LE
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 20 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 38
diplomatique
Θύμα της αποβιομηχάνισης, η πόλη του Ντιτρόιτ κήρυξε χρεωκοπία τον Ιούλιο του 2013. Μερικούς μήνες νωρίτερα η κομητεία του Τζέφερσον είχε την ίδια τύχη εξαιτίας των τοξικών δανείων που είχε συνάψει. Όποιοι κι αν είναι οι λόγοι που οδηγούν τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης στη χρεωκοπία, το φαινόμενο εντείνεται αποκαλύπτοντας τις ανεπάρκειες και τις ελλείψεις της πολιτικής των ομοσπονδιακών αρχών για τα αστικά κέντρα. Καθώς ο Αμερικανός πρόεδρος έχει εμπλακεί σε ένα νέο δημοσιονομικό μπρα ντε φερ με το Κογκρέσο, η Ουάσιγκτον δυσανασχετεί και αποφεύγει να προστρέξει σε βοήθεια των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης.
«Το χάσαμε το Ντιτρόιτ» Του John Nichols*
M
ετά τη μερική σύντηξη της καρδιάς του αντιδραστήρα ενός πυρηνικού σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Μίσιγκαν, το 1966, ο μεγάλος ποιητής της σόουλ και της τζαζ Τζιλ Σκοτ Χίρον αφιέρωσε το εξής ποίημα στην πόλη που γειτόνευε με τον αντιδραστήρα και απειλήθηκε με καταστροφή: «Παραλίγο να χάσουμε το Ντιτρόιτ». Εκείνη την εποχή φαινόταν αδιανόητο το γεγονός ότι θα μπορούσε μια μέρα να σβηστεί από τον χάρτη η πέμπτη μητρόπολη των Ηνωμένων Πολιτειών, η βιομηχανική πρωτεύουσα του έθνους, η κραταιά πρωτεύουσα της αυτοκινητοβιομηχανίας. Αν και το Ντιτρόιτ επέζησε της πυρηνικής κρίσης, είναι πιθανό ότι δεν θα επιβιώσει από την κρίση της λιτότητας ή, ακόμα κι αν το κατορθώσει, θα είναι πλέον αγνώριστο. Δεδομένου ότι αδυνατούσε να αποπληρώσει το χρέος του, ύψους 18,5 δισ. δολαρίων, ο δήμος κήρυξε πτώχευση στις 18 Ιουλίου του 2013. Έτσι, με την προστασία που του παρέχει ο * Ο John Nichols είναι δημοσιογράφος, συγγραφέας, μαζί με τον Robert W. Mc Chesney, του «Dollarocracy: How the Money and Media Election Complex Is Destroying America», Nation Books, Νέα Υόρκη, 2013.
Η χρεωκοπία είναι η κατάληξη μιας μακράς πορείας αποβιομηχάνισης, η οποία οδήγησε την άλλοτε «Motor City» να μετατραπεί σε «ghost city» (πόλη φάντασμα)
αμερικανικός νόμος για τις χρεωκοπίες, θα είναι σε θέση να προβεί στην αναδιάρθρωση των χρεών του σε βάθος χρόνου, προβαίνοντας, από την άλλη πλευρά, σε πλήθος θυσιών. Είναι η πρώτη φορά που αυτό το φαινόμενο αφορά μια τόσο σημαντική πόλη και αποτελεί ανησυχητική εξέλιξη για μια χώρα όπου το σύνολο των ομολόγων που έχουν εκδώσει οι δήμοι ανέρχεται στα 3,7 τρισεκατομμύρια δολάρια (2,77 τρισ. ευρώ, δηλαδή περισσότερο από το γαλλικό ΑΕΠ). Η χρεωκοπία δεν είναι αποτέλεσμα της κακής διαχείρισης των τοπικών οικονομικών υποθέσεων, όπως επιχείρησαν ορισμένοι να παρουσιάσουν: αντίθετα, είναι η κατάληξη μιας μακράς πορείας αποβιομηχάνισης, η οποία οδήγησε την άλλοτε «Motor City» να μετατραπεί σε «ghost city» (πόλη φάντασμα) η οποία εγκαταλείπεται
ΗΠΑ: ΚΥΜΑ ΧΡΕΩΚΟΠΙΩΝ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ
από τους κατοίκους και από τις οικονομικές δραστηριότητες. Από το 1995 έως το 2000, στην περιφέρεια του δήμου χάθηκε το 52% των θέσεων εργασίας στη βιομηχανία. Στα μέσα του προηγούμενου αιώνα, οι βιομηχανικές μονάδες της πόλης απασχολούσαν έναν εργαζόμενο στους δέκα. Σήμερα, απασχολούν έναν στους πενήντα. Από τα δεκάδες μεγάλα εργοστάσια της αυτοκινητοβιομηχανίας που ευημερούσαν άλλοτε στο Ντιτρόιτ, σήμερα -παρά το γεγονός ότι έχει σημειωθεί ανάκαμψη της παραγωγής αυτοκινήτων στη χώρα- έχει απομείνει μονάχα ένα!1 Από τη δεκαετία του 1960, περισσότερο από ένα εκατομμύριο άτομα -δηλαδή περισσότερο από το ήμισυ του πληθυσμού- έχουν εγκαταλείψει το Ντιτρόιτ. Η φυγή εντάθηκε τα τελευταία χρόνια, καθώς το ποσοστό ανεργίας στην περιοχή είναι δύο έως τρεις φορές υψηλότερο από τον εθνικό μέσο όρο. Μοιραία η συγκεκριμένη εξέλιξη είχε αποτέλεσμα τη συρρίκνωση των εσόδων του δήμου. Η οικονομική κρίση του 2008 βύθισε οριστικά τα οικονομικά του στο κόκκινο, πυροδοτώντας ένα κύμα λιτότητας. Από εκείνη την εποχή, η αποκομιδή των απορριμμάτων δεν γίνεται πλέον τόσο τακτικά, τα αστυνομικά τμήματα κλείνουν μετά το μεσημέρι, ο δημοτικός φωτισμός ελαττώθηκε, τα δρομολόγια των λεωφορείων αραίωσαν κ.ο.κ. Μάλιστα, σε ορισμένα πυροσβεστικά τμήματα,2 οι πυροσβέστες υποχρεώθηκαν να αγοράζουν οι ίδιοι το χαρτί τουαλέτας που χρειάζονται. Αγανακτισμένη, μια γεν-
ναιόδωρη εταιρεία προσέφερε 70.000 ρολά χαρτιού τουαλέτας στους πυροσβέστες...3 Ο Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης του Μίσιγκαν, Ρίτσαρντ Σνάιντερ, θα μπορούσε να είχε επενδύσει κρατικά κονδύλια για να αντισταθμίσει τις χαμένες θέσεις εργασίας ή για να δημιουργήσει νέες. Προτίμησε, ωστόσο, να ποδοπατήσει κάθε έννοια δημοκρατίας αφαιρώντας από τους (Δημοκρατικούς) τοπικούς άρχοντες όλες τις αρμοδιότητες και αναθέτοντάς τις σε έναν «οικονομικό διαχειριστή κατεπείγουσας ανάγκης» τον οποίο επέλεξε ο ίδιος, τον Κέβιν Ορρ. Ο δικηγόρος, που ειδικεύεται στις πτωχεύσεις επιχειρήσεων, διέθετε εξαιρετικά εκτεταμένες αρμοδιότητες: μπορούσε να απολύσει δημοτικούς υπαλλήλους, να ιδιωτικοποιήσει περιουσιακά στοιχεία του δήμου ή ακόμα να τροποποιήσει τις συλλογικές συμβάσεις που είχαν υπογραφεί με τα συνδικάτα. Κι όλα αυτά, χωρίς να διαθέτει την παραμικρή εντολή από το εκλογικό σώμα. Υποτίθεται ότι θα υπηρετούσε τα συμφέροντα του δήμου «ανορθώνοντας τα οικονομικά του». Το να προσπαθείς να μπαλώσεις τις τρύπες στα οικονομικά μιας πόλης απαγορεύοντας στους πολίτες να εκφέρουν γνώμη για τις οικονομικές αποφάσεις που θα επηρεάσουν τη ζωή τους και το μέλλον τους δεν είναι μονάχα αντίθετο στη δημοκρατία: είναι κι ένας βολικός τρόπος να βάλεις τα θύματα να πληρώσουν, ώστε να αποφύγεις να αλλάξεις πολιτική. ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2