LE
MONDE
EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ
Η ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗ 26 IANOYAΡΙΟΥ 2014 TEYXOΣ 54
diplomatique
ΠΟΛΙΤΙΚΗ Οι δημοτικές εκλογές τον Μάρτιο και, κατόπιν, οι ευρωεκλογές τον Μάιο θα δοκιμάσουν τη δημοτικότητα των Γάλλων σοσιαλιστών δύο χρόνια μετά την είσοδο του Φρανσουά Ολάντ στο προεδρικό μέγαρο των Ηλυσίων Πεδίων. Η ετυμηγορία αναμένεται σκληρή, καθώς η οικονομική κατάσταση της χώρας χειροτερεύει και το «φάρμακο» που εξήγγειλε ο πρόεδρος είναι η λιτότητα.
Ο καιρός των νέων εξεγέρσεων Του Serge Halimi*
E
κ πρώτης όψεως, έχουμε να κάνουμε με την πλήρη αντίθεση. Στη Γερμανία, οι δυο βασικές πολιτικές δυνάμεις, η Ένωση Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SPD) μοιράστηκαν πρόσφατα τα υπουργεία, αφού πρώτα συγκρούστηκαν (με ευγένεια) ενώπιον του εκλογικού σώματος. Στη Γαλλία, η Δεξιά και η Αριστερά βρίζονται σε τέτοιο βαθμό, ώστε να μας αφήνουν να φανταζόμαστε ότι διαφωνούν σχεδόν στα πάντα: στο επίπεδο φορολόγησης, στην κοινωνική πρόνοια, στη μεταναστευτική πολιτική. Ωστόσο, την ώρα που η προοπτική μιας νέας μεταξύ τους μονομαχίας με στόχο τα Ηλύσια Πεδία παίρνει συγκεκριμένη μορφή, με τα ΜΜΕ να προετοιμάζουν ήδη το σχετικό σκηνικό, δεν αποκλείεται ο Νικολά Σαρκοζί και ο Φρανσουά Ολάντ να εμπνευσθούν από την ευθύτητα της Άνγκελα Μέρκελ και του Ζίγκμαρ Γκάμπριελ και να σχηματίσουν από κοινού μια κυβέρνηση η οποία, σε γενικές γραμμές, θα συνεχίσει πάνω στις ίδιες κατευθυντήριες γραμμές που αποφασίστηκαν πριν από 30 χρόνια. Το 2006, σε ένα έργο με τον εύστοχο τίτλο «Devoirs de vérité» (Ασκήσεις Αλήθειας), ο Ολάντ είχε αποδεχθεί τη σύγκλιση μεταξύ
* Ο Serge Halimi είναι ο διευθυντής της Le Monde diplomatique.
σοσιαλιστών και φιλελεύθερης Δεξιάς σε θέματα οικονομικής, χρηματοπιστωτικής, νομισματικής, εμπορικής, βιομηχανικής και ευρωπαϊκής πολιτικής: «Ο Φρανσουά Μιτεράν», έγραφε, «ήταν -μαζί με τον Πιέρ Μπερεγκοβουά- ο άνθρωπος που πραγματοποίησε την απορρύθμιση της γαλλικής οικονομίας και το ευρύτερο άνοιγμά της σε κάθε μορφή ανταγωνισμού. Ο Ζακ Ντελόρ ήταν ένας από εκείνους που οικοδόμησαν σε Παρίσι και Βρυξέλλες τη νομισματική Ευρώπη μαζί με τις πολιτικές εξελίξεις που αυτή εμπεριείχε σε επίπεδο μακροοικονομικών πολιτικών. Ο Λιονέλ Ζοσπέν ήταν αυτός που έθεσε σε εφαρμογή τις πιο καινοτόμες βιομηχανικές συγχωνεύσεις, πέρα από το άνοιγμα των κεφαλαίων των δημοσίων επιχειρήσεων, πράγμα για το οποίο δέχθηκε μομφές. Ας πετάξουμε λοιπόν τους ιδεολογικούς μανδύες που δεν ξεγελούν κανέναν».1 Οχτώ χρόνια αργότερα, τι θα μπορούσε κανείς να προσθέσει; Αυτή ακριβώς η απουσία προσανατολισμού προς τα ουσιώδη εξηγεί την αποξένωση των Γάλλων από τη φασαρία και την ένταση της πολιτικής τους τάξης, στην οποία δύο αντίπαλα και συμπληρωματικά πολιτικά ρεύματα μονοπωλούν την εθνική εκπροσώπηση. Διότι, παρ’ όλο που οι σοσιαλιστές και η Δεξιά κατέχουν τις 532 από τις 577 έδρες της Εθνοσυνέλευσης και τις 310 από τις 348 έδρες της Γερουσίας, οι κυβερνητικές αποφάσεις εγείρουν βαθιά απόρριψη, χωρίς την ίδια στιγμή να επωφελείται από αυτό η αντιπολίτευση. Όπως φαίνεται, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία: χάρη σε θεσμούς που μεταβιβάζουν όλες τις εξουσίες στον πρόεδρο της Δημο-
Οι εξεγέρσεις πολλαπλασιάζονται. Σε αυτό συνεισφέρει η απαξίωση του πολιτικού κόσμου, η οποία τροφοδοτείται από την ανικανότητά του να προτείνει κάποια προοπτική
κρατίας, ακόμα και την επ’ αόριστον αναβολή της εφαρμογής μιας φορολογικής διάταξης (του οικολογικού φόρου) η οποία ψηφίστηκε σχεδόν από το σύνολο των βουλευτών, το πολίτευμα καλά κρατεί. Οι εξεγέρσεις όμως πολλαπλασιάζονται. Σε αυτό συνεισφέρει η απαξίωση του πολιτικού κόσμου, η οποία τροφοδοτείται από την ανικανότητά του να προτείνει στη χώρα μια κάποια προοπτική. Οι παραινέσεις περί σεμνότητας δεν διορθώνουν τίποτα, καθώς ο Τύπος αλλάζει και προβάλλει προσωπικά νάζια και καβγάδες. Η χυδαία «έλλειψη τακτ» που αποδίδουν στον Σαρκοζί όταν αναφέρεται στους πολιτικούς του «φίλους» έχει εξελιχθεί σε πολύ πιο πλούσιο δημοσιογραφικό υλικό από τον διαγωνισμό κακίας των Σοσιαλιστών κατά του πρωθυπουργού Ζαν-Μαρκ Ερό. Το ίδιο κλίμα φουσκώνει κι ένα κύμα που ξεδιπλώνεται ολοένα και περισσότερο εκτός παραδοσιακών πολιτικών σχηματισμών, ένα κύμα θυμού και συνεχούς ανα-
βρασμού που εκφράζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.2 Το χάσμα μεταξύ εκλεγμένων και ψηφοφόρων οφείλεται εν μέρει στην αμερικανοποίηση της πολιτικής ζωής: τα περισσότερα κόμματα δεν είναι πια τίποτα άλλο παρά εκλογικές μηχανές, καρτέλ τοπικών αρχόντων δίχως άλλο λίπασμα ζωής πέρα από έναν κόσμο που γερνάει.3 Εύκολο να καταλάβει κανείς γιατί τα νέα μέλη δεν συνωστίζονται στην είσοδο, αφού τα όργανα μιας διαφορετικής πολιτικής μοιάζουν να παραπέμπονται στο διηνεκές. Οι διαμαρτυρίες κατά της διδασκαλίας της ισότητας των δύο φύλων στα σχολεία ή η αντίδραση στην κατασκευή νέων διοδίων δεν επιφέρουν καμία αλλαγή ούτε στους πόρους που διατίθενται για τη δημόσια παιδεία ούτε στα ποσά της φοροδιαφυγής, αλλά προσφέρει τουλάχιστον την ευκαιρία του συνέρχεσθαι και την ικανοποίηση για την υπαναχώρηση κάποιου υπουργού. Μια εβδομάδα αργότερα η πικρία επιστρέφει, αφού είναι φανερό ότι τίποτα δεν έχει αλλάξει ουσιαστικά και αφού τίποτα ουσιαστικό δεν εξαρτάται πια από τον όποιο υπουργό. Ούτε άλλωστε από τα Ηλύσια Πεδία. Ο Ολάντ, όντως, αποφάσισε αμέσως να τηρήσει το όριο το οποίο είχε υποσχεθεί να κάμψει. Εν ολίγοις, προέταξε το τέλμα έναντι της τόλμης.4 Τα υπόλοιπα γίνονται για το θεαθήναι ή, για να το πούμε διαφορετικά, απορρέουν από τους διάφορους πολιτικούς αυτοματισμούς. Με το που παίρνει την εξουσία η Αριστερά, η Δεξιά την κατηγορεί ότι υπονομεύει την εθνική ταυτότητα, ότι υποδέχεται όλους ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΣΕΛΙΔΑ 2