ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΡΟΥΣΣΟΣΠΙΤΙΟΥ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ:2011-12
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ: «Ο ΣΧΟΛΙΚΟΣ ΜΑΣ ΚΗΠΟΣ»
Ομάδα εργασίας Συντονιστής: Μυρθιανός Νεκτάριος Συνεργάτες: Καλυβιανάκη Αντωνία Ψαρρά Χρυσάνθη Το πρόγραμμα εκπονήθηκε από τις τάξεις Στ’ (11 μαθητές), Ε΄(15 μαθητές) και Β΄(14 μαθητές). Χρονική διάρκεια: Οκτώβριος- Ιούνιος
Στόχοι του προγράμματος • Να αναλάβουν οι μαθητές χειρονακτικές εργασίες και, με τον τρόπο αυτό, να εξασκήσουν ανάλογες δεξιότητες που απαιτούνται. • Να αντιληφτούν την έννοια του χρόνου στον κύκλο της ζωής των φυτών. • Να γνωρίσουν τις απαιτούμενες ενέργειες προκειμένου να φτιαχτεί ένας ανθόκηπος και ένας λαχανόκηπος. • Να πληροφορηθούν για τη βιολογική γεωργία, ως εναλλακτικό και πιο υγιεινό τρόπο παραγωγής και καλλιέργειας.
• Να μάθουν να παρασκευάζουν εδαφοβελτιωτικό λίπασμα (compost). • Να πληροφορηθούν για τις αρρώστιες που προσβάλλουν τα κηπευτικά και τα λουλούδια και για τους τρόπους αντιμετώπισής τους. • Να αντιληφτούν ότι ακόμα και σε ένα μικρό τμήμα εδάφους εδράζεται ένα ολόκληρο οικοσύστημα. • Να συνειδητοποιήσουν τις βλαβερές συνέπειες που έχει για το περιβάλλον και την υγεία η αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων.
• Να αγαπήσουν την καλλιέργεια του κήπου ως δημιουργική απασχόληση. • Να αισθανθούν ικανοποίηση από τη συμμετοχή στη δική τους παραγωγή. • Να ευαισθητοποιηθούν στη βιολογική γεωργία και να μεταφέρουν και στους γονείς τους το μήνυμα αυτό. • Να εκτιμήσουν την αξία της τροφής ως αποτέλεσμα μακρόχρονης και επίπονης προσπάθειας, ώστε να λειτουργούν πιο συνειδητοποιημένα στο θέμα της διατροφής.
• Να μάθουν να εργάζονται ομαδικά και να αισθανθούν τη χαρά του συλλογικού αποτελέσματος, το οποίο δε θα μπορούσε να επιτευχθεί από μεμονωμένα άτομα. • Να εκτιμήσουν τη δυνατότητά που έχουν στο να επεμβαίνουν στο χώρο γύρω τους, να τον διαμορφώνουν, να τον φροντίζουν και μέσω αυτής της διαδικασίας να αναπτύξουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμησή τους.
Σημαντικότερος σκοπός του προγράμματος: Οι μαθητές να ευαισθητοποιηθούν για την προστασία του χώρου που τους περιβάλλει και να αντιληφτούν ότι ένας όμορφος, καθαρός και περιποιημένος χώρος (είτε είναι κήπος είτε είναι αυλή) μας κάνει να αισθανόμαστε όμορφα, μας προσφέρει υλικά οφέλη και συνδέεται άμεσα με τη σωματική, πνευματική και ψυχική μας υγεία.
ΔΙΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ • Το πρόγραμμά μας κινήθηκε σε τρεις άξονες: α). Συντήρηση των κήπων που ήδη υπάρχουν στον αύλειο χώρο του σχολείου μας (ανθόκηπος, βραχόκηπος, γρασίδι, αρωματικά φυτά, περιποίηση δέντρων). β). Δημιουργία νέων παρτεριών με λουλούδιαόπου αυτό ήταν δυνατό. γ). Στήσιμο λαχανόκηπου και καλλιέργεια κηπευτικών, καταπολέμηση ασθενειών και παραγωγή εδαφοβελτιωτικού λιπάσματος.
ΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ • Γλώσσα: Παραγωγή γραπτού λόγου, τήρηση ημερολογίου. • Γεωγραφία: Αγροτική παραγωγή και προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, φυτά που καλλιεργούνται στη χώρα μας, χλωρίδα και πανίδα της Ελλάδας, ασθένειες των φυτών . • Αγωγή του Πολίτη: Συνεργασία, συνεταιρισμοί. • Μαθηματικά: διατύπωση σχετικών προβλημάτων. • Θρησκευτικά: Ιερά φυτά θρησκειών (ελιά, αμπέλι- οίνος και έλαιο).
• Μελέτη του περιβάλλοντος: φυτά και ζώα του τόπου μας. Καλλιέργειες. Ο κύκλος της ζωής των φυτών. • Φυσικά: βιολογικά προϊόντα και η διατροφική τους αξία για το ανθρώπινο σώμα. Καταπολέμηση εχθρών και ασθενειών των φυτών. Βιοσυσσώρευση και βιοποικιλότητα. • Αισθητική αγωγή: έκθεση φωτογραφικού υλικού από τα στάδια της καλλιέργειας, ζωγραφικά έργα των παιδιών. • Πληροφορική: Τήρηση ημερολογίου στο word.
ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ • Εργαστήκαμε ομαδοσυνεργατικά. Οι ομάδες δεν ήταν σταθερές. Ο αριθμός των ατόμων της κάθε ομάδας καθοριζόταν κάθε φορά από τη φύση της εκτελούμενης εργασίας. • Στις εργασίες δε συμμετείχαν πάντα και οι τρεις τάξεις. Αυτό καθοριζόταν, επίσης, από τη φύση και την επικινδυνότητα των εργασιών.
ΣΤΑΔΙΑ • 1. Θεωρητική προσέγγιση. Ενημέρωση και πληροφόρηση των μαθητών. • 2. Σχεδιασμός δράσεων- σε συνεργασία με τους μαθητές. Καθορισμός τρόπου εργασίας. • 3. Εκπόνηση προγράμματος. • 4. Αξιολόγηση.
Α΄ ΜΕΡΟΣ: ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ ΤΩΝ ΚΗΠΩΝ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΜΑΣ • Οι μαθητές μας, σε συνεργασία με τους μαθητές και των υπολοίπων τάξεων του σχολείου μας, φρόντισαν και περιποιήθηκαν τους κήπους, τα δέντρα και τους χώρους πρασίνου που ήδη υπήρχαν στον αύλειο χώρο.
Β΄ΜΕΡΟΣ: ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΠΑΡΤΕΡΙΑ ΚΑΙ ΦΥΤΕΥΟΥΜΕ ΛΟΥΛΟΥΔΙΑ • Αρχικά σχεδιάσαμε τα σημεία όπου θα γινόταν τα παρτέρια και αποφασίσαμε τι λουλούδια θα φυτέψουμε. • Καθαρίσαμε και στρώσαμε το χώρο. • Φέραμε από τον ποταμό λίτρες (λείες πέτρες από την κοίτη του ποταμού) , τις οποίες τοποθετήσαμε γύρω γύρω.
• Κόψαμε ξύλα από ελιά, τα βάψαμε και τα χρησιμοποιήσαμε ως πασσάλους στις γωνίες αλλά και για να μοιράσουμε τις μεγάλες αποστάσεις. • Δέσαμε σκοινί γύρω από τους πασσάλους. • Γεμίσαμε τα παρτέρια με χώμα και κοπριά. • Φυτέψαμε τα λουλούδια.
Φτιάχνουμε γλάστρες … οικολογικά. • Η Β΄ τάξη πήρε μέρος στην 1η έκθεση επαναχρησιμοποίησης υλικών «Κάποτε ήμουν … Ιστορίες για δημιουργικές … γλάστρες», που διοργάνωσε το 2ο Δημοτικό Σχολείο Ρεθύμνου.
Γ’ ΜΕΡΟΣ: ΦΤΙΑΧΝΟΥΜΕ ΤΟ ΛΑΧΑΝΟΚΗΠΟ ΜΑΣ • Αρχικά επιλέξαμε το χώρο όπου θα φυτεύαμε τα κηπευτικά μας. • Στη συνέχεια τον καθαρίσαμε και απομακρύναμε κορμούς από ξερά δέντρα, πέτρες, κλπ.
• Σκάψαμε σε άλλα σημεία του αύλειου χώρου και μεταφέραμε χώμα, το οποία ανακατέψαμε με κοπριά (Τα παιδιά έσκαψαν και κουβάλησαν 31 καρότσια χώμα, προκειμένου να γεμίσει ο χώρος). • Περιφράξαμε το χώρο.
• Σκάψαμε το χώμα καλά. Μία οµάδα σκάβει, προκειµένου να µεταφέρουµε χώµα στον • Φτιάξαμε αυλάκια. • Επιλέξαμε τα λαχανικά που θα κήπο. φυτέψουμε. • Οι μαθητές, σε μικρές ομάδες, περιποιούνταν τον κήπο και τα λαχανικά. • Στο τέλος του σχολικού έτους, οι μαθητές της Στ΄ μαζί με τους μαθητές της Δ΄ μαγείρεψαν τα κηπευτικά μας. • Στη γιορτή της λήξης, οι μαθητές της Στ΄ και οι μαθητές της Ε΄ τάξης μαγείρεψαν συνταγές με πατάτες, τις οποίες παρουσίασαν σε μπουφέ στους γονείς τους.
Μία άλλη ομάδα καθαρίζει το χώρο όπου θα γίνει ο λαχανόκηπός μας.
Αυτός ο κορμός πολύ μας ταλαιπώρησε…
Η τρίτη ομάδα ασχολείται με την περίφραξη
Τώρα ο κήπος μας είναι έτοιμος για φύτεμα…
Φτιάχνουμε αυλάκια
Υπάρχει μεγάλη προθυμία για σκάψιμο…
Ετοιμάζουμε τα φυτά…
Είναι έτοιμα για φύτεμα…
Τοποθετούμε τα φυτά σε μικρές αποστάσεις…
Αρχίζουμε να φυτεύουμε
Ο λαχανόκηπός μας σε διαφορετικά στάδια
Φτιάχνουμε εδαφοβελτιωτικό λίπασμα • Αρχικά ξεχορτίσαμε όλο τον αύλειο χώρο του σχολείου. Μαζέψαμε τα σπασμένα κλαδιά από τα δέντρα, τα υπολείμματα από τα φρούτα κλπ. • Σκάψαμε ένα λάκκο, μέσα στον οποίο ρίχναμε εναλλάξ χόρτα, κοπριά και άφθονο νερό. • Στο τέλος βρέξαμε καλά και σκεπάσαμε με χώμα. • Τα παιδιά έκαναν την… εικαστική τους παρέμβαση, οριοθετώντας το compost με χρωματιστές πέτρες και γράφοντας με άλλες πέτρες τη λέξη «compost» πάνω στο σωρό.
Έρευνα: Οι μαθητές, σε ομάδες εργασίας, παρατήρησαν και κατέγραψαν την πανίδα του σχολείου μας.
Βγάζουμε τις πατάτες…
Μαγειρεύουμε τα λαχανικά του κήπου μας • Οι μαθητές των τάξεων Δ΄ και Στ΄ (που συνεργάζονται στο πρόγραμμα «Υγιεινή Διατροφή») μαγείρεψαν πατάτες φούρνου, σπανακόπιτα και κολοκυθοκεφτέδες και έφτιαξαν σαλάτα . • Στη γιορτή της λήξης, οι μαθητές της Ε΄ και της Στ΄ τάξης μαγείρεψαν τις πατάτες, αξιοποιώντας συνταγές από όλο τον κόσμο.
Φτιάχνουμε πατάτες φούρνου
Φτιάχνουμε σπανακόπιτα
Φτιάχνουμε κολοκυθοκεφτέδες
ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ
• Η αξιολόγηση γινόταν με τήρηση ημερολογίου, στα οποία οι μαθητές κατέγραφαν τις εργασίες που γινόταν. • Κυρίως όμως γινόταν με συζητήσεις με τους μαθητές μας και παρατηρώντας τον ενθουσιασμό και το ενδιαφέρον τους καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος. Τα παιδιά ήδη από φέτος έκαναν σχέδια για του χρόνου και ήδη μας προτείνουν τι κηπευτικά θέλουν να φυτέψουμε την επόμενη σχολική χρονιά. Ήδη έχουν φτιάξει παρτέρια με πέτρες, τα οποία θα φυτέψουμε τον ερχόμενο Οκτώβριο. • Το πρόγραμμα βοήθησε ιδιαίτερα τους μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες, αφού τους έδωσε την ευκαιρία να εκφραστούν , να συνεργαστούν, να συμμετέχουν και να αισθανθούν ισοδύναμοι με τους συμμαθητές τους.
ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ • Το πρόγραμμα εκπονήθηκε από τρεις τάξεις με διαφορετικές ηλικίες. Ο συνολικός αριθμός των μαθητών ήταν αρκετά μεγάλος (40). Συνεπώς μας δυσκόλεψε ο συντονισμός των παιδιών κατά τη διάρκεια των εργασιών. Επιπλέον, δεδομένου ότι όλα τα παιδιά του σχολείου είχαν ενθουσιαστεί με το πρόγραμμα και ήθελαν να συμμετέχουν, δημιουργούσε πρόβλημα ο ενθουσιασμός και ο παρορμητισμός τους. (Υπήρξε κίνδυνος ατυχήματος ορισμένες φορές, όταν, π.χ., μάλωναν για το ποιος θα πάρει πρώτος τη σκαλίδα).
Ηµερολόγιο δραστηριοτήτων
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ • Πολυράκη, Ι.(2006) Περιβαλλοντική γεωργία. Αθήνα: Ψυχογιός • Σαρρή, Σ., Λεωνίδου, Χ., Ποληαδάμου, Ε. (2008) Βιολογικές Καλλιέργειες. Στο: http://kpe-kastor.kas.sch.gr • Fukuoka Masanobu (1992) H φυσική καλλιέργεια. Η θεωρία και η πρακτική της πράσινης φιλοσοφίας (μετ. Π. Μανίκη). Αθήνα: Παπασωτηρίου
Δικτυακοί τόποι • ec.europa.eu/agriculture/organic/home_el • http://kpe-kastor.kas.sch.gr • http://greenpeace.gr • http://planetgrenn.com
Εντυπώσεις