AURA İstanbul | 2019 Bahar by aysenkinali

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

ImageReproductionfromIstanbul Bosphorus Silhouette

Ayşen Feyza Kınalı

ÖZET

SUMMARY

İstanbul katmanlı, dinamik yapıda bir kent olmasına rağmen İstanbul Boğaz silüeti dediğimizde durağan bir görüntü geliyor göz önüne. Bu çalışma silüet kavramını ve silüeti oluşturan makro-mikro ölçekte tüm katmanları tartışmaya açmak, yeniden düşündürtmek ve yorumlatmak, İstanbul’un ideal bir görüntüsü olup olmadığını sorgulatmaktadır. Bunu ise günümüz görüntüleri üzerinden gözlemler, eski-yeni gazete haberleri ve fotoğraflar, anılar, şiirler, efsaneler, makaleler gibi çeşitli kaynakların yardımıyla öznel/kurgusal veriler kolaj tekniği ile bir araya getirilmiştir. Üretilen kolaj tekniği sayesinde katmanlar görünür hale gelecek şekilde kompozisyonlarla yeni bir okunurluk kazandırılarak izleyicinin yorumunun ve katılımının sağlanması amaçlanmıştır.

Although Istanbul is a layered, dynamic city, the Istanbul Bosphorus skyline shows a still image. This study questions whether the concept of silhouette and the macro-micro scale that make up the silhouette is an ideal view of Istanbul. This is combined with the collage technique of subjective / fictional data with the help of various sources such as observations on today’s images, old-new newspaper news and photographs, memories, poems, legends and articles.

Anahtar Kelimeler: Silüet, palimpsest kent, katmanlaşma, imge, imaj, kolaj

Keywords: Silhouette, palimpsest city, stratification, image, collage

1. GİRİŞ

1. ENTRY

İstanbul kent yapısının oluşumuna baktığımızda, geçmişten günümüze kültürel, sosyal, demografik, yapısal olarak katmanlaşarak gelen bir dokuya sahiptir. Günlük hayat içerisinde her ne kadar bu katmanlaşmaya dikkat etmesek de bir şekilde gün içerisinde bu katmanlarla karşılaşmaktayız. Asıl soru ise, bu katmanların ne kadarına gün içerisinde bakıyoruz ve ne kadarını baksak bile görebiliyoruz? Bu sorulardan yola çıkarak kentin hangi katmanlardan oluştuğunun peşine düşülmüştür. Katmanları ararken gündelik hayattaki görünürlükleri, görünmezlikleri, etkileri, rolleri, dünü bugünü kısaca bir kenti nelerin oluşturduğu, nasıl oluşturduğu, birbirlerini nasıl etkiledikleri, gündelik hayat ilişkileri ile birlikte kenti oluşturan katmanlar tüm yönleriyle ince-

When we look at the formation of the city structure of Istanbul, cultural, social, demographic, structural stratification from past to present has a texture. Although we do not pay attention to this stratification in daily life, we encounter these layers in some way during the day. The question is, how much of these layers do we look at during the day, and how much can we see? Based on these questions, it is pursued which layers the city is composed of. While looking for the layers, their visibility, invisibility, their effects, their roles, what constitutes a city today, how it forms each other, how they affect each other, and the layers that form the city with daily life relations have started to be examined in all aspects.

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

With the help of the collage technique produced, it is aimed to provide a new readability with the compositions so that the layers become visible and to provide the audience’s interpretation and participation.

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

lenmeye başlamıştır. 2. PALİMPSEST BİR KENT OLARAK İSTANBUL

2. ISTANBUL AS a PALIMPSEST CITY

Katmanlı bir kent olarak bahsettiğimiz İstanbul’u kimi kaynaklar palimpsest kent olarak nitelendirmiştir. Palimpsest olarak nitelendirilen kent ‘kendisini an be an değiştirebilen, eskileri üzerine yan yana / üst üste / iç içe eklemlenen yeni katmanlarla geleceğe aktarmaktadır. Kentin yüzyıllardan beri gelen ortak belleği, kentsel mekân ya da binaların tarihsel önemleri, toplumsal olaylar, sosyolojik olaylar ya da hikâyeler gibi birçok şekilde hala canlılığını korumaktadır ve kentin belleğinde eklenerek çoğalmakta ve kentin katmanlarını oluşturmaktadır.’ olarak tanımlanmıştır. (URL-1) Araştırmaya devam ederken palimpsest kavramıyla birlikte kentin katmanları dediğimizde aslında sadece fiziksel yapılaşmalar, somut veriler, mikrodan makroya çok yönlü düşünerek kentin katmanları ve katmanların birbirleriyle ilişkileri üzerine çalışılmıştır. Örneğin; katmanlardan bahsederken, çöp toplayan insandan endüstriyel yapıya veya tarihi yapılara kadar bu katmanlaşmanın nelerden oluşabileceği üzerine tartışmalar, gözlemler ve araştırmalar sürdürülmüştür.

Istanbul, which we refer to as a layered city, described some sources as the palimpsest city.

3. İSTANBUL’UN İMGELERİ

3. IMAGES of ISTANBUL

Bireyin çevresiyle arasındaki ilişki karşılıklıdır ve bireyin çevresi, çevrenin de birey üzerindeki etkinliği sürekli beslenen bir etkileşim sistemini oluşturmaktadır. Kent İmgesi, birey ve çevresi arasında kurulan ilişkinin somutlaştığı bir noktaya veya alana yönelik birey tarafından algılanan etkidir, bireyin kentsel çevreden edindiği izlenimlerdir. Bireyin kentsel çevreyi anlatırken veya tarif ederken kullandığı elemanlardır. O nedenle kent imgesi bireyseldir ve bireyin kentle kurduğu ilişki ve iletişime bağlı olarak farklılaşabilmektedir.

The relationship between the individual’s environment is reciprocal and the environment of the individual, and the activity of the environment on the individual, constitutes a system of interaction that nurtures constantly. Urban Image is the effect perceived by the individual towards a point or area where the relationship established between the individual and his / her environment becomes concrete, and the impressions the individual has acquired from the urban environment. They are the elements that an individual uses when describing or describing the urban environment. Therefore, the image of the city is individual and can be differentiated depending on the relationship and communication established by the indi-

The city called Palimpsest ‘It transmits itself to the future with new layers that can change from moment to moment, articulated on top of each other / overlapping / nested. The common memory of the city for centuries is still alive in many ways, such as the historical significance of urban spaces or buildings, social events, sociological events or stories, and is added to the memory of the city and forms the layers of the city. ’ as defined. (URL-1)When we talk about the layers of the city with the palimpsest concept while continuing to research, in fact, only physical structures, concrete data, micro-macro multi-faceted thinking of the layers of the city and the relationship between the layers were studied. For example; when talking about layers; discussions, observations and investigations on what this stratification can be carried out from the garbage collector to the industrial or historical buildings have continued.

Kevin Lynch, Kent İmgesi Bireye göre değişen kent imgelerin farklılığını

gözlemleyebilmek için insanlara ‘İstanbul dediğimde aklınızda beliren ilk şey nedir? İstanbul’a dair imge/imgeler söyleyebilir misiniz?’ soruları yöneltildiğinde alınan cevaplar çoğunlukla alışılagelmiş imgelerle birlikte (Ayasofya, Kız Kulesi...) imge olarak düşülmeyen (ışık, sınır...) cevaplara da ulaşılmıştır. Bu kısa soru cevap kısmı ve kişisel gözlemler sonucu imge durağan bir şey mi olmalı yoksa her gün değişen bir kentte durağan bir imgeden bahsetmek mümkün müdür? Şeklinde düşünmeye sevk etmiştir. İstanbul’u tek başına simgeleyen bir yapı veya unsur olabilir miydi?

vidual with the city.(Kevin Lynch, Kent İmgesi)In order to observe the difference of urban images changing according to individual, people asked ‘What is the first thing that comes to mind when I say Istanbul? Can you tell me about Istanbul? The answers were mostly obtained with the usual images (Hagia Sophia, Maiden’s Tower ...) but some answers haven’t thinked as image before (light, border ...). The result of this short question answer and personal observations; should the image be a static thing or is it possible to talk about a static image in a city that changes every day? shaped thinking. Could it be a structure or element that symbolized Istanbul alone?

4. ÇALIŞMA ALANI OLARAK İSTANBUL BOĞAZI

4. ISTANBUL BOSPHORUS AS a STUDY AREA

Çalışma alanı olarak İstanbul Boğazı seçilmiştir. Bunun nedeni; hem İstanbul’un kuruluşunda, yerleşiminde yüzyıllar boyunca Boğaz’ın etkili olması hem de insanların zihninde İstanbul’a dair imgelerin çoğunlukla bu bölgede görünür olmasından dolayı imgelerin ve katmanlaşmanın en iyi gözlenebileceği alan olarak İstanbul Boğaz’ı üzerinde çalışılmaya karar verilmiştir.

The Bosphorus was chosen as the study area. This is because; it was decided to work on the Bosphorus due to the fact that the Bosphorus has been effective in the establishment and settlement of Istanbul for centuries and the images of Istanbul in the minds of people are mostly visible in this region. Throat silhouette, which is assumed to come to mind first when singular image is mentioned; It is becoming an important element for Istanbul due to its bias, being built on the opposite shore, being built on two opposites, and being composed of two different continents such as Asia and Europe. ‘Silhouette; the image of something appearing with only border lines and as a single color, shadow‘(URL-2) is defined as. What is the silhouette of the Bosphorus? The first images that come to mind are mostly monochrome images, in which clichés such as the Historic Peninsula, Galata and Üsküdar are located. Could the silhouette really be in one color? What would appear when the shadow was removed? Is it possible to describe the ideal Istanbul Silhouette from here? The concept of silhouette itself and all the layers that make up the Istanbul Bosphorus silhouette are aimed to be discussed and rethought.

Boğaz üzerinden tekil imge denildiğinde akla ilk geldiği varsayılan boğaz silüeti; taraflılığı, karşı kıyı üzerinden kurulması, iki karşıtlık üzerine inşa edilmiş olması, Asya ve Avrupa gibi iki farklı kıtanın birleşiminden oluşumu nedeniyle İstanbul için önemli bir unsur haline gelmektedir. ‘Silüet; bir şeyin yalnız kenar çizgileriyle ve tek renk olarak beliren görüntüsü, gölge’(URL-2) şeklinde tanımlanmaktadır. İstanbul Boğaz’ının silüeti ne peki? İlk akla gelen görüntüler çoğunlukla Tarihi Yarımada, Galata, Üsküdar gibi klişeleşmiş bölgelerin içerisinde olduğu çoğunlukla tek renkten oluşan görüntülerdir. Peki, silüet gerçekten tek renkte olabilir miydi? Gölge kaldırıldığında neler görünmeye başlayacaktı? Buradan ideal İstanbul silüetini tariflemek mümkün mü? Bu sorular ışığında, silüet kavramının kendisiyle birlikte İstanbul Boğaz silüetini oluşturan tüm katmanları tartışmaya açmak ve yeniden düşündürtmek amaçlanmıştır. Silüetin durağan ideal bir görüntüsünün

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

olup olmadığını ana ögeler dışındaki yan ögelerin de peşine düşerek imgesel anlatımlarla durağan bir imgeden öte çok-boyutlu, çok perspektifli, çok taraflı, pozisyonel, iki kıtanın karşıtlığını besleyebilecek şekilde farklı bakış açılarıyla alternatif İstanbul Boğaz silüeti ile birlikte yeniden üretilmeye çalışılmıştır.

Whether the silhouette had a stable ideal appearance was pursued by the side elements other than the main elements and In addition to a static image with imaginative narratives, it has been tried to be reproduced with the alternative Istanbul Bosphorus silhouette in a multidimensional, multi-perspective, multilateral, positional manner that can feed the contrast of two continents with different perspectives.

5. YÖNTEM

5. METHOD

Boğazdaki katmanlaşmayı görünür kılabilmek ve imgeleri çözümleyebilmek amacıyla öncelikle günümüz İstanbul Boğaz silüetinin imajları üzerinden okumalar yapılmıştır. Bunun yanı sıra çeşitli gözlemler, gözlemler sonucu kolajlar için internette çeşitli kaynaklardan toplanan görseller(tamamen bir görsel ham haliyle kullanılmamıştır ihtiyaç duyulan kolaj parçaları bulunan görsellerin içinden çekilmiştir.), eski-yeni fotoğraflar, eski-yeni haberler, makaleler, efsaneler, anılar, şiirler, gündelik hayattan karakterler de gözden kaçan katmanları görünür kılmak amacıyla öznel-kurgusal verilerle bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Bu katmanlar üzerine okumalar sonucunda basit sorular üzerinden görsel ürünler için altlık oluşturulmuştur. Böylece katmanlar kişisel yorumlamalarla tekrar bir araya getirilirken bir yandan görünenin ardındaki içeriklerde işlenmeye çalışılmıştır.

In order to make the stratification in the Bosphorus visible and to analyze the images, firstly, readings were made on the images of today’s Istanbul Bosphorus silhouette. In addition, various observations, images collected from various sources on the internet for collages as a result of observations (taken from the images with the necessary collage pieces not used in a visual raw form.), Old-new photos, old-new news, articles, legends, memories, poems In this study, the characters from everyday life are tried to be brought together with subjective-fictional data in order to make the overlooked layers visible. As a result of reading on these layers, a base was created for visual products through simple questions. Thus, while the layers were reunited with personal interpretations, they were attempted to be processed in the contents behind the visible.

KATMANLAR

LAYERS

a. Boğaz köylerindeki yaşamlar zihnimizde ilk canlandığı haliyle nasıldır?

a. How are the lives of the Bosphorus villages as they first came to our minds?

Yenilenen tarihi binalar ve yeni yapılan sitelerde yaşayan yüksek gelirliler dışında Arnavutköy’de alt gelir grubunda insanlar da yaşamaktadır. Bu insanlar daha çok bölgedeki eğlence mekânlarında ve yüksek gelirli semt sakinlerinin günlük işlerini görmek için çalışanlardır. O’ Maestros adlı Rum Meyhanesi’nde garson olarak çalışan Kars doğumlu Musa Sarkum da yine garsonluk yapan diğer

Apart from the high-income people living in the renovated historical buildings and newly built sites, people living in the lower income group also live in Arnavutköy. These people are mostly working in the entertainment venues in the area and working for the daily work of high-income residents. Musa Sarkum, born in Kars, who works as a waiter in the Greek Tavern called est

Kolajların nasıl ve nelerden üretilebileceği üzerine yapılmış ön çalışma Preliminary study on how and from what collages can be produced

beşkardeşi ile beraber eski bir ahşap binada yaşamaktadır. Sarkum’un aktardığına göre bölgedeki neredeyse her eğlence mekânında Sarkum’un akrabaları çalışmaktadır. 11 yaşında okulu bırakıp Kars’tan Arnavutköy’e gelip garsonluk yapmaya başlayan Sarkum’un aktardığına göre Arnavutköy’de 300’den fazla Karslı Kürt yaşamaktadır. 17 Ayrıca az sayıda da olsa Orta Asya kökenli insan bugün Arnavutköy’de yaşayarak yine benzer işlerde çalışmaktadır.

Maestros da, also lives in an old wooden building with his five brothers who are also waitresses. According to Sarkum, relatives of Sarkum work in almost every entertainment venue in the region. According to Sarkum, who left school at the age of 11 and started serving as a waitress from Kars to Arnavutköy, there are more than 300 Kurdish Kurds living in Arnavutköy. 17 A small number of people of Central Asian origin live in Arnavutköy and work in similar jobs.

‘‘Tetikol, 2018’’

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil 1: Arnavutköy, boğaz köylerindeki yaşama dair oluşturulan kolaj çalışması Image1: Arnavutköy, collage about life in Bosphorus villages

Bu bilgiler ve edinilen gözlemler sonucunda oluşturulan kolajda (şekil-1) gösterilmek istenilen şey aslında boğazdan karadan gelip geçerken görülen Arnavutköy’de yaşam tarzının, yapılaşmanın güzel köşklerden yalılardan, zenginliklerden mi ibaret olduğuydu. İstanbul’un katmanlarının yansıması sadece bu şekilde miydi Arnavutköy için? Bunun doğru olmadığını hem araştırılan metinlerde hem de alan gezisi sırasında silüetin bir tık ötesine geçildiğinde köşklerin etrafında yükselen duvarların güvenlik önlemlerinin ardındaki gecekondulaşmalarla anlaşılmış oldu. Yaşamı ve yerleşimiyle aslında o kadarda parlak, refah bir semt miydi Arnavutköy? Arnavutköy’ün tepelerinden sahile inerken durum bu şekildeyken sahilde bambaşka bir konu daha vardı adı da Kazıklı Yol. Kazıklı yol sayesinde birçok yalı yolun gerisinde denizle ilişkisi kesilmiş bir haldeydi. E artık o zaman onlara yalı diyebilir

As a result of this information and the observations obtained, the collage (image1) was intended to show whether the lifestyle and structuring in Arnavutköy, which was seen as passing through the Bosphorus, was composed of beautiful mansions, mansions and riches. Was this the only way that Istanbul’s layers were reflected for Arnavutköy? This was not true both in the researched texts and during the field trip, when the silhouette went beyond a click, the shanty settlements behind the security measures of the walls rising around the kiosks were understood. Was Arnavutköy a bright and prosperous neighborhood with its life and settlement? When we went down to the beach from the hills of Arnavutköy in this way, there was another topic on the beach was another name Kazıklı Road. Thanks to the piled road, it was disconnected from the sea behind many coastal roads. Then could we call them

miydik ki? Tüm bu düşünceler, okumalar, sorular, tartışmalar sonunda oluşturulan kolajda tüm veriler hikayeleştirilerek çeşitli kompozisyonlarla bir araya getirmeye çalışılmıştır. Böylece çok boyutlu-perspektifli bir silüet yaratarak göz ardı edilen katmanlar ve hikâyeler gün yüzüne çıkmaya başlanmış oldu.

sea coast? In the collage created after all these thoughts, readings, questions and discussions, all the data were narrated and tried to be combined with various compositions. Thus, creating a multi-dimensional perspective silhouette and ignored layers and stories began to emerge.

b. Dolgu alanlarla birlikte denizle daha çok mu ilişki kurduk?

b. Have we established more contact with the sea with the filling areas?

Kentin büyümesine öncülük eden ilk büyük proje 1973 yılında 1.Boğaz Köprüsü’nün inşa edilmesiydi. Bu sayede kentin kuzeyine yerleşim çoğaldı. Nüfusun 2 milyonu geçmesi ile deniz atık sulardan kirlenmeye başladı. 1980’lerde nüfus 5 milyonu geçti. Kıyıları halka açmak adına kıyıları doldurma fikri ilk kez bu yıllarda gündeme geldi. Fakat yapılan dolgu alanlar, daha çok artan yol ihtiyacına hizmet etmeye başladı. Yapılan hafriyatlar, dolgu ve asfaltlama yapılan kıyı bantlarına zarar verdi. Dolgu alanlar ile kıyı bandını daha çok kullanıcıya açma fikri, umulanın aksine İstanbullu’nun denizle ilişkisini zayıflatan bir yönteme dönüştü. 1988

The first major project that led to the growth of the city was the construction of the 1st Bosphorus Bridge in 1973. Thus, the settlement to the north of the city increased. With the population exceeding 2 million, marine waste water started to be polluted. In the 1980s, the population exceeded 5 million. The idea of filling the shores in order to open the shores to the public came up for the first time in these years. However, the filling areas started to serve the increasing need for roads. Excavations made damage to coastal bands that were filled and paved. Contrary to expectations, the idea of opening the paddles and

Şekil 2: Üsküdar, dolgu alanların kent yaşamına etkileri üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image2: Uskudar, collage study on the effects of coastal fill area on urban life

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

yılında 2.Köprü’nün de tamamlanması ile İstanbul’da birçok yeni semt oluştu ve kuzey bölgelerdeki yerleşim daha da arttı. Nüfusun 7 milyonu geçtiği bu yıllarda Marmara Denizi, 1950’lere dek süren neşeli plajlarının etkisini kaybetti ve şehrin atıkları ile dolan bir tehdit unsuru haline geldi.

the coastline to more users turned into a method that weakened the relationship between Istanbul and the sea. With the completion of the 2nd Bridge in 1988, many new districts were formed in Istanbul and the settlement in the northern regions increased further. In these years when the population exceeded 7 million, the Marmara Sea lost the influence of its cheerful beaches that lasted until the 1950s and became a threatening element with the waste of the city.

‘‘Burçoğlu, 2018’’ Bizim için yapıldığı söylenen dolgu alanlar gerçekten bizim denizle olan ilişkimizi güçlendirdi mi dersiniz? Hiç sanmıyorum. Üsküdar için ele alınan bu konu temelinde kentin ve insanın denizden koparılışını özetlemeye çalışmaktadır. Kaybolan sahiller, plajlar, insanlar, doğa, tarih…Bazı yönleriyle Arnavutköy örneğine de benzemeye başlıyor. Bir zamanlar kıyı camisi olan ve ona göre tasarlanan Şemsi Paşa Cami’sinin artık kıyı camisi olmaması, kıyıdan koparılışı ve dolgu alan için çakılan her bir kazıkla birlikte aldığı hasarlarla benliğini kaybediyor.(şekil2)

‘‘Burçoğlu, 2018’’ Do the fill areas that are said to be made for us really strengthen our relationship with the sea? I don’t think so. It tries to summarize the separation of the city and the people from the sea on the basis of this topic, which is discussed for Üsküdar. Lost coasts, beaches, people, nature, history… It starts to resemble the example of Arnavutköy in some aspects. In some aspects, it begins to resemble the example of Arnavutköy. Şemsi Paşa Mosque, which was once a coastal mosque and designed accordingly, is no longer a coastal mosque,losing itself(Image2)

c. Bir gemi bir kentin içinden sadece geçip gidiyor mu?

c. Does a ship just pass through a city? Environmental pollution arising from maritime transport can be handled in two parts as ‘marine pollution’ and ‘air pollution’. However, it is now known that negative environmental impacts from ships are not limited to these. Vessels navigating in international waters may cause unnatural displacement of different species, adversely affect the ecosystems they come into contact with for a variety of reasons and can be extremely harmful to nature and human beings. It does not seem possible that a maritime country affected by these problems in Turkey. Research shows that the Black Sea, the Aegean and the Mediterranean Sea as well as the Marmara and the Straits are threatened with great pollution.

Deniz taşımacılığı kaynaklı çevre kirliliği, ‘deniz kirliliği’ ve ‘hava kirliliği’ olarak iki kısımda ele alınabilir. Ancak gemi kaynaklı negatif çevresel etkilerin sadece bunlarla sınırlı olmadığı da artık bilinmektedir. Uluslararası sularda seyreden gemiler farklı canlı türlerinin doğal olmayan şekilde yer değiştirmesine neden olabilmekte, temas ettikleri ekosistemleri çeşitli nedenlerle olumsuz etkileyebilmekte ve bu şekilde doğaya ve insana son derece zararlı olabilmektedirler. Bir deniz ülkesi olan Türkiye’nin yaşanan bu sorunlardan etkilenmemesi mümkün gözükmemektedir. Yapılan araştırmalar Karadeniz, Ege ve Akdeniz ile birlikte Marmara ve Boğazların da büyük bir kirlilik tehdidi altında bulunduğunu ortaya koymaktadır

‘‘Kutluk, 2018’’ ‘‘Kutluk,2018’’

Şekil3: İstanbul Boğazı, boğazdan geçen yük gemilerinin İstanbul Boğazı’na etkileri üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image3: Istanbul Bosphorus, collage study on the effects of cargo ships passing through Istanbul Bosphorus Strait

Bir gemi gerçekten sadece bir kentten gelip geçer mi sizce de? Ardında neler bırakır? Peki, size günde onlarca geçen gemiden bahsedilse ne dersiniz? Her yıl Boğaz’dan geçen gemilerin sayısı gittikçe artmaktadır. Bunun nedeni Boğaz’ın doğası gereği bir geçit görevi üstlenmesi onu deniz taşımacılığında önemli bir konuma getirmektedir. Ama gemi geçişleri çeşitli riskler barındırıyor bunlardan bazıları denize kimyasal madde salınımları ile denizi kirletmesi ve biyoçeşitliliğe zarar vermesi, deniz kazaları örneğin 2018 yılında Hekim Salih Efendi yalısına dümeninin kilitlenmesi sonucu çarpan gemi gibi. Oluşturulan kompozisyonla birlikte bir geminin silüete, kente, yaşama etkisi ve yansımalarını göstermek amaçlanmıştır. Bu kolaj çalışmasında ise yük gemisi bu kadar ön plana çıkarılmasının bir diğer nedeni de silüetin gerçek manada dinamik, değişken yapıda oluşunu ölçek

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Do you really think a ship just comes through a city? What does it leave behind? What if you were told about dozens of ships a day? The number of ships passing through the Bosphorus is increasing every year. This is due to the fact that the Bosphorus is a gateway by nature, making it an important position in maritime transport. But the passage of the ship carries various risks, some of which are polluting the sea with chemical emissions to the sea and damaging biodiversity, marine accidents such as the ship crashing in 2018 as a result of locking the rudder to Hekim Salih Efendi mansion. Together with the composition, it is aimed to show the effects and reflections of a ship to the silhouette, city and life. In this collage study, another reason why the cargo ship was brought to the forefront is that the silhouette is a dynamic, variable structure in real

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

değişikliğiyle birlikte yeri geldiğinde bakıldığında sadece bir gemiden ibaret olabileceğini göstermektedir.(şekil3)

terms and it can only consist of one ship when it comes to scale change.(image3)

Katmanlar oluşturulurken okunan kaynaklar ve gözlemler sonucu kurgusal olarak oluşturulan senaryolar etrafında şekillendirilmeye başlanmıştır. Fikir olarak oluşturulan ana strüktür oturtturulduktan sonra kalan katmanlar o bölgedeki görünürlüğüne göre çeşitli şekillerde bir araya getirilmeye çalışılmıştır. Bu katmanların diğerleri ise; Balıkçılar, seyyar satıcılar, istavrit, erguvan, martı, Hilton Hotel, Ayasofya, Fatih Sultan Mehmet Köprüsü, Beykoz Kundura Fabrikası, konutlar, yalılar, yüksek yapılar, gecekondu, araçlar, iskeleler, dilenci, ıhlamur ağacı, kâğıt toplayan insan, vapur, hamsi, elektrik direkleri, dini yapılar, reklam panoları, yelkenli, Büyük Tarabya Oteli, ışık, kıyılar, lale, dolgu alanları ve kazıklar, vinçler, yollar, yıkıntılar, mezarlıklar, Rumeli Feneri, çöpler, Boğaz’da yapılan kültürel aktiviteler (yüzme yarışı, yelken yarış…) şeklinde sürekli devam etmektedir.

As a result of the resources and observations, the fictionalized scenarios were formed. After the main structure, which was formed as an idea, was put into place, the remaining layers were tried to be brought together in various ways according to their visibility in that region. Other layers; Fishermen, peddlers, horse mackerel, redbud, seagull, Hilton Hotel, Hagia Sophia, Fatih Sultan Mehmet Bridge, Beykoz Kundura Factory, residences, mansions, high buildings, slums, vehicles, piers, beggar, linden tree, people collecting paper, steamer, anchovy , power poles, religious buildings, billboards, sailboats, Grand Tarabya Hotel, light, shores, tulips, filling areas and stakes, cranes, roads, ruins, cemeteries, Rumeli Lighthouse, garbage, cultural activities in the Bosphorus (swimming race, sailing race…).

5.1. KOLAJIN ANLATIM DİLİ

5.1. EXPRESSION LANGUAGE of COLLAGE

Kolaj tekniği, aynı zamanda sanat çalışmasında anlam katmanları oluşturulmasını olanaklı kılan bir metot olarak da önem kazanır. Uygulamalarda kullanılan gerçek nesne ve parçalı nesne yapılarının özgün kimliklerinden dolayı sahip oldukları anlamlara, tarihsel geçmişten gelen anlam çağrışımlarının eklenmesinin yanında, başka nesne ve elemanlar ile birleşerek oluşturdukları yeni varlık yapılarının da kazandırdığı anlamlarla çok anlamlılık sağlanabilmektedir. Sanatçılara sosyal ve politik hayata ilişkin imgeleri doğrudan kullanma olanaklarını veren kolaj tekniği…

Collage technique is also important as a method that makes it possible to create layers of meaning in art work. In addition to adding meaning connotations coming from historical past to the meanings they have due to their original identities, real meaning and real objects and fragmented object structures used in the applications can be achieved with the meanings given by the new entity structures created by merging with other objects and elements. Collage technique that gives artists the opportunity to use images directly related to social and political life…

‘‘Tıgın, 2014’’

Alıntıda bahsedilen kolajın anlatım gücü ile birlikte;

Along with the narrative power of the collage mentioned in the quote;

•Farklı katmanlarla birlikte gündelik hayat içerisinden yerleştirme ve düzenleme uygulamaları ile

• To provide a new legibility with the placement

yeni bir okunurluk kazandırmak, •İfade edici öğe olarak kullanılan katmanları çeşitli kompozisyonlarla bir araya getirmek, •İzleyicinin yorum ve katılımının sağlanmasına yardımcı olması için oluşturulan çalışmalara da ana metot olarak kolaj tekniğinin kullanılmasına karar verilmiştir.

and arrangement practices in daily life with different layers, • Combining the layers used as expressive elements with various compositions, • Helping the audience to provide comments and participation It was decided to use collage technique as the main method in the studies created for.

6. SONUÇ

6. CONCLUSION

Bu çalışmanın sonucunda üretilen imgeler ve imgelerin oluşturduğu alternatif boğaz silüeti,

Images produced as a result of this study and alternative throat silhouette formed by images,

•Silüet kavramı üzerine düşünmeyi, •Kentle birlikte yaşayan ve değişim geçiren İstanbul’u görmeyi, •Alışılagelmiş İstanbul/Boğaz algısını yeniden üretmeyi, •Kentteki katmanlaşma üzerine çok yönlü düşünmeyi, •Kente dair geri planda kalan katmanları gün yüzüne çıkartmayı, •Baskın imgelerin yanında yan imgeleri görünür kılarak oluşturulan kompozisyonların arkasındaki alt metinleri düşünmeyi, •Çok yönlü düşünmeyi sağlayabilmek adına tüm görsellerin(şekil4-13) alt metinleri yayınlanmamıştır. Böylece izleyicinin de imgelerle birlikte yorum ve görebilme yeteneğini projenin bir parçası olması

• Thinking about the concept of silhouette, • To see Istanbul that lives and changes with the city, • Reproducing the usual Istanbul / Bosphorus perception, • Multi-faceted thinking on stratification in the city, • Uncovering the background layers of the city, • To consider the sub texts behind the compositions created by making the side images visible alongside the dominant images, • Subtitles of all visuals(image4-12) have not been published in order to provide multi-faceted thinking. Thus, the viewer’s ability to interpret and see with images is part of the project. It has targeted.

hedeflemiştir.

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil4: Tarihi yarımada, tarihe tutunma ve tarihi yoketme üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image4: Historical peninsula, collage based on adherence to history and destruction of history

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil5: Galata- Karaköy silüetinin değişimi; kıyı kullanımı, değişimleri ve sınırlar üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image5: Change of the Galata-Karaköy silhouette; collage work on coastal use, changes and boundaries

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil6: Beşiktaş, Hilton Oteli sonrasında değişen kent silüeti üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image6: Beşiktaş, Collage on the changing silhouette after the Hilton Hotel

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil7: Kuruçeşme, İstanbul Boğaz’ın terkedilen yüzü üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image7: Kurucesme, collage on the abandoned face of the Istanbul Bosphorus

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil8: İstanbul Boğazı, köprüler ve gölgelerinin boğaza etkisi üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image8: Istanbul Bosphorus, collage work on the effect of bridges and shadows on the throat

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil9: Tarabya, Büyük Tarabya Oteli ve çevresindeki geçmiş ve günümüze kullanım değişimleri üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image9: Tarabya, collage on past and present usage changes around Büyük Tarabya Hotel

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil10: Rumeli Feneri, kentin kuzeye doğru büyümesi üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image10: Rumeli Lighthouse, collage work on the growth of the city to the north

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil11: Haydarpaşa, kentin içinde sıkışmış halde bulunan mega yapılar üzerine kolaj çalışması Image11: Haydarpasa, collage on mega buildings stuck in the city

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil12: İstanbul Boğazı, geçmişten günümüze deniz kullanımındaki değişimler üzerine oluşturulan kolaj çalışması Image12: Istanbul Bosphorus, collage study on changes in sea use from past to present

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

Şekil13: Beykoz Kundura Fabrikası, geçmişten günümüze endüstri yapılarının işlev değişimleri üzerine kolaj çalışması Image13: Beykoz Kundura Factory, collage on the changes in the function of industrial buildings from past to present

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette

KAYNAKÇA REFERENCE Burçoğlu, Z. (2018), Dünden Bugüne İstanbul’da Deniz. Erişim adresi: http://aura-istanbul.com/index.php/2018/08/10/dunden-bugune-istanbulda-deniz-kullanimi/

URL-2,GoogleSözlükhttps://www.google.com/search?safe=active&sa=X&biw=1366&bih=635&q=S%C3%B6zl%C3%BCk&s tick=H4sIAAAAAAAAAONQesSoyi3w8sc9YSmZSWtOXmMU4-LzL0jNc8lMLsnMz0ssqrRiUWIqKeJZxMoRfHhbVc7hPdkAwPF7hzUAAAA&zx=1566874937778#dobs=siluet

Lynch, K. 2012, Kent İmgesi, çev., Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul Kutluk,E. (2018), İstanbul Boğazı’ndan Geçen Gemilerin Oluşturduğu Trafik Yükünün Çevresel Etkileri: Ro-Ro Gemileri Özelinde Bir İnceleme, Cilt 6, Sayı 1, Sayfalar 285 - 310 Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/marusbd/issue/33431/412651, not- Aktarılan: (Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çevresel Etki Değerlendirmesi, İzin ve Denetim Genel Müdürlüğü [CSBÇİDGM], 2016, s. 83-91, CSB ÇİDGM, 2017, s. 66, Marmara Denizi’nin Değişen Oşinografik Şartlarının izlenmesi Projesi [MAREM], 2014, s. 399-402). Tetikol, A. (2018), Dünü ve Bugünü ile Bir Boğaziçi Semti İncelemesi: Arnavutköy, Erişim adresi: https://www.academia. edu/31567938/D%C3%9CN%C3%9C_VE_BUG %C3%9CN%C3%9C_%C4%B0LE_B%C4%B0R_ BO%C4%9EAZ%C4%B0%C3%87%C4%B0_ SEMT%C4%B0_%C4%B0NCELEMES%C4%B0_ ARNAVUTK%C3%96Y Tıgın, Y. (2014), Hayat-Sanat Bağlamında Nesnelerin Yeniden Okunması, Hacettepe Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Heykel Anasanat Dalı, Heykel Sanat Dalı, Ankara, Yüksek Lisans Tezi. Erişim adresi: http://www.openaccess. hacettepe.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/11655/2295/c2ecc669-7021-457d-9950451d4f04b5d1.pdf?sequence=1&isAllowed=y URL-1, Mimarlık Dergisi (2017), Dosya: Bir Palimpsest Kent Olarak İstanbul’da Gelecek Artık Eskisi Gibi Değil, http://www.mimarlikdergisi.com/ index.cfm?sayfa=mimarlik&DergiSayi=407&RecID=4112

İstanbul Boğaz Silüeti Üzerinden İmgenin Yeniden Üretimi

Image Reproduction from Istanbul Bosphorus Silhouette