Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
ΕΝΘΕΜΑΤΑ
Κείμενα των: Στρατή Μπουρνάζου, Σ.Ο. «Ενθεμάτων», Ιωάννας Νόρη, Δήμητρας Σιατίτσα, Μαρία Ιβάντσεβα, Γιάννη Θανασέκου, Ματθαίου Τσιμιτάκη, Κωστή Καρπόζηλου, Γιάννη Ζαϊμάκη, Κρίτωνα Ηλιόπουλου ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 742
ΚΥΡΙΑΚΗ 30 IOYNIOY 2013
ΓΝΩΜΕΣ & ΙΔΕΕΣ - ΛΟΓΟΣ & ΤΕΧΝΕΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΜΑΝΟΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ
ΔΗΜΑΡ: η έξοδος ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΥ
Η έξοδος της ΔΗΜ.ΑΡ. από την κυβέρνηση συζητήθηκε πολύ, και συζητιέται ακόμα, από μέλη, στελέχη, φίλους και αντιπάλους. Και, ανεξάρτητα από τα συναισθήματα που κινητοποιεί, συνιστά πολιτικό γεγονός με σημασία. Λίγες σκέψεις λοιπόν, επ’ αυτού. 1. Η ΔΗΜ.ΑΡ. αποχώρησε επειδή η κυβέρνηση είχε πάρει τόσο αυταρχική και ακροδεξιά στροφή που το να παραμείνει σ’ αυτή, όσο και αν ποιούσε την ανάγκη φιλοτιμία, την οδηγούσε στον αφανισμό. Το οξύμωρο, αλλά πολιτικά σημαντικό, είναι ότι η ίδια η ΔΗΜ.ΑΡ. συνέτεινε αποφασιστικά σ’ αυτή την κατάσταση, η οποία την εξώθησε στην αναγκαστική έξοδο. Ακριβώς έναν χρόνο πριν, πρόσθεσε τους 19 βουλευτές της στην κυβέρνηση· και αυτή η πρόσθεση είχε ειδικό βάρος: προσέφερε το αριστερό άλλοθι, την επίφαση της ευρύτητας, στήριξε ανυπολόγιστα, πολιτικά και συμβολικά, την κυβέρνηση. Καθώς κυλούσε ο χρόνος, η ΔΗΜ.ΑΡ. περιοριζόταν σε ψιθύρους, παλινωδίες και γουργουρητά για τα διάφορα αίσχη (Ξένιος Δίας, επιστρατεύσεις, ιθαγένεια κ.ο.κ.). Όλα αυτά συνέβαλαν τα μέγιστα στον ακροδεξιό αφηνιασμό Ν.Δ. και Σαμαρά. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος λόγος που χρησιμοποιούνταν πέρσι —και από τη ΔΗΜ.ΑΡ.— εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ («ανευθυνότητα», «έλλειψη προτάσεων», «μικροκομματισμός» κ.ο.κ.), επιστρατεύθηκε τώρα, σε ηπιότερους τόνους, εναντίον της ΔΗΜ.ΑΡ. 2. Διακηρυγμένος στόχος της ΔΗΜ.ΑΡ. ήταν να αποτελέσει ανάχωμα δημοκρατίας, να αμβλύνει ακραία μνημονιακά μέτρα, να προωθήσει προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Απέτυχε σε όλα. Ο βασικός λόγος, πέραν των συσχετισμών δύναμης και των προσώπων, είναι δομικός, όπως αναλύει ο Γιάννης Αλμπάνης στο RedNotebook (http://goo.gl/8mBjf): στη συγκυρία της κρίσης, και ιδίως στη μνημονιακή Ελλάδα, δεν υπάρχουν περιθώρια ενδιάμεσης πολιτικής, που αποδέχεται το Μνημόνιο ενώ ταυτόχρονα παλεύει για βελτιώσεις. Γιατί, όποιες περιοχές μένουν εκτός της επικράτειας του Μνημονίου (λ.χ. ιθαγένεια, αντιρατιστισμός, μεταναστευτική πολιτική) δεν είναι πραγματικά ελεύθερες: καταλαμβάνονται από τη Δεξιά, και μάλιστα μετατρέπονται σε ζωτικό πεδίο γι’ αυτήν. Η Ν.Δ., αφού δεν μπορεί να δώσει θετικές υποσχέσεις, επενδύει ιδεολογικά και οικοδομεί συναινέσεις στον μόνο χώρο που μπορεί. Και, απευθυνόμενη σε ευρύτερα στρώματα, παίζει το δοκιμασμένο χαρτί «νόμος και τάξη», Πατρίς-Θρησκεία-Οικογένεια. 3. Η αποχώρηση από την κυβέρνηση δημιουργεί, εκ των πραγμάτων, νέες καταστάσεις και συσχετισμούς. Μένει βέβαια να δούμε πώς θα
πορευτεί η ΔΗΜ.ΑΡ. Θα επικρατήσει, λ.χ., η άποψη «καλώς μετείχαμε στην κυβέρνηση εθνικής σωτηρίας» (όπως έγραψε προχθές ο Ανδρέας Παπαδόπουλος) ή μια γραμμή αυτοκριτικής και αμφισβήτησης, λόγω και έργω, της κυβερνητικής πολιτείας της ΔΗΜ.ΑΡ.; Προφανώς, σε μια εποχή τόσο μεγάλων μετασχηματισμών, και η ΔΗΜ.ΑΡ. και οι άνθρωποί της δεν είναι κάτι στατικό· αλλάζουν. Οι όποιες συνεργασίες με τον ΣΥΡΙΖΑ, οφείλουν, πολιτικά, να απορρέουν από μια τέτοια πορεία αλλαγής· αλλιώς θα μιλάμε, εκατέρωθεν, για τακτικές και ευκαιριακές προσεγγίσεις. Αν για τη ΔΗΜ.ΑΡ., λ.χ., είναι ανοιχτή σχεδόν όλη η γκάμα των συνεργασιών, αυτό δεν είναι πολιτική μετώπων και συμμαχιών, είναι ΟΦΑ (που φυσάει ο άνεμος). Και αυτό, βέβαια, πλήττει και τον εκάστοτε «αντισυμβαλλόμενο». 4. Ο ΣΥΡΙΖΑ, πολιτικά, μόνο να χαίρεται πρέπει για την αποχώρηση της ΔΗΜ.ΑΡ. Πρώτον, αποδυναμώνει την κυβέρνηση — ενώ η συμμετοχή της προσέφερε άλλοθι, με μηδαμινά ανταλλάγματα. Δεύτερον, υπάρχει ένα αντιπολιτευόμενο (ή ημι-αντιπολιτευόμενο) κόμμα στα δεξιά του (το οποίο μέχρι τώρα συνιστούσε την αριστερά της κυβέρνησης). Τρίτον, η εξέλιξη αυτή (μπορεί να) απελευθερώνει δυναμικές. Ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα λόγο να φοβάται τίποτα· εκτός από τον εαυτό του. Η σφοδρότητα των αντιδράσεων εναντίον της ΔΗΜ.ΑΡ., από φίλους του ΣΥΡΙΖΑ, την τελευταία βδομάδα φανερώνει πολλά: προσωπικές σχέσεις που έχουν διαρραγεί, δικαιολογημένο θυμό, αλλά και μια ολέθρια —και τόσο γνώριμη στην Αριστερά— κουλτούρα μίσους (χωρίς, βέβαια, να με τέρπει διόλου η ακαριαία «επίθεση φιλίας» στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ προς τη ΔΗΜ.ΑΡ., που παραπέμπει σε άλλες κακοδαιμονίες). Οι αντιδράσεις, όμως, φανερώνουν και έναν φόβο, μια έλλειψη εμπιστοσύνης στον ΣΥΡΙΖΑ: ότι είναι διάπλατος και δέχεται τον καθένα, ότι ίσως κάνει ευκαιριακές συνεργασίες. (Και, αλήθεια, όταν ένας πρώην βουλευτής του ΠΑΣΟΚ, μετέπειτα της ΔΗΜ.ΑΡ., νυν ανεξάρτητος και μέλος του ΣΥΡΙΖΑ, ασχολείται με το αν το Μνημόνιο αυξάνει ή μειώνει την ομοφυλοφιλία και με τους σταυρούς κάτω από την ψάθα του γραφείου του Γ. Παπανδρέου, τέτοιες ανησυχίες δεν τις λες και αβάσιμες). Το κρίσιμο, για τον ΣΥΡΙΖΑ, είναι το τι κάνει ο ίδιος: οι προτάσεις που συνθέτει, πώς υπερασπίζεται τη δημοκρατία εντός και εκτός κόμματος, οι κοινωνικές συμμαχίες που οικοδομεί και πολλά άλλα. Όσο και αν η έξοδος της ΔΗΜΑΡ αποτελεί σοβαρή πολιτική εξέλιξη, δεν μπορεί να αποτελεί την πυξίδα βάσει της οποίας θα προσανατολίσει —είτε θετικά είτε αρνητικά— ο ΣΥΡΙΖΑ την πολιτική του.
Ηabeas Corpus Τρία είναι τα θεμελιώδη, εκ των ων ουκ άνευ, γνωρίσματα ενός κράτους δικαίου όσον αφορά τη δικαιοσύνη. Πρώτον, η ισότητα απέναντι στον νόμο: ο νόμος (τυπικά τουλάχιστον) ισχύει για όλους με τον ίδιο τρόπο: είτε είσαι πλούσιος είτε πένης, βασιλεύς ή στρατιώτης, δεξιός, αριστεροδέξιος ή αναρχικός. Δεύτερον, το τεκμήριο της αθωότητας: το δικαστήριο είναι το μόνο που έχει την εξουσία να δικάσει και να καταδικάσει, πολλώ δε μάλλον να στερήσει την ελευθερία· γι’ αυτό και στην προφυλάκιση (έννοια αφεαυτής επαχθής) μπαίνουν ανώτατα όρια. Τρίτον, η δικαιοσύνη απονέμεται σε εύλογο διάστημα, και όχι σε «τρία τέρμινα», κατά το δοκούν των κρατούντων. Και τα τρία δηλαδή γνωρίσματα που έχουν θριαμβευτικά τσαλαπατηθεί στην υπόθεση του αναρχικού Κώστα Σακκά, κατηγορούμενου για συμμετοχή στη Συνωμοσία Πυρήνων της Φωτιάς: συμπληρώνει σήμερα 30 μήνες και είκοσι μέρες προφυλάκισης, πέρα από κάθε συνταγματικό όριο, ενώ προχθές, με προκλητικά παράνομη και αντισυνταγματική απόφαση του Συμβουλίου Εφετών, η κράτησή του παρατάθηκε ένα ακόμα εξάμηνο. Απλά, απλούστατα: η κράτηση οποιουδήποτε έστω και μία μέρα πάνω από το ανώτατο συνταγματικά όριο θα έπρεπε να προξενεί ταραχή και τρόμο στους ιθύνοντες για την καταπάτηση ενός τόσο βασικού δικαιώματος (και δευτερευόντως για τις συνακόλουθες καταδίκες από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο), και ο άνθρωπος θα έπρεπε να ελευθερωθεί πανηγυρικά την μεθεπόμενη, με κάμποσες συγγνώμες, ίσως και καμιά παραίτηση. Όχι μόνο δεν συνέβη τίποτα τέτοιο, αλλά ο Σακκάς αναγκάστηκε να ξεκινήσει απεργία πείνας διεκδικώντας το στοιχειωδέστατο δικαίωμά του. Θα έπρεπε να ντρέπονται οι πάντες, εκτός ίσως των ακροδεξιών, γι’ αυτό. Να αισχύνονται οι δικαστικοί, να έχουν φρυάξει οι δικηγορικοί σύλλογοι, να έχουν χάσει τον ύπνο τους οι ιθύνοντες σε κυβέρνηση και διευθυντήρια υπουργείων Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη (καθώς, μάλιστα, και ο Γεράσιμος Τσάκαλος, κατηγορούμενος για την ίδια υπόθεση, συμπληρώνει 32 μήνες προφυλάκισης!). Όμως, όχι μόνο δεν έγιναν αυτά, αλλά η Ν.Δ. βρήκε άλλη μια φτηνή ευκαιρία να υπεραμυνθεί ενός ρόλου θιγμένου πλην πατριώτη, άρα και δικαιολογημένα παρανομούντος, χωροφύλακα (όπως και στην περίπτωση της ΕΡΤ), κατηγορώντας όποιον διαμαρτύρεται —κατά προτίμηση τον ΣΥΡΙΖΑ— ως υπερασπιστή «τρομοκρατών» και (επί λέξει) «κατηγορούμενων για αναρχία»! Η δημαγωγία βέβαια είναι το έλασσον, μπροστά στο μείζον: τη συστηματική και εκ προθέσεως καταπάτηση νόμων και Συντάγματος απέναντι σε οτιδήποτε νοείται ως εμπόδιο, συμπεριλαμβανομένων όλων των δικαιωμάτων (ανθρώπινων, εργασιακών, κοινωνικών κ.ο.κ.). Είναι ολοφάνερο, για άλλη μια φορά, πώς, με αυτή την ακροδεξιά Δεξιά δεν υπάρχει σωτηρία. Ζούμε ήδη τα ζοφερά, ας ετοιμαζόμαστε για τα χειρότερα. ΥΓ. Όταν μαθαίναμε στο σχολείο για το habeas corpus, του 12ου αιώνα, νομίζαμε ότι σήμερα πλέον έχει αξία ισοδύναμη με τα Regina rosas amat, Dum spiro spero κ.ο.κ. Χρειάστηκε το έτος 2013, για να ξεσκονίσουμε εκείνα τα λατινικά, αλλάζοντας γνώμη. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΤΩΝ «ΕΝΘΕΜΑΤΩΝ»