Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
LANDSCHAPSPLANNING EN
STEDENBOUWKUNDE OPDRACHT
BRUNO DEBAENST LANDSCHAPS- EN TUINARCHITECTUUR 2BLTA2
1
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
INHOUDSTABEL: Inleiding:
3
Situering:
3
Topografie
4
Algemeen:
4
Streken:
4
De Brabantse Kouters:
4
Het Pajottenland:
4
De Faluintjesstreek:
4
Bos, Landbouw, Weide
5
Wateren:
5
Hoogtekaart:
6
Bodem
6
Bodemtypes
6
Bodemgebruik
7
Weiland:
7
Loofbos:
7
Naaldbos:
7
Andere bebouwing:
7
Ferraris kaart (1771 - 1778) Korte geschiedenis van de Abdij van Affligem
8 9
Vandermaelen kaart (1846 - 1854)
10
Atlas der Buurtwegen (1841)
10
Natuur en Milieu
11
Stedelijk groen 2002 - 2003
11
Habitatrichtlijngebieden
11
Vogelrichtlijngebieden
11
Gebieden van het VEN en het IVON
11
Biologische waarderingskaart
12
Potentieel Natuurlijk Vegetatie
12
Gewestplan
13
Bronnen
14
Kaarten:
15 2
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
INLEIDING: Voor de opdracht van Landschap en Stedenbouwkunde heb ik het gebied Affligem en een stuk van Aalst gekozen. Het gebied zal voor het vak ‘Atelier Stads- en Landschapsplanning’ een herbestemming ondergaan, waarbij vooral de abdijsite een grondige bewerking en opwaardering krijgt. In dit document zitten verscheidene kaarten en wordt het gebied telkens op een schaal van 1/10.000. geanalyseerd waarbij het Noorden steeds de bovenkant van de kaart is. Alle bijgevoegde kaarten zijn op hetzelfde schaalniveau en betreffen hetzelfde gebied.
SITUERING: Affligem is een gemeente in de Belgische provincie VlaamsBrabant en behoort tot het arrondissement Halle-Vilvoorde tussen de rivieren de Dender en de Zenne De gemeente telde per 1 januari 2014 12.953 inwoners verspreid over een oppervlakte van 17,7 km2. Wat overeenkomt met een bevolkingsdichtheid van 731,92 inwoners per km2. Toch blijven er nog open ruimtes over waar het oude cultuurlandschap van bossen, weiden en kouters bewaard bleef. Grensgemeenten zijn; Aalst (Noord-Westen) Denderleeuw (Zuid-Westen), Liedekerke (Zuiden), Ternat (Zuid-Oosten) en Asse (Oosten). Afhankelijk van de bron wordt Affligem tot de streek Brabantse Kouters of het Pajottenland gerekend, met de Faluintjesstreek als grensgebied. Kenmerkend voor de streek is het licht heuvelachtige en landelijke karakter, waardoor het soms als bijnaam het Toscane van het Noorden krijgt. Affligem heeft zijn eigen afrit aan de E40 met een bekende carpoolparking.
3
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
TOPOGRAFIE ALGEMEEN: Topografisch gezien lijkt de gemeente op een zadeldak. Zoals te zien is op de topografische kaart ligt de abdij vlak op een heuvel. De hoger gelegen gebieden (tot circa 78 meter: Trommelbos, Sparrenbos, Eksterenberg, Molenberg en Boekhoutberg) vormen de nok van het dak en bieden een prachtig panorama met in het Noorden de Abdij van Affligem, het Kluisbos en de voormalige abdij Maria Mediatrix en in het zuiden de laag gelegen Dendervallei (tot circa 10 meter). De kouters op de leemplateaus worden onderbroken door lintbebouwing en langgerekte beekdalbossen. Her en der verspreid vertoont het landschap nog sporen van de ondernemerszin van de Abdij van Affligem: grote oude hoeves, de contouren van drooggelegde vijvers en de slenken van oude steengroeven. Met die ontginning kende de streek een totale ommekeer. Niet alleen het uitzicht wijzigde, er ontstonden heuvels en diepe groeven, ook en vooral de samenstelling van de bevolking veranderde. Steenkappers, beeldhouwers en werklieden voor het graven en het vervoer stroomden toe, zelfs uit Wallonië en Picardië.
STREKEN: De Brabantse Kouters: Deze situeren zich ten noorden van Brussel en bedekken een gebied van 12 gemeenten (Affligem, Asse, Grimbergen, Kapelle-op-den-Bos, Londerzeel, Machelen, Meise, Merchtem, Opwijk, Vilvoorde, Wemmel en Zemst). De benaming ‘kouter’ verwijst naar de grote aanwezigheid van bewerkte velden in de streek. In Vlaanderen en Noord-Brabant is het ook de naam van de akkercomplexen uit de Gallo-Romeinse periode en de vroegste Middeleeuwen. Het toewijzen van de akkers in het drieslagstelsel was een jaarlijks terugkerende gebeurtenis in de oude nederzettingen. Het is een grote open akker. In de buurt van rivieren is dit vaak een iets hoger gelegen gebied. Het Pajottenland: Een streek die eerder toeristisch dan geologisch bepaald is in Vlaams-Brabant en die ook een onderdeel van de Groene Gordel uitmaakt, grenzend aan Brussel. Het uitzicht van de streek wordt bepaald door glooiende heuvels en vergezichten, de Zennevallei, de uitgestrekte natuur, de holle wegen en de eindeloze weiden en akkervelden. In het Pajottenland liggen geen steden. Maar het grenst wel aan het verstedelijkt gebied van de Brusselse agglomeratie. Het is een regio die vrij is van industrie. Het landschap is zeer afwisselend en de wegen slingeren door het landschap. De talrijke vierkantshoeven uit het verleden wijzen erop dat het in de leemstreek goed boeren was en is. De Faluintjesstreek: De streek is gelegen rond de Aalsterse deelgemeenten Baardegem, Herdersem, Meldert en Moorsel. De naam Faluintjes is ontleend aan het gelijknamig natuurgebied tussen de abdij van Affligem en het centrum van Moorsel. De streek situeert zich pal op de grens tussen OostVlaanderen en Vlaams-Brabant. Onder invloed van de abdij groeide de streek uit tot de hopregio in Vlaanderen. Faluintjes verwijst onder meer naar het middeleeuws falloerden, wat takkenbossen of houtbussels betekent. Die waren samengesteld uit wilgen- en essenhoutvegetatie die er in het verleden massaal groeiden. Een andere verklaring kan gezocht worden in het Franse woord falun dat in de geologie wordt gedefinieerd als een schelpbank. Gelet op de rijke schelpenfauna die voorkomt in de Meldertse ondergrond is deze benaming zeer toepasselijk.
4
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
BOS, LANDBOUW, WEIDE
(zie kaart Topografie: Grondbedekking voor de kaart op A3 formaat) Op deze kaart is duidelijk te zien dat het gebied ruraal is. Dit betekent een plattelands of landelijk gebied. Het overgrote deel van het gekozen gebied wordt immers in beslag genomen door landbouwactiviteiten. Die kunnen nog opgesplitst worden in 2 categorieën. (1. Permanent hooi- of weiland, 2. landbouwgrond/steriele grond). Daarnaast beslaat ook bebossing (loofhout zonder ondergroei van struiken) enige oppervlakte in het gebied.
WATEREN: (zie kaart Topografie: Water-lopen en recente overstromingen voor de kaart op A3 formaat) In het gebied zijn enkele plaatsen ‘recentelijk’ overstroomd. Dit gebeurde in augustus 2008 door een rioleringsprobleem. In het gebied komen jammer genoeg enkel zwaar verontreinigde waterlopen voor. (rood aangeduid) Enkele niet geïnventariseerde waterlopen (turkoois aangeduid)
Zoals te zien op deze kaart vormt de grote hoeveelheid water een eventuele dreiging voor de omgeving rondom de abdij. De oorzaak van die wateren ligt bij het feit dat de abdij op een aanzienlijk grote heuvel ligt. Het is dan normaal dat een groot deel van het hemelwater een weg naar beneden zoekt. Dit is te zien aan de roze kleur op de kaart. ( z i e k a a r t To p o g r a fi e : V a n n a t u r e onverstoorbare gebieden voor de kaart op A3 formaat)
5
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
HOOGTEKAART: (zie kaart Topografie: Hoogtekaart 1 & 2 voor de kaart op A3 formaat) Op deze kaarten zijn de hoogteverschillen duidelijk te zien. Net zoals op de topografische kaart, waarop de hoogtelijnen te zien zijn, kunnen we spreken van een glooiend landschap. Er zijn enkele hoogtepunten te zien (met name op de topografische kaart). De abdij van Maria Mediatrix ligt op een kleine heuvel, waar de laatste hoogtelijn 37,5 aanduidt. Daarnaast hebben we de Abdij van Affligem, op een iets hogere heuvel, waarbij de laatste hoogtelijn 45 aangeeft. Ook Doment ligt op dezelfde hoogte als de Abdij van Affligem. Tussen deze twee bevindt zich een klein dal met een hoogteverschil van ongeveer 15 meter.
BODEM BODEMTYPES (zie kaart Bodem: Bodemtypes voor de kaart op A3 formaat) Deze streek vormt de overgang tussen de noordelijke zandgordel en de leemgordel in het Zuiden. Vandaar dat de noordelijke zijde meer zandig is en de zuidelijke gronden meer lemig zijn. De diepe ondergrond wordt gevormd door dikke rots- en grondlagen die noordwaarts afhellen. De landbouw is er, omwille van de goede bodemkwaliteiten, zeer sterk ontwikkeld. Een zachtgolvend lappendeken van vruchtbare akkers en malse weiden accentueren het landelijke karakter van de streek. Op de hellingen is de oppervlaktelaag grotendeels weggespoeld. De kleiige onderlaag komt dus dicht bij de oppervlakte. Dit verhoogt het vochtgehalte van de bouwlaag. Hier vind je vooral met populieren omringde weiden. Waar de oorspronkelijke oppervlaktelaag dik genoeg is, overwegen de akkerpercelen begrensd door hagen of wilgen. De voornaamste bodemtypes zijn: leem, zandleem, klei op de landbouwgronden. Verder hebben we nog kunstmatige gronden bij bebouwde gronden en in de dorpskernen.
6
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
BODEMGEBRUIK Bodemgebruiksbestand, opname 2001.
(zie kaart Bodem: Bodemgebruik voor de kaart op A3 formaat) Weiland: Bodem die bedekt is met gras en die niet gelegen is in het overstromingsgebied van een rivier. Loofbos: Vegetatieformatie die voornamelijk uit loofbomen bestaat. Naaldbos: Vegetatieformatie die voornamelijk uit naaldbomen bestaat. Andere bebouwing: Het grootste deel van het gebied wordt bedekt met structuren: gebouwen, wegen en artificiĂŤle oppervlakten met groene oppervlakten en open bodem, (tussen 30 en 80% is verhard).
HISTORISCHE KAARTEN 7
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
FERRARIS KAART (1771 - 1778) (zie kaart Historische kaarten: Ferraris voor de kaart op A3 formaat) Alle elementen die besproken zijn, zijn in deze samenvatting georiënteerd ten opzichte van de Abdij van Affligem, die zich ten midden op de kaart bevindt aangeduid met een rode ster. Op de kaart zijn heel wat structuren te zien, aangeduid op de kaart met een volgnummer. De uitleg staat vermeld in de tabel.
Symbol
Element
Uitleg
akkers
Rondom de abdij ligt een groot aantal akkers. Deze werden vooral gebruikt voor het verbouwen van verschillende gewassen.
1
vrijstaande gebouwen
De stads/dorpsontwikkeling was nog vrij beperkt, maar toch zijn al heel wat gebouwen op de kaart te vinden. Deze zijn vooral geconcentreerd linksonder de abdij als lintbebouwing, en bij Meldert.
2
kerk, abdij, kapel
Waar de ster staat ligt de Abdij van Affligem. In het gebied zijn nog enkele andere religieuze bouwwerken zoals kleine kerken en kapellen.
3
hagen
Bijna ieder landbouwperceel is omgeven door hagen, wat het landelijk karakter zeker versterkt.
4
bomen
Grotere percelen en belangrijke wegen werden ook aangeplant met bomenrijen. Zo ziet men duidelijk de bomenrij richting de abdij. Veelal worden ook bomen aangeplant rondom vijvers en waterpoelen.
5
boomgaard
De grootste boomgaard situeert zich tegenover de abdij (links)
6
kreupelhout
Af en toe terug te vinden bij vijvers of waterlopen, onderaan rechts bij de abdij, …
7
bakstenen molen
Er bevindt zich 1 bakstenen molen, recht tegenover de ingang van de abdij
8
moestuinen
Het gebied is bezaaid met moestuintjes, zowel bij de abdij, als bij privéwoningen.
9
landwegen
Tussen de bossen en sommige velden treft men landwegen aan.
10
poel/vijver
Grote visvijvers zijn te vinden tegenover de abdij, evenals in Meldert.
11
waterlopen
Deze verbinden de verschillende vijvers met elkaar. Door Meldert, het Afflighem bosch, en Covenschoua bosch lopen waterlopen.
12
hellingen
De hellingen zijn vooral te zien rondom de Abdij van Affligem.
13
Volgnr
8
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
De vele bossen zijn in de loop van de tijd verdwenen. Er is nu slechts nog sprake van enkele kleine bosstructuren. De bossen werden gekapt om de landbouw te bevorderen. Kenmerkend zijn de struweelgrenzen van de percelen ook al zijn deze structuren ook niet overal meer waar te nemen. De streek biedt een ideaal wandel- en fietslandschap. Korte geschiedenis van de Abdij van Affligem De Abdij van Affligem is onlosmakelijk verbonden met de Faluintjesstreek en de Brabantse kouters, deze streken waren de “tuinen” van de abdij. De Benedictijnerabdij werd gesticht in 1062 op de grens van Vlaanderen en Brabant. Al snel groeide ze uit tot de belangrijkste abdij van Brabant. In 1128 begon de bouw van een grootse Romaanse abdijkerk, een kruisbasiliek die vijf imposante torens telde. De monniken bezaten heel de Faluintjes, een moerassig gebied rond de Molenbeek. De monniken ontgonnen zandsteengroeven aan het Kravaalbos, en brachten aldus grote welvaart mee. In de 14de eeuw verdwenen talrijke vele middeleeuwse abdijgebouwen door verwoesting. Ook drie torens van de Romaanse kerk overleefden deze woelige periode niet. Rond 1369 werd tijdens de wederopbouw van de kerk een gotisch koor toegevoegd. De Beeldenstorm betekende een tweede grote verwoesting van de abdij van Affligem. Op 16 juli 1580 werd Affligem door een brand vernield en in pas in 1603 vatten de monniken de heropbouw aan. In de 17de eeuw werd vooral aandacht besteed aan de heropbouw en restauratie van de abdijgebouwen. De huidige Benedictuspoort werd in 1613 opgericht op de grondvesten van het gesloopte hospitium en werd vernieuwd in 1718. De tweede helft van de 17de eeuw was een periode van stagnatie ten gevolge van de Franse invallen. Verscheidene gebouwen brandden af en werden telkens opnieuw hersteld. In de 18de eeuw waren er grootse plannen om vele nieuwe abdijgebouwen op te richten in de gangbare classicistische stijl. Deze plannen werden slechts gedeeltelijk uitgevoerd, enerzijds door geldgebrek, anderzijds door het woelige ‘fin de siècle’. De monniken werden op 11 november 1796 door de Fransen uitgedreven. Op 18 juni 1870 werd het kloosterleven te Affligem hersteld. De abdijgebouwen werden opnieuw verruimd. In 1933 en 1934 werd de abdij nog uitgebreid en werden nieuwe kloostergangen en panden gebouwd. Volgens de normen van die tijd behoren zij tot de zuivere monastieke stijl, gekenmerkt door soberheid en ingetogenheid. Gebrek aan geld verhinderde dat de abdijgebouwen opnieuw een vierkantpatroon vertoonden rondom een binnenhof. Onder invloed van de nieuwe wind die tijdens de jaren zestig doorheen de Kerk waaide, werd jammer genoeg de neogotische kerk afgebroken en in 1972 vervangen door een zaalkerk. De huidige klokkentoren werd in 1954 gebouwd. De kloostertuin is ongeveer 6 ha groot. Er bevindt zich nog een muur van de grote tweede abdijkerk in de tuin. De voormalige zuivelfabriek van de abdij werd omgebouwd tot cultureel centrum.
9
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
VANDERMAELEN KAART (1846 - 1854) (zie kaart Historische kaarten: Vandermaelen voor de kaart op A3 formaat) De kaarten van P. Vandermaelen zijn gemaakt met de techniek van de lithografie (= eerst wordt de tekening met olieachtig krijt of een andere vette substantie op een poreuze steen -later op een metalen plaat- aangebracht en daarna gefixeerd. Het hele oppervlak wordt bevochtigd en de drukinkt die nu wordt opgebracht blijft alleen aan de geoliede lijnen van de tekening hangen). Een techniek die nog niet in gebruik was in weten-schappelijke kringen. Op de kaart van Vandermaelen is niet zoveel mĂŠĂŠr te zien dan op de Ferrariskaart. Enkel de wegen zijn iets duidelijker en hebben contouren. Dankzij zijn goede contacten met de overheid had Ferraris toegang tot gemeentelijke kadasterplans en verkreeg hij de bestaande driehoeksmetingen. Hierdoor zijn de preciseringen op zijn kaarten van hoge kwaliteit. Het Afflighem bosch is op de kaart van Vandermaelen bijna volledig verdwenen. Ook van de visvijvers tegenover de Abdij van Affligem rest niet veel meer.
ATLAS DER BUURTWEGEN (1841) (zie kaart Historische kaarten: Atles der Buurtwegen voor de kaart op A3 formaat) Als men deze kaart vergelijkt met de kaart van Ferraris is te zien dat het wegennet al sterk vergroot is. Ook de bebouwing is intensiever geworden. Vooral de lintbebouwing is sterk toegenomen.
10
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
NATUUR EN MILIEU STEDELIJK GROEN 2002 - 2003 (zie kaart Natuur en Milieu: Stedelijk groen 2002 - 2003 voor de kaart op A3 formaat) Het grootste deel van de grond wordt gebruikt als landbouwgrond, gevolgd door grasland en andere begroeiingen (= bos).
HABITATRICHTLIJNGEBIEDEN Niet van toepassing. Op deze kaart werden geen noemenswaardige eigenschappen gevonden voor het gekozen gebied. Het net iets buiten het gebied gelegen Kravaalbos, vlakbij Meldert is wel helemaal aangeduid als habitatrichtlijngebied. (Bossen van de Vlaamse Ardennen en andere Zuidvlaamse bossen).
VOGELRICHTLIJNGEBIEDEN Ook niet van toepassing. In het gekozen gebied bevinden zich geen gegevens.
GEBIEDEN VAN HET VEN EN HET IVON (zie kaart Natuur en Milieu: Gebieden van het VEN en het IVON voor de kaart op A3 formaat) VEN: Vlaams Ecologisch Netwerk IVON: Integraal Verwevings en Ondersteuningsnetwerk. Enkel het Kluisbos is op deze kaart aangeduid. Het behoort tot GEN (Grote Eenheden Natuur) wat onderdeel is van het VEN.
11
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
BIOLOGISCHE WAARDERINGSKAART (zie kaart Natuur en Milieu: Biologische waarderingskaart voor de kaart op A3 formaat) Het gebied telt heel wat biologische waardevolle tot zeer waardevolle elementen. Het Kluisbos alsook enkele rondom liggende gebieden geniet een hoge quotering. Het zou interessant zijn deze gebieden uit te breiden en eventueel met elkaar te verbinden.
POTENTIEEL NATUURLIJK VEGETATIE (zie kaart Natuur en Milieu: Potentieel Natuurlijk Vegetatie voor de kaart op A3 formaat) De potentieel natuurlijke vegetatie (PNV) is een concept voor het analyseren van syndynamische relaties tussen plantengemeenschappen. De PNV beschrijft hoe de vegetatie eruit zou zien zonder menselijke tussenkomst of eventuele rampen. Hier is te merken dat zonder de menselijke activiteit een aanzienlijk deel van de grond zou bedekt worden met Beukenbos. Dit is zeer makkelijk te verklaren. De beuk gedijt goed op vochthoudende, goed doorlatende, kalkrijke, leemhoudende bodem. Aangezien ons gebied zich in de de zandleemstreek situeert vindt de Beuk er zijn natuurlijke biotoop.
12
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
GEWESTPLAN (zie kaart Gewestplan voor de kaart op A3 formaat)
Het is een landelijk gebied, met verschillende indelingen: Vroeger maakte de overheid Symbol Voorschrift gewestplannen: sinds 2000 Agrarische gebieden gebeuren geen nieuwe g e w e s t p l a n w i j z i g i n g e n m e e r. Bosgebieden Ruimtelijke uitvoeringsplannen (RUP's) vervangen geleidelijk aan Gebieden voor dagrecreatie de bestaande gewestplannen. Gebieden voor verblijfsrecreatie Enkel waar nog geen ruimtelijk uitvoeringsplan geldt, is het Landschappelijk waardevolle agrarische gebieden gewestplan nog van kracht. Natuurgebieden Aangezien het gebied een zeer Parkgebieden landelijk karakter heeft, is ook het Gewestplan hierop aangepast. Woongebied Woongebied met een landelijk karakter Woonuitbreidingsgebieden
13
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
BRONNEN SITUERING: Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Affligem Site van Affligem en infobrochure: http://www.toerismeaffligem.be/pdf/ToerismeAffligem2012.pdf Kaart: Wikipedia en Google Maps TOPOGRAFIE: Algemeen: Site van Affligem: http://www.toerismeaffligem.be/?menu=informatie Toerisme Affligem: http://www.toerismeaffligem.be/?menu=openen&submenu=bezienswaardig Streken: Wikipedia: https://nl.wikipedia.org/wiki/Brabantse_Kouters Plattelandswijzer: http://plattelandswijzer.nettools.be/default.aspx?PageId=678 Reisroutes: http://www.reisroutes.be/faluintjesstreek-wandelroutes/routeinfo-132-316.aspx Bos, landbouw, weide: Kaart: http://www.geopunt.be/ Wateren: Kaart: http://www.geopunt.be/ Hoogtekaart: Kaart: http://www.geopunt.be/ BODEM: Bodemtypes: Plattelandswijzer: http://plattelandswijzer.nettools.be/default.aspx?PageId=678 Kaart: http://www.geopunt.be/ Bodemgebruik: Tabel bodemgebruik: NIS-tellingsgegevens, 2008, http://plattelandswijzer.nettools.be/default.aspx?PageId=678 Kaart: http://www.geopunt.be/ HISTORISCHE KAARTEN: Ferraris kaart (1771 - 1778) Geschiedenis van de Abdij van Affligem: http://defaluintjes.be/?page_id=189 Kaart: http://www.geopunt.be/ Vandermaelen kaart (1846 - 1854) Kaart: http://www.geopunt.be/ Atlas der Buurtwegen (1841) Kaart: http://www.geopunt.be/ NATUUR EN MILIEU: Stedelijk groen: Kaart: http://www.geopunt.be/ Habitatrichtlijngebieden: Kaart: http://www.geopunt.be/ Gebieden van het VEN en het IVON: Kaart: http://www.geopunt.be/ Biologische waarderingskaart: Kaart: http://www.geopunt.be/ Potentieel Natuurlijk Vegetatie: Kaart: http://www.geopunt.be/ GEWESTPLAN: Kaart: http://www.geopunt.be/
14
Landschapsplanning- en Stedenbouwkunde
27 augustus 2015
KAARTEN: Alle kaarten die besproken werden in deze analyse zijn in volgorde bijgevoegd. De schaal van alle kaarten is 1/10.000. De bovenkant van iedere kaart is gericht naar het Noorden. De legende van de kaarten is terug te vinden in de bespreking. • • • • • • • • • • • • • •
Grondbedekking Waterlopen en recente overstromingen Van nature overstroombare gebieden Hoogtekaart 1 Hoogtekaart 2 Bodemtypes Ferrariskaart (1771 - 1778) Vandermaelen kaart (1846 - 1854) Atlas der Buurtwegen (1841) Stedelijk Groen 2002 - 2003 Gebieden van het VEN en het IVON Biologische waarderingskaart Potentieel Natuurlijk Vegetatie Gewestplan
15