Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ
Σύνταξη: Κώστας Βούλγαρης, Κώστας Γαβρόγλου, Γιώργος Μερτίκας, Άλκης Ρήγος, Πέτρος-Ιωσήφ Στανγκανέλλης, Kώστας Χριστόπουλος
ΚΡΙΤΙΚΗ ΒΙΒΛΙΟΥ, ΤΕΧΝΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ
ΤΕΥΧΟΣ 581
19 IANOYAΡΙΟΥ 2014
www.avgi-anagnoseis.blogspot.com
αφιέρωμα
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ
Ρόζα Λούξεμπουργκ Ένα αφιέρωμα όχι τόσο και όχι μόνο γι’ αυτήν, αλλά κυρίως για μας και την ιστορική πρόκληση μπροστά στην οποία βρισκόμαστε ως Αριστερά, ως χώρος, ως κόμμα, μα κυρίως ως ενεργοί πολίτες, που μας έλαχε μέσα στην επελαύνουσα καθημερινά βαρβαρότητα να εκφράζουμε, με όρους κοινωνικής και πολιτικής πλειοψηφίας, την ελπίδα αντιστροφής της βίαιης νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής πραγματικότητας στη χώρα μας, λειτουργώντας ταυτόχρονα ως ευρύτερος καταλύτης ανθρωποκεντρικής αντιστροφής σε όλη την Ευρώπη. Ένα αφιέρωμα κριτικού προσωπικού και συλλογικού αναστοχασμού, όχι τόσο για το προς τα πού πάμε όσο για το πώς πάμε και πώς στεκόμαστε απέναντι στην ιστορική πρό-
95 χρόνια από την άγρια δολοφονίας της Ας αναστοχαστούμε το σήμερα με βάση το έργο και τη στάση ζωής της
ΤΟΥ ΑΛΚΗ ΡΗΓΟΥ
κληση που γέννησε η πολύπλευρη κρίση την οποία βιώνουμε σε όλα τα πεδία, οικονομικόκοινωνικό, πολιτισμικό-πολιτικό, αξιακό-ηθικό, ατομικό-συλλογικό. Και σ’ αυτό το δρόμο το εντυπωσιακό είναι, ότι ενώ όλο το έργο και η οργανικά δεμένη με αυτό δράση της -η Ρόζα Λούξεμπουργκ δεν ήταν ποτέ θεωρητικός του γραφείου-, ενώ είναι χρονικά προσδιορισμένο στην εποχή της και εμπνέονταν απ’ αυτήν και τις αντιφάσεις της, έχει τη δύναμη να παραμένει επίκαιρο στο σήμερα. Δίνει ερεθίσματα για την εσωκομματική μας πραγματικότητα και πορεία προς τον αδιαπραγμάτευτο στρατηγικό τελικό στόχο μας για μια σοσιαλιστική κοινωνία, με Ελευθερία και Δημοκρατία, χωρίς εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο και χωρίς κανενός είδους αλλοτριώσεις. Για «ανατροπή όλων των συνθηκών μέσα στις οποίες ο άνθρωπος είναι ένα ταπεινωμένο, σκλαβωμένο, εγκαταλειμμένο και καταφρονεμένο όν» ( Κ. Μαρξ), όπως έχει μετατρέψει την πλειονότητα των συμπολιτών η ανθρωπιστική κρίση που ζούμε ως κοινωνικός σχηματισμός. Μας καλεί σε έναν ανειρήνευτο καθημερινό αγώνα, μέσα στον οποίο το δίλημμα μεταρρύθμιση ή επανάσταση μετατρέπεται σε «Μεταρρύθμιση και Επανάσταση»! Όπως αναλύει στο ομότιτλο βιβλίο της, από το οποίο και τα αποσπάσματα που ακολουθούν. Αρκεί να μην λησμονήσουμε ότι: «Μόνο ο τελικός σοσιαλιστικός σκοπός δίνει στην πάλη ... για τη βελτίωση της κατάστασης των εργαζομέ-
Σχέδια: Γιάννης Κολιός
Έργο του Γιάννη Κολιού
νων και για κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, όπως επίσης και στην κοινοβουλευτική πάλη για δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, έναν χαρακτήρα πραγματικά σοσιαλιστικό... [Ότι] όλο το μυστικό των ιστορικών ανατροπών μέσω της πολιτικής εξουσίας, έγκειται ακριβώς στη μετατροπή των απλών ποσοτικών μεταβολών σε μια καινούργια ποιότητα, συγκεκριμένα στη μεταβολή από μια ιστορική περίοδο, από μια κοινωνική μορφή, σε μια άλλη». Αν αυτό το ιστορικό δίδαγμα το κατανοήσουμε, δεν θα οδηγηθούμε στην τόσες φορές επαναλαμβανόμενη από πολλά αμφισβητη-
σιακά ριζοσπαστικά κινήματα, ρεφορμιστική πορεία ενσωμάτωσης... Να κατανοήσουμε δηλαδή και να επιχειρούμε, συνέχεια, να εκφράζουμε με την πολιτική μας πράξη, το ιστορικά αποδεδειγμένο εξεγερσιακό «αυθόρμητο» «μέσα στο τρικυμιώδες πέλαγος της πολιτικής ζωής». «Να καταλάβουμε επιτέλους ότι ο ρόλος του κόμματος βασίζεται στη συνειδητή διεύθυνση της μαζικής πάλης, εναντίον της σημερινής κοινωνίας, μια πάλη που πρέπει να υπολογίζει τις ζωτικές ανάγκες στο εσωτερικό τής καπιταλιστικής κοινωνίας. Να κα-
ταλάβουμε ότι οι οικονομικοί αγώνες για τα καθημερινά συμφέροντα της εργατικής τάξης, ότι η πάλη για την δημοκρατική μορφή κυβέρνησης, είναι μια σχολή» ουσιαστικής δημοκρατικής προσωπικής συλλογικής και πολιτικής βίωσης. Και είναι από αυτή τη θέση που μας προτρέπει να μη βασιζόμαστε σε «ένα τέλειο σχήμα εγγεγραμμένο σε ένα βιβλίο, σε μια θεωρία» μια που αντιπαλεύει την κυρίαρχη στην εποχή της αντίληψη, της αέναης προόδου και την α-μαρξική ντετερμινιστική αντίληψη εξέλιξης στην πολιτική. Γιατί «η πραγματική ιστορία είναι όπως και η φύση, πολύ πιο ιδιότροπη και εφευρετική από τη λογική που ταξινομεί και συστηματοποιεί». Η συνθηματοποίηση της ανάλυσης του Έγκελς στην ιστορική της φράση «σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα», όπως ορθά παρατηρεί και ο Μικαέλ Λεβί, αναδεικνύει, με αυτό το διαζευχτικό «ή», το ανοιχτό διακύβευμα μιας Διαλεκτικής της Ιστορίας, όπου όλα εξαρτώνται από τους υποκειμενικούς παράγοντες, τη συνείδηση, τη θέληση, την πρωτοβουλία, την πράξη των ατόμων. Γεγονός το οποίο απαιτεί να έχουμε συνείδηση ότι μόνο «μέσα στην Ιστορία, μέσα στην πάλη μαθαίνουμε πώς πρέπει να αγωνιζόμαστε... [Ότι] ο πρώτος κανόνας των πολιτικών μαχητών είναι να βαδίζουν με την εξέλιξη της εποχής τους και αδιάκοπα να παρακολουθούν τις αλλαγές στον κόσμο για να αλλάζουν την στρατηγική μας». Η αντίληψη αυτή προϋποθέτει -όπως έκανε κι εκείνη σε όλη της τη ζωή- ανοιχτές κεραίες καρδιάς και μυαλού, ανιδιοτέλεια προσφοράς, συνεχή ασυμβίβαστη κριτική των επιλογών μας, πέρα από προσωπικές φιλοδοξίες, παραγοντισμούς και εσωκομματικούς μηχανισμούς... Δηλαδή εσωτερική επαναστατική υπέρβαση της κυρίαρχης περί πολιτικής αστικής αντίληψης, καθώς και των καουτσικο-λενινιστικών αντιλήψεων περί πρωτοπόρων μαχητών, κόμματος Νέου Τύπου και των διαφόρων επιπέδων «κομματοπατέρων», όπως, ειρωνικά, ονομάτιζε εκείνη την κομματική γραφειοκρατία, όσο επίπονο προσωπικά και συλλογικά και αν είναι! Πρόκειται για την ιστορική ανάγκη να διεκδικούμε, ως ενεργά ισότιμα και συνυπεύθυνα μέλη, αυτού του ελπιδοφόρου ενωτικού εγχειρήματος, την ουσιαστική εσωκομματική δημοκρατία, και τους απλούς νόμους της πολιτικής ηθικής, της δικαιοσύνης, της αλληλεγγύης, της «εσωτερικής ευγένειας και αξιοπρέπειας», της πραγματικής συντροφικότητας, του πολιτισμού και του σοσιαλισμού ως πράγΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ