Η βίαιη διακοπή εκπομπής της ελληνικής ραδιοτηλεόρασης εγγράφεται στο πλαίσιο μιας ιδεολογικής μάχης που διεξάγεται με επίκεντρο το κόστος των δημοσίων υπηρεσιών ραδιοτηλεόρασης στην Ευρώπη. Στη Γαλλία, κάποιοι ζηλωτές του ξέφρενου νεοφιλελευθερισμού ήδη θέτουν θέμα για το δικαίωμα στη δημόσια τηλεόραση. Της Marie Bénilde*
Τ
ο χωρίς προειδοποίηση κλείσιμο της ΕΡΤ, στις 11 Ιουνίου, έστειλε στην ανεργία 2.650 εργαζόμενους. Οι αναμεταδότες έπαυσαν και η ανεξάρτητη από τα ιδιωτικά συμφέροντα ραδιοτηλεοπτική ενημέρωση πέρασε στο παρελθόν. Η μαύρη οθόνη προκάλεσε την επιδείνωση της λαϊκής δυσαρέσκειας για την υποχωρητικότητα της κυβέρνησης απέναντι στις πιέσεις των «δωρητών» της τρόικας. Αυτή τη φορά, το ζητούμενο ήταν η εξάλειψη τουλάχιστον 2.000 θέσεων εργασίας στον δημόσιο τομέα, πριν από το τέλος Ιουνίου. Παρά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας να ξαναρχίσουν οι εκπομπές, τουλάχιστον προσωρινά μέχρι να δημιουργηθεί ένας καινούργιος φορέας, η ΕΡΤ δεν λειτουργεί εδώ και σχεδόν ένα μήνα.1 Οι εργαζόμενοι, όμως, προχώρησαν σε αυτοδιαχείριση και παράγουν εθελοντικά στο Διαδίκτυο ειδησεογραφικά δελτία και εκπομπές από την έδρα της ΕΡΤ, στην οποία παραμένουν παράνομα. Έλαβαν ενημερωτική επιστολή για την απόλυσή τους, ωστόσο οι εκπρόσωποί τους αρνούνται να επικυρώσουν την πολιτική συμφωνία των δύο κομμάτων της κυβέρνησης: προβλέπεται η επαναπρόσληψη 2.000 μισθωτών, χωρίς συλλογική σύμβαση, σε έναν νέο οργανισμό, κεφαλαίου 5 εκατ. ευρώ, υπό την τριπλή κηδεμονία των υπουργείων Οικονομικών, Πολιτισμού και Δημόσιας Ραδιοτηλεόρασης. Αν και η κυβέρνηση συνεργασίας του κ. Αντώνη Σαμαρά είναι συνεχώς υπό την απειλή διάλυσης, γνωρίζει, ωστόσο, ότι μπορεί να φύγει με την αίσθηση ότι εκπλήρωσε τις υποχρεώσεις της: να επιτρέψει στα δημόσια κανάλια να περάσουν στην εξάρτηση της Digea, του οργανισμού που συγκεντρώνει τα ιδιωτικά κανάλια που ελέγχονται από τους μεγιστάνες της ελληνικής οικονομίας. Πράγματι, η ΕΡΤ θα πρέπει να περάσει από τον συγκεκριμένο «πάροχο» ερτζιανών για να αποκτήσει στο μέλλον ψηφιακές συχνότητες. Γνωρίζουμε τις κατηγορίες που απευθύνει η κυβέρνηση: η ΕΡΤ ήταν αδιαφανής, υπήρχε κακοδιαχείριση, κακή διοίκηση... Σύμφωνα με τον πρωθυπουργό, τα πέντε κανάλια της τηλεόρασης και τα ραδιόφωνα του ομίλου κόστιζαν πανάκριβα, 300 εκατ. ευρώ τον χρόνο, για μερίδιο ακροαματικότητας κάτω από το 4%. Οι ισχυρισμοί αυτοί, οι οποίοι βασίζονται μόνο στο μικρό ακροατήριο της ΝΕΤ -ενώ όλα μαζί τα κανάλια κέρδισαν 15% συνολική ακροαματικότητα το 2012- στοχεύουν κυρίως την άσκηση πελατειακών σχέσεων από την πλευρά των κυβερνώντων κομμάτων στην πρόσληψη των δημοσιογράφων. Από τότε που ανέλαβε, πριν από έναν χρόνο, η κυβέρνηση * Η Marie Bénilde είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας.
LE
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
21 IOYΛIOY 2013 TEYXOΣ 24
diplomatique
Οι θαυμαστές του ελληνικού πραξικοπήματος Σαμαρά, δεν αποτέλεσε εξαίρεση στον κανόνα. Η εφημερίδα Humanité αναφέρει «13 ειδικούς συμβούλους και 17 άτομα ειδικών θέσεων»,2 τα οποία διορίστηκαν με τις φροντίδες της κυβέρνησης. Συνολικά, τέτοιου είδους θέσεις αντιπροσωπεύουν περίπου το μισό του μισθολογίου των 680 δημοσιογράφων, χάρη στις υψηλές αμοιβές τους. Παρ’ όλο που η βίαιη διακοπή των προγραμμάτων και η λεηλασία των εργαζομένων της εταιρείας προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις αποδοκιμασίας εκ μέρους ευρωπαϊκών οργανισμών [από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ραδιοεκπομπών (UER) μέχρι τον Οργανισμό για τη Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ)], θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή του κ. Μπαρόσο -η οποία έκρινε «αντιδραστική» την υποστήριξη της πολιτιστικής εξαίρεσης- κρατήθηκε μακριά από κάθε παρέμβαση. Είναι αλήθεια ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο των υπουργών Οικονομικών της 8ης Νοεμβρίου 2011, είχε ορίσει την ΕΡΤ ως έναν από τους πιθανούς στόχους αναδιάρθρωσης ή κλεισίματος στον ελληνικό δημόσιο τομέα. Ακόμα κι αν η θέση της Κομισιόν ήταν να φτάσουμε «σε σημαντικά μειωμένο προσωπικό» παρά σε ένα απλό και ξεκάθαρο κλείσιμο (όπως υποστήριξε ο δημοσιογράφος της Libération, Ζαν Κατρεμέρ3), δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι στόχος του κλεισίματος ήταν η κατάργηση ενός «σημαντικού» μέρους των θέσεων εργασίας του δημόσιου οργανισμού ραδιοτηλεόρασης. Στα γαλλικά μέσα ενημέρωσης, παρ’ όλο που οι αντιδράσεις ήταν συνολικά εχθρικές προς την απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης, ακούγονται κάποιες φωνές, αν όχι για να χαιρετήσουν το μιντιακό πραξικόπημα, τουλάχιστον για να καλέσουν σε πλήρη αμφισβήτηση των κεκτημένων.
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ
Παρ’ όλο που η βίαιη διακοπή των προγραμμάτων της ΕΡΤ και η λεηλασία των εργαζομένων της εταιρείας προκάλεσαν πολλές αντιδράσεις αποδοκιμασίας εκ μέρους ευρωπαϊκών οργανισμών, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή του κ. Μπαρόσο κρατήθηκε μακριά από κάθε παρέμβαση
«Κι αν κλείναμε τη France Télévisions;» διερωτάται στις 13, η L’Opinion, η νέα εφημερίδα του κ. Νικολά Μπεϊτού, εκτιμώντας ότι ένα τέτοιο σενάριο είναι απίθανο για τη Γαλλία -θα απαιτείτο νόμος- και ταυτόχρονα διαβεβαιώνοντας ότι «η συζήτηση για το κόστος του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού οργανισμού (σ.σ. της Γαλλίας) είναι απαραίτητο να γίνει». Από την πλευρά του, ο Νταβίντ-Ξαβιέ Βάις, εθνικός γραμματέας για τα μίντια του UMP (σ.σ. το δεξιό κόμμα του Ν. Σαρκοζί) δεν δίστασε να γράψει στο Twitter: «Βλέποντας το κόστος και τη φτωχή ποιότητα των προγραμμάτων της France TV, θα μπορούσαμε να ελπίζουμε να κάνει η κυβέρνησή μας ό,τι έγινε και στην Ελλάδα». Σχόλιο που ήρθε σε κακή στιγμή, την ημέρα που το France 2 έδειχνε ένα επεισόδιο της εκπομπής Cash Investigation, που ήταν αφιερωμένο στους
ΓΑΛΛΙΑ
φορολογικούς παραδείσους και το οποίο κέρδισε 3,6 εκατ. τηλεθεατές και 14,7% ακροαματικότητα. Λίγες μέρες αργότερα, ο νεαρός υπεύθυνος της αντιπολίτευσης φέρθηκε με μεγαλύτερη μετριοπάθεια, επιτιθέμενος στο France Inter, όπου «η επιλογή των ασκούμενων, των δημοσιογράφων γίνεται και με πολιτικά κριτήρια». Δεν είναι ακριβώς αυτό που έλεγε η Μαρίν Λεπέν για το France Inter, ότι είναι το ραδιόφωνο των μπολσεβίκων (radio bolcho), αλλά μοιάζει αρκετά. Ο Ρενώ Ρεβέλ, αρχισυντάκτης του εβδομαδιαίου περιοδικού L’ Express, είναι ακόμα πιο κατηγορηματικός. Θεωρεί πως το ελληνικό πραξικόπημα θέτει στο τραπέζι το ερώτημα, εάν η ύπαρξη ενός δημόσιου οργανισμού ραδιοτηλεόρασης στη Γαλλία είναι βάσιμη. «Γιατί, παρ’ όλο που μια τέτοια απόφαση μπορεί να φαίνεται σουρεαλιστική στα μάτια ενός μιντιο-κουλτουριάρικου μικρόκοσμου, η κακή υγεία των οργανισμών αυτών, με πληθωρικό δυναμικό -στην Ελλάδα, όπως και στη Γαλλία- μας υποχρεώνει να θέσουμε το ερώτημα: έχουν πραγματικά ανάγκη από έναν όμιλο δημόσιων καναλιών με μειούμενη ακροαματικότητα, όταν την ώρα του Διαδικτύου, της ψηφιακής επίγειας τηλεόρασης, των δορυφορικών καναλιών, οι τηλεθεατές εγκαταλείπουν τα κανάλια των οποίων τη λειτουργία και τη σημασία δεν καταλαβαίνουν πια πολύ καλά;»4. Για να καλέσουμε σε εκ βάθρων αναδιάρθρωση της France Télévisions, θα έπρεπε ν’ αναρωτηθούμε για το France 4, ένα κανάλι που απευθύνεται στους νέους και που σήμερα δεν καταφέρνει να βρει την ταυτότητά του, μετά την αποχώρηση για τον ιδιωτικό τομέα του λαϊκιστή παρουσιαστή Συρίλ Χανουνά, ο οποίος ήταν ο άνθρωπος που δημιούργησε μεγάλο μέρος της ειΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 4