πόλεις των δικαιωμάτων και της ζωής
O
ικοτριβές Μάιος 2013, τ. 5
και του χρόνου λευτεριά Η φετινή «Ημέρα Περιβάλλοντος» στις 5 Ιούνη δεν προσφέρεται προφανώς για πανηγυρισμούς και ευφορία. Το περιβάλλον της χώρας βρίσκεται –μαζί με τους ανθρώπους της– στη μέγγενη της νεοφιλελεύθερης αντεπίθεσης, των εγχώριων και πολυεθνικών επιχειρηματικών συμφερόντων, του κυβερνητικού αυταρχισμού. Η αλληλένδετη υποτίμηση της εργασίας και των φυσικών πόρων βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη και φαίνεται πως μόνο ένα πολύ δυνατό κοινωνικό κίνημα και – αλληλένδετα– η κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί να τη σταματήσει. Για εμάς, το δρόμο δείχνουν οι δυναμικές κοινωνικές κινητοποιήσεις για το δημόσιο και κοινωνικό χαρακτήρα του νερού και της ενέργειας, οι αντιστάσεις στην εκ-
ποίηση της γης για εξορύξεις και μεγαλοξενοδοχεία, οι αυξανόμενες εναλλακτικές προσπάθειες αλληλεγγύης και αυτοοργάνωσης που αναπτύσσονται στις πόλεις και την περιφέρεια. Σήμερα οι δυνάμεις της ριζοσπαστικής αριστεράς και οικολογίας, σε διεθνές-ευρωπαϊκό επίπεδο και στην Ελλάδα ιδιαίτερα, καλούνται να διαμορφώσουν τα συγκεκριμένα περιεχόμενα της πολιτικής στρατηγικής τους. Αναμφίβολα, πρώτη προτεραιότητα αποτελεί η κατεπείγουσα δημιουργία θέσεων εργασίας και η βελτίωση της ποιότητας της καθημερινής ζωής για το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού. Είναι κυρίαρχη στο λόγο της τρικομματικής και των απολογητών της –αλλά θεωρούμε μειοψηφική στην κοινωνία– η αντί-
ληψη ότι για να ξανασταθεί στα πόδια της η κοινωνία και η οικονομία χρειάζεται να εξοβελιστούν ορισμένες «στρεβλώσεις» και «υπερβολές» στην προστασία του περιβάλλοντος. Θεωρείται ότι οι δράσεις περιβαλλοντικής προστασίας και αποκατάστασης είναι ένα κόστος της παραγωγικής διαδικασίας που πρέπει να μειωθεί γιατί αντιστρατεύεται την «ανάπτυξη». Αντίθετα όμως, η ύπαρξη ισχυρής περιβαλλοντικής νομοθεσίας και δημοκρατικών θεσμών και η ορθολογική διαχείριση των φυσικών πόρων, πέρα από αυτονόητη κοινή αξία, αποτελεί ένα προνομιακό μηχανισμό για τον δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο των δομών μιας οικονομίας προς όφελος της ευημερίας των ανθρώπων – και όχι των δεικτών της «διεθνούς ανταγωνιστικότη-
τας» και του «εξαγωγικού δυναμισμού»… Πρέπει να ειδωθούν ως «συγκριτικά πλεονεκτήματα» της οικονομίας της χώρας και παράγοντες που συνεισφέρουν ουσιαστική αξία στα παραγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες σε κάθε τομέα της παραγωγής. Η περιβαλλοντική-οικολογική διάσταση μιας αριστερής πολιτικής θα μπορούσε συμβάλλει ιδιαίτερα και στην ανάπτυξη των τοπικών και περιφερειακών οικονομιών, διακλαδικών συνεργειών, συνεταιριστικών σχημάτων και την αξιοποίηση των νέων επιστημόνων και της καινοτομίας. Είναι ίσως ένας από τους όρους για να «πάρει πάνω της» η κοινωνία την υλοποίηση ενός νέου παραγωγικού οράματος για την αντιμετώπιση της κοινωνικής και οικολογικής κρίσης που βιώνουμε σήμερα. (συνεχίζεται…)