Χακομπιάν (9,5 / 2401), στους κάτω των 10 ο Αμερικανός Λιάνγκ (10 / 2151) και στους κάτω των 8 ετών ο Ινδός Πραγκναναντχάα με απόλυτο σκορ (11/ 2259). Παγκόσμια πρωταθλήτρια στην κατηγορία

5

4

6

3

1

9

5

3

6

9

1

7

4

8

2

9

4

1

3

2

8

7

5

6

7

5

4

8

6

3

2

9

1

8

1

9

4

5

2

6

7

3

6

2

3

7

9

1

8

4

5

4

8

2

1

3

9

5

6

7

1

6

7

2

8

5

9

3

4

3

9

5

6

7

4

1

2

8

Η λύση του χθεσινού προβλήματος

3 8 1

2

6

9 7

4

5

6

7

8

9

6

8 6

Mέτριας δυσκολίας

7 8 9

5 2

4

6

3

4

3

5

4

9 3

3

2

2 4

2

2

1

7

1

Λύση: 1.Aθ1 (αν 1...εxζ4 2.Βε6#, αν 1...ζ5 2.Βxζ3#, αν 1...δ5 2.Ιη2#, αν 1...Ρε3 2.Βxζ3#)

9

Η ΛΥΣΗ ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. ΣΑΛΑΦΙΣΤΗ 2. ΑΜΕΘΥΣΤΟΣ 3. ΜΕΤΕΡΝΙΧΟ 4. ΟΜΕΡΤΑ 5. ΟΝ, ΙΡΕΝ 6. ΛΕΝΤ, ΚΑΕΝ 7. ΙΣΙΟ, ΓΠ 8. ΟΡΑ, ΙΝ 9. ΝΑΚΑΜΟΥΡΑ ΚΑΘΕΤΑ: 1. ΣΑΜΠΟΛΙΟΝ 2. ΑΜΕ, ΝΕΣΡΑ 3. ΛΕΤΟ, ΝΙΑΚ 4. ΑΘΕΜΙΤΟ 5. ΦΥΡΕΡ, ΟΜ 6. ΙΣΝΡΕΚΓ 7. ΣΤΙΤΝΑΠ 8. ΤΟΧΑ, ΙΡ 9. ΗΣΟ, ΑΝΑΝΑ

8

Κλασικό πρόβλημα του Σαμ Λόυντ (σύνθεση 1860), ενδεικτικό των θεμάτων του Κυπέλλου Λύσης Σκακιστικών Προβλημάτων, το οποίο θα διεξαχθεί την Κυριακή 5 Ιανουαρίου ταυτόχρονα σε όλη την Ελλάδα (πληροφορίες: Νίκος Μενδρινός, τηλ. 210-9833452, e-mail: nikmendrinos@gmail.com). Παίζουν τα λευκά και κάνουν ματ σε δύο (2) κινήσεις.

ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ 1

7

Δυάρι του Λόυντ

Οι νέοι πρωταθλητές

SU DO KU 2

κάτω των 18 ετών αναδείχθηκε η Τομνίκοβα (Ρωσία / 8,5 βαθμοί / απόδοση 2324), κάτω των 16 η Γκου Τιανλού (Κίνα / 9 / 2320), κάτω των 12 η , Σενγκσίν Ζάο (Κίνα / 9,5 / 2092), κάτω των 10 η Σαλόνικα Σαϊνά (Ινδία / 9 / 1803) και κάτω των 8 ετών η Ζου Χάρμονι (Καναδάς / 9 / 1372). Τα Παγκόσμια Νεανικά Πρωταθλήματα έγιναν στην πόλη Αλ Αϊν των Ενωμένων Αραβικών Εμιράτων με συμμετοχή 1.818 σκακιστών και σκακιστριών από 122 χώρες. Από τις 9.702 παρτίδες όλων των κατηγοριών, στις 4.064 νίκη σημείωσαν τα λευκά, στις 3.553 τα μαύρα, οι 1.967 έληξαν ισόπαλες και οι 136 κρίθηκαν χωρίς αγώνα. Επίσημη σελίδα: http://worldyouth2013.com/

ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ι. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ

ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ 1. Οπαδός ριζοσπαστικού ισλαμικού κινήματος (γεν.) 2. Πολύτιμος λίθος 3. Εξελληνισμένο το όνομα του Αυστριακού καγκελάριου υπέρμαχου της Ιεράς Συμμαχίας (αιτιατ.) 4. Κανόνας σιωπής μεταξύ μαφιόζων 5. α) Η έννοιά του απασχόλησε πολλούς φιλοσόφους β) Γαλλίδα Ειρήνη 6. α) ...Ζέπελιν, παλιό ροκ συγκρότημα β) Πόλη της Β. Γαλλίας που καταστράφηκε το 1944 7. α) Αντίθετό του το στραβό β) Τα αρχικά του «Γέρου της Δημοκρατίας» 8. α) Προστακτική βιβλιογραφικών παραπομπών β) Παραπόταμος του Δούναβη 9. Γιαπωνέζος διεθνής ποδοσφαιριστής στη δύση της καριέρας του ΚΑΘΕΤΑ 1. Γάλλος Αιγυπτιολόγος που αποκρυπτογράφησε την ιερογλυφική γραφή (1790-1832) 2. α) Προτρεπτικό μόριο β) Ταιριάζει στον Λουπέν, ήρωα παλιών αστυνομικών βιβλίων (αντιστρ.) 3. α) Αργεντινός ποδοσφαιριστής πριν λίγα χρόνια στον ΠΑΟ β) Ο πρώτος αδελφοκτόνος (αντιστρ.)

4. Χαρακτηρισμός ανταγωνισμού (αιτιατ.) 5. α) Πρότυπο του Ν. Μιχαλολιάκου β) Παλιά μάρκα φορτηγών 6. Σύμπλεγμα νησιών στη θάλασσα της Μάγχης (αντιστρ.) 7. Σέρβος ποδοσφαιριστής που έπαιξε στον Πανιώνιο και έκανε καριέρα στην Ισπανία (αντιστρ.) 8. α) «Από κάτω απ’ τη μολόχα, το παλιό τσαρδί μου...» (Ζαμπέτας) β) Δρόμος μετ’ εμποδίων (αντριστρ.) 9. α) Αναφορική αντωνυμία θηλυκού γένους (αντιστρ.) β) Τροπικό φρούτο (γεν.)

58

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ

ΑΕΚ «Σοκ» ο αποκλεισμός στο Κύπελλο...

ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΑΡΟΥΝΤΑ

Όταν μια ομάδα του μεγέθους της ΑΕΚ εξαναγκάζεται για τους γνωστούς λόγους (χρέη, αγωνιστικός υποβιβασμός από τη Σούπερ Λιγκ, οικειοθελής οπισθοχώρηση στην ερασιτεχνική κατηγορία) να βρεθεί στην τρίτη στην ιεραρχία εθνική ποδοσφαιρική κατηγορία της χώρας, υπάρχει θέμα. Ασφαλώς, θα περίμενε ο οποιοσδήποτε εξαρχής να δημιουργηθεί μια ομάδα, που τιμώντας στο μέτρο της αντιστοιχίας το όνομα της ΑΕΚ, θα ανταποκρινόταν με περισσή άνεση στις φετινές αγωνιστικές υποχρεώσεις. Μπορεί στο πρωτάθλημα της Γ’ Εθνικής, και πιο συγκεκριμένα στον όμιλο που συμμετέχει, η ΑΕΚ να έχει ήδη το προβάδισμα στη βαθμολογία, όμως δεν έχουν λείψει οι «γκέλες» και οι μέτριες εμφανίσεις. Πρώτα από όλα, ήδη έχουν σημειωθεί δύο απώλειες βαθμών, καθώς υπήρξαν ισάριθμες εκτός έδρας ισοπαλίες, με το Περιστέρι και τον Αστέρα Βάρης. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να αγνοήσει και ορισμένες εμφατικές νίκες με μεγάλα σκορ. Όμως, κάποιες φορές, η ΑΕΚ με την απόδοση της δημιουργεί προβληματισμό. Και ήρθε ως αποκορύφωμα το μεγάλο «πατατράκ» της περασμένης Κυριακής, όταν ο Αγροτικός Αστέρας νίκησε με 2-0 και απέκλεισε την ο-

μάδα του Τραϊανού Δέλλα από τη συνέχεια του «παρθενικού» Κυπέλλου Γ’ Εθνικής. Στον αγώνα του Καυτανζόγλειου η «‘Ενωση» έκανε το χειρότερο φετινό της παιχνίδι, ενώ το ότι αποκλείστηκε στην παράταση δείχνει - προφανώς - και πρόβλημα φυσικής κατάστασης. Έτσι, έκλεισε άδοξα και ταπεινωτικά την πρώτη της -και ενδεχομένως... τελευταία- συμμετοχή στον συγκεκριμένο θεσμό, ο οποίος εξαρχής αποτελούσε στόχο (η κατάκτηση του ήταν ο δεύτερος μετά τον αυτονόητα πρωταρχικό, την άνοδο στη Φούτμπολ Λιγκ). Σε γενικές γραμμές, αποτιμώντας κάποιος την πορεία της ΑΕΚ από την έναρξη της φετινής αγωνιστικής περιόδου, θα μπορούσε να την χαρακτηρίσει ως καλή με «σκουντουφλήματα» (ενίοτε θορυβώδη...). Στο ποδόσφαιρο, βέβαια, κανείς δεν μπορεί να πετύχει το απόλυτο των νικών, αλλά το γεγονός των μεταπτώσεων, που παρουσιάζει η ΑΕΚ, δεν μπορεί να αγνοηθεί. Μπορεί σε κάποιο παιχνίδι να παράγει πολλές ευκαιρίες και να σκοράρει εύκολα, αλλά στο αμέσως επόμενο να είναι ορατή η επιθετική δυσπραγία. Στα περισσότερα παιχνίδια δεν κινδυνεύει αμυντικά, αλλά σε ορισμένα άλλα παρουσιάζει αμυντικά κενά που «βγάζουν το μάτι». Στις περισσότερες των περιπτώσεων τα έχει καταφέρει καλά, όμως δεν λείπουν και οι προβληματικές ημέρες.

Η διοίκηση στηρίζει την επιλογή της, αλλά όλα θα κριθούν το επόμενο διάστημα..

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που αμφισβητούν τον προπονητή (αναφέροντας και ονόματα πιθανών διαδόχων), ενώ οι περισσότεροι ψάχνουν να βρουν γιατί η ΑΕΚ δεν έχει μια σταθερή παρουσία σε στάνταρ, που να αρμόζουν στην ποιοτική διαφορά που έχει το δυναμικό της έναντι όλων των υπολοίπων φετινών αντιπάλων της. Η διοίκηση στηρίζει την επιλογή της, αλλά όλα θα κριθούν από το επόμενο διάστημα. Αν η ΑΕΚ σταθεροποιήσει την απόδοση της σε κάποιο καλύτερο επίπεδο έχει καλώς. Ειδάλλως, θα υπάρξουν σημαντικές αλλαγές ενόψει του σχεδιασμού για

την περίοδο 2014-15. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ο αποκλεισμός από τον Αγροτικό Αστέρα σηματοδοτεί ένα «σοκ», που δύσκολα θα ξεχαστεί, μπαίνοντας δίπλα στους ανάλογους του παρελθόντος στο κανονικό Κύπελλο, από τη Λαμία, τον Ποσειδώνα Μηχανιώνας, το Χαϊδάρι κ.λπ. Η προσπάθεια της ΑΕΚ, για ένα ξεκίνημα «από το μηδέν», δεν εξελίσσεται με τον απόλυτα ικανοποιητικό τρόπο, δεν έχει όμως λοξοδρομήσει. Το προσεχές χρονικό διάστημα θα οδηγήσει στην εξαγωγή των ουσιαστικότερων συμπερασμάτων για το μέλλον της ιστορικής ομάδας...

ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟ - ΡΑΤΣΙΣΜΟΣ

Ο «ανεστραμμένος» ναζιστικός χαιρετισμός του Ανελκά!

TOY ΘΑΝΟΥ ΣΑΡΡΗ

Ο Γάλλος ποδοσφαιριστής της αγγλικής Γουέστ Μπρομ, Νικολά Ανελκά, προκάλεσε θύελλα αντιδράσεων με τον αμφιλεγόμενο πανηγυρισμό του μετά το γκολ που σημείωσε στην αναμέτρηση με τη Γουέστ Χαμ. Ο 34χρονος πρώην επιθετικός της Άρσεναλ, της Ρεάλ Μαδρίτης και της Γιουβέντους έκανε έναν χαιρετισμό με αντισημιτική υποδήλωση και κινδυνεύει με βαριά τιμωρία, αφού η Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία έχει δηλώσει ότι θα είναι αμείλικτη σε τέτοια ζητήματα. Η συγκεκριμένη χειρονομία έγινε γνωστή από τον Γάλλο κωμικό Ντιεντόν Εμπαλά Εμπαλά, ο οποίος έχει διωχθεί για αντισημιτισμό. Πρόκειται για μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα στη Γαλλία, αφού έχει καταδικαστεί έξι φορές για δυσφήμιση και υποκίνηση φυλετικού μίσους. Του έχει επιβληθεί συνολικά πρόστιμο 53.400 ευρώ, ενώ ο Μανουέλ Βαλς, υπουργός Εσωτερικών της χώρας, ζήτησε την απαγόρευση των σόου του. Τα ρατσιστικά αστεία του για τους Εβραίους είναι συχνά, ενώ ένας

Η συγκεκριμένη χειρονομία έγινε γνωστή από τον Γάλλο κωμικό Ντιεντόν Εμπαλά Εμπαλά, ο οποίος έχει διωχθεί για αντισημιτισμό.... «Πάγωσε» την ποδοσφαιρική Ευρώπη η ναζιστική χειρονομία του Ανελκά...

Εβραίος δημοσιογράφος που «τόλμησε» να του ασκήσει κριτική, μπήκε αμέσως στο στόχαστρό του... Ο χαιρετισμός έχει την ονομασία «quenelle», που κυριολεκτικά σημαίνει ένα φαγητό, το οποίο μοιάζει με τα γιουβαρλάκια. Ουσιαστικά αναστρέφει την κίνηση του ναζιστικού χαιρετισμού, με το αριστερό χέ-

ρι να «κολλάει» ύψος του στήθους. Τον Σεπτέμβριο, η εικόνα δύο Γάλλων στρατιωτών να κάνουν τη συγκεκριμένη κίνηση έξω από μία συναγωγή προκάλεσε τεράστιες αντιδράσεις. Το Ευρωπαϊκό Εβραϊκό Συμβούλιο ζήτησε να ληφθούν δράσεις κατά του Ανελκά, τονίζοντας ότι ουσιαστικά η

κίνησή του είναι ναζιστική. «Είναι αηδιαστικό το ότι ένας τόσο γνωστός ποδοσφαιριστής κάνει μια τέτοια χειρονομία μίσους μπροστά σε δεκάδες χιλιάδες θεατές» τόνισε η πρόεδρος του Συμβουλίου, Μος Καντόρ. Η Γαλλίδα υπουργός Αθλητισμού Βαλερί Φουρνεϊρόν καταδίκασε τη χειρονομία, χαρακτηρίζοντάς την ως «σοκαριστική» και «αηδιαστική». Τον Μάρτιο, η Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία ανακοίνωσε ότι οποιοσδήποτε ποδοσφαιριστής κριθεί ένοχος για ρατσιστική συμπεριφορά, θα τιμωρείται άμεσα με μίνιμουμ ποινή πέντε αγωνιστικών. Λίγες ώρες μετά το συμβάν η Ομοσπονδία ξεκίνησε έρευνα, σε συνεργασία με αντιρατσιστικούς φορείς και οργανώσεις. Μέχρι την ώρα συγγραφής του παρόντος δεν είχε ανακοινωθεί ποινή, αλλά δεν είναι λίγοι εκείνοι που ζητούν παραδειγματική τιμωρία. Μέσω μηνύματος του σε Μέσο Κοινωνικής Δικτύωσης, ο Ανελκά τόνισε ότι προχώρησε στον συγκεκριμένο πανηγυρισμό για να στείλει την αφιέρωση στον Γάλλο κωμικό, ο ο-

ποίος είναι φίλος του. «Φυσικά και δεν υιοθετώ ούτε τον ρατσισμό, ούτε τον αντισημιτισμό και στηρίζω τον χαιρετισμό μου. Η έννοιά του είναι αντι-συστημική. Δεν ξέρω τι σχέση έχει με αυτό η θρησκεία» είπε χαρακτηριστικά και έριξε ευθύνες για τον «χαμό», που προκλήθηκε, στους πολιτικούς. Η προσπάθεια προσδιορισμού τέτοιων εκφράσεων ως «αντισυστημικών» δεν είναι ξένη. Ανάλογο προφίλ επιδιώκει να δώσει στις πράξεις της και η Χρυσή Αυγή. Η Γουέστ Μπρομ με ανακοίνωσή της ενημέρωσε ότι αναγνωρίζει την αναστάτωση που δημιούργησε ο παίκτης της και του ζήτησε να μην χρησιμοποιήσει ξανά τον συγκεκριμένο πανηγυρισμό. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι στο διάστημα που θα περιμένει την απόφαση της Αγγλικής Ομοσπονδίας, ο παίκτης θα υπολογίζεται κανονικά. Σε μια ομάδα, πάντως, με παράδοση στη μάχη κατά των διακρίσεων και ρητές δεσμεύσεις ότι οποιοσδήποτε σχετίζεται με τον σύλλογο δεν θα έχει οποιαδήποτε σχέση με αυτές, η πράξη του Ανελκά προκαλεί ντροπή...

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 IANOYAΡΙΟΥ 2014

59

AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΟΥΠΕΡ ΛΙΓΚ - ΟΠΑΠ

Έλλειψις χρημάτων, στάσις εμπορίου! ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ

Η οικονομική κρίση που έχει πλήξει και τις επαγγελματικές ποδοσφαιρικές ομάδες, πλην βέβαια του Ολυμπιακού και ενδεχομένως του ΠΑΟΚ, έχει κάνει και το μετεγγραφικό «παζάρι» του Ιανουαρίου ιδιαίτερα «φτωχό». Είναι βέβαια γεγονός ότι τέτοια περίοδο πολύ δύσκολα βρίσκεις ικανούς παίκτες «ελεύθερους» κι έτσι οι περισσότερες ομάδες της Σούπερ Λιγκ κάνουν αλλαγές με το «σταγονόμετρο», την ώρα που οι αιτήσεις για «δανεικούς» δίνουν και παίρνουν! Ακόμη κι ο Ολυμπιακός, που προελαύνει στην Ελλάδα και η πρόκρισή του στους «16» του Τσάμπιονς Λιγκ του... ζέστανε το ταμείο, προχώρησε μόνο σε μια και μόνη ενίσχυση, αυτή του μεσοεπιθετικού του Εργοτέλη, Πορτογάλου Πελέ (Βίτορ Ούγκο Γκόμες Πάσο είναι το πλήρες όνομά του). Αντίθετα έφυγε από του Ρέντη ο «δανεικός» από την Μονακό, Αλγερινός Καρλ Μεντζανί, που δεν βρήκε χρόνο συμμετοχής στο κέντρο της άμυνας, παρόντων των Μανωλά, Σιόβα και Αβραάμ Παπαδόπουλου. Την ίδια ώρα «μήλα της έριδος» έχουν γίνει οι Τόμας Ντε Βινσέντι και Παναγιώτης Βλαχοδήμος, που ανήκουν μεν στους Πειραιώτες, όμως δεν θα συνεχίσουν σε ΠΑΣ Γιάννινα και ‘Αουσμπουργκ αντίστοιχα, αλλά τους... διεκδικούν ο Άρης, ο Πλατανιάς και ο... ΑΠΟΕΛ (τον Ντε Βινσέντι). «Στα ρηχά» κινείται μετεγγραφικά και ο ΠΑΟΚ. Στη Θεσσαλονίκη ήρθε, προκειμένου να αποκτηθεί ο Ολλανδός, Έντβινγκ Μαντούρο, που αγωνιζόταν στη Σεβίλλη ως αμυντικό χαφ, αλλά και ως κεντρικός αμυντικός. Αντίθετα, η παρουσία του Τόμας Νέτσιντ στην Τούμπα ολοκληρώθηκε, καθώς ο Τσέχος επιθετικός ενημερώθηκε ότι δεν υπολογίζεται και έτσι επιστρέφει στην ΤΣΣΚΑ Μόσχας, απ’ όπου είχε αποκτηθεί ως «δανεικός».

Ο Ατρόμητος είναι με έναν παίκτη «μείον» στο δυναμικό του, αλλά με 300.000 ευρώ επιπλέον στο ταμείο του, καθώς ο 22χρονος μεσοεπιθετικός Θανάσης Καραγκούνης παραχωρήθηκε στην ολλανδική Τσβόλε, με την οποία υπέγραψε συμβόλαιο μέχρι το καλοκαίρι του 2016. Ο Παναθηναϊκός αναζητεί επιθετικό, που θα καλύψει το κενό του Λουτσιάνο Φιγκερόα, αλλά ακόμη δεν έχει καταφέρει να πείσει τον Κροάτη Μλάντεν Πέτριτς, που είναι ο πρώτος στόχος του. Ο Γιάννης Αναστασίου χαρακτήρισε «νέα μετεγγραφή» τον Σουηδό διεθνή Εμίρ Μπαϊράμι, που επιστρέφει σε δράση δύο μήνες μετά την επέμβαση που έκανε στη μέση, σκοπεύοντας να του αναθέσει νέους ρόλους στο παιχνίδι του «τριφυλλιού» και όχι ως ακραίο, όπως έπαιζε μέχρι τώρα (σε Έλφσμποργκ, Τβέντε, Μονακό, αλλά και στο ξεκίνημά του στον Παναθηναϊκό). Μετά από 3,5 χρόνια παρουσίας στον Αστέρα και 69 συμμετοχές σε όλες τις διοργανώσεις ο Χρήστος Πιπίνης αποχαιρέτησε την Τρίπολη. Ο αριστερός οπισθοφύλακας πάει στην Κύπρο και τον ΑΠΟΕΛ του Γιώργου Δώνη, καθώς συμφώνησε για συμβόλαιο συνεργασίας χρονικής διάρκειας ενάμιση χρόνου. Την περίπτωση απόκτησης του πρώην παίκτητου Πανθρακικού, Αντριάν Λουσέρο, που αγωνίζεται στην ΑΕΚ Λάρνακας, εξετάζει η Ξάνθη. Ο ΠΑΣ Γιάννινα έχασε οριστικά τον Ντε Βινσέντι και θα στερηθεί των υπηρεσιών του Κεϊτά, αλλά απέκτησε τον Νόε Ακόσρα, που έχει αγωνιστεί σε Ολυμπιακό Βόλου, Άρη και Λεβαδειακό, αλλά και τον Καμερουνέζο μέσο Φρανκ Σονκό, που αγωνιζόταν με τη Γλυφάδα στη Φούτμπολ Λιγκ. Ο προπονητής του ΟΦΗ, Ρικάντρο Σα Πίντο, έχει ζητήσει την απόκτηση ενός στόπερ, δύο κεντρικών χαφ κι ενός ακραίου μεσοεπιθετικού. Σύμφωνα με ρεπορτάζ της «A Bola», ο Πορτογάλος τεχνικός έχει δείξει ενδιαφέρον για τον κεντρικό μέσο, Ζοάο Μάριο και τον δεξιό εξτρέμ Ρικάρντο Εζγκάιο της Σπόρτινγκ Λισ-

«Φτωχό» το μετεγγραφικό χειμερινό «παζάρι»

Ο Πελέ πήγε από τον Εργοτέλη στον Ολυμπιακό και ο Μενδρινός από τον Πανιώνιο στον Πλατανιά...

σαβώνας. Αντίθετα, στη Νότια Αφρική επιστρέφει μετά από θητεία έξι μηνών στον ΟΦΗ ο 22χρονος αμυντικός, Λίνκολν Ζβασίγια. Χωρίς αλλαγές συνεχίζει ο Παναιτωλικός του Μάκη Χάβου, ενώ από τον Πανθρακικό αποχωρούν οι Νίκος Κατσικοκέρης, Ντένις Πόποβιτς και Δημήτρης Σκλιοπίδης. Με εσωτερικές αλλαγές θα προσπαθήσει να καλύψει το κενό του Πελέ ο Εργοτέλης. Νέα προβλήματα για τον Πανιώνιο, που χρωστάει 90.000 ευρώ στον πρώην ποδοσφαιριστή του Χρήστο Κοντοχρήστο, που έχει δικαιωθεί δικαστικά σε όλους τους βαθμούς και τελευταία δικαιώθηκε κι από το Διαιτητικό Δικαστήριο. Η απόφαση, αλλά και ο κανονισμός της Σούπερ Λιγκ προβλέπουν ότι αν η ομάδα δεν ανταποκριθεί στις δόσεις για την αποπληρωμή του χρέους, τότε η Λίγκα πρέπει να μην ορίζει τα παιχνίδια του, αυτά να κατακυρώνονται υπέρ του αντιπάλου και να αφαιρούνται δύο βαθμοί σε κάθε ματς και μέχρι εξόφλησης του χρέους! Σημαντική είναι η ενίσχυση της Καλλονής. Στην ομάδα της Μυτιλήνης θα συνεχίσουν ο Πολ Κεϊτά, που

αποχώρησε μετά από τρία χρόνια από τον ΠΑΣ Γιάννινα και ο Σπύρος Φουρλάνος, πρώην παίκτης του Παναθηναϊκού, που αποκτήθηκε «δανεικός» από την Μπριζ. Σε διαδικασία απόκτησης είναι και ο Γκαμπριέλ Ζακουανί, ο διεθνής αμυντικός από το Κονγκό, που αγωνιζόταν στην Πιτέρμπορο. Αποχώρησε από την Καλλονή ο 27χρονος στόπερ, Ντάνιελ Γκάσιτς. Ουσιαστική κι η ενίσχυση του Πλατανιά, που απέκτησε τον έμπειρο Κώστα Μενδρινό, αλλά και τον πρώην παίκτη της ΑΕΚ, Δημήτρη Σιαλμά. Ο Ηλίας Κώτσιος είναι η πρώτη μετεγγραφή του Λεβαδειακού, ενώ την πόρτα της... εξόδου βλέπει ο Μακούμπου Κάντζι, που καθυστέρησε από την εορταστική άδεια, με τον Καραγεωργίου να θέλει στη Λιβαδειά τον Μάριο Μπούντιμιρ, με τον οποίο συνεργάστηκε στον Εργοτέλη και αγωνίζεται τώρα στον ΑΠΟΕΛ. Η μετεγγραφική ενίσχυση του Απόλλωνα Σμύρνης ξεκίνησε με την απόκτηση του Σουηδού επιθετικού Μίκαελ Ντάλμπεργκ και του Βραζιλιάνου, Ντένις Σόουζα, πρώην παίκτη του ΟΦΗ. «Παρελθόν» από τη Βέροια αποτελεί ο Μίλγιαν Μρντάκο-

βιτς, που ήταν «ξένο σώμα» το τελευταίο διάστημα. Πολλούς μετεγγραφικούς στόχους έχει ο Άρης, που πρέπει να ενισχυθεί πολύ, προκειμένου να αποφύγει τον υποβιβασμό, αλλά μέχρι τώρα απέκτησε τους Μαυρουδή Μπουγαΐδη και Βαλεντίνο Βλάχο με τη μορφή «δανεισμού» από τη Γρανάδα και την Μπριζ αντίστοιχα...

Η επιστροφή του Μπαϊράμι, νέα «μετεγγραφή» για τον Αναστασίου...

Ξεκινάει πάλι το πρωτάθλημα...

Έφυγε από τα Γιάννενα ο Τόμας Ντε Βινσέντι...

Μετά τη διακοπή των λόγω των εορτών, ξαναρχίζει σήμερα το πρωτάθλημα της Σούπερ Λιγκ με τις αναμετρήσεις της πρώτης αγωνιστικής του δευτέρου γύρου. Με τον Ολυμπιακό να έχει αναδειχτεί με 10 βαθμούς διαφορά «πρωταθλητής χειμώνα», τον ΠΑΟΚ, τον Ατρόμητο, τον Παναθηναϊκό και τον Αστέρα Τρίπολης είναι η διακριτή τετράδα για έξοδο στην Ευρώπη, όλο το ενδιαφέρον αναμένεται στην ουρά της βαθμολογίας, που ακόμη δεν ξέρουμε αν υποβιβαστούν δύο ή τρεις ομάδες. Με βάση αυτό το σκεπτικό, η αναμέτρηση Άρη - Απόλλωνα, που θα γίνει τα Φώτα, αποτελεί το «ματς της 18ης αγωνιστικής». Αναλυτικά το πρόγραμμα της 18ης αγωνιστικής και οι τηλεοπτικές μεταδόσεις: Σήμερα Σάββατο 15:00 ΠΑΣ Γιάννινα - Αστέρας Τρίπολης (NOVA 2) 17.15: Εργοτέλης - Ατρόμητος (NOVA 1) 19.30: Ολυμπιακός - Καλλονή (NOVA 2)

Αύριο Κυριακή 5 Ιανουαρίου 15:00 Παναιτωλικός - Παναθηναϊκός (NOVA 2) 17:15 Πανιώνιος - ΟΦΗ (NOVA 2) 17: 15 Πανθρακικός - Λεβαδειακός (NOVA 4) 17.15: Βέροια - Πλατανιάς (NOVA 3) 19.30: Ξάνθη - ΠΑΟΚ (NOVA 1) Δευτέρα 6 Ιανουαρίου 19.30: Άρης - Απόλλων Σμύρνης (NOVA 1) o Η βαθμολογία (πρώτου γύρου): Ολυμπιακός 49, ΠΑΟΚ 39, Ατρόμητος 32, Παναθηναϊκός 30, Αστέρας Τρίπολης 26, Ξάνθη 24, ΠΑΣ Γιάννινα 23, ΟΦΗ 21, Πανθρακικός 21, Παναιτωλικός 21, Εργοτέλης 20, Πανιώνιος 20, Καλλονή 19, Πλατανιάς 18, Λεβαδειακός 17, Απόλλων Σμύρνης 14, Βέροια 14, Άρης 11.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

60

ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ

ΔΤ • 11 μ.μ.

ANT1 • 1.40 μ.μ.

STAR • 11.15 μ.μ.

Ο ΤΕΛΕΙΟΣ ΓΑΜΟΣ»

«THE TRUMAN SHOW»

«ΕΧΘΡΟΣ ΠΡΟ ΤΩΝ ΠΥΛΩΝ»

Aμερικανική παραγωγή του 1998 σε σκηνοθεσία Πίτερ Γουίαρ και σε σενάριο Άντριου Νίκολ. Πρωταγωνιστεί ο Τζιμ Κάρεϊ μαζί με τους Εντ Χάρις και Λόρα Λίνεϊ. Η ταινία αφηγείται τη ζωή του Τρούμαν, ενός άνδρα του οποίου η ζωή μεταδίδεται εν αγνοία του 24 ώρες το εικοσιτετράωρο σε δισεκατομμύρια ανθρώπους. Το αρχικό σενάριο του Νίκολ ήταν περισσότερο θρίλερ επιστημονικής φαντασίας με την ιστορία να εκτυλίσσεται στη Νέα Υόρκη. Η γενέτειρα πόλη του Τρούμαν είναι το Σιχέιβεν, μια εντελώς κατασκευασμένη πόλη πάνω σε ένα τεράστιο πλατό και η οποία κατοικείται από τους ηθοποιούς και το συνεργείο του σόου. Μια νύχτα ο Τρούμαν καταφέρνει να αποδράσει χωρίς να τον αντιληφθούν μέσω ενός μυστικού τούνελ...

Γερμανο-αγγλική συμπαραγωγή σε σκηνοθεσία Ζαν-Ζακ Ανό, με τους Τζουντ Λο, Τζόζεφ Φάινς, Ρέιτσελ Γουάιζ, Εντ Χάρις, Μπομπ Χόσκινς. Η ταινία αναφέρεται στη μάχη του Στάλινγκραντ στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και ο τίτλος προέρχεται από το βιβλίο του 1973 «Enemy at the Gates: The Battle for Stalingrad» του Γουίλιαμ Κρεγκ. Ο συγγραφέας «δημιουργεί» μια μονομαχία (που δεν συνέβη ποτέ στην πραγματικότητα) ανάμεσα στον θρυλικό Σοβιετικό ελεύθερο σκοπευτή Βασίλι Γκριγκόριεβιτς Ζάιτσεφ και τον Γερμανό ταγματάρχη Έρβιν Κένιχ. Σοβιετικοί βετεράνοι του Στάλινγκραντ διαμαρτυρήθηκαν για την απεικόνιση του Κόκκινου Στρατού στην ταινία, ώστε στις 7 Μαΐου 2001, απηύθυναν τα παράπονά τους στην Κρατική Δούμα, απαιτώντας να απαγορευθεί η ταινία, απαίτηση που δεν έγινε δεκτή.

Γαλλικής παραγωγής του 1982 σε σενάριο και σκηνοθεσία Ερίκ Ρομέρ. Είναι μία από τις έξι ταινίες του Ρομέρ στον κύκλο «Κωμωδίες

και Παροιμίες». «Ποιος δεν χτίζει πύργους στην άμμο;» είναι το «μότο» της ταινίας, και η επιθυμία του ανικανοποίητου κάνει την εμφάνισή της μέσα από την ιστορία της Σαμπίν, που σπουδάζει ιστορία της Τέχνης στο Παρίσι, ενώ ταυτόχρονα εργάζεται σε ένα παλαιοπωλείο στην πατρίδα της (Λε Μαν). Ψάχνει τον ιδανικό άντρα, για να πετύχει τον «τέλειο γάμο». Προς στιγμήν φαίνεται ότι τον βρίσκει στο πρόσωπο ενός νεαρού και φιλόδοξου δικηγόρου. Γρήγορα, όμως, διαψεύδεται. Ωστόσο, δεν το βάζει κάτω. Επιμένει στην αναζήτηση... Από τις καλύτερες ταινίες του Ρομέρ στη δεκαετία του ‘80.

ΣΗΜΕΡΑ ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Το κορίτσι που αγάπησα (Ε) 07.00 MEGA Σαββατοκύριακο 10.00 Παιδικό πρόγραμμα 13.10 LAPD (Ε) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Kαράτε Κιντ: Η νέα γενιά. Περιπέτεια 16.45 Ειδήσεις 17.00 Σ’ αγαπώ, μ’ αγαπάς (Ε) 18.50 Χωρίς συνταγή (E) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Βρέχει κεφτέδες. Κινούμενα σχέδια 23.00 Ισχυροί δεσμοί. Δραματική 01.00 Ειδήσεις 01.15 Οι απίθανες περιπέτειες του Sharkboy και της Lavagirl. Παιδική περιπέτεια 03.15 Anthony Bourdain: Νο reservations (E)

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ΑΝΤ1

06.50 Τα μαχαιρώματα (Ε) 08.00 TV quiz 09.00 Για μια γυναίκα και ένα αυτοκίνητο (Ε) 09.50 Υγεία πάνω απ’ όλα 10.50 Oνειροπαγίδα (Ε) 11.50 Σαράντα κύματα 12.50 TV quiz 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV quiz 13.40 Γουίνι το αρκουδάκι: Χαρούμενες στιγμές. Ταινία κινουμένων σχεδίων 15.10 Ημέρα Θετικής Ενέργειας: Αmita Motion 2013 16.50 O πόλεμος των άστρων (Ε) 17.50 Ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα 18.00 Eργαζόμενη γυναίκα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Xτυποκάρδια στο θρανίο. Κωμωδία 23.40 ΟΛΑ τρέλα + (Ε) 01.40 Αrmy wives

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

STAR

06.45 Παιδικό πρόγραμμα 13.30 Σποτ. Κωμωδία 15.45 Τα φιλαράκια (Ε) 16.40 The big bang theory (Ε) 17.40 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 17.50 Undercovers 18.45 Two and the half men 19.45 Eιδήσεις 20.55 Κλήρωση ΛΟΤΤΟ 21.10 Κάν’ το όπως ο Μπέκαμ. Κοινωνική ταινία 23.30 Ο χιονάνθρωπος. Κομεντί 01.45 Ένας τραγουδιστής για τον γάμο μου. Κωμωδία 03.45 kickboxer 2: The road back. Περιπέτεια

ALPHA

06.00 Μαγκάιβερ 08.00 Άκατα μάκατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 14.00 Eιδήσεις 14.10 Stars System 15.00 Οι φήμες... λένε (Ε) 16.55 Eιδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.00 Αννίτα SOS 19.00 Ειδήσεις 20.00 Τι θα φάμε σήμερα, μαμά; 21.00 Στην υγειά μας ρε παιδιά 00.30 360 μοίρες (Ε) 01.00 Ελληνικό πρόγραμμα (Ε) 02.15 Κόκκινος κύκλος (Ε)

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4 ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΚΥΡΙΑΚΗ

ΣΚΑΪ

06.30 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Σαββατοκύριακο με δράση 12.00 Goal χωρίς σύνορα 14.00 Big bigger biggest 15.00 Traction 15.45 Το μεζεδοπωλείο (Ε) 16.00 Γλυκές αλχημείες (Ε) 17.00 Joy (Ε) 19.00 Aκολουθώντας τον τροπικό του Αιγόκερω 20.15 Ελλήνων γεύσεις (Ε) 21.00 Eιδήσεις 22.00 Top gear 23.00 Εφιάλτης πέρα από τα σύνορα 24.00 Deadly women 01.00 Προστάτες άγγελοι: Αλήθεια ή ψευδαίσθηση 02.00 Top chef: Just desserts

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΒΟΥΛΗ

12.00 Μουσεία - Αθήνα: Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο 12.45 Ζακ Λακαριέρ 13.40 Καστελόριζο 14.10 Ιωάννης Κουκουζέλης 15.50 Γεώργιος Ξενουδάκης 16.30 Κωνσταντινούπολις - Πατριαρχείο: Εδώ κτυπά η καρδιά της Ορθοδοξίας 17.00 Μαρτυρίες: Γεώργιος Ράλης 18.00 Η μικρή πόλη 19.30 Ο μύθος στην Τέχνη: Κίνα. Θέατρο σκιών 20.00 «The city». To κέντρο της οικονομίας 21.00 Ένα έργο γεννιέται... Βαν Γκογκ 22.00 Συνάντηση: Όπη Ζούνη 23.00 Η «Παθητική» του Τσαϊκόφσκι

ΤΗΛ.: 210-69.03.000

MEGA

06.00 Το κορίτσι που αγάπησα (Ε) 07.00 MEGA Σαββατοκύριακο 10.00 Παιδικό πρόγραμμα 13.10 LAPD (Ε) 14.00 Eιδήσεις 14.50 Βρέχει κεφτέδες. Κινούμενα σχέδια 16.50 Smart face 17.45 Eιδήσεις 17.50 Dr. Cook 18.50 Aπό την Πόλη έρχομαι 20.00 Eιδήσεις 21.15 Green hornet. Περιπέτεια 23.40 World class bartender of the year 2013 00.15 Ειδήσεις 00.30 H αδελφότητα του σκότους. Θρίλερ 02.30 Green Hornet (E)

ΤΗΛ.: 210-68.86.100

ΑΝΤ1

06.50 Τα μαχαιρώματα (E) 07.50 Bότκα πορτοκάλι (Ε) 08.50 Δεληγιάννειο παρθεναγωγείο (Ε) 09.50 Αγάπησα και πόνεσα. Δραματική ταινία 11.50 Θα βρεις το δάσκαλό σου (Ε) 12.50 TV quiz 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV quiz 13.40 Εμείς κι ο Αϊ-Βασίλης. Κωμωδία 15.40 Ελληνική σειρά (Ε) 16.40 Ο πόλεμος των άστρων (Ε) 17.40 Ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα 17.40 Ο Θόδωρος και το δίκανο. Κωμωδία 20.00 Ειδήσεις 21.15 Dancing with the stars 4 00.45 Σε πρώτο πλάνο 01.45 Ιστορίες από την απέναντι όχθη (Ε)

ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4

STAR

06.45 Παιδικό πρόγραμμα 08.00 TV quiz 09.00 Για μια γυναίκα και ένα αυτοκίνητο (Ε) 09.50 Υγεία πάνω απ’ όλα 10.50 Oνειροπαγίδα (Ε) 11.50 40 κύματα 12.50 TV quiz 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV quiz 13.30 Zωντανή μετάδοση: The Truman show. Δραματική κωμωδία 15.50 Επανάληψη ελληνικού προγράμματος 16.40 Ο πόλεμος των άστρων (Ε) 17.40 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.50 Κάτι κουρασμένα παλικάρια 20.00 Eιδήσεις 21.15 Dancing with the stars 4 00.45 Σε πρώτο πλάνο

ΤΗΛ.: 212-21.24.000

ALPHA

06.00 Μαγκάιβερ (Ε) 08.00 Άκατα μάτατα με τα Ζουζούνια 10.00 Μες στην καλή χαρά 13.45 Ειδήσεις 14.15 The delicious Miss Dahl 15.00 Γοργόνες και μάγκες. Κωμωδία 16.55 Δελτίο στη νοηματική γλώσσα 17.00 ANNITA SOS 19.00 Eιδήσεις 20.00 Τι θα φάμε σήμερα, μαμά; 21.00 Αλεξίσφαιροι ντεντέκτιβ 3. Κωμωδία 22.50 Street fighter: Η απόλυτη δύναμη. Περιπέτεια 00.50 Stars system (E) 01.30 10η εντολή (Ε)

ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4

ΣΚΑΪ

06.30 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Σαββατοκύριακο με δράση 12.00 Eco news 12.30 Στην πράξη (Ε) 13.15 Ραντεβού με το γιατρό σας (Ε) 14.00 Γεύσεις στη φύση 15.00 Ελλήνων γεύσεις 16.00 Ο κόσμος ανάποδα (Ε) 17.00 Joy 19.00 Atlas 4D 20.00 Γλυκειές αλχημείες 21.00 Ειδήσεις 22.00 Goal 23.30 Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία: Οι μεγαλύτερες μάχες 00.30 Πριν από την καταστροφή 01.30 Eco news (E)

ΤΗΛ. 210-36.73.366

ΒΟΥΛΗ

12.00 Mέρες μουσικής στο BBC: Η Ρενέ Φλεμινγκ σε άριες στου Στράους 14.00 Έθιμα του Δωδεκαημέρου στον νομό Δράμας (Αράπηδες - Μπαμπούγεροι - Αρκούδες) 15.00 Κάρτα μέλους 16.10 Χάιντν: Λειτουργία εν καιρώ πολέμου 17.10 Αστικό τοπίο 17.50 Η μπαγιαντέρα. Μπαλέτο 20.00 Μουσεία: Κωνσταντινούπολη. Τοπ Καπί 20.45 Το στέκι του ταγκό Café de los Maestros 22.00 Iπτάμενος Ολλανδός. Όπερα του Βάγκνερ 00.50 Οι δρόμοι της φιλίας

«Είμαι η Κούβα» του Μ. Καλατόζωφ Την επόμενη Κυριακή 12 Ιανουαρίου στις 12 το μεσημέρι, στην Κινηματογραφική Λέσχη της Εταιρείας Διαπολιτισμικών Σπουδών, σε συνεργασία με το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Αμνηστίας, θα προβληθεί στην «Ταινιοθήκη της Ελλάδος», Ιερά Οδός 48 (μετρό: Κεραμεικός), τηλ. 210.3612046 η ταινία «Είμαι η Κούβα» (Soy Cuba) του 1964 σε σκηνοθεσία του Μιχαήλ Καλατόζωφ. Είσοδος: 5 ευρώ. Εισηγητής ο Χρήστος Μήτσης. Λίγο μετά την κουβανική επανάσταση του 1959 που ανέτρεψε τη δικτατορία του Μπατίστα, η κυβέρνηση των ΗΠΑ επέβαλε εξοντωτικούς αποκλεισμούς στο νησί και η σοσιαλιστική κυβέρνηση του Φιντέλ Κάστρο στράφηκε για βοήθεια και υποστήριξη στη Σοβιετική Ένωση. Στο παραπάνω πλαίσιο συνεργασίας γυρίστηκε η εκπληκτι-

κή αυτή ταινία που έφερε μαζί τον πασίγνωστο Σοβιετικό ποιητή Γεβγένι Γεφτουσένκο με έναν από τους μεγάλους δημιουργούς τής Μοσφίλμ. Χρησιμοποιώντας αντισυμβατικές κινηματογραφικές τεχνικές, ο Καλατόζωφ δημιούργησε ένα πραγματικό έπος που απεικονίζει, μέσ’ από μια σειρά ιστοριών γεμάτων δύναμη και συγκίνηση, τη ζωή στην Κούβα πριν και κατά τη διάρκεια της επανάστασης (επαναλαμβάνοντας, κατά κάποιον τρόπο, εκείνο που έκανε στη δεκαετία του ‘40 ο Αϊζενστάιν για το Μεξικό). Το φιλμ δεν ενθουσίασε ούτε την κουβανική ούτε τη σοβιετική κυβέρνηση και μάλλον ξεχάστηκε μετά το γύρισμά του, για να «επανανακαλυφθεί» στη δεκαετία του 1990 και να αναγνωριστεί σαν ένα διαμάντι του όψιμου Σοβιετικού κινηματογράφου.

Η ΑΥΓΗ • KYΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

MEDIA

61

ΕΡΤ - ΔΤ - ΝΕΡΙΤ: η πολιτική της καταστροφής ΤΗΣ ΑΓΓΕΛΑΣ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ

Τυπικό παράδειγμα νεοφιλελεύθερης πολιτικής είναι η διαχείρηση της δημόσιας τηλεόρασης από την κυβέρνηση Σαμαρά, ήδη από την απόφαση που έλαβε να την κλείσει: καταστροφή και στη συνέχεια ανασυγκρότηση με όρους αγοράς. Η «μεταβατική» ΔΤ, που δημιουργήθηκε στη θέση της ΕΡΤ, δεν αποτελεί φορέα δημόσιας τηλεόρασης, δεν έχει καν νομική υπόσταση, δεν έχει εργαζόμενους, παρά... εποχιακούς με δίμηνες συμβάσεις εργασίας, που υπογράφονται με το... υπουργείο Οικονομικών! Είναι ένα μόρφωμα χωρίς νομική ισχύ, στον αέρα, που διοικείται από τον εκκαθαριστή της ΕΡΤ Γκίκα Μάναλη, ο οποίος έχει όλες τις εξουσίες για τη ΔΤ, αλλά καμία ευθύνη, όπως ορίζεται από δύο νομοθετικές ρυθμίσεις που τροποποιούν την Κοινή Υπουργική Απόφαση των Γ. Στουρνάρα - Σ. Κεδίκογλου της 11ης Ιουνίου, με την οποία κλείνει η ΕΡΤ Με την πρώτη ρύθμιση ο «εκκαθαριστής» εξοπλίζεται με υπερεξουσίες για τη ΔΤ, καθώς μπορεί κατά την κρίση του (α) να υπογράφει συμβάσεις έργου, παροχής υπηρεσιών, προμήθειας αγαθών και ραδιοτηλεοπτικού προγράμματος, (β) να αναθέτει και να ανακαλεί καθήκοντα προϊσταμένων

στο προσωπικό της ΔΤ. Καταργεί έτσι όποια ιεραρχία στους οργανισμούς του Δημοσίου, κώδικα ή κανονισμό προσωπικού. Με τη δεύτερη ρύθμιση ο «εκκαθαριστής» απαλλάσσεται από κάθε ευθύνη για τις υπερεξουσίες του: Ο ειδικός διαχειριστής «δεν υπέχει αστική, ποινική ή άλλη ευθύνη έναντι τρίτων για πράξεις ή παραλείψεις που αφορούν στην ειδική διαχείριση». Αυτό σημαίνει ότι ο κ. Μάναλης, έμπιστος του κ. Στουρνάρα, δεν έχει καμία ευθύνη απέναντι στους εργαζόμενους της ΕΡΤ που προσφεύγουν κατά εκατοντάδες για την καταβολή των αποζημιώσεών τους, για τις αδιαφανείς προσλήψεις στη ΔΤ κ.λπ., αλλά και απέναντι στους προμηθευτές της ΕΡΤ, με την οποία είχαν συμβάσεις. Έτσι όχι μόνο η ΔΤ γίνεται τυπικό παράδειγμα μόνο κυβερνητικής αυθαιρεσίας πάνω στη διοίκηση, αλλά με τον νόμο ο νούμερο ένα υπεύθυνος για την αυθαιρεσία απαλλάσσεται από ποινικές και αστικές ευθύνες απέναντι στους πολίτες. Η ΔΤ είναι τυπικό παράδειγμα της νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης του μπάχαλου για έναν ακόμα λόγο. Οι δαπάνες που προκύπτουν για τη λειτουργία της, από τις ανανεούμενες συμβάσεις προσωπικού μέχρι την αγορά και παρα-

γωγή προγράμματος, δεν έχουν προϋπολογιστεί. Καλύπτονται από τις πιστώσεις του Ειδικού Λογαριασμού που συστάθηκε (8.7.2013) για τη διαχείριση του ενεργητικού και παθητικού της καταργηθείσας ΕΡΤ, επιβαρύνουν δηλαδή απευθείας τον κρατικό προϋπολογισμό. Παραμένει ακόμα άγνωστο εάν ο ειδικός διαχειριστής θα κληθεί να δώσει λογαριασμό για τις δαπάνες εκατομμυρίων ευρώ για τη ΔΤ από το υστέρημα του ελληνικού λαού.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΓΙΟΥΚΑΚΗΣ

Οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ συνεχίζουν Στον έβδομο μήνα του αγώνα τους, οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ συνεχίζουν να υλοποιούν αυτό που δήλωσαν από τις 12 Ιουνίου, αναρτώντας το κεντρικό πανώ στην κορυφή του Ραδιομεγάρου: Η ΕΡΤ είναι και θα παραμείνει ανοιχτή. Τηλεοπτικά, ραδιοφωνικά, πολιτιστικά, νομικά, κινηματικά οι εργαζόμενοι - «απολυμένοι» του Δημόσιου Ραδιοτηλεοπτικού φορέα της χώρας συνεχίζουν να παράγουν και να παγιώνουν την ακυρότητα του παταγωδώς αποτυχημένου πραξικοπήματος της 11ης Ιουνίου. Από το ertopen.com, από την ΕΡΤ 3 στη Θεσσαλονίκη, από τους τηλεοπτικούς σταθμούς της Κρήτης και της Πάτρας, από όλες τις περιφερειακές ΕΡΑ της χώρας, από κάθε πλατεία και δρόμο της επικράτειας όπου μπορεί να στηθεί μια κάμερα κι ένα μικρόφωνο, οι εργαζόμενοι της ΕΡΤ εξακολουθούν να βρίσκονται δίπλα και μαζί με τον Έλληνα πολίτη, τον εργαζόμενο, τον άνεργο, τον συνταξιούχο, τον νεολαίο, τον πνευματικό και καλλιτεχνικό κόσμο του τόπου. Η ΕΡΤ είναι παντού και παραμένει ανοιχτή στη χειμαζόμενη ελληνική κοινωνία, ανοιχτή στο διεθνές πολιτικό, δημοσιογραφικό, επιστημονικό ενδιαφέρον. Ταυτόχρονα κρατά ανοιχτή μια από τις σοβαρότερες εκκρεμότητες-πληγές που προκάλεσε στη χώρα ο ακραίος κυ-

βερνητικός νεοσυντηρητισμός. Ο αγώνας των εργαζομένων της ξεκίνησε, εξελίσσεται και θα συνεχιστεί για να θυμίζει και να αναδεικνύει το πλήθος των παρανομιών που μετέρχεται η κυβέρνηση στην προσπάθειά της να παγιώσει ένα πραξικόπημα. Να θυμίζει πως δεν υπάρχει χώρα στον κόσμο που η δημόσια ραδιοτηλεόρασή της να λειτουργεί υπό στρατιωτικού τύπου κατοχή από αστυνομικές δυνάμεις, ούτε μ’ εκείνους που ο φόβος και η ψυχική ένδεια τους οδήγησε να αναζητήσουν την οικονομική θαλπωρή μιας δίμηνης ανανεούμενης σύμβασης εποχικού δημοσιογράφου. Να θυμίζει πως δεν υπάρχει ευνομούμενη πολιτεία που με ένα εκβιαστικό νομοθέτημα στο γόνατο, να απαλλάσσει αναδρομικά και... μελλοντικά τα στελέχη της (περίπτωση Γκ. Μάναλη). Η «υπόθεση ΕΡΤ» γεννήθηκε με πολιτικούς όρους και επιλογές και ο αγώνας των εργαζομένων της μοιραία θα συνεχίζεται μέχρι την πολιτική ανατροπή τέτοιων ακραίων νεοσυντηρητικών και νεοφιλελεύθερων επιλογών.

Ο Γιώργος Γιουκάκης είναι εργαζόμενος της ΕΡΤ και μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ, από την παράταξη «Συσπείρωση Δημοσιογράφων - Δούρειος Τύπος».

Η αυθαίρετη διαχείρηση της ΔΤ προϊδεάζει και για το τι πρόκειται να ακολουθήσει στον (κανονικό) φορέα δημόσιας τηλεόρασης που ιδρύεται αυτή την περίοδο. Η ΝΕΡΙΤ ξεκινάει ήδη υπονομευμένη από τη διαχείριση που γίνεται αυτή την περίοδο στη ΔΤ, αλλά και από το πραξικοπηματικό λουκέτο στην ΕΡΤ. Αν και ο διευθύνων σύμβουλος Γ. Προκοπάκης επιχειρεί με κάθε τρόπο να εμφανίσει διαφανείς διαδικασίες και με την εμπλοκή της Κοινωνίας των Πολιτών, τα εχέγγυα για τη δημοκρατική λειτουργία της νέας δημόσιας τηλεόρασης δεν είναι επαρκή. Ο νόμος για τη ΝΕΡΙΤ που διαμορφώθηκε μέσα στο κατακαλόκαιρο προέβλεπε τη σύσταση «Εποπτικού Συμβουλίου», το οποίο διορίστηκε από το... Υπουργικό Συμβούλιο. Στη συνέχεια, το Εποπτικό διόρισε το νέο Δ.Σ. της ΝΕΡΙΤ, με επικεφαλής διευθύνοντα σύμβουλο τον καθηγητή Γ. Προκοπάκη. Η αλήθεια είναι ότι πολύ λίγα είναι γνωστά για τον σχεδιασμό των λειτουργιών και των δραστηριοτήτων της ΝΕΡΙΤ. Θα λειτουργήσει ένα κανάλι ή δύο και πότε; Θα δημιουργηθεί κανάλι στη Θεσσαλονίκη; Θα δημιουργηθεί δορυφορικό κανάλι για τον απόδημο ελληνισμό; Πώς θα εξυπηρετηθούν οι ΑμεΑ; Πόσοι ραδιοφωνικοί σταθμοί σχεδιάζονται και με τι χαρακτήρα; Θα δημιουργηθεί ορχήστρα; Ποιος είναι ο σχεδιασμός και ποιο είναι το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίησή του; Επίσημη ενημέρωση δεν υπάρχει. Το περιεχόμενο είναι ένα άλλο ερώτημα που πρέπει επίσης να απαντηθεί. Μέχρι τώρα πάντως, οι πολίτες απαντήσεις δεν έχουν πάρει, παρά μόνο ερωτήσεις: ήδη έχουν αναρτηθεί πέντε δημόσιες διαβουλεύσεις

Η ΝΕΡΙΤ ξεκινάει ήδη υπονομευμένη από τη διαχείριση που γίνεται αυτή την περίοδο στη ΔΤ, αλλά και από το πραξικοπηματικό λουκέτο στην ΕΡΤ

στη «Διαύγεια», προκειμένου οι φορείς, οι εμπλεκόμενοι και οι πολίτες να εκφράσουν την άποψή τους για σειρά θεμάτων που αφορούν στη λειτουργία της ΝΕΡΙΤ: το χαρακτήρα και την αποστολή της δημόσιας τηλεόρασης, το περιεχόμενο των εκπομπών της, τον τρόπο προσλήψεων, τον γενικό κανονισμό προσωπικού, τον κανονισμό προμηθειών κ.ο.κ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι η ΝΕΡΙΤ θα λειτουργεί με προσωπικό περίπου 600 ατόμων με συμβάσεις αορίστου χρόνου συν ακόμα 600 άτομα με συμβάσεις εργασίας. Άλλες πληροφορίες αναφέρουν ότι η κυβέρνηση πρόκειται να επαναφέρει το ανταποδοτικό τέλος υπέρ της δημόσιας τηλεόρασης, αφού διαπίστωσε το τεράστιο κόστος λειτουργίας της ΔΤ. Το τέλος, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, θα εισπράττεται υπέρ της ΝΕΡΙΤ και θα αποδίδεται προς το παρόν στη ΔΤ, ώστε να καλυφθούν τα έξοδα κάλυψης και δημοσιότητας της ελληνικής προεδρίας.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

62 «Πάμε καλύτερα του αναμενομένου και το ίδιο θα γίνει και το 2014.» Γ. Στουρνάρας, υπουργός Οικονομικών, που δεν έχει πέσει μέσα σε καμιά από τις προβλέψεις του!

ΡΗΣΕΙΣ&

Από τις καταθέσεις Κάντα μάθαμε ότι το συνεργείο της Siemens στα λαδώματα ήταν τόσο καλό που εκεί προσέφευγαν και άλλες τίμιες γερμανικές εταιρείες.

ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ

ΥΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΤΣΕΩΣ & ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΣΕΚΕΡΕΩΣ

Να δείτε που θα μας κατσικωθεί κανας ΣΥΡΙΖΑ φέτος και θα τρέχουμε Επιτέλους μπήκαμε στο 2014 και ξεκίνησε η ανάπτυξη. Άλλη αίσθηση από προχθές. Ο κόσμος πλημμυρίζει τους δρόμους κρατώντας φωτογραφίες του Ρούσβελτ, του Τσώρτσιλ και του Πρωτογενούς Πλεονάσματος. Οι τραπεζίτες γυρίζουν από το μέτωπο και ανακατεύονται με το χαρούμενο πλήθος. Οι λαθρέμποροι κατεβαίνουν αντάρτες από τα βουνά. Από τις ελβετικές Άλπεις συγκεκριμένα. Και έτσι τελειώνει αυτή η περιπέτεια στην οποία ενέπλεξαν τον τόπο ο ΣΥΡΙΖΑ και η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Από εδώ και πέρα την ανεργία θα τη λέμε μόνο στα παιδιά μας για να φάνε το φαΐ τους. Οξύτατη επίθεση Προβόπουλου στον Στουρνάρα. Δεν μπορεί να κοιτάμε μόνο αριθμούς και στατιστικές είπε, οι τραπεζίτες είναι πρώτα από όλα άνθρωποι και έχουν ανάγκες. Είπε επίσης ότι δεν χρειάζονται άλλοι φόροι, γιατί θίγουν πλέον και τους πλούσιους. Αντιθέτως, η περικοπή δημοσίων δαπανών είναι καλύτερη, γιατί επιμερίζεται δίκαια σε φτωχούς και πλούσιους. Το θετικό είναι ότι ο Στουρνάρας και ο Προβόπουλος συμφωνούν στα σημαντικά για τη χώρα, που είναι οι πλειστηριασμοί και η αιθαλομίχλη. Ναι ρε, στην Πάολα πάει να διασκεδάσει ο Βαρβιτσιώτης. Εκεί μας

κατάντησε η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Να τον έχουμε υπόψη μας και για υπουργό Πολιτισμού. Σιγά το πράγμα, εδώ είναι ο Άδωνις υπουργός Υγείας. Πήγε το παιδί να ξεσκάσει λίγο από τις κυβερνητικές ευθύνες και πέσατε να το φάτε. Αντί να πείτε και ευχαριστώ που δεν πήγε στον Σφακιανάκη. Και στο κάτω κάτω, πώς θα έρθει σε επαφή με τους νέους ανθρώπους, για να ακούσει τα προβλήματά τους; Άσε που μπορεί να πήγε διερευνητικά, εν όψει των εκδηλώσεων της ελληνικής προεδρίας. Η φωτογραφία που κυκλοφόρησε πάντως είναι παραποιημένη. Στην κανονική φοράει από δύο ρολόγια σε κάθε χέρι. Και αν την κοιτάξεις πιο προσεκτικά, έχει σβηστεί από δίπλα του ο Λιν Πιάο. Και έχουν προστεθεί κάτι δηλώσεις του Βαγγέλη Διαμαντόπουλου του τύπου «ραντεβού στα λουλουδάδικα». Δεν πειράζει, προκειμένου να αποτυπωθεί ένα ιστορικό γεγονός, μια μικρή παραποίηση των ντοκουμέντων δεν βλάπτει. Έχουν συμβεί και στον Αβραάμ Λίνκολν αυτά. Και στις πινακίδες του Λιάπη επίσης.

ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Φτωχό Θέατρο Μα τόσο πλούσιο το θεατρικό του Γιάγκου Ανδρεάδη «Οδός Λέπσιους 10, ο Καβάφης δεν είναι πια εδώ». Σ’ αυτόν τον δρόμο της Αλεξάνδρειας έμενε ο Καβάφης έως τον θάνατό του το 1933. Η παράσταση δόθηκε στον πολυχώρο Bοοze, σε μια μικρή αίθουσα με μοναδικό σκηνικό μία κουρτίνα, ένα τραπεζάκι και μία κορνίζα. Το έργο ξεκινάει με τις υλικές συνθήκες ζωής του ποιητή. Στο ισόγειο του σπιτιού υπήρχε ένα καμπαρέ και η παράσταση ανοίγει με μια περιγραφή της εποχής και του χώρου από τον κλασικό νταβατζή, που χορεύει τανγκό με μια κονσοματρίς του μαγαζιού. Έναυσμα για να βυθιστούμε στη ζωή, τη σκέψη, την ιδεολογία του ποιητή. Ο ελληνισμός σε όλες του τις εκφάνσεις, κυρίως παγκόσμιος. Και ο έρωτας. Ο Καβάφης υμνεί τον καθολικό έρωτα, πνευματικό αλλά και σαρκικό, χωρίς ενοχή, επέκεινα της έννοιας της αμαρτίας. Μα και πολιτικός. Το ποίημα 27 Ιουνίου 1906, δύο μετά μεσημβρίαν, περιγράφει την εκτέλεση στην κρεμάλα πέντε Αιγύπτιων νέων από τους Εγγλέζους αποικιοκράτες. Οι νεαροί είχαν διαμαρτυρηθεί επειδή οι Άγγλοι στρατιώτες πυροβολούσαν για πλάκα περιστέρια, που ήταν τροφή για τους πεινασμένους ντόπιους... Ο Ανδρεάδης έγραψε και σκηνοθέτησε ένα φρέσκο και στιβαρό έργο που μας περιδιαβαίνει στην ψυχή του ποιητή χωρίς να πέφτει στον τόσο διαδεδομένο σήμερα ψυχολογισμό. Με τόσο φτωχά μέσα, ένα από τα πιο πλούσια θεατρικά έργα που έχω δει. ΑΝΔΡΕΑΣ ΖΕΜΠΙΛΑΣ

Οι ναυαγοί της Πρωτοχρονιάς Ογδόντα πέντε μετανάστες -ανάμεσά τους 15 παιδιά - οι περισσότεροι απ’ τη ΣΥΡΙΑ, έφτασαν την Πέμπτη κοντά στη βραχονησίδα Οφιδούσα νότια της Αστυπάλαιας. Μεταφέρθηκαν με σκάφος του Λιμενικού στην Αστυπάλαια, όπου τους παρασχέθηκαν οι πρώτες βοήθειες. Ο δημοτικός σύμβουλος Νίκος Κομινέας,δήλωσε στην «Αυγή» ότι υπήρξε συγκινητική κινητοποίηση των κατοίκων του νησιού για την παροχή βοήθειας στους μετανάστες. Πάντως, από πολλούς δημότες σχολιάστηκε αρνητικά η στάση του δημάρχου, ο οποίος έδειξε να βιάζεται για την αναχώρηση των μεταναστών από το νησί. Οι 85 μεταφέρθηκαν ήδη στην Κω.

Το Ελληνικό, ο ΑΔΜΗΕ και το... καζίνο! «Ποδαρικό» στις αποκρατικοποιήσεις του 2014 με το Ελληνικό σκέφτεται να πραγματοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση, ενώ έπεται και ο ΑΔΜΗΕ. Οι εξελίξεις αναμένονται εντός του μήνα... Πρόκειται για τον διαγωνισμό «ξεπουλήματος» του Ελληνικού, με τις δεσμευτικές προσφορές να υποβάλονται εντός των προσεχών εβδομάδων (ενδιαφέρονται Lamda Development του ομίλου Λάτση και η ισραηλινή Elbit) και τον διαγωνισμό πώλησης του 66% του ΑΔΜΗΕ που διαχειρίζεται το δίκτυο υψηλής τάσης

μεταφοράς ηλεκτρικού ρεύματος. Μάλιστα, για το Ελληνικό, η... πρεμούρα είναι τέτοια που την παραμονή του νέου χρόνου οριστικοποιήθηκε το ειδικό χωροταξικό σχέδιο το οποίο περιλαμβάνει και τη δημιουργία καζίνο. Για τον ΑΔΜΗΕ, το σχετικό νομοσχέδιο αναμένεται να ψηφιστεί στο πρώτο δεκαήμερο του Ιανουαρίου, με στόχο να προκηρυχθεί ο διαγωνισμός εντός του μήνα. Γ. Α.

Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

63

ΡΗΣΕΙΣ&ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ

«Ο Άκραμ Καν με την ταχύτητά του συμπληρώνει και δένει αυτό που ψάχνουμε. Δεν μπορούμε να αφήσουμε τον χρόνο να κυλάει έτσι. Η έρευνά μας είναι διαρκής, οι αναζητήσεις της ανακάλυψης και της αποκάλυψης ακόρεστες, με σκοπό τη διαρκή ζωντανή εξέλιξη των παραστάσεών μας». Σιλβί Γκιλέμ (χορεύτρια). Αχ, ναι ίσχυε αυτό και στην πολιτική!

Ο Κέινς και η ελληνική προεδρία

Νέο κρούσμα «γαλάζιας μονταζιέρας» Με το... δεξί μπήκε και το 2014 για τη «γαλάζια μονταζιέρα. Όλα ξεκίνησαν τη δεύτερη ημέρα του χρόνου, όταν έγινε γνωστό ότι η καπνοβιομηχανία «Καρέλιας» έδωσε 2,5 εκατομμύρια ευρώ ως πρωτοχρονιάτικο μπόνους στους εργαζόμενούς της. Τότε, η ιστοσελίδα της «γαλάζιας» εφημερίδας «Παρασκήνιο» «ανέβασε» ένα ρεπορτάζ που εμφάνιζε τον βουλευτή Μεσσηνίας του ΣΥΡΙΖΑ, Θ. Πετράκο να... καταθέτει ερώτηση στη Βουλή σχετικά με τα μπόνους της καπνοβιομηχανίας! Το σχετικό δημοσίευμα, μάλιστα, επικαλείτο στα social media ο φερόμενος και ως επικεφαλής της «Ομάδας Αλήθειας» της Ν.Δ. και διευθυντής του γραφείου Τύπου του πρωθυπουργού, Γιώργος Μουρούτης. Αποκαλύφθηκε, φυσικά, ότι επρόκειτο για άλλο ένα κρούσμα της περίφημης «γαλάζιας μονταζιέρας», που ειδικεύεται στην παραχάραξη των δηλώσεων των στελεχών της Αριστεράς και στη διασπορά ψευδών ειδήσεων. Ο Θ. Πετράκος, με δήλωσή του, διευκρίνισε αφενός πως η ερώτησή του δεν αφορά τα μπόνους, αλλά τις αδικαιολόγητες απολύσεις της καπνοβιομηχανίας, και αφετέρου ότι η ερώτηση... κατατέθηκε τον περασμένο Νοέμβριο και όχι στο τέλος Δεκεμβρίου. Ο Θ. Πετράκος, μάλιστα, διευκρίνισε ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση μοίρασε και τις προηγούμενες παραμονές Πρωτοχρονιάς παρόμοια δώρα και γι’ αυτό τον λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ και ο ίδιος έχουν μιλήσει θετικά γι’ αυτήν. «Αν έχει στοιχειώδη πολιτική αξιοπρέπεια ο κ. Μουρούτης, οφείλει να ζητήσει δημόσια συγγνώμη», κατέληξε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ.

Πόσο δειλός; Περί τα 17 εκατομμύρια ευρώ καταβλήθηκαν ως λάδωμα στον κ. Κάντα για να υπογράφει χωρίς να ρωτάει τις προμήθειες των εξοπλιστικών προγραμμάτων για τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας. Τον ρώτησαν οι ανακριτές του αν δωροδοκήθηκαν και άλλοι. Αφού μόνο εγώ πήρα 17, φανταστείτε τι πήραν οι από πάνω, ήταν η εύλογη απάντηση. Ποιος ήταν πρωθυπουργός στο μεγάλο πάρτι των μιζών, ειδικά στον τομέα των ενόπλων δυνάμεων; Γιατί αυτός που ήταν πρωθυπουργός δεν αισθάνεται την ανάγκη να ζητήσει συγνώμη από τον ελληνικό λαό για τις τερατώδεις κλοπές χρημάτων των φορολογουμένων; Γιατί νομίζει πως δεν έχει καμία ευθύνη και προσποιείται ακόμα πως δεν γνώριζε τίποτα; Γιατί όταν του καταγγέλλονταν δημοσίως σειρά οικονομικών σκανδάλων και παράνομων πράξεων, ακόμα και από τους πιο στενούς του συνεργάτες, όπως για παράδειγμα, Μαντέλη και Τσουκάτο, έκανε την πάπια ή στην καλύτερη περίπτωση ξεφούρνιζε ότι όποιος έχει στοιχεία να τα πάει στον εισαγγελέα; Μα πόσο δειλός πρέπει να είναι αυτός ο άνδρας που έχει και το θράσος να εμφανίζεται ως κηδεμόνας της κίνησης των 58 για τη νέα Κεντροαριστερά;

Θυμάμαι ένα σκίτσο του Κέινς με τους τρεις ηγέτες των νικητών που επέβαλαν τη συμφωνία των Βερσαλλιών στη Γερμανία το 1019. Ουίλσον (ΗΠΑ), Λόιδ Τζορτζ (Βρετανία) και Κλεμανσό (Γαλλία), υπό την μέθη του νικητή, απαιτούσαν να πληρώσει η Γερμανία τις υπέρογκες πολεμικές επανορθώσεις 24 δισ. λιρών. Απέναντί τους ο Κέινς να τους καταχεριάζει λέγοντάς τους ότι είναι τυφλοί, ότι θέλουν να συντρίψουν τη Γερμανία και ότι είναι δέσμιοι της κοινής γνώμης. «Αν θέλουμε να αρμέξουμε τη Γερμανία, πρέπει να μην την καταστρέψουμε», έλεγε ο Κέινς στο μνημειώδες έργο του «Οι οικονομικές συνέπειες της ειρήνης» και αντιπρότεινε αντί επανορθώσεων ύψους 24 δισ. λιρών αποζημιώσεις 2 δισ. Η ιστορία είναι γνωστή: οι τρεις ηγέτες αγνόησαν την πρόταση του Κέινς και ουσιαστικά προετοίμασαν το έδαφος για τον επόμενο μεγάλο πόλεμο που αιματοκύλησε την Ευρώπη. Σήμερα, η άποψη την οποία εξέφρασε τότε ο Κέινς θεωρείται αυτονόητη, αλλά... στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα. Έτσι συμβαίνει με τις απόψεις που φαίνονται αιρετικές, υπό το βάρος της συγκυρίας, αλλά στην πραγματικότητα είναι πολύ πιο ρεαλιστικές από αυτές που τελικά εφαρμόζονται, αδιαφορώντας, πολλές φορές, για τις πιθανές δραματικές επιπτώσεις. Το μέλλον, όμως, ανήκει σ’ αυτούς που το διαμορφώνουν, όχι σ’ αυτούς που σύρονται από τις εξελίξεις. Γιατί θυμήθηκα εκείνη την εικόνα του Κέινς; Επειδή η πορεία της Ευρωζώνης τα τελευταία χρόνια, κάτω από την ηγεμονία της Γερμανίας, έχει αναλογίες με την καταστροφική συμφωνία των Βερ-

σαλλιών, ιδιαίτερα στις χώρες του Νότου. Η ανεργία έχει ξεπεράσει κάθε αρνητικό ιστορικό προηγούμενο, ενώ η απασχόληση, η εργασία καλύτερα, όφειλε να ήταν στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής στρατηγικής. Ο τιμωρητικός προτεσταντισμός -ιδού η αναλογία με τις Βερσαλλίες- επιβάλλει μια πολιτική επεκτατικής λιτότητας στους αμέριμνους «τζίτζικες» του Νότου. Η στρατηγική της Μέρκελ τορπιλίζει τη συνοχή της Ευρωζώνης, τροφοδοτεί την αναβίωση του εθνικισμού, υποβαθμίζει τα κοινωνικά δικαιώματα και τελικά αφυδατώνει την ίδια τη δημοκρατική διαδικασία μεγεθύνοντας την κρίση νομιμοποίησης. Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο αναλαμβάνει η Ελλάδα την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης με περιορισμένες δυνατότητες παρέμβασης. Η πολιτική δεν καθορίζεται από την προεδρία, αλλά από το Βερολίνο, λιγότερο από το Παρίσι και ακόμη λιγότερο από την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Το θέμα, όμως, είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν δείχνει καν διάθεση διαφοροποίησης, δεν θέλει δηλαδή αλλαγή στρατηγικής. Προσδένει τη χώρα και τις όποιες εξελίξεις για το ενδεχόμενο απομείωσης του χρέους στη Μέρκελ, ενώ η ίδια η κυβέρνηση Σαμαρά - Βενιζέλου με την πολιτική της στο εσωτερικό αποτελεί το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της πολιτικής της καταστροφικής λιτότητας. Αποδέχεται τη λογική του πειραματόζωου στα θεμελιώδη και επιχειρεί να διαφοροποιηθεί στον τρόπο και την ένταση εφαρμογής αυτής της πολιτικής. Υπό αυτήν την έννοια, η ελληνική προεδρία αναμένεται να είναι τυπική και να αρκεστεί στην επικοινωνιακή διάσταση της υπόθεσης. ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ

Δ.Χ.

ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ

Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά χωρίς τη θερμαινόμενη πισίνα; Χάλια. Άντε να καταλάβεις γιορτές με τον Στουρνάρα τον ανάλγητο που μπλέξαμε. Ευτυχώς που, τουλάχιστον, είχαμε τις «λευκές νύχτες». Έτσι μπας και ξεχάσουμε κομματάκι τις μαύρες μέρες.

Από τα μπατζάκια του ξεχείλιζε η αισιοδοξία για το αίσιον και ευτυχές. Γι’ αυτό σου λέω. Αν πάντως εύρισκε να πει μισή κουβέντα και για «της Χώρας του τους κολασμένους». (Κάπου στο ένα τρίτο των υπηκόων του υπολογίζονται). Μπορεί και να γινόταν πιο πιστευτός. Το μόνο αισιόδοξο επί τω νέω έτει, ότι στήνει κόμμα ο Βύρων Πολύδωρας.

Αμ το «διάγγελμα» του Σαμαρά τι σου λέει. Αυτός λοιπόν να μου το θυμηθείς, νομίζει πως κυβερνάει άλλη Χώρα.

Και μη νομίζεις, «ποινήν εκτίει», το χρέος τον καλεί. Γιατί τι περίμενε τόσον καιρό αγωνιώσα η ελληνική κοινωνία;

Και άλλο λαό, σίγουρα. Με το βλέμμα καρφωμένο εκεί ψηλά, στα πεπρωμένα της φυλής.

Το κόμμα Πολύδωρα περίμενε. Ο Αντώνης Κάντας επέστρεψε ήδη τα πρώτα 7,5 εκατομμύρια από τις

μίζες του. Άντε καλή αρχή. Εδώ που τα λέμε, αν γύριζαν πίσω όλες οι μίζες (λέμε τώρα), από τα σεντούκια των λαδιάρηδων του δημόσιου βίου μας. Θα είχαμε ρεφάρει. Θα δανείζαμε κιόλας. Χαλκέντερος τελικά ο Άδωνις Γεωργιάδης. Ανάμεσα στα κανάλια και στο twitter προλαβαίνει και να υπουργεύει. Όχι, μπράβο του. Αλλά θα μου πεις, αφού δεν ενοχλεί τον Πρωθυπουργό, εμάς μας περισσεύει. Το σωστό να λέγεται, ο Σαμαράς συνέγραψε το «διάγγελμά» του πριν ακούσει τον Σόιμπλε.

Εκεί που ο Γερμανός μας είπε πως ίσως χρειαστεί και νέο δάνειο. Που πάει να πει και νέο Μνημόνιο, εννοείται. Οπότε δεν ήξερε. Γι’ αυτό τον είχε πάρει η χαρά ότι ξεμπερδέψαμε. Τώρα εσείς, όποιον θέλετε πιστεύετε. Δηλαδή τώρα τι περίμενε ο Βενιζέλος, να του πει κι ευχαριστώ ο Μίκης; Που -ας πούμε...- τον πρότεινε για Πρόεδρο. Έτσι είπε μια κουβέντα παραπάνω ο χριστιανός, για να ευθυμήσουμε μέρες που είναι. Πρώτα - πρώτα το 2015 δεν ξέρουμε αν θα υπάρχει Βενιζέλος εν πολιτική- ζωή. Δεύτερον αν θα υπάρχει εν ζωή ετούτη η κυβέρνηση ώστε να μπορεί να

κάνει παιχνίδι. Και τρίτον, κι εγώ σου λέω πως δεχόταν ο Μίκης. Πως τονε ψήφιζε κι ο ΣΥΡΙΖΑ και εκλεγόταν Πρόεδρος. Πιστεύει στα σοβαρά ο αντιπρόεδρος πως θα υπέγραφε έστω και μισό από τα νομοθετήματά τους; Γι’ αυτό σου λέω, μέσα στην απελπισία του ο Βενιζέλος τόριξε στην παλαβή. Σκέψου, λέει, οι περιπτώσεις Λιάπη και Τομπούλογλου να αφορούσαν τον ΣΥΡΙΖΑ. Τι τρελό πάρτι θα είχανε στήσει οι μονταζιέρες. Και τα δελτία των 8 επίσης. Τώρα ουδείς, ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ (και καλά έκανε), διανοήθηκε να συνδέσει τα

κρούσματα με τη Ν.Δ. στο σύνολό της. Των δε καναλιών είναι πράγματι συγκινητική η προσπάθεια να εξατομικεύσουν τις περιπτώσεις. Ούτε κουβέντα βεβαίως για τις λογικές και για τις πρακτικές που εκτρέφουν τα τοιαύτα. Όμως με την προεδρία της Ε.Ε. στην κωλότσεπη, ποιος μας πιάνει. Όσο για την πλάκα που μας κάνουν διάφορα ξένα μέσα. Η κακία θα τους μείνει. Άντε χρόνια πολλά και καλά. Και να δεις που το 2014 μπορεί να ‘ναι και καλό. Όχι ακριβώς αίσιον και ευτυχές. Αλλά μια επένδυση στην ελπίδα βρ’ αδερφέ...

Η ΑΥΓΗ

Yσ τ ε ρ ό γ ρ α φ a

ΚΥΡΙΑΚΗ 5 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2014

ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΠΑΛΤΑ

Του ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ

Το Άλφα

ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ

Το «πολιτικόν ζήτημα» Τι μου λέτε... Ώστε οι πολιτικοί λαδώνονται, οι υπουργοί παίρνουν μίζες για δουλειές του Δημοσίου που υπογράφουν. Οποία έκπληξη! Υπάρχει ηθικόν ζήτημα σήμερα στην Ελλάδα, είναι η έκφραση που χρησιμοποιείται εσχάτως από τους πολιτικούς που κυβέρνησαν την Ελλάδα τα τελευταία 40 χρόνια και τους πολιτικά ορθούς διαμορφωτές γνώμης. Οι οποίοι, ως νέοι Ροβεσπιέροι, ζητούν «κάθαρση»: στην πολιτική, στην οικονομία, στο κράτος, στο δικαστικό σώμα. Ειδάλλως, προειδοποιούν, κινδυνεύουν οι θεσμοί, η ίδια η λειτουργία της Δημοκρατίας. Ψυχραιμία, παιδιά! Ηθικόν ζήτημα υπάρχει εδώ και δεκαετίες, αλλά, όπως φαίνεται, εσείς δεν τον είχατε πάρει χαμπάρι. Όλα αυτά τα χρόνια που η ιδιοποίηση, η κατάχρηση, η λεηλασία του δημόσιου χρήματος ήταν σε κοινή θέα, εσείς, όπως τα τρία πηθικάκια, δεν βλέπατε, δεν ακούγατε, δεν μιλάγατε. Το αντίθετο, όποιος τολμούσε να μιλήσει για πολιτική διαφθορά, για «ηθικόν ζήτημα», τον καταγγέλλατε ως βδελυρό συκοφάντη και υπονομευτή των δημοκρατικών θεσμών. Γι’ αυτό, ας μου επιτρέψετε να αμφιβάλω για την ειλικρίνειά σας. Δεν είναι

το «ηθικόν ζήτημα» που σας τρομάζει, αλλά το «πολιτικόν ζήτημα». Δεν είναι η διαφθορά, οι μίζες, οι συγκρούσεις των διαπλεκόμενων συμφερόντων που σας ανησυχούν, αλλά η κατάρρευση του πολιτικού συστήματος της μεταπολίτευ-

Aυτό που καταρρέει δεν είναι οι θεσμοί, αλλά αυτοί που χρησιμοποίησαν τους θεσμούς για να μεταβάλουν το κράτος σε κερδοσκοπική εταιρεία τα κόμματα σε Α.Ε. και τους πολιτικούς σε υπαλλήλους και συνεταίρους ιδιωτικών συμφερόντων

σης. Οργή, κούραση, αηδία: αυτές είναι οι λέξεις που εκφράζουν τα αισθήματα της κοινής γνώμης στο νέο (και τόσο παλιό) σίριαλ των σκανδάλων. Ο Άκης, ο Γιάννος, ο Λιάπης, ο Κάντας, ο Τομπούλογλου, τα υποβρύχια, η Siemens (πάλι), τα όπλα, δεν προσθέτουν κάτι που δεν γνωρίζαμε. Είναι ο ίδιος θίασος των κολλητών και των λαμόγιων ο οποίος λεηλατεί την Ελλάδα επί τέσσερις δεκαετίες με το πολιτικό άλλοθι ότι «μαζί τα φάγαμε» και άρα «όλοι το ίδιο είμαστε». Και αυτό που καταρρέει δεν είναι οι θεσμοί, αλλά αυτοί που χρησιμοποίησαν τους θεσμούς για να μεταβάλουν το κράτος σε κερδοσκοπική εταιρεία, τα κόμματα σε Α.Ε. και τους πολιτικούς σε υπαλλήλους και συνεταίρους ιδιωτικών συμφερόντων. Αυτό που καταρρέει παρασύροντας στην πτώση του και τη χώρα είναι το «κόμμα του χρήματος». Τέλος εποχής, τέλος διαδρομής. Ο χρόνος τους έληξε. Το «ηθικόν ζήτημα» δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί χωρίς να λυθεί το «πολιτικόν ζήτημα». Και το «πολιτικόν ζήτημα» δεν μπορούν να το λύσουν αυτοί που το δημιούργησαν.

Y

Ένα πρόσφατο κείμενο του Στρατή Μπουρνάζου, που σχολιάζει τη στέρηση ηλεκτροδότησης σε όσα νοικοκυριά δεν έχουν να πληρώσουν («Γενηθήτω φως», «Αυγή», 15.12.2013), διατυπώνει, ισχυρίζομαι, το βάθρο και τη μεθοδολογική αφετηρία του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ. Γράφει ο Μπουρνάζος: «Αν ξεκινάμε από αυτό, το απλό και το μεγάλο, ‘κανένα σπίτι χωρίς ρεύμα’, τα πάντα μπορούν να αλλάξουν. Γιατί αυτή η παραδοχή βάζει στο επίκεντρο τον άνθρωπο. Όλοι πρέπει να έχουν ρεύμα, είτε μπορούν να πληρώσουν οι ίδιοι είτε όχι. Αν ξεκινήσουμε από αυτό, μετά ανοίγει η κουβέντα ποιος θα πληρώσει (γιατί ασφαλώς κάποιος πρέπει να πληρώσει) για όσους δεν μπορούν [...] Και ας το προχωρήσουμε. Κανένας δεν μπορεί να ζήσει χωρίς ρεύμα, χωρίς περίθαλψη, χωρίς νερό, χωρίς ένα ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα. Ας επιμείνουμε ότι η κουβέντα ξεκινά από αυτό το σημείο [...] Αυτό είναι το Α που δεν συζητάμε». Αυτό είναι το Α που δεν συζητάμε, αυτή είναι η αδιάβατη κόκκινη γραμμή, αυτό είναι το βάθρο του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, αυτό είναι το μόνο που δεσμεύεται απολύτως να επιτύχει μια κυβέρνησή του. Ούτε αυτό το Α είναι εύκολο και το ξέρουμε. Γιατί τα συγκεκριμένα μέτρα που θα το πραγματοποιήσουν είναι πολλά, σύνθετα και συνδέονται μεταξύ τους. Γιατί αυτά έχουν κόστος και τα ταμεία είναι άδεια. Γιατί η υλοποίηση των μέτρων απαιτεί αλλαγές στις πολιτικές σχέσεις, στους θεσμούς και σε βαθιά εμπεδωμένες νοοτροπίες. Γιατί είναι αναγκαία εν προκειμένω η αυταπάρνηση και το υψηλό φρόνημα. Γιατί ενάντια στην πραγματοποίηση αυ- Τα μεγάλα λόγια τού του Α συνασπίζονται και θα συνασπισθούν ισχυ- εξαντλήθηκαν και ρότατες δυνάμεις εγχώριες τα εύκολα στερεότυπα και ξένες. Γιατί η πραγμα- δεν πείθουν κανέναν. τοποίηση αυτού του Α είναι Ούτε καν εκείνον που γι’ αυτές το κατ’ εξοχήν ατα εκφωνεί αυτάρεσκα νάθεμα. Αυτό το Α είναι αφετηρία και συνοφρυωμένα της όλης πολιτικής μεθοδο- στον καθρέφτη του λογίας του ΣΥΡΙΖΑ. Ξεκινώντας από εκεί, η κοινωνία μας αντιμετωπίζει κατά πρόσωπο τις ανάγκες της, γίνεται αλληλέγγυα, μετασχηματίζει τους θεσμούς, αλλάζει τις σχέσεις που τη δομούν, εμπεδώνει τη δημοκρατία. Ξεκινώντας από αυτό το Α, η κοινωνία μας αποκτά εμπιστοσύνη στις δυνάμεις της, αποβάλλει τα περιττά, εστιάζει στο κύριο, συνδέει το ψωμί με την παιδεία, την παιδεία με την ελευθερία, την ελευθερία με τη δικαιοσύνη. Για να το πούμε με την ιστορική μακρόπνοη φράση: στις τρέχουσες συνθήκες, μόνο ξεκινώντας από αυτό το Α μπορούμε να αρχίσουμε να περπατάμε τον δύσκολο δρόμο που οδηγεί στην κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Το ζήτημα, λοιπόν, το μόνο ζήτημα που οφείλει να μας απασχολεί τούτον το καιρό, είναι το πώς μια κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να επιτύχει αυτό το Α. Με πλήρη επίγνωση των δυσκολιών και των συσχετισμών. Αναλύοντας τις δυσκολίες και προσπαθώντας να αλλάξουμε τους συσχετισμούς. Διαιρώντας τον αντίπαλο και ενώνοντας τις δυνάμεις μας. Στην πράξη, όχι στα λόγια. Γιατί τα μεγάλα λόγια εξαντλήθηκαν και τα εύκολα στερεότυπα δεν πείθουν κανέναν. Ούτε καν εκείνον που τα εκφωνεί αυτάρεσκα και συνοφρυωμένα στον καθρέφτη του. Ρεφορμισμός; Ίσως. Αλλά επιτρέψτε μου να θυμίσω, μεταφρασμένο στα καθ’ ημάς, ένα διάσημο απόφθεγμα που αφορούσε ένα όχι και τόσο διαφορετικό Α: «σοσιαλισμός ίσον εξηλεκτρισμός και δημοκρατία παντού».

Διαβάζω με προβληματισμό τόσο τα επικριτικά σχόλια του συντηρητικού Τύπου στην Ευρώπη όσο και τις παράτες της ελληνικής κυβέρνησης για την ανάληψη της προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Καλά, ο «λαϊκός» Τύπος παραμένει κολλημένος στις αντιλήψεις περί κακομαθημένων παιδιών. Ο Σαμαράς όμως δεν γνωρίζει ποιος παίρνει τις αποφάσεις και πώς έγινε η Ελλάδα πειραματόζωο με τη συγκατάθεσή του; Τι μας λέει δηλαδή, ότι το πείραμα πέτυχε και ότι πρέπει να το ακολουθήσει όλη η Ευρώπη, μπας και γίνει και αυτή «φυσιολογική»; ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ

Y

52 9 771109 015103