1
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
2
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
3
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
16 YIL:4 SAYI:48 ARALIK 2017 www.ekonomikibris.com
AYKUT MAZHAR
YENİ NESİL YATIRIM ARACI: KRİPTO PARALAR
DİKKAT DÖVİZ ÇIKABİLİR, CEP YAKABİLİR! YATIRIMIN KAZANÇLI ADRESİ: MAĞUSA
74
VERGİ REKORTMENLERİ İLK 25
4
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
ELEXUS’TA RE/MAX BROKER KAMPI
40 65 38 70
KIBRIS EMLAK MERKEZİ CNR EMLAK FUARI’NDA
EKONOMİ KIBRIS PRESTIGE DERGİSİNİ
E-DERGİ FORMATINDA OKUMAK İÇİN www.ekonomikibris.com
5
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
EKONOMI KIBRIS PRESTIGE İmtiyaz Sahibi: AYAZ MEDYA GRUBU Genel Yayın Yönetmeni: ATIL AYAZ Reklam ve İletişim Koordinatörü ÖZGE YAVUZ AYAZ
6
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Sayfa Editörü BUKET EREN -ŞERİFE GÜLER Dijital Yayınlar Koordinatörü ÖZGÜR YAVUZ Ekonomi Haberleri Editörü Evim Nazlıcan Sosyal Medya ve Seyahat: ATAK AYAZ Görsel Yönetmen: DEMET ÖZGE AYKAN (DOA) Grafik - Tasarım AYAZ MEDYA CREATIVE Hukuk Danışmanı: AVUKAT ÖZLEM ALP Muhasebe ve Finans: ANIL YILMAZ Web Tasarım ve Teknik Destek: CITY COLOURS İletişim Bilgileri: KKTC 16. Şht. Aziz Güner Sok. Kumsal/Lefkoşa TÜRKİYE Perla Vista Residence&Ofis Kat:8 No:73 Beykent/Beylikdüzü - İSTANBUL
Reklam ve Abonelik İçin: 0 533 850 3804 0 533 850 3805 Mail Adresi: abone@ekonomikibris.com
7
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
8
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
LÜKS, YAŞAM
TARZINIZ OLACAK...
Modern Mimari, Estetik ve Lüksün kesiştiği noktada sizleri
A PLUS yaşamaya davet ediyoruz.
9
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
www.emtancons.com
+90 392 815 47 43 / +90 392 815 37 45 Mete Adanır Caddesi, Emtan 2 Apt. No:3 Girne /KKTC
Atıl AYAZ Genel Yayın Yönetmeni
Dövizin ateşi yükseliyor, fakat bu süreçte yatırımın adı da değişiyor. Yeni moda Bitcoin. Öyle bir rekora koşuyor ki, ortaya çıkan rakamlar inanılır gibi değil. Kıbrıs’ın tek ekonomi ve iş dünyası dergisi Ekonomi Kıbrıs Presitge Kasım Sayısı’ndan merhaba herkese.
10
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
önsöz
ARALIK 2017
Yıl bitiyor artık, son aya girdik. Dolu dolu geçen bir sene oldu 2017, finali öyle görünüyor. Her ne kadar ülke gündemi seçime odaklansa da, ekonomi adına güzel gelişmeler var. Yeni yatırımları sizlerle paylaşıyoruz. Geçen ay Yenikent bölgesine yoğunlaşmıştık, bu kez Mağusa’ya uzanıyoruz. Kıbrıs’ta yatırımın kazançlı adresi Mağusa’yı detaylı bir şekilde inceledik. İnşaat firmaları ve emlak profesyonelleri bir bir sıraladı avantajları. Lefkoşa’da da gelişmeler var. İş insanı Ekin Adademir’in Dereboyu’nda başlattığı proje hızla ilerliyor. Adademir ile yol haritasını konuştuk. Şirketler için ‘kurumsallaşma’ vurgusu yaptı Ekin Bey. Kurumsallaşma sürecinde, kurumsal iletişim de büyük önem taşıyor. Limasol Türk Kooperatif Bankası Kurumsal İletişim Müdürü Özlem Kavaz Soykan’a sorduk bu süreci. Şirketler için faydalarını anlattı. Metgin’in kurucularından Mehmet Hatay’ın röportajını da keyifle okuyacaksınız. Üniversite yıllarında kurulan ortaklık, iş fikri ve bugün gelinen nokta gerçekten güzel bir başarı hikayesi. Biraz da hobi diyelim. Ekonomi Kıbrıs Prestige hobi köşesinde konuğumuz iş insanı Zeki Ziya oldu. Zeki Bey ile hava sporlarını konuştuk. Döviz kurlarındaki sert yükselişi geçmiş yıllarla kıyaslayarak sıraladık. Bitcoin’deki akıl almaz kazancı da aynı şekilde sayfalara taşıdık. Alpet’in bayi buluşması, RE/MAX’ın Kıbrıs çıkarması, IQ Global’in Türkiye hamlesi ve çok daha fazlası Ekonomi Kıbrıs Prestige Aralık sayısında. Keyifle okumanız dileğiyle.
11
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
EKONOMI KIBRIS
ENDEKsI
KASIM ÖZETİ: DÖVİZ KRİZİ ARALIK BEKLENTİSİ: ABD KAYNAKLI GERİLİM Yılın son ayı, hareketli başlıyor. Hem siyaset, hem de ekonomi için hareketli bir dönem. Seçim hazırlıkları iyice yoğunlaşacak Aralık içinde. Para
piyasalarında ise endişe hakim. Çünkü ortadoğu bölgesinde tansiyon düşmüyor. Türk Lirası değer kaybettikçe, KKTC ekonomisi zarar görüyor. Sterlin, dolar ve euro kurundaki hareketlilik direct vatandaşın cebine yansıyor.
KKTC;
12
Döviz Borçlanmaya Dikkat
İlk değil, muhtemelen son da olmayacak. Döviz kurundaki her sert harekette Ekonomi Kıbrıs yapılan uyarı, bir kez daha tekrarlandı. Prestige geliri ne ise, o para cinsenden ARALIK Vatandaşın 2017 borçlanması gerektiği anlatılıyor. Fakat işin aslı böyle değil. Türk Lirası da kazansa rahat rahat sterlin ile kredi çekebiliyor. Ev ve otomobil alırken döviz ile borçlanan vatnadaş, kurdaki yükselişle birlikte ödeme kabiliyetini yitiriyor. Borçlarda gecikmeler artınca, bazı bankalar kredi oranlarında düzenlemeye gitti.
endeks
Numara Taşıma İçin Geri Sayım Uzun zamandır bekleniyordu, sonunda gerçek olacak. Artık numaranız değişmeden, istediğiniz GSM operatörünü seçebileceksiniz. Telsim ve Kuzey Kıbrıs Turkcell arasında yeni bir rekabet sayfası açacak numara taşıma. İki firma da şimdiden hazırlıklarını yaptı, duyurulara başlıyor. Türkiye’de uygulandığı dönemde büyük ilgi gören ve GSM sektöründe pazar dengelerini değiştiren uygulamanın, KKTC’de de etkili olacağı tahmin ediliyor. Hatta bu süreçle birlikte üçüncü GSM operatörü konusu bir kez daha gündemde.
13’üncü Maaşlar Memurlar, emekliler, hatta esnaf bile merakla bekliyor. Piyasanın heyecanı 13’üncü maaşlar. KKTC’de her yıl sonunda ödenen 13’üncü maaşlar geçen yıl sıkıntılı bir süreç sonunda tamamlanmıştı. Bu yıl içinse ‘endişe yok’ açıklaması yapılıyor. 13’üncü maaşlarla birlikte alışverişin de hareketlenmesi bekleniyor. Çünkü bu süreçte toplam 250 milyon liralık bir ödeme olacak, yani piyasaya 250 mlyon lira nakit girecek. O yüzden yeni yıl, yeni umutlarla başlıyor birçok sector için.
Seçim Telaşı Geri sayım sürdükçe, heyecan artıyor. Ülke gündeminin ilk sırasında seçim var. Adaylar netleşecek, propaganda süreci başlayacak Aralık içinde. Partilerin programları hareketlendi, vaatler sosyal medyaya düştü şimdiden. Birçok partinin söylemlerinin ortak noktası, ekonomi. Kimileri gençlere iş fırsatı diyor, kimileri düşük gelir grubuna ev, kimileri girişimcilere kolaylık…
İş Fırsatları İş arayan veya iş değiştirmek isteyenler için fırsatlar Ekonomi Kıbrıs’ta. KKTC’nin tek ekonomi haber portalı Ekonomi Kıbrıs, her gün birçok kurumsal şirketten iş ilanlarını okurlarıyla buluşturuyor. Her meslek ve meslek grubuna uygun münhalleri yayınlayan Ekonomi Kıbrıs, mülakat süreçlerini kolaylaştırmak için öneri haberleriyle de dikkat çekiyor.
TÜRKİYE;
DÜNYA;
Enflasyon ve Büyüme Bir iyi, bir kötü haber var Türkiye ekonomisi için.
Reza Sarraf Davası
İyi haber, Türkiye rekor bir seviyede büyüdü, tam yüzde 11.. Kötü haber ise enflasyondan yana. Canavar günden güne büyüyor. Yüzde 13’e dayandı. Döviz kurlarındaki artışla birlikte başlayan zam furyası, vatandaşın cebini sert vurdu.
CNR Emlak Fuarı Emlak sektörünün gözü İstanbul’daydı. CNR Emlak Fuarı düzenlendi. İnşaat ve emlak dünyası bir araya geldi bu fuar için. Türkiye emlak piyasası için durgunluk hakimdi, satışlarda ciddi bir düşüş gösteriyordu kendini. Firmalar da bu darboğazı aşabilmek için projeler üretmeye çalışıyor.
Dava Amerika’da görülüyor, etkisi Türkiye’ye yansıyor. Reza Sarraf davası hareketli başladı. İtirafçı olan Sarraf’ın rüşvet ve ticaret sürecine dair açıklamaları dikkat çekici. ABD’de başlayan ve Türkiye bankalarının da adının geçtiği dava, sosyal medyada en çok konuşulan konu başlıkları arasında.
Bitcoin Rekoru Ne döviz, ne faiz, ne de gayrimenkul… Bitcoin’in geleceğini görüp yatırım yapan, kazancına kazanç katıyor. Kripto paraların en meşhuru Bitcoin, yeni rekorlar kırıyor. Bu kez 19 bin doları gördü, dahası da bekleniyor. Bitcoin için ilk etapta 40 bin, sonrası için ise 80 bin dolar tahmini var.
13
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
Kıbrıs emlaklarına ise ilgi büyüktü. Özellikle yüksek kira getirisi ve kısa amortisman süresi, yatırımcı için büyük avantaj sayılıyor.
ARALIK 2017
BEKLENTİ:
Siz yeni de para piyasaları için temkinli olun, çünkü özellikle ABD’nin içinde olacağı yeni gerilimler yaşanabilir bu ay.
endeks
2017’nin veda ayı olacak Aralık. Oldukça hızlı, bir o kadar da zor geçen bir yıl oldu 2017. Ülkeler arası gerilimler, para piyasalarında krizler, terror saldırıları darken gündem hiç boş kalmadı. Dileriz son ay biraz daha sakin ve ılımlı olur.
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
IQ GLOBAL’DEN TÜRKİYE AÇILIMI
CREDITWEST BANK’TAN EKONOMİ PANELİ
Kıbrıs emlak sektöründe yoğun bir hareketlilik var. Hem birçok meslek grubundan profesyoneller giriyor emlak işine, hem de uluslararası firmalar. Kısa bir süre öncesine kadar uluslararası franchise marka olarak sadece RE/MAX ofisinin olduğu KKTC, Coldwell Banker, Era, Keller William ve Realty World ile tanıştı. Birçok emlak ofisi, uluslararası markaları KKTC’ye getirerek yeni bir yola çıktı. IQ Global Real Estate ise farklı bir yol çizdi. Girne, Lefkoşa ve Mağusa’da Kıbrıs’ın yerel emlak markası olarak konumlanan firma, yurt dışına açıldı. Kuruculuğunu Vedat Mısırlısoy’un yaptığı IQ Global; İstanbul ofisini açtı.
14
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Ofis İstanbul Anadolu Yakası’nın prestijli noktalarından Bağdat Caddesi’nde yer alıyor. Para piyasaları hareketli, belirsizlik sürüyor. Peki 2018 yılında neler olacak? Creditwest Bank, Türkiye ekonomisindeki son gelişmeleri, 2018 yılı beklentilerini ve KKTC ekonomisine yansımalarını masaya yatırdı.
haberler
Golden Tulip Hotel’deki panele ING Ekonomik Araştırmalar Grup Müdürü ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Bankacılık ve Finans Enstitüsü Öğretim Görevlisi Dr. Muhammet Mercan katıldı. Panelde Türkiye, KKTC ve bölge ekonomisi ile ilgili önemli bilgiler aktarıldı. Panel’in açılış konuşmasını Creditwest Bank Genel Müdürü Mazher Zaheer yaptı. Zaheer konuşmasında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin ekonomikpolitik açıdan izole edilmiş olması ve para birimi olarak Türk Lirası kullanması sebebiyle Türkiye’deki ekonomik gelişmelerden oldukça yoğun etkilendiğini ve ekonomik gelişmelerin paralel seyir izlediğini belirtti.
JCI KUZEY KIBRIS’IN KONUĞU: ATIL AYAZ Kuzey Kıbrıs Genç Liderler ve Girişimciler Derneği, 2018 yılına hızlı başlıyor. Ülke ekonomisi ve genç girişimcilere destek olmak için dikkat çeken projeler hazırlayan JCI Kuzey Kıbrıs, yeni bir projeye başladı. Artık her ay bir konuk ağırlayacak dernek üyeleri, gündemdeki bir konu masaya yatırılacak. İlk buluşmanın, Kasım ayı toplantısının konuğu Ekonomi Kıbrıs Prestige Genel Yayın Yönetmeni Atıl Ayaz’dı. Toplantının konusu “Dijital Girişimcilik ve Fırsatlar” oldu. Türkiye ve dünyadaki örnekler, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ne uyarlanabilecek projeler ve JCI Kuzey Kıbrıs ekibine düşen görevler görevler konuşuldu. Konuşmanın sonunda, üniversite ülkesi olarak gösterilen KKTC’nin, bu potansiyeli çok daha etkin kullanması gerektiği yönünde fikir birliği oluştu. Bu anlamda JCI Kuzey Kıbrıs, yakın zamanda girişimcilik buluşmalarına öncülük edecek.
15
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
haberler
“CEBİNDE PARASI OLAN ÇOCUKLAR İSTEMİYORUM” Turizmci, tersane sahibi, şarap üreticisi, sanatçı ve daha birçok hobisi olan sosyal ve yaptığı her işte başarıya ulaşmayı bilen bir iş insanı Erbil Arkın. Düne kadar öğrencilerin “Yürüyen Euro” olarak tanımlandığı, fiyat politikasının eğitim kalitesinin önüne geçtiği eleştirilerinin eksik olmadığı KKTC’ye, bambaşka bir bakış açısı getiriyor. “Bu işi para için yapmıyorum” diyor ve kurucusu olduğu Arukad Arkın Yaratıcı Sanatlar Üniversitesi’nin 150 yıl sonraki halini hayal ediyor…
16
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
geçen sayıdan en çok ilgi çekenler
ARALIK 2017
KAZANÇLI YATIRIMIN ADRESİ: YENİKENT Kıbrıs emlak sektörünün gözde merkezlerini incelediğimiz dosya konusu, en çok beğenilenler arasındaydı. İlk nokta Yenikent oldu geçen sayıda. Yüksek katlı evler yok, Lefkoşa’da villaların ve müstakil yaşamın adresi olarak gösteriliyor. 10 yıl içinde fiyatlar ikiye katlandı, özellikle araziler hızla tükeniyor. Gelecek 10 yıl içinse bölge için çok farklı beklentiler var.
İŞ DÜNYASINDA DEĞİŞEN TERCİH: ARAÇ KİRALAMA Avantajı da, sunduğu kolaylıklar da çok. Türkiye’de iş dünyasının yıllardır vazgeçemediği araç kiralama alışkanlığı, geç de olsa KKTC’ye ulaştı. Birçok kurumsal firma hem saha personeli, hem de yöneticileri için kiralamayı tercih ediyor. Peki KKTC’de filo kiralama imkanları yeterli mi? Bu sorunun yanıtını iş dünyası ile yaptığımız anket ile değerlendirdik. Birçok kişi kiralamaya uzak, imaj kaybı olduğunu düşünüyor. Filo kiralamanın avantajlarını bilenler ise şirketi için kiralık araçtan yana.
Elexus’ta yaza devam...
Yılın dokuz ayında, bol güneşin sıcacık ısıttığı, çok özel bir bölge Kıbrıs... Elexus Hotel, bu benzersiz doğanın tadını ekim ayında da çıkarmanız ve yaz keyfini biraz daha uzatmanız için sizi bekliyor...
17
Akdeniz’in masmavi sularında yüzmenin keyfi ya da harika bir
Ekonomi Kıbrıs
aqua parkta bol eğlence...
Prestige ARALIK 2017
Ayrıca nefis açık büfe veya A la carte restoranlarda muhteşem lezzetler ve açık havada canlı müzik ve showlar...
Zoya Spa’da bedeninizi ve ruhunuzu
Elexus yaz bitmesin isteyenleri
tazeleyerek uzun kış aylarına sağlıklı
bekliyor...
bir başlangıç yapmak...
and more, much more...
Bunlardan sadece birkaçı...
G İ R N E
www. e lexu sh otel.co m
YENİ NESİL YATIRIM ARACI: KRİPTO PARALAR “BİTCOİN’E 100 TL YATIRAN, 8 MİLYON TL KAZANDI” Dolar, Euro, Sterlin, faiz, ev, arazi… Hepsinin pabucunu dama attı kısa sürede. Yatırımın yeni adı, yatırımcının yeni tercihi kripto paralar oldukça popüler son aylarda. Özellikle de Bitcoin...
18
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
16
19 bin doları gördü 1 Bitcoin. Peki nasıl yükseliyor? Nasıl kazandırıyor? Ve ilk gün Bitcoin alan, bugün ne kadar kazanç elde etti? Rakamlar akıl alır gibi değil…
19
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Kripto paralar Crypto ve currency kelimelerinin bir araya getirilmesiyle yaratılmış olan cryptocurrency deyimi kripto (şifreli) para anlamına geliyor. Kripto para; internet aracılığıyla kullanılan, hiçbir merkezi otoriteye ya da aracı kuruma bağlı olmayan, sanal para birimini ifade ediyor. Kripto paralar ancak belirli şifreler kullanılarak yerleştirildiği sanal cüzdanlardan, yine şifreler aracılığıyla çıkarılıp kullanılabildiği için bu adı taşıyorlar. Kripto para birimleriyle kişiler ya da kurumlar tıpkı gerçek parayla yaptıkları gibi harcama yapabiliyor ya da para kabul edebiliyor. Piyasada bugün itibariyle binden fazla kripto para çeşidi var. Bu paraların bazıları şunlar: Bitcoin, Ethereum, Ripple, Litecoin, Dash, Monero, Neo, Nem. Sanal olmaları yalnızca bilgisayar sisteminde kayıtlı olmasından kaynaklanıyor. Yani bu para birimleri Dolar gibi, Euro gibi, TL gibi basılı halde fiziksel olarak bulunmuyor.
20
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Kripto paraların değerli madenler gibi, maden değerinden ya da kâğıt para gibi devlet itibarından kaynaklanan bir değeri yok. Değeri, kullanıcılarının onu bir değiş tokuş aracı olarak kabul etmelerinden ya da bir emtia gibi görmelerinden kaynaklanıyor. Değeri, tıpkı diğer para birimlerinde ya da emtialarda olduğu gibi, piyasada anlık olarak arz ve talep koşullarına göre belirleniyor.
Kripto paralar ilk olarak nasıl ortaya çıktı? Kullandığımız parasal sistemin temelinin Lidyalılar tarafından ortaya çıkarıldığını tarih kitaplarından biliyoruz. Peki kripto para ilk olarak nasıl ortaya çıktı? İnternet dünyasının muhtemelen en büyük sırlarından biri şu anda bu, ilk kripto para yani Bitcoin’i kim ortaya çıkardı? Bitcoin’in kurucusu olarak tüm kaynaklar “Satoshi Nakamoto” ismini işaret ediyor, fakat işin ilginç yanı bu ismin kimi veya neyi temsil ettiği bilinmiyor. Yani kripto para birimlerinin atası diyebileceğimiz (toplum tarafından ilk ve en çok benimsenen kriptolu para birimi Bitcoin olduğu için) Bitcoin Sahoshi Nakamoto takma ismini kullanan bir kişi veya grup tarafından geliştirilen, açık kaynak kodlu bir yazılım. Birçok söylenti dolaşıyor olsa da şu anda net olarak bu ismin karşılığının kim veya kimler olduğu bilinmiyor.
Kripto para nasıl üretiliyor?
18
Paraların merkezi bir otorite veya hükümete bağlı
olmadığını belirtmiştik. Bu paraların üretimi de tıpkı varlıkları gibi tamamen kullanıcı temelli bir modele sahip. İlk olarak bilmemiz gereken şey, her kripto para biriminin belirli bir üretim sınırı vardır. Bitcoin’i örnek alacak olursak, ilk yayınlanan protokollerinde sadece 21 milyon Bitcoin bulunabilir maddesi yer alıyor. Yani üretim açısından bir sınırı bulunuyor. Bu nedenle de her geçen gün bu paraya olan rağbet artıyor, çünkü bulunması giderek zorlaşıyor ve daha küçük parçalara bölünüyor. Üretim işlemine tekrar dönecek olursak, kripto para üretim işlemi kelimenin tam anlamıyla madencilik (mining) şeklinde oluyor. Yani nasıl altın bulmak için kazılar yapılıyorsa, kripto para bulmak için de matematik problemleri, yazılımlar tarafından çözülmeye çalışılıyor. Herkesin çözebilme ve üretebilme hakkı olduğu için de en çok çalışan, daha çok üretiyor diyebiliriz. Evet, siz de gerekli teknolojik sistemlere (temel olarak işlemci gücü ve internet bağlantısı) sahipseniz, siz de bu üreticilerden biri olabilirsiniz.
Bitcoin nedir? Kripto paraların ilk ortaya çıkanı ve halen de en yaygın olanı Bitcoin. Bitcoin 21 milyon adet ile sınırlı olarak oluşturulmuş durumda. 13 Kasım 2017 tarihi itibariyle 16.676. 850 adet Bitcoin dolaşıma girmiş bulunuyor. Buna göre hala dolaşıma girebilecek olan 4.323.150 adet Bitcoin var. Yeni Bitcoinlerin dolaşıma girebilmesi için 16 haneli bir şifreyi çözmek gerekiyor. Bu şifreyi çözmek oldukça profesyonel bilgi ve teknik donanım gerektiriyor. Şifreyi çözen kişi 12,5 adet Bitcoin kazanıyor. Bitcoin sistemini kullanarak ödeme ya da bir işlem yapmak isteyip de şifreyle uğraşmak istemeyenler Bitcoin satan internet sitelerinden para karşılığı satın alabiliyorlar. Bitcoin’in kuru da tıpkı ulusal paraların birbiri karşısındaki kuru gibi arz ve talebe göre piyasada belirleniyor. 13 Kasım 2017 kuruyla 1 Bitcoin 6.200 USD (23.932 TL) olduğuna göre demek ki piyasada yaklaşık 103,3 milyar USD tutarında Bitcoin bulunuyor. Aynı tarih itibariyle bütün kripto paraların toplam piyasa değeri 195 milyar USD dolayında bulunuyor. Bir karşılaştırma yapabilmek için dolaşımda bulunan bütün nakit paraların USD cinsinden değerinin 31 trilyon USD ve dünyada nakit olarak dolaşımda bulunan USD miktarının 1,5 trilyon USD olduğunu belirtelim. 13 Kasım’da 6 bin 200 dolardı, sonra 19 bin doları da gördü. Kendi rekorunu kırdı tek seferde. Gelin
21
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Bilgilerin kaydedildiği yerler, özel bir şifreleme ile kendinden gelen bir önceki ve sonraki block ile ilişki içinde bulunuyor. Bu durumda zinciri oluşturan halkalardan birisinde bilgi değiştirildiğinde bu bilgi kendinden önceki kayıtlarla uyumsuz hale geliyor. Bir kaydın değiştirilebilmesi için zinciri oluşturan halkalardan birkaçında değişikliğin onaylanması gerekiyor. Bir yerden çıkan bilgi, karşı tarafa ulaşana ve kodlar eşleşip bu bilgi açığa çıkana kadar kimse tarafından erişilemiyor, yönetilemiyor veya yönlendirilemiyor.
şimdi çok basit Bitcoin hesabı yapalım. Akıl almayacak sonuçları, yani kazancı rakamlarla görelim.
100 LİRALIK ALAN, 8 MİLYON KAZANDI 2010 yılında, yani Bitcoin’in ilk çıktığı yıl ortalama fiyatı 0,06 dolardı. O yıl doların ortalama olarak TL karşlığının 1,5 TL olduğunu düşünürseniz, 1 Bitcoin 0,09 TL yapıyor. Yani 9 kuruş.
22
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Büyük hesaplar, büyük rakamlarla kafanızı karıştırmayacağız. Sadece 100 lira üzerinden gideceğiz, 100 TL. 2010 yılında Bitcoin’in geleceğini görüp, çok değil sadece 100 TL’lik alım yapsaydınız, 111 Bitcoin’iniz olacaktı. Ve o 111 Bitcoin’in 19 bin dolarlık değeriyle bugün karşılığı 2 milyon 109 bin dolar. Onun da Türk Lirası değeri 8 milyon TL’nin üzerinde. Bol sıfırlı haliyle 8 trilyon diyebiliriz eski parayla… Bin liralık, on bin liralık, yüz bin liralık hesaba hiç girmiyoruz. Hesap ortada…
Blockchain nedir? Blockchain; şifrelenmiş işlem takibi sağlayan dağıtık bir veri tabanıdır. Her bir bilginin bloklar halinde, gelişmiş şifreleme algoritmalarıyla, birbirine bağlanarak kaydedildiği bu dağıtık veri tabanı, bir merkeze bağlı olmaksızın işlem yapabilme imkânı sağlıyor. Blockchain ağı, tüm para alışverişlerinin kaydının tutulduğu bir sistem. Bu sistemin en önemli özelliği tek bir noktada tutulmak yerine, birden fazla yerde yani bir ağın tamamında tutulmasıdır. Kayıtların birden fazla yerde tutulmasının nedeni kayda alınmış bilgilerin güvenilirliğini arttırmaktır. Kayıt yerlerinden birisi kaybolsa bile, bilgiler, ağda bulunan diğer kayıt yerlerinde saklanmaya devam ediyor.
Blockchain teknolojisini yalnızca kripto paralarla ilişkilendirmek doğru değil. Bu teknoloji bankacılık gibi alanlar başta olmak üzere birçok alanda yüksek güvenlikli bir sistem olarak kullanılabiliyor.
Kripto paraların üstünlüğü Kripto paraların reel paralardan en belirgin üstünlüğü herhangi bir ülkenin merkez bankasına bağlı olmadığı için hiçbir ülkenin ekonomik durumundan etkilenmemesi. Ayrıca kime ait olduğu bilinmediği ve bir merkezi otorite tarafından izlenip denetlenmediği için kripto paralar ile açılmış hesapların dondurulması, el konulması gibi bir tehditle karşılaşması da söz konusu değil.
Bitcoin’in Hızlı Değer Kazanmasının Nedeni Bitcoin ve diğer kripto paralarla yapılan işlemlerde işlemi kimin yaptığı ve kimle yaptığı belirsiz kalıyor. Yani mesela para yollaması gereken kişi açtığı bir cüzdandan bir başka cüzdan sahibine para yolladığında bütün işlemler şifrelenmiş dosyalar aracılığıyla yapıldığı için kimin kime para yolladığı ya da kimin kimden para aldığı belli olmuyor. olayısıyla mesela bir denetim sırasında denetçi bankadan işlemi kimin yaptığını öğrenebildiği halde bitcoin ve diğer kripto paralarla yapılan işlemleri kimin yaptığını sorup öğrenebileceği bir yer ya da bir makam bulunmuyor. Kimlik bilgilerinin gizliliği, bir otoritenin denetimi altında bulunmayışı, sistemi, her türlü yasa dışı finansal transfer konusuna açık hale getiriyor. Bu çerçevede kripto paralar her türlü gizli işlemde, kazançların vergi dışına çıkarılmasında ve hatta kara para ilişkilerinde kullanılan bir ödeme aracı haline gelebiliyor ve bu işlemlere talep arttıkça kripto paraların sınırlı sayıda olması nedeniyle değerleri yükseliyor. Değeri yükseldikçe bu kez bu yükselen değere bakarak bu paraları yatırım aracı olarak kullanmayı hedefleyenlerin talebi artıyor ve bu talep artışı sonucu bu paraların değeri daha da yükseliyor.
23
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
SON 7 YILIN BITCOIN DEĞERLERİ Bitcoin 2010 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı
B I T C O I N Prestige
24
2010 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 2010 En Düşük BTC Fiyatı 2010 En Yüksek BTC Fiyatı BTC Yıllık Değişim Yüzdesi 2010 Yılbaşı BTC Fiyatı 2010 Yıl Sonu BTC Fiyatı
0,06 $ 0,00 $ 0,49 $ %0 0$ 0,29 $
Bitcoin 2011 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2011 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 2011 En Düşük BTC Fiyatı 2011 En Yüksek BTC Fiyatı BTC Yıllık Değişim Yüzdesi 2011 Yılbaşı BTC Fiyatı 2011 Yıl Sonu BTC Fiyatı
2010 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
2011 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
6,05 $ 0,29 $ 35,00 $ % 1620,69 0,29 $ 4,99 $
Ekonomi Kıbrıs
ARALIK 2017
2 0 1 0 2 0 1 3
22
Bitcoin 2012 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2012 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 2012 En Düşük BTC Fiyatı 2012 En Yüksek BTC Fiyatı BTC Yıllık Değişim Yüzdesi 2012 Yılbaşı BTC Fiyatı 2012 Yıl Sonu BTC Fiyatı
2012 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
8,46 $ 4,33 $ 15,40 $ % 161,154 5,2 $ 13,58 $
Bitcoin 2013 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2013 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 189,54 $ 2013 En Düşük BTC Fiyatı 13,40 $ 2013 En Yüksek BTC Fiyatı 1.151,00 $ BTC Yıllık Değişim Yüzdesi % 5.290,855 2013 Yılbaşı BTC Fiyatı 13,56 $ 2013 Yıl Sonu BTC Fiyatı 731 $
2013 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
2014 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
Bitcoin 2014 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2014 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 2014 En Düşük BTC Fiyatı 2014 En Yüksek BTC Fiyatı BTC Yıllık Değişim Yüzdesi 2014 Yılbaşı BTC Fiyatı 2014 Yıl Sonu BTC Fiyatı
2015 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
Bitcoin 2015 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2015 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 2015 En Düşük BTC Fiyatı 2015 En Yüksek BTC Fiyatı BTC Yıllık Değişim Yüzdesi 2015 Yılbaşı BTC Fiyatı 2015 Yıl Sonu BTC Fiyatı
2016 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
272,36 $ 176,50 $ 461,16 $ % 35,997 315,69 $ 429,33 $
B I T C O I N Prestige
25
Ekonomi Kıbrıs
Bitcoin 2016 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2016 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 2016 En Düşük BTC Fiyatı 2016 En Yüksek BTC Fiyatı BTC Yıllık Değişim Yüzdesi 2016 Yılbaşı BTC Fiyatı 2016 Yıl Sonu BTC Fiyatı
2017 Yılı Bitcoin USD Fiyat Değişim Grafiği
526,02 $ 293,67 $ 934,21 $ % -57,505 746,89 $ 317,39 $
567,27 $ 368,37 $ 967,48 $ % 122,028 432,32 $ 959,87 $
Bitcoin 2017 Yılı İçerisinde En Düşük ve En Yüksek Fiyatı 2017 Yılı Ortalama BTC Fiyatı 3,189,89 $ 2017 En Düşük BTC Fiyatı 785,22 $ 2017 En Yüksek BTC Fiyatı 16,501,97 $ BTC Yıllık Değişim Yüzdesi % 1.504,401 2017 Yılbaşı BTC Fiyatı 997,72 $ 2017 Yıl Sonu BTC Fiyatı 160,07,43 $
ARALIK 2017
2 0 1 4 2 0 1 7
Tehlike nerede? Kripto paralara yönelik en büyük tehlike bu paraların kullanımının kara para işlemlerine açık olması dolayısıyla devletler tarafından yasaklanması ya da tıpkı İsviçre Bankalarına yönelik aksiyonda olduğu gibi hesapların isimlendirilmesinin talep edilmesi olasılığı. Bu gerçekleştiği anda bu paralar bir anda çok büyük değer kayıplarıyla karşılaşabilir hatta değersiz kalabilirler.
Bitcoin’in 5 rakibi.. • ETHEREUM (ETH) Bitcoin gibi blok zincir (blockchain) teknolojisi ile geliştirilen Ethereum, 2014 yılında dijital para biriminin daha da merkeziyetçilikten uzaklaştırılması için Vitalik Buterin tarafından yaratıldı.
gönderme sistemi olarak kullanılıyor. Bitcoin’in aksine Ripple, herhangi bir para biriminin transfer edilebildiği ya da ticaretinin yapılabildiği bir sistem. 9,82 milyar dolar piyasa değeri olan Ripple, 0,25 dolardan işlem görüyor. • IOTA (MIOTA) IOTA, kalabalık dijital para birimi sahasının yeni oyuncusu. Blok zincir ağına dayanmayan IOTA, Tangle adını taşıyan alternatif bir dağıtımcı hesap sistemine dayanıyor.
Etherum açık bir merkezi olmayan yazılım platformu, para transferi ücretlerini ödemek ve bu işlemleri gerçekleştirmek için kullanılıyor. 45,5 milyar dolar piyasa değeri olan Ethereum 442 dolar civarından işlem görüyor.
26
Microsoft, Fujitsu ve diğer başka şirketlerle işbirliği yapan bu yeni dijital para birimi, ‘nesnelerin interneti’ alanında kendini ilk piyasa alanı olarak tanımlıyor.
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
6,75 milyar dolar piyasa değeri olan IOTA, 2,43 dolardan işlem görüyor. • DASH (DASH)
• RİPPLE (XRP) Daha önce bitcoin geliştiricileri tarafından 2012 yılında California’da kullanıma açılan Ripple, New York Times’ın alıntıladığı bazı uzmanlara göre bitcoinin en olası halefi.
Birçok banka tarafından daha şimdiden ödeme ve para
Dash bu isme kavuşmadan önce Ocak 2014’te XCoin (XCO), ardından Darkcoin, en son olarak da ‘dijital para’dan (digital coin) esinlenerek Dash ismiyle piyasaya çıktı. Dash, rakiplerinden gizliliğe önem vermesi ve para transferlerini anonimleştirmesiyle ayrılıyor. 6 milyar dolar piyasa değeri olan Dash, 777 dolardan
27
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
işlem görüyor. • LİTECOİN (LTC) Bir Google çalışanının eseri olan Litecoin, bitcoinin altın rengine nazaran gümüş olarak betimleniyor. Bunun sebebi daha daha ucuz ve daha erişilebilir bir seçenek olması. 2011 yılında bitcoinden daha hızlı işlem gerçekleştiren bir sistem ile kuruldu. 5,47 milyar dolar piyasa değeri olan Litecoin, 101 dolardan işlem görüyor.
Mağusa’daki serbest bölge üzerinden Türkiye pazarına Bitcoin, şu sıralar Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde de revaçta. Bahis kazançları direkt Bitcoin’e gidiyor, akıl almayacak alımlar var. Düne kadar parasını emlak ve inşaatta değerlendirenler, şimdi kripto paraları inceliyor. Sadece Bitcoin değil, kazanç potansiyeli yüksek diğer kripto paralar da talep görüyor. Üstelik yalnızca bahisçilerle sınırlı değil bu değişim, birikimi olanlar da Bitcoin ile yakından ilgileniyor. Çünkü hesap ortada, kontrolsüz bir şekilde değer kazanıyor Bitcoin. Hemen her gün yeni bir rekor kırıyor. 19 bin doları gördü, yeni hedef olarak 40 bin, hatta kimi uzmanlara göre 80 bin dolardan bahsediliyor. KKTC emlak sektörünü nasıl etkiler? Etkisi ortada. Büyük yatırımcı olarak gösterilen kesimin yatırımları dijital paraya kaydı.
28
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
EMLAK SEKTÖRÜNE BITCOIN FRENİ Kıbrıs emlak sektörü için hareketli bir dönemdi son bir buçuk yıl. Türkiye’de yaşanan kanlı darbe girişimi sonrası özellikle, birçok kişinin tercihi Kıbrıs’ta yatırım oldu. Konut projelerine talep arttı, projelerin sayısı çoğaldı, satışlar hep iyi gitti. Sadece darbe sonrası uzaklaşanlar değil, bir de Kıbrıs ekonomisinde dikkat çeken yer tutan bahis sektörü var unutulmaması gereken. KKTC merkezli bahis şirketlerinin toplu bir şekilde konut alımı bilinen detaylardan biri. Hatta tek seferde kredi kartıyla 50 daire alanlar bile oldu. Daire alımının ötesine geçenler de vardı, bazı inşaat firmalarına finansör olarak girdiler. Yani bahisten kazandığını, inşaat sektöründe değerlendirdiler. Çünkü karlıydı, kazandırıyordu. Fakat işler yavaş yavaş değişiyor. Yatırımcı Bitcoin’e kayıyor Değişimin adı kripto paralar, özellikle en meşhuru Bitcoin.
“Nasılsa onlara satıyoruz” diyerek fiyatlarına fiyat katan firmalar için ise mantıklı düşünme zamanı. Çünkü büyük balık rota değiştirdi. Eğer kripto paralar halk üzerinde güven ortamını sağlarsa, emin olun küçük yatırımcının da tercihi olacak.
29
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
MEHMET HATAY METGİN LTD DİREKTÖRÜ
“KALICI OLABİLMEK İÇİN
KURUMSALLAŞMAK
GEREKİYOR”
30
Ekonomi Kıbrıs
Prestige Üniversite yolunda doğdu iş fikirleri. ARALIK 2017
Sıfırdan kurdular, zirveye taşıdılar. Perakende sektörünün güçlü markalarını KKTC’ye taşıyorlar. Her yıl vergi listesinde en üst sıralarına demir atan Metgin’i, kurucu ortak ve direktörlerinden Mehmet Hatay anlattı. Kuruluş ve gelişme süreçlerini paylaştı, kurumsallaşma hamlelerine vurgu yaptı. Ayrıca iş kuracak gençlere ve iş insanlarına dikkat çeken mesajlar verdi.
Tabelasını, ofisini gördüğünüz, başarısını takip ettiğiniz, hepsinden de öte kuruluş hikayesini merak ettiğiniz firmalar vardır elbet. Birçok kişi için Metgin işte bu örneklerden biri. Dağıtım araçları adanın dört bir yanında geziyor, vergi listelerinde adı hep ilk sıralarda, yepyeni ve gözalıcı bir de inşaatları var şu sıralar. İki çocukluk arkadaşın hayaliyle başlayan, bugün ülke ekonomisinin köklü şirketleri arasında yer alan Metgin’in başarı hikayesini paylaşacağız sizlerle. Kıbrıs’ın tek ekonomi ve iş dünyası dergisi Ekonomi Kıbrıs Prestige’de konuğumuz, Metgin Direktörü Mehmet Hatay.
“YILDA 20 MİLYON TL VERGİ ÖDÜYORUZ” Farklı bir kuruluş hikayeniz, takdir edilen bir başarı örneğiniz var. Vergi listesinde yeriniz sabit artık, tebrikler. Gelin Metgin’i sizden dinleyelim. Kıbrıs ekonomisi için Metgin’i nasıl anlatırsınız? Çok teşekkürler. Dediğiniz gibi bir başarı öyküsü oldu Metgin bizim için. Bu yola çıktığımız ilk yıllarda, yani 25-27 yıl önce çalışmaya başladığımızda personelimiz bile yoktu. Şu an 125 personelimiz var. Bir zamanlar kendi ekmeğimizin peşindeydik, şimdi 125 kişinin ekmeğini de düşünüyoruz. Diğer taraftan cirolarımız, ithalatlarımız yüksek olduğu için büyük bir gelir kaynağı oluyor Kuzey Kıbrıs için de. Senelik olarak yaklaşık 20 milyon TL gibi dolaylı ve dolaysız vergi ödüyoruz. Devletin geliri vergidir. Bu ne kadar kayıt altında yapılırsa işletmeler
28
tarafından, devlet de o kadar gelir toplar. Biz de doğru ve düzgün çalışan bir şirket olarak. Memlekete devamlı iyi ve faydalı istihdam sağlayan. daha fazla gelir elde edilmesi için iyi kar getiren bir şirketiz.
“TİCARETE CEP HARÇLIĞI KAZANARAK BAŞLADIK” O zaman gelin biraz daha öncesine gidelim. İş hayatına nasıl başladınız?
“MÜŞTERİMİZE RAKİP OLMAYI ETİK BULMUYORUZ”
Öğrencilik hayatımda birçok öğrencinin yapmış olduğu gibi kendi haçlığımızı çıkartmak için ilk adımı attım. Arkadaşım ve şimdiki ortağım Engin Yeşilada ve ben Türkiye’de üniversite yıllarında kapalı ekonominin piyasaya vermiş olduğu ürünleri arkadaşa, eşe, dosta satarak kendi cep haçlığımızı çıkartırdık. Böylelikle ticaretin tadına varmış olduk. O yılarda kendimize hedef koyduk. Memlekete döndüğümüzde ticaret yapmak istiyoruz hedefi ile ortağımla eğitimimizi tamamlayıp hedefimize odaklandık. Gelir gelmez ticari pazar araştırmalarına başladık.
Peki bugüne kadar herkesin merak ettiği soruyu soralım size. Bu kadar çok markayı ülkeye taşıyorsunuz. Direkt olarak kendi adınıza perakende sektörüne girmeyi düşünüyor musunuz?
Birçok sektörde araştırma yaparak o dönemin pazarındaki ihtiyaçları tespit ettik. Bulduğumuz boşluk gıda tedarikçiliğinde idi.
O yüzden perakendeyi başkası yapıyor, biz de onlara hizmet veriyoruz.
Gıda sektörüne başladığımızda ilk ürünümüz Hollanda’dan Burç marka bir sebze konservesiydi. Şu anda getirmiyoruz, o dönemlerde o ürüne ihtiyaç vardı. Başlarken uzun tarihli bir ürün olmasına dikkat ettik sorun ve benzeri durumlarla karşılaşmamak için stratejik bir yol izledik. Amacımız başlangıçta başarılı olmaktı. İlk iki ithalattan sonra kendimize olan güvenimiz de yerine geldi. Biz de bu piyasada var olabileceğimizden emin olduk ve elde ettiğimiz gelirin karını öz sermaye olarak kullanmaya başladık. Öz sermayemiz geliştikçe, dış sermayeyi de kullanmaya başladık. Kar oranımızı artırdıkça ürün çeşitlerimizi de çoğaltarak yüksek gelirler elde ettik. Adım adım o günlerden bu güne geldik. Şu an ürün yelpazesinde neler var? Gıda perakendeciliği üzerine hizmet veriyoruz. Çok fazla kategorimiz var. Et ve süt ürünleri, donmuş gıda, pastacılık, fırıncılık, bakliyat, yemeklik yan ürünler, kişisel bakım, temizlik ve atıştırmalık, sakız, çikolata, şeker gibi ürünlerimiz ve markalarımız var. Çalıştığımız markalar kendi kategorilerinde birinci ya da ikinci sıradadır. Ciddi hacimli ve kaliteli markalarla çalışıyoruz.
Biz kendi müşterilerimize rakip olmayı etik bulmuyoruz. Biz onların tedarikçisiyiz. Müşterilerimizin bizden istemiş olduğu ürünleri tedarik ediyoruz, temel tüketim ürünleri pazarlıyoruz. Perakendecilik başka bir dal, ithalat ve pazarlama başka bir dal.
“FİYATLARIMIZI ULAŞILABİLİR TUTMAYA ÇALIŞIYORUZ” Birçok kişinin daha fazla kazanmak uğruna ‘her yol mübah’ dediği bir dönemde, etik değerlere sahip çıkmak… Tekrar kutluyoruz… Biraz da ekonomiyi değerlendirelim. Reel sektörün içindesiniz, döviz kurlarındaki artış vatandaşın cebini sert vurdu. Son dönemin ekonomisini nasıl yorumlarsınız? Tabii ki daha önceleri çok büyük döviz dalgaları ile boğuştuğumuz için, bu tip dalgalanmalar aslında bize geçmiş tecrübelerimizden dolayı zor gelmiyor. Ancak zorluk nerde, insanların alım gücünde. Dar gelirli ve sabit gelirli vatandaşları çok etkiliyor. Onların etkilenmesi ve mutsuzlaşması, piyasaya direkt negatif etki bırakıyor. Mutlu müşteriler yaratmak istiyoruz, önemli olan vatandaşın mutluluğudur bir ürün pazarlarken, bir ürün satarken. Hem doğru ürün, hem de fiyatı ulaşılabilir olsun ki, bütün büyük ve küçük kitlelere ulaşabilelim diye özellikle dikkat ediyoruz. Dövizin yükselmesi tabii ki bizi negatif olarak etkiliyor ama mümkün mertebe fiyatlarımızı ulaşılabilir tutmaya çalışıyoruz.
31
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Bizim başarı stratejimiz yeni ve yapılmamış düşüncelere hayat vermekle başlıyor.
“BİRLİKTEN KUVVET DOĞAR SÖZÜ, PUSULAMIZ OLSUN”
“KALICI OLABİLMEK İÇİN KURUMSALLAŞMAK GEREKİYOR” Yatırımlarınız ne durumda? Haspolat – Değirmenlik arasında dev bir inşaatınız var. Ne olacak orası?
32
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Bu yatırımı 30 yıllık uğraşımızın meyvesi olarak nitelendirelim. Yıllardır çalışıyoruz, kalıcı olabilmek içinde kurumsallaşmak gerekiyor. Kurumsal olabilmek için de o şirketin fiziksel yapısı doğru yapıda ve düzenli olması gerekiyor. Çalışma kalitenizi artırmalısınız, Avrupa standartlarını ve kurallarını çalışma ortamınıza ve ekip arkadaşlarınız yerleştirebilesiniz. O yüzden iş yapış şekillerimizi, standartlarımızı, kurallarımızı en iyi şekilde uygulamaya çalışırken, fiziki yapımızı düzeltmek için de büyük yatırımlar yapıyoruz. Böylelikle gelecek nesillerimize kalıcı ve kaliteli bir işletme bırakabilelim.
“FARK YARAT, DEĞER KAT” Güzel bir yatırım olacağı kesin, kolaylıklar dileriz. Fikirle başlayan, başarıya ulaşan bir hikayeniz var. Başarının sırrı nedir sizce? Güzel bir soru. Çok fazla düşünüp, düşünülmeyeni yakalamaktır. Bu şekilde farklılaşmayı yaratıyorsunuz. Fark yaratabilmek ve değer katabilmek. “Fark yarat, değer yarat” deriz hep. Değer yaratıyorsanız, para kazanıyorsunuz. Para kazandığınız sürece de işiniz iyi gidiyor. Birçok kişiden fazla çalışmak, fazla düşünmek ve düşünülmeyeni düşünmek sizi onlardan farklı kılıyor.
Çok güzel özetlediniz. Okurlarımız için keyifli bir röportaj oldu. O zaman kapanışta bir de mesaj isteyelim sizden. İş dünyasına ve okurlarımıza ne söylemek istersiniz? İş dünyasına atılmak isteyenler ve iş dünyasında var olanlar olarak ikiye ayırmak istiyorum hedef kitleyi. Birçok üniversiteli gençler var. Gerek yurt içinde, gerek yurt dışında onlara tavsiyem, iyi araştırmalar yapıp ihmal edilmiş pazarları bulsunlar. O pazarlara girsinler, sırf ticaret yapmak için bir şeylere başlamak yerine, gerçekten ihtiyaç olan alanları geliştirsinler. Gerek kimsenin yapmadığı veya yapamadığı şeyleri keşfedip o alanlara girsinler. Her şartta hedefe kitlenirler ise başarılı olacaklarına inanıyorum. Diğer taraftan başarılı olmuş hali hazırda iş dünyasındaki meslektaşlarımız da gelecekten endişe etmeyip, her zaman olaya pozitif bakıp, gerekli yatırımları yapmalılar. Ve gelecekte hep birlikte var olmamızdır önemli olan. Tek bizim şirket var olsun, tek onların şirket var olsun diye bir şey olmaz, bu iş toplumsaldır. Gelecekte de hep beraber olmamızdır. Yatırımdan kaçılmamalı, herkesin işine gerekli yatırımı yapması gerektiğine inanmalıdır iş insanları. Şu an bizim yapmış olduğumuz gibi herkes kendi işine yatırım yaparsa, daha büyük istihdam yaratabiliriz. Daha büyük değerler yaratarak hepimiz hep birlikte olursak, bu memlekete sahip çıkmış olacağız. Önemli olan hep birlikte olabilmektir. Tüm iş insanlarına tavsiyem, memleketimiz için birlikten kuvvet doğar sözünü kendimize yol pusulası edinelim.
33
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
ALPET’TEN KIBRIS ÇIKARMASI
34
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Hizmet ağı hızla genişliyor, marka değeri ve sunduğu hizmetler her geçen gün artıyor. 20’nci yaşını kutlayan Alpet, bayilerini Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde buluşturdu.
Altınbaş Holding’in akaryakıt sektöründeki güçlü markası Alpet, Türkiye ve Kuzey Kıbrıs genelindeki bayileriyle Acapulco Resort Convention’da bir araya geldi. Alpet’in 20. yılına özel düzenlenen Bayi Vizyon toplantısına, Alpet’in 500’e yakın bayi temsilcisi katıldı. İki gün süren organizasyonda Alpet yöneticileri sektörel piyasaları, enerji dünyasındaki gelişmeleri ve 2017 yılını değerlendirilirken, 2018’e ait hedef ve stratejilerini de bayilerle paylaştı.
32
“Milli Petrol Markası” Türkiye ve Kuzey Kıbrıs’taki bayi ağı ile hizmet veren, akaryakıt sektörünün öncü kuruluşu Alpet adına karşılama konuşmasını Alpet Kıbrıs Ülke Müdürü Mehmet Fatih Toprak gerçekleştirdi. Ardından söz alan Alpet CEO’su Ali Murat Yeşilyurt ise Altınbaş Holding Grup Şirketlerinin faaliyetlerinden, Türkiye ve dünya enerji sektör görünümünden ve son olarak da Alpet’in bayileriyle birlikte büyüme strateji ve hedeflerinden söz etti.
Yeşilyurt konuşmasında “Bugün burada daha ileriye dengeli ve güçlü bir şekilde adım atmak için bir araya geldik. 20 yıllık serüvenimizde daima sizlerden güç alarak Türkiye’nin milli petrol markası haline geldik. Buradan geleceğe yönelik daha güçlü ve kararlı adımlarla çıkacağımıza inanıyorum” dedi. Bayi Vizyon Toplantısı’nın akademik yorum getiren konuşmacılardan Altınbaş Üniversitesi İşletme Bölümü Dekanı Prof. Dr. Ercan Gegez perakende endüstrisinde öne çıkan pazarlama yöntemleri ve piyasa araştırmalarından söz ederken; şirketlerin entelektüel sermayesinin ve dijital trendleri yakalamanın marka itibarı yaratım sürecinde önem kazandığını vurgulayan Altınbaş Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Emre Alkin dünya piyasalarındaki güncel ithalat ve ihracat rakamları üzerinden Türkiye’nin ticaret dinamiklerini ele aldı.
Başarılı Bayilere Ödül Konuşmalarıyla konuklara deneyimlerini aktaran Alpet Yönetim Kurulu Başkanı Vakkas Altınbaş ve Altınbaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Sofu Altınbaş görevlerinin ALPET’i hakettiği noktaya getirmek olduğunu vurguladı. Prof. Dr. Emre Alkin operatörlüğünde gerçekleşen kapanış panelinde ise Altınbaş Holding ve Alpet Yönetim Kurulu üyeleri Altınbaş Holding Grup Şirketleri ile tanışma hikayelerinden, sergiledikleri başarılarının arkasındaki çalışmalarından ve geleceğe yönelik marka hedeflerinden söz etti. Toplantıda uzun yıllardır Alpet ailesinin üyesi olan istikrarlı iş ortağı bayilere plaketleri verilirken, 2017 yılında en iyi performansı gösteren bayilere de ödülleri takdim edildi. Alpet bayileri, oturumlar sonrasında yenilen akşam yemeğinin ardından Latif Doğan’ın şarkıları ve sahne performansıyla eğlenme fırsatı buldu.
35
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Kulaktan dolma bilgilerle değil, mesleğin eğitimi ve bilimiyle hareket ediyorlar. Kötüsü en büyük markayı bir anda rezil, iyisi ise her daim vezir edebiliyor toplum gözünde. Dijital medyanın bu kadar yaygınlaştığı bir dönemde, şirketlerin olmazsa olmaz departmanlarından biri haline geldi kurumsal iletişim. Limasol Türk Kooperatif Bankası Kurumsal İletişim Müdürü Özlem Kavaz Soykan hem işini anlattı, hem de dikkat çeken mesajlar verdi. Sözleri önemli…
36
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
ÖZLEM KAVAZ SOYKAN LİMASOL TÜRK KOOPERATİF BANKASI KURUMSAL İLETİŞİM MÜDÜRÜ
“REKLAMIN İYİSİ KÖTÜSÜ OLMAZ
DÖNEMİ BİTTİ”
Metgin Direktörü Mehmet Hatay’ın röportajını okudunuz az önce. Mehmet Bey ‘kurumsallaşma’ vurgusu yapıyor sözlerinde.
Bu işi hakkıyla yapanların sayısı, maalesef bir elin parmaklarını geçmiyor. Fakat onlar da işin hakkını veriyor, tebrik etmek lazım.
Kurumsallaşma sürecinde olmazsa olmazlardan biri de iletişim, kurumsal iletişim.
İşte bu işin uzmanlarından biri, Limasol Türk Kooperatif Bankası Kurumsal İletişim Müdürü Özlem Kavaz Soykan konuğumuz.
KKTC firmalarında çok yaygın değil aslında. GSM ve bankacılık gibi sayılı sektörlerde var diyebiliriz. Fakat olanlar da ne kadar başarılı, tartışmaya açık.
34
Kurumsal iletişimi, sürecini ve artılarını konuşacağız…
“İLETİŞİM VE İTİBAR YÖNETİMİ DAHA BÜYÜK ÖNEM KAZANACAK” Kurumsal iletişim… Havalı bir ismi var, peki nedir anlamı? Bu departman ne iş yapar? En genel tanımıyla anlatacak olursak, kurumsal iletişim, bir kurumun iç ve dış çevresi ile sürekli etkileşimini sağlayan dinamik bir yapılanmadır. Bu paylaşım sürecinde kullanılan mesaj biçimini, teknik ve yöntemleri de belirleyen, kurumsal markaya ya da birden fazla ürün markasına bağlı olan mesajların hedef odaklı aktarımıdır. Yaygın olarak, kurumsal iletişim günümüzde basınla ve medyayla ilişkiler ya da prezentabl çalışan ve müzakere becerisine sahip kişilerin yaptığı bir iş olarak görülmektedir. Gerçekte, kurumsal iletişimin temel işlevi üst yönetime marka hakkında alınacak stratejik kararlarda hizmet vermektir. Çünkü marka yönetimi ve marka iletişimi teknik bir konudur ve üst yönetim her ne kadar markanın yönetilmesinden sorumlu olsa da bu teknik konuda iletişimciler görev almalıdır. Kurumsal iletişim departmanının üst yönetime verdiği teknik desteğin yanı sıra iletişim operasyonlarını da tam anlamıyla üstlenmesi gerekmektedir. Dış ajanslarla süreçlerin yönetilmesi, kurum içi iletişimin yürütülmesi, kriz yönetimi gibi konularda kurumsal iletişim departmanı tam yetkili olmalıdır. İletişimin öne çıktığı bu konuların farklı departmanlara dağıtılması önemli problemler doğurabilir. “Ne gibi problemler doğabilir ki?” diyebilirsiniz. Rekabetin acımasız yüzüyle karşı karşıya olan firmalar, işletmeyi başarıya taşıyacak en önemli noktalardan birinin iletişim olduğunun artık farkında. Rekabet sürecinde firmanın tutarsız bir hamlesi ciddi tehdit unsuru oluşturabilmektedir. Son yıllarda iyice farkediyoruz ki varlığını sadece yaptığı işle sürdüren, çalışanlarından, toplumdan kopuk yöneticilerin iş hayatında başarı şansı kalmadı. Yöneticilerin başarılı bir yönetim takımı oluşturması, firma içinde ve dışında güvenilir bir iletişim kurması ve iyi bir kurumsal vatandaş olmak için çalışması gerekiyor. Şimdiden görülüyor ki, gelecek iletişime açık, pozitif düşünceye odaklanan “insancıl” yöneticilerin olacak. Hissedarları, çalışanları, müşterileri, tedarikçileri ve toplumun tüm kesimleriyle pozitif sinerji yaratarak, doğru iletişim kanallarını kullanarak iletişim kuran yöneticiler başarıya ulaşacak. Özellikle her şeyin çok
çabuk yayılıp paylaşıldığı bu yeni dijital dönemde, iletişim ve itibar yönetimi yapmak daha büyük önem kazanacak.
“KURUMSAL İLETİŞİM OLMADAN BAŞARI DÜŞÜNÜLEMEZ” Limasol Türk Kooperatif Bankası’nın iletişime bünyesinde kurumsal iletişim departmanı bulunduran ender kurumlardan birisi olduğunu biliyoruz. Nasıl değerlendiriyorsunuz? Günümüzde iletişimin hayatımızın her alanına yerleştiğini görüyoruz. İletişim bu kadar önemliyken kurumların iletişim planı tasarlamadan başarı hedeflemesi düşünülemez. Limasol Bankası bu noktada öngörülü davranarak halkla ilişkiler ve reklam departmanı açarak bir adım attı. Daha sonraki yıllarda departmanın ismi kurumsal iletişim olarak değişti. Limasol Bankası ve yan kuruluşları güçlü bir kurum kültürünü, uyumlu kurum kimliğini, kurumsal vatandaşlık sorumluluğunu, basınla uyumlu ve profesyonel ilişkiler ve kriz planlamasını desteklemeyi benimsemiştir.
“ÖNCELİĞİMİZ TOPLUMSAL FAYDA” Nasıl bir çalışma takviminiz var? Öncelikleriniz neler? Biz herşeye bilimsel ölçekte yaklaşmayı tercih ediyoruz. Düzenli olarak kamuoyu yoklaması yaparak yıllık stratejik planımızı belirliyor, bütçe çalışmasını yapıyor ve aksiyon planı çerçevesinde tarihlendiriyoruz. Kurum içi ve kurum dışında çalışmalarımızı sürdürüyoruz. İnsan odaklı yaklaşımımızı her alanda korumaktayız. Kurumun vatandaşlık sorumluluğunu gözeten projelere hayat vermeyi seçiyoruz. Toplumsal fayda gözeten işlerle anılan en gözde yerli kurumlardan birisi olduğumuzu da yaptığımız kamuoyu yoklamalarından da görüyoruz, bu bizi mutlu ediyor.
PROJELERE VİZYON VE MİSYON DEĞERLENDİRMESİ Aslında sadece kendi içinizde değil, farklı kurum ve kuruluşlarla da ortak projelere imza atıyorsunuz. Bu projeleri değerlendirme ve uygulama kriterleriniz neler? Öncelikle, topluma verdiğimiz güvenle alakalı olsa gerek, pek çok kurum kuruluş veya şahıs projelerine partner ararken bizlere başvuru yapmayı tercih ediyorlar. Başvuru yaparken de en sıklıkla duyduğumuz cümle “sizinle
37
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
38
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
yapmak istiyoruz, çünkü siz iyi işler yapıyorsunuz” oluyor. Bu durum haliyle bizi hem mutlu ediyor hem de bize ciddi bir sorumluluk yüklüyor. Başvuru yapanın projesi bizim vizyon ve misyonumuza uygunsa değerlendiriyoruz ve o projeyi ortak zeminde topluma en faydalı olacak şekilde hayata geçirmek için canla başla çalışıyoruz. Bugüne kadar pekçok farkındalık kampanyasına destek verdik. Sadece Limasol Bankası olarak değil, yan kuruluşlarımızla da bu konulara özel önem gösteriyoruz. Çevreyle, eğitimle, sanatla, sporla, sağlıkla, trafikle ve daha pek çok konuyla ilgili proje başarıyla gerçekleştirildi. Gerçekleştirilmeye de devam edecektir. Bankamızın yan kuruluşu olan ve benim de yönetim kurulunda yer aldığım Limasol Sosyal Sorumluluk kurumunun “sürdürebilir bir gelecek için” temasıyla çocuklara yönelik çalışmaları da ayrıca devam etmekte ve geniş kitlelere ulaşmaktadır. Ancak belirtmek isterim ki Limasol Sosyal Sorumluluk Kurumu sponsorluk veren, bağışlar yaparak etkinliklere katkı sağlayan bir oluşum değil. Kendi programını belirleyen ve yıllık planına göre de sürdürülebilir (devamlılık arzeden) çalışmalara imza atan bir yapılanmadır. Bir diğer yan kuruluşumuz olan Limasol Sigorta da ayni şekilde toplumsal duyarlılık içerisinde çalışmalarını yürütmektedir. Toplumu bilinçlendirme hedefiyle düzenlenen etkinlikler yanı sıra, sigorta yaptıracak olan müşterileri bilinçlendirmeye yönelik çalışmalara da emek harcanmaktadır.
“STRATEJİDEN ANLAYANLAR GÜMBÜR GÜMBÜR GELİYOR” Hem bu röportajı okuyan iş insanları, hem de kurumsal iletişim uzmanları için, hatta bu sektöre girmeyi düşünenler için neler söylemek istersiniz? Kurumsal İletişim son on yılda hiç olmadığı kadar önemli bir hal aldı. İletişimi fikir bazlı işler olarak görenlerin yerini, stratejiden anlayanların gümbür gümbür geldiği bir dönem içerisine girildi. “Reklamın iyisi kötüsü olmaz, medya bizden bahsetsin” dönemi çoktan rafa kalktı. Önümüzdeki yıllarda da atak, proaktif, yaratıcı ve girişimci davrananların ipi göğisleyeceği bir dönem olacağı ortada. Dijital medyanın her gün farklı bir şekilde hayatlarımıza girdiği ortada. Bireylerin iletişim kanallarıyla bu kadar içli dışlı olmaları her geçen gün kurumların işini daha da zorlaştıracaktır. Şeffaflık hiç olmadığı kadar önem kazanmaya devam edecektir. Bu noktada da samimi, şeffaf stratejilerle çalışan kurumlar yükselmeye devam edecektir.
Özlem Kavaz Soykan kimdir? Lefkoşa’da dünyaya geldim. Doğu Akdeniz Ünüversitesi (DAÜ) İletişim Fakültesi mezunuyum. Yüksek lisansımı da yine DAÜ’de aynı alanda tamamladım. Yüksek lisans sürecinde üniversitede araştırma görevlisi olarak görev aldım. Akabinde Avrupa Birliği Bilgi Merkezi’nde 3 yıla yakın bir süre çalıştım. 6 yılı aşkın bir süreden beri de Limasol Bankası’nda Kurumsal İletişim Müdürü olarak kariyerime devam etmekteyim. Evliyim ve bir kızım var.
39
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
VERGİ REKORTMENLERİ
İLK 25
Maliye Bakanlığı, 2016 yılında kimin ne kadar vergi ödediğini veya ne kadar zarar ettiğini açıkladı. Bu yıl da vergi rekortmenlerinde ilk 25’e oteller ve turizm şirketleri ile bankalar girdi. SIRA NO
40
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
haberler
ARALIK 2017
SİCİL NO
2016 yılı vergilendirme dönemi için beyanda bulunan bin 749 kurum, 932 şahıs zarar beyan etti. 523 kurum, 844 şahıs ise hiç vergi beyanında bulunmadı.
KURUMUN ÜNVANI
BEYAN EDİLEN VERGİ MATRAHI
VERGİ
1
MŞ15934 T&T HAVALİMANI İŞLETMECİLİĞİ İNŞ.SAN.VE TİC.ŞTİ.LTD.
117.494.649,00
27.611.242,00
2
MŞ2843
VOYAGER KIBRIS LTD.
-31.515.117,00
21.073.004,90
3
KR2
K.T.ELEKTRİK KURUMU
160.239.781,00
16.023.978,00
60.960.935,00
14.325.819,00
4
YŞ0001
TÜRKİYE İŞ BANKASI A.Ş.
5
MŞ07841
ARKIN INVESTMENTS LTD.
8.383.118,00
10.475.918,13
6
MŞ10079
NICOSIA BETTING LTD.
5.784.059,00
10.323.155,74
7
YŞ00227
-1.531.882,00
8.308.721,71
8
MŞ04743
CREDİTWEST BANK LTD.
34.943.323,00
8.211.681,00
9
MŞ08542
AYDOĞAN TOURISM & LEASURE LTD.
8.336.499,00
7.697.728,72
10
MŞ08072
BUMERANG TRAVEL CLUB LTD.
-115.156.559,00
7.478.513,99
11
YŞ00183
TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş.
31.233.116,00
7.339.782,00
12
YŞ0005
T.C.ZİRAAT BANKASI A.Ş.
28.820.887,00
6.772.908,00
13
MŞ11121
14
MŞ3904
KIBRIS İKTİSAT BANKASI LTD.
26.201.849,00
6.157.434,00
15
MŞ05972
VİYA BANK LTD.
25.091.165,00
5.896.423,00
16
MŞ08464
PARAMARİBO TURİZM LTD.
-37.441.607,00
5.658.130,63
17
MŞ14244
WORLDSTAR BETTİNG LTD.
1.211.238,00
5.574.040,38
18
YŞ160
AKSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş
22.263.885,00
5.232.013,00
19
MŞ13441
KANTARA PALACE LTD.
2.609.256,00
5.147.770,04
20
MŞ02531
ASBANK LTD.
21.761.945,00
5.114.057,00
21
MŞ07948
SAVOY CO.LTD.
-20.136.598,00
5.086.025,03
22
MŞ-98
KIBRIS TÜRK PETROLLERİ LTD.
21.424.278,00
5.034.705,00
23
MŞ03188
ERSAY İŞLETMELERİ LTD.
5.088.634,00
5.006.649,74
24
MŞ10385
DAV ENTERPRISES LTD.
3.677.870,00
4.871.466,59
25
MŞ06069
KIBRIS KAPİTALBANK LTD.
16.886.318,00
3.968.284,00
NET TURİZM TİCARET VE SANAYİ ANONİM ŞİRKETİ
MERSOY TURİZM OTELCİLİK İŞLETMELERİ ŞİRKETİ LTD.
6.678.293,72
SIRA NO
SİCİL NO
GELİR VERGİSİ YÜKÜMLÜSÜNÜN ADI-SOYADI
BEYAN EDİLEN GELİR
VERGİ
1
026631
TOPAL TAHİR
4.239.852,00
1.390.662,42
2
172103
ALTINBAŞ SOFU
2.457.408,00
897.800,28
3
099963
ALTINBAŞ VAKKAS
2.384.705,00
874.902,36
4
028703
HACIALİ MUSTAFA
6.782.048,20
761.670,57
5
122264
ÇERKEZ GÜNAY
2.078.924,00
641.782,81
6
213707
VUDALI DARREN
3.008.585,00
593.691,35
7
019433
CEMİL IŞIN RAMADAN
4.224.660,11
520.423,76
8
017115
ŞEVKET ERGÜN O.
1.563.470,00
462.460,85
9
134500
ŞEVKET ORHAN
1.585.615,76
461.803,02
10
158439
ŞEVKET ERTUĞ
1.563.470,00
459.588,44
11
037146
ERSALICI TURGAY
2.550.209,04
409.380,80
12
116266
EFE SAMİ
1.305.545,00
404.044,86
13
142422
BAŞEL BURAK
1.261.158,40
400.575,30
14
P004276579
YUSUF ABDULLAH CÜNEYT
1.250.000,00
371.161,75
15
189674
BÖRTEÇENE İBRAHİM HAKAN
1.346.272,00
370.949,66
16
113904
EZİÇ MEHMET
1.958.034,14
332.150,72
17
3046196588
KAZANCI ŞABAN CEMİL
1.042.968,00
310.366,97
18
016050
SANVER AHMET
1.122.757,90
291.035,31
19
006386 S
SANVER ÖNDER
20
121753
21
002858
22
140050
ÖZMERTER METE
23
218670
24 25
1.114.949,51
290.772,47
BOYACI METE
940.000,00
276.559,72
SEZERLİ ARİF
827.915,68
252.206,83
2.301.271,58
230.127,16
KARAKUŞ MEHMET
714.977,00
225.485,93
148464
ERSOY SERDAR
657.844,00
204.369,95
213565
SYED M.MAZHER ZAHEER
677.490,00
197.675,47
41
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
DÖVİZ 42
KURLARI
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
2012-2017
40
DİKKAT! DÖVİZ ÇIKABİLİR, CEP YAKABİLİR!
Ev alan, kiralayan, otomobil değiştiren, çocuğunu okutan, ithalat yapan, Güney’den alışverişi tercih eden ve diğerleri… Dövizdeki dalgalanma hem ekonomiyi, hem de vatandaşın cebini sert vuruyor. Sterlin, Euro ve Dolar yeni rekorlar kırdı. Devamı için de endişe var. Peki neydi ne oldu kurlar ve 2018 için senaryolar nasıl?
Para piyasalarındaki her hareketin, küçüğünden büyüğüne herkes tarafından hissedildiği bir ülke Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Resmi para birimi Türk Lirası, fakat dövizdeki her dalgayı yaşıyor vatandaş. İş adamından öğrencisine kadar, dövize bağlılık, hatta bağımlılık söz konusu. Düşünün ki Türk Lirası değer kaybedince, sterlin değerlenince kira ödeyen de etkileniyor, otomobil
alan da, ithalat yapan da. A’dan Z’ye geniş bir etki ağı oluyor kur artışının. Ve 2017 bu anlamda hareket dolu bir sene oldu. Kurlar kendi rekorunu kırdı arka arkaya. Sterlin 6, dolar ve Euro 5 liraya göz kırptı. Peki nasıl geldi bu noktaya? Hangi sene, hangi ay ne kadardı, nasıl yükseldi? Hepsini grafiklerle paylaşacağız sizinle. Ama önce anket diyelim.
43
Sterlin kuru için yıl sonu tahmininiz nedir?
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
STERLİN İÇİN 6 TL TAHMİNİ Ekonomi Kıbrıs Prestige okurlarıyla bir döviz anketi yaptık. Bu ay sonunda, yani yılın da sonunda sterlin kuru ne olur diye sorduk. KKTC ekonomisinde en sık kullanılan döviz cinsi için çok farklı tahminler çıktı. Çoğunluğun tercihi 6 TL oldu. Yani ankete katılanların yüzde 41,6’sı sterlin kurunun bu yılı 6 lira seviyesinde kapatacağını düşünüyor. İkinci sıradakiler ise 5.5 diyenler. Katılımcıların yüzde 26,7’si sterlin için 5 buçuk lira tahmininde bulunuyor. Yüzde 18,8 mevcudu korur düşüncesinde, yüzde 12,9 ise iyimser bakan taraf. 5 liranın da altına düşer diyorlar, tahminleri 4 buçuk lira.
ARALIK 2017
2012 - 2017 yılları arası ortalama Sterlin alış ve satış kuru kaç TL olmuş aşağıdaki tablodan görebilirsiniz.
Yıl 2012 2013 2014 2015 2016 2017
DÖVİZ
KURLARI 44 Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017 2012-2017
GBP Ortalama Alış 2,8380 TL 2,9721 TL 3,5962 TL 4,1519 TL 4,0831 TL 4,6671 TL
GBP Ortalama Satış 2,8528 TL 2,9876 TL 3,6149 TL 4,1736 TL 4,1044 TL 4,6914 TL
2012 - 2017 yılları arası ortalama Dolar alış ve satış kuru kaç TL olmuş aşağıdaki tablodan görebilirsiniz.
Yıl 2012 2013 2014 2015 2016 2017
USD Ortalama Alış 1,7921 TL 1,9020 TL 2,1881 TL 2,7209 TL 3,0223 TL 3,6380 TL
USD Ortalama Satış 1,8007 TL 1,9061 TL 2,1921 TL 2,7258 TL 3,0277 TL 3,6446 TL
2012 - 2017 yılları arası ortalama Euro alış ve satış kuru kaç TL olmuş aşağıdaki tablodan görebilirsiniz.
Yıl 2012 2013 2014 2015 2016 2017
42
EURO Ortalama Alış 2,3040 TL 2,5261 TL 2,9060 TL 3,0181 TL 3,3411 TL 4,0940 TL
EURO Ortalama Satış 2,3151 TL 2,5316 TL 2,9112 TL 3,0235 TL 3,3471 TL 4,1013 TL
Ay Ocak Şubat
GBP Döviz Alış- Ortalama 4,6024 4,5764
GBP Döviz Satış- Ortalama 4,6264 4,6003
Mart Nisan Mayıs Hazian Temmuz Ağustos
4,5147 4,5965 4,6059 4,4881 4,6122 4,5479
4,5382 4,6205 4,6300 4,5115 4,6362 4,5716
Eylül Ekim Kasım Aralık
4,5948 4,8276 5,1127 5,2358
4,6188 4,8527 5,1394 5,2631
Ortalama
4,6591
4,6833
USD Döviz Alış- Ortalama
USD Döviz Satış- Ortalama
3,7388 3,6697 3,6678
3,7455 3,6763 3,6744
3,6510 3,5694
3,6576 3,5758
Temmuz Ağustos
3,5168 3,5577 3,5116
3,5231 3,5642 3,5179
Eylül Ekim Kasım
3,4619 3,6639 3,8780
3,4682 3,6705 3,8850
Aralık Ortalama
3,8984 3,6328
3,9054 3,6394
EURO Döviz Alış- Ortalama 3,9713 3,9091 3,9167
EURO Döviz Satış- Ortalama 3,9784 3,9162 3,9237
Nisan Mayıs Hazian Temmuz Ağustos
3,9082 3,9391 3,9416 4,0918 4,1450
3,9153 3,9461 3,9487 4,0992 4,1525
Eylül Ekim Kasım Aralık Ortalama
4,1381 4,3083 4,5493 4,6197 4,0895
4,1455 4,3160 4,5575 4,6280 4,0968
Ay Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Hazian
Ay Ocak Şubat Mart
DÖVİZ
45
KURLARI Ekonomi Kıbrıs
Prestige OCAK- ARALIK ARALIK 2017 2017
46
GÖKHAN NAİM GESFİ DÖVİZ DİREKTÖRÜ
“DALGALI DENİZDE, LİMANDAN AYRILMAYIN”
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Peki para piyasalarındaki bu sert dalgalanmaya karşı ne yapmak lazım, Kıbrıs’a yansımaları nasıl. Onu da Gesfi Döviz Direktörü Gökhan Naim ile değerlendirdik.
Döviz kurlarındaki yüksek tansiyonu nasıl yorumluyorsunuz? Aslında şöyle değerlendirmek lazım, bütün olay 2013 yılında Gezi Parkı olaylarına dayanan bir süreçti. Türkiye 2013 yılında Gezi Parkı’ndan sonra ekonomi politikalarında farklı bir yol izlemeye başladı. Bu yolda şuydu, yüksek faiz politikasını terk ederek daha düşük faiz daha yüksek kur politikasıyla ihracata dayalı büyüme modelini yaratacak anlayışa girdi. Ama dünya konjektöründeki gelişmeler, Türkiye ekonomisinin bu şansı kullanmasına olumlu yönde fırsat vermedi. Bunun zararlarını yaşadı. Türkiye’de %8’le başlayan enflasyon, bu son süreçte %13’lere dayandı. O günlerden bu günlere %100’e yakın bir devalüasyon oldu baktığımızda 2 Lira olan dolar kuru, bugün 3,90’lara dayandı. Euro kuru
2,3’lerden 4,8’lere yaklaştı. Enflasyon da yükseldi. Dövizle yatırım yapmayı veya borçlanmayı düşünenlere bir mesajınız var mı? Şimdi piyasalarda oynaklık dediğimiz şey çok yüksek. Dolayısı ile bazı insanlar ve bazı kurumlar bizim saf vatandaşlardan faydalanmak istiyor. Onun için herkes gözünü dört açsın. Böyle para kazanmak çok kolay bir iş değil. Yani özellikle bu vadeli işlem opsiyon borsası veya forex piyasasında işlem yapanlar, kendi bilgi ve deneyimlerinin yanında uzman insanlardan da görüş alsınlar. Ama hiçbir zaman aşırı bir risk almasınlar. Böyle dalgalı denizlerde, limandan kesinlikle ayrılmasınlar. Daima limanda dursunlar. Bu çok önemli, altını çizerek söylemek isterim.
47
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
“
“
SADECE KUŞLAR UÇMAZ, SİZ DE UÇABİLİRSİNİZ
KKTC’nin ilk ve tek hava yolu şirketi Kıbrıs Türk Hava Yolları’nın genel müdürlüğünü yaptı, hala KKTC’de Pegasus Hava Yolları’nın başında. Turizm şirketi var, sık sık seyahat ediyor, dünyayı geziyor. Havacılık sektörünü yakından tanıyan iş insanı Zeki Ziya, artık kendisi de uçuyor. Microlight kullanıyor, paraşütle atlıyor.
48
Havada yaşadığı keyfi tek kelimeyle anlatıyor, ‘özgürlük’ diyor.
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
ZEKİ ZİYA Pegasus Kıbrıs Genel Müdürü ve Cyprus XP Travel Direktörü
Yürüyüş yapmak, ötesine geçip dağlara tırmanmak keyifli. Denizde yüzmek, dalış yaparak deniz altını keşfetmek ya da tekneciliğe başlamak bambaşka. Peki hiç uçmayı denediniz mi? Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde son dönemde daha da sıklaşıyor bu hobiyi edinenlerin sayısı. Kimi paraşütle atlıyor, kimi o küçük helikopter ve uçaklarla pilot oluyor. Bu güzel adanın tadını, gökyüzünde çıkarıyor. Adını sık sık duyduğumuz, geçerken tabelasını gördüğümüz Geçitkale Havalimanı havacılık tutkunlarının buluşma noktası. Hava Sporları Federasyonu’nun burada tesisi var. Tesiste de öğretmen pilotları ve hava araçları...
46
Federasyon’un başına bir süre önce turizmci iş insanı Zeki Ziya geldi. Pegasus Kıbrıs Genel Müdürü ve Cyprus XP Travel Direktörü Zeki Bey, Hava Sporları Federasyonu Başkanı olarak da yeni bir görev üstlendi. Başkan olarak da bu sporlara öncülük yapıyor bir süredir. Kıbrıs semalarında uçak kullanıyor, paraşütle atlıyor özgürlüğe… Kıbrıs’ın tek ekonomi ve iş dünyası dergisi Ekonomi Kıbrıs Prestige’de ‘Hobi’ köşemize konuk oluyor Zeki Ziya. Havacılığı konuşuyoruz, dikkat çeken mesajları var.
“HAVACILIK İŞİM, HAVA SPORLARI HOBİM” Hava sporları başkanlığınız hayırlı olsun. Paylaşmış olduğunuz etkinlik fotoğrafları dikkat çekici. Nasıl başladı bu tutkunuz? Hem turizm, hem de havacılık sektörünün direkt içindeyim uzun yıllardır. Hava sporları olarak ise arkadaşlarımın teşvik etmesiyle başladı süreç.
Bu alanda vermiş olduğum öneriler, yenilik projeleri ve fikirlerimi başarılı bulup beni federasyona aldılar. Hayırlı olsun. Her anlamda havacılığın içindesiniz... Havacılık kısmı iş, hava sporları ise hobi… Başarıyı yapılan işten keyif alırsanız yakalayabilirsiniz. Aksi takdirde sevilmeyen bir işteyseniz, kimsenin başarılı olma lüksü olamaz. Havacılık işletme olarak severek yaptığım bir iş, hava sporları da severek ilgilendiğim bir spor. Gerçekten apayrı keyif alıyorum.
49
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
“Tek kelimeyle: ÖZGÜRLÜK…” Paraşütle de atladınız yakın zamanda. Havada olmak size ne hissettiriyor? Özgürlük… Tek kelimeyle böyle anlatabilirim, gerçekten özgürlük. O sırada sadece anın tadını çıkarıyorsunuz. Başka hiçbir şey düşünmüyorsunuz.
50
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
Bu özgürlük hissine ulaşmak için, hava sporları olarak hangi alternatifler var? Seçeneğimiz çok fazla. Maket uçak, model uçak, drone, ultralıght, gyrokopter, microlıght, serbest paraşüt, statik ve yamaç paraşütü ile rahat rahat uçuş yapabiliyoruz.
“Bu sporu halka yayacağız” Çok keyifle anlatıyorsunuz. Peki pahalı bir spor mudur?
ARALIK 2017
Normal şartlarda kişisel yatırım amaçlı bakılırsa pahalı bir spor. Ciddi bir gelir kaynağınızın olması gerekiyor. Onun için biz bunu halka yaymayı hedefliyoruz. Bünyemizde bulunan teknik aletlerin kısa süreli kullanım bedeli ile bu spordan yararlanabilmelerini sağlamak istiyoruz. İşte bu yüzden hava sporları ile ilgilenen herkese ulaşım kolaylığı hizmeti vereceğiz.
“Türkiye Milli Takımı KKTC’den” Harika proje, başarılar. Hava sporları keyifli, peki Kıbrıs’taki durumu nasıl değerlendiriyorsunuz? Kıbrıs’ta hava sporları çok başarılı. Gerçekten çok çok başarılı. Üç efc dediğimiz maket planor dalındaki yarışmada, takımımız Avrupa birincisidir. 2017 yılında yapılan yarışmalarda birinci geldik. Türkiye milli takımı adına yarıştılar. Bizim için esas gurur verici kısmı, 80 milyon nüfuslu Türkiye’nin üç kişilik milli takımının tamamen bizim sporcularımız tarafından oluşmasıdır. Daha da ötesi gidip Avrupa şampiyonluğunu alıp gelmektedir. Aynı şekilde yamaç paraşüt takımımız da Türkiye milli takımını temsil etmektedir. Avrupa’da ilk 10
içerisindedirler.
“Kapımız herkese açık” Ne güzel bir başarı, sporcuları bir de buradan tebrik edelim o zaman. Çok güzel anlattınız bu kısmı, eminiz ki okuyan birçok kişi heveslendi. Gelin şimdi biraz tavsiyede bulunalım. Hava sporları ile ilgilenenler veya ilgilenmeyi düşünenler ne yapmalı? Havacılıkla ilgilenen herkes bize ulaşabilir, hiç çekinmesinler. Çok güzel bir ekibimiz, profesyonel kadromuz ve birbirinden güzel hava araçlarımız var. Ve en güzel yaşın şu ki, kapımız herkese açık.
“Tüm kurumları dahil etmek istiyoruz” Bu kulvarı daha da genişletmek için neler yapmayı planlıyorsunuz? Spor kulüpleri, eğitim sektörü ve tüm kurumları bu spora dahil etmek istiyoruz. Mesela şimdiden liselerin ziyaretleri başladı, o yaşta bu heyecanı yaşadıklarını görüyoruz. Aynı şekilde spor kulüplerini buraya dahil etmek için çalışmalara başladık, ilgilenen herkesin bize ulaşması yeterli.
“Siz de uçabilirsiniz” Hobi köşemize konuk oldunuz, keyifli bir sohbetti, teşekkürler. Son olarak okurlarımıza bir mesajınız var mı? Sadece kuşlar uçmaz. Siz de uçabilirsiniz. Bunun da tek bir yolu var, bizimle irtibata geçmeniz... Eminim ki birçok kişinin hayali bu ve bizimle gerçek olacak. Federasyonumuz ve sporcularımız adına size de teşekkür ediyorum.
51
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
52
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
53
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
N
E EREDE E KADAR
?
51
3,15 TL
2,95 TL
8,74 TL
5,22 TL
3,65 TL
8,95 TL
6,62 TL
6,68 TL
1,75 TL
3,45TL
5,24 TL
12,17 TL
6,70 TL
3,95 TL
6,04 TL
2,76 TL
2,99 TL
3,99 TL
16,43 TL
10,35 TL
3,45 TL
4,99 TL
6,62 TL
14,49 TL
2,99 TL
3,25 TL
7,95 TL
5,52 TL
7,99 TL
5,45 TL
11,93 TL
3,22 TL
KARNABAHAR (KG)
DOMATES
(KG)
SALATALIK (KG)
54
Ekonomi Kıbrıs
Prestige KEREVİZ (KG) ARALIK 2017
MANDALİNA
LİMON
(KG)
(KG)
HAVUÇ (KG)
BAL KABAĞI
(KG)
*Not: Tüm fiyatlar; Sterlin kuru 5 lira 30 kuruş, Euro kuru 4 lira 60 kuruş baz alınarak hesaplanmıştır
2,25 TL
2,45 TL
3,71 TL
11,96 TL TURP
12,00 TL
12,95 TL
13,25 TL
(KG)
31,28 TL TAVUK FİLETO (KG)
25,00 TL
31,00 TL
26,50 TL
31,88 TL DANA KIYMA (KG)
4,15 TL
3,10 TL
7,42 TL
6,39 TL SÜT (LT)
5,50 TL
3,90 TL
7,95 TL
12,42 TL YUMURTA
5,25 TL
5,50 TL
9,01 TL
(6 ADET)
4,04 TL UN (KG)
3,67 TL
5,70 TL
6,36 TL
8,46 TL 95 OKTAN BENZİN (LT)
3,47 TL
5,11 TL
6,51 TL
7,13 TL
*Not: Tüm fiyatlar; Sterlin kuru 5 lira 30 kuruş, Euro kuru 4 lira 60 kuruş baz alınarak hesaplanmıştır
DIESEL
(LT)
EKONOMİ YENİ İŞ ARAÇLARI VE OTOBÜSLERİN İTHAL VERGİLERİ KALDIRILDI
13. MAAŞLAR İÇİN 250 MİLYON TL ÖDENDİ Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun, yılbaşı öncesi 13. maaşlar yanında reel sektör ödemelerinin de ödendiğini açıkladı. Bakan Atun, reel sektör ödemeleri başta olmak üzere işçi ve memurların 13. Maaş ödemeleri, emeklilerin 13. Maaş ödemeleri, belediyelerin ödemeleri, Cypfruvex, BRT, TAK ve sigortalar olmak üzere piyasaya 250 milyon Türk Lirası değerinde ödemenin yapıldığını belirtti.
56
Bakan Atun, reel sektör ödemeleri için 2.042 milyon, İşçi ve memur Maaş ödemeleri için 99.570 milyon, Emeklilerin 13. Maaşları için 68.385 Ekonomi Kıbrıs milyon, belediyeler için 19.660 Prestige ARALIK BRT, 2017 TAK ve Cypruvex için milyon, 4.226 milyon, sigortalar ve din işleri dairesi için 33 milyon Türk Lirası tutarında ödeme gerçekleştiğini asçıkladı.
GENÇLER ÜNİVERSİTE İÇİN HANGİ ÜLKEYİ TERCİH EDİYOR? KKTC liselerinden 20162017 öğretim yılında mezun olan öğrencilerin yüzde 74.5’i üniversiteye gitti. Üniversiteye giden öğrencilerin yüzde 64’ü KKTC’de, yüzde 27’si Türkiye’de ve yüzde 8.9’u ise Türkiye ve KKTC dışındaki ülkelerde yükseköğrenim görmeyi tercih etti Milli Eğitim ve Kültür Bakanlığı, Yüksek Öğrenim ve Dışilişkiler Dairesi Müdürü Ziya Öztürkler, 2016-2017 öğretim yılında KKTC liselerinden 2 bin 736 öğrencinin mezun olduğunu belirtti. Öztürkler, KKTC liselerinden mezun olan 2 bin 736 öğrenciden 2 bin 039’unun üniversitede okumayı tercih ettiğini açıkladı.
Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun, özel sektör yatırımlarının desteklenmesi politikası dahilinde yerel firmalarımızın üretim ve hizmetlerini yürütmesi ile ilgili kullanmak zorunda oldukları motorlu iş araçlarının iş verimliliğinin artırılması ve yol güvenliliğin sağlanması, yol güvenliği ile birlikte yeni model düşük emisyonlu çevre dostu araçların ülkeye kazandırılması, iş araçları filosunun yenilenebilmesi, çağdaş bir yapıya kavuşturulması ve geliştirilmesi yönünde ithal edilecek yeni iş araçları ve yeni otobüslere uygulanan Rıhtım Harçları, Katma Değer Vergisi ve Fiyat İstikrar Fonu oranlarında yeni araç alımını teşvik amacıyla düzenlemeye gidildiğini ve harç oranlarının sıfırlandığını söyledi. Bakanlık Basın Bürosundan verilen bilgiye göre Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun, dün bakanlar kuruluna sunduğu önerge ile ülkeye ithal edilen iş araç ve makinaları ile otobüslerin sıfır kilometre olmak şartı ile tüm gümrük vergilerinin kaldırılması sağlandı.
57
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
NOTLARI BITCOIN REKORA DOYMUYOR Sanal para birimi Bitcoin’in değeri 19 bin doları aşarak yeni bir rekor kırdı.
KASIM AYINDA YATIRIMCISINA EN ÇOK KAZANDIRAN YATIRIM ARACI Ekonomi Kıbrıs
58
Prestige ARALIK 2017
TÜİK, kasım ayına ilişkin finansal yatırım araçları reel getiri oranları verisini yayımladı. Buna göre aylık en yüksek reel getiri, yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) ile indirgendiğinde yüzde 3,95, tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ile indirgendiğinde ise yüzde 4,49 oranlarıyla külçe altında gerçekleşti. Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde; yatırım araçlarından dolar yüzde 3,73, euro yüzde 3,57 oranında reel getiri sağladı. Buna karşılık BIST 100 endeksi yüzde 0,42, mevduat faizi yüzde 1,12 ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) yüzde 4,39 oranında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde dolar yüzde 4,28, euro yüzde 4,11, BIST 100 endeksi yüzde 0,10 oranında reel getiri sağlarken, mevduat faizi yüzde 0,60 ve DİBS yüzde 3,89 oranında yatırımcısına kaybettirdi.
Bitcoin’in değeri 14 bin ve 16 bin doları geçmesinin ardından bugün de 19 bin 380 dolara kadar yükseldi. Böylece, sanal para birimi son üç günde yüzde 65 değer kazanmış oldu.
VERGİ YÜKÜ EN AĞIR OLAN ÜLKELER
Bu ay başından itibaren değeri yüzde 96 artan Bitcoin, sene başından bu yana ise yaklaşık yüzde bin 900 prim yaptı.
OECD ülkeleri baz alınarak hazırlanan “En Ağır Vergi Yükü Olan Ülkeler” raporu yayımlandı.
Öte yandan, Bitcoin’in değeri 19 bin doları aşmasının ardından kısa bir süre sonra 15 bin 145 dolara düştü ve TSİ 07.00’de 16 bin 715 dolardan işlem gördü. Piyasa değeri 280 milyar doların üzerine çıkan Bitcoin, uluslararası ilaç firması Pfizer ve ABD’li telekomünikasyon şirketleri AT&T ve Verizon gibi dev firmaları geride bırakıyor. Dünya genelinde bin 200’e yakın diğer sanal para birimlerinin toplam piyasa değeri ise yaklaşık 400 milyar seviyesinde bulunuyor.
şte listedeki o ülkeler... 1- ABD - yüzde 25.5 2- Güney Kore - yüzde 26.3 3- Avustralya - yüzde 28.2 4- Japonya - yüzde 30.7 5- Kanada - yüzde 31.7 6- Birleşik Krallık - 33.2 7- İspanya - yüzde 33.5 8- Almanya - yüzde 37.6 9- Yunanistan - yüzde 38.6 10- İsveç - yüzde 44.1 11- Fransa - yüzde 45.3 12- Danimarka - yüzde 45.9
59
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Anayasamızın “Kalkınma ve Planlama” başlıklı 134’üncü maddesinin (1)’inci fıkrası sadece iki tane, kısacık ama önemi çok büyük olan şu cümlelerden oluşmaktadır: “Ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınma, plana bağlanır. Kalkınma bu plana göre gerçekleştirilir.” Burada dikkat edilmesi gereken, ülkemizde kalkınmamın planlı ve programlı bir şekilde olmasının ihtiyaçtan da öte Anayasal zorunluluk olduğudur. Ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel olarak içinde bulunduğu sıkıntılar malum. Anayasal zorunluluk olmasına rağmen, yıllardır gerçek anlamda bir kalkınma planının yapılmamış olduğu, ekonomimizin hangi mal ve hizmetlerde diğer ülkelere kıyasla mukayeseli üstünlüğe sahip olduğunun belirlenmemiş olduğu, teşvik sisteminin oluşturulmuş bir kalkınma planı çerçevesinde rasyonel şekilde sağlanmasından çok uzak olduğu, çağımızın yaşadığı teknoloji odaklı gelişmişliğe, dijital ekonomiye yeterli önemin verilmediği maalesef aşikardır.
60
YRD. DOÇ. DR. KEMAL BAĞZIBAĞLI EKONOMİ BÖLÜMÜ DOĞU AKDENİZ ÜNİVERSİTESİ
Başlangıç Noktamız Kapsamlı Bir Veri Bankası Yaratmaktır
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
köse yazısı
Peki, ülke olarak içinde bulunduğumuz tüm sıkıntılara, izolasyonlara, tanınmamışlığa rağmen gerçek anlamda bir kalkınma planı yapmak ve ekonomik, sosyal ve kültürel olarak gelişmek çok mu zordur? Kesinlikle hayır. Ülkemizin kalkınma planını kısa bir yazıda şekillendirmek tabii ki mümkün değildir. Bu yazıdaki hedefimiz, kalkınmamız için çağın geldiği noktada neler yapılabileceğini, atılması zaruri olan en temel ekonomik adımların neler olabileceğini, ekonomik aklın bize neleri işaret ettiğini genel bir çerçeve ile sergilemektir.
PLANLAMAYA DAYALI YENİLİKÇİ BİR EKONOMİK VİZYONLA KALKINMALIYIZ
Ekonomik analiz ve buna bağlı olarak strateji oluşturmanın olmazsa olmazı güvenilir veriye sahip olmaktır. Ülke ekonomimiz için gerçek anlamda iyi bir planlama yapılabilmesi için A’dan Z’ye her alanda kapsamlı veri bankalarının ivedilikle oluşturulması gerekmektedir. Nüfusumuzun gerçekte ne olduğu, demografimizin yapısı, eğitim ve sağlık altyapımızın kalitesi, sermaye stokumuzun durumu, üretim araçlarımızın ve sektörlerimizin envanteri gibi her konuda olabildiğince detaylı ve güvenilir veri setleri hazırlamamız zaruridir. Ülkemizin küçük ölçeğini avantaja dönüştürmek ve teknolojik imkanlardan azami derecede yararlanarak kapsamlı bir veri ağı oluşturmak hiç de zor değildir. Günümüz teknolojisinin bize sunduğu imkanlarla veri toplama, saklama ve işleme maliyetleri çok düşük seviyelere gelmiş ve “Büyük Veri” (Big Data) çok önemli bir kavram haline dönüşmüştür. Gelinen noktada, her alanda olabildiğince detaylı veri setleri oluşturma, çeşitli konularda saniyelik hatta milisaniyelik (saniyenin binde biri) veri kaydı yapma standart hale gelmiştir. Büyük veri setleri yeni endüstrilerin, iş alanlarının, uygulamaların ve ürünlerin gelişmesine imkan tanımış ve ekonomik büyüme için temel varlığa dönüşmüştür. Bu gerçeklerler ışığında ülkemizin ekonomik kalkınması
için de büyük öneme sahip verilerin biran önce toplanmaya başlanması olmazsa olmazımızdır. Ulusal Dijital Stratejimizi Geliştirerek Bilişimi Öncü Sektöre Dönüştürmemiz Şarttır Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) ülkeleri 2016 yılında “Cancún Deklarasyonu” olarak adlandırılan Dijital Ekonomi Üzerine Bakanlık Deklarasyonu (Ministerial Declaration on the Digital Economy) yayımlamış ve bu çerçevede hedefler belirlemiştir. Ülkeler içinde bulunduğumuz dijital dönüşümü, inovasyon, büyüme ve sosyal refah açısından maksimize etmek için önemli çabalar sarf etmekte, bütüncül politikalar ve ulusal digital stratejileri geliştirmektedirler. Ülkeler ayrıca uzun vadeli vizyon hedefleri oluşturmakta ve kapsamlı plan programlarla (örneğin Digital Europe 2020) gelişmişliklerini artırmaya çalışmaktadırlar. Bir diğer dijital trend olan “Eşyaların İnterneti” (Internet of Things) ile dünya teknolojide çok farklı bir boyuta geçmekte, birçok eşyayı teknoloji ile donatıp internet üzerinden birbiri ile iletişime geçirmekte ve gündelik hayatımıza kolaylıklar sağlamaktadır. Buna paralel, elektronik kripto paralar (Bitcoin, IOTA) yaratılıp kullanılmaktadır. Kısaca dünya çok hızlı bir dijital dönüşümden geçmektedir. Tüm bu teknolojik yenilikler bağlamında, bizim de ülkemizin ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınması için yenilikçi bir ekonomik vizyonu hayata geçirmemiz, gerekli altyapı yatırımlarının yapılması ile telekomünikasyon kapasitemizi en üst standartlara taşımamız, diğer bir deyişle bilgi ve iletişim teknolojisi (ICT) endeksimizi yükseltmemiz, teşvik politikalarımızı günümüz koşullarına uygun hale dönüştürmemiz, yani özetle bilişimi öncü sektörlerimizden biri haline dönüştürmek için yapılması gereken ne ise ivedilikle hayata geçirmemiz gerekmektedir. Ülkemizde bu dönüşümü sağlamak için gerekli olan maddi kaynak ve beşeri sermaye mevcuttur. Fakat maalesef, dijital ekonominin olmazsa olmazı elektronik devlet (e-devlet) uygulamasına geçiş süreci ülkemizde 10 Haziran 1999 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile başlamıştır. Bugün hala daha e-devlete geçiş konusunda vaatler verilmekte, olması gerekenin çok altında gelişmeler büyük adımlar gibi gösterilmeye çalışılmaktadır. E-devlete geçme çabası içerisinde olan Hindistan’ın çok kısa bir sürede 1.3 milyarlık nüfusunun neredeyse tamamını elektronik sisteme kaydettiği ve e-kimlik oluşturduğu göz önünde bulundurulduğu zaman, ülkemizin kaybettiği zaman ve imkanların boyutu ortaya çıkmaktadır. Dijital dönüşüm gibi önemli bir hedefe ulaşmak için temel ihtiyacımız, yukarıda tarif edilen vizyona sahip ve göreve geldiği zaman bu vizyonu bir devlet politikasına dönüştürme iradesini ortaya koyacak olan bir hükümettir. Dijital Dönüşüm ile Gençlerimize İş ve İstihdam Sahaları Oluşturmalıyız Bilişimi öncü sektörlerden biri haline dönüştürmenin tüm sektörlerimizde iş yapabilirliğini kolaylaştıracağı aşikardır. İzolasyon tanımayan bu sektörü canlandırmak, bu alanda yatırımların önünü açmak ve teşvik etmek tüm sektörlerimizin üretim hacmini artırıcı, maliyetleri düşürücü, dış pazarlara rekabetçi bir şekilde erişimi sağlayıcı ve özellikle gençlerimizin istihdamını artıcı çarpan etki yaratacaktır. Teknoloji kullanımının turizmden yükseköğrenime, imalat sanayi üretiminden tarım uygulamalarına ve inşaat sektörüne sağlayacağı kolaylık ve yenilikler saymakla bitmez. Ülkemizin doğal ve kültürel zenginliğini dünyaya kolaylıkla ve çok düşük maliyetlerle tanıtmadan tutun, en güncel teknoloji ile kaliteli eğitim hizmeti sağlamamız, üretim maliyetlerini azaltmamız, üretimin her aşamasına dair veri bankaları oluşturmamız içten bile değildir. Tüm sektörlerimizde yaşanacak olan dönüşüm ve canlanma doğal olarak ülke ekonomimize istihdam, gelir ve refah artışı şeklinde yansıyacaktır. Son olarak, yazımızın en başında vurguladığımız gibi, yenilikçi bir vizyon ile gerçek anlamda bir kalkınma plan ve stratejisi oluşturup hayata geçirmek ihtiyaç olmakla birlikte Anayasal zorunluluktur. Yıllardır görmezden gelinen bu önemli sorunun biran önce giderilmesi ve ülke olarak hakettiğimiz ekonomik, sosyal ve kültürel kalkınmışlığa kavuşmamız şarttır.
61
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Her şirket verimliliği ve kaliteyi arttırmak için elinden geleni yapar ve bu konuda inanılmaz programlar geliştirilmiştir. Bununla birlikte bir şirketin en önemli kaynağı insandır ve insan söz konusu olduğunda teknik bilginin yanı sıra, koçluk, liderlik vs konularda da, inanılmaz ve hatta enflasyon sayılacak kadar çok ve değişik, eğitimler düzenlenir. Çünkü günümüz şirketleri oldukça rekabetçi bir ortamda var olmaya çalışmaktadır ve her çalışanın hedefi de, daha üst makama erişmektir! Bu kadar rekabetçi ortamda göze batmayan veya bastırılmaya çalışılan, verimlilik veya kalite için dikkate alınmayan ve hatta maliyeti dahi hesaplanmayan şey, çözümlenemeyen sorun veya çatışmalardır.
62
DENİZ KİTE GMN TÜRKİYE GENEL MÜDÜRÜ
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
köse yazısı
ARALIK 2017
ŞİRKETLERDE MÜZAKERE KÜLTÜRÜNÜ YERLEŞTİRMEK
Örneğin ülkemizdeki aile şirketlerinin yüzde kaçı 3.nesile erdiğinde çatışmasız olarak sürekliliğini sağlayabilmektedir? Yüksek satış hedefli şirketlerin; örneğin finans, perakende veya sigorta, kaçında şirket içi müzakereci veya arabulucu vardır ve şirket içindeki uyuşmazlıklar başarıyla yönetiliyordur? Kaç şirket yaptığı tedarikçi veya satış anlaşmasına “uyuşmazlık durumunda taraflar önce müzakere yapacak, anlaşma sağlanamazsa arabuluculuk yöntemi denenecek ve bu da işe yaramazsa, tahkim tercih edilecektir” diye yazmaktadır ya da kaç şirket avukatı bunu yazacak bilinçtedir? Kaç şirket yöneticisine profesyonel müzakereci eğitimi aldırmaktadır ve hatta kaç şirket, prosedür olarak uyuşmazlık yönetimi sistemine sahiptir ve burada da müzakere baş köşededir? Bir proje ekibi kurduğunuzu varsayalım. En iyi proje ekibi farklı yetkinliklere sahip kişileri bir arada barındırır. Bu durumda, farklı fikir, iş yapış, kişilik vb sebeplerle ortaya çıkan uyuşmazlıklar nasıl çözümlenecektir? Eğer proje ağırlıklı çalışan şirketlerin bir uyuşmazlık yönetim prosedürü olursa, çözüm kolaydır. Ya yoksa? Bu uyuşmazlıkların, çözümlenemedikleri durumlarda motivasyonun düşmesinden, şirket içi gruplaşmaya varana kadara derece derece etkileri vardır. Ya bu etkilerin projeye ve şirkete maliyeti nedir? Maliyetler her zaman kağıt üzerinde 2x2 şeklinde hesaplanabilen maliyetler değildir, öyle değil mi? Oysa bu maliyetler kendilerini geciken işlerde, sinirli bir çalışanın müşteriyi terslemesinde, çalışanlar arasındaki işbirliğinin ortadan kalmasında, artan mobbing veya hızlı çalışan değişimlerinde gösterirler! Dünya Ekonomik Forumu (WEF) 2020’de bireylerin iş
yaşamında sahip olması gereken nitelikler bağlamında 10 temel yetkinlik sıralamıştır: 1-Karmaşık sorun çözme yetkinliği 2-Eleştirel düşünme yetkinliği 3-Yaratıcılık yetkinliği 4-İnsan yönetimi yetkinliği 5-Eşgüdüm yetkinliği 6-Duygusal zekâ yetkinliği 7-Yargı ve karar verme yetkinliği 8-Hizmet odaklılık yetkinliği 9-Müzakere yetkinliği 10-Bilişsel esneklik Yukarıda sıralanmış bu yetkinliklerin bilişsel esnekliği, müzakereyi, eşgüdümü, karmaşık sorun çözmeyi, eleştirel düşünmeyi, yargı ve karar vermeyi ve hizmet odaklılığı kapsayan 7 tanesi, profesyonel müzakerecilikte öğrenilen ve kazandırılan bilgi ve becerilerle elde edilebilir. O halde, bir şirket bünyesine müzakere kültürü yerleştirmekle sadece çalışanlarına katkı sunmaz; kendi ölçülemeyen maliyetlerini de, aşağıya çeker. Örneğin müzakere eğitimlerinde yer alan eleştirel düşünme, herhangi soruna en kesin, mantıklı ve yaratıcı çözümü de sağlayan bir düşünce şeklidir. Bilişsel esnekliği, herkesin haklı olduğundan hareketle ele alan ilkeli müzakere, günümüz hızla dönüşen iş dünyasındaki yönetici ve liderlere yaptıkları her iş görüşmesinde farklı bakış açısıyla pastayı büyütme şansı sunar. Müzakere kültürü, bir yaklaşım ve hatta yaşam biçimidir. İçinde duygu, iletişim, kriz, ilişki yönetimini de barındırır ve bir günlük eğitimlerle herhangi çalışana veya kuruma kazandırılamaz. Bir şirket bu yaklaşıma sahip olacaksa, stratejik düşünceyle hareket ederek, uzun vadeli kazanımları hedeflemeli ve müzakere kültürünün yerleşmesi için 2-3 senelik planlama yapmalıdır. Bu sadece eğitimleri değil, o şirkete has, örneğin sorun, çatışma veya kriz alternatflerinin de, simulasyonlarını kapsar. Bu yazıya son söz olarak, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığımız’ın Avrupa Birliği işbirliği ile çok desteklediği Sosyal Diyalog Programı’da şirket boyutunda müzakere kültürünü yaygınlaştırmaya, sendika-şirket ve devlet üçgeninde profesyonel müzakereciliği yerleştirmeye yönelik bir projedir. Eğer şirket içi müzakere kültürünü kendi bünyenize olmazsa olmaz olarak yerleştirirseniz, mikro ölçekten; yani şirket içinden, makro ölçeye; yani devletlerle görüşmelere kadar, her alanda kullanabilirsiniz. Çok uluslu bir şirketseniz veya olmayı hedefliyorsanız, müzakere kültürü sizin için çok daha önemli bir şirket değeri olacaktır! Ve kabul edelim veya etmeyelim, 21.yy, her boyutta müzakereyi zorunlu kılmaktadır. Bunu gören yönetici ve şirketlere ne mutlu! KKTC’de uluslararası sertifikasyonla müzakere ve arabuluculuk eğitimleri, Ocak 2017’de Law Clinic bünyesinde başlamaktadır.
63
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Geçen ayki yazımda bir giriş yaparak bahsetmiş olduğum ‘işyerinde taciz’ konusuna bu ay devam ederken hangi davranışların ‘taciz’ kapsamına girdiğinden bahsedeceğim. Maruz kalanların destek alabilecekleri, hukuksal haklarına da değinmek istediğim konuda ‘Susmadan’ haklarını savunarak yollarına devam edebildikleri bir dünya için yazdıklarımın katkısı olmasını diliyorum. NELER TACİZDİR? Duygusal, sözlü ve fiziksel olarak, bir başkasının istediklerini başka bir insan üzerinde gerçekleştirme durumudur. Yani, ‘Taciz’in, birden çok kategoriye ayırmamız mümkündür.
64
ZUHAL GÜRÇİMEN YAŞAM ATÖLYESİ KURUCU ORTAĞI
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
köse yazısı
ARALIK 2017
TACİZ MAĞDURUN UTANACAĞI DEĞİL, YAPANIN CEZA ALMASI GEREKEN BİR KONUDUR
Cinsel içerikli bir taleo veya duygusal yakınlaşma isteği sadece ilk cümlede tekliftir! Karşılığında gelen cevap ‘Hayır’ olduğunda, bunu yok farzedip devam etmek tacizin başladığı yer olur. Başka bir insanın kişisel sınırlarını zorlayacak, tehdit edecek şekilde davranmaya devam etmek, ısrar kavramıyla geçiştirilemeyecek maruz kalanı zedeleyen bir durumdur. SÖZLE TEKRARLAMAK, YAZILI OLARAK RAHATSIZ ETMEK, SOSYAL MEDYA ARACILIĞI İLE ISRAR ETMEK VE PEŞİNE DÜŞMEK DE TACİZDİR! Üstelik bu ölçü kafa karıştırıcı değildir. Çok net bir şekilde önümüzde durur aslında kırmızı çizgiler. Karşındaki istemiyorsa ve bunu net bir şekilde ifade etmişse, konuşmaya, şakaya vurmaya dokunma girişimlerine devam edemeyiz! Teklif etmekle, ısrar etmenin arasındaki fark, dobra olmak ile patavatsız olmak arasındaki fark gibidir. İnce bir çizgi görünen boşluk çok derindir. Şu ana kadar bahsetmiş olduğum başlıklar, ısrarcı davranışların ‘taciz’ ile ‘şaka’, ‘masum ısrar’, ‘teklif’ gibi kavramlarla karıştırılarak yürütülen davranış şekilleriydi. MAZUR KALANIN RAHATSIZ OLMA SEVİYESİNİ SADECE KENDİSİ BELİRLER Başkasına yönelik davranışlarımızdaki özgürlük sınırı, karşımızdakinin istemediği anda ve yerde bitmelidir.
TEHDİT, MOBBİNG VE FİZİKSEL TEMAS İLE TACİZ Bir önceki ay yazımda da bahsettiğim gibi, işyerinde taciz, gücü elinde tutan, pozisyon sahibi kişilerin ve çok büyük oranda erkek popüslasyonun daha alt kademelerde bulunan kadın çalışana uyguladığı davranışlar olarak ortaya çıkıyor. Oran olarak her 10 taciz vakasındaki 9’nun dağılımda böyle olduğunu istatistik verilerden görebiliyoruz. (Her iki taraf içinde isle ilgili mobbing girişimlerini bu anketin dışında bırakıyoruz) Peki taciz kim tarafından yapıldı? (1232 çalışan arasında yapılan Yenibiriş.com’un 2015 yılındaki anket sonuçlarıdır) Yöneticim diyenler yüzde 52 Müşterim yüzde 20 Çalışanım yüzde 18 Başka departman yöneticisi yüzde 6 Paralelim yüzde 2 İş ortağım yüzde 2 Mobbingten bahsedecek olduğumuzda; iş içerikli mobbingten ayrıldığı temel nokta, bu kez cinsel içerikli taleplere cevap alınmadığında, tehditlerin ortaya çıkmasıdır. Bu tehditler, işini kaybetmekten, mağdurun tacizi yapanmış gibi gösterilmeye çalışılmasına kadar varabiliyor. Fiziksel taciz, bu eylem zincirinin en son geldiği aşama olarak değerlendirilebileceği gibi çoğu zaman da ilk girişimde, ‘el şakalarından’ başlayarak ‘kötü niyetsiz’ dokunmalar olarak karşımıza çıkıyor. İş ortamında bunu yaşayan mağdurun, belkide önceleri bu durumdan emin olana kadar sesini çıkarmadığı gibi emin olduktan sonra da ‘rezil olmamak’ veya ‘işini kaybetmemek’ korkusuyla direnmeye çalıştığını görüyoruz. Belgelemek, şikayet etmek ve hukuksal yollardan girişimde bulunmak yerine de bir çok vakada gördüğümüz şey, işyerini veya bölümünü değiştirme talebiyle ortaya çıkıyor. Yaşamın sürekli yenilikler ve iyilikler içeren bir döngüsü olduğu gibi, malesef karanlık yüzünde ortaya çıkan zorluklar bunlar ve herkes için her an olabilir. Kadın veya erkek farketmeksizin yaşamı karartan, çaresizlik hissettiren bu gibi durumlara karşı ilk olduğu andan itibaren uyanık olmak temel kişisel önceliğimiz olmalı. Bir şekilde tacize maruz kaldıysak, mağdur olduğunu belgeleyecek doneleri toplamak ve SUSMAMAK tek çaredir. Bugün yaşanılan döngünün, biz dönen çarka çomak sokmadığımızda başka yerlerde de karşımıza çıkma ihtimali taşıdığını unutmayalım. Gerektiğinde profesyonel destek almak, şirket içinden güvenilir ve sözü geçen insanlara rahatsızlığını iyi ifade edebilmek, varsa İnsan Kaynakları bölümüyle durumu en kısa sürede paylaşmak ve hepsiyle ilgili bir streteji üretmek gerekir. Son yıllarda Türkiye’de Yargıtayın geliştirdiği içtihatlarda tanık gösterilemediği durumlarda detaylı anlatım da delil olarak kabul edilmektedir. Bu önemli gelişmenin temel sebebi özellikle de kadın mağdurun bunu açıklamasındaki toplumsal bakış açısındaki zorluktur. Unutmayın, bu bizim hayatımız ve bir başkası için kendimize dünyayı karartmaya değmeyecek kadar kısa süren bir yolculuk yaşıyoruz. Bu yolculuğu uzun hale getiren iyilikleri yaşayabilmek için, kişisel alanlarımıza saldırıyı durdurabildiğimiz bir iş dünyasını yaratmak hepimizin görevi diye düşünüyorum. Sevgiyle, mutlu ve istediğiniz gibi geçen bir hayatın içinde kalın.
65
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
66
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
TERCİHİ
A US AĞ
M Zİ
GA
YATIRIMCININ YENİ
Öğrenci şehri, liman kenti, tarihin merkezi, huzurun adresi, yatırımın kazançlı durağı… Mağusa’dan bahsediyoruz, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin gazi şehri. Otelleri, üniversiteleri, limanı ve eşsiz tarihi ile tam bir çekim merkezi. Sadece turist değil, yatırımcıyı da çekiyor bu özellikler. Hızla değerlenen Kıbrıs emlak sektörünün, en cazip noktalarından biri şu sıralar. Satın aldığınız ev en kısa sürede Mağusa’da ödüyor kendini, yani amortisman süresi çok çok kısa. Kiracı bulma derdiniz yok, çünkü üniversite öğrencilerinin hayat verdiği bir bölge burası. Ve iklimiyle, konumuyla her daim huzurlu bir şehir. Kıbrıs’ın tek ekonomi ve iş dünyası dergisi Ekonomi Kıbrıs Prestige’de Mağusa bölgesine mercek tutuyoruz. Yerli yabancı yatırımcının yakından izlediği, Türk Lirası ile satışın daha ağırlıkta olduğu ve kalite çıtasının günden güne yükseldiği Mağusa’ya gidiyoruz. Emlak sektöründe neler oluyor bu bölgede, neden tercih ediliyor, fiyat ortalaması nasıl, gelecek için beklentiler ne yönde? Bölgede markalı konut projelerine imza atan üç inşaat firması ve bölgenin profesyonel yatırım danışmanı ile değerlendirdik gelişmeleri. Konuklarımız Noyanlar Şirketler Grubu Satış Direktörü Zarif Noyan, Döveç Group Satış Müdürü Ozan Özdemir, Dörter Construction Direktörü Nihat Dörter ve Smart Estate Direktörü Salih Fenercioğlu…
67
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
ZARİF NOYAN / NOYANLAR GROUP OF COMPANY SATIŞ DİREKTÖRÜ
“MEVCUT DURUMUN 3 MİSLİ BÜYÜYECEK” Mağusa bölgesinde nasıl bir gelişim izliyoruz? Mağusa bizim için bir atar damar görevi yapıyor tüm canlılık her şey burada. Hızlı büyüyor her gecen yıl bir önceki yıla göre farklılık gösteriyor. Bizler şuan tam merkez de ANGLE TOWER isimli projeyi 2019 da hayata geçirmeyi planlıyoruz. Her yere 1 dakika mesafesi olan projede, yerli halkımızın dışında, İran, Arap, İsrail ve Rus hedef kitle olmak üzere satışlarımız Ekonomi Kıbrıs halen devam etmektedir.
68
Prestige
ARALIK 2017 Son 10 yılda yapı ve içerik olarak neler
değişti?
Son 10 yılda görmüş olduğumuz eski yapılar artık tamamen ihtiyaca göre daha fazla modernleşti, kaliteler artı, özellikle mimarı güzellikler dış görüme daha fazla katıldı. Fiyatlarda değişimi nasıl kıyaslarız? Fiyatlar tamamen Mağusa bölgesinde çok farklı durumda. Bölgeye, modele ve üniversitelere yakınlıklara göre fiyatlar faklı boyutlara göre değişiyor. Arazinin değerine göre de fiyat
değişiklikleri ortada. Yanı faklı seçenekle fiyatları belirliyor. Şu an bölgede talep nasıl? Şu an bölgeye talep yüksek, çünkü Mağusa’ ya üniversiteler bir ışık oluyor, yatırımcıların ilgisini bu yönde artı olarak çekiyor. Bu kadar tercih edilmesinin sebebi ve avantajları nedir Mağusa’nın? En büyük avantaj ben üniversiteleri görüyorum. Çünkü yaz kış kıyaslaması yaparsam, yazın bölgede öğrenciler olmadığı için bölgede hayat duruyor sanki, yaşamıyor. Restoranlardan tutun da tüm sektörler etkileniyor. Bu da demek oluyor ki Mağusa bölgesini ayakta tutan bölge halkı değil, tamamen öğrenci yoğunluğu. Üniversite, bölge değerinin artmasın da büyük etki sağlıyor. Şu an birçok yeni üniversite bölgemizi tercih ediyor, daha fazla gelişim ve değerlenme sağlanacağı ortada. Üniversite şehri olarak konumlanması nasıl yansıyor sektöre? Ne yazık ki dediğim gibin yaz kış değerlendirmesine bakıldığında bu gözle görülen bir kavram. Sektör yazın durgun oluyor ve yurt dışından gelecek olan turistle dengelenmeye çalışıyor. Tabii ki bu da yeterli değil. Çünkü kış döneminde tüm sektör cıvıl cıvıl çalışıyor, herkesin önünde işi oluyor, bizleri dahi etkiliyor. Yatırım için doğru bir bölge mi? Kesinlikle evet, yatırım için çok doğru bir bölge 5 yıl sonrasını hayal edemiyorum…
Ne tür konut tipleri var? Genelde apartmanlar daha fazla; stüdyo, 1+1, 2+1 ve 3+1 şeklinde… Markalı konut projelerinin merkezi olması nasıl bir artı sağlıyor? Daha fazla bir değer kazandırıyor bölgeye ve kazandırmaya devam edecekti. Çünkü bu artacaktır. Mevcut fiyatlar nasıl? Apartman, villa ve arsa fiyatları. Fiyatlar dediğim gibi çok değişken. 35 bin sterlinden başlayın 120 bin sterline kadar daireler çıkmaktadır. Bu sadece bir geneleme. Arsa fiyatları ise yerine göre değişiyor Türk koçanlı ise şu an duble fiyatlar konuşuluyor, 50 bin sterlinden başlayan fiyatlarla satışta olan arsalar var.. Yatırımın kira ile geri dönüşü ne kadar Mağusa’da? Bizim genelde kira garantimiz yüzde altı şeklindedir. Tüm borç kapatıldıktan sonra devreye giriyor ve yatırımcı bundan çok memnun. Gelecek 10 yıl için Mağusa’nın potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Mevcut durumunun iki, hatta üç misli büyüyecek şekilde görüyorum. Çünkü öğrencinin yanında artık bizleri yabancılar tanımaya başladı. Yurt dışı tanıtımlarımızı turizm şekli olarak da artırıp, adamızın tanıtımını ön planda tutarsak, daha da büyümesine etken olacağımıza inanıyorum.
OZAN ÖZDEMİR / DÖVEÇ CONSTRUCTION SATIŞ MÜDÜRÜ
“MAĞUSA YATIRIMIN MERKEZİ HALİNE GELECEK” Mağusa bölgesinde nasıl bir gelişim izliyoruz? Gazimağusa’da DAÜ’nün sürdürmüş olduğu potansiyele ek yeni üniversitelerin de açılma aşamasında olması ve bu üniversitelere gelen öğrenci ve buralarda çalışan kişilerin ev ihtiyaçları, inşaat sektöründe ciddi yatırımların yapılmasına sebep olmuştur. Son 10 yılda yapı ve içerik olarak neler değişti? Son 10 yılda klasik apartman daireleri yerine rezidans tarzı lüks ve içerisinde birçok sosyal alan bulunan yüksek katlı apartmanlar ön plana çıkmıştır. Yapılar daha modern ve daha işlevsel olmuştur. Özellikle bizler Döveç Construction olarak insanların şehrin içinde, her noktaya kolayca ulaşabilecekleri lokasyonları seçip, onların evinden dışarıya çıkartmayacak konforda daireler tasarlamayı prensip haline getirdik. Fiyatlarda değişimi nasıl kıyaslarız? Fiyatlardaki değişim talebin artmasıyla arsa fiyatlarının yükselmesi, rezidans tarzı dairelerin çoğalması ile bağlantılıdır. Fiyatlar değişirken inşaatlardaki kalite ve konfor da artmıştır. Şu an bölgede talep nasıl? Şu an bölgede talepler tatmin edicidir. Üniversitelerin artmasıyla bu taleplerin daha da artacağına inanıyoruz. Yurtdışından özelliklede Türkiye’den yatırım amaçlı çok talepler alıyoruz.
Türkiye’deki konut fiyatlarının buraya göre yüksek olması ve yatırımın geri dönüş süreleri Türkiye’de 20-25 yıl iken burada 10-12 yıl olması talebi ciddi şekilde artırmaktadır. Bu kadar tercih edilmesinin sebebi ve avantajları nedir Mağusa’nın? Mağusa’nın en çok tercih edilmesinin sebeplerinin başında şehrin çok kalabalık olmaması, sakin ve huzurlu bir şehrin olması, deniz kenarında oluşumuz ve üniversitelerin etkisi gelmektedir. Üniversite şehri olarak konumlanması nasıl yansıyor sektöre? En büyük etkenlerden birisidir. Zira üniversitelerin nüfusu arttıkça öğrenci yurtları bu talebe karşılık verememektedir. Bundan dolayı da öğrenci aileleri konut satın almayı daha avantajlı bulmakta. Yatırım için doğru bir bölge mi? Kesinlikle doğru bir bölgedir, zira Mağusa’daki konut fiyatları Girne ve Lefkoşa’ya göre daha uygundur. Ayrıca sürekli büyüyen ve gelişen üniversiteler ve otel yatırımları bu bölgeyi yatırım için cazip hale getirmektedir. Ne tür konut tipleri var? Apartmanlarda stüdyo daire, 1+1, 2+1, 3+1 rezidans daireler, büyük teraslı rezidans daireler, ve villalar en çok tercih edilenlerdir. Markalı konut projelerinin merkezi olması nasıl bir artı sağlıyor?
Şu anda çok kaliteli konutlar üretilmekte, özellikle Döveç Construction olarak Mağusa Merkez’de başlattığımız Terrace Park projesi çok ilgi görmekte. Çünkü projemizde küçük balkonlar yerine 30 ile 60 m2 civarında teraslı daireler yaptık ve insanlara müstakil bir yaşam sunduk. Bu tarz özellikler alıcıların ciddi şekilde ilgisini çekmekte. Mevcut fiyatlar nasıl?
69
Ekonomi Kıbrıs
Prestige Apartmanlar 33 bin ARALIK 2017 sterlinden başlamakta büyüklüğüne ve özelliğine göre yükselmekte, villalar ise 120 bin sterlinden başlamakta. Arsa fiyatları bölgenin konumuna göre farklılık göstermekte ve 50 bin sterlinden başlamakta. Yatırımın kira ile geri dönüşü ne kadar Mağusa’da? 10-12 yıl içinde geri dönüş almak mümkün ve bizler Döveç olarak sattığımız projelerde verdiğimiz kiralama garantisi ile de yatırımcımıza yardımcı olmaktayız. Gelecek 10 yıl için Mağusa’nın potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Çok büyük bir potansiyel bizleri beklemekte. Yatırım kalitesi ve zamanında teslimatlarla, 10 yıl içinde Mağusa yatırımın merkezi haline gelecek. Olası bir anlaşmada Mağusa Limanı’nın uluslararası ticarete açılması durumunda birçok büyük yatırımcılar için çok ciddi bir merkez olacaktır.
NİHAT DÖRTER / DÖRTER CONSTRUCTION DİREKTÖRÜ
“YATIRIM İÇİN EN DOĞRU BÖLGE MAĞUSA”
Mağusa bölgesinde nasıl bir gelişim izliyorsunuz? Mağusa bölgesinde diğer yıllara göre daha istikrarlı bir piyasa oluşmuştur.
70
Özellikle üniversite şehri oluşu bölgeye katkı sağladığından, bölge haraketli ve canlı bir şekilde ilerlemektedir.
Ekonomi Kıbrıs
Son 10 yılda yapı ve içerik olarak Prestige neler değişti? ARALIK 2017
Kat yükseklikleri ve binaların adet sayılarının çoğalmasıyla birlikte, rezidans mantığı öne çıktı. Kalitenin üst seviyeye gelmesi ile de daha üst kaliteli yapılar oluşuyor. Fiyatların değişimini nasıl karşılarsınız?
Arazi fiyatlarının yükselişe geçmesiyle birlikte, daire fiyatları da yükseldi. Tabii bunun yanında kalite de en üst seviyelere geldi. Şu an bölgede talep nasıl? Diğer bölgelere göre Mağusa bölgesi olarak, daire satışı olarak en iyi bölgelerden biriyiz. Her dönem hareket var. Bu kadar tercih edilmesi ve avantajları nelerdir? Denize ve üniversitelere yakın olması, ayrıca Kuzey Kıbrıs’ın en rahat ve huzurlu bir bölge oluşundan dolayı, Mağusa bölgesi tercih edilmektedir.
Ne tür konut tipleri vardır? Müşteri kalitesi ve talebi doğrultusunda, genel olarak 2+1 yapılmaktadır. Yine yatırım amaçlı 1+1’ler, ailelerin tercih etiği 3+1’ler ve villa tipi mevcut. Markalı konut projesinin merkezi olması nasıl bir artı sağlıyor? Bölge analizinde tabii ki olumlu değerler sağlıyor. İlerleyen yıllarda da giderek artacaktır diye düşünüyorum. Mevcut fiyatlar nasıl? Mevcut 2+1 daireler 50 bin sterlinden başlıyor, villa projelerimiz 100 bin – 150 bin sterlin arası değişiyor.
Üniversite şehri olarak konumlanması sektöre nasıl yansıyor?
Arsa fiyatları ise 150 – 200 bin sterlin aralığında satılmaktadır.
Üniversite şehri oluşu ekonominin ayakta durmasının en büyük etkisi. O yüzden artısı çok büyük. Hatta Mağusa’nın ayakta durması için sebep olarak bile söylenebilir.
Yatırımın kira ile dönüşü ne kadardır?
Yatırım için doğru bir bölge mi? Kuzey Kıbrıs’ın yatırım için en doğru bölgesi Mağusa bölgesidir. Çünkü daire fiyatı ile kira oranı çok iyi şekilde ilerlemektedir. Kira fiyatlarının en yüksek olduğu bir bölgedir.
Konut tipine göre değişkenlik gösterebiliyor. Genel olarak ortalama 10 yıl içerisinde geri dönüş sağlanır. Gelecek 10 yıl içinde Mağusa’nın potansiyelini nasıl görüyorsunuz? Ülke politikasında doğru adımlar atılır ise güzel günler olacağına inanıyorum ve bunun yanında çok katlı apartman dairelerinin de yerini alacağını düşünüyorum.
SALİH FENERCİOĞLU / SMART ESTATES DİREKTÖRÜ
“SON 4 YILDA YÜZDE 100 DEĞERLENDİ” Mağusa bölgesinde nasıl bir gelişim izliyoruz? Mağusa adanın kültürel olarak en zengin şehirlerinden biri olmasının yanı sıra liman ve üniversite kenti olarak da bilinmektedir. Liman ve adanın en büyük ve en eski üniversitesi olan Doğu Akdeniz Üniversitesi Mağusa’ya ekonomik olarak canlılık kazandırmaya devam etmektedir. Doğu Akdeniz Üniversitesi’nin yanı sıra açılan yeni üniversitelerinde şehrimize daha da hareketlilik kazandıracağı aşikardır. Öncelikle üniversitelerin şehre olan katkısı taşınmaz mal yatırımcılarının Mağusa’yı mercek altında tutması ve yatırımlarını her geçen yıl artırmaları gözle görülen bir süreçtir. Son dört yılda Mağusa’da arazi fiyatları yüzde yüz artış göstermiştir. Özellikle şehrin kalbi olan Gülseren ve Karakol bölgelerinde üç yıl önce satışta olan arsa fiyatları ortalama 70 bin sterlin ile 90 bin sterlin arasında seyrederken, şimdi ise ortalama 170 bin sterlin ile 200 bin sterlin civarındadır. Mağusa’nın güney komşusu olan Kapalı Maraş ise her zaman Mağusa’yı daha da değerli kılmıştır. Şehrin doğu sınırı liman ve serbest bölge oluşundan dolayı şehrin, batıya doğru büyümesi kaçınılmazdı. Şehrin batı girişi olan Lefkoşa ana yoluna komşu olan boş arazi şehit çocuğu arsaları diye adlandırdığımız bölgede yeni açılan adanın ilk alışveriş merkezinin olması ve şehir merkezinde boş arsa kalmamasından dolayı, yatırımcıları ve inşaat firmalarını bu bölgeye çekmiştir. Son 10 yılda yapı ve içerik olarak neler değişti? Malumunuzdur ki ada ülkesi olmamızdan dolayıdır apartman kültürümüz çok eski yıllara dayanmamaktadır. Mağusa
25 yıl önce apartman ile tanışmaya başladı. Zamanın getirdiği tecrübesizlik de diyebilirim bu konuya, ilk yapılan binalar günümüz koşularına göre çok kötü durumdadır. Arz-talepler, değişen mimari bakış açıları ve yatırımcıların istekleri doğrultusunda artık Mağusa’da çok kaliteli binalar yapılmaktadır. Şehrin bir tarafının Kapalı Maraş, bir tarafında liman olmasından dolayı kısıtlı olan Mağusa sınırı içinde kalan arazilerin azlığından dolayı, kentsel dönüşüm dediğimiz eski binaların yıkılıp yerlerine apartman yapılması, diğer ada şehirlerine göre daha erken başlamıştır. Fiyatlarda değişimi nasıl kıyaslarız? Talepler arttıkça, fiyatlar da ister istemez yükseliyor. Mağusa’nın kısıtlı arazisinden dolayı son 4 yılda arazi fiyatlarında yüzde 100 artış olmuştur. Şehrin yeni gelişmekte olan batı girişinde şu anda ortalama 520 ile 600 metrekare arsa fiyatları, 45 bin sterlin ile 70 bin sterlin arasında değişmektedir. Şehrin yapılanmasını göz önünde bulunduracak olursak, bu bölgede arsa fiyatlarında önümüzdeki 3 yıl içinde yine yüzde 100’lük artış olacağı da aşikardır. Gerek yerli, gerekse yabancı toprak yatırımcılarımıza bu bölgelerden satışlarımızı gönül rahatlığı ile öneriyoruz. Şu an bölgede talep nasıl? Şu anda Mağusa bölgesinde arz ve talep dengesi çok yüksek. “Gözümle görüp evimi bu şekilde almak isterim” diyen müşterilerimize, onlar isteseler bile böyle bir alternatif sunamıyoruz. Çünkü Mağusa bölgesinde yapılan tüm projelerin satışları, proje tamamlanmadan bitmektedir. Bu kadar tercih edilmesinin sebebi ve
avantajları nedir Mağusa’nın? Mağusa’nın kültürel zenginliği, liman kenti olması, Kapalı Maraş’a komsu olması, üniversiteleri, adanın ve Akdeniz’in en güzel sahilleri, bunların hepsi bir tercihtir. Mesleğim ile ilgili vereceğim en net cevap ise yatırımcının her zaman ve en hızlı bu bölgede kazanmış ve kazanacak olmasıdır. Şu anda yatırım amaçlı satış yaptığımız KDV ve trafo katkı payı dahil 2+1 daireyi 43 bin sterline satıyoruz. Bu dairenin aylık kira getirisi, Ekonomi Kıbrıs 450 sterlin ve evin size geri Prestige dönüş zamanı 10 buçuk ARALIK 2017 yıl ile 11 yıl arasında. Bu hem ada genelinde, hem de dünyada yatırımcı için mükemmel bir süre.
71
O zaman yatırım için doğru bir bölge mi? Kesinlikle evet. Mağusa bölgesi bu dönemde adada en doğru bölgelerden biri. Ne tür konut tipleri var? Mağusa’nın hızlı nüfus artışından dolayı şehrin yapısı bireysel yaşamdan toplu konut yaşamına dönmüştür. Müstakil evler apartmanlara dönüşmeye başlamıştır. Şehrin ihtiyacı bu yöne doğru kaymıştır. Ama müstakil yaşamdan vazgeçemeyenler içinde şehre çok kısa mesafelerde yapılan ve hala daha yapımı süren siteler de bu ihtiyaca yanıt vermektedir. Kısacası Mağusa da her türlü yaşama uygun konut bulmanız mümkündür. Markalı konut projelerinin merkezi olması nasıl bir artı sağlıyor? Markalı konutların olması rekabeti de artırdığı için bu Mağusa’nın gelişimine daha fazla değer katmaktadır.
KIBRIS EMLAK MERKEZİ CNR EMLAK FUARI’NDA
72
EKONOMİ KIBRIS PRESTIGE DERGİSİNİN ÖZEL EKİDİR
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Satıcılar ve alıcılar buluştu, emlak sektörünün kalbi İstanbul’da attı. Türkiye’nin tek uluslararası emlak fuarı CNR Emlak Fuarı, bu yıl 5’inci kez kapılarını açtı. Buluşmanın adresi, İstanbul Yeşilköy’deki Fuar Alanı’ydı.
haber
Yerli yabancı yüzlerce firmanın katılımıyla gerçekleşen fuar, birçok yatırım avantajını bir araya getirdi Kıbrıs’ın ilk ve tek emlak haber-ilan portalı Kıbrıs Emlak Merkezi de fuara katılanlar arasındaydı. Kıbrıs’ta yatırım fırsatlarını, avantajları ve güvenli ilan portalını ziyaretçilerle buluşturan Kıbrıs Emlak Merkezi, yatırımcının nabzını tuttu. Fuara özel bir de eki vardı Kıbrıs Emlak Merkezi’nin. “Kıbrıs’ta Yatırım Fırsatları” isimli ekte, birçok konut projesi ve gayrimenkul profesyonelinin sunduğu fırsatlar paylaştı. Hem yatırım, hem de oturum amaçlı birçok projeye
KIBRIS’TA
YATIRIM yoğun ilgi gösterdi yatırımcılar. Özellikle de Girne ve Gazimağusa için talep büyük.
FIRSATLARI KIBRIS’TA YEPYENİ BİR YAŞAM SİZİ BEKLİYOR. EN ÖZEL KONUT PROJELERİ, ÇOK ÖZEL KAMPANYALAR VE CAZİP YATIRIM FIRSATLARINI SİZLER İÇİN HAZIRLADIK.
www.kibrisemlakmerkezi.com www.kibrisemlakmerkezi.com
Son dönemde banka kredilerinin artışı da, Kıbrıs emlak sektörü ve Kıbrıs’ta yatırım yapmak isteyenler için avantaj olarak görülüyor. Emlak fuarının izlenimleri, Atıl Ayaz’ın hazırlayıp sunduğu Ekonomi Kıbrıs programıyla da Kıbrıs Genç TV’de ekrana geldi. Programda Boray Developments Direktörü Aykut Mazhar, Kıbrıs’ta yatırım sürecini ve avantajları anlattı.
73
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
74
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
“HAYAT GİBİDİR ŞİRKETLER. YENİLENMEZLERSE, YOK OLURLAR…” Perakendecilikte birçok markayı KKTC’ye taşıyor, aile şirketleri bankacılıkta en eskilerden. Yurt işletmeciliği yapıyor, inşaata iddialı bir adım attı, turizm için ise geri sayımda. Bu yoğun tempoya ek olarak Kuzey Kıbrıs Bisiklet Federasyonu Başkanı olduğunu da unutmamak lazım.
röportaj
Kıbrıs Türk iş dünyasının başarılı isimlerinden Ekin Adademir’in iş insanlarına özel bir mesajı var, ‘yok olmamak için, yenilenin’ diyor… “DEREBOYU’NA YAKIŞIR BİR PROJE OLACAK” Emlak ve inşaat sektörü için yoğunluğun merkezi Girne. Birçok yeni projeye hayata geçti, devamı da geliyor. Kimileri için ucube demek yanlış olmaz. Daha fazla kazanç uğruna, altyapı detayları hiçe sayılarak adımlar atılıyor. Başkent Lefkoşa’da ise örnek olacak, hatta Lefkoşa’ya sembol olacak bir proje var.
Hem tasarımı, hem de düşüncesiyle Ekin Adademir’in projesinden bahsediyoruz… Proje Dereboyu’nda, Barbarlık Müzesi’nin yanında yer alıyor. Çok merkezi bir yer. Sadece konut projesi değil, sadece ofis – iş yeri projesi değil. Karma bir proje diyebiliriz, kullanışlı bir içeriği var.
Direkt akla ‘fakat çok merkezi, peki ya trafik?’ sorusu gelebilir. İşte bu projeyi öne çıkaran farklardan biri de bu. Birçok yeni yapı otopark bırakmamak için fırsat kollarken, bu projede tam 2 katlı kapalı otopark var. O yüzden “Dereboyu’na yakışır bir proje” diyor Ekin Adademir.
“Bu projede satış yok” Projeniz hızla devam ediyor. Merkezi bir noktada olduğu için, merak da büyük. Detaylarını sizden dinleyebilir miyiz? Farklı bir heyecan yaşıyoruz biz de. Kalabalık bir kadro ile başarılı bir proje oluyor. Dereboyu’na yaptığımız inşaatın altında mağazalar, kafeler ve restoranlar olacak. Bodrumda iki katlı kapalı otoparkı var, yine üst kısmında ise daireler ve ofislere yer vereceğiz. Dereboyu’na yakışır bir proje olması için gerekeni yapıyoruz, yapmaya devam edeceğiz.
EKİN ADADEMİR EKİN ADADEMİR LTD DİREKTÖRÜ
Çok değerli bir noktada hayata geçiyor bu proje? Satış olacak mı projeden? Son dönemde özellikle bu soruyu daha sık duymaya başladık. Fakat yanıtım hayır. Proje tamamen ticari gelir amaçlar üzerine kurgulandı. Bir satış söz konusu değil şu an. Yani kiralama üzerinden devam edecek. Peki devamı gelecek mi bu projenin? Bu soruya cevap verebilmem için çok erken diye düşünüyorum. Proje tamamen bitirdikten sonra göreceğiz. İstediğimiz doğrultuda giderse, işler ve şartlar da uygunsa neden olmasın.
“Bölgeye hareketlilik getirecek” Projeniz birçok anlamda örnek oldu, olacak da. Sizce Dereboyu için ne gibi yeniliklere yol açacak? Mutlaka yeni açılan ve yeni yapılan her bina ve değişiklik, motivasyon ve hareketlilik getirecektir diye düşünüyorum. Böylelikle diğer bölgedeki arazi ve yer sahiplerinin de yenilikler yapmak için teşvik edileceğine yeni değişimler düşündüreceğine inanıyorum. Projeniz için tekrar başarılar. Gelin biraz da ekonomi konuşalım. Nasıl değerlendiriyorsunuz 2017’yi? 2017 yılı ne abartıldığı kadar kötü ne de çok iyi diyebiliriz. Stabilin bir tık üstü olduğunu söyleyebilirim. Çok daha iyisi olabilirdi. İnşallah 2018 daha iyi olur. Bu sene döviz ve seçim etkilerine bütçenin geçmemesi, seçim sonrası ikili üçlü koalisyon olması tabii ki adanın ekonomisini
etkileyecektir.
“Butik otel projemiz var” Şirketlerinizde son durum ne? Yenilikler var mı? Yüksek bir tempo ile yolumuza ve projelerimize devam ediyoruz. Dereboyu projesi bizim için çok yeni, onun dışında Surlar İçi bölgesinde bir butik otel projemiz var. Teklif kabul etme aşamalarına başladık. Bunların yanı sıra şirketimizin ofis ve depolarını yenilemeye başlıyoruz 2018’de.
“Hayat gibidir şirketler de” 2018 projeler yılı olacak o zaman. Ne dersiniz? Kesinlikle, yol haritamız bu yönde. Hayat gibidir şirketler de. Yenilenmezler ise yok olup giderler. O yüzden sürekli yenilenmelidirler. Biz de bu amaçla ilerliyoruz. Güzel bir yıl olması dileğiyle. Okurlarımıza iletmek istediğiniz mesajınız nedir? Kıbrıs çok küçük ve güzel bir yer. İmkan ve avantajları çok olan bir yer bunu doğru değerlendirebilirsek, doğru açıdan bakıp kişisel ve kendi çıkarlarını düşünmeden, toplumsal menfaatle hareket edilirse, her şey daha güzel olacak. Cennet gibi bir yer burası. Havası, manzarası… Herkes sahip çıkarsa, daha iyi günlere ilerleriz.
75
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
ELEXUS’TA RE/MAX BROKER KAMPI Türkiye ve dünyanın emlak devi RE/MAX, brokerlarını Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde bir araya getirdi. Eğitimleriyle, sunumlarıyla, dikkat çeken değerlendirmeleriyle gayrimenkul sektörünün nabzı Girne’de attı. Bu kamptan gayrimenkul sektörünü profesyonel olarak düşünenlere ve Kıbrıs’ta yatırım planı yapan yatırımcılara özel mesajlar da çıktı.
76
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Gayrimenkul sektörünün gelişiminde, markalar büyük önem taşıyor. Çünkü uluslararası bilgi ve deneyimleri ile, adaylara çok büyük artılar ve katkılar sunuyorlar. RE/MAX de onlardan biri. Hatta hala bile ambargolarla anılan, birçok dev markanın endişeyle baktığı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti pazarına giren ilk uluslararası marka RE/MAX. RE/MAX brokerları, KKTC’ye misafir oldu. Kamp için geldiler, adresleri Elexus Hotel’di. 3 gün boyunca gayrimenkul sektörünü konuştular, eğitimleri vardı, uzman yorumcuları dinlediler, piyasa analizleri yaptılar. Onlar için dolu dolu geçti her anı.
Kıbrıs’ın tek ekonomi ve iş dünyası dergisi Ekonomi Kıbrıs Prestige olarak biz de izledik kampı. Hem kampı, hem gayrimenkul sektörünü, hem de yatırım fırsatlarını değerlendirdik. İlk konuğumuz Kıbrıs’ın ilk uluslararası franchise markası ve emlak ofisi RE/MAX Golden Brokerı Benan Kürşat. Aslında bir nevi ev sahibi Benan Hanım. Organizasyonda büyük emeği var, o yüzden oldukça mutlu ve heyecanlı.
Kampa katılan brokerlar da “Kıbrıs’ta yatırımı” konuşuyor. Ne dersiniz, doğru zaman mı hala? Kesinlikle evet. Aslında bir, bir buçuk yıl önce başladı bu süreç. Bunu o dönem değerlendiren yatırımcılar da çok kazandı. Fakat tren hala kaçmadı. Tren çok uzun ve devam ediyor. Çünkü biz öyle bir lokasyonda yer alan bir adayız ki, farklı farklı kitlelere her zaman karlı yatırım fırsatlarıyla hitap edebiliyoruz. Yeter ki yatırımcılara doğru şekilde ve etik değerler çerçevesinde hizmet verelim. Türkiye’deki yatırımcılar için değerlendirecek olursak; • Çok yakınız, 1 saatlik bir mesafe, • Türkçe konuşuyoruz, • Birçok büyük kuruluş Türkiye Cumhuriyeti menşeli, • Bankacılık sistemimiz birbirine entegre, • Ve yatırımcı konforunu çok rahat sağlayabiliyoruz. Benan Kürşat’ın brokerlığını yaptığı RE/MAX Golden’ın, Kıbrıs’ın ilk ofisiydi. Şimdi de Türkiye’nin ilk RE/ MAX ofisi, hatta ilk bayan brokerı ile Elif Üçgün ile birlikteyiz. İstanbul’dan geldi Elif Hanım. Kıbrıs’ı hayranlıkla izleyen konuklardan biri. BENAN KÜRŞAT – RE/MAX GOLDEN BROKERI
77
“KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ’NİN İLK ULUSLARARASI FRANCHISE MARKASIYIZ”
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
Güzel ve özel bir organizasyon, tebrikler. Nasıl gidiyor kamp?
ARALIK 2017
Kamp çok çok güzel, dolu dolu. Hem de Cumhuriyet Bayramı’mız ile aynı gün, iki heyecan ve mutluluk bir arada aslında. O yüzden farklı bir anlamı var. 2003 yılından beri RE/MAX ailesindeyim. İkinci RE/ MAX kampını yapıyoruz Kıbrıs’ta. İlk kamptan bu yana adamızda yaşanan değişimi tüm arkadaşlarımız hayret ve hayranlıkla izledi. Biraz da kendinizi anlatın okurlarımıza. Neler yapıyor RE/MAX Golden? RE/MAX Golden olarak biz çok şey yapıyoruz. Adadaki ilk uluslararası francihe biziz. Sadece emlak değil, tüm alanlarda ilk. RE/MAX öncesinde adaya gelen herhangi bir uluslararası marka olmadı ambargolardan dolayı. Bunu ilk biz başardık. Seneler içinde bunun artılarını da, eksilerini de yaşadık. Tabii bu tecrübeler bizi çok daha profesyonel bir noktaya taşıdı. Büyüyen ve gelişen bir şirketiz, kurumsal bir şirketiz. Kendimize, çalışanlarımıza ve toplumumuza faydalı olacak her fikre ve projeye pozitif bakıyoruz.
ELİF ÜÇGÜN – RE/MAX DELTA BROKERI
“RE/MAX DELTA OLARAK GAYRİMENKUL SEKTÖRÜNDE BİR NUMARAYIZ” Uzun zaman sonra yine Kıbrıs’tasınız, hoşgeldiniz. Nasıl ilk izlenimleriniz?
ediyoruz sizi. Nasıl bir duygu bu? 1997 yılında sayın Murat Goldştayn ile birlikte ilk broker oldum ben, bayan brokerıyım markamızın. Burada 20’nci yılımızı kutluyoruz aynı zamanda. Her zaman ilk oluyorsunuz, önde oluyorsunuz. Özel bir yeriniz oluyor. O yüzden insan kendini çok daha değerli hissediyor. Her zaman öncü olmak çok daha iyi. RE/MAX Delta neler yapıyor? Büyükçekmece Alkent 2000 çevresinde, hem ticari, hem de lüks konutaların bir arada olduğu bir bölgede yer alıyor ofisimiz. Çok teşekkürler. 25 yıl önce gelmiştim Kıbrıs’a, çok değişmiş. Gerçekten ciddi bir değişim var. Çok daha güzel olmuş. Daha da iyi olacak inşallah. Emlak sektöründeki hareketliliği de izliyorduk İstanbul’dan, yerinde incelemek çok daha verimli oldu. Yeni projeler, yeni konseptler dikkat çekici.
78
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
O yüzden Kıbrıs’ta yatırım için de doğru zaman olduğunu söyleyebilirim. Buradaki ofislerimizin yaptığı satşılar da bunun göstergesi. Özellikle Türkiye’de emlak sektörünün durağanlaştığı bir dönemde, Kıbrıs’ın fırsat adresi olarak öne çıkması önemli.
Alkent 2000 projesi yaklaşık 2 bin dönüm arazi üzerinde konumlanıyor. İlk o projeyle birlikte başladık. Çevresinde Pelican Hill, Toskana Vadisi ve West Blocks pazarladığımız projeler arasında. Onun yanında Hadımköy, Kıraç, Çakmaklı bölgesinde de sanayi, fabrika ve arsaları pazarlıyoruz. Büyük ölçekli portföylerimiz var. Bir numarayız diyebilirim, her zaman da en iyi olarak kalmak için çalışıyoruz.
İlk ofis, ilk broker olarak buradasınız ayrıca. Tebrik
ARALIK 2017
DİDEM ÜÇGÜN – RE/MAX DELTA BROKERI
ÜÇÜNCÜ KUŞAK BROKER: DİDEM ÜÇGÜN Elif Üçgün, RE/MAX Türkiye’nin ilk ofisini kurdu, ilk bayan brokerı oldu. Şimdi kızı da Elif Hanım’ın izinden gidiyor. Didem Üçgün 23 yaşında henüz ve en genç broker olarak kampta katılanlar arasında. Didem Hanım ile gayrimenkul danışmanlığı mesleğini konuştuk. Genç, hatta en genç broker.. Tebrikler. Nasıl başladınız bu mesleğe? Annem ve babam, gayrimenkul sektörünü Türkiye’de ilk başlatanlar arasında RE/MAX olarak. Ben de buna ikinci, hatta üçüncü kuşak olarak devam ediyorum. Çünkü gayrimenkul sektörü aslında benim dedemin mesleği. Ben üniversitede mimarlık bölümünü bitirdim, fakat çocukluğum her zaman annem ve babamla birlikte, uzmanlık bölgemiz Alkent 2000’de geçti. Hem bölgeye hakim oldum, hem de çok kişiyle tanıştım. Lise ve üniversite yıllarımı bölgemizde çalışarak, gayrimenkul danışmanlığı yaparak geçirdim. Üniversiteden de mezun olunca ofisimizde yöneticilik ve eğitimcilik görevini üstlenmeye karar verdim. Şu an 3 broker olarak ofisimizde çalışmalara devam ediyoruz. Son yıllarda Kıbrıs’ta da bu sektörü tercih eden profesyonel sayısı bir hayli fazla. Bir mesajınız var mı okurlarımıza? Bence çok keyifli bir iş. Özellikle de gençler için birçok avantajı var. Örneğin gençler sosyal medya kullanımına çok daha hakim. Ve günümüzde bu sektör ciddi bir şekilde gelişiyor. Gençlerin bu pazarlama araçlarını çok daha etkin kullandığını düşünürsek, 1-0 önde başlıyorlar aslında. Hem de kazançlı bir meslek. Az zamanda, legal bir şekilde çok fazla birikim yapabileceğiniz bir meslek gayrimenkul danışmanlığı. Okuduğunuz bölüme takılmayın, özellikle RE/MAX’in içinde çok güzel eğitimler var. Bu eğitimlerle birlikte bu sisteme çok kolay adapte olabiliyorsunuz. O yüzden gelin, burada bizlere katılın. Kendinizi geliştirip, hayatınıza yepyeni bir yön çizebilirsiniz.
DOĞUKAN YÜNCÜ – RE/MAX TÜRKİYE DİJİTAL PAZARLAMA YÖNETİCİSİ Didem Üçgün RE/MAX için çağrı yaptı genç adaylara. Peki neden RE/MAX? Bu sorumuzun yanıtını da RE/ MAX Türkiye Dijital Pazarlama Yöneticisi Doğukan Yüncü yanıtlıyor. “RE/MAX Türkiye’de bir numara” diye bir mottomuz var. Aslında maalesef şu sıralar herkes bir numara olduğunu, dev olduğunu söylüyor. O yüzden bunun altını doldurmak gerekiyor. Biz 2016 yılında büyük bir araştırma firmasıyla Türkiye genelinde bir araştırma yaptık ve en çok bilinen marka olduğumuzu gördük bir kez daha. O yüzden biz “RE/ MAX Türkiye’de bir numara” mottosunu, altını yasal olarak da doldurarak herkesle paylaşabiliyoruz. Gayrimenkul danışmanlığı aslında çok saygın bir meslek. Şu an sistemimizde 3 bin 500’den fazla gayrimenkul danışmanı var. Bunların yarısı mühendislik ve mimarlık gibi A ve B grubundan oluşan meslek gruplarından geçen arkadaşlarımız. Peki RE/MAX ile nasıl bir işbirliği yaptılar, onlardan bahsedeyim. Biz bu kişilere dokunmak için dijital kanallarımızı etkin kullanıyoruz. Gördükleri reklamlarda, RE/MAX’i seçmek için kendilerinden bir parça buluyorlar. Örneğin bir mühendisseniz ve sizin gibi sistem içerisindeki bir başka mühendisi gördüğünüz zaman, çok daha etkili oluyor. O yüzden kapılarımız gerçek anlamda bu mesleği düşünen adaylara her zaman açık.
79
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
VİLLA İLANLARI
www.kibrisemlakmerkezi.com
Fraser Meridies 05338382978 05338805580
Karşıyaka’da Satılık Geleneksel Mimarili 4+1 Taş Evi 299,999 STG / 1,532,005 TL / 339,345 EURO / 395,142 USD
80
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Kumsal Emlak 05338800084 05338800085
Boğaz’da Satılık İkiz Villa 97.000 STG / 495,350 TL / 109,722 EURO / 127,763 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Girne Alsancak Bölgesinde Deniz Dağ Manzaralı Lüx Villa Serap Yücetürk 05338202055 399,000 STG / 2,037,573 TL / 451,330 EURO / 525,541 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Yeniboğaziçi’nde Satılık 6+1 Villa Salih Fenercioğlu 05488587001 250,000 STG / 1,276,675 TL / 282,788 EURO / 329,286 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
81
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
VİLLA İLANLARI
Yenikent’te Satılık 4+1, 420 metre kare Villa
Doğanköy’de Satılık 4+1 Havuzlu Villa
Esra Şerebet 05488844404
Ferhun Köksoy 0542 872 77 20 350,000 STG / 1,787,345 TL / 395,903 EURO / 461,000 USD
82
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
www.kibrisemlakmerkezi.com
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Landmark Estates 03928160963 05488665600
Esentepe’de 3 Yatak Odalı Yüzme Havuzlu ve Full Eşyalı Satılık Villa 185,00 STG / 944,740 TL / 209,263 EURO / 243,672 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
180,000 STG / 919,206 TL / 203,607 EURO / 237,086 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Alsancak’ta Mükemmel Dağ Ve Deniz Manzarali Kapali Garaj Ve Özel Havuzlu 4+1 Villa
Royal Estates 03928150710 05338454215
170,000 STG / 868,139 TL / 192,296 EURO / 223,915 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
360 SANAL TUR 0
ÖZELLİĞİ 0
Ev bakmak başka, 360 sanal tur özelliği ile ev bakmak bambaşka. Yerinizden kalkmadan gayrimenkulleri gezebilirsiniz
www.kibrisemlakmerkezi.com
83
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
VİLLA İLANLARI
IQ Global Real Estate
Alsancak’ta 3 Yatak Odalı Villa
03928153474 05488662666
139,950 STG / 714,683 TL / 158,305 EURO / 184,334 USD
84
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
www.kibrisemlakmerkezi.com
Bellapais’te 5 Yatak Odalı Lüks Triplex Villa
RE/MAX Golden 03928155885 03928156137
750.000 STG / 3,830,025 TL / 848,364 EURO / 987,858 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Esentepe’de 3+1 ve 4+1 Villalar
Yalkın Emlak 05488644001 05338517636
219,000 STG / 1,118,367 TL / 247,722 EURO / 288,455 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Hamitköy’de Müstakil Villa Ender Meta 05338411617 274,900 STG / 1,403,832 TL / 310,954 EURO / 362,083 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
EMLAK
SEKTÖRÜNÜN
İLK VE TEK HABER
PORTALI
85
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
Bilinçli yatırımcı araştırarak karar veriyor. Yeni konut projeleri ve inşaat firmalarından haberler, emlak profesyonellerinden yatırım önerileri Kıbrıs Emlak Merkezi’nde.
www.kibrisemlakmerkezi.com
ARALIK 2017
www.kibrisemlakmerkezi.com
Girne Karmi’de Muhteşem Lüks Villa Gizem Kemaler 0533 888 77 70 450,000 STG / 2,298,015 TL / 509,019 EURO / 592,715 USD
86
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Girne Merkez’de Satılık 2+1 ve 3+1 Daireler Hüseyin Sadeghi 0548 851 78 10 86,800 STG / 443,262 TL / 98,184 EURO / 114,328 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Girne Edremit’te Yatırımcıya Özel Fırsat
Girne Merkez’de 2+1 Türk Koçanlı Daire
Musa Demir 0548 854 78 10
Berrak Gül 0548 852 78 10
245,000 STG / 1,251,142 TL / 277,132 EURO / 322,700 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
85,000 STG / 434,070 TL / 96,148 EURO / 111,957 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
KURUMSAL
FİRMALAR
GÜVENLİ 87
PORTAL
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
Merdivenaltı emlakçılara ‘dur’ dedik. Bu sitede herkes değil, sadece güçlü firmalar ve gerçek emlak profesyonelleri var.
www.kibrisemlakmerkezi.com
ARALIK 2017
DAİRE İLANLARI
Lefkoşa Gönyeli’de Satılık Daireler
Gazimağusa Karakol’da Satılık 3+1 Daire Salih Fenercioğlu 05488587001 85,000 STG / 434,070 TL / 96,148 EURO / 111,917 USD
88
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
www.kibrisemlakmerkezi.com
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
IQ Global Real Estate 03928153474 05488662666
52,950 STG / 270,400 TL / 59,895 EURO / 69,743 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Girne Merkez’de Satılık 3+1 Daire
Fraser Meridies 05338382978 05338805580
175,000 STG / 893,673 TL / 197,952 EURO / 230,500 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Marmara Bölgesi’nde Tüm Masrafları Ödenmiş Daire Esra Şerebet 0548 884 44 04 48,000 STG / 245,122 TL / 54,295 EURO / 63,223 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ÖLÜMSÜZ İLANLARA
SON
89
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Kıbrıs Emlak Merkezi’nde ölümsüz ilanların yeri yok, 3 yıl önce yüklenen ve unutulan ilanlar bulamazsınız.
Her ilanın 60 gün süresi var.
www.kibrisemlakmerkezi.com
PENTHOUSE
www.kibrisemlakmerkezi.com
Lefkoşa Ortaköy’de Satılık Lüks Penthouse
Gelibolu’da Satılık 2+1 Penthouse
İlhan Öze 05338730968
Hasan Efe 05338632573
60,000 STG / 306,402 TL / 67,869 EURO / 79,029 USD
90
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
56,000 STG / 285,975 TL / 63,345 EURO / 73,760 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Landmark Estates 03928160963 05488665600
Girne Merkez’de 3+1 Satılık Penthouse Nejmi Sıddık 05338614298 85,000 STG / 434,070 TL / 96,148 EURO / 111,957 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Lapta’da 3 Yatak Odalı, Ortak Havuzlu, Full Eşyalı Satılık Penthouse 99,950 STG / 510,415 TL / 113,059 EURO / 131,649 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
HATALI
İLAN
BİLDİRİM ÖZELLİĞİ Düşünceleriniz bizim için çok önemli. Hatalı olduğunu düşündüğünüz ilanları anında bildirebilirsiniz. Bu özellikte de yine tekiz.
www.kibrisemlakmerkezi.com
91
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
KIBRIS EVLERİ
Girne Ozanköy’de Satılık 3+1 Geleneksel Kıbrıs Evi
Landmark Estates 03928160963 05488665600
399.900 STG / 2,042,169 TL / 452,358 EURO / 526,726 USD
92
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
www.kibrisemlakmerkezi.com
İskele Kumyalı’da Satılık 2+1 Kıbrıs evi Salih Fenercioğlu 0548 887 48 50 55,000 STG / 280,869 TL / 62,213 EURO / 72,443 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Bellapais’te Ticari ve Arsa Değeri Taşıyan Köy Evi Firyuza Narkabulova 0533 883 70 01 415,000 STG / 2,119,281 TL / 469,428 EURO / 546,615 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Landmark Estates 03928160963 05488665600
Girne Bellapais’te Satılık Geleneksel Kıbrıs Evi 399.950 STG / 2,042,425 TL / 452,404 EURO / 526,792 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
KUR HESAPLAMA DERDİNE
SON
Sadece sterlin değil, 4 para biriminde gayrimenkulün fiyatını gösteriyoruz. Kolay hesap, pratik emlak portalı..
www.kibrisemlakmerkezi.com
93
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
SATILIK OTEL VE CASINO
Girne’de 250 Odalı Satılık Hotel ve Casino
Yalkın Emlak 05488644001 05338517636
400,000,000 STG / 1,920,760,000 TL / 457,008,256 EURO / 536,915,078 USD
94
Ekonomi Kıbrıs
Prestige
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Alsancak’ta Çalışır Durumda Turistik Tesis
Fraser Meridies 05338382978 05338805580
1,950,000 STG / 9,373,260 TL / 2,223,154 EURO / 2,615,453 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
ARALIK 2017
Girne Karaoğlanoğlu’nda Satılık Hotl&Casino
IQ Global Real Estate 03928153474 05488662666
39,400,000 STG / 189,387,920 TL / 44,919,103 EURO / 52,845,561 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
Girne’de Satılık 5 Yıldızlı Hotel&Casino
Yalkın Emlak 05488644001 05338517636
20,000,000 STG / 96,136,000 TL / 22,801,575 EURO / 26,825,158 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
www.kibrisemlakmerkezi.com
Gönyeli’de Türk Malı 3 Kat Apartmanlık Satılık Arsa Nejmi Sıddık 0533 861 42 98
ARSALAR
Karşıyaka’da Su ve Elektriği Çekilmiş, Villa Yapımına Uygun, Ana yola Yakın Arsalar
Yalkın Emlak 05488644001 05338517636
100,000 STG / 480,680 TL / 114,008 EURO / 134,126 USD
55,000 STG / 264,374 TL / 62,704 EURO / 73,769 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
95
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Yenikent Gönyeli’de Satılık Türk Koçanlı Arsa
İskele Long Beach’te Satılık Arsa
Engin Soykal 05338620916
Osman Uygun 05488587002
95,000 STG / 456,646 TL / 108,307 EURO / 127,419 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
54,000 STG / 259,567 TL / 61,564 EURO / 72,478 USD
İlanı detaylı incelemek için; QR kodu okutunuz
PROJELER Tunalı Viva
www.kibrisemlakmerkezi.com
Kıbrıs Town Houses
0533 8811949 / 0392 4442766 03928160672 / 0392252772
96
Lefkoşa’nın merkezinde, Küçük Kaymaklı’da yükselen projede kalite ve üst düzey yaşam konforunu bir araya geldi.5 katlı apartmanda 2 adet havuzlu penthouse bulunuyor.
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
Kösezade Hamitköy Villaları
03924443330 / 03922271661
03924445277 (302) / 05338263760 Kıbrıs Town Projesi, Girne’nin en güzide plajı olan Yavuz Çıkarma Plajı’na ve diğer plajlara 5 dakika yürüme mesafesinde ve Kıbrıs’ın ilk Milli Orman Parkına komşu. Ayrıca 4 farklı konut tipiyle dikkatleri üzerine çekiyor. Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
Northernland Premier
03924444000 / 03923653444
Proje Hamitköy bölgesinde ve Türk malıdır.
Kent Plus Projesi şehir’e yakın şehir dışına konumlandırılmış bir projedir
3+1, 210 metre kare arası 4 duplex villa bulunmaktadır
Sessiz Sakin huzuru bulacağınız yer.
Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
www.kibrisemlakmerkezi.com
Silent Hill Homes
PROJELER Emtan Concept
0533 8811949 / 0392 4442766 03928154743 / 03928153745 Proje, Girne’nin batısında gelişime ve yatırıma açık, değer katacak Lapta’nın kalbindedir. Topalm 5 blok ve 30 daireden oluşuyor. Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
Girne’nin merkezinde muhteşem manzarasıyla yeni bir rezidans yaşamı sizler için yükseliyor.Proje North Block (A blok), South Block (B blok) olarak adlandırılmış 2 ayrı bloktan oluşuyor. Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
97
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
Şifa Villaları-3
Altın Koza 3
05338776695 / 03922232929
05488587001/ 03924449299
Gönyeli’nin en güzel yerinde tam müstakil Türk malı villalar.
Gazimağusa Çanakkale Bölgesi’nde yer alan proje 14 konuttan oluşuyor. Teslim tarihi 30.03.2018.
220 metre kare olan villalar Aralık 2017’de teslim ediliyor. Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
Proje hakkında detaylı bilgiye sahip olmak için; QR kodu okutunuz.
98
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017
8
99 87
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017 Aralık 2016
100
Ekonomi Kıbrıs
Prestige ARALIK 2017