Kolor
kwartalnik 2(8) 2012 cena 9 zł (w tym 0% VAT) nakład 1500 iSSN 1896-3676 iNDEkS 228265
OD REDAkCJi
Ślepa uliczka?
Maria Nelke We wrześniu zostały otwarte w Polsce dwa międzynarodowe biennale sztuki współczesnej: w Poznaniu i w Łodzi. Obie imprezy mają dość krótki rodowód i niewielki w stosunku do zachodnich odpowiednikw budżet. Twórcy tych wydarzeń poszli też różnymi drogami. Poznańskie Mediations Biennale postawiło na wymiar globalny, zatrudniając obok polskiego, także japońskiego kuratora. Łódzka impreza to z kolei ambitne i szlachetne przedsięwzięcie ożywienia ulicy Piotrowskiej, wymarłej po utworzeniu centrum handlowego Manufaktura, gdzie bije dziś puls miasta. Łączy je jednak signięcie po globalną markę biennale, ktra nie oznacza już tylko wystawy organizowanej co dwa lata. Biennale sztuki peni dziś taką funkcję, jaką w świecie filmu ważne festiwale i nagrody napędzające kinową dystrybucję. Czym dla światowego kina jest Nagroda Akademii Filmowej, tym dla świata sztuki jest Biennale w Wenecji. Jest to, mimo wszystko, znak przewagi Europy w tej dziedzinie, choć w czasach globalizacji powstające, jak grzyby po deszczu nowe biennale, starające się przyciągnąć uwagę kolekcjonerów, kuratorów i krytyków. Odpowiadając na ten proces, matka biennale, jak mówi się dzisiaj o Biennale w Wenecji, sięga po różne metody na odmłodzenie swego oblicza – pisze o tym Justyna Ryczek. Przejawia si to w stale zwiększanej liczbie pawilonów najbardziej egzotycznych państw i regionów świata, a także w malejącym znaczeniu przeglądów w tradycyjnych pawilonach narodowych w kontekście całej imprezy. Podobnie jak w branży filmowej Oscarom towarzyszą rozmaite antyoscary, tak w przypadku biennale sztuki istnieje nurt imprez kontestujących. Rozwój tego nurtu śledzi w swoim tekście Sabina Czajkowska. Ciekawym przypadkiem jest Emergency Biennale w Czeczenii, powstałe w reakcji na brak artystów czeczeńskich na pierwszym biennale w Moskwie. Tego typu imprezy, choć nie mają nagłośnienia równego innym biennale co jest zapewne wynikiem braku dużych budżetów na promocję, ratują honor współczesnej sztuki, w której choć krytyczność jest niekwestionowaną wartością, często jest to krytyczność – zwłaszcza w ramach biennale – mało krytyczna. Dobrym przykładem jest tutaj sztuka chińska i organizowane w Chinach biennale, które wydaje się świadomie kopiowanym elementem zachodniego świata. Rozwój tej imprezy w Państwie Środka analizuje w swoim tekście Monika Szmyt. Biennale polskie i chińskie coś łączy. W obu przypadkach są one świadectwem dążenia do nawiązania równorzędnego dialogu z Zachodem.
GAZETAkonstrukcja.indd 30-31
26/09/2012 11:06:38
SPiS TREŚCi
03
04
06 08
10 12 14
16 20 23 26 29
SPiS TREŚCi
OD REDAkCJi Ślepa uliczka | Maria Nelke PRZEgląD III Ogólnopolski Konkurs Grafiki im. Ludwika Meidnera rozstrzygnięty! WyDARZENiA Mona Hatoum. Käthe-Kollwitz-Preis 2012 karolina Majewska Awangarda bez granic. Wystawa Roberta Morrisa w ms2 | Piotr Słodkowski TEMAT NuMERu | BiENNAlE Biennale know-how – czyli jak zbudować wielką wystawę | Piotr Bernatowicz Mediations Biennale | Dorota Łuczak Biennale po polsku. Notatki na marginesie Meditaions Biennale i Fokus Łódź Biennale 2012 Przemysław Jędrowski Fokus Łódź Biennale. Dokąd od placu Wolności? | Przemysław lubiak Przyciągający urok Biennale w Wenecji Justyna Ryczek Biennalowe wariacje | Sabina Czajkowska Chińskie biennale – otwarte porty czy zamknięte dzielnice? | Monika Szmyt Pod powierzchnią codzienności. Londyńska wystawa Sally Mann | Monika Szmyt
32
kRONikA Na własne ryzyko – biennale architektury w Wenecji | Piotr kotruba
34
kSiążkA Sztuka tłumaczenia. Fotografia jako sztuka współczesna | Monika Szmyt
36
29 Sally Man | Candy Cigarette, 1989
WyWiADy Jakub Ćwieczkowski | Alicja kołakowska
38
OSOBY TWÓRCZE Dydaktyka partnerstwa Grzegorza Kowalskiego | karol Sienkiewicz
40 44 48
AkTuAliA kRONikA ZAPOWiEDZi
39 Łukasz kobiela | Człowiek w przenicowanym wnętrzu, 2010, kadr z wideo
GAZETAkonstrukcja.indd 32-33
26/09/2012 11:06:38
AkTuAliA
ZAPOWiEDZi
Postać i twórczość Valie Export przybliża Magdalena Moskalewicz
Wystawę British art now w londyńskiej The Saatchi gallery recenzuje Aldona Tołysz
Valie Export | Aktionshose: Genitalpanik, 1969,
Scott king | Pink Cher, 2008, screenprint and pa-
mat. prasowe Belvedere, Wiedeń
int on canvas, mat. prasowe The Saatchi Gallery
Semiotics of the kitchen Marthy Rosler analizuje Filip lipiński
O kolekcji Cezarego Pieczyńskiego pisze Mat Maria Bieczyński
MARTHA ROSlER | Semiotics of the kitchen, 1975, kadr z filmu
EWA ŚWiDZińSkA | Pieprzniczka, 2006, kolekcja Cezarego Pieczyńskiego,
O najnowszych obrazach Wilhelma Sasnala pisze Jakub Zagajewski
O twórczości Mony Hatoum pisze Aldona Zagajewska
Wilhelm Sasnal | Bez tytułu, 2011
Mona Hatoum | Body, 1971,
redaktor naczelny | Maria Nelke zastępca redaktora | Przemysław Jędrowski e-mail: przemyslaw_jedrowski@arteon.pl sekretarz wydawnictwa | Anna Cebulska e-mail: anna.c@kruszona.pl dyrektor artystyczna | Zofia komorowska e-mail: zosia.k@kruszona.pl redakcja i współpraca | Justyna Balisz (Berlin), Filip lipiński Sabina Czajkowska, Jakub Dąbrowski, , Dorota Łuczak (karlsbad), karolina Majewska (Berlin), Michał Haake adres redakcji | 60-307 Poznań, ul. grunwaldzka 104 www.kolor.pl, e-mail: kolor@kruszona.pl fotoskład | kornelia Spychalska, Witold Tkaczyk e-mail: studio@kruszona.pl
wydawca | Dom Wydawniczy kruszona”, Sp. z o.o. druk | VMg Print Sp. z o.o. ul. unii lubelskiej 1, 61-249 Poznań prezes | lech kruszona wizeprezes ds. reklamy | Joanna Nawrocka email: joanna.n@kruszona.pl reklama | Jakub Matuszczak, e-mail: jakub.m@kruszona.pl tel. 061 869 91 77, fax 061 865 99 09 prenumerata | Prenumerata krajowa (od dowolnego numeru): półroczna – 30 zł, roczna – 50 zł informacje o prenumeracie zagranicznej tel. 061 869 91 77 Wpłat należy dokonywać na rachunek: Dom Wydawniczy kruszona Sp. z o.o. 60-307 Poznań, ul. grunwaldzka 104 Bank Pekao SA i/O w Poznaniu nr 69 1240 1747 1111 0000 1849 4934 Redakcja nie odpowiada za treść ogłoszeń, nie zwraca materiałów niezamówionych oraz zastrzega sobie prawo skracania i redagowania tekstów. Za zmiany w repertuarze i terminach imprez, wprowadzone po oddaniu numeru do druku, redakcja nie bierze odpowiedzialności. informacje do działu aktualia prosimy przesyłać na adres: aktualia @kolor.pl, natomiast propozycje książek do zrecenzowania: ksiazki@kolor. pl Numery archiwalne – 5 zł./egz. Wydania: 1-12/2000, 2, 7 i 12/2001, 1, 3 i 6/2002, 2 i 10/2004, 1 i 11/2005, 6/2008 – nakład wyczerpany. informacji o prenumeracie (w tym zagranicznej) i sprzedaży numerów archiwalnych udziela: dział kolportażu | Violetta Gawrońska tel. 061 869 91 77, fax 061 865 99 09 e-mail: violetta.h@kolor.pl adres korespondencyjny redakcji i wydawcy ul. grunwaldzka 104, 60-307 Poznań tel. 061 869 91 77, faks 061 865 99 09 adres internetowy: www.kolor.pl e-mail: poczta@kolor.pl
44
GAZETAkonstrukcja.indd 34-35
Bydgoszcz Galeria BWA | 27.04.2012-26.06.2012 Pokazy video: younes Rahmoun, „Seed”, 7’, 2008, Maroko, Mohssin Harraki, „Two sides of one piece”, 1’52”, 2010, Maroko, younes Baba-Ali, „Call for prayer – Morse”, 3’06”, 2011, RPA 23.06.2012 | godz. 18.00 Występy performerów: Snežana golubović – Serbia, | Wojciech kowalczyk – Polska | Sylvia Winkler – Niemcy, Stephan köper – Niemcy | Danuta Milewska – Polska | Orion Maxted – Anglia | Wacław kuczma – Polska cieszyn Galeria Szara | 27.04.2012-16.06.2012 wernisaż godz. 18.00 Wystawa prezentuje animacje i filmy kanadyjskiej artystki Ann Quinn. Katowice Galeria Sztuki Współczesnej BWA 14.10.2012-14.11.2012 Cykl spotkań, akcji i wystaw kuratorskich zatytułowany Drobnostki wpisuje się w nurt propagujący sztukę debiutantów i młodych artystów w alternatywnej do głównej sali galerii, Małej Przestrzeni. Zaproszeni artyści odchodzą od oplatających historie sztuki linii perspektywy ustanawiających jedyny czytelny i racjonalny sposób widzenia świata, w stronę tego, co niewyraźne. Wcielają się w rolę przewodników po niejasnych obszarach sztuki. kuratorka: Marta lisok. Spotkania godz. 18.00 Muzeum Śląskie | 13.09-11.12. 2012 Wystawa prezentuje prace dziesięciu kobiet fotografów, które swym życiem, twórczością lub tylko inspiracją dotykają Śląska. Wspólnie zadamy pytanie o tożsamość, jej kształtowanie w oparciu o wartości zastane - miejsce urodzenia, wychowanie w pewnym środowisku i systemie zasad – i to, co później dodane, nabyte w drodze życiowych doświadczeń. Ekspozycja prezentuje fotografie autorek działających od czasów powojennych do współczesnych: Zofii Rydet, Anny Chojnackiej, Róży Jura, Małgorzaty Apathy, Haliny Holas–idziakowej, Joanny Helander, Jowity Bogny Mormul, katarzyny Łaty–Wrony, Marii
Śliwy, Beaty Mendrek–Mikulskiej. Obok tych, których dorobek wpisuje się w nie tylko w historię polskiej fotografii, wystawa promuje nazwiska współcześnie działających. Takie spectrum osobowości, których wyrażanie świata i siebie fotografią jest rozciągnięte w czasie sześćdziesięciu lat twórczości, daje możliwości porównań, nie tylko pokoleniowych, tworzy podstawy analizy ewolucji fotografii jako środka wypowiedzi oraz ukazuje możliwości transformacji formalnych i niezmienną siłę ekspresji tego medium. W zaprezentowanym kolażu nurtów zobaczymy obok klasycznych prac mistrzyń fotografii, projekty nowe z całą gamą autorskich wypowiedzi, budowanych zindywidualizowanymi środkami wyrazu. KraKów No Local, ul. Sławkowska 14, II piętro 26.05-16.06.2012 Czy można stworzyć obraz wielu obrazów? Ekspozycja zbudowana z indywidualnych i subiektywnych kadrów rzeczywistości, podejmuje próbę przedstawienia młodej polskiej fotografii – twórczości roczników 80. Prezentuje artystów sztuk wizualnych, których łączą lata urodzenia a różnią sposoby patrzenia i interpretacji świata. Fotografia walcząc o status sztuki musiała odpowiadać na zarzuty sprowadzające jej rolę do mechanicznej, wręcz bezrefleksyjnej rejestracji. Dzisiaj wyzwanie stanowi rozpowszechnienie medium oraz jego masowe użycie, wytwarzanie obrazów stało się społeczną praktyką, narzędziem komunikacji i interakcji. Odpowiedzi i komentarzy na temat dzisiejszego statusu fotografii-sztuki szukamy w twórczości artystów i ich obrazach fotograficznych. uczestnicy: Piotr Bekas, Tomasz Dubiel, Magdalena kmiecik, Monika kmita, Aleksandra loska, Bartek lurka, Weronika Ławniczak, kaśka Maniak, Dawid Misiorny, Piotr Niepsuj, Witek Orski, krzysztof Pacholak, kuba Ryniewicz, Łukasz Wierzbowski. kuratorki: kaśka Maniak, Patrycja Musiał Organizator: Fundacja No local Wystawa jest wydarzeniem towarzyszącym Miesiącowi Fotografii w krakowie.
ŁódŹ Muzeum Kinematografii | 14.09-31.10. 2012 wernisaż godz. 17.00 Wystawa Wojciecha Zielińskiego, zatutytuowana: Mały format - malarstwo. Galeria Re:Medium | 04.09.2012-31.10. 2012 wernisaż o godz. 18.00 urojenia – fotografia, to tytuł najnowszej wystawy Corinny Streitz. Galeria Brama | 06.07-19.08.2012 lucjan Mianowski ukończył Akademię Sztuk Pięknych w krakowie, dyplom uzyskał w pracowni litografii u prof. konrada Srzednickiego w 1956 roku. Przez dwa następne lata studiował malarstwo w pracowni prof. Czesława Rzepińskiego, a w 1959 roku otrzymał stypendium Rządu Francuskiego na studia w Paryżu w Ecole Nationale Supérieure des Beaux-Arts. W 1964 roku zostaje wykładowcą litografii w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych w Poznaniu, od 1982 roku profesor tejże uczelni, nagradzany za osiągnięcia twórcze oraz pracę dydaktyczną, m.in. krzyżem kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1985) i krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (2005), Rektora ASP w Poznaniu (2006). Prezentowane na wystawach indywidualnych i zbiorowych prace Mianowskiego zdobywały nagrody, medale i wyróżnienia, m.in. Ogólnopolska Wystawa Młodej Plastyki, Warszawa, Arsenał 1955; i i ii Biennale grafiki, kraków 1960, 1962; Międzynarodowe Biennale, Frechen 1972; Nagroda krytyki Plastycznej, kraków 1973; Międzynarodowe Biennale grafiki, kraków 1980, 1997. Prace w zbiorach polskich i zagranicznych, m.in. Muzeum Narodowe w Warszawie, krakowie, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku, Sao Paolo, Tokio, Sztokholmie, Biblioteka Narodowa w Paryżu, Albertina w Wiedniu, a także w zbiorach galerii Sztuki „Wozownia”. Ośrodek Propagandy Sztuki | wernisaż wystawy w czwartek 31 maja 2012 godz. 18. Wystawa trwa do 26.08.2012 kuratorzy: Zdzisław Schubert, karel Mišek W Miejskiej galeria Sztuki w Łodzi zostanie otwarta wystawa komunikaty kultury – przesłanie plakatu. Europejski plakat na przełomie XiX i XX w. Wystawa ta wpisuje się w krąg imprez kulturalnych organizo-
33
26/09/2012 11:06:39