LE
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 15 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 33
diplomatique
H στρατηγική της Αριστεράς για το μέλλον ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η επιστροφή των τελετουργικών διαφωνιών για το ύψος της μεγέθυνσης, τη μετανάστευση ή το τελευταίο επεισόδιο του αστυνομικού δελτίου ενισχύουν την άποψη ότι η νεοφιλελεύθερη τάξη ξαναβρήκε τον ρυθμό της. Το σοκ της χρηματοπιστωτικής κρίσης δεν μοιάζει να την τάραξε μακροπρόθεσμα. Αν δεν περιμένουμε οι κάποιες αυθόρμητες εξεγέρσεις να οδηγήσουν σε μια γενικευμένη ρηξικέλευθη απάντηση, ποιες είναι τότε οι προτεραιότητες και ποια μέθοδο θα πρέπει να ακολουθήσουμε για να αλλάξουμε τα δεδομένα; «Η χώρα απαιτεί τολμηρούς και έντονους πειραματισμούς. Η λογική υπαγορεύει να επιλέγεις μια μέθοδο και να τη δοκιμάζεις. Αν αποτύχει, παραδεχτείτε το με ειλικρίνεια και δοκιμάστε κάτι άλλο. Αλλά, τέλος πάντων, δοκιμάστε κάτι»! Φραγκλίνος Ρούσβελτ, 22 Μαΐου 1932 Του Serge Halimi*
Π
έντε χρόνια έχουν περάσει από τη χρεωκοπία της Lehman Brothers, στις 15 Σεπτεμβρίου του 2008. Η νομιμοποίηση του καπιταλισμού ως μορφής οργάνωσης έχει δεχτεί πλήγμα. Οι υποσχέσεις του για ευημερία, κοινωνική κινητικότητα και δημοκρατία δεν ξεγελούν πια. Όμως δεν έχει επέλθει η μεγάλη ανατροπή. Το σύστημα δέχτηκε διαδοχικές αμφισβητήσεις, χωρίς να κλονιστεί. Το τίμημα των αποτυχιών, μάλιστα, ήταν η κατάργηση ορισμένων κοινωνικών κατακτήσεων
* Ο Serge Halimi είναι διευθυντής της «Le Monde diplomatique»
που είχαν κερδηθεί με κόπο. «Οι φονταμενταλιστές των αγορών έχουν πέσει έξω σχεδόν στα πάντα, ωστόσο ποτέ πριν δεν είχαν πετύχει μια τόσο πλήρη κυριαρχία στην πολιτική σκηνή», διαπίστωνε πριν από τρία χρόνια ο Αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν1. Εν ολίγοις, το σύστημα αντέχει, έστω και με τον αυτόματο πιλότο. Κι αυτό δεν τιμά τους αντιπάλους του. Τι συνέβη; Και τι πρέπει να κάνουμε; Η αντιιμπεριαλιστική Αριστερά απορρίπτει τον οικονομικό μονόδρομο, διότι κατανοεί ότι είναι η πολιτική βούληση που τον έχει δημιουργήσει. Θα έπρεπε, λοιπόν, να είχε βγάλει το συμπέρασμα ότι η οικονομική λαίλαπα της περιόδου 2007 - 2008 δεν θα έστρωνε κόκκινο χαλί στα σχέδιά της. Αυτό, άλλωστε, υποδεικνύει και η εμπειρία της δεκαετίας του ‘30. Ανάλογα με την κατάσταση που επικρατεί σε κάθε χώρα, τις κοινωνικές συμμαχίες και τις πολιτικές στρατηγικές, η ίδια οικονομική κρίση μπορεί να δώσει εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους αποτελέσματα, όπως την άνοδο του Χίτλερ στη Γερμανία, το Νιου Ντιλ στις ΗΠΑ, το Λαϊκό Μέτωπο στη Γαλλία και όχι σπουδαία πράγματα στη Βρετανία. Πολύ αργότερα, με διαφορά λίγων μηνών, ο Ρόναλντ Ρέιγκαν έκανε την είσοδό του στον Λευκό Οίκο και ο Φρανσουά Μιτεράν στα Ηλύσια Πεδία. Ο Νικολά Σαρκοζί ηττήθηκε στη Γαλλία και ο Μπάρακ
«Οι φονταμενταλιστές των αγορών έχουν πέσει έξω σχεδόν στα πάντα, ωστόσο ποτέ πριν δεν είχαν πετύχει μια τόσο πλήρη κυριαρχία στην πολιτική σκηνή» Πολ Κρούγκμαν
Ομπάμα επανεξελέγη στις ΗΠΑ. Επομένως, η τύχη, το ταλέντο και η πολιτική στρατηγική δεν αποτελούν διακοσμητικές μεταβλητές που θα μπορούσαν να υποκαταστήσουν την κοινωνιολογία μιας χώρας ή την οικονομική της κατάσταση. Η τελευταία νίκη των νεοφιλελεύθερων οφείλει πολλά στη βοήθεια του ιππικού των αναδυόμενων οικονομιών. Γιατί «η ανατροπή του κόσμου» υπήρξε επίσης και η είσοδος στον χορό του καπιταλισμού των Κινέζων, των Ινδών και των Βραζιλιάνων παραγωγών και καταναλωτών, οι οποίοι έγιναν οι εφεδρικές δυνάμεις του συστήματος τη στιγμή που έμοιαζε να ψυχορραγεί.
Μόνο μέσα στα τελευταία δέκα χρόνια, το μερίδιο των μεγάλων αναδυόμενων χωρών στην παγκόσμια παραγωγή ανέβηκε από το 38% στο 50%. Η νέα φάμπρικα του κόσμου έγινε παράλληλα μία από τις σημαντικότερες αγορές του: από το 2009, η Γερμανία κάνει περισσότερες εξαγωγές προς την Κίνα παρά προς τις ΗΠΑ. Η ύπαρξη «εθνικών αστικών τάξεων» -και η εφαρμογή εθνικών λύσεων- προσκρούει, λοιπόν, στο γεγονός ότι οι κυρίαρχες τάξεις σε ολόκληρο τον κόσμο είναι πλέον αλληλένδετες. Εκτός κι αν κάποιος παραμένει κολλημένος στον αντιιμπεριαλισμό της δεκαετίας του ‘60, πώς να αναμένει ότι, για παράδειγμα, μια προοδευτική λύση στα σημερινά προβλήματα μπορεί να ξεκινήσει από τις πολιτικές ελίτ της Κίνας, της Ρωσίας και της Ινδίας - τόσο αργυρώνητες όσο κι εκείνες στη Δύση; Η παλινδρόμηση ωστόσο, δεν ήταν καθολική. «Η Λατινική Αμερική αποτέλεσε το success story της παγκόσμιας Αριστεράς, την πρώτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Αυτό αποδεικνύεται εις διπλούν. Πρώτον, τα κόμματα της Αριστεράς ή της Κεντροαριστεράς πέτυχαν εντυπωσιακές διαδοχικές εκλογικές νίκες. Δεύτερον, οι κυβερνήσεις της Λατινικής Αμερικής πήραν για πρώτη φορά ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 34