p11711

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ E Π Ι Σ Τ ΡΑ Τ Ε Υ Μ Ε Ν Ο Τ Ε Υ Χ Ο Σ 8 2 • Μ Α Ϊ Ο Σ 2 0 1 3

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ

3

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

4

OΞΥΤΟΝΑ

22

ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ

23

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Περιοδική έκδοση της «Αυγής» EKΠΑΙΔΕΥΣΗ Κυκλοφορεί μαζί

5

ΜΥΘΟΙ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟ ΣΧΟΛΕΙΟ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ Δ.Σ. ΦΟΥΡΦΟΥΡΑ

με την «Κυριακάτικη Αυγή»

ΑΛΕΞΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ

την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα 6

ΔΗΜΟΣΙΑ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΥΠΟ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥΛΑ ΛΙΑΤΣΟΥ

Τεύχος 82,

8

Μάιος 2013 Συντακτική Ομάδα: Δημήτρης Αλεξόπουλος,

ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΗΛΙΩΝΗ

9

10

ΕΙΣ ΤΟ ΟΝΟΜΑ ΤΩΝ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

11

Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΚΑΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ ΣΑΣΑ ΧΑΣΑΠΗ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΡΤΑΛΗΣ

Άλκης Ρήγος, Βασίλης Ρόγγας,

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΝΑΓΚΑΙΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΓΕΛΕΚΑΣ

Χρήστος Πιλάλης, Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου,

Ο ΘΑΤΣΕΡΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

12

ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, ΟΜΑΔΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

Γιώργος Τσιρίδης,

14

Παύλος Χαραμής

ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ ΘΕΜΗΣ, ΖΩΓΡΑΦΑΚΗ ΕΛΕΝΗ

16

ΕΠΙ-ΣΤΡΑΤΕΥΜΕΝΗ ΔΙΑΝΟΗΣΗ ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ

Επικοινωνία: paideia.koinwnia@gmail.com

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΟΛΜΕ: ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΣ ΑΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ

17

ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΣΤΟ ΛΥΚΕΙΟ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΧΙΖΑ

facebook: Παιδεία και Κοινωνία ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ Επιμέλεια:

18

ΚΡΙΣΗ ΣΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΟΥ ΑΜΣΤΕΡΝΤΑΜ: ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΙΑΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ

L• Press, τηλ. 210 82.28.258

JANABBINK, DONYAALINEJAD, ELLENBAL, FEMKEBRANDT, LENIEBROUWER, ELISEDIJKSTRA, BERTIEKAAL, ELLYPAUELSEN, DIMITRISPAVLOPOULOS, MARK-

Ιδιοκτησία:

PETERS, MARINADEREGT, JEROENRODENBERG, ARJANDEROOY, MATTHIASVANROSSUM, IDASABELIS, JOSEPHIENSIERAG, BORISSLIJPER, BERTVANDERSPEK,

«Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ

HOUKJEVLIETSTRA, HANSDEWAARDT, PIETERWAGENAAR

ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.» Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 12, Τηλ. 210 52.31.831

2

Fax: 210 52.31.822

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 20

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ:

1928: ΝΕΑ ΧΡΟΝΙΑ - ΝΕΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

O αγώνας για τη δημόσια εκπαίδευση δεν τέλειωσε Ο ι ραγδαίες εξελίξεις και αντιδράσεις της προηγούμενης εβδομάδας, γύρω από την κατάληξη της μάχης των λειτουργών της Μέσης Εκπαίδευσης ενάντια στην πολιτική επιστράτευση, βρήκαν το τεύχος αυτού του ένθετου ήδη τυπωμένο. Με ευθύνη της διεύθυνσης της εφημερίδας, η έκδοση ανεστάλη για να επικαιροποιηθεί. Η σύνταξη προσαρμόστηκε με νέα άρθρα και σχόλια που νομίζουμε ότι αναδεικνύουν κριτικά την νέα πραγματικότητα που δημιούργησε η αναστολή της απεργίας από τους προέδρους των ΕΛΜΕ. Παρ’ όλα αυτά νομίζουμε ότι το κύριο άρθρο λίγα έχει να διαφοροποιήσει από αυτά που είχαν διατυπωθεί για το τεύχος της προηγούμενης Κυριακής. Αντιγράφουμε: «Την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές – λίγες ώρες πριν αρχίσει η εφαρμογή της πολιτικής επιστράτευσης - το μόνο σίγουρο είναι ότι η συντριπτική πλειοψηφία των 88χιλιάδων λειτουργών της Μέσης Εκπαίδευσης, σε μαζικές Γενικές Συνελεύσεις χωρίς προηγούμενο, που ξεπέρασαν σε συμμετοχή το 80% των μελών του κλάδου, ψήφισαν υπέρ της απεργίας, σύμφωνα με την πρόταση της διοίκησης της ΟΛΜΕ καταδικάζοντας τον κυβερνητικό αυταρχισμό και στηρίζοντας την Ομοσπονδία τους. Η εξέλιξη είναι απρόβλεπτη και προμηνύεται έντονη και με πολλαπλές επιπτώσεις στην κοινωνικό-πολιτική μας ζωή, πέραν του γεγονότος, του αν θα διεξαχθούν ή όχι τελικά οι εξετάσεις, μια που αυτή η «συντεχνία» τόσων χιλιάδων «συνδικαλιστών»- σύμφωνα με τον απαξιωτικό κυβερνητικό λεξιλόγιο που αναπαράγουν τα μεγάλα τηλεοπτικά κανάλια φαίνεται αποφασισμένη να μην υποταχθεί στο νέο πρωθυπουργικό «αποφασίζομεν και διατάσσομεν». «Πρόκειται άλλωστε για μια απεργιακή πρόταση που προκάλεσε η ίδια η Κυβέρνηση, στα πλαίσια της νεοφιλελεύθερης στρατηγική της απαξίωσης του Δημόσιου Σχολείου και των Λειτουργών του σε όλες τις βαθμίδες, με συνειδητή επιλογή της ώρας της σύγκρουσης, πιστεύοντας ότι ο κοινωνικός αυτοματισμός θα στρέψει την πλειονότητα της κοινωνίας εναντίον των καθηγητών των παιδιών της. Ιδιαίτερα που χρόνια τώρα οι πανελλαδικές εξετάσεις – ή όπως αλλιώς κάθε τόσο ονομάζονται - έχουν εθίσει την κοινωνία σ’ αυτή την δαπανηρή και για την παραπαιδεία ιδιαίτερα κερδοφόρα, αντιπαιδαγωγική ιεροτελεστία – υστερία, με την κινητοποίηση για την πραγμάτωση της, του κρατικού μηχανισμού, των απαραίτητων βέβαια τηλεοπτικών καμερών και ‘ανταποκρίσεων’, τους γονείς, συγγενείς και οικογενειακούς φίλους κρεμασμένους στα κάγκελα των σχολείων ή στα κινητά τηλέφωνα και θύματα τους υποψήφιους/ες σε καθεστώς υπέρμετρης ψυχολογικής πίεσης». Απέναντι σε αυτή την πραγματικότητα και με δεδομένη την άρνηση των ηγεσιών της ΑΔΕΔΥ και ΓΣΕΕ με τη συναίνεση δυστυχώς του ΠΑΜΕ, να στηρίξουν την πρόταση της ΟΛΜΕ και της ΔΟΕ, για κήρυξη Πανελλαδικής Απεργίας την πρώτη μέρα έναρξης των εξετάσεων - άρνηση που υπονόμευσε ουσιαστικά την ελπίδα μιας ευρύτερης συμπαράταξης ενότητας και κοινής δράσης των εργαζομένων – πρόταση που δεν στήριξε και καμιά άλλη Ομοσπονδία, οι πρόεδροι των ΕΛΜΕ με συναίσθηση ευθύνης προς τους συναδέλφους τους που κινδύνευαν με απόλυση και τις σκηνές βίας που θα πραγματοποιούνταν έξω από τα εξεταστικά κέντρα, ανέστειλαν την απεργιακή τους κινητοποίηση. Πολλά καταιγιστικά και αντιφατικά γράφτηκαν από τότε γύρω από αυτή την απόφαση, σε συνάρτηση με ένα κλίμα ενθουσιασμού που είχε δημιουργηθεί με ευθύνη και της ΟΛΜΕ. Κριτικές αποτιμήσεις που αφορούν και ευρύτερα τον ρόλο της Αριστεράς και ιδιαίτερα της δικής μας, ακολουθούν στις επόμενες σελίδες. Δεν είναι δική μας αρμοδιότητα ως ένθετο, να τοποθετηθούμε απέναντι σε όλα αυτά, πολύ περισσότερο να κρίνουμε τις επιλογές ενός συνδικα-

λιστικού οργάνου. Έχουμε όμως την αίσθηση ότι η δήλωση του Προέδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ στη Βουλή ότι στην επόμενη πολιτική επιστράτευση, η Κυβέρνηση θα βρεθεί αντιμέτωπη όχι μόνο με τις συνδικαλιστικές αντιδράσεις αλλά και τις πολιτικές δυνάμεις υπεράσπισης της Δημοκρατίας, δημιουργεί νέα δεδομένα στη συνέχιση και του συγκεκριμένου αγώνα των εκπαιδευτικών που προφανώς και δεν τέλειωσε με την αναστολή της απεργίας. Στο βαθμό μάλιστα που όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι αυτή η κυβερνητική λογική – αυταρχίας και ενδόμυχου φόβου – οδηγεί σε βίαιες κοινωνικές αντιπαραθέσεις και σε δυνάμει απαγόρευση του απεργιακού δικαιώματος κάθε κλάδου εργαζομένων. Στην επιβολή έκτακτων μέτρων σε βάρος όλου του πληθυσμού. Αντίθετα δική μας θέση είναι - όπως υποστηρίζαμε και στο κύριο άρθρο του τεύχους που αποσύρθηκε - και νομίζουμε και του χώρου που εκφράζεται μέσα από τον ΣΥΡΙΖΑ, να αντιστρέψουμε το κλίμα ενδοστρέφειας και κυρίως της κυβερνητικής στρατηγικής διάλυσης του δημόσιου σχολείου, απαξίωσης του συνδικαλισμού και ευτελισμού των Εκπαιδευτικών Λειτουργών. Να αναδείξουμε ακριβώς τώρα, τις δικές μας αναλυτικές αξιακές επεξεργασίες –στρατηγικές, για ριζικά διαφορετικό Δημόσιο, ουσιαστικά Δωρεάν και με Κοινωνικό Χαρακτήρα Αγαθό της Παιδείας και της Έρευνας. Για ένα ανοικτό Σχολείο κριτικής σκέψης, ικανότητας για αισθητική απόλαυση και δημιουργίας δημοκρατικής συλλογικής συνείδησης, δράσης και αλληλεγγύης υπεύθυνων πολιτών. Την αντικατάσταση της όλης εξεταστικοκεντρικής αντίληψης του εκπαιδευτικού μας συστήματος, με ένα διαρκή έλεγχο της γνώσης. Βασικό στοιχείο αυτής της ανατροπής είναι οι προτάσεις μας για Ενιαίο Λύκειο Θεωρίας και Πράξης και κυρίως για την κατάργηση των εισαγωγικών εξετάσεων! Η σημερινή παιδαγωγική παθογένεια μετατροπής του Λυκείου από αυτόνομη μονάδα σε χώρο στην καλύτερη των περιπτώσεων προπαρασκευής για της πανελλαδικές εξετάσεις ή συνηθέστερα σε χώρο χαλάρωσης των μαθητών από την εξαντλητική κονσερβαρισμένη απομνημονευτική και χρηματοβόρα φροντιστηριακή παραπαιδεία, δεν μπορεί να διαιωνίζεται άλλο! Όπως και το παράλογο οι μαθητές πρώτα να δίνουν πανελλήνιες και μετά τις εξετάσεις Ενδοσχολικού Απολυτηρίου. Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειώσουμε ότι 10.000 μαθητές της Γ’ Λυκείου δεν προσήλθαν στις πανελλαδικές, προτιμώντας κάποιοι την μεταλυκειακή εκπαίδευση, κάποιοι λιγότεροι την απ’ ευθείας πορεία προς ξένα ΑΕΙ, και μεγάλο μέρος αδυνατώντας οικονομικά να συνεχίσουν. Από αυτές τις θέσεις ο αγώνας υπεράσπισης του Δημόσιου και Δωρεάν Εκπαιδευτικού Συστήματος οφείλει να συνεχιστεί και να διευρυνθεί κοινωνικά. Να αποτελέσει αιχμή μιας ανειρήνευτης και διαρκούς πάλης για την προάσπιση της Δημοκρατίας, των Συνταγματικά κατοχυρωμένων Ελευθεριών και Δικαιωμάτων, των Δημόσιων Αγαθών, των όσων έχουν απομείνει στοιχειωδών εργασιακών κατακτήσεων. Αγώνα Δημοκρατικής Αξιοπρέπειας που μας αφορά όλους ως ενεργούς πολίτες, μια που όπως δήλωσαν οι καθηγητές «αν τους αφήσουμε, θα μας απαγορεύουν και να σκεφτόμαστε»! Την ώρα που η χώρα συνεχίζει να βυθίζεται στο τέλμα της κρίσης που από κρίση χρέους έχει αναχθεί σε κρίση πολιτικής και αξιακών δημοκρατικών προταγμάτων, αυτό το ένθετο, θα συνεχίσει να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αντίστασης με ευθύνη, συνέπεια και αναλυτικές προτάσεις. ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

3

ΟΞΥΤΟΝΑ Απεργία στις εξετάσεις; Επιστράτευση πάραυτα!

Δ

εν είναι η πρώτη φορά που η εκπαιδευτική κοινότητα αντιμετώπισε το ενδεχόμενο μιας απεργίας της ΟΛΜΕ που θα άγγιζε και τις πανελλαδικές εξετάσεις. Είναι όμως η πρώτη φορά που αυτή η πιθανότητα αντιμετωπίστηκε από το μεγαλύτερο μέρος του μνημονιακού τύπου και τους κονδυλοφόρους του με τόσο προφανείς διαστρεβλώσεις και τόσο ακραίους χαρακτηρισμούς, ουσιαστικά ως επιτομή της αναλγησίας, του συντεχνιασμού και της απορρύθμισης της εκπαίδευσης. ‘Ετσι, αν περιοριστούμε μόνο σε επίπεδο τίτλων, η Καθημερινή (30-4) έκανε λόγο για την «απειλή» της ΟΛΜΕ, ο Ελεύθερος Τύπος (28-4) ισχυρίστηκε ότι «Η ΟΛΜΕ βάζει βόμβα στις Πανελλαδικές» και «Απειλεί να τινάξει στον αέρα τις εξετάσεις με απεργία ή με αποχή από τη βαθμολόγηση», η Δημοκρατία (2-5) μίλησε για «Τρόμο για τις πανελλαδικές», ενώ τα Νέα (2-5) έφερε στα άκρα το παιχνίδι μιλώντας για «κοινωνική ανηθικότητα». Και έπεται συνέχεια: «Η ΟΛΜΕ εναντίον της κοινωνίας» για τη Βραδυνή (12-5), «Όλμος ΟΛΜΕ στις πανελλαδικές εξετάσεις» ήταν η άποψη της Ελλάδας Αύριο (10-5), ενώ για «Αδιόρθωτους συνδικαλιστές» έκανε λόγο το Έθνος (10-5). Και για να κινηθεί πιο αποτελεσματικά ο «κοινωνικός αυτοματισμός» κατά των εκπαιδευτικών και να περάσει στην κοινή γνώμη η αντιδημοκρατική πρακτική της επιστράτευσης, η σχετική αρθρογραφία τούς εμφάνισε ως κύριους υπαίτιους για την τραγική κατάσταση που υπάρχει στην εκπαίδευση, τους απέδωσε αδιαφορία και αρνητική στάση σε οποιαδήποτε απόπειρα βελτίωσης της εκπαίδευσης, υποστήριξε ότι το μόνο κίνητρο των επιλογών τους είναι το ατομικό βόλεμα και η διασφάλιση των ιδιαίτερων μαθημάτων τους, παρουσίασε την ενδεχόμενη απεργία τους στις εξετάσεις ως πράξη «εκδίκησης» ή «εκβιασμού» με θύματα/ομήρους τα παιδιά, και εμφάνισε τα καθ’ όλα υπαρκτά προβλήματα, όπως τις υποχρεωτικές μετακινήσεις και απολύσεις εκπαιδευτικών ή τις επικείμενες συγχωνεύσεις σχολικών μονάδων, ως αόριστες «φήμες». Ο καθείς εφ ω ετάχθη.

Νίσυρος: ολοταχώς προς υποβάθμιση

T

ην οργή των κατοίκων της Νισύρου προκάλεσε η απόφαση του υπ. Παιδείας να συρρικνώσει το εξατάξιο Ολοήμερο Δημοτικό Σχολείο του νησιού μετατρέποντάς το σε τετραθέσιο. Όπως αναφέρεται σε επιστολή που έδωσε στη δημοσιότητα ο Σύλλογος Γονέων και Κηδεμόνων, πρόκειται για το μοναδικό σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που λειτουργεί σε ένα νησί χιλίων κατοίκων, καθώς έκλεισε ήδη το Δημοτικό που λειτουργούσε στην περιοχή των Πάλων. Έτσι, τα παιδιά των τριών κοινοτήτων που αριθμεί η Νίσυρος εγγράφονται και φοιτούν σε αυτό. Στην ουσία, όμως, πρόκειται για κατ’ όνομα μόνο ολοήμερο σχολείο, καθώς η έλλειψη διδακτικού προσωπικού (π.χ. φυσικής αγωγής, ξένων γλωσσών, μουσικής κ.λπ.) στην πράξη έχει αναιρέσει τη διευρυμένη λειτουργία του. Τονίζουν, επίσης, μια σειρά από προβλήματα που αντιμετωπίζουν καθημερινά οι κάτοικοι του νησιού, όπως τη δύσκολη πρόσβαση και σύνδεση με τα κοντινά νησιά, τη μειωμένη ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη και τις μηδαμινές επιλογές που προσφέρονται στα παιδιά του νησιού για εκπαίδευση και καλλιέργεια. Πρόσφατα βρεθήκαμε στη Νίσυρο των ηφαιστείων και της Παναγίας Σπηλιανής, προσκαλεσμένοι από την εκπαιδευτική κοινότητα και την τοπική κοινωνία, για να συζητήσουμε τα φλέγοντα εκπαιδευτικά προβλήματα τόσο της πρωτοβάθμιας όσο και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Μας εντυπωσίασε το ενδιαφέρον των κατοίκων για τη μόρφωση των παιδιών τους, αλλά και μας εξόργισε η αδιαφορία με την οποία αντιμετωπίζει η πολιτεία τόσο τις ελλείψεις των σχολείων στο πανέμορφο νησί όσο και τα προβλήματα που ταλανίζουν τους εκπαιδευτικούς, νέους στην πλειονότητά τους, που εργάζονται σε αυτά. Ενώνουμε τη φωνή μας με τη φωνή των γονέων του νησιού και απαιτούμε μαζί τους να εγκαταλειφθεί οποιαδήποτε σκέψη συρρίκνωσης του σχολείου και να ληφθούν τα αναγκαία μέτρα για την αναβάθμιση της εκπαίδευσης.

«Μινιφουστοφορείν» και «οφρυοβλεφαρογράφειν»: Το σχολείο της περιόδου 1967-74 στο «γύψο» 4

Π

ώς ήταν το σχολείο την περίοδο της επτάχρονης δικτατορίας; Ποιο ήταν το κλίμα που επικρατούσε στις σχολικές τάξεις, στο σύλλογο διδασκόντων, στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα; Υπήρχε συνδικαλισμός και τι διεκδικού-

ΞΥΤΟΝΑ ΑΙΧΜΕΣ Ο P

Το πρώτο βήμα έγινε με τη σίτιση εκπαιδευτικών στις στρατιωτικές λέσχες. Ακολούθησε η ψήφιση της διάταξης που προβλέπει την επίδοση «φύλλων πορείας» στους/τις εκπαιδευτικούς που πλεονάζουν. Και το πράγμα ολοκληρώθηκε με την επιστράτευση. Ανεπαισθήτως…

P P

Τριγμοί στις ελληνοτουρκικές σχέσεις… Αιτία; η επιστράτευση των καθηγητών. Υπερβολική και αδικαιολόγητη. Διαταράσσει την ισορροπία δυνάμεων σε μια ευαίσθητη περιοχή. Στη μακρινή (;) Πορτογαλία μάς παραπέμπει τακτικός αρθρογράφος στο «Έθνος» και καθηγητής του ΑΠΘ (Έθνος, 24-2). Για να μας πει τι; Ότι στη μυθική αυτή χώρα είναι περίπου αυτονόητο ότι κανένας φοιτητής δεν καπνίζει μέσα στα κτίρια. Ίσως κάποιοι στα κρυφά. Κι ότι δύσκολα θα δεις αφίσες, χυμένα ποτήρια, καφέδες, σκουπίδια. Και το σπουδαιότερο: Στη μακρινή και μυθική Πορτογαλία υπάρχουν, δυστυχώς, φοιτητικοί σύλλογοι. Αλλά δεν ασχολούνται «με το μνημόνιο και άλλα συναφή θέματα». Ασχολούνται «με τις σπουδές τους και την οργάνωση της εσωτερικής ζωής»! Αλλά, κύριε Θοδωρή μου, «τον μη μετέχοντα των κοινών ουκ απράγμονα αλλ’ αχρείον καλούμεν».

P

Πόσο πάει το φιλί και πόσο η διδακτική ώρα στη Δύση, στην Ανατολή; Για τους καθηγητές του Ελλαδιστάν, σημειώνει έγκριτος αρθρογράφος της «Καθημερινής» (2.5.2013), η διδακτική ώρα έχει 90 λεπτά. Αλλά και ότι οι εκπαιδευτικοί είναι ίσως οι μόνοι δημόσιοι λειτουργοί που βιώνουν τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, τόσο για τους ίδιους όσο και τους μαθητές τους. Γι’ αυτό και θλίβονται με όσους αδιαφορούν για τα παιδιά. Και δε θα αποφασίσουν «ακρίτως», κατά τον αρθρογράφο, να προχωρήσουν σε μια απεργία στις εξετάσεις «μόνο και μόνο επειδή το εβδομαδιαίο ωράριό τους θα αυξηθεί κατά δύο ώρες». Γράφει και άλλα τερπνά ο νουνεχής αρθρογράφος. Όπως ότι εκπλήσσει η πρόταση «των συνδικαλιστών του ΣΥΡΙΖΑ, της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς και του ΠΑΣΟΚ» περί πενθήμερης απεργίας εν μέσω Πανελλαδικών. Δηλαδή, η λογική του «στάχτη και μπούρμπερη σε όλα, ώστε να έλθουμε εμείς μετά…». Έλα όμως που την πρόταση για απεργία στις εξετάσεις την πρότεινε/ψήφισε στην ΟΛΜΕ και η δεξιά ΔΑΚΕ! Ακόμη και ο Ελεύθερος Τύπος (30.4.2013) το διατυμπανίζει: «Πρόταση ΔΑΚΕ σε ΟΛΜΕ για απεργία στης Πανελλαδικές». Αλλά και ο ίδιος αρθρογράφος το σημειώνει, σε άλλη σελίδα του ίδιου φύλλου! Το ξέχασε -προς στιγμήν- ο συνήθως ενημερωμένος αρθρογράφος; Ή θεώρησε ότι θα του χαλούσε τη «λογική» του άρθρου του;

P

«Ανακάλυψε» και καταγγέλλει η Μαρία Ρεπούση συλλήβδην τις 4.500 εφετινές αποσπάσεις εκπαιδευτικών σε διάφορες εκτός σχολείου υπηρεσίες. Ποιες είναι αυτές οι υπηρεσίες; Ας αναφέρουμε ενδεικτικά τα πανεπιστήμια και τη Βουλή. Δυο χώρους στους οποίους αναπτύσσει τη δραστηριότητά της η βουλευτής της ΔΗΜΑΡ και γνωρίζει «από τα μέσα». Δεν ήξερε, δε ρώταγε…

σε; Αυτά και άλλα ερωτήματα ανέδειξε και επιχείρησε να αναζητήσει απαντήσεις η πρωτοβουλία της Εταιρίας Διάσωσης Ιστορικών Αρχείων περιόδου 1967-74 Κ.Δ. Μακεδονίας, με τη συνεργασία της Διεύθυνσης Εκπαίδευσης του Δήμου Θεσσαλονίκης και το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, με αφορμή την αποφράδα επέτειο της 21ης Απριλίου. Από το υλικό και τις μαρτυρίες που αξιοποιήθηκαν προέκυψαν πολύτιμα συμπεράσματα. Οι δικτάτορες επιχείρησαν να χρησιμοποιήσουν το εκπαιδευτικό σύστημα για να δημιουργήσουν παθητικούς και υποτακτικούς πολίτες, που δεν θα αντιδρούσαν στην ανυπαρξία κάθε έννοιας δημοκρατίας και κοινωνικής δικαιοσύνης. Οι εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις του 1964 ακυρώθηκαν, το μάθημα «Στοιχεία Δημοκρατικού Πολιτεύματος» καταργήθηκε, το συνδικαλιστικό κίνημα των εκπαιδευτικών διαλύθηκε και η λογοκρισία και ο χαφιεδισμός κυριάρχησαν σε κάθε εκπαιδευτικό χώρο. Κυβερνητικοί επίτροποι, κατά βάση στρατιωτικοί, τοποθετήθηκαν στα πανεπιστημιακά ιδρύματα ως τοποτηρητές της Δικτατορίας. Χαρακτηριστικό δείγμα του κλίματος αυτής της περιόδου είναι η «Εγκύκλιος 182», που ένας γενικός επιθεωρητής εκπαίδευσης κυκλοφόρησε το 1968. Αναφερόμενος ειδικότερα στις γυναίκες εκπαιδευτικούς ο επίδοξος μεταρρυθμιστής τονίζει ανάμεσα σε άλλα στην απερίγραπτου κάλλους εγκύκλιό του: «… η ατημέλεια προκαλεί αποστροφήν, ούτω έτι πλέον το καπνίζειν υπό των γυναικών, το μινιφουστοφορείν, το οφρυοβλεφαρογράφειν σκορπίζουν την αηδίαν». Χωρίς σχόλια… Π.Χ.

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

Μύθοι και aλήθειες για το σχολείο: Η περίπτωση του Δ.Σ. Φουρφουρά ΑΛΕΞΑΚΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ*

Τον τελευταίο καιρό έχει τραβήξει τη προσοχή της εκπαιδευτικής κοινότητας και όχι μόνο το Δημοτικό Σχολείο (ΔΣ) του Φουρφουρά, στο Ρέθυμνο. Και δικαίως. Μία μικρή ομάδα συναδέλφων παράγουν ένα αξιόλογο έργο. Ωστόσο, ο δημόσιος λόγος για το έργο τους παραμένει ιδιαιτέρως ρηχός. Αφού αναφέρει τις δράσεις του σχολείου, εξάγει το συμπέρασμα πως παρά την κρίση, ένας φωτισμένος δάσκαλος, ο Άγγελος Πατσιάς, μπορεί παρά τις αντιξόοτητες να καταφέρει τα πάντα. Αναπαράγεται έτσι η κλασική εκπαιδευτική μυθολογία για την δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά, ενώ στιγματίζονται, μέσω της λογικής της αριστείας, οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί ως τεμπέληδες και άχρηστοι. Όπως και στο επίπεδο της παραγωγής, της έρευνας, της καινοτομίας, έτσι και στην εκπαίδευση ο κυρίαρχος λόγος ψυχολογικοποιεί όλες τις διαδικασίες. Μας παρουσιάζει ένα δραματοποιημένο success story, όπου ο ήρωας της καθημερινότητας ανάβει ένα κεράκι στο σκοτάδι. Ακόμα και ο ελάχιστος όρος της αναστοχαστικής σκέψης, να δούμε δηλαδή ποιές συνθήκες παράγουν ποιό αποτέλεσμα, αγνοείται. Ο σκοπός είναι προφανής· να κρύψουμε κάτω από την μυθολογία πως «ο δάσκαλος όλα τα μπορεί» όλες τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την βελτίωση της εκπαίδευσης. Τα πράγματα όμως είναι πιο περίπλοκα και πρέπει να αναστοχαστούμε κάποια στογμή σοβαρά πάνω σε αυτά. Ας ξεκινήσουμε με δύο μεθοδολογικές παρατηρήσεις. Πρώτον, στο ΔΣ Φουρφουρά δεν έχουν καταφέρει τα πάντα. Υπάρχουν ακόμα τα παιδιά που δυσκολεύονται ή η πίεση της ύλης. Ως εκ τούτου, πρέπει να αποτελεί ένα σημείο αναστοχασμού και όχι η ολοκληρωμένη εικόνα ένος ιδανικού σχολείου. Δεύτερον, πρέπει να εξετάσουμε τις συνθήκες κάτω από τις οποίες παράγεται το έργο του ΔΣ του Φουρφουρά. Ή διαφορετικά να θέσουμε τα εξής ερωτήματα: Γιατί το ΔΣ Φουρφουρά αναπτύχθηκε τώρα και όχι νωρίτερα; Γιατί οι εκπαιδευτικοί δεν είχαν το ίδιο έργο στα προηγούμενα σχολεία που υπηρετούσαν, αλλά στο ΔΣ Φουρφουρά; Ας ξεκινήσουμε με μερικές μετρήσιμες παρατηρήσεις. Το πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει στο σχολείο είναι η διαρρύθμιση των αιθουσών. Είναι βαμμένες με χαρούμενα χρώματα, καναπέδες, ξύλινα έπιπλα, παιδαγωγικές γωνιές. Ποιά είναι όμως η αναλογία μαθητών ανά τετραγωνικό μέτρο; Είναι η μισή από τις συνηθισμένες τάξεις των μεγάλων αστικών σχολείων. Με λίγα λόγια υπάρχει χώρος! Στις συνηθισμένες τάξεις (για να μην αναφερθούμε σε πολλές αίθουσες-κελιά που υπάρχουν) δεν υπάρχει χώρος για κάτι τέτοιο, ενώ με τις προδιαγραφές που δίνει το Υπουργείο για 1,5τ.μ. ανά μαθητή είναι αδύνατο. Να λοιπόν μία πρώτη συνθήκη για την επιτυχία του ΔΣ Φουρφουρά και για τη βελτίωση του σχολείου: Αύξηση των τ.μ. * δάσκαλος στο 10ο Δ.Σ. Ρεθύμνου

Το πρώτο πράγμα που εντυπωσιάζει στο σχολείο είναι η διαρρύθμιση των αιθουσών. Είναι βαμμένες με χαρούμενα χρώματα, καναπέδες, ξύλινα έπιπλα, παιδαγωγικές γωνιές. Ποιά είναι η αναλογία μαθητών ανά τετραγωνικό μέτρο; Είναι η μισή από τις συνηθισμένες τάξεις των μεγάλων αστικών σχολείων. Με λίγα λόγια υπάρχει χώρος! ανά μαθητή. Βεβαίως είναι ακριβή λύση. Πιο εύκολο είναι να τα ρίχνεις όλα στους εκπαιδευτικούς ως τεμπέληδες. Δεύτερον, η Α’ και η Β’ τάξη του ΔΣ έχουν από 8 παιδιά. Ποιός είναι ο μέσος όρος αναλογίας μαθητών ανά δάσκαλο; Σίγουρα πολύ μεγαλύτερος. Με μία τόση καλή αναλογία οι συνάδελφοι έχουν μεγάλυτερη ευχέρεια για να πετύχουν τους διδακτικούς στόχους,

να υποστηρίξουν εξατομικευμένα τους μαθητές, να κάνουν εναλλακτικές δραστηριότητες. Σε μία τάξη με 15 ή και 20 μαθητές (άλλοτε με 25) οι δυνατότητες παιδαγωγικής παρέμβασης μειώνονται δραματικά. Να λοιπόν και η δεύτερη συνθήκη. Προσλήψεις εκπαιδευτικών, ώστε να υπάρχει καλύτερη αναλογία μαθητών ανά δάσκαλο. Όσο λιγότεροι οι μαθητές τόσο μεγαλύτερη η δυνατότητα για συνεργατικές δραστηριότητες και εξατομικευμένη παρέμβαση. Τρίτον, το ΔΣ του Φουρφουρά είχε την τύχη να έχει μία πλούσια χρηματοδότηση (Υπουργείο, Δήμος, ιδιώτες). Αυτό οφείλεται εν πολλοίς και στην προβολή του από τα ΜΜΕ. Αλλά το αποτέλεσμα παραμένει. Το ΔΣ Φουρφουρά είναι ένα από τα πιο ακριβά σχολεία (αναλογικά με τους μαθητές του). Έτσι υπήρξε η δυνατότητα να αποκτηθεί ένας ζηλευτός εξοπλισμός και να δημιουργηθούν μία σειρά από δομές και εργαστήρια. Η προβολή π.χ. του σχολείου οδήγησε τον Δήμαρχο της περιοχής (για ευνόητους λόγους) να βάλει εν μία νυκτί διαδραστικό πίνακα σε κάθε αίθουσα. Μην ξεχνάμε όμως την φτώχεια όλων των υπόλοιπων σχολείων. Να λοιπόν και η τρίτη συνθήκη: γενναία χρηματοδότηση. Και για όποιον αντιλέγει πως γενναία χρηματοδότηση πρέπει να υπάρχει μόνο για τα άριστα σχολεία, να θυμήσουμε την υποχρέωση της πολιτείας να προσφέρει ίσες εκπαιδευτικές ευκαιρίες σε όλα τα παιδιά. Τέταρτον, το ΔΣ του Φουρφουρά λειτουργεί συλλογικά και δημοκρατικά από τον Σύλλογο Διδασκόντων. Πολλές φορές μιλάμε για τον Διευθυντή (και δάσκα-

5 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Δημόσια προσχολική αγωγή υπό κατάρρευση ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥΛΑ ΛΙΑΤΣΟΥ*

Σ

την εποχή των μνημονίων και της συνολικής κατάρρευσης της Παιδείας, η προσχολική αγωγή προσπαθεί να επιβιώσει εν μέσω ιδιωτικών συμφερόντων, κομματικών ημετέρων που τα οικονόμησαν μέσω «αναμορφώσεων «αυτοαξιολογήσεων» και αριθμών... αριθμών παιδιών, αιθουσών, τ.μ. και πάει λέγοντας... Ωστόσο, ο Σωκράτης και η Μαρία, η Γκρέσα και ο Ανδρέας, ο Άμπτετ και η Μελίνα..... δεν είναι απλά ονόματα στον πίνακα νηπίων κάποιας διεύθυνσης της Πρωτοβάθμιας, ούτε σκέτοι αριθμοί στα στατιστικά στοιχεία του υπουργείου Παιδείας που θα διαιρεθούν με τα τ.μ. των αιθουσών για να δούμε πως θα τα στοιβάξουμε. Είναι πρόσωπα. Προσωπάκια λευκά, κίτρινα ή μελαμψά, με γαλανά, σχιστά ή μαύρα ματάκια που σε κοιτάζουν με την ελπίδα πως θα γίνεις ο κύριος ή η κυρία τους- αν είναι τυχερά στην κλήρωση ή δεν καταργηθεί το σχολείο τους (σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία 2.250 νήπια και 40.744 * Nηπιαγωγός

προ-νήπια δε φοίτησαν σε νηπ/γεία, ενώ πολλά παρακολούθησαν μονάδες προσχολικής Αγωγής που δεν είχαν καν άδεια από το ΥΠΔΒΜΘ.). Είναι φατσούλες γελαστές ή σκυθρωπές που κλαίνε, γελάνε, θυμώνουν, αγαπάνε, φοβούνται, ονειρεύονται... μεγαλώνουν, χρόνια τώρα με τη βοήθεια νηπ/γών, που εκτός από τα εκπαιδευτικά τους καθήκοντα, ταΐζουν, καθαρίζουν, αλλάζουν, κοιμίζουν, και.... προσεύχονται να μην τύχει τίποτα στα παιδιά ή στις ίδιες (Β΄ βάρδια ολοημέρου) αφού εντελώς μόνες τους, χωρίς βοηθητικό προσωπικό, επωμίζονται όλη την ευθύνη για τη σωστή λειτουργία του σχολείου τους. Μουτράκια έξυπνα και αθώα που τρέχουν, πέφτουν, παίζουν, τσακώνονται, φιλιώνουν....κοινωνικοποιούνται -όχι ανώδυνα- σε κτίρια συνήθως ακατάλληλα (περίπου το 70 % των νηπ/γείων στεγάζονται σε μαγαζιά και σπίτια, χωρίς αυλές και τραπεζαρίες, χωρίς ράμπες, με απαράδεκτες πολλές φορές τουαλέτες για μικρά παιδιά π.χ. 45 νήπια σε μία τούρκικη τουαλέτα ή 31 νήπια σε αίθουσα 20 τ.μ.) και με προσωπικό καθαριότητας που αμείβεται με ψίχουλα(120 ευρώ το μήνα για τα 2/θέσια) και έρχεται στο σχολείο μετά τη

Νηπιαγωγεία αποδομημένα + νηπιαγωγοί απαξιωμένοι + νήπια αποκλεισμένα = Δημόσια προσχολική αγωγή υπό κατάρρευση.

λήξη λειτουργίας. Συνθήκες που δυσκολεύουν την υγιεινή και την ασφάλεια των νηπίων. Και ο Άγγελος είναι από τους λίγους τυχερούς που παρακολουθεί στο αναπηρικό καροτσάκι. Ειδικό νηπιαγωγείο 2 επί 2 με παράθυρο σε τοίχο, αφού τα περισσότερα νηπιαγωγεία αδυνατούν να στηρίξουν τους μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες και όταν υπάρχουν, τις περισσότερες φορές, δε διαθέτουν ούτε χώρους, ούτε τους απαραίτητους για τη λειτουργία τους επιστήμονες (λογοθεραπευτές-εργοθεραπευτέςψυχολόγους-νοσοκόμους-βοηθητικό προσωπικό). Την ίδια στιγμή χιλιάδες παιδιά με ειδικές ανάγκες βρίσκονται πολύ μακριά από κάποια σχολική μονάδα που θα μπορούσαν να φοιτήσουν και το Υπ. .Παιδείας με το αρθ. 39 δίνει το τελειωτικό χτύπημα στην ειδική αγωγή. Στην Ελλάδα του μνημονίου, το 2013, στα νηπ/γεία που ο χώρος είναι λίγος, η θέρμανση λιγότερη και η χρηματοδότηση ανύπαρκτη, κάποια πιτσιρίκια υποσιτίζονται, κρυώνουν, βιώνουν τη φτώχεια και την απελπισία της άνεργης οικογένειάς τους, φορώντας ξανά τριμμένα ρούχα και φορεμένα παπούτσια και

Μύθοι και aλήθειες για το σχολείο ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

6

λο), Άγγελο Πατσιά. Αλλά ξεχνάμε πως υπάρχει πάντα μία ομάδα, η οποία συζητάει, αποφασίζει και το κάθε μέλος συνεισφέρει τη δική του ξεχωριστή πινελιά. Και κάτι ακόμα, ο διευθυντής είναι απλά ο παλαιότερος δάσκαλος. Δεν είναι εκλεγμένος από κανένα συμβούλιο του Υπουργείου. Να ακόμα μία συνθήκη: Η δημοκρατική λειτουργία του σχολείου. Μία συνθήκη που θέλει να ξεχάσει το Υπουργείο. Κάτω από την ρητορική του Διευθυντή – ηγέτη, αποκόπτει τον Διευθυντή από το σώμα των εκπαιδευτικών και διαλύει κάθε δημοκρατική λειτουργία. Μία λειτουργία που έχουν λησμονήσει επίσης πολλοί συνάδελφοι που κλείνονται αποκλειστικά στις τάξεις τους και ξεχνούν την ζωτική σημασία που έχει όλη η σχολική κοινότητα για τη μάθηση. Το πέμπτο στοιχείο είναι η διάθεση για πειραματισμό. Οι συνάδελφοι και κυρίως ο Άγγελος Πατσιάς είχαν τη διάθεση να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγματα, να πειραματιστούν. Κάποιες ιδέες έμειναν απλώς ιδέες, κάποιες άλλες δεν περπάτησαν (όπως η υπαίθρια τάξη) και άλλες πραγματοποιήθηκαν με μεγάλη επιτυχία. Ίσως μερικές να μοιάζουν αντιφατικές ή να μην συμφωνούν όλοι. Αλλά σε κάθε περίπτωση είναι ένα σχολείο ανοιχτό να δοκιμάσει διαφορετικά πράγματα στην διδακτική πράξη και να δει τι λειτουργεί και τι όχι. Πόσο όμως επιτρέπει το βαρύ και ανελαστι-

κό Αναλυτικό Πρόγραμμα, η τεράστια ύλη να γίνει συστηματικά κάτι τέτοιο; Ακόμα και στην εξαιρετική περίπτωση του ΔΣ Φουρφουρά τα περιθώρια είναι στενα. Ακόμα μία συνθήκη: Η μείωση της ύλης. Ας αφήσουμε εκπαιδευτικούς και μαθητές να αναπνεύσουν και να δοκιμάσουν διαφορετικά πράγματα, να πειραματιστούν. Υπάρχουν πολλοί εκπαιδευτικοί με διάθεση να πειραματισθούν, οι οποίοι πνίγονται κάτω από τον φόρτο του αναλυτικού προγράμματος. Το τελευταίο στοιχείο που μπορούμε να εντοπίσουμε αφορά τη σχέση σχολείου και κοινότητας. Οι εκπαιδευτικοί με το έργο τους κέρδισαν γρήγορα την εμπιστοσύνη της τοπικής κοινωνίας, με αποτέλεσμα αυτή να βρίσκεται στο πλευρό τους σε ότι χρειαστεί. Ταυτόχρονα, άνοιξαν την παιδαγωγική διαδικασία στην τοπική κοινωνία με διάφορες δράσεις. Αυτή η στενή σύνδεση σχολείου και κοινότητας είναι η έκτη, κατά τη γνώμη μας, συνθήκη που καθιστά την περίπτωση του ΔΣ Φουρφουά ξεχωριστή. Συμπερασματικά θα μπορούσαμε να πούμε πως οι πρώτες 4 συνθήκες είναι αυτές που κάνουν τον Φουρφουρά μία ιδιαίτερη περίπτωση, διαφορετική από τα άλλα σχολεία. Συνθήκες που αν υπήρχαν και στα υπόλοιπα σχολεία θα συντελούσαν ώστε να βελτιωθεί η εκπαίδευση και να ξεπηδούσαν και άλλα ενδιαφέροντα σχολεία. Συνθήκες η απουσία των οποιών περιορίζουν τους εκπαιδευτικούς. Περιόριζαν ακόμα και τους εκπαιδευτικούς τους ΔΣ Φουρφουρά, όταν

ήταν σε άλλα σχολεία. Έτσι, μπορούμε να απαντήσουμε στο ερώτημα γιατί οι ήρωες μας άναψαν το κεράκι τους στον Φουρφουρά και όχι σε κάποιο από τα προηγούμενα σχολεία τους. Από την άλλη, οι τελευταίες 2 συνθήκες είναι αυτές που ανέδειξαν το σχολείο σε σχέση με το παρελθόν, που μετέτρεψαν ένα σχολείο που απλώς λειτουργούσε σε ένα σχολείο ξεχωριστό. Συνεπώς, η δασκάλα με τα ξανθά μαλλιά είναι σκέτο παραμύθι. Όποιος το αναπαράγει αγνοεί την εκπαιδευτική πραγματικότητα. Ή ακόμα χειρότερα, όπως στην περίπτωση του Υπουργείου, υποκρίνεται. Προβάλλει ένα παράδειγμα κουνώντας το δάχτυλο σε όλους τους υπόλοιπους, την ίδια στιγμή που καταστρέφει συστηματικά τις συνθήκες υπό τις οποίες μπορούν να βελτιωθούν τα σχολεία. Πέντε πράγματα μας διδάσκει ο Φουρφουράς πως πρέπει να γίνουν: Να αυξηθεί η χρηματοδότηση των σχολείων, να μειωθεί η αναλογία μαθητών/δασκάλων, να αυξηθεί η αναλογία μαθητών/τ.μ., να μειωθεί η ύλη, να ενισχυθεί η δημοκρατική λειτουργία του σχολείου. Αλλά γίνονται τα ακριβώς αντίθετα! Σίγουρα αυτές οι συνθήκες δεν είναι επαρκείς για την βελτίωση της εκπαίδευσης. Η εμπειρία όμως δείχνει πως είναι αναγκαίες. Αποτελεί βεβαίως μία ακριβή πολιτική επιλογή και αυτόν το καιρό δεν υπάρχουν χρήματα για την εκπαίδευση. Προταιρεότητα έχουν οι τράπεζες. Και για αυτό το ΔΣ του Φουρφουρά θα μείνει (για όσο μείνει) μία εξαίρεση...

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

χώνουν το χεράκι τους στη χούφτα της κυρίας τους, ενώνοντας την αγωνία τους με τη δική της που περιμένει υπό τέτοιες συνθήκες να αξιολογηθεί για να πληρωθεί ( μπας και μπορέσει να ξοφλήσει το χαράτσι της ΔΕΗ ή το δάνειο το στεγαστικό ) ή και να μην απολυθεί, αν είναι αναπληρώτρια ή έγκυος. Και η Γεωργία που δεν κληρώθηκε στο νηπ/γείο και δε φοίτησε καθόλου, κανένα πρόβλημα. Μύθος η υποχρεωτική φοίτηση (ν.3518/06), αφού χιλιάδες παιδιά αποκλείσθηκαν και φέτος από τα δημόσια νηπ/γεία. Μύθος και η αναμόρφωση του Π.Δ 200/98 «οργάνωση και λειτουργία νηπ/γειων». Από τις 6/12/10 που συνεδρίασε η επιτροπή δεν υπάρχει, παρά τη δέσμευση, κανένα νέο για το θέμα. Σε αντίθεση τα προβλήματα στο νηπ/γείο μεγαλώνουν και βαθαίνουν.

Οργανικότητα νηπιαγωγείων Παρά τις αλλαγές στο νηπ/γείο τα τελευταία χρόνια με τη θεσμοθέτηση ολοημέρου, την υποχρεωτική φοίτηση νηπίων πρώτης ηλικίας και τη διεύρυνση του ωρολογίου προγράμματος και παρ όλο που ο νόμος 3848/10 στο κεφάλαιο β΄ για την «επιλογή στελεχών εκπαίδευσης» αναφέρεται σε «….προϊσταμένους τριθέσιων και άνω νηπ/γείων...» (αρθ.10), η οργανικότητα των νηπ/γείων δεν έχει αυξηθεί, αν και έχει τεθεί ως αναγκαιότητα από τις νηπ/γούς από το 2009(π.χ. τα ολοήμερα, αν και απασχολούν 2 εκπαιδευτικούς, αναφέρονται ως μονοθέσια.). Σήμερα, το Υπουργείο Παιδείας,με τον νόμο 4115/30-1-13, μιλά για επαναπροσδιορισμό οργανικών θέσεων που πρέπει να τελειώσει μέχρι τις 30/8/2013. Με την καθολική εφαρμογή των μνημονιακών μέτρων για συγχωνεύσεις- καταργήσεις οι οποίες μείωσαν μέχρι σήμερα κι άλλο (2,4%)τα νηπιαγωγεία (από6.067 το 2011σε 5921 το 2012), οι Διευθύνσεις προχώρησαν ήδη σε αποτίμηση των αιθουσών, αριθμού νηπιαγωγών και παιδιών, ενοικιαζόμενων κτηρίων κ.τ.λ. προκειμένου από την 1η Αυγούστου να είναι έτοιμες οι νέες οργανικότητες των νηπιαγωγείων. Ανησυχούμε για το ενδεχόμενο κατάργησης οργανικών θέσεων στα 1.700 νηπιαγωγεία που λειτουργούν σε όλη τη χώρα. Μ’ αυτόν τον τρόπο είναι επισφαλείς οι οργανικές θέσεις που θα πάρουν συν/φοι νηπιαγωγοί που θα μετακινηθούν φέτος. Ανησυχία προκαλεί δε, το σχέδιο για την «αναμόρφωση» των κλασικών νηπιαγωγείων σε ΝΕΑΕΠ με ωράριο 8:00-2:00 (δοκιμή ήταν και η εγκύκλιος για την πρόωρη αποχώρηση στις 2μ.μ των νηπίων του ολοημέρου που ανακλήθηκε, λόγω πανελλαδικής διαμαρτυρίας, αλλά δεν καταργήθηκε.) Ανησυχεί επίσης ο « προβληματισμός» του υπουργείου «….να προχωρήσει στη διοικητική ενσωμάτωση την νηπ/γείων στα δημοτικά σχολεία....» (αναφορά στη διαδικασία συνέντευξης διευθυντών Σχολικών μονάδων το 2011).Ιδιαίτερα, μάλιστα, σήμερα, στην προσπάθειά τους να εξασφαλίσουν «αξιολογητές», μειώνοντας συγχρόνως το κόστος από το πενιχρό επίδομα προϊσταμένης των νηπ/γείων, δε θα διστάσουν να αποδυναμώσουν ακόμη περισσότερο τα νηπ/γεία και να απαξιώσουν ακόμη περισσότερο τους νηπ/γους.

Ωράριο νηπιαγωγών Περιμένοντας την έκδοση υπουργικής απόφασης

που θα καθορίζει το ωράριο των νηπ/γών, μετά και την ψήφιση του αρ.39 του νομοσχεδίου «οργάνωση και λειτουργία …και άλλες διατάξεις» ( 16/1/’13), πρέπει να πούμε, και να πάρουν υπ ‘όψιν τους, τα εξής: Στο νηπ/γείο ο εκπαιδευτικός εκτελεί συνεχές ωράριο. Λόγω ιδιαίτερων συνθηκών, κατά την ώρα προσέλευσης, του διαλείμματος έως και την ώρα αναχώρησης των παιδιών, είναι σε συνεχή εγρήγορση .Άρα το διδακτικό ωράριο με 45λεπτεςδιδακτικές ώρες, όπως σε όλους τους εκπ/τικούς, πρέπει να αρχίζει από την ώρα προσέλευσης και να λήγει την ώρα αποχώρησης των νηπίων. Το ωράριο αυτό μπορεί να διαμορφωθεί ως εξής: 20 διδακτικές ώρες για την προϊσταμένη του νηπιαγωγείου 24 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς μέχρι 10 χρόνια υπηρεσίας 23 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς από 10-15 χρόνια υπηρεσίας 22 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς μέχρι 20 χρόνια υπηρεσίας 21 διδακτικές ώρες για νηπιαγωγούς με πάνω από 20 χρόνια υπηρεσίας Η κάλυψη ωρών διδασκαλίας του προγράμματος να γίνεται υπερωριακά από τους νηπ/γούς που υπηρετούν στο νηπ/γείο.

Χωρίς γερή βάση δε χτίζεις τίποτα Η εκπαίδευση γενικά και η προσχολική Αγωγή δεν έχουν ανάγκη αξιολόγησης -χειραγώγησης των εκπ/κών. Ο αυταρχισμός, η τρομοκρατία και οι απολύσεις δε θα καλύψουν τις ανάγκες των σχολείων και των παιδιών μας. Αυτό που θα βοηθήσει και το απαιτούμε είναι: - Δημόσια χρηματοδότηση και όχι χορηγοί στα νηπ/γεια μας.

- Διορισμός μόνιμων εκπαιδευτικών και όχι ΕΣΠΑ και ωρομίσθιοι.

- Κατάργηση της ρύθμισης για πρόωρη αποχώρηση των νηπίων από το ολοήμερο και της ρύθμισης για παραμονή στο ολοήμερο παιδιών του κλασικού.

- Ουσιαστική επιμόρφωση και επαναλειτουργία των διδασκαλείων.

- Σχολικοί σύμβουλοι- συμπαραστάτες στο έργο μας (κλίμα δημοκρατίας και παιδαγωγικής ελευθερίας) και όχι επιθεωρητές-διαχειριστές του φόβου και της υποταγής μας.

- Κατάλληλες κτιριακές συνθήκες για τα παιδιά της προσχολική ηλικίας.

- Οι οργανικές θέσεις να ορίζονται με βάση τον τύπο του νηπ/γείου (κλασικό-ολοήμερο), 2 οργανικές θέσεις για κάθε ολοήμερο.

- Καθιέρωση ουσιαστικής υποχρεωτικότητας και στις 2 ηλικίες που φοιτούν στα νηπ/γεια. Εγγραφή όλων των παιδιών σε όλα τα νηπ/γεία και ίδρυση καινούργιων ή παραρτημάτων, όπου υπάρχουν ανάγκες.

- Προσωπικό καθαριότητας που θα πληρώνεται για να ζει με αξιοπρέπεια και βοηθητικό προσωπικό για τα ολοήμερα νηπ/γεία.

- Ψυχολόγοι-λογοθεραπευτές στις Διευθύνσεις που θα βοηθούν στις ανάγκες των σχολείων. Σήμερα όλοι οι συνάδελφοι της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης πρέπει να αντισταθούμε στη σχολειοποίηση του νηπ/γειου και στη μετατροπή του σε προθάλαμο του δημοτικού. Πρέπει να αντισταθούμε στη μνημονιακή παιδεία των περικοπών, απαιτώντας γενναίες αυξήσεις στη χρηματοδότηση των σχολείων και καλύτερες κτιριακές υποδομές. Η δημόσια προσχολική αγωγή, είναι η βάση της δημόσιας δωρεάν εκπαίδευσης. Χωρίς γερή βάση δε χτίζεις τίποτα. Θα τους αφήσουμε να την υποδομήσουν;

7

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ T H AT C H E R T H AT C H E R , M I L K S N AT C H E R

Ο θατσερισμός στην εκπαίδευση ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΜΗΛΙΩΝΗ*

Δ

8

ύο είναι οι εκφράσεις που στο άκουσμά τους μας έρχεται η Μάργκαρετ Θάτσερ. Αυτή της «σιδηράς κυρίας» και αυτή της «Milk Snatcher - άρπαγας γάλακτος». Το όνομά της συνδέθηκε με τη σκληρή αντιμετώπιση εναντίων των μεταλλωρύχων, με τις μαζικές ιδιωτικοποιήσεις, από τις οποίες δε γλίτωσε ούτε η εκπαίδευση, και γενικότερα με την εφαρμογή νεοφιλελεύθερων πολιτικών στη χώρα της. Διετέλεσε Υπουργός Παιδείας και Επιστήμης από το 1970 έως το 1974. Λίγα άλλαξε κατά τη διάρκεια αυτής της θητείας. Ανάμεσα τους ήταν η κατάργηση του δωρεάν γάλακτος στα σχολεία («Thatcher Thatcher, Milk Snatcher» φώναζε ο λαός στις διαδηλώσεις) τη διάθεση του οποίου είχε καθιερώσει η Υπουργός Helen Willkinson κατά τη διάρκεια της θητείας της το 1945 έως 1947, στη μετά τον πόλεμο κυβέρνηση των εργατικών. Πραγματοποιήθηκε, επίσης, η περικοπή του προϋπολογισμού για την Παιδεία. Την περίοδο αυτή ψηφίζει την εγκύκλιο 10/1970, η οποία αφήνει ελεύθερες τις τοπικές υπηρεσίες (LEA) να αποφασίζουν τι μορφή θα έχει η μέση εκπαίδευση σε καθεμιά από αυτές. Δηλώνει την επιθυμία να περιορίσει ή ακόμα και να καταργήσει τα comprehensive schools αλλά δεν τολμά να τα αγγίξει τελικά κατά της διάρκεια της θητείας της ως υπουργός, μιας και ήταν κοινά αποδεκτά από τη βάση της κοινωνίας. Tα comprehensive schools ήταν τα δημόσια σχολεία που δέχονταν όλα τα παιδιά από κάθε μέρος και γι αυτό θεωρούνταν από πολλούς «άσκηση στην κοινωνική παρέμβαση και περισσότερο κατάλληλα για το αριστερό σοβιετικό κράτος» και τα σχολεία στα οποία εγκαταλείπεται η σωματική τιμωρία. Να σημειωθεί πως είχαν επιβληθεί από τους εργατικούς καθώς τα σχηματιζόμενα νέα μεσοαστικά κοινωνικά στρώματα και ιδιαίτερα οι ειδικευμένοι εργάτες δημιούργησαν φιλοδοξίες για καλύτερες επαγγελματικές ευκαιρίες. Στις 4 Μαΐου 1979, μετά την κατάρρευση της κυβέρνησης του Τζέιμς Κάλαχαν, η Θάτσερ γίνεται Πρωθυπουργός (έως το 1988) και υλοποιεί τις μεταρρυθμίσεις στην παιδεία που δεν πραγματοποίησε ως Υπουργός. Δεν είναι τυχαίο γεγονός, αν σκεφτεί κανείς πως η νίκη των συντηρητικών εκτιμήθηκε ότι προήλθε και από τον τρόπο με τον οποίο αντιμετώπισαν οι συντηρητικοί τα θέματα της εκπαίδευσης (Simon 1991). Η Μάργκαρετ Θάτσερ κατηγορήθηκε δριμύτατα για την επικράτηση του άκρατου ατομικισμού, του περιορισμού του Κράτους Πρόνοιας και την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα. Έτσι, λοιπόν, στοχεύει σε γενική ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης με επιχείρημα το δικαίωμα των γονιών να επιλέγουν σχολείο για τα παιδιά τους (open enrollment), ευνοεί την ενίσχυση του κεντρικού ελέγχου της εκπαίδευσης από το Υπουργείο Παιδείας και όχι από τις τοπικές εκπαιδευτικές υπηρεσίες (LEA), ώστε να πετύχει χαμηλή χρηματοδότηση και προωθεί τους διαφορετικούς τύπους σχολείων. Το 1988 εφαρμόζει το μέτρο των πιστωτικών * Εκπαιδευτικός Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης

Η Μάργκαρετ Θάτσερ κατηγορήθηκε δριμύτατα για την επικράτηση του άκρατου ατομικισμού, του περιορισμού του Κράτους Πρόνοιας και την ενίσχυση του ιδιωτικού τομέα.

καρτών-voucher στην προσχολική αγωγή. Δημιουργεί επιχορηγούμενες από το δημόσιο θέσεις στα ιδιωτικά σχολεία «ικανών παιδιών» (direct grant schools). Έτσι πλήττει τα comprehensive schools, καθώς μένουν με χαμηλού επιπέδου μαθητές και ευνοεί, ουσιαστικά, τα παιδιά των ήδη ευνοημένων οικογενειών. Τέλος, ήταν η Θάτσερ που φιλελευθεροποίησε τους κανόνες στα δίδακτρα και εισήγαγε τα πρώτα φοιτητικά δάνεια. Υπήρξε μεγάλη αύξηση διδάκτρων στα Πανεπιστήμια και το 1981 ψηφίστηκαν τα πλήρη δίδακτρα για τους ξένους φοιτητές. Οι ιδιωτικοποιήσεις και το «λιγότερο κράτος» απο-

τελούν κυρίαρχη άποψη στις κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και πρώτη η Θάτσερ εφήρμοσε τέτοιες πολιτικές σε ευρωπαϊκή χώρα με δημοκρατικό καθεστώς. Μετά τη νίκη στα Φόκλαντ η δημοτικότητά της τής επέτρεψε να εφαρμόσει την πολιτική της σχολής του Σικάγου και να περάσει τα πλέον αντιλαϊκά μέτρα και στην εκπαίδευση. Σύμφωνα με το Μίλτον Φρίντμαν: «Μόνο μια κρίση –είτε είναι, είτε απλώς εκλαμβάνεται ως πραγματική- οδηγεί σε πραγματικές αλλαγές. Όταν ξεσπάσει μια κρίση, οι δράσεις που αναπτύσσονται εξαρτώνται από τις περιρρέουσες ιδέες». Έτσι και σήμερα στη χώρα μας χρειαζόταν μία κρίση –υπαρκτή ή τεχνητή- ώστε να διαλυθεί, μεταξύ άλλων, και ο δημόσιος χαρακτήρας του εκπαιδευτικού συστήματος. Στην Ελλάδα ο νεοφιλελευθερισμός και ο θατσερικός τρόπος σκέψης έχει επηρεάσει, δυστυχώς, πλήθος ανθρώπων και, κυρίως, έχει γίνει η βάση για πολλές κυβερνητικές επιλογές, με δικαιολογία την κρίση. Η ιδιωτικοποίηση των Πανεπιστημίων είναι επιθυμία της τρικομματικής κυβέρνησης και όλα οδηγούν προς τα εκεί. Ήδη έχουν ξεκινήσει και επιβάλλονται δίδακτρα στα μεταπτυχιακά προγράμματα σπουδών και, συγχρόνως, με το πρόσφατο σχέδιο «Αθηνά» συγχωνεύονται ή κλείνουν τμήματα σχολών και δρομολογείται η διάλυση της δημόσιας ανώτατης εκπαίδευσης. Τα κοινωνικά αγαθά, όπως η υγεία και η εκπαίδευση μετατρέπονται σε εμπορεύσιμα προϊόντα και οι λειτουργοί τους χτυπιούνται ξεδιάντροπα. Άρχισε η αναγνώριση πτυχίων αλλοδαπών κολεγίων, προχωρώντας στην ισοτίμηση με τα ΑΕΙ και ΤΕΙ και προχωρά η εμπορευματοποίηση – επιχειρηματοποίηση Πανεπιστημίων και σχολείων με μάνατζερ να τα «προωθούν», φοιτητικά δάνεια για να πληρώνονται τα δίδακτρα και με τις ΣΔΙΤ (συμπράξεις δημόσιου ιδιωτικού τομέα) να πληθαίνουν. Μέσω των ΣΔΙΤ ο ιδιωτικός τομέας πραγματοποιεί έργα για λογαριασμό του δημοσίου, με στόχο το κέρδος. Αυτό περιλαμβάνει δρόμους, αεροδρόμια, γέφυρες, νοσοκομεία, σχολεία και πολλά-πολλά άλλα με αντάλλαγμα τη χρήση των κτηρίων ή την επιβολή ενοικίου ή διοδίων με τελικό κόστος για το λαό πολλαπλάσιο. Γνωστή είναι η δήλωση που έκανε πρόσφατα ο Κεν Λόουτς (Άγγλος σκηνοθέτης) για το θάνατο της Μάργκαρετ Θάτσερ: «Η Μάργκαρετ Θάτσερ ήταν η πιο διχαστική και καταστροφική πρωθυπουργός της σύγχρονης εποχής. Μαζική ανεργία, κλεισμένα εργοστάσια, κατεστραμμένες κοινότητες, αυτή είναι η κληρονομία της… Πώς να την τιμήσουμε, όπως της αξίζει; Να ιδιωτικοποιήσουμε την κηδεία της. Να την βγάλουμε σε δημοπρασία και να την αναθέσουμε στη φθηνότερο μειοδότη. Αυτό θα ήθελε και η ίδια».

Πηγές: «Το ενιαίο σχολείο στην Αγγλία, μύθος και πραγματικότητα» του Λεωνίδα Α. Αγγελή, εκδόσεις ΤΥΠΩΘΗΤΩ «Το δόγμα του σοκ», Ναόμι Κλέιν, εκδόσεις Α.Α. Λιβάνη Άρθρα – δημοσιεύματα από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

Η πολιτική αναγκαιότητα της καλλιτεχνικής παιδείας ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΠΟΥΓΕΛΕΚΑΣ*

Μ

ε άξονα την εξυπηρέτηση των εφήμερων αναγκών της οικονομικής ολιγαρχίας και της αγοράς ο υπουργός των σχολικών συγχωνεύσεων, των οικονομικών περικοπών στην εκπαίδευση και των αναιτιολόγητων απολύσεων, κ. Αρβανιτόπουλος εξοστρακίζει από το νέο Λύκειο τη γενική παιδεία και, επομένως, καταδικάζει τις επόμενες γενιές των μαθητών της πατρίδας μας στην απόλυτη εξειδίκευση, στην ημιμάθεια και τελικά στην εύκολη χειραγώγησή τους από την πολιτική και εργοδοτική εξουσία. Απομακρύνει τον έφηβο από «[...] το κοινό ταμείο του πολιτισμού μας από το οποίο ο οιοσδήποτε πρέπει να έχει τη δυνατότητα να εκταμιεύει τα αγαθά της αποθησαυρισμένης ευαισθησίας και της συσσωρευμένης γνώσης». (Α. Ελεφάντης, «Αυγή», 13.10.2006). Αυτή τη γενική παιδεία το σχολείο οφείλει να σεβαστεί και να καλλιεργήσει ως την κύρια αποστολή του, γιατί ποτέ ξανά, συντεταγμένα και μεθοδικά, δεν θα δοθεί η δυνατότητα στον άνθρωπο να κατακτήσει αυτό το αγαθό και να μπορέσει να ανοιχθεί στον κόσμο της κοινωνικής, της φυσικής και της καλλιτεχνικής πραγματικότητας. Η καλλιτεχνική παιδεία, όπως ίσως υπαινικτικά φάνηκε από τα προαναφερθέντα, αποτελεί προϋπόθεση αλλά και συστατικό στοιχείο της γενικής παιδείας. Δεν είναι δυνατόν να υπάρξει η μία χωρίς την άλλη. Σύμφωνα με την εικαστικό Χριστίνα Σγουρομύτη, η τέχνη στο εκπαιδευτικό σύστημα επιφορτίζεται με την ευθύνη της διανοητικής απελευθέρωσης του ατόμου, μέσα από την προώθηση θέσεων όπως είναι η ελευθερία της έκφρασης και η απελευθέρωση της φόρμας. «Η ελευθερία αυτή συνδέεται βαθειά με μια διεργασία προάσπισης της έννοιας της διαφορετικότητας στην κοινωνία. Η αποδοχή της διαφορετικότητας του παιδιού, οδηγεί στην αποδοχή της διαφορετικότητας του μελλοντικού ενήλικα και συμβάλλει στην εδραίωση μιας υπέρ-εθνικής κοινωνικής αντίληψης. Όπως η κοινωνία μιας ιστορικά εξελιγμένης εποχής δεν μπορεί να είναι ομοιογενής, έτσι και η τέχνη-στο σύνολό της- λειτουργεί ως καθρέφτης αυτής της ανομοιογένειας, εγκολπώνοντας πολλές, ήδη εδραιωμένες, διαφορετικές τάσεις και ανιχνεύοντας νέες». (Παιδεία και Κοινωνία, τεύχος 70, 1η Ιανουαρίου 2012) Ταυτόχρονα η Έφη Αβδελά και η Αγγέλικα Ψαρρά σημειώνουν ότι, «τα προβλήματα της κρίσης έχουν εντείνει την από καιρό διαπιστωμένη έλλειψη ανοχής της ελληνικής κοινωνίας στην ετερότητα. Ούτως ή άλλως, η φαντασιακή μετάθεση των προβλημάτων μέσα από την ανακάλυψη εσωτερικών ή/και εξωτερικών εχθρών –αποδιοπομπαίων τράγων– συνιστά παμπάλαια καταφυγή σε περιόδους οικονομικής δυσπραγίας, ψυχικής ανασφάλειας και φόβου για το μέλλον». (Αυγή, «Ενθέματα», 1η Ιουλίου 2012) Η υφέρπουσα έλλειψη ανοχής που διακατέχει ένα, * εκπαιδευτικός, μέλος του ΔΣ της ΟΙΕΛΕ

Η καλλιτεχνική παιδεία αποτελεί προϋπόθεση αλλά και συστατικό στοιχείο της γενικής παιδείας

όχι ευκαταφρόνητο, μέρος της ελληνικής κοινωνίας στη διαφορετικότητα, παρά τις όποιες, ατομικές ή συλλογικές, διακηρυκτικές δηλώσεις καταδίκης του ρατσισμού και, πολύ περισσότερο, του ναζισμού, με την ανάπτυξη της οικονομική κρίσης βρήκε, μάλλον νομοτελειακά, και την πολιτική της έκφραση στο αποκρουστικό πρόσωπο της Χρυσής Αυγής. Αυτή η έλλειψη ανοχής προς τον άλλο, τον όποιον άλλο, αποτελεί συστατικό στοιχείο των απαρχών της ναζιστικής «ιδεολογίας». Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η περίπτωση του ΓκιοργκΛαντς φον Λίμπενφελς, αριοσοφιστή της Βιέννης, που εξέδιδε το ρατσιστικό περιοδικό Οstara, μανιώδης αναγνώστης, του οποίου υπήρξε τη δεκαετία του 1920 ο Χίτλερ. Συγκεκριμένα στο βιβλίο του «Θεοζωολογία» (1905) διατύπωσε μια ρατσιστική ερμηνεία της Bίβλου. Κατά τον Λίμπενφελς η έκπτωση των Πρωτοπλάστων είναι έκπτωση της αρίας φυλής. Οι Άριοι, δημιουργημένοι καθ’ ομοίωσιν του Θεού, ορίζονται ως θεόζωα. Αντίθετα οι Πυγμαίοι είναι τα ανθρωπόζωα. Τα θεόζωα εξέπεσαν επειδή ήλθαν σε επιμειξία με τους Πυγμαίους.

O πρώτος Πυγμαίος ήταν ο Aδάμ. Κατά συνέπεια, αν σταματήσουν οι φυλετικές επιμειξίες, οι Άριοι θα ανακτήσουν τις δυνάμεις τους και θα κυβερνήσουν ξανά τον κόσμο. (Αναστάσης Βιστωνίτης, Βήμα, 28η Απριλίου 2013) O Λαντς φον Λίμπενφελς είχε προτείνει, μάλιστα, τις εξής λύσεις για τις κατώτερες φυλές: Εξορία στη Mαδαγασκάρη, σκλαβιά, αποτέφρωση ως θυσία στον Θεό, χρησιμοποίηση τους ως υποζύγια. Αυτά τα μέτρα θα έπρεπε, σύμφωνα με τον γκουρού του ναζισμού, να συνδυαστούν και με προτάσεις ευγονικής, όπως ο ευνουχισμός και η στείρωση. Όπως, δυστυχώς, γνώρισε η ανθρωπότητα, τα περισσότερα από αυτά τα συστατικά της τελικής λύσης εφαρμόστηκαν από το Γ’ Ράιχ. Όμως στην καλλιτεχνική δημιουργία δεν χωρούν μονομέρειες, κατατάξεις των μορφών της τέχνης σε ανώτερες και κατώτερες, εξοντώσεις των διαφορετικών. Αυτά είναι δουλειές των ολοκληρωτισμών. Η ποικιλότητα στην Τέχνη μοιάζει να είναι ανάλογη της ίδιας της βιοποικιλότητας. Όλα, ανεξαιρέτως, τα καλλιτεχνικά ρεύματα παρουσίασαν, παρά τις τεράστιες διαφορές τους στη φόρμα και στη φιλοσοφία τους, αξεπέραστα καλλιτεχνικά δημιουργήματα. Αν ρίξουμε μια ματιά μόνο στα ρεύματα της ζωγραφικής, θα δια-

πιστώσουμε, αβίαστα θαρρώ, τόσο τις διαφορές όσο και τα διαχρονικά αριστουργήματα που μας άφησαν κληρονομιά. Αλήθεια τι σχέση έχει η Αναγεννησιακή Τέχνη και ο Botticelliμε τον Ιμπρεσιονισμό και τον Toulouse-Lautrec; Πόσο αταίριαστος μοιάζει να είναι ο Εξπρεσιονισμός και ο Wassily Kandinsky με την Ποπ Αρτ και τον Andy Warhol; Αν ατενίσει κανείς, με το βλέμμα του νου, όλα αυτά τα ρεύματα και όλους αυτούς τους σπουδαίους καλλιτέχνες, θα διαπιστώσει, εκτός από το τεράστιο μέγεθός τους και τις χαώδεις διαφορές τους, στο τρόπο που αντιλαμβάνονται την καλλιτεχνική έκφραση� ακόμα και αν ανήκουν στο ίδιο ζωγραφικό στυλ. Θα άξιζε, νομίζω, σε αυτό το σημείο, να αναφερθεί και το γεγονός ότι η καλλιτεχνική αξία και έμπνευση αρκετών σπουδαίων εικαστικών καλλιτεχνών προέρχεται από ρεύματα και καλλιτεχνικές αντιλήψεις που συναντώνται εκτός Ευρώπης και ανήκουν σε πολιτισμούς, που οι οπαδοί του φασισμού χαρακτηρίζουν ως υποδεέστερους. Για παράδειγμα η Αρ Ντεκό τέχνη άντλησε από πολλές εποχές και αποτελεί μείγμα επιδράσεων πολλών και διαφορετικών καλλιτεχνικών κινημάτων του 20ου αιώνα. Πηγή έμπνευσης της ήταν εκτός από τα σύγχρονα της καλλιτεχνικά ρεύματα και η αιγυπτιακή και αφρικανική τέχνη, η κινέζικη καλλιγραφία καθώς και ο λαϊκός πολιτισμός της Ρωσίας. Ενώ ο Πωλ Γκωγκέν, λίγο πριν την αναχώρησή του στην Ταϊτή, δήλωνε απογοητευμένος από τον ιμπρεσιονισμό και μετά από μια κρίση κατάθλιψης στέφεται περισσότερο στην Αφρικανική και Ασιατική τέχνη. Αυτή η οπτική, στη σημερινή πραγματικότητα της ανόδου του φασισμού, πολλαπλασιάζει την αξία και τα οφέλη από την ουσιαστική ένταξη της καλλιτεχνικής παιδείας σε ένα Ενιαίο Σχολείο Θεωρίας και Πράξης, αφού η αποδοχή της διαφορετικότητας είναι επί της ουσίας ο μεγαλύτερος εχθρός του νεοναζισμού. Δεν είναι,κατά συνέπεια, η καλλιτεχνική παιδεία μια πολυτέλεια, μια σχεδόν περιττή δραστηριότητα, μια άσκοπη δαπάνη σε μια χειμαζόμενη οικονομικά εκπαίδευση. Είναι αναγκαιότητα, είναι ασπίδα απέναντι στον ναζισμό, είναι προϋπόθεση ελπίδας για μια αυριανή κοινωνία, που θέλει να παραμείνει ανθρώπινη.

9

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Εις το όνομα των Πανελληνίων ΘΕΑΝΩ ΦΩΤΙΟΥ

Η

απεργία της ΟΛΜΕ κατά την περίοδο των Πανελληνίων εξετάσεων, η μαζική βούληση των καθηγητών της Δευτεροβάθμιας και η «προληπτική» επιστράτευσή τους είναι θέματα που απασχόλησαν πολύ τον Τύπο. Τα πολιτικά συμπεράσματα εξάγονται και είναι χρήσιμα για όλους. Με προεπιλεγμένη ημερομηνία των Πανελληνίων για την πιθανή σύγκρουση με τους εκπαιδευτικούς, αν τολμούσαν να απεργήσουν, η κυβέρνηση θεώρησε βέβαιο ότι μπορούσε να επιτύχει ανώδυνα τον μνημονιακό στόχο των απολύσεων στο χώρο της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Η προκήρυξη της απεργίας από την ΟΛΜΕ μέσα στις Πανελλήνιες θεωρήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας ότι έφερε το θήραμα στη φάκα. Εμβρόντητοι δήθεν, υπουργοί, συμπολιτευόμενοι και τηλεπαρουσιαστές, αναρωτιόντουσαν αν άκουσαν καλά. Οι εκπαιδευτικοί στρέφονταν κατά της ελληνικής οικογένειας, κατά των παιδιών, κατά των ιερών και οσίων: των πανελληνίων εξετάσεων. Εις το όνομα των Πανελληνίων η τρομοκράτηση των εκπαιδευτικών, το ανάθεμα της κοινωνίας για την αναλγησία τους, η νομιμοποίηση της κυβέρνησης για την προληπτική επιστράτευση και την συνταγματική εκτροπή. Οι νέοι βολεμένοι καθηγητές των 600 ευρώ στρέφονταν κατά των μαθητών και των οικογενειών τους που αφαιμάχτηκαν από τα μνημόνια και τα φροντιστήρια μήπως και κερδίσουν τα παιδιά τους μια θέση στα «άθλια Δημόσια Πανεπιστήμια και ΤΕΙ» της χώρας. Έμπαιναν εμπόδιο σ’ ένα μέλλον που έχει ορίζοντα την ανεργία των επιστημόνων, την συμμετοχή στο brain drain και την μετανάστευση. Ουαί υμίν Γραμματείς και Φαρισαίοι υποκριταί!

Τρεις μύθοι για τις Πανελλήνιες Οι Πανελλήνιες εξετάσεις περιβάλλονται με τρεις εθνικούς μύθους: της ισονομίας, της παιδαγωγικής εγκυρότητας και αξιοπιστίας και της εκπλήρωσης προσπαθειών και προσδοκιών. ΜΥΘΟΣ ΠΡΩΤΟΣ Η ισονομία, ότι δηλαδή δίνουν ίσες ευκαιρίες σε όλους για πρόσβαση στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση: Ο μύθος έχει πολλαπλά καταρριφθεί από την κοινωνιολογία της εκπαίδευσης. Οι υποψήφιοι δεν βρίσκονται όλοι ευθυγραμμισμένοι στην αφετηρία. Κάποιοι είναι πιο πίσω και κάποιοι πιο μπροστά. Η θέση τους συναρτάται σε μεγάλο βαθμό με κοινωνικά χαρακτηριστικά, όπως είναι το εισόδημα της οικογένειας –και όσα αυτό επιτρέπει ή απαγορεύει- η κοινωνική θέση και το μορφωτικό «κεφάλαιο» που διαθέτουν οι γονείς και άλλα μέλη της οικογένειας. Οι μορφωτικές ανισότητες εδραιώνονται σε σύνθετες κοινωνικές διαδικασίες. Η άμβλυνσή τους απαιτεί αντισταθμιστικά εκπαιδευτικά και κοινωνικά μέτρα και ριζικές τομές στον κορμό της σύγχρονης κοινωνίας.

10

ΜΥΘΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ Η παιδαγωγική εγκυρότητα και αξιοπιστία: Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε προηγμένες χώρες

Η «παπαγαλία» λειτουργεί ως νοητική λοβοτομή. Όσον αφορά την αξιοπιστία, αυτή επιβεβαιώνεται μόνο αν τα θέματα δεν εκφεύγουν της αποστηθείσας διδακτέας ύλης. Κάθε θέμα που απαιτεί συνθετική νοητική λειτουργία για την απάντησή του καταγγέλλεται ως εκτός διδακτέας ύλης.

δεν επιβεβαιώνουν αυτή την άποψη, αναφέρει ο Παύλος Χαραμής. Δεν θεωρούνται παιδαγωγικά έγκυρες οι διαδικασίες που, κατά κανόνα, δομούνται πάνω στην αποστήθιση. Ο μαθητής ασκείται σε νοητικές δραστηριότητες απλοϊκού και χαμηλού επιπέδου μηχανικής μάθησης, ενώ θα έπρεπε να αναπτύσσει υψηλές, σύνθετες και συνθετικές νοητικές λειτουργίες. Πρόκειται για μια πνευματική γενοκτονία που συντελείται στα νέα παιδιά, όπως συχνά αναφέρει ο Βένιος Αγγελόπουλος. Η «παπαγαλία» λειτουργεί ως νοητική λοβοτομή. Όσον αφορά την αξιοπιστία, αυτή επιβεβαιώνεται μόνο αν τα θέματα δεν εκφεύγουν της αποστηθείσας διδακτέας ύλης. Κάθε θέμα που απαιτεί συνθετική νοητική λειτουργία για την απάντησή του καταγγέλλεται ως εκτός διδακτέας ύλης. Παράλληλα κατηγοριοποιούνται στην ίδια περιοχή αντικείμενα διαφορετικής βαρύτητας και απαιτήσεων. Η Νοσηλευτική, για παράδειγμα, αξιολογείται με τους ίδιους όρους και με την ίδια ύλη με την Ιατρική. Γιατί άραγε αυτό είναι αξιόπιστο και αξιοκρατικό; ΜΥΘΟΣ ΤΡΙΤΟΣ Η εκπλήρωση των προσπαθειών και των προσδοκιών των διαγωνιζομένων. Αυτό αφορά μόνο όσους εισάγονται σε τμήματα της πρώτης επιλογής τους. Η συντριπτική όμως πλειονότητα των υποψηφίων για λόγους που αφορούν περισσότερο τη θεωρία των παιγνίων, εισάγονται σε Τμήματα που δεν επιθυμούσαν ή που σύντομα ανακαλύπτουν ότι δεν επιθυμούν. Η αλλαγή Τμήματος συνεπάγεται εκ νέου το κολαστήριο των Πανελληνίων. Στους χειρότερούς μου εφιάλτες, όταν ξυπνώ κάθιδρη τα χαράματα, έχω δει ότι δίνω ξανά Πανελλήνιες εξετάσεις και φαίνεται ότι αυτό συμβαίνει σε πολλούς! Οφείλουμε να ακυρώσουμε αυτό το συλλογικό εφιάλτη.

Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ έχει ως όραμα και στόχο ένα εκπαιδευτικό σύστημα που θα αποκαταστήσει τη χαρά της γνώσης, τη δημιουργικότητα και την κριτική σκέψη. Ένα τέτοιο σύστημα αγνοεί τα μεγάλα ακροατήρια και στηρίζεται στις ολιγάριθμες συμμετοχικές, διαδραστικές ομάδες, που κάθε μέλος τους έχει ενεργητικό ρόλο στην εκπαιδευτική διαδικασία: 20-25 παιδιά ανά τμήμα στην υποχρεωτική εκπαίδευση και ομάδες των 50 φοιτητών στα Πανεπιστήμια. Οι ολιγάριθμες τάξεις και οι εκπαιδευτικές μέθοδοι με κέντρο την αυτενέργεια του μαθητή και την τόνωση της δημιουργικότητας συνεπάγονται δυνατότητα αλλαγής της φιλοσοφίας του εκπαιδευτικού συστήματος και του τρόπου ελέγχου της γνώσης εν γένει. Οδηγούν σταδιακά στην οριστική απεμπόληση των πανελλαδικών εξετάσεων, που ταλανίζουν οικονομικά και ψυχικά χιλιάδες οικογένειες κάθε χρόνο.

Για ένα πουκάμισο αδειανό Μέχρι τις ώρες που γράφεται αυτό το άρθρο και ενώ οι μαθητές βρίσκονται στο κολαστήριο των Πανελληνίων, δεν υφίστανται θεσμικά κατοχυρωμένα τα Τμήματα των ΑΕΙ για τα οποία διαγωνίζονται οι υποψήφιοι. Μόνο δέκα από τα τριάντα έξι Προεδρικά Διατάγματα που αφορούν Τμήματα των ΑΕΙ έχουν εκδοθεί. Ουσιαστικά δεν υπάρχει νόμιμο μηχανογραφικό. Δεν υπάρχει αριθμός εισακτέων ανά Τμήμα. Απόλυτη σιωπή, όμως, για να μη διαταραχτεί η «ηρεμία των υποψηφίων». Πρόκειται για ένα κολοσσιαίο πολιτικό σκάνδαλο, που αποκρύπτεται επιμελώς από όλα τα ΜΜΕ και την κυβέρνηση. Ως γνωστό, μετά την ρουσφετολογική λαίλαπα του «Αθηνά», τα περισσότερα Τμήματα των ΑΕΙ άλλαξαν τίτλο, επειδή εισήχθησαν μαζικά οι Κατευθύνσεις. Οι ενέργειες του Υπουργείου Παιδείας για την έκδοση Προεδρικών Διαταγμάτων που αφορούν τα Τμήματα των ΑΕΙ δεν ευοδώθηκαν και η κατάσταση αναδεικνύει την καταστροφική προχειρότητα και αναλγησία του Υπουργείου για τους κόπους και την αγωνία των μαθητών. Η ουσία των Πανελληνίων εν τοις πράγμασι ακυρώνεται, αφού οι μαθητές δεν γνωρίζουν αν νομικά και εκπαιδευτικά υφίσταται το Τμήμα στο οποίο στοχεύουν. Πώς και πότε θα οριστούν οι εισακτέοι; Πώς και πότε θα καταρτισθούν τα προγράμματα σπουδών από τα ΑΕΙ; Το σχέδιο «Αθηνά» παραμένει σχέδιο χωρίς νομική κατοχύρωση και πρέπει να αποσυρθεί, έστω και τώρα. Την Δευτέρα, 27/5, συζητείται σχετική επίκαιρη ερώτησή μας στη Βουλή. Διότι βεβαίως ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ δεν θα σιωπήσει στην εξαπάτηση που συντελείται σε βάρος της νέας γενιάς. Καλούμε την πανεπιστημιακή κοινότητα να μην σιωπήσει, να μην συνεργήσει σ’ αυτήν την επιστημονική και ακαδημαϊκή εξαπάτηση. Τα Τμήματα οφείλουν να λειτουργήσουν τον Σεπτέμβριο με την προηγούμενη μορφή τους. Είναι η μόνη έντιμη πράξη σ’ αυτή την επιχείρηση υποκρισίας, εκβιασμών και αποσιώπησης που ενορχήστρωσε η κυβέρνηση κατά των εκπαιδευτικών και των μαθητών, εις το όνομα των Πανελληνίων.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

Η απεργία των καθηγητών και ο ΣΥΡΙΖΑ ΣΑΣΑ ΧΑΣΑΠΗ, ΣΩΤΗΡΗΣ ΜΑΡΤΑΛΗΣ*

Ο

ι συνδικαλιστές στην εκπαίδευση ενημέρωσαν εγκαίρως την πολιτική Αριστερά, αλλά και την κοινωνία, σχετικά με τη σημασία της μάχης όπως και για την πρόθεσή τους να αντισταθούν. Και στο σημείο αυτό εκδηλώθηκαν δύο μεγάλα «κενά» που ήταν –κατά τη γνώμη μας– καθοριστικά για τη συνέχεια. Τα ελλείμματα αυτά οφείλουμε να συζητήσουμε, για να βγάλουμε συμπεράσματα για τις μάχες που θα ακολουθήσουν. Η επίθεση της κυβέρνησης στην εκπαίδευση δεν έχει περιορισμένους στόχους. Αν αυτή επιβληθεί, ουσιαστικά το δημόσιο σχολείο θα μετατραπεί σύντομα σε πάρκινγκ για τα παιδιά των εργαζομένων και ως πραγματικά σχολεία θα συνεχίσουν να λειτουργούν μόνον τα ιδιωτικά. Πρόκειται για μια αθέατη αλλά πολύ βαθειά διαδικασία ιδιωτικοποίησης. Με την έννοια αυτή, οι εκπαιδευτικοί, η Αριστερά και η κοινωνία έχουν μπροστά τους έναν παρατεταμένο πόλεμο για την ανατροπή της πολιτικής της τρικομματικής και της τρόικας. Σε αυτόν τον πόλεμο, η πρώτη μάχη, η ακυρωμένη απεργία της ΟΛΜΕ ήταν σημαντική. Η κυβέρνηση επιδίωξε αυτήν την πρώτη ήττα των συνδικαλισμένων εκπαιδευτικών, φέρνοντας την πρώτη δόση των μέτρων της πάνω στις πανελλαδικές εξετάσεις, προϋπολογίζοτας εμφανώς στην πίεση του «κοινωνικού αυτοματισμού», ώστε η συνδικαλιστική αντίσταση να οδηγηθεί σε αδιέξοδο. Ισχυριζόμαστε ότι αυτή η πρώτη ήττα δεν ήταν αντικειμενικά προδιαγεγραμμένη. Κατ’ αρχήν, ο χώρος της εκπαίδευσης ανέδειξε ένα σπουδαίο δυναμικό αντίστασης. Η μαζικότητα των συνελεύσεων των ΕΛΜΕ και η αποφασιστικότητα των καθηγητών να στηρίξουν τα συνδικάτα τους είναι «μηνύματα» που κανείς δεν δικαιούται να υποτιμήσει. Όμως οι ΕΛΜΕ και η ΟΛΜΕ δεν μπορούσαν μόνοι τους να νικήσουν, με δεδομένο ότι η κυβέρνηση θα προχωρούσε στην επιστράτευση. Οι συνδικαλιστές στην εκπαίδευση ενημέρωσαν εγκαίρως την πολιτική Αριστερά, αλλά και την κοινωνία, σχετικά με τη σημασία της μάχης όπως και για την πρόθεσή τους να αντισταθούν. Και στο σημείο αυτό εκδηλώθηκαν δύο μεγάλα «κενά» που ήταν κατά τη γνώμη μας καθοριστικά για τη συνέχεια. Τα ελλείμματα αυτά οφείλουμε να συζητήσουμε, για να βγάλουμε συμπεράσματα για τις μάχες που θα ακολουθήσουν. Το πρώτο μεγάλο έλλειμμα, είναι η περιορισμένη συνδικαλιστική αλληλεγγύη. Φάνηκε νωρίτερα, στη Χαλυβουργία, στο μετρό, στους ναυτεργάτες. Με τη γενίκευση της τακτικής της επιστράτευσης από τη μεριά της κυβέρνησης, η συγκεκριμένη εκδήλωση της συνδικαλιστικής αλληλεγγύης από τη μεριά των Συνομοσπονδιών και των μεγάλων Ομοσπονδιών, γίνεται κρίσιμος παράγοντας. Στην περίπτωση της ΟΛΜΕ παρά τη γενικευμένη συμπάθεια της κοινωνικής πλειοψηφίας, που υποχρέωσε ακόμα και τα ΜΜΕ να * εκπαιδευτικοί

Οι συνδικαλιστές στην εκπαίδευση ενημέρωσαν εγκαίρως την πολιτική Αριστερά, αλλά και την κοινωνία, σχετικά με τη σημασία της μάχης όπως και για την πρόθεσή τους να αντισταθούν. Και στο σημείο αυτό εκδηλώθηκαν δύο μεγάλα «κενά» που ήταν κατά τη γνώμη μας καθοριστικά για τη συνέχεια. Τα ελλείμματα αυτά οφείλουμε να συζητήσουμε, για να βγάλουμε συμπεράσματα για τις μάχες που θα ακολουθήσουν.

τροποποιήσουν την επιθετική γραμμή στους απέναντι στην απεργία η στάση των μεγάλων συνδικάτων υπήρξε από αδιάφορη ως απεργοσπαστική. Αυτό, όμως, είναι πλέον ένα από τα «δεδομένα» της εποχής, που όλοι οφείλουμε να γνωρίζουμε από πριν. Με αυτήν την έννοια, αποδείχθηκε πιο κρίσιμο το έλλειμμα στη στάση της πολιτικής Αριστεράς. Το ΚΚΕ αποφάσισε δια του ΠΑΜΕ να υποχωρήσει ατάκτως στη συστημική πίεση και στον «κοινωνικό αυτοματισμό», να βγει από το κάδρο των δυνάμεων που έψαχναν τους τρόπους της αντίστασης. Ο ΣΥΡΙΖΑ, καταρχήν, είχε ενεργή εμπλοκή στο να πυροδοτηθεί η δυναμική της απεργιακής αντίστασης στην εκπαίδευση. Όχι τυχαία συγκέντρωσε τα κύρια πυρά των κυβερνητικών και των παπαγάλων των ΜΜΕ. Αυτό οφειλόταν σχεδόν αποκλειστικά στη στάση των δυνάμεών του στην εκπαίδευση, στις τοπικές οργανώσεις του και στη νεολαία. Όμως ούτε ο ΣΥΡΙΖΑ, κεντρικά, πίστεψε στις δυνατότητες νίκης. Υποτίμησε τη δυναμική των εκπαιδευτικών. Υπερτίμησε την πίεση των «νοικοκυραίων» για τις εξετάσεις, που αποτελούσε το βασικό όπλο του Σαμαρά. Από τις παραμονές του Πάσχα μέχρι σήμερα, δεν έκανε τίποτα συγκεκριμένο, με στόχο να οργανωθεί ένα πλατύ εργατικό λαϊκό ρεύμα συμπαράστασης

στους εκπαιδευτικούς με στόχο να συγκεντρωθούν δυνάμεις πάνω στο αίτημα σωτηρίας του δημόσιου σχολείου. Αντίθετα, έστελνε αδιόρατα αλλά αισθητά, το σήμα ότι στην κρίσιμη στιγμή, πάνω στην ώρα της απεργίας που υποχρεωτικά ταυτιζόταν με τις εξετάσεις, οι συνδικαλιστικές δυνάμεις αντίστασης θα όφειλαν να αποφύγουν τις «περιπέτειες». Εδώ η υπόθεση της απεργίας στην εκπαίδευση ενεπλάκη στις γενικότερες εκτιμήσεις, στα «σχέδια» για το πώς θα φτάσουμε σε ανατροπή του Σαμαρά και σε μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Η γνώμη μας είναι ότι η έμφαση στον κοινοβουλευτικό δρόμο και κατά συνέπεια οι φόβοι για απώλειες ψήφων μέσα από μια «αναταραχή» στις εξετάσεις, για άλλη μια φορά αποδείχθηκε λανθασμένη τακτική. Η τρικομματική θα πέσει μόνον αν τη ρίξουμε. Και αυτό προϋποθέτει κάποιες μεγάλες μάχες, με στόχο μεγάλες νίκες των εργατικών -λαϊκών δυνάμεων σε χώρους όπως η εκπαίδευση, η υγεία, οι ιδιωτικοποιούμενες επιχειρήσεις κ.ο.κ. Σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των εκλογολόγων, αυτός είναι ο ασφαλέστερος και ίσως ο μοναδικός δρόμος για μια κυβέρνηση της Αριστεράς. Ο ΣΥΡΙΖΑ όφειλε να σηκώσει ένα μεγάλο πολιτικό ρεύμα υποστήριξης των εκπαιδευτικών (πάνω στα αιτήματα αλλά και στις μορφές πάλης που υποχρεωτικά αυτοί επέλεγαν), με στόχο μια πρώτη μεγάλη ήττα της κυβέρνησης Σαμαρά. Το απέφυγε και περιορίστηκε σε μια παθητική και αντιφατική! «συμπαράσταση». Αυτή η στάση των συνδικάτων και των πολιτικών δυνάμεων της Αριστεράς, άφησε την ΟΛΜΕ σχετικά απομονωμένη μπροστά σε μια μάχη εξαιρετικά δύσκολη. Είναι άδικο και υποκριτικό να ζητάμε σήμερα «λογαριασμό» από τους συνδικαλιστές της ριζοσπαστικής Αριστεράς στην ΟΛΜΕ, θέτοντάς τους το ερώτημα γιατί δεν κατόρθωσαν μόνοι τους!! να σπάσουν την επιστράτευση. Είναι επίσης λάθος ένα κλίμα «κανιβαλισμού» που πάει να αναπτυχθεί στο εσωτερικό της συνδικαλιστικής Αριστεράς. Οι δυνάμεις των Συσπειρώσεων οφείλουν μια πιο υπεύθυνη στάση. Ενώ ούτε οι ίδιοι δεν πρότειναν την πραγματοποίηση της απεργίας (η πρόταση για «άρνηση» παραλαβής του χαρτιού επιστράτευσης από 400-500 συνδικαλιστές, ενώ οι δεκάδες χιλιάδες συνάδελφοί τους θα δούλευαν, δεν συνιστά μορφή απεργίας…) ανεβαίνουν σήμερα στα κεραμίδια κατηγορώντας (κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ) για απεργοσπασία! Πρόκειται εμφανώς για παιχνίδι εντυπώσεων με το μάτι στην κάλπη των ΕΛΜΕ μπροστά στο επερχόμενο συνέδριο της Ομοσπονδίας. Στην εκπαίδευση χρειάζεται επειγόντως τακτική ανασύνταξης δυνάμεων μετά από την αναδίπλωση της απεργίας. Γιατί η επόμενη μάχη στα σχολεία δεν είναι μακριά. Το ίδιο ισχύει και στα νοσοκομεία. Όμως μπροστά σε αυτές τις μάχες η συνδικαλιστική και κυρίως η πολιτική Αριστερά οφείλει να κρατήσει ένα συμπέρασμα: ο δρόμος για τις νίκες του κόσμου μας περνάει μέσα από την αλληλεγγύη, μέσα από την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με τους απέναντι, μέσα από την ανατρεπτική συγκρουσιακή πολιτική και τακτική.

11

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Για την υπεράσπιση του δημόσιου σχολείου ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, ΟΜΑΔΑ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗΣ

Η

συγκυβέρνηση του τρίτου μνημονίου, με προσωπική εντολή του κ. Σαμαρά, αποσύρει το νομοσχέδιο για την αντιμετώπιση της ρατσιστικής βίας χαϊδεύοντας τα αυτιά των νεοναζιστών της Χρυσής Αυγής, ενώ την ίδια στιγμή επιστρατεύει προληπτικά τους καθηγητές που με τα αιτήματά τους υπερασπίζονται το δημόσιο σχολείο. Υπενθυμίζουμε ότι η μνημονιακή πολιτική οδηγεί σταθερά την Δημόσια Παιδεία σε κατάρρευση: εκπαιδευτικοί λείπουν από τα σχολεία, οι μισθοί τους έχουν κοπεί περίπου στο μισό, η υλικοτεχνική υποδομή συνεχώς επιδεινώνεται εξαιτίας των αλλεπάλληλων περικοπών, οι γονείς καλύπτουν μεγάλο μέρος των λειτουργικών δαπανών των σχολείων, πραγματοποιήθηκαν συγχωνεύσεις και καταργήσεις σχολικών μονάδων ενώ σχεδιάζονται κι άλλες, πυκνώνουν τα φαινόμενα υποσιτισμένων παιδιών που λιποθυμούν στα σχολεία. Η κυβέρνηση, υπηρετώντας το καταστροφικό μνημόνιο, αδιαφορεί παντελώς για το Δημόσιο Σχολείο, γι’ αυτό και δεν διστάζει να παίζει άθλια μικροκομματικά παιχνίδια με τις αγωνίες της ελληνικής κοινωνίας. Το μόνο πράγμα που απασχολεί την κυβέρνηση είναι η επικοινωνιακή διαχείριση, η καλλιέργεια εντυπώσεων, και η συστηματική προσπάθεια για διαίρεση του ελληνικού λαού και κοινωνικό αυτοματισμό. Ωστόσο, είναι προφανές ότι η κυβέρνηση Σαμαρά έχει ξεπεράσει προ πολλού κάθε όριο αυταρχισμού και αντιδημοκρατικότητας: επιλέγει συνεχώς την επιστράτευση απέναντι σε κάθε εργασιακή διεκδίκηση, καταργώντας έτσι επί της ουσίας τόσο το δικαίωμα στην απεργία όσο και το Σύνταγμα που το κατοχυρώνει. Επίσης, η κυβέρνηση αρνήθηκε τον διάλογο με τους εργαζόμενους, όπως πρότεινε ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ, αποδεικνύοντας έτσι περίτρανα ότι τα κοινωνικά δικαιώματα και η δημοκρατία είναι και αυτά θύματα της καταστροφικής πολιτικής των μνημονίων. Υπενθυμίζουμε ότι ο ίδιος ο Σαμαράς έχει χαρακτηρίσει παλαιότερα τις διαδικασίες επιστράτευσης ως «χουντικές μεθόδους». Υπογραμμίζουμε ότι η υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας είναι υπόθεση όλης της κοινωνίας. Γι’ αυτό συμμετέχουμε στα συλλαλητήρια σε όλη την Ελλάδα και καλούμε τους πολίτες να πράξουν το ίδιο. Επειδή στον δημόσιο διάλογο η κυβέρνηση και τα ΜΜΕ που την στηρίζουν διαδίδουν ένα σωρό ψέματα για την κατάσταση στην εκπαίδευση, ακολουθεί τεκμηρίωση από εκπαιδευτικούς όπου επισημαίνονται τα ψεύδη αυτά και αποτυπώνεται η πραγματική κατάσταση στα σχολεία.

ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

12

Ψέμα: «Οι καθηγητές σχεδιάζουν να απεργήσουν γιατί αρνούνται να εργαστούν δυο ώρες παραπάνω.» Αλήθεια: Η αύξηση του ωραρίου και οι υποχρεωτικές μεταθέσεις είναι η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι. Έχουν προηγηθεί μια σειρά σκληρών μνημονια-

κών μέτρων, που υπονομεύουν το δημόσιο σχολείο και περιορίζουν ή και καταργούν το δικαίωμα της μόρφωσης για δεκάδες χιλιάδες νέους-νέες. Πιο συγκεκριμένα: • Συγχωνεύτηκαν ή καταργήθηκαν 2000 σχολικές μονάδες την τελευταία διετία • Σταμάτησαν να λειτουργούν θεσμοί και προγράμματα αντισταθμιστικής εκπαίδευσης (Πρόσθετη Διδακτική Στήριξη στα Λύκεια και Ενισχυτική Διδασκαλία στα Γυμνάσια, τμήματα υποδοχής κλπ) • Εγκαταλείφθηκαν τα Αθλητικά, Μουσικά, Καλλιτεχνικά σχολεία καθώς και άλλες μορφωτικές δραστηριότητες (Περιβαλλοντική Εκπαίδευση, Πολιτιστικά Προγράμματα κλπ) • Τα σχολεία για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες αποδυναμώθηκαν, έμειναν για μεγάλα διαστήματα χωρίς το αναγκαίο διδακτικό και βοηθητικό προσωπικό • Οι δαπάνες για τη δημόσια εκπαίδευση μειώθηκαν δραματικά τα τελευταία χρόνια με τραγικές συνέπειες στη λειτουργία των σχολείων • Η φετινή σχολική χρονιά για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες τελειώνει με πάνω από 1200 κενά διδακτικού προσωπικού στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση, γεγονός που αναγνώρισε και ο Υφυπουργός Παιδείας (παραδείγματα: το ΕΠΑΛ Μούδρου δεν είχε καθηγητές σε τέσσερις ειδικότητες, πανελλαδικά εξεταζόμενων μαθημάτων.) Ψέμα: «Το ωράριο των καθηγητών είναι μικρό και οι επιπλέον 2 ώρες συνιστούν ελάχιστη θυσία» Αλήθεια: Στην πραγματικότητα το διδακτικό ωράριο των καθηγητών στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση αρχίζει από τις 21 ώρες την εβδομάδα και αποκλιμακώνεται ανάλογα με τα χρόνια υπηρεσίας σε 19, 18 και

τελικά 16 μετά την εικοσαετία. Ταυτόχρονα, όμως, το ωράριο εργασίας των εκπαιδευτικών υπερβαίνει το διδακτικό ωράριο και φτάνει μέχρι τις 30 ώρες, τουλάχιστον, υποχρεωτικά, αλλά στην πράξη μπορεί να υπερβαίνει και τις 40 ώρες, και περιλαμβάνει πληθώρα γραφειοκρατικών εργασιών και καθηκόντων, προκειμένου να λειτουργήσει το σχολείο! Αν συνυπολογίσουμε και την εργασία στο σπίτι, που συνίσταται στην προετοιμασία της διδασκαλίας για την επόμενη μέρα και τη διόρθωση των συχνών γραπτών εργασιών των μαθητών και των διαγωνισμάτων, προκύπτει ένας αυξημένος όγκος ωρών που ξεπερνά, κατά πολύ, το ημερήσιο οκτάωρο! Ο μέσος όρος διδακτικών ωρών για τους εκπαιδευτικούς των 25 χωρών από τις 27 της Ε.Ε. για την κατώτερη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο) είναι 19,1 και για αυτούς της ανώτερης Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης (Λύκειο) είναι 18,4. Στην Ελλάδα, όπου δεν υπάρχει αντίστοιχος διαχωρισμός, ο μέσος όρος διδασκαλίας είναι 18,5, αντίστοιχος του μέσου όρου Ε.Ε.

(19,1 και 18,4). Όσον αφορά τους Έλληνες εκπαιδευτικούς προκύπτει ότι ως προς τον χρόνο εργασίας συνολικά σε ετήσια βάση στο σχολείο είναι 1.170 ώρες για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, όταν ο μέσος όρος για την Ε.Ε./19 είναι 1.133 και 1.108, αντίστοιχα. Ο μέσος όρος των καθαρών εργάσιμων εβδομάδων για τους εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους στην Ε.Ε. είναι 38,6 εβδομάδες, ενώ στην Ελλάδα οι εργάσιμες εβδομάδες για τους εκπαιδευτικούς είναι 39, λίγο πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε./27. Με έμφαση υπογραμμίζουμε ότι: (α) Το διδακτικό ωράριο σχετίζεται άμεσα με το επίπεδο παρεχόμενης γνώσης. Για αυτό και παγκόσμια υπάρχει θεσμοθετημένο όριο.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

(β) Τα αιτήματα της ΟΛΜΕ Το πλαίσιο αιτημάτων που προβάλλει η ΟΛΜΕ περιλαμβάνει τις ελάχιστες προϋποθέσεις για να σταματήσει η πορεία υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου και να στηριχτεί η λειτουργία και η προοπτική του. Συγκεκριμένα: • Να μην καταργηθούν και να μην συγχωνευτούν σχολεία • Να μην γίνει καμιά απόλυση εκπαιδευτικού • Να μην γίνουν υποχρεωτικές μεταθέσεις εκπαιδευτικών • Να μειωθεί ο αριθμός μαθητών ανά τμήμα στους 25 κατ’ ανώτατο όριο • Να μην προχωρήσουν οι σχεδιασμοί του υπουργείου για καθιέρωση πανελλαδικών εξετάσεων στις τρεις τάξεις του λυκείου • Να καταργηθούν οι ρυθμίσεις που θέτουν σε υποχρεωτική αργία δεκάδες εκπαιδευτικούς και υπαλλήλους ευρύτερα καταργώντας το τεκμήριο της αθωότητας Ψέμα: Η κυβέρνηση ισχυρίζεται ότι «δεν πρόκειται να απολυθούν εκπαιδευτικοί μόνιμοι ή αναπληρωτές». Αλήθεια: Ο σχεδιασμός της κυβέρνησης και της τρόικα είναι να μειωθεί το προσωπικό της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης μέσα σε μια εξαετία (2012-2016) κατά 35%. Ήδη οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας μειώθηκαν κατά 15.500 μετά την τελευταία τριετία (από 102.000 το 2010 μειώθηκαν στους 86.500 φέτος) και σχεδιάζεται να περιοριστούν στους 67.000 το 2016. Έχουν ήδη απολυθεί 7.000 περίπου αναπληρωτές, που εργάζονταν τα προηγούμενα χρόνια καλύπτοντας πάγιες και διαρκείς ανάγκες λειτουργίας των σχολείων και θα απολυθούν άλλες 3.500 περίπου το καλοκαίρι εφόσον δεν θα προσληφθούν ξανά από 1/9/2013. Ο σχεδιασμός από τους 87.000 να πάμε στους 67.000 καθηγητές περιλαμβάνει 3.500 απολύσεις αναπληρωτών, 7.000 συνταξιοδοτήσεις και 10.000 απολύσεις μόνιμων καθηγητών. Είναι σαφές ότι όσοι δεν αποδεχτούν την καταναγκαστική μετάθεσή τους θα δουν το δρόμο της απόλυσης. Ψέμα: «Οι καθηγητές θα μετακινούνται μέ-

τχ. 82

τική γιατί είναι άλλα τα επαγγελματικά αλλά και οικονομικά δεδομένα.

Όσον αφορά τους Έλληνες εκπαιδευτικούς προκύπτει ότι ως προς τον χρόνο εργασίας συνολικά σε ετήσια βάση στο σχολείο είναι 1.170 ώρες για το Γυμνάσιο και το Λύκειο, όταν ο μέσος όρος για την Ε.Ε./19 είναι 1.133 και 1.108, αντίστοιχα. Ο μέσος όρος των καθαρών εργάσιμων εβδομάδων για τους εκπαιδευτικούς κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους στην Ε.Ε. είναι 38,6 εβδομάδες, ενώ στην Ελλάδα οι εργάσιμες εβδομάδες για τους εκπαιδευτικούς είναι 39, λίγο πάνω από τον μέσο όρο της Ε.Ε./27. σα στα όρια της περιφέρειας τους» Αλήθεια: Με το σύστημα της αύξησης των ωρών διδασκαλίας και τις συγχωνεύσεις, δεν θα υπάρχει περιφέρεια της χώρας όπου δεν θα υπάρχουν υπεράριθμοι. (πιθανά πλην περιοχών όπως η Δ΄ Δωδεκανήσου). Μόνο στη Γ Αθηνών( Δυτ. Αθήνα) θα προκύψουν 1000 «υπεράριθμοι». Στην πραγματικότητα, πλην ελαχίστων, οι περισσότεροι είτε θα μετακινούνται οπουδήποτε στην χώρα είτε θα κινδυνεύουν με διαθεσιμότητα ή απόλυση. Με μισθούς όμως 620 ευρώ , ακόμη και η μετακίνηση ισοδυναμεί με απόλυση. Η σύγκριση με τον κλάδο των στρατιωτικών είναι ατυχής και προκλη-

Ψέμα: «Στις διατάξεις αξιολόγησης πουθενά δεν τεκμηριώνεται άμεσα ή έμμεσα διαδικασία απόλυσης ή διαθεσιμότητας εκπαιδευτικών» Αλήθεια: Είναι γεγονός ότι άλλα προβλέπονται στην ισχύουσα νομοθεσία. Συγκεκριμένα: στο άρθρο 95 του Νόμου 3528/07 προβλέπεται ότι «υπάλληλος ο οποίος εγγράφεται σε δύο διαδοχικούς πίνακες μη προακτέων στον ίδιο βαθμό παραπέμπεται… υποχρεωτικώς προς κρίση στο υπηρεσιακό συμβούλιο, το οποίο… μπορεί να τον απολύσει ή να τον υποβιβάσει κατά ένα βαθμό». Ψέμα: «Οι καθηγητές ευθύνονται για την παραπαιδεία» Αλήθεια: Για την παραπαιδεία αποκλειστικός ένοχος είναι το εκπαιδευτικό σύστημα των κυβερνήσεων , που αντιμετωπίζουν το Λύκειο σαν ένα τεράστιο, αποκλειστικό προθάλαμο των πανεπιστημίων. Ιδιαίτερα τα μέτρα για το «Νέο Λύκειο» που προωθεί η συγκυβέρνηση και προβλέπουν εξετάσεις και στις 3 τάξεις του Λυκείου, θα επιδεινώσουν παραπέρα το πρόβλημα. Η αριστερά έχει συγκεκριμένες προτάσεις για την αποδέσμευση από τον οικονομικό και παιδαγωγικό βραχνά των πανελλήνιων εξετάσεων. Παράδειγμα: Το ιλιγγιώδες ποσό των 5,1 δισ. ευρώ «εκταμιεύθηκε» το 2008 από τους προϋπολογισμούς των ελληνικών νοικοκυριών για «αγορά» εκπαιδευτικών υπηρεσιών πάσης φύσεως. Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση αποτελεί ένα μύθο, με αποκλειστική ευθύνη του κράτους. Και βέβαια τα ποσά αυτά δεν πηγαίνουν σε ιδιαίτερα: τη στιγμή που η συγκυβέρνηση σχεδιάζει να απολύσει καθηγητές ξένων γλωσσών δαπανήθηκαν 711 εκατ. Ευρώ για εκμάθηση ξένων γλωσσών. Σε ωδεία, σχολές θεάτρου και καλών τεχνών, γυμναστήρια και σχολές χορού δαπανήθηκαν 1,9 δις. ευρώ τη στιγμή που απολύονται καθηγητές μουσικής, καλλιτεχνικών, γυμναστικής, θεατρολογίας. Είναι προφανές ότι η συγκυβέρνηση παραδίδει την εκπαίδευση στο ιδιωτικό κεφάλαιο.

Ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ για την επιστράτευση των καθηγητών «ΓΙΑ ΠΟΣΟ ΑΚΟΜΑ ΑΥΤΗ Η ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΘΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΥΒΕΡΝΑΕΙ ΜΕ ΑΥΤΑΡΧΙΣΜΟ ΚΑΙ ΑΝΤΙΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΕΣ ΕΚΤΡΟΠΕΣ;» ΑΠΕΝΑΝΤΙ σ’ ένα δίκαιο αγώνα για την υπεράσπιση της δημόσιας παιδείας η τρικομματική κυβέρνηση επέλεξε το δρόμο της πρωτοφανούς αντιδημοκρατικής προληπτικής επιστράτευσης για να φιμώσει και να τρομοκρατήσει την ελληνική κοινωνία στον αγώνα της ενάντια στην πολιτική των μνημονίων. Η ίδια η κυβέρνηση με την πολιτική της πυροδότησε το «κλίμα ηρεμίας» που υποκριτικά δηλώνει ότι προστατεύει, ενώ στην πραγματικότητα εξα-

θλιώνει εργασιακά τους εκπαιδευτικούς, επισείοντας απολύσεις και υποχρεωτικές μετακινήσεις και υποβαθμίζοντας ακόμη περισσότερο τη δημόσια παιδεία. Το κίνημα των εκπαιδευτικών με αξιοπρέπεια και συνέπεια θα συνεχίσει να αγωνίζεται για την αναβάθμιση και την προστασία της δημόσιας παιδείας. Με την πολιτική των επιστρατεύσεων, της καταστολής και του αυταρχισμού δεν μπορούν να πάνε

μακριά. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ δεσμεύεται να αναλάβει νομοθετική πρωτοβουλία για την κατάργηση της πολιτικής επιστράτευσης και απαιτεί την άμεση άρση της επιστράτευσης των εκπαιδευτικών. Ο ΣΥΡΙΖΑ-ΕΚΜ θα συνεχίσει να στηρίζει τους αγώνες των εργαζομένων για την ανατροπή της κυβερνητικής πολιτικής, μιας πολιτικής επικίνδυνης για ολόκληρη την κοινωνία και τους δημοκρατικούς θεσμούς. ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

13

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΕΙΣ ΟΛΜΕ:

Ένας πρώτος απολογισμός ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ ΘΕΜΗΣ, ΖΩΓΡΑΦΑΚΗ ΕΛΕΝΗ*

Τ

ο νιώθουμε ως ανάγκη απέναντι σε όλο τον κλάδο, απέναντι σε κάθε καλοπροαίρετο συνάδελφο, να μιλήσουμε ανοιχτά και τίμια για την κρίσιμη εβδομάδα που πέρασε. Μακριά από εμάς η αντιμετώπιση μιας τόσο κρίσιμης κατάστασης με κριτήρια «παραταξιακού πατριωτισμού». Το ΔΣ της ομοσπονδίας οφείλει να ανοίξει τη συζήτηση στον κλάδο για την κρίσιμη αυτή περίοδο, να ξαναδεί όλες τις αποφάσεις του, να αφουγκραστεί τους προβληματισμούς των συναδέλφων μας και να βγάλει τα θετικά και τα αρνητικά συμπεράσματα της δράσης του. Ταυτόχρονα εξελίσσονταν μια προσπάθεια από την πλευρά της ΟΛΜΕ, στις ελάχιστες μέρες που είχαμε, να δημιουργήσουμε κινηματικούς όρους στον κλάδο, να συμβάλουμε με την οργανωμένη παρουσία μας στην ανατροπή της δυσμενούς δημόσιας εικόνας για τα αιτήματά μας που είχαν δημιουργήσει κυβέρνηση και μεγάλα ΜΜΕ, να δημιουργήσουμε όρους και προϋποθέσεις κοινωνικής υποστήριξης της απεργίας και, τέλος, να υπάρξει ευρεία συμπαράσταση του συνόλου των οργανωμένων συνδικάτων, που θα έκαναν υπόθεση όλου του συνδικαλιστικού κινήματος την κατάργηση της επιστράτευσης. Η ΟΛΜΕ ξεκίνησε μια μεγάλη μάχη αυτή την περίοδο. Τα τελευταία μέτρα που πέρασε η κυβέρνηση για ωράριο, μεταθέσεις, απολύσεις και κλείσιμο σχολείων ξεχείλισαν το ποτήρι της οργής των εκπαιδευτικών. Πήραμε την πρωτοβουλία, μετά από μια βασανιστική εβδομάδα πολύωρων συνεδριάσεων, να προτείνουμε στον κλάδο μια απεργία σε δύσκολη περίοδο. Την περίοδο των εξετάσεων. Η κυβέρνηση προσπάθησε να δημιουργήσει, μέσω και των ΜΜΕ, ένα κλίμα κοινωνικού αυτοματισμού για τους «τεμπέληδες εκπαιδευτικούς» και «τα παιδιά που θα πλήρωναν την αναλγησία των εκπαιδευτικών». Προσπάθησε, με τα περίφημα non-papers, που διαστρέβλωναν τα αιτήματα και τις θέσεις της ΟΛΜΕ, να προωθήσει στην κοινωνία μέσω των ΜΜΕ μια στρεβλή και απαξιωτική εικόνα για τους εκπαιδευτικούς. Αρκετά μέλη της ομοσπονδίας προσπαθήσαμε με τη στάση, τα κείμενα και τις επεξεργασίες μας να απαντήσουμε. Εδώ ας σημειώσουμε την αναγκαιότητα της ίδρυσης γραφείου τύπου στην Ομοσπονδία και τη χάραξη μιας σοβαρής επικοινωνιακής στρατηγικής, που όχι μόνο θα απαντά σε όλα τα θέματα που τίθενται δημόσια, αλλά και θα σχεδιάζει τις καμπάνιες προβολής των προβλημάτων της εκπαίδευσης και των διεκδικήσεών μας. Εκτιμούμε πως η πρόταση του Δ.Σ. για απεργία δημιούργησε καλύτερους όρους για να γίνουν γνωστά στην κοινωνία τα προβλήματα της εκπαίδευσης και τα αιτήματα του εκπαιδευτικού κινήματος. Στο θέμα αυτό πιστεύουμε πως τα καταφέραμε καλά. Αρπάξαμε την ευκαιρία αυτή και αποκαλύψαμε τα ψέματα της κυβέρνησης και τους μύθους που είχαν καλλιεργηθεί στην κοινωνία από τα ΜΜΕ για την εργασία των καθηγητών. Αποδείχτηκε για ακόμα μια φορά

14

* Γ.Γ. ΟΛΜΕ και Οργ. Γρ. ΟΛΜΕ Εκπρόσωποι των Συνεργαζόμενων Εκπαιδευτικών Κινήσεων

πως μόνο οι κινητοποιήσεις ανοίγουν την πόρτα της ενημέρωσης στους εργαζόμενους. Η κυβέρνηση επιστράτευσε προληπτικά εκπαιδευτικούς και κτήρια πριν καν αποφασιστεί η απεργία! Μια απόφαση καθαρά αντιδημοκρατική και αντισυνταγματική. Η απόφαση της επιστράτευσης και η δράση της ΟΛΜΕ άλλαξαν το κλίμα. Στις 13.5 μαζικά συλλαλητήρια στην Αθήνα αλλά και σε άλλες πόλεις ταρακούνησαν τα λιμνασμένα νερά. Οι γενικές συνελεύσεις των ΕΛΜΕ συσπείρωσαν τους εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν ενεργά για να καταδικάσουν τον κυβερνητικό αυταρχισμό και να στηρίξουν και να στηριχτούν στο σωματείο τους. Πάνω από 20.000 εκπαιδευτικοί συμμετείχαν στις ΓΣ και έδωσαν με τη συμμετοχή τους ένα δυνατό χαστούκι σε όλους αυτούς που παπαγάλιζαν στα ΜΜΕ πως η ΟΛΜΕ δεν εκφράζει τον κλάδο των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί υπερψήφισαν την αγωνιστική πρόταση και το πλαίσιο αιτημάτων που πρότεινε η διοίκηση της ομοσπονδίας. Είχαμε, βέβαια, ένα σοβαρό ζήτημα να λύσουμε. Θα μπορέσουμε να σπάσουμε τα δεσμά της επιστράτευσης και να απεργήσουμε; Όλοι συμφωνούσαμε πως πρέπει να το επιδιώξουμε μόνο με όρους μαζικού κινήματος. Τόσο μέσα στον κλάδο όσο και με την υποστήριξη όλων των εργαζομένων. Η κατάσταση ήταν -και είναι- πολύ δύσκολη. Προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε, στις λίγες μέρες πού είχαμε, όρους κινήματος. Μέσα στα σχολεία, με ενημερώσεις και συνελεύσεις. Ζητήσαμε από την ΑΔΕΔΥ, τη ΓΣΕΕ και τις ομοσπονδίες δημόσιου και ιδιωτικού τομέα να δημιουργήσουν έναν κλοιό υποστήριξης στη μάχη κατά της επιστράτευσης. Η ΑΔΕΔΥ και η ΓΣΕΕ (πλειοψηφίες) όχι μόνο δεν το έκαναν αλλά, αντίθετα, υπονόμευσαν την απεργία ορίζοντας κινητοποιήσεις άλλες ημέρες. Και επίσης,

καμία μεγάλη ομοσπονδία, «ταξική» ή «συμβιβασμένη», δεν ανταποκρίθηκε στην έκκλησή μας, πλην της ΔΟΕ. Επίσης, δεν καταφέραμε να δημιουργήσουμε ευρύ κύμα υποστήριξης στον αγώνα μας από ομοσπονδίες και πρωτοβάθμια σωματεία, και μάλιστα σε κρίσιμους τομείς λειτουργίας για εκείνη την ημέρα (π.χ. συγκοινωνίες). Εδώ νομίζουμε πως πρέπει να παραδεχτούμε ένα σοβαρότατο λάθος του ΔΣ της ΟΛΜΕ. Εκτιμούσαμε πως ήταν πολύ δύσκολο να σπάσει η επιστράτευση και χρειαζόταν να δημιουργήσουμε όρους κινήματος. Όμως, επειδή στην κουλτούρα της ομοσπονδίας μας οι συνελεύσεις είναι πάντα κυρίαρχες να αποφασίσουν, θα έπρεπε να εξαντλήσουμε κάθε δυνατότητα αποσαφήνισης του κατά πόσο εκτιμά η βάση του κλάδου ότι υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις να προχωρήσουμε στην απεργία μέσα στην επιστράτευση, δηλ. πρακτικά κατά πόσο είμαστε αποφασισμένοι να αγνοήσουμε την επιστράτευση μαζικά. Βέβαια, κάτι τέτοιο μάλλον δεν εύρισκε σύμφωνες όλες παρατάξεις (αυτό διαφαινόταν από τις συζητήσεις) που είχαν εισηγηθεί την απεργία. Ο αντίλογος ήταν πως, επειδή τα πράγματα ήταν ρευστά και προσπαθούσαμε να πιέσουμε την κυβέρνηση να υποχωρήσει, να δώσει λύσεις στα αιτήματά μας, αυτή η εισήγηση θα εκλαμβανόταν ως σήμα για υποχώρηση. Αφέθηκαν λοιπόν όλα να λυθούν στη συνέλευση των προέδρων. Στη συνέλευση αρκετοί πρόεδροι μετέφεραν μια εικόνα πως υπάρχει αβεβαιότητα σοβαρή σχετικά με τη συμμετοχή, ή ακόμα και σιγουριά πως θα απεργήσουν ελάχιστοι συνάδελφοι. Πως οι συνάδελφοι ψήφισαν απεργία για να καταδικάσουν την πολιτική της κυβέρνησης και την επιστράτευση, αλλά όχι για να την σπάσουν απεργώντας. Αυτό επιβεβαιώνονταν και από το γεγονός πως ελάχιστοι ψή-

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

φιζαν για σπάσιμο επιστράτευσης όπου ετίθετο το θέμα σε ψηφοφορία. Σε κάποιες ΕΛΜΕ, επίσης, τέθηκαν ρητά τέτοια ερωτήματα (ακόμα και ως προσθήκες στην αρχική εισήγηση της ΟΛΜΕ) και από τις απαντήσεις σε αυτά διαπιστώνεται ότι η απεργία μέσα στην επιστράτευση μπορεί να γίνει μόνο με όρους μαζικούς. Από την άλλη, είναι σίγουρο πως η κυβέρνηση, αν μας εύρισκε σε τέτοια κατάσταση (με λίγους απεργούς), δεν θα δίσταζε να προχωρήσει ακόμα και σε απολύσεις. Όλες οι παρατάξεις, στην πραγματικότητα, εκτιμούσαν πως δεν υπάρχουν όροι μαζικού κινήματος για να σπάσει η επιστράτευση ούτε ως προς τη μαζικότητα συμμετοχής στην απεργία ούτε ως προς το εύρος της συμπαράστασης. Και προφανώς δεν είναι όροι μαζικού κινήματος να ζητήσουμε από 300 ή 500 συνδικαλιστές (που δεν ξέραμε και αν τους είχαμε) να υπογράψουν πως θα σπάσουν συμβολικά την επιστράτευση, όπως προτάθηκε. Η ΓΣ προέδρων μπλοκαρίστηκε διαδικαστικά για το πώς θα συζητήσει και θα αποφασίσει πάνω στο ερώτημα «αν υπάρχουν οι όροι και οι προϋποθέσεις» να αγνοήσουμε την επιστράτευση. Και ενώ επιμέναμε, από την πλευρά μας, πως μόνο η ΓΣ μπορούσε να τοποθετηθεί στο θέμα, γιατί οι ίδιοι οι πρόεδροι που συμμετείχαν στις ΓΣ των ΕΛΜΕ γνώριζαν πολύ καλά τις διαθέσεις των συναδέλφων για απεργία, το ΔΣ τελικά δέχθηκε την πρόταση που έγινε από προέδρους να διαμορφώσει πρώτα μια εκτίμηση προς τη ΓΣ των προέδρων. Και δεν διαφώνησε σε αυτό καμία παράταξη. Ούτε επίσης υπήρχε διαφωνία για το γεγονός πως έπρεπε να γίνει συζήτηση και ψηφοφορία για το αν υπάρχουν «οι όροι και προϋποθέσεις» να πραγματοποιηθεί η απεργία τώρα. Διαδικαστικό ζήτημα τέθηκε ως προς το αν θα έπρεπε γίνουν δύο διαδοχικές ψηφοφορίες αντί για δύο ταυτόχρονα. Θεωρούμε σε αυτό το σημείο πως ήταν σοβαρό λάθος του ΔΣ της ΟΛΜΕ που αποδέχτηκε να συνεδριάσει και να εκτιμήσει την κατάσταση. Ανέλαβε δηλαδή μια ευθύνη που δεν του ανήκε. Οι πρόεδροι των ΕΛΜΕ μπορούσαν να αποφασίσουν ανάλογα με τις εντολές που είχαν από τη Γενική τους Συνέλευση και από τις συζητήσεις και τους προβληματισμούς που έγιναν σε αυτή και χωρίς την εκτίμηση του ΔΣ. Τελικά, η Συνέλευση των Προέδρων, με όλες τις επιφυλάξεις και τα ερωτήματα που τέθηκαν και στις τοπικές Γ.Σ., εκτίμησε πως δεν υπάρχουν οι όροι και προϋποθέσεις ενός μαζικού κινήματος που θα δράσει και θα υποστηριχθεί για να απεργήσουν οι καθηγητές μέσα και ενάντια στην επιστράτευση. Είναι γεγονός πως το σώμα της ΓΣ των Προέδρων διχάστηκε. Αλλά συχνά σε κρίσιμες στιγμές αυτό συμβαίνει. Τελικά, εκ των υστέρων τι μπορεί κανείς να συμπεράνει; Το δίλημμα που αντιμετωπίζαμε ήταν αν μπορούμε να απαντήσουμε μαζικά στην επιστράτευση και όχι με μεμονωμένες ηρωικές ενέργειες,

σαν και αυτές που προτάθηκαν. Στις συζητήσεις στο ΔΣ τα μέλη όλων των παρατάξεων που συνέπραξαν στην εισήγηση διαβεβαίωναν πως «μόνο με μαζικούς όρους θα επιχειρήσουμε να την σπάσουμε» και δεν θα προσφέρουμε στην κυβέρνηση ένα κομμάτι εκπαιδευτικών, και μάλιστα το πιο αγωνιστικό, για να τους απολύσει. Στην τελική εκτίμηση υπήρξαν σοβαρές διαφωνίες. Από τη μια μεριά ήταν τα διαδικαστικά και τα λάθη που έγιναν στην οργάνωση αυτού του σύντομου αγώνα και εξόργισαν τους συναδέλφους μας, και έπληξαν την αξιοπιστία της Ομοσπονδίας μας. Αναγνωρίζουμε πως η όλη διαδικασία μας τραυμάτισε και έχει σε αυτό όλο το ΔΣ σοβαρό μερίδιο ευθύνης. Από την άλλη μεριά, πιστεύουμε πως με τις δεδομένες συνθήκες η απεργία μέσα στην επιστράτευση, χωρίς μαζικούς όρους, θα οδηγούσε σε σοβαρότατα προβλήματα τον κλάδο μας. Είναι σαφές ότι ο αγώνας των εκπαιδευτικών θα έχει συνέχεια και δεν πρέπει να εγκλωβιστούμε σε μια ατέρμονη ενδοσκόπηση. Προφανώς και όσοι υποστηρίζουν την άποψη πως θα έπρεπε να συνεχίσουμε ρισκάροντας, έχουν ισχυρά επιχειρήματα, αλλά δεν μάθουμε ποτέ αν είχαν δίκαιο. Και δεν είναι μακριά από την πραγματικότητα το ότι σε κρίσιμες στιγμές θα πρέπει να συνεκτιμάμε όλα τα δεδομένα και να διαβλέπουμε τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που μπορεί να φέρει η δράση μας. Θετικά ή αρνητικά. Εμείς επιχειρούμε να κάνουμε εδώ ένα πρώτο ψύχραιμο απολογισμό.

τχ. 82

Θα περιμένουμε και από τις άλλες δυνάμεις, αλλά και το σύνολο του ΔΣ να το πράξουν. Πρέπει όμως άμεσα να ξαναβγούμε μπροστά στις διεκδικήσεις μας, αξιοποιώντας κάθε θετικό και αλλάζοντας κάθε αρνητικό στη δράση μας. Τα προβλήματα όχι μόνο παραμένουν, αλλά θα διογκωθούν το επόμενο διάστημα από τα κυβερνητικά μέτρα και τις αντιεκπαιδευτικές αλλαγές που κυοφορούνται. Χρειάζεται ένα οργανωμένο πλάνο αγωνιστικών κινητοποιήσεων με διάφορες μορφές. Με μια μεγάλη συμμαχία όλων των συνδικάτων, για να ανατραπούν το μνημόνιο και η πολιτική κυβέρνησης, Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης και ΔΝΤ. Και βέβαια, θα πρέπει να παλέψουμε με κάθε μέσο να ακυρωθεί τώρα η επιστράτευση. Σύντομα η κυβέρνηση θα μας βρει μπροστά της. Ο προσδιορισμός νέων Γενικών Συνελεύσεων, που θα κάνουν έναν απολογισμό και θα προγραμματίσουν κινητοποιήσεις, πρέπει να γίνει άμεσα. Να κρατήσουμε και να διευρύνουμε τις καμπάνιες, τις πρωτοβουλίες και την παρουσία μας στο δημόσιο χώρο και τα ΜΜΕ, ώστε τα ζητήματα του δημόσιου σχολείου να παραμένουν στην επικαιρότητα, χτίζοντας παράλληλα και τις ευρύτερες δυνατές συμμαχίες μας για την διεκδίκησή τους. Τέλος, η κατάργηση της επιστράτευσης πρέπει να γίνει υπόθεση όλου του λαϊκού και του εργατικού κινήματος γιατί είναι μάχη για την υπεράσπιση της δημοκρατίας και του δικαιώματος στην απεργία.

Αθώος ο Αντιπρύτανης του ΑΠΘ Γιάννης Παντής Η απόφαση αθώωσης του αντιπρύτανη του ΑΠΘ Γιάννη Παντή αποτελεί πρωταρχικά δικαίωση του ίδιου, αλλά και ευρύτερα του αυθόρμητου κινήματος πανεπιστημιακών που ξεσήκωσε η άδικη δίωξη του. Κινήματος υπεράσπισης των στοιχειωδών Δημοκρατικών Αρχών και του τεκμηρίου της αθωότητας που βάναυσα καταπατήθηκε στο πρόσωπο του, με βάση την αντισυνταγματική ρύθμιση μιας πράξης

νομοθετικού περιεχομένου, η οποία θέτει σε υποχρεωτική αργία κάθε δημόσιο υπάλληλο ή λειτουργό που καταγγέλλεται από έναν πολίτη ακόμη και για απλό πλημμέλημα. Η Συντακτική Ομάδα του ‘Παιδεία και Κοινωνία’ που συμμετείχε και αυτή σε αυτό το κίνημα αλληλεγγύης βέβαιη με βάση όλα τα δεδομένα για την τελική του αθώωση (βλέπε προηγούμενο τεύχος

σελ. 5) τον συγχαίρει για την όλη ακαδημαϊκή αξιοπρέπεια με την οποία αντιμετώπισε την συκοφάντηση του ονόματος του και του εύχεται να συνεχίσει με το ίδιο ήθος και σθένος την πορεία του ως πανεπιστημιακός δάσκαλος. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ του ΠΑΔΕΙΑ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

15

ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Επι-στρατευμένη διανόηση ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ*

Ο

ιδιότυπος εξαναγκασμός ενός μέρους της διανόησης, των εκπαιδευτικών, στην παραγωγή έργου μέσω της επιστράτευσης είναι το καινοφανές στοιχείο που προστέθηκε στο μωσαϊκό των μνημονιακών πολιτικών. Αφ’ εαυτής προκλητική ενέργεια, καταφανώς πέρα από τα όρια της συνταγματικής νομιμότητας, δηλώνει ταυτόχρονα και την αμετάκλητη απόφαση της κυβέρνησης για διαρκή μετακίνηση της πολιτικής της προς την κατεύθυνση της δημοκρατικής εκτροπής. Ταυτόχρονα και αντιφατική, καθώς επιδιώκει να εγκλωβίσει με ένα πλαίσιο καταναγκαστικών περιορισμών τη διδασκαλία, που σύμφωνα με το άρθρο 16 του Συντάγματος, όπως άλλωστε και η τέχνη, η επιστήμη και η έρευνα, είναι ελεύθερη. Ο εργασιακός «στρατωνισμός» των εκπαιδευτικών του δημόσιου τομέα, όμως, δεν είναι παρά ένα από τα στοιχεία μιας συνολικής πολιτικής που προάγει την υποβάθμιση, τον έλεγχο και τη χειραγώγησή τους. Μόλις πριν λίγες εβδομάδες δόθηκε στη δημοσιότητα σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Ασκώντας κριτική στο συγκεκριμένο σχέδιο υποστηρίξαμε ότι οι επιπτώσεις της εφαρμογής του στην επαγγελματική υπόσταση των εκπαιδευτικών θα ήταν καταλυτικές. Από τις διατάξεις του ήταν σαφές ότι στο εξής θα συνδέεται απόλυτα και απροκάλυπτα η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών με τη μισθολογική και βαθμολογική τους εξέλιξη, αλλά και με το ενδεχόμενο της απόλυσης. Οι εκπαιδευτικοί έτσι τίθενται κάτω από τη δαμόκλειο σπάθη των «ποινικών συνεπειών» της δράσης τους και διευκολύνονται ο έλεγχος και η χειραγώγησή τους. Τονίσαμε μάλιστα με βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει αντίστοιχη νομοθεσία σε οποιαδήποτε χώρα της Ευρώπης με τόσο απροκάλυπτα «τιμωρητικό» χαρακτήρα. Επιπλέον, προβάλαμε τις επιπτώσεις του σχεδίου και σε ό,τι αφορά τη λειτουργία του σχολείου. Οι Μέλος του Δ.Σ. του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΕΤΕ) της ΟΛΜΕ

ȾȰɈɏɈȵɆɃɇ ɀȻȾɈɃɇ ȵɈȸɇȻɃɇ ɀȻɇȺɃɇ ȾȰȺȸȳȸɈȸͬɈɆȻȰɇ ;ȿɉȾȵȻɃͿ ɍɏɆȵɇ ȵɉɆɏȷɏɁȸɇ

ϳϱϵϵϳ

ϴϬϬϬϬ

άκρως ανταγωνιστικές σχέσεις που αναμένεται να προκύψουν ανάμεσα στους εκπαιδευτικούς για την αποφυγή της απόλυσης, αλλά και για τη μισθολογική και βαθμολογική προαγωγή τους (καθώς προβλέπεται ανώτατο όριο στον αριθμό των προαγομένων από βαθμό σε βαθμό), είναι βέβαιο ότι θα υπονομεύσουν τις προοπτικές ανάπτυξης συνεργατικής κουλτούρας και αλληλεγγύης στο χώρο του σχολείου, με αποτελέσματα καταστροφικά για το κλίμα του σχολείου και την ίδια τη μαθησιακή διαδικασία. Είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα οι εκπαιδευτικοί του δημόσιου τομέα δέχτηκαν μια απηνή και ανάλγητη επίθεση σε ό,τι αφορά τόσο το εισόδημά τους όσο και τις συνθήκες άσκησης του έργου τους. Η οικονομική τους κατάσταση ήταν ήδη προβληματική πριν ξεσπάσει η τελευταία οικονομική κρίση. Οι πολιτικές των Μνημονίων επιδείνωσαν αφόρητα τη δυσμενή θέση τους. Σχετικά συγκριτικά στοιχεία των κατώτερων μισθών (μεικτών) των εκπαιδευτικών σε ευρωπαϊκή κλίμακα παραθέτει σχετική μελέτη του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης (ΚΕΜΕΤΕ) της ΟΛΜΕ, αξιοποιώντας στοιχεία του δικτύου Eurydice (βλ. Πίνακα 1). Η αύξηση του διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών έδωσε μια επιπλέον ευκαιρία στην κυβέρνηση και τους κονδυλοφόρους της να διαστρέψουν την πραγματικότητα. Επικαλούμενοι κατασκευασμένα στοιχεία, προϊόν συμπαιγνίας ΟΟΣΑ και υπ. Παιδείας, υποστήριξαν ότι το υποχρεωτικό διδακτικό ωράριο των ελλήνων εκπαιδευτικών είναι υπερβολικά ευνοϊκό σε σύγκριση με το αντίστοιχο των άλλων ευρωπαίων συναδέλφων τους. Και εδώ, όμως, τα στοιχεία της μελέτης του ΚΕΜΕΤΕ τους διαψεύδουν, καθώς δεν φαίνεται να υπάρχει κάποια σημαντική διαφορά από το διεθνή μέσο όρο (βλ. Πίνακα 2). Αποσιωπάται, μάλιστα, το γεγονός ότι πέρα από το διδακτικό ωράριο, οι έλληνες εκπαιδευτικοί επιβαρύνονται και με δυσβάσταχτο διοικητικό έργο, το οποίο θα έπρεπε να προσφέρεται από ειδικό διοικητικό προσωπικό, όπως συμβαίνει στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης. Αποσιωπούν επίσης το γεγονός ότι οι κινητοποιήσεις

Ƀ ɲʆʙʏɸʌʉʎ ʅɿʃʏʊʎ ɸʏɼʍɿʉʎ ʅɿʍɽʊʎ ʏʉʐ ȶʄʄɻʆɲ ʃɲɽɻɶɻʏɼͬʏʌɿɲʎ ȿʐʃɸʀʉʐ ɸʀʆɲɿ͗

Ϭ

16

Ʌɻɶɼ ȵʐʌʐɷʀʃɻ͗ Teachers’ and School Heads’ Salaries and Allowances in Europe, 2011/12

ϭϲϵϵϰ

Ϯϰϴϰϲ

Ϯϲϯϴϱ

ϯϭϰϭϭ

Ϯϲϱϯϵ

ϮϭϮϲϭ

ϭϰϭϬϰ ϳϮϵϴ

ϭϬϬϬϬ

ϭϴϮϰϯ

ϮϬϬϬϬ

Ϯϴϵϯϵ

ϯϬϬϬϬ

ϯϮϭϭϱ

ϯϯϭϯϱ

ϯϱϳϬϯ

ϯϲϮϳϵ

ϰϬϬϬϬ

ϯϳϬϲϭ

ϱϬϬϬϬ

ϰϴϰϴϰ

ϳϬϬϬϬ ϲϬϬϬϬ

των εκπαιδευτικών δεν επικεντρώνονται στην αύξηση του διδακτικού ωραρίου, αλλά σε μια σειρά κινδύνων που αυτή η αύξηση θα επιτείνει, όπως είναι το ενδεχόμενο της οριστικής απόλυσης όσων εκπαιδευτικών θα φανεί ότι πλεονάζουν, η οριστική καταδίκη των αναπληρωτών εκπαιδευτικών από τον προσεχή Σεπτέμβρη σε αδιοριστία ή η καθιέρωση του νομαδικού βίου για πολλές οικογένειες εκπαιδευτικών. Σωστά, συνεπώς, κατανόησε μεγάλο μέρος της ελληνικής κοινωνίας ότι το πρόβλημα δεν ήταν οι δύο παραπανίσιες διδακτικές ώρες που προστέθηκαν στο συνολικό φορτίο των εκπαιδευτικών της Δευτεροβάθμιας. Εξίσου σωστά, κατανόησε ότι το επίδικο κάθε άλλο παρά ήταν τα «προνόμια» κάποιων καλοβολεμένων στο δημόσιο ή, πολύ περισσότερο, κάποιων συνδικαλιστών, σε απόσταση ή σε διάσταση από τον κόσμο της εργασίας που εκπροσωπούσαν. Εκείνο που συνειδητοποίησε ήταν ότι ξετυλιγόταν μπροστά στα μάτια της μια συνολική επίθεση κατά του κόσμου της εργασίας, που χθες αφορούσε τους ναυτεργάτες και τους εργαζόμενους στο μετρό, σήμερα τους εκπαιδευτικούς και σύντομα θα έθιγε ενδεχομένως και το δικό τους κλάδο. Ταυτόχρονα, με την υποβάθμιση των συνθηκών άσκησης του εκπαιδευτικού έργου ξεδιπλωνόταν και μια συνολική επίθεση αμφισβήτησης της εκπαίδευσης ως δημόσιου και κοινωνικού αγαθού. Συμπερασματικά, είναι γεγονός ότι το τελευταίο διάστημα επισημαίνονται σημαντικές μετατοπίσεις και δραματικές εξελίξεις στο συνολικό εκπαιδευτικό σκηνικό, αλλά η τελική έκβαση της αντιπαράθεσης εξακολουθεί να είναι το βασικό διακύβευμα. Ας σκεφθούμε όμως εδώ τούτο: Αν σε αυτό το αναγκαίο έργο, της υπονόμευσης του κυρίαρχου λόγου και της θεμελίωσης μιας άλλης εναλλακτικής πολιτικής, στρατευτεί εθελούσια και ενεργά, αμφισβητώντας την καταναγκαστική επιστράτευση του ελληνικού λαού στις μνημονιακές πολιτικές, η συντριπτική πλειονότητα των δεκάδων χιλιάδων εκπαιδευτικών όλων των βαθμίδων, έχει ήδη γίνει ένα κρίσιμο βήμα. Και η πλάστιγγα, σταδιακά, αργά και βασανιστικά, μπορεί να γείρει στην άλλη πλευρά. ȵɴɷʉʅɲɷɿɲʀɸʎ ɷɿɷɲʃʏɿʃɹʎ ʙʌɸʎ ʏʉʐ ȶʄʄɻʆɲ ʃɲɽɻɶɻʏɼͬʏʌɿɲʎ ȿʐʃɸʀʉʐ ɸʀʆɲɿ ϭϲͬϮϭ ʃɲɿ ɲʆʏʀʍʏʉɿʖɲ͗

Ȳɹʄɶɿʉ ȳɸʌʅɲʆʀɲ

ϰϮй ϯϵй

ϭϳͬϭϴ ϭϳͬϮϬ

Ȼʍʋɲʆʀɲ ȳɲʄʄʀɲ Ȼʏɲʄʀɲ Ⱦʑʋʌʉʎ ȿʉʐʇɸʅɴʉʑʌɶʉ Ȱʐʍʏʌʀɲ Ʌʉʌʏʉɶɲʄʀɲ ɇʄʉɴɸʆʀɲ Ɍɿʆʄɲʆɷʀɲ ȵʍɽʉʆʀɲ ɀɳʄʏɲ ɇʄʉɴɲʃʀɲ

ϱϴй ϱϰй ϲϲй ϰϰй ϭϵй ϯϴй ϲϬй ϵϭй ϱϰй Ϯϰϭй ϭϭϰй ϯϭϮй

ϭϳͬϭϵ ϭϰ ϭϴ ϭϴ ϭϴͬϭϵ ϭϳ ϮϬ ϭϱ ϭϭͬϭϳ ϭϴͬϮϮ ϮϬ ϭϳ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

Eρευνητικές εργασίες στο λύκειο

Ζητήματα αιχμής που εγείρουν ερωτήματα και προβληματισμούς ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΣΧΙΖΑ

Εισαγωγή Η εμφάνιση των Ερευνητικών Εργασιών στο Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών του Λυκείου, ανέδειξε ζητήματα που χρειάζεται να μας προβληματίσουν και να ενεργοποιήσουν έναν όσο το δυνατό ευρύτερο διάλογο. Όχι μόνο στους κόλπους της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και στους κόλπους της κοινωνίας, αν δεχτούμε την εκπαίδευση ως εκείνον τον κοινωνικό θεσμό που οφείλει να υπηρετεί τα οράματά της. Κάποια από αυτά τα ζητήματα θα θίξουμε σ’ αυτό το κείμενο. Οι σκέψεις που θα αναπτύξουμε, είναι φιλτραρισμένες μέσα από προσωπικές ερμηνείες και θα διατυπωθούν με κάθε σεβασμό σε όποια άλλη διαφορετική άποψη. Άλλωστε, το πεδίο των Ερευνητικών Εργασιών μόλις αναδύθηκε και για να αποκτήσει τη φυσιογνωμία του θα χρειαστεί πολλές και ποικίλες ιδέες.

Σκοπός Για ορισμένους, σκοπός των Ερευνητικών Εργασιών είναι να αναδείξουν τους μαθητές ως επιστήμονες-ερευνητές με την έννοια των ουδέτερων παρατηρητών της πραγματικότητας. Έτσι, τους φαντάζονται να κινούνται μέσα στα όρια ενός επιστημονικού κλάδου, υιοθετώντας ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο περί εγκυρότητας και αντικειμενικότητας. Για άλλους, σκοπός των Ερευνητικών Εργασιών είναι να υποστηρίξουν τους μαθητές, ως κριτικούς παρατηρητές της πραγματικότητας που βιώνουν. Έτσι τους φαντάζονται να ανακαλύπτουν νέα μονοπάτια σκέψης και να συγκροτούν νέα νοήματα για τον κόσμο και τον άνθρωπο, μέσω διαλόγου και διαβούλευσης. Συνηγορώντας υπέρ της δεύτερης άποψης, θα προσθέταμε, ότι οι Ερευνητικές Εργασίες στο Λύκειο, δεν έχουν τα χαρακτηριστικά μιας διδακτορικής διατριβής ή μιας μεταπτυχιακής εργασίας, ούτε καν μιας εργασίας πτυχιακής. Έχουν, όμως, τα χαρακτηριστικά μιας στέρεα δομημένης διερευνητικής δραστηριότητας που φέρνει στο προσκήνιο ζητήματα που απασχολούν τη νέα γενιά, με στόχο να αρθρώσει το δικό της κριτικό λόγο για όψεις της ζωής, με τα δικά της επιχειρήματα και τις δικές της προσδοκίες, αμφισβητώντας κατεστημένα πρότυπα και αξίες μέσα από αυτοκριτικούς αναστοχασμούς.

Διαδικασία Οι Ερευνητικές Εργασίες μπορεί να θεωρηθούν από πολλούς ως μια ακόμα υποχρέωση των μαθητών που έρχεται να προστεθεί στις υπάρχουσες και να βαρύνει περισσότερο το πρόγραμμά τους. Η υποχρέωση, ωστόσο, αυτή, έχει όλες τις προοπτικές να αναδειχθεί σε μια πρωτόγνωρη περιπέτεια για τους έφηβους και τις έφηβες. Σ’ ένα ταξίδι σε καινούργιους τόπους, όπου η μάθηση θα γίνεται δική τους υπόθεση. Όπου, οι εμπειρίες τους θα συναντώνται μεθοδικά με τις συνθετικές κρίσεις που θα τους κάνουν ικανούς και ικανές να κατανοούν, να ερμηνεύουν και να τοποθετούνται κριτι-

κά απέναντι στα γεγονότα και τις καταστάσεις που θα συναντούν. Οι Ερευνητικές Εργασίες, ωστόσο, δε θα είναι ένα ταξίδι μοναχικό. Οι μαθητές θα ταξιδέψουν παρέα και καθένας και καθεμιά θα συμβάλει με την καρδιά του για το σύνολο, για την ομάδα. Ενώ, από κοντά θα βρίσκονται ως σύμβουλοι, συμπαραστάτες και «κριτικοί» φίλοι, οι καθηγητές τους. Οι συνάδελφοί μας, χωρίς τους οποίους οι Ερευνητικές Εργασίες δε θα μπορέσουν να εφαρμοστούν και να αποκτήσουν το βηματισμό που όλοι ονειρευόμαστε.

Θέμα Για να επιλέξουν οι μαθητές το θέμα της Ερευνητικής τους Εργασίας, χρειάζεται να αφήσουν τη σκέψη τους ελεύθερη να ανατρέξει στην καθημερινή τους ζωή, στην πόλη τους. Στα ιδιαίτερα στοιχεία της, στους δρόμους και στα πεζοδρόμια, τις πλατείες και στα πάρκα, στις κατοικίες και στα δημόσια κτίρια, στα μεγάλα και μικρά έργα. Στους ανθρώπους που εργάζονται για τον «επιούσιο», σ’ αυτούς που αρρωσταίνουν, σε άλλους που διασκεδάζουν αλλά και σε εκείνους που απειλούνται, αδικούνται, διαμαρτύρονται. Στις ανθρώπινες σχέσεις και στα ανθρώπινα συναισθήματα, στη φιλία, την αγάπη και τον έρωτα, στο φόβο, τη βία, την απελπισία. Κάθε όψη της ζωής και κάθε κατάσταση που βιώνουν ή συναντούν γύρω τους οι μαθητές μπορεί να αποτελέσει θέμα για την Ερευνητική τους Εργασία. Κάθε ανθρώπινη δραστηριότητα, σε κάθε τομέα της παραγωγικής αλυσίδας, κάθε ανθρώπινο έργο, υλικό και μη υλικό, μπορεί να γίνει αντικείμενο διερεύνησης. Κάθε ζήτημα που αναφύεται και τους απασχολεί, κάθε γεγονός που αγγίζει τις ευαισθησίες τους, μπορούν να το φέρουν μέσα στη σχολική τάξη. Κάθε τι που δημιούργησε το ανθρώπινο πνεύμα στην επιστήμη και την τεχνολογία, στις τέχνες και τα γράμματα, στη φιλοσοφία, τις ιδέες και την πολιτική, ανοίγεται μπροστά τους, για να τους δεχτεί ως «κριτικούς παρατηρητές του». Για να τους δώσει τη δυνατότητα να το φανταστούν διαφορετικά, για να διεκδικήσουν την αλλαγή του και να το γονιμοποιήσουν με τα όνειρά τους. Κάθε συμβάν που απασχόλησε τη δική τους τοπική κοινότητα, μικρή ή μεγάλη και πυροδότησε συζητήσεις, αντιπαραθέσεις και αμφισβητήσεις, μπορούν να το επιλέξουν και να το διερευνήσουν. Αλλά και κάθε ιδέα, σκέψη, σχέδιο ή επινόηση που γεννά προοπτικές. Κάθε μεγάλο, διαχρονικό και κρίσιμο ερώτημα, το οποίο ανασύρει ευρύτερους προβληματισμούς που αγγίζουν την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης, υπόστασης και συμβίωσης, μπορούν να γίνουν θέματα της Ερευνητικής τους Εργασίας. Ας μην ξεχνάμε, ότι το θέμα των Ερευνητικών Εργασιών είναι δική τους υπόθεση. Δικός τους θα είναι και ο λόγος που θα αρθρώσουν για αυτό. Ωστόσο, για τον τρόπο με τον οποίο θα οργανώσουν τη σκέψη τους προκειμένου να τη μετασχηματίσουν σε λόγο, θα αναζητούν πάντα τις γνώσεις και την εμπειρία των εκπαιδευτικών τους.

Ερευνητικά Ερωτήματα Κεντρικός πυρήνας γύρω από τον οποίο εξελίσσεται μια Ερευνητική Εργασία είναι τα ερευνητικά ερωτήματα. Κάποιοι θα αρκούνταν σε ερευνητικά ερωτήματα που προσανατολίζονται σε γεγονότα, φαινόμενα και καταστάσεις της πραγματικότητας, επιδιώκοντας να τα περιγράψουν με το πιο επαρκή και αξιόπιστο τρόπο και αποφεύγοντας κάθε αξιολογική κρίση αναφορικά με αυτά. Θα αρκούνταν, δηλαδή, σε ερευνητικά ερωτήματα πραγματολογικά. Από την πλευρά μας, θα λέγαμε, ότι μένοντας στην περιγραφή της πραγματικότητας, αφήνουμε ανεξερεύνητες, απροσδιόριστες και θολές τις αιτίες των πραγμάτων και τους διαμορφωτές των πεπραγμένων αλλά και τις συνέπειές τους για τη ζωή και την ανθρώπινη συνύπαρξη. Για το λόγο αυτό, εκτός από τα πραγματολογικά ερωτήματα, μια Ερευνητική Εργασία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί αν δεν ανοιχτεί σε ερωτήματα ερμηνευτικά, κριτικά και αυτοκριτικά και τέλος σε ερωτήματα δράσης και παρεμβάσεων. Αναζητώντας απαντήσεις στα πραγματολογικά ερωτήματα, μια Ερευνητική Εργασία θα προσφέρει στον αναγνώστη της το βασικό υπόβαθρο που χρειάζεται, για να κατανοήσει το θέμα. Αρκεί να σκεφτούν οι μαθητές, ότι ο αναγνώστης μπορεί να αγνοεί τα πάντα γύρω από το θέμα και να ετοιμαστούν να του πουν ό,τι χρειάζεται, διατυπώνοντας ερωτήματα του τύπου: «ποιος», «τι», «πότε», «πού», «πόσο». Αναζητώντας απαντήσεις στα ερμηνευτικά ερωτήματα, οι μαθητές θα αποκαλύψουν τα «γιατί» των γεγονότων και των καταστάσεων, σημειώνοντας και συσχετίζοντας τις δομές, τις αξίες, τις κοσμοθεωρίες και τις πρακτικές που γέννησαν το κοινωνικοπολιτικό νόημα του θέματος στη συνείδηση των πολιτών. Έτσι, θα φέρουν στο προσκήνιο τις σχέσεις εξουσίας-εξάρτησης αλλά και τους θεσμικούς φορείς, τα πρόσωπα και τις ομάδες που βρίσκονταν στο παρασκήνιο. Κατά την επεξεργασία των δεδομένων που θα αφορούν σε ερμηνευτικά ερωτήματα θα «λάμψει» η δημιουργική τους σκέψη και η ικανότητα να φωτίζουν σχέσεις και διαπλοκές και να τις συνδέουν με κρυμμένα κίνητρα και συμφέροντα. Αναζητώντας απαντήσεις στα κριτικά ερωτήματα, θα αποκαλύψουν ξεκάθαρα τη στάση τους απέναντι στις σύγχρονες δομές, τις αξίες, τις κοσμοθεωρίες και τις πρακτικές των θεσμικών φορέων και των ανθρώπων ή των ομάδων που είτε τους εκπροσωπούν είτε «συνδιαλέγονται» μαζί τους. Με δεδομένα που θα αφορούν σε κριτικά ερωτήματα, θα διαμορφώσουν επιχειρήματα που θα υποστηρίζουν τις αξίες τους και τη δική τους στάση απέναντι στην πολιτική γύρω από το θέμα τους και τους σχεδιαστές της. Αναζητώντας απαντήσεις στα αυτοκριτικά ερωτήματα, τέλος, θα αποφασίσουν για το «αν» και το «γιατί» υπάρχει ανάγκη να ξανασκεφτούν τις επιλογές, τη στάση και τις αντιλήψεις τους. Ενώ, ταυτόχρονα, θα διατυπώσουν και αυτοκριτικά ερωτήματα που θα

17 ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ

Kρίση στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ:

σύμπτωμα της κυριαρχίας της «αγοραίας εκπαίδευσης» Τον τελευταίο 1.5 χρόνο, το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ (VrijeUniversiteitAmsterdam) έχει μπει στη δίνη των περικοπών. Η 3μελής διοίκηση του πανεπιστημίου (ένα μέλος της οποίας είναι πρώην διευθυντής ναυπηγείων και ένα άλλο πρώην διευθυντικό στέλεχος τράπεζας) ξεκίνησαν ένα πρόγραμμα περικοπών ύψους 33 εκατομμυρίων ευρώ που θα στοιχίσει τη δουλειά σε 500-600 εργαζόμενους (καταργούνται 350 πλήρεις θέσεις απασχόλησης). Επίσης, οι περικοπές θα οδηγήσουν ανεπιφύλακτα στην κατάργηση πολλών μικρών εκπαιδευτικών προγραμμάτων και μαθημάτων. Οι αντιδράσεις των εργαζομένων οδήγησαν τη διοίκηση σε μερική αναδίπλωση τον περασμένο Νοέμβρη. Παρόλα αυτά, πρόσφατα, μια επιτροπή αξιολόγησης διαπίστωσε ότι η πολιτική της διοίκησης οδηγεί στην υποβάθμιση της ποιότητας της εκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο. Αυτό οδήγησε τη διοίκηση σε ρήξη με το συμβούλιο των κοσμητόρων και τον πρύτανη σε παραίτηση. Το παρακάτω άρθρο γνώμης γράφτηκε από εργαζόμενους στο πανεπιστήμιο και δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα NRC Handelsblad τη Δευτέρα, 8 Απρίλη 2013. Το άρθρο θέτει το θέμα των περικοπών στο πανεπιστήμιο σε ευρύτερη κλίμακα και αναζητεί τους πραγματικούς λόγους της κρίσης της ανώτατης εκπαίδευσης στην Ολλανδία αλλά και ευρύτερα.

JANABBINK, DONYAALINEJAD, ELLENBAL, FEMKEBRANDT, LENIEBROUWER, ELISEDIJKSTRA, BERTIEKAAL, ELLYPAUELSEN, DIMITRISPAVLOPOULOS, MARKPETERS, MARINADEREGT, JEROENRODENBERG, ARJANDEROOY, MATTHIASVANROSSUM, IDASABELIS, JOSEPHIENSIERAG, BORISSLIJPER, BERTVANDERSPEK, HOUKJEVLIETSTRA, HANSDEWAARDT, PIETERWAGENAAR*

Το ζήτημα που έχει ανακύψει στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ αφορά όλα τα πανεπιστήμια. Σύμφωνα με την πλατφόρμα των ‘Ανήσυχων εργαζόμενων του Ελεύθερου Πανεπιστήμιου’, η παρούσα διαχειριστική κρίση δεν αφορά μόνο το πανεπιστήμιό τους. Η εμπορευματοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας έχει πάρει ακραίο χαρακτήρα και επιδρά αρνητικά σε όλα τα ολλανδικά πανεπιστήμια. Το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο αντιμετωπίζει διαχειρι-

στική κρίση, σύμφωνα με το φύλλο της NRC Handelsblad την Πέμπτη 28 Μαρτίου. Δύο ημέρες αργότερα, η ίδια εφημερίδα δημοσίευσε ένα άρθρο σχετικά με την 9-μηνη σύγκρουση της διοίκησης με το συμβουλευτικό όργανο των εργαζόμενων (Works Council), τα συνδικάτα, το Συμβούλιο των Κοσμητόρων και της πλατφόρμας των ‘ανήσυχων εργαζόμενων του Ελεύθερου Πανεπιστημίου’. Μετά τη δημοσίευση αυτών των άρθρων, ο Πρύτανης Lex Bouter υπέβαλε την παραίτησή του. Επειδή σαν πλατφόρμα των ‘ανήσυχων εργαζόμενων’ έχουμε παίξει ρόλο σε αυτή την

κρίση, θεωρούμε σκόπιμο να εκφράσουμε δημόσια την άποψή μας. Σε γενικές γραμμές, η ανάλυση των προβλημάτων του Ελεύθερου Πανεπιστημίου που παρουσιάζεται στα δύο άρθρα μας βρίσκει σύμφωνους. Παρόλα αυτά, θεωρούμε λυπηρό να βγει από αυτή την υπόθεση το συμπέρασμα πως το επίπεδο της διδασκαλίας και της έρευνας στο πανεπιστήμιό μας είναι χαμηλής ποιότητας. Θεωρούμε επίσης λυπηρό, το να πανηγυρίζουν κρυφά οι συνάδελφοί μας από τα άλλα ολλανδικά πανεπιστήμια για αυτή την αρνητική δημοσιότητα των «ανταγωνιστών» τους στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο. Το πρώτο συμπέρασμα απλά δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, ενώ το δεύτερο είναι ένα λαμπρό

Eρευνητικές εργασίες στο λύκειο

Ζητήματα αιχμής που εγείρουν ερωτήματα και προβληματισμούς ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

αφορούν στον τρόπο με τον οποίο οργάνωσαν το θέμα, στα ίδια τα ερευνητικά ερωτήματα και τέλος στις πηγές, τα εργαλεία, τις τεχνικές και τις μεθόδους που υιοθέτησαν. Η δέσμη των ερωτημάτων θα ολοκληρωθεί με ερωτήματα που θα αφορούν στις δράσεις που θα αναλάβουν οι μαθητές, ώστε η κριτική και αυτοκριτική τους σκέψη να αρθρωθεί (α) λεκτικά (κείμενα, ποίηση, λογοτεχνικά και δραματουργικά δημιουργήματα), (β) συμβολικά (εικαστικά δημιουργήματα) και (γ) ως πράξη.

Εκπαιδευτικοί-Εποπτεύοντες

18

Οι απαιτήσεις της εποπτείας των Ερευνητικών Εργασιών που θα εκπονούνται από ομάδες των μαθητών και των μαθητριών μας είναι τεράστιες. Και, για να είμαστε ειλικρινείς, δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία αυτού του επιπέδου και αυτής της φυσιογνωμίας στα εκπαιδευτικά πράγματα της χώρας μας, μέχρι σήμερα. Είναι, λοιπόν, βέβαιο ότι οι εκπαιδευτικοί που θα αναλάβουν να εποπτεύσουν μία ή δύο Ερευνητικές Εργασίες θα πορευτούν σε αχαρτογράφητους παιδαγωγικούς τόπους και ότι θα χρειαστεί να επι-

στρατεύσουν όσα αποθέματα δύναμης, θάρρους και θέλησης διαθέτουν, εν μέσω της παρατεταμένης οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής κρίσης που βιώνουμε. Έναν λόγο θα βλέπαμε από την πλευρά μας ικανό να ενεργοποιήσει τους εκπαιδευτικούς, πέραν της υποχρέωσης που απορρέει από το θεσμική τους θέση μέσα στο εκπαιδευτικό σύστημα. Τη δυνατότητα να νιώσουν απελευθερωμένοι από τα δεσμά του Αναλυτικού Προγράμματος και ως αυτενεργούντες και αυτοπροσδιοριζόμενοι «δάσκαλοι» να απελευθερώσουν τους ορίζοντες της σκέψης των μαθητών τους και να τους διδάξουν «πώς» θα διεκδικούν το λόγο τους και θα τον θέτουν στην υπηρεσία της κοινωνίας. Αυτή, είναι μια δυνατότητα που δεν θα μπορέσουν να αγνοήσουν, ιδιαίτερα στο «εδώ και τώρα» που βιώνουμε. Το νόημα των Ερευνητικών Εργασιών κατ’ εμάς Οι Ερευνητικές Εργασίες αποτελούν μια εκπαιδευτική καινοτομία, η οποία αναδύθηκε για να ανταποκριθεί στις ανάγκες της γενιάς των αρχών του 21ου αιώνα. Λαμβάνοντας υπόψη (α) την υποχώρηση των κοινωνικών αξιών και των ανθρώπινων δικαιωμάτων, (β) την αυξανόμενη πολυπλοκότητα της πραγματικότητας που βιώνουν οι έφηβοι και οι έφηβες, (γ) τη δυ-

σκολία αναγνώρισης των θεσμικών κέντρων, όπου κυοφορούνται οι κρίσιμες για τη ζωή τους αποφάσεις και (δ) την αδυναμία της σχολικής αγωγής να δώσει απαντήσεις στα σύγχρονα αγωνιώδη ερωτήματά τους, οι Ερευνητικές Εργασίες έρχονται να διαμορφώσουν ένα νέο μαθησιακό πεδίο. Έναν «τόπο», όπου οι μαθητές και οι μαθήτριες θα φέρνουν στο προσκήνιο ζητήματα που τους απασχολούν, θα τα προσεγγίζουν μέσω συνεργατικών διερευνητικών δραστηριοτήτων, θα τα πραγματεύονται μέσω διαλόγου και διαβούλευσης, σε ομάδες, θα διαμορφώνουν το δικό τους λόγο γι’ αυτά, με τα δικά τους επιχειρήματα, εκφράζοντας τις δικές τους προσδοκίες και θέτοντας ως μέτρο «τον άλλο άνθρωπο», θα δημιουργούν το Φάκελο-Έκθεση της Ερευνητικής τους Εργασίας, στη βάση των δυνατοτήτων τους, συνεισφέροντας καθένας και κάθε μια, με τις προσωπικές τους δυνάμεις και τις ιδιαίτερες δεξιότητες και θα συνειδητοποιούν, ότι συμμετέχουν σε μια διαδικασία, όπου κανείς δεν περισσεύει και όλοι έχουν κάτι σημαντικό να δώσουν, αρκεί να πηγάζει από την ψυχή τους.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

παράδειγμα της κουλτούρας που θέλουμε να πολεμήσουμε. Τα προβλήματα που καταγγείλαμε το προηγούμενο διάστημα δεν αφορούν μόνο το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο. Επίσης, τα προβλήματα αυτά δεν είναι μόνο το αποτέλεσμα κάποιων απερίσκεπτων σχεδιασμών ή ακόμα και της συνολικής αποτυχίας της διοίκησης του πανεπιστημίου. Αυτή η κρίση αποκαλύπτει ένα ευρύτερο και συνολικότερο ζήτημα: την ακραία εμπορευματοποίηση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και της έρευνας, καθώς και την επιβολή του μοντέλου του Πανεπιστημίου των μάνατζερ. Εμείς από τη μεριά μας, προφανώς και παλεύουμε ενάντια στις εκδηλώσεις αυτού του φαινόμενου στο δικό μας πανεπιστήμιο. Όμως, αυτά τα ζητήματα ανακύπτουν σε όλα τα ολλανδικά πανεπιστήμια (ακόμη και σε ολόκληρη την Ευρώπη). Η πολιτική της εμπορευματοποίησης του πανεπιστημίου που ξεκίνησε πριν περίπου είκοσι χρόνια, βασίζεται σε τρεις πυλώνες. Ο πρώτος πυλώνας είναι η εισαγωγή ενός επιχειρηματικού μοντέλου διοίκησης, το οποίο επισημοποιήθηκε με τον νόμο του εκσυγχρονισμού της Διοίκησης των Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (MUB) το 1998. Αυτός ο νόμος έβαλε την θηλιά στο λαιμό της αυτονομίας των σχολών και της ανεξαρτησίας των πανεπιστημιακών και των φοιτητών. Το πανεπιστήμιο έπεσε έτσι στα χέρια ενός νέου στρώματος μάνατζερ, που έχουν εκπαιδευτεί στη φιλοσοφία της λεγόμενης Νέας Δημόσιας Διοίκησης. Το σημείο εκκίνησης για αυτούς είναι ότι ένα πανεπιστήμιο λειτουργεί με τον ίδιο τρόπο που λειτουργεί και μια επιχείρηση. Οι φοιτητές έγιναν πελάτες, τα διπλώματα προϊόν, ενώ οι ερευνητές και το διδακτικό προσωπικό μετατράπηκαν σε προσωπικό της αλυσίδας παραγωγής. Ο δεύτερος πυλώνας είναι η δημιουργία μιας αγοράς για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, ιδίως μέσα από ένα σύστημα χρηματοδότησης που ανταμείβει τα πανεπιστήμια σύμφωνα με τον αριθμό των πτυχίων που χορηγούνται. Με αυτό τον τρόπο, τα πανεπιστήμια ενθαρρύνονται για να προσελκύσουν όσο το δυνατόν περισσότερους φοιτητές οι οποίοι πρέπει να αποφοιτήσουν όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Οι εργαζόμενοι στις υπηρεσίες επικοινωνίας και μάρκετινγκ έγιναν όλο και πιο σημαντικοί για την παρακολούθηση των «ανταγωνιστών» αλλά και για την προσεκτική διατήρηση του καλού ονόματος του ίδιου του πανεπιστημίου στην αγορά. Οι συνάδελφοί μας σε άλλα πανεπιστήμια μετατράπηκαν ξαφνικά σε ανταγωνιστές. Ο τρίτος πυλώνας είναι ίσως ο λιγότερο ορατός, αλλά ταυτόχρονα και ο πιο ύπουλος: είναι η είσοδος των πανεπιστημίων στις χρηματαγορές και η υιοθέτηση των πρακτικών τους. Η στρατηγική αυτή σημαίνει εν συντομία ότι, όλο και περισσότερο, τα πανεπιστήμια δανείζονται στην αγορά κεφαλαίου (π.χ. για την κατασκευή νέων κτηρίων). Επομένως, οι τράπεζες μετατράπηκαν, από την πίσω πόρτα, σε βασικούς χρηματοδότες των πανεπιστημίων. Προφανώς οι υποστηρικτές αυτής της πολιτικής αναμένουν μόνο θετικά αποτελέσματα: τα πανεπιστήμια θα γίνουν καλύτερα και πιο ανταγωνιστικά. Όμως, κάθε νηφάλιος και ρεαλιστής παρατηρητής, μπορεί να συμπεράνει ότι οι συνέπειες αυτών των αλλαγών είναι καταστροφικές. Για τους μάνατζερς που

βλέπουν το πανεπιστήμιο ως εταιρεία, το κρίσιμο ζήτημα δεν είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης αλλά η απόδοση και η ανταγωνιστικότητα. Το αποτέλεσμα είναι εντατικοποίηση της εκπαίδευσης, η αύξηση της κλίμακας (μεγάλη αύξηση του αριθμού των φοιτητών ανά διάλεξη, η μείωση της εργασίας των φοιτητών σε μικρές ομάδες, η δημιουργία εξαιρετικά ευρέων εκπαιδευτικών προγραμμάτων με πολλά υποσχόμενους τίτλους αλλά με ελάχιστη ουσία) καθώς και τη μείωση του κόστους εργασίας (η πρόσληψη νέων άπειρων διδασκόντων– cc. χωρίς διδακτορικό –με συμβάσεις ορισμένου χρόνου). Η επίδραση της λειτουργίας του πανεπιστημίου ως οφειλέτη δεν θα πρέπει να υποτιμάται εδώ: τα πανεπιστήμια πρέπει να λαμβάνουν τώρα υπόψη την πιστοληπτική ικανότητα τους, η οποία όπως ήδη γνωρίζουμε, εξαρτάται από την αξιολόγηση της πολιτικής που εφαρμόζουν. Έτσι, πολλά μικρά και εξειδικευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα βαφτίζονται ‘ζημιογόνα’. Επιπλέον, η χρηματοδότηση των πανεπιστημίων με βάση τα ποσοστά επιτυχίας των φοιτητών, όπως όλοι γνωρίζουν ,είναι ένα εξαιρετικά διεστραμμένο κίνητρο: δημιουργεί μια συστηματική πίεση σε όλους για να ‘περνάνε’ οι φοιτητές. Σε κάποια περιπτώσεις, στην αξιολόγηση των διατριβών εφαρμόζεται η αρχήno-cure-no-pay: αν ο φοιτητής αποτύχει να τελειώσει τη διατριβή του στην ώρα του και να αξιολογηθεί με τη βάση, οι ώρες επίβλεψης του καθηγητή δεν πληρώνονται. Ευτυχώς, η συντριπτική πλειοψηφία των διδασκόντων έχει ανεπτυγμένη επαγγελματική δεοντολογία και συνεχίζει να προσπαθεί να εγγυηθεί την ποιότητα των διατριβών. Παρόλα αυτά αυτό το στρατηγικό λάθος καθιστά τα πράγματα πολύ δύσκολα. Τελικά, στο χώρο εργασίας, οι μάνατζερς αποξενώνονται όλο και περισσότερο από το επιστημονικό προσωπικό. Η πιο ψηλά εκπαιδευμένη ομάδα εργαζομένων στην Ολλανδία αντιμετωπίζεται πλέον ως ανταλλάξιμη εργατική δύναμη και αντιμετωπίζει όλο και περισσότερο την τυποποίηση, την πειθάρχηση και με-

τχ. 82

ρικές φορές ακόμη και ολοκληρωτική επιτήρηση. Πολλοί εργαζόμενοι την ώρα του καφέ μιλούν με τον απαραίτητο κυνισμό και κοροϊδία για τους μάνατζερς, για την γελοία τους διάλεκτο, την καταστροφική παρέμβαση τους στην εκπαίδευση και στην έρευνα καθώς και για τις αφελείς διαφημιστικές εκστρατείες τους. Δυστυχώς, μας λείπουν οι πόροι, ο χρόνος και ενέργεια για να κάνουμε κάτι για αυτή την κατάσταση. Η διαχειριστική κρίση στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Άμστερνταμ που έχει προκληθεί εν μέρει από εμάς του ίδιους, πρέπει να ερμηνευθεί ως θετική δημοσιότητα. Είναι ένα σημάδι ότι οι εργαζόμενοι έχουν αποτινάξει τη λογική της κυνικής παραίτησης και θέλουν να δοθεί το πανεπιστήμιο πίσω στους επιστήμονες, στο διοικητικό προσωπικό και στους φοιτητές. Η πολιτική του ανταγωνισμού που ξεκίνησε πριν 20 χρονιά στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, δεν επέφερε τίποτα καλό στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Οι μάνατζερςπου έχουν επωφεληθεί από αυτή την πολιτική, φαίνεται ότι βρίσκονται ακόμα στη φάση της άρνησης των προβλημάτων. Πάντως, οι εργαζόμενοι του Πανεπιστημίου δεν πιστεύουν πια σε αυτούς. Ελπίζουμε, λοιπόν, ότι αυτή η διαχειριστική κρίση δεν θα κατευναστεί με τη ‘θυσία’ του Πρύτανη, αλλά θα αποτελέσει μια αρχή για ριζική αλλαγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, τη διοικητική δομή και την κουλτούρα του πανεπιστημίου. Αυτό που χρειάζεται τώρα είναι μια ρεαλιστική εναλλακτική λύση. Αυτή η λύση δε θα έρθει από την κυβέρνηση. Γι ‘αυτό καλούμε όλους τους εργαζόμενους στα πανεπιστήμια της Ολλανδίας να σκεφτούν και να συνεργαστούν μαζί μας. Οι συγγραφείς του άρθρου είναι διδάσκοντες, ερευνητές και διοικητικοί υπάλληλοι του πανεπιστημίου. Όλοι τους δραστηριοποιούνται στην πλατφόρμα ‘Ανήσυχοι Εργαζόμενοι του Ελεύθερου Πανεπιστημίου’. Την Πέμπτη 25 Απριλίου, η πλατφόρμα οργανώνει στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο ένα συμπόσιο με τίτλο ‘Το πανεπιστήμιο των μάνατζερ σε πτώχευση: Είναι ώρα για αλλαγή!’

19

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Κ Α Ι Φ Ο Ι Τ Η Τ Ι ΚΟ Κ Ι Ν Η Μ Α 6 8 o

1928: Νέα χρονιά - νέοι αγώνες Η

νέα χρονιά ανατέλλει με εντεινόμενη την πολιτική αστάθεια και το συνεχιζόμενο κενό ενός συνεκτικού του αστισμού, πολιτικού μύθου. Ως συνέπεια παρατηρούμε μια γενικότερη σκλήρυνση τόσο των ιδεολογικών όσο και των κατασταλτικών κρατικών μηχανισμών απέναντι στον… ‘εσωτερικό εχθρό’ κομμουνισμό, ο οποίος προσλαμβάνει χαρακτηριστικά αρνητικού πολιτικού μύθου για την αστική τάξη. Εχθρό όμως που έχει πια εγκατασταθεί στην κεντρική πολιτική σκηνή και παρά τις εντεινόμενες εσωτερικές του διαιρέσεις, διασπάσεις και διαγραφές και την λανθασμένη απόφαση του στο 3ο έκτακτο Συνέδριο του – όπου έλαβε και τον οριστικό κομματικό του τίτλο, ως ΚΚΕ – για ‘ανεξάρτητη Μακεδονία και Θράκη’, ακτινοβολεί ιδιαίτερα με τις ελευθεριακές ελπίδες που γεννά, στον ευαίσθητο κόσμο της κουλτούρας και της εκπαίδευσης με εντεινόμενη επίδραση επώνυμα – όπως είδαμε – και στα πανεπιστημιακά δρώμενα. Ο κίνδυνος του μπορεί να μην είναι υπαρκτός ως προς την δυνατότητα ανατροπής του κυρίαρχου κοινωνικό-πολιτικού αστικού συστήματος, αλλά στο ιδεολογικό κενό που προαναφέραμε τεκμαίρεται ως δυνάμει υπαρκτός, από μια αστική τάξη που παρά την προσπάθεια της ‘Οικουμενικής’ Κυβέρνησης, παραμένει πολιτικά βαθιά διχασμένη. Το γεγονός εντείνει η επιστροφή στα Χανιά - από την αυτοεξορία στο Παρίσιτου Ελευθέριου Βενιζέλου, του ενός πόλου αυτού του διχασμού, τον οποίο καλλιεργεί και ο ίδιος με την έμμεση και άμεση δια αλληλογραφίας ανάμειξή του στα πολιτικά δρώμενα και την υπόσκαψη του έργου της Κυβέρνησης και ιδιαίτερα της συμμετοχής σε αυτήν του κόμματος των Φιλελευθέρων, υπό τον αντικαταστάτη του Γεώργιο Καφαντάρη.

20

α) Μια πολιτιστική εκδήλωση με πολιτικές και δικαστικές συνέπειες. Σε αυτή την πολιτισμικό-πολιτική ατμόσφαιρα, η άφιξη στην Ελλάδα του Νίκου Καζαντζάκη μαζί με τον διάσημο Ελληνορουμάνο συγγραφέα Παναϊτ Ιστράτι από την Μόσχα, όπου συμμετείχαν στους γιορτασμούς για τα δεκάχρονα της μπολσεβίκικης Επανάστασης με πρόσκληση μάλιστα της εφημερίδας ‘Ελεύθερον Βήμα’ - στυλοβάτη των Φιλελευθέρων – εντείνει το διάχυτο κλίμα φοβίας των αστών και προφανώς την εναντίον τους κυβερνητική επικοινωνιακή πολιτική. Όταν μάλιστα ο Γεράσιμος Βαλσάμης - αυτό ήταν το ελληνικό όνομα του κεφαλλονίτικης καταγωγής Ιστράτι – επισκέφτηκε το σανατόριο της ‘Σωτηρίας’, φυματικός άλλωστε και ο ίδιος, και όπως μας πληροφορεί ο τότε φοιτητής Νομικής Ασημάκης Πανσέληνος «έφριξε με την αθλιότητα που συνάντησε, τη βρωμιά, την πείνα, την εγκατάλειψη, όπου οι άνθρωποι στιβαγμένοι ο ένας πάνω στον άλλο ξερνούσαν αίμα και πέθαιναν αβοήθητοι- και τους προέτρεψε να κατέβουν και να εγκατασταθούν στα μέγαρα της Αθήνας, οι φημερίδες φρυάξανε…Κρύο ρίγος διέδραμε τη ραχοκοκαλιά μερικών – αυτοί που δημιουργούν την αθλιότητα δεν θέλουν και να την βλέπουν» ! Σε αντίθεση με τους προοδευτικούς πολίτες και ιδιαίτερα τους φοιτητές για τους οποίους ο Ιστράτι ήταν

«Πατείς με πατώ έτρεξε ο κόσμος στην ‘Αλάμπρα’, γέμισαν φίσκα οι διάδρομοι και κρέμονταν σαν τσαμπιά από τα θεωρία να ακούσουν τους ομιλητές, τον Ιστράτι, τον Καζαντζάκη και τον Γληνό. Και τώρα θυμάμαι τον Ιστράτι, με την βασανισμένη μορφή του να μιλάει… Τον άκουγα σαν Υπνωτισμένος… Κι ένιωσα τότε πως πέρα από τα βιβλία του Μαρξ και του Ένγκελς, αυτό που συντάραζε από καιρό την συνείδηση μου ήταν αυτή η ίδια η Οχτωβριανή Επανάσταση…»! θρύλος και σα συγγραφέας και σαν ανθρώπινη περιπέτεια. ‘Γκόρκι των Βαλκανίων’, τον είχε χαρακτηρίσει ο Ρομαίν Ρολάν που τον είχε και ανακαλύψει. Φυσικό λοιπόν, όταν ο ‘Εκπαιδευτικός Όμιλος’ στις 11 Ιανουαρίου του 1928 τον κάλεσε να μιλήσει μαζί με τον Καζαντζάκη για τις εμπειρίες τους από την κομμουνιστική Ρωσία σε ανοιχτή εκδήλωση που διοργάνωσε στο θέατρο ‘Αλάμπρα’ να γίνει πανζουρλισμός. Η συμμετοχή των φοιτητών σύμφωνα με τον επίσης τότε ενεργό φοιτητή Νίκολας Κάλας ήταν πολύ εντυπωσιακή και μαχητική. Ο Πανσέληνος θυμάται : «Πατείς με πατώ έτρεξε ο κόσμος στην ‘Αλάμπρα’, γέμισαν φίσκα οι διάδρομοι και κρέμονταν σαν τσαμπιά από τα θεωρία να ακούσουν τους ομιλητές, τον Ιστράτι, τον Καζαντζάκη και τον Γληνό. Και τώρα θυμάμαι τον Ιστράτι, με την βασανισμένη μορφή του να μιλάει…Τον άκουγα σαν Υπνωτισμένος…Κι ένιωσα τότε πως πέρα από τα βιβλία του Μαρξ και του Ένγκελς, αυτό που συντάραζε από καιρό την συνείδηση μου ήταν αυτή η ίδια η Οχτωβριανή Επανάσταση…»! Αλλά και ο Εμμανουήλ Κριαράς καταγράφει στο πρόσφατο - 2009 ‘Μακράς ζωής αγωνίσματα ‘ - ότι και αυτός ως φοιτητής της Φιλοσοφικής και μάλιστα υπηρετώντας τότε την θητεία του στο Ναυτικό, βρέθηκε στο ‘ Αλάμπρα’ και θυμάται χαρακτηριστικά ότι ο Ιστράτι μίλησε γαλλικά και τον μετέφραζε ένας άλλος φοιτητής του τότε, ο Παντελής Πρεβελάκης ό όποιος σε μια στιγμή όπως στέκονταν κοντά στο υποβολείο της σκηνής

κάποιο σανίδι υποχώρησε και έπεσε στο υπόγειο, ευτυχώς χωρίς συνέπειες. Θυμάται επίσης και τις αντιδράσεις του ακροατηρίου όταν ο Γληνός παρουσιάζοντας τον Ιστράτι τον αποκάλεσε ‘κύριο’ και το ακροατήριο απαίτησε να τον προσφωνεί ‘σύντροφο’. Και από την ομιλία του Καζαντζάκη ότι «η Ρουσία προχωρούσε μπροστά με τη δράση του Στάλιν και την αντίδραση του Τρότσκι» και σημειώνει ότι «η σύγκρουση ανάμεσα τους δεν είχε φτάσει στο κατακόρυφο». Άλλωστε ο ίδιος ο Καζαντζάκης στο ‘Ταξιδεύοντας στη Ρουσία’ αναφέρει ότι στην κόκκινη πλατεία στους γιορτασμούς των δεκάχρονων ο Τρότσκι από ένα μπαλκόνι απέναντι κατήγγειλε την προδοσία της Επανάστασης! Επίσης μας πληροφορεί ο Κριαράς την κατάληξη της ομιλίας του Καζαντζάκη «να ευημερεί η Ρουσία η μόνη ελπίδα της γης» καθώς και ότι η συγκέντρωση κατέληξε σε διαδήλωση στην Πατησίων και σύγκρουση με την αστυνομία. Αν σταθήκαμε περισσότερο σ’ αυτές τις περιγραφές ευαίσθητων διεισδυτικών και μη μελών του κομμουνιστικού κόμματος φοιτητών τότε - είναι για να δείξουμε όσο γίνεται εντονότερα την ακτινοβολία που εξέπεμπε εκείνη την εποχή στα προοδευτικά μυαλά η Επανάσταση των μπολσεβίκων. «Μυθική υλική δύναμη» – την χαρακτηρίζει ο Πανσέληνος- «που φαίνονταν να πραγματοποιεί τις πιο παράτολμες χίμαιρες του ανθρώπου». Ή όπως ομολογεί ο Γιώργος Θεοτοκάς, αυτός ο συνειδητός φιλελεύθερος αστός, της λεγόμενης γενιάς του ’30, ο οποίος μάταια θα προσπαθήσει ένα χρόνο αργότερα να θεμελιώσει μια θετική και σύγχρονη αστική ιδεολογία με ένα μανιφέστο με τίτλο «Ελεύθερον Πνεύμα» : «Ο Μαρξισμός στο μεσοπόλεμο, είχε κάτι από την μυστικιστική αίγλη των πρωτομαρτύρων, κάτι από την τρέλα των καλλιτεχνικών πρωτοποριών». Δυστυχώς το ΚΚΕ όπως είδαμε στάθηκε ανίκανο να μετασχηματίσει αυτή την προδιάθεση φοιτητών και νέων επιστημόνων και δημιουργών, σε υλική δύναμη. Αλλά αυτό είναι άλλη Ιστορία σε παραλληλία με ‘το ερμηνευτικό αδιέξοδο των φιλελεύθερων διανοουμένων’ όπως τονίζει η Άννα Φραγκουδάκη. Πάντως την άλλη μέρα ο ‘Ριζοσπάστης’ χαρακτήριζε πανηγυρικά την διάλεξη ως «Επαναστατικό χαιρετισμό για τη Σοβιετική Ρωσία». Περιττό βέβαια να πούμε ότι λίγο αργότερα όταν ο Ιστράτι απελάθηκε από την Ρωσία γιατί ένοιωσε την ανάγκη να υπερασπισθεί δημόσια τον διωκόμενο εκεί Βίκτωρ Σερζ, δεν έγραψε ούτε μια αράδα για τον διάσημο συγγραφέα. Μα «κι’ όλος ο κόσμος –παρατηρεί και πάλι ο Πανσέληνος - που πίστευε στη Ρωσία, δέχτηκε αμέσως πως ο Ιστράτι είναι όργανο του Σατανά, ήγουν της παγκόσμιας αντισοβιετικής συνομωσίας και τον ξέγραψε δίχως χρονοτριβή» ! Πάντως αυτή δεν ήταν η μόνη απέλαση του Ιστράτι. Προηγήθηκε το ελληνικό Κράτος που λίγο μετά την εκδήλωση, στις 18 Ιανουαρίου, με πρόταση του αρχηγού της Χωροφυλακής Πέτσα τον απέλασε, ενώ παράλληλα η Εισαγγελία του άσκησε και δίωξη καθώς και των συνομιλητών του στο ‘Αλάμπρα’. « Η δίκη έγινε (τελικά μετά από δυό αναβολές όπως μας πληροφορεί ο Πανσέληνος) την 1η Ιουνίου 1928…Στο μεταξύ είχε φύγει κι ο Καζαντζάκης και κάθησε στο σκαμνί μοναχά ο

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 26 ΜΑΪΟΥ 2013

Γληνός. Με γράμμα του προς το δικαστήριο ο Καζαντζάκης έγινε αλληλέγγυος με τους κατηγορούμενος δηλώνοντας ότι ‘ως οπαδός του Μπαμπέφ πιστεύει απολύτως εις τον αγώνα της εργατικής τάξεως, η νίκη της οποίας θα έχει ως αποτέλεσμα την επικράτησιν μιας νέας ηθικής και πνευματικής τάξεως’. Συνήγοροι του Γληνού ο Αλέξαντρος Σβώλος κι ο Περικλής Ράλλης. Μάρτυρες υπεράσπισης ο Αλέξαντρος Παπαναστασίου, ο Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος, ο Καραπάνος, ο Θεωδορώπουλος, ο Σωμερίτης κι άλλοι. Μάρτυρες κατηγορίας μη τα μιλάς … Στόχος της κατηγορίας ήταν…ο Ιστράτι, γιατί όταν αποδείχνονταν πως ο Ιστράτι ήταν κατάσκοπος, πράχτορας, αλήτης, τότε τι γύρευε ο Γληνός μαζί του και για πιο λόγο ο Εκπαιδευτικός Όμιλος να πατρονάρει τη συγκέντρωση…Μέσα σε κείνη την απερίγραπτη μπουρδολογία, εμφανίστηκε μπρός στη έδρα, γαλήνια η μορφή του Αλ. Παπαναστασίου κι έκοψε τα γόνατα της κατηγορίας: ‘ο Παναϊτ Ιστράτι, είπε, είναι μεγάλος συγγραφέας και ότι είπε είναι αλήθεια’. Ο Αλ. Σβώλος, έκανε συνταγματικό φροντιστήριο στους δικαστές… Ο Γληνός αθωώθηκε το ίδιο κι άλλοι» Αξίζει να σημειώσουμε ότι είναι πρώτη φορά που καθηγητές του Πανεπιστημίου παίρνουν ανοιχτά θέση εναντίον της αντικομουνιστικής ρητορείας της εποχής. Θα ακολουθήσει πολύ σύντομα η ακόμη πιο ενεργή στάση μερίδας αυτού του μέχρι χθες δεδομένα συντηρητικού σώματος, στη συζήτηση για το Ιδιώνυμο, αλλά αυτό στο επόμενο. β) Η αποχώρηση του Κωστή Παλαμά Αξίζει να καταγράψουμε και ανεξάρτητα από τις γενικότερες εξελίξεις, μια σημαντική απώλεια για την εσωτερική πανεπιστημιακή ζωή. Πρόκειται για την αποχώρηση την 1η Μαρτίου του 1928 του για πάνω από τριάντα χρόνια - είχε διοριστεί στις 15 Οκτωβρίου του 1897 - Γενικού Γραμματέα του Πανεπιστημίου Αθηνών Κωστή Παλαμά. Η αποχώρηση του γίνεται με ιδιαίτερες τιμές και ισόβια σύνταξη ίση με τον τελευταίο του μισθό και στοιχίζει ιδιαίτερα στους προοδευτικούς και δημοτικιστές φοιτητές που χάνουν ένα ιδιαίτερα αγαπητό συμπαραστάτη – παρά την ιδεολογική αντιπαράθεση του με την αριστερά και κείνον τον προπομπό του ιδιώνυμου σε στοίχους που είχε δημοσιεύσει στα 1925 με τίτλο ‘Οι Λύκοι’ - αλλά και στους καθηγητές και τις εκάστοτε Πρυτανικές Αρχές. Μια που όπως γράφει ο καθηγητής Νίκος Βέης αργότερα στη ‘Νέα Εστία’ –και παραθέτει ο Γιάνναρης – ο ποιητής όχι μόνο διόρθωνε πολλές φορές συγγράμματα καθηγητών αλλά …έγραφε και κάποια από αυτά, όπως έγραφε και τους λόγους των πρυτάνεων γιατί αυτοί ‘δεν άδειαζαν’. Η μνήμη της παρουσίας του στο Πανεπιστήμιο

«Πας φοιτητής ο οποίος μέλλει να αποδειχθεί ότι συμμετείχε έστω με την παρουσία του σε κομμουνιστικές ενέργειες που αποβλέπουν εις επίτευξιν των σκοπών ους επιδιώκουν αι τοιαύται οργανώσεις προς αναντροπήν, πλην των λοιπών θεμελιωδών όρων της υπάρξεως του Πανεπιστημίου, αποβάλλεται οριστικώς του Πανεπιστημίου άνευ τινός επιεικίας» θα μένει διαρκής. Ενώ το εντευκτήριο των καθηγητών στο ‘Ροζ Κτήριο’ της οδού Ακαδημίας – όπου βρίσκεται και το γραφείο του ποιητή – φέρει το όνομά του, μετά την ανακαίνισή του με επιμέλεια του μέχρι πριν λίγα χρόνια Γραμματέα του Πανεπιστημίου Παναγιώτη Κοντού. γ) Φοιτητικές δράσεις και διώξεις Την ίδια περίοδο συστηματοποιείται η στενή σχέση Πρυτανείας, Κυβέρνησης και των δυνάμεων καταστολής για την αντιμετώπιση των κομμουνιστών φοιτητών. Ο Υπουργός Παιδείας στέλνει στη Σύγκλητο κατάλογο με 22 «θορυβοποιούς» κομμουνιστές φοιτητές – που του είχε σταλεί από τον Διευθυντή Δημόσιας Ασφαλείας Φοντάνα – με την εντολή να λάβει αυστηρά μέτρα εναντίον τους. Η Σύγκλητος μετά από συνεδρίαση ειδοποιούσε ξανά : «Πας φοιτητής ο οποίος μέλλει να αποδειχθεί ότι συμμετείχε έστω με την παρουσία του σε κομμουνιστικές ενέργειες που αποβλέπουν εις επίτευξιν των σκοπών ους επιδιώκουν αι τοιαύται οργανώσεις προς αναντροπήν, πλην των λοιπών θεμελιωδών όρων της υπάρξεως του Πανεπιστημίου, αποβάλλεται οριστικώς του Πανεπιστημίου άνευ τινός επιεικίας» Την απειλή συμπληρώνει η απαγόρευση του δικαιώματος του ‘Συνέρχεσθαι άνευ αδείας της Συγκλήτου» Την απόφαση καταγράφει ο ‘Ριζοσπάστης’ – φ 28ης Μάιου 1928 –με τίτλο «Επαίσχυντος απόφασις» και παραθέτει η Αγγελική Χριστοδούλου. Τα προβλήματα όμως δεν εξαντλούνται σε λεκτικές

τχ. 82

απειλές. Η ανοιχτή επέμβαση αστυνομίας και Κυβέρνησης στις διεργασίες της Ομοσπονδίας Προσφύγων Φοιτητών παρ’ όλο που σ’ αυτήν κυριαρχούσαν συντηρητικές δυνάμεις το αναδείχνει. Η ένταση στην Ομοσπονδία Προσφύγουν Φοιτητών εντάθηκε, με την κατάργηση των ευεργετημάτων που τους είχαν δοθεί: Δωρεάν εγγραφή, δίδακτρα συσσίτιο και ένα μικρό επίδομα καταργούνται με το τέλος του 1927 «λόγω του οικονομικού αδιεξόδου του Πανεπιστημίου». Η πρόταση για σύγκληση γενικής Συνέλευσης της Ομοσπονδίας απορρίπτεται από τον Πρόεδρό της, φοιτητή της Ιατρικής, Χρυσόστομο Θεοδωρίδη. Σε απάντηση με πρωτοβουλία προοδευτικών Συμβουλίων – κυρίως των Ποντίων φοιτητών – συγκροτείται Εκτελεστική Επιτροπή αγώνα που κατορθώνει με συγκεντρώσεις και κινητοποιήσεις να πάρει την κατάσταση στα χέρια της το συσσίτιο να διατηρηθεί και να βελτιωθεί. Ξεσκεπάστηκαν επίσης οι μεγάλες καταχρήσεις των μελών του Προεδρείου της Ομοσπονδίας Ενώ αποφάσισαν η Επιτροπή του συσσιτίου να είναι αιρετή και με μόνο τρίμηνη θητεία. Στη Συνέλευση όμως για την εκλογή της Επιτροπής στις 28 Ιουνίου έγινε ανοικτή και βίαιη επέμβαση της αστυνομίας με ξυλοδαρμούς και συλλήψεις με στόχο τη διάλυσή της. Αξίζει να σημειώσουμε ότι με πρόταση της Κομμουνιστικής Αχτίδας προτάθηκε για Πρόεδρος της Επιτροπής φοιτητής του Πολυτεχνείου που είχε αποχωρήσει από αυτήν και ανήκε στην αριστερή αντιπολίτευση. Άλλο καιροί, άλλα ενωτικά ήθη! δ) Προσπάθειες αντικομουνιστικής οργάνωσης φοιτητών Από την αρχή του 1928 σε συνεργασία με την Κυβέρνηση και την Πρυτανεία γίνονται προσπάθειες να συνενωθούν όλες οι αστικές αντικομουνιστικές οργανώσεις φοιτητών σε Συνομοσπονδία για τον συντονισμό του αγώνα «για την υπεράσπιση και σωτηρία του αστικού καθεστώτος». Προς τον σκοπό αυτό όπως μας πληροφορεί ο Φλούντζης παραπέμποντας στον Ριζοσπάστη της 29ης Ιουλίου «Υπό τινών φοιτητών γνωστών φασιστικών τύπων διαφόρων Σχολών του Παν/μίου συνεκροτήθη ‘Εθνικιστικός Φοιτητικός Σύλλογος’ σκοπόν έχων την καταπολέμησιν πάσης κομμουνιστικής τάσεως και την ενίσχυσιν των προς την πατρίδα ιδεωδών …» Ως προς το ποιόν των ανθρώπων που τον συγκρότησαν μας πληροφορεί ο ‘Ριζοσπάστης΄ της επομένης ότι από την Ασφάλεια συνελήφθησαν τρία μέλη της Οργάνωσης για εκβιασμό γνωστού γιατρού «παρά του οποίου εζήτουν 20.000 δρχ, απειλούντες ότι εν εναντία περιπτώσει θα τον εφόνευον» ! Τα σχόλια περιττεύουν ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

Alter Summit: Αθήνα 2013 Μια Ευρώπη της αλληλεγγύης και της κοινωνικής δικαιοσύνης είναι ο κεντρικός στόχος της Εναλλακτικής Συνόδου Ευρωπαϊκών Κινημάτων (“Alter Summit”), που θα πραγματοποιηθεί στην Αθήνα το διήμερο 7 και 8 Ιουνίου 2013. Και φυσικά, η επίτευξη αυτού του στόχου περνάει μέσα και από την εκπαίδευση. Κοινωνικά κινήματα και κινήματα πολιτών σε όλη την Ευρώπη που έχουν αναπτύξει ως σή-

μερα σημαντικούς αγώνες ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της λιτότητας, αλλά μεμονωμένα, καλούνται τώρα να συντονίσουν το βηματισμό τους και να οργανώσουν κοινές δράσεις, που θα αποβούν πιο αποτελεσματικές. Η Εναλλακτική Σύνοδος σε αυτό ακριβώς το σημείο εστιάζει τη δράση της: στη συνένωση όλων των δυνάμεων που αντιτίθενται στην άδικη και αναποτελεσματική πολιτική διαχεί-

ρισης της κρίσης. Η Ελλάδα δεν επιλέχθηκε τυχαία για την πραγματοποίηση αυτής της Συνόδου. Η χώρα μας, πέρα από «πειραματόζωο» των νεοφιλελεύθερων πολιτικών είναι ταυτόχρονα και «εργαστήριο» αντίστασης στην εκμετάλλευση, στη λιτότητα, στην ανεργία και στη λεηλασία των δημόσιων και κοινωνικών αγαθών. Η πείρα που διαθέτει πρέπει να αξιοποιηθεί από τα κινήματα των άλλων χωρών.

21

ΦΟΙΤΗΤΙΚΑ Σκέψεις και ερωτήματα για το αποτέλεσμα των Φοιτητικών Εκλογών ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ – ΛΙΝΑΡΔΟΣ ΜΙΧΑΛΗΣ, ΜΕΛΟΣ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ ΣΠΟΥΔΑΖΟΥΣΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΝΕΟΛΑΙΑΣ ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ

Σ

22

ε περιόδους κρίσεων όπως η σημερινή, οι πολιτικές μάχες όπως αυτή των εκλογών των φοιτητικών και σπουδαστικών συλλόγων ανά την Ελλάδα αποκτούν σημασία, ιδιαίτερα στο βαθμό που τοποθετούνται μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο πολιτικής αντιπαράθεσης. Πόσο μάλλον όταν αφορούν ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της νέας γενιάς που μέσα στα Πανεπιστήμια, αντιμέτωπο με την κρίση επιμένει να κάνει σχέδια για την επόμενη μέρα, για τη ζωή και το μέλλον του. Οι φοιτητικές εκλογές τόσο το προηγούμενα χρόνια όσο και αυτές του 2013 ακόμα περισσότερο ήταν συνδεδεμένες με τα αδιέξοδα που βιώνει η σημερινή γενιά φοιτητών. Η μνημονιακή πολιτική των τελευταίων χρόνων, τα υψηλά ποσοστά ανεργίας, τα οποία για τους νέους ξεπερνάνε το 50%, η διάλυση των εργασιακών σχέσεων με ειδικές διατάξεις σε ότι αφορά τους νέους εργαζόμενους, καταδικάζουν κάθε σημερινό φοιτητή και φοιτήτρια σε ένα αβέβαιο μέλλον, ανάμεσα στην ανεργία και την επισφάλεια. Παράλληλα, οι νέοι διαλυτικοί νόμοι για την τριτοβάθμια που επιτίθενται στο μαζικό δημοκρατικό μεταπολιτευτικό Πανεπιστήμιο οικοδομώντας ένα πανεπιστήμιο για λίγους, κάνουν ξεκάθαρο ότι, τόσο για αυτήν την γενιά όσο και για τις επόμενες, η διάλυση κάθε δικαιώματος και κάθε ελπίδας για ζωή και εργασία με αξιοπρέπεια αποτελεί πολιτική επιλογή. Απέναντι σε αυτήν την πολιτική επιλογή οικοδομείται ένας αντίλογος, ένας αντίλογος που δεν δέχεται τον “μονόδρομο” που επιβάλλεται και επιλέγει τον δρόμο της αντίστασης και του αγώνα για την προάσπιση των δικαιωμάτων και των αναγκών της νέας γενιάς. Αυτή η πολιτική επιλογή τροφοδότησε τους αγώνες των φοιτητικών συλλόγων το προηγούμενο διάστημα, την αντίστασή τους απέναντι στη διάλυση του πανεπιστημίου και το πρόσφατο σχέδιο Αθηνά, την αλληλεγγύη τους και την έμπρακτη στήριξή τους στους κοινωνικούς αγώνες που αναπτύσσονται ενάντια στην ασκούμενη πολιτική. Αυτή είναι η πολιτική επιλογή που στην κοινωνία αλλά και στο πανεπιστήμιο γεννάει νέα εγχειρήματα αλληλεγγύης και αυτοδιαχείρισης οικοδομώντας ένα διαφορετικό πρότυπο απέναντι στο κυρίαρχο όπου η από τα κάτω παίρνουν τις ζωές τους στα χέρια τους. Αυτή η πολιτική επιλογή φαίνεται να κερδίζει έδαφος στην ψήφο των φοιτητών, παρόλο που δεν έχει καταφέρει ακόμα να αποτελέσει εκείνο τον πόλο που θα ανατρέψει την υπάρχουσα κατάσταση στους φοιτητικούς συλλόγους. Το φετινό αποτέλεσμα των φοιτητικών εκλογών ακόμα και αν η ΔΑΠ-ΝΔΦΚ, η παράταξη της Νέας Δημοκρατίας, διατήρησε τα ποσοστά της και κράτησε την πρώτη θέση, χαρακτηρίστηκε τόσο από την άνοδο της φοιτητικής αριστεράς όσο και από την ακόμα μεγαλύτερη πτώση της έτερης μνημο-

νιακής παράταξης της ΠΑΣΠ. Ιδιαίτερα η καθοδική πορεία της ΠΑΣΠ, της παράταξης του ΠΑΣΟΚ, τα τελευταία τέσσερα χρόνια με συνολική πτώση της τάξης του 12%, σε συνδυασμό με την ενίσχυση της φωνής της αριστεράς αποτελεί και την πιο ξεκάθαρη καταδίκη της κυρίαρχης πολιτικής για την δύναμη που αποτέλεσε τον πρώτο εκφραστής. Ωστόσο, φέτος για άλλη μια φορά ο μεγάλος νικητής των Φοιτητικών Εκλογών φαίνεται να είναι η αποχή. Η οικονομική κρίση και τα αδιέξοδα που παράγει για τους νέους ανθρώπους, καθιστούν κυρίαρχη ανάμεσα στους φοιτητές μια λογική ατομικού δρόμου, προσωπικής σταδιοδρομίας και συγκέντρωσης προσόντων, μια λογική που ολοένα και απομακρύνεται από τη συλλογική ζωή των συλλόγων, τους αγώνες και τις διεκδικήσεις. Παράλληλα, απουσιάζουν από τους συλλόγους εκείνες οι διαδικασίες μέσα από τις οποίες οι φοιτητές θα εκφράσουν τις αγωνίες τους και θα προασπίσουν τις ανάγκες τους. Oι φοιτητικές εκλογές, λοιπόν, στο βαθμό που αποτελούν καθρέφτη της πολιτικής ζωής των συλλόγων μπαίνουν στο περιθώριο από την μεγάλη πλειοψηφία των φοιτητών. Σε αυτό ακριβώς το πλαίσιο διασφαλίζεται και η πρωτιά της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ όχι τόσο ως πολιτικός εκφραστής της μνημονιακής πολιτικής, αλλά ως η πολιτική δύναμη που καρπώνεται μια σαφή ιδεολογική ηγεμονία, στοχοποιώντας τα “κακά” της πολιτικής και απευθυνόμενοι στις προσωπικές σταδιοδρομίες των φοιτητών. Πίσω λοιπόν από τις μεταβολές στα αποτελέσματα των τελευταίων χρόνων, διαφαίνεται το πραγματικό ερώτημα με το οποίο καλείται να αναμετρηθεί η ριζοσπαστική αριστερά μέσα στα πανεπιστήμια. Ένα ερώτημα που οφείλει να ξεπερνάει το επίδικο

της αύξησης των ποσοστών και που θα προσπαθεί, μέσα στους φοιτητικούς συλλόγους, να επανανοηματοδοτήσει την συμμετοχή στη πολιτική με πλειοψηφικούς όρους. Η αδυναμία της φοιτητικής αριστεράς να απαντήσει σε αυτό το επίπεδο γίνεται ξεκάθαρη αν αναλογιστούμε τη δυσκολία συγκρότησης αντιστάσεων και διεκδικήσεων στον φοιτητικό χώρο όλη τη φετινή χρονιά μετά την συνολική πολύ μεγάλη ποσοστιαία αύξησή της στις περσινές εκλογές. Ιδιαίτερα για την Αριστερή Ενότητα, τη φωνή της ριζοσπαστικής αριστεράς στους φοιτητικούς συλλόγους, η μικρή φετινή πτώση μετά τη περσινή μεγάλη άνοδο, φανερώνει και τις δικές μας αδυναμίες, στην προσπάθεια οικοδόμησης μιας νέας ταυτότητας και ενός νέου συνόλου συλλογικών πρακτικών που θα μπορέσουν να απαντήσουν στις ανάγκες της σημερινής συγκυρίας. Απέναντι σε μια τόσο σκληρή επίθεση στην κοινωνία και το πανεπιστήμιο, ο ρόλος που μπορεί να παίξει ένα εκπαιδευτικό κίνημα ξεπερνάει την υπεράσπιση παλιών κεκτημένων. Σήμερα, μέσα από την αντίσταση και την αυτοοργάνωση των υποτελών παίρνει σάρκα και οστά ένα πολύ διαφορετικό όραμα για την κοινωνία και το πανεπιστήμιο. Δικό μας μέλημα και δικός μας στόχος είναι να δημιουργήσουμε ακριβώς τον χώρο μέσα στα πανεπιστήμια όπου φοιτητές – καθηγητές – εργαζόμενοι θα συζητάνε, θα αγωνίζονται, θα αντιστέκονται και θα συνθέτουν το δικό τους όραμα για ένα διαφορετικό πανεπιστήμιο. Σήμερα ο αγώνας για αυτό το Πανεπιστήμιο πρέπει να συνδεθεί με την ελπίδα που ζει σε κάθε μικρό και μεγάλο κοινωνικό αγώνα, την ελπίδα για μια διαφορετική κοινωνία, μια κοινωνία για την οποία συνεχίζουμε να αγωνιζόμαστε και που ήδη χτίζουμε!

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

26 ΜΑΪΟΥ 2013

τχ. 82

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣ

απαίτησης! ... Τώρα συνεχίζουμε την πίεση για την εξάλειψη του τεστ από όλα τα σχολεία του Σιάτλ». Προς το παρόν το τεστ αξιολόγησης των μαθητών παραμένει ενεργό στα δημοτικά σχολεία.

Μεγάλη Νίκη του Εκπαιδευτικού Μποϊκοτάζ στο Σιάτλ Οι εκπαιδευτικοί και οι υποστηρικτές τους στο Σιάτλ των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής κέρδισαν μια άνευ προηγουμένου νίκη, ως αποτέλεσμα του μποϊκοτάζ ενάντια στo τεστ αξιολόγησης των μαθητών(MAP testing). Ο Jesse Hagopian, ένας από τους ηγέτες της δράσης, δήλωσε: «Τεράστια νίκη για την πρωτοβουλία #MAPtestboycott σήμερα! Η Έφορος Δημοσίων Σχολείων του Σιάτλ μόλις ανακοίνωσε πως το τεστ δε θα απαιτείται για τα λύκεια από το επόμενο έτος. Μόλις αποδείξαμε τη δύναμη της άρνησης εργασίας και της δυναμικής

Οι εκπαιδευτικοί της Σρι Λάνκα προς στήριξη της απεργίας ενάντια στην ανατίμηση του ηλεκτρικού ρεύματος Εκπαιδευτικοί και διευθυντές σχολείων στη Σρι Λάνκα ετοιμάζονται να συνδράμουν την απεργία που έχει εξαγγείλει η Συντονιστική Επιτροπή Συνδικαλιστικής Συμμαχίας στις 21 Μαΐου, ενάντια στην άνοδο των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας. Ο μισθός των εκπαιδευτικών αυξήθηκε τελευταία φορά το 2005, υπό συνθήκες υψηλού πληθωρισμού. Ως συνήθως (και ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες), όταν εκπαιδευτικοί ή άλλοι επαγγελματικοί κλάδοι αντιμετωπίζουν συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εμφανίζεται στο προσκήνιο. Σε ένα δελτίο τύπου το Φεβρουάριο του 2013, το ΔΝΤ ανέφερε: «Η αποστολή [του ΔΝΤ] συζήτησε τις οικονομικές επιδόσεις του Διοικητικού Συμβουλίου Ηλεκτρισμού Κεϋλάνης και του Πετρελαϊκού Οργανισμού Κεϋλάνης, που επηρεάστηκαν δυσμενώς από την ξηρασία του περασμένου έτους και επισήμανε την ανάγκη να προχωρήσουμε προς μια τιμολόγηση ανάκτησης του κόστους για να τους επαναφέρουμε σε μια βιώσιμη κατάσταση.»

Το Σωματείο Εκπαιδευτικών Υπηρεσιών Lanka εξέδωσε την ακόλουθη δήλωση ανακοινώνοντας τη συμμετοχή του στην απεργία: «Οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν δεχθεί καμία αύξηση των μισθών τους από το 2005, πέρα από κάποιες

Το μποϊκοτάζ του MAP testing που ξεκίνησε από το λύκειο Garfield στο Σιάτλ, έχει συγκεντρώσει υποστηρικτές από όλο τον κόσμο και αποτέλεσε το έναυσμα για ένα κίνημα το οποία αυξάνει τη δύναμή του και σε πολλές άλλες πολιτείες των ΗΠΑ. Τον περασμένο μήνα ο Hagopian μίλησε σε εκπαιδευτικούς της πρωτεύουσας Ουάσιγκτον για τη δράση του Σιάτλ και μοιράστηκε τις ιδέες του για το πώς να οργανωθεί ένα επιτυχημένο μποϊκοτάζ. «Το τεστ αξιολόγησης είναι ο πυρήνας του εταιρικού εκπαιδευτικού μοντέλου» είπε στο κοινό ο Hagopian. «Η απαξίωση των μαθητών και των καθηγητών και η αποτύπωση του ταλέντου και των ικανοτήτων τους σε μικροσκοπικά ηλεκτρονικά δεδομένα αποτελεί τέχνασμα για το κλείσιμο σχολείων, καθώς «αξιολογούν» το σχολείο σας ως αποτυχημένο.»

αποζημιώσεις. Ως εκ τούτου, η αύξηση των τιμολογίων ηλεκτρικής ενέργειας είναι ιδιαίτερα σοβαρό γεγονός. Προβλήματα μισθοδοσίας υφίστανται από το 1997. Δύο αγώνες διεξήχθησαν το περασμένο έτος. Οι εκπαιδευτικοί έχουν εργαστεί χωρίς προαγωγές από το 2010. 225.000 εκπαιδευτικοί προσφέρουν τις υπηρεσίες τους υπό αυτές τις θλιβερές συνθήκες. Υπό τις ίδιες συνθήκες αυξάνονται τα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας. Κανονικά οι εκπαιδευτικοί καταναλώνουν περισσότερο από 90 μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας. Ως εκ τούτου, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις των εκπαιδευτικών έχουν αποφασίσει να συμμετάσχουν στην συμβολική απεργία της Συντονιστικής Επιτροπής Συνδικαλιστικής Συμμαχίας στις 21 του μηνός, σε περίπτωση που δεν αποσυρθεί η αύξηση των τιμολογίων. Έχουμε ενημερώσει εγγράφως τις γραμματείες του Υπουργείου Παιδείας και των επαρχιακών συμβουλίων ότι θα συμμετάσχουμε στην συμβολική απεργία. Η κυβέρνηση προσπαθεί να εξαπατήσει τις μάζες, φέρνοντας διάφορες τροποποιήσεις. Από την πλευρά μας απαιτούμε την ολική απόσυρση του νομοθετικού πακέτου. Προτιθέμεθα να συνδράμουμε την πορεία διαμαρτυρίας ενάντια στην αύξηση των δασμών που θα πραγματοποιηθεί στις 15 του μήνα. Η κυβέρνηση επιχείρησε να καταστείλει τους αγώνες μας μέσω εκφοβισμού και τρομοκρατικών τακτικών. Τώρα η αστυνομία κλήθηκε να συγκεντρώσει λίστες των ηγετών των συνδικαλιστικών οργανώσεων σε ορισμένες περιοχές. Θα θέλαμε να γνωρίζουμε γιατί οι κύριοι της αστυνομίας χρειάζονται αυτούς τους καταλόγους. Δηλώνουμε πως τέτοιες απεχθείς τακτικές δε θα μπορέσουν να νικήσουν τις δραστηριότητες και τους αγώνες μας. Είμαστε αποφασισμένοι να εμποδίσουμε τις άθλιες ενέργειες της κυβέρνησης και να δώσουμε τον αγώνα στις 21 του μήνα.»

Προς απεργία οι Εκπαιδευτικοί του Βερολίνου Οι καθηγητές στο Βερολίνο καλούνται από το σωματείο τους «GEW» να συμμετέχουν στην εβδομαδιαία κινητοποίηση που αρχίζει στις 13 Μαΐου. Η κίνηση αυτή έρχεται ως επακόλουθο της αποτυχίας των διαπραγματεύσεων με την κυβέρνηση του κρατιδίου σχετικά με τις δυσμενείς εργασιακές και μισθοδοτικές συνθήκες που υφίστανται οι εκπαιδευτικοί, οι οποίοι απασχολούνται υπό το καθεστώς των «Angestellte» (εργαζόμενοι), και όχι ως «Beamte» (δημόσιοι υπάλληλοι): Μετά την επανένωση της Γερμανίας, οι καθηγητές από την Λαϊκή Δημοκρατία της Γερμανίας προσλήφθηκαν υπό το λιγότερο ευνοϊκό εργασιακό καθεστώς των «Angestellte». Κάποια σχολεία θα μείνουν κλειστά έως και 3 ημέρες και κάθε μέρα οι απεργοί εκπαιδευτικοί θα συναντιούνται στο δημαρχείο. Παρά το γεγονός ότι μόνο οι «Angestellte» καλούνται σε απεργία, οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί καλούνται να συμμετάσχουν σε δράσεις, όπως συνελεύσεις με τους γονείς και τους μαθητές που επίσης συμμετέχουν στις κινητοποιήσεις. Το σωματείο «GEW» κατηγορεί την κυβέρνηση του κρατιδίου για εχθρική και διαιρετική εκπαιδευτική πολιτική. Ο πρόεδρος του βερολινέζικου σωματείου, Doreen Siebernick, δήλωσε: «Στα σχολεία, οι διαφορετικές κατηγορίες εκπαιδευτικών πληρώνονται για να εχθρεύονται η μία την άλλη. Όσοι δεν καλούνται να απεργήσουν αναμένεται να είναι απεργοσπάστες. Για παράδειγμα οι «Beamte» πρόκειται να χρησιμοποιηθούν για την επιτέλεση των εργασιών των «Angestellte». Ως και οι βοηθοί καθηγητών χρησιμοποιούνται καταχρηστικά ως απεργοσπάστες.» Αυτή είναι η πέμπτη φορά φέτος που οι εκπαιδευτικοί του Βερολίνου κατεβαίνουν σε απεργία. Απεργούν μία ή δύο ημέρες κάθε μήνα από τον Ιανουάριο.

23 ΠΗΓΗ: http://www.teachersolidarity.com/