13/4
ΖΟ ΔΙΑΒΑ
ΝΤΑΣ
ΡΕΛ ΤΟ ΠΑ
ΘΟΝ
2
αλατά αν ο γ Δεν ήτ
ς…
ΜΝHΜ
ΕΣ
2 1IΟηςΥ Α Π Ρ ΙΛ 1967
ΤΗ Σ
απ ό το
τά ξιο », «Α ρχ ειο ύχ ος 8 τε
Η ΑΥΓΗ
ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
www.avgi.gr TIMH: 3 €
ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952 • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 11973 • KΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΣΗΜΕΡΑ ΠΡΟΣΦΟΡΑ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ
Δεν ήταν ο γαλατάς... Σ, ΕΤΆ ΚΗ ΚΑ ΛΛ ΙΒΡ , ΤΗ Σ, Λ. ΤΟ ΎΛ ΑΣ ΚΑ ΛΑ ΦΆ Σ Β ΚΩ
ΜΝΗΜΕΣ ΑΠΟ ΤΗ ΝΥΧΤΑ ΤΗΣ 21ης ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1967 KOINH EKΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ» - AΡΧΕΙΑ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
21 ΚΕΙΜΕΝΑ - ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ: Μ. Γλέζος, Γ. Βότσης, Μ. Ηλιού, Γ. Γιανουλόπουλος, Θ. Καλαφάτης, Ν. Κιάος, Λ. Καλλιβρετάκης, Γ. Καούνης, Π. Κλαυδιανός, Γ. Κλάδος, Β. Κωτούλας, Λ. Κύρκος, Δ. Σπάθης, ΔΕΣ Αντ. Λιάκος, Θ. Μαλικιώσης, Μ. Μανωλάκος, ΣΕΛΙ Ξ. Μίχα - Μπανιά, Τ. Μπενάς, Μ. Παπαγιαννάκης, Τ. Πατρίκιος, Στ. Στεφάνου, Κ. Τσουκαλάς, Κ. Φιλίνης
100
ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ: ΚΑΤΟΧΙΚΟ ΔΑΝΕΙΟ
32 δισ. δραχμές του 1963 το κατοχικό δάνειο, σύμφωνα με την έκθεση της ΤτΕ ΣΕΛ. 6
Ο ΣΑΜΑΡΑΣ ΕΓΚΛΩΒΙΖΕΙ ΤΗ ΧΩΡΑ
Το «τυρί» των αγορών
ΜΕΧΜΕΤ ΑΛΙ ΤΑΛΑΤ: Αέριο και κρίση αλλάζουν τα δεδομένα στο Κυπριακό
και η «φάκα» του χρέους
ΣΕΛ. 17
ΕΚΛΟΓΕΣ:
ΑΝ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ - ΘΡΑΚΗ
ΜΙΛΟΥΝ: Κ. Μορφίδης (υπ. περιφερειάρχης) και οι υποψήφιοι δήμαρχοι Π. Μιχαηλίδης (Αλεξανδρούπολη), Α. Βέρος (Καβάλα), Ν. Ανταμούφης (Ξάνθη), Στ. Ηλιόπουλος (Δράμα), Ε. Λαφτσή (Κομοτηνή)
ΣΕΛ. 20-21
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ο Σαμαράς είναι ο Μπαλτάκος, o Μπαλτάκος είναι ο Γεωργαλάς
Μαίνεται η κρίση στην Ουκρανία
ΣΚΛΗΡΗ παραμένει η αντιπαράθεση Ουκρανίας - Ρωσίας, με τις εξεγέρσεις ρωσόφωνων να συνεχίζονται στις ανατολικές περιοχές (φωτό από την κατάληψη του κτηρίου Διοίκησης στο Ντόνετσκ). Διαδηλωτές συνεχίζουν τις καταλήψεις, ενώ το Κίεβο παρακολουθεί αμήχανα. Το ΝΑΤΟ προειδοποιεί με κυρώσεις, αλλά ο Πούτιν φαίνεται ότι έχει την πρωτοβουλία των κινήσεων.
ΧΗΜΙΚΑ ΣΥΡΙΑΣ
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ - ΕΡΕΥΝΑ
Ξεσηκωμός στην Κρήτη για το επικίνδυνο πείραμα
Αφιέρωμα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση
Η έξοδος στις αγορές και η παγίδα του χρέους
ΣΕΛ. 24
ΤΟΥ ΣΤΕΦΑΝΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ*
ΤΟ ΣΕ ΠΟΙΟΝ πρέπει να ανήκει η κυριαρχία, καθώς και το πώς αυτή ασκείται και κατανέμεται, περιγράφει την έννοια «Σύνταγμα», με τρόπο ώστε να συμπίπτει με την έννοια «δημοκρατικό πολίτευμα». Θεμέλιό του είναι η λαϊκή κυριαρχία. Συνεπώς, η κρίση της δημοκρατίας είναι πρωτίστως κρίση της λαϊκής κυριαρχίας. Το πολίτευμα εδράζεται σε δημοκρατικές και δικαιοκρατικές αρχές. Αυτές, με την επίκληση της έκτακτης ανάγκης, παρακάμπτονται. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2
Ο ΑΠΕΓΚΛΩΒΙΣΜΟΣ της χώρας από την πολιτική της σκληρής λιτότητας και των Μνημονίων διαρκείας γίνεται επιτακτικός, προκειμένου να ανασάνει η κοινωνία και η οικονομία αΑΛ. ΤΣΙΠΡΑΣ: πό τον διαρκή έλεγχο και τα ΝΑ ΒΑΛΟΥΜΕ σκληρά μέτρα που επιβάλλουν οι δανειστές και εΤΕΛΟΣ φαρμόζει η κυβέρνηση ΣαΣΤΗ ΛΙΤΟΤΗΤΑ μαρά. Η Ελλάδα δεν αξίζει ΓΙΑ ΝΑ ΞΑΝΑέναν πρωθυπουργό που φοβάται να θέσει στη Μέρκελ ΚΕΡΔΙΣΟΥΜΕ και τους δανειστές το μείΤΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ζον θέμα του απεγκλωβισμού της χώρας από την παγίδα του χρέους. Η φωνή της Μέρκελ καθηλώνει τον Σαμαρά, ο οποίος προσδένει τη χώρα στο άρμα της Γερμανίδας καγκελαρίου και στη στρατηγική της τιμωρητικής λιτότητας, που συνθλίβει τους πολίτες και τορπιλίζει την πορεία της Ευρωζώνης. Ο Αλέξης Τσίπρας από την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ τονίζει ότι στις ευρωεκλογές πρέπει να ανακοπεί ο νεοφιλελευθερισμός και η «γερμανική Ευρώπη» και να μπει τέλος στη λιτότητα για να ξανακερδίσουμε τη δημοκρατία.
LE MONDE diplomatique Η Ευρώπη και οι θέσεις εργασίας ΑΡΘΡΑ: Ετιέν Μπαλιμπάρ, Φρεντερίκ Λορντόν και Σερζ Αλιμί
ΑΡΘΡΑ
Πολιτικές και θεσμικές λειτουργίες ΓΡΑΦΟΥΝ: Μαριάννα Ψύλλα, Ηλίας Γεωργαντάς, Βασίλης Βαρβιτσιώτης, Θόδωρος Γκοτσόπουλος, Σπύρος Τζόκας, Αντώνης Μωυσίδης, Αικατερίνη Ντάφλου
8
ΣΕΛΙΔΕΣ
ΑΠΑΝΤΟΥΝ: Γ. Βαρουφάκης, Κ. Μελάς, Γ. Μηλιός, Γ. Σταθάκης ΣΕΛ. 12, 13
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ
Αφιέρωμα στη Νόρα Αναγνωστάκη Ανέκδοτη συνέντευξη στον Φ. Φιλίππου Η Νόρα που δεν γνωρίσαμε: Γράφει ο γιος της Ανέστης Κείμενα: Φρ. Αμπατζοπούλου, Μ.Γ. Μπακογιάννης
Φίμωτρο στην ενημέρωση Προστασία στην εξουσία ΜΙΛΟΥΝ: Ν. Κωνσταντόπουλος,
Αντ. Ρουπακιώτης, Κ. Χρυσόγονος, Δ. Χριστόπουλος, Γ. Σαββίδης, Β. Σκουρής, Δ. Τρίμης ΣΕΛ. 10, 11
Μ. Δρεττάκης, Ν. Κοτζιάς, Αλ. Μητρόπουλος, Αλ. Ρήγος, Χρ. Παπαδόπουλος, Π. Χαρίτος
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
2
ΠΟΛΙΤΙΚΗ Η ΑΥΓΗ
Το αδιέξοδο Σαμαρά και η πρόκληση του ΣΥΡΙΖΑ Η στρατηγική Σαμαρά για τη διατήρηση της εξουσίας στηριζόταν σε δύο στόχους. Αφενός στη συγκρότηση κοινοβουλευτικής πλειοψηφίας 180 βουλευτών, ώστε αυτή η Βουλή να εκλέξει Πρόεδρο της Δημοκρατίας και να φτάσει μέχρι το 2016. Αφετέρου στην πεποίθηση ότι η τακτική του «καλού μαθητή» θα επιβραβευτεί από τους πιστωτές με κάποιου είδους διευθέτηση του δημόσιου χρέους. Ως προς τον πρώτο στόχο. Το επεισόδιο Μπαλτάκου - Σαμαρά απονομιμοποίησε πολιτικά - ηθικά την κυβέρνηση και εξέθεσε τον πειθήνιο σύμμαχό τους, τον Βενιζέλο. Η προοπτική τής υπό διαμόρφωση «νέας ευρωπαϊκής παράταξης» υπέστη σοβαρό πλήγμα, το οποίο θα αποδειχθεί τελειωτικό για την κυβερνητική συνοχή με το προδιαγραφόμενο καταδικαστικό αποτέλεσμα της ευρω-κάλπης για τον Βενιζέλο και την ελεύθερη πτώση Σαμαρά. Για να ανατρέψει αυτή την εξέλιξη ο Σαμαράς, με τη θηριώδη υποστήριξη της Μέρκελ και των χρεοκοπημένων τραπεζιτών, σχεδίασε την προεκλογική (βιαστική, ακριβή και δειγματοληπτική) έξοδο στις αγορές και λάνσαρε το ψευδές επιχείρημα ότι έρχεται το τέλος του Μνημονίου. Δεν κατόρθωσε, όμως, να πείσει ούτε για τη βιωσιμότητα, το επόμενο διάστημα, αυτής της κίνησης. Διεθνείς οίκοι, απ’ αυτούς που εγκωμιάζουν με φανατισμό τη σκληρή λιτότητα, προειδοποιούν ότι η πολιτική αστάθεια απειλεί τα όποια βήματα έχουν γίνει. Επιπλέον το ΔΝΤ δηλώνει ότι υφίσταται ανάγκη νέας χρηματοδότησης της ελληνικής οικονομίας, η Κομισιόν διαμηνύει ότι η συνέχιση του προγράμματος οδηγεί σε νέα σκληρά μέτρα, που ισοδυναμούν με νέο Μνημόνιο, και οι 400 εφαρμοστικοί νόμοι των Μνημονίων έχουν υφάνει ένα αντικοινωνικό - αντιδημοκρατικό δίχτυ, που παραμένει ισχυρό και παγιδεύει την οικονομία στην ύφεση, την κοινωνία στην απόγνωση και τη χώρα στη διεθνή ταπείνωση. Ο Σαμαράς ήλπιζε ότι τον περασμένο Σεπτέμβριο, μετά τις γερμανικές εκλογές, η Μέρκελ θα του έκανε τη χάρη για κάποια «διευθέτηση» του χρέους. Διαψεύστηκε τότε, διαψεύδεται και τώρα, καθώς οι ευρωεκλογές δρουν απαγορευτικά για να λάβει η Μέρκελ μια τέτοια απόφαση. Η Γερμανίδα καγκελάριος όμως κατέστησε σαφές προχθές, κατά την επίσκεψή της στην Αθήνα, ότι δεν βιάζεται ούτε μετά τις ευρωεκλογές και
Η ΑΥΓΗ ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
δεν συζητά κάποιο συνολικό σχέδιο για το χρέος. Επιμένει στη βήμα-βήμα προσέγγιση, δηλαδή στον ασφυκτικό έλεγχο προκειμένου να υλοποιείται το Μνημόνιο, να επεκτείνεται η λιτότητα και να εμπεδώνεται η παγίδευση της χώρας και η μετάλλαξή της σε αποικία χρέους. Αυτή η εξέλιξη μεγαλώνει το στρατηγικό αδιέξοδο του πολιτικού σχεδιασμού Σαμαρά, καθώς προκαταβολικά ακυρώνει την προπαγάνδα περί εξόδου από το Μνημόνιο και νέας «διαπραγμάτευσης» ως μπόνους για την «καλή του συμπεριφορά». Εφεξής ο Σαμαράς θα πορεύεται από το κακό στο χειρότερο. Τα προεκλογικά πυροτεχνήματα με το πρωτογενές πλεόνασμα και την έξοδο στις αγορές θα σβήσουν νωρίτερα από τις κάλπες. Ο σχεδιασμός για διατηρήσιμο πρωτογενές πλεόνασμα που θα εγγυηθεί και τη διευθέτηση του χρέους αποδεικνύεται φάρσα και μεταβάλλεται σε τραγωδία. Η πίεση και η δέσμευση για νέο Μνημόνιο μεγαλώνουν την πολιτική αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης και ενεργοποιούν την κοινωνική δυσαρέσκεια. Δημουργούν, μάλιστα, και ένα νέο ενδιαφέρον των πολιτών για την πολιτική, όπως το φαινόμενο αυτό καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις με την αύξηση της τάσης για συμμετοχή στις εκλογές. Η κοινωνία διεκδικεί τον ρόλο της στις πολιτικές εξελίξεις και το ενδιαφέρον της, όχι ευθύγραμμα και μηχανιστικά βεβαίως, στρέφεται προς την Αριστερά. Παρά τους πανηγυρισμούς της τελευταίας εβδομάδας, η πολιτική πρωτοβουλία παραμένει μακριά από την κυβέρνηση, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ επιστρέφει διεκδικώντας πρωταγωνιστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις. Αυτή η εξέλιξη θα επιβεβαιώνεται ενόσω η υφέρπουσα κοινωνική δυσαρέσκεια συναντάται με το επείγον αίτημα της δημοκρατικής ανατροπής. Και ακόμη, για να είμαστε ειλικρινείς, ενόσω ο ΣΥΡΙΖΑ κατορθώνει να παρεμβαίνει ενωτικά, χωρίς αποκλίνουσες πολιτικές συμπεριφορές, με πολιτική αυτοπεποίθηση ότι μπορεί να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά ενός ευρύτερου κοινωνικού - πολιτικού συνασπισμού εναλλακτικής πρότασης εξουσίας. Χωρίς αλαζονικές συμπεριφορές αναχρονιστικής αυτοδυναμίας, με σεβασμό στην ιδιαιτερότητα και τη συμβολή άλλων προοδευτικών προσώπων, κινήσεων και κομμάτων, ενθαρρύνοντας την πρωτογενή πολιτική συμμετοχή του πολίτη.
να της εξηγήσουν ότι πρέπει να το Έχετε δει τη θεία από το Σικάγο; κλείσει με γερμανικό φερμουάρ. Ποιος να το έλεγε ότι το χάλι μας Τέλος πάντων, ήρθε, είδε και αείναι τέτοιο και τόσο, που να ζούμε ΣΗΜΕΡΑ πήλθε. Δεν είδε βέβαια τον Αλέξη -και κάποιοι να απολαμβάνουν με ΕΙΝΑΙ Τσίπρα, ο οποίος μπορούμε να φαξεχειλωμένα χαμόγελα- την επίνταστούμε ότι δεν θα μπορέσει να ΚΥΡΙΑΚΗ σκεψη της θείας από το Βερολίνο. Η κοιμηθεί από τη στενοχώρια του οποία ήρθε με όλα τα παραφερνάγια πολλές νύχτες. Είχε βλέπετε την λια της πλούσιας και φιλάνθρωπης ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ευκαιρία να μάθει από πρώτο χέρι ΚΑΡΤΕΡΟΥ κυρίας, μοίρασε επαίνους στον Σαγιατί είναι μεταρρυθμιστική η αμαρά και τους ομοίους του, μίλησε νεργία, εμψυχωτική η φτώχεια, ωγια τα καλά της επιχειρηματικότηφέλιμο το ξεπάγιασμα, παραγωγιτας σε νέους και παλιούς επιχεικές οι βουτιές σε κάδους σκουπιρηματίες, είχε τρυφερό τετ α τετ με διών, καλύτερη η σημερινή Ελλάδα τον ανεψιό της και πρωθυπουργό από τη χθεσινή! Και την έχασε εμας, τον αποκάλεσε μάλιστα Αντώπειδή η θεία από το Βερολίνο τον νη με γερμανική προφορά. θεωρεί, λέει, ταραχοποιό πολιτικό Είχε εν γένει έναν αέρα πλούτου το αντίθετο ακριβώς του Σαμαρά αλλά και ικανοποίησης γιατί και οι που έφερε ειρήνη στη χώρα. Και φτωχοί συγγενείς τα πηγαίνουν δεν θέλει να τον βλέπει στα μάτια καλά, ακολουθώντας τις συμβουτης. λές της. Και φυσικά επιβράβευσε Αχ αυτοί οι Γερμανοί, δεν μας ξέτην υπακοή, την πειθαρχία, το μερουν καθόλου. Αν έβλεπε τον Τσίταρρυθμιστικό πνεύμα. Είχε μάλιπρα, αν έβγαινε από τη συνάντηση στα το κουράγιο -άγνοια κινδύχαμογελαστή, αν τον κοίταζε στα νου;- να μιλήσει για τους άνεργους και να τους διαβε- μάτια και τον αποκαλούσε Αλέξη, τότε θα τον έστελνε βαιώσει ότι όλα θα περάσουν και θα δουν άσπρη μέρα αδιάβαστο. Κι εμάς μαζί του. Ευτυχώς όμως φέρθηκε κι αυτοί, όπως οι συμπατριώτες της από την ανατολι- γερμανικά. Η αγένειά της υπήρξε άκρως διαφημιστική κή Γερμανία, που τις δυσκολίες τους γνώρισε από πρώ- σε μια χώρα που ακούν το όνομά της και φτύνουν τον το χέρι. Αυτή είναι ίσως η μόνη περίπτωση, πάντως, κόρφο της. Της οφείλει συνεπώς o ΣΥΡΙΖΑ ένα μεγάμε όλο τον σεβασμό, που θα έπρεπε όσοι την αγαπούν λο dankeschön...
Αν η Μέρκελ έβλεπε τον Τσίπρα
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
Ο Σαμαράς είναι ο Μπαλτάκος, o Μπαλτάκος είναι ο Γεωργαλάς ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 1 Το Μνημόνιο, μετονομαζόμενο, συνιστά διαρκή κανονικότητα, καθίσταται οργανωτική αρχή της πολιτικής ζωής και οδηγεί σε μαρασμό του Συντάγματος και του πολιτεύματος. Ύστερα από επιστολή του υπουργού Ν. Δένδια, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου αποφάσισε ότι θα διώκονται όσοι -και οι δημοσιογράφοι- μεταδώσουν ή σχολιάσουν νέο, οπτικοακουστικό υλικό. Θα διωχθούν για αυτόφωρο κακούργημα άσκησης βίας κατά της Βουλής και της κυβέρνησης. Είναι η κυβέρνηση τόσο εκβιάσιμη; Δεν έχουμε παραβίαση προσωπικών δεδομένων, που αφορούν ιδιωτική συνομιλία. Το σκάνδαλο αφορά την εξουσία. Ο γ.γ. της κυβέρνησης συνομιλεί με ναζί βουλευτή. Αμφότεροι είναι θεσμικοί παράγοντες. Η συνομιλία γίνεται στη Βουλή. Αναδεικνύει τη σχέση κυβέρνησης και ακροδεξιού παρακράτους. Ο κολασμός της παραβίασης ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων υπόκειται σε περιορισμούς, σχετικούς με τον βαθμό εμπλοκής κυβερνητικών παραγόντων. Είναι η ιδιωτικότητα επαρκές κριτήριο για τη στάθμιση του επίδικου ζητήματος; Το τελευταίο συνδέεται αρραγώς με την προστασία του δημοσίου συμφέροντος. Ο δημοκρατικός συνταγματισμός δεν θεμελιώνεται μόνο στην αρχή της λαϊκής κυριαρχίας, αλλά και της περιορισμένης εξουσίας και της διάκρισης των εξουσιών. Χρειάζεται στάθμιση, εφόσον έχουμε σύγκρουση συνταγματικών αρχών. Υπάρχει κίνδυνος συγκάλυψης πολιτικού και θεσμικού σκανδάλου, εκκολαφθέντος στον θύλακο του ακροδεξιού παρακράτους, το οποίο συνέστησε και εγκατέστησε ο πρωθυπουργός, στο κυβερνητικό μέγαρο. Τώρα, καίει τους ακροδεξιούς συνεργάτες και φίλους του, για να φανεί εγγυητής της σταθερότητας, ενώ είναι παράγοντας ανωμαλίας και υπεύθυνος για την αλλοίωση του πολιτεύματος. Κατέστησε το νεοναζιστικό έκτρωμα ρυθμιστή της πολιτικής ζωής. Η παραπαίουσα κυβέρνηση καταπατά την αρχή της διάκρισης των εξουσιών. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης έγινε και κατάσταση δικής της ανάγκης. Η κυβέρνηση υπερβαίνει τις εγγυήσεις του κράτους δικαίου, παραβιάζοντας και τη φιλελεύθερη και τη δημοκρατική αρχή του Συντάγματος. Η ακώλυτη, δημόσια χρήση του λόγου συνιστά ουσιαστική προϋπόθεση της διαβουλευτικής δημοκρατίας. Αυτή συμπλη-
ρώνει τη λαϊκή κυριαρχία, την κανονιστική αρχή της δημοκρατίας. Η επιβολή προληπτικής λογοκρισίας αντίκειται προς την υποχρέωση λογοδοσίας και ενημέρωσης, που υπέχει η κυβερνητική εξουσία, προς τους πολίτες. Αυτοί δικαιούνται να γνωρίζουν ποιοι εκβιάστηκαν, εάν εκβιάστηκαν και γιατί ο σκληρός πυρήνας της κυβέρνησης διαπραγματεύεται με τους ναζί. Τι και ποιος τους έφερε τόσο κοντά; Ο Μπαλτάκος είπε ότι «πίσω από την πλάτη του είναι ο Σαμαράς». Θα παραμείνει πίσω από την πλάτη του και θα προβληθεί ως πολέμιος των «δύο άκρων». Ο Μπαλτάκος είναι το ιδεολογικό του διπλότυπο: είναι ο Γεωργαλάς του. Όφειλε να τον αποπέμψει, όταν δήλωνε ότι δεν τον ενδιαφέρουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι διεθνείς υποχρεώσεις της χώρας. Τώρα είναι αργά. Ο Σαμαράς φαίνεται πίσω από την πλάτη του εκλεκτού του. Γι’ αυτό, περιδεής, θα επανέλθει στη θεωρία των δύο άκρων. Ο προπαγανδιστής της υπήρξε ο Γεωργαλάς, όταν περιέγραφε τον αντικομμουνισμό ως ιδεολογία της ελευθερίας, που διαμεσολαβεί τα δύο άκρα της άρνησής της, τον φασισμό και τον κομμουνισμό: «Ο φασισμός, συνεπώς, δεν είναι γέννημα του Αντικομμουνισμού, που είναι ένα αγωνιστικόν κίνημα, αλλά της παθητικότητος εναντίον του κομμουνισμού. Εις την ουσίαν του, άλλωστε, ο φασισμός είναι υποπροϊόν του κομμουνισμού, με τον οποίον και έχει εκπληκτικάς όσον και χαρακτηριστικάς ομοιότητας».1 Με αυτή την ιδεολογία, όπως δήλωσε, γεννήθηκε ο Μπαλτάκος. Αυτήν προωθούσε και καμάρωνε ο ιστάμενος, πίσω από την πλάτη του, Σαμαράς. Του ταιριάζει αυτό. Ο τίτλος αυτού του άρθρου αποτελείται από δύο προτάσεις-προκείμενες ενός συλλογισμού. Ο αναγνώστης μπορεί ευχερώς να διατυπώσει και την τρίτη, το συμπέρασμα που συνάγεται από αυτές: Ο Σαμαράς μοιράζει το ακροδεξιό του πλεόνασμα και υπονομεύει τη δημοκρατία. 1 Γεωργίου Κ. Γεωργαλά, Η ιδεολογία του Αντικομμουνισμού. Η άρνησις της αρνήσεως, Εκδόσεις «Σύγχρονοι Άνεμοι», Αθήναι 1969, σ. 20.
* Ο Στέφανος Δημητρίου διδάσκει Πολιτική Φιλοσοφία στον Τομέα Φιλοσοφίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων
ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ - ΕΚΔΟΣΗ: «Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.»
ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΝΙΚΟΣ ΦΙΛΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΣΥΝΤΑΞΗΣ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ, ΚΩΣΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΚΑΚΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΥΡΙΤΣΗΣ, ΝΙΚΟΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗΣ, ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΜΑΥΡΟΕΙΔΗΣ, ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΣΟΥΚΝΙΔΑΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ: ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΪΚΟΣ
ΠΡΟΕΔΡΟΣ Δ.Σ. ΒΑΣΙΛΗΣ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΩΝ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ: ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΣΤΟΥΜΠΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΣΠΥΡΟΣ ΛΟΥΠΕΤΗΣ
ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ: ΑΓ. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ 12, 104 31 • ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 210 5231831-4 • ΦΑΞ: 210 5231822 • ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ - ΔΗΜΟΣΙΕΥΣΕΙΣ: 210 5231820 • marketing@avgi.gr - ΦΑΞ: 210 5231830 INTERNET: www.avgi.gr e-mail: editors@avgi.gr • ΓΡΑΦΕΙΟ ΘΕΣ/ΝΙΚΗΣ: Βασ. Ηρακλείου 37, ΤΗΛ. ΚΕΝΤΡΟ: 2310 261646, ΦΑΞ: 2310 266444, e-mail: avgi@otenet.gr ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΣΕΛΙΔΟΠΟΙΗΣΗ: Π. Παπίδας & Σια Ε.Ε., ΤΗΛ. : 210 8228258 ΕΚΤΥΠΩΣΗ: IΡΙΣ ΑΕΒΕ ΤΣΕΚ - ΕΜΒΑΣΜΑΤΑ: Εφημερίδα «Η ΑΥΓΗ», Αγ. Κωνσταντίνου 12, 10431 Αθήνα
ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΕΩΣ ΜΕΤΟΧΙΚΟΥ ΚΕΦΑΛΑΙΟΥ
ALPHA BANK Νο1 ΣΕ ΚΕΦΑΛΑΙΑΚΗ ΕΠΑΡΚΕΙΑ*. Νο1 ΣΕ ΕΜΠΙΣΤΟΣΥΝΗ. Η Al Alph phaa Baank ph nk,, η Τρ Τράπ άπεζ άπ εζζα με τη με μ γα γαλύ λύτε τερη ρη κεφ εφαλ αλαι αιακ ακήή επ επάρ άρκε κεια ια στη τηνν Ελ Ελλά λάδα δα,, αλ αλλά λά και μία από τις καλ αλύτ ύτερ εραα κε κεφα φαλα λααιο ιοπο ποοιηημέ μένε νεςς ευ νε ευρω ρωπα ρω π ϊκ πα ϊκές έςς τρά ράπε πεζε πε ζες, ζε ς οδηηγε ς, γείί δυνα δυ ναμι να μιικά κ το ελ ελλη ληνι λη νικό νι νικό κ τρα ρ πε π ζι ζ κό σύσ ύ τη τημα μα σε μί μίαα νέ νέαα επ εποχ οχή. ή. Μετ ετάά απ απόό τη τηνν επ επιτ ιτυχ υχήή ολ ολοκ οκλή λήρω ρωση ση της Αυξ υξήσ ήσεω εωςς Με Μετο τοχι χικο κούύ Κεεφ φααλα λαίο ίουυ κα ίο κ τά Ευρώ υρρώ 1, 1 2 δισ. δισ. δι σ, το μετ το ετοχ οχικ οχ ικόό κε ικ κεφά φάάλα λαιο ι της ιο ης Τρα ραπέ π ζη πέ ζ ς απ α οκ ο τάά νέα δυν υναμ αμικ ικήή χά χ ρη στη τηνν αυ αυξη ξημέ μένη νη ιδι διωτ ωτικ ικήή συ συμμ μμετ ετοχ ο ή. Με, εκ νέ οχ νέου ου,, επ επιβ ιβεβ εβαιιωμ ωμέν ένηη τη τηνν εμμπι π στ σ οσσύν ύνηη το τ υ επεν εππεν ενδυ δυτι δυ ττιικκοού κοιν κο ιννού ού,, η Al Alph phha Baankk, στ σ αθ αθερ ερόό ση ερ σ με μείο ί ανα ίο ναφο φορά ρράάς στ στοο ελ ελλη ληνι ν κό τρα νι ρ πε πεζι ζ κό σύσ ζι ύστη τηημα μ , εί ε να ν ι ο υγ υγιή ιήςς τρραππεζ εζικ ι ός όμι ικ μ λοος, που πρώ ρ το τοςς θέ θέτε τειι τι τιςς βάάσεειςς για περραι α τέ τέρω ρω α άππτυ αν τυξη ξηη και α ανάάκα καμψ μ η τη μψ τηςς ελ ελλη ληηννιική ληνι κήςς οι ο κοονο ν μί μίας αςς.
Σταθερό σημείο αναφοράς. *Μετ *Μ ετταξ αξύύ τω ων συ σ στ σ ημικ ημμικκών τρα ραπε π ζώ πε ζών, ν βάσσει ν, ε των ων δημ ημοσ ο ιεευμμέν οσ ένων ων σ τοοιχχεί είων ων του ουςς τη τηνν 31 31.1 .112.20 2.20 2. 2013 13 κααιι συμ υμπε πεερριιλα περι λαμμββαννομμένων έννων ω τωνν εγκεκ γκκεκ εκρι ρ μέ μένω νων, νω ν, έως ω και α τηνν 6.44.2201 0 4, 4 Αυξ υ ήσ ήσεω εω ων Με Μετο τοοχι χ κοού Κε Κεφα φ λα φα λαίο ίοου. υ.
KX Nea AMK_265x310_nd.indd 1
11/04/2014 12:14
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
4
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΑΝΤ. ΣΑΜΑΡΑΣ
Τα έδωσε όλα στη Μέρκελ, αλλά δεν πήρε τίποτα... Μ’ άλλα λόγια η κυβέρνηση, που παραλίγο να χάσει τη δεδηλωμένη στη Βουλή για το πολυνομοσχέδιο, καλείται να «αντέξει» έως το επόμενο «ορόσημο»: τα αποτελέσματα των stress tests του επόμενου φθινοπώρου, αν και ο Αντ. Σαμαράς υποσχόταν στους συμπολιτευόμενους βουλευτές πως... αν αντέξουν έως τις ευρωεκλογές, ο πολιτικός δρόμος τους εφεξής θα είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.
ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΕΛΙΓΓΩΝΗΣ
Αντιμέτωπη με το μαρτύριο της σταγόνας βρίσκεται η κυβέρνηση, καθώς, ακόμη κι αν καταφέρει να επουλώσει τα τραύματα από τη διπλή εκλογική αναμέτρηση των αυτοδιοικητικών εκλογών και των ευρωεκλογών, θα βρίσκεται διαρκώς αντιμέτωπη με νέα Μνημόνια, με «επικαιροποιήσεις» του ισχύοντος, αλλά και με την απροθυμία των δανειστών να δώσουν πραγματική λύση στο ελληνικό πρόβλημα -και, ως εκ τούτου, ένα «πραγματικό» σωσίβιο στον Αντ. Σαμαρά. Στο Μαξίμου δεν ανοίγουν ακριβώς σαμπάνιες για την επίσκεψη της Γερμανίδας καγκελαρίου στην Αθήνα. Προχθές η Αν. Μέρκελ προσέφερε μεν στα λόγια πολιτική στήριξη στον Αντ. Σαμαρά, ωστόσο υπήρξε υπερβολικά φειδωλή ως προς το μέλλον και, ειδικότερα, ως προς τις διαθέσεις του Βερολίνου για μετά τις ευρωεκλογές. Ο πρωθυπουργός δεν πήρε μία σαφή δήλωση για τη ρύθμιση του χρέους, όπως ανέμενε, καθώς η Γερμανίδα καγκελάριος περιορίστηκε να δηλώσει ότι «θα δούμε με ποιους τρόπους μπορούμε να βοηθήσουμε την Ελλάδα», αλλά παρέπεμψε αυτή τη «βοήθεια» όχι μόνο για μετά την ανακοίνωση του πλεονάσματος από την Eurostat, αλλά και για μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών.
Ούτε κουβέντα από τον πρωθυπουργό για ρύθμιση χρέους, κατοχικό δάνειο και επανορθώσεις. Μαρτύριο της σταγόνας για το Μαξίμου, για το φθινόπωρο μετατίθεται η ρύθμιση του χρέους
Από... φθινόπωρο και βλέπουμε Με δεδομένο, λοιπόν, ότι τα stress tests των ευρωπαϊκών τραπεζών αναμένονται όχι νωρίτερα από τον Οκτώβριο του 2014, αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τινάζεται το χρονοδιάγραμμα της κυβέρνησης στον αέρα: ενώ, δηλαδή, ο Αντ. Σαμαράς και ο Ευ. Βενιζέλος ανέμεναν ότι αμέσως μετά τις ευρωεκλογές, τον Ιούνιο, θα ξεκινούσε η συζήτηση για τη διευθέτηση του ελληνικού χρέους, η δικομματική κυβέρνηση δεν θα πρέπει να περιμένει αυτή τη ρύθμιση ως θερινό δώρο, αλλά ως «δώρο» από
Άχνα!
τον... Άγιο Βασίλη.
Αδειάζει η κλεψύδρα Ωστόσο, όσο οι δανειστές θα κρατούν τον Αντ. Σαμαρά δέσμιο του υπέρογκου χρέους της χώρας, ο πολιτικός χρόνος και οι αντοχές της κυβέρνησης εξαντλούνται. Δεν είναι τυχαία η «σπουδή» του Γ. Στουρνάρα να «μετακομίσει» σε άλλη θέση από το υπουργείο Οικονομικών, καθώς τον Ιούνιο η τρόικα θα επανέλθει για νέα «αξιολόγηση» και η κυβέρνηση θα τεθεί εκ νέου στο «μαρτύριο της σταγόνας» -ήτοι των αξιολογήσεων από τους δανειστές.
Άλλωστε, ενόσω ο Αντ. Σαμαράς πανηγύριζε με «διαγγελματικό» τηλεοπτικό μήνυμα για τη στημένη «έξοδο στις αγορές», το ΔΝΤ, μεγάλες διεθνείς εφημερίδες, αλλά και ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Β. Σόιμπλε, όχι μόνο προϊδέαζαν πως η Αθήνα θα χρειαστεί και νέο δανειοδοτικό πρόγραμμα, αλλά ταυτόχρονα έστελναν μήνυμα στον ένοικο του Μεγάρου Μαξίμου πως «μένουν ακόμη πολλά να γίνουν». Άλλωστε και η Γερμανίδα καγκελάριος, στις επίσημες δηλώσεις της, ήταν σαφής: «Οι Έλληνες πέρασαν δύσκολα και θα περάσουν ακόμη δύσκολα».
Η απροθυμία της Αν. Μέρκελ, σύμφωνα με πληροφορίες, να υποσχεθεί κάτι χειροπιαστό στον Αντ. Σαμαρά για τη ρύθμιση του χρέους είχε διαβιβαστεί διά της διπλωματικής οδού στην ελληνική κυβέρνηση πριν η Γερμανίδα καγκελάριος πατήσει το πόδι της στην Αθήνα. Έτσι, όπως παραδέχονται και κυβερνητικές πηγές, ο Αντ. Σαμαράς, ακόμη και στις κατ’ ιδίαν επαφές του με την Άν. Μέρκελ, απέφυγε να ζητήσει κάποια «καθαρή» δέσμευση του Βερολίνου για το ελληνικό χρέος, ενώ δημοσίως απέφυγε απολύτως να ψελλίσει τη συγκεκριμένη λέξη. Την ίδια στάση υιοθέτησε η ελληνική κυβέρνηση και σε ό,τι αφορά το θέμα του κατοχικού δανείου και των γερμανικών επανορθώσεων, καίτοι πηγές του ΠΑΣΟΚ ισχυρίζονταν πως, έστω και... ακροθιγώς, ετέθη το θέμα παρόντος του Ευ. Βενιζέλου.
Τελευταίο χαρτί του Ευ. Βενιζέλου η... έξοδος ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΛΙΟΝΑΚΗΣ
Ενόψει των ευρωεκλογών, που θα κρίνουν πάρα πολλά τόσο για το εσωκομματικό τοπίο του ΠΑΣΟΚ, όσο και για τον ίδιο τον πρόεδρό του, καθώς και για τη «νομιμοποίηση» της κυβέρνησης, όπως ο ίδιος έχει παραδεχτεί, ο Ευ. Βενιζέλος παίζει ίσως το τελευταίο του «χαρτί», αυτό της προσωπικής «δικαίωσής» του από την εξέλιξη της εξόδου στις αγορές. Η προσπάθειά του αυτή έχει σε δύο κεντρικούς στόχους: Αφενός να συγκρατήσει τις επαπειλούμενες ραγδαίες κομματικές εξελίξεις και, αφετέρου, να συγκρατήσει την κυβερνητική συνοχή, καθότι το ΠΑΣΟΚ έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τον αδύναμο κυβερνητικό κρίκο. Γύρω από αυτόν τον άξονα κινούνται και τα υπόλοιπα στοιχεία της προεκλογικής ρητορικής του, η οποία αποσκοπεί στη μεγαλύτερη δυνατή συσπείρωση του εναπομείναντος ΠΑΣΟΚ. Αυτά είναι η κλιμάκωση της επίθεσης στον ΣΥΡΙΖΑ και τα διαρκή προσκλητήρια για συστράτευση προς τα ιστορικά στελέχη, τα
οποία έχουν αποστασιοποιηθεί απολύτως από τη σημερινή ηγεσία του κόμματος, καθώς επίσης και στις υπόλοιπες δυνάμεις «της ευθύνης» για συμπόρευση -έστω και μετεκλογική- στο πλαίσιο της Ελιάς. Με αυτά τα επιχείρημα, θα ζητεί εκλογική ενίσχυση της Ελιάς, ώστε να ενισχυθεί ο «προοδευτικός πόλος» εντός της κυβέρνησης, για να θέσει τελικά το εκλογικό διακύβευμα: «Ο λαός θα κρίνει αν θέλει να κατοχυρώσει και να διαφυλάξει την πρόοδο της χώρας ή να τη θέσει σε κίνδυνο». Δίνοντας μια έντονη πρόγευση για τα παραπάνω, ο Ευ. Βενιζέλος έσπευσε με αφορμή την έξοδο στις αγορές να παρουσιάσει μια «ρόδινη» εικόνα για το παρόν και το μέλλον της χώρας. Έτσι, σε (υπέρ το δέον) ενθουσιώδης ύφος, χαρακτήρισε την εξέλιξη «πανηγυρική και χειροπιαστή επιβεβαίωση της αλλαγής σελίδας της χώρας» και μίλησε για «επάνοδο στην ομαλότητα», για να απονείμει τα εύσημα αυτού του αποτελέσματος στην «ηρωική» Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ, που «πρωτίστως» σήκωσε το βάρος και
το πολιτικό κόστος των προσπαθειών, όπως είπε. Στο ίδιο πλαίσιο, πρώτος εκείνος έσπευσε να δηλώσει ότι δεν χρειάζεται «διευθέτηση» για το χρέος και πως η στάση των αγορών απέναντι στα ελληνικά ομόλογα σημαίνει ότι οι αγορές το θεωρούν βιώσιμο. Επιπλέον δήλωσε ότι «η χώρα δεν θα χρειαστεί νέο δάνειο και νέο Μνημόνιο», αν και μια ημέρα μετά, στις δηλώσεις του με την Άν. Μέρκελ, ο Αντ. Σαμαράς εξέφραζε την εκτίμηση -και όχι τη βεβαιότητά τουότι δεν θα χρειαστεί νέο πρόγραμμα. Στην ίδια προσπάθεια να συσπειρώσει το ΠΑΣΟΚ, o Ευ. Βενιζέλος κλιμάκωνε τις φραστικές επιθέσεις προς τον ΣΥΡΙΖΑ χαρακτηρίζοντάς τον «πολιτικό παράσιτο του Μνημονίου». Από την άλλη καλεί σε συστράτευση τα «ιστορικά» στελέχη λέγοντας ότι δεν χρειάζονται «πρόσκληση» και πως «εδώ είναι το σπίτι τους», ενώ στο ίδιο πλαίσιο έχει αποφασίσει να αποφεύγει οποιοδήποτε άνοιγμα νέου κύκλου αντιπαράθεσης με τον Γ. Παπανδρέου έως την κάλπη.
Ο Φ. Κουβέλης σκληραίνει την κόντρα με τον Βενιζέλο Ο Φ. Κουβέλης, από την πλευρά του, προσπαθεί να στηρίξει τον «προοδευτικό πόλο» της ΔΗΜ.ΑΡ., τον ανταγωνιστικό προς εκείνον της Ελιάς, στον αντίποδα των κυβερνητικών θέσεων που διατυμπανίζει ο Ευ. Βενιζέλος, προκειμένου να καταδείξει την απόσταση «προοδευτικότητας» που χωρίζει τα δύο σχήματα. Ο πρόεδρος της ΔΗΜ.ΑΡ. κατηγόρησε την κυβέρνηση για δεξιά στροφή με αφορμή την υπόθεση Μπαλτάκου και ξεκαθάρισε ότι δεν επιστρέφει σε συγκυβέρνηση ούτε με τον Αντ. Σαμαρά ούτε με τον Ευ. Βενιζέλο. Επιπλέον πρώτη φορά εσχάτως -ενώ διεμήνυε επί μήνες ότι το ζητούμενο είναι η αλλαγή πολιτικής και όχι οι πρόωρες εκλογές- υποστήριξε ότι «δεν μπορεί να αλλάξει πλέον πολιτική γιατί είναι τέτοιοι οι συσχετισμοί». Είπε μάλιστα ότι «εξ αιτίας των συσχετισμών αυτή η Βουλή δεν μπορεί να εκλέξει και Πρόεδρο της Δημοκρατίας» αφήνοντας να εννοηθεί ότι, εάν φτάσει μέχρι εκεί η κυβέρνηση, η ΔΗΜ.ΑΡ. δεν θα στηρίξει ώστε να συμπληρωθούν οι απαιτούμενες 180 ψήφοι. Παράλληλα, ο Φ. Κουβέλης και η ΔΗΜ.ΑΡ. στάθηκαν με έντονη κριτική διάθεση απέναντι σε όλα τα σημεία της κυβερνητικής επικοινωνιακής προσπάθειας να παρουσιάσει κλίμα τεχνητής αισιοδοξίας. Έτσι δήλωσε ότι «δεν υιοθετεί ούτε τους κυβερνητικούς πανηγυρισμούς ούτε μια στάση καταστροφολογίας» σχετικά με την έξοδο από τις αγορές, κάνοντας λόγο για επιλογή που εξυπηρετεί τρέχουσες εκλογικές και επικοινωνιακές σκοπιμότητες. Όσο για την επίσκεψη της Άν. Μέρκελ, τόνισε ότι «επαναφέρει στο προσκήνιο την ανάγκη αλλαγής των πολιτικών» και πως το πρόγραμμα προσαρμογής «δεν οδηγεί στην έξοδο από την κρίση».
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
6
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΤΙ ΕΦΕΡΕ Η ΜΕΡΚΕΛ ΣΤΗΝ ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΗ ΑΘΗΝΑ
Στήριξη στις περικοπές, για το χρέος... βλέπουμε ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΑΚΗ ΜΠΑΛΗ
Ναι, η Γερμανίδα καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ έκανε ό,τι μπορούσε με την επίσκεψή της στην Αθήνα για να εκφράσει την πολιτική στήριξή της στο πρόσωπο του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά. Για να τον «ενθαρρύνει», όπως καίρια το ερμήνευσε το σύνολο του γερμανικού Τύπου, «να συνεχίσει τον επώδυνο δρόμο των μεταρρυθμίσεων, τη μακρά πορεία των περικοπών». Άλλωστε, αυτό είχε προαναγγείλει και η ίδια: η επίσκεψή της είναι ένα μήνυμα ότι «η γερμανική κυβέρνηση θα συνεχίσει να υποστηρίζει τα επιτυχημένα μέτρα λιτότητας της Ελλάδας». Τη μεγάλη χειρονομία, όμως, που διακαώς επιθυμούσε ο Σαμαράς, η Μέρκελ δεν την έκανε. Δεν μπήκε ούτε στιγμή στον πειρασμό να την κάνει. Δεν προχώρησε ούτε καν σε μια νεφελώδη δέσμευση για το ότι θα ελαφρύνει με κάποιον τρόπο το ελληνικό χρέος. Περιορίστηκε να πει ότι «μετά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων της Eurostat θα ξεκινήσουμε τη συζήτηση για το πώς θα βοηθήσουμε βήμα - βήμα την Ελλάδα για να επιστρέψει στις αγορές». Και όταν το ερώτημα επανήλθε επιτακτικότερο η Μέρκελ έριξε την μπάλα στην εξέδρα: Πρώτα Eurostat προς τα τέλη Απριλίου, μετά μια πρώτη συζήτηση στο Eurogroup στις αρχές Μαΐου, μετά να δούμε τι θα γίνει με τα τεστ αντοχής των τραπεζών, τα οποία εκτιμάται ότι η ΕΚΤ θα έχει ολοκληρώσει τον Οκτώβριο, και μετά βλέπουμε. Το μεγάλο δώρο που προσδοκούσε προεκλογικά ο Σαμαράς, η Μέρκελ δεν το είχε στις αποσκευές της. Ούτε καν είχε αφήσει να εννοηθεί ότι θα το
φέρει - σε όσους τουλάχιστον παρακολουθούσαν προσεκτικά τις δηλώσεις του εκπροσώπου της τις μέρες πριν από την επίσκεψη. Παρά τα συγχαρητήρια που μοίρασε αφειδώς στον «φίλο Αντώνη», για την επιτυχή τοποθέτηση των πενταετών ομολόγων την Πέμπτη -»είναι ένα μήνυμα ότι η εμπιστοσύνη των αγορών ανέκαμψε»-, και στον ελληνικό λαό για τις θυσίες και τις προσπάθειές του, ήταν προφανές ότι η Μέρκελ δεν θεωρεί ότι η πειραματική έξοδος στις αγορές σηματοδοτεί το τέλος της κρίσης. Δεν πιστεύει καν ότι αυτό ήταν το μείζον. Απλώς είναι ένα «βήμα προς την ομαλότητα», που επιτρέπει να ξεκινήσει η ενασχόληση με το κατά Μέρκελ μείζον, τη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και κατ’ επέκταση τη μείωση της ανεργίας. Και γι’ αυτό επανέφερε -για τέταρτη φορά από τον Ιούλιο του 2013- το θέμα του Ελληνικού Επενδυτικού Ταμείου για τους μικρομεσαίους, που το προικοδοτεί και η γερμανική KfW με 100 εκατομμύρια ευρώ. Η μεγαλύτερη προσφορά της Μέρκελ στον Σαμαρά ήταν να υπογραμμίσει ότι η όποια συζήτηση για το ελληνικό χρέος το φθινόπωρο θα γίνει «σε εντελώς διαφορετικό πλαίσιο», καθώς τώρα είναι «πιο αισιόδοξη» απ’ ό,τι ήταν πριν από ενάμισι χρόνο. Η «αισιοδοξία» της καγκελαρίου εδράζεται στη δέσμευση του Σαμαρά ότι θα συνεχίσει αυτή την πολιτική. Πολιτική «που πρέπει να συνεχιστεί», όπως υπογράμμισε η Μέρκελ. Μπορεί οι Γερμανοί να μη χρησιμοποιούν τη λέξη «λιτότητα», να προτιμούν το «κάνουμε οικονομία», αλλά διακηρύσσουν σε όλους τους τόνους ότι αυτός είναι ο μόνος
Χαμένοι στη μετάφραση Η γερμανική γλώσσα έχει τις ιδιορρυθμίες της, αλλά με τα χρόνια μαθαίνει κανείς να την αποδίδει. Μόνο που κάποιοι διαμορφώνουν την απόδοση με μη... γλωσσολογικά κριτήρια. Έτσι, λοιπόν, η ανακοίνωση της καγκελαρίας πριν από τη συνάντηση Μέρκελ- Σαμαρά, ότι «η γερμανική κυβέρνηση στηρίζει τα επιτυχημένα μέτρα λιτότητας (Sparmassnahmen)», στην αρχή μεταφράστηκε από το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων ακριβώς έτσι, για να αποσυρθεί πάραυτα, και να γίνει «επιτυχή μέτρα», ενώ η «λιτότητα» μετονομάστηκε «πορεία εξυγίανσης». Εάν ήθελαν να είναι τόσο πιστοί στη γλώσσα του Γκαίτε, θα μπορούσαν να επιλέξουν το «μέτρα εξοικονόμησης»...
δρόμος, δρόμος που τελικά φέρνει την ανάκαμψη στο τέλος του «ακανθώδους» ανήφορου. Τα περί κοινωνικού μερίσματος, που επαναλάμβανε ο Αντώνης -»εγώ δεν σκέφτομαι τις εκλογές, σκέφτομαι την Ελλάδα»- Σαμαράς, η Μέρκελ προτίμησε να μην τα ακούσει. Και επανέλαβε ότι «πρώτα στήνονται υγιείς νέες δομές και μετά μπορεί να δρέψει κανείς τους καρπούς της προσπάθειας». Να σημειωθεί ότι η σύγκριση που έκανε δις η καγκελάριος στην επίσκεψή της ήταν της Ελλάδας του σήμερα με την Ανατολική Γερμανία του 1990 - για την ακρίβεια, με την εκλογική της περιφέρεια στο Στραλζούντ, στα παράλια της Βαλτικής. Είπε, λοιπόν, ότι ξέρει τι θα πει να χάνει κανείς το έδαφος κάτω από τα πόδια του, να χάνει τη δουλειά του, να πρέπει να προσαρμοστεί σε μια νέα πραγματικότητα, αλλά στο τέλος η εμπειρία της δείχνει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι ξαναστέκονται στα πόδια τους. Αυτό που ξέχασε να προσθέσει είναι πόσα χρόνια χρειάστηκε αυτό. Αυτό που δεν ξέχασε να πει ήταν ότι γνωρίζει πολύ καλά πως στην Ελλάδα «οι άνθρωποι περνούν δύσκολα και οι δυσκολίες θα συνεχιστούν γιατί υπάρχουν ακόμη πολλά να γίνουν». Για δυο πράγματα δεν μίλησε καθόλου δημόσια η Μέρκελ: για το ενδεχόμενο τρίτου Μνημονίου -ή κάτι ανάλογου- και για το κατοχικό δάνειο. Η αποσιώπηση του πρώτου μπορεί να ήταν προεκλογική εξυπηρέτηση στον Σαμαρά. Το δεύτερο δεν προκύπτει καν -σύμφωνα τουλάχιστον με τις γερμανικές πηγές- ότι ήταν αντικείμενο συζήτησης.
Η ΑΠΟΡΡΗΤΗ ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΤτΕ
32 δισ. δραχμές του 1963 η οφειλή της Γερμανίας μόνο από το κατοχικό δάνειο! ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΚΩΣΤΑΣ ΠΟΥΛΑΚΙΔΑΣ
Στο ποσό των 32 δισ. δραχμών αξίας 1963 εκτιμήθηκε η οφειλή της Γερμανίας προς την Ελλάδα για το κατοχικό δάνειο από την Τράπεζα της Ελλάδος, σύμφωνα με έκθεση που συντάχθηκε τον Απρίλιο εκείνου του έτους. Σε τιμές Νοεμβρίου 1941, η Γερμανία οφείλει 1.530.033.032.528.819 δραχμές (1 τετράκις εκατομμύριο 530 τρισεκατομμύρια 33 δισεκατομμύρια 32 εκατομμύρια 528 χιλιάδες 819 δραχμές). Μια τρίτη εκτίμηση, πάντα από την ΤτΕ, κάνει λόγο για 3.670.610 χρυσές λίρες Αγγλίας σε τιμές 1947 ή 258 εκατομμύρια δολάρια ΗΠΑ σε τιμές 1947. Η σημαντική έκθεση για το ύψος των απαιτήσεων της χώρας μας, που ουσιαστικά περιλαμβάνει τρεις βάσεις υπολογισμού του σημε-
ρινού χρέους (δραχμές 1941, χρυσές λίρες Αγγλίας και δολάρια ΗΠΑ 1947, δραχμές 1963) έχει διαβιβαστεί από την ΤτΕ στην επιτροπή της Βουλής για τη διεκδίκηση των γερμανικών οφειλών και περιλαμβάνει και νομικά επιχειρήματα. Ωστόσο η ΤτΕ έχει ζητήσει «για εθνικούς λόγους που είναι προφανείς» να μην κυκλοφορήσει. «Οι κύριοι του ‘63 στη μελέτη μετέτρεψαν το ποσό -γιατί το 1 τετράκις είναι με πληθωριστική επίδραση- λαμβάνοντας υπόψη ως έτος βάσης το Νοέμβριο του 1941, σε δραχμές του Νοεμβρίου του 1941 και το ποσό ανερχόταν σε περίπου 32 δισεκατομμύρια», είπε στην επιτροπή ο Μιχάλης Μιχαλόπουλος, διευθυντής Εργασιών Δημοσίου και Συστημάτων Πληρωμών και Διακανονισμού της ΤτΕ. Ο Βασίλης Μανεσιώτης, ειδικός συνεργάτης, πρώην δι-
ευθυντής Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της ΤτΕ, κατέθεσε ότι ο υπολογισμός των 32 δισ. του 1963 είναι ακριβής, καθώς προσδιορίσθηκε με βάση τον μηνιαίο τιμάριθμο.
Έκλεβαν και στα λογιστικά βιβλία οι Γερμανοί Στην έκθεση υπάρχουν 95 έγγραφα και πρωτότυπα παραστατικά που προσδιορίζουν το ύψος της αρχικής απαίτησης και το ύψος της τότε απαίτησης (του 1963). Από τα παραστατικά αυτά, σύμφωνα με τον Μ. Μιχόπουλο, προκύπτει ότι α) η Γερμανία ξεχώριζε τα έξοδα κατοχής από τις πιστώσεις (όπως ανέφερε το κατοχικό δάνειο) και β) πίστωνε τους λογαριασμούς του Ελληνικού Δημοσίου έναντι των απαιτήσεων των πιστώσεων που έπαιρνε. Δηλαδή λογιστικά εμφάνιζε το δάνειο ως έξοδα κατοχής!
Όμως το ότι δεν πρόκειται για έξοδα κατοχής προκύπτει και από άλλες πράξεις τους, όπως η σύσταση δύο εταιρειών, μία για τα γερμανικά αγαθά και μία για τα αγαθά που έφευγαν από την Ελλάδα προς την Ιταλία. Εκεί αναφέρουν ότι τα 3/5 από τα κέρδη από τη διαφορά μεταξύ των τιμών θα πήγαιναν για την εξόφληση του δανείου. Ωστόσο το κρίσιμο ερώτημα είναι ποια είναι σήμερα η απαίτηση της Ελλάδας από τη Γερμανία για το κατοχικό δάνειο. Ο Β. Μανεσιώτης επεσήμανε ότι «σήμερα η οφειλή καθορίζεται από τα επιτόκια και από το αν θα γίνει ανατοκισμός ή όχι» και όχι τόσο από το αρχικό κεφάλαιο. Για παράδειγμα, 1% επιτοκίου στα 70 χρόνια διπλασιάζει το ποσόν. Εάν πάρουμε, δηλαδή, 2% και μετά 3%, είναι διπλάσιο το ποσό.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
8
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η «ΑΥΓΗ» ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΤΗ ΜΥΣΤΙΚΗ ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΜΕ ΤΗΝ ΤΡΟΙΚΑ
Το νέο Μνημόνιο επιβεβαιώνει η Κομισιόν ΤΟΥ ΑΝΔΡΕΑ ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ
Το νέο Μνημόνιο που υπέγραψε η κυβέρνηση με τους δανειστές και το οποίο βαφτίστηκε στη Βουλή προ δεκαπενθημέρου «πολυνομοσχέδιο» επιβεβαίωσε την περασμένη εβδομάδα η Κομισιόν μέσω της έκθεσης ελέγχου της τρόικας για τη χώρα μας που παρουσιάστηκε στο γερμανικό Κοινοβούλιο. Το Μνημόνιο, όπως αποκαλύπτει η έκθεση της Κομισιόν, συνοδεύεται με νέα μέτρα που θα ψηφιστούν τον προσεχή Ιούλιο και θα αφορούν παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας, απολύσεις δημοσίων υπαλλήλων, νέα μέτρα στο ασφαλιστικό. Μια μέρα νωρίτερα, η «Αυγή» (10.4) δημοσιοποίησε την πλήρη (μυστική) συμφωνία της κυβέρνησης και της τρόικας, όπου γινόταν φανερό ότι, πέρα από τα περίφημα προαπαιτούμενα (prior actions), υπήρχαν και μια σειρά νέες παρεμβάσεις στο εργασιακό και το ασφαλιστικό. Με άλλα λόγια, η περιβόητη έξοδος της χώρας στις αγορές συνοδεύεται από νέο μνημονιακό κύκλο, που αποκαλύπτεται με δόσεις νέων συμφωνιών και μέτρων. Τα νέα μέτρα παραπέμφθηκαν για τον Ιούλιο, καθώς μεσολαβεί η συγκυρία των διπλών εκλογών (ευρωεκλογές και αυτοδιοικητικές), με την Κομισιόν να εκφράζει την ανησυχία της σχετικά με το «ποιες επιπτώσεις θα έχουν αυτές στην πορεία των μεταρρυθμίσεων».
Μέτρα τον Ιούλιο, τώρα «προέχει η πολιτική σταθερότητα» νώς μετά τις εκλογές...». Η Κομισιόν επισημαίνει ότι παραμένει ασαφές το θέμα των απολύσεων στον δημόσιο τομέα. «Άτυπα ακούγεται ωστόσο ότι η ελληνική κυβέρνηση σε σχέση με αυτό το θέμα (των απολύσεων στο Δημόσιο) δείχνει αυξανόμενη διάθεση συμβιβασμού. Προς το παρόν γίνονται σκέψεις με ποιο τρόπο θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν περαιτέρω απολύσεις το πρώτο τετράμηνο του 2015».
Τα μέτρα του Ιουλίου
Αναλυτικά, από τον Ιούλο και μέχρι το τέλος του 2014, και με βάση τη συμφωνία κυβέρνησης - τρόικας που παρουσίασε η «Αυγή» και επιβεβαιώνει τώρα και η Κομισιόν, τα νέα μέτρα αφορούν: o Καθιέρωση νέου Εργατικού Κώδικα. Θα καταργηθεί το υφιστάμενο εργατικό δίκαιο, καθώς θα καθιερωθεί νέο «μοντέλο εργασίας», που θα είναι απόλυτα συνδεδεμένο με τη δεσπόζουσα θέση, την οποία θα αποκτήσουν οι Εταιρείες Προσωρινής Απασχόλησης. Μέτρα και... πολιτική σταθερότητα o Διευκόλυνση εφαρμογής και διάδοσης του θεΣυγκεκριμένα, όπως σημειώνεται στην έκθεση της σμού των Εταιρειών Προσωρινής Απασχόλησης. Κομισιόν, το κυρίαρχο σε αυτή την συγκυρία είναι «η πο- o Αύξηση της μαθητείας με στόχο την ένταξη 40.000 λιτική σταθερότητα, που δεν πρέπει να διαταραχθεί ε- νέων στις σχολές μαθητείας, προκειμένου γρήγορα η νόψει ευρωεκλογών και αυτοδιοικητικών εκλογών. Με- αγορά εργασίας να τροφοδοτηθεί με επιδοτούμενο (μέτά τις εκλογές η τρόικα περιμένει έντονες μεταρρυθμι- σω ΕΣΠΑ) και χαμηλόμισθο προσωπικό βασικής ειδίστικές προσπάθειες, πρώτα απ’ όλα στην αγορά εργα- κευσης. σίας, στις δομικές μεταρρυθμίσεις και στις ιδιωτικο- o Μείωση του μοναδιαίου κόστους εργασίας καποιήσεις». Με άλλα λόγια, μέσω του γερμανικού Κοι- τά 15%. νοβουλίου η Κομισιόν επιβεβαιώνει τη συμφωνία της o Νέα αναμόρφωση του Συστήματος Κοινωνικής κυβέρνησης με την τρόικα για την υλοποίηση και νέων Ασφάλισης. Η τρόικα ζητεί από την κυβέρνηση να μέτρων μέσω νέου Μνημονίου. προχωρήσει άμεσα και να έχει ολοκληρώσει μέχρι τον Μάλιστα, στην έκθεση καταγράφεται εμφανώς η πίε- Σεπτέμβριο αναλογιστικές μελέτες στα ταμεία. ση για επίσπευση των νέων μνημονιακών παρεμβάo Μείωση τουλάχιστον σεων, καθώς υπογραμμίζεται ότι «η τρόικα μπορεί να κατά 1 μονάδα των εργοαναλάβει την επόμεδοτικών ασφαλιστικών νη αποστολή ελέγχου εισφορών πέραν των 3,9 της ήδη από τον Ιούμονάδων που έχει ήδη νιο ή τον Ιούλιο του δρομολογηθεί. 2014». Είναι χαραοχή των αθμικά η συμμετ o Πλήρη κατάργηση Στο 38% μεσοστ φαρμακευτική δαπάνη κτηριστικό ότι στη σε 32%, ασφαλισμένων στη ότερη η οικονομική συμμετοχή, των οικογενειακών επι ! τόσο υψηλ νεια ασθέ η τερη ! Όσο βαρύ ! 80% λίδα 5 της έκθεσης ατώσεις ξεπερνά το που σε ορισμένες περιπ δομάτων που χορηγεί ο - ! ναφέρεται: «Η Κομι KYBE ! ! ΟΑΕΔ. ! ! ! ! σιόν επιβεβαιώνει την « » o Καθεστώς αναδιάρκαλή πρόοδο της Ελλάθρωσης για 11 νοσοκοδας στην εκτέλεση του ος για τον λαό, κόστ ο άμεσ μεία. και αλλά α νέα επώδυνα μέτρ της επιτρέψουν τη Βαρύ τίμημα, με προγράμματος, ωστόη κυβέρνηση για να ει στους δανειστές o Πλήρη σύνδεση των ανέλαβε να πληρώσ ές» αγορ γική «έξοδο στις συμβολική προεκλο σο σε ορισμένους τοπρονοιακών εισοδηξουμε αλλά θα κά λογι Συλ μείς υποδεικνύει ενίτο φαύλο σύστημα μάτων με εισοδηματική εξουσίας στην Αττι σχυση των μεταρρυθμικά κριτήρια με στόχο στικών προσπαθειών, ότον περιορισμό επιδοΜαζικό μήνυμα ς από την Κλαυθμώνο πως π.χ. στην αγορά ματικών παροχών και χθες και αύριο εργασίας, όπου έχουν εισοδηματικών ενισχύΟ Καμίνης ανοίγει για μο τον δρό να επιδειχθούν μόνο πεση την ιδιωτικοποίη σεων στα όρια της φτώτου δήμου νιχρά αποτελέσματα. Δεχειας. δομένων των επερχόμεo Μέχρι το φθινόνων εκλογών η τρόικα Tελεσίγραφα πωρο θα προχωρήάμεσης εμπλοκής εις ακίσ φυλ προ τας Έξι Περιμένον δεν έθεσε καταρχήν καγια τον βασανισμό φική σει με νόμο η απεογρα φωτ την Άνγκελα Με ιος μέχρι θανάτου διάταξη υποψήφ νένα επιπλέον αίτημα, ωεριφορά λευθέρωση με νόμο ο Μπουτάρης Στην... εριστική συμπ ωσαν του θύματος απέδ στόσο θα θέσει το θέμα οι κατηγορούμενοι των ομαδικών απο! αρμό ξυλοδ τον αυτό στο επίκεντρο πιθαλύσεων.
Η ΑΥΓΗ • Β’ ΠΕΡΙΟΔΟΣ • ΑΡ. ΕΤΟΣ ΙΔΡΥΣΗΣ 1952
ΠΕΜΠΤΗ 10 ΑΠΡΙΛ
ΙΟΥ 2014
ΠΡΩΙΝΗ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ
www.avgi.gr
TIMH: 1,5€
ΦΥΛΛΟΥ 11970
ΣΕΛ. 15
όνιο
ημ Έξοδος με νέο Μν εων αναπηρίας. πολμείωση των συντάξ στις αγορές είναι ρών και ποσοστιαία πολυνοτης σημερινής εξόδου δισ. με εαποδεικνύεται το Παράλληλα το κόστος έκδοση πενταετούς ομολόγου 2,5 αποκαμνημονιακού κύκλου ταχτο. Η που σημαίνει ότι Αρχή ενός νέου Βουλή, καθώς, όπως λαπλό και δυσβάσ αγγλικό δίκαιο, κάτι πρόσφατα από τη στο δεσμεύσεις ίς πέρασε γίνεται που επαχθε ιο 5% 600 εκατ. ευε μοσχέδ ηση ανέλαβ πιτόκιο περί το κέρδους άνω των «Αυγή», η κυβέρν ενώ οι Έλτύχουν εγγυημένου προκειμένου να διαθα χώρα, λογές υτές» λύπτει σήμερα η άλλη ευρωεκ «επενδ οι σε καμία τών για μετά τις Βασικά στοιΕπιμπορούν να βρουν έναντι των δανεισ ας» πριν από αυτές. με αντίστοιχο ποσό. ρώ, που σήμερα δεν νιο: Η πλήτην «ιστορία επιτυχί οι θα επιβαρυνθούν όπως ατηρήσει ζωντανή αμεί με νέο Μνημό αποδυναμώνεται, ληνες φορολογούμεν του μονασυμφωνίας, που ισοδυν για κούρεμα του χρέους χεία της μυστικής , η περαιτέρω μείωση πλέον η συζήτηση τες για εργατικού δικαίου ο Σόιμπλε. ΣΕΛ. 3, 4, 5 «δώρα» στους εργοδό ρης ανατροπή του κριβώς «παρήγγειλε» ας κατά 15%, νέα ωση του αδιαίου κόστους εργασί στην αγορά εργασίας και η ισοπέδ εισφοοχής αύξηση της συμμετ μείωση ασφαλιστικών ατος με περαιτέρω σφαλιστικού συστήμ
:
)( %*'&!+) ' # *$) #!+*' + !+ " !&* *$*+ +* *$ "+ & *( " ) "+ )(& +& *(&"(& # ( ' + "')(&, +#(! " +& )+ &+ #!+*' + +!( )* +# ! %$. # *$) +# ' "+, *( *( 5 %*& %*' !( ) + &(, '! &( '! " ) "+ %*$) + &+ ! %$ #( % ""'* ()*+ %*$ *+, % ) & ("(%#() ' , ( +) )'*+& +# +& ( ' . % !!( & *$*' )$%$ )+ "$) # ('& (#( $%' *$) ') %'& +) *$) )+. '#& '& %'& )+ ' ΣΕΛ. 13
ΣΥΝΑΝΤΗΣΕΙΣ
ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ
10/4
: . ! !
ΣΕΛ. 8
- ! ! ! !
! ! ! !
ΣΤΑΘΟΥΛΙΑ ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ
αστε ότι, χοτην Άνγκελα, σκεφτόμ μέσων εΕνώ περιμένουμε τικών κάθε λογής κυβερνη ροστατούντων των δας καγκελαρίου ταξίδι της Γερμανί νημέρωσης για το υποστήριξη του σημασία του για την το στην Αθήνα και τη μπορούσαμε να σης Σαμαρά, θα κυβέρνη της έργου μήνυμα «Σήκωσε με το χριστιανικό του θαύματος αναπαραστήσουμε περπάτα», τη δύναμη το κρεβάτι σου και ο παράλυτος στην υτικά για τη ζωή που βίωσε θριαμβε ν» στην Ιερουσαλήμ. «πύλη των προβάτω ΣΕΛΙΔΑ 2
ΣΕΛ. 9
ΣΕΛ. 23
γικός πόλεμος ΡωΕντείνεται ο ψυχολο φιλοδυτική κυμε τη σίας - Ουκρανίας, εκνα απειλεί ότι θα βέρνηση του Κιέβου τα κτήρια που έχουν κενώσει διά της βίας ακτιβιστές στην ωνοι καταλάβει οι ρωσόφ και τον Πούτιν να νία ανατολική Ουκρα διαΟυκρανούς να μην ίπροειδοποιεί τους Την . νόρθωτο λάθος» πράξουν το «ανεπα ζεται να διοργανώδια ώρα η Δύση ετοιμά ΗΠΑ, Ρωσίας, Ε.Ε, ψη σει τετραμερή διάσκε ουκρανική κρίση. Ουκρανίας για την ΣΕΛ. 21
- !
Εκ των υστέρων άρση εκλογιμότητας
του κωλύματος
ΣΕΛ. 7
ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΙΣ 11 π.μ. Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ
Αλ. Τσίπρας: Τυχοδ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΝΙΚΟΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Το δίλημμα είναι «ή η Μέρκελ ή εμείς», είπε ο Αλέξης Τσίπρας από το Παρίσι το βράδυ της Παρασκευής - και υπ’ αυτό το πρίσμα θα πρέπει να δει κανείς την «τυχοδιωκτική και προεκλογική παράσταση, με την έξοδο στις αγορές», παράσταση που οργάνωσε η Άν. Μέρκελ, με στόχο να υποστηρίξει τον αντιπρόσωπό της στις εκλογές, τον Αντ. Σαμαρά. Και χαρακτήρισε την έξοδο στις αγορές «τυχοδιωκτική», γιατί, όπως εξήγησε, «η Ελλάδα δανείστηκε από τις αγορές, χωρίς να έχει πρώτα αναδιαρθρώσει το χρέος της ώστε να πέσουν τα επιτόκιά της. Και δανείστηκε ακριβά, (αλλά) οι αγορές και τα κερδοσκοπικά funds δεν εξέφρασαν την εμπιστοσύνη τους στην ελληνική οικονομία, απλώς κυνήγησαν και πέτυχαν μεγάλα και, κυρίως, εγγυημένα κέρδη. Στον προεκλογικό τυχοδιωκτισμό τους, όμως, Μέρκελ - Σαμαρά (κατάφεραν) να επιβαρύνουν ένα ήδη μη βιώσιμο χρέος. Ο ελληνικός λαός θα στείλει τους τυχοδιώκτες σπίτια τους», τόνισε κλείνοντας τη σχετική αναφορά.
Εκτός από την Άν. Μέρκελ, ο Αλ. Τσίπρας επιτέθηκε στον Φρ. Ολάντ, που έδειξε να μην αντιλαμβάνεται, όπως παρατήρησε, γιατί υπέστη την ήττα στις πρόσφατες τοπικές εκλογές αλλά και στη Μ. Λεπέν, που απειλεί να μας γυρίσει «στην Ευρώπη του αίματος» και η οποία απολαμβάνει της υποστήριξης του επικοινωνιακού κατεστημένου, ακριβώς γιατί αποτελεί μέρος του κατεστημένου, με αντίπαλο την Αριστερά. Αναφορές που έγιναν από την εκδήλωση με την οποία κηρύχτηκε η έναρξη της καμπάνιας, από πλευράς του Μετώπου της Αριστεράς, για τις ευρωεκλογές, παρόντων, φυσικά, του Π. Λοράν και του Ζ.Λ.Μελανσόν. Από την πόλη - σύμβολο της Αριστεράς, λοιπόν, ο υποψήφιος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς για την ηγεσία της Κομισιόν έστειλε «δυνατό μήνυμα ενότητας και νίκης», θέτοντας τον κοινό στόχο, «να βγάλουμε την Ευρώπη από το βαθύ σκοτάδι του νεοφιλελευθερισμού», κάνοντας ειδική αναφορά στα κίνητρα της δικής του υποψηφιότητας για την Προεδρία της Κομισιόν: o Να βάλουμε τέλος στη λιτότητα για
ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΗ
Ευρωπαϊκό και εθνικό προβάδισμα ΣΥΡΙΖΑ Διπλό προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ και διεύρυνση της διαφοράς, τόσο στην κάλπη των ευρωεκλογών όσο και σε αυτή των εθνικών εκλογών, καταγράφει η δημοσκόπηση της Public Issue που δημοσιεύτηκε στην «Εφημερίδα των Συντακτών». Αναλυτικότερα, στην πρόθεση ψήφου για τις ευρωεκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται της Ν.Δ. με 19,5% έναντι 16.5%, διευρύνοντας τη διαφορά κατά 3 ποσοστιαίες μονάδες, σε σχέση με τον Μάρτιο. Στην εκτίμηση ψήφου που αφορά τις εθνικές εκλογές, ο ΣΥΡΙΖΑ συγκεντρώνει 29%, ενώ η Ν.Δ. ακολουθεί με 27,5%. Παράλληλα, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης διατηρεί την πρωτιά στην παράσταση νίκης. Συγκεκριμένα, στη μέτρηση της εταιρείας για τον μήνα Απρίλιο, ο ΣΥΡΙΖΑ προηγείται με 19,5% (από 15,5% που είχε το Μάρτιο) και η Ν.Δ. ακολουθεί με 16,5% έναντι 15,5% που είχε τον Μάρτιο. Τρίτο κόμμα αναδεικνύεται η Ελιά, αλλά με μόλις 5,5% και ακολουθούν: το Ποτάμι με 5%, που έχει χάσει 2 μονάδες σε σχέση με τον περασμένο μήνα, το ΚΚΕ με 4,5% από 5% που
είχε προ μηνός, η Χ.Α. με 4% έναντι 4,5%, οι ΑΝ.ΕΛΛ. που παραμένουν σταθεροί στο 2,5%, η ΔΗΜ.ΑΡ. που έχει βρεθεί στο 2,5% από 1,5% που είχε τον Μάρτιο, ο ΛΑΟΣ με 1,5% και το ΕΠΑΜ με 1%. Ο ΣΥΡΙΖΑ παραμένει πρώτος στην παράσταση νίκης καθώς το 46% των ερωτηθέντων «βλέπει» νίκη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Το 39% δίνει την πρωτιά στη Ν.Δ. «Μικρή διαφορά» στην αναμέτρηση υπέρ της Ν.Δ. βλέπει το 36% των ερωτηθέντων και το 33% προβλέπει μικρή διαφορά υπέρ του ΣΥΡΙΖΑ. Παράλληλα, στη σφυγμομέτρηση της Public Issue εμφανίζει μείωση και η αδιευκρίνιστη ψήφος, η οποία σε σχέση με τον Μάρτιο (41%) βρίσκεται τώρα στο 36,5%.
Προβάδισμα ΣΥΡΙΖΑ και στις εθνικές εκλογές Στην κάλπη των εθνικών εκλογών, ο ΣΥΡΙΖΑ διατηρεί το προβάδισμά του σε σχέση με τη Ν.Δ., ενώ παρατηρείται και μια μικρή διεύρυνση της διαφοράς μεταξύ των δύο κομμάτων, σε σύγκριση με τη δημοσκόπηση της ίδιας εταιρείας για τον μή-
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
9
ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ
ιωκτική και προεκλογική η έξοδος στις αγορές Ευρωψηφοδέλτιο και διακήρυξη απασχολούν την Κ.Ε.
να ξανακερδίσουμε τη δημοκρατία. o Να αναχαιτίσουμε τις κοινωνικές διεργασίες που αναβιώνουν τις εθνικιστικές τάσεις και την ξενοφοβία, που αναζωπυρώνουν τον δεξιό λαϊκισμό και εξτρεμισμό. o Nα ξαναενώσουμε λαούς και χώρες που ο νεοφιλελευθερισμός χωρίζει. o Να οικοδομήσουμε την ευρύτερη δυνατή κοινωνική και πολιτική συμμαχία ενάντια στη λιτότητα. o Να προωθήσουμε την αλληλεγγύη των νέων γυναικών και ανδρών, των εργαζομένων, των συνταξιούχων και των ανέργων, σε μια Ευρώπη ενάντια στην ηγεμονία του κεφαλαίου. Είναι η μόνη αλληλεγγύη που μπορεί να σπάσει τη διαίρεση Βορρά Νότου», διεμήνυσε. Και, ενθυμούμενος τον δικαιωμένο Νίκο Πουλαντζά, αντικατέστησε
να Μάρτιο. Αναλυτικότερα τα ποσοστά των κομμάτων έχουν ως εξής (σε παρένθεση τα ποσοστά για τον Μάρτιο): ΣΥΡΙΖΑ 29% (28%), Ν.Δ. 28% (27,5%), Χ.Α. 10% (10,5%), ΚΚΕ 7% (7,5%), Ποτάμι 7%, (δεν είχε καταγραφεί τον Μάρτιο), ΑΝ.ΕΛΛ. 4% (5%), ΔΗΜ.ΑΡ. 3,5% (3%), λοιπά κόμματα 6%.
Ενδιαφέρον για εκλογές Επίσης, αυξάνεται σταδιακά και το ενδιαφέρον των πολιτών για τη διπλή κάλπη του Μαΐου, καθώς το 69% -έναντι 64% τον Μάρτιο- δηλώνουν ότι ενδιαφέρονται για τις δημοτικέςπεριφερειακές εκλογές, ενώ οριακή αύξηση του ενδιαφέροντος δείχνουν και τα ποσοστά για τις ευρωεκλογές. Εξάλλου μειώνονται και εκείνοι που δηλώνουν αδιάφοροι για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, από το 36% του
τη γνωστή ρήση του περί σοσιαλισμού με την Ε.Ε. Συνεπώς, «η Ε.Ε. ή θα είναι δημοκρατική ή δεν θα υπάρξει». Επίσης, «ο μόνος δρόμος για να δημιουργήσουμε το μέλλον είναι να αλλάξουμε το παρόν» ήταν μια άλλη χαρακτηριστική αποστροφή του Αλέξη Τσίπρα που πρόβλεψε κλείνο-
Μαρτίου σε 31% τώρα. Στο πλαίσιο αυτό, το 78% (από 73% τον Μάρτιο) των ερωτηθέντων δηλώνουν απολύτως βέβαιοι ότι θα προσέλθουν στην κάλπη και θα ψηφίσουν, ενώ «αβέβαιοι» δηλώνουν το 20% του δείγματος. Επίσης, βεβαιότητα πως θα συμμετάσχει στις ευρωεκλογές εκφράζουν το 71% (από 66% τον Μάρτιο) των ερωτηθέντων, ενώ μειώνεται το ποσοστό των «αβέβαιων» για τη συμμετοχή τους από 32% σε 27%. Τέλος, οι ερωτηθέντες στη σφυγμομέτρηση εκτιμούν, σε ποσοστό 56%, πως η διεξαγωγή των εκλογών σε δύο Κυριακές έναν μήνα πριν το Πάσχα θα αυξήσει το ποσοστό της αποχής, ενώ το 35% του δείγματος έχουν αντίθετη γνώμη και θεωρούν ότι θα μειωθεί η αποχή. ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΙΜΟΣ
ντας ότι «εμείς θα είμαστε η θετική και ευχάριστη έκπληξη των ευρωεκλογών».
Από το πρωί συνεδριάζει η Κ.Ε. Σε αυτό το πλαίσιο, συνεδριάζει σήμερα, Κυριακή, η Κεντρική Επι-
τροπή (στο Cine Κεραμεικός), με τις εργασίες να ανοίγουν στις 11 το πρωί με την ομιλία του Αλ. Τσίπρα. Συνεδρίαση κομβικής σημασίας, καθώς από εκεί θα ξεκινήσει η εκστρατεία των ευρωεκλογών, με απώτερο στόχο τη διαπίστωση αναντιστοιχίας ανάμεσα στη λαϊκή βούληση και τη Βουλή του 2012. Με «οχήματα» στην πορεία αυτή ώς τα τέλη Μαΐου την Ευρωδιακήρυξη και το ψηφοδέλτιο. Ψηφοδέλτιο που θα αποτελείται από 50% γυναίκες, με εκπροσώπηση όλων εκείνων των κοινωνικών χώρων που τους τελευταίους μήνες βρέθηκαν στην αιχμή των αντιμνημονιακών αγώνων. Ισχυρή αναμένεται, ακόμη, η παρουσία προσωπικοτήτων εκτός ΣΥΡΙΖΑ, με κάθε έναν/ μία από όλες αυτές να σηματοδοτεί και κάτι διαφορετικό στο κοινό αίτημα για ένα καλύτερο αύριο για τον ελληνικό λαό. Επίσης θα αντιπροσωπεύονται όλες οι γεωγραφικές περιφέρειες, η μουσουλμανική μειονότητα, οι Ρομά κ.ο.κ. Ενώ και στο κείμενο -βάση συζήτησης- της Διακήρυξης για τις ευρωεκλογές επισημαίνεται ότι έφτα-
σε «η ώρα να πούμε, ‘δεν πάει άλλο’», με τον ΣΥΡΙΖΑ να απευθύνει ειδικότερα πρόσκληση προς «τους εργαζόμενους, τους ανέργους, τους συνταξιούχους, τους αυτοαπασχολούμενους και μικρούς επιχειρηματίες , τους αγρότες, τη νεολαία, τον κόσμο της επιστήμης και του πολιτισμού [...] να φωνάξουν, αυτό που βιώνουν και αισθάνονται: ένα μεγάλο ‘φτάνει πια’. Τους καλούμε να δηλώσουν με την ψήφο τους μια καθαρή αξίωση προς την ελληνική συγκυβέρνηση της υποτέλειας και της καταστροφής: ‘φύγετε’!». Συνεχίζοντας, τέλος, το πρόγραμμα των πυκνών, ανά τη χώρα, περιοδειών του, ο Αλέξης Τσίπρας θα βρίσκεται αύριο, Δευτέρα, στην Πάτρα, όπου θα μιλήσει στις 11.30 το πρωί σε εκδήλωση για το θαλάσσιο μέτωπο, στην Αγορά Αργύρη (Αγίου Ανδρέου 12). Το βράδυ της ίδιας ημέρας (8 μ.μ.) θα μιλήσει στο Αγρίνιο, στην πλατεία Δημοκρατίας. Και την Τετάρτη, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ θα μιλήσει στη Χαλκίδα, στην παραλία (Κόκκινο Σπίτι), στις 8 το βράδυ.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
10 ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ ΚΟΥΤΖΑΜΑΝΗ
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Φίμωτρο στην ενημέρωση, προστα Η επιχειρούμενη επιβολή προληπτικής λογοκρισίας από την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ευτέρπη Κουτζαμάνη, έπειτα από αίτημα του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Νίκου
ΑΝΤΩΝΗΣ ΡΟΥΠΑΚΙΩΤΗΣ, πρώην υπουργός Δικαιοσύνης:
Επιδίωξή τους να αποτρέψουν νέες δυσμενείς για την κυβέρνηση αποκαλύψεις 1. Η παρακολούθηση, υποκλοπή, γενικότερα παραβίαση της ατομικότητας της επικοινωνίας, η οποία μπορεί να επιχειρείται με οποιονδήποτε τρόπο ή μέσο, είναι αποδοκιμαστέα από το Σύνταγμα (άρθρο 19), που θεωρεί το δικαίωμα αυτό «απόλυτα απαραβίαστο» σε στάθμιση, όπως πιστεύω, με το άρθρο 2 Συντ. για την προστασία της αξίας του ανθρώπου. Σχετικές είναι και οι ρυθμίσεις του άρθρου 370 Α Ποινικού Κώδικα με τις υπερβολικές κατά την άποψή μου ποινές που προβλέπει για όσους παραβιάζουν τις διατάξεις του, καθώς και του Ν. 2472/97 περί προστασίας προσωπικών δεδομένων, στο μέτρο που αυτές κριθεί, ότι εφαρμόζονται σε περιπτώσεις, όπως της παγίδευσης της επικοινωνίας Τ. Μπαλτάκου - Η. Κασιδιάρη και με την επισήμανση της ιδιαίτερης επιφυλακτικότητας των αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ως προς την προστασία προσώπων του δημοσίου βίου. 2. Η αποστολή από αρμόδιο υπουργό - και όχι μόνο - προς την εισαγγελική αρχή φακέλων, που εμπεριέχουν προς αξιολόγηση στοιχεία για ενδεχόμενη διάπραξη ποινικού αδικήματος, κινείται στο όριο όχι απλά του δικαιώματος αλλά και της υποχρέωσης του αρμοδίου υπουργού ή όποιου άλλου, ωστόσο η αποστολή φακέλου - αγνοώ το περιεχόμενό του - του υπουργού Δημόσιας Τάξης προς την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, σχετικού με την παραπάνω υπόθεση, υπονομεύεται από την υπερπροβολή που φρόντισαν κυβερνητικοί παράγοντες να της προσδώσουν, αποκαλύπτοντας έτσι ότι οι προθέσεις τους είναι να αποτρέψουν πολιτικές συνέπειες εξαιτίας των αποκαλύψεων της επικοινωνίας. 3. Η ανάθεση της υπόθεσης από την εισαγγελέα του Αρείου Πάγου σε αρμόδια εισαγγελέα για τη διερεύνηση διάπραξης του ποινικού αδικήματος του άρθρου 157 Ποιν. Κωδ. (Βία κατά πολιτικού Σώματος ή Κυβέρνησης) υπάγεται στο πλαίσιο των λειτουργικών αρμοδιοτήτων της, ωστόσο και η προβολή της διαδικασίας αυτής, η οποία, όπως πιστεύω, είναι πέραν των προθέσεών της εισαγγελέως, επιλέχθηκε από τους ίδιους παράγοντες στην επιδίωξή τους να αποτρέψουν και νέες δυσμενείς για πρόσωπα της κυβέρνησης αποκαλύψεις. 4. Κατά τα άλλα γεννάται δεινή αμφιβολία, τουλάχιστον, αν είναι ή όχι εφαρμοστέα εν προκειμένω η διάταξη του άρθρου 157 Ποιν. Κώδικα, εφόσον πρέπει να αναδειχθεί: α) Αν και σε τι μέτρο με την απειλή αποκάλυψης και άλλων βίντεο ασκήθηκε εκβίαση ή βία -διαπιστώνεται ταυτολογία; β) Σε βάρος ποιου υπουργού ή βουλευτή υποτίθεται ότι ασκήθηκε, με την παράνομη επιδίωξη αυτός να παραβιάσει το καθήκον του και ποιο - με πράξη ή παράλειψή του, όπως απαιτεί το ίδιο άρθρο. γ) Με δεδομένο μάλιστα ότι η έρευνα αυτή αποτελεί αποκλειστικό έργο των εισαγγελικών - δικαστικών αρχών και όχι κάποιου υπουργού ή βουλευτή. Εκτός και αν οι κυβερνητικοί παράγοντες που διαχειρίζονται την υπόθεση αυτή αποδέχονται εμμέσως ότι παρεμβαίνουν στα δικαστήρια για την προς όφελός τους διαμόρφωση δικαιοδοτικής κρίσης, ανεξάρτητα βέβαια από την αναποτελεσματικότητα των ενεργειών τους αυτών, ενδεχόμενο το οποίο όχι μόνο είναι πέραν των καθηκόντων τους, αλλά επιπλέον συνιστά και περίπτωση παραβίασης της συνταγματικής τάξης.
Δένδια, προκάλεσε αντιδράσεις καθώς θεωρήθηκε ότι είχε στόχο το δικαίωμα ενημέρωσης του πολίτη και την προστασία ανθρώπων της εξουσίας από αποκαλύψεις σκανδάλων,
Η εισαγγελέας και το παγκάρι ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΥ*
Η πρόσφατη παρέμβαση της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου, η οποία κατόπιν παραγγελίας του υπουργού Δημόσιας Τάξης (οικεία πρακτική στην Ελλάδα) ζήτησε να συλλαμβάνονται ακόμη και εν ενεργεία βουλευτές αν δημοσιευθεί νέο παράνομο υλικό, μου φέρνει στο μυαλό μια παλιά διδακτική ιστορία. Κάποια στιγμή, στα τέλη της δεκαετίας του ‘90, διαπιστώθηκε ότι το παγκάρι του Ιερού Προσκυνήματος της Αγίας Παρασκευής στα Τέμπη απέδιδε συστηματικά πολύ χαμηλότερα από τα αναμενόμενα και προηγούμενα έσοδα. Η ενορία λοιπόν τοποθέτησε μια κρυφή κάμερα μέσα στο εκκλησάκι. Η κάμερα έκανε τη δουλειά της: κάθε βράδυ ένας παπάς έμπαινε στις μύτες των ποδιών του και έπαιρνε κρυφά από το παγκάρι τόσα ώστε να μη γίνει η υπεξαίρεση αντιληπτή την επόμενη. Η υπεξαίρεση όμως έγινε αντιληπτή λίγους μήνες μετά και ο
κλέφτης παπάς συνελήφθη. Στην προσπάθειά του να μην καταλήξει στη φυλακή άσκησε αναίρεση ενώπιον του Αρείου Πάγου για το παράνομο αποδεικτικό μέσο της κρυφής κάμερας. Ο Άρειος Πάγος τότε απεφάνθη: «Η απαγόρευση της με ειδικά τεχνικά μέσα μαγνητοσκόπησης αθεμίτως αφορά πράξεις ή εκδηλώσεις της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής των τρίτων που είναι ικανές να επιφέρουν βλάβη στην προσωπικότητα και να μειώσουν την αξιοπρέπειά τους. Δεν περιλαμβάνει δε και τις πράξεις ή εκδηλώσεις τούτων, οι οποίες, ανεξάρτητα από τον τόπο και τον χρόνο που γίνονται, δεν ανάγονται στη σφαίρα της προσωπικής και ιδιωτικής ζωής τους, αλλά πραγματοποιούνται στο πλαίσιο των ανατιθεμένων σ’ αυτούς υπηρεσιακών καθηκόντων και κατά την εκτέλεση τούτων, η οποία ως εκ του τρόπου πραγματοποιήσεώς της και της φύσεως και του είδους των εκπληρούμενων καθηκόντων υπόκειται σε δημόσιο έλεγχο και κριτική. Τέτοια μη δημόσια, κατά την ως άνω έννοια, πράξη η μαγνητοσκόπηση της οποίας δεν στοιχειοθετεί αξιόποινη πράξη και ως εκ τούτου η χρήση της σχετικής
ταινίας ως αποδεικτικού μέσου είναι επιτρεπτή» (1317/2001). Απλά πράγματα. Η κρίση ότι τα κρυφά βίντεο αποτελούν θεμιτά αποδεικτικά μέσα, στον βαθμό που η μαγνητοσκόπηση δεν θίγει την ιδιωτική ζωή των δραστών, είναι αυτή που μας κάνει να εναντιωνόμαστε στο βίντεο πεολειχίας Ζαχόπουλου που δημοσίευσε το γνωστό κατάπτυστο πρωτοσέλιδο του «Πρώτου Θέματος» τον Ιανουάριο του 2008. Την ίδια στιγμή, ως πολίτες αυτού του τόπου, έχουμε κάθε δικαίωμα να ξέρουμε πώς ασκεί τα υπηρεσιακά του καθήκοντα ο γενικός γραμματέας της κυβέρνησης και μάλιστα σε ένα τόσο ευαίσθητο για τη δημοκρατία ζήτημα. Ακόμη και με candid camera. Εκτός αν θεωρούμε πιο σημαντικό το παγκάρι του Ιερού Προσκυνήματος της Αγίας Παρασκευής Τεμπών από τις υπόγειες διαδρομές Χρυσής Αυγής, κυβέρνησης και δικαστών. Πιθανώς, η κυρία Κουτζαμάνη... Εγώ πάλι, με τίποτε.
* Ο Δημήτρης Χριστόπουλος είναι καθηγητής Παντείου, αντιπρόεδρος της Διεθνούς Ομοσπονδίας Δικαιωμάτων του Ανθρώπου
Τα αντανακλαστικά της εισαγγελέως ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ Χ. ΧΡΥΣΟΓΟΝΟΥ*
Η Εισαγγελία του Αρείου Πάγου επέδειξε την προηγούμενη εβδομάδα τα εξαιρετικά αντανακλαστικά της, ανταποκρινόμενη άμεσα στη σχετική αναφορά του λογιωτάτου περί τα νομικά υπουργού «Προστασίας του Πολίτη», και με παραγγελία της προς την Εισαγγελία Πρωτοδικών Αθηνών επιτάσσει την άμεση κίνηση αυτόφωρης διαδικασίας κατά όσων διακινούν παράνομο οπτικοακουστικό υλικό στα ΜΜΕ. Διευκρινίζει μάλιστα ότι, εκτός από το άρθρο 370 Α του Ποινικού Κώδικα (παραβίαση του απορρήτου της τηλεφωνικής επικοινωνίας και της προφορικής συνομιλίας), εφαρμογή μπορεί να έχει και το «ξεχασμένο» άρθρο 157 του ίδιου (άσκηση βίας ή απειλής βίας κατά της Βουλής ή της κυβέρνησης ή μέλους τους για την εκτέλεση ή παράλειψη πράξης αναγόμενης στα καθήκοντά τους). Είναι βέβαια θετικό το γεγονός ότι, μάλλον για πρώτη φορά, η κυβέρνηση και οι εισαγγελικές αρχές αντιδρούν με τόσο άμεσο και κατηγορηματικό τρόπο σε δημόσιες απειλές των νεοναζιστών. Είναι πρόδηλη η αλλαγή στάσης σε σχέση προς ό,τι συνέβαινε έως πριν από μερικούς μήνες, όταν απειλές προερχόμενες από τον ίδιο πολιτικό χώρο, αλλά στρεφόμενες προς άλλες κατευθύνσεις (π.χ. αλλοδαπούς μικροπωλητές, συνδικαλιστές κ.λπ.), αντιμετωπίζονταν από το επίσημο κράτος με χαρακτηριστική μακαριότητα. Ίσως όμως η διαφορά να είναι ότι τώρα οι απειλές των χρυσαυγιτών αγγίζουν τον ίδιο τον πρωθυπουργό, το περιβάλλον του και τους υπουργούς του. Από νομική άποψη, η εν αγνοία ενός των συνομιλητών μαγνητοφώνηση ιδιωτικής συνομιλίας ενέχει παγίδευσή
του. Αυτό, όπως έχει δεχθεί ο Άρειος Πάγος, δεν είναι καταρχήν ανεκτό από την έννομη τάξη, ειδάλλως θα ζούσαμε με το καταθλιπτικό συναίσθημα ότι κάθε αστόχαστη έκφρασή μας σε μια ιδιωτική συζήτηση θα μπορούσε κάποια άλλη στιγμή να χρησιμοποιηθεί εναντίον μας (ΑΠ 1/2001 Ολομ.). Όπως όμως έχει πολλές φορές επιβεβαιώσει το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, η προστασία της αμεριμνησίας της ιδιωτικής συνομιλίας ενδέχεται να υποχωρεί, όταν σταθμίζεται με το εύλογο ενδιαφέρον της κοινής γνώμης να ενημερώνεται για τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζονται την εξουσία όσοι κατέχουν δημόσιες θέσεις. Σε τέτοιες περιπτώσεις, και εφόσον βεβαίως δεν πρόκειται για τον απαραβίαστο πυρήνα της ιδιωτικής ζωής (ερωτικές και οικογενειακές σχέσεις, υγεία κ.λπ.), η ελευθερία του Τύπου και της πληροφόρησης αποκτά προβάδισμα έναντι της προστασίας των λεγόμενων «δημοσίων προσώπων» (όπως βουλευτές, μέλη και στελέχη της κυβέρνησης). Εδώ προκύπτει μια ξεκάθαρη διάκριση. Είναι άλλο πράγμα καθαυτές οι αποκρουστικές πρακτικές παγίδευσης ιδιωτικών συνομιλιών, που παραπέμπουν σε παρακράτος και υπόκοσμο. Και άλλο πράγμα το καθήκον ενημέρωσης της κοινής γνώμης, η οποία εν τέλει δικαιούται να γνωρίζει αν άνθρωποι που διαχειρίζονται τις τύχες του ελληνικού λαού «συγχρωτίζονται» και νιώθουν οικειότητα με όσους δεν διστάζουν να χρησιμοποιούν πρακτικές παρακράτους ή μαφίας. Όποιος δεν μπορεί ή δεν θέλει να κάνει τη στοιχειώδη αυτή διάκριση φοβάμαι πως δεν προασπίζει εντέλει αποτελεσματικά τη δημοκρατία.
* Ο Κώστας Χρυσόγονος είναι καθηγητής της Νομικής Σχολής του ΑΠΘ, μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
11
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
σία στην εξουσία όπως το βίντεο με την «αδελφική» συνομιλία Μπαλτάκου - Κασιδιάρη. Η «Αυγή» ζήτησε την γνώμη έγκριτων νομικών και λειτουργών του τύπου για το επίμαχο αυτό θέμα. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΑΓΓΕΛΑ ΝΤΑΡΖΑΝΟΥ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΑΒΒΙΔΗΣ, πρόεδρος ΠΟΕΣΥ:
Απόπειρα προληπτικής λογοκρισίας Η Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, με μια επικίνδυνη για την ελευθερία του Τύπου ερμηνεία διάταξης του Ποινικού Κώδικα, αποτρέπει τους δημοσιογράφους από την επιτέλεση του λειτουργήματός τους, με απόπειρα επιβολής προληπτικής λογοκρισίας, για την πληροφόρηση του ελληνικού λαού, σε θέματα που άπτονται της λειτουργίας του δημοκρατικού πολιτεύματος. Πριν απειληθεί δημοσιογράφος από δικαστικούς λειτουργούς -και δη ανώτατους- με σύλληψη και ποινικές διώξεις σε βαθμό κακουργήματος, πρέπει να γίνεται προσεκτική στάθμιση των συγκρουόμενων εννόμων αγαθών και συμφερόντων. Αυτό επιβάλλει στη χώρα μας η Ευρωπαϊκή Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Στην προκειμένη περίπτωση, το υπερέχον συμφέρον του λαού και της δημοκρατικής πολιτείας είναι να χυθεί άπλετο φως στις σχέσεις κράτους
και παρακράτους, στους μηχανισμούς που διαβρώνουν τα θεμέλια του κράτους δικαίου και στην πραγματική διάσταση της νεοναζιστικής απειλής. Αυτό το συνταγματικά κατοχυρωμένο καθήκον τους θα εκπληρώσουν οι δημοσιογράφοι σύμφωνα με τη συνείδησή τους και τη δημοσιογραφική δεοντολογία. Οι απειλές δεν μας πτοούν.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΤΡΙΜΗΣ, μέλος του Δ.Σ. της ΕΣΗΕΑ:
Να μην επιτρέψουμε συνταγματικές παρεκτροπές Στο φύλλο της περασμένης Πέμπτης (10.4) της «Εφημερίδας των Συντακτών», σε αναφορά μου, σχετική με το μείζον θέμα προληπτικής λογοκρισίας που επιδιώκει να μας επιβάλλει η συγκυβέρνηση, παρέθεσα μια πολύ περιεκτική παράγραφο από το κύριο άρθρο της «Αυγής» με το λευκό εξώφυλλο (Τρίτη, 8.4), για να καταλάβουμε ει δυνατόν όλοι τι γίνεται σ’ αυτή την ταλαίπωρη χώρα: «Μετά από επιστολή του υπουργού Προστασίας του Πολίτη Ν. Δένδια, η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Ευτ. Κουτζαμάνη υπενθύμισε τις νομικές συνέπειες που θα προκύψουν εις βάρος όσων αναρτήσουν, μεταδώσουν ή σχολιάσουν νέο βίντεο με επαφές κυβερνητικών στελεχών και χρυσαυγιτών που ενδέχεται να δημοσιοποιηθεί. Οι δράστες, ακόμη κι αν είναι βουλευτές, θα διωχθούν με βάση το άρθρο 157 του Ποινικού Κώδικα και θα συλληφθούν για αυτόφωρο κακούργημα». Με λίγα λόγια, δίχως καμιά διάθεση να παραχωρήσω συγχωροχάρτι στο εκδοτοδημοσιογραφικό μας συνάφι (που σε πολλές περιπτώσεις δεν λειτουργεί δεοντολογικά και ηθικά) και συμφωνώντας μαζί σας, είμαστε υποχρεωμένοι, όλοι μας, σωματεία του Τύπου, πανεπιστήμια, εργατικές και κοινωνικές οργανώσεις, νομικός και όλος ο επιστημονικός δημοκρατικός κόσμος, να μην επιτρέψουμε κι άλλες συνταγματικές παρεκτροπές σε βάρος θεμελιωδών κατακτήσεων και ελευθεριών του ελληνικόυ λαού. Η Δημοκρατία, τα δικαιώματα και οι ελευθερίες -χωρίς εκπτώσεις- είναι πολύ σοβαρή υπόθεση για να την αφήσουμε στην τύχη των μικροπολιτικών σκοπιμοτήτων μιας ένοχης για πολλά κοινωνικά εγκλήματα κυβέρνησης.
ΝΙΚΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ:
Πρώτιστο καθήκον η αποκάλυψη 1. Όταν ο γραμματέας μιας κυβέρνησης πρωταγωνιστεί στο παρακρατικό θρίλερ που εκτυλίσσεται, δεν πρόκειται για επιπολαιότητα, πολιτικό λάθος ή τυχαία θεσμική εκτροπή. Ενδιαφέρει το πρόσωπο του γενικού γραμματέα της κυβέρνησης, αλλά κυρίως ενδιαφέρει η αποκάλυψη της πολλαπλής δικτύωσης του δημοσίου βίου, τον οποίο επιτηρούν, υπονομεύουν και εκβιάζουν πολυώνυμοι μηχανισμοί μυστικών υπηρεσιών, οργανωμένου εγκλήματος και ναζιστικών κέντρων. 2. Οι ανιστόρητοι εκφραστές των θεωριών «περί δύο άκρων» και «συνταγματικού τόξου», εγκλωβισμένοι στις μωρολογίες τους, βλέπουν ότι υπήρξαν ανδρείκελα και πιόνια αυτών των μηχανισμών του παρακράτους. Όταν παίζεις παιχνίδια κομματικοεκλογικών και προπαγανδιστικών σκοπιμοτήτων και χρησιμοποιείς μεσάζοντες προς τις μυστικές υπηρεσίες και το οργανωμένο έγκλημα, τότε είσαι ικανός για όλα. 3. Όταν σπάνε οι υπόνομοι του παρακράτους και
η δυσοσμία πνίγει τους πολίτες, τότε το πρώτιστο συμφέρον είναι να αποκαλυφθεί πλήρως το τι και πώς συνέβη. Το τελευταίο και χειρότερο είναι να κρυφτεί η κυβέρνηση πίσω από ποινικοκατασταλτικές ρυθμίσεις και να περιοριστεί η Δικαιοσύνη στη διεκπεραιωτή πρακτική που νομιμοποιεί τα κατά συνθήκη πολιτικά ψεύδη. 4. Η σπουδή των κυβερνητικών και εισαγγελικών απαγορεύσεων: - Δείχνει πολιτική αμηχανία και απροθυμία να αντιμετωπιστεί η αποκάλυψη του παρακρά-
τους. - Επιβεβαιώνει την ανικανότητα της κυβέρνησης να σταθμίσει σε πρώτη προτεραιότητα τη δημοκρατική διαφάνεια και το συλλογικό συμφέρον. 5. Όταν το παρακρατικό ερπετό βγαίνει στο φως και προκαλεί, είναι αστείο η κυβέρνηση να τού κουνάει το δάχτυλο και η Εισαγγελία να διατάσσει «ένορκη διοικητική εξέταση»!
ΒΑΣΙΛΗΣ ΣΚΟΥΡΗΣ, δημοσιογράφος, αρχισυντάκτης Real News:
Δυο όψεις του ιδίου νομίσματος Η δημοκρατία και η ελευθεροτυπία εδώ και αρκετό χρονικό διάστημα δέχονται μια ολομέτωπη επίθεση - με κρυφές κάμερες ή χωρίς αυτές. Είναι η άλλη όψη μιας ακραίας μονόπλευρης λιτότητας, καθώς αποτελεί αξίωμα ότι οι δυο αυτές πολιτικές συμβαδίζουν. Το δημόσιο συμφέρον είναι υπέρτατο αγαθό και δεν μπορεί να αμφισβητείται. Ο -έως πρόσφαταγραμματέας της κυβέρνησης είναι αυτός που με τις συναντήσεις του και τα όσα υποστήριζε επέτρεψε στη Χρυσή Αυγή να εμφανίζεται ότι μπορεί να παίξει ρόλο ρυθμιστή των πολιτικών εξελίξεων. Για να είμαστε άλλωστε ειλικρινείς, το ίδιο
τουλάχιστον διάστημα προόριζε την Χρυσή Αυγή για κυβερνητικό εταίρο -γι’ αυτό και απορώ που κάποιοι εκπλήσσονται και δηλώνουν ότι δεν γνώριζαν και δεν ενέκριναν τις σχέσεις Μπαλτάκου με την εγκληματική οργάνωση.
ÅÊÅÉ ÐÏÕ ÏÉ ÁËËÏÉ ÂÁÆÏÕÍ ÔÅËÅÉÁ ÅÌÅÉÓ ÂÁÆÏÕÌÅ ÔÁ ÐÑÁÃÌÁÔÁ ÓÔÇ ÈÅÓÇ ÔÏÕÓ ÁÕÔÇ ÔÇÍ ÐÅÌÐÔÇ 17 ÁÐÑÉËÉÏÕ
Προσωπικά περιμένω τη διαμαρτυρία της εισαγγελέως του Αρείου Πάγου για τον τρόπο που της επιτίθεται ο κ. Μπαλτάκος στο βίντεο που δημοσιοποιήθηκε, όπως και να εξεταστεί στα σοβαρά το ενδεχόμενο παράβασης καθήκοντος από τον τέως γραμματέα. Και, βεβαίως, να τροποποιηθεί ο συγκεκριμένος νόμος, προστατεύοντας απολύτως τα προσωπικά δεδομένα, αλλά και το δημόσιο συμφέρον. Έως τότε και όσο θα συγκρούονται ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα και δημόσιο συμφέρον, η στάθμιση δεν πρέπει να γίνεται κατ’ εντολή και προς όφελος της εκάστοτε κυβερνητικής εξουσίας.
12
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΟΥΤΕ 24 ΩΡΕΣ ΔΕΝ ΑΝΤΕΞΕ
Απότομη ΤΟΥ ΘΑΝΟΥ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
ΕΥΡΩΠΗ ΤΩΝ «15»
«Πρωταθλήτρια» στην ανισοκατανομή εισοδήματος η Ελλάδα Στο άρθρο μας στην «Αυγή» της 23.3.14 δείξαμε ότι η μεγάλη και πρωτοφανής ύφεση που προκάλεσε η εφαρμογή των μέτρων των Μνημονίων στη χώρα μας, εκτός από τα τεράστια κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, είχε αποτέλεσμα και την αύξηση της ανισότητας στο κατά κεφαλή ΑΕΠ σε Μονάδες Αγοραστικής Δύναμης των περιφερειών της χώρας και τη μείωση της συνοχής τους. Σημαντικές, όμως, ήταν και οι επιπτώσεις της πολυετούς αυτής ύφεσης και στην ανισοκατανομή του εισοδήματος, η οποία στη χώρα μας, όπως είναι γνωστό, και πριν από την οικονομική κρίση και τα Μνημόνια ήταν πολύ μεγάλη. Στο άρθρο αυτό θα εξετάσουμε τη μεταβολή της ανισοκατανομής του εισοδήματος το 2012 σε σχέση με το 2008 στη χώρα μας σε σχέση με τη μεταβολή της στα άλλα 14 κράτη πρώτα μέλη της Ε.Ε. Ένας από τους δείκτες της ανισοκατανομής του εισοδήματος είναι η σχέση του ποσοστού του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος που απολαμβάνει το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού σε σχέση με το αντίστοιχο ποσοστό που απολαμβάνει το φτωχότερο 20%. Τα σχετικά στοιχεία τα παίρνουμε από τη βάση δεδομένων της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ε.Ε. (της Eurostat).
Στην 1η στήλη του Πίνακα που ακολουθεί δίνεται το ποσοστό που συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος που απολάμβανε το φτωχότερο 20% του πληθυσμού των 15 κρατών - πρώτων μελών της Ε.Ε. και του συνόλου τους το έτος 2008, στη 2η το έτος 2012 και στην 3η η ποσοστιαία μεταβολή τους. Στις δύο επόμενες στήλες δίνονται τα αντίστοιχα ποσοστά του συνολικού εισοδήματος που απολάμβανε το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού των χωρών αυτών και του συνόλου τους και στις τρεις τελευταίες ο δείκτης ανισοκατανομής του εισοδήματος, δηλαδή η σχέση των δύο αυτών ποσοστών και η ποσοστιαία μεταβολή του (τα στοιχεία για την Ιρλανδία είναι του 2011). Από τον Πίνακα αυτόν φαίνεται ότι το 2012 σε σχέση με το 2012 το ποσοστό του συνολικού διαθέσιμου εισοδήματος που απολάμβανε: o Το φτωχότερο 20% του πληθυσμού μειώθηκε σε 9 από τα 15 κράτη-πρώτα μέλη της Ε.Ε. και στο σύνολό τους και αυξήθηκε στα υπόλοιπα 6. Οι μεγαλύτερες μειώσεις σημειώθηκαν στην Ισπανία, τη Δανία και οι μεγαλύτερες αυξήσεις στη Γερμανία και την Ολλανδία. Η μείωση του ποσοστού αυτού στη χώρα μας ήταν η 3η υψηλότερη. o Το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού μειώθηκε σε 9 κράτη και στο
ΤΟΥ ΜΑΝΟΛΗ Γ. ΔΡΕΤΤΑΚΗ*
σύνολό τους και αυξήθηκε σε 6. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στην Ισπανία και στη Δανία και οι μεγαλύτερες μειώσεις στην Ολλανδία και στη Γερμανία. Η μικρότερη μείωση σημειώθηκε στη χώρα μας (μόλις 0,2%). o Αποτέλεσμα των μεταβολών αυτών ήταν να σημειωθούν μεγάλες μεταβολές στον δείκτη ανισοκατανομής του εισοδήματος. Πιο συγκεκριμένα το 2012 σε σχέση με το 2008 ο δείκτης αυτός: o Αυξήθηκε, δηλαδή η ανισοκατανομή του εισοδήματος χειροτέρευσε, σε 9 κράτη. Η μεγαλύτερη χειροτέρευση σημειώθηκε στην Ισπανία, τη Δανία, την Αυστρία και την Ελλάδα και η μικρότερη στο Λουξεμβούργο. o Μειώθηκε, δηλαδή η ανισοκατανομή βελτιώθηκε, σε 6 κράτη. Η μεγαλύτερη βελτίωση σημειώθηκε στη Γερμανία, την Ολλανδία και το Ηνωμένο Βασίλειο. Εξαιτίας των μεταβολών αυτών σημειώθηκαν σημαντικές ανακατατάξεις των κρατών σε ό,τι αφορά
το ύψος της ανισοκατανομής του εισοδήματος. Η μεγαλύτερη βελτίωση θέσης σημειώθηκε στην Ολλανδία (από την 11η θέση το 2008 στη 15η, είχε δηλαδή τη μικρότερη ανισοκατανομή, το 2012) και στη Γερμανία (από την 6η στην 9η). Η μεγαλύτερη χειροτέρευση σημειώθηκε, κατά παράδοξο τρόπο, στη Δανία (από την 7η στη 14η θέση), στην Ισπανία (από την 4η στην 1η) και στην Αυστρία (από τη 13η στη 10η) Την 1η θέση με τη μεγαλύτερη ανισοκατανομή το 2008, όπως προαναφέρθηκε, κατείχε η Πορτογαλία και το 2012 η Ισπανία. Η Ελλάδα και τα δύο έτη κατείχε τη 2η σε μέγεθος ανισοκατανομή εισοδήματος ανάμεσα στα 15 κράτη - πρώτα μέλη της Ε.Ε. Δεδομένου ότι, εξαιτίας των μέτρων των Μνημονίων, η ύφεση στη χώρα μας συνεχίστηκε, και ήταν μεγάλη, και το 2013 η ανισοκατανομή του εισοδήματος στη χώρα μας θα αυξηθεί ακόμα περισσότερο και δεν αποκλείεται η Ελλάδα να έχει καταλάβει το 2013 την 1η θέση στην ανισοκατανομή του εισοδήματος, από τη 2η που κατείχε το 2012.
*Ο Μανόλης Γ. Δρεττάκης είναι πρώην αντιπρόεδρος της Βουλής, υπουργός και καθηγητής της ΑΣΟΕΕ
Ούτε 24 ώρες δεν διήρκεσε το πανηγυρικό κλίμα που έστησαν οι επικοινωνιολόγοι της κυβέρνησης για την «επιστροφή στις αγορές», η οποία λόγω του «αλμυρού» επιτοκίου (4,95%) θα κοστίσει στους Έλληνες πολίτες σε τόκους πάνω από 725 εκατ. ευρώ την επόμενη πενταετία (περισσότερα δηλαδή από όσα πιθανότατα θα έχει εισπράξει σταδιακά στο ίδιο διάστημα το Ελληνικό Δημόσιο από την πώληση του Ελληνικού!). Η απότομη αυτή «προσγείωση» ήλθε τόσο από τις αγορές όσο και από τους ίδιους τους τροϊκανούς. Οι τελευταίοι διεμήνυσαν στην κυβέρνηση ότι μαξιμαλιστικά επικοινωνιακά ευρήματα τύπου «τέλος στα Μνημόνια» πόρρω απέχουν από την πραγματικότητα. Την επομένη κιόλας της έκδοσης του 5ετούς ομολόγου, η μεν Γερμανίδα καγκελάριος προανήγγειλε στην Αθήνα συνέχιση της μνημονιακής πολιτικής, το δε ΔΝΤ έκανε γνωστή την εκτίμησή του πως η Ελλάδα είναι πιθανόν να χρειαστεί και νέο δάνειο! Από την πλευρά τους, οι αγορές, με την «ψυχρή γλώσσα» των αριθμών, όπως κατά βάση εκφράζονται, δεν έδειξαν να συμμερίζονται την υπερβολική ευφορία της ελληνικής κυβέρνησης: ο οίκος αξιολόγησης Fitch γνωστοποίησε το μεσημέρι της Παρασκευής ότι θεωρεί αμφί-
Προ των πυ ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΓΙΑΝΝΗΣ ΑΓΟΥΡΙΔΗΣ
Τις επόμενες ημέρες αναμένεται να εκτυλιχθεί το «ξεπούλημα» σε ιδιώτες της Eurobank, τράπεζας η οποία παρά την περυσινή της ανακεφαλαιοποίηση χρειάζεται επιπλέον χρήματα προκειμένου να σταθεί... Τι κι αν το περασμένο καλοκαίρι το ΤΧΣ έδωσε περί τα 5,9 δισ. ευρώ προκειμένου να ανακεφαλαιοποιήσει την τράπεζα, προκειμένου να ανακεφαλαιοποιηθεί η τράπεζα εξ ολοκλήρου με χρήματα των φορολογουμένων... Η κυβέρνηση έχει δρομολογήσει τις εξελίξεις ώστε ξένα ιδιωτικά κεφάλαια να πάρουν τον έλεγχο της τράπεζας με περίπου 2,5 δισ. ευρώ, δηλαδή με λιγότερα από τα μισά που δόθηκαν πέρυσι. Και όλο αυτό θα συμβεί καθώς η κυβέρνηση, με τις ευλογίες της τρόικας, έχει προκρίνει την πραγματοποίηση ΑΜΚ της τράπεζας σε τιμές αγοράς (0,30-0,40 λεπτά), κάτι το οποίο συνεπάγεται, σύμφωνα με έγκυρους οικονομικούς αναλυτές, ότι το ΤΧΣ θα υποστεί με-
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
13
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΤΟ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΚΟ «STORY» ΤΟΥ ΟΜΟΛΟΓΟΥ
«προσγείωση» από δανειστές και αγορές βολη την διατηρησιμότητα της πρόσβασης της Ελλάδας στις αγορές υπογραμμίζοντας ότι οι οικονομικοί και οι πολιτικοί «κίνδυνοι» στη χώρα παραμένουν, όπως παραμένει και το σημαντικό ρίσκο για το αξιόχρεο της Ελλάδας, αφού η σχέση του χρέους προς το ΑΕΠ είναι πολύ υψηλή, γύρω στο 175% του ΑΕΠ. Λίγη ώρα νωρίτερα, στη δευτερογενή αγορά κρατικών τίτλων, οι επενδυτές προχωρούσαν, από την πρώτη κιόλας ημέρα διαπραγμάτευσής του, σε ρευστοποιήσεις του νέου πενταετούς ομολόγου, με αποτέλεσμα η τιμή του να υποχωρήσει κάτω από το άρτιο (στις 98,37 μονάδες) και η απόδοση να ξεπεράσει τις 5 μονάδες και να κυμανθεί στο 5,13%, παρ’ ότι το βιβλίο προσφοράς είχε διαμορφώσει απόδοση 4,95%. Οι ρευστοποιήσεις συμπίεσαν τις τιμές και η απόδοση του 10ετούς ομολόγου, που 24 ώρες νωρίτερα είχε υποχωρήσει κάτω του 6%, αυξήθηκε στο 6,21%. Την «επιτυχία» της έκδοσης του πενταετούς ομολόγου αμφισβήτησε και ο David Schnautz της Commerzbank, καθώς σημείωσε ότι η μεγάλη υπερκάλυψη δεν ήταν αποτέλεσμα πραγματικής ζήτησης, αφού αρκετοί επενδυτές έβαλαν μεγαλύτερες εντολές προκειμένου να εξασφαλίσουν ότι θα πάρουν μερίδιο από την έκδοση. Το βάσιμο του «πανηγυρικού κλίματος» αμφισβήτησε και ο Owen Callan, αναλυτής της Danske Bank, καθώς εκτίμησε
πως υπάρχει ακόμα μακρύς δρόμος μέχρι το Grecovery. Παράλληλα, το χρηματιστήριο, όπως και την Τετάρτη, οπότε πραγματοποιήθηκαν οι προεγγραφές για το ομόλογο, και την Πέμπτη, οπότε έλαβε χώρα η έκδοση, αλλά και προχθές, κατέγραψε πτώση, μη συμμεριζόμενο το επικοινωνιακό σχέδιο πρόκλησης ευφορίας εκ μέρους της κυβέρνησης. Αθροιστικά δε, σε 7 συνεδριάσεις, ο γενικός δείκτης του Χ.Α. έχει χάσει 7,55%. Πάλι από τον χώρο των αγορών, ήλθε η διαπίστωση της Citigroup πως το οικονομικό κόστος της χρηματοδότησης από τις αγορές είναι πολύ υψηλότερο από το κόστος των επίσημων δανείων που λαμβάνει η Ελλάδα από τους δανειστές της. Και σαν να μην αρκούσαν αυτά, ήλθε Παρασκευή βράδυ και η εκτίμηση του ΔΝΤ μέσω του Reza Moghadam, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τμήματος του ταμείου, ότι «...»οι χρηματοδοτικές ανάγκες για
Παρά τους διθυράμβους επιστροφής στις αγορές, οι δανειστές επιμένουν στη συνέχιση της λιτότητας
τα επόμενα δύο έτη είναι πολύ υψηλές. Θα υπάρχει ανάγκη για χρηματοδότηση», είπε, διαφοροποιούμενος από τις μέχρι τούδε εκτιμήσεις του ΔΝΤ για αναγκαίο κούρεμα. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν ακόμη η διπλή προειδοποίηση από Χοακίν Αλμούνια ότι είναι μακρύς ο δρόμος για την Ελλάδα και από Κριστίν Λαγκάρντ ότι απομένουν «πολλά να γίνουν» για να σταθεί ξανά στα πόδια της η ελληνική οικονομία. Από τις Βρυξέλλες, κινούμενος σε ανάλογο μήκος κύματος με Λαγκάρντ και Αλμούνια, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής
και επίτροπος Οικονομίας Σιμ Κάλας αναφέρθηκε στην υποχρέωση της Ελλάδας «...να συνεχίσει να διασφαλίζει αυστηρά την ικανοποίηση των δημοσιονομικών στόχων και να χτίσει ένα ισχυρό ιστορικό εφαρμογής διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που ενισχύουν την ανάπτυξη, στο πλαίσιο του προγράμματος προσαρμογής...». Οι «πανηγυρισμοί» όμως της κυβέρνησης ήταν και ένα μεγάλο «φάουλ» απέναντι στους 12.500 μικροομολογιούχους οι οποίοι βρίσκονται ακόμη σε απόγνωση μετά το περιβόητο PSI του 2012, με υπουργό Οικονομικών, τότε, τον Ευ. Βενιζέλο.
Κερδισμένοι σε κάθε περίπτωση από αυτή την έκδοση βγήκαν, εκτός από τους επενδυτές που βρήκαν μια απροσδόκητη απόδοση κοντά στο 5%, η οποία πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχει με διπλή εξασφάλιση (λόγω τόσο του Αγγλικού δικαίου όσο και της άτυπης διασφάλισης από την τρόικα), η καγκελάριος Μέρκελ, που για προεκλογικές σκοπιμότητες (ευρωεκλογές) επιχείρησε να καρπωθεί τη «σταθερότητα του ευρώ», αλλά και η ΕΚΤ, καθώς και οι περιφερειακές κεντρικές τράπεζες, αφού η έκδοση υπονομεύει τα διαπραγματευτικά εργαλεία της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι στους δανειστές αναφορικά με το αναγκαίο κούρεμα του ελληνικού δημόσιου χρέους.
που θα ανοίξει στις 25 Απριλίου) θα έχει κατώτερη τιμή πάνω από τα 0,30 ευρώ που είναι η ονομαστική αξία, π.χ. εύρος 0,31 με 0,36 ευρώ. Σε αυτό το σημείο θα πρέπει να σημειωθεί πως η περυσινή ανακεφαλαιοποίηση πραγματοποιήθηκε στο 1,54 ευρώ! Επομένως είναι πασιφανείς οι λόγοι που η κυβέρνηση επι-
θυμεί να «κλείσει» το εν λόγω ζήτημα, το ταχύτερο δυνατόν, αλλά και να φέρει τον νόμο για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, ο οποίος, συν τοις άλλοις, αναμένεται να απαλλάσσει τα μέλη του ΤΧΣ από τυχόν ποινικές ευθύνες. Σε κάθε περίπτωση, είναι μέγα ζήτημα, το οποίο θα πρέπει να ελεγχθεί!
λών το «ξεπούλημα» της Eurobank γάλη μείωση της αξίας των μετοχών που κατείχε από πέρυσι. Υπενθυμίζεται πως, ενώ κατείχε μέχρι τώρα περί το 96%-97% των μετοχών, μετά την αύξηση μετοχικού κεφαλαίου το ποσοστό του θα φτάσει πολύ κάτω του 50%, ενδεχομένως και κοντά στο 35%. Επί της ουσίας οι Έλληνες φορολογούμενοι θα «απολέσουν» πάνω από τα μισά χρήματα που «έβαλαν» πέρυσι, προκειμένου να στηριχθεί η τράπεζα. Αν σε αυτά συμπεριλάβει κανείς και τα 2,53 δισ. ευρώ, τα οποία δεν έβαλε η οικογένεια Λάτση, ως όφειλε όπως λένε πολλοί οικονομικοί κύκλοι, στην τράπεζα τότε η συνολική ζημιά... ξεφεύγει.
Οι... «γύπες» Σύμφωνα με πληροφορίες, φαίνεται ότι κατατέθηκαν στο ΤΧΣ οι εκθέσεις αποτίμησης της εύλογης αξίας της Eurobank από τη Lazard και τη Morgan Stanley. Με βάση τις δύο μελέτες, το Γενικό Συμβούλιο του Τα-
μείου θα ορίσει στη συνεδρίαση της Μεγάλης Δευτέρας την ελάχιστη τιμή για τη διαδικασία επιλογής στρατηγικού επενδυτή. Η Lazard, ως σύμβουλος του ΤΧΣ για την ιδιωτικοποίηση της Eurobank, θα καλέσει τα ενδιαφερόμενα σχήματα (Fairfax, York Capital, Apollo) να καταθέσουν προσφορές για τη θέση του βασικού επενδυτή. Όπως υπολογίζουν έγκυροι οικονομικοί αναλυτές, οι παραπάνω με περίπου 2,5 δισ. ευρώ θα μπορούν να ελέγχουν την τράπεζα, ενώ η συνολική ΑΜΚ αναμένεται να είναι κοντά στα 3 δισ. ευρώ. Δεν αποκλείεται, πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες να μετάσχουν και Έλληνες σε μικρό ποσοστό, αλλά και το ΤΧΣ.
Ανακεφαλαιοποιήθηκε στο 1,54 ευρώ, πωλείται στα 0,30 ευρώ! Αξίζει να σημειωθεί πως οι Lazard και Morgan Stanley δεν θα ανακοι-
Η τράπεζα ανακεφαλαιοποιήθηκε με 5,9 δισ. ευρώ των φορολογουμένων. Οι ξένοι ιδιώτες θα την ελέγχουν «βάζοντας» μόνο 2,5 δισ. ευρώ
νώσουν τιμή ανά μετοχή, αλλά συνολική αξία - αποτίμηση της Eurobank στο πλαίσιο προσδιορισμού της κατώτερης αξίας της τράπεζας. Ωστόσο, ενώ η κατώτερη τιμή της Eurobank θα είναι ανά μετοχή 0,26 με 0,27 ευρώ -ίσως και 0,25 ευρώ-, το εύρος τιμής που θα δοθεί στο book building (βιβλίο προσφορών
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
14
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Η προσυμφωνημένη έξοδος στις αγορές πανηγυρίστηκε από την κυβέρνηση και επικρίθηκε από την αντιπολίτευση. Η «Αυγή» ζήτησε από τέσσερις καθηγητές Οικονομίας να αξιολογήσουν την απόφαση αυτή και να σκιαγραφήσουν τα στοιχεία μιας ενδεχόμενης εναλλακτικής πρότασης. Απαντούν: Γιάνης Βαρουφάκης, Κώστας Μελάς, Γιάννης Μηλιός και Γιώργος Σταθάκης
ΕΞΟΔΟΣ ΣΤΙΣ ΑΓΟΡΕΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ
ΓΙΑΝΗΣ ΒΑΡΟΥΦΑΚΗΣ, καθηγητής Οικονομικών
ΚΩΣΤΑΣ ΜΕΛΑΣ, καθηγητής Διεθνών
Το Καστελόριζο του Σαμαρά
Χρηματοοικονομικών
Η πρόσφατο έξοδος στις αγορές είναι το Καστελόριζο του κ. Σαμαρά. Η πρώτη μέρα εφαρμογής ενός σιωπηλού, ακήρυχτου Τρίτου Μνημονίου, το οποίο θα διαφέρει από τα προηγούμενα Μνημόνια σε δύο σημεία: Πρώτον, δεν θα περάσει από τα κοινοβούλια των χωρών - μελών. Δεύτερον, τα δάνεια θα έρθουν όχι από τον Μηχανισμό Στήριξης, όπως συνέβη με τα πρώτα δύο Μνημόνια (κάτι που απαιτεί τις εγγυήσεις των Ευρωπαίων φορολογούμενων - και συνεπώς αποφάσεις 18 κοινοβουλίων), αλλά από τις αγορές. Πώς όμως θα πειστούν οι αγορές να δώσουν άλλα (κατ’ ελάχιστον) 200 δισ. τα επόμενα δέκα χρόνια στο Ελληνικό Δημόσιο, δίνοντας στην ευκαιρία στο Βερολίνο και στην Αθήνα να συνεχίσουν τη διαχρονική προσποίηση πως η πτώχευση (και το κούρεμα) του ελληνικού δημόσιου χρέους απεφεύχθη; Μέσω της επίκλησης του προγράμματος ΟΜΤ της ΕΚΤ! Τι εστί ΟΜΤ; Είναι η απειλή της ΕΚΤ πως αν τα επιτόκια ομολόγων μιας χώρας που υπαχθεί στο ΟΜΤ ανέβουν πάνω από κάποιο επίπεδο (π.χ. 5%), η ΕΚΤ θα παρέμβει αγοράζοντας όσα τέτοια ομόλογα χρειάζεται για να ρίξει τα επιτόκια κάτω του επίπεδου αυτού. Μια τέτοια εγγύηση-απειλή της ΕΚΤ αρκεί ώστε οι ιδιώτες να είναι διατε-
θειμένοι να αγοράσουν ελληνικά ομόλογα αν και γνωρίζουν ότι το Ελληνικό Δημόσιο όχι μόνο θα παραμένει πτωχευμένο, αλλά θα γίνεται όλο και πιο πτωχευμένο (με κάθε νέο ομόλογο που εκδίδει). Γιατί όμως βιάζονται τόσο να εκδώσουν ομόλογα τώρα; Οι λόγοι είναι δύο. Θέλουν να δώσουν μερικούς πόντους στην κυβέρνηση προεκλογικά επιτρέποντάς της να πανηγυρίσει την ηρωική «έξοδο». Για να εγκριθεί το ΟΜΤ από τη Γερμανία, ο πρόεδρος της ΕΚΤ, Μάριο Ντράγκι, αναγκάστηκε να θέσει ως όρο ενεργοποίησης του ΟΜΤ υπέρ των ομολόγων της χώρας Χ ότι η χώρα Χ «βρίσκεται ήδη στις αγορές». Νά άλλο ένα κίνητρο για να βγουν στην «πασαρέλα» των αγορών διακηρύσσοντας ότι ο αποκλεισμός της χώρας από την αγορά χρήματος τελείωσε: η ενεργοποίηση του Τρίτου Μνημονίου.
Η Αριστερά πρέπει να θέσει οριστικό τέλος στο παίγνιο «προσποιούμαστε και επεκτείνουμε». Να καταστήσει σαφές ότι το Ελληνικό Δημόσιο δεν θα δανειστεί ούτε ευρώ (από τις αγορές ή την Ευρώπη, ή οπουδήποτε) αν δεν καταστεί πρώτα βιώσιμο το δημόσιο χρέος. Δεύτερον, με την απειλή της μη αποπληρωμής των ομολόγων που κατέχει η ΕΚΤ, η κυβέρνηση της Αριστεράς να προτείνει στους εταίρους έκδοση ειδικών νέων ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, για τα 320 δισ. υπάρχοντος χρέους, τα οποία θα ανταλλαχθούν με το χρέος των 320 δισ. που έχουν στην κατοχή τους η ΕΚΤ, ο ESM και το ΔΝΤ. Αυτά τα ομόλογα δεν θα είναι μεταπωλήσιμα, θα παραμείνουν εκτός αγορών και θα έχουν τη μορφή που ο Κέυνς ονόμαζε Bisque Bonds. Δηλαδή ομόλογα τα οποία εμπεριέχουν coupons, που προβλέπουν πόσα χρήματα θα ξεπληρώνει το Δημόσιο κάθε χρόνο, μόνο που οι αποπληρωμές τόσο των τόκων όσο και των χρεολυσίων διακόπτονται ή αναβάλλονται τις περιόδους όπου η αύξηση του ΑΕΠ είναι κάτω από ένα ορισμένο ποσοστό. Επιπλέον, θα περιέχουν ημερομηνία λήξης έτσι ώστε εάν η ανάπτυξη της χώρας δεν έχει επιτρέψει την αποπληρωμή τους έως, π.χ., το 2045, τότε απλώς αυτοκαταργούνται.
Ούτε θριαμβολογίες ούτε καταστροφολογίες 1. Πρόκειται για «φυσιολογική» εξέλιξη, η οποία δεν αξίζει ούτε θριαμβολογίες ούτε καταστροφολογίες. Προφανώς η έξοδος επιταχύνθηκε για πολιτικούς λόγους. Η συγκυρία στις διεθνείς αγορές είναι εξαιρετικά ευνοϊκή. Υπάρχουν πλήθος κεφαλαίων τα οποία επιζητούν υψηλές αποδόσεις με σχετική ασφάλεια λόγω της χαλαρής νομισματικής πολιτικής των κεντρικών τραπεζών αλλά και της απόσυρσης μεγάλου όγκου κεφαλαίων από τις αναδυόμενες αγορές. Το ίδιο έκανε και το Πακιστάν, που πραγματοποίησε την πρώτη του διεθνή ομολογιακή έκδοση μετά από επτά χρόνια. Και η προσπάθειά του στέφθηκε από επιτυχία. Συγκεκριμένα, το Πακιστάν πούλησε ομόλογα ύψους 2 δισ. δολαρίων, με τα δύο τρίτα της έκδοσης να αγοράζονται από Αμερικανούς διαχειριστές κεφαλαίων. Σύμφωνα με πληροφορίες, η Παπούα Νέα Γουινέα, το Μπαγκλαντές και το Μπουτάν αναμένεται να βγουν επίσης στις αγορές φέτος, ελπίζοντας να εκμεταλλευτούν τα χαμηλά επιτόκια. Ακόμη και ο Ισημερινός είναι έτοιμος να ζητήσει 700 εκατ. δολάρια στο άμεσο μέλλον. Η Wall Street Journal αποδίδει τη μεγάλη ζήτηση στη βελτίωση των οικονομιών των χωρών αυτών, αλλά και στην αναζήτηση αποδόσεων από τους επενδυτές. Συγχρόνως η απόδοση του ελληνικού ομολόγου είναι πολύ καλή για τους επενδυτές, οι οποίοι αισθάνονται επιπλέον εξαιρετική ασφάλεια αν ληφθεί υπόψη ότι η έκδοση διέπεται από το αγγλικό δίκαιο. Αναφέρω ότι το Πακιστάν, το οποίο βρίσκεται διαβαθμισμένο στην κατηγορία junk, πλήρωσε επιτόκιο 8,25%. Παράλληλα, η «έξοδος» «είχε προετοιμαστεί καλά» κάτι που με απλά λόγια σημαίνει ότι οι ανάδοχοι θα εξασφάλιζαν τουλάχιστον την κάλυψη μεγάλου μέρους του. Εξάλλου, η λίστα των αναδόχων επιβεβαιώνει το σενάριο αυτό, αφού ανάμεσα στις έξι τράπεζες που ανέλαβαν την έκδοση συγκαταλέγονται τέσσερα αμερικανικά ονόματα. Πρόκειται για τις Bank of America Merrill Lynch, Goldman Sachs, JP Morgan και Morgan Stanley. Επίσης κορυφαίοι θεσμικοί επενδυτές, όπως η Franklin Templeton, θα πρωταγωνιστήσουν. Η Franklin έχει επενδύσει πολλά τόσο στην Ιρλανδία όσο και στην Ελλάδα. Τώρα: Η στατική απεικόνιση της κατάστασης που απορρέει από την «ελεγχόμενη έξοδο» στις αγορές κεφαλαίων δεν θα αποκτήσει την πρέπουσα οικονομική σημασία αν δεν συνοδευθεί από τρεις συγκεκριμένες εξελίξεις: o Η πρώτη αφορά στο κατά πόσον η ασκούμενη οικονομική πολιτική θα αποκτήσει κάποιο βαθμό ελευθερίες αυτή καθαυτή. Προφανώς η κυβέρνηση πρέπει να εξηγήσει πού και πώς θα χρησιμοποιήσει τα συγκεκριμένα δάνεια κεφάλαια. o Η δεύτερη αφορά στο κατά πόσον αυτή η πράξη θα συνοδευθεί από τη σταδιακή επαναφορά των ελληνικών επιχειρήσεων στη θέση του «ευυπόληπτου δανειζόμενου» μειώνοντας ουσιαστικά τον κίνδυνο χώρας και δίνοντας στις ελληνικές επιχειρήσεις τη δυνατότητα αποκατάστασης των «πιστοληπτικών γραμμών» με τις συνεργαζόμενες επιχειρήσεις του εξωτερικού. Με απλά λόγια, θα διευκολύνει την αύξηση της ανύπαρκτης ρευστότητας της οικονομίας. o Και η τρίτη από τη διατηρησιμότητα της δυνατότητας εξόδου στις αγορές με «λογικό» κόστος χρήματος, κάτι που αναμένεται να σπρώξει προς τα κάτω το κόστος των εναλλακτικών τρόπων δανεισμού (έντοκα Δημοσίου). 2. Επειδή οι σημερινές προβολές για τις μελλοντικές εξελίξεις στην καμπύλη των αποδόσεων της αγοράς ομολόγων είναι πτωτικές, η καθυστέρηση εξόδου στις αγορές, π.χ. προς τα μέσα του δευτέρου εξαμήνου 2014, πιθανώς θα είχε μικρότερο κόστος για την ελληνική οικονομία και επιπλέον θα αποτελούσε καλύτερη βάση εκκίνησης. Εναλλακτικά η Ελλάδα θα έπρεπε να συνεχίσει να δανείζεται μέσω των εντόκων γραμματίων με το συγκεκριμένο κόστος. Ένα ακόμη σημείο προς διερεύνηση αποτελεί η επίδραση που θα έχει η έξοδος στην αναγκαία όσο ποτέ αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
15
ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΣΤΑΘΑΚΗΣ, καθηγητής Οικονομίας, υπεύθυνος Τομέα Ανάπτυξης ΣΥΡΙΖΑ
Ο νέος κύκλος της «παγίδας του χρέους»
Η «επιστροφή στις αγορές» γιορτάζεται ως βαθύ συμβολικό συμβάν, το οποίο θα απελευθερώσει την Ελλάδα από τις μνημονιακές δεσμεύσεις και την τρόικα και θα εγκαινιάσει ένα νέο κύκλο για την επιστροφή στις αγορές - πρώτα των τραπεζών που δεν δανείζονται φυσικά ακόμα, μετά των επιχειρήσεων με την αποκατάσταση της δυνατότητας έκδοσης ομολογιακών δανείων και φυσικά του ίδιου του κράτους με την έκδοση στο μέλλον ομολόγων. Στην πραγματικότητα όμως, τίποτα από αυτά δεν θα συμβεί με τη διόγκωση των προσδοκιών και των υποσχετικών. Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη «διάσωση οικονομίας» που έχει συμβεί ποτέ με την αναχρηματοδότηση του δημόσιου χρέους ύψους 300 δις ευρώ με 240 δις από θεσμικούς φορείς της Ε.Ε., το ΔΝΤ και τα κράτη - μέλη, έχει μετά από τέσσερα χρόνια Μνημόνιο, παγιδεύσει την ελληνική οικονομία. Αυτή η τεράστια «παγίδα χρέους» έχει δύο πλευρές. Πρώτον, δεσμεύει την οικονομία στην παραγωγή μόνιμων πλεονασμάτων στον προϋπολογισμό της τάξης του 4-5% του ΑΕΠ για περίπου τρεις δεκαετίες προκειμένου να εξυπηρετεί το χρέος της. Αυτό ταυτόχρονα μονιμοποιεί τις πολιτικές λιτότητας και αποδυναμώνει την ίδια την προοπτική επίτευξης σημαντικών θετικών ρυθμών ανάπτυξης. Δεύτερον, προεγγράφει έναν μόνιμο μηχανισμό εσωτερικών υποτιμήσεων αξιών προκειμένου να προσελκύονται ή να ανανεώνονται τα επενδυτικά κεφάλαια. Υπ’ αυτές τις συνθήκες η έξοδος στις αγορές στερείται νοήματος. Η αναδιάρθρωση του δημόσιου χρέους θα έπρεπε να είχε προηγηθεί κάθε απόπειρας επιστροφής στις αγορές. Όσο μεγαλύτερης έκτασης είναι η αναδιάρθρωση τόσο καλύτερα για τη μελλοντική επιστροφή στις αγορές με κανονικό τρόπο και κανονικά επιτόκια. Ακόμα η εγκατάλειψη των μνημονιακών πολιτικών θα πρέπει να προηγηθεί προκειμένου να σταθεροποιηθούν οι μηχανισμοί που θα ενθαρρύνουν τη δημιουργία επενδύσεων οι οποίες θα εδράζονται στην αύξηση και την παραγωγή νέων αξιών και όχι στην απαξίωση υπαρχουσών. Υπό τις συνθήκες αυτές η διπλή έξοδος από την «παγίδα του χρέους» και το Μνημόνιο οριοθετεί τη διαδικασία εξόδου της οικονομίας από τη «μεγάλη και παρατεταμένη ύφεση» στην οποία το μεγαλύτερο πρόγραμμα «διάσωσης» την έχει καθηλώσει.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΗΛΙΟΣ, καθηγητής ΕΜΠ, υπεύθυνος οικονομικής πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ
«Έξοδος στις αγορές» και παραμύθια της Χαλιμάς Η κυβέρνηση μαζί με τα μνημονιακά μέσα πανηγυρίζει και παρουσιάζει ως «εθνική επιτυχία» την υποτιθέμενη «έξοδο στις αγορές», παραλίγο μάλιστα να μετατραπεί η ταυτόχρονη έξοδος στις αγορές με την επίσκεψη της ηγέτιδας του ευρωπαϊκού νεοφιλελευθερισμού Άν. Μέρκελ, σε «εθνική της πατρίδας εορτή». Σύμφωνα με την οργουελιανή τους προπαγάνδα, η «έξοδος» αυτή σημαίνει ότι το Μνημόνιο τελειώνει και ότι οι αγορές θεωρούν πλέον το ελληνικό κράτος αξιόχρεο. Δυστυχώς η πραγματικότητα δείχνει το εντελώς αντίθετο και για τα δύο. Οι πολιτικές των Μνημονίων, όπως πολύ καλά καταλάβαμε, συνεχίζονται. Αυτό μας δείχνει ο νόμος που ψηφίστηκε στις 30 Μαρτίου, αλλά και το γεγονός ότι η δόση του Μαΐου έσπασε σε τρία μέρη και υπάρχουν επιπλέον συνοδευτικά μέτρα των δόσεων του Ιουνίου και Ιουλίου (μεταξύ των οποίων η πώληση της ΔΕΗ!). Το αξιόχρεο του ελληνικού κράτους αμφισβητείται από την ίδια τη διαδικασία της υποτιθέμενης «εξόδου». Δεν είναι μόνο τα άρθρα του διεθνούς οικονομικού Τύπου που εξηγούν ότι αυτή η έξοδος δεν σημαίνει ότι οι αγορές έχουν αποδεχτεί ότι το Ελληνικό Δημόσιο είναι αξιόχρεο. Είναι τα στοιχεία που αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο. Το γεγονός της μεγάλης ζήτησης των ομολόγων εξηγείται αποκλειστικά από το ύψος του επιτοκίου, το οποίο υπερβαίνει κάθε άλλο στην αληθινή διακρατική αγορά ομολόγων, δημιουργήθηκε μόνο για μια μέρα και δεν πρόκειται να ξαναϋπάρξει σύντομα. Ακόμη όμως και σε τεχνικό επί-
πεδο προϋπολογισμού έτους, η κυβέρνηση αδυνατεί να εξηγήσει τι επιδιώκει με τη θριαμβολογία για «έξοδο στις αγορές». Κι αυτό διότι ταυτόχρονα με τους γκροτέσκους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης έχουμε τις ακόλουθες ανακοινώσεις: α) Ανακοίνωση για αύξηση των νέων χρεών των πολιτών προς το Δημόσιο στα 2,3 δισ. ευρώ, παρά το γεγονός ότι εισπράχθηκαν περισσότερα από 600.000.000 το πρώτο δίμηνο από παλαιές οφειλές των φορολογουμένων. β) Ανακοίνωση για αύξηση του πρωτογενούς πλεονάσματος της γενικής κυβέρνησης στα 3,5 δισ. ευρώ το πρώτο δίμηνο του έτους. Η πρώτη ανακοίνωση δείχνει ότι η φοροδοτική ικανότητα της πλειοψηφίας των πολιτών που πλήττεται έχει πλέον εξαντληθεί και τα στοιχεία αυτά υπονομεύουν τις προβλέψεις για τα έσοδα του 2014. Η δεύτερη ανακοίνωση, αν την πάρουμε στα σοβαρά, δείχνει ότι η κυβέρνηση δεν έχει κανένα λόγο αυτή τη στιγμή να δανειστεί από τις αγορές με επιτόκιο κοντά στο 5%. Με δεδομένη την κυβερνητική δέσμευση ότι φέτος δεν θα υπάρξει χρηματοδοτικό κενό, από τις δύο ανακοινώσεις προκύπτει ό-
τι ο λόγος που το Δημόσιο θα επιβαρυνθεί με εκατοντάδες εκατομμύρια είναι για να μπορέσει ο κ. Σαμαράς να μετατοπίσει την επικαιρότητα από τη δεινή οικονομική κατάσταση της κοινωνικής πλειοψηφίας, το «σκάνδαλο Μπαλτάκου» και τον ακροδεξιό εναγκαλισμό της κυβέρνησης. Η κυβέρνηση, δυστυχώς, την ώρα που η πρόβλεψη για τα έσοδα υπονομεύεται, χρεώνει τον λαό εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ επιπλέον για τις ανάγκες της προεκλογικής εκστρατείας ΠΑΣΟΚ και Ν.Δ. Η προεκλογική εκστρατεία τους έχει στο κέντρο της την επιβράβευσή τους από την κ. Μέρκελ. Το γεγονός ότι αυτή η τακτική θριαμβολογίας ακολουθείται από δηλώσεις του τύπου «η έξοδος αυτή στις αγορές δεν σημαίνει ότι τελειώσατε, υπάρχουν κίνδυνοι, πρέπει να συνεχίσετε», συμπληρώνει το γνωστό «καρότο και μαστίγιο» που συνοδεύει την αντιδραστική πορεία των τελευταίων ετών.Είναι σημαντικό σήμερα, στην κρίσιμη συγκυρία των επερχόμενων ευρωεκλογών, να γίνει κατανοητό από τους πολίτες ότι τίποτα δεν τελειώνει, αντίθετα η διαδικασία επιβολής νέων μέτρων συνεχώς θα επανέρχεται ως αναγκαία κεντρική πολιτική επιλογή των μνημονιακών δυνάμεων. Συνεχώς θα υπάρχει μια διγλωσσία. Από τη μία πλευρά «επιτυχία», από την άλλη πλευρά «ανάγκη για νέα προσπάθεια». Είναι μια διαδικασία που εξουθενώνει την πλειοψηφία της κοινωνίας και ο μόνος τρόπος να σταματήσει είναι να ανατρέψουμε τις νεοφιλελεύθερες ελίτ. Οι εκλογές που έρχονται θα αποτελέσουν το πρώτο βήμα αυτής της ανατροπής.
16
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
AΡΘΡΑ
Βαρίδι και για τον Σαμαρά ο Βενιζέλος Τον είπαν δεκανίκι του Σαμαρά. Τον είπαν παρακολούθημα της Ν.Δ. Είπαν το υπό την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ συνιστώσα της Ν.Δ. Να όμως που, απ’ ό,τι όλα δείχνουν, τελικά εξελίσσεται σε βαρίδι για την κυβέρνηση και για τον πρωθυπουργό. Προπάντων επειδή επιμένει συστηματικά να το παίζει «αντ’ αυτού». Επειδή, επιπλέον, το κόμμα του έχει περιέλθει σε κατάσταση πλήρους πολιτικής ανυποληψίας. Αλλά κι επειδή, στη βάση και των μεγάλων εσωΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ κομματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει, είναι από ‘κείνον που κυρίως κινδυνεύει η δεδηλωμένη... Η διακαναλική συνέντευξη που παραχώρησε το μεσημέρι της περασμένης Κυριακής ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Βαγγέλης Βενιζέλος σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως. Με κατεύθυνση πάντως ελάχιστα κολακευτική για τον ίδιο από τα περισσότερα μέσα. Το γεγονός είναι πως ο αντιπρόεδρος εξακολουθεί να υποτιμά συστηματικά τη νοημοσύνη του ακροατηρίου του. Όταν, για παράδειγμα, υποστηρίζει πως ο Μπαλτάκος δεν είχε παρά διαδικαστικό ρόλο στα κυβερνητικά πράγματα. Ή όταν ορκίζεται πως το ΠΑΣΟΚ δεν α-
ντιμετωπίζει εσωκομματικά προβλήματα. Προκάλεσε μάλιστα (και δεν είναι η πρώτη φορά) ενόχληση και σε υπουργούς και βουλευτές της Ν.Δ. Οι οποίοι, όπως εξηγούν, δεν μπορούν να αντιληφθούν γιατί ο Βενιζέλος εννοεί να βγαίνει διαρκώς μπροστά. Ως ο κεντρικός εκπρόσωπος και εκφραστής της κυβερνητικής πολιτικής. Πώς του το επιτρέπει ο Αντώνης Σαμαράς, αναρωτιούνται. Όπως γίνεται και στη Βουλή, προπάντων στις μεγάλες αντιπαραθέσεις με τον Αλέξη Τσίπρα. Προκειμένου, όπως υποστηρίζουν, για κα-
ταφανώς φθαρμένο «πολιτικό προϊόν». Εκτιμούν, μ’ άλλα λόγια, πως η πολύ κακή εικόνα του ΠΑΣΟΚ και του αρχηγού του, με αιχμή την επίμονη δημοσκοπική (και εκλογική ασφαλώς) καχεξία του, συμπαρασύρει και την Ν.Δ. και την κυβέρνηση στο σύνολό της. Και αναρωτιούνται με ποια φερεγγυότητα μπορεί να εκπροσωπεί κεντρικά την κυβέρνηση ένα πρόσωπο που, δικαίως ή αδίκως, εκτιμάται ως μειωμένης αξιοπιστίας, και ακόμη πιο μειωμένης αποδοχής για τη μεγάλη πλειονότητα των πολιτών...
Η κάλπη της αγωνίας Η αλήθεια είναι πως κυβέρνηση χωρίς το ΠΑΣΟΚ του Βενιζέλου δεν υπάρχει, έτσι κι αλλιώς. Εξασφαλίζεται έτσι (για την ώρα...) η τυπική έστω κοινοβουλευτική δεδηλωμένη. Η άλλη αλήθεια είναι πως ο Σαμαράς έχει ιδιαιτέρως βολευτεί με τον Βενιζέλο. Από την ώρα που η τρικομματική έγινε δικομματική, λένε οι παροικούντες, ο πρωθυπουργός έχει βρει την ησυχία του. Με τον Φώτη Κουβέλη μεσ’ στα πόδια του, όσο νάναι και γκρίνιες είχε, και ενστάσεις
είχε, και αρνήσεις είχε, και κάποιες «κόκκινες γραμμές» έβρισκε μπροστά του. Τώρα με τον Βενιζέλο τίποτα, όλα μέλι γάλα. Είναι γι’ αυτό που πλέον συναντιούνται οι δυο τους κάθε τρεις και λίγο. Παλιά κάνανε μαύρα μάτια οι δύο ελάσσονες κυβερνητικοί εταίροι για να δουν τον πρωθυπουργό. Εξάλλου, του χρειάζεται του Σαμαρά το -ας πούμε- κεντροαριστερό άλλοθι. Προκειμένου να μπορεί με μεγαλύτερη άνεση να επιδίδεται στα ακροδεξιά του παιχνίδια. Από την άλλη μεριά, φτάνει όπου νάναι η ώρα της κρίσεως. Για όλους βέβαια, αλλά για τον Βενιζέλο κατά μείζονα λόγο. Γιατί μπορεί μεν, όπως ελπίζουν στη Ν.Δ., η κάλπη του Μαΐου να αναδείξει ίσως «διαχειρίσιμη ήττα» για κείνους, για το συγκυβερνών ΠΑΣΟΚ όμως οι εξελίξεις προοιωνίζονται καταστροφή. Γιατί, για σκέψου, οι εκλογές να περιορίσουν την πασοκογενή Ελιά στο 4%5%, όπως προλέγουν όλες οι δημοσκοπήσεις. Πώς θα μπορούσαν τότε να αντιστοιχηθούν τα τέτοια ποσοστά με τη σημερινή κοινοβουλευτική ομάδα των 27 βουλευτών του ΠΑΣΟΚ, δίχως να αμφισβητηθεί βασί-
μως η κυβερνητική δεδηλωμένη. Ενώ το ακόμη χειρότερο, για τα συμφέροντα του Σαμαρά, μετεκλογικό σενάριο, μιλά για πιθανότατη ηγετική αμφισβήτηση του Βενιζέλου. Και επιστροφή, με τον όποιον τρόπο, του Γιώργου Παπανδρέου. Είτε με την μορφή κανονικής «επιστροφής», είτε στο πλαίσιο κάποιου είδους διάσπασης. Του Παπανδρέου, ο οποίος μόλις προχθές εισηγήθηκε, με δικά του λόγια, την έξοδο του ΠΑΣΟΚ από την κυβέρνηση. Ενώ δικοί του άνθρωποι μιλούν επιμόνως για αλλαγή πρωθυπουργού. Για επανάληψη δηλαδή του πειράματος Παπαδήμου από την παρούσα Βουλή. Πώς λοιπόν να κοιμάται ήσυχος ο Αντώνης Σαμαράς σκεφτόμενος τα μετεκλογικά του Μαΐου; Όταν, εκτός από τα δικά του, τα όχι ιδιαιτέρως ευοίωνα έτσι κι’ αλλιώς, έχει να κουμαντάρει και τα -με βεβαιότητα- προβλεπόμενα ως καταστροφικά του εταίρου του. Του κυβερνητικού του εταίρου, ο οποίος, μέσα σε δυο χρόνια, κατάφερε να εξελιχθεί από σωσίβιο σε βαρίδι...
Η παρακμή της νεότερης Ελλάδας ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΗΣΤΟΥ
Δεν νομίζω πως η χώρα στη νεότερη Ιστορία της έχει βιώσει τέτοια παρακμή, σε σημείο να αντιμετωπίζει την απειλή καταστροφής μέχρις εξαφανίσεως, αφού ο πληθυσμός της έχει αρχίσει να συρρικνώνεται ραγδαία. Η παλαιά γερμανική κατοχή με τα όπλα κράτησε 4 χρόνια. Αυτή η νέου τύπου που βιώνουμε σήμερα τα ξεπερνά και συνεχίζει. Ανήθικες πολιτικές ηγεσίες, τρακαδόροι θρασύδειλοι βουλευτές, κοινωνία σε αφασία, φόβο, άγχος, πείνα, απελπισία. Δημοκρατική ατμόσφαιρα μαύρη. Κατάμαυρη. Οι μεγάλες εφημερίδες και τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα τρομοκρατούν, ψεύδονται ξεδιάντροπα, λογοκρίνουν, ορίζουν την ατζέντα της πολιτικής ζωής. Τα πρωτοσέλιδα της Πέμπτης προκαλούσαν σοκ. Ειδικά «Τα Νέα» έγραψαν ιστορία. «Οι αγορές σκίζουν το Μνημόνιο. Πρώτη νίκη για 11.000.000 Έλληνες.»!!! Άβυσσος η ψυχή των χρεοκοπημένων επιχειρηματιών. Η ΠΑΡΑΤΑΣΗ ζωής που λαμβάνουν με θαλασσοδάνεια τα χρεοκοπημένα ΜΜΕ των νταβατζήδων αφορά την αντιμετώπιση του πολιτικού κινδύνου που συνιστά για τα
σχέδια των δυνάμεων κατοχής ο ΣΥΡΙΖΑ. Σε απόλυτη χρεοκοπία βρίσκονται και τα δύο κυβερνητικά κόμματα, καθώς χρωστούν στις τράπεζες 270 εκατομμύρια ευρώ και όπως αποκάλυψε ο επίτροπος Χοακίν Αλμούνια, έχουν σταματήσει από τις αρχές του 2013 να εξυπηρετούν τα δάνειά τους χωρίς συνέπειες! Και ενώ Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ έχουν χρεοκοπήσει, πρότειναν τη μείωση της κρατικής επιχορήγησης στο μισό, δηλαδή από 20 εκατομμύρια που είναι σήμερα στα 10! Σχεδιάζουν να καταφύγουν στις γνωστές άλλες πηγές τύπου Τσουκάτου για να στριμώξουν τον ΣΥΡΙΖΑ που είναι έξω από το νταραβέρι με τη διαπλοκή; Κανένα πρόσχημα.
δεν παρενέβη στη δικαιοσύνη και στην κυρία εισαγγελέα του Αρείου Πάγου για τις πατ κιούτ διώξεις της Χρυσής Αυγής μετά τις αποκαλύψεις Μπαλτάκου, να σου και στέλνει επίσημη επιστολή, παρακαλώ, στην οποία αναφέρει: «Με την παρούσα αναφορά μου θα ήθελα να σας κοινοποιήσω -ενδεικτικά προσκομιζόμενα- δημοσιεύματα του έντυπου και ηλεκτρονικού Τύπου σχετικά με τη φημολογούμενη κατοχή από μέλη της Χρυσής Αυγής (παρανόμως κτηθέντος) οπτικοακουστικού υλικού, με την παράκληση για τις δέουσες εκ μέρους σας ενέργειες, για την ανάδειξη της αλήθειας και την προστασία του δημοσίου βίου από οποιαδήποτε απόπειρα εκβιασμού».
ΤΟ ΣΧΕΔΙΟ των δανειστών να ελέγξουν απολύτως, οικονομικά και πολιτικά τη χώρα - αποικία δεν βγαίνει, καθώς το υπόδουλο καρτέλ Σαμαρά - Βενιζέλου δεν θα καταφέρει να αντέξει για πολύ στην εξουσία μετά τις ευρωεκλογές. Είναι αδύνατον κανονικοί άνθρωποι να επιβιώσουν σε τέτοιο περιβάλλον. Κατά συνέπεια, για να κρατηθεί στην εξουσία το δίδυμο, απαιτούνται αυταρχικές εκτροπές και τρομοκρατικές επιχειρήσεις. Δεν είχαν περάσει λίγες μέρες από τη διάψευση του κ. Δένδια πως ποτέ
ΑΜΕΣΩΣ ανταποκρίθηκε η κ. Κουτζαμάνη, η οποία είχε διαψεύσει ότι δέχθηκε παρεμβάσεις από Δένδια και Αθανασίου, και απαγόρευσε κάθε δημοσίευση στοιχείου που είναι προϊόν υποκλοπής. Αν κάποια στοιχεία, ακόμα και αν έχουν αποκτηθεί με παράνομο τρόπο, αλλά αφορούν μείζονος σημασίας ζητήματα για τη δημοκρατία, την ομαλότητα ή τη ζωή ανθρώπων, δεν μπορούν να δουν το φως της δημοσιότητας, κανένα πρόβλημα! Ευτυχώς που στην «Αυγή» είχαν την ιδέα να κάνουν το θέμα πρωτοσέλιδο με ξεχωριστό τρόπο και αρ-
κετοί πολίτες το εντόπισαν από την ανάρτηση των εφημερίδων στο περίπτερο, διαφορετικά θα είχε περάσει απαρατήρητο! ΦΥΣΙΚΑ δεν μιλάμε για το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα των βουλευτών να ψηφίζουν κατά συνείδηση, το οποίο έχει γελοιοποιηθεί, αφού όποιος τολμά να διαφωνεί με άρθρα και νομοσχέδια κατασκευασμένα στο Βερολίνο και τις Βρυξέλλες διαγράφεται επί τόπου χωρίς να εφαρμόζονται ούτε οι εσωτερικοί κανόνες λειτουργίας των κομμάτων. Φυσικά δεν μιλάμε για τους απελπισμένους άνεργους πολίτες που επιθυμούν να εκφράσουν δημοσίως τη διαμαρτυρία τους σε κυβερνητικές αποφάσεις και βομβαρδίζονται από τόνους δηλητηρίων. Δεν μιλάμε για στημένες αποκρατικοποιήσεις - αρπαγές του δημοσίου πλούτου. Δεν μιλάμε για τη ραγδαία αποβιομηχάνιση της χώρας και τα εκατοντάδες χιλιάδες κλειστά μαγαζιά. Δεν μιλάμε για μαζικές απολύσεις από τον δημόσιο τομέα χωρίς την τροποποίηση του Συντάγματος. Δεν μιλάμε για τα χυδαία ψέματα του θεοσεβούμενου Σαμαρά, που έβγαλε τη χώρα στις αγορές λες και δεν είναι δανεικά, με διπλάσια επιτόκια από εκείνα της Πορτογαλίας, τριπλάσια της Ισπανίας (!) και την ασφά-
λεια του αγγλικού δικαίου, αμέσως μόλις ξέσπασε το σκάνδαλο Μπαλτάκου. Απελπισμένος και αποκομμένος από την κοινωνία, έχοντας πουλήσει την ψυχή του και την πατρίδα του στη Μέρκελ, αυτός ο θλιβερός ικέτης δεν μπορεί να αντιληφθεί πως στις γειτονιές γίνεται χαμός. Όλοι προστρέχουν στα μαγαζιά και ρωτάνε αν δικαιούνται πίστωση για να πληρώσουν όταν φτάσει στις τσέπες τους το μερίδιο από το δάνειο των αγορών. Ο ΠΟΤΕ Βούδας, πότε Κούδας, πότε Ιησούς Χριστός και Ιούδας Βενιζέλος κάνει πως πανηγυρίζει διότι -λέει- τώρα με την ανάκαμψη της χώρας θα ανακάμψει και το ΠΑΣΟΚ. Αλλά, παρά την ανάκαμψη περί της οποίας ομιλεί, το ΠΑΣΟΚ έχει κυριολεκτικά διαλυθεί και δεν υπάρχει οργάνωσή του σε νομό της χώρας που να λειτουργεί! Δύσκολα θα καταφέρει να σώσει έστω τον εαυτό του, εκτός αν γίνει αντιπρόεδρος του Σαμαρά στο νέο κόμμα που ψάχνονται να στήσουν μιας και τα παλαιά κλασικά πολιτικά τζάκια της Ν.Δ. ετοιμάζονται να κόψουν την πίστωση στον ακροδεξιό εφιάλτη στον οποίο παρέδωσαν την ηγεσία του κόμματός τους. dchristou52@gmail.com
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
17
ΜΕΧΜΕΤ ΑΛΙ ΤΑΛΑΤ:
Το φυσικό αέριο και η κρίση αλλάζουν τα δεδομένα του Κυπριακού Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου, στη Λεμεσό της Κύπρου, στη διάρκεια εκδήλωσης, ακροδεξιοί του ΕΛΑΜ εισέβαλαν στο δημοτικό πολιτιστικό κέντρο «Πάνος Σολωμονίδης», έσπασαν την είσοδο, φώναξαν συνθήματα και βρισιές, ενώ έριξαν κροτίδες και αναμμένους πυρσούς. Στόχος τους ήταν ένας από τους ομιλητές, ο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ, ο δεύτερος πρόεδρος της τουρκικής κοινότητας από το 2005 μέχρι το 2010, που μαζί με τον Δ. Χριστόφια έκαναν σημαντικά βήματα για την επίλυση του Κυπριακού. Ο Μ. Ταλάτ κατηγορήθηκε από τους ακρο-
δεξιούς ότι συμμετείχε σε εγκλήματα πολέμου. Ο ίδιος, μιλώντας σε ραδιοφωνική εκπομπή, απάντησε: «Πώς θα μπορούσε ένας πιστός μαρξιστής, όπως εγώ, να δολοφονήσει κάποιον που θεωρεί αδελφό και φίλο ή και ανθρώπους με τους οποίους θέλει να συμβιώσει;». Ο Μ. Ταλάτ μίλησε στην «Αυγή» για την επανέναρξη των συνομιλιών, τόνισε ότι είναι σημαντικό οι διαπραγματεύσεις να ξεκινήσουν από εκεί που τις άφησε με τον Πρόεδρο Χριστόφια και εξήγησε γιατί η απομόνωση των Τουρκοκυπρίων αυξάνει την εξάρτησή τους από την Άγκυρα.
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΓΙΑΜΑΛΗ
Οι Ελληνοκύπριοι απέρριψαν πριν από δέκα χρόνια το σχέδιο Ανάν. Οι συνομιλίες ξεκίνησαν πάλι. Θεωρείτε πως αυτός ο νέος κύκλος συνομιλιών θα μπορούσε να καταλήξει σε ένα σχέδιο το οποίο θα μπορούσε να γίνει αποδεκτό από την ελληνοκυπριακή πλευρά; Υπάρχουν διαφορές ανάμεσα στο τώρα και στην περίοδο που συζητούνταν το σχέδιο Ανάν. Τότε, οι διαδικασίες ένταξης της Κύπρου στην Ε.Ε., οι ενταξιακές διαδικασίες της Τουρκίας, αλλά και οι διαπραγματεύσεις για επίλυση, συνδέονταν. Σήμερα, ωστόσο, υπάρχουν δύο σημαντικοί νέοι παράγοντες: η οικονομική κρίση στην οποία βρίσκεται η ελληνοκυπριακή οικονομία και η ανακάλυψη φυσικού αερίου. Το γεγονός πως η ελληνοκυπριακή οικονομία θα ανακάμψει με την επίλυση του Κυπριακού δίνει κίνητρα στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Πέραν τούτου, ο πιο βολικός και επικερδής τρόπος να γίνει χρήση των κοιτασμάτων του φυσικού αερίου είναι να μεταφέρεται στις ευρωπαϊκές χώρες μέσω Τουρκίας. Αυτό επίσης απαιτεί λύση. Όλοι αυτοί είναι σημαντικοί νέοι παράγοντες για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Όσο για τους Τουρκοκύπριους, το γεγονός πως είναι αποκλεισμένοι από τον κόσμο, το ότι αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, αλλά και το ότι στερούνται δικαιωμάτων στην Κυπριακή Δημοκρατία, επίσης συνιστά κίνητρο για εξεύρεση λύσης. Ο τέως Πρόεδρος Χριστόφιας και εσείς είχατε καταλήξει σε μια σειρά θέσεων. Σήμερα, το ΑΚΕΛ υποστηρίζει ότι η όποια διαπραγμάτευση θα πρέπει να ξεκινήσει από εκεί που την αφήσατε με τον Δ. Χριστόφια. Ποια είναι εκείνα τα χαρακτηριστικά που θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις τρέχου-
σες συνομιλίες; Ο Χριστόφιας κι εγώ είχαμε επιτύχει συγκλίσεις σε πολλά σημαντικά ζητήματα για το Κυπριακό, ιδίως σε ζητήματα διακυβέρνησης και καταμερισμού της εξουσίας. Πολλά περίπλοκα ζητήματα, πέραν αυτού των περιουσιών, είχαν σχεδόν κλείσει. Το ζήτημα των περιουσιών είναι ασφαλώς πολύ δύσκολο. Ωστόσο, με σοβαρότητα και αποφασιστικότητα, θα ήταν δυνατή η επίτευξη σύγκλισης και στο ζήτημα των περιουσιών, και ως εκ τούτου θα οριστικοποιούνταν και οι δυσκολότερες πτυχές του Κυπριακού προβλήματος αν οι ηγέτες συνέχιζαν από εκεί όπου είχαμε μείνει. Αν θέλουμε ειλικρινά να επιλυθεί το Κυπριακό, συμβουλή μου είναι να γίνουν αποδεκτές όλες οι συμφωνίες και συγκλίσεις που είχαμε επιτύχει με τον κ. Χριστόφια, και να συνεχιστούν οι συνομιλίες από εκεί. Mία από τις βασικές ανησυχίες της ελληνοκυπριακής κοινότητας είναι πως η τουρκοκυπριακή ελέγχεται -εκούσια ή όχιαπό την Άγκυρα. Ποια η δική σας απάντηση σε αυτή την ανησυχία; Αυτό είναι τόσο αλήθεια όσο και ψέμα. Είναι αλήθεια διότι
Πιστεύω πως η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων δεν νιώθει εχθρότητα για την άλλη πλευρά. Αντιθέτως, θέλουν να συνεργαστούν και να ζήσουν μαζί
οι Τουρκοκύπριοι είναι απομονωμένοι από τον κόσμο και λαμβάνουν βοήθεια μόνον από την Άγκυρα. Αν δεν ήταν η Άγκυρα, οι Τουρκοκύπριοι δεν θα μπορούσαν καν να ανασάνουν. Όλες οι συνδέσεις και οι επαφές που έχουν οι Τουρκοκύπριοι με τον υπόλοιπο κόσμο γίνονται μέσω Άγκυρας. Οι ταχυδρομικές υπηρεσίες χρησιμοποιούν τον κωδικό «Mersin 10 Turkey», οι τηλεπικοινωνίες τον κωδικό «0090». Η Τουρκία στηρίζει επίσης την τουρκοκυπριακή οικονομία. Η τουρκοκυπριακή διοίκηση λαμβάνει οικονομική βοήθεια μόνο από την Τουρκία. Οι συνδέσεις των τουρκοκυπριακών τραπεζών με τον υπόλοιπο κόσμο γίνονται μέσω Τουρκίας. Οι Τουρκοκύπριοι επιχειρηματίες δεν μπορούν να δανειστούν από τις διεθνείς αγορές παρά μόνον από την Τουρκία. Η Τουρκία βοηθά τους Τουρκοκύπριους και σε άλλα πεδία. Οπότε πολύ φυσικά οι Τουρκοκύπριοι αισθάνονται κοντά στην Τουρκία και επηρεάζονται με έναν τρόπο σημαντικά από αυτήν. Αυτό είναι αλήθεια. Ωστόσο, οι Τουρκοκύπριοι γνωρίζουν επίσης πολύ καλά ποια είναι τα συμφέροντά τους. Οι Τουρκοκύπριοι έχουν επίγνωση πως θα ολοκληρωθούν και θα ενταχθούν στο παγκόσμιο σκηνικό και θα υπάγονται στο διεθνές δίκαιο μόνο μέσω μιας λύσης. Οπότε, παρ’ ότι οι Τουρκοκύπριοι επηρεάζονται από την Τουρκία, πρέπει οι ίδιοι να καθορίσουν την μοίρα τους, και όταν ασκούν αυτό τους το δικαίωμα η Τουρκία το σέβεται. H Τουρκία είναι μάλλον ασταθής από πέρυσι το καλοκαίρι. Η αναταραχή ωστόσο δεν είχε εκλογικό αντίκτυπο στον Ερντογάν, με το κόμμα του να παίρνει πολύ υψηλά ποσοστά στις αυτοδιοικητικές. Αυτός ο αέρας της αναταραχής έχει φτάσει ώς την τουρκοκυπριακή κοινότητα;
Οι εκλογές στην Τουρκία έμοιαζαν περισσότερο με εθνικές παρά με αυτοδιοικητικές. Αυτό είναι γεγονός. Ωστόσο, εφόσον οι εκλογές δεν έφεραν κάποια μεγάλη αλλαγή, δεν θα υπάρχει διαφορά και άμεσες συνέπειες για τις συνομιλίες στην Κύπρο. Το ίδιο ίσχυε και για τις πρόσφατες εκλογές. Επίσης, οι εκλογές σταθεροποίησαν την κυβέρνηση. Όπως γνωρίζετε, η πολιτική της Τουρκίας αναφορικά με το Κυπριακό εξελίχθηκε σημαντικά μετά το 2004 με την υπάρχουσα κυβέρνηση και έγινε περισσότερο υποστηρικτική για μια επίλυση. Φαίνεται πως αυτή η πολιτική θα συνεχιστεί. Και όλο αυτό θα συμβαίνει παράλληλα με τη θέληση των Τουρκοκυπρίων να βρεθεί λύση. Στις 26 Μαΐου δεχθήκατε επίθεση από ομάδα ακροδεξιών του ΕΛΑΜ ενώ μιλούσατε σε εκδήλωση στην ελληνοκυπριακή πλευρά για την επίτευξη λύσης στο Κυπριακό. Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στους Τουρκοκυπρίους; Πρέπει να οικοδομήσουμε κουλτούρα ειρήνης. Η επιτυχία της ειρηνευτικής διαδικασίας εξαρτάται από την κουλτούρα ειρήνης, από το κατά πόσο οι δύο κοινότητες -σε κάθε επίπεδο- μπορούν να μπουν σε διάλογο, να ανταλλάξουν σκέψεις και να κατανοήσουν τις εκατέρωθεν θέσεις σωστά. Οπότε, πρώτη ανάγκη είναι ο διάλογος. Δεύτερον, χρειαζόμαστε μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης που θα φέρουν τις δύο κοινότητες κοντά. Υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Για παράδειγμα, η ελληνική γλώσσα θα έπρεπε να μπει στην ύλη των τουρκοκυπριακών σχολείων και η τουρκική να ενταχθεί στη διδακτέα ύλη των ελληνοκυπριακών σχολείων. Οι δύο κοινότητες θα είναι σε θέση να κατανοήσουν καλύτερα ο ένας τον άλλο
αν μιλούν τη γλώσσα ο ένας του άλλου. Όταν οι άνθρωποι μπορούν να μιλούν την ίδια γλώσσα, δεν μπορούν να νιώθουν εχθρικά ο ένας απέναντι στον άλλον. Ακόμη, η διδακτέα ύλη των δυο εκπαιδευτικών συστημάτων θα πρέπει να εναρμονιστεί. Υπάρχουν πολλά άλλα πράγματα που θα μπορούσαν να γίνουν. Το κοινό σύστημα κινητών επικοινωνιών στις δύο πλευρές του νησιού, ένα κοινό πανεπιστήμιο ή λύκειο στην πράσινη γραμμή, κοινά τηλεοπτικά προγράμματα με υπότιτλους. Όλα αυτά θα μπορούσαν να συντελέσουν στη δημιουργία μιας κουλτούρας ειρήνης και θα συνέβαλλαν σημαντικά στον διάλογο. Η επίθεση του ΕΛΑΜ πρέπει να λειτουργήσει ως προειδοποίηση. Ο λόγος μίσους, η συμπεριφορά που αποκλείει ή που δημιουργεί προκαταλήψεις, η διασπορά του μίσους, οι προσβολές προς την άλλη κοινότητα πρέπει να ποινικοποιηθούν. Πρέπει αυτές οι δράσεις να θεωρούνται αδίκημα. Πρέπει αυτό να θεωρείται ομοσπονδιακός νόμος, ο οποίος θα αποθαρρύνει ενέργειες ακραίων ομάδων, θα τις απομονώνει. Αυτό είναι πολύ σημαντικό. Όποια συμπεριφορά ή ενέργεια θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την ειρήνη στην Κύπρο πρέπει να τιμωρείται. Αλλιώς, η ενωμένη Κύπρος που θέλουμε να δημιουργήσουμε δεν θα μακροημερεύσει. Πιστεύω πως η πλειοψηφία των Τουρκοκυπρίων και των Ελληνοκυπρίων δεν νιώθει εχθρότητα για την άλλη πλευρά. Αντιθέτως, θέλουν να συνεργαστούν και να ζήσουν μαζί. Πραγματικά το πιστεύω. Θα ήθελα επίσης με αυτή την ευκαιρία να ευχαριστήσω με όλη μου την καρδιά όλους τους Ελληνοκύπριους αξιωματούχους και τους φίλους που επικοινώνησαν μαζί μου για να μου εκφράσουν τη φιλία και τη συμπάθειά τους.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
18
AΡΘΡΑ
Η ευθύνη μας ως εργαζόμενων διανοουμένων Τον Ιούνιο του 2010, σε μία ακόμη προσπάθεια του χώρου, που έμεινε δυστυχώς χωρίς συνέχεια κι αυτή, βγάλαμε το πρώτο και... τελευταίο τεύχος -είχε προηγηθεί ένα ακόμη δοκιμαστικό τον Μάρτιο της ίδιας χρονιάς- της περιοδικής έκδοσης του ΣΥΡΙΖΑ με το όνομα «Μπλόκο». Σ’ εκείνο το τεύχος είχα γράψει ένα κείμενο με τίτλο «Η ευθύνη των διανοουμένων», τον οποίο είχα δανειστεί από αντίστοιχο άρθρο στην «Αυγή» -γραμμένο πριν από τριάντα επτά χρόνια- του Νίκου Πουλαντζά. Σε εκείνο το κείμενό του, ο αείμνηστος σύντροφος έγραφε: «Επιτέλους να πάψει η Ελλάδα κάποτε να θεωρείται ο τόπος όπου μπορεί ο καθένας να λέει οτιδήποτε με το αζημίωτο και όπου πρέπει κάποτε να καθιερωθεί μια στοιχειώδης πολιτική ηθική. Γιατί κάθε λόγος στέκεται κάπου και έρχεται από κάπου»! Οι ίδιες βαθύτερες αιτίες και αγωνίες, που οδήγησαν σε εκείνο το κείμενο, οι οποίες όμως πολλαπλασιάζονται σήμερα μπροστά στην προοπτική κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, οδηγούν και τούτη τη γραφή. Στα έντυπα του χώρου -όλα χωρίς εξαίρεση καμιά- όπως και «Στο Κόκκινο», προβάλλονται και έντονα διάφοροι «επώνυμοι» διανοούμενοι, οι περισσότεροι αριστερής καταγωγής, που, αφού στήριξαν ποικιλοτρόπως το «εκσυγχρονιστικό» σημιτικό εγχείρημα, ή κατέλαβαν πολιτικές θέσεις σε παλιότερες πασοκικές επιλογές, πλησιάζουν τώρα, και σε κεντρικό πεδίο βέβαια, το ενωτικό μας εγχείρημα. Το γεγονός δεν είναι κατ’ ανάγκη
ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΡΗΓΟΥ
H μνήμη μάς εγκαλεί καθημερινά όλους μας και έχουμε υποχρέωση συνεχώς να ρωτάμε «ποιος και από πού μιλάει», να κρίνουμε κάθε στιγμή και, ακόμη δυσκολότερο, να δεχόμαστε να μας κρίνουν κάθε στιγμή για τον λόγο και για τις πράξεις μας
αρνητικό. Αρνητικό είναι να μας κουνούν αφ’ υψηλού το δάκτυλο («η Αριστερά οφείλει... η Αριστερά πρέπει... ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται όραμα... προτάσεις»), και άλλα τέτοια ή, χωρίς να έχουν διαβάσει ούτε μια γραμμή από τις πολιτικές αποφάσεις του Συνεδρίου μας, να μας προτείνουν, ως νεόκοπες σοφίες, θέσεις που εμπεριέχονται στις αποφάσεις μας ή, ακόμη χειρότερα, να προτείνουν απόψεις ριζικά αντίθετες από τις δικές μας. Όχι, προφανώς, ότι δεν έχουν -όπως έχουμε και όλα τα μέλη του κόμματος, άλλωστε- δικαίωμα διαφωνίας, αλλά ας ξέρουν τουλάχιστον ποιες είναι οι θέσεις μας και να λένε καθαρά πού και γιατί διαφωνούν. Σε αντίθεση με τους χιλιάδες ενεργούς πολίτες διαφόρων πολιτικών καταγωγών, που πλαισιώνουν σήμερα τις οργανώσεις μας αρνούμενοι τις παρωχημένες προσωποκεντρικές επιλογές που κυριαρχούν στο καταρρέον αστικό πολιτικό σύστημα. Που συνειδητοποιούν κάτι το οποίο κατά τεκμήριο έπρεπε να έχουν κατανοήσει οι διάφοροι «επώνυμοι»: ότι σε περιόδους πολύπλευρης κρίσης απαιτείται ιδιαίτερα αυξημένη ευθύνη, πολιτική σεμνότητα και στοιχειώδης αυτοκριτική. Ότι η μνήμη μάς εγκαλεί καθημερινά όλους μας και ότι έχουμε υποχρέωση συνεχώς να ρωτάμε «ποιος και από πού μιλάει», να κρίνουμε κάθε στιγμή και, ακόμη δυσκολότερο, να δεχόμαστε να μας κρίνουν κάθε στιγμή για τον λόγο και για τις πράξεις μας. Αυτό βέβαια το τελευταίο, δυστυχώς, αφορά και διάφορους συντρόφους οι οποίοι διαγκω-
νίζονται σε προβολή, για τον ίδιο ακριβώς λόγο, στην κεντρική πολιτική και στην εσωκομματική πολιτική σκηνή. Ας πάνε σε μια Ο.Μ., ας ζήσουν και ας αφεθούν να βιώσουν τη δύσκολη καθημερινότητα με τα καλά και τα αρνητικά της, ας εμπλακούν άμεσα στην τριπλή εκλογική μάχη, ας βγουν στους δρόμους της γειτονιάς τους. Μη φοβούνται, δεν θα χάσουν την «επωνυμία» τους, αντιθέτως, μέσα από την εμπειρία της καθημερινότητας, την επαφή και την κοινή δράση με τα απλά μέλη μιας Ο.Μ. θα εμπλουτίσουν τις επεξεργασίες τους, θα επανακτήσουν το αναγκαίο ήθος του αριστερού μαχητή, θα κατανοήσουν ότι το «εγώ» παίρνει σάρκα μέσα στο συλλογικό «εμείς» και ίσως έτσι συνειδητοποιήσουν και πάλι τους αμφισβητησιακούς γενεσιουργούς λόγους της Αριστεράς και των οργανικών της διανοουμένων. Από την άλλη, όσοι έχουμε την ευθύνη των έντυπων, των ενθέτων τους, του ραδιοφωνικού μας σταθμού και των εκπομπών του, ας συνειδητοποιήσουμε ότι τα πάντα δεν είναι επιτρεπτά. Προφανώς αυτό δεν αποτελεί κυνήγι μαγισσών, ούτε ξεκινά από ένα σύνδρομο σκαντζόχοιρου. Ακριβώς το αντίθετο. Η άκριτη, όμως, προβολή, εμφάνιση και επανεμφάνιση των ίδιων και ίδιων «επωνύμων» δεν συνιστά πλουραλισμό -μικρομέγαλο σύνδρομο συνιστά. Το ίδιο και εντονότερα αφορά τα αποφασιστικά κλιμάκια του κόμματος και τις επιλογές τους.
Η δημοσκοπική αγωνία είναι αντιαριστερή Μπλε η Νέα Δημοκρατία, ροζ ή κίτρινο ο ΣΥΡΙΖΑ, πράσινο το ΠΑΣΟΚ, κόκκινο το ΚΚΕ, μαύρο η Χ.Α., κ.λπ. Οι συνηθισμένες χρωματικές απεικονίσεις των δημοσκόπων. Ένα μεγάλο μέρος των εβδομαδιαίων συζητήσεων εκκινεί από την «τελευταία δημοσκόπηση» της τάδε εταιρείας. Χρειάζεται η Αριστερά τέτοια στοιχήματα; Τις αριθμητικές αποδείξεις της δύναμής της; Τόσοι δήμαρχοι έναντι τόσων; Τέτοιο ποσοστό ο δικός μας έναντι του αντιπάλου; Οι εκλογές και το πολιτικό ερώτημα που θέτουν, είναι απλώς, ένα αριθμητικό μέγεθος; Αν ναι, τότε τι είναι η στρατηγική σκέψη, η πολιτική ορμή, η καθαρότητα στόχων, η ανάλυση, το σχέδιο, το πολιτικό σφρίγος; Είναι τα απλά μέσα για να πετύχεις την αριθμητική επίδοση; Τη ροζ ή κίτρινη μπάρα απέναντι στη γαλάζια της Νέας Δημοκρατίας, στην πράσινη του ΠΑΣΟΚ; Το ποσοστό χρώματος στον χάρτη; Συμφέρει την Αριστερά η προσαρμογή σε μια τέτοια σχηματική ιεράρχηση, σε μια απεικονιστική αγωνία που μοιάζει με στατιστική και που μπορεί να έχει πάμπολλα ή και καθόλου περιεχόμενα; Ή μήπως δουλειά της είναι η κατάστρωση αντισχεδίου και η πολιτική αποσαφήνιση των στόχων, των επιθυμιών της; Οι χρωματικές μπάρες ή ο λόγος; Σα
να αιχμαλωτίζεται η Αριστερά σε κάτι που δεν είναι το προνομιακό της πεδίο, ακόμα κι αν η συγκυρία το ευνοεί. Δηλαδή αποδέχεται μια εικόνα για τον εαυτό της, αποκτά σθένος ή όχι, σε συνάρτηση με το αν η εβδομαδιαία δημοσκοπική καταγραφή την φέρνει πρώτη ή δεύτερη, σε σχέση με το αν καλύπτει ή όχι κάποια διαφορά μερικών εκατοστών. Όμως σε τέτοια διλήμματα (όπως τα περιγράφω), από την μια στέκεται η δημοσκοπική μονομέρεια, αλλά απ’ την άλλη υφέρπει η λογική της πρωτοπορίας, που κάθεται μόνη στο μπαρ και δεν την κοιτάει κανείς. Σε τέτοια διλήμματα αναγνωρίζει κανείς τη μόνη μικρή και τίμια Αριστερά σε αντίθεση με την εκκοσμικευμένη μαζική και διεκδικήσιμη (και από ιδιοτελείς καιροσκόπους και από απελπισμένους). Χωρίς να το καταλαβαίνει η Αριστερά αιχμαλωτίζεται από τα αριθμητικά ή εκλογοκεντρικά διλήμματα και στοιχήματα, χάνοντας το μεγάλο της πλεονέκτημα. Την καθαρότητα, την ευλυγισία και τη δυνατότητα λαϊκής επαφής. Η εξουσία έχει όλη την άνεση το οτιδήποτε δεν εκφράζει ακριβώς την κυβερνητική κατρακύλα, να το εμφανίσει ως δική της νίκη. Οτιδήποτε δεν αποτελεί κυβερνητική πανωλεθρία, οτιδήποτε είναι μια απλή ήττα και όχι συντριβή συστημικού κόμ-
ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗ*
ματος, μπορεί να το εμφανίσει ως νίκη και διάψευση της Αριστεράς. Εύκολες προεκτιμήσεις ότι δηλαδή, «δεν μπορεί ο κόσμος να μη βλέπει τα εξόφθαλμα και τους εγκαταλείψει μαζικά» δεν ισχύουν. Πιθανόν να ηττηθεί η πολυδεξιά. Πιθανόν και όχι. Ο κόσμος αποκόπτει τα πρόσωπα από τις πολιτικές που υπογράφουν. Ένας «αντιστασιακός» σε ένα νομοσχέδιο -που το ψηφίζει εν τέλει- δεν καταγράφεται με την ψήφο του, αλλά με τον «αντιστασιακό», επικοινωνιακό του θόρυβο. Η κοινοβουλευτική διαδικασία σαν παράσταση, είναι αδύναμη, σε σχέση με τη μιντιακή. Μια βδομάδα θορύβου περί αποχώρησης, περί του περήφανου όχι, αρκεί για να σβηστούν τα ίχνη του ναι. Τα πολιτικά περιεχόμενα αλλά και ο πολίτης που σκέπτεται, θυμάται, συνδυάζει, δεν είναι η πληθυντική πολιτική δύναμη. Το πλήθος δεν θυμάται, μπερδεύεται, παρανοεί. Καταλήγει στις μπάρες και τα χρώματα των δη-
μοσκοπήσεων ή των εκλογών, καταλήγει σε μια ρηχή συγκριτική, γιατί δεν έχει τη δύναμη της σύγκρισης. Γιατί δεν διαθέτει το σθένος της αργής, σίγουρης, συνθετικής σκέψης. Οι όροι λοιπόν, της εντυπωσιοθηρίας, δεν συμφέρουν την Αριστερά. Και η συμμόρφωση με τη μιντιακή ιδιόλεκτο δεν είναι σίγουρο ότι είναι το πιο στέρεο έδαφος για το αριστερό διάβημα. Τα γράφω όλ’ αυτά γιατί, ενώ το ΠΑΣΟΚ χάνεται, εξαϋλώνεται ή αντικαθίσταται, ενώ η δύναμη της Ν.Δ. έχει καταποντιστεί και ενώ η Αριστερά (όλη μαζί, ανεξαρτήτως αν φαγώνονται οι αριστεροί μεταξύ τους) έχει μεγάλη επιρροή, κινδυνεύει το αριστερό βλέμμα προς την κρίση, η αριστερή κριτική, οι επιβεβαιωμένες αριστερές προβλέψεις, να φανούν ως χαμένες, ως αποδοκιμασμένες. Η εξουσία παίζει με τα σίγουρα όπλα με τα οποία έκτισε τη νεοελλάδα (και την γκρέμισε στη συνέχεια). Οι διορισμοί των κ. Σημίτη, Παπανδρέου, έγιναν σήμερα η τετράμηνη κοινωνική εργασία και τα τριχίλιαρα του κ. Καραμανλή μετά τις πυρκαγιές της Ηλείας, έγιναν τα σημερινά 500άρικα. Το κάλπικο αφήγημα του κ. Σημίτη για την ισχυρή Ελλάδα (της «Ολυμπιάδας» εφόδου στον ουρανό) έγινε το εξίσου κάλπι-
κο «έξοδος στις αγορές». Τα έπη του ψέματος και της οφθαλμαπάτης συνεχίζουν να είναι λειτουργικά ακόμα και στον άνθρωπο δίπλα στον σκουπιδοτενεκέ, όπως ακριβώς χθες ήταν λειτουργικά στον ηλίθιο δίπλα στην SLK. Παραδόξως η ιδεολογία του αποσυνάγωγου, του σκουπιδοσυλλέκτη, ή του διαψευσμένου μικροαστού, αποδυναμώνει την Αριστερά γιατί απομακρύνει από τη σκέψη, την ψυχραιμία και γιατί κάνει επείγουσα τη δημιουργία ζωτικού ψέματος. Πρέπει οι άνθρωποι να ζήσουν, να υπάρξουν (όσο τους μένει) και γι’ αυτό προσχωρούν στο ψεύδος, (στο drug). Η αφελής προσαρμογή στη δημοσκοπική μπάρα, είναι το όχημα εξόδου της Αριστεράς, πριν καν μπει. Στην πιεστική και ελλειμματική συνθήκη η μπάρα γίνεται ο διπλός μηχανισμός εφόδου και καταρράκωσης. Επιχείρημα, τίμιο κτίσιμο της κάθε απάντησης, ψάξιμο, κινηματική αντίληψη, περιγραφή και προετοιμασία για τα δύσκολα, κόψιμο καιροσκόπων (τα έχω γράψει τόσες φορές ) είναι η μόνη βαθιά δυνατότητα.
* Ο Δημήτρης Α. Σεβαστάκης είναι ζωγράφος, αν. καθηγητής ΕΜΠ dsevastakis@arch.ntua.gr
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
19
ΑΡΘΡΑ
Αριστερά και δημοσκοπήσεις ΤΟΥ ΑΛΕΞΗ Π. ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Η πρωτοβουλία της κυβέρνησης να φέρει, 45 ημέρες προ των εκλογών, ένα σύνθετο νομοσχέδιο, γέμει εκλογικών ιδιοτελειών και πολιτικών σκοπιμοτήτων. Γίνεται μια προσπάθεια προσαρμογής ενός πλέγματος θεσμικών διατάξεων στις σημερινές κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες για να μετριαστούν οι συνέπειες τής λαϊκής ετυμηγορίας επί των μνημονιακών δυνάμεων. Η θέσπιση της σταυροδοσίας, η εισαγωγή κωλύματος για εν ενεργεία βουλευτές, ο περιορισμός τής εκλογικής χρηματοδότησης και η υιοθέτηση αναλογιών (ποσοτικών και χρονικών) που ευνοούν τα κόμματα της συγκυβέρνησης είναι ουσιαστικές παρεμβάσεις, που διακρίνονται για τη σκανδαλώδη μονομέρειά τους. Κανονικά μια τέτοια θεματολογία έπρεπε να εισαχθεί μετά από συνεννόηση - διαβούλευση και ασφαλώς με στόχο την καλύτερη - αποτελεσματικότερη εκπροσώπηση της χώρας στο Ευρωκοινοβούλιο, τώρα που η Ευρώπη βρίσκεται στην κρίσιμη διαδικασία της ολοκληρωτικής νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής της. Αλλά και το θέμα των δημοσκοπήσεων είναι κεφαλαιώδους σημασίας. Ανεξαρτήτως της θέσης του κόμματος στο οποίο ο καθένας μας ανήκει, η προτεινόμενη ρύθμιση εγείρει πολλούς προβληματισμούς. Όπως έχω άλλωστε υποστηρίξει και στο τελευταίο μου βιβλίο με τίτλο «Αριστερά και Ευρώπη», η Αριστερά στην Ελλάδα έχασε μέχρι τώρα τη μάχη κατά του Μνημονίου και των προγραμμάτων λιτότητας στον τομέα της επικοινωνίας και της μνημονιακής δημοσιολογίας. Το ίδιο συνέβη και σε όλο τον ευρωπαϊκό Νότο, όπου τα προγράμματα του «λιταρχισμού» (λιτότητα + αυταρχισμός) τα σήκωσαν -και με επιτυχία τα επέβαλαν- τα εθνικά κυρίως, αλλά και διεθνή ΜΜΕ. Όλοι γνωρίζουμε ότι η υπόθεση της αλλοτρίωσης της χώρας, της κατάρρευσης του συλλογικού μας πολιτισμού και της υποβάθμισης των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, μέσω των μνημονιακών υπερσυνταγμάτων, χάθηκε μέχρι στιγμής στην επικοινωνία και τη δημοσιολογία που χειραγώγησε τους πολίτες με τον φόβο, την παραπλάνηση, την αβεβαιότητα και τη ματαιότητα του πατριωτικού δρόμου εξόδου από την κρίση. Η παραπληροφόρηση ήταν υπόθεση των ΜΜΕ και των συναφών εταιρειών, που σήκωσαν το βάρος της «ενημέρωσης» του λαού. Συνεπώς είναι απόλυτα δικαιολογημένη η δυσπιστία ως προς την παράδοση του εκλογικού σώματος, μέχρι την τελευταία στιγμή των εκλογών, στην αγοραία ατμόσφαιρα των δημοσκοπήσεων. Η πρόσφατη πικρή μας πείρα πρέπει να είναι αποτρεπτική, απαγορευτική, κάτι που δεν μπορεί να ισχύσει σε μιαν
ομαλή περίοδο, κατά την οποία οι δημοκρατικοί κανόνες ισχύουν και οι μηχανισμοί ενημέρωσης και δημιουργίας συνείδησης σέβονται τον εαυτό τους και την Αλήθεια. Εξάλλου η θέσπιση απόλυτου κωλύματος για εν ενεργεία βουλευτές δεν είναι σύμφωνη με το Σύνταγμα, με το άρθρο 8 της Πράξης του Συμβουλίου της ΕΟΚ της 20.9.1976 (όπως τροποποιήθηκε με την απόφαση της Σύμβασης της Ε.Ε. του 2002). Είναι αντίθετη επίσης στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, το ευρωπαϊκό κεκτημένο και εν πάση περιπτώσει περιορίζει -κατά τρόπο αθέμιτο- την ελευθερία του εκλέγεσθαι, πολύ περισσότερο που και αυτή η ρύθμιση στοχεύει στην αντιπολίτευση και στα προβεβλημένα στελέχη της. Αυτό υποστηρίζει και η έκθεση της Επιστημονικής Επιτροπής της Βουλής, που -εμμέσως πλην σαφώς- τονίζει ότι δεν μπορεί να θεσπίζεται το κώλυμα του άρθρου 2 του Νομοσχεδίου αφού αντιβαίνει στο άρθρο 56 του Συντάγματος. Η ίδια σκοπιμότητα υπάρχει, αλλά σε αντίθετη κατεύθυνση, με την πελατειακή ρύθμιση του άρθρου 19 παρ. 4 του νομοσχεδίου, με την οποία ευνοούνται τα κόμματα που έχουν στελεχώσει τις ανώτερες θέσεις της Δημόσιας Διοίκησης, δηλαδή τα κόμματα της συγκυβέρνησης, αφού το κώλυμα από 18 μήνες μειώνεται στον ένα (1) μήνα, δηλαδή ουσιαστικά δεν υπάρχει. Ευνοούνται προκλητικά όλα αυτά τα στελέχη του μνημονιακού κρατικού μηχανισμού, που μέχρι και σήμερα δεν μπορούσαν να θέσουν υποψηφιότητα για τις προσεχείς εκλογές. Γι’ αυτό, θα μπορούσε να γίνει δεκτό, τουλάχιστον, η συγκεκριμένη ρύθμιση να ισχύσει από τις επόμενες εκλογές. Έτσι όλο το πελατειακό κυβερνητικό απαράτ μπορεί να θέσει υποψηφιότητα και να διεξαγάγει προεκλογική εκστρατεία όντας στις θέσεις της Δημόσιας Διοίκησης μέχρι τις τελευταίες ημέρες. Πρόκειται για άλλη μία ρύθμιση που στοχεύει στην ευρύτερη Αριστερά, η οποία δεν διαθέτει ανώτερα στελέχη του κρατικού μηχανισμού! Έτσι δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι το νομοσχέδιο διακρίνεται συνολικώς από μια προφανή πολιτική ιδιοτέλεια. Οι μνημονιακές δυνάμεις νομίζουν ότι θα αντλήσουν από αυτό πολλαπλές ωφέλειες, κάτι που -υπό τις παρούσες συνθήκες κοινωνικής κατάρρευσης και ανθρωπιστικής κρίσης- είναι αβέβαιο. Τελικά ότι θα αποτελέσει μια παγίδα, στην οποία θα πέσουν τα ίδια τα στελέχη της μνημονιακής συγκυβέρνησης και της Τριαρχίας των Δανειστών, που το εμπνεύστηκαν και το εισηγήθηκαν.
* Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και Πρόεδρος της Ένωσης για την Υπεράσπιση της Εργασίας και του Κοινωνικού Κράτους - ΕΝΥΠΕΚΚ (amitropoulos@parliament.gr)
Από την πρωτοκαθεδρία στην ηγεμονία ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΟΤΖΙΑ
O ΣΥΡΙΖΑ έχει πρωτοκαθεδρία ανάμεσα στις δημοκρατικές αντιμνημονιακές δυνάμεις. Και αυτό διότι διαθέτει τις περισσότερες και ισχυρότερες δυνάμεις, είναι παρών στα περισσότερα σημεία της συνολικής κοινωνικής μάχης, όπως η μάχη ενάντια στα Μνημόνια, την ολιγαρχία και τη διεθνή επιτροπεία. Διαθέτει σχετικά μεγαλύτερο εύρος εξειδικευμένων θέσεων. Οι υπόλοιπες δυνάμεις, έστω με παράπονα και κριτική, του αναγνωρίζουν αυτό το προβάδισμα. Μπορεί να μην την εμπιστεύονται επαρκώς, αλλά κατανοούν ότι αυτός είναι το κέντρο βάρους στο υπό διαμόρφωση μέτωπο. Ως δύναμη πρωτοκαθεδρίας, ο ΣΥΡΙΖΑ ψηφίζεται στις πανελλήνιες μάχες από ευρύτερες δυνάμεις από εκείνες που είναι συνδεδεμένες μαζί του, ενώ δεν συμβαίνει το ίδιο σε πολλές επιμέρους μάχες και εκλογικές διαδικασίες, όπως στους δήμους, στους συλλόγους και στα σωματεία. Ενώ όλο και περισσότερες δυνάμεις συμβάλλουν στη δημιουργία ενός εκλογικού ρεύματος ανατροπής του σημερινού πολιτικού σκηνικού, μεγαλύτερου από εκείνο του 2012, με αριθμητικό κέντρο τον ΣΥΡΙΖΑ, η ένταση αυτού του ρεύματος δεν ενισχύεται επαρκώς. Και αυτό διότι έχουν συσσωρευτεί στην καθημερινότητα αρκετές απογοητεύσεις και δυσπιστίες έναντι του ΣΥΡΙΖΑ από τους δυνάμει συμμάχους του. Αυτό σημαίνει ότι, αν θέλει ο ΣΥΡΙΖΑ να νικήσει, πρέπει να κατανοήσει πως όσο απαραίτητος είναι αυτός στους άλλους, άλλο τόσο τους έχει ανάγκη. Ότι η διαλεκτική είναι πως σήμερα δεν μπορεί να γίνει τίποτα το καλό σε αυτόν τον τόπο χωρίς τον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και τίποτα δεν μπορεί να κάνει εκείνος «μέχρι τέλους» χωρίς τις δυνάμεις με τις οποίες δύναται να συμπορευτεί. Είναι φανερό ότι οι δυνάμει σύμμαχες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ έχουν, με βάση τα δικά του κριτήρια, πολλές αδυναμίες, κενά, ατέλειες. Ορισμένες από αυτές, μάλιστα, θα μπορούσαν να κατηγορηθούν για ασυνέπεια, ακόμη και για τη μια ή την άλλη βλαπτική επιλογή τους. Πράγματι, η κριτική του ΣΥΡΙΖΑ σε δυνάμεις που τον προσεγγίζουν συχνά είναι βάσιμη. Όμως, ακόμη και αν είναι δι-
καιολογημένη, δεν βοηθά όταν γίνεται με τρόπο ακραίο. Εξάλλου και η άλλη πλευρά θα μπορούσε να καταμαρτυρήσει αδυναμίες, ακόμη και πολιτικές αμαρτίες, στον ΣΥΡΙΖΑ και σε στελέχη του. Προκειμένου να προωθηθεί το μέτωπο δυνάμεων, λοιπόν, χρειάζεται να αντιληφθούν οι δύο πλευρές πως τα κριτήρια με τα οποία μετρά η καθεμιά το δικό της μπόι και σκιά δεν μπορεί να χρησιμοποιούνται ως κριτήρια αξιολόγησης της άλλης. Αφενός δεν μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να μετρά τους τρίτους με κριτήριο το αν θα τους ενέτασσε στις γραμμές του, ενώ πρόκειται για δυνάμει συμμάχους, αφετέρου δεν μπορούν οι δυνάμει σύμμαχοι να υποβαθμίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ στο όνομα των ασυνεπειών του. Να προσπερνούν, δηλαδή, τον σημαντικό του ρόλο στη σημερινή μάχη για τη σωτηρία της πατρίδας, καθώς και τον ιδιαίτερο ρόλο του σε αυτή τη μάχη. Ούτε εμείς οι άλλοι είμαστε πάντα όπως θα μας ήθελε ο ΣΥΡΙΖΑ, ούτε και ο ΣΥΡΙΖΑ είναι έτσι όπως θα ευχόμασταν. Κριτήρια συνεργασίας, στη σημερινή πολιτική συγκυρία, δεν μπορεί να είναι εκείνα που απαιτούνται για να είναι κανείς μέλος στη μία ή την άλλη οργάνωση, αλλά το αν μπορεί και ωφελεί τον τόπο και τη δημοκρατία μια συνεργασία μαζί του. Αν αυτή βοη-
Κριτήρια συνεργασίας, στη σημερινή πολιτική συγκυρία, δεν μπορεί να είναι εκείνα που απαιτούνται για να είναι κανείς μέλος στη μία ή την άλλη οργάνωση, αλλά το αν μπορεί και ωφελεί τον τόπο και τη δημοκρατία μια συνεργασία μαζί του
θά την πολιτική σωτηρίας της ελληνικής κοινωνίας. Αν συμβάλλει στην ανατροπή της πολιτικής των Μνημονίων, των κοινωνικών ανισοτήτων και της απαλλαγής της χώρας από την ξένη επιτροπεία. Αν και κατά πόσο, επί παραδείγματι, δυνάμεις που θέλουν να συνεργαστούν με τον ΣΥΡΙΖΑ το κάνουν προκειμένου να δυναμώσει το ρεύμα / μέτωπο για μια τέτοια ανατροπή ή το κάνουν διότι ανακάλυψαν έναν νέο δρόμο εξυπηρέτησης του εγώ τους. Ή, αντιστρόφως, αν αρνήσεις συνεργασίας από οργανώσεις του ΣΥΡΙΖΑ πηγάζουν από την αγωνία για τη νίκη ή ακολουθούν μια γραφειοκρατική λογική. Μια μεγάλη συμμαχία των δυνάμεων σωτηρίας του τόπου απαιτεί την παρουσία μιας δύναμης που έχει τη θέληση και τη δύναμη να την οργανώσει. Εάν δεν υπάρξει, τότε το κενό θα καλυφθεί από άλλες δυνάμεις. Τότε πιθανώς θα έχει χαθεί μια ιστορική ευκαιρία. Τα αποτελέσματα σε μεγάλους συλλόγους, όπως ο Δικηγορικός της Αθήνας, το ΤΕΕ, αλλά και σε πολλά εργατικά σωματεία, κέντρα και ομοσπονδίες, είναι ενδεικτικά του προβλήματος που περιγράφω. Ένα μεγάλο ζητούμενο, λοιπόν, είναι η μετατροπή μιας πρωτοκαθεδρίας, που από τον χαρακτήρα της είναι προσωρινή και ασταθής, σε ηγεμονία που δίνει σταθερότητα και βάθος σε μια προοπτική νίκης. Για να επιτευχθεί χρειάζεται η ισχυρότερη δύναμη να είναι σε θέση να οργανώνει μεγάλες συμμαχίες. Δεν υπάρχει ηγεμονία, πολιτική, πολιτισμική, ηθική, χωρίς αυτή να προσδιορίζεται θετικά ως προς τρίτους. Κατά προέκταση, ηγεμονία δεν προκύπτει με μια ισοπεδωτική λογική αποκλεισμών, έστω και αν αυτοί σε εξειδικευμένες περιπτώσεις, ως εξαίρεση, είναι λογικοί. Κατά συνέπεια δεν πρέπει να σφραγίζεται η συμπεριφορά μιας πολιτικής δύναμης από περιχαρακώσεις και αποκλεισμούς. Ο ηγεμόνας είναι ηγεμόνας σε ένα μπλοκ δυνάμεων, σε ένα μέτωπο, και όχι ως αρνητής συμμαχιών ή αποτροπέας και αποδιοργανωτής της προοπτικής ενός τέτοιου μετώπου. Ένας πολιτικός ηγεμόνας πρέπει να έχει σταθερή πολιτική συμμαχιών πάνω σε αρχές και αξίες. Ηγεμονία σημαίνει μετατροπή της εκ των πραγμάτων πρωτοκαθεδρίας σε μια θετική σχέση με τρίτους με τους οποίους έχει κοινούς σκοπούς και αγώνες.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
20
ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ
Ανατολική Μακεδονία - Θράκη Το πολιτικό τοπίο δεν είναι το ίδιο όπως πριν από τέσσερα χρόνια. Τώρα η ανεργία, η αποβιομηχάνιση αλλά και σημαντικά ζητήματα όσον αφορά στο περιβάλλον, όπως επίσης και οι επιλογές που θα κάνει η μειονότητα τόσο σε επίπεδο Περιφέρειας όσο και σε επίπεδο δήμων, θα κρίνουν και το εκλογικό αποτέλεσμα. Ταυτόχρονα μια μεταβλητή είναι αν και κατά πόσον και σε πιο βαθμό θα εκφραστεί η οργή των πολιτών και στην περιφερειακή κάλπη,
αλλά και στις δημοτικές. Τα σχήματα που υποστηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφές ότι κατεβαίνουν σε αυτές τις εκλογές με περισσότερη αισιοδοξία για καλύτερα αποτελέσματα -και γιατί όχι- για ανατροπές. Μιλούν στην «Αυγή» της Κυριακής ο υποψήφιος περιφερειάρχης Κώστας Μορφίδης με το σχήμα της Ριζοσπαστικής Αυτοδιοίκησης και οι υποψήφιοι δήμαρχοι Δράμας, Καβάλας, Ξάνθης, Κομοτηνής και Αλεξανδρούπολης. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΣΑΚΕΛΛΙΩΝ
ΑΡΗΣ ΒΕΡΟΣ
υποψήφιος δήμαρχος Καβάλας:
Προτεραιότητα η αντιμετώπιση τη φτώχειας και της ανεργίας Η Συμπαράταξη Πολιτών είναι μια αυτοδιοικητική κίνηση που δημιουργήθηκε το 2010 και αποτελείται από ενεργούς πολίτες, οι οποίοι προέρχονται από διαφορετικές αφετηρίες και συναντήθηκαν εδώ και πολλά χρόνια στους κοινωνικούς αγώνες και στα κινήματα. Μας ενώνουν οι αρχές της κοινωνικής δικαιοσύνης, της ισότητας, της αλληλεγγύης, της συλλογικότητας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της βιώσιμης ανάπτυξης και της ελευθερίας της έκφρασης. Σήμερα, μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια εφαρμογής των Μνημονίων και του «Καλλικράτη», η Τοπική Αυτοδιοίκηση στερήθηκε το 60% των πόρων της, αποδυναμώθηκε από το ανθρώπινο δυναμικό της, τμήματά της παραχωρήθηκαν και παραχωρούνται σε ιδιώτες, ενώ παράλληλα χιλιάδες πολίτες οδηγήθηκαν στην ανεργία, τα λαϊκά στρώματα φτωχοποιή-
θηκαν και τμήματα του πληθυσμού εξαθλιώθηκαν. Εμείς δεν κρύβουμε την αλήθεια από τους πολίτες, δεν λέμε πως με ένα μαγικό ραβδί θα μεταμορφώσουμε τον δήμο σε παράδεισο, ούτε όμως θα σταυρώσουμε τα χέρια εφαρμόζοντας την πολιτική που η κεντρική εξουσία επιβάλλει. Γιατί εμείς δεν ερχόμαστε να διαχειριστούμε μια καταστροφική πολιτική, αλλά μαζί με τους πολίτες να ανατρέψουμε όλα όσα μας οδήγησαν στη σημερινή κρίση: οικονομική, κοινωνική, πολιτική, κρίση αξιών. Η δημοτικές εκλογές του Μαΐου πρέπει να γίνουν η αρχή της ανατροπής όσων στηρίζουν και υλοποιούν και στον Δήμο Καβάλας αυτές τις πολιτικές. Θέλουμε έναν δήμο που στόχο θα έχει την επίλυση των προβλημάτων με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας και όχι των μεγάλων (ή και μι-
κρότερων) συμφερόντων, που θα έχει ως βασική προτεραιότητα την αντιμετώπιση της φτώχειας, της ανεργίας και τη στήριξη όλων των ευπαθών κοινωνικών ομάδων. Έναν δήμο που θα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη μεγαλύτερη δυνατή ενεργοποίηση των δημοτών. Έναν δήμο που θα λειτουργεί με διαφάνεια σε όλους τους τομείς άσκησης τοπικής εξουσίας, που θα εκφράζει και θα αναδεικνύει συλλογικότητες και κινήσεις και θα είναι απέναντι σε παραγοντισμούς και σε λογικές πελατειακών σχέσεων. Έναν δήμο που θα θεωρεί την ύπαρξη και την αξιοποίηση του δημόσιου χώρου προς όφελος της κοινωνίας, έννοια ταυτόσημη με την ποιότητα ζωής, που θα στηρίζει την ανάπτυξη με περιβαλλοντικά κριτήρια, που θα δημιουργεί δομές για την πολιτιστική δημιουργία, την έκφραση των ανησυχιών και αναζητήσεων των δημοτών - ιδιαίτερα των νέων.
Θέλουμε έναν δήμο που κέντρο του θα είναι οι ελεύθεροι και ενεργοί πολίτες. Θέλουμε μια Τοπική Αυτοδιοίκηση με δημοκρατική οργάνωση και συμμετοχικές δομές.
ΝΙΚΟΣ ΑΝΤΑΜΟΥΦΗΣ
ΣΤΕΛΙΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
υποψήφιος δήμαρχος Ξάνθης:
υποψήφιος δήμαρχος Δράμας:
Πρότυπό μας ο συμμετοχικός δήμος
Υλοποιήσιμες προτάσεις, προϊόν συλλογικής δουλειάς
Η δημοτική κίνηση Πολίτες για την Ξάνθη συμμετέχει από το 1998 στο Δημοτικό Συμβούλιο Ξάνθης με συνεχή παρουσία. Οι εκλογές στην Αυτοδιοίκηση βρίσκουν την τωρινή δημοτική αρχή πολυδιασπασμένη και τους συνδυασμούς που υποστηρίζονται από τις δυνάμεις των Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜ.ΑΡ. να έχουν επιδοθεί σε ανταλλαγές και μεταγραφές αντιδημάρχων της. Οι Πολίτες για την Ξάνθη στηρίζουν την πρότασή τους στις πρωτοβουλίες των πολιτών και προβάλλει ως πρότυπο τον συμμετοχικό δήμο. Αναγνωρίζουμε ως μέγιστα προβλήματα την ανεργία και τον περιορισμό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και στηρίζουμε την κοινωνική εργασία και την κατάργηση του παρατηρητηρίου των δήμων. Αποτελεί προτεραιότητα η κοινωνική αλληλεγγύη μέσα από τις δομές του δήμου αλλά και η στήριξη των πρωτοβουλιών των πολιτών (εθελοντικές ομάδες) και των κινημάτων (χωρίς μεσάζοντες). Επιδίωξη η εξασφάλιση νερού και ρεύματος σε όλα τα σπίτια των δημοτών. Η ανακύκλωση και η αποφυγή της καύσης των απορριμμάτων είναι άμεσοι στόχοι. Η επανάκτηση των δημόσιων χώρων για τους πεζούς και η ορθή χρήση του αυτοκινήτου συμπληρώνονται με μια συνολική πολιτική για το ποδήλατο και τα μαζικά μέσα συγκοινωνίας.
Στην παράταξή μας συμμετέχουμε ενεργοί πολίτες της Δράμας, που ήταν και είναι παρόντες σε κάθε μεγάλο και μικρό πρόβλημα του δήμου. Πιστεύουμε και θέλουμε αλλά και μπορούμε να κερδίσουμε την εμπιστοσύνη των πολιτών του Δήμου Δράμας, ώστε να ανατρέψουμε λογικές και πραγματικότητες που εδώ και χρόνια επικρατούν και είναι συνυπεύθυνες, στον βαθμό που τους αναλογεί, για τη σημερινή κατάσταση. Δεν ικανοποιούμαστε και δεν βολευόμαστε με τη σημερινή κατάσταση της πόλης μας, που συνθλίβεται από την ανεργία, την υποβάθμιση, την απουσία αναπτυξιακού οράματος, την εγκατάλειψη των χωριών της, που γερνάει, που στερείται συνολικού πολεοδομικού σχεδιασμού, που δεν έχει (ενώ έχει!) ιστορικό κέντρο, που έχει οξύ κυκλοφοριακό πρόβλημα, που πολλές τοπικές κοινότητες είναι αφημένες στην τύχη τους, που η αδιαφάνεια και η κακοδιαχείριση βασιλεύουν. Πιστεύουμε στις αξίες της συλλογικής συμμετοχής και της συναπόφασης, για μια αυτοδιοίκηση όχι απλά δίπλα στον πολίτη αλλά και πολλές φορές μπροστά από τον πολίτη. Το πρόγραμμά μας και προτάσεις μας είναι πλήρως υλοποιήσιμες ακριβώς επειδή είναι προϊόν συλλογικής δουλειάς και διαλόγου με τους φορείς του δήμου μας. Η βούλησή μας είναι δεδομένη. Η συμμετοχή των συνδημοτών είναι η προϋπόθεση. Ζητάμε τη στήριξη και την ευκαιρία να διεκδικήσουμε, να απαιτήσουμε και να κάνουμε πράξη μαζί όλα όσα οραματιζόμαστε για μια δημοτική αρχή που θα οραματιστεί και θα αγωνιστεί για έναν δήμο που θα είναι δίπλα στον πολίτη.
Η Δημοτική Κίνηση προκρίνει την αλλαγή της ενεργειακής συμπεριφοράς του Δήμου Ξάνθης με την ορθολογικοποίησή της, την υιοθέτηση προτύπων και την οργανωμένη στροφή προς τις ΑΠΕ. Θεωρεί ότι η τεχνολογία των πληροφοριών αποτελεί μέσο άμεσης δημοκρατίας. Οι Πολίτες για την Ξάνθη αγωνίζονται για έναν δήμο που εμπιστεύεται τον δημότη του, που θεωρεί πλούτο την πολυπολιτισμικότητά του, που θα είναι στήριγμα και συμπαραστάτης στις διεκδικήσεις των πολιτών και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Η Αυτοδιοίκηση Πολιτών είναι μια δημοτική παράταξη που δραστηριοποιείται στην πόλη μας από το 2010.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
21
ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΥΛΟΣ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ
ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΡΦΙΔΗΣ υπ. περιφερειάρχης Αν. Μακεδονίας - Θράκης:
υποψήφιος δήμαρχος Αλεξανδρούπολης:
Η ταυτότητά μας εχέγγυο τήρησης των υπεσχημένων
«ΑΝΑΣΑ για την πόλη» με συμμετοχικές διαδικασίες Σχεδιάζουμε μια δημοτική αρχή με συγκεκριμένη μεθοδολογία στη λήψη των αποφάσεων, με συμμετοχικές διαδικασίες και μακριά από τη λογική της «ενός ανδρός αρχής». Με ουσιαστικό διάλογο μέσα στο δημοτικό συμβούλιο, το κυρίαρχο όργανο του δήμου, αλλά και στην κοινωνία με τις συνοικιακές συνελεύσεις. Με εργαλείο τις σύγχρονες τεχνολογίες σε μια αμφίδρομη σχέση συμμετοχής και αλληλοεπίδρασης. Σχεδιάζουμε μια δημοτική αρχή κατάλληλα προετοιμασμένη με ολοκληρωμένες μελέτες και προγράμματα με βάση ένα δεκαετές στρατηγικό σχέδιο, με τη συμμετοχή των πολιτών, που θα καθορίζουν τις προτεραιότητες, και θα δεσμεύει τις επόμενες δημοτικές αρχές. Σχεδιάζουμε έναν δήμο έμπρακτου σεβασμού της Ιστορίας και της παράδοσής του, με έναν χωροταξικό σχεδιασμό που θα υλοποιείται με προσήλωση στις αρχές και τους στόχους του δομημένου περιβάλλοντος και της πολεοδομίας. Έναν δήμο με βιώσιμες μεταφορές, με έναν σύγχρονο κεντρικό επιβατικό σιδηροδρομικό σταθμό. Με μια νέα στεγασμένη δημοτική αγορά με υπόγειους χώρους στάθμευσης, παιδότοπους και εστιατόρια, δημιουργώντας έναν ολοκληρωμένο και λειτουργικό εμπορικό και συγκοινωνιακό πόλο. Έναν δήμο με μετρήσιμους στόχους και με πρωταγωνιστές κυρίως τους νέ-
ους για την καταπολέμηση της ανεργίας και τη διεθνή προβολή του. Έναν «επικοινωνιακό» δήμο που δεν θα αδιαφορεί για όσα συμβαίνουν γύρω του και που θα συνδυάζει τη διεκδίκηση με την αποτελεσματικότητα. Που να μπορεί να συνεργάζεται με όλους τους φορείς και τις κοινωνικές ομάδες. Με τον σχεδιασμό και την υλοποίηση έργων που να δημιουργούν εισόδημα και θέσεις εργασίας, που να αποτελούν κορυφαίες και καινοτόμες επιλογές, που να υπαγορεύονται από τα στρατηγικά πλεονεκτήματα του δήμου και, κυρίως, να δημιουργούν προϋποθέσεις για εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης.
ΕΛΕΝΗ ΛΑΦΤΣΗ υποψήφια δήμαρχος Κομοτηνής:
ΠΟΛΗ-τικη Ανατροπή μαζί με τους πολίτες Σε δηλώσεις της στην «Αυγή» της Κυριακής τονίζει πως «βιώνουμε και στην Κομοτηνή τις συνέπειες της κρίσης. Οι οικισμοί και η ίδια η πόλη έχουν ορατά σημάδια της εγκατάλειψης απότοκο τόσο της κρίσης όσο και των πολιτικών που ασκήθηκαν από τη σημερινή δημοτική αρχή. Εμείς, η παράταξη ΠΟΛΗ-τική Ανατροπή, οραματιζόμαστε έναν δήμο που αποφασίζει μαζί με τον πολίτη για το τι πρέπει να γίνει στην πόλη. Ταυτόχρονα προερχόμαστε από έναν χώρο, ο οποίος έχει δώσει μάχες, ώστε να ενώσει τις πληθυσμιακές ομάδες της πολυπολιτισμικής Κομοτηνής. Για μας αυτή η διαφορετικότητα δεν είναι βάρος ούτε πεδίο άγονων και επικίνδυνων εθνικισμών, αλλά πλούτος, που δεν έχει αξιοποιηθεί. Επίσης θεωρούμε ότι η γειτνίασή μας τόσο με τη Βουλγαρία όσο και την Τουρκία μας δίνουν ένα σημαντικό πλεονέκτημα για την ανάπτυξη του δήμου. Ταυτόχρονα οφείλω να σημειώσω πως στην κίνησή μας μετέχουν συλλογικότητες και πρόσωπα που είναι γνωστά τόσο για τους αγώνες τους όσον αφορά τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα όσο και για τα μεγάλα ζητήματα του περιβάλλοντος με κύριο εκείνο του χρυσού. Στόχος μας είναι, αν οι πολίτες μας εμπιστευθούν, να προσπαθήσουμε εισαγάγουμε ένα νέο μοντέλο διοίκησης του δήμου με συμμέτοχο τον πολίτη και να βάλουμε φρένο στον κατήφορο που βιώνουμε σήμερα και σε επίπεδο τοπικής κοινωνίας.
Κύριε Μορφίδη, ποια κατά τη γνώμη σας είναι τα σημαντικότερα προβλήματα της περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης; Σοβαρότατο πρόβλημα και εν πολλοίς γενεσιουργός αιτία που δεν επιτρέπει την επίλυση των εξίσου σοβαρών επιμέρους προβλημάτων είναι κατ’ αρχήν η υποχρηματοδότηση. Αφενός με τη μορφή της περικοπής της κρατικής χρηματοδότησης. Ενδεικτικά αναφέρω ότι από κάτι παραπάνω από 80 εκατομμύρια ευρώ ανά περιφέρεια πριν από λίγα χρόνια έχουμε φτάσει σήμερα στα 70 εκατομμύρια ευρώ για έντεκα περιφέρειες. Κυρίως όμως, με τη μορφή της μειωμένης απορροφητικότητας πόρων από τα ΕΣΠΑ. Συγκριτικά με άλλες Περιφέρειες και σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία του υπουργείου Ανάπτυξης η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι 9η ανάμεσα στις 13 Περιφέρειες στην απορροφητικότητα κονδυλίων από τα ΕΣΠΑ. Και αν αυτό το τελευταίο αφορά περισσότερο στις προτάσεις που (δεν) υποβάλλονται, η μείωση των κρατικών πόρων έγινε, τουλάχιστον για την περιφέρειά μας, με προσυπογραφή των επικεφαλής και σύμπλευση της μείζονος αντιπολίτευσης. Ένα δεύτερο (μόνο στη σειρά αναφοράς) ζήτημα είναι η συμμετοχή των πολιτών ή καλύτερα η έλλειψη συμμετοχής τους- σε σχεδιασμούς και δράσεις που τους αφορούν άμεσα. Αυτό οπωσδήποτε οφείλεται εν μέρει στη συστηματικά καλλιεργούμενη διάθεση ανάθεσης προς τους πολιτικούς σχηματισμούς. Ωστόσο οφείλεται σε μεγαλύτερο ακόμη βαθμό σε σχεδιασμούς (όταν υπάρχουν τέτοιοι) και πυλώνες που εξ ορισμού αποκλείουν τους πολίτες. Εκκωφαντικό παράδειγμα η στρεβλή «ανάπτυξη» που επιδιώκουν οι κρατούντες και οι για λόγους επιβίωσης συμπλέοντες. Μέχρι στιγμής η μόνη συμμετοχή των πολιτών και της κοινωνίας είναι η ανάληψη του κόστους της. Τι διαφοροποιεί τη Ριζοσπαστική Αυτοδιοίκηση από τα κατεστημένα σχήματα όσον αφορά την αντιμετώπιση των προβλημάτων αυτών; Πρώτα απ’ όλα, η ίδια η ιδεολογική μας ταυτότητα και η σχέση μας μ’ αυτήν. Ανήκουμε στη ριζοσπαστική Αριστερά, κάτι που όχι μόνο δεν αρνηθήκαμε ποτέ -προς όφελος μιας επίφασης ανεξαρτησίας με στόχο μερικές ψήφους παραπάνωαλλά το (δια)δηλώνουμε σε όλους τους τόνους και με όλους του τρόπους προς κάθε ενδιαφερόμενο. Γεγονός που για οποιονδήποτε σκεπτόμενο πολίτη αποτελεί εχέγγυο τήρησης των υπεσχημένων μας. Εξίσου σημαντική, αν όχι σημαντικότερη, διαφορά μας είναι το πώς αντιλαμβανόμαστε τον ρόλο των πολιτών. Είμαστε η μόνη παράταξη που, εξ ορισμού, τους θέλει εμπνευστές και συνεργάτες, υποκείμενα των δράσεών μας και όχι αποδέκτες τους. Και μια και ο λόγος για μοναδικότητες, να σημειωθεί ότι δεν υποσχόμαστε τίποτα που δεν μπορούμε να πραγματοποιήσουμε και για την πραγματοποίηση των σκοπών μας δεσμευόμαστε ότι δεν πρόκειται να «αγιάσουμε» κανένα μέσο. Τέλος, και αυτό είναι εύκολα διαπιστώσιμο, είμαστε η μόνη παράταξη που έχει μετουσιώσει τη μακρά αυτοδιοικητική εμπειρία της σε σχέδιο, τόσο άμεσης υλοποίησης, όσο και μακράς πνοής. Σε καιρούς μνημονιακούς πόσο μια αριστερή περιφέρεια μπορεί να λειτουργήσει
υπέρ του λαού; Σε καιρούς μνημονιακούς μια αριστερή περιφέρεια -που δεν μεταθέτει την επίλυση όλων των προβλημάτων στο «επέκεινα» της «κατάληψης των χειμερινών ανακτόρων»- αποτελεί ικανή και αναγκαία συνθήκη για να ωφεληθεί, κατά μέγιστον, ή να μην υποστεί βλάβη, κατ’ ελάχιστον, ο λαός. Παράδειγμα, θα διαπραγματευτούμε κεκτημένα, αλλά όχι δικαιώματα. Αυτή η διαφοροποίηση όχι μόνο απαντά στην εκ του πονηρού ταύτιση των μεν με τα δε, με στόχο τα τελευταία και την ανενδοίαστη καταπάτησή τους, αλλά αποτελεί και έναν οδικό χάρτη για τη γενικότερη πρακτική μας σε μνημονιακές συνθήκες. Προίκα μας σ’ αυτήν την προσπάθεια, το γεγονός ότι όχι μόνο δεν προκαλέσαμε εμείς την κρίση, αλλά και ότι ποτέ και κατ’ ουδένα τρόπο δεν υπήρξαμε μέρος της. Δεν είπαμε ποτέ «ναι σε όλα», δεν είμαστε πειθήνια όργανα κανενός, πλην των αρχών και των αξιών μας, δεν υπηρετούμε κανένα υπόγειο συμφέρον, πλην της υποχρέωσης που αναλαμβάνουμε να βελτιώσουμε τους όρους ζωής των πολιτών της περιφέρειας. Σε ποιους τομείς θα δώσετε προτεραιότητα; Αυτονοήτως -και από όλα τα παραπάνω συναγόμενο- στη διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους ως προϋπόθεση κάθε απόφασης και δράσης μας, στη βάση πάντα του προγράμματός μας. Στη συμμετοχή των πολιτών για τη «διάγνωση του τόπου» και στην επιδίωξη για εξασφάλιση της μέγιστης δυνατής χρηματοδότησης. Χρηματοδότησης που θα συνδυάζει πόρους από ΠΕΠ, τομεακά, εθνικούς πόρους, ιδιωτικές επενδύσεις, με αίτημα την κοινωνική ανάπτυξη -την απάντηση της Αριστεράς στη μνημονιακή ανάπτυξη. Πεδία προτεραιότητας ο αγροτοκτηνοτροφικός τομέας, ο χώρος των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων, ο τουρισμός και το περιβάλλον, με παράλληλη στήριξη και διασφάλιση της λειτουργίας των δομών υγείας και παιδείας. Για όσους δε αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό τα παραπάνω θα προσθέσω και κάτι τελευταίο: Ήρθε η ώρα. Και είναι τώρα.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
22
ΘΕΜΑΤΑ
Το περίφημο «πράσινο» στο Ελληνικό θα είναι τελικά η... τσόχα ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΠΕΤΡΟΣ ΚΑΤΣΑΚΟΣ
Με μια τεράστια πράσινη τσόχα έχει καλυφθεί το περίφημο «φιλέτο» του Ελληνικού, πάνω στην οποία οι φερόμενοι ως επενδυτές παίζουν τα ρέστα τους για την πολυπόθητη άδεια ενός καζίνου. Τα τελευταία εικοσιτετράωρα αποκαλύπτεται πως πίσω από από τα μεγαλεπήβολα σχέδια, τις εντυπωσιακές μακέτες και τις υποσχέσεις για χιλιάδες θέσεις εργασίας κρύβεται ένας άγριος επιχειρηματικός τζόγος με έπαθλο τη «χρυσή» άδεια. Ο πρώτος παίκτης που άνοιξε τα χαρτιά του ήταν η Lamda Development, που ξεκαθάρισε στο ΤΑΙΠΕΔ πως «για τη μεταβίβαση των μετοχών της Ελληνικό Α.Ε. βασική αίρεση είναι η δημιουργία καζίνου». Η εταιρεία του Σπ. Λάτση έχει ζητήσει (όπως προβλέπεται άλλωστε στη σχετική πρόταση) τη χορήγηση άδειας καζίνου, χωρίς όμως να δεσμεύεται το Ελληνικό Δημόσιο ότι θα την παραχωρήσει. Το ΤΑΙΠΕΔ ξεκαθάρισε πως η συγκεκριμένη άδεια θα παραχωρηθεί μέσω ξεχωριστού διαγωνισμού, όμως ο επενδυτής έχει την ευχέρεια αποχώρησης από το έργο στην περίπτωση που κρίνει πως σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο ανατρέπονται τα επιχειρηματικά του σχέδια. «Οι επενδυτές επιθυμούν την κατασκευή καζίνου με στόχο την αύξηση της επισκεψιμότητας στην περιοχή και τη μετατροπή αυτής σε διεθνή προορισμό. Ωστόσο, το καζίνο δεν περιλαμβάνεται στην αποτίμηση του Ταμείου Αποκρατικοποιήσεων» σημείωσε σε συνέντευξη τύπου ο εντεταλμένος σύμβουλος του ΤΑΙΠΕΔ Ανδρέας Ταπραντζής. Στο σημείο αυτό η Lamda Development σε ανακοίνωσή της προς την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ξεκαθαρίζει πως «σε περίπτωση που δεν γίνει καζίνο, τότε η εταιρεία έχει το δικαίωμα να υπαναχωρήσει από την αρχική συμφωνία». Το ενδιαφέρον είναι πως σε αυτή την περίπτωση η εταιρεία του Σπ. Λάτση υποστηρίζει πως θα μπορεί να φύγει «από την επένδυση» χωρίς κανένα πρόστιμο. Σχολιάζοντας τον παρασκηνιακό τζόγο γύρω από την δημιουργία καζίνο στο παραλιακό μέτωπο ο Δήμος Αργυρούπολης - Ελληνικού παίρνει ξεκάθαρη θέση, με τον Χ. Κορτζίδη να τονίζει πως «η συζήτηση για τη λειτουργία καζίνο στο Ελληνικό δεν μας
ΠΡΟΣΦΟΡΑ Μετά από επιθυμία της οικογένειας οι συνάδελφοι της Γιώγιας, Ευσταθίου Κ., Μαγκλάρας Κ., Παπαμάργαρης Θ., Καραφωτιά Φ., Μουτσάκη Μ., Χατούπη Μ. και Μπουλαλά Α. προσφέρουν στην «Αυγή» το ποσό των 100 ευρώ στη μνήμη του Σωτήρη Σιώκου.
ξαφνιάζει. Αναδεικνύει ακόμα πιο απροκάλυπτα το είδος της ανάπτυξης και των νέων θέσεων εργασίας που οραματίζονται κυβέρνηση και τρόικα για την ελληνική κοινωνία γενικά και ειδικά για το Ελληνικό και τις ακτές του Σαρωνικού». Ειδικά για την άδεια καζίνου η Επιτροπή Αγώνα υπογραμμίζει ότι «είναι κωμικό από τη μια να λένε ότι θα προκηρυχθεί ξεχωριστός διαγωνισμός για την άδεια καζίνου και από την άλλη η άδεια καζίνου να τίθεται ως αναβλητική αίρεση στη σύμβαση παραχώρησης του Ελληνικού».
Οι επίδοξοι μνηστήρες του τζόγου στην παραλιακή Το ενδιαφέρον της για την απόκτηση άδειας καζίνου στο Ελληνικό φέρεται να έχει εκφράσει προς το Δημόσιο η AGC Equity Partners, μεγαλομέτοχος του επενδυτικού σχήματος που εξαγόρασε τον Αστέρα Βουλιαγμένης, φιλοδοξώντας να ενισχύσει την ξενοδοχειακή μονάδα με έναν ναό του τζόγου που θα λειτουργήσει ως πόλος έλξης επισκεπτών «υψηλού» επιπέδου. Οι επίδοξοι μνηστήρες διακρίνουν σημαντικότατες οικονομικές προοπτικές στην ανάπτυξη ενός διεθνούς τουριστικού προορισμού για τις ελίτ και τα υψηλά εισοδήματα που δεν μπορεί παρά να περιλάβει και τους ναούς του τζόγου στα πρότυπα της αίγλης που εκπέμπουν καζίνο όπως του Monte Carlo. Την ίδια ώρα το καζίνο της Πάρνηθας, που έχει επιβαρυνθεί εσχάτως με δυσβάσταχτες οικονομικές αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για επιστροφή εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ που υπολογίζεται ότι έλαβαν ως έμμεσες κρατικές επιδοτήσεις επιθυμεί διακαώς την μετακόμιση στην παραλιακή. Το καλοκαίρι του 2013 η κοινοπρα-
ξία Μπόμπολα - Λασκαρίδη, που διαχειρίζεται το καζίνο του Μον Παρνές με επιστολή προς την υπουργό Τουρισμού Όλγα Κεφαλογιάννη κατέθεσε αίτημα μετεγκατάστασης αναφέροντας πως η παραμονή του καζίνου στην Πάρνηθα δεν εξυπηρετεί καμία ανάγκη, αντιθέτως επιφέρει ζημία στο Δημόσιο και οδηγεί την επιχείρηση σε μαρασμό, σε απώλεια εκατοντάδων θέσεων απασχόλησης και σε επιβάρυνση του φυσικού περιβάλλοντος. Στην επιστολή τους οι επιχειρηματίες εξηγούσαν πως ο αριθμός των ξένων επισκεπτών πρακτικά είναι ανύπαρκτος, ενώ οι ξενοδοχειακές εγκαταστάσεις στην Πάρνηθα έχουν κλείσει εδώ και χρόνια και ουδέποτε αναβαθμίστηκαν. Στους ήδη υπάρχοντες μνηστήρες έρχεται πλέον να προστεθεί και η Lamda Development, η οποία φιλοδοξεί μέσω της εξαγοράς του Ελληνικού να πάρει με κάθε τρόπο ως προίκα και την άδεια λειτουργίας του παραλιακού καζίνο.
Η «άσχετη» τροπολογία του Στουρνάρα Σε ένα νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών με τίτλο «Εκλογή των μελών του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου και άλλες διατάξεις» που πέρασε αργά το μεσημέρι της περασμένης Παρασκευής από τη Βουλή ο Γ. Στουρνάρας έβαλε και μια τροπολογία για τα καζίνα. Η τροπολογία αφορά αλλαγή του τρόπου απόδοσης των δικαιωμάτων του Δημοσίου από τις επιχειρήσεις των καζίνων, οι οποίες στο εξής είναι υποχρεωμένες να αποδίδουν τα προβλεπόμενα ποσά αυθημερόν, ηλεκτρονικά (μέσω web banking) και σε λογαριασμό της Επιτροπής Ελέγχου και Εποπτείας Παιγνίων (ΕΕΕΠ). Η Ομοσπονδία Συλλόγων Εργαζομένων Τυχερών Παιχνιδιών αντιτάχθηκε στην απόφαση του υπουργείου
Οικονομικών σημειώνοντας πως «μια τέτοια αιφνίδια διακοπή ρευστότητας, σε επιχειρήσεις που στην πλειονότητά τους καταβάλλουν με μεγάλη καθυστέρηση τις αποδοχές στο προσωπικό τους, συνιστά «εγκληματική πράξη» και προκαλεί ξαφνικό θάνατο στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις». Ο τρόπος και ο χρόνος που επέλεξε η κυβέρνηση να καταθέσει τη σχετική ρύθμιση πυροδότησαν ερμηνείες για «ριγμένους» και ενδεχόμενους «ευνοημένους» επιχειρηματικούς ομίλους, ενώ δεν έλειψαν και οι σκέψεις πως πίσω από αυτή τη φωτογραφική τροπολογία κρύβονται σκέψεις που αφορούν τη δημιουργία καζίνου στο Ελληνικό και στον επιχειρηματικό πόλεμο που διεξάγεται τα τελευταία χρόνια μεταξύ Λουτρακίου και Πάρνηθας καθώς τα δύο υπάρχοντα σχήματα συγκρούονται για τον έλεγχο της αγοράς της Αττικής, τη μεγαλύτερη της χώρας. Με δεδομένο πως τα δυο μεγάλα καζίνα στην περιφέρεια της Αττικής αντιμετωπίζουν τεράστια οικονομικά προβλήματα από τη μεγάλη πτώση του τζίρου, το δέλεαρ γίνεται ακόμα ισχυρότερο εξαιτίας της φημολογούμενης ενίσχυσης της τουριστικής κίνησης προς την Αθήνα τα επόμενα χρόνια και της αύξησης των επιβατών κρουαζιέρας. Είναι ενδεικτικό πως μέχρι σήμερα κάθε σκέψη για μεταφορά του Καζίνου Πάρνηθας στο παραλιακό μέτωπο της πρωτεύουσας συναντούσε την έντονη αντίδραση του
Καζίνου Λουτρακίου. «Θιγμένο» από την τροπολογία εμφανίζεται να είναι το Καζίνο Λουτρακίου, το οποίο φέρεται να μην έχει ρυθμίσει οφειλές του τρέχοντος έτους, ύψους 4 εκατ. ευρώ, προς το Δημόσιο, ενώ υποχρεώσεις 21 εκατ. ευρώ έχουν ρυθμιστεί σε 36 δόσεις κι εκκρεμεί αίτημα της εταιρείας να παραταθεί η εξόφλησή τους σε 90 δόσεις.
Η γεωγραφία του τζόγου Η «γεωγραφία» των καζίνων στην Ελλάδα έχει διαμορφωθεί με τον νόμο Ν. 2206/1994 όταν καθορίστηκε η χορήγηση δυνητικά αδειών λειτουργίας δώδεκα επιχειρήσεων καζίνου στη χώρα. Ο νόμος προέβλεπε τη χορήγηση δύο αδειών για τον Νομό Αττικής, από τις οποίες η πρώτη στη θέση του Μον Παρνές στην Πάρνηθα και η δεύτερη εκτός δήμου Αθηναίων που δεν προχώρησε τελικά ως σήμερα μιας και η υπόθεση συνδέθηκε με το σκάνδαλο του καζίνου στον Φλοίσβο. Σήμερα οι ζώνες στις οποίες συγκεντρώνεται το ενδιαφέρον για την κατασκευή του καζίνου είναι το Λαγονήσι, ο Αστέρας Βουλιαγμένης και η έκταση του Ελληνικού. Όσον αφορά το Λαγονήσι, σύμφωνα με πληροφορίες ο ιδιοκτήτης του ξενοδοχείου Grand Resort και η κοινοπραξία Μπόμπολα - Λασκαρίδη βρίσκονται σε συνεννόηση προκειμένου να μεταφερθούν στο πολυτελές ξενοδοχείου οι δραστηριότητες του καζίνου της Πάρνηθας.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
23
ΠΟΛΙΤΙΚΗ «ΨΗΦΟΔΕΛΤΙΟ ΤΣΙΠΡΑΣ»:
Τσουνάμι 230.000 υπογραφών εναντίον λιτότητας και λαϊκισμού ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΗ ΒΕΝΕΤΙΑ - ΙΤΑΛΙΑ ΤΟΥ ΑΡΓΥΡΗ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΥ
Μια μεγάλη γιορτή θα στήσει την Τρίτη το μεσημέρι «Η Άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα» έξω από τις έδρες των δικαστηρίων που θα πρέπει να κατατεθούν οι σχεδόν 230.000 και όχι απλώς 150.000 υπογραφές που απαιτεί ο αντιδημοκρατικός ιταλικός εκλογικός νόμος για τη συμμετοχή στις ευρωεκλογές του ενωτικού ψηφοδελτίου της ιταλικής κινηματικής, κοινωνικής και πολιτικής Αριστεράς. Ο ενθουσιασμός και η συμμετοχή του λαού της ιταλικής Αριστεράς διέψευσε τα παπαγαλάκια των ιταλικών και ελληνικών μέσων ενημέρωσης που στοιχημάτιζαν ότι «Η Άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα» δεν θα κατόρθωνε να ξεπεράσει τον ανελεύθερο και αντιδημοκρατικό εκλογικό νόμο. Μια εβδομάδα πριν από την λήξη της διορίας της 15ης Απριλίου είχαν συγκεντρωθεί περίπου 230.000 υπογραφές, ενώ ο νόμος απαιτεί 150.000, καλύπτοντας τον αριθμό των υπογραφών και στις πλέον δύσκολες γεωγραφικά και πληθυσμιακά περιοχές. Για παράδειγμα, στη δύσβατη περιφέρεια της ορεινής Βαλ’ ντ’ Αόστα στα ιταλο-γαλλο- ελβετικά σύνορα συγκεντρώθηκαν σχεδόν 4.000 υπογραφές όταν ο συνολικός αριθμός των ψηφοφόρων δεν ξεπερνά τους 90.000! Σήμερα τα ίδια μέσα ε-
ταλίας και της Ευρώπης με άξονα τη δημοκρατία, την αλληλεγγύη, την κοινωνική δικαιοσύνη, τα δικαιώματα και την ειρήνη εγκαταλείποντας την καταστροφική πολιτική της λιτότητας και τα αδιέξοδα του λαϊκισμού. Ο εκλογικός αγώνας θα είναι ιδιαίτερα δύσκολος, γιατί υπάρχει ένα πέπλος σιωπής από τα μεγάλα ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης, που φοβούνται ότι «Η Άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα» μπορεί να αποτελέσει την πραγματική έκπληξη των εκλογών και να θέσει τις βάσεις για τη δημιουργία μιας ισχυρής ενωτικής ριζοσπαστικής Αριστεράς στη χώρα του Γκράμσι, του Τολιάτι, του Μπερλινγκουέρ και των μεγάλων κινημάτων, από αυτό της Γένοβας έως των λαϊκών δημοψηφισμάτων εναντίον της πυρηνικής ενέργειας και υπέρ του νερού ως κοινού αγαθού. Η κοινωνία των πολιτών, οι ανέντακτοι, οι σύλλογοι, οι οργανώσεις και τα πολιτικά κόμματα που στηρίζουν το «ψηφοδέλτιο Τσίπρα» έχουν δημιουργήσει πάνω από 200 επιτροπές στήριξης του ψηφοδελτίου σε όλη την Ιταλία και δίνουν ενωτικά τη μάχη των ευρωεκλογών. Η προεκλογική επιτροπή του ψηφοδελτίου έχει αποφασίσει να διοργανώσει μια μεγάλη ανοικτή συγκέντρωση στην «Πλατεία Λαού» της Ρώμη, για το κλείσιμο της προεκλογικής εκστρατείας, με την παρουσία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ.
νημέρωσης παίζουν ένα βρόμικο παιχνίδι με τις δημοσκοπήσεις, παρουσιάζοντας τις δημοσκοπήσεις για την Αριστερά Οικολογία Ελευθερία ή την Κομμουνιστική Επανίδρυση ως δημοσκοπήσεις για τη «λίστα Τσίπρα» στοχεύοντας να δημιουργήσουν την εντύπωση ότι δεν θα μπορέσει να ξεπεράσει το όριο του 4% και να εκλέξει ευρωβουλευτές. Οι επιτροπές στήριξης του ψηφοδελτίου, από την πλευρά τους, σχεδιάζουν μια σειρά πρωτοβουλιών για την Τρίτη, με έντονο... ελληνικό χρώμα. Στην Γκαλερία του Μιλάνου θα στηθεί ένα τεράστιο συρτάκι με τη συμμετοχή τριών σχολών χορού, ενώ στη Ρώμη, τη Νάπολη, το Παλέρμο και τις άλλες πόλεις που θα κατατεθούν οι υπογραφές αναμένονται ανάλογες εκδηλώσεις. Ιδιαίτερο ρόλο στην τελική φάση της συγκέντρωσης των υπογραφών είχε η παρουσία και η ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα στο Παλέρμο, που πυροδότησε ένα κύμα υπογραφών τόσο ανάμεσα στους Παλερμιτάνους όσο και ανάμεσα στους Σικελούς. «Η Άλλη Ευρώπη με τον Τσίπρα» θα ξεκινήσει και επισήμως την Τρίτη την προεκλογική εκστρατεία της κινητοποιώντας την κινηματική, κοινωνική και πολιτική Αριστερά και τους χιλιάδες ανέντακτους πολίτες που θέλουν να δώσουν μια μάχη για την ανοικοδόμηση της Ι-
Τεχνολογία για τις ανάγκες των πολιτών Τη σημασία των νέων τεχνολογιών στην προσπάθεια για τον δημοκρατικό μετασχηματισμό των θεσμών της Αυτοδιοίκησης, ανέδειξαν στις ομιλίες τους η υποψήφια περιφερειάρχης Αττικής, Ρένα Δούρου και ο υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων Γαβιρήλ Σακελλαρίδης, στην εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν χθες οι παρατάξεις τους, Δύναμη Ζωής και Ανοιχτή Πόλη, στο αμφιθέατρο του ΤΕΕ. Και οι δύο υποψήφιοι που στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ επεσήμαναν πως η ψηφιακή τεχνολογία αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι όλων των προοδευτικών κινημάτων του 21ου αιώνα και προχώρησαν στην κατάθεση συγκεκριμένων προτάσεων για την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών προς όφελος των πολιτών. Η εκδήλωση συγκέντρωσε το ενδιαφέρον πολλών νέων ανθρώπων, λόγω και του θέματος, ενώ, μετά το τέλος των εισηγήσεων ακολούθησε πλούσια συζήτηση.
Ρένα Δούρου: Η χρήση της τεχνολογίας δεν είναι πολιτικά ουδέτερη «Μέχρι σήμερα οι ‘εκσυγχρονισμοί’ που έχουν επιβάλει στην κοινωνία οι μνημονιακές κυβερνήσεις
συνεχή σύγκρουση με συμφέροντα. Γι’ αυτό η πολιτική σε θέματα ψηφιακών τεχνολογιών αποτελεί κρίσιμης σημασίας τομέα για τη Δύναμη Ζωής, καθώς είναι συνυφασμένη με το δημοκρατικό έλεγχο και την αναβάθμιση της δημόσιας διοίκησης, καθώς και την παραγωγική ανασυγκρότηση».
Γαβριήλ Σακελλαρίδης: Το Διαδίκτυο είναι δημόσιο αγαθό
συνεπάγονταν κοινωνικό κατακερματισμό, δραστικές περικοπές στην απασχόληση, στις δημόσιες δαπάνες, υπονόμευση της έννοιας του δημόσιου αγαθού», τόνισε η Ρ. Δούρου. Και πρόσθεσε: «Οι πολιτικές που αφορούν στον τεχνικό εκσυγχρονισμό δεν είναι πολιτικά ουδέτερες, άχρωμες και άοσμες. Γιατί πολιτική σημαίνει επιλογή. Επιλογή στη βάση συγκεκριμένων κριτηρίων, που υπηρετούν συγκεκριμένα συμφέροντα». Στο πλαίσιο αυτό, υπογράμμισε πως «το δικό μας στοίχημα είναι να
επανανοηματοδοτήσουμε τη λέξη ‘εκσυγχρονισμός’ σε σχέση με τη δημόσια διοίκηση και την πληροφορική, εντάσσοντας στο πλαίσιο αυτό μια ψηφιακή πολιτική με αριστερό, προοδευτικό, δημοκρατικό πρόσημο». Αναφερόμενη στις προτάσεις του συνδυασμού της, η Ρ. Δούρου σημείωσε πως «στόχος μας πρέπει να είναι ο δημοκρατικός επανασχεδιασμός των διαδικασιών της Περιφέρειας με εργαλείο τις ψηφιακές τεχνολογίες. Ένα τιτάνιο έργο που προϋποθέτει
«Ποια θα ήταν η φλόγα της Αραβικής Άνοιξης, αν δεν υπήρχαν τα νέα μέσα; Γιατί φοβάται την ισχύ τους ο Ερντογάν; Πώς κατάφεραν να συνδεθούν οι πλατείες της Ελλάδας και της Ισπανίας με το κίνημα Occupy της Αμερικής;» αναρωτήθηκε ο Γ. Σακελλαρίδης, τονίζοντας τη σημασία του Διαδικτύου στα σύγχρονα κοινωνικά κινήματα. Παρουσιάζοντας τους βασικούς άξονες της Ανοιχτής Πόλης, σημείωσε καταρχήν ότι «αντιμετωπίζουμε το Internet ως δημόσιο - κοινωνικό αγαθό». Στο πλαίσιο αυτό εξήγγειλε την προώθηση «δημοτικών υποδομών δικτύων wifi, όχι παραχωρημένων σε εταιρείες αλλά φτιαγμένων από τον δήμο με καλές ταχύτητες και α-
σφάλεια στη μεταφορά των δεδομένων». Αναφερόμενος στην αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών στον εκδημοκρατισμό του δήμου, σημείωσε πως «θα δημιουργήσουμε πλατφόρμες συμμετοχικής δημοκρατίας: Ανέβασμα σε ειδικό site των θεμάτων προς συζήτηση στο Δημοτικό Συμβούλιο, πριν συζητηθούν, με δυνατότητα σχετικών προτάσεων, ενστάσεων κ.λπ. από τους δημότες. Θα υπάρχουν συγκεκριμένοι εισηγητές στο Δημοτικό Συμβούλιο επιφορτισμένοι με την προώθηση των προτάσεων που θα έχουν πάνω από έναν αριθμό υπογραφών, προτάσεων συλλογικοτήτων. Θα δίνονται απαντήσεις σε όλες τις προτάσεις, ώστε να καταλαβαίνει ο πολίτης ότι τον λαμβάνουν υπ’ όψιν και όχι ότι στέλνει μηνύματα στο υπερπέραν. Καταχώριση των σχετικών αποφάσεων (συσχετισμός πρότασης - απόφασης) ώστε να γνωρίζουν οι πολίτες τι αποφασίζει ο δήμος». Τέλος, σημείωσε τη «στήριξη συλλογικοτήτων που χρησιμοποιούν την ηλεκτρονική διαβούλευση για προώθηση απόψεων σχετικά με τοπικά προβλήματα», αλλά και τη σύσταση Δημοτικής Διαδικτυακής Βιβλιοθήκης. ΧΡΗΣΤΟΣ ΣΙΜΟΣ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
24
ΘΕΜΑΤΑ
Ένα τρομακτικό πείραμα στ’ ανοιχτά της Κρήτης ΤΗΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΣ ΓΙΑΜΑΛΗ
Κίνδυνο - θάνατο συνιστά η εν πλω υδρόλυση των χημικών της Συρίας στα ανοιχτά της Κρήτης. Αυτό επισημαίνουν επιστήμονες, την ίδια ώρα που το υπουργείο Εξωτερικών σφυρίζει αδιάφορα και πανηγυρίζει την εκδήλωση ενημέρωσης που πραγματοποιήθηκε από εμπλεκόμενους διεθνείς φορείς πάνω στο «MV Cape Ray» στις 10 Απριλίου και για την οποία δεν μπήκε καν στον κόπο να ενημερώσει. Την Παρασκευή, πολυμελής αντιπροσωπεία της Παγκρήτιας Συντονιστικής Επιτροπής Αγώνα κατά της Εξουδετέρωσης των Χημικών Όπλων της Συρίας στη Μεσόγειο «έκανε απόβαση» στην Αθήνα για να μιλήσει με τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που ανέδειξαν το θέμα στη Βουλή, να παρακολουθήσει την σχετική συζήτηση στη Βουλή και να δώσει συνέντευξη Τύπου ελπίζοντας πως τα «μεγάλα ΜΜΕ θα πάψουν να θάβουν το ζήτημα κάτω από το χαλί». Η κυβέρνηση περιορίστηκε να αναμασά τις διαβεβαιώσεις των εμπλεκομένων κυβερνήσεων, ΗΠΑ, Δανίας και Νορβηγίας, και του αρμόδιου οργανισμού του ΟΗΕ, χωρίς να μπει στον κόπο να απαντήσει γιατί δεν έχει ζητήσει περιβαλλοντική μελέτη ή γιατί επελέγη η κλειστή θάλασσα της Μεσογείου για μια διαδικασία καταστροφής που δεν έχει δοκιμαστεί ποτέ στο παρελθόν εν πλω. Το αρμόδιο υπουργείο Εξωτερικών επικαλείται το γεγονός ότι πρόκειται για στρατιωτική επιχείρηση προκειμένου να κρατά μυστικές σημαντικές πτυχές ενός ζητήματος που αφορά στο περιβάλλον και τις ζωές στην Κρήτη. Ο υφυπουργός Δημήτρης Κούρκουλας ισχυρίστηκε ότι το 36 ετών πλοίο έχει δεξαμενές χωρητικότητας 19.000 τόνων, χώρου, όπως είπε, υπεραρκετού για να χωρέσει τους 5.500 τόνους αποβλήτων, που θα παραχθούν από την υδρόλυση των 470 τόνων χημικών όπλων, ενώ υπάρχουν και φίλτρα άνθρακα για να αποτραπεί η διαφυγή αερίων. Ο Ευάγγελος Πισσίας, καθηγητής Διαχείρισης Υδάτινων Πόρων, επισήμανε πάντως πως ακόμη και «ένα λίτρο αερίου vx μπορεί να σκοτώσει 100.000 ανθρώπους». Ο ίδιος δεν άφησε ασχολίαστο και το θέμα της «ξενάγησης» στο πλοίο: «Το να κάνεις μια βόλτα σε ένα καράβι είναι γελοίο
αν δεν γίνουν πειράματα, δοκιμές, έλεγχοι». «Πρέπει να καταλάβουμε ότι πρόκειται για πείραμα, για πιλοτικό πρόγραμμα» εξηγεί, καθώς η μέθοδος της υδρόλυσης εν πλω δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ στο παρελθόν αφού η πιο συνηθισμένη μέθοδος για την καταστροφή χημικών είναι αυτή της πυρόλυσης.
Ευ. Γιδαράκος: Κρούουμε τον κώδωνα του κινδύνου. Υπαρκτοί οι κίνδυνοι Στην «Α» μίλησε και ο καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης και διευθυντής του Εργαστηρίου επεξεργασίας τοξικών και επικινδύνων αποβλήτων, Ευάγγελος Γιδαράκος. Αφού ξεκαθάρισε -»γιατί πολλά ακούστηκαν»- ότι «είναι υπέρ της καταστροφής των χημικών, όπως κάθε σωστός και υπεύθυνος πολίτης», επισήμανε πως η πιο κατάλληλη μέθοδος είναι αυτή της θερμικής επεξεργασίας που παράγει πολύ λιγότερα απόβλητα σε σύγκριση με τη μέθοδο της υδρόλυσης και θα μπορούσε να λάβει χώρα στη Γερμανία, όπου υπάρχουν δύο μονάδες, ή ακόμη στη Νορβηγία, στο Βέλγιο ή και στην Αλβανία, όπου υπάρχουν σχετικές υποδομές. Ο καθηγητής υποστηρίζει πως υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με την «εισαγωγή και προσαρμογή των χημικών όπλων και των πρόδρομων ενώσεων στο ίδιο το σύστημα της υδρόλυσης πάνω στο πλοίο. Τα δοχεία στο πλοίο έχει προβλεφθεί να αδειάζουν χειρωνακτικά. Με τα απόβλητα να είναι πολλαπλάσιας μορφής -ιδίως αν πρόκειται για αέρια μουστάρδας (σ.σ.: όπως επιβεβαίωσε και ο ΥΦΥΠΕΞ)- ενδέχεται να προκληθούν διαβρώσεις και διαρροές μονώσεων καθώς και φραξίματα στους αγωγούς». Όλα αυτά, όπως τονίζει ο καθηγητής Γιδαράκος, είναι προβλήματα που δεν έχουν επισημανθεί καθώς δεν υπάρχει μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων.
Από τη Σούδα σε αλυσίδα με καΐκια Οι Κρητικοί, εξηγεί η Κατερίνα Φουράκη, εκπαιδευτικός μέλος της Συντονιστικής Επιτροπής, έμαθαν τυχαία για το γεγονός από τοπική εφημερίδα, αλλά «δεν το άφησαν έτσι». «Με τη βοήθεια του Πέτρου Λυμπεράκη, βιολόγου διδάκτορα στο
Πανεπιστήμιο Κρήτης και διευθυντή του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας Ηρακλείου, ενημερώσαμε φορείς και συλλογικότητες». Με το θέμα ασχολήθηκαν ο αρχιεπίσκοπος Κρήτης, τα Τεχνικά και Οικονομικά Επιμελητήρια και οι αστυνομικοί των Χανίων που έβγαλαν και ψήφισμα. Η πρώτη παγκρήτια κινητοποίηση πραγματοποιήθηκε στις 9 Μαρτίου στο Λιμάνι της Σούδας με συμμετοχή 3.000 ανθρώπων, ενώ το παρών έδωσε και η Εκκλησία. Η δεύτερη και μαζικότερη στο Αρκάδι συγκέντρωσε 10.000 κόσμο. Ωστόσο τα συστημικά ΜΜΕ δεν έκαναν καμία αναφορά στην κινητοποίηση καθώς, όπως επισημαίνει ο Ευ. Πισσίας, «η κοινή γνώμη αλλοτριώνεται» από την «παραπληροφόρηση Βενιζέλου». Επόμενο βήμα, μετά την «απόβαση» στην Αθήνα και την κατάθεση προσφυγής στον Άρειο Πάγο για τις παρατυπίες της διαδικασίας, είναι η δημιουργία αλυσίδας με καΐκια και φουσκωτά. «Το Σαββατοκύριακο του Θωμά, δημιουργούμε πλωτή αλυσίδα στη νότια Κρήτη για να εμποδίσουμε τη διέλευση των φορτίων προς τα εκεί που θέλουν να τα καταστρέψουν. Είμαστε έτοιμοι να τους αντιμετωπίσουμε» ανακοίνωσε ο δήμαρχος Σφακίων Παύλος Πολάκης.
Μ. Κριτσωτάκης: Με συνέπεια απέναντι στον λαό η κυβέρνηση «Η ελληνική κυβέρνηση έχει ολιγωρήσει στο θέμα της ενημέρωσης, ενώ βιάστηκε να αποδεχθεί όλα όσα της πρότειναν. Οι ενημερώσεις Βενιζέλου είναι περιορισμένες. Βέλγιο, Νορβηγία, Γερμανία δεν αποδέχθηκαν να γίνει η καταστροφή στο έδαφός τους. Το ίδιο και η Αλβανία, απέρριψε το αίτημα των ΗΠΑ μετά από έντονες αντιδράσεις του αλβανικού λαού. Κάτι λέει αυτό. Η αντίδραση που υπάρχει από το σύνολο των φορέων της Κρήτης με την ενεργό συμμετοχή του αρχιεπισκόπου λέει επίσης πολλά. Η κυβέρνηση επιδεικνύει φοβερή συνέπεια στο να είναι μόνιμα απέναντι στον λαό. Η Μεσόγειος στο τέλος θα προστατευτεί». «Ο μόνος που μας δέχθηκε στη
Επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ενώ το υπουργείο Εξωτερικών σφυρίζει αδιάφορα Βουλή από τους πολιτικούς αρχηγούς ήταν ο Τσίπρας» λέει η Κ. Φουράκη. Άλλωστε, ο Αλ. Τσίπρας με επιστολή προς τον πρόεδρο της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, τον πρόεδρο του Ευρωκοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπάι και την ύπατη εκπρόσωπο της Ε.Ε. Κάθριν Άστον, στις αρχές του μήνα, ζήτησε να ματαιωθεί η διαδικασία, να ανακληθεί η χρηματοδότηση από την Ε.Ε. της καταστροφής των χημικών όπλων της Συρίας, εφόσον αυτή πραγματοποιηθεί στη Μεσόγειο, και να ασκηθούν πιέσεις προς τον ΟΗΕ να αποχαρακτηριστεί η επιχείρηση και από στρατιωτική να γίνει ειρηνευτική, εκτός της Μεσογείου και με απόλυτα διαφανείς διαδικασίες. Ο Αλ. Τσίπρας έκανε λόγο για μεθόδευση με αδιαφανείς διαδικασίες, γεγονός που επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι σε ανακοίνωσή του ο υπουργός Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλος στις 22 Ιανουαρίου, επινόησε την ύπαρξη της ΜΚΟ Oceanica και ισχυρίστηκε ότι συνομίλησε με την WWF Hellas, με την ίδια την οργάνωση όχι μόνο να τον διαψεύδει μέσω της Θεοδότας Νάντσου, υπεύθυνης Πολιτικής της WWF Hellas, αλλά και να χαρακτηρίζει «ελλιπέστατη» τη στάση της ελληνικής κυβέρνησης, καθώς «δεν μπορεί να πληροφορείται αποκλειστικά από ΜΚΟ». Όλα αυτά ενώ η Ελλάδα έχει την προεδρία της Ε.Ε. και ενώ το 2014 έχει ανακηρυχτεί Μεσογειακό έτος...
Απολογητής της διαδικασίας, αντί για διεκδικητής άλλης λύσης, ο υφυπουργός Εξωτερικών Για κινδυνολογία κατηγόρησε τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ ο υφυπουργός Εξωτερικών Δ. Κούρκουλας, απαντώντας την Παρασκευή στην ε-
πίκαιρη επερώτηση για την καταστροφή των χημικών όπλων της Συρίας ανοικτά της Κρήτης. «Επενδύετε στον παράλογο φόβο, τρομάζετε τον κόσμο χωρίς λόγο», υποστήριξε, την ώρα που εμφανίστηκε ως απολογητής της διαδικασίας δίνοντας διαβεβαιώσεις για την ασφάλειας της υδρόλυσης εν πλω, διαδικασίας που κι ο ίδιος παραδέχτηκε ότι γίνεται για πρώτη φορά. Ο Δ. Κούρκουλας υποστήριξε ότι το «Cape Ray» όπου θα γίνει η υδρόλυση, έχει υποστεί όλες τις απαραίτητες μετατροπές για να αποφευχθεί η όποια διαρροή αποβλήτων ακόμα και σε περίπτωση ατυχήματος. Μάλιστα επιχείρησε να διαβεβαιώσει ότι ούτε ο μονός πυθμένας του πλοίου έχει σημασία καθώς τα όπλα βρίσκονται αποθηκευμένα μέσα σε κοντέινερ! Παράλληλα, απαντώντας στο πιο καίριο από τα ερωτήματα των βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ, δηλαδή στο γιατί η υδρόλυση δεν έγινε στο έδαφος κάποιας από τις χώρες που προμήθευσαν την Συρία με χημικά, ο υφυπουργός Εξωτερικών έσπευσε να διαχύσει τις ευθύνες ισχυριζόμενος ότι «οι πρώτες ύλες έχουν παραχθεί σχεδόν σε κάθε χώρα του αναπτυγμένου κόσμου». «Δεν αισθανθήκαμε ότι υπάρχει κυβέρνηση με σπονδυλική στήλη για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα της χώρας» τόνισε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Π. Κουρουμπλής, επισημαίνοντας στον Δ. Κούρκουλα ότι «ούτε τον εαυτό σας δεν έχετε πείσει». Για του λόγου το αληθές τον λόγο πήρε κατά τη συζήτηση κι ο βουλευτής Ηρακλείου της Ν.Δ. Λ. Αυγενάκης, που δήλωσε «σαφέστατα αντίθετος με τους χειρισμούς του υπουργού Εξωτερικών Ευ. Βενιζέλου» και επέκρινε το υπουργείο γιατί άργησε να ενημερωθεί.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
OIKOΛΟΓΙΑ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Λ. ΣΤΑΥΡΟΓΙΑΝΝΗ L.Stayrogianni@avgi.gr
ΤΡΟΪΚΑ ΠΡΟΣ ΥΠΕΚΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΩΡΙΚΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ:
Είπαμε να τα διαλύσετε, αλλά... όχι τόσο Bασιλικότερη ακόμη και της τρόικας αποδεικνύεται η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΚΑ, η οποία από τα τέλη του 2012 εργάζεται για τη διάλυση του χωρικά ολοκληρωμένου σχεδιασμού σε εθνικό και τοπικό επίπεδο. Με σχέδιο νόμου που τον τελευταίο χρόνο αλλάζει συνεχώς διατυπώσεις, αλλά με ίδια φιλοσοφία, επιχειρεί να θεσμοθετήσει τη χύδην και κατά περίπτωση χωροθέτηση και πολεοδόμηση προς χάριν επενδυτικών σχεδίων, σε εναρμόνιση με τη νομοθεσία των fast track επενδύσεων και των παρεκκλίσεων του εφαρμοστικού νόμου του Μεσοπρόθεσμου (Ειδικά Σχέδια Χωρικής Ανάπτυξης Δημοσίων Ακινήτων για την εκποίηση δημόσιας περιουσίας, ΕΣΧΑΣΕ για τα ιδιωτικά έργα). Έτσι καταργούν το Εθνικό Χωροταξικό, όπως και τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια και τα ΣΧΟΟΑΠ, τα οποία θέτουν δεσμευτικούς κανόνες για την οργάνωση και τη λειτουργία των πόλεων, καθορίζουν χρήσεις γης, όρους και περιορισμούς δόμησης, οριοθετούν τις περιοχές προστασίας και τις ζώνες παραγωγικών δραστηριοτήτων στον εξωαστικό χώρο. Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια αντικαθίστανται από τα Δημοτικά Χωροταξικά Σχέδια Ανάπτυξης ΔΗΧΩΣΑ «στρατηγικού και κατευθυντήριου χαρακτήρα», τα οποία καλύπτουν την έκταση «ενός καλλικράτειου δήμου». Η έγκριση των ρυμοτομικών σχεδίων μεταφέρεται στην αποκεντρωμένη διοίκηση, παρά το γεγονός ότι το ΣτΕ έχει κρίνει (όταν οι αρμοδιότητες αυτές είχαν δοθεί στις νομαρχίες) πως ο πολεοδομικός σχεδιασμός ανήκει στην αρμοδιότητα του κεντρικού κράτους και γίνεται με Προεδρικό Διάταγμα.
Τρόικα: «Η πλήρης κατεδάφιση εμποδίζει... τη δουλειά μας» Το περιεχόμενο του σχεδίου νόμου απέρριψε ακόμη και η τρόικα υποστηρίζοντας ότι τα επίπεδα σχεδιασμού είναι θολά, ενώ θέτει και θέμα-
τα νομιμότητας... Επί των νέων προτάσεων, θεωρεί ότι «είναι ασαφής ακόμη η διάκριση μεταξύ στρατηγικών και ρυθμιστικών σχεδίων. Παραμένει η ιεραρχική δομή των διαφόρων επιπέδων σχεδιασμού με αλληλεπικαλυπτόμενες αρμοδιότητες. Ο αριθμός των επιπέδων σχεδιασμού (5) παραμένει υψηλός. Η ενσωμάτωση των Ειδικών Πλαισίων στον Εθνικό Σχεδιασμό θα δημιουργήσει πρόβλημα στις αδειοδοτήσεις των μεσαίων και μεγάλων έργων (ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ, Περιοχές Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης), καθώς αυτό το επίπεδο έχει επιτρέψει μέχρι σήμερα την υλοποίηση αυτών των έργων (ιδίως στον τουρισμό, ΑΠΕ και βιομηχανίας). Προτείνεται να παραμείνουν, να ισχυροποιηθεί ο δεσμευτικός τους χαρακτήρας έναντι των υποκείμενων σχεδίων (περιφερειακά και τοπικά), ώστε να λειτουργήσουν ως σημεία αναφοράς για τις επενδύσεις μεγάλης κλίμακας. Δεν είναι αντιληπτή η σχέση του Εθνικού Σχεδίου με τα Περιφερειακά και τα Τοπικά. Υπάρχουν ανησυχίες σχετικά με τη νομιμότητα κατά ΣτΕ, όσον αφορά την έγκριση του ρυμοτομικού από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση. Μια πιθανή λύση για να διασφαλιστεί η νομιμότητα θα ήταν η συγχώνευση σε ένα Π.Δ. των δύο επιπέδων πολεοδομικού σχεδιασμού. Οι κατηγορίες χρήσεων γης που προτείνονται στην εκπόνηση του τοπικού σχεδίου δεν είναι βέβαιο ότι αντιστοιχούν στις κωδικοποιημένες χρήσεις γης του Σχεδίου Νόμου. Προτείνεται, αντί της θεσμοθέτησης χρήσεων γης σε όλο τον δήμο, να ορίζονται ευέλικτες ζώνες όταν είναι οικονομικά ή περιβαλλοντικά αναγκαίο». Υποδεικνύει δε να συγκροτηθεί συντονιστική επιτροπή υπό την προεδρία του ΥΠΕΚΑ «για να προχωρήσει το σχέδιο νόμου» εφόσον εξετάσει τα εξής θέματα: «Είδος σχεδίου και στρατηγικός / κανονιστικός χαρακτήρας. Τομεακά πλαίσια σχεδια-
σμού - χαρακτήρας και σκοπός. Τοπικά σχέδια - χαρακτήρας, σκοπός και μηχανισμοί έγκρισής τους, καθώς και έκτασή τους (καποδιστριακός έναντι καλλικρατικού δήμου). Σχέση επιπέδων σχεδιασμού (εθνικός, περιφερειακός, τοπικός). Σχέση των μεγάλων έργων υποδομής με τα επίπεδα σχεδιασμού. Απλοποίηση διαδικασιών τροποποίησης των ήδη εγκεκριμένων σχεδίων. Ρόλος και σύνθεση Εθνικού Συμβουλίου Χωροταξίας».
Αυτοκατάργηση του ΥΠΕΚΑ Η δομή του νέου χωροταξικού και πολεοδομικού συστήματος, όπως περιγράφεται στο σχέδιο νόμου, έχει εξής: o Το Εθνικό Χωροταξικό, το οποίο θεσμοθετήθηκε και εγκρίθηκε από τη Βουλή το 2008 και περιέχει βασικές προτεραιότητες και στρατηγικές κατευθύνσεις (π.χ. περιορισμός της εκτός σχεδίου δόμησης, προστασία της γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας) «για την ολοκληρωμένη χωρική ανάπτυξη και αειφόρο οργάνωση του εθνικού χώρου), καταργείται. Αντικαθίσταται από το... τίποτα: την Εθνική Χωροταξική Στρατηγική Βιώσιμης Ανάπτυξης, μια κυβερνητική ανακοίνωση κατά τις προγραμματικές δηλώσεις, η οποία θα προσδιορίζει «τις αρχές και κατευθύνσεις που πρέπει να ακολουθήσουν τα υποκείμενα επίπεδα σχεδιασμού». o Τα Ειδικά Χωροταξικά πλαίσια φεύγουν και έρχονται οι Χωροταξικές Οδηγίες Τομέων Ανάπτυξης και Υποδομών με κατευθύνσεις εθνικού επιπέδου, π.χ. για «Χωρική διάρθρωση τομέων ή κλάδων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οργάνωση παράκτιων και νησιωτικών περιοχών, ορεινών κ.ά.». Καταρτίζονται από το ΥΠΕΚΑ σε συνεργασία με τα κατά περίπτωση υπουργεία και εγκρίνονται με ΚΥΑ. o Τα Περιφερειακά Χωροταξικά γίνονται Περιφερειακές Στρατηγικές Βιώσιμης Ανάπτυξης και εγκρίνονται με αποφάσεις του γενικού γραμ-
ματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης. Εδώ εντάσσεται και η Κεντρική Μακεδονία «με τον μητροπολιτικό ρόλο της Θεσσαλονίκης». o Το Μητροπολιτικό Πλαίσιο Χωρικής Οργάνωσης Αθήνας Αττικής, αντί του Ρυθμιστικού Σχεδίου, εγκρίνεται με απόφαση του υπουργού ΠΕΚΑ και όχι με νόμο.
Πολεοδομικός Σχεδιασμός o Τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια / ΣΧΟΟΑΠ μετατρέπονται σε Δημοτικά Χωροταξικά Σχέδια, τα οποία θα περιλαμβάνουν χρήσεις γης οι οποίες κατηγοριοποιούνται ως εξής: Περιοχές προστασίας. Πολεοδομημένες περιοχές ή και προς πολεοδόμηση. Γεωργικής γης υψηλής παραγωγικότητας. Εγκατάστασης μονάδων κοινής ωφέλειας - αστικών υποδομών και βιομηχανικών δραστηριοτήτων υψηλής όχλησης. Ανάπτυξης οικονομικών δραστηριοτήτων. Εγκρίνονται με απόφαση του γενικού γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης, όπως και το ρυμοτομικό σχέδιο. Όλα τα επίπεδα σχεδιασμού γίνονται λάστιχο, καθώς μπορούν ανά πάσα στιγμή να τροποποιηθούν για να χωρέσουν έργα εθνικής σημασίας ή δημόσιας ωφέλειας. Έργα ΕΣΧΑΔΑ, ΕΣΧΑΣΕ ή άλλα έργα που «δεν περιλαμβάνονται στον αρχικό σχεδιασμό».
Τι ισχύει σήμερα Το ισχύον θεσμικό πλαίσιο ιεραρχικά, ανά επίπεδο, περιλαμβάνει το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού (ΦΕΚ 128 Α/03.07.2008), τα Ειδικά Χωροταξικά (Υδατοκαλλιέργειες 4.11.2011. Τουρισμού 11.6.2009, το οποίο αναθεωρήθηκε προς το χειρότερο στο τέλος του 2013. Βιομηχανίας 13.4.2009. Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας 3.12.2008 και Καταστημάτων Κράτησης 28.11.2001). Περιφερειακά Χωροταξικά (εγκρίθηκαν το 2003 και τώρα αναθεωρούνται). Ρυθμιστικά. Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια. Πολεοδομικές Μελέτες. Πράξεις εφαρμογής.
Προσφυγή στο ΣτΕ κατά της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου Κατατέθηκε την Παρασκευή στο Συμβούλιο της Επικρατείας από πενήντα τέσσερις πολίτες η πρώτη προσφυγή κατά της πεζοδρόμησης της Πανεπιστημίου, την οποία προωθεί το Ίδρυμα Ωνάση. Οι προσφεύγοντες και προσφεύγουσες σε ανακοίνωσή τους επισημαίνουν ότι «ο αποκλεισμός των αυτοκινήτων από την κύρια λεωφόρο ανάμεσα στην Ακρόπολη και τον Λυκαβηττό θα ζημιώσει ανεπανόρθωτα τις συνθήκες λειτουργίας ολόκληρου του κέντρου της Αθήνας, αφού θα φορτώσει την κί-
49
νηση σε ένα ανεπαρκές δίκτυο στενών δρόμων μέσα από τις κεντρικές γειτονιές. Θεωρούμε ότι το αίτημα για αναβάθμιση του κέντρου της Αθήνας -αίτημα που προσυπογράφουμε- δεν ικανοποιείται με αυτόν τον ελάχιστα μελετημένο τρόπο. Άλλωστε, μία τέτοια μείζων παρέμβαση στη ζωή όλης της πόλης απαιτεί -και διά νόμου- Στρατηγική Μελέτη Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που οι υποστηρικτές της επιμελώς απέφυγαν να εκπονήσουν και γι’ αυτό η παρέμβαση εκτός από καταστροφική είναι και παράνομη».
Αναθεωρήσεις - εξπρές για τα απορρίμματα Tην εσπευσμένη αναθεώρηση των Περιφερειακών Σχεδίων Διαχείρισης Αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) προωθεί το ΥΠΕΚΑ όταν τα προαπαιτούμενα, τα νέα Εθνικά Σχέδια Διαχείρισης Αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και πρόληψης παραγωγής αποβλήτων, δεν έχουν ακόμη οριστικοποιηθεί. Στην επιστολή τής γενικής γραμματέως Περιβάλλοντος Ν. Γιαννακοπούλου (1.4.2013) αναφέρεται πως η αναθεώρηση εντάσσεται στην «αναγκαιότητα τάχιστης ολοκλήρωσης της προσαρμογής των ΠΕΣΔΑ στις διατάξεις της Οδηγίας 2008/98/ΕΚ, εν όψει της προγραμματικής περιόδου 201420120». Η επιστολή απευθύνεται στις περιφέρειες της χώρας και στους περιφερειακούς φορείς διαχείρισης, από τους οποίους ζητείται, μέχρι 7.4.2014, να αποστείλουν στο ΥΠΕΚΑ τα σχετικά σχέδια και χρονοδιαγράμματα, που θα αφορούν στις αναθέσεις μελετών (εφόσον απαιτείται), στη διάρκεια της κατάρτισης των ΠΕΣΔΑ, στο χρονοδιάγραμμα διαδικασίας ΣΜΠΕ (εκπόνηση στρατηγικής μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων, γνωμοδοτήσεις, διαβούλευση, έγκριση ΣΜΠΕ) και στο χρονοδιάγραμμα οριστικοποίησης και έγκρισης των ΠΕΣΔΑ από τα περιφερειακά συμβούλια. Μάλιστα αναφέρεται ότι η όλη διαδικασία θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τον Οκτώβριο του 2014. Όπως επισημαίνει η Πρωτοβουλία συνεννόησης για τη διαχείριση των απορριμμάτων, «η αναθεώρηση των ΠΕΣΔΑ, παρ’ ότι έχει αδιαμφισβήτητη προτεραιότητα, αφυδατώνεται από το ουσιαστικό της περιεχόμενο και μόνο από τον τρόπο με το οποίο υλοποιείται». Και αυτό γιατί ακόμη δεν έχουν ολοκληρωθεί, με ευθύνη της κυβέρνησης και του ΥΠΕΚΑ, οι εθνικοί σχεδιασμοί, ενώ το ασφυκτικό χρονοδιάγραμμα διαμόρφωσης των νέων ΠΕΣΔΑ και των ΣΜΠΕ προδιαγράφει και την ποιότητα της διαβούλευσης. Σε κάθε περίπτωση, η Πρωτοβουλία θεωρεί πως βασική προϋπόθεση «για μια ουσιαστική αναθεώρηση των ΠΕΣΔΑ είναι το ‘πάγωμα’ των διαγωνισμών ΣΔΙΤ, που βρίσκονται σε εξέλιξη διαγωνισμών που αφορούν σε φαραωνικές υποδομές διαχείρισης σύμμεικτων απορριμμάτων, προϊόντα μιας αντίληψης ασύμβατης με αυτήν την οποία πρέπει να υπηρετήσουν οι νέοι σχεδιασμοί».
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
50
ΚΟΣΜΟΣ
ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΤΙΣ ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ: ΚΑΚΗ ΜΠΑΛΗ
Σαράντα μέρες πριν από τις ευρωεκλογές, στην πολιτική... γυάλα των Βρυξελλών έχουν αρχίσει να δουλεύουν οι προεκλογικές μηχανές, αλλά και να γίνονται οι πρώτες προσεγγίσεις για τα μετεκλογικά μαγειρέματα. Αυτές τις μέρες το κτήριο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ξεχειλίζει από ομάδες επισκεπτών από όλα τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι απερχόμενοι ευρωβουλευτές ξοδεύουν τα τελευταία χρήματα του προϋπολογισμού τους για να επιδείξουν στους δυνάμει ψηφοφόρους τους τα όσα θαυμαστά έκαναν την πενταετία που πέρασε. Παράλληλα ο μόνιμος μηχανισμός της Ευρωβουλής έχει ετοιμάσει την καμπάνια του για να επιτύχει το πρώτο ζητούμενο αυτών των εκλογών, το οποίο παραδόξως δεν είναι η νίκη της μίας ή της άλλης πολιτικής ομάδας, αλλά η διασφάλιση μιας στοιχειώδους εκλογικής συμμετοχής, αν είναι δυνατόν μεγαλύτερης από το θλιβερό πανευρωπαϊκό 43% του 2009. Αφίσες, τηλεοπτικά σποτάκια, ραδιοφωνικά σλόγκαν, συνήθως καλόγουστα και σύγχρονα, ενίοτε και... σέξι, έχουν ετοιμαστεί για να αγγίξουν κάποια χορδή του μέσου Ευρωπαίου ψηφοφόρου και να τον πείσουν να πάει να ψηφίσει. «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά», είναι το σύνθημα προς τους παραδοσιακούς ψηφοφόρους, ενώ για τους πιο... προχωρημένους πλασάρεται το «Ευρωεκλογές: τώρα είμαστε σέξι και το ξέρουμε»!
Αλλαγή κλίματος Η πιθανότητα να πετύχει η καμπάνια τον στόχο της στα περισσότερα κράτη - μέλη είναι μικρή: «Δεν βλέπω κανέναν να φλέγεται για τις ευρωεκλογές» έλεγε η Ορόρα Μινγκέζ, ανταποκρίτρια του ισπανικού ραδιοφώνου στο Βερολίνο. Και για την ώρα, τουλάχιστον, έχει δίκιο. Στις περισσότερες χώρες -ειδικά σ’ εκείνες όπου οι ευρωεκλογές δεν συνδυάζονται με κάποια άλλη τοπική αναμέτρηση και σε εκείνες που δεν είναι υποχρεωτική η συμμετοχή στις εκλογές- η αυξανόμενη αδιαφορία των πολιτών για τις ευρωκάλπες τα τελευταία χρόνια αναμένεται να συνεχιστεί. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι το σλόγκαν «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά» έχει βάση. Μια εύκολη εξήγηση γιατί οι πολίτες δεν ψηφίζουν στις ευρωεκλογές είναι το ότι δεν βγάζουν κυβέρνηση. Πράγματι, η «κυβέρνηση» της Ε.Ε., η Κομισιόν, πάντοτε απαρτιζόταν από τους εκλεκτούς της κάθε χώρας, ενίοτε από πολιτικούς που οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις τους έστελναν στις Βρυξέλλες είτε για να τους ξεφορτωθούν είτε για να τους αποστρατεύσουν μετά πολλών επαίνων. Για πρώτη φορά, όμως, οι απευ-
ΕΥΡΩΕΚΛΟΓΕΣ 2014
Το στοίχημα της συμμετοχής, το «ντιμπέιτ» και οι ζυμώσεις της επόμενης ημέρας θείας εκλεγμένοι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών λαών, οι ευρωβουλευτές, παίζουν βαρύνοντα ρόλο στην επιλογή της Κομισιόν. Επιπλέον, αν και δεν είναι εντελώς δεσμευτικό, θεωρητικά οι πολίτες της Ε.Ε. ψηφίζουν στις 25 Μαΐου όχι μόνο για την Ευρωβουλή, αλλά και για τον πρόεδρο της Κομισιόν, καθώς οι πολιτικές ομάδες έχουν επικεφαλής υποψηφίους.
Και ντιμπέιτ... Αυτό φέρνει μια νέα ποιότητα σε μια... κουρασμένη εκλογική διαδικασία. Η κάθε πολιτική ομάδα γίνεται κάτι παραπάνω από τη συρραφή των αδελφών κομμάτων σε κάθε κράτος μέλος. Κι επιπλέον αποκτά ένα πρόσωπο: Οι ψηφοφόροι της Αριστεράς στη Γερμανία, για παράδειγμα, ξέρουν ότι ψηφίζουν Αλέξη Τσίπρα, εκτός από τους δικούς τους εθνικούς υποψηφίους, όπως οι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας στην Ελλάδα ξέρουν ότι ψηφίζουν και τον Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Ή, τουλάχιστον, αυτό διαβεβαιώνουν οι πολιτικές ομάδες στους δυνάμει ψηφοφόρους τους. Όσο για το ίδιο το Ευρωκοινοβούλιο, οργανώνει στις 15 Μαΐου στις εγκαταστάσεις του στις Βρυξέλλες ένα πρωτόγνωρο ντιμπέιτ μεταξύ των πέντε υποψηφίων, το οποίο μπορεί να μεταδοθεί ζωντανά σε όλα τα κράτη μέλη. Ο Γιούνκερ της Ευρωδεξιάς και ο Τσίπρας της Ευρωαριστεράς, ο Μάρτιν Σουλτς των Ευρωσοσιαλιστών, ο Γκι Φερχόφστατ των Ευρωφιλελευθέρων και πιθανότατα η Σκα
Κέλερ των Ευρωπρασίνων θα προσπαθήσουν όχι να κερδίσουν τους ψηφοφόρους της χώρας του καθενός, όσο κυρίως να απευθυνθούν στους ψηφοφόρους των υπόλοιπων 27 χώρων, υποχρεωτικά με επιχειρήματα και προτάσεις που ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα. Με αυτή την έννοια, όντως, «αυτή τη φορά είναι διαφορετικά»...
Τα μετεκλογικά μαγειρέματα Κι όμως, υπάρχει πάντα η πιθανότητα οι πολίτες που θα σπεύσουν στις ευρωκάλπες, ακριβώς επειδή πείστηκαν από τους επικεφαλής υποψηφίους, να νιώσουν προδομένοι. Ήδη έχουν ξεκινήσει οι προεκλογικές συνεννοήσεις για τα μετεκλογικά μαγειρέματα, άλλες επισήμα και σχεδόν... θεσμικά, κι άλλες με στοχευμένες διαρροές στον ευρωπαϊκό Τύπο. Η πρώτη συνεννόηση στήνεται μεταξύ των δύο πολιτικών ομάδων που διεκδικούν το βράδυ της 25ης Μαΐου την πρωτιά, της Ευρωδεξιάς και των Ευρωσοσιαλιστών, και των μικρότερων Ευρωφιλελευθέρων. Στις Βρυξέλλες ψιθυρίζεται ότι μοιράζουν από τώρα τα αξιώματα της επόμενης μέρας δίνοντας στον Σουλτς την προεδρία της Κομισιόν, στον Γιούνκερ την προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (αυτή που ασκεί τώρα ο Χέρμαν Βαν Ρομπάι) και ενδεχομένως στον Φερχόφστατ την προεδρία του Κοινοβουλίου. Πάντα υπό την προϋπόθεση ότι ο Ευρωπαίος πολίτης δεν θα κάνει την ανατροπή και θα ψηφίσει -όπως διαφαίνεται στις μέχρι τώ-
ρα δημοσκοπήσεις- οριακά πρώτους ή δεύτερους τους Ευρωσοσιαλιστές και αντιστοίχως την Ευρωδεξιά και οριακά τρίτους τους Φιλελεύθερους, που μπορεί ωστόσο να τερματίσουν πίσω από την Ευρωαριστερά. Η πρωτιά και η τρίτη θέση αλλάζουν εβδομάδα με την εβδομάδα- ωστόσο τρία πράγματα θεωρούνται περίπου βέβαιο ότι θα βγάλουν αυτές οι κάλπες: Πρώτον, έναν συσχετισμό μεταξύ των δύο μεγάλων ευρωκομμάτων που θα τα οδηγήσει σε ένα είδος μεγάλου συνασπισμού, ανάλογο με αυτόν που κυβερνάει τη Γερμανία. Δεύτερον, μια Ευρωαριστερά με σχεδόν διπλάσιο ποσοστό από το αυτό που έχει στο απερχόμενο Ευρωκοινοβούλιο. Και, τρίτον, μια ισχυροποιημένη Ακροδεξιά, η οποία ευτυχώς δεν μπορεί ακόμη (;) να συμμαχήσει σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Κι αυτό διότι ακόμη και οι ρατσιστές του γαλλικού Εθνικού Μετώπου της Μαρίν Λεπέν ή της ολλανδικής Ακροδεξιάς του Γκέερτ Βίλντερς δεν είναι για την ώρα διατεθειμένοι να ενταχθούν στην ίδια πολιτική ομάδα με τους φασίστες του ουγγρικού Jobbik ή τους υπόδικους της Χρυγής Αυγής, τους οποίους θεωρούν υπερβολικά εξτρεμιστές.
Τα σενάρια του τρίτου υποψηφίου Κι αν η πιθανολογούμενη συμφωνία μεταξύ των κομμάτων του Σουλτς, του Γιούνκερ και του Φερχόφστατ είναι μια φορά απογοητευτική για τους πολίτες - ειδικά μάλιστα για αυτούς που θα πιστέψουν τη δέσμευση
του υποψηφίου των Ευρωσοσιαλιστών ότι με αυτόν δεν πρόκειται να γίνουν συμφωνίες κάτω από το τραπέζι, ή έστω κεκλεισμένων των θυρών, για την προεδρία της Κομισιόν, τα σενάρια, τα οποία διαρρέουν εδώ και καιρό στον ευρωπαϊκό Τύπο για την επιλογή ενός τρίτου υποψηφίου, είναι καταστροφικά. Πολλά ονόματα έχουν παίξει μέχρι τώρα ως διάδοχοι του Ζοζέ Μπαρόζο, ονόματα πολιτικών που σήμερα δεν είναι υποψήφιοι, αλλά που μπορεί να προκύψουν ως η επιθυμητή λύση στο μετεκλογικό παζάρι των ηγετών των 28 κρατών μελών της Ε.Ε. Μεταξύ αυτών είναι ο άρτι παραιτηθείς πρωθυπουργός της Φινλανδίας Γίρκι Κατάινεν, ο πρωθυπουργός της Ιρλανδίας, Έντα Κένι, η πρωθυπουργός της Δανίας Θόρινγκ - Σμιτ, ο υποχρεωθείς σε παραίτηση πρωθυπουργός της Ιταλίας Ενρίκο Λέτα και βεβαίως η νυν σιδηρά κυρία του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Με δεδομένο, μάλιστα, ότι η ισχυρά κυρία της Ευρώπης Άνγκελα Μέρκελ -και όχι μόνο- αρνείται να δεσμευτεί, θυμίζοντας ότι η Συνθήκη της Λισσαβώνας ναι μεν ζητά να ληφθεί υπόψη το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών για την επιλογή του πρόεδρου της Κόμισιόν, αλλά δεν τον επιβάλλει, όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά. Μόνο που θα είναι πραγματικά πολύ κακό για τη δημοκρατία εάν οι «28» αγνοήσουν την πανευρωπαϊκή λαϊκή ετυμηγορία- όσο κομψά κι αν το πακετάρουν...
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
51
ΚΟΣΜΟΣ
Το σκαλοπάτι της Ευρωβουλής και οι συμμαχίες ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ ΤΣΕΡΕΖΟΛΕ
ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΡΕΜΕΝΟΥ*
Οι εκλογές στην Ουγγαρία ήταν το χρονικό ενός προαναγγελθέντος νικητή. Του κεντροδεξιού Fidesz, με αρχηγό τον Βίκτορ Όρμπαν και εθνικολαϊκή πλατφόρμα (ή εθνικολαϊκιστική για τους αντιπάλους). Σε μια Βουλή που ο αριθμός των μελών της μειώθηκε από 386 σε 199 απέσπασε, με την οριακή διαφορά μιας έδρας, πλειοψηφία των δύο τρίτων. Με ποσοστό ψήφων 45,5%, που του δίνει τη δυνατότητα να μεταρρυθμίζει το Σύνταγμα, κάτι που το έκανε μερικές φορές και στην προηγούμενη θητεία του, αλλάζοντας μεταξύ άλλων και τον εκλογικό νόμο, ο οποίος αποτελεί ένα μείγμα μονοεδρικών και εθνικής λίστας που τροποποιήθηκε επί το πλειοψηφικότερο για να ταιριάζει στις επιδιώξεις του κυβερνώντος κόμματος. Αυτή τη φορά ψήφισαν και 60.000 μειονοτικοί γειτονικών κρατών, οι οποίοι δεν φάνηκε να επηρεάζουν καθοριστικά το αποτέλεσμα, αν και πήγαν μονοκούκι στο Fidesz του Όρμπαν και κατά ένα μέρος στον δεύτερο νικητή των εκλογών, το ακροδεξιό ρατσιστικό Jobbik. Ο ηγέτης του δήλωσε πως, παρ’ ότι δεν πέτυχε τον βασικό του στόχο (δηλαδή να καταστεί αξιωματική αντιπολίτευση στη θέση των σοσιαλιστών), εντούτοις είναι ευχαριστημένος γιατί αύξησε τη δύναμή του από 18% σε 22,5%. Πριν από την εμφάνιση της εγχώριας Χρυσής Αυγής, το Jobbik ήταν το πιο ακραίο ναζιστικό κόμμα, διαθέτοντας και πολιτοφυλακή, την οποία διέλυσε η κυβέρνηση. Οι ρίζες αυτού του κόμματος, που βαρύνεται και με δολοφονίες Τσιγγάνων, δεν βρίσκονται μόνο στις συνέπειες της παρουσίας ΔΝΤ - τρόικας, αλλά και στην αντισημιτική κουλτούρα μέρους της ουγγρικής κοινωνίας. Στη χώρα αυτή εφαρμόστηκαν αντισημιτικά μέτρα ήδη από το 1920, πριν από τον Αδόλφο Χίτλερ δηλαδή. Το Jobbik, το οποίο αισθάνεται τη «διεθνή επικήρυξη» προς τον Ναζισμό που σηκώνει κεφάλι στην Ευρώπη, επιχειρεί να μετακινηθεί κάπως προς τα λεπενικά πρότυπα. Η δύναμή του είναι μεγάλη σε περιοχές όπου ζουν πολλοί Τσιγγάνοι, η ανεργία των οποίων φθάνει το 85%, με τις γνωστές παρενέργειες που σπρώχνουν τους υπόλοι-
πους κατοίκους, για τους λόγους που προανέφερα, στην αγκαλιά του ρατσιστικού κόμματος. Ο καταϊδρωμένος της αναμέτρησης ήταν η Συμμαχία των Σοσιαλιστών με ένα 25%. Φέρουν το αμάρτημα της πρόσκλησης του ΔΝΤ και μια αχλύ σκανδάλων που έχει πλήξει την αξιοπιστία τους. Ιστορική έχει μείνει η δήλωση του πρώην αρχηγού τους και πρωθυπουργού, ο οποίος είχε ομολογήσει σε κλειστή συνεδρίαση της κοινοβουλευτικής ομάδας ότι «είπαμε ψέματα προεκλογικά στον λαό και εξακολουθούμε να λέμε», κάτι που, αν συνέβαινε στην Ελλάδα του Σαμαρά, υποθέτω πως θα ήταν μια απλή ένδειξη ειλικρίνειας. Οι Οικολόγοι, που πέρασαν φάση διασπάσεων, φάνηκε αρχικά ότι δεν θα έσπαζαν το φράγμα του 5%, αλλά στο τέλος, καθώς προστέθηκαν οι ψήφοι της Βουδαπέστης, το πέτυχαν και μπήκαν στη Βουλή. Τώρα, δεδομένου του πρόσφατου ιστορικού παρελθόντος, ίσως να θέλατε νέα σχετικά με την τύχη του Κομμουνιστικού Κόμματος. Αν δεν το πληροφορηθήκατε, στην Ουγγαρία τα κομμουνιστικά σύμβολα έχουν απαγορευθεί. Υπάρχει μετεξέλιξη του Κομμουνιστικού Κόμματος, η οποία βρέθηκε στο 0,7%. Είναι τσούλα η Ιστορία!...
Γιατί ο Όρμπαν; Ο ηγέτης του κεντροδεξιού Fidesz, η πολιτική του οποίου έχει αντιφατικά στοιχεία, φέρει το κλέος ότι απομάκρυνε το ΔΝΤ και την τρόικα και η Ουγγαρία, από τα
23 δισ. «βοήθεια», πήρε τα 18 και τα υπόλοιπα τα γύρισε πίσω. Φορολόγησε τα κέρδη πολυεθνικών αλυσίδων (οι οποίες επιχειρούν να ρίξουν το κόστος στους καταναλωτές) και των τραπεζών, τις οποίες έχει καταγγείλει. Εξήγγειλε πρόγραμμα μείωσης τιμών σε υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, ξεκινώντας από την αρχή του χρόνου με μια αντίστοιχη του 10%. Ταυτόχρονα διατηρεί έναν ενιαίο φορολογικό συντελεστή που πλήττει τα χαμηλά στρώματα. Έκανε μερικά έργα ορατά στη Βουδαπέστη (τα οποία έδωσαν εσωτερική απασχόληση), κόβοντας αρκετές κορδέλες προεκλογικά... Οι σοσιαλδημοκράτες κατηγορούν τον Όρμπαν ότι τα έδωσε όλα στους Ρώσους, με αφορμή μια συμφωνία για τον εκσυγχρονισμό ενός πυρηνικού εργοστασίου παραγωγής ρεύματος. Ταυτόχρονα εμφανίζονται ένθερμοι θιασώτες μιας ευρωπαϊκής ατζέντας, τη στιγμή που οι δημοσκοπήσεις δείχνουν τη δυσαρέσκεια της κοινωνίας, η οποία άλλα περίμενε και άλλα ζει. Όταν ο μισθός είναι 500 ευρώ και τα έξοδα ενοικίασης ενός διαμερίσματος 50 τ.μ. ανέρχονται σε 200, τότε πώς να παλέψει ο πολίτης το θηρίο της καθημερινότητας; Όταν, μάλιστα, αυτό φαίνεται όραμα που πάει να επιβληθεί και σε ανεπτυγμένες χώρες όπως η άτυχη δική μας, τότε το ευρωπαϊκό ερώτημα αποκτά πελώριες διαστάσεις. Ο Όρμπαν δεν είναι κατά της ένταξης στην Ευρωζώνη, τη σπρώχνει όμως προς τα πίσω θεωρώντας ότι πρέπει να υπάρξει σύγκλιση εισοδημάτων κατά 70%. Η συμμετοχή κατά 62,5% στις εκλογές με έναν ήρεμο τρόπο δεν είναι άσχημη για ανατολική χώρα. Οι ανησυχίες όμως για το μέλλον της χώρας παραμένουν και θυμίζουν ομιχλώδες τοπίο, του πρόσφατα χαμένου Μίκλος Γιάντσο. ΥΓ. 1: Εκατόν είκοσι χιλιάδες από τα καλύτερα μυαλά της Ουγγαρίας έχουν μεταναστεύσει. Η ενοποίηση της Ευρώπης προχωράει... ΥΓ. 2: Η Συμμαχία των Σοσιαλιστών αυτοαποκαλείται Αριστερά. Δεν είναι. Υπάρχει μια αριστερή πτέρυγα ενσωματωμένη στο Σοσιαλιστικό Κόμμα.
*Ο Γιώργος Βαρεμένος είναι βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας του ΣΥΡΙΖΑ
της εβδομάδας
Ο Βίκτορ Όρμπαν, το Jobbik και το «όραμα» για την Ελλάδα
Μετά από την επιτυχία της στις δημοτικές εκλογές, η επικεφαλής του Εθνικού Μετώπου, στη Γαλλία, Μαρίν Λεπέν βάζει πλώρη για τον επόμενο στόχο της, που δεν είναι άλλος από το να έλθει πρώτη στις επερχόμενες ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου. Και μάλιστα για τον σκοπό αυτό έχει αρχίσει να αναπτύσσει και τις διεθνείς της επαφές. Όπως, λόγου χάρη, τις σχέσεις της με την Ιταλία. Και συγκεκριμένα, με τους ηγέτες του ακροδεξιού κόμματος Fratelli d’Italia - Alleanza Nazionale, που θεωρείται σκληρό. «Ο Τζιάνι Αλεμάνο μάς ζήτησε συνάντηση. Επρόκειτο να τον συναντήσω πριν από τρεις εβδομάδες», είπε η Λεπέν, που πρόσθεσε ότι στη συνάντηση παραβρέθηκαν και οι Τζόρτζια Μελόνι και Μάγκντι Άλαμ. Σε ό,τι αφορά στον Αλεμάνο, είναι γνωστός για τη δράση του στη ριζοσπαστική Άκρα Δεξιά - κάτι που όμως δεν ανησυχεί ιδιαίτερα τη Λεπέν, η οποία, κατά τα άλλα, επιχειρεί να «στρογγυλέψει» την ακραία εικόνα του κόμματός της. Από την πλευρά της, η Τζόρτζια Μελόνι είναι μια νεαρή βουλευτής που ξεκίνησε το κόμμα, μαζί με τον Ιγκνάσιο Λα Ρούσα, ενώ είχε πρωτοεμφανιστεί στην πολιτική ζωή με το νεοφασιστικό κόμμα MSI. Αργότερα έκανε καριέρα στο Fratelli d’Italia - Alleanza Nazionale, που αποτελεί στην ουσία μετεξέλιξη του MSI. Η νεαρή βουλευτής έδωσε στη δημοσιότητα τη selfie φωτογραφία που πήρε μαζί με τη Λεπέν, κατά τη συνάντησή τους. Μάλιστα σε συνέντευξή της στην εφημερίδα Tempo δήλωσε ότι με τη Λεπέν είναι στο «ίδιο μήκος κύματος». «Υπερασπιζόμαστε αυτούς που δεν έχουν εξουσία. Η Μαρίν Λεπέν είναι μια γυναίκα που πιστεύει ό,τι λέει και που έδειξε ότι έχει την ικανότητα να πηγαίνει μπροστά», είπε η νεαρή βουλευτής, που ενθουσιάστηκε με τη Λεπέν και δήλωσε μάλιστα ότι υιοθετεί τις θέσεις του Εθνικού Μετώπου κατά της «κάστας και της ολιγαρχίας». Πάντως η Λεπέν δεν περιορίζει τις διεθνείς επαφές στην Ιταλία. Ο στόχος είναι να δημιουργήσει μια κατ’ εικόνα και ομοίωση ευρωομάδα. Για τον σκοπό αυτό χρειάζονται 25 βουλευτές από επτά εθνικότητες. Προς το παρόν η Λεπέν και το Εθνικό Μέτωπο έχουν αναπτύξει σχέσεις με τους Ολλανδούς ακροδεξιούς ισλαμόφοβους του κόμματος της Αλήθειας του Γκερτ Βίλντερς, τους Φλαμανδούς του Βλαμς Μπέλανγκ, καθώς και τους Αυστριακούς του ακροδεξιού FPO. Προς το παρόν λείπουν δύο εθνικότητες για να υλοποιήσει τον στόχο της η Λεπέν. «Θα έχουμε επτά εθνικότητες» ισχυρίζεται η ίδια. Πάντως δεν πρέπει να υπάρχουν ψευδαισθήσεις για τους στόχους της Λεπέν. Η Ευρωβουλή δεν θα είναι παρά ένα σκαλοπάτι για τον απώτερο στόχο της. Το προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων στο Παρίσι... Καθώς, όπως λέει συχνά, δεν την ενδιαφέρει τόσο η αντιπολίτευση όσο η εξουσία...
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
52
ΚΟΣΜΟΣ
ΤΟΥ ΣΕΪΜΟΥΡ ΧΕΡΣ
ΔΙΑΣΚΕΨΗ ΚΟΡΥΦΗΣ ΑΦΡΙΚΗΣ - Ε.Ε.
Ατενίζοντας το μέλλον με όρους παρόντος ΤΟΥ ΧΑΡΗ ΠΟΛΙΤΟΠΟΥΛΟΥ*
Η διάσκεψη κορυφής Αφρικής - Ευρωπαϊκής Ένωσης στις 2-3 Απριλίου στις Βρυξέλλες συγκέντρωσε κάπου 50 Αφρικανούς και 30 Ευρωπαίους ηγέτες. Οι 10 σελίδες της τελικής διακήρυξης και οι 15 σελίδες του «οδικού χάρτη» μπορεί να φαντάζουν σαν ένα αόριστο ευχολόγιο, καταγράφουν όμως τις νέες τάσεις και προθέσεις και θα αποτελέσουν το γενικό πλαίσιο για την αφρο-ευρωπαϊκή συνεργασία για μερικά χρόνια. Η διακήρυξη καταλήγει με μια υπόσχεση βοήθειας 28 δισ. ευρώ για 6 χρόνια. Εδώ στην Ελλάδα έχουμε πια εξοικειωθεί με τα μεγάλα ποσά και καταλαβαίνουμε ότι 4-5 δισ. τον χρόνο δεν θα αλλάξουν τη ζωή ενός δισεκατομμυρίου ανθρώπων! Και για τη «σταθεροποίηση» της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας, η Ευρώπη έδωσε «ανθρωπιστική και αναπτυξιακή βοήθεια» μόλις 68 εκατ. ευρώ από τον Δεκέμβριο του 2013 -μικρό κλάσμα του «πλεονάσματος» που θέλει να μοιράσει η Ν.Δ. λίγο πριν από τις εκλογές...
Εισιτήριο παρουσίας... Δεν είναι βοήθεια αυτή. Αυτό είναι το αντίτιμο του εισιτηρίου για «παρουσία» στην Αφρική -για την αποκαλούμενη ήπια ισχύ (soſt power). Είναι ευπρόσδεκτη από τους Αφρικανούς, γιατί συχνά κλείνει «τρύπες» που δεν μπορούν να κλείσουν οι ίδιοι και βολεύει κάποιους ημέτερους σε καλοπληρωμένες θέσεις ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Η ευρωπαϊκή βοήθεια είναι η μεγαλύτερη βοήθεια στον κόσμο και είναι σταγόνα στον ωκεανό. Ο προϋπολογισμός της Ε.Ε. αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ της Ε.Ε. και από αυτό μόνο το 6% πάει για βοήθεια σε όλες της περιοχές του κόσμου -μεγάλο μέρος σε αμοιβές και δαπάνες γραφειοκρατών και συμβούλων. Η διακήρυξη υπογραμμίζει τα πρόσφατα οικονομικά επιτεύγματα της Αφρικής, που αναπτύσσεται πολύ πιο γρήγορα από την Ευρώπη τονίζει την ανάγκη της τριπλής βιωσιμότητας (οικονομικής, κοινωνικής, περιβαλλοντικής) και σημειώνει ότι μόνο το εμπόριο και οι επενδύσεις μπορούν να συμβάλουν αποφασιστικά στην ανάπτυξη της Αφρικής και της Ευρώπης. Όρος για την ανάπτυξη είναι η ειρήνη. Την
Η Ευρώπη παραμένει ο πρώτος εμπορικός και οικονομικός εταίρος της Αφρικής, αλλά η θέση της απειλείται από την Κίνα, που επενδύει σε υποδομές και αναπτυξιακά έργα σ’ όλη την αφρικανική ήπειρο
πρώτη μέρα της διάσκεψης ανακοινώθηκε οριστικά η αποστολή μιας ευρωπαϊκής δύναμης 800 ανδρών στην Κεντρική Αφρική. Η Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, με τα 8 εκατ. κατοίκους, δηλαδή λιγότερο από 1% του πληθυσμού της ηπείρου, έχει μικρή σημασία, αλλά ανήκει σε μια ευρύτερη «ευαίσθητη» περιοχή. Βρέθηκε στο χείλος του γκρεμού της εμφύλιας γενοκτονίας. Η διεθνής ανταπόκριση έδειξε τις αδυναμίες του διεθνούς συστήματος ασφάλειας αλλά και τη νέα τάση για συνεργασία και συναίνεση. Η ανταπόκριση ήταν αργή και ακατάστατη και μόνο η Γαλλία είχε την ικανότητα και τη βούληση να επέμβει σχετικά γρήγορα, ενώ οι αφρικανικές δυνάμεις υπό τον ΟΗΕ είχαν χαμηλή αποτελεσματικότητα. Ούτε η Αφρικανική Ένωση, ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση ούτε ο ΟΗΕ έχουν την πολιτική και τεχνική ετοιμότητα. Η Ε.Ε. και η Α.Ε. σχεδιάζουν να την αποκτήσουν και να συνεργαστούν για τον σκοπό αυτόν. Υποτίθεται ότι αυτό που έγινε στη Ρουάντα πριν από 20 χρόνια δεν θα μπορεί να ξανασυμβεί.
Η Νέα Αφρική Η ειρήνη είναι αίτημα των απλών πολιτών αλλά και μιας μερίδας οικονομικών συμφερόντων που ελπίζουν να κάνουν χρυσές δουλειές στη νέα Αφρική. Χρειάζονται ειρήνη, τάξη και ασφάλεια, μεταφορές, επικοινωνίες και ενέργεια. Όλα τα στηρίζει η Ε.Ε.: την καταπολέμηση της φτώχειας, την υπεράσπιση της δημοκρατίας, την πάταξη της διαφθοράς, την προστα-
σία των πνευματικών δικαιωμάτων, την καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών και ανθρώπων, τον περιορισμό της παράνομης μετανάστευσης, τα δικαιώματα των παιδιών, τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, το δικαστήριο της Χάγης, την πάταξη της πειρατείας, την πάταξη της παράνομης αλιείας, τον εκσυγχρονισμό της γεωργίας, την εκβιομηχάνιση, το εμπόριο, τις επιχειρήσεις, το πιστωτικό σύστημα, τα εργατικά δικαιώματα, την κοινωνία των πολιτών, την πληροφορική, την εκπαίδευση, την υγεία, τις υποδομές, την ενέργεια, την προστασία του περιβάλλοντος. Όλα! Και όλα αυτά τα σκιάζει η συντριπτική παρουσία της Κίνας, που εμπορεύεται, επενδύει και κατασκευάζει τεχνικά έργα και υποδομές σ’ όλη την αφρικανική ήπειρο. Η Ευρώπη παραμένει ο πρώτος εμπορικός και οικονομικός εταίρος της Αφρικής, αλλά η θέση της απειλείται.
Η ελληνική παρουσία Στον απόηχο της Διάσκεψης των Βρυξελλών και των παράλληλων συναντήσεων που έγιναν εκεί, το ΥΠΕΞ σε συνεργασία με το Ελληνο-Αφρικανικό Επιμελητήριο οργάνωσε την περασμένη Τετάρτη, στην Αθήνα, μια ημερίδα για την ελληνική επιχειρηματικότητα στην υποσαχάρια Αφρική. Συμμετείχαν 70 επιχειρήσεις και οι αφρικανικές πρεσβείες της Αθήνας. Το συμπέρασμα ήταν ξεκάθαρο: στην ανερχόμενη ΥΣΑ είμαστε ευπρόσδεκτοι και υπάρχουν ευκαιρίες για επενδύσεις και εξαγωγές. Οι επιχειρήσεις ίσως αποτελούν το σημαντικότερο μέτωπο. Όμως τα ευρωπαϊκά σχέδια καλύπτουν ένα πολύ ευρύτερο φάσμα. Αν η Ελλάδα θέλει να συμμετάσχει και στις κοινωνικές, ανθρωπιστικές, περιβαλλοντικές δράσεις που θα χρηματοδοτήσει η Ε.Ε., πρέπει να ανασυγκροτήσει τον χώρο των ΜΗΚΥΟ, τον οποίο τσάκισαν η διαφθορά και η διαπλοκή. Πώς; Εφαρμόζοντας τις ανατρεπτικές και... «ανεύθυνες προτάσεις» του ΣΥΡΙΖΑ περί διαφάνειας και κοινοβουλευτικού ελέγχου!
*Ο Χάρης Πολιτόπουλος είναι συντονιστής της Ομάδας Υποσαχάριας Αφρικής του ΣΥΡΙΖΑ
To 2011, o Μπάρακ Ομπάμα ηγήθηκε πολυεθνικής στρατιωτικής επέμβασης στη Λιβύη χωρίς προηγουμένως να έχει συμβουλευτεί το αμερικανικό Κογκρέσο. Πέρσι τον Αύγουστο, μετά την επίθεση με αέριο Σαρίν στο προάστιο της Δαμασκού Γκούτα, ήταν έτοιμος να εξαπολύσει διεθνή αεροπορική εκστρατεία με στόχο αυτή τη φορά να τιμωρήσει τη συριακή κυβέρνηση επειδή υποτίθεται ότι είχε διασχίσει την «κόκκινη γραμμή» που είχε θέσει ο ίδιος το 2012 για τη χρήση χημικών όπλων. Στη συνέχεια και ενώ απέμεναν μόλις δύο ημέρες μέχρι το προγραμματισμένο χτύπημα, ανακοίνωσε ότι θα επιζητούσε την έγκριση του Κογκρέσου για την επέμβαση. Το πλήγμα αναβλήθηκε και τελικά ματαιώθηκε όταν ο Ομπάμα αποδέχτηκε την προσφορά του Άσαντ να καταστρέψει το χημικό οπλοστάσιό του με βάση συμφωνία που προτάθηκε από τη Ρωσία. Γιατί ο Ομπάμα καθυστέρησε και υπαναχώρησε όταν δεν έδειξε τους ίδιους δισταγμούς στην περίπτωση της Λιβύης; Η απάντηση βρίσκεται στη σύγκρουση που εκδηλώθηκε ανάμεσα σε μέλη της κυβέρνησης που υποστήριζαν την εφαρμογή της «κόκκινης γραμμής» και σε στρατιωτικούς που πίστευαν ότι ο πόλεμος θα ήταν αδικαιολόγητος και πιθανότατα καταστροφικός. Η μεταστροφή του Ομπάμα πήγαζε από το Πόρτον Ντάουν, το βρετανικό χημικό εργαστήριο του υπουργείου Άμυνας στο Γουίλσαιρ. Οι βρετανικές υπηρεσίες πληροφοριών είχαν αποκτήσει δείγμα από το Σαρίν που χρησιμοποιήθηκε στην επίθεση της 21ης Αυγούστου και η ανάλυση έδειξε ότι το αέριο που χρησιμοποιήθηκε δεν ήταν συμβατό με τα αποθέματα που είναι γνωστό ότι βρίσκονται στα οπλοστάσια του συριακού στρατού. Το μήνυμα ότι οι κατηγορίες κατά της Συρίας δεν ευσταθούσαν μεταφέρθηκε γρήγορα στο αμερικανικό γενικό επιτελείο. Η βρετανική έκθεση ενέτεινε τις αμφιβολίες μέσα στο Πεντάγωνο, καθώς οι στρατιωτικοί προετοιμάζονταν ήδη να προειδοποιήσουν τον Ομπάμα ότι τα σχέδιά του για μακροχρόνια εκστρατεία με βομβαρδισμούς στη Συρία θα μπορούσε να προκαλέσουν ευρύτερο πόλεμο στη Μέση Ανατολή. Η προειδοποίησή τους προς τον πρόεδρο οδήγησε τελικά στη ματαίωση της επίθεσης, εκτιμάται στο Πεντάγωνο. Επί μήνες υπήρχαν έντονες ανησυχίες στην ηγεσία του στρατού και των υπηρεσιών πληροφοριών για τον ρόλο που διαδραμάτιζαν οι γείτονες της Συρίας, ιδιαίτερα η Τουρκία. Ήταν γνωστό ότι ο πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν υποστήριζε το Μέτωπο Αλ Νούσρα, οργάνωση τζιχαντιστών, καθώς και άλλες ισλαμιστικές ομάδες ανταρτών της συριακής αντιπολίτευσης. «Γνωρίζαμε ότι ορισμένα μέλη της τουρκικής κυβέρνησης», μου είπε πρώην αξιωματούχος των υπηρεσιών πληροφοριών με διασυνδέσεις με το σημερινό προσωπικό, «πίστευαν ότι θα στρίμωχναν τον Άσαντ με μια επίθεση με Σαρίν στη Συρία - και θα εξανάγκαζαν τον Ομπάμα να υλοποιήσει την απειλή του για την ‘κόκκινη γραμμή’». Το γενικό επιτελείο γνώριζε ότι οι δημόσιες διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης Ομπάμα ότι μόνο ο συριακός στρατός είχε πρόσβαση στο Σαρίν ήταν λανθασμένες. Οι αμερικανικές και βρετανικές υπηρεσίες είχαν πληροφορηθεί από την άνοιξη του 2013 ότι ορισμένες μονά-
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
53
ΚΟΣΜΟΣ
Η κόκκινη γραμμή και η γραμμή εφοδιασμού
δες ανταρτών κατασκεύαζαν χημικά όπλα. Στις 20 Ιουνίου, αναλυτές της DIA εξέδωσαν άκρως απόρρητη έκθεση για να ενημερώσουν τον διευθυντή της υπηρεσίας, Ντέιβιντ Σεντ, ότι η Αλ Νούσρα διέθετε πυρήνα παραγωγής Σάριν: το σχετικό πρόγραμμα, υποστήριζε η έκθεση, «αποτελούσε το πιο προχωρημένο σχέδιο για την κατασκευή Σαρίν μετά την προσπάθεια της Αλ Κάιντα πριν την 11η Σεπτεμβρίου». Τον περασμένο Μάιο, περισσότερα από 10 μέλη της Αλ Νούσρα συνελήφθησαν στη νότια Τουρκία ενώ μετέφεραν, σύμφωνα με την ανακοίνωση της τοπικής αστυνομίας, δύο κιλά Σαρίν. Το κατηγορητήριο ανέφερε ότι η ομάδα προσπάθησε να αγοράσει πυροκροτητές, σωλήνες για την εκτόξευση βλημάτων και χημικούς καταλύτες για την απελευθέρωση του Σαρίν. Πέντε από τους συλληφθέντες αφέθηκαν ελεύθεροι σχεδόν αμέσως. Οι υπόλοιποι, συμπεριλαμβανομένου του αρχηγού τους Χαιτάμ Κασάμπ, για τον οποίο η εισαγγελία ζήτησε ποινή κάθειρξης 25 ετών, απελευθερώθηκαν μέχρι τη δίκη τους. Στο μεταξύ, ο τουρκικός Τύπος φιλοξένησε σειρά δημοσιευμάτων που υποστήριζαν ότι η κυβέρνηση Ερντογάν συγκάλυπτε την έκταση της εμπλοκής της με τους αντάρτες. Σε συνέντευξη Τύπου το περασμένο καλοκαίρι, ο Τούρος πρεσβευτής στη Μόσχα υποβάθμισε τις συλλήψεις και υποστήριξε ότι αυτό που ανακαλύφτηκε πάνω τους ήταν απλό «αντιψυκτικό». 777 Η πλήρης έκταση της αμερικανικής συνεργασίας με την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ στην ενίσχυση της αντιπολιτευόμενων ανταρτών στη Συρία απομένει να διερευνηθεί. Η κυβέρνηση Ομπάμα ποτέ δεν αναγνώρισε δημοσίως τον ρόλο της στη δημιουργία αυτού που η CIA αποκαλεί «γραμμή ανεφοδιασμού». Η γραμμή αυτή διοχέτευε όπλα και πυρομαχικά από τη Λιβύη στη συριακή αντιπολίτευση μέσω της Τουρκίας. Πολλοί από τους παραλήπτες των όπλων ήταν τζιχαντιστές και ορισμένοι από αυτούς συνδέονταν με την Αλ Κάιντα. Τον Ιανουάριο, η Επιτροπή Πληροφοριών της Γερουσίας συνέταξε έκθεση για την επίθεση του Σεπτεμβρίου 2012 κατά του αμερικανικού προξενείου στη Βεγγάζη που κατέληξε στον θάνατο του πρεσβευτή Κρίστοφερ Στίβενς και τριών άλλων. Η έκθεση κατηγορούσε κυρίως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ότι δεν είχε λάβει τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας για την προ-
στασία του προξενείου. Ένα άκρως απόρρητο παράρτημα της έκθεσης όμως, που δεν δόθηκε στη δημοσιότητα, περιέγραφε τη μυστική συμφωνία στην οποία κατέληξαν στις αρχές του 2012 η κυβέρνηση Ομπάμα και η κυβέρνηση Ερντογάν. Αναφερόταν και στη γραμμή ανεφοδιασμού. Με βάση τη συμφωνία, η χρηματοδότηση προερχόταν από την Τουρκία, τη Σαουδική Αραβία και το Κατάρ, ενώ η CIA με τη συνδρομή του MI6 ήταν υπεύθυνη για τη μεταφορά των όπλων από το οπλοστάσιο του Καντάφι στη Συρία. Για τον λόγο αυτό δημιουργήθηκαν διάφορες εταιρείες - βιτρίνες στη Λιβύη, που υποτίθεται ότι ανήκαν σε Αυστραλούς. Πρώην μέλη των αμερικανικών ενόπλων δυνάμεων, οι οποίοι δεν γνώριζαν πάντα για ποιον εργάζονταν, προσελήφθησαν για να διευθύνουν την εκφόρτωση και τη μεταφορά. Την επιχείρηση διηύθυνε ο Ντέιβιντ Πετρέους, ο διευθυντής της CIA, που σύντομα αναγκάστηκε να παραιτηθεί όταν έγιναν γνωστές οι εξωσυζυγικές σχέσεις τους. 777 Η Ουάσιγκτον διέκοψε απότομα την εμπλοκή της στη μεταφορά όπλων έπειτα από την επίθεση στο προξενείο της Βεγγάζης, αλλά η γραμμή ανεφοδιασμού συνέχισε να λειτουργεί. «Οι ΗΠΑ δεν είχαν πια τον έλεγχο για το τι
παρέδιδαν οι Τούρκοι στους τζιχαντιστές» δήλωσε ο πρώην αξιωματούχος των υπηρεσιών ασφαλείας. Μέσα σε λίγες εβδομάδες, 40 φορητοί πύραυλοι εδάφους-αέρος βρίσκονταν στα χέρια των Σύρων ανταρτών. 777 Η απόφαση των ΗΠΑ να διακόψουν την υποστήριξη της CIA άφησε τον Ερντογάν εκτεθειμένο τόσο πολιτικά όσο και στρατιωτικά. «Χωρίς την αμερικανική στρατιωτική υποστήριξη προς τους αντάρτες», δήλωσε ο πρώην αξιωματούχος, «το όνειρο του Ερντογάν να δημιουργήσει κράτος - δορυφόρο στη Συρία άρχισε να εξανεμίζεται και θεώρησε την Ουάσιγκτον υπεύθυνη γι’ αυτό. Όταν η Συρία κερδίσει τον πόλεμο, γνωρίζει ότι πιθανότατα οι αντάρτες θα στραφούν εναντίον του - πού αλλού μπορούν να πάνε; Θα αποκτήσει χιλιάδες εξτρεμιστές στην πίσω του αυλή». 777 Όταν ολοκληρώθηκε ο κύκλος της συλλογής πληροφοριών για τις επιθέσεις της 21ης Αυγούστου, οι σχετικές υπηρεσίες είχαν αποδείξεις για να στηρίξουν τις υποψίες τους. «Γνωρίζουμε σήμερα ότι ήταν ένα μυστικό σχέδιο των ανθρώπων του Ερντογάν με στόχο να σπρώξουν τον Ομπάμα πέρα από την ‘κόκκι-
νη γραμμή’» τόνισε ο αξιωματούχος. «Έπρεπε να εξαπολύσουν επίθεση με αέρια στην Δαμασκό ή κάπου κοντά όταν θα βρίσκονταν εκεί οι επιθεωρητές του ΟΗΕ. Το σχέδιο ήταν να κάνουν κάτι θεαματικό. Η στρατιωτική μας ηγεσία πληροφορήθηκε από την DIA και άλλες υπηρεσίες ότι το Σαρίν προωθήθηκε διά μέσου της Τουρκίας - ότι θα μπορούσε να φτάσει εκεί μόνο με την τουρκική υποστήριξη. Οι Τούρκοι παρείχαν επίσης την εκπαίδευση για την κατασκευή και τον χειρισμό του Σαρίν». Το σενάριο αυτό επιβεβαίωσαν και οι συνομιλίες που υπεκλάπησαν από τις υπηρεσίες ασφαλείας μετά τις επιθέσεις. «Οι βασικές ενδείξεις ήταν η χαρά και η ανταλλαγή συγχαρητηρίων από τους Τούρκους. Οι επιχειρήσεις ήταν άκρως απόρρητες στη διάρκεια του σχεδιασμού τους, αλλά αυτά παύουν να ισχύουν όταν όλα έχουν τελειώσει. Οι δράστες πανηγύριζαν για την επιτυχία. ‘Τα προβλήματα του Ερντογάν στη Συρία σύντομα θα ανήκουν στο παρελθόν’, ‘Σκάει το αέριο και η Αμερική θα επιτεθεί στη Συρία’, έτσι έλεγαν όλοι. Τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν όμως έτσι». 777 Οι πληροφορίες αυτές δεν έφτασαν στον Λευκό Οίκο. «Κανείς δεν θέλει να μιλά γι’ αυτό πια», μου είπε ο πρώην αξιωματούχος. «Δεν υπάρχει καμία απόδειξη για την εμπλοκή της συριακής κυβέρνησης στην επίθεση παρά τα όσα υποστήριζε εκείνες τις μέρες ο Λευκός Οίκος. Η κυβέρνηση δεν μπορεί να κάνει τίποτε, επειδή κινηθήκαμε τόσο ανεύθυνα. Και από τη στιγμή που κατηγορήσαμε τον Άσαντ, δεν μπορούμε να κάνουμε πίσω και να ρίξουμε την ευθύνη στον Ερντογάν». Η προθυμία της Τουρκίας να χειραγωγήσει τις εξελίξεις στη Συρία για τα δικά της οφέλη αποδείχτηκε και τις παραμονές των δημοτικών εκλογών του Μαρτίου, όταν ήλθαν στη δημοσιότητα ηχογραφημένες συνομιλίες από το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας. Οι συνομιλητές αναφέρονταν σε μια προβοκάτσια που θα δικαιολογούσε επέμβαση του τουρκικού στρατού στη Συρία. Εμποδίζοντας μια σημαντική αλλαγή στην πολιτική Ομπάμα, η εμπλοκή της Τουρκίας στον συριακό εμφύλιο αναμένεται να συνεχιστεί. «Ρώτησα τους συναδέλφους μου αν υπήρχε κάποιος τρόπος να σταματήσουν την υποστήριξη του Ερντογάν στους αντάρτες, ειδικά τώρα που όλα πάνε στραβά», μου είπε ο πρώην αξιωματούχος. «Η απάντηση ήταν: ‘Την έχουμε πατήσει. Θα μπορούσαμε να τα βγάλουμε όλα στη φόρα αν ήταν κάποιος άλλος από τον Ερντογάν. Αλλά η Τουρκία είναι ειδική περίπτωση. Είναι σύμμαχός μας στο ΝΑΤΟ. Και οι Τούρκοι δεν συμπαθούν τη Δύση. Δεν θα μείνουν μαζί μας αν κινηθούμε ενάντια στα συμφέροντα τους. Αν δίναμε στη δημοσιότητα αυτά που γνωρίζουμε για τον ρόλο του Ερντογάν στην επίθεση με τα χημικά όπλα, το αποτέλεσμα θα ήταν καταστροφικό. Οι Τούρκοι θα έλεγαν: Σας μισούμε επειδή μας λέτε τι μπορούμε να κάνουμε και τι όχι’ «.
*Δημοσιεύουμε εκτενή αποσπάσματα από το ρεπορτάζ του Σέιμουρ Χερς. Ολόκληρο το δημοσίευμα μπορεί να διαβάσει κανείς στην ηλεκτρονική διεύθυνση: www.lrb.co.uk/v36/n08/seymour-m-hersh/thered-line-and-the-rat-line
54
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΚΟΣΜΟΣ
ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ. ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ: ΠΑΝΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Από το 2010 και το περιστατικό με το Μαβί Μαρμαρά μέχρι και πριν από έξι μήνες οι σχέσεις μεταξύ Τουρκίας και Ισραήλ ήταν από ψυχρές έως ανύπαρκτες. Η επιλογή Ερντογάν για άνοιγμα στον αραβικό κόσμο χρησιμοποιώντας ως όχημα την Αραβική Άνοιξη και δίαυλο μια σειρά από ισλαμικές οργανώσεις σε διαφορετικές χώρες απομάκρυνε συνειδητά την Άγκυρα από το Τελ Αβίβ. Ισραηλινοί αξιωματούχοι, όπως ο Άβιγντορ Λίμπερμαν, φρόντισαν να οξύνουν ακόμα περισσότερο την αντιπαράθεση και το χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών. Τα χρόνια πέρασαν, τα δεδομένα άλλαξαν, οι χώρες στην περιοχή υπέστησαν διαφοροποιήσεις και, με δεδομένες τις πρόσφατες εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και τα γεγονότα στην Ουκρανία, έφτασε πλέον η στιγμή για την επαναπροσέγγιση Τουρκίας - Ισραήλ. Το Ισραήλ και η Τουρκία βιώνουν ίσως τη χειρότερη περίοδο και βρίσκονται διπλωματικά απομονωμένοι όσο ποτέ άλλοτε. Από πλευράς Τουρκίας η απομόνωση σχετίζεται με την επένδυση από πλευράς Άγκυρας σε μια σειρά ισλαμικές οργανώσεις στις χώρες τις Μέσης Ανατολής, οι οποίες πλέον είτε έχουν περιθωριοποιηθεί είτε έχουν εκλείψει από το πολιτικό σκηνικό των χωρών αυτών. Η πολιτική επιλογή του Ερντογάν να προχωρήσει σε ενεργειακές συμφωνίες με την περιφερειακή κυβέρνηση του Κουρδιστάν αδιαφορώντας για την αντίδραση της Βαγδάτης είχε αποτέλεσμα την ψυχρότητα στις σχέσεις με το Ιράκ. Επίσης η ειρηνευτική διαδικασία με το PKK από το 2013, οπότε συμφωνήθηκε, δεν προχώρησε ούτε στο ελάχιστο, ενώ σύμφωνα με έκθεση των μυστικών υπηρεσιών της Τουρκίας μόλις την προηγούμενη εβδομάδα τα 65 διαφορετικά ένοπλα τμήματα του PKK που εγκατέλειψαν την Τουρκία το προηγούμενο έτος επιστρέφουν σταδιακά σε αυτήν μιας και τα συμφωνηθέντα με την κυβέρνηση Ερντογάν δεν τηρήθηκαν. Οι εξελίξεις στην Ουκρανία έρχονται επίσης να αναδείξουν το πόσο ευάλωτη και εξαρτημένη είναι η Τουρκία ενεργειακά από τη Μόσχα, με αποτέλεσμα να επιβάλλεται η αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας και η επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ. Το Ισραήλ βλέπει τα αποτελέσματα της πολιτικής Νετανιάχου να οδηγούν στον μονόδρομο της απομόνωσης. Η στασιμότητα στην επαναπρο-
Η επαναπροσέγγιση Τουρκίας - Ισραήλ και η συνεργασία στον τομέα της ενέργειας σέγγιση με τους Παλαιστινίους και η κρίση της ειρηνευτικής διαδικασίας χρεώθηκε από τον Αμερικανό υπουργό των Εξωτερικών Τζ. Κέρι ευθέως στην ισραηλινή ηγεσία. Λευκός Οίκος και Τελ Αβίβ διχάζονται από την προσέγγιση Ουάσιγκτον - Τεχεράνης και δεν συναντιούνται σε κανένα από τα σημεία της πρότασης Κέρι για την επίλυση του Παλαιστινιακού. Με την Αίγυπτο να διαφοροποιείται επίσης στη σχέση με το Ισραήλ, η κυβέρνηση Νετανιάχου κατανοεί ότι χρειάζεται έναν ικανό σύμμαχο στην περιοχή. Ο λαβωμένος από τις λάθος επιλογές του στην εξωτερική πολιτική και τα σκάνδαλα στο εσωτερικό της χώρας του Ερντογάν αποτελεί μια καλή ευκαιρία για το Τελ Αβίβ. Ειδικά μετά την εκλογική του νίκη και με δεδομένο ότι το μόνο που χωρίζει τις δυο χώρες είναι οι αποζημιώσεις προς τις οικογένειες των θυμάτων του Μαβί Μαρμαρά από το Ισραήλ, εκτιμάται ότι υπάρχει ευκαιρία για την αναθέρμανση των σχέσεων. Άλλωστε, πέρα από την επιθετική ρητορική μεταξύ των δύο όλα τα προηγούμενα χρόνια και τη διακοπή των διπλωματικών σχέσεων, οι εμπορικές σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ και ανταιστρόφως υπερδιπλασιάστηκαν το διάστημα 2009-2013. Ενδεικτικά η εμπορική δραστηριότητα ανάμεσα στις δυο χώρες το 2009 κυμαινόταν στα 2,6 δισ. δολά-
Οι εξελίξεις στην Ουκρανία επιβάλλουν την αναθεώρηση της εξωτερικής πολιτικής της Άγκυρας και την επαναπροσέγγιση με το Ισραήλ
ρια, ενώ το 2013 ξεπέρασε τα 5,1 δισ. δολάρια. Επίσης τη χρονιά που πέρασε επανήλθε η συνεργασία μεταξύ των υπηρεσιών εθνικής ασφαλείας των δύο χωρών σε επίπεδο ανταλλαγής πληροφοριών και δράσεων στην κρίση της Συρίας. Στα τέλη του περασμένου Μαρτίου ο προσωπικός σύμβουλος του Μπενιαμίν Νετανιάχου σε θέματα ενέργειας και ασφάλειας Ντέιβιντ Μεϊντάν και ο επικεφαλής του οργανισμού εθνικής ασφάλειας της Τουρκίας Χακάν Φιντάν συναντήθηκαν για να εξετάσουν και να οριοθετήσουν τα βήματα επαναπροσέγγισης των δύο χωρών και την επαναλειτουργία των διπλωματικών αποστολών. Στο επίκεντρο των συζητήσεων βρέθηκε, βεβαίως, και ο αγωγός διοχέτευσης στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας του φυσικού αερίου από το οι-
κόπεδο Λεβιάθαν. Την ίδια στιγμή γινόταν γνωστό ότι δέκα κατασκευαστικές εταιρείες έχουν ήδη καταθέσει προσφορές για την κατασκευή του υποθαλάσσιου αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου στα νότια παράλια της Τουρκίας και συγκεκριμένα στο λιμάνι του Τσεϊχάν. Πρόκειται για έναν αγωγό μήκους 450 χιλιομέτρων σε βάθος 2.000 μέτρων και για την ώρα αποτελεί το πλέον φιλόδοξο σχέδιο στον τομέα της ενέργειας για την ευρύτερη περιοχή. Τα 16 δισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου που έχει εκτιμηθεί το οικόπεδο Λεβιάθαν υπολογίζονται παραπάνω από αρκετά για να απεξαρτηθεί η ευρωπαϊκή αγορά από το ρωσικό αέριο. Στον αντίποδα όλων αυτών όμως στέκει το κόστος εξόρυξης και μεταφοράς. Το κόστος κατασκευής του υποθαλάσσιου αγωγού υπολογίζεται στα 2,25 δισ. δολάρια και είναι από τις πλέον ακριβές κατασκευές παγκοσμίως. Επιπλέον η υποδομή που θα απαιτηθεί για την ασφάλεια του εγχειρήματος σε τέτοιο βάθος περιορίζει σημαντικά τις εταιρείες που μπορούν να συμμετάσχουν στην κατασκευή και τη λειτουργία του αγωγού (Medgaz, South Stream και Blue Stream), οπότε περιορίζεται και η διαπραγματευτική ικανότητα για τη μείωση του κόστους. Πέραν των τεχνικών προβλημάτων που εμφανίζει η κατασκευή του αγωγού, υπάρχουν και μια σειρά ζη-
τήματα που λειτουργούν αποτρεπτικά για τις πολυεθνικές εταιρείες που θα κληθούν να επενδύσουν στο εν λόγω εγχείρημα. Για παράδειγμα η χάραξη του αγωγού προβλέπει μια ανοδική πορεία από την ακτογραμμή της Χάιφα παράλληλα προς τις ακτές του Λιβάνου και τις Συρίας πριν αυτός καταλήξει στα τουρκικά παράλια. Λίβανος και Συρία έχουν καταστήσει σαφές ότι δεν αναγνωρίζουν μονομερείς ενέργειες χάραξης της ΑΟΖ από πλευράς Ισραήλ. Εφόσον, λοιπόν, δεν επιλυθούν οι διαφορές αυτές με τους γείτονές του, θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολο να βρεθεί επενδυτής που δεχθεί να ρίξει μερικά τρισεκατομμύρια δολάρια σε μια κατασκευή που δεν έχει την έγκριση όλων των γειτόνων... Η εναλλακτική πρόταση θα μπορούσε να ήταν η διέλευση του αγωγού από τα χωρικά ύδατα της Κύπρου με κατάληξη και πάλι την Τουρκία. Ωστόσο η Λευκωσία έχει ξεκαθαρίσει πως δεν θα αποδεχθεί ένα τέτοιο σχέδιο εφόσον δεν επιλυθεί εκ των προτέρων το Κυπριακό ζήτημα. Με δεδομένο ότι το Ισραήλ έχει ορίσει το 2017 ως χρονιά έναρξης λειτουργίας του Λεβιάθαν θα πρέπει να αναμένεται ένα θαύμα για να λυθούν τα παραπάνω ζητήματα. Για την ώρα το μόνο βέβαιο είναι η επαναπροσέγγιση Άγκυρας - Τελ Αβίβ με ορίζοντα μια συνεργασία στον ενεργειακό τομέα τα επόμενα χρόνια.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΚΟΣΜΟΣ
ΑΠΟ ΤΟΝ ΝΙΚΟ ΚΥΡΙΑΚΙΔΗ n.kyriakidis@avgi.gr
55
ΚΑΛΠΕΣ ΣΤΗΝ ΙΝΔΙΑ Ραχούλ Γκάντι, ο γόνος της πολιτικής δυναστείας που φιλοδοξεί να συνεχίσει την ιστορία της
Η ηγετική ομάδα του ΚΚ Ινδίας (μαρξιστικό) παρουσιάζει το πρόγραμμα - μανιφέστο του κόμματος
Fast track ανάπτυξη, slow motion εκλογές Θα μπορούσε να είναι μια υπερπαραγωγή του Μπόλιγουντ, αλλά είναι κάτι λιγότερο φανταχτερό, οπωσδήποτε όμως εντυπωσιακό σε μεγέθη και αριθμούς. Διόλου εξωτικό στην ουσία του, γιατί κι εδώ φανερώνεται η «οικεία» και τετριμμένη πραγματικότητα μιας κοινωνίας και μιας δημοκρατίας σε κινητικότητα: Διαπλοκή, διαφθορά, ανισότητες, χάσμα πλούτου, λογική του μονόδρομου. Είναι οι εκλογές στην Ινδία... Οι εκλογές για την ανάδειξη των 543 μελών της 16ης «Λοκ Σάμπχα», της «Βουλής του Λαού», που μαζί με την 250μελή «Ρατζίγια Σάμπχα», το Συμβούλιο των Πολιτειών, αποτελούν τα δύο σώματα του ινδικού κοινοβουλίου. Ξεκίνησαν στις 7 Απριλίου και θα ολοκληρωθούν στις 12 Μαΐου. Η ψηφοφορία θα γίνει σταδιακά σε εννέα φάσεις στα 28 ομόσπονδα κρατίδια της ινδικής επικράτειας και τις επτά «επαρχίες της Ένωσης» που υπάγονται διοικητικά απευθείας στην κεντρική κυβέρνηση του Νέου Δελχί. Είναι οι μεγαλύτερες σε διάρκεια εκλογές που διεξάγονται στην Ινδία ύστερα από εκείνες του 1952, τις πρώτες μετά την ανεξαρτησία της χώρας από τον βρετανικό ζυγό, το 1947. Σύμφωνα με την κεντρική εκλογική επιτροπή, το εκλογικό σώμα αριθμεί 814,5 εκατομμύρια ψηφοφόρους και είναι το μεγαλύτερο στον κόσμο! Πρόκειται επίσης για τις ακριβότερες εκλογές στην ιστορία της Ινδίας. Τα κόμματα αναμένεται να ξοδέψουν περίπου 3,6 δισεκατομμύρια ευρώ σε προβολή και διαφήμιση, δηλαδή τρεις φορές περισσότερα απ’ όσα ξόδεψαν στην προηγούμενη αναμέτρηση του 2009, ένα ποσό που αντιστοιχεί στις δεύτερες πολυδάπανες εκλογές όλων των εποχών σε παγκόσμια κλίμακα, μετά τις αμερικανικές προεδρικές του 2012, που κόστισαν περισσότερα από 5 δισ. ευρώ...
Δικομματισμός για... τρεις Οι δύο κύριοι αντίπαλοι, εκπρόσωποι του ισχυρού, παραδοσιακού δικομματικού συστήματος της χώρας είναι ο 44χρονος Ραχούλ Γκάντι, τελευταίος απόγονος της γνωστής πολιτικής δυναστείας που κατεβαίνει επικεφαλής της Ενωμένης Προοδευτικής Συμμαχίας (UPA), -της οποίας ηγείται η Ιταλίδα μητέρα του, Σόνια (χήρα του δολοφονημένου πρωθυπουργού Ρατζίβ, γιου της Ίντιρα και εγγονού του Νεχρού). Η ιστορική ραχοκοκαλιά του ινδικού πολιτικού κατεστημένου, το Κόμμα του Κογκρέσου (INC), του οποίου ο Ραχούλ είναι αντιπρόεδρος, αποτελεί τον κορμό της
Αρβίντ Κεζριουάλ, ο «αντισυστημικός» αουτσάιντερ που έχει κηρύξει ανένδοτο κατά της διαφθοράς
Προοδευτικής Συμμαχίας, η οποία απαρτίζεται από άλλα οκτώ μικρότερα κόμματα και υποστηρίζεται από τρία τοπικά. Απέναντί του έχει τον 64χρονο Ναρέντρα Μόντι, υποψήφιο του συνασπισμού της Εθνικής Δημοκρατικής Συμμαχίας (NDA), της οποίας ηγείται το «έτερον ήμισυ» του ινδικού δικομματισμού, το κόμμα Μπαρατίγια Τζανάτα (BJP). Σφήνα έχει μπει ανάμεσά τους ο 45χρονος πρώην εφοριακός Αρβίντ Κεζριουάλ με το «αντισυστημικό» Κόμμα του Απλού Ανθρώπου (AAP), που έχει κάνει σημαία του τον αγώνα κατά της πανταχού παρούσας διαφθοράς. Με έμβλημά του... μια σκούπα και διαδικασίες άμεσης δημοκρατίας στη λήψη των κομματικών αποφάσεων, ο Κεζριουάλ αναδύθηκε στο πολιτικό προσκήνιο τον περασμένο Δεκέμβριο στις τοπικές εκλογές για την περιφέρεια του Νέου Δελχί, όπου έκανε τη μεγάλη έκπληξη κατατροπώνοντας το Κόμμα του Κογκρέσου και καταλαμβάνοντας τη δεύτερη θέση.
πρωθυπουργικής θητείας του στο κρατίδιο Γκουτζαράτ, το πολυπληθέστερο της Ινδίας. Ένας από τους ισχυρούς «θαυμαστές» του είναι κι ο 52χρονος δισεκατομμυριούχος μεγαλοεργολάβος Γκαουντάμ Αντάνι. Η ταχεία ανέλιξη του Αντάνι στην κορυφή του επιχειρηματικού κόσμου της Ινδίας συνδέεται από πολλούς με την άνοδο του Μόντι στο πολιτικό στερέωμα της χώρας. Η μετοχή της Adani Enterprises εκτοξεύθηκε στα ύψη την περασμένη Πέμπτη στο χρηματιστήριο της Βομβάης καταγράφοντας αύξηση 22,9% μέσα σε μια ημέρα (!) ενώ απ’ τις αρχές Φεβρουαρίου η τιμή της έχει σχεδόν διπλασιαστεί. Οι εταιρείες του Αντάνι έχουν κατασκευάσει μεγάλο μέρος των υποδομών που βοήθησαν το Γκουτζαράτ να γίνει το κέντρο της βιομηχανικής παραγωγής της Ινδίας κι ο στυλοβάτης του ινδικού «οικονομικού θαύματος». «Με διαδικασίες fast track και 24ωρη ηλεκτροδότηση σε μια χώρα διαβόητη για τη γραφειοκρατία της και τις διακοπές ρεύματος, το Γκουτζαράτ έχει γίνει ο μαγνήτης των επενδυτών» σχολιάζει το Ρόιτερς. Έχει γίνει όμως «μαγνήτης» και για τους επικριτές του ινδικού οικονομικού μοντέλου, το οποίο, καθώς λένε, «παραέχει πάρει κλίση υπέρ των βιομηχάνων όπως ο Αντάνι». Αλλά για τον επιστήθιο φίλο του πιθανού μελλοντικού πρωθυπουργού αυτά είναι... κακεντρέχειες. «Επειδή συνεργάζεσαι στενά με την κυβέρνηση δεν σημαίνει ότι κάνεις καπιταλισμό με τους κολλητούς σου» λέει χαρακτηριστικά απαντώντας στους... κακεντρεχείς.
Ο τρίτος πόλος Ο «τρίτος πόλος», που συμμετέχει στις εκλογές φιλοδοξώντας να αποτελέσει την εναλλακτική λύση στη διαπλοκή του δικομμα-
Εργολάβοι και εργολαβίες... Δημοσκόποι και αναλυτές προεξοφλούν ότι ο Μόντι, ένας τυπικός ινδουιστής εθνικιστής, θα είναι ο επόμενος πρωθυπουργός. Αλλά δεν είναι απίθανο να πέσουν έξω -άλλωστε υπάρχει ιστορικό δημοσκοπικών... ναυαγίων στην Ινδία. Οι επικριτές του Μόντι τον αντιπαθούν για τις αυταρχικές τάσεις του και για την καχυποψία με την οποία αντιμετωπίζει τις μειονότητες, ιδιαίτερα τους μουσουλμάνους, αλλά οι μεγαλοεπιχειρηματίες τον θαυμάζουν για την ικανότητά του «να βάζει τα πράγματα στη σειρά», κάτι που, όπως λένε, έχει αποδείξει επανειλημμένα στη διάρκεια της
Ναρέντρα Μόντι, ο «πραγματιστής» της οικονομίας που υποστηρίζεται από τους επιχειρηματίες
τισμού, είναι ένας συνασπισμός 14 αριστερών και κοσμικών κομμάτων, στον οποίο συμμετέχουν το Κ.Κ. Ινδίας, το Κ.Κ. Ινδίας (μαρξιστικό), το Επαναστατικό Σοσιαλιστικό Κόμμα, το Μέτωπο «Εμπρός» και πολλοί άλλοι σχηματισμοί της Αριστεράς που δραστηριοποιούνται σε επίπεδο κρατιδίων. Η ονομασία του συνδυασμού και η σύνθεσή του διαφέρει από περιοχή σε περιοχή, ωστόσο σχεδόν παντού είναι έντονη η παρουσία των υποψηφίων του Κ.Κ. Ινδίας (μαρξιστικό) - CPI (M) (Το Κ.Κ. Ινδίας, που ιδρύθηκε το 1925 διασπάστηκε το 1964). Με βασικό σύνθημα «απορρίψτε το (κόμμα) Κογκρέσο, νικήστε το Μπαρατίγια Τζανάτα», το CPI(M) συμμετέχει δυναμικά και σ’ αυτή την εκλογική αναμέτρηση κατεβάζοντας υποψήφιους σ’ όλη την επικράτεια. Τα τελευταία 21 χρόνια οι κομμουνιστές βρίσκονται στην κυβέρνηση του βορειοανατολικού κρατιδίου Τριπούρα, ένα από τα φτωχότερα της Ινδίας, και μέχρι το 2010 έλεγχαν τις κυβερνήσεις στα κρατίδια της Κεράλα και της Δυτικής Βεγγάζης. Το κόμμα συμμετέχει στις εκλογές με ένα πρόγραμμα - μανιφέστο που καλύπτει όλα τα μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα της Ινδίας τα οποία έχουν ενταθεί τα τελευταία χρόνια ως αποτέλεσμα της ραγδαίας καπιταλιστικής ανάπτυξης. Από την καθημερινή ακρίβεια -απ’ το 2007 η Ινδία καταγράφει διψήφιο ποσοστό αυξήσεων στις τιμές των τροφίμων- και την ανεργία που χτυπά τους νέους, μ’ έναν στους τρεις Ινδούς μεταξύ 15 και 29 ετών να είναι σήμερα άνεργος, έως τις περικοπές των κυβερνητικών επιδοτήσεων στα τρόφιμα, τα καύσιμα και τα λιπάσματα. Το κόμμα κατακεραυνώνει τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της απερχόμενης κυβέρνησης του Κόμματος του Κογκρέσου και των συμμάχων της κατηγορώντας την ότι έχει μεταβιβάσει τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας στους πλούσιους σημειώνοντας χαρακτηριστικά το γεγονός ότι από τους 13 δισεκατομμυριούχους που είχε η Ινδία το 2003 σήμερα οι δισεκατομμυριούχοι έχουν γίνει 56. Το CPI (M) στρέφεται και κατά του Μόντι χαρακτηρίζοντας τις πολιτικές του για τη fast track ανάπτυξη του Γκουτζαράτ «κράχτη» για τους ψηφοφόρους, που αντιπροσωπεύει ένα επικίνδυνο μείγμα πατρωνίας της πολιτικής από τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους και λυσσαλέου τοπικισμού.
56 ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ
Εδώ και καιρό ζούμε μια παρατεταμένη προεκλογική περίοδο - άρα, όπως συμβαίνει πάντα σε αυτή τη χώρα, όλα είναι είτε λευκά, πάλλευκα, είτε μαύρα, κατράμι. Ίσως μονάχα η Τουρκία να είναι χειρότερη από εμάς στη βόρεια αυτή πλευρά της Μεσογείου σε φανατισμό, σε χαμηλό πολιτισμικό επίπεδο (είδατε, αλήθεια, ένας γραμματέας υπουργικού συμβουλίου, θιασώτης του τρίπτυχου Πατρίς - θρησκεία - οικογένεια, πώς σκέφτεται και πώς εκφράζεται;), σε ακραίες αντιπαραθέσεις, σε κούφια λόγια. Να μιλήσεις για βιβλία σε ένα τέτοιο πλαίσιο μοιάζει ξαφνικά παράταιρο, σχεδόν τρελό. Βεβαίως τα βιβλία είναι παντός καιρού και η αλήθεια είναι πως αν διαβάζαμε περισσότερα βιβλία ως λαός (γενικώς, και οι πολιτικοί μας ειδικότερα), θα είχαμε και καλύτερη τύχη ως κράτος. Το έθνος που ανακάλυψε τη φιλοσοφία είναι πλέον απελπιστικά φτωχό σε πολιτικούς, κοινωνικούς, μορφωτικούς και αισθητικούς προβληματισμούς, οι υπουργοί Πολιτισμού όταν αναφέρονται στον πολιτισμό αναφέρονται μονάχα στα αρχαία (στο μεταξύ η Ακρόπολη, ανήμερα 25ης Μαρτίου, παρέμενε κλειστή...) και η κυβέρνηση δέχεται τελικά μια ανόητη πίεση της τρόικας, η οποία, στα τρία μεγαλύτερα άλυτα προβλήματα της χώρας εντοπίζει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των φαρμακείων, τους βαθμούς παστερίωσης του γάλατος και την ενιαία τιμή του βιβλίου (την οποία τηρούν Γερμανία και Γαλλία και η μισή Ευρώπη). Τι να πεις; Η άνοιξη όμως ήρθε, όλα φαντάζουν πιο αισιόδοξα και νέοι τίτλοι γεμίζουν τους πάγκους των βιβλιοπωλείων. Η στήλη, πιστή στην παράδοση, θα μιλήσει σε δύο Κυριακές για τα βιβλία της φετινής άνοιξης. Κι ας μοιάζει παράταιρο. Ή, μάλλον, ακριβώς επειδή μοιάζει παράταιρο. Νόμπελ 1949. Από τους σπουδαιότερους συγγραφείς του 20ού αιώνα, από αυτούς που περισσότερο επηρέασαν άλλους συγγραφείς, ο Γουίλιαμ Φώκνερ, παρά τη φήμη του, είναι μονάχα εν μέρει γνωστός στην Ελλάδα, αφού ένα μεγάλο μέρος του έργου του παραμένει αμετάφραστο. Είναι η περίπτωση του αριστουργηματικού «Ο ξένος στο χώμα» (μτφρ. Αύγουστος Κορτώ, εκδ. Καστανιώτη) που μεταφράζεται τώρα για πρώτη φορά στα ελληνικά κι ας είναι από τα σπουδαιότερα αντιρατσιστικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Νόμπελ 2007. Το «Άλφρεντ και Έμιλυ» (μτφρ. Μαρία - Ρόζα Τραϊκόγλου, εκδ. Καστανιώτη) είναι το τελευταίο μυθιστόρημα που έγραψε η Ντόρις Λέσινγκ πριν εγκαταλείψει τον μάταιο τούτο κόσμο (2013). Και παρά την προχωρημένη ηλικία της, η Βρετανίδα συγγραφέας επιχειρεί κάτι καινούργιο: το μισό βιβλίο μιλά-
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ
Tα βιβλία της άνοιξης ει για την (αληθινή) ζωή των γονιών της, το άλλο μισό για τη (μυθιστορηματική) ζωή τους αν δεν είχε υπάρξει ο Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Αριστοτεχνικό. Ιταλικά διηγήματα. Οι άγγελοι, «ιδιαίτερα της ράτσας που το βιβλίο αυτό πραγματεύεται, δεν έχουν απαλά πούπουλα αλλά ένα τρίχωμα που τσιμπάει» γράφει ο ίδιος ο Αντόνιο Ταμπούκι προλογίζοντας τις έξι ιστορίες που συνθέτουν τη συλλογή «Ο μαύρος άγγελος» (εκδ. Άγρα) που κυκλοφόρησε αυτές τις μέρες σε νέα μετάφραση. Διηγήματα μυστηριώδη, αρκούντως ζοφερά, θεωρούνται από τα καλύτερα έργα του πολύ αγαπητού και στην Ελλάδα Ιταλού συγγραφέα. Γαλλικό μυθιστόρημα: Ο Ζαν Εσενόζ, από τους όχι πολλούς αξιόλογους συγγραφείς που έχει να παρουσιάσει σήμερα η Γαλλία, γράφει για τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο - φέτος κλείνουν 100 χρόνια από την κήρυξή του. Στο μυθιστόρημά του «14» (μτφρ. Αχιλλέας Κυριακίδης, εκδ. Ίκαρος) θα χαρείτε την εξαιρετική γραφή του και την ικανότητά του να συνθέτει μέσα από τη ζωή πέντε φίλων μια τοιχογραφία της φρίκης του πολέμου σε 100 μόνο σελίδες. Αμερικάνικο μυθιστόρημα: Βραβευμένο με το εθνικό βραβείο μυθιστορήματος, αυτό «Το θέατρο του Σάμπαθ» (μτφρ. Ανδρέας Βαχλιώτης, εκδ. Πόλις) είναι ένα από τα γνωστότερα έργα του Φίλιπ Ροθ. Γραμμένο το 1995 και με έντονο το κωμικοτραγικό στοιχείο, περιγράφει την ιστορία ενός 65χρονου που μετά τον θάνατο της ερωμένης του κοιτάζει πίσω στο παρελθόν του, φτάνοντας πολύ κοντά στην τρέλα. Ισραηλινό μυθιστόρημα: Ποιος μπορεί να είναι ο καλύτερος τρόπος για να αφηγηθεί κανείς τον παραλογισμό, τη βία και τα αδιέξοδα μιας κατάστασης που, χρόνο με τον χρόνο, γίνεται όλο και πιο παρανοϊκή; Αυτό
Τα βιβλία είναι παντός καιρού και η αλήθεια είναι πως αν διαβάζαμε περισσότερα βιβλία ως λαός (γενικώς, και οι πολιτικοί μας ειδικότερα), θα είχαμε και καλύτερη τύχη ως κράτος το ερώτημα πρέπει να έθεσε στον εαυτό του ο 45χρονος Ασαάφ Γκαβρόν, από τους συγγραφείς της νέας γενιάς του Ισραήλ, πριν αρχίσει να γράφει αυτό το «CrocAttack» (μτφρ. Χριστίνα Θεοχάρη, εκδ. Μπαρτζουλιάνος). Και διάλεξε το μαύρο χιούμορ και μια γρήγορη, σχεδόν κινηματογραφική πλοκή. Εξαιρετικά ενδιαφέρον. Μουσική βιογραφία: Βιβλία για τον Μίκη Θεοδωράκη κυκλοφορούν πολλά, λίγα όμως έχουν το ενδιαφέρον που
παρουσιάζει αυτό το βιβλίο του Ανδρέα Μαράτου, «Ουτοπία κρυμμένη στο σώμα της πόλης. Ο μουσικός κόσμος του Μίκη Θεοδωράκη και η εποχή του» (εκδ. Ιανός). Είναι μια σοβαρή (όσο και συναισθηματική) προσπάθεια να ενταχθεί σωστά το έργο του Μίκη στην πολιτισμική εξέλιξη αυτής της χώρας. Λογοτεχνική βιογραφία: Η βιογραφία που έγραψε ο Τζέραλντ Μάρτιν «Γκάμπριελ Γκαρσία Μαρκές» (μτφρ. Άδωνις Σάμψων, εκδ. Μικρή Άρκτος) έρχεται στην Ελλάδα σε μια στιγμή όπου ο δημοφιλής νομπελίστας συγγραφέας βρίσκεται καταπονημένος από την ηλικία και την αρρώστια σε νοσοκομείο. Στο πολυσέλιδο (750 σελ.!) πόνημά του ο Μάρτιν ανασυνθέτει έναν ολόκληρο κόσμο καθώς και το κλίμα του μπουμ που
έκανε η λατινοαμερικάνικη λογοτεχνία σε όλο τον κόσμο. Αστυνομικό μυθιστόρημα: Είτε είδατε είτε δεν είδατε την ομώνυμη απολαυστική ταινία του Λυκ Μπεσόν, θα χαρείτε αυτή την «Επικίνδυνη Οικογένεια (Μαλαβίτα)» (μτφρ. Ειρήνη Τσολακέλλη, εκδ. Άγρα) του Τονίνο Μπενακουίστα. Πρόκειται για μια πανέξυπνη αστυνομική κωμωδία που αφηγείται την ιστορία μιας οικογένειας που μπαίνει στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων του FBI. Αστυνομικό μυθιστόρημα: Οι «Φωνές» (μτφρ. Νίκη Προδρομίδου, εκδ. Μεταίχμιο) είναι η δεύτερη περιπέτεια του επιθεωρητή Έτλεντουρ που μεταφράζεται στην Ελλάδα. Εδώ ο Έτλεντουρ προσπαθεί να διαλευκάνει έναν χριστουγεννιάτικο φόνο. Ο συγγραφέας, ο Αρναλντούρ Ιντρίντασον, είναι το μεγαλύτερο εξαγωγικό προϊόν της Ισλανδίας μετά την Μπιορκ. Πολιτικά κείμενα: Ο Σωτήρης Βαλντέν σχολιάζει τις εξελίξεις σε Ελλάδα και Ε.Ε. από το 2009 μέχρι σήμερα. Κρίση, Μνημόνια, το νεοναζιστικό φαινόμενο, οι αναταράξεις στον χώρο του Κέντρου και της Αριστεράς, όλα αυτά και πολλά άλλα θα βρει ο αναγνώστης σε αυτό το «Ευρώπη, ελληνική κρίση και δημοκρατική Αριστερά» (εκδ. Πόλις). Ακόμα και αν διαφωνείτε με τον Βαλντέν, θα βρείτε τους προβληματισμούς του αξιόλογους και σοβαρούς. Αρχαιοελλ η ν ι κ ή Γραμματεία: Ο «Φαίδων» του Πλάτωνα (εκδ. Βιβλιοπωλείο της Εστίας) είναι ένα από τα πιο αγαπητά έργα του μεγάλου φιλόσοφου αφού περιγράφει την πορεία προς τον θάνατο του Σωκράτη. Σε αυτή τη νέα έκδοση, στην οποία περιλαμβάνεται και το αρχαίο κείμενο, η εισαγωγή, η μετάφραση και τα ερμηνευτικά σχόλια είναι του καθηγητή Ιωάννη Πετράκη. Ελληνική Ποίηση: Η Κατερίνα Αγγελάκη - Ρουκ, το ξέρουν όλοι, συγκαταλέγεται στους πιο καλούς μας ποιητές. Ο τόμος «Ποίηση. 19632011» (εκδ. Καστανιώτη) περιλαμβάνει όλο το μέχρι σήμερα γνωστό έργο της, άρα αποτελεί μιας πρώτης τάξης ευκαιρία να μετρήσουμε την πορεία της και να ξαναβυθιστούμε στις μοναδικές λέξεις και εικόνες της.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΓΡΑΜΜΑΤΑ&ΤΕΧΝΕΣ
57
Εθνική Βιβλιοθήκη και δημοκρατία ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ*
Αν θέλει να μιλήσει κανείς για την Εθνική Βιβλιοθήκη, το παρόν και το μέλλον της, αναπόφευκτο είναι να ξεκινήσει από την ιστορία και την καταστατική της δέσμευση. Το επιβλητικό κτήριο της Εθνικής Βιβλιοθήκης στην Τριλογία αποτυπώνει με εύγλωττο τρόπο την Ιστορία του κορυφαίου πνευματικού ιδρύματος και υπαγορεύει το μέλλον του ως κιβωτού γνώσης και μνήμης. Αναζητώντας τις ρίζες του θεσμού γυρνάμε τέσσερις αιώνες πίσω, όταν τον 17ο αιώνα οι βασιλικές και οι ιδιωτικές συλλογές συγκεντρώνουν το σύνολο της εκδοτικής παραγωγής των τότε ευρωπαϊκών χωρών. Από τις απαρχές του ωστόσο ο θεσμός λειτουργεί ως Εθνικό Ίδρυμα, το οποίο χρηματοδοτείται από το κράτος και σύμφωνα με την UNESCO είναι υπεύθυνο να συγκεντρώσει και να διαφυλάξει την εθνική πνευματική παραγωγή προς όφελος των μελλοντικών γενιών. Διατηρεί ως κυρίαρχη συνισταμένη της ύπαρξής του την ελεύθερη πρόσβαση στους θησαυρούς του. Ως κυτταρικό συστατικό της ιδιοσυστασίας του ελληνικού κράτους η Εθνική Βιβλιοθήκη αποτέλεσε μέλημα του πρώτου κυβερνήτη της χώρας Ιωάννη Καποδίστρια και με την αρωγή των Ελλήνων της διασποράς με σπάνια χειρόγραφα αλλά και το σύνολο τής τότε βιβλιοπαραγωγής πήρε την πρώτη της μορφή. Το 1866 θα πάρει τη θεσμική της υπόσταση και το 1903 θα αποκτήσει τη στέγη της στην Τριλογία. Έκτοτε η Εθνική Βιβλιοθήκη διέγραψε την Ιστορία της σε παραλληλία με την Ιστορία του τόπου, ευτύχησε να την υπηρετήσουν εμπνευσμένοι διευθυντές, διέσωσε τους πνευματικούς θησαυρούς της σε αιματηρές εποχές, δυστύχησε όμως, κυρίως τις πρόσφατες δεκαετίες του πολιτιστικού υποπροϊόντος και της πνευματικής ανεπάρκειας, να απομακρυνθεί από τη μέριμνα της πολιτείας ως περιττή. Ωστόσο η Εθνική Βιβλιοθήκη είναι θωρακισμένη, τουλάχιστον θεσμικά. Σύμφωνα με τη νομοθεσία έχει οριοθετημένη αποστολή, η οποία
ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ
αποτελεί τη «συγκέντρωση, οργάνωση και απόδοση στο κοινό, σε κάθε δυνατή μορφή, των γραπτών προϊόντων επιστήμης και πολιτισμού που συνδέονται με την Ελλάδα». Συγκεκριμένα η ΕΒΕ: «Αναπτύσσει και διατηρεί την εθνική συλλογή, η οποία περιλαμβάνει υλικό που παράγεται στην Ελλάδα, καθώς και υλικό που παράγεται στο εξωτερικό, αλλά συνδέεται ή έχει συνάφεια με τους ανθρώπους, τη χώρα, τις παραδόσεις και τον πολιτισμό της Ελλάδας σε οποιαδήποτε γλώσσα και μορφή και αν βρίσκεται. Για τον σκοπό αυτόν συγκεντρώνει, επεξεργάζεται, συντηρεί, διαφυλάσσει, προβάλλει και καθιστά το υλικό της συλλογής της προσιτό σε κάθε ενδιαφερόμενο, κατά τρόπο ισότιμο και με γνώμονα την ελευθερία της γνώσης, της πληροφόρησης και της έρευνας...». Η θεσμική οριοθέτηση του πλαισίου λειτουργίας της αποτελεί και τον θεμέλιο λίθο για κάθε περαιτέρω ανάπτυξή της. Ίσως ακούγεται υπερβολική η επιμονή στους παραπάνω στόχους. Στην εποχή μας, όμως, επιβάλλεται η υπενθύμισή τους, αφού οι πολιτικές του δικομματισμού οδήγησαν σε μαρασμό το κορυφαίο πνευματικό ίδρυμα. Κι αυτό γιατί την ώρα που το ελληνικό κράτος εξακολουθεί να μην υποστηρίζει τη λειτουργία της ΕΒΙ, την ίδια στιγμή επιτρέπει σε εξωθεσμικούς παράγοντες να «οραματίζονται» σκοπούς και στόχους ξένους και αδιάφορους προς τον καταστατικό της χάρτη. Παρ’ ότι νέες υπηρεσίες μπορούν και πρέπει να προστεθούν, δεν επιτρέπεται ωστόσο να υποβιβάζεται ο δομικός χαρακτήρας της ως θεματοφύλακα της μνήμης του έθνους και ιδιαίτερα τη δυνατότητα πρόσβασης στις υπηρεσίες της σε όλους τους πολίτες. Θεσμικός ρόλος της πολιτείας είναι να ενισχύσει αυτή την αποστολή και να αποφασίσει συντεταγμένα για όποιες νέες λειτουργίες ή υπηρεσίες μπορούν και, ενδεχομένως οφείλεται, να την πλαισιώσουν. Υπ’ αυτή τη συνθήκη, αν το εμβληματικό κτήριο στην Τριλογία αποτυπώνει την Ιστορία και υπαγορεύει το μέλλον της Εθνικής Βιβλιοθήκης ως κιβωτού γνώσης και μνήμης, το νέο επιβλητικό κτήριο που κατασκευάζεται στο Φαληρικό Δέλτα σηματοδοτεί τη συνέχειά της. Παλιά και Νέα Εθνική Βιβλιοθήκη, όμως, δεν υπάρχει. Η Εθνική Βιβλιοθήκη είναι μία, ανεξάρτητα από το κτήριο στο οποίο στεγάζεται και ανεξάρτητα από τη δεινή θέση στην οποία τη βρίσκουν σήμερα η βαθιά κρίση και η μνημονιακή διαχείριση που πλήττει τη χώρα. «Ακέφαλη» από το 2004, με ελάχιστο προϋπολογισμό, το σύνολο του οποίου καλύπτει τοκοχρεολύσια της ακατανόητης αγοράς του κτηρίου στον Βοτανικό το 2007, υποστελεχωμένη και εγκαταλελειμμένη στην τύχη της, η Εθνική Βιβλιοθήκη επιβιώνει, επί εννέα συναπτά έτη, μόνο με το φιλότιμο των εργαζομένων της. Παλεύει εγκαταλελειμμένη να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις της εποχής, με κυρίαρχη τη μετάβαση στο νέο ψηφιακό περιβάλλον. Σ’ αυτήν την κατάσταση βρίσκουν το πνευματικό ίδρυμα η επικείμενη μετακόμιση στο Φαληρικό Δέλτα και ο πρόσφατος διορισμός του νέου διευθυντή της σχεδόν μετά από δέκα χρόνια α-
ναμονής. Περιθώριο για άλλο χαμένο χρόνο δεν υπάρχει. Αν θέλουμε να αυτοπροσδιοριζόμαστε ως σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος με παρόν, παρελθόν και μέλλον, με θεσμούς που στηρίζουν την ελληνική ιδιοσυστασία, επιτρέπουν την πρόσβαση του πολίτη στη γνώση και την πληροφορία, διασφαλίζουν τον πνευματικό πλουραλισμό και διαφυλάττουν τα κεκτημένα της δημοκρατίας, οφείλουμε να σκύψουμε με σεβασμό και γνώση στα προβλήματα της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Να πράξουμε άμεσα και με την απαιτούμενη συναίσθηση της κρισιμότητας των ημερών αλλά και της σημασίας της ΕΒΕ στη νεοελληνική κοινωνία και προοπτική. Εν όψει μάλιστα της μεταστέγασής της επιβάλλεται να γνωρίζουμε με σαφήνεια κάθε βήμα που οδηγεί στην κτηριακή μετάβαση. Να γνωρίζουμε δηλαδή πώς θα υλοποιηθούν οι υποχρεώσεις που από τον νόμο έχει η Εθνική Βιβλιοθήκη αλλά και με ποιους όρους θα λειτουργήσει στεγαζόμενη σε δύο κτήρια. Έως τώρα αποφεύγεται επιμελώς να περιλαμβάνεται στις συζητήσεις, εν όψει της μετακόμισης, το Βαλλιάνειο κτήριο. Γιατί; Ποιος ρόλος επιφυλάσσεται για καθένα από τα δύο κτήρια; Οφείλουμε να γνωρίζουμε ποιος χαράζει την πολιτική ανάπτυξης και των περαιτέρω δράσεων της ΕΒΕ, αλλά και με ποιο προσωπικό θα είναι σε θέση να υλοποιήσει τη λειτουργία και τα προγράμματά της. Τα παραπάνω ερωτήματα σε ένα ευνομούμενο κράτος θα ήταν παράλογα. Στην Ελλάδα του σήμερα, όχι, έρχονται και επανέρχονται επιτακτικά. Ωστόσο υπάρχει και το αυτονόητο. Να το θυμηθούμε λοιπόν. Ο πνευματικός πλούτος κάθε κοινωνίας, κάθε κοινότητας, ανήκει στον λαό της και μόνο σ’ αυτόν. Ως εκ τούτου πρέπει να θωρακιστεί, πρωτίστως, ο δημόσιος χαρακτήρας της Εθνικής Βιβλιοθήκης και το συνταγματικά κατοχυρωμένο δικαίωμα του πολίτη στην ελεύθερη πρόσβαση στην πληροφορία και τη γνώση που αυτή του παρέχει. Σ’ αυτή την κατεύθυνση οφείλει να επενδύσει μια ριζοσπαστική αριστερή πολιτική όχι μόνο για την Εθνική Βιβλιοθήκη, αλλά για το σύνολο των οργανισμών στον χώρο του πολιτισμού και της διακίνησης των ιδεών. Η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, ως αιχμή του δόρατος μιας πολιτιστικής πολιτικής και μιας πνευματικής ανάτασης, είναι απαίτηση των καιρών αλλά και αίτημα της κοινωνίας των πολιτών. Ο διορισμός του νέου διευθυντή της δημιουργεί κατ’ αρχάς μια ανακούφιση. Μπαίνει επιτέλους τέλος στην εννιάχρονη «ακυβερνησία» του ιδρύματος. Η μακρά θητεία του, μάλιστα, στον χώρο των βιβλιοθηκών δείχνει να ανταποκρίνεται στα παραπάνω αιτούμενα, τουλάχιστον αφετηριακά. Κάθε προσπάθεια που σέβεται και υπακούει το δημοκρατικό, με την έννοια του καθολικού και εξισωτικού, δικαίωμα μιας δημόσιας Εθνικής Βιβλιοθήκης δεν μπορεί παρά να συστρατεύσει στο πλευρό της το σύνολο των πολιτικών, πνευματικών και κοινωνικών δυνάμεων, και σε κάθε περίπτωση την Αριστερά.
* Ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος είναι μέλος της Π.Γ. και υπεύθυνος του Τμήματος Πολιτισμού του ΣΥΡΙΖΑ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
58
ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ
KΡΙΤΙΚΗ ΘΕΑΤΡΟΥ
ΤΟΥ ΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΛΕΝΑΚΗ
«ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΓΑΠΗΣ ΣΤΟΝ ΣΤΑΛΙΝ», ΣΤΟ «ΣΤΟΥΝΤΙΟ ΟΔΟΥ ΜΑΥΡΟΜΙΧΑΛΗ»
Ανεπίδοτη ερωτική επιστολή Η σχέση του Στάλιν με τη ρωσική κουλτούρα παραμένει μέχρι σήμερα αινιγματική. Καταδίωκε τους καλύτερους συγγραφείς, ζωγράφους, μουσικούς και σκηνοθέτες της γενιάς του, απαγόρευε τα έργα τους, τους καταδίκαζε σε θάνατο από πείνα, τους εξόριζε, τους σκότωνε και συγχρόνως τους θαύμαζε, τους αγαπούσε, τους διάβαζε και τους άκουγε μόνος του, κρυφά, τις νύχτες. Όντας ο ίδιος ποιητής στα πρώτα νιάτα του και έχοντας αποσπάσει την αποδοχή της δύσκολης ιντελιγκέντσιας της ιδιαίτερης πατρίδας του, της Γεωργίας, μπορούμε να πούμε ότι, ίσως, να ζήλευε. (Παραπέμπω και στο έξοχο δοκίμιο του π. Φλωρένσκι: «Η ζήλεια»). Έχοντας ο ίδιος βρεθεί στην κορυφή μιας γραφειοκρατικής πυραμίδας την οποία χαρακτηρίζει «άδεια», υποχρεωμένος, όπως έλεγε, να ασχολείται με «χαρτούρα», εκδικιόταν με αυτόν τον τρόπο τη μοίρα του να ζει «έτσι». Αυτά για τον άνθρωπο Στάλιν. Από την άλλη μεριά, για να ερμηνεύσουμε την αντιφατική συμπεριφορά του, πρέπει να λάβουμε υπ’ όψη μας ότι, αντίθετα από ό,τι γενικά πιστεύεται, ο πολιτικός Στάλιν δεν είχε αποκτήσει ακόμη πλήρη έλεγχο επάνω στο κόμ-
μα. Χρησιμοποιούσε τους συγγραφείς παίζοντας παιχνίδια εξουσίας. Διαιρούσε, έστρεφε τον έναν εναντίον του άλλου, για να ελέγχει μέσω αυτών τους πολιτικούς του αντιπάλους. Όταν ο Πάστερνακ δεν είχε το σθένος να υπερασπιστεί μέχρι τέλους τον φίλο του Κάμενεφ... που είχε πέσει στη δυσμένεια του Στάλιν, ο ίδιος ο Στάλιν του τηλεφώνησε και τον επέπληξε με τη φράση: «Εμείς, οι παλιοί μπολσεβίκοι, δεν προδίδουμε ποτέ τους φίλους μας!». Για να του κλείσει αμέσως μετά το τηλέφωνο! Άλλο παράδειγμα είναι του Γιόσιπ Μάντελσταμ, που είχε γράψει ένα ποίημα - λίβελλο για τον Στάλιν, και περίμενε την σύλληψή του, η οποία δεν έγινε, όμως, ποτέ. Αντίθετα, τον συνέλαβαν μόλις έγραψε έναν ύμνο για τον Στάλιν! Η περίπτωση του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ είναι η πιο χαρακτηριστική. «Κομμένος» από τη λίστα των επίσημων συγγραφέων δεν μπορούσε ούτε να δημοσιεύσει, ούτε να εργασθεί, και λιμοκτονούσε. Έστειλε ένα γράμμα στον Στάλιν ζητώντας του ή να του δώσει την άδεια να φύγει από την Σοβιετική Ένωση ή να του βρει μια οποιαδήποτε δουλειά. Ο Στάλιν του τηλεφώνησε και του είπε να στείλει μια αίτηση
στο Θέατρο Τέχνης της Μόσχας και να ζητήσει να τον προσλάβουν ως βοηθό σκηνοθέτη (επανειλημμένες αιτήσεις του είχαν απορριφθεί), διότι, «είχε το προαίσθημα» ότι θα αυτήν τη φορά θα του απαντούσαν θετικά. Κάτι που έγινε. Ο Στάλιν του είπε κατόπιν ότι ήθελε οπωσδήποτε να τον συναντήσει για να μιλήσουν, αλλά του έκλεισε το τηλέφωνο χωρίς να ορίσει τη συνάντηση. Γύρω από αυτό το πραγματικό περιστατικό εκτυλίσσεται το έργο του Ισπανού Χουάν Μαγιόρκα «Γράμματα αγάπης στον Στάλιν». Ο Μπουλγκάκωφ, συγγραφέας, ανάμεσα σε άλλα, του σπουδαίου μυθιστορήματος, «Μαιτρ και Μαργαρίτα», που είναι μια παραλλαγή του «Φάουστ», μετά από αυτό το τηλεφώνημα του Στάλιν καταλήγει σχεδόν τρελός περιμένοντας με αδημονία ένα νέο τηλεφώνημα, σχεδιάζοντας αλλεπάλληλα γράμματα στον ηγέτη, τα οποία ποτέ δεν στέλνει, και φαντασιωνόμενος μια επίσκεψη του Στάλιν στο σπίτι του. Ο Μαγιόρκα κατορθώνει να διατηρήσει ολόκληρο το ερωτικό υπόβαθρο του πιο πάνω μυθιστορήματος του Μιχαήλ Μπουλγκάκωφ, χωρίς να το ακολουθεί πιστά. Όλο το έργο δεν είναι παρά μια ανεπίδοτη ερωτική επιστολή
του Μπουλγάκωφ στη «Μαργαρίτα». Συγχρόνως, πάλη του ανθρώπου με το απόλυτο, ένας ύμνος στη ζωή και στη δημιουργία. Με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον έρωτα, ως «ακέραιη ομορφιά του κόσμου που κάθεται μέσα μας και γελάει». Ο θεατής βγαίνει λυτρωμένος. Η παράσταση, που σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Μυλωνάς στη μεστή μετάφραση της Μαρίας Χατζηεμμανουήλ («Στούντιο Μαυρομιχάλη»), είναι έξοχη, θα το πω μονολεκτικά. Με τους χρόνους, τους ρυθμούς, τα τέμπι, το απορημένο ύφος, με όλα της. Και με τρεις ισάξιους πρωταγωνιστές: τον πιο διαβολικό και συνάμα ανθρώπινο Στάλιν - Μεφιστοφελή (Στάθης Σταμουλακάτος), την πιο αγνή «Μαργαρίτα» (Άννα Ελεφάντη) και τον ουσιωδέστερο «Φάουστ» (Μελέτης Ηλίας), που έχω ως τώρα δει. Τα ωραία σκηνικά - κοστούμια του Κ. Ζαμάνη, οι φωτισμοί της Μελίνας Μάσχα συμπληρώνουν τη θαυμαστή δουλειά, που δεν πρέπει να χάσετε.
KΡΙΤΙΚΗ MOYΣΙΚΗΣ
TOY ΚΥΡΙΑΚΟY Π. ΛΟΥΚΑΚΟY
«ΡΟΥΣΑΛΚΑ» ΤΟΥ ΝΤΒΟΡΖΑΚ ΑΠΟ ΤΗ ΜΕΤ
Αναμεταδόσεις αναφοράς στο Μέγαρο Μουσικής Αν και σπανίως τους ανακαλούμε σε κοινό πλαίσιο αναφοράς, δεν είναι λίγες ούτε συμπτωματικές οι παραλληλίες του Antonin Dvořák (1841 - 1904) με τον Τζάκομο Πουτσίνι. Από τους δημοφιλέστερους συνθέτες της ιστορίας, πέρα από μερική σύμπτωση ληξιαρχικών δεδομένων, μοιράζονται ανεξάντλητο ποταμό μελωδικής έμπνευσης, ευφάνταστη ενορχήστρωση και μουσικοδραματική συνοχή που καθιστά πολλά έργα τους αειθαλή και συντηρεί αδιάπτωτη τη δημοφιλία τους. Ένα περαιτέρω κοινό στοιχείο του Ιταλού με τον Βοημό υπήρξε και η τόλμη μελοποίησης θεατρικής ύλης ήδη αξιοποιημένης με επιτυχία από ομοτέχνους τους, γεγονός όχι ιδιαίτερα συχνό στη μετακλασική εποχή. Είχαν περάσει κοντά 5 χρόνια από τότε που ο Πουτσίνι είχε προλάβει τον ομότεχνο -και μέχρι τότε φίλο του- Λεονκαβάλο στην παρουσίαση της «Μποέμ», ενώ και ο Ντβόρζακ επέλεξε ως κύκνειο θέμα της λυρικής του παρα-
γωγής την αρχαϊκά προσανατολισμένη και από μακρού πολυχρησιμοποιημένη «Αρμίντα». Αλλά και η «Rusalka», που ο Ντβόρζακ παρουσίασε με μεγάλη επιτυχία (Πράγα, 31.03.1901) 13 μήνες μετά τον θρίαμβο του Πουτσίνι με την «Τόσκα», δεν ανατρέχει μεν στην ομοιότιτλη Ρωσίδα αδελφή της του Αλεξάντερ Σεργκέγεβιτς Νταργκομίτσκυ (1856), που αντλεί από τον Πούσκιν, αλλά, μεταξύ άλλων, κυρίως στη -δημοφιλή ως όπερα του Λούις Σπορ και του Άλμπερτ Λόρτσινγκ- «Undine» (1811) του Friedrich de la Motte, βαρώνου Fouqué, όπως την ξαναδιάβασε με ψυχαναλυτικές πινελιές ο Jaroslav Kvapil (ο πρεσβύτερος, 1868 - 1950), ενσωματώνοντας στο κείμενο στοιχεία που εκτείνονται από τη «Μικρή Γοργόνα» του Hans Christian Andersen μέχρι την «Βυθισμένη καμπάνα» (Die versunkene Glocke, 1897) του Gerhard Hauptmann. Τις ψυχαναλυτικές ευκαιρίες της όπερας είχε αποπειραθεί να αξιοποιήσει η
περιπετειώδης πρώτη παρουσίασή της στη χώρα μας από την Εθνική Λυρική Σκηνή τον Μάρτιο του 2009, απεικονίζοντας τον Πρίγκιπα ως ονειροπαρμένο ομοφυλόφιλο βασιλέα Λουδοβίκο Β’ της Βαυαρίας, γεγονός που είχε τότε οδηγήσει σε μιαν από τις πλέον σκοταδιστικές διαμαρτυρίες του σωματείου των μουσικών με την ευκαιρία ενός επί σκηνής ερωτικού φιλιού μεταξύ ανδρών, του Πρίγκιπα και του κυνηγού του. Παρόμοιες ελευθερίες απέφυγε, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, ο Βιεννέζος Otto Schenk στην κυριολεκτικά και μεταφορικά «παραμυθένια» αναβίωση της Μετροπόλιταν Όπερα που φέρει την υπογραφή του και αναμεταδόθηκε σε απευθείας σύνδεση ανά τον κόσμο (ΜΜΑ, 8.02.2014). Παραδόξως, εξάλλου, η περιγραφική αυτή παραγωγή με το πλούσιο νατουραλιστικό σκηνικό του Günther SchneiderSiemssen, τις -μετά Βάγκνερ- 3 Δρυάδες, τον ποταμίσιο νάνο και πατέρα της Ρουσάλκα Vodník και την αρχε-
τυπική μάγισσα Ježibaba, αναδεικνύει ακόμη περισσότερο την ασφυκτική πραγματικότητα ενός ευρωπαϊκού παλατιού του «τέλους των Αετών», ενώ επιτρέπει στον θεατή ένα ανεπανάληπτο οφθαλμόλουτρο σκηνογραφικής και ενδυματολογικής λεπτολογίας που διόλου δεν λειτουργεί ως ανάσχεση περαιτέρω αναλύσεων από ειδήμονες και λάτρεις θεατές. Επιπλέον παρέχει ιδεώδες πλαίσιο για την επώνυμη νύμφη της όπερας, την εγχώρια Grande dame της όπερας Renée Fleming, που, ήδη από την κοσμαγάπητη προσευχή της στη Σελήνη, εκπέμπει μεστό χρυσάφι ενός παγκοσμίως οικείου ήχου, αναδυόμενη από κορμό δένδρου. Προϊόντως μάλλον πριμαντόνα παρά ηρωίδα, η Φλέμινγκ μολαταύτα συντηρεί εκφραστικό και φωνητικό απόθεμα για την τελική σκηνή της αυτοθυσίας της. Κυριολεκτικά στο στοιχείο του, με μεθυστικού λυρισμού εγκατάλειψη, ιδιωματική ιδιοποίηση του σλαβικού ρομαντι-
σμού της μουσικής και ανεπίληπτη ευφωνία εκφοράς, ο Πολωνός τενόρος Piotr Beczała επέβαλε την κυριαρχία του Πρίγκιπα ως κεντρικής persona του έργου, ακόμη και πλάι σε μια Φλέμινγκ. Ο John Relyea, υγιής φωνή πραγματικού basso cantante, σκιαγράφησε ένα Βόντνικ με την πατρικότητα ηχοχρώματος που αρμόζει σε αυτόν τον συμπαθή -αλλά εν τέλει ελάχιστης επιρροής στην τραγική κατάληξη- χαρακτήρα, ενώ η παλαίμαχη μεσόφωνος Dolora Zajick ενσάρκωσε μιαν απολαυστική μάγισσα με ασφάλεια στη χαμηλή περιοχή και προφανές υποκριτικό κέφι, που επιβεβαίωσε και στη συνέντευξή της, στο διάλειμμα της παράστασης. Δραματικό αντίποδα της Ρουσάλκα αποτελεί η Ξένη Πριγκίπισσα, μνηστή μάλλον επιβεβλημένη στον Βασιλόπαιδα: στον λίγο χρόνο που της αναλογεί, στην β’ πράξη, βοά για ερμηνεύτρια με την εκρηκτική ιδιοσυγκρασία μιας Τόσκα, όπως η νεανικοδραματική Emily Magee, αντιπροσωπευτική μιας γυναικείας φύσης ικανής να μετα(σ)τρέψει σε ασθενές το παραδοσιακά «ισχυρό» φύλο. Με τη συμφωνικά δομημένη και αναλυτική μουσική διεύθυνση του Yannick Nézet-Séguin η επιτυχία υπήρξε πλήρης και αντάξια αριστουργήματος.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ
Ο ΑΝΕΣΤΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΕΙ ΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟ ΤΗΣ ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΟΥ Ο Ανέστης Αναγνωστάκης σκιαγραφεί το πορτρέτο της μητέρας του, μιας γυναίκας «φιγούρα άλλης εποχής», η οποία όμως «έζησε την εποχή της ώς το μεδούλι της». Η μητέρα μου, λέει, «γεννήθηκε το 1924. Νομίζω έζησε μια γεμάτη ζωή, με τον άντρα της, το παιδί τους και τους φίλους τους». Ο ίδιος μιλάει για τη μητέρα του. «Για το έργο της θα μιλήσουν άλλοι», λέει. Στο αφιέρωμά μας για τη σπουδαία Νόρα Αναγνωστάκη, η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου και ο Μιχ. Γ. Μπακογιάννης γράφουν για το έργο της και τη σημασία του στη νεότερη ελληνική γραμματολογία. Ο Φίλιππος Φιλίππου ανασύρει από το συρτάρι του μια ανέκδοτη συνέντευξη μαζί της. Ο Ανέστης Αναγνωστάκης ανοίγει την πόρτα του σπιτιού τους και μας μιλά για τη Νόρα που δεν γνωρίζουμε. Έτσι όπως την κρατά στη μνήμη και την καρδιά του. «Τη θυμάμαι καθισμένη στην πολυθρόνα να διαβάζει. Εγώ ζωγράφιζα δίπλα της. Ποτέ δεν παρενέβαινε στα σχεδιάσματά μου παρ’ ότι η ίδια είχε σχέση με τη ζωγραφική. Κι εκεί ταλαντούχα, αλλά αφοσιώθηκε στα γράμματα. Τα σχέδιά της υπάρχουν ακόμα στο σπίτι, όπως και οι μακέτες για την εικονογάφηση ενός βιβλίου του Ε.Τ.Α Χόφμαν, του εξωφύλλου της Πυραμίδας του Ρένου Αποστολίδη αλλά και της πρώτης έκδοσης του Πεισίστρατου του Γιώργου Χειμωνά. Είχε κι άλλα σχέδια αλλά δεν μίλαγε ποτέ για τα έργα της, όπως και για όλα όσα έκανε. Έδινε πιο πολύ σημασία στις ανθρώπινες σχέσεις». «Παίζαμε πολύ συχνά σκάκι μαζί, ήταν τρυφερή μαζί μου», όπως και ο πατέρας μου άλλωστε. Με εκείνον πηγαίναμε σινεμά, βόλτες». «Τα βιβλία, μετά από τους ανθρώπους, ήταν το σημαντικότερο πράγμα στη ζωή της. Η πεζογραφία και η ποίηση, αλλά και τα θεωρητικά κείμενα γύρω από τη λογοτεχνία, κυρίως οι Γάλλοι θεωρητικοί όπως ο Μπαρτ, τον οποίο εισήγαγε στην Ελλάδα, ή ο Μωρίς Μπλανσό, ήταν πάντα στο κέντρο του ενδιαφέροντός της. Βέβαια προτιμούσε την καθαυτό λογοτεχνία από τα θεωρητικά κείμενα, περισσότερο είχε σε υπόληψη τους λογοτέχνες, ωστόσο θαύμαζε και τους δοκιμιογράφους. Μέχρι τέλους παρακολουθούσε την ελληνική λογοτεχνία». «Τα τραπέζια της έχουν μείνει ονομαστά. Μαγείρευε πολύ καλά, έμαθε να μαγειρεύει μετά τον γάμο της. Στις σημειώσεις της για τη λογοτεχνία συχνά πρόσθετε και μια συνταγή μαγειρικής. Τα ψητά της με
λουλούδια της, που τα περιποιόταν καθημερινά, σαν παιδιά της. Δήλωνε πάντως ότι δεν είναι φεμινίστρια. Αν και ασχολήθηκε με πρωτοποριακά ζητήματα για την εποχή της, τη θεωρία της λογοτεχνίας, την αναζήτηση και ανακάλυψη φρέσκων φωνών στην ποίηση, επί της ουσίας ήταν μια παραδοσιακή γυναίκα. Δεν θα θυσίαζε ποτέ το σπίτι της, τη μαγειρική της, για να γράψει ένα βιβλίο. Ήταν φιγούρα μιας άλλης εποχής, έτσι την έχω στη σκέψη μου». «Δεν έγραφε ποτέ κατά παραγγελία, εκτός από τα 18 κείμενα και ένα άρθρο για τον Σεφέρη, το 2000, στο «Βήμα». Άλλωστε έγραφε δύσκολα και αργά. Η μόνη φορά που τη θυμάμαι να περνάει περισσότερες ώρες γράφοντας και όχι μαγειρεύοντας ήταν όταν μετέφραζε Το σπίτι των ραντεβού του Γκριγιέ. Σχεδόν πεινάσα-
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΟΣ ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ
Ο Ανέστης με τη μητέρα του το 1966 στη Θεσσαλονίκη
Για τη Νόρα που δεν γνωρίζουμε... πορτοκάλι, τυριά, δαμάσκηνα έχουν μείνει ξακουστά. Μέχρι και πέρσι το Πάσχα που έκανε το τελευταίο της τραπέζι, πέρναγε πολλές ώρες στην κουζίνα. Ήταν πληθωρική στη μαγειρική της και ακολουθούσε όλο το τυπικό, από το πρώτο πιάτο ώς το γλυκό ή το παγωτό. Τα έφτιαχνε όλα μόνη της. Για τους φίλους της έφτιαχνε πάντα τις ‘γιαλίτσες’ μικρά βαζάκια με μαρμελάδες ανάλογα με το γούστο του καθενός. Έπλεκε επίσης πολύ καλά. Στους φίλους της χάριζε μπλούζες, ζακέτες που έφτιαχνε μόνη της. Έχει μείνει ακόμα το τελευταίο της πλεκτό με τις βελόνες πάνω και δίπλα ο τόμος με τις χειρόγραφες συνταγές της. Πριν μπει στο νοσοκομείο, στις 24 Νοεμβρίου, κάλεσε μάστορα να της φτιάξει την κουζίνα. Την απασχολούσε πολύ η εύρυθμη λειτουργία του σπιτιού όπως και τα
59
με εκείνη την περίοδο με τον πατέρα μου. Εκεί που μας τα είχε πάντα όλα έτοιμα στο χέρι, παρακαλάγαμε να μας φτιάξει μια σαλάτα». «Η πολιτική της δράση είχε να κάνει με την καθημερινή της συμπεριφορά και τον τρόπο που φερόταν στους ανθρώπους. Φοβερά γενναιόδωρη και ανιδιοτελής, συμμετείχε με θέρμη στις πολιτικές συζητήσεις, όχι όμως στην αμιγώς πολιτική δράση. Αυτή περιοριζόταν στη στήριξη του πατέρα μου». «Με τον πατέρα μου συζητούσαν πολύ. Δεν τους θυμάμαι ποτέ να τσακώνονται, ήταν βαθιά αγαπημένοι μέχρι το τέλος. Άλλωστε μετά τον θάνατό του αρνούνταν να βγει από το σπίτι. Θυμάμαι όμως μετά τη μεταπολίτευση που τον μάλωνε γιατί είχε εστιάσει το ενδιαφέρον του στα πολιτικά και παρακολουθούσε ε-
Η Νόρα Αναγνωστάκη στη Θεσσαλονίκη του 1973 όταν κυκλοφόρησαν από τα «τραμάκια» οι μαγικές στιγμές
λάχιστα τα λογοτεχνικά πράγματα. Και οι μόνες φορές που τη θυμάμαι να γκρινιάζει ήταν στη Θεσσαλονίκη, στην περίοδο της χούντας και λίγο μετά, που ήταν αναγκασμένη να πηγαίνει στη ‘Βιβλιοθήκη’, το βιβλιοπωλείο που είχαν συνεταιρικά με τον Γιάννη Πάνου. Όταν η χούντα το ‘67 έδιωξε τον πατέρα μου από το ΑΧΕΠΑ και μέχρι να ανοίξει το ιατρείο του εδώ στην Αθήνα το ‘78, τα πράγματα ήταν δύσκολα οικονομικά. Παρ’ όλα αυτά η μάνα μου δεν ήθελε καθόλου να δουλεύει στο βιβλιοπωλείο. Γνωρίστηκαν το ‘51 στο σπίτι του Ρένου Αποστολίδη, φαίνεται να ήταν ένας κεραυνοβόλος έρωτας που κράτησε ώς το τέλος. Το περίεργο με τους δυο τους ήταν ότι η Νόρα επί της ουσίας δεν αγάπησε ποτέ τη Θεσσαλονίκη και ο Μανόλης έκανε πολλά χρόνια να δεχτεί ότι ζει στην Αθήνα». «Η περίοδος που θυμόταν έντονα ήταν η Κατοχή. Παρ’ όλο που έλεγε συχνά ότι ‘η μνήμη μου μοιάζει με ξεχαρβαλωμένο ρολόι’, τα γεγονότα της Κατοχής τα θυμόταν με αρκετές λεπτομέρειες. Τους Γερμανούς που είχαν επιτάξει το σπίτι της και είχαν καταλάβει το δωμάτιό της, τα πτώματα που μετέφεραν με τα κάρα, την ημέρα της Απελευθέρωσης που ήταν κι εκείνη στο Σύνταγμα». «Αγαπούσε πολύ το θέατρο στα νιάτα της, δεν της άρεσε ο κινηματογράφος, αντίθετα ουδέποτε υποτίμησε την τηλεόραση, απεχθανόταν πάντα τα ταξίδια και τις αλλαγές. Δεν είχε σχέση με την τεχνολογία, έγραφε με το χέρι, ούτε καν σε γραφομηχανή, δεν αρχειοθετούσε τίποτα, θεωρούσε το Ίντερνετ νεκροταφείο της σκέψης». «Αγαπούσε πολύ τους φίλους της. Η Ελένη Βακαλό και τις τελευταίες δεκαετίες η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου ήταν από τις πιο αγαπημένες της φίλες, αργότερα η Μαρία Στασινοπούλου, η Αμαλία Τσακνιά και ο Σπύρος, ο Τάκης Σινόπουλος, ο Κλείτος Κύρου, ο Θασίτης, ο Μίλτος Σαχτούρης, ο Αλέκος Αργυρίου και μετά ο Νάσος Βαγενάς, ο Δημήτρης Δασκαλόπουλος, ο Μάνος Ελευθερίου, ο Λάκης Παπαστάθης, ο Βασίλης Αστεριάδης, ο Γιάννης Δουβίτσας ήταν από τους πιο τακτικούς επισκέπτες και τους πιο αγαπημένους της φίλους. Επίσης η Τζένη Μαστοράκη, η Μάρω Δούκα». «Δεν φοβόταν τον θάνατο, τουλάχιστον έτσι έδειχνε. Δεν είχε μεταφυσικές ανησυχίες. Πάντα πίστευε ότι την αγάπη και τη φροντίδα μας τη δείχνουμε στους ανθρώπους όσο ζουν». ΠΟΛΥ ΚΡΗΜΝΙΩΤΗ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
60
ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ Αναγνωστάκη με τη Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου αρχές της δεκαετίας του 90 στο σπίτι στην Πεύκη
ΤΗΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΗΣ ΑΜΠΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ*
Ο θάνατος της Νόρας Αναγνωστάκη μας έκανε φτωχότερους. Μαζί της χάθηκε μια μεγάλη δοκιμιογράφος. Όμως θα ήταν πιο σωστό να πω ότι χάθηκε όχι απλά ένας σπάνιος άνθρωπος αλλά και μια σπουδαία τέχνη, που εκείνη άσκησε με τρόπο ανεπανάληπτο, και θα την ονόμαζα τέχνη της δεξίωσης των ποιητών. Αναφέρομαι στον μοναδικό τρόπο που είχε για να ανακαλύπτει, να συλλαμβάνει, ή πιο σωστά να δεξιώνεται, το έργο ποιητών, που παρουσίασε στα γραπτά της, τα οποία ξεπερνούσαν κατά πολύ αυτό που εννοούμε συμβατικά λογοτεχνική κριτική. Άλλωστε, νομίζω ότι αυτό το είδος λόγου δεν ήταν ποτέ στις προθέσεις της. Η Νόρα Αναγνωστάκη, απολύτως ξένη προς κάθε «επαγγελματικό» είδος γραφής, ξεκινούσε ένα γραπτό όπως ο τεχνίτης ξεκινά ένα βαρύτιμο καλλιτέχνημα, με περισσή γνώση του υλικού, με προσήλωση, αλλά, προπάντων, με φαντασία και με όνειρο. Με αυτά τα εφόδια ανακάλυψε και μας αποκάλυψε τον Σαχτούρη, τον Παπαδίτσα, τη Βακαλό, τον Κλείτο Κύρου, τον Νάσο Βαγενά και ολόκληρη την πλειάδα των ποιητών που πρωτοεμφανίστηκαν στη σκοτεινή περίοδο της δικτατορίας. Με τον ίδιο τρόπο μάς προσέφερε μια καθοριστική μελέτη για το πολυσυζητημένο έργο του Κοσμά Πολίτη. Και, το 2000, στο σύντομο κείμενό της για τον Σεφέρη με τίτλο «Ο ποιητής μου φορούσε κίτρινα παπούτσια» συνόψισε με αξιοθαύμαστη ευστοχία όλα εκείνα που καθιστούν τον Σεφέρη «τελευταίο διδάσκαλο του γένους». Γράφει γι’ αυτόν η Νόρα Αναγνωστάκη: «Δεν θα υπάρξει άλλος. Μας τελείωσε το είδος. Δίδαξε τα στοιχειώδη και τα σπουδαία με σπάνια εντιμότητα: χωρίς απλουστεύσεις και εκλαϊκεύσεις. Με οξύνοια και απόλυτη ακρίβεια διατύπωσε και τα πλέον δύσκολα με απλή ρέουσα γλώσσα, χωρίς ίχνος φραστικής εκζήτησης ή νοηματικής υπερβολής, σχεδόν ταπεινά, χωρίς πνευματική πόζα ή αλαζονεία. [...] Υπηρέτησε, όσο ελάχιστοι, το ουσιώδες. Δεν υπάρχουν σκουπίδια στη γλώσσα του. Ήξερε καλά τις θεωρίες αλλά δεν ζούσε γι’ αυτές??? απλώς τις χρησιμοποιούσε, όταν χρειαζόταν. Δεν ήταν ανιαρά αφηρημένος. Το συγκεκριμένο ήταν ο στόχος του και είχε πάντα κάτι να πει. Δεν μιλούσε για να μιλάει» (Το Βήμα, 27.2.2000). Μήπως το ίδιο δεν θα μπορούσε να πει κανείς και για τα δικά της γραπτά; Η Νόρα Αναγνωστάκη υπήρξε ένας άνθρωπος παθιασμένος για το ουσιώδες στον ανθρώπινο λόγο και είναι βέβαιο ότι το υπηρέτησε όσο ε-
Η Νόρα Αναγνωστάκη και η τέχνη της δεξίωσης των ποιητών λάχιστοι. Αφοσιωμένη στην πιο λεπτή έκφανσή του, την ποίηση, αναζητούσε και ανεδείκνυε το συγκεκριμένο, ξεκινώντας από την αρχή ότι η ποίηση δεν είναι φυγή από την πραγματικότητα, αλλά διείσδυση στην πιο βαθιά πραγματικότητα: «Η αλήθεια είναι πως έχω μεγάλη ιδέα για την ποίηση κι αυτό το γελοίο αμάρτημα στον μικρόψυχο καιρό μας δύσκολα μπορεί να συγχωρεθεί» (Διαδρομή, σ. 89). Στο ερώτημα του Χαίλντεριν «Κι οι ποιητές τι χρειάζουνται σ’ ένα μικρόψυχο καιρό» που προέταξε ο Σεφέρης στο «Ημερολόγιο Καταστρώματος Α’ «, η έφηβη Νόρα είχε απαντήσει: «μα για να μας ανοίγουν τα μάτια στην μικροψυχία και να πλαταίνουν την ψυχή μας» (Διαδρομή, σ. 90). Το άνοιγμα των ματιών - το πλάταιμα της ψυχής: αναμφίβολα εδώ μας μιλά για τη μυστική ενατένιση των νεοπλατωνικών, την ενάργεια των ρομαντικών, την illunination του Ρεμπό. Στη ρίζα της σκέψης της υπήρχε ο φιλοσοφικός στοχασμός που είχε γεννήσει τα μεγάλα πνευματικά κινήματα του δυτικού πολιτισμού. Αριστερή, ή πιο σωστά «αριστερός» άνθρωπος, εμμανής σε ζητήματα της κοινωνικής δικαιοσύνης,
Η Νόρα Αναγνωστάκη υπήρξε ένας άνθρωπος παθιασμένος για το ουσιώδες στον ανθρώπινο λόγο και είναι βέβαιο ότι το υπηρέτησε όσο ελάχιστοι
αντιδογματική στο έπακρο, κρατούσε για τον εαυτό την πολυτέλεια να αποζητά και να συνδυάζει το εκλεκτό και το σπάνιο με το απλό, αλλά όχι το απλοϊκό: «Υπάρχει πάντα μια κατηγορία δημιουργών ιδιαίτερα αντιπαθής: αυτοί που εκχυδαΐζουν ό,τι ακουμπούν με επιδέξια δάχτυλα πονηρών εμπόρων [...]». «Η δημιουργία ενός έργου είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από την ικανότητά μας για δημιουργική πράξη. Ένας έμπειρος συγγραφέας μπορεί, ανά πάσα στιγμή, να γράψει κάποιο κείμενο. Το έργο όμως που τον αντιπροσωπεύει είναι άλλου είδους προϊόν» (Διαδρομή, σ. 232). Η Νόρα Αναγνωστάκη έψαξε όσο
λίγοι στον τόπο μας τη σχέση ποίησης και πράξης, ποιητικού και πρακτικού βίου. Όταν στη δικτατορία τής ζήτησαν ένα δοκίμιο για την ιστορική συλλογική έκδοση που κυκλοφόρησε με τον τίτλο 18 Κείμενα (1970) και έσπαγε τη μέχρι τότε σιωπή των δημοκρατικών συγγραφέων, είχε το μέγα σθένος να ασκήσει σε ακραία όρια τον αναστοχασμό και τον αυτοέλεγχο γράφοντας: « Στη σοβαρότερη υπόθεση που μου έτυχε να υπερασπίσω ποτέ, έφτασα στον συμβιβασμό σαν αδέξιος δικολάβος. Πώς μιλούσα έτσι; Σε ποιους απευθυνόμουν; Φτηνή δημοσιογραφία έκανα; Ξαφνικά με συνεπήρε μια έπαρση: εμένα δεν ήταν αυτή η δουλειά μου. Άλλα έπρεπε να είναι τα μέσα, οι ευθύνες, οι στόχοι μου. Όμως γιατί παρασύρθηκα και μίλησα σαν κακός επιφυλλιδογράφος; Τυχαίο ήταν; Καθόλου τυχαίο. Μιμήθηκα το μοναδικό ύφος λόγου που υπήρχε κι αυτό το συναντούσαμε μόνο στην εφημερίδα και πουθενά αλλού. Αυτά τα παθήματα χρειάζονται «για να μας μαθαίνουν να είμαστε ταπεινοί», όπως είπε ο πολύ σοφός δάσκαλος» (Διαδρομή, σ. 155). Και για την ίδια σκοτεινή εποχή της χούντας των συνταγματαρχών, είχε ακόμη την πολιτική ευαισθησία να διακρίνει ότι:
«Η μόνη ποίηση που άνθιζε ήταν οι χειρονομίες μερικών ανθρώπων. Αυτές συντηρούσαν το ήθος, το φρόνημα, όλη την πνευματική παράδοση και τη ζωή του έθνους [...] Για όσους όμως χειρονομούν πολύ ‘ποιητικά’, βρίσκονται πάντα νόμοι κι εξουσίες για να τους δένουν ή να τους κόβουν τα χέρια» (Διαδρομή, σ. 153). Σε πολλά κείμενα που γράφτηκαν μετά τον θάνατό της, διαβάζουμε ότι ήταν υπέροχη οικοδέσποινα, που γνώριζε την πολύ λεπτή και δύσκολη τέχνη της φιλοξενίας. Ας μη φανταστεί κανείς οτιδήποτε σχετικό με λογοτεχνικό σαλόνι ή με κοσμικότητα, που απεχθανόταν. Αντίθετα, αυτό που τη χαρακτήριζε ήταν μια υπέρμετρη έγνοια για το άνθος της φιλίας, την οποία θεωρούσε πρώτιστη αξία. Την τέχνη αυτή της δεξίωσης των φίλων την καλλιέργησε σε ολόκληρη τη ζωή της με την ίδια προσοχή και με την ίδια ευθύνη που είχε δείξει, με τα γραπτά της, στην τέχνη της δεξίωσης των ποιητών. Διότι η Νόρα Αναγνωστάκη δεν θεωρούσε ότι η φιλία είναι κάτι αυτονόητο, αλλά κάτι που συντηρείται με προσπάθεια και μόχθο: «Σκέφτομαι πως τα έργα του χρέους, όπως και τα έργα της φθοράς, ωριμάζουν αργά και είναι έργα ολόκληρης ζωής» (Διαδρομή, σ. 156). Η ευθύνη, το χρέος, η φιλία είναι λέξεις που έχουν αρχίσει να παλιώνουν και να φθείρονται στους καιρούς μας. Παραμένει όμως ζωντανή η λέξη έρωτας και η λέξη ποίηση. Και οι δυο αυτές λέξεις με οδηγούν απαρέγκλιτα στην υπέροχα αυθεντική μορφή της Νόρας Αναγνωστάκη. Κοιτάζοντας τις φωτογραφίες της, στέκομαι στις νεανικές της, που δείχνουν ένα λιγνό κορίτσι με ερευνητικό βλέμμα, κι εκείνες της εποχής Θεσσαλονίκης, όταν έβγαινε το ιστορικό περιοδικό Κριτική, που σήκωσε γενναία το βάρος του με τα δοκίμια και τις μεταφράσεις της. Το κορίτσι αυτό διέγραψε μια τροχιά και άφησε τα ίχνη του στα ελληνικά γράμματα. Πώς εντέλει μπορούμε να μετρήσουμε την αξιοπρέπεια ενός ανθρώπου; Αν αυτή η αξιοπρέπεια είναι, πολύ απλά και επιγραμματικά, ο τρόπος που φτιάχνει ένας άνθρωπος το πρόσωπό του, τον ήχο της φωνής του, ακόμη και τις ρυτίδες του, όπως φτιάχνει το ήθος του, τότε θα πρέπει να σκεφτώ το πρόσωπο της Νόρας Αναγνωστάκη όπως το είδα λίγες μέρες πριν από τον θάνατό της: χαμογελαστό και ήρεμο, στα μάτια η γνώριμη λάμψη και το ανεπαίσθητο σωκρατικό χαμόγελο. Μου είπε: «Αυτή τη φορά δεν θα τα καταφέρω». Τη ρώτησα αυθόρμητα αν φοβάται. Μου απάντησε τότε: «Όχι. Είναι απλά ένα πέρασμα».
* Η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου είναι ομότιμη καθηγήτρια ΑΠΘ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
61
ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ ΑΝΕΚΔΟΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟΝ ΦΙΛΙΠΠΟ ΦΙΛΙΠΠΟΥ
ΝΟΡΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ
Ο Μανόλης παρέδωσε τη ζωή του στα χέρια μου
Τον Μάρτιο του 1996, με αφορμή την έκδοση του βιβλίου της Διαδρομή -Δοκίμια κριτικής (19601995), που εκδόθηκε από τη Νεφέλη, επισκέφθηκα τη Νόρα Αναγνωστάκη στο σπίτι της στην Πεύκη, στην οδό Κρήτης, για να μιλήσουμε για τη ζωή και το έργο της. Η εγκάρδια συζήτησή μας -χωρίς κασετόφωνο και άλλα σύνεργα-, έγινε στο σαλόνι κοντά στο τζάκι, παρουσία του Μανόλη και του γιου τους Ανέστη. Στο τέλος της συζήτησης τής έδωσα μερικές γραπτές ερωτήσεις. Οι απαντήσεις της μου δόθηκαν ύστερα από μερικές μέρες, μα η συνομιλία μας δεν δημοσιεύτηκε ποτέ, κατόπιν δικής της επιθυμίας. Η πρώτη ερώτηση που της απηύθυνα αφορούσε το πότε και το πού γεννήθηκε. Το κείμενο που προέκυψε από εκείνη την συνομιλία είναι το εξής:
Η Νόρα Αναγνωστάκη γεννήθηκε στην Αθήνα κατά τον Μεσοπόλεμο. Αν τη ρωτήσετε για χρονολογίες και ημερομηνίες, θα σας παραπέμψει χαριτολογώντας σ’ ένα κείμενό της για τον Γιώργο Σεφέρη: «Όταν άρχισα να διαβάζω ποίηση, ήταν Κατοχή και ήμουνα στην ηλικία της εφηβείας. Τότε πρωτοδιάβασα και τον Σεφέρη...». Ως τόπο γεννήσεως αναφέρει μια κλινική στο Κουκάκι (τότε Γαργαρέττα), κάτω από την Ακρόπολη. Μεγάλωσε στην Πεύκη (τότε Μαγκουφάνα) και θεωρεί τον εαυτό της παιδί της αττικής εξοχής. Δεν έχει βιώματα πόλης ούτε βιώ-
ματα χωριού. Έζησε στην απομόνωση του προαστίου, όπου δεν υπήρχαν οι εντάσεις και οι πειρασμοί της μεγάλης πόλης. Αργότερα μπήκε το πανεπιστήμιο για να σπουδάσει Νομικά και γνώρισε τη βουή των δρόμων. Επειδή τότε οι αποστάσεις ήταν μεγάλες και υπήρχε έλλειψη συγκοινωνιακών μέσων, έμενε στη σοφίτα μιας ξαδέλφης της στην πλατεία Αμερικής (τότε Αγάμων). Ανατράφηκε με δημοκρατικές αρχές σε μια βενιζελικών πεποιθήσεων οικογένεια. Οι καταβολές της την οδήγησαν στην ΕΠΟΝ, όπως συνέβαινε με την πλειονότητα των νέων της Κατοχής. Δεν εντάχθηκε ποτέ σε κανένα κόμμα, αλλά πήρε μέρος σε μαζικές εκδηλώσεις και λαϊκές κινητοποιήσεις συμμεριζόμενη τον αγώνα και την αγωνία της γενιάς της. Στη διάρκεια του Εμφυλίου γλίτωσε τη σύλληψη, όταν κατά την απουσία της η Ασφάλεια ανακάλυψε στη σοφίτα, μέσα σ’ έναν παλιό καναπέ, ένα δέμα με προκηρύξεις. Ανήκαν στην εξαδέλφη της, η οποία γι’ αυτόν τον λόγο καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση. Το όνομα του συντρόφου της στη ζωή, του Μανόλη Αναγνωστάκη, το πρωτάκουσε το 1951 από τον Ρένο Αποστολίδη, ο οποίος στο σπίτι του, στην οδό Τήνου, απήγγειλε ενώπιον κοινού το ποίημα «Χάρης 1944». Λίγο αργότερα ο ποιητής βγήκε από τη φυλακή και περνώντας από το σπίτι του Αποστολίδη τη γνώρισε. Παντρεύτηκαν το 1956. Μολονότι ασκήθηκε σε δικηγορικό γραφείο, δεν ασχολήθηκε με τη δικηγορία. Τα μεταπτυχιακά του Μανόλη στη Βιέννη, η γέννηση του Ανέστη και η εγκατάσταση της οικογένειας στη Θεσσα-
λονίκη το 1957 δεν ευνοούσαν μιαν επαγγελματική σταδιοδρομία. Το 1959 έγινε ο αμεσότερος και βασικότερος συνεργάτης του ποιητή, ο οποίος μετά το νεανικό Ξεκίνημα φιλοδοξούσε να βγάλει ένα περιοδικό με πνεύμα ανανεωτικό που να εκφράζει γενικότερες ιδέες. Αυτό ήταν η Κριτική. Οι δουλειές που έκανε εκεί ήταν πολλές και ποικίλες: επιλογή και επιμέλεια κειμένων, μεταφράσεις, διορθώσεις. Την ίδια εποχή άρχισε να γράφει. Παρακινούμενη από τους φίλους της, την Ελένη Βακαλό και τον Μίλτο Σαχτούρη, να βάλει στο χαρτί όσα έλεγε στις συζητήσεις τους, άρχισε να γράφει δοκιμιακά κείμενα, δεδομένης και της έλλειψης δοκιμίων στο περιοδικό. Το 1970 άνοιξε με άλλους ένα βιβλιοπωλείο στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, τη «Βιβλιοθήκη». Το πρώτο βιβλίο που έβαλε στη βιτρίνα του μαγαζιού ήταν τα Δεκαοχτώ κείμενα του Κέδρου, το οποίο, εκτός από το δικό της, το «Μια μαρτυρία», περιελάμβανε κι ένα κείμενο του Μανόλη. Το πρώτο της βιβλίο με δοκίμια, το Μαγικές εικόνες, εκδόθηκε το 1973 από το περιοδικό Τραμ. Το 1978, μετά τους φοβερούς σεισμούς της Θεσσαλονίκης, όταν γκρεμίστηκαν οι τοίχοι και καταστράφηκε το ακτινολογικό ιατρείο του Μανόλη στην οδό Τσιμισκή, η οικογένεια ήρθε στην Αθήνα και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Πεύκη. Το πατρικό σπίτι δόθηκε αντιπαροχή και το 1987 χτίστηκε στη θέση του μια σύγχρονη πολυκατοικία. Ποια πρόσωπα, πράγματα και καταστάσεις σημάδεψαν τα παιδικά και τα νεανικά σας χρόνια, κυρία
Η Νόρα Αναγνωστάκη στη Θεσσαλονίκη (1967)
Δεν γράφω για το κοινό. Τα δοκίμιά μου είναι ταξίδια γνωριμίας με τους δημιουργούς
Αναγνωστάκη; Η μαυρίλα της Κατοχής μου προξένησε κατάθλιψη. Η έλλειψη ελευθερίας ήταν κάτι το τρομερό. Έβρισκα όμως παρηγοριά στα βιβλία. Αγαπούσα ιδιαίτερα την ποίηση του Καρυωτάκη, του Σεφέρη, του Καβάφη. Στη δική μου γενιά άρεσαν ο Χάμσουν και η ρώσικη λογοτεχνία. Ντοστογιέφσκι, Γκόγκολ, Τσέχωφ, Τουργκένιεφ. Εσείς ποιον συγγραφέα προτιμούσατε; Τον Ντοστογιέφσκι. Μ’ έχει σημαδέψει. Όλα του τα βιβλία δείχνουν πόσο πλατύς είναι ο ορίζοντας του ανθρώπου. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης σας αφιέρωσε τη «Συνέχεια 3» κι εσείς του αφιερώσατε τις Μαγικές εικόνες. Έχει γράψει για σας κάποιο ποίημα; Ναι. έγραψε για μένα το «Ήρθες όταν εγώ δεν σε περίμενα...» Πρόκειται για ποίημα που αποτελεί παράδοση ζωής. Παρέδωσε τη ζωή του στα χέρια μου. Έχετε γράψει δοκίμιο για την ποίηση του Μανόλη Αναγνωστάκη; Πράγματι, έχω γράψει. Δεν το έχω όμως δημοσιεύσει γιατί το θεωρώ αντιδεοντολογικό. Το δημοσιευμένο έργο σας αποτελείται κυρίως από δοκίμια για ποιητές και ποιήτριες. Να υποθέσω ότι έχετε γράψει ποιήματα; Κι αν ναι, γιατί δεν τα δημοσιεύετε;
Η Νόρα και ο Μανόλης στο σπίτι τους στην Πεύκη το 1979
Όπως οι περισσότεροι άνθρωποι, έτσι κι εγώ έχω γράψει ποιήματα. Πρόκειται όμως για γυμνάσματα και
δεν τα θεωρώ δημοσιεύσιμα. Έχω ωστόσο δημοσιεύσει ένα πεζό στο περιοδικό Νέα Πορεία το 1960. Είναι διήγημα με τίτλο «Ο αναμένων» και το υπέγραψα με το ψευδώνυμο Εύα Μάνου. Είστε ολιγογράφος. Γιατί; Δεν γράφω για το κοινό. Γράφω για τους δημιουργούς, σε αυτούς απευθύνομαι. Τα δοκίμιά μου είναι ταξίδια γνωριμίας με τους δημιουργούς. Επιπλέον δημοσιεύω δύσκολα, τα κείμενά μου τα βασανίζω, είμαι εναντίον της προχειρότητας. Υπάρχουν ανέκδοτα κείμενά σας που σκοπεύετε να δημοσιεύσετε κάποτε; Ναι, υπάρχουν μερικά κείμενα δοκιμιακού χαρακτήρα και ασφαλώς θα δοθούν για δημοσίευση. Σ’ ένα κείμενό σας που περιλαμβάνεται στη Διαδρομή μιλάτε για τη σάτιρα και το χιούμορ στην ποίηση και λέτε ότι «το χιούμορ πρέπει να το φανταστούμε σαν μια ψιλή χρωματιστή ίνα στην ύφανση ενός σκουρόχρωμου υφαντού». Ποια είναι η γνώμη σας για το χιούμορ με δεδομένο ότι ο Μανόλης Αναγνωστάκης εξέδωσε πριν από λίγα χρόνια τα σατιρικά του ποιήματα ως Μανούσος Φάσσης; Ένα από τα πράγματα που μας συνδέουν με τον Μανόλη είναι και η κοινή αίσθηση του χιούμορ. Τα ποιήματα του Φάσση βγήκαν με δική μου προτροπή. Είναι κρίμα που δεν κυκλοφορούν πια. Θέλω να ξαναεκδοθούν για να φανεί και η άλλη πλευρά του Μανόλη, η σατιρική. Ελπίζω να γίνει σύντομα.
62
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ
ΝΟΡΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ
Το θέμα είναι ποιος προωθεί τη ζωή και ποιος την πάει πίσω («Απολογισμοί και ερωτηματικά», 1972)
Η κριτική σκέψη της Αναγνωστάκη, αν και διαμορφώθηκε σε μια εποχή πόλωσης, παρέμεινε αδέσμευτη και γι’ αυτό παραγωγική
Μανόλης Αναγνωστάκης - Νόρα και Δημήτρης Χριστοδούλου (Θεσσαλονίκη 1959) ΤΟΥ ΜΙΧ. Γ. ΜΠΑΚΟΓΙΑΝΝΗ*
Η προσφορά της Νόρας Αναγνωστάκη (1925-2013) στη λογοτεχνική κριτική θα ήταν σφάλμα να αποτιμηθεί με ποσοτικά κριτήρια ή με γνώμονα την τύχη που είχαν τα κείμενα που την απασχόλησαν. Και αυτό όχι για να παρακαμφθεί το γεγονός ότι ήταν ολιγογράφος1 αλλά γιατί θεωρούμε, συμφωνώντας με τον Αλέξη Ζήρα,2 πως για τη μελέτη της λογοτεχνικής κριτικής και για την αποτίμηση της συμβολής ενός κριτικού θα ήταν καλό να αποδεσμευτούμε από αυτού του είδους τον συσχετισμό με τα κρινόμενα έργα και να αντιμετωπίσουμε τον κριτικό λόγο σαν έναν παλμογράφο των ιδεών και των θεμάτων που διαπερνούν την παραγωγή μιας περιόδου. Για μια τέτοια προσέγγιση, όμως, η σχετική προεργασία είναι πενιχρή, καθώς, σε αντίθεση με τη λογοτεχνική παραγωγή, για τον νεοελληνικό κριτικό λόγο δεν διαθέτουμε γραμματολογίες, πολύ περισσότερο συνθετικές ή εποπτικές μελέτες. Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, περιοριζόμαστε στα κείμενα που έγραψε και εξέδωσε ένας κριτικός. Η Αναγνωστάκη εξέδωσε μεγάλο μέρος του δοκιμιακού της έργου το 1995, στον τόμο Διαδρομή. Δοκίμια κριτικής (1960-1995).3 Με εφόδια την προσωπική της παιδεία και τη στέρεα γλωσσομάθεια, την άδολη αγάπη της για το διάβασμα και τη γραφή, ξεκίνησε τη διαδρομή της στον κριτικό λόγο το 1960 μέσα από τις σελί-
δες του περιοδικού Κριτική (Θεσσαλονίκη, 1959-1961) που εξέδιδε ο Μανόλης Αναγνωστάκης. Μολονότι τα κρίσιμα χρόνια της διαμόρφωσής της συνέπεσαν με την πρώτη μετεμφυλιακή δεκαετία (1950-1960), η Αναγνωστάκη δεν πρωταγωνίστησε στο κλίμα της ιδεολογικής υπερφόρτισης· πολύ περισσότερο δεν θα λέγαμε ότι συμμετείχε ενεργά στο συγκρουσιακό περιβάλλον ανάμεσα στην κομμουνιστική / «ορθόδοξη» και τη «νέα» / «αιρετική» Αριστερά. Η πνευματική της φυσιογνωμία αποκρυσταλλώθηκε λίγο αργότερα, το διάστημα 1960-1967, το οποίο σφραγίστηκε ιστορικά και πολιτικά από τις δράσεις και τη συλλογική αγωνιστικότητα της νεολαίας, τη δολοφονία του Λαμπράκη και την επιβολή της χούντας. Ο δοκιμιακός λόγος της Αναγνωστάκη ήταν από την αρχή -και παρέμεινε μέχρι τέλους- διαυγής και η σκέψη της οξυδερκής. Με αυτές τις αρετές κατάφερε να διασυνδέσει χαρισματικά την εκ του σύνεγγυς ανάγνωση των κειμένων με τον δικό της στοχασμό, εκπληρώνοντας το χρέος που είχε αναθέσει στον εαυτό της ως κριτικού να διαμεσολαβεί ανάμεσα στο κείμενο και το κοινό, με την προϋπόθεση ότι η ίδια θα είχε νιώσει «μαγεμένη» από το κρινόμενο έργο. Σκοπός της ήταν να ασκήσει το κοινό της στην κριτική ανάγνωση των έργων και να συμβάλει στην υποδοχή του έργου των τότε νέων ποιητών της Πρώτης Μεταπολεμι-
κής Γενιάς, τους οποίους η κριτική της Γενιάς του 1930 αντιμετώπιζε μεροληπτικά και άδικα. Με τα κείμενά της θέλησε να υποδείξει νέους ερμηνευτικούς ορίζοντες για έργα καταξιωμένων συγγραφέων, όπως του Γιάννη Ρίτσου και του Κοσμά Πολίτη. Χάρη στο προσωπικό της ενδιαφέρον ενημέρωσε, με κριτικό πνεύμα, το κοινό της για την ευρωπαϊκή πεζογραφία (λ.χ. για το «νέο μυθιστόρημα» ή για την πεζογραφία των «οργισμένων νέων») και φρόντισε, πολύ έγκαιρα, σε μια εποχή που ακόμα και στη Γαλλία ήταν άγνωστος, να μεταλαμπαδεύσει στην Ελλάδα τον θεωρητικό λόγο του Roland Barthes, μεταφράζοντας το 1960 στην Κριτική δύο κεφάλαια από το βιβλίο Ο Βαθμός Μηδέν της Γραφής. Η κριτική σκέψη της Αναγνωστάκη, αν και διαμορφώθηκε σε μια εποχή πόλωσης, παρέμεινε αδέσμευτη και γι’ αυτό παραγωγική, με την έννοια ότι έθετε ερωτήματα. Χαρακτηριστικό τεκμήριο είναι ο διάλογος που είχε στην Κριτική (1960) με τον τροτσκιστή, τότε, Μανόλη Λαμπρίδη (ψευδώνυμο του Μανόλη Λεοντάρη, 1920-2002). Στη συζήτηση αυτή τέθηκαν ζητήματα που εξακολουθούν να είναι επίμαχα, όπως είναι η τελεολογική (ή όχι) σχέση ιδεολογίας και έργου, η σημασία που έχει (ή δεν έχει) η ταξική προέλευση του δημιουργού, τα κριτήρια με τα οποία ένας κριτικός προσεγγίζει ένα έργο.
Εάν για τον Λαμπρίδη η κοινωνική αποστολή της τέχνης ήταν συνθήκη αυτονόητη όσο και δεσμευτική για τον καλλιτέχνη και τον κριτικό, για την Αναγνωστάκη η υπόταξη της συνείδησης του δημιουργού και του κριτικού σε προγραμματικές σκοπιμότητες παρήγε μια ιδιότυπη οπισθοδρόμηση, έναν διαβρωτικό συντηρητισμό που ευνοούσε τον μανιερισμό στην τέχνη και στην κριτική. Δεν δίστασε, έτσι, να συνταχθεί με το επιχείρημα της μη αριστερής διανόησης της εποχής εκείνης και να υποστηρίξει το 1960 ότι «η προοδευτική κοινωνική παράταξη βρίσκεται από άποψη αισθητικών επιτευγμάτων πολλά χρόνια πίσω».4 Όπως εύστοχα είχε σημειώσει η Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, η Αναγνωστάκη εκόμισε στην κριτική την «υποψία» και τη «διαλογικότητα», γιατί διέθετε «αντιεξουσιαστικό πνεύμα».5 Ο κριτικός λόγος της ήταν και παραμένει πολύπλευρα παιδευτικός· σε εποχές δογματικών σχηματοποιήσεων και δυϊστικών απόψεων, όπως είναι και η σημερινή εξάλλου, θεμελιώδης λίθος της σκέψης της δεν ήταν οι απαντήσεις αλλά τα ερωτήματα· δεν ήταν η βεβαιότητα της κρίσης όσο η διασπορά της αμφιβολίας. Με αυτόν τον τρόπο συνέβαλε στην κατάθεση μιας διαφορετικής πολιτισμικής (και πολιτικής, σε τελευταία ανάλυση) πρακτικής, η οποία εδράζεται στην έκφραση απορημάτων και στον διάλογο. Ωστόσο, τα ζητούμενα που τέθηκαν στην αρχή του κειμένου μας επιμένουν: Ποια ήταν η σχέση που είχε ο λόγος της Αναγνωστάκη με τον λόγο των κριτικών της εποχής; Πώς αυτός ο λόγος επενέργησε στο πεδίο της μεταπολεμικής και μεταπολιτευτικής κριτικής; Για ενδεχόμενες απαντήσεις θα χρειαζόταν μια ξεχω-
ριστή μελέτη, με προαπαιτούμενα που, δυστυχώς, είναι ακόμα στα σπάργανα.
1 «Από ιδιορρυθμία έγραψα πολύ λίγα κείμενα και οι ελεύθεροι σκοπευτές δεν γράφουν ιστορία»· Νόρα Αναγνωστάκη, «Όσα δεν θα έλεγα ποτέ σε μια συνέντευξη», περ. Εντευκτήριο 47 (Ιούλ. - Σεπτ. 1999) 11. 2 Αλέξης Ζήρας, «Οι λογοτεχνικοί κριτικοί της δεύτερης μεταπολεμικής γενιάς. Όρια, ορισμοί και μεταβάσεις τους», στον συλλογικό τόμο Σωτηρία Σταυρακοπούλου - Περικλής Σφυρίδης (επιμέλεια), Ημερίδα. Η Δεύτερη Μεταπολεμική Γενιά λογοτεχνών, Δήμος Θεσσαλονίκης - Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, Θεσσαλονίκη, 2010, σ. 36. 3 Νόρα Αναγνωστάκη, Διαδρομή. Δοκίμια κριτικής (1960-1995), Νεφέλη, Αθήνα, 1995. Η Αναγνωστάκη είχε γράψει και άλλα κείμενα, πρωτότυπα και μεταφράσεις, τα οποία δεν συμπεριέλαβε στον τόμο. Επίσης, παραμένουν αθησαύριστα όσα κείμενα έγραψε μετά το 1995· βλ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος, «Εργογραφία Νόρας Αναγνωστάκη», περ. Εντευκτήριο 47 (Ιούλ. - Σεπτ. 1999) 44-48. 4 Νόρα Αναγνωστάκη, «[Η φιλοσοφία της ‘καινούριας ματιάς’]», περ. Κριτική 9 (Μάιος - Ιούν. 1960) 131. 5 Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου, «Διαλογικότητα και υποψία. Η Διαδρομή της Νόρας Αναγνωστάκη», περ. Εντευκτήριο 47 (Ιούλ. - Σεπτ. 1999) 24 = Η γραφή και η βάσανος. Ζητήματα λογοτεχνικής αναπαράστασης, Πατάκης, Αθήνα, 2000, σ. 121.
* Ο Μιχ. Γ. Μπακογιάννης είναι λέκτορας Νεοελληνικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
63
ΓΡΑΜΜΑΤΑ & ΤΕΧΝΕΣ
Στον Σταύρο Ιωάννου Πέντε χρόνια συμπληρώνονται φέτος από τον θάνατο του Σταύρου Ιωάννου (1945 - 2009), σπουδαίου ανθρώπου και εξαίρετου ζωγράφου, που στον σύντομο βίο του άφησε πλούσιο και ποιοτικό έργο. Ιδιαίτερα αγαπητός στον χώρο των καλλιτεχνών, έκανε πολλούς και γνήσιους φίλους. Η παρέα των φίλων του με την επιμέλεια του κριτικού τέχνης Χρήστου Θεοφίλη τιμούν τη μνήμη του οργανώνοντας μια μεγάλη έκθεση στην οποία παίρνουν μέρος οι Γιάννης Αντωνόπουλος, Γιάννης Βαλαβανίδης, Στέφανος Δασκαλάκης, Βαγγέλης Δημητρέας, Μαριγώ Κάσση, Γιώργος Μηλιός, Κυριάκος Μορταράκος, Χρόνης Μπότσογλου, Δημήτρης Σεβαστάκης, με τίτλο Στον Σταύρο Ιωάννου - Οι φίλοι του, έως 29.4, στην Αίθουσα Τέχνης Αέναον (Ν. Βάμβα 5, Κολωνάκι).
ΚΥΡΙΑΚΗ
Η ΑΤΖΕΝΤΑ ΤΗΣ ΕΒΔΟΜΑΔΑΣ
Βιβλία και γεύσεις Πασχαλινή γιορτή βιβλίου (με έκπτωση 50%), με γεύσεις από την Άνδρο και ξεχωριστά τοπικά προϊόντα και κρασιά, στα οποία θα μυήσει το κοινό η συγγραφέας της έκδοσης Ανδριώτικη κουζίνα, Βιβή Παλαιοκρασσά, διοργανώνει σε συνεργασία με τον Δήμο Άνδρου το βιβλιοπωλείο του Εκδοτικού Οίκου Μέλισσα (Σκουφά 58), από τις 11.00 π.μ.
Για την Κεφαλλονιά Πασχαλινή συναυλία με τη συμμετοχή όλων των καλλιτεχνικών σωμάτων της Λυρικής Σκηνής, τα οποία θα ερμηνεύσουν τρία σημαντικά συμφωνικά έργα θρησκευτικής μουσικής πάνω στον μεσαιωνικό ύμνο Stabat Mater, των Περγκολέζι, Κάρυ, Μποκερίνι, υπό τη διεύθυνση των Α. Γεωργακάτου - Μ. Κατσούλη, τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν για την αποκατάσταση του Δημοτικού Θεάτρου Ληξουρίου, στο Θέατρο Ολύμπια (Ακαδημίας 59-61), στις 12.00 μ.
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΠΥΡΟΣ ΚΑΚΟΥΡΙΩΤΗΣ agenda.avgi@gmail.com
Θεόδωρος Παπαγιάννης Το ντοκιμαντέρ του Παναγιώτη Κράββαρη Θεόδωρος Παπαγιάννης: Επιστροφή στο Ελληνικό, που καταγράφει τη δημιουργία ενός υπαίθριου γλυπτικού πάρκου στο χωριό Ελληνικό της Ηπείρου από τον γνωστό γλύπτη και τους συνεργάτες του, προβάλλεται σήμερα, ενώ θα ακολουθήσει συζήτηση του σκηνοθέτη με τον γλύπτη και τους συναδέλφους του Κώστα Δικέφαλο και Χρήστο Σκαλκώτο στο Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91α - Σικίνου 35α, Κυψέλη), στις 3.00 μ.μ
Μ. ΔΕΥΤΕΡΑ
Αλέξανδρος Αργυρίου Βραδιά αφιερωμένη στον κριτικό και ι-
στορικό λογοτεχνίας Αλέξανδρο Αργυρίου, για τον οποίο θα μιλήσουν ο κριτικός Αλέξης Ζήρας και ο σκηνοθέτης Λευτέρης Ξανθόπουλος, με συντονιστή τον Σάμη Γαβριηλίδη, διοργανώνεται στο Art Bar Poems & Crimes (Αγ. Ειρήνης 17, Μοναστηράκι), στις 8.30 μ.μ.
Φλάουτο και κιθάρα Δύο εξαίρετες σολίστ, η Αμαλία Κουντούρη στο φλάουτο και η Εύα Φάμπα στην κιθάρα, ενώνουν τις ερμηνευτικές τους ικανότητες παρουσιάζοντας ένα πλούσιο και μελωδικό πρόγραμμα, με έργα Tedesco, Machado, Locatelli, Piazzolla, Merlin, Ibert, Truhlar, Χαριζάνου, Μαυροειδή και Δημήτρη Φάμπα, στον Πολυχώρο Τέχνης Αλεξάνδρεια (Σπάρτης 14, πλ. Αμερικής), στις 8.00 μ.μ.
Καβαφιστές Την επίδραση της καβαφικής ποίησης στη σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία και την ποπ κουλτούρα διεθνώς συζητούν η πανεπιστημιακός Ελένη Παπαργυρίου, οι ερευνήτριες Φωτεινή Δημηρούλη και ΆνναΜαρία Σιχάνη κι οι δημοσιογράφοι Πάνος Μιχαήλ και Έφη Γιαννοπούλου, στην εκδήλωση «Από τους Καβαφιστές στους Cavafistas»
στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών (Συγγρού 107), στις 7.00 μ.μ.
J.S. Bach Τα Κατά Ιωάννην Πάθη BWV 245 του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, στην αυθεντική τους εκδοχή (1724) με όργανα εποχής και ολιγομελή χορωδία δωματίου, παρουσιάζει η Καμεράτα - Ορχήστρα των Φίλων της Μουσικής με επικεφαλής τον τσεμπαλίστα και αρχιμουσικό Μάρκελλο Χρυσικόπουλο και ερμηνεία από τους μονωδούς Μυρσίνη Μαργαρίτη, Μαίρη-Έλεν Νέζη, Βασίλη Καβάγια, Πέτρο Μαγουλά και Τζέισον Νταρνέλ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Β. Σοφίας και Κόκκαλη), στις 8.30 μ.μ.
Μ. ΤΡΙΤΗ
Παπαδιαμάντης Τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη συναντά ο ηθοποιός Δημήτρης Καταλειφός, μέσα από τα διηγήματά του «Το μοιρολόγι της Φώκιας», «Έρως ‘Ηρως» και «Παιδική Πασχαλιά», που επέλεξε να παρουσιάσει, με τη συνοδεία των Κώστα Κωσταντάτου στα κρουστά και το ούτι και Λουκίας Κωνσταντάτου στο κανονάκι, στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Ηρ. Πολυτεχνείου 32), στις 9.00 μ.μ.
Μήδεια Την Μήδεια του Ευριπίδη, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Παλιού, με ερμηνευτές τους Δημήτρη Παλαιοχωρίτη, Λυδία Πάλλα, Μικαέλα Ζούστη και Μαρία Ρεμπούτσικα, την οποία προλογίζει ο κριτικός και θεατρολόγος Λέανδρος Πολενάκης, τα έσοδα της οποίας θα δοθούν σε εθελοντικό ξενώνα κακοποιημένων γυναικών, παρουσιάζεται από τον Πολιτιστικό Οργανισμό Arcadia στο Ίδρυμα Μ. Κακογιάννης (Πειραιώς 206), στις 8.30 μ.μ.
Μ. ΤΕΤΑΡΤΗ
Μ. Θεοδωράκης Την γραμμή που ενώνει τον ύμνο «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου», το λαϊκοθρησκευτικό «Σήμερα μαύρος ουρανός, σήμερα μαύρη μέρα» και το «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω» του Μίκη Θεοδωράκη διερευνά η μουσική παράσταση Η υμνωδία του Πάσχα συναντά τον «Επιτάφιο» του Θεοδωράκη, με ερμηνευτές τους Νεκταρία Καραντζή, Τάσο Αποστόλου, Γιάννη Σαμπροβαλάκη, Οδυσσέα Κορέλη, Βαγγέλη Νίνα, Βι-
Οι δυο μας τώρα Μία επιπλέον παράσταση του έργου του Χρήστου Αγγελάκου Οι δυο μας τώρα, όπου μέσα σε 11 σύντομες σκηνές τα πρόσωπα ξεκαθαρίζουν παλιούς λογαριασμούς ή δημιουργούν νέους, αποκαλύπτουν μυστικά, παλεύουν με την απώλεια, συμφιλιώνονται με το τέλος, παρουσιάζουν οι ηθοποιοί της Ομάδας Pequod (Γιάννης Λεάκος, Νικολίτσα Ντρίζη, Δημήτρης Ξανθόπουλος, Αγγελική Παπαθεμελή), τα έσοδα της οποίας θα διατεθούν εξ ολοκλήρου στην Κοινωνική Κουζίνα «Ο Άλλος Άνθρωπος», στο θέατρο Skrow (Αρχελάου 5, Παγκράτι), στις 6.15 μ.μ.
Πολιτισμός σε κρίση ή πολιτισμός στην κρίση; Να «οραματιστούμε την Αθήνα ως ζωντανή εστία πολιτισμού, που θα αξιοποιεί την μεγάλη της κληρονομιά αλλά και θα στηρίζει τη σύγχρονη δημιουργία, που θα φέρει τον πολιτισμό στην καθημερινότητα κάθε γειτονιάς και θα προσφέρει χώρο στους νέους καλλιτέχνες» καλούν τους ανθρώπους του πολιτισμού ο υποψήφιος δήμαρχος Γαβριήλ Σακελλαρίδης και η δημοτική κίνηση «Ανοιχτή Πόλη» προσκαλώντας τους σε διάλογο για να συνδιαμορφώσουν ένα σχέδιο για την πόλη και τον πολιτισμό, σε εκδήλωση που διοργανώνουν τη Μ. Τρίτη στο Six D.o.g.s. (Αβραμιώτου 6-8, Μοναστηράκι), στις 7.00 μ.μ.
βή Γκέκα και Βίκυ Στυλιανού, που παρουσιάζεται στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά (Ηρ. Πολυτεχνείου 32), στις 9.00 μ.μ.
Γερμανικό ρέκβιεμ Ένα από τα πιο εσωτερικά και υποβλητικά έργα του Γιοχάνες Μπραμς, το Γερμανικό Ρέκβιεμ, ερμηνεύει η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών υπό τον Βασίλη Χριστόπουλο, με σολίστ την υψίφωνο Σουζάνε Μπέρνχαρτ και τον βαρύτονο Γιόχεν Κούπφερ, μαζί με τη Χορωδία MotettenChor του Μονάχου, υπό τη διεύθυνση του Μπένεντικτ Χάαγκ, στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Β. Σοφίας και Κόκκαλη), στις 8.30 μ.μ.
Μέρες Επιταφίου Τη λαϊκή λειτουργία Μέρες Επιταφίου, πάνω στο ποιητικό έργο του Νίκου Γκάτσου, έργο για συμφωνική ορχήστρα, χορωδία, λαϊκό τραγουδιστή, λυρική σοπράνο, αφηγητή, παρουσιάζει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών Συγγρού 107), στις 8.30 μ.μ.
Μ. ΠΕΜΠΤΗ
Diana Pavlidi Trio Τζαζ τραγούδια, συνδεδεμένα με τις φωνές που σημάδεψαν την τζαζ, όπως της Billie Holiday, της Ella Fitzgerald ή της Sarah Vaughan, παρουσιάζει η Ντιάνα Παυλίδη, μαζί με την Ευγενία Καρλαύτη (organ) και τον Νέστορα Δημόπουλο (κιθάρα), στο καφέ του Νομισματικού Μουσείου (Πανεπιστημίου 12), στις 9.00 μ.μ.
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
64 Παρακαλούνται οι αναγνώστες να ενημερώνονται για τυχόν αλλαγές από τα παρακάτω τηλέφωνα Α ΠΡΟΒΟΛΗΣ ΑΑΒΟΡΑ Ιπποκράτους 180, Νεάπολη, 2106423271-2106462253, Tru-Surround Το μικρό ψάρι 17:40, 20:00, 22:30 ΑΒΑΝΑ Κηφισίας 234 και Λυκούργου 3, 2106756546, Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 18:00, 20:20, 22:40 ΑΕΛΛΩ CINEMAX 5+1 CYTA Πατησίων 140, 2108259975 2108215327, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 17:15, 20:00, 22:45 Αίθουσα 2 Νώε 18:30, 21:30 Αίθουσα 3 Ο Γερμανός γιατρός 18:15, 20:30 Ο μόνος επιζών 22:30 Αίθουσα 4 Ο μόνος επιζών 18:45, 21:15 ΑΘΗΝΑΙΟΝ Βασιλίσσης Σοφίας 124, Αμπελόκηποι, 2107782122-2112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 17:10 Ο μόνος επιζών 20:00, 22:20 Αίθουσα 2 Νώε 20:10 3D Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 17:30 3D, 22:50 3D ΑΘΗΝΑΙΟΝ CINEPOLIS Ζησιμοπούλου 7 & Ιωάννου Μεταξά, Γλυφάδα, 21089832382112112222, www.athinaioncinemas.com Αίθουσα 1 Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 17:40, 20:00, 22:20 Αίθουσα 2 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 17:30, 20:00, 22:30 Αίθουσα 3 Νώε 17:50 Ο μόνος επιζών 20:30, 22:50 Αίθουσα 4 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 16:20 Νώε 22:00 3D Ζήτω η ελευθερία 18:20, 20:10 ΑΙΓΛΗ Λεωφόρος Πεντέλης 98, Χαλάνδρι, 2106841010 Αίθουσα 1 Ζήτω η ελευθερία 18:30, 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Νώε 17:45, 20:15 3D Ο μόνος επιζών 22:45 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ EUROPA CINEMAS Λεωφόρος Αλεξάνδρας και Πατησίων 77-79, σταθμός ΗΣΑΠ «Βικτώρια», 2108219298 Ξενοδοχείο Grand Budapest 20:40, 22:50 Rio 2 (μεταγλ.) 18:40 ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ NEW STAR ART CINEMA Κρέμου 141, Καλλιθέα, 2109512624 2109512604 Αίθουσα 1 Χίτλερ: Μια ταινία από τη Γερμανία 17:00 Ο μυστικός δείπνος 22:15 Ο Μύλος και ο σταυρός 20:30 Αίθουσα 2 Δον Κιχώτης 16:30 Χίτλερ: Μια ταινία από τη Γερμανία 22:30 Από τη γη στη σελήνη 18:30 Το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο 20:00 ΑΝΟΙΞΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ 2+1 Αγωνιστών στρατοπέδου 49, Χαϊδάρι, 2105813470-2105813450 Αίθουσα 1 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 18:15 Νώε 20:10, 22:30 Αίθουσα 2 ART CINEMA Grand Central 18:15 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 20:00, 22:30 ΑΣΤΥ Κοραή 4, Αθήνα, 2103221925, Senso 17:45, 20:00, 22:15 ΑΤΛΑΝΤΙΣ 3D DIGITAL Λεωφόρος Βουλιαγμένης 245, Πλατεία Καλογήρων, Δάφνη, 2109711511 Αίθουσα 1 Καμίλ Κλοντέλ 1915 18:00, 20:00, 22:00 Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest 22:10 Ο Γερμανός γιατρός 18:10, 20:10 ΑΤΤΑΛΟΣ DIGITAL CINEMA Κοτιαίου & Ελευθερίου Βενιζέλου Νέα Σμύρνη, 2109331280 12 χρόνια σκλάβος 20:10, 22:40 Η κλέφτρα των βιβλίων 17:40 ΒΑΡΚΙΖΑ Θάσου 22, 2108973926 Αίθουσα 1 3D Digital Νώε 19:50 3D, 22:15 3D Rio 2 (μεταγλ.) 17:50 3D Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest 21:00, 22:40 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:40 3D CAPITOL 3D CINEMA Ιουλιανού 33-35 & Γ’ Σεπτεμβρίου 74-78, Capitol Mall (Σταθμός Βικτώρια), 2108210038, www.facebook.com/CineCapitol, Πέρα από την λογική 19:00 Νώε 21:00 3D CINERAMA DIGITAL CINEMA Αγίας Κυριακής 30, Παλαιό Φάληρο, 21094035932109403595, Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 18:20, 20:30, 22:40 VILLAGE 15 CINEMAS @ THE MALL Ανδρέα Παπανδρέου 35 (παράπλευρος Αττική οδού) θέση ψαλίδι, Μαρούσι, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 16:50 Need for Speed 18:50, 21:45, 00:30 Αίθουσα 2 - Post Credit Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:15 3D, 22:00 3D Rio 2 (μεταγλ.) 17:00 3D Αίθουσα 3 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 15:10, 18:00 Το ακρωτήρι της βίας 20:30, 22:50 Αίθουσα 5 - Cinema Europa, Heineken Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 21:15, 00:00 Rio 2 (μεταγλ.) 16:40, 19:00 Αίθουσα 6 - Cinema Europa Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 15:30, 18:20, 21:15, 00:00 Αίθουσα 7 - max screen - Cosmote
ΘΕΑΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΕΣ «Χίτλερ: Μια ταινία από την Γερμανία» του Χανς Γιούργκεν Ζίμπερμπεργκ. Επτάωρο κινηματογραφικό έπος, χωρισμένο σε τέσσερα μέρη, παραγωγής 1977. Ο Ζίμπερμπεργκ έχει επιλέξει την αισθητική στοχαστική φόρμα που προτιμούσε ο Βάγκνερ, διερευνώντας εξαντλητικά την καταστροφική κληρονομιά του Αδόλφου Χίτλερ (Αλεξάνδρα New Star Art Cinema). «Το μικρό ψάρι» του Γιάννη Οικονομίδη. Ένας ήρωας - εκτελεστής, που έλκει την καταγωγή του από τους χαρακτήρες του Μελβίλ, στην «περιφέρεια» της Αθήνας. Ο Οικονομίδης στην τελευταία του ταινία αποδεικνύεται πιο «χαλαρός», αλλά και πιο ώριμος στην κινηματογραφική του γλώσσα σε σχέση με τις προηγούμενες δουλειές του (Ααβόρα, Ταινιοθήκη της Ελλάδος, Village Ρέντη, Σπόρτιγκ, Νώε 18:30, 21:30, 00:30 Rio 2 (μεταγλ.) 16:00 Αίθουσα 8 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 16:00 Νώε 20:45 3D, 23:30 3D Rio 2 (μεταγλ.) 18:10 3D Αίθουσα 9 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 19:50, 22:10, 00:20 Rio 2 (μεταγλ.) 15:20, 17:40 Αίθουσα 10 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 17:15, 20:15, 23:15 Αίθουσα 11 Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν (μεταγλ.) 15:50 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 17:50, 21:00, 23:45 Αίθουσα 12 Νώε 16:30, 19:30, 22:30 Αίθουσα 13 - gold class Surround Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 20:15, 23:15 Αίθουσα 14 - gold class Νώε 19:30, 22:30 VILLAGE 5 CINEMAS PAGRATI Υμηττού 110 & Χρεμωνίδου, Εμπορικό κέντρο Millennium, Παγκράτι, 210 7566240 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:10, 21:00, 23:45 Αίθουσα 2 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 18:00 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 20:10, 22:30 Αίθουσα 3 - Cosmote Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 18:40, 21:30, 00:20 Αίθουσα 4 Νώε 20:30 3D Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 23:20 3D Rio 2 (μεταγλ.) 18:20 3D Αίθουσα 5 Νώε 21:10, 00:00 Rio 2 (μεταγλ.) 19:00 VILLAGE 9 CINEMAS @ FALIRO Παλαιά Λεωφόρος Ποσειδώνος 1 & Μωραϊτινη 3 Δέλτα Παλαιού Φαλήρου, Τηλ.14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Νώε 21:30, 00:20 3D Rio 2 (μεταγλ.) 18:30 3D Αίθουσα 2 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 19:40, 22:00, 00:20 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 17:40 Αίθουσα 3 Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν (μεταγλ.) 17:20 Need for Speed 19:30, 22:10 Αίθουσα 4 - Post Credit Νώε 18:00, 21:00, 00:00 Αίθουσα 5 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 21:10, 00:00 Rio 2 (μεταγλ.) 18:00 Αίθουσα 6 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 22:15 3D Rio 2 (μεταγλ.) 17:10, 20:00 Αίθουσα 7-VMAX - Cosmote Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:50, 21:30, 00:10 Αίθουσα 8 - Gold Class Νώε 19:30, 22:30 Αίθουσα 9 - gold class Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:40, 21:20 VILLAGE CINEMAS ATHENS METRO MALL ΑΓΙΟΣ ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Λεωφόρος Βουλιαγμένης 276, Άγιος Δημήτριος, 210 6104100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 Rio 2 (μεταγλ.) 15:50 Νώε 18:10, 21:10, 00:00 Αίθουσα 2 - Cosmote Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 21:40, 00:20 Rio 2 (μεταγλ.) 17:20, 19:30 Αίθουσα 3 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 15:30, 17:40 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 19:45, 22:30 Αίθουσα 4 Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν (μεταγλ.) 16:50 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 22:00, 00:10 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:50 Αίθουσα 5 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 20:30 3D, 23:10 Rio 2 (μεταγλ.) 16:10 3D, 18:20 VILLAGE SHOPPING AND MORE Θηβών 228 & Παρνασσού, Άγιος Ιωάννης Ρέντης, 210
«Χίτλερ: Μια ταινία από την Γερμανία» του Χανς Γιούργκεν Ζίμπερμπεργκ.
Μικρόκοσμος, Σινεάκ). «Senso» του Λουκίνο Βισκόντι. Στα 1954 ο Βισκόντι γύρισε αυτό το αριστουργηματικό μελόδραμα, που μεταφέρει την όπερα σε κινηματογραφικό πλαίσιο, εστιάζοντας σε μια τρα4215100 - 14 848 (Γραμμή παραπόνων 214 214 7062), www.villagecinemas.gr Αίθουσα 1 - Comfort Νώε 21:20, 00:10 Αίθουσα 2 Comfort Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 20:30, 23:20 Αίθουσα 3 Το μικρό ψάρι 18:00, 21:00, 23:50 Αίθουσα 4 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:20 3D, 22:15 3D Rio 2 (μεταγλ.) 17:10 3D Αίθουσα 5 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 19:50, 22:40 Rio 2 (μεταγλ.) 17:40 Αίθουσα 6 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 17:40, 20:30, 23:20 Αίθουσα 7 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 16:20 3D, 18:30 3D Νώε 20:45 3D Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 23:45 3D Αίθουσα 8 Rio 2 (μεταγλ.) 18:10 3D Ο μόνος επιζών 20:20, 22:50 Αίθουσα 9 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 17:00, 19:10 Νώε 21:20, 00:10 Αίθουσα 10 Cosmote Need for Speed 17:30, 20:10, 23:00 Αίθουσα 11 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 20:50, 23:30 Rio 2 (μεταγλ.) 18:40 Αίθουσα 12 Need for Speed 18:50, 21:40, 00:15 Αίθουσα 13 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 17:50 Το ακρωτήρι της βίας 20:00, 22:30 Αίθουσα 14 Νώε 17:00, 19:45, 22:45 Αίθουσα 15 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 18:20, 21:10, 00:00 Αίθουσα 16 Ψυχρά κι ανάποδα (μεταγλ.) 17:20 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 19:40, 22:10 Αίθουσα 17 Περπατώντας με τους δεινόσαυρους (μεταγλ.) 18:15 NonStop 20:15, 22:20, 00:30 Αίθουσα 18 Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν (μεταγλ.) 17:15, 19:15 Αιωνιότητα 21:20, 23:50 Αίθουσα 19 Το ακρωτήρι της βίας 19:00, 21:15, 23:40 Αίθουσα 20 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:45, 21:30, 00:20 ΓΑΛΑΞΙΑΣ 3D DIGITAL Μεσογείων 6, Αμπελόκηποι, 2107773319-2107700491 Αίθουσα 1 Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 18:00, 20:20, 22:40 Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest 18:30, 20:30, 22:30 GAZARTE Βουτάδων 34, Γκάζι, 21034522772103460347, www.gazarte.gr, Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 18:00, 20:15, 22:30 ΓΛΥΦΑΔΑ ODEON Ζέππου 14 & Ξενοφώντος 31, Γλυφάδα, 2109650318, www.odeon.gr, www: i-ticket.gr Αίθουσα 1 Καμίλ Κλοντέλ 1915 20:30, 22:40 Rio 2 (μεταγλ.) 18:00 Αίθουσα 2 Το ακρωτήρι της βίας 20:00, 22:30 ΔΑΝΑΟΣ Λεωφόρος Κηφισίας 109 & Πανόρμου, Αμπελόκηποι, 2106922655, www.danaoscinema.gr Αίθουσα 1 Ζήτω η ελευθερία 18:30, 20:30, 22:30 Rio 2 (μεταγλ.) 16:30 Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest 22:00 Ο Γερμανός γιατρός 18:00, 20:00 ΔΙΑΝΑ Περικλέους 14,Μαρούσι, 2108028587, Nebraska 22:30 Αίσθηση αμαρτίας 17:45, 20:10 ΕΛΛΗ Ακαδημίας 64, Αθήνα, 2103632789, Ζήτω η ελευθερία 18:00, 20:00, 22:00 ΕΜΠΑΣΣΥ NOVA ODEON Πατριάρχου Ιωακείμ 5 και Ηροδότου, Κολωνάκι, Αθήνα, 2107215944, www.i-ticket.gr, Καμίλ Κλοντέλ 1915 18:10, 20:20, 22:30 ΙΛΙΟΝ DIGITAL CINEMA Τροίας 34 & Πατησίων 113, 2108810602-6955466939, Nymphomaniac: Μέρος Β’ 22:20 Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 18:10, 20:20 ΙΝΤΕΑΛ Πανεπιστημίου 46, Αθήνα, 2103826720,
γική ερωτική ιστορία στην Ιταλία της περιόδου του ιταλο-αυστριακού πολέμου. Η κόμισσα Λίβια Σερπιέρι ερωτεύεται έναν νεαρό Αυστριακό αξιωματικό, και θα παρασυρθεί να προδώσει όχι μόνο την οικογένειά της αλλά και τη χώρα της (Άστυ). Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 17:20, 19:50, 22:20 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Κηφισίας 245, (Ζηρίνειο), Κηφισιά, 21062335672106232808, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 20:30, 23:00 Rio 2 (μεταγλ.) 18:30 Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest 22:00 Ο Γερμανός γιατρός 18:00, 20:00 ΚΗΦΙΣΙΑ CINEMAX CLASS CYTA Δροσίνη 6 (απέναντι από Βάρσο ), Κηφισιά, 21062316012106231933, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Καμίλ Κλοντέλ 1915 18:30, 20:30, 22:30 ΜΙΚΡΟΚΟΣΜΟΣ FILMCENTER Λεωφόρος Συγγρού 106, 2109215305, Το μικρό ψάρι 18:00, 20:15, 22:45 ΝΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Βουλιαγμένης 179 Δάφνη (στάση ΜΕΤΡΟ Αγ. Ιωάννης), 2109703158-2109706865, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr Αίθουσα 1 Νώε 18:45, 21:45 Αίθουσα 2 Ο μόνος επιζών 21:15, 23:45 Rio 2 (μεταγλ.) 17:15, 19:15 Αίθουσα 3 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:00, 20:45, 23:30 Αίθουσα 4 Νώε 20:00, 23:00 Rio 2 (μεταγλ.) 17:45 3D Αίθουσα 5 Ο μόνος επιζών 20:15, 22:45 Rio 2 (μεταγλ.) 18:15 Αίθουσα 6 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 17:30 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:30, 22:15 ΝΙΡΒΑΝΑ CINEMAX CYTA Λεωφόρος Αλεξάνδρας 192, Αμπελόκηποι, 21064693982106445221, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Καμίλ Κλοντέλ 1915 19:30, 21:30 Rio 2 (μεταγλ.) 17:30 ODEON KΟSMOPOLIS ΜΑΡΟΥΣΙ Λεωφόρος Κηφισίας .73 & Πουρνάρα (Κόμβος Αττικής οδού), 14560 (από σταθερό 0,49 ευρώ ανά λεπτό και 0,98 ευρώ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr, www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 19:30, 22:20 Αίθουσα 2 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 22:20 Rio 2 (μεταγλ.) 19:30 Αίθουσα 3 Ξενοδοχείο Grand Budapest 19:10, 21:40 Αίθουσα 4 Need for Speed 20:30, 23:10 Αίθουσα 5 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:50 3D, 22:40 3D Αίθουσα 6 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 18:20 Πέντε δευτερόλεπτα στο κενό 20:30, 22:40 Αίθουσα 7 Νώε 20:20, 23:10 Αίθουσα 8 Vodafone Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:20, 22:10 Αίθουσα 9 Ο μόνος επιζών 20:10, 22:50 Rio 2 (μεταγλ.) 17:50 3D Αίθουσα 10 Το ακρωτήρι της βίας 21:00, 23:20 Rio 2 (μεταγλ.) 18:30 Αίθουσα 11 Rio 2 (μεταγλ.) 18:50 Νώε 21:30 Αίθουσα 12 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 20:00, 23:00 ODEON ΟΠΕΡΑ Ακαδημίας 57, Αθήνα, 2103622683, www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Ο Γερμανός γιατρός 18:10, 20:20, 22:30 Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest 19:40, 22:00 ΟDEON STARCITY Λεωφόρος Συγγρού 111 & Λεοντίου, Νέος Κόσμος, 14560 (από σταθερό 0,49 ευρώ ανά λεπτό και 0,98 ευρώ από κινητό ανά λεπτό), www.odeon.gr , www.i-ticket.gr Αίθουσα 1 Νώε 21:10 Rio 2 (μεταγλ.) 19:00 Αίθουσα 2 Ξενοδοχείο Grand Budapest
19:30, 21:50 Αίθουσα 3 Ο Γερμανός γιατρός 20:20, 22:20 Αίθουσα 4 Need for Speed 18:50, 22:00 Αίθουσα 5 Η τριλογία της απόκλισης: Οι διαφορετικοί 19:50, 22:50 Αίθουσα 6 Ο μόνος επιζών 20:00, 22:30 Rio 2 (μεταγλ.) 17:50 3D Αίθουσα 7 - Vodafone Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 21:30 Πέντε δευτερόλεπτα στο κενό 19:10 Αίθουσα 8 Νώε 20:10, 23:10 Αίθουσα 9 Το ακρωτήρι της βίας 20:40, 23:00 Rio 2 (μεταγλ.) 18:30 Αίθουσα 10 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:40, 22:40 ΟΣΚΑΡ DIGITAL Αχαρνών 330, Κάτω Πατήσια, 2102281563, Πέρα από την λογική 20:20, 22:20 Πέμπτη και 12 16:20, 18:20 ΠΑΛΑΣ Υμηττού 109, Παγκράτι, 2107511868, Ο εγωιστής γίγαντας 22:20 Φιλομένα 20:15 Μικρά Αγγλία 17:30 ΣΙΝΕ ΧΟΛΑΡΓΟΣ (πρώην ΑΛΟΜΑ) Μεσογείων 232 & Βεντούρη, Χολαργός, 2106525122 Ο θρύλος του Μάικλ Κόλχαας 20:10, 22:30 Rio 2 (μεταγλ.) 18:10 ΣΟΦΙΑ Ευσταθιάδου 2, Πλατεία Αγίας Τριάδος, Αργυρούπολη, 2109927447-2109917094, 300: Η άνοδος της αυτοκρατορίας 18:30, 20:30, 22:30 ΣΠΟΡΤΙΓΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Κωνσταντίνου Παλαιολόγου 18, Νέα Σμύρνη, 2109313360 Αίθουσα 1 Ζήτω η ελευθερία 18:30, 20:30, 22:30 Αίθουσα 2 Φιλομένα 20:20 Το μικρό ψάρι 22:20 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 17:50 STER CINEMAS Λεωφ. Δημοκρατίας 67α, εμπορικό κέντρο ESCAPE, Ιλιον, 801 801 7837 -210 8092690, www.stercinemas.gr Αίθουσα 1 Ο μόνος επιζών 16:30, 18:50, 21:10, 23:30 Αίθουσα 2 Νώε 22:10 3D Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 19:40 3D Rio 2 (μεταγλ.) 17:30 3D Αίθουσα 3 Rio 2 (μεταγλ.) 17:00, 19:00 Νώε 21:00 Αίθουσα 4 Η ταινία Lego (μεταγλ.) 16:20 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:30, 21:30 Αίθουσα 5 Rio 2 (μεταγλ.) 17:50, 19:50 Ο μόνος επιζών 22:00 Αίθουσα 6 Νώε 19:30, 22:30 Το ακρωτήρι της βίας 17:15 Αίθουσα 7 Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν (μεταγλ.) 16:00, 18:00 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 20:00, 23:00 ΤΑΙΝΙΟΘΗΚΗ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ - ΛΑΪΣ Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου 134-136, 2103609695-2103612046, contact@tainiothiki.gr, www.tainiothiki.gr Αίθουσα 1 Χαρά 19:00, 20:30, 22:00 Αίθουσα 2 Το μικρό ψάρι 19:00, 21:30 ΤΙΤΑΝΙΑ CINEMAX Πανεπιστημίου & Θεμιστοκλέους 5, Αθήνα, 2103811147, cinemax1@otenet.gr, www.cinemax.gr, Κλέφτης ποδηλάτων 20:30 Αμλετ 18:00 Δράκουλας, ο άρχων του τρόμου 22:00 ΤΡΙΑ ΑΣΤΕΡΙΑ 3D DIGITAL Λεωφόρος Ηρακλείου 386, Νέο Ηράκλειο, 21028268732102825607, www.triaasteria.gr Αίθουσα 1 Νώε 20:15, 22:40 Rio 2 (μεταγλ.) 18:00 Αίθουσα 2 Captain America 2: Ο στρατιώτης του χειμώνα 18:00, 20:30, 22:50 ΤΡΙΑΝΟΝ FILMCENTER Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων 101, 2108222702-2108215469, Ζήτω η ελευθερία 19:00, 20:45, 22:30 ΦΟΙΒΟΣ DIGITAL CINEMA Εθνικής Αντιστάσεως 1, στάση ΜΕΤΡΟ Περιστέρι, 2105711105, Ζήτω η ελευθερία 20:30, 22:20 Rio 2 (μεταγλ.) 18:30 ΠΡΟΑΣΤΙΩΝ ΑΛΙΚΗ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΝΕΑΣ ΜΑΚΡΗΣ Λεωφόρος Μαραθώνος 196, 22940-69871, kedmarahon@yahoo.gr, Νώε 21:00 3D ΑΡΤΕΜΙΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Γιαννάκη 2, Μαρκόπουλο, 22990-23924, Ο κος Πίμποντι και ο Σέρμαν (μεταγλ.) 19:15 Φιλομένα 21:15 ΜΑΓΙΑ Αβάντων 83 & Ιατρίδου, Χαλκίδα, 2221025625, www.odeon.gr, www.i-ticket.gr, NonStop 20:10, 22:30 Rio 2 (μεταγλ.) 18:00 3D ΣΙΝΕ ΜΕΛΙΝΑ Λεωφόρος Φυλής 165, Καματερό, 2102311534 Ο μικρός Νικόλας (μεταγλ.) 19:00, 21:00
ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΙΝΕ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ Αγίου Γεωργίου & Ζάππα 4, Κορυδαλλός, 2104960955, Φιλομένα 19:00 Ξενοδοχείο Grand Budapest 21:00 ΣΙΝΕΑΚ ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ Πλατεία Δημαρχείου, 2104225653 Το μικρό ψάρι 21:40 Νώε 19:00 Rio 2 (μεταγλ.) 17:00
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 AΠΡΙΛΙΟΥ 2014
65
ΣΚΑΚΙ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΟΣΜΑΣ ΚΕΦΑΛΟΣ kosmaskefalos@gmail.com
ΠΡΩΤΟΙ ΚΑΙ ΑΗΤΤΗΤΟΙ Ο ΜΑΛΙΚΕΝΤΖΟΣ ΚΑΙ Η ΠΑΥΛΙΔΟΥ
Εικοσάρηδες οι πρωταθλητές!
ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ o Τελική Άρχισε στο Χάντι Μανσίσκ της Ρωσίας το 4ο Γκραν - Πρι Γυναικών της ΦΙΝΤΕ. Αγωνίζονται οι Χόου Γιφάν, Α. Μουζιτσούκ, Λάχνο, Κόστενιουκ, Ουσένινα, Στεφάνοβα, Τ. Κοσίντσεβα, Ζάο Ξουέ κ.ά. Επίσημος δικτυακός τόπος: http://khantymansiysk2014.fide.com/
Δύο νέοι σκακιστές, η 20χρονη Κατερίνα Παυλίδου και ο 21 ετών Σωτήρης Μαλικέντζος, τερμάτισαν πρώτοι και αήττητοι στα Πανελλήνια Ατομικά Πρωταθλήματα. Σύμφωνα με την εξέλιξη των αγώνων η πρωτιά της Παυλίδου ήταν σχεδόν αναμενόμενη, αφού διατηρήθηκε στην κορυφή καθ’ όλη τη διάρκεια του Πρωταθλήματος Γυναικών. Στους άντρες σημειώθηκαν ανατροπές: ο γκραν μετρ Βασίλης Κοτρωνιάς (πρώτο ΕΛΟ και φαβορί της διοργάνωσης) διατηρούσε την πρώτη θέση, μόνος ή σε ισοβαθμία, μέχρι το τέλος. Ακόμα και μετά τη λήξη του Πρωταθλήματος Ανδρών ισοβαθμούσε στην κορυφή, αλλά με χειρότερο συντελεστή άρσης ισοβαθμίας τόσο από τον Μαλικέντζο, ο οποίος αναδείχθηκε πρωταθλητής όσο και από τον Θ. Μαστροβασίλη, που κατέλαβε τη δεύτερη θέση. Οι αγώνες συμπεριλήφθησαν στο φεστιβάλ Chessnale 2014. Τελική κατάταξη στο 63ο Ατομικό Πρωτάθλημα Ελλάδας, σε 9 αγώνες (σε παρένθεση για τους πρώτους, τα μεταξύ τους σκορ): 1ος Μαλικέντζος 6 βαθμοί (νίκη επί του Μαστροβασίλη, ισοπαλία με Κοτρωνιά), 2ος Θ. Μαστροβασίλης 6 (νίκη επί του Κοτρωνιά), 3ος Κοτρωνιάς 6, 4ος Μουτούσης 5,5, 5ος Γ. Γκούμας 5, 6ος Κούρκουλος Αρδίτης 4,5, 7ος Γαλόπουλος 4, 8ος Δημητρόφ 3,5, 9ος Τ. Παυλίδης 3, 10ος Ζυγούρης 1,5 βαθμό. Τελική βαθμολογία στο 36ο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Γυναικών: 1) Παυλίδου 7 βαθμοί σε 9 αγώνες (5 νίκες, 4 ισοπαλίες), 2) Μακροπούλου 6,5, 3) Μαρκαντωνάκη 5,5, 4-5) Ιορδανίδου, Τσολακίδου 5, 6) Γράψα 4, 7-8) Ε. Μάκκα, Ι. Μάκκα 3,5, 9) Οικονομοπούλου 3, 10) Στεφανίδη 2 βαθμοί.
o Τελική Ολοκληρώνεται αύριο το Ομαδικό Πρωτάθλημα Ρωσίας. Με τις 13 ομάδες αγωνίζονται πολλοί μεγάλοι μετρ όπως οι Καριάκιν, Γκριτσούκ, Σβίντλερ, Βιτιούγκοφ, Νεπομνιάτσι, Λέκο, Γιακοβένκο, Μορόζεβιτς, Κάμσκι, Γιομπάβα, Σίροφ, Ρουμπλέφσκι κ.ά. Αναλυτικά στοιχεία στο http://www.chessdom.com/ o Τελική Με νικητή τον Βούλγαρο Κιρ. Γκεοργκίεβ (7,5 βαθμοί σε 9 αγώνες) και με καλές ελληνικές παρουσίες πραγματοποιήθηκε στα Σκόπια το Karposh Open. Οι Αντ. Παυλίδης, Μεγαλιός συγκέντρωσαν 5,5 βαθμούς, οι Παπαδημητρίου, Αλ. Γρηγοριάδης, Κετζετζής, Μπαλόκας 4,5 και οι Μ. Γρηγοριάδης, Σερεφίδου, Εμμανουηλίδης 4 βαθμούς. o Τελική Πρώτος μετά την άρση ισοβαθμίας στον Προκριματικό Όμιλο Α’ Εθνικής Αν. Μακεδονίας και Θράκης ο Σ.Ο. Ξάνθης με 10 βαθμούς σε 6 αγώνες, ο οποίος θα αγωνιστεί το καλοκαίρι στην Α’ Εθνική. Δεύτερος με τους ίδιους βαθμούς ο Εθνικός Αλεξανδρούπολης. Από 2 βαθμούς συγκέντρωσαν το Πνεύμαθλον Καβάλας και ο Α.Ο. Ορεστιάδας. o Τελική Τελική βαθμολογία στη Β’ Εθνική Κρήτης: 1) Α.Ο. Λατώ 13 βαθμοί σε 7 αγώνες (6 νίκες, 1 ισοπαλία), 2) ΟΑΑ Ηράκλειο 10, 3-4) ΟΤΕ Χανίων, Σ.Α. Γαζίου 8, 5) Ο.Α. Χανίων 6, 6) Νέοι Ηρόδοτου 4, 7) Σ.Κ. Ρεθύμνου 4, 8) Σ.Ο. Λέων Κάντια 3. Η πρωταθλήτρια Λατώ ανέρχεται στην Α’ Εθνική. o Τελική Ο Ο.Σ. Τριανδρίας (Αργυρούδης, Βραγοτέρης, Γαβριηλίδης, Κελεσιάδης), νίκησε στον τελικό την ΧΑΝ Καλαμαριάς με 3,5-0,5 και κατέκτησε το Κύπελλο Θεσσαλονίκης - Χαλκιδικής.
Αήττητοι οι νέοι πρωταθλητές Ελλάδας Μαλικέντζος και Παυλίδου!
Αφετηρία και προορισμός η Θεσσαλονίκη
κή και στο Ομαδικό Νέων, το 2006. Κατέχει τίτλο WIM (Διεθνής Μετρ Γυναικών) και είναι μέλος της Εθνικής Γυναικών από το 2010. Αντίστροφη είναι η σκακιστική διαδρομή του Σωτήρη Μαλικέντζου: Το 2033, αφού έχει μάθει σκάκι και εκείνος από τον πατέρα του, γράφτηκε στη Σκακιστική Ένωση Βόλου. Από το 2007 ανήκει στην Ένωση Σκακιστών Θεσσαλονίκης. Το 2008 αγωνίζεται με την Εθνική μας στην Ολυμπιάδα Νέων κάτω των 16 ετών (Μερσίνα Τουρκίας), το 2009 αναδεικνύεται πρωταθλητής ανδρών Θεσσαλίας και τα έτη 2011 και 2012 πρωταθλητής Ελλάδας Νέων. Διακρίνεται στα διεθνή τουρνουά Καλαμαριάς (2011) και Πάλαιρου (2013), στο Εαρινό Τριανδρίας (2013) και σε άλλες ατομικές και ομαδικές διοργανώσεις. Το 2011 αποκτά τίτλο Fide Master και εντάσσεται στα προπονητικά κλιμάκια επίλεκτων νέων σκακιστών. Πριν από λίγες ημέρες πραγματοποίησε το άλμα, κατακτώντας τον τίτλο του πρωταθλητή Ελλάδας! Σε εκδηλώσεις προβολής του σκακιού έχει συμμετάσχει ως σολίστ σε επιδείξεις σιμουλτανέ, το 2010 για την ίδρυση του συλλόγου Ελασσόνας και τα έτη 2011 και 2012, στον Βόλο, στα Φεστιβάλ Νεολαίας Συνασπισμού.
Η Κατερίνα Παυλίδου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη, έμαθε σκάκι από τον πατέρα της και γράφτηκε στον Σκακιστικό Όμιλο Πολίχνης. Από το 2006 ενισχύει τον Α.Ο. «Κύδων» Χανίων. Το 1999 αναδεικνύεται πρωταθλήτρια στα Πανελλήνια Σχολικά Πρωταθλήματα, επιτυχία που θα επαναλάβει τα επτά επόμενα χρόνια. Από το 2001 αρχίζει νέο σερί επιτυχιών: πρώτη στα Πανελλήνια Νεανικά Πρωταθλήματα. Σε ηλικία 15 ετών συμμετέχει για πρώτη φορά στο Πανευρωπαϊκό Ατομικό Πρωτάθλημα Γυναικών στο Πλόβντιβ της Βουλγαρίας, όπου και πετυχαίνει την καλύτερη απόδοση από 157 σκακίστριες που συμμετείχαν και διπλή νόρμα WIM! Το 2012 κατακτά το Πρωτάθλημα Γυναικών Ελλάδας, κάτι που επαναλαμβάνει στην αμέσως επόμενη διοργάνωση (το τουρνουά που έληξε την περασμένη Κυριακή ήταν το Πρωτάθλημα του 2013). Δύο ακόμα επιτυχίες καταγράφει εντός του 2013: Πρώτη σκακίστρια στους Μεσογειακούς του Λιβάνου και πρωταθλήτρια Ελλάδας στο μπλιτς (Αρχαία Ολυμπία). Σε ομαδικό επίπεδο έχει αναδειχθεί βαλκανιονίκης με την Εθνική Νέων του 2009 και έχει συμβάλει πρωτιά του Κύδωνα Χανίων στην Α’ Εθνι-
Μπουντεσλίγκα
1
3
4
5
6
7
8
9
6
4
9
1
3
7
3
9
4
1
7
2
5
8
6
1
7
6
3
5
8
4
9
2
8
5
2
9
7
1
4
8
6
3
1
8
4
3
5
2
6
7
1
9
6
1
7
8
9
3
2
4
5
7
5
8
9
3
1
6
2
4
9
6
2
4
8
5
3
7
1
4
3
1
2
6
7
9
5
8
4
2
3 9
2
9
1
3
6
4 5
3
4
6 7
8 2
4 Μέτριας δυσκολίας
6
5
7
1
8 9
5 5
3
Η ΛΥΣΗ: ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. ΤΣΙΜΠΟΥΣΙ 2. ΣΑΚΟΡΑΦΑΣ 3. ΡΜ, ΣΑΝΤ 4. ΤΣΙΠΑ, ΝΤΟ 5. ΟΥΑΪΛΝΤΕΡ 6. ΥΡ, ΝΑΥΗ 7. ΜΟΝΤ, ΚΡΑΚ 8. ΑΥΤΙΣΤΙΚΟ 9. ΣΝΑΚ, ΣΤΟΑ ΚΑΘΕΤΑ: 1. ΤΣΑΤΟΥΜΑΣ 2. ΣΑ, ΣΥΡΟΥΝ 3. ΙΚΡΙΑ, ΝΤΑ 4. ΜΟΜΠΙ ΝΤΙΚ 5. ΠΡ, ΑΛΑ 6. ΟΑΣ, ΝΥΚΤΑ 7. ΥΦΑΝΤΗΡΙΟ 8. ΣΑΝΤΕ, ΑΚΤ 9. ΙΣΤΟΡΙΚΟΣ
5
Η λύση του χθεσινού προβλήματος
2
1
5
8
42.Πε5+! 1-0. Αν 42...Bxε5 43.ζ4+ και αν 42...Πxε5 43.Bζ4+ Pθ5 44.Bθ4 ματ!
ΣΤΑΥΡΟΛΕΞΟ
SU DO KU 2
Με απόλυτο σκορ (15 νίκες σε ισάριθμους αγώνες) η Μπάντεν Μπάντεν κατέκτησε για ένατη συνεχή χρονιά το Ομαδικό Πρωτάθλημα Γερμανίας. Στη σύνθεσή της συμπεριέλαβε τους Ανάντ, Αρονιάν, Σβίντλερ, Άνταμς, Μπακρό, Νάιντιτς, Βαγιέχο Πονς, Καζιμτζάνοφ, Μοβσεσιάν, Σίροφ και άλλους μεγάλους μετρ. Ενδεικτική της ποιότητα αγώνων, ακόμα και από παίκτες μικρότερου διαμετρήματος, είναι η παρτίδα που ακολουθεί: Μλαντένοβ (Βουλγαρία, 2453) Σέγκερ (Γερμανία, 2374) [B10] 1.ε4 γ6 2.γ4 δ5 3.εxδ5 γxδ5 4.γxδ5 Iζ6 5.Iγ3 Ixδ5 6.Iζ3 Iγ6 7.Aβ5 ε6 8.0-0 Aε7 9.δ4 0-0 10.Πε1 Aδ7 11.Aδ3 Iζ6 12.α3 Bα5 13.Aζ4 Παγ8 14.Bδ2 Bδ8 15.Παδ1 Iδ5 16.Ixδ5 εxδ5 17.θ3 Aζ6 18.β4 Πε8 19.Iε5 Πε7 20.Aβ1 Aε6 21.Bδ3 η6 22.Bη3 Aη7 23.θ4 Ixε5 24.Axε5 Axε5 25.Bxε5 Πε8 26.Bη3 Bδ7 27.Πε5 ζ6 28.Πε3 Aζ5 29.Πxε8+ Πxε8 30.Axζ5 Bxζ5 31.Πγ1 Pη7 32.Bγ7+ Pθ6 33.Bζ7 Bζ4 34.Πζ1 Πβ8 35.Bxδ5 Bxθ4 36.Πε1 Bζ4 37.η3 Bγ7 38.Bε6 Πζ8 39.δ5 Πδ8 40.Bxζ6 Πxδ5 41.Bζ8+ Pη5
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Ι. ΕΥΣΤΡΑΤΙΟΥ
ΟΡΙΖΟΝΤΙΑ: 1. Συμπόσιο στη δημοτική 2. Είδος μεγάλης χοντρής βελόνας (γεν.) 3. α) Ευρωπαϊκή πρωτεύουσα φωνητικά β) Γνωστός μαρκήσιος 4. α) Αιδώς στη δημοτική β) Μουσική νότα 5. Ο σκηνοθέτης της ταινίας «Μερικοί το προτιμούν καυτό» 6. α) Συνεχόμενα στο γούρι β) Ένας Ιησούς στην Π. Διαθήκη 7. α) Κόσμος Γάλλων β) Συνθετικό ναρκωτικό 8. Αυτό το παιδί είναι συναισθηματικά απομονωμένο 9. α) Ταιριάζει στο μπαρ β) Αθηναϊκό θέατρο (αντίστρ.) ΚΑΘΕΤΑ: 1. Έλληνας πρωταθλητής στο άλμα εις μήκος 2. α) Τα... εκ των Σων β) Σέρνουν (καθ.) 3. α) Σκαλωσιές β) Το ναι του Πούτιν 4. Δύο λέξεις, μυθιστόρημα του Χέρμαν Μέλβιλ 5. α) Συνεχόμενα στο ΠΡΟΠΟ β) Ναυτικό επιφώνημα 6. α) Γαλλική παραστρατιωτική οργάνωση με δράση στον πόλεμο της Αλγερίας β) Τίτλος ταινίας του Αντονιόνι (χωρίς άρθρο) 7. Εργαστήριο με αργαλειούς 8. α) Μάρκα ελληνικών τσιγάρων β) Πράξη Άγγλων 9. Είναι και ο Σπύρος Ασδραχάς
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
66
AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΟΥΠΕΡ ΛΙΓΚ - ΟΠΑΠ (34η ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΗ)
Ρυθμιστές Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και Αστέρας... Αγωνία για Απόλλωνα, Ξάνθη, Βέροια, Πλατανιά και Πανιώνιο... Η κεφαλιά του Δεληζήση και το γκολ του Απόλλωνα στις καθυστερήσεις έδωσε μεγαλύτερο ενδιαφέρον στην τελευταία αγωνιστική...
Ολοκληρώνεται σήμερα η κανονική περίοδος του πρωταθλήματος της Σούπερ Λιγκ και οι αγώνες «επιβίωσης» για την παραμονή στην κατηγορία είναι δίχως... αύριο. Τα αποτελέσματα των τελευταίων αγωνιστικών «έμπλεξαν» στη μάχη για τη σωτηρία και την Ξάνθη, που πριν από έναν μήνα ήταν «σίγουρη» για την παραμονή. Έχουμε ξαναγράψει ότι το μεγαλύτερο τη τάξει πρωτάθλημα ποδοσφαίρου στην Ελλάδα απέχει πολύ απ’ το να θεωρηθεί αξιόπιστο κι αυτό αποδείχθηκε πανηγυρικά και στη φετινή διοργάνωση. Οι ομάδες που είχαν περισσότερο ανάγκη τους βαθμούς έπαιρναν και τις νίκες, ενώ οι εξαιρέσεις ήταν ελάχιστες. Δύο απ’ αυτές σημειώθηκαν την περασμένη έβδομάδα και είχαν πρωταγωνίστριες «ουδέτερες» ομάδες της Κρήτης. Στο Ηράκλειο η Ξάνθη πάλεψε για να πάρει το «διπλό» από τον ΟΦΗ, που θα της εξασφάλιζε την παραμονή, αλλά οι Κρητικοί «θυμή-
θηκαν» ότι η ακριτική ομάδα τους είχε νικήσει 2-0 στην Κρήτη το 2009, όταν υποβιβάστηκαν στη Β’ Εθνική, αλλά και τη «φιλοξενία» του πρώτου γύρου, κυνήγησαν με πάθος τη νίκη και τελικά δικαιώθηκαν (3-2). Στη Ριζούπολη ο Εργοτέλης, που έχει σχεδόν τη... μισή ομάδα «δανεική» από τον Ολυμπιακό, όχι μόνο «χτύπησε στα ίσα» τον αγώνα με τον Απόλλωνα, αλλά έκανε και... καθυστερήσεις για να κρατήσει το 0-0, που σε συνδυασμό με τα άλλα αποτελέσματα (Βέροια - Πανιώνιος 21, Πλατανιάς - Παναιτωλικός 2-1) θα έστελνε την αθηναϊκή ομάδα στη Φούτμπολ Λιγκ. Η ομορφιά του ποδοσφαίρου έγκειται στο ότι η «Ελαφρά Ταξιαρχία» σκόραρε στο τρίτο λεπτό των καθυστερήσεων και έμεινε «ζωντανή», τουλάχιστον για μια βδομάδα... Το έφερε έτσι το... πρόγραμμα, ώστε ρυθμιστές για το ποιοι θα «πέσουν» και ποιοι θα «σωθούν» να είναι ο Ολυμπιακός, ο Παναθηναϊκός και ο Αστέρας Τρίπολης, με τους δύο τελευταί-
ους να έχουν και «ατομικό» συμφέρον για τη νίκη, λόγω της ειδικής βαθμολογίας των «πλέι οφ». Ο Ολυμπιακός υποδέχεται στη «φιέστα» του πρωταθλήματος τον Απόλλωνα, με τις δύο ομάδες να μην έχουν και τις καλύτερες σχέσεις, λόγω της διαφορετικής «φιλοσοφίας» των προέδρων τους. Όμως, ο Απόλλων μπορεί να σωθεί (ή να παίξει «μπαράζ») και με ήττα, αν την ίδια ώρα η Ξάνθη δεν νικήσει τον Παναθηναϊκό στην έδρα της. Οι «πράσινοι» δεν έχουν «χαριστεί» ποτέ σε ομάδα σε ανάλογη περίπτωση, είναι σε καλή κατάσταση και είναι φαβορί για τη νίκη. Αυτό που δίνει ελπίδες στην Ξάνθη είναι το γεγονός ότι ο Παναθηναϊκός παίζει τη Μεγάλη Τετάρτη την πρόκρισή του στον τελικό του Κυπέλλου με αντίπαλο τον ΟΦΗ και ενδεχομένως να κάνει «συντήρηση δυνάμεων». Όμως αυτό ισχύει και για τον Ολυμπιακό, που δίνει την ίδια μέρα αντίστοιχης -ίσως και... μεγαλύτερηςσημασίας αγώνα με τον ΠΑΟΚ στην Τούμπα.
Στη Νέα Σμύρνη ο Πανιώνιος χρειάζεται έναν βαθμό για να σωθεί μαθηματικά, αλλά τα... ραδιοφωνάκια θα είναι ανοιχτά για να μαθαίνουν τα νέα από Φάληρο, Πηγάδια και Βέροια, γιατί κινδυνεύει ακόμη ο... Πλατανιάς! Το πρόγραμμα της 34ης αγωνιστικής (όλοι οι αγώνες αρχίζουν στις 7.00 μ.μ.): Ξάνθη - Παναθηναϊκός, Άρης - ΠΑΣ Γιάννινα, Βέροια - Αστέρας Τρίπολης, Εργοτέλης - Καλλονή, Λεβαδειακός - ΠΑΟΚ, Ολυμπιακός - Απόλλων, Παναιτωλικός - ΟΦΗ, Πανθρακικός - Ατρόμητος, Πανιώνιος - Πλατανιάς. Η βαθμολογία (σε 33 αγώνες): Ολυμπιακός 83, ΠΑΟΚ 69, Παναθηναϊκός 66, Ατρόμητος 63, Αστέρας Τρίπολης 58, ΟΦΗ 44, Εργοτέλης 41, Πανθρακικός 41, ΠΑΣ Γιάννινα 40, Λεβαδειακός 39, Παναιτωλικός 39, Καλλονή 39, Πανιώνιος 38, Πλατανιάς 37, Απόλλων 36, Ξάνθη 35, Βέροια 35, Άρης 31. Ν.Π.
ΦΟΥΤΜΠΟΛ ΛΙΓΚ - «ΠΛΕΪ ΟΦ»
Πείραμα σε εξέλιξη...
Ολυμπιακός Βόλου Νίκη Βόλου σήμερα...
Την 1η Ιουνίου θα τελειώσει ο φετινός «μαραθώνιος»... ΤΟΥ ΚΩΣΤΑ ΜΑΡΟΥΝΤΑ
Θα αποδειχτεί άραγε το πείραμα επιτυχημένο; Κατά καιρούς, οι διάφορες διοργανώτριες αρχές επιχειρούν αλλαγές στη διεξαγωγή των πρωταθλημάτων του ποδοσφαίρου, με σκοπό να αυξήσουν το ενδιαφέρον και τα οικονομικά τους οφέλη. Την εβδομάδα που μας πέρασε ξεκίνησαν τα «πλέι οφ» της Φούτμπολ Λιγκ, της δεύτερης σε ιεραρχία ποδοσφαιρικής κατηγορίας της χώρας. Σε αυτά, σύμφωνα με την προκήρυξη, συμμετέχουν οκτώ ομάδες που θα λάβουν μέρος σε έναν έξτρα μαραθώνιο 14 αγωνιστικών. Οι ομάδες αυτές κατέλαβαν τις τέσσερις πρώτες θέσεις στους δύο ομίλους (Νότιος και Βόρειος, αντίστοιχα) της κανονικής διάρκειας του φετινού πρωταθλήματος της συγκεκριμένης κατηγορίας. Στις αρχές του Απριλίου έγινε η κλήρωση του καταρτισμού του προγράμματος, ενώ την Τρίτη και την Τετάρτη διεξήχθη η πρώτη αγωνιστι-
κή, με τα εξής αποτελέσματα: Κέρκυρα - Ολυμπιακός Βόλου 1-2, Χανιά Ηρακλής Ψαχνών 0-1, Ηρακλής Θεσσαλονίκης - Φωστήρας 1-0, και Νίκη Βόλου - Αιγινιακός 2-3 (από 20...). Η βαθμολογία (μετά τα προκαθορισμένα «μπόνους» της αρχής και την πρώτη αγωνιστική) έχει διαμορφωθεί ως εξής: Ολυμπιακός Βόλου 9, Κέρκυρα 6, Αιγινιακός, Ηρακλής Ψ., Ηρακλής Θ. 3, Νίκη Βόλου 2, Χανιά 1, Φωστήρας 0. Να θυμίσουμε πως ανεβαίνουν απευθείας οι δύο πρώτες ομάδες μετά την ολοκλήρωση των 14 αγωνιστικών, ενώ η ομάδα που θα τερματίσει στην τρίτη θέση θα δώσει αγώνα «μπαράζ» με την ομάδα που θα τερματίσει την Κυριακή στη 16η θέση της Σούπερ Λιγκ. Όλα αυτά ξεκαθάρισαν πολύ καιρό μετά την έναρξη των πρωταθλημάτων και ενώ η όλη υπόθεση είχε γίνει ένα «γαϊτανάκι» ανάμεσα στη Σούπερ Λιγκ, τη Φούτμπολ Λιγκ και την ΕΠΟ. Με βάση την εικόνα στην πρώτη
φάση του πρωταθλήματος, αλλά και μετά την εκτός έδρας νίκη του επί της Κέρκυρας στα «πλέι οφ», ο Ολυμπιακός Βόλου δείχνει φαβορί για την κατάκτηση ενός εκ των «εισιτηρίων». «Ειδικό βάρος», λόγω ονόματος, έχει και ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης, ενώ και η Κέρκυρα είναι πιο έμπειρη από ομάδες, που είτε δεν έχουν παίξει ποτέ στη μεγάλη κατηγορία (Αιγινιακός, Ηρακλής, Ψαχνών, Χανιά), είτε αυτό έχει συμβεί πριν από πολλά χρόνια (Νίκη Βόλου, Φωστήρας). Το γεγονός πως η ομάδα της Σού-
περ Λιγκ, που την Κυριακή θα αποφύγει τον απευθείας υποβιβασμό στη Φούτμπολ Λιγκ, θα πρέπει να περιμένει ενάμιση περίπου μήνα χωρίς επίσημες αγωνιστικές υποχρεώσεις, έτσι ώστε να γίνει γνωστή η αντίπαλός της στο «μπαράζ» για μια θέση στον... ήλιο της επόμενης Σούπερ Λιγκ, δεν είναι κάτι που φαίνεται να προβλημάτισε (ως όφειλαν βάση της κοινής λογικής...) τους υπεύθυνους του καταρτισμού των σχετικών χρονοδιαγραμμάτων. Η διοργανώτρια αρχή του πρωταθλήματος της Φούτμπολ Λιγκ, η Ε-
ΠΑΕ, μετά την επιτυχία του περσινού, που κατά γενική ομολογία κέντρισε δικαιολογημένα το ενδιαφέρον μεγάλου αριθμού ανθρώπων, προέβη στην προώθηση αυτής της «μαραθώνιας» διαδικασίας των πλέι οφ, βάζοντας ένα στοίχημα. Θα αντέξουν οι ομάδες; Θα μπορέσουν να φανούν ανταγωνιστικές μέσα σε ένα τόσο εξαντλητικό περιβάλλον πίεσης και συνεχόμενων αγώνων σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα; Θα αποδειχτεί επιτυχημένο το πείραμα της ΕΠΑΕ; Όλα αυτά θα φανούν στην πράξη και θα μπορεί να τα αποτιμήσει ο οποιοσδήποτε με την ολοκλήρωση των αγωνιστικών υποχρεώσεων των ομάδων, που έχει υπολογιστεί για την 1η Ιουνίου. To πρόγραμμα της 2ης αγωνιστικής των «πλέι οφ», που θα διεξαχθεί σήμερα Κυριακή είναι το εξής: Κέρκυρα - Χανιά (3.00 μ.μ.), Ηρακλής Ψαχνών - Ηρακλής Θεσσαλονίκης (6.00 μ.μ.), Ολυμπιακός Βόλου - Νίκη Βόλου (8.30 μ.μ.), Αιγινιακός - Φωστήρας (3.00 μ.μ.).
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
67
AΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΕΥΡΩΛΙΓΚΑ
Ο Ολυμπιακός τη νίκη, ο Παναθηναϊκός τις... εντυπώσεις
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ
Ξεκινάνε τη Μεγάλη Τρίτη οι αγώνες των «πλέι οφ» της Ευρωλίγκα με τον Ολυμπιακό και τον Παναθηναϊκό να δίνουν για μια ακόμη φορά το «παρών» στους «8» της διοργάνωσης. Την Πέμπτη ο Ολυμπιακός νίκησε 68-65 τον Παναθηναϊκό, πήρε τη νίκη «γοήτρου», αλλά και οι δύο βγήκαν και «κερδισμένοι» και «λαβωμένοι». Με τα καλά τους διαστήματα μπορούν να κοιτάξουν στα... μάτια την ΤΣΣΚΑ Μόσχας (Παναθηναϊκός) και τη Ρεάλ Μαδρίτης (Ολυμπιακός), αλλά αυτό που μετράει πλέον είναι η σταθερότητα σε υψηλά επίπεδα απόδοσης σε μια σειρά πέντε αγώνων... Ο Ολυμπιακός μπορεί να πήρε τη νίκη, αλλά για μια ακόμη φορά δεν μπόρεσε να πιάσει το «παιχνίδι» του απέναντι στον Παναθηναϊκό, που έδειξε ότι και φέτος μπορεί να τον αντιμετωπίζει αποτελεσματικά στο ΣΕΦ, αλλά και με... Ευρωπαίους διαιτητές. Οι «ερυθρόλευκοι» έπαιξαν καλύτερα όταν ήταν έξω από το παρκέ ο «άνθρωπος της τελευταίας στιγμής», Βασίλης Σπανούλης και βέβαια αξίζουν συγχαρητήρια στους νεαρούς Βαγγέλη Μάντζαρη και Κώστα Σλούκα (MVP της αναμέτρησης), που πάλεψαν για να μην «ξεφύγει» το σκορ. Απ’ την άλλη, ο Παναθηναϊκός μπορεί έβαλε τη δική του σφραγίδα από πλευράς τακτικής σ’ ένα ακόμη ντέρμπι, αλλά πρέπει να προβληματίσει τον Φραγκίσκο Αλβέρτη η εικό-
να «παιδικής χαράς», που έδειξε η ομάδα του στα τελευταία λεπτά, αλλά και τον Δημήτρη Διαμαντίδη για τον ρόλο που θα έχει από εδώ και πέρα. Το ότι ο Λουκάς Μαυροκεφαλίδης ήταν ο καλύτερος παίκτης του Παναθηναϊκού, μόνο καλό κάνει και στην εθνική ομάδα...
Oλυμπιακός
«Κερδισμένοι» και «χαμένοι» και οι δύο από την «μάχη» του ΣΕΦ...
2012-13 Αναντολού Εφές (3 νίκες 2 ήττες): 67-62 εντός, 71-53 εντός, 72-83 εκτός, 73-74 εκτός, 82-72 εντός. 2011-12 Σιένα (3 νίκες - 1 ήττα): 8275 εκτός, 80-81 εκτός, 75-55 εντός, 76-69 εντός.
Οι παρουσίες στα «πλέι οφ»... Την τελευταία δεκαετία ο Ολυμπιακός έχει -με τη φετινή- εννέα διαδοχικές συμμετοχές στα «πλέι οφ» της Ευρωλίγκα, ενώ ο Παναθηναϊκός οκτώ. Ο Ολυμπιακός προκρίθηκε πέντε στο φάιναλ «φάιναλ φορ» (5.8), ενώ ο Παναθηναϊκός άλλες τόσες (5.7). Σ’ αυτό το διάστημα οι «ερυθρόλευκοι» κατέκτησαν δύο φορές το τρόπαιο (2012, 2013), ενώ οι «πράσινοι» τρεις (2007, 2009, 2011). Ο Ολυμπιακός έχει έναν ακόμη τίτλο (το 1997), ενώ ο Παναθηναϊκός άλλους τρεις (1996, 2000, 2002). Οι αγώνες των «αιωνίων» στα «πλέι οφ» την τελευταία δεκαετία είναι:
Ο Κώστας Σλούκας ήταν αυτός που κράτησε «ζωντανό» τον Ολυμπιακό...
2010-11 Σιένα (1 νίκη - 3 ήττες): 8941 εντός, 65-82 εντός, 72-81 εκτός, 76-88 εκτός. 2009-10 Πρόκομ (3 νίκες - 1 ήττα): 83-79 εντός, 90-73 εντός, 78-81 εκτός, 86-70 εκτός. 2008-09 Ρεάλ Μαδρίτης (3 νίκες - 1 ήττα): 88-79 εντός, 79-73 εντός, 6371 εκτός, 78-75 εκτός. 2007-08 ΤΣΣΚΑ Μόσχας (2 νίκες - 1 ήττα): 76-74 εκτός, 73-83 εντός, 5681 εκτός. 2006-07 Ταού Κεράμικα (2 ήττες): 59-84 εκτός, 89-95 εντός. 2005-06 Μακάμπι (1 νίκη - 2 ήττες): 78-87 εκτός, 76-70 εντός, 73-77 εκτός.
Παναθηναϊκός 2012-13 Μπαρτσελόνα (2 νίκες - 3 ήττες): 70-72 εκτός, 66-65 εκτός, 6563 εντός, 60-70 εντός, 53-64 εκτός. 2011-12 Μακάμπι (3 νίκες - 2 ήττες): 93-73 εντός, 92-94 εντός, 62-65 εκτός, 78-69 εκτός, 86-85 εντός. 2010-11 Μπαρτσελόνα (3 νίκες - 1 ήττα): 82-83 εκτός, 75-71 εκτός, 7674 εντός, 78-67 εντός. 2008-09 Σιένα (3 νίκες - 1 ήττα): 9085 εντός, 79-84 εντός, 72-53 εκτός, 91-84 εκτός. 2006-07 Ντιναμό Μόσχας (2 νίκες) 80-58 εντός, 73-65 εκτός. 2005-06 Ταού Κεράμικα (1 νίκη - 2 ήττες): 84-72 εντός, 79-85 εκτός, 7174 εντός. 2004-05 Εφές Πίλσεν (2 νίκες - 1 ήττα): 102-96 εντός, 63-75 εκτός, 84-76 εντός.
ΕΤΗΣΙΕΣ ΕΠΙΧΟΡΗΓΗΣΕΙΣ
Κάθε χρόνο ο Σαμαράς «σώζει» τον αθλητισμό! ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΠΑΝΤΑΖΙΔΗ
Κοντεύει να καταντήσει... ανέκδοτο! Κάθε χρόνο ο ελληνικός ερασιτεχνικός αθλητισμός κινδυνεύει με εξαφάνιση εξ αιτίας της μνημονιακής κυβερνητικής πολιτικής του Αντώνη Σαμαρά και κάθε χρόνο έρχεται ο «από μηχανής Θεός», ο δράστης του «εγκλήματος» για να τον... σώσει! Αυτό έγινε το 2013, όταν μετά το κόψιμο κατά 67% του προϋπολογισμού των αθλητικών ομοσπονδιών, ο τότε υφυπουργός αρμόδιος για τον αθλητισμό, Γιάννης Ιωαννίδης, ανακοίνωσε σε συνέντευξη τύπου ότι «με εντολή Σαμαρά» θα δοθούν άλλα 11 εκατομμύρια ευρώ (τελικά δόθηκαν άλλα 9 εκατομμύρια) και την ίδια... παράσταση βλέπουμε και φέτος! Μόλις η ΕΟΕ βγήκε από τη «χειμερία νάρκη» της και η ολομέλεια της πρότεινε στις ομοσπονδίες την αποχή από τις αγωνιστικές δραστηριότητες ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την αντιμετώπιση του ερασιτεχνικού αθλητισμού από την κυβέρνηση, ο Αντώνης Σαμαράς βρήκε χρόνο από τις «διαπραγματεύσεις με την τρόικα» και την «έξοδο της χώρας στις αγορές» και συναντήθηκε με τον πρόεδρο της ΕΟΕ, Σπύρο Καπράλο για να συζητήσουν για τα προβλήματα του ελληνικού αθλητισμού. Το σχετικό δελτίου τύπου της ΕΟΕ είναι μνημείο... υποτέλειας στην κυβέρνηση, καθώς «το
Βρήκε... χρόνο και συνάντησε τον Καπράλο
αίμα, νερό δεν γίνεται»: «Ο πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής Σπύρος Καπράλος ενημέρωσε τα μέλη της Ολομέλειας και τους προέδρους των Αθλητικών Ομοσπονδιών για τα αποτελέσματα της συνάντησης του με τον πρωθυπουργό της χώρας Αντώνη Σαμαρά. Στη συνάντηση που έγινε παρουσία του υφυπουργού Αθλητισμού Γιάννη Ανδριανού συζητήθηκαν εκτενώς, σε όλο το φάσμα τους, όλα τα προβλήματα του ελληνικού αθλητισμού, τόσο τα οικονομικά, όσο και τα θεσμικά. Όπως ανέφερε ο πρόεδρος της ΕΟΕ στους εκπροσώπους των Αθλητικών Ομοσπονδιών, ο πρωθυπουργός - ο οποίος όπως είναι γνωστό είναι λάτρης του αθλητισμού - άκουσε με προσοχή όλα τα θέματα που αφορούν στον ελληνικό αθλητισμό μέσα στο 2014 και υποσχέθηκε ότι θα δώσει άμεσα λύσεις, ώστε η αθλούμενη νεολαία της χώρας να μην αντιμετωπίζει εμπόδια». Το δελτίο τύπου «ξέχασε» να γράφει ότι ο κ. Καπράλος ζήτησε από τις ομοσπονδίες να σταματήσουν τις προγραμματισμένες κινητοποιήσεις! Είναι προφανές ό,τι συμβαίνει στον αθλητισμό, συμβαίνει και στην υπόλοιπη κοινωνία. Η κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ φέρνει τον κόσμο στην εξαθλίωση και μετά του ρίχνει ένα... ξεροκόμματο και τον «σώζει»! Όταν οι αθλητικοί παράγοντες ρωτούσαν τον υφυπουργό Αθλη-
τισμού «γιατί κόβεται» κατά 50% η κρατική επιχορήγηση, την ώρα που η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι έχουμε πρωτογενές πλεόνασμα;» ο κ. Ανδριανός απαντούσε ότι έτσι έκριναν οι ανώτεροι απ’ αυτόν. Ο Σαμαράς θέλει να φανούν ως «ρουσφέτι» τα χρήματα που θα έπρεπε να πάρουν οι αθλητικές ομοσπονδίες (σύμφωνα και με το Σύνταγμα) προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις αγωνιστικές τους υποχρεώσεις. Μάλιστα «κυκλοφόρησε» ότι το... διορθωτικό ποσό θα εγκριθεί άμεσα, δηλαδή πριν τις εκλογές του Μαΐου! Όσον αφορά στα «θεσμικά θέματα» αυτό κι αν είναι... ανέκδοτο! Η ΔΟΕ διέθεσε από πέρσι στην ΕΟΕ γύρω στα 1.500.000 ευρώ για την στήριξη των ομοσπονδιών των Ολυμπιακών αθλημάτων. Τα χρήματα αυτά βρίσκονται ακόμη στον τραπεζικό λογαριασμό της ΕΟΕ, καθώς ένας από τους μνημονιακούς νόμους δεν της επιτρέπει να τα μετακυλίσει στις ομοσπονδίες! Αυτό είχε γίνει γνωστό από πέρσι στην κυβέρνηση, με τον υπουργό Πολιτισμού Πάνο Παναγιωτόπουλο να υπόσχεται ότι θα υπάρξει σχετική τροπολογία «μέσα στον Ιανουάριο», προκειμένου να λυθεί το πρόβλημα. Έχουμε φθάσει στα μέσα Απριλίου κι αυτό είναι ένα από τα «θεσμικά» ζητήματα, που δεν έχουν ακόμη λυθεί! Είναι... δύσκολο να ξεχωρίσεις «δυο γαϊδουριών, άχυρα»!
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
68 «Βλέπουν Μαζιώτη πίσω από τη βόμβα στην ΤτΕ.» Καθημερινή. (Ποιον Μαζιώτη; Εκείνον που οι αρχές άφησαν ελεύθερο επειδή καθυστέρησαν [!] να τον δικάσουν;)
ΡΗΣΕΙΣ&
ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ
«Ο Γ. Παπανδρέου έχει άρρηκτους δεσμούς και μεγάλες εκκρεμότητες με το ΠΑΣΟΚ» Ευ. Βενιζέλος. (Αυτό λέγεται εκβιασμός ή κάνουμε λάθος;)
ΚΑΚΟΗΘΕΙΕΣ
ΥΠΟ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΥΡΙΤΣΕΩΣ & ΑΓΓΕΛΟΥ ΤΣΕΚΕΡΕΩΣ
Βγήκανε επιτέλους στις αγορές και μας πουλήσανε Θριαμβευτική ήταν η επάνοδος της Ελλάδας στις αγορές. Επιστρέψαμε με θησαυρούς, ελέφαντες και αιχμαλώτους. Σε κάνα δίμηνο θα το ξανακάνουμε, για να μην παίρνουν αέρα. Οι κουτόφραγκοι έβαλαν την ουρά στα σκέλια και αναγκάστηκαν να μας δανείσουν με τοκογλυφικό επιτόκιο. Και με τους όρους με τους οποίους δάνειζαν οι Ισπανοί τους Αζτέκους. Όχι, να τα βλέπουν αυτοί που γκρινιάζανε οτι μέσα σε τέσσερα χρόνια ανεβάσαμε το χρέος 50 μονάδες. Και αν δεν αντιδρούσαν λυσσαλέα οι συντεχνίες, θα το είχαμε ανεβάσει κι άλλο. Το καλό πάντως είναι ότι τα Μνημόνια τελειώνουν. Γι’ αυτό απέκλεισαν τη μισή Αθήνα που ήρθε η Μέρκελ. Για να μην γίνει αντικείμενο έξαλλων πανηγυρισμών. Όπως είχε γίνει η Φρειδερίκη στη Μακρόνησο. Και ο βασιλεύς Λεοπόλδος στο πιστό του Βελγικό Κογκό. Να μην εφησυχάζουμε όμως. Έχουμε ακόμα δρόμο με τις μεταρρυθμίσεις. Πρέπει να δουλεύουμε όλοι ενοικιαζόμενοι. Αρκετά πια με τη σοβιετία. Που θέλετε τους εργαζόμενους ιδιόκτητους. Και να έρθουνε και επενδυτές να μας πουλάνε το νερό που πίνουμε. Να κλείσουμε επιτέλους και τα ασφαλιστικά ταμεία, που μας τα επέβαλε η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Συγκλονίζει ο Άρης Σπηλιωτόπουλος με την ευρηματική προεκλογική του καμπάνια. Αφού κήρυξε την Αθήνα ελεύθερη από τζαμί, τώρα κατηγορεί τον Καμίνη για υπερβολική ανοχή στους «αγανακτισμένους». Αν ήτανε αυτός δήμαρχος, θα είχε κατέβει στο Σύνταγμα να μας πλακώσει έναν έναν στα σκαμπίλια.
Πεντακόσιες χιλιάδες ήμασταν, πόση ώρα θα του έπαιρνε; Ενώ ο Καμίνης περιορίστηκε σε εκκλήσεις για την υπερψήφιση του Μνημονίου. Είναι με την πολιτική τάξη ο Καμίνης. Γι’ αυτό στήριξε και τον Λοβέρδο με τις οροθετικές. Τώρα ο Λοβέρδος στηρίζει τον Μαρινάκη στον Πειραιά. Έτσι επανασυνδέεται το νήμα της μεγάλης Κεντροαριστεράς. Μια και δεν του βγήκε του Σπηλιωτόπουλου το τζαμί, θα του προτείναμε να δουλέψει μια πρόταση για υποχρεωτική στείρωση των μεταναστών. Των νόμιμων. Τους παράνομους να τους κάνουμε σαπούνι. Δεν μπορεί, κάτι σχετικό θα χρηματοδοτεί το ΕΣΠΑ. Επίσης κατηγορεί διάφορους ημίτρελους που κατεβαίνουν στον δρόμο μόνο και μόνο επειδή τους πετάνε από τη δουλειά τους και δεν ξέρουν πώς θα ζήσουν από ‘δώ και πέρα. Είναι απίστευτο τι δικαιολογίες βρίσκουν διάφοροι για να κλείσουν τους δρόμους. Πιο εύκολα θα αντιμετωπιζόταν πάντως το πρόβλημα με κέντρα κράτησης για απολυμένους. Πώς και δεν συμπεριλαμβάνεται στην εργαλειοθήκη του ΟΟΣΑ αυτό; Η πιο ελκυστική πρόταση του Άρη, πάντως, είναι να γίνουν όλα τα πάρκα υπόγεια πάρκινγκ για να αναδειχτούν οι ομορφιές της Αθήνας. Επειδή έχουν αποσυρθεί οι εργολάβοι, θα μπορούσαμε να τα κάνουμε με καταναγκαστική εργασία. Αν και αυτά κανονικά είναι αρμοδιότητα της Περιφέρειας Αττικής και θα τα φτιάξει ο Σγουρός. Θα κάνει μια θέση πάρκινγκ και μετά θα την πλακώσει στα αναβολικά. Το κάθε πάρκινγκ θα χωράει 100 αυτοκίνητα στο αρασέ και άλλα πενήντα στο ζετέ.
ΤΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ
Ο πολύς κύριος του 5,5% Στις εκλογές του Μαΐου του 2012 έφερε το ΠΑΣΟΚ στην τρίτη θέση από την πρώτη (από το 43% στο 13%). Λίγο αργότερα, τον Ιούνιο του 2012, το εκλογικό σώμα τον έστειλε στο 12%. Σήμερα οι δημοσκοπήσεις τον περιφέρουν περί το 5,5% κι αυτό κλυδωνιζόμενο. Οι μισοί μάλιστα αμφισβητούν την πολιτική και την ηγεσία του. Κι όμως ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ και προσφάτως της Ελιάς κ. Ευάγγελος Βενιζέλος εξακολουθεί όχι μόνο να κατέχει τα αξιώματα του αντιπροέδρου της κυβέρνησης και υπουργού Οικονομικών, αλλά να μας κουνάει και το δάκτυλο, να μας υψώνει τη φωνή με ύφος αυστηρού καθηγητή προς πρωτοετείς φοιτητές. Το χειρότερο όλων είναι ότι ο πολύς αυτός κύριος του 5,5%,
αξιολογεί τις απόψεις και την πολιτική μας ως υπέρτατος εθνικός κριτής! Μας καταλογίζει εθνική ανευθυνότητα και άλλα πολλά. Λειτουργεί συνήθως ως εισαγγελέας ή εν πάση περιπτώσει ως ειδικός κατήγορος. Η αλαζονεία του υπερβαίνει τα όρια του ανεκτού. Η δημοκρατία δεν κινδυνεύει μόνο από την αχαλίνωτη βία των φασιστοειδών. Κινδυνεύει επίσης από την ασυδοσία και την προκλητικότητα ατόμων που θέτουν εαυτούς υπεράνω των πάντων και διεκδικούν ρόλους που δεν τους αναγνωρίζονται από το εκλογικό σώμα. Και φυσικά από τις πρακτικές εκείνων που για δικούς τους καθαρά λόγους τους εκχωρούν ρόλους, ακόμα και αν πρόκειται για τα καθήκοντα του πρωθυπουργεύοντος...
Εγκαίνια για το Λιμάνι της Αγωνίας «Υπηρετούμε ιδέες και αξίες. Είμαστε περήφανοι γι’ αυτό. Γιατί αυτή είναι εγγύηση ότι η Αυτοδιοίκηση, ο Δήμος Πειραιά, θα είναι θεσμός λαϊκός, δημοκρατικός για όλους. Θα είναι η τοπική κυβέρνηση, που θα έχει λόγο για όλα όσα επηρεάζουν τη ζωή μας. Θα είναι η πραγματικά κοντινή στους πολίτες εξουσία και θα λογοδοτεί σε αυτούς», ανέφερε ο Θ. Δρίτσας στα εγκαίνια του εκλογικού κέντρου του Λιμανιού της Αγωνίας όπου επικράτησε το αδιαχώρητο παρά την ανοιξιάτικη κακοκαιρία. Η συμμετοχή, τα χαμόγελα και η ελπίδα για τη δημοκρατική ανατροπή είναι η καλύτερη απάντηση στο σάπιο σύστημα εξουσίας και τους εκπροσώπους του στον Πειραιά που ανταγωνίζονται για το ποιος θα εκπροσωπήσει καλύτερα επιχειρηματικά και ιδιωτικά συμφέροντα. Ο λαός του Πειραιά θα δώσει την απάντησή του στην κάλπη. Σ.Ρ.
ΑΓΓΕΛΟΣ ΜΑΝΤΑΔΑΚΗΣ
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
69
ΡΗΣΕΙΣ&ΑΝΤΙΡΡΗΣΕΙΣ
«Ανοίγει ο δρόμος της ανάπτυξης, το λένε όλοι οι ξένοι...» Ευ. Βενιζέλος. (Δηλαδή, κ. καθηγητά, η Sueddeutsche Zeitung που σημείωσε «Ψεύτικοι οι πανηγυρισμοί στην Αθήνα», οι FT που γράφουν «Επικάλυψη ζάχαρης σε μια σκληρή πραγματικότητα» και το Bloomberg που αναφέρει «Αλμυρό το επιτόκιο, υπερτριπλάσιο από το ισχύον. Τα ελληνικά ομόλογα εξακολουθούν να είναι στην κατηγορία “σκουπίδια”» τι είναι; Οι μόνοι ξένοι που γνωρίζετε είναι η Μέρκελ, ο Σόιμπλε και οι τροϊκανοί;)
Δίνουν επιχειρήματα στους δανειστές
Καταπέλτης η εισαγγελέας Καταπέλτης ήταν η εισαγγελέας στη δίκη για τον φόνο του άτυχου Πακιστανού Σαχζάτ Λουκμάν. Οι δύο δράστες όχι μόνο σκότωσαν με επτά μαχαιριές τον 26χρονο αλλά έκαναν στη συνέχει, και τον «γύρο του θριάμβου». Η εισαγγελέας Μαρία Μπερέτη αναγνώρισε ρατσιστικό κίνητρο πίσω από το έγκλημα και ζήτησε την καταδίκη των δραστών.
Η δολοφονία έγινε τον Ιανουάριο του 2013 στα Πετράλωνα. Η εισαγγελέας ήταν καταπέλτης: «Οι κατηγορούμενοι τέλεσαν την ανθρωποκτονία σε ήρεμη ψυχική κατάσταση και έπληξαν το θύμα με επτά μαχαιριές». «Αυτή η πράξη τους δεν τους άγγιξε καθόλου;» αναρωτήθηκε και δεν παρέλειψε να αναφερθεί στο γεγονός ότι εντοπίστηκαν στο σπίτι τους μαχαίρια, σιδηρογροθιές, αλλά και φυλλάδια της Χρυσής Αυγής. Η απόφαση αναμένεται τη Μεγάλη Τρίτη.
ΚΑΤΑ ΤΑ ΛΟΙΠΑ ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΠΑΪΚΟΥ
Οι ανθρωποφύλακες της Νιγρίτας, οι δολοφόνοι του Αλβανού. «Μετρούν» τον πολιτισμό μας. Και τον βγάζουν ελλειμματικό. Τραγικά ελλειμματικό. Αλλά μην το παραλέμε. Μπορεί να κάνει μήνυση ο Δένδιας στο Γκάρντιαν. Ανδρέας Λοβέρδος: «Η υπόθεση Μπαλτάκου δεν αγγίζει τον πρωθυπουργό». Πιο γλύφτης, πεθαίνεις. Αλλά τι να κάνει κι αυτός; Επιχείρησε με τη ΔΗΜ.ΑΡ., δεν τούκατσε.
Η έξοδος στις αγορές ήταν προσυμφωνημένη διαδικασία με τους αναδόχους, ενώ για τους δανειστές δεν υπήρχε ρίσκο λόγω της υπαγωγής του ομολόγου στο αγγλικό δίκαιο. Αντιθέτως, το κέρδος τους θα είναι υψηλό. Το ότι η κυβέρνηση στην Αθήνα δανείστηκε με επιτόκιο κοντά στο 5%, την ώρα που ο εναρμονισμένος πληθωρισμός είναι στο -1,5%, ασφαλώς επιβαρύνει το δημόσιο χρέος και δεν ενδείκνυται για αμετροεπείς πανηγυρισμούς. Η κυβέρνηση απαντά πως το υψηλό κόστος δανεισμού αντισταθμίζεται από τον επίσης υψηλό συμβολισμό της εξόδου στις αγορές και πως τα χρήματα θα διατεθούν για την ανάπτυξη. Είναι αξιοσημείωτο το ότι οι κυβερνητικοί παράγοντες αναγκάζονται να εγκαταλείψουν το ιδεολόγημα που διατυμπάνιζαν: «Ανάπτυξη δεν γίνεται με δανεικά». Πώς τα φέρνει καμιά φορά η ζωή. Όλοι γνωρίζουν πως η λεγόμενη «χρυσή» μεταπολεμική περίοδος των δυτικών χωρών στηρίχθηκε και στον εύκολο δανεισμό με αρνητικά πραγματικά επιτόκια. Η κυβέρνηση, που είχε πληγεί από το σκάνδαλο Μπαλτάκου, ενέταξε την προσυμφωνημένη αυτή έξοδο στις αγορές στην πολιτική της προπαγάνδα ενόψει των ευρωεκλογών. Και αν ο Μπαλτάκος επιτάχυνε τη μερική έξοδο στις αγορές, η εκλογική μάχη είναι πολύ πιθανό να γίνει αφορμή για μία ακόμη προσυμφωνημένη, ίσως λιγότερο ακριβή αυτή τη φορά, έξοδο στις αγορές, την οποία η κυβέρνηση θα εκμεταλ-
Πήγε στην Ελιά, δεν του φτουράει. Πρέπει να κοιτάξει το μέλλον του ο άνθρωπος. Να δεις, πώς το έχει πει ο ποιητής; «Ας φρόντιζαν οι κραταιοί Θεοί να δημιουργήσουν έναν τέταρτο καλό. Μετά χαράς θα πήγαινα μ’ αυτόν». Προφητικός ο Αλεξανδρινός. Για περιπτώσεις τύπου Λοβέρδου. Σίμος Κεδίκογλου: «Το θέμα Μπαλτάκου έχει κλείσει». Ό,τι πεις, μεγάλε... Πάτησε το κουμπί βλέπεις ο Σίμος και τόκλεισε το θέμα. Σαν τον διακόπτη ένα πράμα. Τα καλύτερα όμως προέκυψαν διά στόματος Βενιζέλου.
«Για την κυβέρνηση θέμα Μπαλτάκου δεν υπάρχει», είπε ο τιτανομέγιστος. Και το ακόμη καλύτερο: «Δεν είχε καμιά επιρροή στην κυβέρνηση ο Μπαλτάκος... ...Ο ρόλος του ήταν μόνο διαδικαστικός». Της αυτής αξιοπιστίας διαβεβαίωση, μ’ εκείνη που ακολούθησε. Ότι «στο ΠΑΣΟΚ εσωκομματικά προβλήματα δεν υπάρχουν σήμερα». Συγγνώμη, ο Γιώργος Παπανδρέου το ξέρει; Ότι δεν υπάρχουν εσωκομματικά προβλήματα στο ΠΑΣΟΚ; Το άτομο δεν υπάρχει. Απλώς δεν υπάρχει. Και επαναδιατυπώνεται η ερώτηση κρίσεως. Ο φρούραρχος της Βουλής, αυτός που φυγάδευσε τον υιόν Μπαλτάκο,...
λευθεί στην τελική ευθεία προς τις κάλπες για να υποστηρίξει ότι δεν θα υπογράψει νέο Μνημόνιο. Εκείνο που κυρίως παίζεται στις ευρωεκλογές είναι το πώς θα κινηθεί το, περίπου 15%, των αναποφάσιστων. Μια μεγάλη μερίδα είναι πιθανόν να αξιολογήσει θετικά τη μερική έξοδο στις αγορές, βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις επιπτώσεις των Μνημονίων διαρκείας στην κοινωνία ή τη νέα αύξηση των ληξιπρόθεσμων χρεών. Σε αυτό ελπίζει το σύστημα Σαμαρά, που έχει προετοιμάσει βήμα-βήμα την αντεπίθεσή του στην πορεία προς τις κάλπες. Ορισμένοι στον ΣΥΡΙΖΑ νόμιζαν ότι αυτή η μάχη θα είναι περίπατος, ενώ τώρα βλέπουν ότι, εκτός της αντεπίθεσης του συστήματος Σαμαρά, έχουν να αντιμετωπίσουν και ένα υπαρκτό πρόβλημα στα αριστερά από την επίθεση του ΚΚΕ, της ΑΝΤΑΡΣΥΑ και ενός μιντιακού πυλώνα, που απαξιώνουν διαρκώς τον ΣΥΡΙΖΑ εμφανίζοντάς τον ως αφομοιωμένο από το σύστημα! Η έξοδος στις αγορές και οι πανηγυρισμοί δείχνουν ότι το σύστημα Σαμαρά, αν και κλυδωνίστηκε το προηγούμενο διάστημα, διαθέτει αρκετές εφεδρείες για να αντισταθμίσει τις απώλειες και να κρύψει τις επικαιροποιημένες εκδοχές του Μνημονίου. Οι αμετροεπείς πανηγυρισμοί του, όμως, δίνουν επιχειρήματα στους δανειστές να αρνηθούν την πραγματική απομείωση του χρέους και να αρκεστούν σε μετακύλισή του σε
...παραμένει στη θέση του; Κοίτα να δεις που το περιβάλλον Καραμανλή και το περιβάλλον Γιώργου φαντασιώνονται, λέει, τη μεγάλη επιστροφή. Αμέσως μετά τις ευρωεκλογές. Και στη βάση των προβλέψεων για τα λαμπρά αποτελέσματά τους. Ε, αν το δούμε κι αυτό... Θα μου πεις, από τούτους εδώ χειρότεροι είναι; Και θα με αποστομώσεις. Κατάλαβες τώρα; Ο Φαήλος θύμα του Μπαλτάκου. Από αδελφικό χέρι πήγε τελικά ο συναγωνιστής. Άσε που χλωμιάζει έτσι το ευρωπαϊκό προφίλ του ψηφοδελτίου της Ν.Δ. Φυσικά και η ημερομηνία εξόδου στις αγορές θα ανακηρυχθεί η τρίτη με-
βάθος χρόνου (σ.σ.: βλέπε τη γερμανική πρόταση 50-50-50), ενώ ταυτόχρονα είναι ορατός ο κίνδυνος να δεθεί η χώρα με μια συμφωνία με χαρακτηριστικά αποικίας χρέους. Αλλά και το «θαύμα» του πρωτογενούς πλεονάσματος, πριν από το καθορισμένο χρονοδιάγραμμα, επίσης αδυνατίζει την ελληνική θέση, ενώ συνθλίβει ταυτόχρονα και την οικονομία. Αν η χώρα εμφανίζεται να πετυχαίνει πρωτογενές πλεόνασμα με ύφεση 4% πέρυσι, γιατί δεν θα επιτύχει το ίδιο φέτος, με αναιμική ανάπτυξη; Η στρατηγική του συστήματος Σαμαρά εξασθενεί τα διαπραγματευτικά ατού της χώρας, συνθλίβοντας ταυτόχρονα τους πολίτες, προκειμένου μαζί με τους δανειστές να εμφανίσουν ως επιτυχές το «ελληνικό πείραμα». Αυτό είναι και το πραγματικό νόημα της επίσκεψης Μέρκελ στην Αθήνα. Σαμαράς Βενιζέλος δένουν τη χώρα στο άρμα της Μέρκελ, ενώ -δήθεν- διαφωνούν με την πολιτική της, την οποία στην πραγματικότητα εφαρμόζουν σαν καλοί μαθητές. Μαζική ανεργία, φθηνή και επισφαλής εργασία, άδικη φορολογία, φυγή υψηλού μορφωτικού κεφαλαίου, συνεχώς μειούμενες συντάξεις και περιουσιακές αξίες, εκθεμελίωση του κοινωνικού κράτους και υποβάθμιση των δημοσίων αγαθών, είναι τα «επιτεύγματα» αυτού του μοντέλου.
γάλη μας εθνική γιορτή. Με καταθέσεις στεφάνων στον Άγνωστο, με παρελάσεις ενώπιον του Προέδρου, με απ’ όλα. Και με κάγκελα για τον κόσμο. Εννοείται... Μπορεί και με επίτιμη καλεσμένη τη Μέρκελ, όπως καλή ώρα. Τότε είναι που ο λαός θα εξορισθεί πέραν της Ελευσίνας. Εντάξει, για μια μέρα θα είναι, τι πειράζει; Ο Μώραλης στον Πειραιά με Μαρινάκη και Πέτρο Κόκκαλη. Ο Μπέος στον Βόλο καλπάζει λένε. Χάθηκε για την Αθήνα κανάς Αλαφούζος, κανάς Δημήτρης Γιαννακόπουλος έστω; Να δούμε χαρά κι εμείς οι βάζελοι.
ΣΤΑΥΡΟΣ ΚΑΠΑΚΟΣ
Εντάξει, υγειών οπαδικών φρονημάτων είναι ο Γαβριήλ, όμως άλλο πράμα. Και για τη Θεσσαλονίκη ο Ιβάν Σαββίδης, εννοείται. Να πάρει την πόλη, μαζί με τα νερά της φυσικά. Που του τα έχουνε τάξει εξάλλου. Αποδοκίμασε, λέει, ο Κουτσούμπας τη Λιάνα για το τσόγλαν μπόι. Μη μασάτε, για τα μάτια του κόσμου. Για κάτι τέτοια την έχουνε τη Λιάνα. Και για τη βαθιά μαρξιστική κατάρτισή της βέβαια. Δεν μένει τώρα παρά να αποδοκιμάσει και ο Καμμένος τη Ραχήλ Μακρή. Εντάξει, μην το κάνουμε θέμα. Εδώ ο γιος του Γρηγόρη Λαμπράκη είχε κατέβει το 2012 στο ψηφοδέλτιο Επικρατείας της Ν.Δ...
70
Η ΑΥΓΗ • ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΤΗΛΕΟΡΑΣΗ ΚΥΡΙΑΚΗ
STAR, 23.15
Ο ΣΚΟΤΕΙΝΟΣ ΙΠΠΟΤΗΣ Δραματική περιπέτεια φαντασίας, αμερικανικής και βρετανικής συμπαραγωγής 2007, σε σκηνοθεσία Κρίστοφερ Νόλαν. Παίζουν: Κρίστιαν Μπέιλ, Χιθ Λέτζερ, Μόργκαν Φρίμαν, Μάικλ Κέιν, Γκάρι Όλντμαν. Ο Μπάτμαν είναι αποφασισμένος να πατάξει το έγκλημα και με τη βοήθεια του υπαρχηγού Τζιμ Γκόρντον και του εισαγγελέα Χάρβεϊ Ντεντ διαλύουν όσες εγκληματικές οργανώσεις μαστίζουν την πόλη. Η συνεργασία αποδεικνύεται αποτελεσματική, αλλά σύντομα θα κληθούν να αντιμετωπίσουν έναν ανερχόμενο εγκληματικό εγκέφαλο, γνωστό στους τρομοκρατημένους κατοίκους της Γκόθαμ ως Τζόκερ. MEGA, 23.50
Ο ΟΡΓΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΓΕΛΑΔΑΣ Κοινωνική κομεντί, παραγωγής 1996, σε σκηνοθεσία Όλγας Μαλέα. Παίζουν: Ειρήνη Μπαλτά, Ναταλία Στυλιανού, Ελένη Γερασιμίδου, Κατερίνα Διδασκάλου, Κώστας Κόκλας, Βλαδίμηρος Κυριακίδης. Δυο κορίτσια από την επαρχία αποφασίζουν να πάνε κόντρα στις προσδοκίες των γονιών τους και να εξερευνήσουν τις επιθυμίες τους.
ΤΗΛ.: 210-69.03.000
Ο ΚΟΜΗΣ ΜΟΝΤΕ ΚΡΙΣΤΟ
ΤΗΛ.: 210-68.86.100
ΑΝΤ-1 00.30
ΠΑΓΙΔΕΥΜΕΝΟΙ Περιπετειώδες θρίλερ, παραγωγής 2008, με τους Σάια ΛαΜπεφ, Μισέλ Μόναγκαν, Μπόλι Μπομπ Θόρτον. Δύο ανυποψίαστοι Αμερικάνοι, ο Τζέρι Σο, ένας αργόσχολος νέος, και η Ρέιτσελ Χόλομαν, μία ανύπαντρη μητέρα, βρίσκονται ξαφνικά μπλεγμένοι στα δίχτυα μιας απίστευτης συνομωσίας, η οποία τους θέτει στο στόχαστρο του FBI.
ΑΝΤ1
07.00 TV quiz 09.00 Τα κορίτσια του μπαμπά (Ε) 09.50 Θα βρεις το δάσκαλό σου (Ε) 10.50 Ονειροπαγίδα (Ε) 11.40 Φίλα το βάτραχό σου (Ε) 12.40 Της Alfa τα ζυμώματα (Ε) 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV quiz 13.40 Μπομπ ο σφουγγαράκης: Η ταινία. Ταινία κινουμένων σχεδίων 15.15 The Voice (E) 17.50 Ειδήσεις στη νοηματική γλώσσα 18.00 Ελληνική ταινία 20.00 Ειδήσεις 21.15 Your face sounds familiar 00.45 Σε πρώτο πλάνο 02.15 Λόλα (Ε)
ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4
STAR
07.00 Παιδικό πρόγραμμα 13.30 Σπίτι με κανόνες. Κομεντί 15.45 Τα φιλαράκια (Ε) 16.40 The big bang theory (Ε) 17.40 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.50 Revolution 18.45 Ηοuse 19.45 Eιδήσεις 20.55 Κλήρωση Τζόκερ 21.10 Ο άνθρωπος που γύρισε από τη ζέστη. Κωμωδία 23.15 Ο σκοτεινός ιππότης. Περιπέτεια 02.30 Μεσάνυχτα στον Κήπο του Καλού και του Κακού. Θρίλερ00 Μάτια ερμητικά κλειστά. Ψυχολογικό δράμα 01.30 Sleepers. Θρίλερ
ΤΗΛ.: 212-21.24.000
ALPHA
06.30 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Σαββατοκύριακο με δράση 12.00 Goal χωρίς σύνορα 13.00 Eco news 13.30 Στην πράξη 14.15 Γεύσεις στη φύση 15.15 Ελλήνων γεύσεις 16.00 Life and space 17.00 Joy 19.00 The defenders 20.00 Γλυκές αλχημείες 21.00 Ειδήσεις 21.45 Goal 23.00 Εκείνο το καλοκαίρι. Δράμα, ελληνικής παραγωγής 00.30 Σενάριο καταστροφής: σούπερ τσουνάμι 01.30 Εφιάλτης πέρα από τα σύνορα 02.30 Traction (E) 03.00 Joy (E)
ΣΚΑΪ
06.30 Καλημέρα με τον Γιώργο Αυτιά 10.00 Σαββατοκύριακο με δράση 12.00 Goal χωρίς σύνορα 13.00 Eco news 13.30 Στην πράξη 14.15 Γεύσεις στη φύση 15.15 Life & space 16.00 Ο κόσμος ανάποδα 17.00 Joy 19.00 The defenders 20.00 Γλυκές αλχημείες 21.00 Ειδήσεις 21.45 Goal 23.00 To αγκίστρι. Δραματική περιπέτεια 01.00 Red Bull X-Fighters Mexico (E)
ΤΗΛ. 210-36.73.366
Περιπέτεια αγγλικής, αμερικανικής και ιρλανδικής συμπαραγωγής 2002, με τους: Τζιμ Καβίζελ, Γκάι Πιρς, Ρίτσαρντ Χάρις, Χένρι Κάβιλ. Μετά από δεκατρία χρόνια άδικου εγκλεισμού του στη φυλακή, ο Έντμοντ Νταντές, τότε τίμιος και φιλήσυχος νεαρός ναυτικός, έχει αλλάξει τις απόψεις του για τη ζωή και τους ανθρώπους. Όταν καταφέρνει να αποδράσει, μεταμορφωμένος στον μυστηριώδη ευπατρίδη Κόμη Μόντε Kρίστο, να βάζει σε εφαρμογή το πολυμήχανο σχέδιό του. Η δίψα για εκδίκηση εκείνων που τον πρόδωσαν, τον οδηγεί.
MEGA
06.00 Bέρα στο δεξί (Ε) 07.00 MEGA Σαββατοκύριακο 10.00 Το κόκκινο δωμάτιο (Ε) 11.00 Εμείς κι εμείς (Ε) 12.10 Ντόλτσε βίτα (Ε) 17.50 Dr. Cook 14.00 Eιδήσεις 14.50 Ακαταμάχητος. Περιπέτεια 16.45 Eιδήσεις 16.50 Ελληνική σειρά (Ε) 17.50 Ελληνική σειρά (Ε) 18.50 Aπό την Πόλη έρχομαι 20.00 Eιδήσεις 21.15 Σκοτεινός κώδικας. Θρίλερ 23.50 Ο οργασμός της αγελάδας. Κοινωνική 00.50 Ειδήσεις 01.00 Ξένη ταινία (Συνέχεια) 01.45 As if 02.45 Οι πύλες του ουρανού 04.10 Γάμος α λα ελληνικά
ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4
ALPHA, 22.30
ΔΕΥΤΕΡΑ
ΒΟΥΛΗ
12.00 Ο Κεντ Ναγκάνο διευθύνει τη Συμφωνία Νο 4 του Μπραμς 13.00 Ώρα παράδοσης 14.00 Καλειδοσκόπιο 15.00 Κάρτα μέλους 16.00 Τι λέει ο νόμος 17.20 Αστικό τοπίο 18.00 Εις το σωτήριον πάθος 18.30 Η καστροπολιτεία της Μονεμβασιάς 19.00 Ένα έργο γεννιέται... Πικάσο 20.00 Αναζητώντας τον πολιτισμό μας 21.00 «Στοργή στον λαό» - Η συζήτηση 24.00 Ο Κεντ Ναγκάνο διευθύνει τη Συμφωνία Νο 4 του Μπραμς
ΤΗΛ.: 210-69.03.000
MEGA
06.45 Koινωνία ώρα Mega 10.00 Πρωινό mou 13.10 Η ώρα η καλή (Ε) 14.00 Eιδήσεις 15.00 Σαββατογεννημένες (Ε) 16.30 Ειδήσεις 16.40 Η πολυκατοικία (Ε) 17.40 Στο παραπέντε (Ε) 18.50 Πενήντα πενήντα (Ε) 20.00 Ειδήσεις 21.15 Κλεμμένα όνειρα 22.20 Κάτω Παρτάλι 23.30 Aνατροπή 01.00 Ειδήσεις 01.15 Ταξίδι στο όνειρο. Δράμα 03.00 Beautiful people 04.00 Anthony Bourdain No reservations (E)
ΤΗΛ.: 210-68.86.100
ΑΝΤ1
06.00 Τα φιλαράκια (Ε) 07.00 Πρωινό ΑΝΤ1 10.00 Το πρωινό 12.50 Με αγάπη 13.00 Ειδήσεις 13.30 TV Quiz 13.40 Άκρως οικογενειακόν (Ε) 14.50 TV Quiz 15.00 Κωνσταντίνου και Ελένης (Ε) 16.00 TV Quiz 16.10 Το καφέ της Χαράς (Ε) 17.40 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική γλώσσα 17.50 Bαλς με δώδεκα θεούς 18.50 Μπρούσκο 20.00 Ειδήσεις 21.15 Ο Ιησούς από τη Ναζαρέτ 22.45 Η Βίβλος 23.15 Ράδιο αρβύλα 00.30 Παγιδευμένοι. Περιπέτεια 01.40 Με το δεξί (Ε)
ΤΗΛ.: 210-34.21.201-4
STAR
06.15 Chuck 07.15 Παιδικό πρόγραμμα 08.15 ΦΜ Live (E) 10.00 Live U 13.00 Mελέτησέ το 14.45 ΦΜ Live 16.30 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 16.45 Μίλα 18.40 Η προδοσία 19.45 Ειδήσεις. Δελτίο στη νοηματική 21.00 Οι περιπέτειες του Σάμμυ: Το μυστικό πέρασμα. Κωμωδία 22.45 Το πλουσιόπαιδο. Κωμωδία 00.45 Τα φτερά της φαντασίας. Δράμα 03.00 Κυνηγώντας την ελευθερία. Δράμα
ΤΗΛ.: 212-21.24.000
ALPHA
07.00 Δέστε τους! (Ε) 07.00 Έρωτας με επιδότηση ΟΓΑ (Ε) 08.00 Happy Day στον Alpha 10.15 Shop TV 11.00 Θυρίδα τηλεπώλησης 11.15 Τι θα φάμε σήμερα μαμά; (Ε) 12.00 Ειδήσεις 13.00 Ελένη 16.00 Η σφραγίδα του Θεού. Κοινωνικό δράμα 17.00 Ειδήσεις. Δελτίο στη Νοηματική 17.10 Η σφραγίδα του Θεού (Συνέχεια) 18.30 Ειδήσεις 20.00 Μαρία και Ιωσήφ 21.00 Μην αρχίζεις τη μουρμούρα 21.45 Ελληνοφρένεια 22.30 Ο κόμης Μόντε Κρίστο. Περιπέτεια 01.15 Άκου τι είπαν (Ε)
ΤΗΛ.: 210-48.00.170-4
ΣΚΑΪ
06.00 Πρώτη γραμμή 10.00 Tώρα 11.45 Έρρωσο... Να είσαι γερός 12.00 Magazino 13.00 EXceL!ent 14.00 America’s next top model 15.00 To κάστρο του Τακέσι 16.00 Βιολέτα 17.00 Chef στον αέρα 17.50 Δελτίο στη νοηματική 18.00 ΣΚΑΪ με το Νίκο Ευαγγελάτο 20.00 Hawaii five - 0 21.00 Ειδήσεις 22.15 CSI Νέα Υόρκη 23.15 Game of thrones 00.30 H δίκη στον ΣΚΑΪ 02.00 Red bull X-Fighters 2014 preview
ΤΗΛ. 210-36.73.366
ΒΟΥΛΗ
17.00 Εις το Σωτήριον Πάθος 17.30 Η Έλλη Λαμπέτη διαβάζει κείμενα της Μεγάλης Εβδομάδας 18.00 Ποιον ζητάτε. Αναπαράσταση του Θείου Δράματος 18.30 Χάιντ: Λειτουργία της Αγίας Κικίλιας 19.45 Ιδού ο Νυμφίος έρχεται... 21.00 Θέατρο: Το πένθος ταριάζει στην Ηλέκτρα 24.00 Στα ίχνη του Ορφέα. Ντοκιμαντέρ 00.40 Εις το Σωτήριον Πάθος
Yσ τ ε ρ ό γ ρ α φ a
Η ΑΥΓΗ ΚΥΡΙΑΚΗ 13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014
ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΕΙΔΗ ΜΠΑΛΤΑ
Του BAΓΓΕΛΗ ΧΕΡΟΥΒΕΙΜ
Περί βιβλίων
ΤΟΥ ΒΑΣΙΛΗ ΜΟΥΛΟΠΟΥΛΟΥ
Aπό το Ποτάμι στο Λιμάνι ΜΙΑ ΣΚΙΑ στοιχειώνει εσχάτως τόσο τους ενοίκους του Μεγάρου Μαξίμου όσο και εκείνους της Χαριλάου Τρικούπη. Η σκιά του Μπερλουσκόνι. Η διάλυση, δηλαδή, των δύο κομμάτων εξουσίας που κυβέρνησαν την Ελλάδα τα τελευταία «τριάντα ένδοξα χρόνια» και η δημιουργία τρίτου κόμματος. Οι μεγάλες ασκήσεις έχουν ξεκινήσει λέει ρεπορτάζ, το οποίο δεν γράφεται, αλλά ψιθυρίζεται- και τους επόμενους μήνες το παιχνίδι θα γίνει αμείλικτο. Στο παιχνίδι αυτό οι παλαιοί πολιτικοί και η παλαιά πολιτική δεν περιλαμβάνονται: ό,τι έδωσαν, έδωσαν. Το πολιτικό σκηνικό που στήνεται έχει πολλά χαρακτηριστικά που ευνοούν έναν μπερλουσκονισμό α λα ελληνικά. Το διαισθάνεσαι παρακολουθώντας τις πολιτικές τηλεοπτικές εκπομπές, τις κατευθύνσεις των δημοσκοπικών ερευνών. Το διαπιστώνεις διαβάζοντας όσα γράφουν οι αρθρογράφοι, οι αναλυτές, οι στενά συνδεδεμένοι δημοσιογράφοι με το «κόμμα της αγοράς και της γκλαμουριάς». Είναι πλέον εμφανές πως τα μεγάλα αφεντικά έχουν πάρει τις αποφάσεις τους. Έχουν επιλέξει να ξεφορτωθούν τις φθαρμένες φιγούρες του πολιτικού θεά-
τρου σκιών, όπως τους αποκαλούν περιφρονητικά στα μεγάλα σαλόνια. Ο κ. Βενιζέλος τελείωσε, ο κ. Σαμαράς έχει σύντομη ημερομηνία λήξεως, όση παστερίωση κι αν του κάνουν, και ο κ. Κουβέλης δεν αισθάνεται πολύ καλά. Τον μύθο της Ελιάς τον έπνιξε το Ποτάμι και την αυταπάτη της κεντρώας στροφής της Ν.Δ. την γκρέμισε ο κ. Μπαλτάκος. Το σύστημα έκαψε όλα τα χαρτιά του και βρίσκεται σε ανισορροπία. Αποτέλεσμα: αφού το υπαλληλικό προσωπικό έχει χρεοκοπήσει, το μαγαζί ανέλαβαν να το λειτουργήσουν τα αφεντικά. Να καθορίσουν χωρίς μεσολαβητές τις τύχες της χώρας. Να οδηγήσουν τη χώρα στην εποχή της μη πολιτικής και της μη ιδεολογίας, όπου οι μάχες για την εξουσία δεν θα δίνονται με γνώμονα τα ταξικά,
Υπάρχει ένα κομμάτι Ελλήνων που έχουν γοητευτεί από τη μετριότητα, που έχουν ήρωα τον homo economicus της «νέας εποχής» και πρότυπο πλούσιους, ωραίους και επιτυχημένους που τον ενσαρκώνουν
ούτε τα εθνικά, αλλά τα ιδιωτικά συμφέροντα. Σενάρια; Ίσως, αλλά τα κόμματα - επιχειρήσεις με ονοματεπώνυμο -Μαρινάκης, Μελισσανίδης- έκαναν ήδη την εμφάνισή τους. Υπάρχει ένα κομμάτι Ελλήνων που έχουν γοητευτεί από τη μετριότητα, που έχουν ήρωα τον homo economicus της «νέας εποχής» και πρότυπο πλούσιους, ωραίους και επιτυχημένους που τον ενσαρκώνουν: οι εργολάβοι, οι εφοπλιστές, οι επιχειρηματίες, οι τηλεπερσόνες, οι λύκοι των αγορών. Ένα κομμάτι που έχει ασπαστεί τη νέα ιδεολογία της νέας εποχής: πλουτίστε με κάθε μέσο. Ο παράδεισος βρίσκεται εδώ. Αφήστε τους ηλίθιους να τον αναζητούν αλλού. Σ’ αυτή την Ελλάδα των μειωμένων αντιστάσεων, που μαχαιρώνεται για ένα γήπεδο, αλλά αδιαφορεί για ένα νοσοκομείο, τα βαποράκια του τρίτου κόμματος ετοιμάζουν το έδαφος για τον ηγέτη που θα ανταποκριθεί στο κάλεσμα της νέας εποχής. Τους άφθαρτους, που θα κατέβουν στην πολιτική με ιδεολογία την αντιπολιτική, πλαισιωμένους από «ρεαλιστές πολιτικούς» του δεξιού και αριστερού νεοφιλελευθερισμού και πετυχημένους μάνατζερ της αγοράς. Y
ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ είναι υλικό αντικείμενο που απευθύνεται στη σκέψη ή στο συναίσθημα, που θέλει κάτι να εκφράσει ή κάπου να συνδράμει. Ακόμη και αν διαιρείται σε τόμους ή αποτελεί συλλογή σχετικά αυτοτελών κειμένων, το βιβλίο ενοποιείται από μια ιδέα που κατά κανόνα αποτυπώνεται στον τίτλο του, οσοδήποτε υπαινικτικά. Η διαχείριση της ιδέας μπορεί να ενδυθεί ποικίλες μορφές. Ας πούμε του αφηγήματος, του ποιήματος, του διαλόγου, των ταξιδιωτικών εντυπώσεων, του δοκιμίου, της σάτιρας, του εγχειριδίου, της οδηγίας. Ή κάποιου συνδυασμού τους. Μπορεί να μορφοποιείται ως πραγματεία, ως ανθολογία, ως άρθρωση αφορισμών, ως συλλογή τεκμηρίων. Όπως και υπό πολλούς άλλους όρους, όχι πάντοτε σαφώς προσδιορισμένους. Όπως είχε κάποτε παρατηρήσει ο Άγγελος Ελεφάντης, μερικά υλικά αντικείμενα που φέρονται ως βιβλία συνιστούν μη-βιβλία. Αποτελούν μάλλον αθύρματα πεπλανημένης και απειθάρχητης βούλησης, σπαράγματα που πετιούνται φύρδην μίγδην σε τυπογραφικά φύλλα, συγκροτώντας ενοποιητική ιδέα μόνον ιδίοις αναλώμασι. Στην ιδιαζόντως φιλελεύθερη ελληνική αγορά τέτοια «βιβλία» βλέπουν το φως μόνο λόγω της ματαιοδοξίας του παραγωγού τους ή χάρη στην ανενδοίαστη γενναιοδωρία και τη σκληρή ιδιοτέλεια του εκδότη τους. Υπάρχουν και τα βιβλία της προ χειρών επικαιρότητας, εκείνα που συμμαζεύουν όπως - όπως κεφάλαια μόνο για να αδράξουν τον παλμό της στιγμής. Πρόκειται για πρόχειρα συμπιλήματα, δηλαδή βιβλία κατά προσέγγιση, που επείγονται να εμφανιστούν στον αφρό για να προβάλουν εδώ και τώρα την εγρήγορση του συγγραφέα τους -ή απλώς για να πουλήσουν. Η χειρονομία είναι διάφανη, αλλά το αποτέλεσμα δεν είναι υποχρεωτικά επιβλαβές. Απέναντι σε ένα ζήτημα που απασχολεί, όντως αισθανόμαστε συχνά την ανάγκη κάτι να διαβάσουμε. Ακόμη και μια άτεχνη συρραφή κατασκευασμένη επί τούτω. Κάπως έτσι δημιουργούνται εφήμερα ευπώλητα. Τα βιβλία κρίνονται. Από τους αναγνώστες τους, με ενδεχόμενη μεσολάβηση κάποιων επαγγελματιών ή ερασιτεχνών της βιβλιοκρισίας. Η κρίση δεν αφορά τόσο το περιεχόμενο της ιδέας που συνέχει το βιβλίο όσο τον τρόπο με τον οποίο την πραγματεύεται, δηλαδή την πειθαρχεί εσωτερικά. Καθιστώντας την έτσι αξιόμαχη, κατά τα δικά της ίδια μέσα, στο ειδικό δημόσιο πεδίο όπου θέλει να ενταχθεί. Κάποια βιβλία παρουσιάζονται δημόσια. Κατά κανόνα από κάποιους ειδικούς του συναφούς πεδίου. Αυτοί υποτίθεται πως έχουν διεξέλθει το βιβλίο και συμφωνούν να το συστήσουν. Δέχονται να καταστούν ένα είδος γέφυρας ανάμεσα σε εκείνο και στους υποψήφιους αναγνώστες του. Η συνήθεια είναι γόνιμη. Τα κλειδιά ανάγνωσης που προτείνονται στις συναφείς εκδηλώσεις μπορεί να συμβάλουν στη γνωριμία με το βιβλίο ή ακόμη και να εμπλουτίσουν τους ίδιους τους όρους ανάγνωσης. Εδώ και καιρό έχει αναδειχθεί στα καθ’ ημάς μια ιδιόρρυθμη εκδοχή βιβλιοπαρουσίασης, χαρακτηριστική του κυρίαρχου δημόσιου ήθους: πολιτικά στελέχη περιωπής συνευρίσκονται για να ομονοήσουν επί της απαράμιλλης αξίας του παρουσιαζόμενου βιβλίου. Η συνήθεια ωφελεί: τα πολιτικά στελέχη επιδεικνύουν πνευματικότητα και οι συγγραφείς εύρος απήχησης. Εκείνο που δεν ωφελείται είναι το ίδιο το βιβλίο. Γιατί τα φώτα της δημοσιότητας που περιβάλλουν την αντίστοιχη εκδήλωση -χωρίς αυτά η εκδήλωση δεν θα είχε νόημα- αφήνουν το τελευταίο στο σκοτάδι. Του αξίζει τέτοια μεταχείριση; Δεν μπορούμε να αποφανθούμε γενικώς και αδιακρίτως. Αλλά έτσι ή αλλιώς scripta manent.
Ο Σαμαράς ζήτησε από τη Μέρκελ να πει κάτι για το θέμα του ελληνικού χρέους, μια δήλωση η οποία θα μπορούσε ίσως να αξιοποιηθεί δεόντως από το σύστημα της προπαγάνδας. Όμως η Γερμανίδα καγκελάριος δεν ενέδωσε σκεπτόμενη τις παρενέργειες που θα μπορούσε να έχει στη χώρα της πριν από τις ευρωεκλογές. Αντιθέτως, η καγκελάριος - τεφλόν δήλωσε ότι οι Έλληνες θα συνεχίσουν να περνούν δύσκολα, ενώ στην ανακοίνωση γινόταν λόγος για «επιτυχή περιοριστικά μέτρα», δηλαδή για λιτότητα, η οποία πρέπει να συνεχιστεί. Αντώνη, χάσαμε... ΑΙΡΕΤΙΚΟΣ
Y
15 9 771109 015103
Αγορές;
Περισσότερες πληροφορίες ΕΘΝΙΚΗ ΤΡΑΠΕΖΑ