ΙΡΑΝ
Μια ευαίσθητη αποκλιμάκωση
Του Serge Halimi* ΜΠΟΡΕΙ, ΑΡΑΓΕ, να είναι κακή μία συμφωνία που ενώνει απέναντί της τον Μπενιαμίν Νετανιάχου, τους Ιρανούς υπερσυντηρητικούς, το φιλοϊσραηλινό λόμπι που επιβάλλει τις επιθυμίες του στο αμερικανικό Κογκρέσο και τη Σαουδική Αραβία; Και το Ισραήλ, μια χώρα που δεν έχει ακόμα υπογράψει τη συμφωνία μη διάδοσης πυρηνικών όπλων, ενώ διαθέτει η ίδια πυρηνικά, μια χώρα που έχει παραβιάσει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη στον κόσμο τις αποφάσεις του ΟΗΕ, μπορεί, άραγε, να δίνει μαθήματα για όλα τα παραπάνω στο ιρανικό καθεστώς; Σύμφωνα με τους όρους της μεταβατικής συμφωνίας που έκλεισε στις 24 Νοεμβρίου, το Ιράν θα διακόψει το πρόγραμμα εμπλουτισμού του ουρανίου πάνω από 5% με αντάλλαγμα τη μερική αναστολή των κυρώσεων που υφίσταται. Στην περιοχή πρόκειται για το καλύτερο νέο από την αρχή των αραβικών επαναστάσεων. Ωστόσο, η ισχύς του συνασπισμού που είναι εχθρικός προς τη νέα κατάσταση υποδεικνύει ότι μπορεί να αποβεί εύθραυστη. Ήδη, οι δύο πρωταγωνιστές παρουσιάζουν τον συμβιβασμό στον οποίο κατέληξαν ως μείζονα υποχώρηση του αντί* Ο Serge Halimi είναι ο διευθυντής της «Le Monde diplomatique»
LE BOY
ΛΓΑ
ΡΙΑ
παλου στρατοπέδου. Ο πρόεδρος Ομπάμα υποστηρίζει ότι το Ιράν λύγισε διακόπτοντας το πυρηνικό του πρόγραμμα για στρατιωτικούς στόχους. Η Τεχεράνη ανταπαντά ότι οι ΗΠΑ αποδέχθηκαν το δικαίωμα των Ιρανών στον εμπλουτισμό του ουρανίου. Παρ’ όλο που είναι λιγότερο δολοφονική από έναν κανονικό πόλεμο, η διαμάχη των δηλώσεων αποτελεί τη χαρά των γερακιών του κάθε στρατοπέδου. Οι Ιρανοί απαντούν στις νικηφόρες ανακοινώσεις των Αμερικανών, για να υπάρξει άμεσος σχολιασμός από την Ουάσιγκτον... Όμως, η ουσία παραμένει: μετά από τριάντα χρόνια διαμάχης, άμεσης ή μέσω τρίτων χωρών, το Ιράν και οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να ομαλοποιήσουν τη σχέση τους. Το γεγονός θυμίζει τη συνάντηση, τον Φεβρουάριο του 1972, εν μέσω του πολέμου στο Βιετνάμ, του Αμερικανού προέδρου Ρίτσαρντ Νίξον και του Μάο Τσε Τουνγκ, η οποία άλλαξε την παγκόσμια γεωπολιτική. Και κατόπιν ακολούθησαν και οι οικονομικές σχέσεις, σε σημείο που πλέον το Πεκίνο χρηματοδοτεί το αμερικανικό χρέος και τα iPhone της Apple κατασκευάζονται στο Σέντζεν. Η ηρεμία ανάμεσα στο Ιράν και τον πρώην «Μεγάλο Σατανά» μπορεί επίσης να συμβάλει στη λήξη των συγκρούσεων στη Συρία και στο Αφγανιστάν. Έντεκα χρόνια μετά την έναρξη της «σταυροφορίας» του Τζορτζ Μπους ενάντια στον «άξονα του Κακού»1, το Ιράκ καταστράφηκε, η Μέση Ανατολή αποσταθεροποιήθηκε, η Παλαιστίνη περικυκλώθηκε από τείχος,
ένα μέρος της Αφρικής παραδόθηκε σε ένοπλους τζιχαντιστές. Κι όμως, σαν ένας τρελός, η ισραηλινή κυβέρνηση προσκολλάται στο καταστροφικό αυτό πλαίσιο. Με συνεργούς της τη Σαουδική Αραβία και τα σουνιτικά Εμιράτα στον Κόλπο, τα οποία επιθυμούν να μείνει διπλωματικά απομονωμένο και εξοβελισμένο από την αγορά πετρελαίου το σιιτικό Ιράν. Σε όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων με την Τεχεράνη, ο Φρανσουά Ολάντ και ο Λοράν Φαμπιούς προσπάθησαν να τις καθυστερήσουν ή ακόμα και να τις τορπιλίσουν.2 Η περίπτωση του κ. Νετανιάχου είναι ανίατη, αλλά τουλάχιστον μπορούμε να ελπίζουμε ότι για τους επόμενους ευαίσθητους έξι μήνες το φάντασμα του Μπους θα σταματήσει να στοιχειώνει το παλάτι των Ηλυσίων. Στις 29 Ιανουαρίου 2002, αναφερόμενος στον «άξονα του Κακού που οπλίζεται για να απειλήσει την ειρήνη στον κόσμο» (Βόρεια Κορέα, Ιράκ, Ιράν), ο πρόεδρος Μπους δήλωνε: «Οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής δεν θα επιτρέψουν στα επικίνδυνα αυτά καθεστώτα να μας απειλήσουν με όπλα καταστροφής». 2 Gareth Porter, «Lavrov reveals amended draft circulated at “last moment“», 15-11-13, http://www.ipsnews.net/2013/11/lavrov-reveals-amendeddraft-circulated-at-last-moment/ 1
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΛΙΑ ΚΑΪΜΑΚΗ
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 8 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2013 TEYXOΣ 45
diplomatique
Η ατελείωτη βουλγαρική άνοιξη Οι διαδηλώσεις συνεχίζονται στη Βουλγαρία εδώ και περισσότερο από έναν χρόνο. Τον περασμένο Μάιο οι εκλογές έφεραν στην εξουσία το Σοσιαλιστικό Κόμμα, χωρίς ωστόσο να κατευναστεί ο θυμός του πληθυσμού, ο οποίος έχει κουραστεί από την αδράνεια και από τη διαφθορά των πολιτικών. Στη φτωχότερη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι διαδηλωτές ζητάνε δουλειά και καλύτερους μισθούς. Και σεβασμό στο κράτος δικαίου. Του Laurent Geslin*
Σ
το Σμολιάν, στο νότιο τμήμα της Βουλγαρίας, οι δασωμένες πλαγιές της Ροδόπης αποψιλώθηκαν για να δώσουν τη θέση τους στις σοβιετικής αισθητικής ογκώδεις τσιμεντένιες οικοδομές των προαστίων της πόλης. Στα υψώματα που δεσπόζουν πάνω από την πόλη, στη συνοικία του Ούστοβο, μερικοί άντρες μαστορεύουν τον σκουριασμένο σκελετό ενός αυτοκινήτου. Παραπέρα μερικά παιδιά Ρομά παίζουν στη γεμάτη σκόνη αλάνα. Ένας ηλικιωμένος τραβάει μια βαθιά ρουφηξιά από το τσιγάρο του, κουνώντας το κεφάλι του. «Προβλήματα, ναι, είχε προβλή* Ο Laurent Geslin είναι δημοσιογράφος
ματα», μας λέει χαμηλόφωνα κοιτώντας την αγγελία θανάτου που έχει τοιχοκολληθεί στην είσοδο της πολυκατοικίας. Ο Βεντσισλάβ Κοζάρεφ ήταν 47 ετών. Πέθανε στις 3 Μαΐου του 2013: μετά την αυτοπυρπόλησή του μπροστά στη νομαρχία του Πλόβντιβ, το 85% του σώματός του είχε υποστεί σοβαρά εγκαύματα. Η οικογένεια έχει συγκεντρωθεί μέσα σε ένα μικρό δωμάτιο πνιγμένο στον καπνό για να ξενυχτήσει τον νεκρό. Κεριά αργοκαίνε πάνω σε ένα χαμηλό τραπεζάκι. Ένα εικόνισμα στολίζει τον σοβαντισμένο με γύψο τοίχο. Οι συγκεντρωμένοι είναι σιωπηλοί κι έχουν βυθιστεί στις σκέψεις τους. Η δημοσιογράφος Μιχαϊλίνα Ντιμίτροβα διηγείται ότι «ο Βεντισλάβ Κοζάρεφ ήταν άνεργος εδώ και πολύ καιρό, το ίδιο και η γυναίκα του. Οι κοινωνικές υπηρεσίες τούς πήραν το μωρό, μιας και το ζευγάρι δεν είχε τη δυνατότητα να το αναθρέψει. Πριν αυτοκτονήσει, άφησε ένα μήνυμα
στο οποίο εξηγούσε ότι δεν μπορούσε να ζει έτσι». Από τις αρχές του 2013, τουλάχιστον εννέα άτομα έχουν βάλει τέλος στη ζωή τους με αυτόν τον τρόπο, ενώ έχουν πάψει πλέον να μετράνε όσους αυτοκτονούν με πυροβόλο όπλο ή πηδώντας στο κενό. Στα μέσα Αυγούστου, στο χωριό
Πλόσκι, στα σύνορα με την ΠΓΔΜ, οι γείτονες ανακάλυψαν το απανθρακωμένο πτώμα μιας γυναίκας 77 ετών που είχε αυτοπυρποληθεί μέσα στο σπίτι της. Αυτό το πρωτοφανές φαινόμενο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2