p11994

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΕΥΧΟΣ 90 • ΜΑΪΟΣ 2014

Η ΥΠΟΜΟΝΗ ΜΑΣ

ΤΕΛΕΙΩΣΕ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ & ΚΟΙΝΩΝΙΑ Περιοδική έκδοση της «Αυγής»

3

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

4

OΞΥΤΟΝΑ

19

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΠΑΙΔΕΙΑ 5

Κυκλοφορεί μαζί

ΚΑΙ ΟΙ ΤΟΠΙΚΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΕΣ ΣΠΥΡΟΣ ΤΖΟΚΑΣ

με την «Κυριακάτικη Αυγή» την πρώτη Κυριακή κάθε μήνα

ΤΟ «ΝΕΟ ΣΧΟΛΕΙΟ» ΤΑΞΙΚΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ

7

ΤΡΙΠΛΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΑ ΕΠΙΔΙΚΑ ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ

8

Μάιος 2014

ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΑΡΙΣΤΕΡΑΣ ΚΑΙ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΤΗΝ Ε.Ε: ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΣΙΣΣΥ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΥ

Συντακτική Ομάδα:

9

Χρήστος Πιλάλης,

ΝΕΟΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΗΣ ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΜΝΗΜΟΝΙΑΚΗΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΓΙΩΡΓΟΣ

Κωνσταντίνα Ρηγοπούλου, Άλκης Ρήγος,

11

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ: ΑΠΟ ΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΠΑΡΑΤΑΞΕΩΝ

Βασίλης Ρόγγας, Γιώργος Τσιρίδης,

Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΣΕ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ

ΠΟΥ ΣΤΗΡΙΖΕΙ Ο ΣΥΡΙΖΑ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

12

Παύλος Χαραμής

ΣΤΗ ΓΕΡΜΑΝΙΑ, ΟΙ ΚΥΡΙΑΡΧΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΤΟΥ «ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΗΣ ΓΙΟΥΝΤΙΘ ΜΠΕΝΤΑ ΣΤΟΝ ΣΤΑΥΡΟ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗ

14

Επικοινωνία:

ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΑ «ΣΚΟΥΠΑ» ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ: ΠΡΟΕΚΛΟΓΙΚΑ ΔΩΡΑ ΣΤΟΥΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΕΣ

paideia.koinwnia@gmail.com

ΚΟΛΛΕΓΙΩΝ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΑΣΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ

facebook: 16

Παιδεία και Κοινωνία

ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΟΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΘΕΜΗΣ ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ

Επιμέλεια:

18

Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΩΝ ΕΚΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΙΤΟΒΑΘΜΙΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

L• Press, τηλ. 210 82.28.258

Ιδιοκτησία:

ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΜΕΛΩΝ ΕΥΡΙΖΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΕΜΠ - ΤΕΙ

ΗΜΕΡΙΔΕΣ

«Η ΑΥΓΗ ΕΚΔΟΤΙΚΟΣ

20

ΑΥΤΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ

ΚΑΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ

21

ΘΕΡΙΝΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΤΑΙΝΙΩΝ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΣΤΗ ΣΜΥΡΝΗ (ΤΟΥΡΚΙΑ) ΚΑΙ ΣΤΗ ΜΥΤΙΛΗΝΗ!

ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΣ Α.Ε.» Διεύθυνση: Αγ. Κωνσταντίνου 12, Τηλ. 210 52.31.831

2

Fax: 210 52.31.822

ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ 22

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΑΙ ΦΟΙΤΗΤΙΚΟ ΚΙΝΗΜΑ:

ΚΑΙ Η ΑΠΕΡΓΙΑ ΣΤΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΞΕΚΙΝΑ ΑΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΞΗΣ

Μάης ανατροπής Τ ούτος ο Μάης δεν είναι όπως οι άλλοι. Σε τούτον τον μήνα στην καρδιά της Άνοιξης, καλούμαστε ως πολίτες αυτής της χώρας, να αποφασίσουμε για το αύριο μας σε τρείς φαινομενικά διαφορετικές κάλπες: του Δήμου, της Περιφέρειας και εκείνη της Ευρωβουλής. Και για τους φοιτητές μας σε μια ακόμη εκείνη των συλλόγων τους. Αυτή η τελευταία που κάποτε αποτελούσε σημαντικό πολιτικό γεγονός φέτος πέρασε σχεδόν απαρατήρητη συνέπεια και της συνολικότερης πολιτικής συγκυρίας, αλλά και της αγωνιστικής κάμψης του φοιτητικού κινήματος παρά τον ‘Αρμαγεδώνα’ που ξεθεμελιώνει με εκπλήσσουσα ταχύτητα κάθε έννοια Δημόσιου Δωρεάν Εκπαιδευτικού Συστήματος σε όλες τις βαθμίδες και Ερευνητικές Υποδομές, ενώ αυξάνεται ραγδαία η εξαναγκαστική μετανάστευση δεκάδων χιλιάδων νέων επιστημόνων, η ανεργία των νέων ξεπερνά το 60%, η δραστική μείωση του Προϋπολογισμού για την Παιδεία για πρώτη φορά πέφτει… κάτω από το 2% την ώρα που ο μέσος ευρωπαϊκός είναι στο 5.5%! Η κάμψη του φοιτητικού Κινήματος, ευρύτερα των κινημάτων της νεολαίας, έρχεται να ενισχύσει την συστηματικά καλλιεργούμενη απαξίωση του Πολιτικού και των Ιδεολογιών, το μάταιο των συλλογικών αγώνων, την αφυδάτωση εναλλακτικών προταγμάτων, την διάχυση των ευθυνών για την ανθρωπιστική κρίση που βιώνουμε με λαϊκίστικους αφορισμούς του είδους ‘όλοι ίδιοι είναι’, ‘μαζί τα φάγαμε’, δεν υπάρχει εναλλακτική πρόταση, δεν αξίζει τίποτε, προσπάθησε απλά εσύ κάπου να την βολέψεις κ.λ.π. Πρόκειται για την ύστατη νεοφιλελεύθερη καπιταλιστική στρατηγική ενός καταρρέοντος κοινωνικόοικονομικού και πολιτικού συστήματος που αφού έπαψε να ηγεμονεύει επιχειρεί να παραμείνει κυρίαρχο με τη βία των κατασταλτικών μηχανισμών, τις οικονομικές διαπλοκές τραπεζών - μεγαλοεργολάβων και ταυτόχρονα ιδιοκτητών των μεγάλων τηλεοπτικών καναλιών και την ανενδοίαστη προπαγάνδα τους, να αδρανοποιήσει την κοινωνία και να την οδηγήσει στην απάθεια και την συνειδητή αποχή από τα κοινά. Κι όμως την ίδια ώρα – αυτές είναι οι οργανικές αντιφάσεις κάθε πολιτικής συγκυρίας – κόντρα σε όλα τούτα, ένα κύμα ανατροπής και κοινωνικής αλληλεγγύης σηκώνεται από τα κάτω παντού στη χώρα. Χιλιάδες συμπολίτες επαναθεωρούν την πολιτική τους στάση. Μια νέα βαθιά ανανεωτική και ταυτόχρονα ριζοσπαστική Αριστερά μπαίνει ενεργά στην κεντρική πολιτική σκηνή της χώρας δημιουργώντας καταλυτικές διεργασίες εγρήγορων συνειδήσεων παντού στην Ευρώπη. Οι ελπίδες ξαναζωντανεύουν , τα όνειρα απαιτούν εκδίκηση. Και παρά τους εκλογικίστικους σχεδιασμούς της συγκυβέρνησης – μεταφορά των ευρωεκλογών την δεύτερη Κυριακή, πολλαπλασιασμό των υποψηφίων, σταυροδοσία στο ευρωψηφοδέλτιο, ενίσχυση των πελατειακών και προσωπικών διασυνδέσεων του αστικού παλαιοκομματικού προσωπικού, χρηματοδότηση των κομμάτων με βάση τις προηγούμενες εκλογικές τους δυνάμεις, εμφάνιση αποϊδεολογικοποιημένων σχημάτων και δήθεν ανεξάρτητων συνδυασμών, αντιφατικές και παράξενες δημοσκοπικές ‘έρευνες’ κ.λ.π – το ρεύμα αυτό απαιτεί έκφραση και ζητά ανατροπή του αντιλογικού και εκμεταλλευ-

τικού υπάρχοντος. Συνειδητοποιεί ότι οι εκλογές και στα τρία επίπεδα είναι άμεσα συνδεδεμένες. Πως θα φτιαχτεί ένα δημοτικό πρόγραμμα όταν ο αποφασιστικός χρηματοδότης και επικυρωτής κάθε έργου είναι η περιφέρεια και πώς θα υπάρξουν ευρωπαϊκά προγράμματα από την Επιτροπή Περιφερειών της Ε.Ε. αν δεν αλλάξει ο συσχετισμός των δυνάμεων άρα και των ρόλων και των αρμοδιοτήτων σε επίπεδο ευρωκοινοβουλίου; Από αυτό το αλληλένδετο των τριών εκλογικών αναμετρήσεων εξαρτάται τελικά και το αύριο της Δημόσιας Δωρεάν Παιδείας όλων των βαθμίδων, της Έρευνας και του αύριο των Νέων συμπολιτών. Ήδη η Νέα Δημοκρατία με τις προτάσεις της για την αναθεώρηση του Συντάγματος μιλάει για την αλλαγή του Α 16 ενώ με σειρά πράξεων και τροπολογιών σε άσχετα νομοσχέδια, κάνει πράξη τη βούληση της αναγνώρισης πτυχίων ιδιωτικών κολεγιακών επιχειρήσεων ως ισότιμων με τα πτυχία ΑΕΙ και ΑΤΕΙ, διαλύει κάθε εργασιακό δικαίωμα των ιδιωτικών εκπαιδευτικών, κάθε εποπτεία στα σχολεία τους, υποβαθμίζει συστηματικά τα ειδικά σχολεία των ΑΜΕΑ όπως και τον πρωτοποριακό θεσμό των Μουσικών Σχολείων, κλείνει και άλλες… 1676 σχολικές μονάδες και πάνω από 100 επαγγελματικές Σχολές ενώ το διδακτικό προσωπικό των ΑΕΙ έχει μειωθεί κατά 17,2 % δηλαδή 2254 θέσεις, καλεί τα πανεπιστήμια να πουλήσουν έδρες σε Ιδιώτες χορηγούς και τα Ερευνητικά Κέντρα να βρουν για να λειτουργήσουν προγράμματα στην αγορά. Για ποια αναπτυξιακή πορεία μιλάνε; Αν δεν αντέχουμε άλλο τη διαιώνιση αυτής της ανενδοίαστα καταστροφικής για την Κοινωνία πολιτικής της συγκυβέρνησης οφείλουμε πρωταρχικά να συμμετάσχουμε αποφασιστικά και τις δύο Κυριακές στις εκλογικές αναμετρήσεις, υπερψηφίζοντας αριστερούς συνδυασμούς ανατροπής που υποστηρίζουμε σε Τοπικό και Περιφερειακό Επίπεδο και να αναδείξουμε σε πανελλαδικό επίπεδο την αντίληψη μας για μια ριζικά διαφορετική πορεία της Ε.Ε. για μια Ευρώπη διευρυμένο πεδίο ταξικής πάλης. Για μια Ευρώπη της Δημόσιας Παιδείας και του Πολιτισμού. Μια Ευρώπη των Λαών της και όχι της κατεδαφιστικής των αξιών της. Η δεδομένη πρωτιά σε εθνικό επίπεδο και σε όσο μεγαλύτερο εύρος αυτής της στρατηγικής για την Ευρώπη, θα λειτουργήσει καταλυτικά σε όλες τις χώρες μέλη και θα αποτελέσει μοχλό ανατροπών στην εσωτερική πολιτική σκηνή. Μόνο έτσι η συγκυβέρνηση θα καταρρεύσει, ο ένας της εταίρος έχει ήδη άλλωστε καταρρεύσει, καιρός να μειωθεί δραστικά και ο άλλος. Μόνο έτσι η καταστροφική μνημονιακή πολιτική θα ανατραπεί και μια νέα παραγωγική και οικολογική ανασυγκρότηση θα ξεκινήσει με μοχλό την αναβάθμιση του όλου Εκπαιδευτικού και Ερευνητικού Συστήματος και του κύρους των λειτουργών του. Η αποχή βοηθάει μόνο τους κρατούντες. Τούτος ο Μάης είναι της ανατροπής. Τούτη η Άνοιξη είναι των πολιτών –παραγωγών και όχι των κρατικοδίαιτων κηφήνων . Αλλά «…το νου σας από μας η άνοιξη εξαρτάται» Οδυσσέας Ελύτης (Μαρία Νεφέλη) ΆΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

3

ΟΞΥΤΟΝΑ ΤΡΙΠΛΗ ΕΚΛΟΓΗ, ΠΟΛΛΑΠΛΗ ΑΝΑΤΡΟΠΗ Τι να πρωτοθαυμάσει κανείς: το πάθος, την επινοητικότητα, την πρωτοτυπία, τη διάθεση προσφοράς χιλιάδων μελών και φίλων του ΣΥΡΙΖΑ, που ρίχτηκαν στην τριπλή εκλογική μάχη με ένα στόχο: Φτάνει πια! Τελειώσατε, φύγετε. Ψηφίζουμε για την ανατροπή. Και είναι σημαντικό να τονιστεί πως ανάμεσα σε αυτό το πολύχρωμο πλήθος έχουν αναλάβει το μερίδιο που τους αναλογεί οι εκπαιδευτικοί, όλων των βαθμίδων. Περιμένει πολλά η εκπαίδευση από αυτές τις εκλογές. Πρέπει από την επόμενη μέρα να ανοίξει ο δρόμος για το ξήλωμα αυτής της πολιτικής, που συρρικνώνει το δημόσιο σχολείο και πανεπιστήμιο, που ορθώνει ανυπέρβλητους φραγμούς στη μόρφωση των πιο αδικημένων παιδιών, που ξεθεμελιώνει τα δικαιώματα, που στερεί από τα νιάτα την παιδεία και την πολυδιάστατη καλλιέργεια που χρειάζεται για να χτιστεί μια σύγχρονη, δημοκρατική και δίκαιη κοινωνία. Ναι, στο χέρι μας είναι να ανατρέψουμε τη σύγχρονη καπιταλιστική βαρβαρότητα, που εμφανίζεται με την εκδοχή του νεοφιλελευθερισμού. Αρκεί να το πιστέψουμε και αρκεί να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων.

ΦΩΝΑΖΕΙ Ο ΚΛΕΦΤΗΣ… Η πρόσφατη δίκη της πανεπιστημιακού Μαίρης Μαυρή-Βαβαγιάννη, μετά από μήνυση του χρυσαυγίτη Ηλία Κασιδιάρη, για «συκοφαντική δυσφήμιση και ψευδορκία», είναι δείγμα μιας πλήρους αντιστροφής των αξιών που επιχειρείται να επιβληθεί στην ελληνική κοινωνία. Η γνωστή πανεπιστημιακός ήταν μάρτυρας στη γνωστή υπόθεση της επίθεσης από ομάδα ροπαλοφόρων που χτύπησαν και μαχαίρωσαν μεταπτυχιακό φοιτητή στο χώρο του Τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Έπραξε το αυτονόητο καθήκον της, ως ακαδημαϊκός και ως πολίτης, να καταγγείλει μια εγκληματική πράξη, από τις πολλές που έχουν αποδοθεί στη «Χρυσή Αυγή», και να καταθέσει, όταν της ζητήθηκε, όσα γνώριζε σχετικά με την υπόθεση. Τώρα επιχειρούν να την σύρουν σε δίκη για «συκοφαντική δυσφήμιση» ασπάλακες που ξεπήδησαν από ένα φρικτό νοσηρό παρελθόν Όπως τονίζει σε ανακοίνωσή της η «Συσπείρωση Πανεπιστημιακών», η παραπομπή της σε δίκη «αποσκοπεί στον εκφοβισμό όσων αρνούνται να σιωπήσουν μπροστά στα εγκλήματα της ναζιστικής οργάνωσης «Χρυσή Αυγή», και μόνο ως πρόκληση για τα δημοκρατικά αισθήματα της Πανεπιστημιακής Κοινότητας αλλά και της κοινωνίας μπορεί να εκληφθεί.» Εκφράζουμε την αμέριστη συμπαράστασή μας, μαζί με τη «Συσπείρωση Πανεπιστημιακών», στη Μαίρη Μαυρή-Βαβαγιάννη και απαιτούμε να σταματήσει εδώ και τώρα κάθε δίωξη σε βάρος της. Η νίκη του συνδυασμού της «Ανοιχτής Πόλης» στο Δήμο της Αθήνας, στον οποίο συμμετέχει και η ίδια, θα είναι η απάντηση που αρμόζει στους μηνυτές της.

ΝΗΣΙΑ ΤΗΣ ΑΓΩΝΙΑΣ

4

Ασταμάτητες οι κραυγές αγωνίας των προσφύγων, που ο απόηχός τους δύσκολα φτάνει από τη Μυτιλήνη, τη Σάμο και τα άλλα νησιά του Αιγαίου στην ασυγκίνητη πρωτεύουσα. Ακόμα δεν έχει λησμονηθεί το προπέρσινο ναυάγιο της 6ης Σεπτεμβρίου, όταν εξήντα τρεις πρόσφυγες έχασαν τη ζωή τους ανοιχτά της Σμύρνης, -οι μισοί από αυτούς παιδιά– και πριν λίγες μέρες προστέθηκε ένα ακόμα τραγικό περιστατικό στα ανοιχτά της Σάμου. Αλλά και για όσους καταφέρουν να γλιτώσουν από την οργή του Ποσειδώνα και την «ευσυνειδησία» των συνοριοφυλάκων, η είσοδος στη χώρα σηματοδοτεί την έναρξη μιας νέας σειράς προβλημάτων. Η στέγαση, η σίτιση και η υγειονομική περίθαλψη έρχονται πρώτα, αλλά δεν είναι τα μόνα σημαντικά. Ειδικά για τον ανήλικο προσφυγικό πληθυσμό τα ζητήματα της εκπαίδευσης και της ένταξης είναι εξίσου πρωταρχικής σημασίας. Και εδώ οι πρωτοβουλίες των κατοίκων έρχονται να καλύψουν την κρατική αβελτηρία. Το Δίκτυο Οργανώσεων και Πολιτών «Χω-

ΟΞΥΤΟΝΑ ΑΙΧΜΕΣ

Μεγάλο το άγχος και η πρεμούρα της «Νεραντζιώτισσας» να P διασφαλίσει την περιβόητη «κάλυψη των κενών» από τις καταλήψεις.

pΤα πάντα έμοιαζαν να κρίνονται από τις 2-3 μέρες αναπλήρωσης της Διακαινησίμου. Πριν καν η πιτσιρικάδα προλάβει να χωνέψει τον πασχαλινό οβελία. p… αν υπήρξε κι αυτός, τον καιρό των ισχνών αγελάδων και των φαραωνικών προεκλογικών υποσχέσεων… pΓιατί άραγε εγώ σκεφτόμουνα τα μεγαλόπνοα σχέδια του υπουργού μας για τη «λευκή βδομάδα»; Μια ολόκληρη διδακτική βδομάδα στα χιονισμένα σαλέ; δάσκαλους διώχνει έναν παίρνει. Έτσι κάνει αλισβερίσι με τα PΔέκα κενά των σχολείων η Νεραντζιώτισσα.

pΚαι πάλι καλά, να λέμε. Θα μπορούσε να απολύει δέκα και να μας γυρεύει και χρωστούμενα. pΚι αυτός ο ένας; Θα φορτωθεί με τη δουλειά των δέκα; Έρμη παιδεία… για εκπαιδευτικούς στο Πανεπιστήμιο» διαφημίζονται P«Μεταπτυχιακά στην εφημερίδα «Ροδιακή».

p«Εισαγωγή χωρίς εξετάσεις και κόστος 2.500 – 3.000 ευρώ» είναι ο υπότιτλος. pΤι μου θυμίζει αυτή η καταχώρηση από νεοφιλελευθερισμό; Τι μου θυμίζει;…

ριό του Όλοι Μαζί», που συστάθηκε για να αναζητήσει λύσεις σε αυτά τα προβλήματα στη Λέσβο, προώθησε την ιδέα της λειτουργίας ενός ανοιχτού κέντρου υποδοχής, που θα το διαχειρίζονταν αποκλειστικά εθελοντές πολίτες σε συνεργασία με τους φιλοξενούμενους πρόσφυγες. Παρόμοιες κινήσεις αναπτύχθηκαν και σε άλλα νησιά. Και σε αυτές συμμετείχαν, αναλαμβάνοντας πρόθυμα το δικό τους ρόλο, και εκπαιδευτικοί. Είχαν αυτές οι κινήσεις να αντιμετωπίσουν την εχθρική στάση αντικοινωνικών ομάδων συμφερόντων, που καλλιεργούν συστηματικά το μίσους και το ρατσισμό στην τοπική κοινωνία. Είχαν απέναντί τους ακόμα και την αδιάφορη και συχνά εχθρική στάση κάποιων τοπικών αρχών. Γι’ αυτό και τα επιτεύγματά τους είναι ακόμα πιο σημαντικά. Δείχνουν το μέτρο των δυνατοτήτων της τοπικής κοινωνίας, που καμιά οικονομική κρίση δεν μπορεί να απαλείψει. Δείχνουν, πάνω απ’ όλα, το μέγεθος της ανθρωπιάς, που κανένας ρατσισμός δεν μπορεί να υποσκάψει.

Η ΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Και κάτι ακόμα, για τη στάση των αρμόδιων υπηρεσιών του Υπ. Παιδείας και των στελεχών του. Όχι μόνο δεν υποστηρίζουν τέτοιες δραστηριότητες, αλλά και συχνά τις υπονομεύουν. Η Έκθεση του Συνήγορου του Πολίτη (του 2013), στις αναφορές της για το ρατσισμό και την ξενοφοβία στα σχολεία, είναι σαφής: Απαιτείται να υπάρχει στενή και διαρκής σύνδεση του εκπαιδευτικού με την περιβάλλουσα κοινότητα, ώστε αφενός να δημιουργείται αίσθηση εμπιστοσύνης στους μαθητές ως προς την αναφορά και τη διαχείριση τέτοιων περιστατικών και αφετέρου να μπορούν να σχεδιαστούν και να υλοποιηθούν θετικές δράσεις. «Συνεπώς», τονίζει η Έκθεση, «το υπουργείο πρέπει να ενθαρρύνει, να διευκολύνει με κάθε τρόπο και να στηρίζει έμπρακτα τους εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν δράσεις με τέτοιο προσανατολισμό». Π.Χ.

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

Το «νέο σχολείο» ταξικής αναπαραγωγής και οι τοπικές κοινιωνίες ΣΠΥΡΟΣ ΤΖΟΚΑΣ

T

α ζητήματα της Παιδείας συνδιαμορφώνουν τον πυρήνα των σημαντικών θεμάτων κάθε κοινωνίας και, συνεπώς, οι τοπικές κοινωνίες βιώνουν καθημερινά τα αποτελέσματα των πολιτικών για την Παιδεία. Τα αποτελέσματα αυτά τα τελευταία χρόνια είναι άκρως απογοητευτικά, καθώς αρκετοί μαθητές εκδιώκονται από το Λύκειο, ιδίως οι οικονομικά ασθενέστεροι, ενώ ένα, επίσης, σημαντικό ποσοστό οδηγείται σε σχολές κατάρτισης σε μικρή ηλικία και μάλιστα αμφιβόλου ποιότητας, αφού υποβαθμίζονται δραματικά οι σχολές αυτές ακόμα και σε σχέση με τα προϋπάρχοντα Τεχνικά Λύκεια. Τα συμπεράσματα αυτά ενισχύονται από τα στοιχεία πρόσφατης έρευνας, τα οποία αποκαλύπτουν το αποκρουστικό και ταξικό πρόσωπο της εκπαιδευτικής πολιτικής, καθώς δείχνουν ότι 37.652 μαθητές κάθε χρόνο εγκαταλείπουν τα θρανία της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, ενώ υπολογίζεται ότι αυξήθηκαν οι δαπάνες που καταβάλλουν οι ελληνικές οικογένειες για την εκπαίδευση των παιδιών τους, προσεγγίζοντας τα 5,2 δισ. ευρώ το χρόνο. (Κέντρο Ανάπτυξης εκπαιδευτικής Πολιτικής (ΚΑΝΕΠ)/ΓΣΕΕ). Και ενώ συμβαίνουν αυτά συνεχίζεται με γοργότερους ρυθμούς η πολιτική αποδόμησης του δημόσιου σχολείου. Από τις περικοπές στους διορισμούς, την κατάργηση της Πρόσθετης και Ενισχυτικής Διδασκαλίας, το κλείσιμο Αθλητικών Σχολείων, την προετοιμαζόμενη κατάργηση της δωρεάν διανομής βιβλίων, τα μέτρα εργασιακής και παιδαγωγικής ομηρίας των εκπαιδευτικών, μέχρι τη δραστικότερη μείωση των κρατικών δαπανών κάτω του 3% του ΑΕΠ, αποκαλύπτεται η βίαιη συρρίκνωση της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης. Η πολιτική αυτή καταδικάσθηκε και με ψήφισμα της ΚΕΔΚΕ (16 Μαρτίου 2012). Με τη λογική του «λιγότερου κόστους» και στο βωμό της αγοράς μετατρέπεται όλο και πιο έντονα η εκπαίδευση σε εμπόρευμα και οι γονείς και μαθητές σε πελάτες ιδιωτών. Αν προσθέσουμε στο πογκρόμ των «καλλικρατικών» συγχωνεύσεων, την εξοντωτική μείωση (μέχρι 66%) της κρατικής επιχορήγησης των σχολικών επιτροπών, τη σχεδιαζόμενη αύξηση του διδακτικού ωραρίου των εκπαιδευτικών, καθώς και το προετοιμαζόμενο «νέο σχολείο» της αμάθειας, με διαφοροποιημένο πρόγραμμα που θα ψάχνει «χορηγούς» για να επιζήσει, δηλαδή, το σχολείο της αγοράς, στα πρότυπα των πιο αντιδραστικών και χρεοκοπημένων αγγλοσαξωνικών μοντέλων, γίνεται φανερό ότι η σχολική πραγματικότητα, με την οποία βρίσκονται αντιμέτωποι εκπαιδευτικοί και μαθητές είναι εφιαλτική. Η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση καταργείται σταδιακά προς όφελος του σχολείου της αγοράς. Ταυτόχρονα συμπαρασύρεται και η Ανώτατη Eκπαίδευση η οποία μετατρέπεται σε μηχανισμό ρηχής επαγγελματικής κατάρτισης, που θα απαξιώνεται γρήπ. Δήμαρχος Καισαριανής, υποψήφιος Αντιπεριφερειάρχης

Οι συγχωνεύσεις ή καταργήσεις σχολείων έχουν κοινωνικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις: Οι κοινωνικές επιπτώσεις εστιάζονται στην αύξηση της εγκατάλειψης του σχολείου, στην γκραβοποίηση των σχολικών μονάδων, στη δημιουργία πολυπληθών και απρόσωπων σχολικών μονάδων, στην όξυνση των φαινομένων βίας, στην αύξηση της εσωτερικής μετανάστευσης και άλλων φαινομένων κοινωνικής παθογένειας. Από την άλλη πλευρά καταπατούνται βασικοί κανόνες εύρυθμης λειτουργίας της σχολικής κοινότητας, όπως η υγιής επικοινωνία γονέων και εκπαιδευτικών, η αποξένωση των μαθητών, ενισχύονται τα πολυπληθή τμήματα και παγιώνεται η ανισότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος, αγνοούνται εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, όπως το σχολείο της γειτονιάς, η κοινοτική εκπαίδευση, η συνεκτική σχέση γονέων, μαθητών & εκπαιδευτικών και η προσωπική αναγνώριση και ασφάλεια στη μαθησιακή διαδικασία. Έτσι, προετοιμάζονται τα σχολεία ταξικής αναπαραγωγής.

γορα. Μια τέτοια περιοριστική εκπαιδευτική πολιτική δεν προωθεί την ανάπτυξη της γνώσης, της επιστήμης, της έρευνας, της τεχνολογίας, της οικονομίας, της κοινωνίας. Η μόρφωση ως δημόσιο αγαθό και κοινωνικό δικαίωμα, για κάθε άνθρωπο προσωπικά και για την κοινωνία στο σύνολο της, αμφισβητείται στην πράξη. Και ακόμα αντί της μόρφωσης ως βίωσης του πολιτισμού, ως καλλιέργειας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης γνώσεων με κριτικό και σφαιρικό τρόπο, προβάλλεται μια περιοριστική αντίληψη που ρίχνει το βάρος κυρίως στην κατάρτιση, που από μόνη της ως γνωστόν έχει ημερομηνία λήξεως. Τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής συνιστούν σημαντική εγκατάλειψη της ανάγκης για κοινωνικό κράτος, ενώ ταυτόχρονα θεωρώντας ότι ικανοποιούν ανάγκες της αγοράς, ουσιαστικά υπονομεύουν τις δυνατότητες ολόπλευρης ανάπτυξης της κοινωνίας. Μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για νεοφιλελεύθερη πολιτική και μάλιστα για χυδαία εκδοχή της. Η επικράτηση της πιο επιθετικής νεοφιλελεύθερης αντίληψης σε συνθήκες παγκοσμιοποίησης των οικονομιών, έχει επιβάλει στη ζωή της ανθρωπότητας εκρηκτικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες και επικράτηση αχαλίνωτου ανταγωνισμού σε επίπεδο αξιών για τη ζωή. Το κοινωνικό κράτος που ήταν αποτέλεσμα ευρύτερων συναινέσεων, εγκαταλείπεται προς όφελος των επιχειρήσεων. Η έννοια της ανάπτυξης ταυτίζεται με την κερδοφορία του κεφαλαίου και κανείς άλλος εκτός αυτού δεν δικαιούται τίποτε στην κατανομή του κοινωνικού πλούτου. Κάθε παρέμβαση, ρύθμιση και έλεγχος των αγορών θεωρείται επιζήμιος. Και ενώ η κοινωνική και πολιτική πραγματικότητα αναδιαρθρώνεται με αυτό τον τρόπο, σε επίπεδο ιδεών παρατηρείται μια συντηρητική πνευματική περιχαράκωση, απαγορευτική προς κάθε κριτική σκέψη. Κυριαρχεί μια αντίληψη «ενιαίας» και μονοδιάστατης σκέψης, που υποτάσσει τα πάντα σε ένα αγοραίο οικονομισμό, που χρησιμοποιείται ως οπτική γωνία για όλα τα ζητήματα της ζωής και γι αυτά της παιδείας. Έτσι παράλληλα με την αντίληψη για περιορισμό των κοινωνικών δαπανών, συμπεριλαμβανομένων και αυτών της παιδείας, ο αγοραίος οικονομισμός αντιλαμβάνεται και το περιεχόμενο και τον χαρακτήρα της εκπαίδευσης σε σχέση πλήρους υποταγής προς την αγορά, δηλαδή τις επιχειρήσεις. Οι πολιτικές αυτές που βάζουν στο τραπέζι του Προκρούστη όλα τα κοινωνικά αγαθά και, συνεπώς, και την Εκπαίδευση εφαρμόζονται χρόνια στην πατρίδα μας, καθώς οι κρατικές δαπάνες μειώνονται και υποβαθμίζεται το περιεχόμενο της δημόσιας και δωρεάν μόρφωσης, με κάθε τρόπο. Πρόσφατα, όμως, υπό τη σκιά του μνημονίου Κυβέρνησης – Ε.Ε. – Δ.Ν.Τ., του Καλλικράτη και του «νέου σχολείου» τα χρόνια προβλήματα παίρνουν τη μορφή καταιγίδας. Με την ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

5

ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

ευλογία και την εποπτεία της τρόικας η κυβέρνηση προωθώντας το Μνημόνιο 3 στην εκπαίδευση, εφαρμόζει ένα μαζικό σχέδιο συνολικής απορρύθμισης, ένα πρόγραμμα συγχωνεύσεων - καταργήσεων σχολείων (1.933) με οδυνηρές κοινωνικές και εκπαιδευτικές συνέπειες. Η κατάργηση και συγχώνευση σχολικών μονάδων αποτελεί την συνέχεια των προαναφερθέντων πολιτικών που έχουν ως στόχο την αποδόμηση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Πριν την κατάργηση και συγχώνευση των σχολείων είχε προηγηθεί η συνολική μείωση των δαπανών για την παιδεία στο 2,7% του ΑΕΠ, η δραματική μείωση των κονδυλίων για τα λειτουργικά έξοδα και τη συντήρηση των σχολείων, οι σχεδόν μηδενικοί διορισμοί εκπαιδευτικών (ενώ οι αποχωρήσεις ήταν τριπλάσιες από τις κανονικές), η κατάργηση των αθλητικών σχολείων, το κλείσιμο του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων, η άρνηση όλο και περισσότερων ιδιοκτητών σχολικών πούλμαν να μεταφέρουν μαθητές, λόγω των συσσωρευμένων χρεών του δημοσίου. Οι συγχωνεύσεις ή καταργήσεις σχολείων έχουν κοινωνικές και εκπαιδευτικές επιπτώσεις: Οι κοινωνικές επιπτώσεις εστιάζονται στην αύξηση της εγκατά-

λειψης του σχολείου, στην γκραβοποίηση των σχολικών μονάδων, στη δημιουργία πολυπληθών και απρόσωπων σχολικών μονάδων, στην όξυνση των φαινομένων βίας, στην αύξηση της εσωτερικής μετανάστευσης και άλλων φαινομένων κοινωνικής παθογένειας. Από την άλλη πλευρά καταπατούνται βασικοί κανόνες εύρυθμης λειτουργίας της σχολικής κοινότητας, όπως η υγιής επικοινωνία γονέων και εκπαιδευτικών, η αποξένωση των μαθητών, ενισχύονται τα πολυπληθή τμήματα και παγιώνεται η ανισότητα στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τέλος, αγνοούνται εκπαιδευτικές προσεγγίσεις, όπως το σχολείο της γειτονιάς, η κοινοτική εκπαίδευση, η συνεκτική σχέση γονέων, μαθητών & εκπαιδευτικών και η προσωπική αναγνώριση και ασφάλεια στη μαθησιακή διαδικασία. Έτσι, προετοιμάζονται τα σχολεία ταξικής αναπαραγωγής. Οι τοπικές κοινωνίες που βιώνουν άμεσα τα προβλήματα οφείλουν να συμβάλλουν στη διαμόρφωση μιας μάχιμης συλλογικής πολιτικής και πολιτισμικής αντίληψης, που αντιλαμβάνεται τη μόρφωση ως δημόσιο αγαθό και κοινωνικό δικαίωμα, για κάθε άνθρωπο προσωπικά και για την κοινωνία στο σύνολό της. Να βρεθούν στο πλευρό της εκπαιδευτικής κοινότητας και των εργαζομένων που έχουν κάθε λόγο να αντισταθούν στην αποδόμηση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Να απαιτήσουν: ούτε ένα

σχολείο λιγότερο να λειτουργήσει από τη νέα σχολική χρονιά. Να ιδρυθούν νέα σχολεία όπου χρειάζεται, να ληφθούν μέτρα για τον περιορισμό της μαθητικής διαρροής. Ούτε ένας λιγότερος μαθητής στις σχολικές αίθουσες τη νέα σχολική χρονιά. Ταυτόχρονα να αγωνισθούν να αμβλύνουν τις οδυνηρές συνέπειες της ανθρωπιστικής κρίσης, συνέπειες στη μεταφορά των μαθητών, στη θέρμανση στα σχολεία, στα προβλήματα σίτισης, στην ραγδαία αύξηση των νέων που εγκαταλείπουν το σχολείο, στην όξυνση των φαινομένων βίας, στις συγχωνεύσεις ή καταργήσεις σχολείων.

H επιτυχία της Aυτοδιοίκησης στον τομέα της εκπαίδευσης θα καθοριστεί σε μεγάλο βαθμό από το αν θα κατακτήσει αρμοδιότητες και αντίστοιχους πόρους. Καθώς, όπως είναι γνωστό, η «νέα αρχιτεκτονική δομή» του Καλλικράτη δίνει στους δήμους αρμοδιότητες λειτουργίας, οικοδόμησης, συντήρησης και καθαριότητας των σχολείων. Και αυτές με συνεχώς μειούμενες επιχορηγήσεις. Το όποιο εγχείρημα προϋποθέτει πόρους και στη συνέχεια υπευθυνότητα με την οποία θα ασκήσει τις αρμοδιότητές της, καθώς η όποια μεταρρύθμιση δεν είναι μόνο, ούτε κυρίως, θέμα οργανωτικό, διοικητικό, διαχειριστικό. Aναφέρεται σε ποιοτικά στοιχεία. Eίναι αντίληψη και τρόπος προσέγγισης των θεμάτων της εκπαίδευσης και της νεολαίας.

ΝΑ ΣΤΑΜΑΤΗΣΕΙ Η ΔΙΓΛΩΣΣΙΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΟΥ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΝΑ ΔΙΑΤΕΘΟΥΝ ΟΙ ΚΕΝΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΕΚΥΨΑΝ ΑΠΟ ΤΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΜΕΤΑΓΡΑΦΩΝ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ, ΣΕ ΟΣΟΥΣ ΤΟ ΕΧΟΥΝ ΑΝΑΓΚΗ

Σ

6

ε μια περίοδο όπου, λόγω των μνημονιακών πολιτικών των τελευταίων ετών, κατά τη διάρκεια των οποίων η κοινωνία μαστίζεται από την ύφεση, την ανεργία και τη λιτότητα, η οικονομική κατάσταση πολλών οικογενειών έχει περιέλθει σε τόσο τραγικά επίπεδα, ώστε να αδυνατούν να σηκώσουν το οικονομικό βάρος του να σπουδάζουν τα παιδιά μακριά από τον τόπο διαμονής των γονέων τους, ο Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων ξεπερνά κάθε όριο αναλγησίας και διγλωσσίας, όσον αφορά το ζήτημα των μεταγραφών των φοιτητών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με σχετική Υπουργική Απόφαση, ορίστηκε ότι ο φετινός αριθμός των διαθέσιμων θέσεων για μεταγραφή δεν επιτρέπεται να ξεπερνά το 15% του συνολικού αριθμού εισακτέων ανά Σχολή ή Τμήμα του ακαδημαϊκού έτους 2013−2014. Από τις θέσεις αυτές, ορίζεται ότι το 10% διατίθεται στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2009−2010 (φοιτητές 4ου έτους), το 30% διατίθεται στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2010−2011 (φοιτητές 3ου έτους), το 30% στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2011−2012 (φοιτητές 2ου έτους) και το 30% στους εισακτέους της σχολικής χρονιάς 2012−2013 (φοιτητές 1ου έτους). Εντούτοις, τόσο λόγω έλλειψης ενδιαφέροντος σε περιφερειακά τμήματα, όσο κυρίως λόγω του γεγονότος ότι πολλοί εισακτέοι των ετών 2010 και 2011 που βρίσκονται στο 3ο και 4ο έτος, αντίστοιχα, δεν εκδήλωσαν ενδιαφέρον, το 42% των προσφερόμενων θέσεων έμειναν κενές (2.779 θέσεις), την ίδια στιγμή που δεν έγινε δεκτό το 55% των αιτήσεων όσων (κυρίως πρωτοετών φοιτητών) πληρούσαν τα εισοδηματικά κριτήρια. Σε δηλώσεις του την 21/3/2014, ο Υπουργός προκειμένου να διαφύγει της δύσκολης θέσης στην οποία βρισκόταν και να διασκεδάσει τις εντυπώσεις από τις επικείμενες απολύσεις εκπαιδευτικών και τη συνολική παρακμή στην οποία καταδίκασε την τεχνική εκπαίδευση, προέβει σε μια επικοινωνιακού τύπου δέσμευση ότι θα κάνει άμεσα δεκτά τα πολυάριθμα, αγωνιώδη αιτήματα των φοι-

τητών για την κάλυψη των κενών θέσεων που προέκυψαν. Εξάλλου, σε Ερώτηση που κατέθεσαν βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ αμέσως μετά την ανακοίνωση των μεταγραφών, ζητούσαν να δοθούν οι κενές θέσεις σε φοιτητές των οποίων οι αιτήσεις απορρίφθηκαν λόγω της προαναφερθείσας ποσόστωσης, κάτι που δε θα επιβάρυνε επιπλέον τα ιδρύματα, καθώς οι θέσεις αυτές είχαν ήδη προβλεφθεί. Επιπλέον, δεδομένης της δυσχερέστατης οικονομικής κατάστασης των οικογενειών, ζητούσαν να διατεθούν ακόμα περισσότερες θέσεις από τις προβλεπόμενες για μεταγραφές. Ένα μόλις μήνα μετά τις δηλώσεις του, ο Υπουργός απαντά στους βουλευτές ότι «δεν προβλέπεται διαδικασία κάλυψης κενών θέσεων που προκύπτουν από μεταφορά θέσης» και ότι «προτάσεις που αφορούν το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο λαμβάνονται υπόψη». Είναι φανερή η διγλωσσία και η αναλγησία του Υπουργού απέναντι σε ένα τόσο λεπτό και πολυεπίπεδο ζήτημα, καθώς αφορά την επένδυση των πολιτών και της πολιτείας στην ανώτατη εκπαίδευση των νέων και, εν τέλει, στη σημερινή οριακή κατάσταση, τη βιολογική και ψυχολογική επιβίωση των φοιτητών και των οικογενειών τους. Καλούμε για μια ακόμα φορά τον Υπουργό Παιδείας και Θρησκευμάτων να πάρει ξεκάθαρη θέση, διαθέτοντας τις 2.779 κενές θέσεις στους φοιτητές που δικαιούνται με βάση εισοδηματικά κριτήρια τη μεταγραφή τους και δεν την έλαβαν, να εξετάσει και να κάνει δεκτές με αίσθημα κοινωνικής ευαισθησίας τις ενστάσεις που έχουν κατατεθεί και να αντιληφθεί το οριακό της κατάστασης, διαθέτοντας ακόμα περισσότερες θέσεις από τις προβλεπόμενες για μεταγραφές. Η χώρα βρίσκεται στα όρια ανθρωπιστικής κρίσης και είναι η ώρα ο Υπουργός να αφήσει κατά μέρος τις εσωκομματικές του αναζητήσεις και τις προσωπικές πολιτικές του φιλοδοξίες και να ασχοληθεί με φλέγοντα ζητήματα, όπως αυτό της ανακούφισης των οικογενειών των φοιτητών, λαμβάνοντας άμεσες αποφάσεις. ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΕΛΕΓΧΟΥ ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΟΥ ΈΡΓΟΥ (ΕΕΚΕ) ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

Τριπλές εκλογές και εκπαιδευτικά επίδικα ΠΑΥΛΟΣ ΧΑΡΑΜΗΣ*

E

χει αρμοδιότητες η τοπική αυτοδιοίκηση στα θέματα της παιδείας και της εκπαίδευσης; Ποιος είναι ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε ό,τι αφορά τα εκπαιδευτικά συστήματα των κρατών μελών της; Τι απομένει, τελικά, στην ευθύνη μιας εθνικής εκπαιδευτικής πολιτικής στις σύγχρονες κοινωνίες; Τα ερωτήματα αυτά βρίσκονται τούτες τις μέρες στο προσκήνιο με αφορμή τις επικείμενες τριπλές εκλογές, καθώς οι συνδυασμοί προκαλούνται να εκθέσουν, ανάμεσα σε άλλα, και την εκπαιδευτική πολιτική που προτίθενται να ακολουθήσουν. Οι συνήθεις απαντήσεις σπάνια ξεπερνούν τα όρια της γενικολογίας και κατά κανόνα δείχνουν ανεπαρκή κατανόηση των σχετικών προβλημάτων. Είναι χρήσιμη, συνεπώς, μια πιο συστηματική προσέγγιση και ανάλυσή τους, που θα μπορούσε να οδηγήσει στις βαθύτερες επιδιώξεις και στις τελικές απολήξεις των πολιτικών που κατά περίπτωση επιλέγονται. Σε αυτή την κατεύθυνση σκοπεύουμε να κινηθούμε παρουσιάζοντας κάποιες αρχικές σκέψεις. Ο ρόλος του παραδοσιακού «εθνικού» κράτους στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής εξακολουθεί να είναι σημαντικός, αλλά τα τελευταία χρόνια παρατηρείται η τάση σημαντικές αρμοδιότητές του να μεταφέρονται σε υπερεθνικά πλαίσια – και αυτό χαρακτηρίζει και την περίπτωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παράλληλα, διεθνείς οργανισμοί, όπως είναι ο ΟΟΣΑ, η Διεθνής Τράπεζα κ.ά., επηρεάζουν ολοένα και περισσότερο τις κρατικές εκπαιδευτικές πολιτικές. Το πρόγραμμα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών επιτευγμάτων PISA, που προωθεί ο ΟΟΣΑ τα τελευταία χρόνια – και συνεκτιμά στη διαμόρφωση της πολιτικής της η Ευρωπαϊκή Ένωση -, αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα. Έτσι, μέχρι τη δεκαετία του ’80 οι αλλαγές στην εκπαίδευση στο χώρο της Ευρώπης μπορούσαν να κατανοηθούν κυρίως σε σχέση με παράγοντες εσωτερικούς σε κάθε χώρα. Ωστόσο, ολοένα και περισσότερο οι ευρύτερες αναδιαρθρώσεις που προωθούνται στο χώρο της εκπαίδευσης φαίνεται να ερμηνεύονται σε ένα ευρύτερο πλαίσιο υπό το πρίσμα της λεγόμενης «παγκοσμιοποίησης» και σε συσχέτιση με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που κυριαρχούν στο διεθνή χώρο. Σε αυτές τις συνθήκες, όπως υποστηρίζει η Susan Robertson, η παραδοσιακή προσέγγιση, που θεωρούσε τα εκπαιδευτικά συστήματα ως αποκλειστικά «εθνικά», αναφέρεται σε μια κλίμακα που «… όλο και περισσότερο αδυνατεί να συλλάβει τις ανακατατάξεις που απορρέουν από την παγκοσμιοποίηση και, κυρίως, το μεταβαλλόμενο ρόλο και πεδίο δράσης τόσο της εκπαίδευσης όσο και της εργασίας των εκπαιδευτικών». Άλλωστε, βασικό χαρακτηριστικό στοιχείο στην άσκηση εκπαιδευτικής πολιτικής είναι η μετάθεση της κλίμακας είτε προς

*Πρόεδρος του Κέντρου Μελετών και Τεκμηρίωσης της ΟΛΜΕ και υποψήφιος Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αθηναίων με την «Ανοιχτή Πόλη»

την κατεύθυνση της περιφέρειας και της τοπικότητας ή, αντίθετα, προς την κατεύθυνση της υπερεθνικής διάστασης (π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση). Δεν είναι ορθό όμως να υποτιμηθούν, ακόμα και σε αυτό το πλαίσιο, οι παράγοντες που αφορούν την εθνική κλίμακα, δεδομένου ότι, σε τελευταία ανάλυση, οι υπερεθνικές πολιτικές προωθούνται και υλοποιούνται κατά κύριο λόγο μέσω των εθνικών κρατών. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί ότι η μετάθεση κλίμακας στην άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής δεν είναι μια διαδικασία κοινωνικά και πολιτικά ουδέτερη, αλλά αξιοποιείται –συνήθως αποτελεσματικά- από τις κυρίαρχες κοινωνικές ομάδες για την προαγωγή των συμφερόντων τους. Έτσι, συχνά, με το πρόσχημα της μετάθεσης εκπαιδευτικών αρμοδιοτήτων προς την τοπική αυτοδιοίκηση και την εφαρμογή «αποκεντρωτικών» πολιτικών (π.χ. σχετικά με την ευθύνη για

τα σχολικά κτίρια), ανατίθεται σε αυτή και η ευθύνη της εξασφάλισης των απαιτούμενων πόρων μέσω της περαιτέρω φορολόγησης των δημοτών. Ταυτόχρονα ενισχύονται οι όροι για μια «ανταποδοτική» -άρα άνιση- παροχή εκπαίδευσης κατά περιοχή, που υπερβαίνει τα όρια μιας κεντρικά σχεδιαζόμενης εκπαιδευτικής πολιτικής. Από την άλλη πλευρά, η μετάθεση αρμοδιοτήτων προς υπερεθνικές οντότητες (π.χ. Ευρωπαϊκή Ένωση) έχει χρησιμοποιηθεί κατ’ επανάληψη ως «άλλοθι» για να επιβληθούν σε εθνική κλίμακα μέτρα που συναντούν έντονη αντίδραση των πολιτών, όπως π.χ. συνέβη στην περίπτωση της ίδρυσης ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα. Στόχος αυτών των πολιτικών, σε τελική ανάλυση, είναι μέσω της μετάθεσης της κλίμακας μια νέα ιεραρχική δομή και νέα πλαίσια δράσης, λειτουργίας και παρέμβασης του επιχειρηματικού κόσμου –και στην εκπαίδευση- σε παγκόσμια κλίμακα. Το βασικό δίλημμα, συνεπώς, δεν είναι κεντρικά προσδιοριζόμενη ή αποκεντρωμένη εκπαιδευτική πολιτική, αλλά πώς θα διασφαλιστούν οι όροι μιας αποτελεσματικής και κοινωνικά δίκαιης εκπαιδευτικής παροχής είτε στην κεντρική είτε στην περιφερειακή / τοπική κλίμακα. Ειδικότερα, σε χώρες όπως η Ελλάδα, όπου εφαρμόζονται ακραία νεοφιλελεύθερα μέτρα στο πλαίσιο των μνημονίων, η αποδυνάμωση των πολιτικών του παραδοσιακού κράτους πρόνοιας, σε συνδυασμό με την τρομακτική ενίσχυση της ανεργίας και των ποικίλων μορφών υποαπασχόλησης και εργασιακής περιπλάνησης, δημιουργεί ένα κοινωνικό περιβάλλον που έχει τραγικές συνέπειες και στην εκπαίδευση. Οι πολιτικές αυτές ευνοούν την αποχή από την εκπαιδευτική διαδικασία, τις ποικίλες μορφές σχολικής αποτυχίας, και την καθήλωση των παιδιών που προέρχονται από τα πιο υποβαθμισμένα κοινωνικά στρώματα (ή που ανήκουν στις κατηγορίες που αντιμετωπίζουν ιδιαίτερες δυσκολίες στο σημερινό σχολείο) σε χαμηλού επιπέδου εκπαιδευτικά εφόδια και πιστοποιήσεις, που δεν προσφέρουν αξιόλογες επαγγελματικές εγγυήσεις για την αγορά εργασίας. Παράλληλα, οι αλλαγές που προωθούνται το τελευταίο διάστημα στην ίδια την εκπαίδευση, με αιχμή τη λυκειακή βαθμίδα και προμετωπίδα το λεγόμενο «νέο σχολείο», δυσχεραίνουν ακόμα περισσότερο την ομαλή εκπαιδευτική πορεία των νέων και ενισχύουν τα εξεταστικά εμπόδια στην πορεία τους προς την απόκτηση μόρφωσης υψηλού επιπέδου. Ζητούμενο, συνεπώς, για τη σύγχρονη, ριζοσπαστική Αριστερά είναι ένα συνεκτικό σχέδιο στοχευμένων, αλληλοσυμπληρούμενων παρεμβάσεων σε όλα τα επίπεδα, από εκείνο της τοπικής κοινωνίας ως το αντίστοιχο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με στόχο την αποδυνάμωση αυτών των πολιτικών και το ριζικό αναπροσανατολισμό της εκπαίδευσης προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της αποτελεσματικότητας και της προαγωγής της κοινωνικής δικαιοσύνης.

7

ΠΑΙΔΕΙΑ Τ Ο ΚΟ Μ Μ Α Τ Η Σ Ε Υ Ρ Ω Π Α Ϊ Κ Η Σ Α Ρ Ι Σ Τ Ε ΡΑ Σ Κ Α Ι Η Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η Σ Τ Η Ν Ε . Ε . :

Πολιτική άποψη και προτάσεις* ΣΙΣΣΥ ΒΕΛΙΣΣΑΡΙΟΥ*

Α

πό το 2007, οπότε και συγκροτήθηκε η Ομάδα Εργασίας του ΚΕΑ για την εκπαίδευση, και παρά τη διαφορετική κοινωνική, πολιτική και εκπαιδευτική παράδοση που εκπροσωπούν τα μέλη της προερχόμενα από τη Γαλλία, Γερμανία, Γαλλία, Ισπανία, Αυστρία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Φινλανδία και Ελλάδα, κοινή είναι η αποτίμηση της πολιτικής της Ε. Ε. για την εκπαίδευση: η κατασυκοφάντηση και αποδιάρθρωση του εκπαιδευτικού συστήματος επειδή είναι υπερβολικά ακριβό, δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες της οικονομίας και άρα δεν είναι επαρκώς ανταγωνιστικό. Ως εκ τούτου η παιδεία παραδίδεται στην αγορά και στις πολυεθνικές που πωλούν εκπαιδευτικές υπηρεσίες ενώ το δημόσιο σύστημα, ή ότι έχει απομείνει από αυτό, ιδιωτικοποιείται εκ των ένδον. Αυτή είναι άλλωστε η κυρίαρχη πολιτική για τα δημόσια αγαθά και υπηρεσίες όπως εδραιώθηκε από τη Γενική Συμφωνία για το Εμπόριο των Υπηρεσιών (GAT), που υπογράφτηκε το 1994 στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, τη στρατηγική της Ε. E. στη Συνάντηση Κορυφής της Λισσαβόνας το 2000, τις συστάσεις του Οργανισμού για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη και βεβαίως από το PISA (Πρόγραμμα για τη Διεθνή Αξιολόγηση Σπουδαστών). Η νεοφιλελεύθερη αυτή πολιτική στηρίζεται σε ένα σύστημα παιδείας πολλών ταχυτήτων, κατακερματίζει τη δημόσια παιδεία κάτω από την πίεση του ανταγωνισμού των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και καταστρέφει την ίδια την ιδέα της πνευματικής καλλιέργειας. Μία δημόσια παιδεία δεν είναι δυνατή παρά όταν υπάρχει υπεύθυνο κράτος που εγγυάται την ανεξαρτησία των διδασκόντων και του υπόλοιπου προσωπικού από μορφές διαχείρισης που ακολουθούν ως πρότυπο την ιδιωτική επιχείρηση: πανίσχυρος διευθυντής που ταυτόχρονα προσλαμβάνει και απολύει δασκάλους ανάλογα με τις διαθέσεις του, ανταγωνισμός ανάμεσα στα σχολεία για την κατανομή των διαθέσιμων πόρων και έλεγχος των επιστημονικών γνώσεων. Δεν μπορεί να υπάρχει δημόσια εκπαίδευση χωρίς την πρόσληψη μόνιμου προσωπικού με σταθερές σχέσεις εργασίας. Ούτε μπορεί να διαπαιδαγωγηθούν πολίτες με πλήρη κοινωνική συνείδηση και αλληλεγγύη σε περιβάλλον άγριου ανταγωνισμού. Οι θέσεις του ΚΕΑ για την εκπαίδευση στηρίζονται σε τρεις βασικούς άξονες που είναι και βασικές αξίες της Ευρωπαϊκής Αριστεράς: • Η επανάκτηση του δικαιώματος στη δημόσια και δωρεάν παιδεία Η διεκδίκηση του δικαιώματος στη δημόσια εκπαίδευση σημαίνει ότι όλες οι σχετικές υπηρεσίες είναι εντελώς δωρεάν, από τους βρεφικούς σταθμούς και τα νηπιαγωγεία μέχρι το πανεπιστήμιο. Αυτό προϋποθέτει επαρκή χρηματοδότηση από την πλευρά του κράτους, ύψους τουλάχιστον στο 6% του ΑΕΠ των χωρών της Ε. Ε. Η μείωση της δημόσιας χρηματοδότησης όσον αφορά στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση οδηγεί με

8 *Μέλος της Επιτροπής Προγράμματος ΣΥΡΙΖΑ

μαθηματική ακρίβεια στην ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων, εμποδίζει ή διαλύει τη βασική έρευνα και αναιρεί εν τοις πράγμασι την ανεξαρτησία τους πριμοδοτώντας εκείνα που είναι εξαρτημένα από χρηματοδοτήσεις (σπόνσορες) και συνεργασίες με ιδιωτικές επιχειρήσεις.

• Η καταπολέμηση όλων των μορφών ανισότητας και αποκλεισμού και η εξασφάλιση της πρόσβασης στη γνώση από όλες και όλους Προϋπόθεση για την αποτελεσματική καταπολέμηση της ανισότητας και του κοινωνικού αποκλεισμού αποτελεί η επανένωση του εκπαιδευτικού συστήματος σε ένα ενιαίο σχολείο για όλους του μαθητές της ίδιας ηλικιακής ομάδας. Ένα τέτοιο σχολείο πρέπει να δέχεται παιδιά από την ηλικία των τριών ετών σε δημόσιους βρεφικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία που θα καλύπτουν όλη την επικράτεια. Το σχολείο δεν έχει το δικαίωμα να αποποιείται των ευθυνών του και να αποδέχεται την αποτυχία των μαθητών περιθωριοποιώντας τους σε σχολικά γκέτο. Άρα είναι πολιτικό λάθος η επικέντρωση στη σχολική αποτυχία ως το κεντρικό πρόβλημα της εκπαίδευσης. Το ΚΕΑ αγωνίζεται για ένα σχολείο που να επιτρέπει την πρόσβαση όλων στις ίδιες μορφές γνώσης και πολιτισμού ενσωματώνοντας την διαφορετικότητα των μαθητών και προωθώντας την πνευματική καλλιέργεια με πλουραλιστικό τρόπο. Η κατάργηση των διδάκτρων στα πανεπιστήμια αποτελεί έναν μη διαπραγματεύσιμο στόχο για μία Αριστερά που θεωρεί ότι η πρόσβαση στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση είναι δικαίωμα όλων όπως και η επέκταση της με τη μορφή της δια βίου μάθησης.

• Η ανάπτυξη της κριτικής αντίληψης και σφαιρικής γνώσης Το ΚΕΑ παλεύει για ένα εκπαιδευτικό σύστημα που να επιτρέπει στους μαθητές να αναπτύσσουν κριτικό πνεύμα. Το σχολείο πρέπει να εστιάζει σε μεθόδους ενεργητικής εκμάθησης με έμφαση στον πειραματισμό και στη συλλογική εργασία και να προωθεί τον πολιτισμό και την καλλιτεχνική παιδεία δια της ισότιμης συμπερίληψης στο πρόγραμμα σπουδών του των πολλαπλών μορφών καλλιτεχνικής έκφρασης (σωματικής, θεατρικής, εικαστικής, μουσικής κ.λπ.). Η άνθιση τέτοιων μορφών παιδείας και δραστηριοτήτων μπορεί όμως να υπάρχει μόνον στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού και αντιαυταρχικού σχολείου που εγγυάται τα δικαιώματα των μαθητών και το διάλογο με τους γονείς. Στο πανεπιστημιακό επίπεδο η ανάπτυξη του κριτικού λόγου προϋποθέτει την αλληλοτροφοδότηση έρευνας και διδασκαλίας στη βάση της ανεξαρτησίας της έρευνας από την αγορά. Το ΚΕΑ θεωρεί ότι ο κατακερματισμός του προγράμματος σπουδών σε πολλές ανεξάρτητες ενότητες (modules), είτε στη Δευτεροβάθμια είτε στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, αντιστρατεύεται τη συνθετική και σε βάθος γνώση των αντικειμένων. Βεβαίως ενώ η πνευματική καλλιέργεια και η σφαιρική μάθηση αποτελούν τα ιδανικά στα οποία πρέπει να στοχεύει η αριστερή πολιτική για την παιδεία και εκ-

παίδευση, ως στόχος παραμένει όλα τα πανεπιστημιακά πτυχία να εγγυώνται επαγγελματικά δικαιώματα παντού στην Ευρώπη.

• Το ΚΕΑ δεσμεύεται να παλέψει ενάντια στην νεοφιλελεύθερη πολιτική Λέει τρία όχι: στην ιδιωτικοποίηση της εκπαίδευσης, στις επισφαλείς σχέσεις εργασίας του εκπαιδευτικού, διοικητικού, τεχνικού και βοηθητικού προσωπικού και στη Διαδικασία της Μπολόνιας, και τρία ναι: στην εκπαίδευση ως δημόσιο και δωρεάν αγαθό, στο δημόσιο σχολείο και στις μόνιμες και ασφαλείς σχέσεις εργασίες. Το ΚΕΑ αγωνίζεται να ανασυγκροτήσει και να εξασφαλίσει μια δημόσια εκπαίδευση που θα εγγυάται μία παιδεία απαλλαγμένη από κάθε πολιτική, θρησκευτική και οικονομική εξάρτηση. Παράλληλα, να αποτρέψει κάθε ιδιωτικοποίηση σημειώνοντας ότι οι δημόσιοι πόροι στον τομέα της εκπαίδευσης είναι ανεπαρκείς και προσανατολίζονται προς την ιδιωτική εκπαίδευση. Θέλει να εξασφαλίσει δωρεάν, δημόσια και κοσμική παιδεία για όλες και όλους χωρίς εξαίρεση, ανεξάρτητα από την κοινωνική και την εθνική προέλευση, θρησκεία, φύλο και εθνότητα. Σκοπεύει στην εξάλειψη όλων των διακρίσεων κατά των μεταναστών με στόχο την αποδοχή τους, πάντα με σεβασμό στα γλωσσικά και πολιτιστικά τους χαρακτηριστικά, αλλά και κατά και των παιδιών των πτωχοποιημένων αστικών κέντρων. Αγωνίζεται να εξασφαλίσει τις υποδομές που να επιτρέπουν την πρόσβαση και την υποστήριξη των ΑΜΕΑ, προσαρμοσμένες στις ιδιαιτερότητές τους, στα πλαίσια μιας εκπαίδευσης που είναι τμήμα της ενιαίας. Τέλος όραμα του ΚΕΑ είναι να γίνει υποχρεωτική η εκπαίδευση μέχρι τα 18 σε ένα σχολείο που θα προσφέρει την πρόσβαση στη γνώση και στις τεχνικές που απαιτούνται για την κατανόηση του κόσμου προκειμένου να μπορούν όλες και όλοι να γίνουν ενεργοί πολίτες με κοινωνική συνείδηση. * Το άρθρο στηρίζεται σε κείμενα της Ομάδας Εργασίας για την Εκπαίδευση του ΚΕΑ στην οποίαν συμμετέχω

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

Η Ελληνική Εκπαίδευση σε καθεστώς ευρωπαϊκής νεοφιλελεύθερης εναρμόνισης και μνημονιακής επιτήρησης ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΑΥΡΟΓΙΩΡΓΟΣ*

Μ

εγάλη ένταση παρατηρείται, τον τελευταίο καιρό, στο περιεχόμενο και στις μορφές κοινωνικής διαμαρτυρίας που εκδηλώνονται, με αφορμή τη συνολική συντηρητική ανασυγκρότηση που επιχειρείται και στην εκπαίδευση, κάτω από την επινόηση της ασφυκτικής και εκβιαστικής «επιτήρησης» των διεθνών δανειστών. Οι πολιτικές συρρίκνωσης του κράτους πρόνοιας και κατάργησης κοινωνικών κατακτήσεων των εργαζομένων, που ασκούνται στο του «μνημονίων», έχουν στο επίκεντρο και την εκπαίδευση, σε όλες τις βαθμίδες της. Έχουμε υποστηρίξει την άποψη ότι η ασκούμενη εκπαιδευτική πολιτική είναι η πιο συντηρητική κι αυταρχική εκδοχή που σχεδιάστηκε ποτέ, μετά τη μεταπολίτευση, και ότι αυτή παρουσιάζει τα χαρακτηριστικά μιας ολοκληρωτικής όνομα επιβολής και επιτήρησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Σκοπός της είναι η προώθηση πολιτικών της αγοράς στην εκπαίδευση και η πειθάρχηση των εκπαιδευτικών σ αυτό. Το Υπουργείο Παιδείας, με το σύνολο των κατασταλτικών, ιδεολογικών και συμβουλευτικώνμηχανισμών (νομοθετική, δικαστική, εκτελεστική εξουσία, αστυνομία, συμβουλευτικά όργανα, κ.ά.), και των μηχανισμών πληροφόρησης,και με όπλο την κυρίαρχη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία, με τη συνδρομή του πακτωλού των κοινοτικών κονδυλίων ΕΣΠΑ, έχει δρομολογήσει μια πρωτοφανή κινητικότητα και επιδεικνύει αυταρχισμό, βία, αδιαλλαξία, πειθαρχικές και ποινικές διώξεις εναντίον εκπαιδευτικών, «μαθητοδικεία», προσαγωγές, αστυνόμευση, απολύσεις, κ.ά.. Κάτω από αυτές τις συνθήκες, είναι προφανές ότι ασκείται μια ιδιότυπη μορφή τρομοκρατίας στις ζυμώσεις και στις διεργασίες που σημειώνονται και στις ατομικές ή συλλογικές μορφέςπάλης που επιλέγονται. Η εκπαίδευση, για πολλά χρόνια τώρα, βρίσκεται σε κατάσταση «εύθραυστης εκεχειρίας». Στην παρούσασυγκυρία της χρηματοπιστωτικής κρίσης, έχουμε τη συνδυασμένη στρατηγικήπου υπαγορεύεται από τα προτάγματα της νεοφιλελεύθερης ευρωπαϊκής εναρμόνισης και απότα μέτρα που προβάλλονται ως «μνημονιακές» υποχρεώσεις. Κάτω από αυτούς τους όρους, η αντιπαράθεση εκπαιδευτικών και εξουσιαστικών μηχανισμών είναι πολλαπλώς ασύμμετρη, κι αυτό δε συνιστά υπαινιγμό για υπαναχώρηση αλλά για διαμόρφωση ισχυρού μετώπου παιδείας για μακράς διάρκειας αντιπαράθεση και πάλη.

Ευρωπαϊκή Ένωση και εκπαίδευση των χωρών-μελών Χρόνια τώρα, η χώρα μας συμμετέχει, μαζί με άλλες χώρες σε μια διαδικασία ιδιότυπης «διεθνοποίησης» της εκπαίδευσης, στο πλαίσιο της λεγόμενης Ε.Ε. Με εξαίρεση την τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, η Ε.Ε. δεν φέρεται να υποχρεώνει τα κράτη-μέλη σε εναρμόνιση.Υποστηρίζεται,δηλαδή,ότι «η εκπαίδευση *Δίδασκε στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων

Σε όλες τις χώρες-μέλη διαγράφονται κάποιες κοινές τάσεις στην άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής όπως: επιδίωξη στενότερης σχέσης του σχολείου με το χώρο εργασίας και με την αγορά εργασίας, συρρίκνωση της σχετικής αυτονομίας της εκπαίδευσης, ιδιωτικοποίηση του κόστους της εκπαίδευσης, ένταση της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού, σύνδεση και διαβάθμιση των αμοιβών ανάλογα με την απόδοση, εντατικοποίηση των όρων εργασίας, περικοπή των δαπανών για την εκπαίδευση, περιστολή διαδικασιών εκδημοκρατισμού, συγκεντρωτισμός στη λήψη αποφάσεων κ.ά. ήταν και παραμένει εθνική αποστολή». Αν, ωστόσο, σε επίπεδο διακηρύξεων, προβάλλεται η πολιτική της ενίσχυσης, της ενθάρρυνσης και της υποστήριξης, έχουμε πολλούς λόγους για να υποστηρίξουμε την άποψη ότι η εκπαίδευση, ως μηχανισμός που εμπλέκεται έμμεσα στην παραγωγική διαδικασία αλλά και ως τμήμα του εποικοδομήματος δεν είναι δυνατό παρά να προσδιορίζεται, ως ένα βαθμό, από τις συνθήκες, προϋποθέσεις και τάσεις που διαμορφώνονται στο καπιταλιστικό σύστημα ανάπτυξης που κυριαρχεί στις χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Mια οικονομική πολιτική «σύγκλισης» και «εναρμόνισης», με ό,τι αυτή συνεπάγεται για το επίπεδο ανάπτυξης κάθε χώρας-μέλους χωριστά, παραπέμπει αντίστοιχα σε ομοιότροπες μορφές άσκησης εκπαιδευτικής πολιτικής που εξασφαλίζουν κάποιες κοινές κοινωνικές λειτουργίες στην υπόθεση της αναπαραγωγής.

Με τη διακήρυξη της Λισαβόνας(2000), αναφορικάμε τους στόχους της εκπαίδευσης των χωρών-μελών της Ε.Ε., είχε επισημανθεί,πως, παρά τις όποιες διαφορές, οι «κύριοι στόχοι και τα αποτελέσματα που όλοι επιδιώκουμε μοιάζουν πολύ». Έτσι, συντελέστηκε η μετατόπιση από τις διαδικασίες στα αποτελέσματα. Βασικό εργαλείο επίτευξης αυτού του εγχειρήματος ήταν η λεγόμενη «Ανοιχτή Μέθοδος Συντονισμού». Πρόκειται για μια διαδικασία διακυβέρνησης που, ανάμεσα στα άλλα, επεδίωκε την καθιέρωση συστηματικήςεποπτείας, αποτίμησης και αξιολόγησης ως διαδικασίας αμοιβαίας ανταλλαγής εμπειριών που αποκτάει, έτσι, τα χαρακτηριστικά μια μορφής επιτήρησης. Η ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική αποτυπώνεται, κυρίως: 1) στα κείμενα των διακηρύξεων, των αποφάσεων, των διαβουλεύσεων και των οδηγιών που ανακοινώνονταν από τα διάφορα κοινοτικά όργανα, 2) στα διάφορα κοινοτικά προγράμματα για την εκπαίδευση, όπως, π.χ. το Erasmus, το Lingua, Comenius, Davinci, κ.ά., και 3) για την Ελλάδα, όπως και για άλλες χώρες σύγκλισης (Ισπανία, Πορτογαλία, Ιρλανδία, κ.ά), στα Κοινοτικά Πλαίσια Στήριξης και τα ΕΣΠΑ (χρηματοδότηση και έλεγχος). Όπως αντιλαμβάνεται κανείς , το υλικό είναι τεράστιο και από άποψη χρονικής διάρκειας και από άποψη των συνδυασμένων παρεμβάσεων που έχουν γίνει. Στο σύνολό τους, όλα τα παραπάνω συγκροτούν ένα projectδιεθνοποίησης της εκπαίδευσηςμε σαφή νεοφιλελεύθερο προσανατολισμό. Σε όλες τις χώρες-μέλη διαγράφονται κάποιες κοινές τάσεις στην άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής όπως: επιδίωξη στενότερης σχέσης του σχολείου με το χώρο εργασίας και με την αγορά εργασίας, συρρίκνωση της σχετικής αυτονομίας της εκπαίδευσης, ιδιωτικοποίηση του κόστους της εκπαίδευσης, ένταση της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού, σύνδεση και διαβάθμιση των αμοιβών ανάλογα με την απόδοση, εντατικοποίηση των όρων εργασίας, περικοπή των δαπανών για την εκπαίδευση, περιστολή διαδικασιών εκδημοκρατισμού, συγκεντρωτισμός στη λήψη αποφάσεων κ.ά.

Η πρόσληψη της ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής στην Ελλάδα Ορισμένοι μας υπενθυμίζουν ότι η ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική, «δεδομένης της μεσογειακής μας υπερβολής, αντιμετωπίζεται, όχι σπάνια, εντελώς εξωπραγματικά, με απίστευτη μερικές φορές επιπολαιότητα, γεγονός που δε διευκολύνει τη σωστή αξιολόγηση της κατάστασης και των δυνατοτήτων της»1. Υπάρχει, βέβαια, και άλλη εκδοχή ότιδεν υπάρχει ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική. Σύμφωνα με αυτή την άποψη, είναι αδύνατη η διαμόρφωση ευρωπαϊκής εκπαιδευτικής πολιτικής. Δεν συμμεριζόμαστε αυτές τις απόψεις και θα προσπαθήσουμε να συγκροτήσουμε έναν γενικό σχολιασμό για τις επιπτώσεις που εγγράφονται, με το δίδυμο της ευρωπαϊκής εναρμόνισης και της μνημονιακής επιτήρησης στην ελΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

9

ΠΑΙΔΕΙΑ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

10

ληνική εκπαίδευση. Η εφαρμοζόμενη εκπαιδευτική πολιτική της συντηρητικής ανασυγκρότησης στην Ελλάδα παρουσιάζει πολλές πτυχές ομοιοτροπίας και εναρμόνισης, με νεοφιλελεύθερο προσανατολισμό. Μόλις πρόσφατα, ο Υπουργός Παιδείας ανακοίνωσε την επιμήκυνση του σχολικούέτους για «εναρμόνιση της παιδείας με τα ευρωπαϊκά πρότυπα». Οι πτυχές εναρμόνισης μπορούν να εντοπιστούν σε τρία επίπεδα: (i) Στο επίπεδο της συνολικής εκπαιδευτικής πολιτικής που ασκήθηκε τα τελευταία χρόνια, όπου οι επιμέρους νομοθετικές και κανονιστικές ρυθμίσεις, παρά την αποσπασματικότητά τους, παρουσιάζουν υψηλό βαθμό σύγκλισης και συνοχής, με νεοφιλελεύθερη κατεύθυνση π.χ. αξιολόγηση μαθητών και εκπαιδευτικών, επιμόρφωση, διοίκηση και εποπτεία της εκπαίδευσης, τεχνική και επαγγελματική εκπαίδευση, αλλαγές εργασιακών σχέσεων, εξατομίκευση, ιδιωτικοποίηση του κόστους, κ.ά. (ii) Στο επίπεδο της γενικότερης οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής, στα πλαίσια της οποίας η συνολική εκπαιδευτική πολιτική παρουσιάζει υψηλό βαθμό σύγκλισης, συνοχής και εναρμόνισης, νεοφιλελεύθερου προσανατολισμού π.χ. λιτότητα, συμπίεση μισθών, εντατικοποίηση, περικοπές κοινωνικού μισθού, περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων, αυταρχισμός, κ.α. Τέλος, (iii) στο επίπεδο της εκπαιδευτικής πολιτικής σε σχέση με τις μορφές και τους προσανατολισμούς της εκπαιδευτικής πολιτικής που ασκείται στις άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η εκπαιδευτική πολιτική που ασκήθηκε στην Ελλάδα, μετά το 1959, νομιμοποιούνταν με την επίκληση ορόσημων: αίτηση σύνδεσης, προσχώρηση, πλήρης ένταξη, νομισματική ένωση, Ευρωπαϊκή Ένωση, κ.α. Συστηματικά γινόταν λόγος για προσαρμογή του βηματισμού μας για να καλύψουμε την απόσταση που μας χωρίζει από το επίπεδο ανάπτυξης των άλλων χωρών-μελών της Ε.Ε.. Το «σύνδρομο της απόστασης» είχε τεθεί στην υπηρεσία επιτάχυνσης των εκπαιδευτικών αλλαγών. Είναι μια μορφή επιτήρησης η επιτάχυνση. Θα υποστηρίζαμε ότι η όλη διαδικασία εναρμόνισης καιένταξης της Ελλάδας στην υπόθεση της λεγόμενης ευρωπαϊκής ολοκλήρωσηςήταν μια διαρκής επιτήρηση στην εμπέδωση του νεοφιλελεύθερου προτάγματος. Σημαντικό ρόλο στην όλη υπόθεση διαδραματίζουν, υπερεθνικοίοργανισμοί που στο όνομα των συμβουλευτικών τους υπηρεσιών ή στο όνομα της χρηματοδότησης συγκροτούν μια συγκεκριμένημορφή επιτήρησης. Η επίκληση των όρων των μνημονίων, οι παρεμβάσεις των οίκων αξιολόγησης, οι εκθέσεις της Τρόικας, οι εκθέσεις του Eurogroup και του ΔΝΤ, η Έκθεση ΟΟΣΑ αποτελούν ενδείξεις ενός συνασπισμού εξουσίας των δανειστών, των μηχανισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων και των αγορών. Έχει τεκμηριωθεί από πολλούς ο ισχυρισμός ότι ο αναβαθμισμένος ρόλος των διάφορων υπερεθνικών οργανισμών, τις τρεις τελευταίες δεκαετίες, συνδέεται με τον κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής των χωρών της Ε.Ε. και αλλού. Η πρόσληψή του και η μετάφρασή του, βέβαια,σε συγκεκριμένη πολιτική, σε κάθε χώρα, είναι συνάρτηση της κοινωνικής δυναμικής που διαμορφώνεται, σε κάθε δεδομένη κοινωνικοπολιτική συγκυρία. Οι αργόσυρτες και διστακτικές διαδικασίες της λεγόμενης εναρμόνισης, στην περίπτωση της Ελλάδας,επισπεύδονται με τη βία του μνημονίων, που σε τελευταία ανάλυση δεν είναι παρά ένα project πειθάρχησης του κόσμου της εργασίας στα νεοφιλελεύθερα προ-

τάγματα. Ησχετική πολιτική που ασκήθηκε στην Ελλάδα αποτυπώνεται στα λεγόμενα «επιχειρησιακά προγράμματα» (ΕΠΕΑΕΚ και ΕΣΠΑ) και στις σχετικές νομοθετικές ρυθμίσεις. Τα τελευταία τέσσερα χρόνια, οι πολιτικές των επιχειρησιακών προγραμμάτων συνδυάζονται και συνυπάρχουν με τις πολιτικές που απορρέουν από την αδιάκριτη και βίαιη επιτήρηση που ασκείται από τους εγχώριους και διεθνείς δανειστές,με όχημα το μνημόνιο. Μετην πολιτική των μνημονίων έχουμε μια άλλη μορφή ευδιάκριτης και ρητής επιτήρησης.Πρόκειται για μια βίαιη μορφή επιτήρησης με στόχο:την οριστική κατάργηση των πολιτικών του κράτους πρόνοιας και την μετατροπή της εκπαίδευσης από δημόσιο και κοινωνικό αγαθό σε αγορά εκπαιδευτικών υπηρεσιών. Το δίδυμο «ΕΣΠΑ- Μνημόνιο»: κοινοτική χρηματοδότηση αλλαγών νεοφιλελεύθερης σύλληψης, από τη μια, και περικοπές δημόσιων δαπανών για την εκπαίδευση, από την άλλη, συνιστούν μια επιθετική πολιτική. Έχουμε να κάνουμε με μια βίαιη εναρμόνιση της εκπαίδευσης προς τα νεοφιλελεύθερα προτάγματα της αγοράς και από αυτήν την άποψη έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια δίδυμη επιτήρηση: την επιτήρηση που προκύπτει από τη χρηματοδότηση της νεοφιλελεύθερης εναρμόνισηςκαι την επιτήρηση που ασκείται από τις περικοπές, τις απολύσεις, τις αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, κ.ά.. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουμε ουσιαστικά χρηματοδότηση για την υποστήριξη πολιτικών που νομιμοποιούν και προωθούν περικοπές, συγχωνεύσεις, καταργήσεις, απολύσεις, κ.ά. Πρόκειται για χρηματοδότηση επιβολής και εμπέδωσηςτου νεοφιλελευθερισμού. Ο υπερεθνικός μονοπωλιακός νεοφιλελεύθερος σύμβουλος ΟΟΣΑ, δεν έχει στην «εργαλειοθήκη» του συνταγές μόνο για το γάλα και τα φάρμακα αλλά και για την εκπαίδευση: συγχωνεύσεις, απολύσεις, αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις, άρση της μονιμότητας, αναλογία διδασκόντων-διδασκομένων. Οι βασικοί του νεοφιλελεύθεροι πολιτικο-ιδεολογικοί άξονες κινούνται γύρω από την ενθάρρυνση ενός ακραίουδιεθνούς ανταγωνισμού, με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, την περιστολή των δαπανών και την υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης, την αύξηση των ελέγχων, την ένταση των εξεταστικών διαδικασιών, την ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών, την αποκέντρωση της χρηματοδότησης, την ελεύθερη επιλογή σχολείου, το «μπόλιασμα καλών διεθνών πρακτικών» και, γενικώς, την προώθηση τεχνοκρατικών και διαχειριστικών προσεγγίσεων στο σχεδιασμό των εκπαιδευτικών αλλαγών.

Η περίπτωση της αξιολόγησης Στο πλαίσιο των πρωτοβουλιών που αναπτύσσει, διεθνώς, ο ΟΟΣΑ προωθεί με ομάδες ειδικών, ένα κυρίαρχο νεοφιλελεύθερο οικουμενικό «ερευνητικό-αξιολογικό παράδειγμα». Με αίτηση των χωρών-μελών, διενεργεί, με αμοιβή, διάφορεςαξιολογήσεις. Κυρίαρχη θέση κατέχει η αξιολόγηση δομών και διάρθρωσης των εκπαιδευτικών συστημάτων που, συνήθως,συνοδεύεται από συνταγολόγιο για αναγκαίες εκπαιδευτικές αλλαγές νεοφιλελεύθερης κοπής. Είναι αυτό που ονομάζουν «εργαλειοθήκη». Ναι!, «Εργαλειοθήκη» ενός παγκόσμιου επιθεωρητή και συμβούλου.Μη ξεχνάμε πως πάει πακέτο με το PISA, αυτό το παγκόσμιο εξεταστικό «παράδειγμα».Ένας σύμβουλος που «χώνει τη μύτη του» σεπρωτοβουλίες εκπαιδευτικής πολιτικής σε πολλές χώρες. Στην Ελλάδα μπαινοβγαίνει ελεύθερα και με αμοιβή, για να μας λανσάρει «κουλτούρα αξιολόγησης» που δεν έχουμε. Το θέμα είναι

πότε θα αναπτύξουμε κοινωνική δυναμική τέτοια που να σπάσειαυτή τη «μύτη»που αδιάκριτα, αδιάλειπτα, αυθαίρετα και συστηματικά χώνεται παντού και δημιουργεί τη νέα αγορά υπηρεσιών και προϊόντων αξιολόγησης. Το έργο του ΟΟΣΑ υποστηρίζουν επίλεκτοι και αυτόκλητοιεγχώριοι «ειδικοί», που με την τήβεννο της πανεπιστημιακής αυθεντίας, έχουν συντάξει πολλούς «διαδοχικούς» τόμους για την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού και των σχολικών μονάδων, αναμασώντας και επαναλαμβάνοντας τη «φιλολογία» της αναγκαιότητας της αξιολόγησης, των αντικειμενικών και μετρήσιμων κριτηρίων, της ανατροφοδότησης, κ.ά. Είναι τόσοι οι τόμοι που οι «ειδικοί» του ΚΕ.Ε., του ΠΙ και του ΟΕΠΕΚ, έχουν συγγράψει, όλα αυτά τα χρόνια,ώστε να αναρωτιέται κανείς για τη σκοπιμότητα της πρόσφατης «περίεργης υιοθέτησης» προϊόντων και ιδεών απ την αμερικάνικη «DanielsonGroup»2. Πολλοί από τους «ειδικούς», αξιοποιώντας τα κοινοτικά κονδύλια, έχοντας και τις προσωπικές τους στρατηγικές, ύφαιναν υπομονετικά, άλλοτε στα επιτελικά γραφεία και άλλοτε στις «αίθουσες αναμονής», τον πολυπόθητο ιστό της συναίνεσης των δύο κομμάτων της συγκυβέρνησης. Οι πολιτικές και οι πρακτικές που προωθούνται με το σημερινό ΕΣΠΑ είναι, μάλλον, πιο προκλητικές και πιο κυνικές. Ενδεικτική είναι η περίπτωση της «δίδυμης» Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας (Γενικής και Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης). Η «Διαύγεια» γίνεται κι αυτή κυνική: σε εποχή άγριας λιτότητας, απολύσεων και συγχωνεύσεων, μας ενημερώνει για την πρωτοφανή διασπάθιση / σπατάλη κοινοτικού χρήματος που απαιτείται για τη στελέχωση τωνδύο νέων δύο «ανεξάρτητων» Αρχών που θα προωθήσουν την «κουλτούρα αξιολόγησης» στην ελληνική εκπαίδευση. Αυτό συνιστά πρόκληση. Το δίδυμο ΕΣΠΑ (χρηματοδότηση)-Μνημόνιο (περικοπές), υπογραμμίζει, με τον πιο κυνικό τρόπο, τη δίδυμη νεοφιλελεύθερη επίθεση που συντελείται ενάντια στο δημόσιο σχολείο: χρηματοδότηση του αυταρχισμού και της αστυνόμευσης, με συνδυασμένη αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις των εκπαιδευτικών, τη διαθεσιμότητα, τις απολύσεις και τη διάλυση του δημόσιου σχολείου. Η διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ στις προσεχείς ευρωεκλογές για «ανατροπή στην Ελλάδα», για ακύρωση και κατάργηση των μνημονίων και τη «θεμελίωση της άλλης Ευρώπης του σοσιαλισμού», μπορεί να αποτελέσει πλαίσιο αναφοράς για τη συνεργασία των αριστερών δυνάμεων στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες της Ευρώπης. Στο βαθμό που αυτή καταστεί μαζική λαϊκή δύναμη αναχαίτισης της παραπέρα εμπέδωσης καιανατροπής της κυριαρχίας του νεοφιλελευθερισμού,μπορεί να ανοίξει το δρόμο για την εμβάθυνση της δημοκρατίας και την ισότιμη συνεργασία των λαών στην Ευρώπη, έτσι, που να πάψει να είναι η ίδια μια παραδειγματική «θεσμική κατασκευή ενός ακραίου νεοφιλελευθερισμού», στην υπηρεσία ενός «αρπακτικού καπιταλισμού». Έτσι, η Ελλάδα, ίσως, πάψει να είναι «περίπτωση μελέτης» και «πειραματόζωο» ενός αυταρχικού νεοφιλελευθερισμού, που, όντας, σε κατάσταση ομηρίας, υποβάλλεταισε δοκιμασίες «σοκ και δέους».

1. Σταμέλος, Γ. και Βασιλόπουλος, Α.(2004), Ευρωπαϊκή Εκπαιδευτική Πολιτική, Μεταίχμιο,Αθήνα.

2. Για τη σχέση των προτεινόμενων εργαλείων αξιολόγησης με το υλικό της “DanielsonGroup”, βλ. Γ. Καλημερίδη, «‘Ρουμπρίκες’,copy-pasteκαι πολιτικές λαθροχειρίες» http://www.alfavita.gr/apopsin, 2.5.2014

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΝΕΟΥΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΙΔΕΙΑ

Από τα προγράμματα των δημοτικών παρατάξεων που στηρίζει ο ΣΥΡΙΖΑ

Μ

ε ικανοποίηση είδαμε στα προγράμματα των παρατάξεων που στηρίζουμε ότι δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα στις ενότητες που αφορούν τους Νέους και την Παιδεία. Αντιγράφουμε αναπλάθοντας σε ενιαίο κείμενο ιδέες και προτάσεις που σταχυολογήσαμε:

Στο πλευρό των Νέων Σύμφωνα με την βασική μας στρατηγική για Πολίτες ενεργά συμμέτοχους στα δρώμενα του Δήμου απευθυνόμαστε στους νέους συμπολίτες που πλήττονται ιδιαίτερα από την πολύπλευρη κρίση, ενώ η ανεργία γι’ αυτούς καλπάζει σε ποσοστά που υπερβαίνουν το 60% και δεκάδες χιλιάδες αναγκάζονται να πάρουν τους δρόμους της μετανάστευσης και τους καλούμε να εμπλουτίσουν με ιδέες και προτάσεις, τις σκέψεις και τις δράσεις που καταθέτουμε για να ανατρέψουμε το συστηματικά καλλιεργούμενο νοσηρό κλίμα της απάθειας και της αποχής από τα κοινά. Το αύριο τους ανήκει και αυτό το αύριο τους καλούμε να το κτίσουν οι ίδιοι και να μην το εκχωρήσουν σε κανένα διαχειριστή.

Αγωνιζόμαστε για να έχουν μέλλον τα παιδιά μας στην πατρίδα και τον Δήμο Δημιουργώντας σε συνεργασία με τους δάσκαλους, τους καθηγητές, τους γονείς, τους μαθητές και τα 15μελή τους Συμβούλια όπως και όλους τους εργαζόμενους και ανέργους νέους και κυρίως μαζί με αυτούς, συνθήκες ενεργητικής συμμετοχής δράσης, μόρφωσης, πολιτισμού, αθλητισμού, ουσιαστικής μεταξύ τους επικοινωνίας που αυτοί διαλέγουν και πραγματώνουν, σε ένα περιβάλλον συμμετοχής τους σε τοπικές και ευρύτερες πρωτοβουλίες. Πρωτοβουλίες που θέλουμε να αποτελέσουν ουσιαστικούς παράγοντες κοινωνικής ενσωμάτωσης και ανάπτυξης και προφανώς βοηθούν στην καλλιέργεια ταυτότητας σε συλλογικό και ατομικό επίπεδο σε ριζική αντίθεση με την βαριεστημένη και άχαρη απαξίωση κάθε έννοιας συλλογικής δράσης. Προς αυτή την κατεύθυνση διατυπώνουμε ένα ανοικτό όραμα/ σχέδιο για τη ζωή των νέων στην πόλη του αύριο, υποστηρίζοντας δράσεις που αυτοί διαλέγουν και υλοποιούν, σε ένα περιβάλλον που μπορεί να είναι κομμάτι των ονείρων τους.

• Δημιουργία και λειτουργία διαπαραταξιακής επιτροπής με απόφαση του Δημ. Συμβουλίου, αποτελούμενη από νέους συμπολίτες μας. Στόχος η στήριξη νεανικών πρωτοβουλιών, αυτοδιαχειριζόμενων στεκιών, ενίσχυσης δημιουργίας ομίλων ενδιαφερόντων των νέων (π.χ. ομάδα σκακιού, ερασιτεχνικού αθλητισμού,

δημιουργίας και ενίσχυσης μουσικών γκρούπ, επιστημονικών ενασχολήσεων, εκδρομικών και οικολογικών εξορμήσεων σε συνεργασία με τους Προσκόπους της περιοχής μας, γνώσης της ευρύτερης περιοχής κ.λ.π.)

• Καθιέρωση ετήσιου αυτοδιαχειριζόμενου φεστιβάλ νέων με προβολή των δημιουργικών ενασχολήσεων των νέων συμπολιτών (ταινιών μικρού μήκους, βίντεο, μουσικών δημιουργιών, εκθέσεων ζωγραφικής, φωτογραφιών, εφευρετικών προτάσεων κ.λ.π) • Ενίσχυση μικρών επιχειρήσεων που λειτουργούν ως αυτοδιαχειριστικοί συνεταιρισμοί νέων, σε τομείς δραστηριότητας εκτός αρμοδιότητας Δήμου (απαλλαγή από δημοτικά τέλη, ειδική προβολή τους μέσω δημοτικής ηλεκτρονικής και έντυπης εφημερίδας).

Παιδεία για όλους Mε δεδομένο ότι η Δημόσια Εκπαίδευση – όπως και όλα τα άλλα δημόσια αγαθά –πλήττεται βαρύτατα από τις νεοφιλελεύθερες αγοραίες στρατηγικές των συγκυβερνήσεων της τελευταίας τετραετίας με κατάργηση χιλιάδων σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, απολύσεις εκατοντάδων λειτουργών, επιστατών και φυλάκων καθώς και την δραματική συρρίκνωση του προϋπολογισμού για την Δημόσια Εκπαίδευση, ως νέα Δημοτική Αρχή θα αγωνιστούμε σε συνεργασία με άλλους Δήμους και μια νέα περιφερειακή αρχή με ίδιες αξιακές αρχές, για να κρατήσουμε τα δημόσια σχολεία ανοιχτά στους μαθητές και την κοινωνία, τη μόρφωση των παιδιών μας ζωντανή. Διαθέτοντας ένα ιδιαίτερα ποιοτικό ανθρώπινο δυναμικό εκπαιδευτικών λειτουργών όλων των βαθμίδων δίνουμε ιδιαίτερο βάρος στην Δημόσια Δωρεάν Εκπαίδευση τυπική και άτυπη. Η αυξημένη ζήτηση Δημόσιας Δωρεάν Εκπαίδευσης που έφερε η κρίση απαιτεί αύξηση των υποδομών, των εκπαιδευτικών, των σχολικών φυλάκων. Κανείς δεν περισσεύει σ’ αυτόν τον χώρο και θα αγωνιστούμε για αυτό σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς της περιοχής μας και τις συνδικαλιστικές τους οργανώσεις. Στόχος μας ένα ανοιχτό σχολείο για όλους με ειδική μέριμνα για τα παιδιά ΑΜΕΑ όπως και εκείνα των μεταναστών και όσα έχουν μαθησιακές δυσκολίες.

• Οι σχολικοί χώροι: κτήρια, προαύλια οφείλουν να δημιουργούν μια χαρούμενη αίσθηση, ένα ευχάριστο περιβάλλον πρωταρχικά για τους ίδιους τους μαθητές, αλλά και την γειτονιά και τους διερχόμενους. Εξωτερικά και εσωτερικά τα κτήρια μπορούν με εθελοντικούς διαγωνισμούς να εμπλουτισθούν με ζωγραφικές απεικονίσεις και γράφιτι με πρωτοβουλία των ίδιων των μαθητών. Οι προαύλιοι χώροι να πάψουν να εκπέμπουν ένα μουντό μπετονένιο χρώμα, άνετα μπορούν να αποκτήσουν μικρούς κήπους και σκιερά δέντρα με ευθύνη φύτευσης και συντήρησης επίσης από τους ίδιους τους μαθητές . Η λειτουργία μαθητικών

κήπων αποτελεί παιδαγωγικά ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία συνεργασίας και ανάδειξης ιδιαίτερων ευαισθησιών των μαθητών δημιουργώντας νέες μορφές όχι ανταγωνιστικής συνεργασίας και αλληλεγγύης.

• Πλήρη ιατροφαρμακευτική κάλυψη όλων των μαθητών.

• Συστηματική παροχή συσσιτίου για όλους.

• Οι σχολικοί χώροι οφείλουν να είναι ανοικτοί τις ώρες που δεν λειτουργεί το σχολείο για άθληση και εκδηλώσεις των κατοίκων ως κέντρα πολιτισμού ( άλλο ένα στοιχείο που καθιστά απαραίτητους τους σχολικούς φύλακες).

• Θα αντισταθούμε σε κάθε προσπάθεια εμπορευματοποίησης και ιδιωτικοποίησης των δημόσιων σχολείων.

• Δημιουργία εθελοντικού δικτύου εκπαιδευτικών και του πλούσιου επιστημονικού δυναμικού συμπολιτών για την ενισχυτική διδασκαλία τόσο μαθητών όσο και συμπολιτών που επιθυμούν διεύρυνση των εκπαιδευτικών τους γνώσεων.

• Δημιουργία Αυτοδιαχειριζόμενου Ανοικτού Πανεπιστημίου με την επιλογή των θεματικών από τους ίδιους τους συμμετέχοντες και ομιλητές σε συνεργασία με τους συλλόγους Διδακτικού Ερευνητικού Προσωπικού των Πανεπιστημίων και των Ερευνητικών Κέντρων.

• Ενίσχυση, εμπλουτισμός και προβολή της σημασίας της Δημοτικής Βιβλιοθήκης στην οποία μπορεί άνετα να λειτουργεί το Ανοικτό Πανεπιστήμιο όπως και παρεμφερείς πολιτιστικές εκδηλώσεις.

• Ενίσχυση και διεύρυνση των υπαρχουσών δημοτικών εξωσχολικών ενασχολήσεων που οφείλουν να παρέχονται δωρεάν σε όλους, των επαφών με άλλες σχολικές μονάδες και κυρίως εκείνες των ΑΜΕΑ.

• Αξιοποίηση στο έπαρκο των κονδυλίων από το Σύμφωνο Εταιρικής Σχέσης της περιόδου 2014- 2020 για την υποστήριξη των σχολικών μονάδων της περιοχής μας.

• Θα αγωνιστούμε για την κατάργηση του μιλιταριστικού πνεύματος των εθνικών επετείων της 28ης Οκτωβρίου, 25ης Μαρτίου και ουσιαστικοποίηση του περιεχομένου τους καθώς και της επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και της αποφράδας 21ης Απριλίου.

Όλοι μαζί μπορούμε να στήσουμε δίχτυ προστασίας για μια ανεξίθρησκη δωρεάν δημόσια εκπαίδευση για όλους ανεξάρτητα εθνοτικής, θρησκευτικής ή όποιας άλλης ιδιαιτερότητας. Η ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ

11

ΠΑΙΔΕΙΑ

Στη Γερμανία, οι κυρίαρχες πολιτικές ακολουθούν το μοντέλο του «επιχειρηματικού πανεπιστημίου» Η Γιούντιθ Μπέντα, 26 χρόνων και μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου του κόμματος DIE LINKE της Γερμανικής Αριστεράς, είναι μεταξύ των υπευθύνων παιδείας του κόμματος, στον τομέα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Ήταν ενεργή για χρόνια στην φοιτητική παράταξη SDS (Σοσιαλιστική Δημοκρατική Φοιτητική Ένωση) που συνδέεται με το DIE LINKE. Μιλάει στο Παιδεία και Κοινωνία για την κατάσταση της εκπαίδευσης στη Γερμανία και τις προτάσεις της Αριστεράς. ΤΗΝ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΠΗΡΕ Ο ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ

Σ.Π.: Θα θέλαμε αρχικά να μας δώσεις σε αδρές γραμμές μία εικόνα του εκπαιδευτικού συστήματος της Γερμανίας.

12

Γ. Μ.: Στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας η ευθύνη για το εκπαιδευτικό σύστημα μοιράζεται ανάμεσα στην Κεντρική Κυβέρνηση και τα κρατίδια. Το εύρος της ευθύνης της Κεντρικής Κυβέρνησης καθορίζεται από τον λεγόμενο Βασικό Νόμο (Grundgesetz). Αν εκεί δεν προβλέπεται κάτι διαφορετικό για κάποιο ζήτημα, τότε το δικαίωμα της νομοθεσίας για αυτό ανήκει τα κρατίδια. Έτσι, αυτό που πρέπει πρωτίστως να σημειώσουμε για το γερμανικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι πως η ομοσπονδιακή κυβέρνηση διαδραματίζει έναν ελάσσονα ρόλο. Λόγω της πληθώρας των διαφορετικών ρυθμίσεων δημιουργούνται πολλές δυσκολίες και συγχύσεις, για παράδειγμα στην περίπτωση που μια οικογένεια μετακομίζει και τα παιδιά της πρέπει να αλλάζουν σχολεία. Δεν υπάρχει καμία άλλη βιομηχανική χώρα όπου η κοινωνική προέλευση να έχει τόσο μεγάλη επίπτωση στην εκπαιδευτική επιτυχία, όσο στη Γερμανία. Το εκπαιδευτικό σύστημα εντείνει τον κοινωνικό αποκλεισμό αντί να είναι ενοποιητικό και συμπεριληπτικό. Μόλις το 20% των νέων ενηλίκων καταφέρνουν να φτάσουν σε ένα εκπαιδευτικό επίπεδο ανώτερο αυτού των γονιών τους, ποσοστό πολύ μικρότερο από τον μέσο όρο του 37% των χωρών του ΟΟΣΑ. Παράλληλα, το 22% καταλήγει σε χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο από τους γονείς του, ποσοστό υψηλότερο από τον αντίστοιχο μέσο όρο των χωρών του ΟΟΣΑ, που είναι 13%. Όταν τα παιδιά γίνουν έξι χρόνων, εγγράφονται στο δημοτικό σχολείο (Grundschule) το οποίο σχεδόν σε όλα τα κρατίδια έχει τέσσερις τάξεις. Η φοίτηση, λοιπόν, διαρκεί από τα έξι ως τα δέκα χρόνια, με εξαίρεση το Βερολίνο και το Βρανδεβούργο. Στην συνέχεια, η δευτεροβάθμια εκπαίδευση χαρακτηρίζεται στα περισσότερα κρατίδια από ένα σύστημα τριών επιπέδων, το οποίο συχνά δεν είναι διαπερατό και εξυπηρετεί τον περαιτέρω αποκλεισμό των παιδιών που προέρχονται από κοινωνικά ευάλωτες οικογένειες. Το Gymnasium έχει σχεδιαστεί ώστε να προετοιμάζει τους μαθητές για την πανεπιστημιακή εκπαίδευση και ολοκληρώνεται με τις τελικές εξετάσεις Mittlere Reife στην δέκατη τάξη. Το Hauptschule προετοιμάζει τους μαθητές για την επαγγελματική εκ-

παίδευση και ολοκληρώνεται με τις τελικές εξετάσεις Hauptschulabschluss μετά την ένατη ή δέκατη τάξη και τις εξετάσεις Realschulabschluss μετά την δέκατη τάξη. Επιπλέον, υπάρχει και το Gesamtschule, το οποίο συνδυάζει τις προσεγγίσεις των υπολοίπων καθώς και τα “ειδικά σχολεία” (Förderschule/Sonderschule) για μαθητές με ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες λόγω σοβαρών μαθησιακών δυσκολιών, σωματικών αναπηριών ή προβλημάτων συμπεριφοράς. Το DIE LINKE διεκδικεί την υπέρβαση αυτού του συστήματος των τριών επιπέδων με ένα υποχρεωτικό σχολείο, ένα συμπεριληπτικό σχολείο κοινής μάθησης που ακυρώνει την διάκριση των εκπαιδευόμενων. Τα υποχρεωτικά σχολεία έχουν τη φιλοδοξία και αναπτύσσουν την ικανότητα να οδηγήσουν όλα τα παιδιά και τους ενήλικες, ανεξαρτήτως προσωπικών και κοινωνικών προϋποθέσεων, στην καλύτερη δυνατή εκπαιδευτική πρόοδο και στο υψηλότερο δυνατό σχολικό απολυτήριο. Όταν οι μαθητές ολοκληρώσουν την ενιαία υποχρεωτική εκπαίδευση (διάρκειας εννέα ως δέκα χρόνων), θα πηγαίνουν στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το Gymnasium ή το Gesamtschule ή στην επαγγελματική εκπαίδευση στο πλαίσιο ενός διπλού συστήματος. Τελευταία, αλλά όχι έσχατη, η τριτοβάθμια εκπαίδευση. Στη Γερμανία, η ανώτατη εκπαίδευση προσφέρεται κυρίως από τρεις τύπους ιδρυμάτων: Τα Πανεπιστήμια (Universitäten), τα Πανεπιστήμια Εφαρμοσμένων Επιστημών (Fachhochschulen) και τα Καλλιτεχνικά Πανεπιστήμια (Kunst- und Musikhochschulen). Τα περισσότερα γερμανικά πανεπιστήμια είναι δημόσια, χρηματοδοτούμενα από τις κυβερνήσεις των κρατιδίων και οι φοιτητές παραδοσιακά σπουδάζουν δωρεάν. Το 2005 τα δημόσια πανεπιστήμια εισήγαγαν δίδακτρα, τα οποία όμως λόγω των αντιστάσεων που αναπτύχθηκαν ακυρώθηκαν. Έτσι, μόνο ένα κρατίδιο έχει διατηρήσει τα δίδακτρα στα πανεπιστήμια του κι αυτό μέχρι το φθινόπωρο του 2014. Σήμερα υπάρχουν περί τα 240 δημόσια και 100 ιδιωτικά πανεπιστήμια στη χώρα με 2,5 εκατομμύρια εγγεγραμμένους φοιτητές. Υπάρχει επίσης ένας νόμος (BaföG) που διασφαλίζει πως όσοι αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσκολίες μπορούν να λαμβάνουν μέχρι 670 ευρώ μηνιαίως αν οι γονείς τους δεν μπορούν να ανταποκριθούν στο κόστος των σπουδών τους. Οι φοιτητές λαμβάνουν το 50% αυτής της βοήθειας ως κρατική ενίσχυση και το

50% ως άτοκο δάνειο, που πρέπει να αποπληρωθεί σε δόσεις όταν η μέγιστη περίοδος ενίσχυσης ολοκληρωθεί. Παρόλα αυτά, ενώ στη δεκαετία του ‘70 πάνω από το 40% των φοιτητών λάμβαναν αυτήν την ενίσχυση, σήμερα μπορεί να την λαμβάνει μόνο το 18%. Σ.Π.: Πέρα από τις κυβερνήσεις των κρατιδίων, έχουν και οι δήμοι αρμοδιότητες για την εκπαιδευτική πολιτική; Γ.Μ.: Στο γερμανικό σχολικό σύστημα διαχωρίζουμε τις αρμοδιότητες ως προ τα εσωτερικά και τα εξωτερικά ζητήματα. Τα εσωτερικά ζητήματα των σχολείων είναι αυτά του εκπαιδευτικού προσωπικού, για τα οποία είναι απευθείας υπεύθυνη η αντίστοιχη τοπική κυβέρνηση. Τα εξωτερικά αφορούν την κτηριακή υποδομή και το τεχνικό προσωπικό. Για αυτά η αρμοδιότητα μοιράζεται ανάμεσα στους δήμους και τις περιφέρειες. Η χρηματοδότηση της σχολικής εκπαίδευσης είναι έτσι απευθείας εξαρτώμενη από την οικονομική ισχύ των δήμων και των περιφερειών αλλά και των αντίστοιχων κρατιδίων. Σ.Π.: Ποιες είναι οι κύριες νεοφιλελεύθερες εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιηθεί στη Γερμανία; Γ.Μ.:Θα ήθελα να απαντήσω αυτήν την ερώτηση επικεντρώνοντας στο τοπίο της ανώτατης εκπαίδευσης. Από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90, το πεδίο αυτό βρίσκεται σε βαθύ μετασχηματισμό. Οι κυρίαρχες πολιτικές για την ανώτατη εκπαίδευση ακολουθούν το μοντέλο του “επιχειρηματικού πανεπιστημίου”, που εξυπηρετεί κυρίως την αγορά εργασίας και των υπηρεσιών κατάρτισης καθώς και την απαίτηση για συγκεκριμένης κατεύθυνσης επιστημονική έρευνα. Ένα τέτοιο πανεπιστήμιο μπορεί να επιβιώσει στις αγορές μόνο σε ένα πλαίσιο ανταγωνισμού. Η στρατηγική των μεταρρυθμίσεων στην ανώτατη εκπαίδευση ακολουθεί τους παρακάτω πέντε άξονες: μείωση κόστους, ενσωμάτωση των μηχανισμών της αγοράς, αποδιάρθρωση της δημοκρατίας και αντικατάστασή της από το μάνατζμεντ, αύξηση της άμεσης επίδρασης του κεφαλαίου και εκπαίδευση για τις ελίτ. Τα πανεπιστήμια εξαναγκάστηκαν να υιοθετήσουν μία επιχειρηματική λογική, ορίζοντας ως κύριο καθήκον του πανεπιστημιακού μάνατζμεντ τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του πανεπιστημίου στο πλαίσιο του ανταγωνισμού και την αύξηση της ανταποδοτικότητας, πχ μέσω εξωτερικής χρηματοδότησης ή διδάκτρων. Οι συνεργασίες με εταιρίες και οι εκστρατείες μάρκετινγκ αλλά και η εισαγωγή του μάνατζμεντ αποτέλεσαν την λογική συνέπεια όλων αυτών. Τα δημοκρατικά πανεπιστημιακά όργανα έπρεπε να δώσουν όλο και περισσότερες αρμοδιότητες στο πανεπιστημιακό

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

μάνατζμεντ και σε εποπτικά όργανα. Σε ορισμένα κρατίδια έχουμε και τα λεγόμενα “πανεπιστημιακά συμβούλια” (σ.τ.ε., αντίστοιχα των Συμβουλίων Ιδρυμάτων των ελληνικών ΑΕΙ) που αποτελούνται κυρίως από εξωτερικά μέλη από τον ιδιωτικό τομέα, όπως τράπεζες και ιδιωτικές επιχειρήσεις. Αυτά τα όργανα είναι πολύ ισχυρά, ενώ τα δημοκρατικά όργανα των πανεπιστημίων έχουν πλέον ελάχιστα δικαιώματα. Η κοινωνική λειτουργία του επιχειρηματικού πανεπιστημίου είναι εντελώς διαφορετική από αυτήν του δημόσιου. Ο στόχος της ανώτατης εκπαίδευσης δεν είναι πλέον το να προσφέρει ευρεία πρόσβαση στην επιστημονική και την κριτική εξέταση της τρέχουσας πραγματικότητας, αλλά η διασφάλιση της οικονομικής βιωσιμότητας της επιχείρησης-πανεπιστήμιο. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να λάβουμε υπόψιν μας τα μεγάλα προγράμματα της Διαδικασίας της Μπολόνια και της Αριστείας: Με την εισαγωγή των βαθμίδων του Bachelor (πτυχίο) και του Master (μεταπτυχιακό) από την Μπολόνια, η χρηματοδότηση της διδασκαλίας μειώθηκε σημαντικά. Η Αριστεία στοχεύει στο να ενισχυθούν κάποια επίλεκτα πανεπιστήμια περισσότερο από άλλα, προκειμένου να αυξήσουν την διεθνή τους ορατότητα για τα “προγράμματα-ναυαρχίδες” τους. Αυτό οδήγησε στην αύξηση του ανταγωνισμού ανάμεσα στα ανώτατα ιδρύματα και ενίσχυσε την επικέντρωση στην προσέλκυση εξωτερικής χρηματοδότησης και συνεργασίας με μη-πανεπιστημιακούς θεσμούς και τον ιδιωτικό τομέα. Επειδή η εκπαιδευτική πολιτική δεν έχει κάποιον κεντρικό υπεύθυνο στη Γερμανία, λόγω του -μερικές φορές συγκεχυμένου- ομοσπονδιακού συστήματος, όσοι επιθυμούν να διαμαρτυρηθούν αντιμετωπίζουν πρόβλημα με το να εντοπίσουν αυτόν προς τον οποίο θα πρέπει να στρέψουν τα βέλη τους. Παρόλα αυτά, το 2009 η Γερμανία βίωσε ένα κύμα διαμαρτυριών, την “Εκπαιδευτική Απεργία”. Περισσότεροι από 250.000 άνθρωποι, συμπεριλαμβανομένων συνδικάτων, ΜΚΟ και πρωτοβουλιών φοιτητών και γονέων αλλά και το DIE LINKE, κατέβηκαν στο δρόμο διεκδικώντας βελτιωμένες συνθήκες και χρηματοδότηση. Μία νέα μορφή διαμαρτυρίας ήταν ο πολύ μεγάλος αριθμός συμβολικών “ληστειών τραπεζών”. Ενδεικτικά συνθήματα ήταν τα “Σώστε την εκπαίδευση, όχι τις τράπεζες” και “Δωρεάν εκπαίδευση ή πλούσιους γονείς για όλους”. Αυτόν τον χρόνο ενδέχεται να υπάρξει ένα νέο κύμα διαμαρτυριών, αφού πολλές τοπικές κυβερνήσεις, ειδικά στην ανατολική Γερμανία, στοχεύουν σε μαζικές περικοπές στα πανεπιστήμια, που θα οδηγήσουν σε κλείσιμο ιδρυμάτων και μαζικές απολύσεις του ακαδημαϊκού προσωπικού των μεσαίων βαθμίδων. Τα πανεπιστήμια στη Γερμανία αντιμετωπίζουν την υποχρηματοδότηση που οδηγεί σε κακές συνθήκες διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα είναι: υπερπλήρη αμφιθέατρα, καθηγητές επιφορτισμένοι με πάρα πολλά καθήκοντα, αύξηση της επισφαλούς απασχόλησης, υψηλή πίεση για επιδόσεις και έλλειψη επίβλεψης. Τον Απρίλιο δημιουργήθηκε ένα νέο Δίκτυο Δράσης και πλέον σχεδιάζονται δράσεις ενάντια στις περικοπές. Κατά τη γνώμη μου, το στρατηγικό καθήκον είναι η οικοδόμηση μίας ευρείας συμμαχίας, αποτελούμενης όχι μόνο από φοιτητές και δασκάλους, αλλά τέτοιας ώστε να θέσει το ζήτημα σε ένα ευρύτερο πολιτικό πλαίσιο. Τα προβλήματα της εκπαίδευσης δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται απομονωμένα, αλλά τοποθετημένα στο ευρύτερο πλαίσιο των νεοφιλελεύθερων πολιτικών και

Αυτόν τον χρόνο ενδέχεται να υπάρξει ένα νέο κύμα διαμαρτυριών, αφού πολλές τοπικές κυβερνήσεις, ειδικά στην ανατολική Γερμανία, στοχεύουν σε μαζικές περικοπές στα πανεπιστήμια, που θα οδηγήσουν σε κλείσιμο ιδρυμάτων και μαζικές απολύσεις του ακαδημαϊκού προσωπικού των μεσαίων βαθμίδων. Τα πανεπιστήμια στη Γερμανία αντιμετωπίζουν την υποχρηματοδότηση που οδηγεί σε κακές συνθήκες διδασκαλίας. Τα αποτελέσματα είναι: υπερπλήρη αμφιθέατρα, καθηγητές επιφορτισμένοι με πάρα πολλά καθήκοντα, αύξηση της επισφαλούς απασχόλησης, υψηλή πίεση για επιδόσεις και έλλειψη επίβλεψης

τχ. 90

των μέτρων λιτότητας. Κάτι ακόμη που καταδικάζουμε απολύτως είναι η στρατιωτικοποίηση της εκπαίδευσης. Η έρευνα για την ανάπτυξη οπλικών συστημάτων στα πανεπιστήμια επηρεάζει το περιεχόμενο της διδασκαλίας και οι διαφημίσεις των Γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων στα σχολεία ενσωματώνουν την “φιλοσοφία του πολέμου” στον θεσμό. Σ.Π.: Τι ισχύει αναφορικά με την επαγγελματική εκπαίδευση; Γ.Μ.: Η επαγγελματική εκπαίδευση στη Γερμανία υλοποιείται κυρίως μέσα σε ένα διπλό σύστημα. Συνδυάζει τη μαθητεία σε μια επιχείρηση και τη φοίτηση σε ένα επαγγελματικό σχολείο. Το σύστημα αυτό, με την συνδυασμένη παρουσία σε τάξη και επιχείρηση, αναγνωρίζεται παγκοσμίως ως ένα αποτελεσματικό μοντέλο. Παρόλα αυτά, υπάρχει κάτι εντυπωσιακό: οι επιχειρήσεις γίνονται όλο και λιγότερο πρόθυμες να αναλάβουν μαθητείες. Το DIE LINKE λοιπόν υποστηρίζει πως όλες οι επιχειρήσεις που δεν συμμετέχουν στην μαθητεία θα πρέπει να πληρώνουν μια εισφορά, ώστε όσοι συμμετέχουν να αντλούν ενίσχυση από αυτές τις εισφορές. Μερικές φορές μιλάμε ακόμη και για κρίση της επαγγελματικής άσκησης στη Γερμανία αφού υπάρχουν πάνω από 1,5 εκατομμύριο νέοι μεταξύ 20 και 29 χωρίς τη σχετική δυνατότητα. Κάθε χρόνο, πάνω από 100.000 αιτήσεις μαθητείας μένουν ανικανοποίητες. Αναρίθμητοι νέοι άνθρωποι εγκλωβίζονται έτσι σε μεταβατικά στάδια, σε κακοπληρωμένες δουλειές ή στην ανεργία. Αναφορικά με την διά βίου εκπαίδευση -που είναι ένας όρος που μας έχει κλέψει ο νεοφιλελεύθερισμός και πρέπει να τον διεκδικήσουμε και να τον αλλάξουΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

13

ΠΑΙΔΕΙΑ Τ Ρ Ο Π Ο Λ Ο Γ Ι Α « Σ ΚΟ Υ Π Α » Τ Ο Υ Υ Π Ο Υ Ρ Γ Ε Ι Ο Υ Π Α Ι Δ Ε Ι Α Σ :

Προεκλογικά δώρα στους ιδιοκτήτες κολλεγίων και ιδιωτικών σχολείων ΤΑΣΟΣ ΚΟΥΡΑΚΗΣ*

Η

επίθεση που δέχεται η δημόσια και δωρεάν παιδεία από τις κυβερνήσεις των μνημονίων και της αντικοινωνικής λιτότητας δεν γνωρίζει κανένα όριο. Αυτές τις μέρες, με το νέο Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2014-2018, που ψηφίζεται από τη ΝΔ και το ΠΑΣΟΚ, εδραιώνεται και βαθαίνει η πολιτική της υποβάθμισης και της συρρίκνωσης της Παιδείας. Πριν από οτιδήποτε άλλο, θα πρέπει να γίνει σαφές πως βρισκόμαστε για άλλη μια φορά αντιμέτωποι με τη δραματική μείωση των δαπανών. Συγκεκριμένα, από τα ήδη εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα που βρισκόμαστε σήμερα, προβλέπεται μια επιπλέον μείωση της χρηματοδότησης του εκπαιδευτικού μας συστήματος, σε όλες τις βαθμίδες του -μια μείωση της τάξης των 700 εκατομμυρίων ευρώ, η οποία αφορά τόσο τον Βουλευτής, συντονιστής της Επιτροπής Ελέγχου του Κυβερνητικού Έργου Παιδείας του ΣΥΡΙΖΑ

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

με- ισχύει η ίδια τάση που έχει ήδη περιγραφεί για τα πανεπιστήμια. Αυτό που επίσης βλέπουμε σε αυτόν τον τομέα είναι ένας αυξανόμενος αριθμός ιδιωτικών παρόχων καθώς και η εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης. Σ.Π.: Ποιες είναι οι προτάσεις του DIE LINKE για τα ζητήματα της εκπαίδευσης;

14

Γ.Μ.: Για εμάς, η εκπαίδευση αφορά την σφαιρική ανάπτυξη της προσωπικότητας και δεν πρέπει να περιορίζεται στην απόκτηση οικονομικά αξιοποιήσιμων γνώσεων. Το DIE LINKE προτάσσει δέκα σημεία για μια καλής ποιότητας εκπαίδευση για όλους: 1. Η εκπαίδευση κοστίζει. Το DIE LINKE ζητά την άμεση αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης κατά 40 δις ευρώ ετησίως.

2. Η διασφάλιση της καλής ποιότητας εκπαίδευσης για όλους απαιτεί το να αποτελεί αυτή κοινή ευθύνη της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των κρατιδίων. Αυτή τη στιγμή ισχύει το αντίθετο: Το 2006 οι Σοσιαλδημοκράτες και οι Χριστιανοδημοκράτες ψήφισαν μια απαγόρευση συνεργασίας των δύο αυτών δομών, την οποία μάλιστα εισήγαγαν και στον Βασικό Νόμο, με θανάσιμες συνέπειες για την εκπαίδευση. Αυτή η απαγόρευση πρέπει να αρθεί άμεσα.

3. Η εκπαίδευση είναι ένα ανθρώπινο δικαίωμα. Για αυτό και πρέπει να προσφέρεται δωρεάν. Αυτό αφορά όλα τα στάδιά της, από το νηπιαγωγείο μέχρι το πανεπιστήμιο. Η εκπαίδευση είναι δημόσιο αγαθό, όχι εμπόρευμα. Πρέπει να αποτελεί κρατική ευθύνη και να έχει αντίστοιχη χρηματοδότηση.

τακτικό προϋπολογισμό όσο και το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων. Οι συνολικές καθαρές δαπάνες του συνόλου του Προϋπολογισμού (τακτικός και Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων) που στηρίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα θα κυμανθούν στο 1,85% του ΑΕΠ. Το ποσοστό αυτό αποτελεί πρωτοφανές αρνητικό ρεκόρ σε όλη την Ευρώπη και όχι μόνο.Από την αιτιολογική έκθεση, προκύπτει πως τα χρήματα αυτά θα εξοικονομηθούν από τη μείωση των αναπληρωτών καθηγητών στα σχολεία και του έκτακτου προσωπικού σε Πανεπιστήμια και ΤΕΙ. Θα πρέπει με λίγα λόγια να φανταστούμε άλλες τόσες χαμένες ώρες και μαθήματα που δεν θα διδάσκονται, πολύ απλά επειδή δεν θα υπάρχει κανείς να τα διδάξει. Παράλληλα, ένα δεύτερο σχέδιο «Αθηνά» βρίσκεται προ των πυλών, με νέο γύρο συγχωνεύσεων και καταργήσεων τμημάτων και Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, που θα δώσει το έναυσμα για περαιτέρω απολύσεις διδακτικού και διοικητικού προσωπικού από την τριτοβάθμια εκπαίδευση. Παράλληλα θα συνεχιστούν οι συγχωνεύσεις (των 1676 με βάση τον κρατικό προ-

ϋπολογισμό) σχολείων στην Α΄θμια και Β΄ θμια εκπαίδευση. Πέρα όμως από τα όσα ορίζει το νέο Μεσοπρόθεσμο, η κυβέρνηση προβαίνει ξανά σε περίτεχνες μεθοδεύσεις, οι οποίες οδηγούν στην πλήρη αποδιοργάνωση του εκπαιδευτικού μας συστήματος και στην παράδοσή του στις ανάγκες και τις επιταγές της αγοράς. Παραβιάζοντας κάθε έννοια κοινοβουλευτικής διαδικασίας και καθιστώντας ουσιαστικά τις λειτουργίες της Βουλής κενό γράμμα, έφερε τροπολογία 150 σελίδων, σχετική με ζητήματα του Υπουργείου Παιδείας, στο νομοσχέδιο για τις λαϊκές αγορές! Με τον τρόπο αυτό σκόπευε να ψηφιστούν συλλήβδην, μια σειρά εξαιρετικά κρίσιμων αλλαγών που αφορούν τουλάχιστον 15 εκπαιδευτικούς τομείς! Με αυτήν την τροπολογία-σκούπα, εντός ενός παντελώς «άσχετου» νομοσχεδίου, ρυθμίζονται θέματα του Εθνικού Οργανισμού Εξετάσεων, της Γενικής Γραμματείας Δια Βίου Μάθησης, τηςΕισαγωγής στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, των Ελληνικών Σχολείων Εξωτερικού, της

4. Καθοδηγητική αρχή του εκπαιδευτικού συστήματος πρέπει να είναι όχι ο αποκλεισμός, αλλά η συμπερίληψη. Για αυτό, δεν χρειαζόμαστε μόνο υποχρεωτικά σχολεία όπως έχει ήδη περιγραφεί, αλλά και επιπλέον, καλά εκπαιδευμένο δυναμικό καθηγητών και κοινωνικών λειτουργών.

5. Το επάγγελμα του δασκάλου πρέπει να τύχει μεγαλύτερης εκτίμησης, κάτι που σημαίνει και υψηλότερη αμοιβή. Οι καλές συνθήκες μάθησης απαιτούν επίσης καλές συνθήκες εργασίας για το διδακτικό προσωπικό. Η επισφαλής εργασία, ο μεγάλος φόρτος εργασίας, η έλλειψη χρόνου και οι χαμηλοί μισθοί αποτελούν τμήμα της καθημερινής ζωής σε πολλούς τομείς της εκπαίδευσης. Το DIE LINKE τάσσεται με την πλευρά των συνδικάτων που αγωνίζονται για καλύτερες εργασιακές συνθήκες και κοινωνική προστασία των εργαζομένων της εκπαίδευσης.

6. Η εκπαίδευση αποτελεί ένα σημαντικό θεμέλιο για μια ζωντανή δημοκρατία. Θέλουμε περισσότερη δημοκρατία στο εκπαιδευτικό σύστημα. Οι εκπρόσωποι μαθητών και φοιτητών πρέπει να έχουν ενισχυμένες αρμοδιότητες. Οι μαθητές πρέπει να είναι σε θέση να σχεδιάσουν τις δικές τους διδακτικές διαδικασίες με τις δικές τους προτεραιότητες. Για αυτό χρειαζόμαστε και στα σχολεία και στα πανεπιστήμια περισσότερο χώρο και χρόνο. Η αυστηρή θεσμική οργάνωση των προγραμμάτων Bachelor και Master πρέπει να αναιρεθεί και η κριτική επιστημονικότητα να αποτελεί την κεντρική αρχή των πανεπιστημίων.

7. Χρειαζόμαστε νομική κατοχύρωση του δικαιώματος παροχής πλήρους φροντίδας παιδιών σε σχετικά κέντρα, από τη γέννησή τους, ώστε να διευκολύνεται η συμμετοχή των γονιών τους στην εκπαίδευση.

8. Κάθε νέος έχει το δικαίωμα σε μια καλή επαγγελματική εκπαίδευση. Κάθε χρόνο, εκατοντάδες χιλιάδες νέων ανθρώπων βρίσκονται μετά το σχολείο σε ουρές ανεργίας ή σε δουλειές χαμηλής ειδίκευσης. Πρέπει να υπενθυμίζουμε στις επιχειρήσεις το καθήκον τους: Θέλουμε να επιβληθεί μία εισφορά για την επαγγελματική άσκηση προκειμένου να χρηματοδοτούνται επαρκώς οι σχετικές θέσεις.

9. Το DIE LINKE θέλει να επεκτείνει τα πανεπιστήμια και να αυξήσει ουσιαστικά τον αριθμό των φοιτητών. Αυτό περιλαμβάνει το άνοιγμα το πανεπιστημίων και σε άτομα με επαγγελματικές δυνατότητες. Όλοι οι φοιτητές θα πρέπει να μπορούν να αποφασίζουν για τις προτεραιότητες των σπουδών τους και να τους δίνεται πρόσβαση σε μεταπτυχιακά προγράμματα. Προκειμένου να μπορούν να σπουδάσουν στο πανεπιστήμιο ακόμη και παιδιά αδύναμων οικονομικά οικογενειών, θέλουμε να θεσπιστεί μία κρατική φοιτητική οικονομική ενίσχυση και να αυξηθεί ο αριθμός των φοιτητών που μπορούν να λάβουν την οικονομική βοήθεια. Ζητάμε την αύξηση της βοήθειας και την καταβολή της ανεξάρτητα από το οικογενειακό εισόδημα καθώς και την κατάργηση των δανείων.

10. Η εκπαίδευση δεν τελειώνει με την πρώτη θέση εργασίας. Θέλουμε να επεκτείνουμε την εκπαίδευση και τη διά βίου μάθηση, καθιστώντας την μία δημόσια ευθύνη και ένα ατομικό δικαίωμα. Οι επιχειρήσεις πρέπει να υποχρεωθούν να αναλάβουν μεγαλύτερες δεσμεύσεις αναφορικά με την εκπαίδευση των υπαλλήλων τους. Παράλληλα, χρειαζόμαστε εκτεταμένες δημόσιες υπηρεσίες, προσβάσιμες χωρίς αντίτιμο, που θα συμπεριλαμβάνουν την γενική, πολιτισμική και συνεχιζόμενη εκπαίδευση.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, αλλά και της Ειδικής Αγωγής. Κι αυτό ενώ ήδη βρίσκεται σε διαβούλευση σχέδιο νόμου για την Ειδική Αγωγή, που θα κατατεθεί στη Βουλή το αμέσως επόμενο διάστημα! Ανάμεσα σε άλλα, υπάρχουν ρυθμίσεις που συνιστούν μια πραγματική βόμβα, που κατεδαφίζουν εν μια νυκτί τον τρόπο λειτουργίας του εκπαιδευτικού μας συστήματος, όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα. Αναφέρομαι βέβαια στις επίμαχες ρυθμίσεις για τα Ιδιωτικά Σχολεία και για τα Επαγγελματικά Δικαιώματα των πτυχίων των κολεγίων. Πραγματικά, αξίζει να σταθεί κανείς στο σημείο αυτό λίγο περισσότερο, για να γίνει κατανοητό τι ακριβώς εισηγείται και νομοθετεί η κυβέρνηση. Στην παράγραφο 5 της τροπολογίας, που αφορά ρυθμίσεις Ιδιωτικών Σχολείων, γίνεται ένα μεγάλο δώρο στους σχολάρχες, όπως επισημαίνει και η ΟΙΕΛΕ με σχετική ανακοίνωσή της. Τα ιδιωτικά σχολεία, που λειτουργούν χωρίς άδεια ήδη από την αρχή της χρονιάς, παρατείνουν τη λειτουργία τους ως έχει, καθώς τους δίδεται μια δεύτερη παράταση μέχρι τις 15 Ιουλίου 2014. Θυμίζουμε πως τον Ιανουάριο, πάλι με τροπολογία τούς είχε δοθεί παράταση μέχρι τα τέλη του 2013. Πρόκειται για ένα σοβαρότατο οικονομικό σκάνδαλο. Με τον τρόπο αυτό, η κυβέρνηση χαρίζει στους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων τα χρέη τους προς το Δημόσιο, αφού στην πλειοψηφία τους οι τελευταίοι δεν έχουν εξασφαλίσει φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα. Την ίδια στιγμή, οι άδειες λειτουργίας των σχολείων αυτών βρίσκονται στον αέρα. Στον αέρα τελικά βρίσκονται και οι τίτλοι σπουδών που παρέχουν, όπως και η συμμετοχή των μαθητών τους στις Πανελλαδικές εξετάσεις ή οτιδήποτε αφορά τον έλεγχο και τη διαφάνεια σε ζητήματα προσωπικού.Επειδή για τις υπηρεσίες του Υπουργείου, τα ιδιωτικά σχολεία χωρίς άδεια είναι σαν…να μην υφίστανται. Δυστυχώς όμως, στην εν λόγω τροπολογία υπάρχουν και άλλες, πολύ χειρότερες, διατάξεις. Ανάμεσα σε άλλα, προβλέπεται και ένα δεύτερο μεγάλο δώρο για τους επιχειρηματίες της εκπαίδευσης. Τα κτίρια και οι υποδομές των ιδιωτικών σχολείων θα μπορούν πλέον να χρησιμοποιούνται προς επιχειρηματική εκμετάλλευση, για «επιμορφωτικούς σκοπούς» ή άλλες «πολιτιστικές και αθλητικές» δραστηριότητες, μέχρι και για «φιλοξενία». Όλα αυτά στην πράξη σημαίνουν πως μπορούν τα ιδιωτικά σχολεία να λειτουργούν διάφορα «προγράμματα» εκτός διδακτικού ωραρίου και εκτός διδακτικών ημερών, πουλώντας πακέτα υπηρεσιών στους ανυποψίαστους γονείς. Σε συνθήκες δε υψηλότατης ανεργίας και ακραίας εργασιακής επισφάλειας, οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί θα εκβιαστούν, ώστε να δουλεύουν σε αυτές τις «δραστηριότητες» με αδιευκρίνιστους μισθούς και ωράριο εργασίας. Με διαλυμένες δηλαδή εντελώς τις εργασιακές σχέσεις στην ιδιωτική εκπαίδευση. Ερχόμαστε τώρα σε εκείνες τις διατάξεις που αφορούν τα επαγγελματικά δικαιώματα των πτυχίων των κολεγίων. Με την τροπολογία αυτή, το Συμβούλιο Αναγνώρισης Επαγγελματικών Προσόντων (ΣΑΕΠ) καθίσταται πλέον αρμόδιο να αναγνωρίζει ως επαγγελματικά ισοδύναμους τους τίτλους σπουδών ανώτατης εκπαίδευσης (σπουδές τριετούς διάρκειας ή μεταπτυχιακά προγράμματα), οι οποίοι προέρχονται από ιδρύματα τρίτων χωρών και παρέχονται από

κολέγια με βάση συμφωνίες πιστοποίησης και δικαιόχρησης (franchising). Υπενθυμίζεται δε πως σε σχετική ερώτηση του ΣΥΡΙΖΑ ο κ. Υπουργός είχε απαντήσει πως δεν προτίθεται να παραχωρήσει στο ΣΑΕΠ τέτοια δικαιοδοσία.Προφανώς δεν είχε καμία απολύτως πρόθεση να τηρήσει τα όσα έλεγε τότε ενώπιον της Βουλής. Άλλωστε, γενικότερα, ο δρόμος για την αναγνώριση των πτυχίων των κολεγίων, που συνεργάζονται με ξένα πανεπιστήμια, έχει ήδη ανοίξει, αφού –σύμφωνα μετην τροποποίηση του Υπουργού Δικαιοσύνης, Χαράλαμπου Αθανασίου– για τους δικηγόρους δεν χρειάζεται πλέον η αναγνώριση των πτυχίων τους από τον ΔΟΑΤΑΠ. Σε όλα αυτά, θα πρέπει να προστεθεί και μια φωτογραφική διάταξη στην ίδια πάντα τροπολογία, που επιτρέπει τη δημιουργία ιδιωτικού πανεπιστημίου σε οργανισμό-πρώην ΜΚΟ. Όλες οι νομοθετικές αυτές ρυθμίσεις εισέρχονται σε ένα νομοσχέδιο για τις λαϊκές αγορές, προκειμένου να αποφευχθεί η συζήτηση και οι αντιδράσεις της κοινωνίας και της εκπαιδευτικής κοινότητας. Ακριβώς επειδή υλοποιούν εκπαιδευτικές πολιτικές που τις γνωρίζουμε εδώ και χρόνια, ενώ η οικονομική κρίση δεν είναι παρά μόνο η αφορμή για την επιβολή τους. Πρόκειται φυσικά για πολιτικές που είναι κάθε άλλο παρά ουδέτερες. Αντιθέτως έχουν ξεκάθαρο ιδεολογικό, ταξικό πρόσημο και σαφείς οικονομικές και

κοινωνικές στοχεύσεις. Εδώ, για άλλη μια φορά αποτυπώνεται σε όλο της το μεγαλείο η νεοφιλελεύθερη αντίληψη για την Παιδεία, σε όλα τα επίπεδά της, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια. Η κυβέρνηση δεν έχει κανένα απολύτως όραμα για την Παιδεία, γιατί δεν την αντιμετωπίζει ως δημόσιο αγαθό, αλλά ως μια τεράστια αγορά για κέρδη και επενδύσεις. Βλέπουμε την Πολιτεία να αποσύρεται από την υποχρέωση της να χρηματοδοτεί το εκπαιδευτικό σύστημα, ενώ κάνει ότι είναι δυνατόν για να το διαλύσει, να το απαξιώσει. Προκειμένου να το ξεπουλήσει ευκολότερα, θα προσέθετα. Γι αυτήν την κυβέρνηση, και για όλες τις μνημονιακές κυβερνήσεις που γνώρισε η χώρα τα τελευταία χρόνια, η εκπαίδευση δεν γίνεται πια αντιληπτή ως ένας θεσμός που στοχεύει στη γνώση και στην καλλιέργεια, αλλά αντίθετα καλείται να ικανοποιήσει τις ανάγκες της αγοράς για φτηνό, ευέλικτο, κατηρτισμένο προσωπικό. Πρόκειται, θα λέγαμε, για την κυριολεκτική μετατροπή της Παιδείας σε «υπηρεσίες εκπαίδευσης». Δεν υπάρχει για την κυβέρνηση μαθητής και δάσκαλος, πανεπιστημιακός και φοιτητής, παρά μόνο πελάτες εκπαιδευτικών προϊόντων και ανεξάντλητες ευκαιρίες για κέρδος. Το δικό μας όραμα βρίσκεται στον αντίποδα όλων αυτών. Καιστις 25 Μαΐου θα το διεκδικήσουμε δυναμικά, έχοντας την κοινωνία στο πλευρό μας.

τχ. 90

15

ΠΑΙΔΕΙΑ

Οι επιπτώσεις των Μνημονίων στην εκπαίδευση και οι ευρωπαϊκές πολιτικές ΘΕΜΗΣ ΚΟΤΣΙΦΑΚΗΣ*

Ε

δώ και τέσσερα χρόνια ένα αγωνιώδες ερώτημα βασανίζει τους ανθρώπους του μόχθου και της δημιουργίας: Μπορεί να δοθεί άραγε ένα τέλος σε αυτή τη βάρβαρη, ανελέητη πολιτική της πιο στυγνής λιτότητας, των συνεχών περικοπών στις κοινωνικές δαπάνες, της αποστέρησης των κοινωνικών αγαθών και της περιστολής των δικαιωμάτων, που ασκείται με αφορμή την οικονομική κρίση; Μπορεί να υπάρξει διέξοδος από αυτή τη βάρβαρη επίθεση που έχει εξαπολύσει η εγχώρια εξουσία, με τις ευλογίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με την «ευγενή» σύμπραξη του ΔΝΤ και άλλων διεθνών οργα-

παράγοντες της διαβίωσής τους, αλλά την ίδια την επιβίωσή τους. Εργασιακά δικαιώματα αφαιρούνται, οι αποδοχές τους συρρικνώνονται, η υγεία και η παιδεία, η κοινωνική πρόνοια και η κοινωνική ασφάλιση υποβαθμίζονται καθοριστικά και ανοίγει ο δρόμος προς την ιδιωτικοποίηση. Σε ορισμένες χώρες μάλιστα τόσο οι εργασιακές συνθήκες όσο και η διασφάλιση των πιο βασικών κοινωνικών αγαθών κινούνται στα όρια της εξαθλίωσης. Το ίδιο συμβαίνει και με τους πολίτες των χωρών της ανατολικής Ευρώπης, αλλά και με συγκεκριμένα κοινωνικά στρώματα των υπόλοιπων χωρών, είτε αυτές βρίσκονται κάτω από το θανάσιμο σφιχταγκάλιασμα μνημονίων είτε όχι. Γι’ αυτούς τους λόγους η εναγώνια αναζήτηση

θηκε δραματικά αγγίζοντας το 60%, όταν στην ΕΕ βρίσκεται στο 23,5%, • το ποσοστό των νέων χωρίς πρόσβαση ούτε στην εργασία ούτε στην εκπαίδευση ούτε σε δομές κατάρτισης (ΝΕΕΤ, Non Employment, Education and Training) ανέβηκε στο 21% το 2012, από το 12% που ήταν το 2008, • οι δείκτες φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού των νέων κάτω των 18 ετών αυξήθηκε από το 26% που ήταν το 2005 στο 35,4% το 2012. Φαινόμενα υποσιτισμού εμφανίζονται στα σχολεία. Παράλληλα, στη δημόσια εκπαίδευση έχουμε 35% μείωση των δαπανών από το 2009, κλείσιμο και συγχωνεύσεις πάνω από 2.000 σχολείων, κατάργηση υποστηρικτικών εκπαιδευτικών δομών και αύξηση του αριθμού των μαθητών σε κάθε τάξη. Όσον αφορά τους εκπαιδευτικούς, μειώθηκε κατά 30% ο συνολικός αριθμός τους. Ιδιαίτερα χτυπήθηκε η δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τέθηκαν σε διαθεσιμότητα 2.500 καθηγητές της Τεχνικής Εκπαίδευσης. Η κυβέρνηση προχωρά στις πρώτες, μετά από τουλάχιστον 100 χρόνια, απολύσεις μόνιμων εκπαιδευτικών αυτές τις μέρες. Η μείωση των αποδοχών των εκπαιδευτικών έφτασε έως και το 45%. Επιδεινώθηκαν οι συνθήκες εργασίας τους (αύξηση ωραρίου, υποχρεωτικές μετατάξεις και μεταθέσεις, δημιουργία κλίματος φόβου και αυταρχισμού στα σχολεία). Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και των σχολείων συνδέθηκε με τις επιδόσεις των μαθητών, που θα προκύπτουν εφεξής από εθνικού τύπου εξετάσεις μέσω τράπεζας θεμάτων. Διαμορφώνεται έτσι ένα εργαλείο για την κατηγοριοποίηση και το κλείσιμο σχολείων και τη δημιουργία «δεξαμενών» για απολύσεις εκπαιδευτικών. Ο νέος εκπαιδευτικός νόμος (4186/13) οδηγεί στην εντατικοποίηση των εξετάσεων και στην έξωση των μαθητών από το λύκειο και την προώθησή τους στην πρόωρη, στενή επαγγελματική κατάρτιση και τη μαθητεία ανηλίκων.

Πορτογαλία: παράλληλη πορεία

νισμών, όπως του ΟΟΣΑ και της Παγκόσμιας Τράπεζας; Μπορεί να υπάρξει δίχτυ προστασίας των πολιτών, ιδίως των πιο αδύναμων οικονομικά, από αυτή την καταιγίδα των αντιλαϊκών μέτρων που καταστρέφουν κάθε δημιουργική προσπάθεια πριν καν προλάβει να ανθίσει και να καρπίσει; Ιδίως οι πολίτες των χωρών του ευρωπαϊκού νότου, που πλήττονται καίρια από αυτή την πολιτική, κατανοούν μέρα τη μέρα ότι οι αγώνες τους δεν έχουν πια επίδικο τη βελτίωση κάποιων από τους

16

*πρόεδρος της ΟΛΜΕ και υποψήφιος για την ευρωβουλή με τον ΣΥΡΙΖΑ

μιας διεξόδου αποτελεί σήμερα για τον κόσμο της εργασίας μια επιτακτική ανάγκη. Και αυτήν ακριβώς την ανάγκη έρχονται να καλύψουν οι πολύμορφοι αγώνες των εργαζομένων όλη αυτή την περίοδο. Σε αυτή την ανάγκη έρχεται να ανταποκριθεί και ο ΣΥΡΙΖΑ.

Πολιτική του «σοκ και δέος» στην Ελλάδα Στη χώρα μας, όπου η εφαρμογή των μνημονίων αποτελεί «εργαστήριο εφαρμογής» της πιο ακραίας νεοφιλελεύθερης πολιτικής, ήδη οι κοινωνικές επιπτώσεις αυτών των πολιτικών είναι δραματικές για το σύνολο των εργαζομένων, αλλά ιδιαίτερα για το πιο ευαίσθητο κομμάτι της, τη νεολαία. Έτσι: • η ανεργία των νέων (κάτω των 25 χρονών) αυξή-

Στην Πορτογαλία η κυβέρνηση ισχυρίζεται πως «δεν γίναμε και Ελλάδα». Τα μέτρα που λαμβάνονται όμως είναι στην ίδια κατεύθυνση και οι επιπτώσεις τους ανάλογες. Τρία χρόνια μετά την Τρόικα και παρά τους ισχυρισμούς, και εκεί, για «επιτυχία» του προγράμματος προσαρμογής, το ΑΕΠ συνεχίζει να μειώνεται, το έλλειμμα είναι υψηλότερο από το αναμενόμενο και το δημόσιο χρέος ακολουθεί ανοδική πορεία. Την ίδια στιγμή οι περικοπές στους μισθούς, στις συντάξεις και στα κοινωνικά επιδόματα διευρύνουν το κοινωνικό χάσμα ακόμη περισσότερο. Η τεράστια αύξηση της ανεργίας είναι ο πιο δραματικός δείκτης της οικονομικής ύφεσης καθώς και της αυξανόμενης ανασφάλειας και φτώχειας στην πορτογαλική κοινωνία. Το 2013 οι επενδύσεις στην εκπαίδευση (3,8% του ΑΕΠ) ήταν ίδιες με εκείνες του 1989. Όμως το 2014 ο Κρατικός Προϋπολογισμός φέρνει νέες περικοπές,

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

570 εκ. ευρώ. Αξίζει να σημειώσουμε ότι εφαρμόζεται πιλοτικό πρόγραμμα ενίσχυσης των ιδιωτικών σχολείων, με την εισαγωγή κουπονιών στο εκπαιδευτικό σύστημα και διατίθενται ήδη μέσω του προϋπολογισμού 20 εκ. ευρώ γι’ αυτό. Αυτό δείχνει ότι η κρίση χρησιμοποιείται προκειμένου να επιταχύνει τις νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις, δηλαδή την καταστροφή των δημόσιων υπηρεσιών και να προαγάγει την ιδιωτικοποίηση. Οι σκληρές δημοσιονομικές περικοπές επιδεινώνουν τις εργασιακές συνθήκες των εκπαιδευτικών και την ποιότητα της δημόσιας εκπαίδευσης, και ο αντίκτυπός τους είναι αισθητός σε αρκετά επίπεδα: μειώσεις στους προϋπολογισμούς των σχολείων και των πανεπιστημίων, συρρίκνωση του σχολικού προγράμματος σπουδών (λιγότερες ώρες για τα καλλιτεχνικά, τις νέες τεχνολογίες, τα εργαστήρια, τα δικαιώματα των πολιτών κ.λπ.). Και εδώ παρατηρούνται κλείσιμο και συγχωνεύσεις σχολείων, αύξηση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη, αύξηση των ωρών διδασκαλίας, λιγότερη υποστήριξη στους μαθητές με ειδικές μαθησιακές ανάγκες, αύξηση της εγκατάλειψης σπουδών (στην ανώτερη εκπαίδευση), δραστική μείωση του αριθμού των εκπαιδευτικών (επισήμως η ανεργία στους εκπαιδευτικούς έχει αυξηθεί κατά 225% μεταξύ του 2009 και του 2011). Αυτή τη χρονιά περισσότεροι από 30.000 εκπαιδευτικοί είναι άνεργοι και χιλιάδες μόνιμοι εκπαιδευτικοί οδηγούνται σε απόλυση. Σε αυτό το πλαίσιο, της αυξανόμενης επαγγελματικής και εργασιακής αστάθειας χιλιάδων εκπαιδευτικών και ερευνητών, εντείνονται τα φαινόμενα απογοήτευσης και επαγγελματικής εξουθένωσης. Με τις αλλαγές που προωθούνται απειλείται η δημοκρατική εκπαίδευση και η παιδαγωγική σκέψη που αναπτύχθηκαν στην Πορτογαλία μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων (25/4/74), και ευνοείται η εκπαίδευση των ανισοτήτων, με την εισαγωγή περισσότερων εθνικών εξετάσεων και τη δημιουργία εκπαιδευτικών δρόμων που οδηγούν στην πρόωρη έξοδο αλλά και την στενή κατάρτιση. Πρόσφατα καθιερώθηκαν μαθήματα επαγγελματικής κατάρτισης για μαθητές άνω των 13 ετών.

Ευρωπαϊκή εκπαιδευτική πολιτική Η εκπαιδευτική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.) εγκλωβίζεται ολοένα και περισσότερο στις αντιλήψεις του νεοφιλελευθερισμού, στοιχείο που διακρίνεται τόσο στα κείμενα που παράγει όσο και στις δράσεις που προωθεί. Παράλληλα, αξιοποιεί τη δραστηριότητα άλλων διεθνών οργανισμών που κινούνται στην ίδια γραμμή, όπως ο ΟΟΣΑ και η Παγκόσμια Τράπεζα. Παρά το γεγονός πως η εκπαίδευση κάθε κράτους θεωρείται εθνική υπόθεση και η συμβολή της Ε.Ε. επικουρική, τελικά η Ε.Ε. έχει αναπτύξει μηχανισμούς μέσω των οποίων προωθεί μια εκπαιδευτική πολιτική που κυριαρχείται από τα δόγματα και τις πρακτικές του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Αυτή η πολιτική επιβάλλεται σε όλες τις χώρες μέλη της Ε.Ε., οι κυβερνήσεις των οποίων είναι έτσι και αλλιώς πρόθυμες να την ακολουθήσουν. Μέσα κυρίως από δύο κείμενα - οδηγίες που έχει εκδώσει πρόσφατα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «Το σχολείο του 21ου αιώνα» και το «Ανασχεδιασμός της εκπαίδευσης», διακρίνεται μια σοβαρή μετατόπιση που επιχειρείται από τη συνολική γνώση στην εκμάθηση

τχ. 90

των, οι οποίες «δεν συμβάλλουν μόνο στη δημιουργία νέων επιχειρήσεων, αλλά και στην απασχολησιμότητα των νέων». Κατευθύνει δε τα κράτη μέλη «να προωθήσουν τις επιχειρηματικές δεξιότητες» ακόμα και από το δημοτικό σχολείο! Η παρέμβαση λοιπόν στο ιδεολογικό μέρος και στις αξίες της εκπαίδευσης είναι σοβαρότερη και πιο ύπουλη, γιατί δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή, δεν είναι πάντα τόσο αναγνωρίσιμη όσο οι περικοπές στις δαπάνες, αλλά και γιατί η Ε.Ε. χρησιμοποιεί συχνά μια γενικόλογη ρητορική για την ποιότητα της εκπαίδευσης, την εξάλειψη των διακρίσεων κ.λπ.

Για ένα άλλο σχολείο

Παρά το γεγονός πως η εκπαίδευση κάθε κράτους θεωρείται εθνική υπόθεση και η συμβολή της Ε.Ε. επικουρική, τελικά η Ε.Ε. έχει αναπτύξει μηχανισμούς μέσω των οποίων προωθεί μια εκπαιδευτική πολιτική που κυριαρχείται από τα δόγματα και τις πρακτικές του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού.

δεξιοτήτων, καθώς και μια σοβαρή και επικίνδυνη αλλαγή ως προς τις αξίες που μεταδίδονται μέσω του εκπαιδευτικού συστήματος στους νέους. Είναι χαρακτηριστικό πως, ενώ δεν γίνεται καμία αναφορά στις ανθρωπιστικές αξίες και στην παιδαγωγική, δίνεται έμφαση στο να περάσουν σε όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες οι «αξίες» του ανταγωνισμού και της επιχειρηματικότητας. Είναι τα υλικά που απαρτίζουν το «σχολείο της αγοράς». «Οι προσπάθειες», αναφέρεται στο κείμενο για τον ανασχεδιασμό της εκπαίδευσης, «πρέπει να επικεντρωθούν στην ανάπτυξη εγκάρσιων δεξιοτήτων και ιδίως επιχειρηματικών δεξιοτήτων». Δίνεται ιδιαίτερο βάρος στην ανάπτυξη επιχειρηματικών δεξιοτή-

Οι αρχές μας για ένα άλλο σχολείο μπορούν να συμπυκνωθούν στα παρακάτω: • Διαφύλαξη του δωρεάν και δημόσιου χαρακτήρα της εκπαίδευσης.

• 12χρονη υποχρεωτική εκπαίδευση με ενιαία χαρακτηριστικά και 2 χρόνια προσχολικής αγωγής.

• Έμφαση στην αρμονική και ολόπλευρη καλλιέργεια της προσωπικότητας των νέων.

• Αναπροσανατολισμός των εκπαιδευτικών πολιτικών με έμφαση στις ανθρωπιστικές αξίες.

• Εμπέδωση της δημοκρατίας και της συμμετοχής στο σχολείο.

• Καταπολέμηση διακρίσεων και αποκλεισμών και σεβασμός στα δικαιώματα των παιδιών. Ανάπτυξη Ζωνών Εκπαιδευτικής Προτεραιότητας για τη στήριξη των μαθητών με κοινωνικά κριτήρια.

• Η δημόσια εκπαίδευση – έρευνα αποτελεί βασικό μοχλό μιας ανάπτυξης, με σεβασμό στον άνθρωπο και το περιβάλλον.

• Αύξηση των δαπανών για την Παιδεία, ακόμη και σε περίοδο κρίσης. Η επένδυση στην εκπαίδευση είναι ένα από τα εργαλεία εξόδου από την κρίση. Αποτελεί επένδυση για ένα καλύτερο μέλλον.

• Μηδενισμός των δαπανών των οικογενειών για εξωσχολικές εκπαιδευτικές δραστηριότητες.

• Βελτίωση των συνθηκών εργασίας και αμοιβών των εκπαιδευτικών, επιστημονική και κοινωνική τους στήριξη. Οι συνθήκες εργασίας των εκπαιδευτικών είναι οι συνθήκες μάθησης των μαθητών. Απέναντι στις νεοφιλελεύθερες, αντιλαϊκές και αντιεκπαιδευτικές πολιτικές πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις και να οικοδομήσουμε συμμαχίες με όλους τους εργαζόμενους και τα κοινωνικά κινήματα τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Οι πολύμορφοι αγώνες των εκπαιδευτικών, της εκπαιδευτικής κοινότητας αλλά και συνολικά όλων των εργαζόμενων στην Ελλάδα, στην Πορτογαλία, στην Ισπανία, σε όλες τις χώρες της Ευρώπης, ενάντια στη νεοφιλελεύθερη πολιτική είναι η κινητήρια δύναμη για να νικήσει η κοινωνική και πολιτική αριστερά. Όρος και προϋπόθεση για τη νίκη αυτή είναι η ύπαρξη ενός μαζικού, δυνατού, μαχητικού, οργανωμένου λαϊκού κινήματος. Γιατί χωρίς αυτό δεν μπορεί να υπάρξει η μεγάλη κοινωνική αλλαγή που επιδιώκουμε. Η πολιτική λιτότητας και καταστροφής των κοινωνικών δομών, που ασκεί ο νεοφιλελευθερισμός, μπορεί να ανατραπεί, αρκεί να το πιστέψουμε και να το οργανώσουμε έχοντας εμπιστοσύνη στις δυνάμεις των λαών της Ευρώπης. Και το πρώτο βήμα μπορεί να γίνει με τις τριπλές εκλογές που έχουμε μπροστά μας.

17

ΠΑΙΔΕΙΑ Ο Ρ ΓΑ Ν Ω Σ Η Μ Ε Λ Ω Ν Σ Υ Ρ Ι Ζ Α Τ Ε Χ Ν Ο Λ Ο Γ Ι Κ Η Σ Ε Κ Π Α Ι Δ Ε Υ Σ Η Σ Ε Μ Π - Τ Ε Ι

Η σημασία των επικείμενων εκλογών για την τριτοβάθμια εκπαίδευση

Μ

18

όλις ολοκληρωθεί η φετινή ακαδημαϊκή χρονιά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η κυβέρνηση θα επιχειρήσει να υλοποιήσει τις πιο επιθετικές νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που έχουν από καιρό προγραμματισθεί, χωρίς όμως μέχρι στιγμής την αναμενόμενη επιτυχή εφαρμογή τους. Τα δημόσια πανεπιστήμια και τα τεχνολογικά ιδρύματα της χώρας κατά την περίοδο των μνημονίων, αλλά και πριν από αυτά, αποτελούν κεντρικό πεδίο εφαρμογής ακραίων και βίαιων φιλελεύθερων αναδιαρθρώσεων. Ο στόχος παραμένει πάντα ο ίδιος: τα συστήματα παιδείας και υγείας να πάψουν οριστικά να αποτελούν τους δυο βασικούς πυλώνες του κοινωνικού κράτους, όπως υπήρξαν κάποτε και συνάμα να εξαλειφθεί κάθε ίχνος ιστορικής μνήμης στις συνειδήσεις των ανθρώπων που συνεχίζουν να αντιστέκονται πεισματικά. Τα τελευταία τρία χρόνια τα ΑΕΙ-AΤΕΙ λειτουργούν με το θεσμικό πλαίσιο που είναι γνωστό ως νόμος Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου. Το θεσμικό αυτό πλαίσιο προέβλεπε αρχικά τη διάλυση των Τμημάτων, ως βασικών ακαδημαϊκών μονάδων, που χορηγούν πτυχία ανά διακριτό επιστημονικό αντικείμενο, και τη διάχυσή τους στην ευρύτερη δομή των Σχολών, που αντί για διπλώματα και πτυχία χορηγούν ουσιαστικά απλώς πιστοποιητικά προγραμμάτων μετά τη συμπλήρωση των αναγκαίων πιστωτικών μονάδων. Η στρατηγική αυτή ανακλήθηκε προσωρινά από τον Αρβανιτόπουλο, ώστε να επιχειρηθεί καίρια στη συνέχεια με την πρώτη φάση του σχεδίου «Αθηνά». Σήμερα όμως επανέρχεται δριμύτερη αυτή η στρατηγική αποδόμησης των πυλώνων με την αναγκαστική απαίτηση για κατάρτιση εκ μέρους των ΑΕΙ των περίφημων Οργανισμών και των Εσωτερικών Κανονισμών, που αποτελούν κομβικές θεσμικές ρυθμίσεις και εξειδικεύουν για κάθε ΑΕΙ το σύνολο των αντιδραστικών αναδιαρθρώσεων των παραπάνω νόμων. Στο νόμο Διαμαντοπούλου γεννήθηκαν θεσμικά τα Συμβούλια Ιδρύματος [ΣΙ] ως όργανα διοίκησης με αποφασιστικές αρμοδιότητες που αφορούν τον έλεγχο και την δημοκρατία της καθημερινής πανεπιστημιακής ζωής. Τα πρωτοπόρα όμως τμήματα του πανεπιστημιακού κινήματος αντιστάθηκαν αρχικά στην εκλογή τους και ανάγκαζαν τον Αρβανιτόπουλο σε έναν προσωρινό συμβιβασμό, δηλαδή στην παράταση της θητείας Πρυτάνεων και Κοσμητόρων, που είχαν εκλεγεί με το καταργηθέν θεσμικό πλαίσιο, και στον επιμερισμό των διοικητικών αρμοδιοτήτων μεταξύ Πρυτανικών Αρχών και ΣΙ. Σήμερα όμως με την ευκαιρία της εκλογής νέων Πρυτάνεων και Κοσμητόρων, τα ΣΙ επανέρχονται σαρωτικά απαιτώντας τον έλεγχο της διοίκησης των Ιδρυμάτων μέσω της επιλογής προσώπων, που θα είναι απολύτως συμμορφωμένα και υποταγμένα στους πολιτικούς στόχους και σχεδιασμούς τους. Στον νόμο Διαμαντοπούλου προβλεπόταν αυστη-

ρός περιορισμός στη διάρκεια σπουδών. Ο Αρβανιτόπουλος πάγωσε αρχικά την εφαρμογή της σχετικής ρύθμισης, επανέρχεται, όμως, σήμερα και επιβάλλει διαγραφές των φοιτητών που καθυστερούν την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Στο νόμο Διαμαντοπούλου η ΑΔΙΠ αποτελεί εξωπανεπιστημιακό θεσμό, που επιβλέπει τις βασικές λειτουργίες των Ιδρυμάτων, τα προγράμματα σπουδών, τις σχέσεις των πτυχίων με την αγορά εργασίας, επιβάλλει την πιστοποίηση και εισηγείται την κατάργηση κάθε μορφής και περιεχομένου σπουδών, που δεν συνάδει με τις ανάγκες του νεοφιλελεύθερου υποδείγματος. Ο Αρβανιτόπουλος αρχικά περιόρισε την ΑΔΙΠ απλώς στην αξιολόγηση των πανεπιστημιακών Ιδρυμάτων, αλλά προχωράει σήμερα στην εξάντληση όλων των αρμοδιοτήτων της, που θα οδηγήσουν σε μεγάλης κλίμακας κατάργηση- συγχώνευση Τμημάτων, Σχολών και Ιδρυμάτων, χωρίς καθυστερήσεις. Η ΑΔΙΠ αναλαμβάνει την πιστοποίηση προγραμμάτων και συγχρόνως μέσω της ιδιωτικοποίησης των ειδικών λογαριασμών και του στραγγαλισμού της διδασκαλίας και έρευνας απεργάζεται αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις. Στη δραματική συρρίκνωση διδακτικού και ερευνητικού προσωπικού που επέβαλαν τα διαδοχικά μνημόνια τα τελευταία τέσσερα χρόνια, ο Αρβανιτόπουλος επιχείρησε στην τρέχουσα ακαδημαϊκή χρονιά και τη διάλυση του διοικητικού – τεχνικού προσωπικού των ΑΕΙ. Ο μεγαλειώδης, όμως, αγώνας των εργαζομένων, των μελών ΔΕΠ και των φοιτητών στα δύο μεγάλα ιστορικά πανεπιστήμια ΕΚΠΑ και ΕΜΠ, ανέτρεψε τα αρχικά σχέδια που εκπορεύονται από την Τρόικα. Ο ενωτικός αγώνας μας διαμόρφωσε τους όρους για μια μεγάλη ανατροπή στην πολιτική των απολύσεων στο δημόσιο τομέα. Σήμερα, εξαντλούνται τα χρονικά όρια υλοποίησης των ρυθμίσεων που επέβαλαν στην κυβέρνηση οι εργαζόμενοι με τους αγώνες τους και διακυβεύονται οι υπεσχημένες λύσεις, αν δεν υπάρξει άμεση και δυναμική απάντηση εκ μέρους όλων των συντελεστών της πανεπιστημιακής κοινότητας. Όλα αυτά αποτελούν σημαντικές διακυβεύσεις που η εξέλιξή τους θα καθορίσει την απάντηση στο πραγματικά υπαρξιακό δίλημμα ενώπιον του οποίου βρίσκονται σήμερα τα ελληνικά πανεπιστήμια: Το ελληνικό πανεπιστήμιο ή θα υπάρξει ως δημόσιος δωρεάν θεσμός δημοκρατικά και συλλογικά διοικούμενος, ανοικτός στην ελληνική κοινωνία ή θα μετατραπεί σε βαθμίδα μεταλυκειακής εκπαίδευσης, για να ευδοκιμήσουν απόλυτα και κυρίαρχα τα ιδιωτικά κολλέγια. Το πανεπιστημιακό κίνημα, μολονότι περιορισμένο στις πιο δυναμικές οργανώσεις φοιτητών, διδασκόντων και εργαζομένων, έδωσε σημαντικές μάχες κατά την προηγούμενη περίοδο και αναχαίτισε την υλοποίηση της νεοφιλελεύθερης επίθεσης. Εμφανίζει, όμως, και αυτό αναπόφευκτα σημεία κάμψης με στοιχεία παρόμοια της αναποτελεσματικότητας που κα-

ταγράφονται σε όλα τα μέτωπα των κοινωνικών αντιστάσεων. Οφείλουμε να συνειδητοποιήσουμε ότι κάθε μεμονωμένη μάχη είναι αδιέξοδη, αν δεν συμπτυχθεί σε ένα συνολικό αίτημα πολιτικής ανατροπής και κοινωνικής απελευθέρωσης από τη μέγγενη του κυρίαρχου οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού υποδείγματος που επιβάλλει η Τρόικα. Η αίσθηση αυτή της ανάγκης για συνολική πολιτική ανατροπή αναδύεται στην παρούσα ιστορική στιγμή, εξαιτίας των επερχόμενων εκλογών για την Ευρώπη, την περιφερειακή διοίκηση και τους Δήμους. Η 25η Μαΐου θα σφραγίσει με τρόπο αμετάκλητο τις πολιτικές – οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις στη χώρα μας. Οι εκλογές αυτές δεν προσφέρουν περιθώρια για χαλαρή ψήφο. Κάθε κοινωνική κατηγορία που έχει υποστεί τέσσερα χρόνια τις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης, οι άνεργοι, οι εργαζόμενοι, οι ελεύθεροι επαγγελματίες, οι μικροί επιχειρηματίες, οι πτυχιούχοι, οι φοιτητές θα πρέπει να λειτουργήσουν ως ενεργά και συνειδητά κοινωνικά υποκείμενα με συλλογική ευθύνη, πολιτική συνείδηση και περισυλλογή, για να εκφράσουν εν μέρει με την ψήφο τους τη συσσωρευμένη οργή σε μια κίνηση απελευθέρωσης και προοπτικής. Οι εξελίξεις που δρομολογούνται σήμερα στα πανεπιστήμια θα ακυρωθούν παντελώς, αν το αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης είναι τέτοιο, που θα καταδικάζει τις πολιτικές των μνημονιακών κομμάτων. Τότε μόνον τα ΣΙ θα εμπεδώσουν την πιθανότητα της άμεσης κατάρρευσης των μνημονιακών πολιτικών, που έχουν αναλάβει τόσο πρόθυμα να υπηρετούν στα πανεπιστήμια και θα πρέπει να ετοιμάζουν τις χειραποσκευές τους για άμεση αναχώρηση. Οι υποψήφιοι Πρυτάνεις και Κοσμήτορες θα προσλάβουν τα κατάλληλα μηνύματα, για να απελευθερωθούν από τις ασφυκτικές κυβερνητικές πιέσεις, που τους ασκούνται για υλοποίηση των εκκρεμοτήτων από τις μέχρι τώρα ανεφάρμοστες και ατελέσφορες διατάξεις. Τέλος, οι φοιτητές, οι διδάσκοντες, οι εργαζόμενοι ας αρχίσουν να αισιοδοξούν για το μέλλον τους, για την συνολική αναμόρφωση των ελληνικών πανεπιστημίων και για την βαρύνουσα σημασία τους σε σχέση με την συνολική και ενιαία ανάταξη της ελληνικής κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής. Σε μια τέτοια συγκυρία και σε αυτές τις κρίσιμες περιστάσεις η Οργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ Τεχνολογικής Εκπαίδευσης ΕΜΠ-ΤΕΙ οργανώνει μια δημόσια συνάντηση συζήτηση με θέμα ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΩΝ ΜΝΗΜΟΝΙΩΝ. ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΕΚΛΟΓΕΣ ΤΗΣ 25ης ΜΑΪΟΥ. Η εκδήλωση προγραμματίζεται για την Δευτέρα το απόγευμα 12 Μαΐου στο συγκρότημα Πατησίων του Πολυτεχνείου με ομιλητές υποψήφιους ευρωβουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Θα υπάρξει επόμενη ενημέρωση για τον ακριβή τόπο , χρόνο και τους ομιλητές. Μ.Σ.

ΠΑΙΔΕΙΑ

ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ/ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΙΡΙΔΗΣ

Κόστα Ρίκα Οι εκπαιδευτικοί στην Κόστα Ρίκα ετοιμάζονται για απεργία διαρκείας με κύριο αίτημα την πληρωμή 7000 συναδέλφων τους που έχουν στερηθεί το μισθό τους εδώ και δύο μήνες. Το τελευταίο διάστημα τα εκπαιδευτικά συνδικάτα συνεργάζονται με άλλα σωματεία της χώρας ενάντια στην προτεινόμενη “Συμφωνία Ελεύθερου Εμπορίου της Κεντρικής Αμερικής”(CAFTA) και την περαιτέρω στροφή της χώρας προς νεοφιλελεύθερες πολιτικές.

Τουρκία Δάσκαλοι και καθηγητές συμμετείχαν στις πρωτομαγιάτικες εκδηλώσεις στην Κωνσταντινούπολη, ερχόμενοι αντιμέτωποι με 40.000 αστυνομικούς, στην προσπάθειά τους να ασκήσουν το δικαίωμά τους να διαδηλώσουν στην πλατεία Ταξίμ. Η πλατεία αποκλείστηκε με τεράστια οδοφράγματα, καθώς η κυβέρνηση Ερντογάν συνεχίζει να προωθεί τις κατασταλτικές πολιτικές της.

Λίβανος

Καναδάς (Βρετανική Κολομβία) Οι εκπαιδευτικοί της καναδικής επαρχίας αποφάσισαν, με ποσοστό 89 %, την κάθοδό τους σε απεργία, διαμαρτυρόμενοι για την ελλιπή χρηματοδότηση της Παιδείας. Οι μισθοί παραμένουν στάσιμοι εδώ και δύο χρόνια, το ίδιο και ο αριθμός του εκπαιδευτικού προσωπικού και ο προβλεπόμενος αριθμός μαθητών ανά τάξη.

Κίνα Στην επαρχία Γουιάνγκ οι εκπαιδευτικοί πραγματοποίησαν κινητοποιήσεις διαμαρτυρόμενοι για τους χαμηλούς μισθούς και τις εργασιακές συνθήκες. Η κατάσταση για τους εκπαιδευτικούς στην Κίνα επιδεινώθηκε μετά την εισαγωγή μια μισθοδοτικής πολιτικής που σχετίζεται με τις «επιδόσεις» τους, στο τέλος του 2012. Εξαιτίας της, αντί το εκπαιδευτικό σύστημα να στελεχωθεί από «ικανότερους», οι μισθοί όλων των εκπαιδευτικών μειώθηκαν κατά 30 %. ΠΗΓΗ: www.teachersolidarity.com

Εκπαιδευτικοί και δημόσιοι υπάλληλοι στο Λίβανο συνεχίζουν των αγώνα τους για δίκαιους μισθούς. Καθηγητές του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα πραγματοποίησαν πορεία στους δρόμους της Βηρυτού, απαιτώντας να εφαρμοστούν οι κυβερνητικές εξαγγελίες του 2013 για αύξηση του μισθού τους. Πολλά συνδικάτα της χώρας, μεταξύ αυτών η Γενική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Η Ένωση Αερομεταφορέων, στηρίζουν ενεργά των αγώνα των εκπαιδευτικών.

19

HMEΡΙΔΕΣ

ΑΥΤΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΔΙΗΜΕΡΙΔΑ ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ: Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ TONY ATTWOOD

ΔΙΟΡΓΑΝΩΤΗΣ: Ε.Ο.Δ.Α.Φ ΕΘΝΙΚΗ ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟ ΦΑΣΜΑ/Σ. ASPERGER: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΒΙΑΣ ΚΑΙ ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΥ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΑΥΤΙΣΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΑΘΗΝΑ - ΣΑΒΒΑΤΟ 24 & ΚΥΡΙΑΚΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2014• ΩΡΕΣ: 09.00-18.00 ΓΕΝΙΚΟ ΚΟΣΤΟΣ: 200 ΕΥΡΩ • ΑΥΤΟΜΑΤΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Για τους φοιτητές της μεγάλης Εκπαίδευσης ειδικών Αυτισμού της Ε.Ο.Δ.Α.Φ (2014-15) το ποσό του σεμιναρίου θα αφαιρεθεί από τα δίδακτρα της Εκπαίδευσης. ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ – ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ pedikeomata@gmail.com - τηλ. 6934.994.777 / 6973-482.667 / 6977-282.826 Η Ε.Ο.Δ.Α.Φ. (Εθνική Ομοσπονδία για τα Δικαιώματα του Αυτιστικού Φάσματος), διοργανώνει επιστημονική διημερίδα με εισηγητή τον καθηγητή Tony Attwood στις 24 & 25 Μαΐου 2014, για Γονείς, Επιστήμονες και Επαγγελματίες του Αυτιστικού Φάσματος.

ΗΜΕΡΑ ΠΡΩΤΗ - ΣΑΒΒΑΤΟ 24 ΜΑΪΟΥ 2014

ΗΜΕΡΑ ΔΕΥΤΕΡΗ: ΚΥΡΙΑΚΗ 25 ΜΑΪΟΥ 2014

1) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ: ΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΑΓΧΟΥΣ - ΚΑΤΑΘΛΙΨΗΣ - ΘΥΜΟΥ:

3) ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΡΟΚΛΗΤΙΚΩΝ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΩΝ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΑΥΤΙΣΜΟ:

Επειδή τα παιδιά και άτομα του Αυτιστικού Φάσματος / Σ. Asperger, είναι πιο επιρρεπή να αναπτύξουν διαταραχές της διάθεσης: Οι στρατηγικές για να γνωρίσουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, μέσω της «Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας». Περιλαμβάνει τη Συναισθηματική Εκπαίδευση και τη Γνωσιακή Αναδόμηση (δηλαδή τη βελτίωση της κατανόησης των συναισθημάτων) και αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο το άτομο αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα και ανταποκρίνεται σε αυτά. Για την επίτευξη του μέγιστου αριθμού στρατηγικών και εναλλακτικών λύσεων στη διαχείριση των συναισθημάτων, χρησιμοποιείται η έννοια της «Συναισθηματικής εργαλειοθήκης».

1α) ΕΞΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΠΑΙΔΙΩΝ / ΕΦΗΒΩΝ ΤΟΥ ΑΥΤΙΣΤΙΚΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ - Νέα προγράμματα: (Συνοπτική παρουσίαση). Το νέο πρόγραμμα για την εξερεύνηση, κατανόηση και αντιμετώπιση της κατάθλιψης και για την εκδήλωση θετικών συναισθημάτων. Πρόγραμμα για εφήβους με Διαταραχές του Αυτιστικού Φάσματος και σύνδρομο Asperger - Επίπεδο 1 (ηλικίες 13-17 ετών). Η νέα μελέτη που εκπονεί ο καθηγητής. (Δεν έχει εκδοθεί ακόμη, δεδομένου ότι βρίσκεται στο στάδιο της αξιολόγησης από το Πανεπιστήμιο του Κουίνσλαντ). Προβλέπεται να δημοσιευτεί στο τέλος του 2014.

Εξηγήσεις και στρατηγικές για τις επαναληπτικές συμπεριφορές, τη διαχείριση των συναισθημάτων και την ανάπτυξη αποτελεσματικών συστημάτων επικοινωνίας για την έκφραση των συναισθημάτων. Εφαρμογή της Γνωστικής Συμπεριφορικής Θεραπείας σε παιδιά με σοβαρό Αυτισμό. Στρατηγικές για την αντιμετώπιση των συμπεριφορών αυτοτραυματισμού, για τη βελτίωση της κοινωνικής κατανόησης και την αντιμετώπιση της αλλαγής).

4) ΕΚΦΟΒΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΒΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΕΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ: Αντιμετώπιση του εκφοβισμού, της βίας, της λεκτικής και εν γένει απαξιωτικής παρενόχλησης και εμπαιγμού, εντός και εκτός Σχολείου. Επειδή τα παιδιά του Αυτιστικού Φάσματος είναι πιο επιρρεπή θύματα στον εκφοβισμό, τον εμπαιγμό και την εν γένει βία και παρενόχληση σε σύγκριση με τα τυπικά παιδιά. Εξηγήσεις και στρατηγικές αντιμετώπισης. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει: Δύο μικρά διαλλείμματα (ρόφημα) και ένα μεγάλο διάλλειμμα (γεύμα) την κάθε ημέρα.

2) ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ASPERGER: Η αντιμετώπιση των βασικών προβλημάτων των εφήβων με σύνδρομο Asperger: Συναναστροφή / Φιλία και αλλαγές – Αυτοεκτίμηση – Η ανάπτυξη της Σεξουαλικότητας – Ακαδημαϊκές προσδοκίες και αλλαγές – Εργασία / προετοιμασία για την Απασχόληση).

20

Ο καθηγητής Tony Attwood που θεωρείται σήμερα ένας από τους κορυφαίους ειδικούς των διαταραχών του Αυτιστικού Φάσματος στον κόσμο, είναι Αυστραλός Κλινικός ψυχολόγος και Πανεπιστημιακός καθηγητής, που ειδικεύεται στο Φάσμα του Αυτισμού από το 1975. Τα βιβλία του έχουν εκδοθεί από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους, του κόσμου και το βιβλίο του «Σύνδρομο Asperger - Ένας οδηγός για γονείς και επαγγελματίες», έχει μεταφραστεί σε περισσότερες από 25 γλώσσες και θεωρείται ένα από τα πληρέστερα και πιο κατατοπιστικά συγγράμματα πάνω στο θέμα, τόσο για αρχάριους, όσο και για προχωρημένους μελετητές, Γονείς και Επιστήμονες. Έχουν αγοραστεί πάνω από 350.000 του βιβλίου αυτού. Το τεράστιο επιστημονικό / ερευνητικό έργο του Tony Attwood, περιλαμβάνει έρευνα, επιστημονικά αναγνωρισμένες, συστηματοποιημένες και επίσημα δημοσιευμένες εργασίες / ανακοινώσεις, από τις επιστημονικές παρεμβάσεις του σε περισσότερα από 8.000 άτομα του Αυτιστικού Φάσματος / Σ. Asperger, όλων των ηλικιών. Διδάσκει και παρουσιάζει θεραπευτικές μεθόδους και παρεμβάσεις σε Εκπαιδευτικά σεμινάρια, με θεωρητικές αναλύσεις, αλλά και βιωματικά (πρακτικά) εργαστήρια για Επιστήμονες, Επαγγελματίες, Γονείς και άτομα του Αυτιστικού Φάσματος / Σ. Asperger, σε όλο τον κόσμο.

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

τχ. 90

Θερινό Σχολείο δημιουργίας ταινιών ντοκιμαντέρ στη Σμύρνη (Τουρκία) και στη Μυτιλήνη! Γνωρίστε δύο πόλεις και δύο πολιτισμούς με τον πιο δημιουργικό τρόπο: μαθαίνοντας να ερευνάτε και να γυρίζετε ντοκιμαντέρ ενταγμένοι σε πολυεθνικές ομάδες κινηματογραφιστών και με την καθοδήγηση καθηγητών Πανεπιστημίων!

WORKSHOP 1

ΔΙΑΣΧΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΣΥΝΟΡΑ ΜΕ ΜΙΑ ΚΑΜΕΡΑ CROSSING THE BORDERS WITH A CAMERA ΣΜΥΡΝΗ (ΤΟΥΡΚΙΑ) ΚΑΙ ΜΥΤΙΛΗΝΗ, 30 ΙΟΥΝΙΟΥ-13 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014 To Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου και το Department of Cinemaand Digital Media, Izmir University of Economics της Τουρκίας διοργανώνουν εντατικό, πρακτικό Θερινό Σχολείο με αντικείμενο τη δημιουργία ντοκιμαντέρ στη Σμύρνη και στη Μυτιλήνη από τις 30 Ιουνίου ως τις 13 Ιουλίου 2014. Το Θερινό Σχολείο έχει τη μορφή workshop και θα ξεκινήσει την πρώτη εβδομάδα στη Σμύρνη για να συνεχιστεί την δεύτερη εβδομάδα στη Μυτιλήνη. Η επίσημη γλώσσα του Θερινού Σχολείου είναι τα αγγλικά και όλες οι επικοινωνίες γίνονται στα αγγλικά (επιπέδου FirstCertificate). Οι συμμετέχοντες θα δημιουργήσουν μικρές πολυεθνικές ομάδες-«συνεργεία γυρισμάτων» προκειμένου να ερευνήσουν, συγγράψουν σενάρια, βιντεοσκοπήσουν και μοντάρουν τρέιλερ και ταινίες ντοκιμαντέρ υπό την επίβλεψη έμπειρων καθηγητών από τα δυο Πανεπιστήμια. Το Ελληνικό και το Τουρκικό Πανεπιστήμιο παρέχουν όλο το απαραίτητο εξοπλισμό και στούντιο. Οι υποψήφιοι πρέπει να έχουν κάποια εμπειρία (επαγγελματική ή ερασιτεχνική) στην έρευνα ή στο γύρισμα οπτικοακουστικών έργων (κάμερα, μοντάζ κλπ). Με δεδομένο όμως, ότι οι ασκήσεις είναι ομαδικές, δεν απαιτείται ιδιαίτερα μεγάλη εμπειρία ή εκπαίδευση σε κάποιο τομέα. Επαγγελματίες, φοιτητές και πτυχιούχοι επικοινωνίας και οπτικοακουστικών τεχνών, ενθουσιώδεις ερασιτέχνες της κάμερας,

υποψήφιοι με εμπειρία ή εκπαίδευση στην κοινωνική έρευνα, καθώς και ενεργοί φοιτητές ή απόφοιτοι των τμημάτων των Πανεπιστημίων που διοργανώνουν το Θερινό Σχολείο είναι επίσης καλοδεχούμενοι. Οι υποψήφιοι που θα επιλεγούν και θα ολοκληρώσουν επιτυχημένα τις ασκήσεις και τα ντοκιμαντέρ, θα πάρουν Πανεπιστημιακή Βεβαίωση από το ένα από τα δύο Πανεπιστήμια (όποιο επιλέξουν) που ισοδυναμεί με 4 Eυρωπαϊκές Πιστωτικές Μονάδες (ECTS). Τα καλύτερα από τα ντοκιμαντέρ που θα γυριστούν, θα προβληθούν στο 2οAegeandocsΔιεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ που διεξάγεται στη Λέσβο

και σε άλλα νησιά του Αιγαίου από τις 20 ως τις 28 Σεπτεμβρίου 2014.

H Σμύρνη σήμερα, η τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΣΤΗ ΕΠΟΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

21

IΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ Π Α Ν Ε Π Ι Σ Τ Η Μ Ι Ο Κ Α Ι Φ Ο Ι Τ Η Τ Ι ΚΟ Κ Ι Ν Η Μ Α 7 5 o

Και η απεργία στη Θεσσαλονίκη ξεκινά Μ έσα στο κλίμα έντασης που είδαμε στο προηγούμενο τεύχος, η απεργία έχει ξεκινήσει με μεγάλη συμμετοχή η οποία υπερβαίνει τις όποιες ιδεολογικοπολιτικές διαιρέσεις μεταξύ των φοιτητών, γεγονός που αναγκάζεται να παραδεχτεί και η ‘Μακεδονία’ στο ρεπορτάζ της επομένης …προφητεύοντας όμως ενδοφοιτητικές συμπλοκές που βέβαια από τα πριν χρεώνει στην ‘Αριστερή Παράταξη’: «Δεξιοί και αριστεροί, παρά το χάσμα που τους χωρίζει, παρά τους διαπληκτισμούς εις τους οποίους έρχονται καθημερινώς συνεφώνισαν εις την απόφασιν περί αποχής εκ των μαθημάτων. Τούτον βέβαια δεν σημαίνει ότι θα διεξάγουν μαζή και τον αγώνα…Δεν είναι μάλιστα απίθανον και να συμπλακούν αι δύο παρατάξεις ακόμη και κατ’ αυτήν την διάρκειαν του απεργιακού αγώνος».

Και συνεχίζει ανεβάζοντας τους τόνους : «ένας όμιλος… εξεπήδησεν από εν καφενείον του Συντριβανίου και ενώ διέσχιζε την Λεωφόρον Πανεπιστημίου εκραύγαζε – Ζήτω η απεργία !- Η Αστυνομία εκινητοποίησε τας δυνάμεις της και έλαβε δρακόντια μέτρα προς περιφρούρησιν της τάξεως…Δια χθες …ουδεμία συγκέντρωσις ύποπτος και ουδέν ατόπημα. Η Αστυνομική περίπολος… δεν συνήντησεν εις τον δρόμον της εχθρούς» ! Η ορολογία προφανώς ταιριάζει σε πολεμικό ανακοινωθέν – όπως σωστά σημειώνει ο Γ. Γκλαρνετάτζης – παρά σε ρεπορτάζ μιας φοιτητικής διαδήλωσης. Ως προς το καφενείο που αναφέρεται, μάλλον πρόκειται για εκείνο του Κώστα Μήτα – όπως καταγράφει ο Τομανάς στην εργασία του για τα παλιά καφενεία της Θεσσαλονίκης – και έχουμε ήδη γράψει γι’ αυτό και για

το οποίο οι φοιτητές είχαν γράψει και σχετικό ασμάτιον: «Αντί της Λέσχης το κυλικείο, στου Μήτα το καφενείο» Αυστηρές αντιδράσεις των Πρυτανικών Αρχών Σε σχετική ανακοίνωση της η Σύγκλητος σε αυστηρό ύφος αναφέρει: «Εις περίπτωσιν ομαδικής αποχής από των μαθημάτων θέλουσι ληφθή υπό της Συγκλήτου τα υπό του νόμου ενδεικνυόμενα μέτρα διακοπτόμενης της λειτουργίας του Πανεπιστημίου και των παραρτημάτων αυτού». Αργότερα την ίδια μέρα, ο Πρύτανης Βυζουκίδης εκδίδει σε αυστηρότερο ύφος και προσωπική απόφαση : «Έχων υπόψη την σημερινήν απόφασιν της Συγκλήτου και πληροφορηθείς ότι οι παρά τους Πανεπιστημιακούς νόμους επανειλημμένως άνευ αδείας της Πρυτανείας συνερχόμενοι και αντιπειθαρχικά

ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΣΕΛΙΔΑ

WORKSHOP 2

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΚΑΙ ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ ΜΥΤΙΛΗΝΗ, 7-11 ΙΟΥΛΙΟΥ 2014

Το Τμήμα Πολιτισμικής Τεχνολογίας και Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου στη Μυτιλήνη διοργανώνει αυτό το καλοκαίρι Θερινό Σχολείο στις Οπτικοακουστικές Τέχνες και Επικοινωνία με αντικείμενο τη «Δημιουργική Φωτογραφία και Φωτορεπορτάζ». Προσκεκλημένος διδάσκων καθηγητής ο Γρηγόρης Βλασσάς, τακτικός καθηγητής στο Τμήμα Φωτογραφίας και Οπτικοακουστικών Τεχνών του ΤΕΙ Αθήνας. Σκοπός του σεμιναρίου είναι η εξερεύνηση των εκφραστικών και εννοιολογικών δυνατοτήτων του φωτογραφικού μέσου, μέσα από την επιλογή και ανάπτυξη ενός συγκεκριμένου θέματος. Το σεμινάριο θα εμβαθύνει σε θέματα που αφορούν μια σύνθετη φωτογραφική αφήγηση σε εξειδικευμένα θέματα όπως π.χ. αυτά που άπτονται του φωτογραφικού δοκιμίου. Οι ασκήσεις ταξινομούνται ανάλογα με τη φύση του θέματος σε δυο κυρίως κατηγορίες: άνθρωποι στον χώρο και αντικείμενα στο φως και τη σκιά. Με το πέρας του σεμιναρίου οι φοιτητές θα έχουν αποκτήσει μια καλή γνώση των ιδιαιτεροτήτων της δη-

μιουργικής φωτογραφίας και του φωτορεπορτάζ και θα είναι σε θέση να υποστηρίξουν κριτικά το έργο τους. Το σύνολο διδασκαλίας στην τάξη είναι 20 ώρες, ενώ προβλέπονται πολλές ακόμη πρακτικής άσκησης εκτός συμβατικών υποχρεώσεων, κάτω από την επίβλεψη του διδάσκοντα. Σε όσους το παρακο-

λουθήσουν επιτυχώς, θα δοθεί Πανεπιστημιακή βεβαίωση συμμετοχής που είναι διαβαθμισμένη στο Eυρωπαϊκό Σύστημα Πιστωτικών Μονάδων σε 2 ECTS. Το σεμινάριο θα πραγματοποιηθεί στις εγκαταστάσεις του Πανεπιστημίου Αιγαίου στην Μυτιλήνη.

ΑΙΤΗΣΕΙΣ – ΛΕΠΤΟΜΕΡΕΙΕΣ HTTPS://AUDIOVISUAL2014.PNS.AEGEAN.GR/EL/AUDIOVISUAL2014-HOME

22

ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΛΗΞΗΣ ΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΓΓΡΑΦΗΣ: 30 ΜΑΪΟΥ 2014

ΠΑΙΔΕΙΑ

&ΚΟΙΝΩΝΙΑ 11 MΑΪΟΥ 2014

κινήματα δημιουργούντες φοιτηταί εμμένουσιν εις την εκ των μαθημάτων αποχήν, ορίζω καθ’ ο έχω εκ του Νόμου δικαίωμα, όπως διακοπή η λειτουργία του Πανεπιστημίου και των παραρτημάτων αυτού από της αύριον Τρίτης, 1ης Δεκεμβρίου, ώρας 7ης π.μ μέχρι νεωτέρας ειδοποιήσεως»

Η δεύτερη μέρα της απεργίας ξεκινά με επεισόδια και συλλήψεις Παρά το κλείσιμο του Πανεπιστημίου οι φοιτητές έχουν προγραμματίσει συγκέντρωση για τις 9 το πρωί στο προαύλιο του κεντρικού κτηρίου, αλλά βρίσκουν τις πόρτες κλειδωμένες «πράγμα το οποίον τους εξηρέθησεν», σύμφωνα με το ρεπορτάζ της Μακεδονίας. «[… ]πολλοί απεπειράθησαν να παραβιάσουν τας κλειστάς θύρας. Οι κλητήρες του Πανεπιστημίου κατέβαλλον πάσαν προσπάθειαν ν’ αντιταχθούν κατά των προθέσεων των φοιτητών. Συγχρόνως ειδοποίησαν τηλεφωνικώς την Αστυνομίαν…Μετ’ ολίγον κατέφθασεν επί τόπου ισχυρά αστυνομική δύναμις και διέλυσεν τους συγκεντρωθέντας…Διακόσιοι περίπου φοιτηταί με επικεφαλής τον γνωστόν κομμουνιστήν φοιτητήν Παπαπερικλήν κατηυθύνθησαν …εις την Λέσχην …τινές εξ’ αυτών διέρρηξαν την οπισθίαν θύραν του μεγάρου και εκάλεσαν ακολούθως και τους άλλους φοιτητάς να εισέλθουν εντός…Η αστνομική δύναμις καταφθάσα …διέλυσε τους συγκεντρωθέντας και προέβη εις την σύλληψιν των Παπαπερικλή, Τοπαλούδη, Τουφεξή, Πανδέκη, Αθ. Χολέβα και Κοντομήτρου, Εκ τούτων οι τρείς πρώτοι είναι δεδηλωμένοι κομμουνισταί» Το τόσο λεπτομερειακά ενημερωμένο ρεπορτάζ της καλής εφημερίδας παραλείπει να αναφέρει ότι ο τέταρτος των συλληφθέντων ήταν μέλος της επιτροπής της ‘Εθνικής Παμφοιτητικής Ένωσης’ γεγονός που αποδεικνύει ότι στις κινητοποιήσεις συμμετείχαν φοιτητές όλων των αποχρώσεων. Παρ’ όλη την σύλληψη του μέλους της, η ‘Επιτροπή Αγώνος’ της συνεργαζόμενης με την ναζιστική οργάνωση τρία Ε ΕΠΕ, έβγαλε αμέσως ανακοίνωση καταγγέλλοντας την… βία και τους κομμουνιστές : «Συνάδελφοι η βία δεν είναι εκείνη η οποία θα επιλύση τα φοιτητικά ζητήματα …Η Σύγκλητος… μας απήντησε δια του κλεισίματος του Πανεπιστημίου…Δεν ερχόμεθα να εγκρίνωμεν ή να κατακρίνωμεν την ενέργειαν ταύτην… Η σημερινή διαγωγή των ευάριθμων κομμουνιστών φοιτητών οι οποίοι έθραυσον τας θύρας της Πανεπιστημιακής Λέσχης μας αποδεικνύει πόσον οι κύριοι αυτοί ενδιαφέρονται δια τα φοιτητικά ζητήματα και την φοιτητικήν περιουσίαν…Μας κατηγορούν ότι είμεθα όργανα της Πρυτανείας. Όχι δεν είμεθα όργανα αυτής …είμεθα όργανα των φοιτητών…Αυτό το απεδείξαμεν ευθύς εξ’ αρχής, διότι αντί να συγκροτούμεν παρανόμως συνελεύσεις με ύποπτους πόρους εφροντίσαμεν κατ΄ αρχάς να λάβωμεν την άδειαν της σεβαστής Πρυτανείας και κατόπιν χωρίς εκβιασμούς και δημαγωγίας να προβώμεν εις αποφάσεις…Ζήτω ο Φοιτητικός αγών». Την ίδια ώρα, άλλη επιτροπή φοιτητών επισκέπτεται τον αστυνομικό διευθυντή Θεσσαλονίκης Καλοχριστιανάκη, για να διαμαρτυρηθεί για την χρήση βίας και τις συλλήψεις από την αστυνομία, όπως και τον Γενικό Διοικητή Βορείου Ελλάδος Στ. Γονατά τον οποίο εκτός από τις διαμαρτυρίες ρώτησαν και για την τύχη του υπομνήματος προς τον Υπουργό Παιδείας για να λάβουν την απάντηση ότι αυτό «διεβιβάσθη ταχυδρομικώς…και κατά συνέπειαν δεν έφτασεν ακόμη εις χείρας

του κ. Παπανδρέου».

Η Δική των συλληφθέντων και η πορεία της απεργίας Την ίδια μέρα στις 6 το απόγευμα πραγματοποιήθηκε στο Πλημμελειοδικείο η δίκη των συλληφθέντων ενώ απ’ έξω υπήρχε μια πολύ μεγάλη συγκέντρωση συμπαράστασης περισσότερων από 500 φοιτητών. Ως μάρτυρας προσήλθε ο καθηγητής του Συνταγματικού Γεώργιος Φαρδής, ο οποίος σύμφωνα πάντα με την ‘Μακεδονία’ κατέθεσε «ότι αι προκληθείσαι ζημίαι ήσαν μηδαμιναί, εντελώς ανάξιαι λόγου. Επί πλέον τα επεισόδια δεν ήσαν καθόλου σοβαράς μορφής. Το δικαστήριον κατόπιν τούτου κηρύσει πάντας τους φοιτητάς αθώους»! Το γεγονός προφανώς αποτελεί νίκη των απεργών, οι οποίοι καλούν νέα συγκέντρωση για την επομένη, 2 Δεκεμβρίου το απόγευμα, στην αίθουσα των Μοναστηριωτών. Εντωμεταξύ η επιτροπή της ΕΠΕ επισκέφτηκε εκείνο το πρωί Πρύτανη που «ήκουσεν ευμενέστατα την επιτροπήν και εν τέλει εδήλωσεν ότι η μεν Σύγκλητος θα συνέλθη και θα εξετάση τα προκύψαντα ζητήματα, αλλ’ ότι δεν δύναται να πράξη τίποτε εάν δεν λυθή προηγουμένως η απεργία, αφού άλλωστε αυτή είναι και η διαταγή του υπουργείου Παιδείας». Στη μαζική Συνέλευση των φοιτητών με την συμμετοχή όλων των παρατάξεων προτάθηκε από την ‘Αριστερή Παράταξη’ για Πρόεδρος ο Παντέκης που με την όλη στάση του φαίνεται να έχει διαφοροποιηθεί από την ΕΠΕ η οποία αντιπρότεινε άλλον για Πρόεδρο «αλλά κατά σκανδαλώδη τρόπον –σύμφωνα βέβαια με την Μακεδονία – επεβλήθη προϊστάμενος ο κ. Παντέκης… ». Μέσα σε αντεγκλήσεις η πρόταση του Προέδρου της Απεργιακής Επιτροπής «να μεταβούν εν σώματι οι φοιτηταί εις το Πανεπιστήμιον όπου συνεδριάζει η Σύγκλητος και ν’ αξιώσουν όπως τα αιτήματά των λυθούν ευνοϊκώς…», όπως φαίνεται δεν έγινε αποδεκτή. Το αποτέλεσμα ήταν η Σύγκλητος ανενόχλητη ν’ απορρίψει το σύνολο σχεδόν των φοιτητικών αιτημάτων τονίζοντας μάλιστα ότι «είναι υποχρεωμένη να τιμωρήση τους υπαιτίους …δια ν’ αποσοβήθη η αναρχία εις το Πανεπιστημίον …Τέλος εις τόνον με τον οποίον διετυπώθησαν τα φοιτητικά αιτήματα λείπει η απαιτούμενη ευλάβεια προς πανεπιστημιακούς διδασκάλους. Εξ άλλου η εύκολος παροχή οικονομικών διευκολύνσεων ανεξαρτήτως ικανότητος εις όλους τους απόρους προκαλεί αθρόαν είσοδον φοιτητών… και εκτρέπει πολλούς νέους από καταλληλότερα δι’ αυτούς και την κοινωνίαν σταδιοδρομίαν…» Η ταξική αυτή αντίληψη για τις ανώτερες σπουδές της απόφασης βρίσκεται βέβαια σε άμεση συσχέτιση με τις ανάλογες αντιλήψεις της Κυβέρνησης των Φιλελευθέρων και του υπουργού της επί της Παιδείας Γεωργίου Παπανδρέου. Η αυταρχικοποίηση της όλης πολιτικής της εναρμονίζεται και με το τέλος της Συγκλητικής ανακοίνωσης που επιμένει να απαγορεύει «να χρησιμοποιούνται αίθουσαι του Πανεπιστημίου δια συγκεντρώσεις είτε φοιτητικών σωματείων, είτε ομάδων φοιτητών, εφ’ όσον δεν θα επρόκειτο να συζητηθούν θέματα επιστημονικά». Το τέλος της μεγάλης αυτής απεργίας Την επομένη 3ης Δεκεμβρίου στον κινηματογράφο ‘Αλκαζάρ’ που στεγάζονταν στο Χαμζά Μπέη στη γωνία Εγνατίας και Βενιζέλου, όπως μας πληροφορεί ο Γκλαρνέτατζης και μας ενημερώνει πάντα η ‘Μακεδονία’, «παρά την μεσημβρίαν συνήλθον οι φοιτηταί αμφοτέρων των παρατάξεων. Ωμίλησαν διάφοροι ρήτο-

τχ. 90

ρες εν μέσω θορύβου και εν τέλει επεκράτησεν η αντίληψις ότι η απεργία έπρεπε να λυθή», παρ’ ότι από τα αιτήματα, μόνο δύο ελάχιστα είχαν ικανοποιηθεί. Η μεν καταβολή των διδάκτρων έλαβε απλά παράταση, η δε τιμή του συσσιτίου είχε μειωθεί στο μισό από 20 σε 10 δραχμές. Έτσι έληξε αυτή η πρώτη μεγάλη απεργία των φοιτητών της Θεσσαλονίκης μάλλον άδοξα. Αλλά οι απεργίες δεν κρίνονται μόνο από το τι πετυχαίνουν, κρίνονται κυρίως από τις συνειδητοποιήσεις που δημιουργούν, τους δεσμούς που φτιάχνουν, τις αδιαμεσολάβητες στιγμές αλήθειας που βιώνουν όσοι συμμετέχουν σ’ αυτές. Γι’ αυτό και μένουν στη μνήμη όσα χρόνια και αν περάσουν. Όπως έμεινε στη μνήμη των φοιτητών εκείνων των ημερών το τραγούδι στο ρυθμό της γνωστής «Λα Κουκαράτσα» που έγραψε γι’ αυτήν ο τότε φοιτητής της Νομικής Γιάννης Τσιριμώκος - ο αργότερα γνωστός συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων Γιάννης Μαρής: «Όλοι αποφασισμένοι, στον αγώνα ενωμένοι γεωπόνοι, δασολόγοι, νομικοί και φιλολόγοι στην απεργία, στην απεργία, μπρός με θάρρος φοιτητές, στον αγώνα ενωμένοι και θα βγούμε Νικητές»

Εντωμεταξύ η Κυβέρνηση προχωρά την Εκπαιδευτική της μεταρρύθμιση Πάντως η Κυβέρνηση ανεξάρτητα από τις φοιτητικές κινητοποιήσεις που αναφέραμε και οι οποίες άλλωστε δεν αφορούσαν τις Εκπαιδευτικές της μεταρρυθμίσεις, προχωρά και νομοθετικά στην ολοκλήρωση του έργου αναμόρφωσης του Εκπαιδευτικού Συστήματος με τις προτάσεις της για την Ανώτατη Βαθμίδα. Πρόκειται για προτάσεις που εντάσσονται στο ευρύτερο πλαίσιο μιας αστικής προσπάθειας, η οποία όμως δεν τολμά να προχωρήσει σε κάποιες ‘τολμηρές’ ρυθμίσεις αντίστοιχες – όπως παρατηρούν οι Βρυχέα και Γαβρόγλου – με εκείνες που οι αστικές δυνάμεις άλλων Ευρωπαϊκών χωρών έχουν προχωρήσει την ίδια περίοδο, ενώ έντονη παραμένει η πάγια προσπάθεια ελέγχου των Ανώτατων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων και η αντιμετώπιση τους με μια στενή δημοσιοϋπαλληλική αντίληψη. Επιστέγασμα αυτής της αντίληψης αποτελεί η απόφαση της Κυβέρνησης για τον διορισμό Κυβερνητικού Επιτρόπου στα Πανεπιστήμια. Απόφαση που όπως σημειώνει ο Αλ. Δημαράς «όσο και αν εξηγείται από τις συνθήκες της εποχής και τη στάση μερικών ακαδημαϊκών διδασκάλων δεν μπορεί να ερμηνευθεί αλλιώτικα παρά σαν έκφραση της πεποίθησης πως η κυβέρνηση έχει απόλυτη εξουσία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, σαν έκφραση του απόλυτου συγκεντρωτικού πνεύματος που επικρατεί στην ελληνική εκπαίδευση από τα χρόνια του Καποδίστρια»! Ας θυμίσουμε ότι αντίστοιχο θεσμό προέβλεπε μόνο η πρώτη πανεπιστημιακή νομοθεσία του 1836 – 37 και τον συναντάμε ξανά την περίοδο της Δικτατορίας του 1967. Αξιοσημείωτο είναι πάντως ότι πρώτος Κυβερνητικός Επίτροπος και για τα δύο μάλιστα Πανεπιστήμια, Αθήνας και Θεσσαλονίκης, διορίζεται ο γνωστός διεθνούς φήμης καθηγητής μαθηματικών στο Μόναχο Κωνσταντίνος Καραθεωδωρής. Αλλά για την όλη Μεταρρύθμιση της Ανώτατης Παιδείας, στο επόμενο τεύχος. ΆΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ

23