ΔΥΤΙΚΑ ΒΑΛΚΑΝΙΑ
LE
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 6 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 36
diplomatique ΗΠΑ
Η αξιοπιστία των παπαγάλων Του Serge Halimi*
Από την εθνοκάθαρση στη μάχη της απογραφής Στα Βαλκάνια η καταμέτρηση των κατοίκων μιας χώρας δεν έχει την παραμικρή σχέση με ό,τι συνηθίζουμε να θεωρούμε αυτονόητο όταν πρόκειται για τη διεξαγωγή μιας απογραφής που πραγματοποιείται από τη Στατιστική Υπηρεσία. Δεδομένου ότι η καταμέτρηση των πληθυσμών ισοδυναμεί με καταγραφή του συσχετισμού δυνάμεων, οι απογραφές βρίσκονται στην καρδιά όλων των πολιτικών συγκρούσεων. Η διεξαγωγή τους, όπως και τα αποτελέσματά τους, αφήνουν να διαφανούν ταυτότητες, ανταγωνισμοί αλλά και ελπίδες γι’ αυτήν την περιοχή του κόσμου που βρίσκεται σε ανάρρωση. * Ο Jean-Arnault Dérens είναι αρχισυντάκτης του Courier des Balkans. Τελευταίο έργο του (μαζί με τον Laurent Geslin) που έχει εκδοθεί: «Voyage au pays des Gorani (Balkans début du XXI siècle)», Cartouche, Παρίσι, 2010.
Του Jean-Arnault Dérens*
O
δημοσιογράφος Μπόρις Ντεζούλοβιτς μας διηγείται ένα ανέκδοτο που έχει κυκλοφορήσει στη Βοσνία Ερζεγοβίνη. Ο μικρός Ίβιτσα πήρε άριστα στη γεωγραφία, ολοστρόγγυλο δεκάρι. Η δασκάλα ρώτησε ποιος είναι ο πληθυσμός της χώρας. Παγωμάρα μέσα στην τάξη. Μονάχα ο Ίβιτσα σήκωνε το χέρι του επιδεικτικά, με ανυπομονησία: «Εγώ ξέρω, εγώ ξέρω! -Πόσος είναι; - Δεν ξέρω, απαντάει όλο χαρά ο μαθητής. - Μπράβο, του λέει τότε η δασκάλα. Αυτή είναι η σωστή απάντηση. Πώς το ήξερες»; Το φθινόπωρο του 2011 δρομολογήθηκε με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Ένωσης μια σειρά απογραφών του πληθυσμού στα Βαλκάνια. Ωστόσο, η διεξαγωγή τους διακόπηκε στη Δημοκρατία της Μακεδονίας και αναβλήθηκε στη Βοσνία. Όμως, ακόμα κι εκεί όπου ολοκληρώθηκαν, τα αποτελέσματά τους πυροδότησαν εντονότατη αμφισβήτηση. Στη Βοσνία Ερζεγοβίνη η πρώτη καταμέτρηση του πληθυσμού μετά τον πόλεμο (1992-1995) υπολογίζεται ότι θα ολοκληρωθεί κατά τη διάρκεια αυτού του φθινοπώρου, με καθυστέρηση δύο χρόνων. Αλλά η διοργάνωσή της, η οποία πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με τη Eurostat, δέχεται ήδη ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2
Ο οποιοσδήποτε μπορεί να πει και να γράψει ό,τι θέλει ιδιαίτερα για τις ΗΠΑ. Σε λιγότερο από έξι μήνες, η συγκεκριμένη χώρα πέρασε από το στάδιο του αναγεννημένου φοίνικα (οικονομική ανάκαμψη, ενεργειακή αυτονομία, κυριαρχία των πολυεθνικών του κλάδου της πληροφορικής, ανάσταση της αυτοκινητοβιομηχανίας) στο στάδιο της αυτοκρατορίας σε παρακμή, εξαιτίας της συμπεριφοράς του προέδρου της, η οποία κρίνεται ως άβουλη. Στο εξής, το να αναλύεις την «παράξενη αδυναμία της Αμερικής»1 έχει αναδειχθεί σε μικρή βιομηχανία. Στην περίπτωση της Συρίας, ο πρόεδρος Μπάρακ Ομπάμα θα μπορούσε, πράγματι, να έχει κάνει κακό στην αξιοπιστία της χώρας του με το να μην ξεκινήσει, όπως το επιθυμούσαν σφόδρα το Παρίσι και κάποιες στρατιωτικές μεγαλοφυΐες, μια ακόμα στρατιωτική επιχείρηση ενάντια σε μια αραβική χώρα. Ο όρος που χρησιμοποιούν όλα τα παπαγαλάκια είναι «αξιοπιστία».2 Για να δούμε, λοιπόν... Ο πόλεμος του Βιετνάμ αποφασίστηκε από τον Τζον Κένεντι και τον Λίντον Τζόνσον με τη δικαιολογία ότι θα εμπόδιζαν την προσγείωση ενός ακόμα «πιονιού» σε κομμουνιστική, σοβιετική ή κινεζική αγκαλιά. Για τις ΗΠΑ ήταν τότε θέμα αξιοπιστίας. Τρία εκατομμύρια κάτοικοι της περιοχής χάθηκαν. Το 1979, τέσσερα χρόνια μετά την ήττα της Ουάσιγκτον, το Πεκίνο και το Ανόι αντάλλασσαν στρατιωτικά πυρά... Σχεδιασμένος από τον Τζορτζ Μπους, ο πόλεμος στο Ιράκ θα τιμωρούσε ένα καθεστώς, το οποίο είχε κατηγορηθεί ότι ανήκει, μαζί με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα, στον «άξονα του Κακού». Για τις ΗΠΑ ήταν τότε θέμα αξιοπιστίας. Σήμερα το Ιράκ έχει καταστραφεί και το καθεστώς που έχει εγκατασταθεί στη Βαγδάτη από τους Αμερικανούς στρατιώτες δεν ήταν ποτέ άλλοτε τόσο κοντινό στην Τεχεράνη. «Δεν είμαι εναντίον όλων των πολέμων, αλλά είμαι εναντίον ενός ηλίθιου πολέμου» έλεγε τον Οκτώβριο του 2002 ένας νεαρός γερουσιαστής ονόματι Ομπάμα, ο οποίος ήταν αντίθετος με τα μαγειρέματα της χώρας του στο Ιράκ. Όταν εκλέχθηκε πρόεδρος, όμως, ενέτεινε έναν «ηλίθιο πόλεμο» στο Αφγανιστάν, πριν αναγκαστεί να καλέσει σε υποχώρηση. Στην περίπτωση της Συρίας, εκείνοι που συνήθως σπρώχνουν σε πόλεμο του ζήτησαν να δράσει. Έτσι, όμως, θα παραβίαζε το διεθνές δίκαιο προσφεύγοντας στα όπλα χωρίς άδεια του Συμβουλίου Ασφαλείας, θα παρέκαμπτε τη Γερουσία και, κατόπιν, μετά από αίτημα στον Λευκό Οίκο, θα αγνοούσε το πόρισμα εάν ήταν αντίθετο. Τέλος, θα έπρεπε να εξαπολύσει μια στρατιωτική επιχείρηση με τη στήριξη πολύ μικρότερου αριθμού συμμάχων από τον «συνασπισμό εθελοντών» του Μπους. Ακόμα χειρότερα, ο πρόεδρος των ΗΠΑ θα έπρεπε να ξεκινήσει την περιπέτεια αυτή ενάντια στη θέληση της πλειονότητας των συμπολιτών του, πολλοί από τους οποίους φοβούνται ότι ο αμερικανικός στρατός θα μπορούσε να γίνει στη Συρία «η αεροπορία της Αλ Κάιντα».3 Ο Ομπάμα δίστασε. Και μετά φαίνεται ότι συμπέρανε πως η αξιοπιστία του θα επιζούσε ακόμα κι αν αρνιόταν να ξεκινήσει έναν νέο «ηλίθιο πόλεμο» στη Μέση Ανατολή. Dominique Moïsi, «L’ étrange faiblesse de l’ Amérique face à Vladimir Poutine», Les Echos, Παρίσι, 16-9-13. Το 2003, ο Moïsi είχε στηρίξει τον πόλεμο του Ιράκ. 2 Βλ. Mathias Reymond, «Conflit en Syrie: les éditocrates s’habillent en kaki», Acrimed, 23-9-13, www.acrimed.org. 3 Σύμφωνα με την έκφραση του πρώην αριστερού βουλευτή στο Οχάιο, Ντένις Κούτσιντς. 1
* Ο Serge Halimi είναι διευθυντής της «Le Monde diplomatique» ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΛΙΑ ΚΑΪΜΑΚΗ