LE
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 7 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 9
diplomatique
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ
Άμεση η ανάγκη διαχωρισμού λιανικών και επενδυτικών τραπεζών Του Dominique Plihon*
«A
ΓΑΛΛΙΑ: EΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΟΣΙΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΕΔΡΙΑΣ
Σοσιαλ-ηττοπάθεια α λα γαλλικά Παρ’ όλο που μερικές φορές κατηγορείται για απραξία, ο κ. Φρανσουά Ολάντ διόλου δεν χρονοτρίβησε από τη στιγμή που ανέλαβε την εξουσία. Στον Φρανσουά Μιτεράν είχαν χρειαστεί δύο χρόνια για να κάνει τη στροφή στη λιτότητα, το 1983, μετά από μερικές διόλου αμελητέες δομικές μεταρρυθμίσεις. Στον δεύτερο σοσιαλιστή πρόεδρο της Ε’ Γαλλικής Δημοκρατίας χρειάστηκαν μόλις έξι μήνες προκειμένου να διαπραγματευθεί τη φιλελεύθερη στροφή με τον ενθουσιασμό νεοφώτιστου. Με εκείνες τις κινήσεις του, ο πρώτος εξέφρασε την εγκατάλειψη των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων, των αιωνίως ξεχασμένων. Ο επίγονός του πρόσθεσε σε αυτήν και το διαζύγιο με ένα μεγάλο κομμάτι των μεσαίων στρωμάτων. Ένα διαζύγιο που γίνεται ακόμα πιο επώδυνο υπό το φως του πρόσφατου σκανδάλου Καουζάκ (βλ. σελ. 43) Της Martine Bulard*
O
αρθρογράφος της οικονομικής εφημερίδας Les Echos, Ζαν-Μαρκ Βιτορί, δεν έκρυβε την ικανοποίησή του μετά το ταξίδι του προέδρου στην Ντιζόν, στα μέσα του Μαρτίου: «Ο Φρανσουά Ολάντ σχεδιάζει με μικρές, επιλεκτικές κινήσεις, μια εξαιρετικά φιλόδοξη πολιτική, ειδικά για μια κυβέρνηση της Αριστεράς: γενική επανεξέταση της κοινωνικής προστασίας, σμίκρυνση των ορίων του κράτους, άνοδο της παραγωγικότητας στον δημόσιο τομέα, σε βάθος ανανέωση του κοινωνικού δια-
* Η Martine Bulard είναι δημοσιογράφος της Le Monde Diplomatique.
λόγου. Μια θαρραλέα επιλογή προς μια φιλελεύθερη πολιτική της Αριστεράς1»... την οποία έχουμε αρκετή δυσκολία να ξεχωρίσουμε από μια φιλελεύθερη πολιτική της Δεξιάς. Μόλις ανέλαβε την εξουσία, ο Φ. Ολάντ, όπως και ο Νικολά Σαρκοζί πριν από αυτόν, συγχρόνισε τον βηματισμό του με εκείνον της Γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ. Εξορμώντας στην πρώτη του ευρωπαϊκή σύνοδο κορυφής για να «επαναδιαπραγματευθεί» το Σύμφωνο Σταθερότητας και τον Συντονισμό των Οικονομικών Πολιτικών (TSCG) προκειμένου να «ευνοηθεί η ανάπτυξη και η απασχόληση2» (μια προεκλογική υπόσχεσή του), επέστρεψε με τον «χρυσό κανόνα» ανά χείρας: το δημοσιονομικό έλλειμμα δεν πρέπει να υπερβαίνει το 3%. Αντίο, απασχόληση. Καλημέρα, λιτότητα. Η μεταστροφή αυτή είχε προετοιμαστεί από τον Ντιντιέ Μιγκό, φίλο του προέδρου και χαίροντα ιδιαίτερης εκτίμησης από τον Σαρκοζί, ο
οποίος τον είχε ορίσει επικεφαλής του Ελεγκτικού Συνεδρίου: πρέπει «να βρεθούν 33 δισεκατομμύρια ευρώ το 20133», δήλωνε ήδη από τον Ιούλιο του 2012. Από τη στιγμή που στήθηκε το σκηνικό, ο επιφορτισμένος με τη σκηνοθεσία προωθεί «τη» λύση: «Το ήμισυ της επικείμενης προσπάθειας να επικεντρωθεί στη μείωση των δαπανών». Και αναφέρει ως παραδείγματα την υγεία, την επαγγελματική εκπαίδευση, τις τοπικές κοινότητες... Σε πρώτο χρόνο, αυτή η θεμελιακή κατεύθυνση συμπορεύτηκε με μια σειρά μέτρων που άφηναν μερικούς αδιόρθωτους ονειροπόλους να ελπίζουν σε μια «δίκαιη λιτότητα» (το νέο σύνθημα): σχολική επιδότηση για τα νοικοκυριά που δοκιμάζονται πιο πολύ, δημιουργία μιας ειδικής φορολογικής κλίμακας της τάξης του 75% για τα πολύ υψηλά εισοδήματα, επιβολή εισφοράς 24% επί των υπεραξιών, φορολόγηση ορισμένων κεφαλαιακών ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2
υτή η χρονιά υπήρξε εξαιρετικά δύσκολη, ιδιαίτερα για τους πιο ευάλωτους συμπολίτες μας. Ωστόσο, προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε δυναμικά τις βαθύτερες αιτίες του προβλήματος: τα δημόσια οικονομικά εξυγιαίνονται. Οι λιγότερο ανταγωνιστικές οικονομίες επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα. Έχει δρομολογηθεί η εξυγίανση του χρηματοοικονομικού τομέα. Η δομή της διακυβέρνησης βελτιώνεται. Δεν μπορούμε ακόμα να πανηγυρίσουμε, ωστόσο υπάρχουν λόγοι για να είμαστε αισιόδοξοι και νομίζω ότι οι επενδυτές και οι εταίροι μας το αναγνωρίζουν». Αυτά δήλωσε ο Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, στις 14 Δεκεμβρίου του 2012, ενθουσιασμένος από τη συμφωνία για την τραπεζική ένωση, στην οποία κατέληξε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Με γεμάτα τα χέρια από τη χρηματοοικονομική κρίση, την οποία δεν κατόρθωσαν να αντιμετωπίσουν, οι ευρωπαϊκές αρχές επιδείκνυαν επί μήνες μεγάλη κινητικότητα, προσπαθώντας να μεταρρυθμίσουν το ευρωπαϊκό σύστημα επιτήρησης των τραπεζών. Στη σύνοδο του Ιουνίου του 2012, οι κυβερνήσεις ανέθεσαν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συντάξει συγκεκριμένες προτάσεις. Ήδη από τον Σεπτέμβριο, η τελευταία έδωσε στη δημοσιότητα το -φεντεραλιστικής έμπνευσηςσχέδιό της, το οποίο και χαρακτήρισε «κβαντικό άλμα» για την Ένωση. Τελικά, το πρόγραμμα των μέτρων που υιοθετήθηκε από τους 27 στη σύνοδο του Δεκεμβρίου του 2012 περιλαμβάνει τρία κύρια σκέλη: τη συγκεντρωτικού χαρακτήρα επιτήρηση των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού ταμείου για την εγγύηση των καταθέσεων και την κατάρτιση ενός κοινού μηχανισμού για την αντιμετώπιση των χρεωκοπιών των τραπεζών. Η πλειονότητα των προβεβλημένων από τα μέσα ενημέρωσης οικονομολόγων και πολιτικών επιφύλαξε ευνοϊκή υποδοχή σε αυτό που παρουσιάστηκε ως πρόοδος στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Λόρενς Μπουν, διευθύντριας οικονομικής έρευνας στην Bank of America Merill Lynch, πρόκειται για «ένα ακόμα βήμα για την Ευρώπη». Από την πλευρά του, στο τέλος της συνόδου, ο Μισέλ Μπαρνιέ, επίτροπος με αρμοδιότητα την εσωτερική αγορά, δήλωσε ότι πρόκειται για «ιστορική» επιτυχία. Η κρίση απέδειξε την αντίφαση ανάμεσα στον ολοένα και περισσότερο διεθνοποιημένο χαρακτήρα των ευρωπαϊκών τραπεζών και στα συστήματα επιτήρησης και εγγύησης των καταθέσεων, τα οποία εξακολουθούν να έχουν εθνικό χαρακτήρα. Κατά τον ίδιο τρόπο, το καθεστώς της χρεωκοπίας των τραπεζών ρυθμίζεται από τις διαδικασίες του εθνικού δικαίου, τη στιγμή που, λόγω της διεθνούς διάστασης των δραστηριοτήτων τους, η αδυναμία τους να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους πυροδοτεί έναν συστημικό κίνδυνο, ο οποίος διαχέεται πέρα από τα σύνορα. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 3
* Ο Dominique Plihon είναι καθηγητής Χρηματοοικονομικής Οικονομίας στο πανεπιστήμιο Paris-XIII, μέλος του επιστημονικού συμβουλίου της Attac (Οργάνωση για τη Φορολόγηση των Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών και για τη Δράση των Πολιτών).