Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
ΕΝΘΕΜΑΤΑ
Κείμενα των: Ζερόμ Λαττά, Δημήτρη Ιωάννου, Βασίλη Σωτηρόπουλου, Ρέας Γρηγορίου, Ράιαν Λίζα, Δημήτρη Χριστόπουλου, Σπύρου Καράβα, Ιωάννας Σπηλιοπούλου, Κωστή Παπαϊωάννου, Πάνου Οικονόμου, Έλενας Πατρικίου ΑΡ. ΦΥΛΛΟΥ 791
ΚΥΡΙΑΚΗ 15 IOYNIOY 2014
ΓΝΩΜΕΣ & ΙΔΕΕΣ - ΛΟΓΟΣ & ΤΕΧΝΕΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ: ΜΑΝΟΣ ΑΥΓΕΡΙΔΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΙΩΑΝΝΑ ΜΕΪΤΑΝΗ, ΣΤΡΑΤΗΣ ΜΠΟΥΡΝΑΖΟΣ
Ένα άλλο Παγκόσμιο Κύπελλο, γρήγορα! ΤΟΥ ΖΕΡΟΜ ΛΑΤΤΑ
Προκαλώντας ένα μικρό σκάνδαλο, ο πρόεδρος της UEFA, Μισέλ Πλατινί, υποψήφιος για την προεδρία της FIFA, κάλεσε εδώ και μερικές βδομάδες τους Βραζιλιάνους να «ηρεμήσουν» και να «περιμένουν ένα μήνα» πριν αρχίσουν να αντιδρούν, επανερμηνεύοντας με τον τρόπο του την έννοια της ολυμπιακής ανακωχής. Η ενόχληση του Πλατινί πρόδιδε ασφαλώς τόσο την ακατανόητη αφέλειά του όσο και τον φόβο των κύκλων της FIFA να δουν την εκδήλωσή τους να καταστρέφεται. Όμως, τι ακριβώς φοβούνται; Η πιθανότητα μιας κατάστασης τόσο εξεγερτικής που να υπονόμευε τη διεξαγωγή του Μουντιάλ παραμένει μέχρι σήμερα απίθανη: αν φοβούνται για κάτι, φοβούνται προφανώς για τη δική τους τύχη. Κοινωνική ειρήνη, πάση θυσία; Δεν θα πάψουμε να συμβουλεύουμε τους Βραζιλιάνους, πάνω απ’ όλα, να μην «ηρεμήσουν», αλλά να εκμεταλλευτούν την εξαιρετική παγκόσμια ορατότητα που τους προσφέρει το Παγκόσμιο Κύπελλο. Δεν πρέπει να υποχωρήσουν σ’ εκείνους που τους εκβιάζουν επικαλούμενοι την εικόνα της χώρας: η «εικόνα» των Βραζιλιάνων υποφέρει αποκλειστικά απ’ αυτούς που τους εκβιάζουν. Στοιχηματίζουμε ότι θα είναι σαφώς περισσότεροι αυτοί που θα δηλώσουν τον θαυμασμό τους σ’ έναν λαό που δεν θα έχει υποκύψει τόσο εύκολα στα συμφέροντα της FIFA του Σεπ Μπλάτερ, των χορηγών και αυτών που τους προωθούν, στις επιθυμίες εκείνων που θέλουν να τους δουν να συμμορφώνονται στα κλισέ της γιορτής, της σάμπα και … του ποδοσφαίρου. Αυτό θα ήταν ένα πραγματικά ευτελές αντίτιμο για μια τόσο επίπλαστη κοινωνική ειρήνη. Οι Βραζιλιάνοι πρέπει να κινητοποιηθούν αν πιστεύουν ότι είναι δίκαιο, να εκμεταλλευτούν τον συσχετισμό δυνάμεων αν αυτός είναι με το μέρος τους, να θυμηθούν την «Κορινθιακή Δημοκρατία» του συμπατριώτη τους Σόκρατες. Όσο λιγότερα έχουν να χάσουν τόσο πιο ισχυρός θα είναι ο αγώνας τους — σε αντίθεση ακριβώς με τους διοργανωτές, που έχουν να χάσουν πολλά: η Βραζιλία μπορεί να κερδίσει το Παγκόσμιο Κύπελλο, ακόμα κι αν η εθνική της ομάδα δεν το σηκώσει. Ένα άλλο Παγκόσμιο Κύπελλο και γρήγορα. Να το κάνουν γι’ αυτούς τους ίδιους, καταρχάς. Να το κάνουν επίσης και για εμάς, όλους εμάς: για παράδειγμα τους Ευ-
Ο Jérôme Latta είναι αρχισυντάκτης των «Cahiers de Football». Το κείμενο με τίτλο «Brésiliens, renversez la Coupe du monde» δημοσιεύτηκε στο μπλογκ της «Le Monde», 11.6.2014
Γκράφιτι εναντίον της FIFA, Βραζιλία 2014 (πηγή: www.imgur.com)
ρωπαίους που συνθηκολογούμε μπροστά στο δόγμα της λιτότητας, στην υφαρπαγή του πλούτου μας και στα συμφέροντα των χρηματοπιστωτικών λόμπυ, εμάς που αφηνόμαστε στην μοιρολατρία ή τον κυνισμό και, ταυτόχρονα, στην πολιτική αδυναμία. Και, κυρίως να μην απέχουν από τη διαμαρτυρία. Και, από μια πιο εγωιστική σκοπιά, να το κάνουν για όλους εμάς τους άλλους, τους ερωτευμένους με το ποδόσφαιρο, που θα έπρεπε να αναρωτηθούμε ποια νομοτέλεια μας υποχρεώνει να ανεχόμαστε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο που έχει μετατραπεί σε τσίρκο, που επιβάλλει την αποκλειστικότητα των χορηγών στον δημόσιο χώρο και επιβάλλει μια ανάπτυξη στρατιωτικών και αστυνομικών δυνάμεων λες και η χώρα βρίσκεται σε κατάσταση πολέμου. Για εμάς που αφήνουμε τη FIFA να υποχρεώνει να κατασκευαστούν δυσανάλογα μεγάλες υποδομές με δημόσιους πόρους ώστε να υφαρπάξει τη μερίδα του λέοντος απ’ τα κέρδη, να πουλήσει το «δικό της» θέαμα στα τηλεοπτικά κανάλια, τα οποία με τη σειρά μας θα πρέπει να πληρώσουμε ώστε να έχουμε πρόσβαση, μια FIFA που στηρίζει τη λειτουργία της σε αμφίβολες συμφωνίες ώστε να διασφαλίσει τα κέρδη της και η οποία διοικείται με διαφάνεια επιπέδου μαφιόζικης οργάνωσης. Δεν θα πρέπει να υποτιμήσουμε την «χαλαρωτική» δύναμη του ποδοσφαίρου ούτε και την αποτελεσματικότητα του κυρίαρχου ενοχοποιητικού λόγου, αλλά αυτές οι βδομάδες αβεβαιότητας τρέφουν μια προσδοκία. Και αν αυτή δεν είναι το να δούμε μια επανάσταση στη Βραζιλία, τουλάχιστον μπορεί να είναι η αποκάλυψη των αδιανόητων ωφελημάτων της FIFA απ’ το Παγκόσμιο Κύπελλο. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ: ΜΑΡΙΑ ΚΑΛΑΝΤΖΟΠΟΥΛΟΥ
Ο ένας στους δέκα ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΙΩΑΝΝΟΥ Πριν από λίγες μέρες παρακολούθησα μια παράσταση στο νηπιαγωγείο του μικρού μου γιου: βασιζόταν στο βιβλίο Ένας γάτος μια φορά του Κ. Μάγου και της Γ. Γκανιάτσου, ένα έργο ευαίσθητο, με βασικό του μήνυμα την αποδοχή της διαφορετικότητας και τη συνύπαρξη με τον «άλλο». Η νηπιαγωγός, προλογίζοντάς το, πρόταξε την επικαιρότητα του μηνύματος αλλά, προσπαθώντας να τη δικαιολογήσει, κόμπιασε: «...γιατί γύρω μας όλοι βλέπουμε... ακόμα και πολλοί από μας αυτόν τον καιρό μπορεί να αισθανόμαστε περιθωριοποιημένοι, γιατί ίσως να περνάμε δύσκολα». Είναι γεγονός πως τη διαφορετικότητα ως πηγή διακρίσεων μπορούν τα παιδιά να την ανακαλύψουν σχεδόν οπουδήποτε, οπότε ερεθίσματα όπως το εν λόγω έργο είναι πάντα απαραίτητα στο σχολικό περιβάλλον, ασχέτως συγκυρίας. Εντούτοις, η ειδική αναφορά της νηπιαγωγού στην επικαιρότητα του μηνύματος, το κόμπιασμά της και η αποσιώπηση του προφανούς αντιρατσιστικού περιεχομένου του έργου (ο γάτος του τίτλου έρχεται από μακριά, μιλάει άλλη γλώσσα και έχει κόκκινη γούνα), μου άφησαν την αίσθηση ότι έγινα μάρτυρας μιας ανεπαίσθητης διαταραχής στην επιφάνεια του νοήματος, ενός συμβάντος ασήμαντου ίσως αφ’ εαυτού, αλλά που αποτελούσε ένδειξη ή σύμπτωμα μιας διαδικασίας ευρύτερης. Εν τω μεταξύ, μιλάμε για μια νηπιαγωγό εξαιρετική. Φέτος δούλεψε, μαζί με τη συνάδελφό της, σε πολύ αντίξοες συνθήκες, σε μια αίθουσα δημοτικού σχολείου ακατάλληλη για νηπιαγωγείο, με ελάχιστα μέσα και αυτοσχέδιο πολλές φορές εξοπλισμό. Κι όμως, έκανε καθημερινά ό,τι καλύτερο μπορούσε, πάντα με χαμόγελο και αστείρευτη τρυφερότητα για τα παιδιά. Και γι’ αυτό τη θαυμάζω και την ευχαριστώ. Φοβάμαι όμως ότι κάτι φοβήθηκε: όχι μήπως θίξει κάποιο αλλόχρωμο παιδάκι ή τους γονείς του (τέτοιο δεν υπήρχε). Φοβήθηκε τον έναν στους δέκα. Και μάλλον όχι κάποια τυχόν άμεση αντίδραση. Νομίζω πως φοβήθηκε μήπως κατηγορηθεί ότι παίρνει θέση στο μεταναστευτικό, «πολιτικοποιώντας» έτσι τη σχολική γιορτή. Και πρέπει να παραδεχτούμε ότι αυτή είναι η τρομερή «επιτυχία» της Χρυσής Αυγής, με τη ενεργό συνενοχή των μνημονιακών κυβερνήσεων (γιατί δεν είναι μόνο ο Μπαλτάκος, είναι λ.χ. και ο νέος υπουργός Παιδείας στην προηγούμενη θητεία του). Το να φοβάται μια δασκάλα να μιλήσει ανοιχτά κατά του ρατσισμού επειδή αυτός είναι πια μια νόμιμη πολιτική θέση ανάμεσα στις άλλες, το να φοβάται να υπερασπίσει τους δυστυχισμένους επειδή προσφέρονται για αποδιοπομπαίοι τράγοι, το να φοβάται να μιλήσει για τους μετανάστες επειδή θα ακούσει «να τους πάρει σπίτι της». Αυτή είναι, λοιπόν, η επιτυχία της Χρυσής Αυγής. Και, ταυτόχρονα, η ντροπή μας, όλων μας η ντροπή.
Ο Δημήτρης Ιωάννου είναι υποψήφιος διδάκτορας πολεοδομίας και χωροταξίας ΕΜΠ.