Jyotishree Magazine - Oct 2016

iìPú_Zâ _âz\ _âiw:aòaû\ùe cjû^\ú

5

eòù_ûUð:@ûe_ûeòKê PûfòMùf ^òkû´e

24

icþ jÆòUûfùe bdûaj @MÜòKûŠ

26

{{

KkûjûŠòaûiúu ùcWòKûf KùfR Ê_Ü iûKûe ùja Z ? 32 ^òeûgâdKê Kû§ù\A CŸûjeY iéÁòKùf aò]ûdK

37

ùRýûZògâú

Kûjû _ûAñ G eûR^úZò

39

THE JYOTISHREE

aòZKð:- cjû^\ú cjûice Kûjû _ûAñ ?

45

(@^ýûd, ùgûhYe @§ûeú AfûKûùe @ûùfûKe a©òðKû) ahð :7, iõLýû: 10,@ùKÖûae -2016 Vol.-7, Issue-10,Oct- 2016 E-mail: jyotishreeoriya@gmail.com Mob: 9776343538, 9938458433

_eûcgð\ûZû iõ_û\K aûiêù\a cjû_ûZâ cêLý i´û\\ûZû

cêLý i´û\\ûZû ùiøbûMý _ûYòMâûjú iμû\ò K û gêbgâú _ûYòMâûjú

_aòZâ gûe\úd \êMðû_ìRû Gaõ @ûùfûKe _að \ú_ûakò @aieùe IWÿògûaûiúuê ùRýûZògâúe jûŸòðK @bò^¦^

ùRýûZògúâ

Iñ ^ùcû bMaùZ aûiêù\aûd ^ûeûdYõ ^cÄéZý ^eõùP÷a ^ùeû©ccþö ù\aú ieÊZúõ aýûi ZùZûRd cê\úeùdZþöû cêKõ KùeûZò aûPûkõ _wê fxùdZþ Mòec ò þö ~ZþK_ é û Zcjõ aù¦ _ecû^¦ cû]acþöû aòbò^Ü KûeYKê ù^A Gùa eûRý eûR^úZò Chà ùjûACVòQò û cjû^\ú Rk aòaû\Vê @ûe¸ Keò cûfKû^Mòeòùe Rû_û^ú Rßea ùe gZû]ôK @û\òaûiú gògu ê céZýê Gaõ icþ jÆòUûfùe bdûaj @MÜK ò ûŠ _ùe ù^÷ZK ò Zûe \ßûjò ù\A @Z^ê iaýiûPú ^ûdK ÊûiÚýcªú _\eê AÉ`û ù\aû NUYûKê ù^A R^cû^iùe ùKak Pyðû @ûe¸ ùjûA^ûjó, aeõ aòb^ ò Ü eûRù^÷ZK ò \kcûù^ G cûcfûùe ^òR `ûA\û CVûAaû _ûAñ C\ýc @ûe¸ Keòù\AQ«ò û cjû^\ú Rk aòaû\ _âiwùe Gùa eûRýe icÉ eûRù^÷ZK ò \k ^òRKê eûRý Êû[ðe RûMâZ _âjeú ùaûfò _âcûYòZ Keòaû _ûAñ _eÆe C_ùe Kû\ê@ `òwa ò ûùe aýÉ [ôaû ùaùk eûRý Êû[ð Kò«ê eûRù^÷ZòK Êû[ð @ûMùe ùMøY ùjûA~ûC[ôaû _eòflòZ jêG û ^aú^ fMûZe PZê[ð [e cêLýcªú @ûi^ \Lf Keò[ôaû ùaùk Gjò @a]ô c¤ùe Rkiõ_\ aòbûMe cªú bûùa ajê icd \ûdòZßùe ejòQ«ò û 2001 ciòjûùe QZògMW _âKÍ Keê[a ô û ù^A aò]û^ibûùe @ûùfûP^û ùjûA[ôaû ùaùk ùi icdùe aòùRWò iûõi\ Z[û ùfûKibûùe aòùRWò iõi\úd \k ù^Zû [ôaû @Rð^ ê ùiVú ùK¦â Rkiõ_\ cªú [ôùf û Gjû_ùe aòb^ ò Ü icdùe aò]û^ibûùe QZògMWe C_ecêŠùe _âKÌ ^òcûð Y _âiw CVò[a ô û ùaùk QZògMW _leê _âKÌ iõ_KðZ ò Wò_@ ò ûeþ IWògûKê _Vû~ûA[ôaû K[û Kêjû~ûCQò û IWògû ieKûe I aòùRWò _leê Gù^A LŠ^ Keû~ûC[ôùf c¤ iõi\ùe ùK¦â Rkiõ_\ eûÁâcªú aûfòdû^u aòùeû]ùe aòùRWò @ûYò[a ô û _âb ò ù ò fRþ ùcûi^ KûU LûAaû _ùe aòùRWò còQ ]eû_Wò~ûAQò û \úNð ahð ]eò QZògMWe ^òcûð Y _âZò @ûLôKû^ aêRò ù\A[ôaû aòùRWò Gùa _õPûdZ ^òaûð P^ _ìae ð ê Gjò _âiwKê CVûAQò û LYò \ê^úð Zò I PòU`Š \ê^úð Zòùe iòa@ ò ûA Z\«Kê aòùeû] Keò iê_c òâ ùKûUð ~ûA[ôaû aòùRWò Gjò cûcfûùe ^ýûdûkd ^~ûA Kki ~ûZâû Keòaû, cû^agévk Keòaû _ûAñ Kjòaû ij Ròfûä _ûk @_òiþ @ûMùe ]ûeY ù\aû ùKak eûRù^÷ZK ò CùŸgý _âùYû\òZ Gaõ Gjû \ßûeû cjû^\ú aòaû\e icû]û^ ùja^ûjó ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûCQò û Gjû aû\þ Uâa ò ýê ^ûfþ MV^ _ûAñ c¤ eûRý ieKûeu C\ýc ù\LôaûKê còk^ ò ò û RG<þ Kù<âûfþ ùaûWð cû¤cùe ^\ú Rk aòaû\e icû]û^ _ûAñ aòjûeeê eûRýibû ~ûA ùK¦âcªú ùjûA[ôaû ]ùcð¦â _â]û^u _eûcgðKê Kò«ê LŠ^ KeòQ«ò aeò aòùR_ò ù^Zû aòRd cjû_ûZâ û cjû^\ú _âiwùe KõùMâi c¤ aòbûRòZ û cjû^\úKê ù^A cûùjûf Mec [ôaû ùaùk cûfKû^Mòeù ò e gògê cWK _âZò Cbd eûRý Gaõ ùK¦â ieKûe @ûLô aêRù ò \AQ«ò û cjû^\ú Rk _ûAñ eûRý Kõ_ê[f ô û ùaùk fêjùe bûiêQò cûfKû^Mòeò û Giaê bòZùe ahðK _ùe _êYò [ùe cû \êMðûu ]eûaZeY ùjûAQò û gûe\úd \êMðû_ìRû Gaõ @ûùfûKe _að \ú_ûakò @aieùe ùRýûZògúâ eûRýaûiúu iêL, gû«ò, icé¡ò Kûc^û Keòaû ij cjû^\ú Rk aòaû\e icû]û^ _ûAñ eûRýe eûRù^÷ZK ò \k Gaõ iûcûRòK iõMV^ @û«eòKZûe ij C\ýc Ke«ê Gaõ cûfKû^Mòeòùe Rû_û^úRþ G^ùi`ûfûAUòie ZûŠaeê @û\òaûiú gògê cêqò _û@û«ê, Gjûjó cû \êMðûu ^òKUùe _âû[ð^û KeêQò û

2

ùRýûZògúâ

cêq Êe

ieKûe aòeê¡ùe ùcûe @iù«ûh

aûiêù\a cjû_ûZâ _eûcgð\ûZû iõ_û\K ùRýûZògâú

icþ jÆòUûfþ @MÜòKûŠùe céZêýaeY Keò[ôaû ijeú, Êzk ùeûMú a^ûc Rû_û^òRþ G^ùi`ûfûAUòiþ ùeûMùe céZêýaeY Keò[ôaû cûfKû^ûMòeòe gZû]ôK gògê Kûjû _ûAñ \ûdú ieKûe? lZò_ìeY ùNûhYû Keò[ôaû cêLýcªú Gaõ Zûu @]ú^iÚ ieKûeKê ùcûe _âgÜ, icþ jÆòUûfþùe NUò[ôaû \êNðUYû _ûAñ ieKûe ^òRKê \ûdú ùaûfò bûaêQ«ò Kò? ~\ò bûaêQ«ò ùZùa Kûjó K ò \ûdú Gaõ ùMûUò G iõiÚ û e bê f þ _ûAñ céZýêaeY Keò[ôaû 29 RY ùeûMúu _eòaûee lZòKê KûjóKò eûRýe icê\ûd UòKi\ûZû beYû Keòùa Zûe ~[û[ðZû ieKûe _âZò_û\^ Ke«êö ieKûe \ûdú ùjaû _Qùe iû]ûeY ùfûKu UòKi @[ðeê \ecû ù^C[ôaû ù~Cñ ieKûeú KcðPûeú aû ù^Zûu bìcòKû ejòQò, icþ jÆUûfþ cê L ýuê Rûcò ^ aò j ú^ _eIß û ^û Rûeò Keò Zûuê @ûZàic_ðY _ûAñ aû¤ Keòaû ij Mòe` KeûMfû bkò, ùicû^u aòeê¡ùe c¤ ieKûe icû^ _\ùl_ MâjY Ke«ê Gaõ ùicû^uê @ûA^þ @^ê~ûdú \ŠòZ Keòaû _ûAñ _[ _eò Ä ûe Ke«ê ö @^ý[û, iû]ûeY ùfûKu Uò K i i´kòZ eûRý eûRùKûheê Gbkò @[ð _â\û^ Keû~òaû ùKøYiò c ùZ ~ê q ò i õMZ ^ê ù jñ Gaõ GK MYZûªò K

^òKUùe bêaù^gßeiÚòZ gòlû I @^êi§û^ aògßaò\ýûkd @]ú^iÚ ùcWÿòKûfþ KùfR WûqeLû^û aû icþ jÆòUûfþùe NUò [ ô a û @MÜ ò K ûŠùe cé Z ýê a eY Keò [ ô a û ùeûMúu _eòaûeaMðu _ûAñ eûRý ieKûe lZò_ìeY ùNûhYû Keòaû K[ûKê cêñ aòùeû] Kùe Gaõ ùijò KûeYeê cêñ cêLýcªú ^aú^ _…^ûdK Gaõ Zûu @]ú^iÚ ieKûe C_ùe _ì‰ð bûaùe @i«êÁ Gaõ @ù^Kûõgùe lê²ö i\ýZc icþ jÆòUûfþ @MÜòKûŠùe PòKò›û _ûAñ b©ðò ùjûA[ôaû ùeûMú iû]ûeY ^òeû_©û @bûaeê céZýêaeY Keòaû NUYû ^ò½òZ bûùa @Zý« ccð « ê \ Gaõ ùicû^u _eò a ûeaMð u ê icùa\^û RYûAaû eûRýe K©ðaýö NUYû ù~ûMêñ céZKu _eòaûee lZò ~\ò @[ð\ßûeû beYû ùjûA _ûeòa ùZùa ~òG \êNðUYû _ûAñ \ûdú ùi jó Gjò @[ð beYû Keòaû CPòZþö @MÜò ^òeû_©û aýaiÚû \êaðk [ôaû ù~ûMêñ Gjò \êNðUYû NUò[ôaû KûeYeê icþ jÆòUûfþþ K©ðé_lu \ßûeû ùNûhòZ lZò_ìeY @[ð @ù~øqòK ^êùjñö Kò«ê, NUYû _ùe Zêe« 3

ùRýûZògúâ

iõKU iéÁò ùjûAQòö iò]ûikL bûùa G[ô _ûAñ ieKûe \ûdú ùjûA[ôùf aò Rû_û^ò R þ G^iû`ûfûAUò i þ ùeûMùe céZýêaeY Keò[ôaû gògêu _eòaûe _âZò ùibkò ùKøYiò iûjû~ýe jûZ, ùK¦â aû eûRý, ùKøYiò ieKûe @ûWÿ ê @ûiò ^ ò ö IfUû, ùicû^uê ù^A eûR^úZò Pûfò Q ò , ù\ûh `ò w û `ò w ò Pûfò Q ò ö ùi_ùU cé Z ê ý e ZûŠafúkû aò PûfòQòö GVò cêñ G[ô_ûAñ lê² ù~ ù~Cñ gò g ê c û^u Rúa^jû^ú _ûAñ icþ jÆòUûf _úWÿòZuê ùbUòùf cêLýcªú ieKûe aûÉaùe \ûdú Gaõ ù~Cñcû^u iêelû ieKûeu K©ðaý, ù~Cñcû^u baò h ýZ C{k Keò a û ieKûeu \ûdúZß , aýaiÚûùe ^òaðûPòZ ieKûe Gbkò Keòaû ^ò½òZ bûùa ùiVò ùi gú[ôk, _âûdZü ^òÃâòd! i¸aZü, Pec \ûdúZßjú^Zûö eûRý ieKûeu bkò _â]û^cªúu ieKûeú WûqeLû^û QûWÿ ò @ù_lûKé Z \ûcú icþ \ß û eû cé Z Ku _eò a ûe _ûAñ lZò _ ì e Y eûgò ùNûhYû jÆò U ûfþ ù e b©ð ò ùjûA_ûeò f û bkò ijeú Gaõ Êzk Keû~òaû K[ûKê ^û_i¦ Keòaû ij _â]û^cªúu aòeê¡ùe ùfûKu @ûMùe cûfKû^ûMòeòùe icÉ _âKûe cêñ GVûùe ùcûe @iù«ûh Rûjòe KeêQòö KûeY iû´ò]û^òK aò_eúZ _eòiÚòZòùe a*ê[ôaû @û\òaûiú gògêUò aò]ôaýaiÚû @^ê~ûdú eûRýùe ùjC aû ùK¦âùe, ieKûe ieKûeu _ûAñ @ùfûWÿ û , cì f ýjú^ö ùZYê G ieKûe ùKøYiò _âKûùe ùbûU C_ùe ^òbðegúk GK eûRù^÷ZòK C_ùe cê ñ @i«ê Á KûeY ^ò R Kê iû]ûeY ùfûKu \k ^êùjñ Gaõ ieKûee cêLô@ûu bìcòKû ùKak RùY ieKûe Keò a ûùe Gjûe aò `kZû ÆÁö \k_Zò u bì c ò K û bò Z ùe iúcò Z ^ê ù jñ ö @_e_lùe, @û\ò a ûiú @¤ê h ò Z cûfKû^ûMò e ò Rò f ä û ùe Rû_û^ò R þ G^iû`ûfûAUò i þ ùeûMùe gZû]ôK gògêu céZýê NUòfûYòö Gjò NUYû C_û« @*kùe ÊûiÚ ý ùiaû Gaõ _âgûi^òK aò`kZûKê _\ûùe _ùKA[ô ù f c¤ G[ô _ ûAñ @ûRò _~ðý« eûRý aû ùK¦â ieKûe ùKjò aò ^òRKê \ûdú ùaûfò bûaò ^ ûjû«ò ~\ò I ieKûeú @aùjkû Gaõ Rû_û^ò Rße _úWÿòZu _eòaûe Kò«ê ^òeûg ùjùf @_ûeMZû KûeYeê jó Gjò 4

ùRýûZògúâ

_âz\ _âiw

eòù_ûUð : ùiøbûMý _ûYòMâûjú

_eòKÌ^û : aûiêù\a cjû_ûZâ

IWÿògû-QZògMWÿ cêjûñcêjó cjû^\ú QZògMWeê aûjûeò IWògûùe _ûLû_ûLô 500 Kò.cò @ZòKcâ Keò aùwû_iûMeùe _WòQò û Gùa QZògMW cjû^\ú C_ùe _â[c @]ôKûe \ûaò Kfûùaùk ^\ú Kûjûe Gaõ ^\úRk Kûjûe ùiù^A iû]ûeYùe _âgÜ CVêQò û cjû^\ú C_ùe júeûKê\ Wýûc _ùe \úNð 6 \g§ò _ùe c]ý IWògû ieKûe aéjZþ RkùiP^ _âKÌ Keò_ûeò^[ôaûùaùk Gùa C_ecêŠùe QZògMW cjû^\ú Rk a§ûA eLôaû _ûAñ ùlZâ _âÉêZ KeòiûeòQò û RkùiP^ _ûAñ Z[û eûRý Êû[ð _ûAñ QZògMW Giaê Keê[ôaû K[û ecY iòõj Kjòaûùaùk IWògûe cêLýcªú ^aú^ _…^ûdK c]ý eûRý Êû[ð

R^Êû[ð _ûAñ ^û gòÌ_Zòu Êû[ð _ûAñ? \ßûjò ù\CQ«ò û \úNð 16 ahð ]eò QZògMWe _âKÌ iõ_Kðùe ^úea [ôaû ^aú^ Gùa cjû^\úKê cû’ Kjòaû ij ùgh ^ògßûi [ôaû ~ûGñ iõMâûc Keòùa ùaûfò KjòQ«ò û IWògûùe _âcêL aòùeû]ô\kMêWK ò c]ý eûRýe R^iû]ûeYu Êû[ð K[û KjêQ«ò û ùjùf cjû^\ú cjûice KY eûRý Êû[ð _ûAñ ? ^û Cbd QZògMW Gaõ IWògû ieKûe ùKak R^Êû[ðe _âùjkòKû iéÁò KeêQ«ò ? cjû^\ú C_ùe júeûKê\ Wýûc ^òcðûYe CùŸgý [ôfû 5

ùRýûZògúâ

gòÌiõiÚûKê Rk ù\aû _ûAñ ·húuê ^ûfò@ûLô ^aú^ ieKûe ù\LûAaûùaùk QZògMWe cjû^\ú C_ùe _âKÌ ù~ eûRý Êû[ð _ûAñ ZûjûKê ù^A c]ý iû]ûeYùe iù¦j iéÁò jêG û 1996 eûd_êeùe [ôaû Rò¦f _ûIßûeKê ùKùfû ^\úeê _ûYòù\aûKê aòùeû] Keò ùfûùK Zúaâ aòùeû] Keò[ùô f û ]ûeYûùe iZýbûcû iCeû ^ûcÜú RùY @û\òaûiúu céZêý ùjûA[ôfû û 1996 Rê^þ 26ùe \êMð Ròfäûùe HEG Ƭ @ûAe^þ Kõ_û^ú QZògMW

gòÌ ùgûhêQò cjû^\ú Rk a^ýû ^òdªY Gaõ RkùiP^ û _ea©ðú icdùe Rkaò\êýZ C_ôû\^ c]ý ùjfû û ùZùa iõ_âZò RkùiP^ ^êùjñ , júeûKê\eê Rk gòÌiõiÚûKê ù\aû _ûAñ eûRý ieKûe aòùgh @ûMâjú û ·hú júeûKê\eê _ûYò cûMòùf ùicû^u C_ùe ahð~ò ûCQò ù_ûfòie fûVò û ù`ûecþ `eþ _fòiò WûAfMþ @^þ IßûUe K^`äKò èþÖ A^þ AŠò@û @^êiûùe cjû^\úe RkÉe KâcûMZ bûùa jâûi _ûA·fòQò û gòÌiõiÚûKê Rk_â\û^ Gjûe cêLýKûeY û _ûIßûe_äû< Gaõ Ƭ @ûAe^þ KûeLû^ûMêWK ò cjû^\úKê ùgûhòaûùe aýÉ [ôaûùaùk eûRýùe ·húe Rcò _ûYò aò^û CRêW~ ò ûAQò û @ûZàjZýûe eûÉûKê @û\eò ù^CQò EYMâÉ ·hú û R^Êû[ð aûjû^ûùe QZògMW Gaõ IWògû ieKûe gòÌ_Zòu Êû[ðiû]^ _ûAñ C\ýc KeêQ«ò ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûCQò û ^\úRk C_ùe ·húe _â[c jKþ [ôaûùaùk júeûKê\ RkbŠûeeê 2007 ^ùb´e cûiùe 8 Ròfäûeê 30000 ·hú _ûYò cûMò aògûk ]ûeYû ù\aû Gaõ cû^a gévk Keò gòÌKê Rk_â\û^Kê aòùeû] Keò _âZa ò û\ RYûA[ôùf û iõ_âZò cjû^\ú _âiwùe RkùiP^ K[û Kjê[aô û aòùRWò ieKûe 2007 ciòjûùe júeûKê\eê _ûYò cûMê[ôaû ·húu C_ùe aaðùeûPòZ aýajûe ù\LûA[ôaûùaùk eûRý ieKûe Kéhùò lZâKê RkùiP^ aé¡ò _ûAñ @ûù\ø @ûLô\ég@ò û C\ýc Keò^ûjûñ«ò û MZahð MYcû]ýcùe _âKûgòZ iòGRò eòù_ûUð @^êiûùe IWògûe 314eê 198 aäKþùe RkùiP^ 35% c]ý Kcþ û Gjûaû\ 95Uò ù_øe_eòh\ùe _û^úd Rk c]ý ^ò½òZ Keò_ûeò^ûjûñ«ò eûRý ieKûe û ùZYê cjû^\ú Rk _ûAñ eûRý ieKûeu Kê¸úeKû¦Yû _Qe CùŸgý ù~ cjZþ ^êùjñ , Zûjû ùagþ ÆÁ û

júeûKê\ _ûYò _ûAñ cû^a gévk AŠÁâ@ò ûfþ ùWbf_þùc< Kù_ûðùei^Vûeê ù\÷^K ò 24fl fòUe _ûYò cûMòaû _ùe QZògMW AŠÁâ@ò ûfþ ùWbf_þùc< Kù_ûðùei^ gòa^û[ ^\úeê _ûYò ù\aûKê eûRò ùjûA[ôfû û cûZâ _âZa ò \kùe iõ_éq Kõ_û^úKê gòa^û[ ^\úùe GK @û^òKUþ Keòaû _ûAñ Kjò[f ô û û @ùKÖûae 5 , 1998ùe eûWòdiþ IßûUeKê IßûUe WûAbUð Kûc còkò[ôfû û 2010 ^ùb´e 28 ZûeòLùe \ò ^òC AŠò@û^þ GKèù_âiþùe _âKûgòZ ‘CAfþ AŠÁâRò þ iKþ júeûKê\ WâûG’ @^êiûùe cjû^\úe C_ecêŠùe MXò CVò[ôaû [cðûf _ûIßûe_äû<MêWòK cjû^\úe Rk aýajûe Kùf IWògûe jRûe jRûe GKe ·h Rcò ·h @^ê_~êq ùjûA~òa ùaûfò _âKûg _ûA[ôfû û QZògMWe eûdMW, RwRòeþ , Pμû Ròfûä ùe _ûA_þfûA^þùe [ôaû _ûIßûe_æû<MêWKò cjû^\úeê _ûYò ù^ùa ùaûfò ÆÁ Keò[ôùf û cjû^\úe C_ecêŠùe QZògMWùe G^þU_ò iò ,ò GAGiþ QZògMW, Mâú^þ A^`âûÁâKþPe, Ißû¡ðû _ûIßûe Kõ_û^ú ,Giûe _ûIßûe QZògMW fòcùò UWþ, GiþùKGiþ AÆûZ @ûŠþ _ûIßûe, Rò¦f AŠò@û [cðûf _ûIßûe, bòiû _ûIßûe, _Zþ^ú _ûIßûe, cjûaúe ùMäûaûfþ ùKûfþ _ûIßûe,Wòaò _ûIßûe Gaõ bòWIò K^þ AŠÁâRò þ, RòGcþ@ûeþ G^Rðú, @ûù^Ú^û QZògMW

6

ùRýûZògúâ

_ûIßûe,P´f A^`âûÁâKPþ e ùb*eið , ùR÷^ G^Rðú, bìhY _ûIßûe @ûŠ Áòfþ , ùiû^û _ûIßûe, BŠ aûeû[þ, iì~ýðgqò _ûIßûe Kù_ûðùei^þ, ùKûaðûùIßÁ _ûIßûe Kõ_û^ú, aòAiò _ûIßûe @û\ò _ûIßûe Kõ_û^ú cjû^\ú Rk aýajûe Keòùa ùaûfò ùi icdùe _âKûg _ûA[ôfû û QZògMWùe RkùiP^ ~ù[Á C^ÜZ iÚòZòùe ejòQò û ùZùa cjû^\ú C_ùe QZògMWùe gòÌ_Zòu @]ôKûe _â[ùc ùaûfò @fòLôZ eûRò^ûcû ejòQò ùaûfò C_ùeûq eòù_ûUðeê ÆÁ jêG û IWògûùe c]ý eûRýaûiúu Êû[ð @ù_lû gòÌ_Zòu Êû[ðKê aòùRWò ieKûe c]ý _âû[còKZû ù\A @ûiò[ôaû eûRý ieKûe aòb^ ò Ü gòÌiõiÚû ij Keò[ôaû

Rk_â\û^ ^òcù« Keò[ôaû Pêqeò ê ÆÁ jêG û cjû^\úeê 36 gÌiõiÚûKê _ûYò ù\aûKê eûRý ieKûeu ^ò¿©òKê aòùeû] Keò cjû^\ú aõ·I @ û ù ¦ û k ^ c ê Š ù U K ò [ ô f û û 2010 ciò j ûùe gò Ì Kê _ûYò \ò @ ûMùf RkùiP^ aû]û_â û ¯ ùja ùaûfò \ûaò Keò KUK, aûuò, aW´û, aûew, ^ò@ûkò, @ûVMW, ^ò½òZùKûAfò, cûjûwû, Zò ù ©ûð f , ùK¦â û _Wû, _ûUKê e û, RMZþ i ò õ j_ê e e ·hú Gjò @ûù¦ûk^ùe iûcò f þ ùjûA[ô ù f û ùZYê R^Êû[ð _ûAñ ^û Kõ_û^ú _ûAñ Gjò cjû^\ú cjûice ùiù^A iû]ûeYùe iù¦j ié Á ò ùjûAQò û

cjû^\ú Rkaòaû\

iaê RûYò ùgûA[ôùf eûRý ieKûe cjû^\úe C_ecêŠùe QZògMW Wýûc I aýûùeR Keòaû _âiwùe aòaû\e akdKê @ûiòQò eûRý ieKûeu bìcòKû û \úNð 16 ahð ]eò eûRý ieKûe Gjò MêeêZß_ì‰ð _âiwùe ^úea [ôaû Gaõ @ûMKê @ûiê[ôaû _õ·dZ ^òaðûP^ùe Gjò _âiwKê ]eò ^òaðûP^ú ùa÷ZeYú _ûe ùjaû _ûAñ ·jêñ[ôaû iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûCQò û cjû^\ú _âiwùe IWògûaûiúuê bê@ûñ aêfûAaû _ûAñ aòùRWò ù^AQò aéjZþ cû^agévk Reò@ûùe _âZòaû\ Keòaûe ^ò¿©ò û Gjû ij aòùRWò c¤ \ÉLZ @bò~û^ @ûe¸ Keòaûe ^ò¿©ò ù^AQò û Giaê Reò@ûùe QZògMW C_ùe ùKøYiò _âbûa _Wòa ^ûjó ùaûfò ÆÁ ùjC[ôaû ùaùk _ìaðeê ^ýûdûkde @ûgâd ù^aû _ûAñ cêLýcªú ù\A[ôaû _âZgò îZK ò ê c¤ aòùRWò

_õPdûZ ^òaûð P^ _ûAñ Gùa bûwòfû aòùRWòe ^ò\ bêfò~ûAQò û cjû^\ú @ûce cû@û Gaõ cjû^\ú _ûAñ ùgh ^òügßûi [ôaû ~ûGñ fXòùa ùaûfò ^ûUKúd iõkû_ gêYûC[ôaû cêLýcªú ^aú^ _…^ûdK aòMZ ahðcû^uùe eûRýe Rkiõ_\ cªú [ôaûùaùk QZògMWe _âKÌ iõ_Kðùe IWògû ieKûe Gaõ Rkiõ_\ aòbûM @aMZ [ôùf Gaõ iõ_âZò cêjñ aõ·Aaû 7

ùRýûZògúâ

cjû^\ú C_ùe QZògMW aýûùeR K[û eûRý ieKûe I cêLýcªú 2001eê RûYò[ôùf ùaûfò aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiòõj cògâ aò]û^ibûùe _âKûg KeòQ«ò û 2001 G_âòfþ 10 ZûeòLùe GK @ûWR‰ðùc< ùcûi^e C©eùe cêLýcªú IWògû ieKûeu ij _eûcgð ^Keò QZògMW ieKûeuê cjû^\ú C_ùe aýûùeR KeòaûKê ù\ùa ^ûjó ùaûfò Méjùe iìP^û ù\A[ôùf û ùiùZùaùk aòùRWò iûõi\ @{êð^ ùiVú ùK¦â Rkiõ_\ cªú [ôùf û cêLýcªú ùiicdùe ùK¦â Rkiõ_\ cªúu ij K[û ùjûA[ôaû c]ý Méjùe _âKûg Keò[ôaû ^eiòõj _âKûg KeòQ«ò û iõ_âZò QZògMW _âKÌ iõ_Kðùe KòQò RûYò^[ôaû aòùRWò Gaõ eûRý ieKûe Kjòaûùaùk 2008 ciòjûeê ùKùfû _âKÌ iõ_Kðùe IWògû ieKûe @aMZ [ôaû ù^A Z[ý _âcûY C_iÚû_^ KeòQò eûRý aòùR_ò û ùKùfû _âKÌ C_ùe G^þIiò C_ùe eûRý Rkiõ_\ _ûAñ Wâûcû Keê[ôaû ]ôùe ]ôùe ÆÁ ùjCQò û cjû^\ú C_ecêŠùe QZògMW ùKùfû, @_ðû iùcZ 6Uò _âKÌ C_ùe IWògû @û_©ò CVûAQò û cêLýcªú, IWògû cêLý gûi^ iPòa, aòùRWò cêL_ûZâ QZògMW IWògûKê ^RYûA Giaê _âKÌ Keê[ôaû \ûaò Kfûùaùk QZògMW Rkiõ_\cªú _âKÌ iõ_Kðùe IWògûKê _Vû~ûA[ôaû PòVeò K_ò Gaõ eòiò_Ö @Qò ùaûfò _âKûg KeòQ«ò û ùZùa aòùRWò ^û QZògMW ieKûe KòG iZ KjêQò, ùiù^A eûRýaûiú \ߦßùe [ôaûùaùk gûiK\ke aeò cªú \ûùcû\e c]ý KûjûKê aògßûi Keòùa ùaûfò _âKûg Keò[ôùf û QZògMW cjû^\ú C_ecêŠùe Wýûc, aýûùeR Kùf júeûKê\ RkbŠûe _âbûaòZ ùjaû ij eûRýùe RkùiP^ _âbûaòZ ùja û QZògMW c]ý cjû^\ú Rk C_ùe eûRýe _â[c @]ôKûe ejòQò ùaûfò _âKûg KeòiûeòQò û @ûMKê @ûiêQò _õ·dZ ^òaðûP^, ùZYê aòùRWò cjû^\ú _âiwùe eûRý Êû[ðKê _âû[còKZû ù\CQò ùaûfò _âcûY ù\aû _ûAñ eûRýe 15Uò Ròfäûùe Ròfäû_ku @`òiþ iûcÜûùe ]ûeYû c]ý ù\AQò û cêLýcªú _â]û^cªú ^ùe¦â ùcû\òuê c]ý _Zâ ùfLô Zûu jÉùl_ ùfûWòQ«ò û cjû^\ú _âiwùe aòùRWò GKûKú `ûA\û CVûAaû ù~ûR^ûùe [ôaûùaùk eûRý Êû[ð \éÁòeê cjû^\ú _âiwùe cêLýcªú iað\kúd ùa÷VKe @ûjßû^ ù\ùf ^ûjó Kò´û aòùeû]ô\k ù^Zû WûKò[ôaû iað\kúd ùa÷VKùe c]ý aòùRWò ù~ûM ù\fû ^ûjó û Ròfäû_ûku @`òiþ @ûMe ]ûeYû ù\ùf QZògMW _âKÌ a¦ ùja ^ûjó ùaûfò ÆÁ ùjC[ôùf c¤ \k IWògû ùfûKu Êû[ð ij iûfòiþ Keê^ò ùaûfò aòùRWò _âcûY Keòaûe aý[ð _âdûi c]ý KeòQò û ùZùa aò]û^ibûùe aòùRWòe cêLû ùLûfòQ«ò aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiõòj cògâ û

aòbûMe cêLýcªú [ôaû GPþ.iò ùaùjeû 2008 @ùKÖûae 4 ZûeòLùe QZògMW _âZ_ò lKê QZògMW _âKÌ \ßûeû ùKùZ Rk aýajûe ùja ùi ù^A iaòùgh Z[ý cûMò[ôùf û 1983 ciòjûùe IWògû I ZKô û kú^ c]ý_â ù \g c]ýùe ùjûA[ô a û eûRò^ûcûùe Rk@ûa<^e _eòcûY ù^A ùKøYiò CùfäL ^[ôaû ùi ùfLô[ôaû aòùR_ò \ûaò KeòQò û QZògMW ieKûeu PòVò iõ_Kðùe iZý fê·Aaû ij aòùRWò ieKûe còQ Kjê[ôaû aòùR_ò MYcû]ýcKê KjòQò û @ûC GK iõMú^ @bòù~ûM @ûYòQ«ò aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiòõj cògâ û 2010ciòjûùe cjû^\ú _âiwùe cêLýcªúu Ze`eê ZKôûkú^ iõi\úd cªú eNê^û[ cjû«ò IWògûe Êû[ðe iêelû _ûAñ _\ùl_ ^ò@û~ûC[ôaû K[û _âKûg Keò[ôùf û Gjûaû\ 2003 ciòjûùe QZògMW C_ecêŠùe _âKÌ Kùf cjû^\úe Rk_âaûj 8

ùRýûZògúâ

Keòaû _ûAñ GK KcòUò MV^ _ûAñ ^ò¿©ò ^ò@ûMfû û @`òie @^þ ùÆgò@ûfþ WêýUòu @]ô^ùe GK KcòUò MV^ ùja û 2 eûRýeê Z[ý @^ê]ýû^ Keò GK i¯ûj c]ýùe _âKÌ ^òcðûYùe @ûA^e Lôfû_ ùjûAQò Kò ^ûjó eòù_ûUð _â\û^ Keòa Gaõ Gjò KcòUòùe 2 eûRýe @]ôKûeú ejòùa ùaûfò _âÉûa ù\A[ôùf Ccû û 2Uò Uòcþ 2Uò eûRýKê ~ûA Z[ý GKRêUþ Keòùa ùaûfò ^ò¿©ò ^ò@û~ûA[ôfû û ùcøiêcú I @Yùcøiêcú icdùe cjû^\ú ùaiò^þe iÚòZò @^ê]ýû^ Keòaû _ûAñ IWògû _leê @ûC GK KcòUò MV^ _ûAñ _âÉûa ù\A[ôùf ^aú^ û ~\ò Gjò KcòUò Kêùj ùZùa ^\ú Rkaòaû\e icû]û^ _ûAñ GK ùaûWð MV^ Keû~òa ùaûfò ^ò¿©ò ^ò@û~ûA[ôfû û ùK¦â Rkiõ_\ aòbûMe @]ôKûeúu ù^ZéZßùe Gjò KcòUòùe Cbd eûRýeê i\iý ejòùa Gaõ aòaû\e icû]û^ _ûAñ _âKÌ a¦ KeòaûKê Ccû _âÉûa ù\aûùaùk ecY Kò«ê iò]ûikL _âKÌ a¦ ùja^ò ùaûfò _âKûg Keò[ôùf û Gjûij ^\úRk aòaû\e icû]û^ _ûAñ GK ùaûWð MV^ _ûAñ _âÉêZ ^ ùjaû _ûAñ ^aú^uê icûùfûP^û Keò[ôùf û \òfäúùe còUòõ aò`k ùjaû _ùe ^aú^ Uâòaêý^ûfþ MV^ Kò´û ^ýûdòK @ûgâd iõ_Kðùe Kýûaòù^Uþ ^ò¿©ò ù^a ùaûfò MYcû]ýcKê ^aú^ iìP^û ù\A[ôaûùaùk \úNð 16 ahð iaê RûYò Pê_þ ejòaû _ùe Gùa ^aú^u aúeZß ùKøYiò Kûc ù\a^ò Gaõ ù_ûfûbecþ _âKÌ bkò IWògû cjû^\ú _âiwùe c]ý aò`kZûe Êû\ ·Lôa ùaûfò @ûguû iéÁò ùjfûYò û

_âbûaòZ ùja^ò ùaûfò eûRý ieKûe _âKûg Keò[ôaû gâú cògâ _âKûg KeòQ«ò û ùK¦â Rkiõ_\ eûÁâcªú iõRúa aûfòdû^þ iõi\ùe 2006 Wò ù i´e 19 Zûeò L ùe ùKùfû ù_â û ùRKÖ iùbð WòbòR^e CKRêKêýUòbþ AõRò^òde ùKùfû _âKÌe Wò_ò@ûeþ IWò g û Rkiõ_\ iPò a uê _VûA[ô a û _â K ûg Keò a û _ùe aòùRWò iûõi\cûù^ aûfòdû^þ còQ Kjê[ôaû _âKûg Keò[ôùf û \kúd Kcð ú bkò eûRý cê L ý gûi^ iPò a @û\ò Z ý _ûXú cjû^\ú C_ecêŠùe _âKÌ ù^A QZògMW ùKøYiò PòVò IWògûKê ù\A^[ôaû iû´û\òKcû^uê Kjòaûùaùk Zûu aqaý iZý @û]ûeòZ ^[ôaû Pyðû jêG û cêjñ aõ·Aaû _ûAñ aòùRWò iûõi\ aûfòdû^u aòùeû]ùe _âòbòùfRþ ùcûi^ @ûYò[ôaû ùaùk Zûjû Kò«ê KûU LûA[ôfû û G[ôeê aòùRWòe còQ ]eû _Wò~ûA[ôaûùaùk _â[ùc iað\kúd ùa÷VK WûKòaûKê _QNê*û ù\A[ôaû aòùRWò ibû_Zò Z[û cêLýcªú ùghùe ùMûUò IfUò~òaû bdùe \òfäúùe ùK¦â Rkiõ_\ cªú CcûbûeZúu @ûaûjKZßùe QZògMW cêLýcªú ecY iòõju ij @ûùfûP^û KeòaûKê ~òaû _ìaðeê icÉuVûeê _eûcgð cûMòaû Gaõ GK aògûk ùgûbû~ûZâû Keò \òfäú~òaû Zêzû eûR^úZò ùaûfò cZ _âKûg _ûA[ôfû û ùZùa ecY-^aú^ @ûùfûP^ûùe ^aú^uê aò ` kZûe Êû\ ·Lô a ûKê _Wò [ ô f û û 16 ahð ]eò ùPAñ ùgûA[ôaû ^aú^ \òfäúùe \éX \ûaò C_iÚû_^ Keò[ôùf c]ý iaê _âKÌ 99% icû¯ ùjûA[ôaûeê _âKÌ a¦ ùja^ò ùaûfò ecY Kjò[ôùf û Gjò còUòõùe cjû^\ú C_ùe _âKÌ @^ê]ýû^

9

ùRýûZògúâ

_\ûùe _Wòfû KõùMâie @«\ðߦ

^eiòõj WûKò[ôaû iað\kúd ùa÷VKKê @ûiòùf^ò _òiòiò ibû_Zò _âiû\ Rkaòaû\ _âiwùe QZògMWe ecY iòõj ieKûe _Qùe eûRýe 16Uò eûRù^÷ Z ò K \k Qò W û ùjûAQ«ò û cjû^\ú C_ecêŠùe QZògMWùe gûiK Gaõ aòùeû]ô GK [ôaû ùaùk _âKÌ @õPkKê aòRê R^Zû \k Gaõ KõùMâie _âZò^ò]ô \kKê c]ý aòùeû] KeòQò ùiVûKûe aòùeû]ô\k QZògMW R^Zû KõùMâi û cjû^\ú Rk C_ùe QZògMW _â[c @]ôKûe Rûjòe Kfûùaùk eûRý Êû[ð \é Á ò e ê QZògMWùe gûiK Gaõ aòùeû]ô GK ùjaû ùaùk IWògûùe gûiK I aòùeû]ô GK ùjaû \ì ù e [ûC, _â c ê L aò ù eû]ô KõùMâ i Gaõ aò ù R_ò ù e icÊe ù\Lô a ûKê còkê^ò û eûRý Êû[ð \é Á ò e ê cjû^\ú Rkaòaû\ _âiwùe aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiòõj cògâ cêLýcªúuê iað\kúd ùa÷VK WûKòaûKê @^êùeû] Keò ^òeûg ùjaû _ùe ^òùR iað\kúd ùa÷VK WûKò[ôùf û aòRê R^Zû \kKê QûWòù\ùf @^ý icÉ eûRù^÷ZòK \k ^eiõòju @]ýlZûùe @^êÂZò Gjò ùa÷VKùe ù~ûM ù\A[ôùf û cûZâ iað\kúd ùa÷VKKê ù^A KõùMâiùe cZùb\ iûcÜûKê @ûiò[ôfû û ^eiòõj WûKò[ôaû Gjò ùa÷VKKê _òiòiò ibû_Zò _âiû\ jeòP¦^ @ûiò^[ôùf û _òiiò eò aò^û @^êcZòùe Z[û aò^û _eûcgðùe ^eiòõj iað\kúd ùa÷VK WûKò[ôaû _âKûg Keò[ôùf û _âiû\u adû^ C_ùe MYcû]ýc ^eiòõju _âZòKâòdû RûYòaûKê ·jóaûùe ùi G aòhdùe KòQò RûY«ò^ò Gaõ _âiû\ iað\kúd ùa÷VKKê @ûiòùa ùaûfò ùi @ûgû Keê[ôaû Kjò[ôùf û ~\ò _âiû\ ^ @ûi«ò , ùi KY Keòùa ùaûfò _âgÜ _Pûeò[ôùf û eûRýe aéj©e Êû[ð _ûAñ ^eiòõj iað\kúd ùa÷VK WûKò[ôaû _âKûg Keò[ôùf û

KõùMâi aò]ûdK \kKê ^òeûg Kùf eûjêfþ Mû§ò icû]û^ Keòaû _â]û^cªúu K©ðaý Kjò ^òR cêŠeê \ûdòZß LiûAùf cjû^\ú Rkaòaû\ iùcZ @^ýû^ý _âiwùe aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiòõj ajê _â i wùe \kúd ù^ZéZß ij _eûcgð ^ Keò MYcû]ýcùe cZûcZ ù\C[ôaûeê _âiû\ L®û ùjûA[ôaû K[û Pyð û jê G û ^eiòõj aò]ûdK \k ù^A QZò g MW ~ûA[ôaûùaùf ^òKUùe G _âiw \kúd C_û]ýl eûjêk Mû§ú Gaõ eûÁâ_Zò _âYa cêLûRðúuê c]ý RYûAQ«ò û \kúd eûRý _âbûeú aòùK jeò_âiû\u C_iÚòZòùe ^eiòõju ù^ZéZßùe ~ûA[ôaû aò]ûdK \k eûjêkuê cjû^\ú _âiwùe Mêjûeú RYûAaû ij eûRý ieKûeu _\ùl_ iõ_Kðùe RYûA[ôùf û ùZùa ^eiòõj Gaõ aò]ûdK \kKê ^òeûg ùjaûKê _Wò[ôfû û 2 eûRýe cêLýcªúuê WûKò còUòõ cû]ýcùe Rkaòaû\e icû]û^ Keòaû _â]û^cªúu K©ðaý Kjò ^òR cêŠeê ù\ûh LiûA[ôùf eûjêk û eûÁâ_Zò _âYa cêLûRðúuê ùbUòaû @aieùe Rkaòaû\e icû]û^ _ûAñ Uâòaêý^ûfþ MV^ ^òcù« ùK¦âKê ^òùŸðg ù\aûKê Gaõ _âKÌMêWòK a¦ Keòaû ^òcù« QZògMW ieKûeKê ^òùŸðg ù\aûKê ùK¦â ieKûeKê _eûcgð ù\aûKê _âYauê @^êùeû] Keò[ôùf ^eiòõju ù^ZéZßùe ~ûA[ôaû aò]ûdK \k û cjû^\ú Rkaòaû\ _âiwùe _òiòiò ibû_Zò 10

ùRýûZògúâ

_âiû\ Gaõ aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiòõju c]ýùe iað\kúd ùa÷VKKê ù^A Zê Zê ùcñ ùcñ ·fòaû _ùe `ûU fê·Aaûe _âdûiùe KõùMâi _leê IWògû a¦ WûKeû \ò@û~ûA[ôfû û a¦ WûKeû iõ_Kðùe ùNûhYû @aieùe _âiû\ Gaõ ^eiòõjuê ù\LôaûKê còkò[ôfû û _ea©ðú icdùe Kò«ê _òiòiò ibû_Zò Gaõ aòùeû]ô\k ù^Zûu c]ýùe Gjò aòaû\ ùRûe ]eò[ôfû û KõùMâie

IWògû a¦ \ßûeû iciýûe icû]û^ ùja ^ûjó ùaûfò RYû [ôaûùaùk KõùMâi a¦ WûKeû ù\aûKê ù^A aòbò^Ü cjfùe bîKê*^ iéÁò ùjûA[ôfû û Gjûaû\ dê_òG gûi^ @ckùe aòaû\úd ùKùfû ù_âûùRKÖKê iòWaäëýiò @^êcZò còkò[ôaû ù^A aòùRWò _leê iû´û\òK i¹òk^úùe _âKûg Keû~òaû KõùMâiKê @Wê@ûùe _KûA ù\AQò û

eûRý Êû[ðKê @Mâû]ôKûe \ò@û~òa: eûRý aòùR_ò ibû_Zò ai« _Šû cjû^\ú Rkaòaû\Kê ù^A ùKak IWògû Gaõ QZògMW c]ýùe aòaû\úd _eòiÚòZò iéÁò ùjûA^ò û IWògûùe c]ý @ûe¸ ùjûA~ûAQò aò b ò ^ Ü \k c]ýùe Kû\ê@ `òwû û iõ_âZò ùK¦â ù e aò ù R_ò ieKûe [ôaûùaùk QZògMWùe c]ý aòùR_ò ù^ZéZßû]ô^ ieKûe @Qò û Gjû eûRý aòùR_òKê aýûK`êUK þ ê ùVfò ù\A[ôaûùaùk QZògMWe _âKÌ _âiõMùe eûRý aòùR_òe @ûbòcêLýùe \éXZû _eòflòZ ùjC^ò û Gjò KûeYeê \úNð 16 ahð ]eò cjû^\ú _âiwùe C\ûiú^ aòùRWò ^òR Kê¸úe Kû¦Yû Reò@ûùe aûRò cûeòù^a ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûCQò û cjû^\ú _âiwùe iûcMâòK bûùa QZògMW ieKûee C_ecêŠùe MXò CVò[ôaû _âKÌ C_ùe Zúaâ _âZòKâòdû ù\LôaûKê còkê^[ôaûùaùk eûRý aòùR_ò Kò«ê IWògû ieKûe Gaõ aòRê R^Zû \ke còQKê ]eû _KûAaûùe i`k ùjûAQò û cjû^\úe C_ecêŠùe QZògMWe aýûùeR _âiwùe QZògMWKê aòùeû] ^êùjñ aeõ aòùRWòe @_ûeMZûKê aòùeû] Keòaû eûRý aòùR_òe CùŸgý ùaûfò iû]ûeYùe Pyðû ùjaûùaùk cjû^\ú _âiwùe IWògûe Êû[ð ij iûfòiþ Keû~òa ^ûjó ùaûfò ùK¦â ù_ùUûâfòdcþ cªú ]ùcð¦â _â]û^ Kjòaûùaùk eûRý aòùR_ò ibû_Zò ai« _Šû @ûM cûUò I _ùe _ûUðò Kjò @ûbòcêLý ÆÁ KeòQ«ò û cjû^\ú _âiwùe eûRý Êû[ðKê @Mâû]ôKûe \ò@û~òa ùaûfò eûRý aòùR_ò ibû_Zò gâú _Šû _âKûg Keò[ôaûùaùk Gjò iciýûe icû]û^ _ûAñ ùKøYiò _\ùl_ ù^A^[ôaûeê cêLýcªúuê Zúaâ icûùfûP^û KeòQ«ò û Gjûaû\ ùK¦â Rkiõ_\ cªú CcûbûeZú WûKò[ôaû ùa÷VK _ìaðeê cêLýcªú

aòùR_òùe cZ_û[ðKý RG< Kù<ûâf ùaûWð cû]ýcùe cjû^\ú aòaû\e icû]û^ ùjûA_ûeòa ùaûfò ùK¦âcªú ]ùcð¦â Kjòaû ùaùk RG< Kù<âûfþ ùaûWðKê \«jú^ Kjòùf aòRd cjû_ûZâ icÉuVûeê _eûcgð cûMòaûKê jûAWâûcû ùaûfò Kjòùf ai« û eûRý ieKûee @]ôKûeú QZògMW cjû^\ú C_ecêŠùe _âKÌ iõ_KðZò ùKøYiò Z[ý IWògûKê ù\A^[ôaû Kjê[ôaûùaùk ajê _ìaðeê aò]û^ibûùe cjû^\ú _âiwùe cêLýcªú C©e ù\AQ«ò ùaûfò _âKûg Keò[ôùf gâú _Šû û cjû^\ú Rkaòaû\ _âiwùe GK aòùR_ò _âZò^ò]ôcŠkú ù^A ]ùcð ¦ â _â ] û^ ùK¦â Rkiõ_\ cªú CcûbûeZúuê ùbUò[ôaûùaùk Ccû IWògû _âZò ùKøYiò @^ýûd ùja^ò ùaûfò _âZògéZò ù\A[ôùf û Gjò _âZò^ò]ô \kùe ]ùcð¦â _â]û^u ij eûRý 11

ùRýûZògúâ

gâú cjû_ûZâu Kjòaû K[û ù~ RG< Kù<ûâf ùaûWð ùKùa ^\úRk aò a û\e icû]û^ Keò_ûeòa ^ûjó û ajêiÚû^ùe eòbe ùaûWð ^\úRk aòaû\e icû]û^ Keò [ ô a ûeê ùi cjû^\ú _âiwùe eòbe ùaûWð MV^ _ûAñ @ûjß û ^ ù\AQ«ò û ~\ò aò a û\ icû]û^ùe eò b e ùaûWð @i`k jêG ùZùa ùK¦â ieKûeu @^ê c Zò ù e iê_âòcùKûUð eòbe Uâòaêý^ûf MV^ _ûAñ ^òùŸðg ù\ùa Gaõ Gjûe eûd `ûA^ûfþ , ~ûjûKê _lbêq eûRýMêWòK cû^òaûKê aû]ý ùaûfò ùi _âKûg KeòQ«ò û aòRdu Gbkò c«aý ]ùcð¦u â jûcaWû ^úZòKê _\ûùe _KûAaûùaùk cjû^\ú _âiwùe ]ùcð¦âu \ûaò @^êiûùe aòaû\ icû]û^ @ûù\ø ùja^ûjó ùaûfò Pyðû CVòQò û Gjû aòùR_òe @«\ߦð Kê _\ûùe _KûA ù\A[ôaûùaùk ]ùcð¦â IWògûe Êû[ð _âZò ùKùZ iùPZ^ Zûjû iû]ûeYùe _âgaÜ ûPú iéÁò KeòQò Gaõ \kúd @«üK¦k aòùR_òKê aýûK`êUKê ùVfòù\AQò û

aòùR_ò ibû_Zò ai« _Šû, aòùR_ò eûÁâúd iõ_û\K iêùeg _ìRûeú, aòùR_ò C_ibû_Zò icúe cjû«ò @û\ò iûcòfþ [ôùf û 1983ùe IWògû I ZKôûkú^ c]ý_âù\g ieKûe c]ýùe ùjûA[ôaû Pêqò^ûcû @^êiûùe cjû^\ú Kò´û Gjûe gûLû^\úe RkKê ù^A aòaû\ ùjùf RG< Kù<ûâf ùaûWð MV^ _ûAñ ^ò¿©ò ùjûA[ôfû û cêLýcªú ^aú^ ^òR ZîUò aòPêýZò ]eû_Wò~òaû bdùe RG< Kù<ûâf ùaûWð MV^ _ûAñ eûRò ùjC^[ôaû ]ùcð¦â _â]û^ _âKûg Keò[ôùf û IWògûe Êû[ð ij iûfòiþ ùja^ò Gaõ RG< Kù<ûâf ùaûWð cû]ýcùe cjû^\ú aòaû\e icû]û^ ùjûA_ûeòa ùaûfò ]ùcð¦â ~êqò aûXòaûùaùk bò^Ü cZ eLôQ«ò _ìaðZ^ Rkiõ_\ cªú Z[û aeò aòùR_ò ù^Zû aòRd cjû_ûZâ û RG< Kù<ûâf ùaûWðKê \«jú^ Kjòaû ij Gjûe @ûA^MZ lcZû ^[ôaû GK _eûcgð\ûZû KcòUò KjòQ«ò gúâ cjû_ûZâ û 90 \gKùe aò R ê _…^ûdKu ieKûeùe RkùiP^ cªú [ôaûùaùk ùi iêa‰ðùeLû eòbe Kù<ûâf ùaûWðùe ù~ûMù\A eòbe Kù<ûâf ùaûWðe Kû~ýðKûeòZû Kòbkò ùaûfò RûYòaûKê _ûA[ôaû _âKûg Keò[ôùf û Gjûaû\

12

ùRýûZògúâ

QZògMW aýûùeRþ _ûAñ ZkcêŠùe Kcòa RkÉe, lZòMâÉ ùja júeûKê\ Wýûc IWògû jûAùWâû _ûIßûe Kù_ûðùei^þ fò c ò ù UWþ @^ê i ûùe júeûKê\ Leò`þ i c d ù e 155635 ùjKÖ e Gaõ eaò `if i c d ù e 1,08,385 ùjKÖe Rcò RkùiPò Z Keò [ ûG û Gjûaû\ júeûKê \ e _ûIß û e jûCiþ e ê aûjûeê [ ô a û _ûYò 4,36,000 ùjKÖ e Rcò K ê RkùiPò Z Keò [ ûG û júeûKê \ e fûAbþ ùÁûùeRþ 4823 Gcþ i ò G cþ [ô a ûùaùk Mâ i ùÁûùeRþ 5896 Gcþ i ò G cþ û cjû^\ú C_ùe aê f ð û Gaõ Pò _ ò f ò c ûVûùe [ô a û _ûIß û e jûCiþ M Wò K e A^ÁfWþ Kû_ûiò U ò 375 ùcMûIß û U ejò Q ò û júeûKê \ Wýûce CyZû 80.96 cò U e û QZò g MW C_ecê Š ùe _â K Ì KûeYeê júeûKê \ e RkÉe jâ û i _ûAa `kùe aò \ ê ý Z C_ô û \^ Gaõ RkùiP^ ùlZâ aò ù gh _â b ûaò Z ùja û 6 \g§ò ]eò IWò g ûe aò K ûgùe ijù~ûM Keò @ ûiò [ ô a û júeûKê \ Wýûc Mê e ê Z ß jeûAa û Gjûaû\ icê \ â K ê Rk_â a ûj jâ û i _ûAùf cê j ûYùe ^KeûZà K _eò i Ú ò Z ò ié Á ò ùjûA_ûùe û ^ò K Uùe _â K ûg _ûA[ô a û GK eò ù _ûUð @^ê i ûùe cjû^\úe RkÉe jâ û i _ûC[ô a ûùaùk QZò g MWe cjû^\ú C_ùe _â K ÌMê W ò K KûeYeê júeûKê \ Wýûc @Kûcú ùjaûe @ûguû [ô a ûùaùk cjû^\ú cfû^Bùe a\kò ~ò a ûe @ûguûKê GWûA \ò @ û~ûA^_ûùe û

c j û ^ \ ú IWò g ûaûiúu _ûAñ ùKak GK ^\ú ^êùjñ û Gjûe I W ò g û e R^iû]ûeYu ij bûa_âaY iõ_Kð ejòQò û IWògûe R^Rúa^ C_ùe cjû^\úe Mbúe _âbûa ejòQò û IWògûe 11Uò eò b eþ ù aiò ^ þ c]ýeê iaðaéjZþ ùjCQò cjû^\ú û QZò g MWe ]ûcZeòe ê aûjûeò [ ô a û cjû^\ú 851 Kò . cò _â a ûjò Z ùjaû _ùe aùwû_iûMeùe _Wò Q ò û cjû^\ú QZò g MWùe 357 Kò . cò _â a ûjò Z ùjûA[ô a ûùaùk IWò g ûùe aùwû_iûMe Qê A ñ a û _ì a ð e ê 457 Kò . cò _â a ûjò Z ùjûAQò û cjû^\úe KýûPùc< Geò @ û 1,41,589 aMð Kò . cò û cjû^\úe jûeûjûeò Iß û Ue eò ù iûið ù_ûùU^iò @ ûfþ 66880 Gcþ i ò G cþ Gaõ aýajûe C_ù~ûMú Iß û Ue eò ù iûið ù_ûùU^iò @ ûfþ 50,000 Gcþ i ò G cþ û cjû^\ú C_e cê Š ùe QZò g MW aýûùeRþ _ûAñ IWò g ûùe RkùiP^ _â b ûaò Z ùjaû ij júeûKê \ Wýûc c]ý lZò M â É ùja û cjû^\úe _â û Ké Z ò K Rk_â a ûj aû]û_â û ¯ ùjaû KûeYeê _~ýð û aeY ^Á ùja û 1957 ciò j ûùe icû¯ ùjûA[ô a û júeûKê \ Wýûc ^ò c ð û Y _ûAñ ùi icdùe 100.02 ùKûUò Uuû aýd ùjûA[ô a ûùaùk Gjò Wýûce CùŸgý [ô f û a^ýû ^ò d ªY Gaõ RkùiP^ û júeûKê \ Wýûc 7500 aMð Kò . cò @õPkKê RkùiPò Z Keê [ ô a ûùaùk

13

ùRýûZògúâ

_âKÌ ^òcðûY 99% icû¯ ùjûA[ôaûeê @ûC Kû~ýð a¦ ùja^ò : ecY iòõ júeûKê\ c]ýùe cjû^\úe KýûPùc< Geò@û 82,432aMð Kò.cò ùjûA[ôaûùaùk G[ôeê 71,424 aMð Kò.cò QZògMWe û júeûKê\e @ûbùeRþ A^ù`äû 40,773 GiþiòGcþ [ôaûùaùk G[ôeê 35308 GcþiòGcþ QZògMWe bûM ùaûfò ecY _âKûg Keò[ôùf û iõ_âZò QZògMW 9000 GiþiòGcþ Rk aýajûe KeêQò û @[ðûZ ùcûUþ ^\úRke cûZâ 25% QZògMW aýajûe Keê[ôaûùaùk QZògMWe ^òcðûYû]ô^ _âKÌ _ûAñ IWògû lZòMâÉ ùja^ò ùaûfò ùi _âKûg Keò[ôùf û QZògMWùe ^òcðòZ _âKÌMêWòK cêLýZü gòfÝiõiÚû _ûAñ CŸòÁ [ôaûùaùk Gjò _âKÌMêWòKe _âÉûaòZ RkùiP^ lcZû 3100 ùjKÖe ùaûfò ùi KjòQ«ò û ùKùfû _â K ÌKê iò W aä ë ý iò @^ê c Zò cò k ò [ ô a ûùaùk aûKò _âKÌMêWòK cûA^eþ ù_âûùRKÖ ùjûA[ôaûeê iòWaäëýiò @^êcZò @ûagýKZû ^[ôaû ùi KjòQ«ò û QZògMW cjû^\úKê 86% Rk ù\A 25% aýajûe KeêQ«ò ùaûfò ùi Kjò[ôùf û _ìaðZ^ cêLýcªú Gaõ ZKôûkú^ c]ý_âù\ge cêLýcªú ûRòZ iòõju c]ýùe ùjûA[ôaû eûRò^ûcû @^êiûùe RG< Kù<ûâfþ ùaûWð MV^ @ûRò ~ûGñ i¸a ùjûA_ûeò^[ôaû ùaùk Uâòaêý^ûfþ MV^ _ûAñ C\ýc Keê^[ôaû NUYû ^aú^u C_ùe aòùhû\Mûeþ Keò[ôùf ûQZògMW ^òR ùKûUûùe ajê Kcþ Rk aýajûe KeêQò Gaõ _âKÌ ùjùf júeûKê\ Kò IWògû C_ùe _âbûa _Wòa^ò ùaûfò ùi cZ eLô[ôùf û Gjûaû\ IWògû Gjò _âiwùe QZògMW ij ùKùa @ûùfûP^û Keò^ò Gaõ aò^û Z[ý _âcûYùe eûRù^÷ZòK CùŸgý iû]^ _ûAñ C\ýc aò ù RWò Keê [ ô a û ùi _â K ûg Keò [ ô ù f û @û«eûRý Rka<^ GK iù´\^gúk _â i w,eûRù^÷ Z ò K Êû[ð _ûAñ Gjò _â i w aýajûe Keò a û CPò Z þ ^ê ù jñ ùaûfò cZ ù\aûùaùk ùK¦â Rkiõ_\ cªúu @ûaûjKZß ù e IWò g û cê L ýcªúu ij @ûùfûP^û _ùe _â K Ì Kû~ý7 99% icû¯ ùjûA[ô a ûeê @ûC Kû~ýð a¦ ùja^ò ùaûfò ÆÁ Keò [ ô ù f ecY iò õ û

cjû^\ú _âiwùe IWògû Gaõ QZògMW c]ýùe aòaû\ aXòaûùaùk cjû^\úe _ûYò ^ _ûAùf IWògûe ajê Rcò ceêbìcò _ûfUò~òa,aò\êýZ C_ôû\^ c]ý _âbûaòZ ùja û Gù^A IWògû ieKûeu icÉ ~êqòKê LŠ^ KeòQ«ò QZògMW cêLýcªú ecY iòõj û ecYu Kjòaû K[û QZògMW IWògû iùcZ @^ý _ùWûgú eûRýe lZò ^ _j*ûA QZògMW _âKÌ Keê[ôaû K[û ùi Kjò[ôùf û Gjûaû\ QZògMW ^òR bûM aýaûjûe Keê[ôaû ùi Kjò[ôùf û A<ùeÁUþ eòbe IßûUe ùidûeòõ GMâòùc<Kê QZògMW i¹û^ \òG Gaõ ù~ ùKøYiò cìfý a\kùe ù`dûe ùidûe _ûAñ Zûu _âZògéZòa¡ZûKê ù\ûjeûA [ôùf û Zûu KjòaûK[û cjû^\ú ùWâ ù ^Rþ Geò @ ûe 53.90%QZò g MWe,IWò g ûe 45.73% Gaõ @^ý eûRýe 0.35% ejòQò û C_ô©òiÚkeê

14

ùRýûZògúâ

^ì@û ^êùjñ @û«ü eûRý ^\úRk aòaû\ iõ_âZò cjû^\ú Rk aòaû\Kê ù^A IWògû Gaõ QZògMW c]ýùe ^cð\û IßûUe Wòi_êUþ Uâòaêý^ûfþ @^êiûùe MêRêeûUþ 9 GcþG`þ, aòaû\ gúhðùe _j*ô[ôaûùaùk IWògûùe eûRù^÷ZòK ChàZû c]ý c]ý_âù\g 18.25 GcþG`þ, cjûeûÁâ 0.28 GcG`þ, eûRiÚû^ ù\LôaûKê còkêQò û ùZùa ^\ú Rk aòaû\ KòQò ^ì@û K[û ^êùjñ û 0.50 GcG`þ Rk ^cð\ûeê _ûAùa û Gjûaû\ Kûùaeú IßûUe RûZúdÉeùe Kûùaeú, Kâò¾û, Zêwb\âû, ùMû\ûaeú , ^cð\û, Wòi_êUþ Uâòaêý^ûfþ eûd @^êiûùe Kûùaeúeê Zûcòfþ^ûWê 419 eûaú I aò@ûRþ, ~cê^û ^\ú Rk aòaû\Kê ù^A aòbò^Ü eûRý UòGcþiò, K‰ðûUK 270 UòGcþiò, ùKek 30 UòGcþiò Gaõ c]ýùe Cù©R^û_ì‰ð iÚòZò iéÁò ùjûAQò û Zûcòf^ûWê, K‰ðûUK, _êWêùPeú 7 UòGcþiò Rk _ûAa û ùKek c]ýùe Kûùaeú ^\úRkKê ù^A, cjûeûÁâ, K‰ðûUK, GVûùe CùfäLù~ûMý Kò cjû^\ú Rk aòaû\e icû]û^ @û§â_âù\g c]ýùe Kâò¾û ^\úRkKê ù^A, @û§â_âù\g, K‰ðûUK _ûAñ Uâòaêý^ûfþ MV^ _ûAñ C\ýc ùjaûe @ûagýKZû [ôaû c]ýùe Zêwb\âû ^\úRkKê ù^A , @û§â_âù\g, c]ý_âù\g, aòùghmcûù^ cZ ù\aûùaùk aòùeû]ô \k Gaõ ùK¦â Rkiõ_\ QZògMW, IWògû, K‰ðûUK c]ýùe ùMû\ûaeú ^\úRkKê ù^A, cªûkd c]ý icû^ K[û Kjò@ûiòQ«òò û cûZâ G \òMùe IWògû MêRêeûU, c]ý_âù\g, cjûeûÁâ Gaõ eûRiÚû^ c]ýùe ^cð\û ieKûeu iûcû^ýZc C\ýc ù\LôaûKê còkò^[ôaû ùaùk PòU`Šþ ^\úRkKê ù^A , _õRûa, jeò@ûYû, jòcûPk_âù\g , eûRiÚû^, cûcfûùe iòaò@ûA Z\«Kê aòùeû] Keò eûRý eûRÊKê _ûYò bkò Rû¹êKûgàòe , \òfäú c]ýùe eûaú I aò@ûRþ ^\úRkKê ù^A, aêjûA iê_âòcùKûUðùe ^ýûdòK fùXA fXò[ôaû aòRê R^Zû\k eûRiÚû^, c]ý_âù\g, \òfäú c]ýùe ~cê^û ^\ú RkKê ù^A ieKûe cjû^\ú Rkaòaû\ùe KûjóKò ^ýûdûkde @ûgâd ù^C^ò aòaû\ fûMò ejòQò û ^òKUùe ^\ú Rkaòaû\ ùKùZ bdue ùiù^A _âgÜaûPú CVòaûùaùk ^aú^ _…^ûdK Gaõ ecY ùjûA_ûùe Zûjû Kûùaeú ^\úRk _âiwùe K‰ðûUKKê iê_âòcùKûUð iòõju c]ýùe Wòfþ ùjûA[ûA_ûùe ùaûfò aòùR_ò aò]ûdK _â\ú_ ù\A[ôaû ^òùŸðg _ùe ù\LôaûKê còkòQò û ùZùa ^\úRk aòaû\e _êùeûjòZ cZ ù\aû iõ_ì‰ð cûcfûKê @ûjêeò ùMûkcûkò@û KeòQò û icû]û^ _ûAñ GKû]ôK eòbe IßûUe Wòiþ_êUèþ Uâòaêý^ûfþ MV^ ùjûAQò ~[û - \ò ùMû\ûaeú IßûUe Wòiþ_êUèþ Uâòaêý^ûfþ, Kâò¾û IßûUe Wòiþ_êUèþ Kûùaeò Rk aòaû\e jòõiûZàK _eòYZò Uâòaêý^ûfþ, \ò ^cð\û IßûUe Wòiþ_êUèþ Uâòaêý^ûf, \ò eûaò @ûŠþ aò@ûR þ IßûUe Wòi_êUiþ Uâòaêý^ûfþ, \ò Kûùaeú IßûUe Wòi_êUiþ Uâòaêý^ûfþ, ^òC Kâò¾û IßûUe Wòi_êUiþ Uâòaêý^ûfþ û ùMû\ûaeú IßûUe Wòi_êUþiþ Uâòaêý^ûfþ, \ò Kâò¾û IßûUe Wòi_êUiþ Uâòaêý^ûfþ, \ò ^cð\û IßûUe Wòi_êUþi Uâòaêý^ûfþ ^òR eòù_ûUð \ûLf Keò iûeòQ«ò û Kâò¾û IßûUe Wòi_êUiþ Uâaò ýê ^ûfþe ^ò¿©ò @^êiûùe cjûeûÁâ Kâ¾ò û ^\úeê 560 UòGcþiò, K‰ðûUK 700 UòGcþiò Gaõ @û¦â_âù\g 800 UòGcþiò Rk _ûAùa û 15

ùRýûZògúâ

iò§ê i§ò iõNhð bûeZ ijòZ _ûKòÉû^ c¤ùe ù~ùa ~ê¡e N^NUû Kò´û Cù©R^ûcìkK _eòiZòÚ ò iéÁò jêG, iò§ê ^\úe i§òKê bûwòù\A G _âiwùe ^ì@û @ûbòcêLý _â\gð^ KeòaûKê bûeZ @ûMbe jêG ö VòKþ ùijò_eò Pú^ c¤ bûeZKê aâjà_êZâ ^\úKê ù^A Rk ~ê¡ Keòaû _ûAñ iað© ]cK ù\A @ûùi ö iò§ê ^\úe Rka<^ ùlZâùe bûeZ ù~_eò C\ûeZû ù\LûAQò, Zûjû _é[ôaúe @^ý ùKøYiò ù\g ùlZâùe ùi_eò NUò^ûjó û cûZâ G_eò C\ûeZû iù©ß MZ cûyð cûiùe _ûKòÉû^e iòù^U GK iaði¹Z ^ò¿©òùe ùNûhYû KeòQò - “Gjò Méj GK[û @^êùcû\^ KeêQò ù~ ieKûe iò§ê Rk Pêqò (@ûA.Wÿaäëý.Uò) 1960e _ê^ü icúlû Keòaû @ûagýK ~ûjû \ßûeû Gjò Pêqòùe G_eò i©ðcû^ eLû~ûA _ûeòa ù~_eò _ûKòÉû^ Zû’e ^\úMêWÿòK_ûAñ @]ôK Rk _ûA_ûeòa û” ùjùf _ûKòÉû^e _ûfðýûùc< i\iýcûù^ GK[û RûYò_ûeòùf ^ûjó ù~ bûeZ GK[û gêYò iò§ê Pêqòe _ê^ü icúlû Keòa û iò§ê Rk Pêqòùe _ûKòÉû^ ZkcêŠe ù\g bûùa ZûKê iò§eê 6Uò ~ûK ^\úe ùcûU Rkeê 80.52% aýajûe _ûAñ aýaiÚû Keû~ûAQò û iò§ê I Zû’e _û*Uò C_^\úùe aûhòðK jûeûjûeò 207.6 aòfd ò ^ N^còUe Rk_âaûjòZ ùjC[ôaû ùaùk ùi[ôeê _ûKòÉû^Kê 167.2 aòfd ò ^ N^còUe Rkaýajûee @]ôKûe \ò@û~ûAQò û iò§ê Rk Pêqò \ßûeû Gjû gû«ò KòYêQò ùaûfò aòPûe Keò @Zò iekZûe ij bûeZ Gjò Rk Pêqùò e Êûle Keòaû iùw iùw _ûKòÉû^ùe ^\úùe a§ I @^ýû^ý Rk _âKÌcû^ ^òcðûY Keòaû _ûAñ 17.363 ùKûUò Wÿfûe aû Gae bûeZúd cê\âûùe _âûd 1146 ùKûUò Uuû (GK Wÿfûe -66 Uuû jòiûaùe) ijûdZû c¤ _â\û^ Keò[ôfû û iò§ê Rk Pêqòe _ê^ü aòPûe Keòaû _ûAñ bûeZ ieKûeue ^ò¿©ò @^ê~ûdú Gjò Pêqòùe bûeZe @]ôKûe I \ûdòZße ZRðcû Keû~òaû iùw iùw, iÚûdú iò§ê Kcòg^Kê bûwòù\aû aòhdùe c¤ @^ê¤û^ Keû~òa û Gjò Kcòg^ \êA ù\ge \êARY Kcòg^u c¤ùe ^òdcòZ ùa÷VKcû^ Keòaû QWÿû @]ôK KòQò bìcòKû ZêfûA^ûjó û 2001 ciòjû Wÿùò i´e cûiùe _û*RY _ûKþ @ûZuaû\ú _ûfðýûùc< @ûKâcY Keòaû _ea©ðú _eòiÚòZòùe bûeZ Kcòg^e icÉ ùa÷VKKê eŸ Keòù\A[ôfû û cûZâ Gùa _â[c [e _ûAñ ùcû\ò ieKûe iò§ê Rk Pêqòe _ê^ü icúlû Keòaûe _âKd òâ û @ûe¸ KeòQ«ò Gaõ G[ô_ûAñ GK @û«ü-cªúcŠk Éeúd KcòUò MV^ KeòQò û ù^ùjeê \ìe\éÁòjú^Zû Gaõ @_eò_KßZû _ûAñ 19 ùiù_Ö´e, 1960ùe _ûKòÉû^Kê iêjûAaû _eò GK_ûLò@û iò§ê ^\úe i§òKeò bûeZe baòhýZ _ûAñ GK aò_\ Keòù\AMùf ö Kò«ê a©ðcû^ icdùe iò§ê Pêqò _eò GK GK_ûLô@û PêqK ò ê aka©e eLû~ûG, ùZùa _ûKòÉû^ bûeZ ijòZ iõ_Kðe icÉ \ßò_ûlòK _âZògîZòKê i¹û^ RYûAaû

\òMKê cêjûñAaû @ûagýK û bûeZ-_ûKþ \ß_ò ûlòK iõ_Kðe eì_ùeL ^ò¡ûð eY Keê[ôaû iòckûVûùe ÊûleòZ 1972 gû«ò Pêqòe i©ðûakúe Lôfû_ Keò _ûKòÉû^ Gjû @ûgû Keòaû CPòZ ^êùjñ ù~ @^û\ò @^« Kûk_~ðý« iò§ê Rk Pêqò aka©e ejòa û _ûKòÉû^, _ea©ðú icdùe Gjûe iúcûKê iúcû_ûe @ûZuaû\ _ûAñ aýajéZ ùja ^ûjó ùaûfò ù\A[ôaû _âZògéZòe c¤ Lôfû_ KeòQò û iòckû eûRò^ûcû _ìaðeê ùjûA[ôaû iò§ê Rk Pêqòe @]ôKûe I \ûdòZß iòckû eûRò^ûcûe i©ðMêWÿòKe aòeê¡ûPeY Keò_ûeòa ^ûjó û iòckû eûRò^ûcû icÉ _âKûee gû«ò_ì‰ð ijù~ûM _ûAñ @ZýûagýK bò©ò ù\CQò û ^òdªY ùeLûKê CfäõN^ Keû~ûA ^_ûeòaû Gaõ \ßò_ûlòK @ûùfûP^û \ßûeû icÉ aòaû\e icû]û^ Keû~òaû AZýû\ò i©ð Gjò iòckû eûRò^ûcûùe @«bêq ð , ~ûjûKò _ûKòÉû^ @ûRò _~ðý« [ùe ùjùf Keò^ûjó ö _ûKòÉû^ ù\g ù\g c¤ùe aýajûe _ûAñ ^ò¡ðûeòZ @û«RðûZòK ^úZò^òdc I ]ûeûKê cû^òaûKê _âÉêZ ^êùjñ û Gjû ^òRe \ûdòZß ^ZêfûA @]ôKûe \ûaú KeêQò û @ûZuaû\ \ßûeû bûeZ aòeê¡ùe @ùNûhòZ ~ê¡ PkûA _ûKòÉû^ bûeZKê \êaðk KeòaûKê C\ýc Keò ^òeúj cYòhKê jZýû KeêQò ö Gjû ijòZ _ûKòÉû^ GK[û c¤ @ûgû KeêQò ù~ bûeZ Rk a<^ ùlZâùe iað\û a\û^ýZû _â\gð^ Keòa û ùMûUòG ù\g MZ 56 ahð ]eò bûeZe a\û^ýZû ù~ûMêñ aò_êk _eòcûYe Rk aýajûe Keò@ûiòQò ùaûfò Gjò aýaiÚû iaê\ò^_ûAñ Pûfò_ûeòa ^ûjó û aûÉaùe _ûKòÉû^ @û«RðûZòK @ûA^MêWÿòKe cìk\ê@ûKê jó ù\ûjfûA ù\AQò û ù~Cñ ù\gVûeê Gjû Rk MâjY KeêQò, Zû’e a\û^ýZûKê _ûKòÉû^ ùijò ù\gùe eq leY Keò _eòùgû] KeêQò û Ißf ò d ò cþ ùiKè_d ò eu “cýûKùa[“ ^ûUKe gâúcZú cýûKþùa[u PeòZâ _eò _ûKòÉû^e @ûZuaû\ e_ôû^ú Keê[ôaû ùi^ûcêLýcûù^ ^òùR ^òRKê a©ðcû^ _âgÜ Keòaû CPòZþ - iò§ê ^\úùe _âaûjòZ icÉ Rk “ùicû^u jûZeê Gjò eq ù]ûA _ûeòa Z ?” aûÉaùe _ûKòÉû^e @cû^aúd @ûPeY ù~ûMêñ bûeZ iò§ê Pêqò iõ_KòðZ @ûA^ _ûAñ bòG^û iù¹k^e ]ûeû 62 aýajûe Keò iò§ê Rk PêqòKê eŸ Keòù\aû _ûAñ GK @ûA^MZ @È jûif KeòQò û ù~_~ðý« Pêqò aûZòf ùjûA^ûjó ùiùZùak _~ðý« Gjò iò§ê RkPêqòKê bûeZ “aòeûc” ùe eLô_ûeòa û bûeZ \ßûeû iò§ê RkPêqò iõ_KòZð ù~ùKøYiò _\ùl_e CùŸgý _ûKòÉû^Kê Rk_âaûj a¦ Keòaû flý ^êùjñ û ^\úMêWÿòK _ûjûWÿ _aðZeê cjûiûMe aû j\âKê _âaûjòZ jêG û ùKøYiò ù\g _âKéZòe Gjò ^òdcKê iõ_ì‰ð a\kûA ù\A_ûeòa ^ûjó û aeõ bûeZ _leê ^ò@û~òaûKê [ôaû _\ùl_ Rû¹ê Kûgàúeùe _âaûjòZ ^\úMêWKòÿ C_ùe bûeZe iûaðùbøcZße _ê^ðaûjûf Keòaû CùŸgýùe ùjaû @ûagýK û Rû¹êKûgàúeùe _âaûjòZ

16

ùRýûZògúâ

ùjC[ôaû Zòù^ûUò ùQûU ùQûU ^\ú C_ùe _ûKòÉû^Kê @]ôKûe ù\aû _ûAñ bûeZ Gjò ^\úMêWKòÿ C_ùe Zû’e iûaðùbøcZßKê iúcòZ Keò ù\A[ôfû û @û]ê^òK Kûke ùKøYiò Pêqò G_eò ^òùaðû] Z[û ^aý-J_^òùagaû\ú Xÿwùe ^\ú Rke bûMaû< Keò^ûjóû û Rû¹êKûgàúee ^\úMêWÿòK C_ùe Zû’e @]ôKûe iûaýÉ Keòaû _ùe bûeZ _ûKòÉû^Kê aê¡ò gòLûAaû _ûAñ RkKê GK @Èeìù_ aýajûe Keò_ûeòa û bûeZeê _ûKòÉû^Kê _âaûjòZ ùjC[ôaû RkKê ùKak 10% KcûAù\ùf c¤ Zûjû _ûKòÉû^e lZò iû]^ Keòa û _ûKòÉû^e EYMâÉ @[ð^úZò, Kéhò Z[û Rúa^RúaòKû Gjû\ßûeû eêMþY ùjûA gòÌ iûcMâúe e_ôû^ú C_ùe @ZòcûZâûùe eêMþY ùjûA_Wÿòa Gaõ @]ôK Rk ùgûhê[ôaû _ûKòÉû^ ceêbìcòe ceòPòKûùe jûjûKûe Keòa û GVûùe CùfäLù~ûMý bûeZúdcû^u _ûAñ C_f² cêŠ_òzû Rk Zêk^ûùe _ûKòÉû^úcû^u _ûAñ C_f² Rke _eòcûY 80% @]ôK û a©ðcû^ iò§ê Rk i§ò C_ùe @ûùfûP^û Keòaû ö iò§ê ^\úe Rka<^ _ûAñ bûeZ I _ûKòÉû^ c¤ùe 19 ùi_þùU´e, 1960ùe ÊûleòZ Gjò Pêqò akùe ù^ùjeêu bêf _ûAñ _ûKòÉû^ iò§ê ^\ú Gaõ Gjûe _½òcûbúcêLú C_^\úMêWKòÿ e Rk aýajûe _ûAñ GKPûUò@û @]ôKûe _ûAQò û _½òcûbòcêLú Gjò C_^\úMêWÿòK ùjfû ùSfcþ Gaõ ùP^ûa û ùZùa Gjò \êA ^\úeê Rkaò\ýê Zþ C_ôû\^, NùeûA aýajûe I Kéhiò Kûùg Rû¹êKûgàúeKê @^êcZò \ò@û~ûAQò û iò§ê Rk Pêqò bûeZKê Zòù^ûUò _ìað_Ue C_^\ú ùa@ûiþ, eûaò I iZùfR ^\ú C_ùe @]ôKûe ù\AQò û _ûKòÉû^e ^\úMêWK ÿò _â[ùc bûeZùe _âaûjòZ ùjCQ«ò, Gjò Pêqùò e bûeZKê ùijò ^\úMêWÿòKe RkKê RkùiP^, _eòaj^ Gaõ aò\êýZ C_ôû\^_ûAñ aýajûee @^êùcû\^ \ò@û~ûAQò û ùZùa Pêqò @^ê~ûdú Gjòiaê ^\úùe bûeZ \ßûeû _âKÌ ^òcðûYKê ^òdªòZ Keòaûe aýaiÚû c]ý Keû~ûAQò û _ûKòÉû^e bd ù~ iò§ê @aaûjòKûe ^\úMêWÿòKe C_ô©òiÚk bûeZùe ùjûA[ôaûeê, bûeZ\ßûeû _âKÌ ^òcðûY KeûMùf Zû’ \ßûeû _ûKòÉû^ùe ceêWòÿ I \êblðò iéÁò ùjûA_ûùe û aòùghKeò ~ê¡ icdùe Gjû ùjûA_ûùe û ùi<e `eþ _fòiò eòiyðe _âù`ieþ Z[û aògòÁ Rk_eòPûk^û KêU^úZòm aâjà ùPfûù^u cZùe “iò§ê Rk Pêqòùe Q@Uò ^\ú aògòÁ iò§ê @aaûjòKûe ùcûU Rke ùKak 19.48% Rk bûeZKê \ò@û~ûAQò û @^ý _lùe Rû¹ê Kûgàúee cêLý ^\úMêWÿòK ~[û ùP^ûa, ùSfc I iò§ê ^\úe RkKê _ûKòÉû^e aýajûe _ûAñ iõelòZ eLû~ûAQò û @[P bûeZ aò^û _âZaò û\ùe _âZaò hð _ûKòÉû^Kê 5900 Uò.Gcþ.iò. `êUþ Rke C_jûe ù\APûfòQò û ùPfû^òu cZùe “bûeZ iò§ê Rk PêqòKê aûZòf Keòa ùaûfò GK aògßûiù~ûMý ]cK ù\aû @ûagýK Gaõ _ûKòÉû^e iò§ê^\úe @iúc RkeûgòKê aýajûe Keòaûe @]ôKûeKê ‘_ùWÿûgúKê ùKøYiò lZò ^’_j*ûAaûe \ûdòZß’ ijòZ ù~ûWÿòaû @ûagýK û” Zûu cZùe _ûKòÉû^ bûeZ aòeê¡ùe ‘~ê¡ _eò’ Kû~ðý Keê[ôaûeê GK _âZ@ò ûKâcY eìù_ bûeZ

_ûAñ iò§ê Rk PêqòKê eŸ Keòaû iõ_ì‰ðeìù_ ^ýûùdûPòZ ùja û bûeZ Pêqò eŸ ^’Keò @^ýû^ý aòKÌe i§û^ c¤ Keò_ûeòaû ijòZ _ûKòÉû^Kê ù\aûkò@û Keòù\a ö a©ðcû^ icdùe bûeZ iò§ê i§òe aòbò^Ü i©ðe _ê^üaòPûe _ûAñ Kjò_ûùe Kò´û bûeZ ù\A _ûKòÉû^ùe _âùag Keòaû _ìaðeê ^\úMêWÿòKùe ùKùZK _âKÌ ^òcðûY Keò_ûùe û iò§ê Rk PêqòKê aûZòf Keòaû i_lùe @ûC GK ~êqò ùjfû ù~ Gjò Pêqò Êûle ùjaû icd Zêk^ûùe Gùa bûeZe R^iõLýû Gaõ @ûagýKZû ajêMêY aXÿò~ûAQò Gaõ ^\úMêWÿòKe C_ecêŠùe _âKÌcû^ ^òcðûY Keòaû iKûùg @ù^K iêù~ûM ejòQò û aòùgh Keò ùSfc I ùP^ûa ^\úùe G_eò _âKÌcû^ ^òcðûY Keû~ûA_ûeòa û iõ_ì‰ð eìù_ @[ðù^÷ZK ò \éÁùò KûYeê Gjò Pêqeò ê Ijeò @ûiòaû i_lùe ~êqò aûXÿò PŠòMWÿ bò©òK bûKâû-ùa@ûi _eòPûk^û ùaûWÿðe ùPdûecýû^ Giþ.ùK.gcðû Kêj«ò ù~ iò§ê @aaûjòKûe Q@Uò~ûK ^\úKê iõù~ûMúKeY Keòaû iõ_Kðùe bûeZ MêeêZße ijòZ aòPûe Keòaû @ûagýK û @ûRò _ûKòÉû^ Kò_eò Rk~ê¡ PkûAQò Zûjû c¤ ÆÁ ùjûAMfûYò ö _ûKòÉû^ Zû’ bûMùe [ôaû iò§ê @aaûjòKûùe aéjZþ Rkaò\êýZ _âKÌcû^ ^òcðûY KeêQò û GMêWÿòK c¤eê ùKùZûUòe ^òcðûY Pú^ ijûdZûùe PûfòQò û _ûKòÉû^ ùa]WÿK bûùa Gjò _âKÌcû^ ^òcðûY KeòPûfòQò û _ûKòÉû^ ùijò ù\g ~òG C©e Kûgàúe @*kùe bûeZ\ßûeû Kòg^Mwû Rk aò\êýZ _âKÌ ^òcðûY _âZa ò û\ùe @û«RðûZòK c¤iÚZû ùKûUð (International Court of Arbitration)e @ûgâd ù^A[ôfû û bûeZ _âKÌe @ûKûe KcûA ù\aû iù©ß _ûKòÉû^ i«êÁ ùjûA^[ôfû û Gùa _ûKòÉû^ ^òcðûY Keê[ôaû ^òfc-ùSfc _âKÌ aò\êýZ C_ôû\^ \éÁòeê Kòg^Mwû _âKÌe Zò^òMêYû lcZû aògòÁ û _ûKòÉû^e Gjò ùa@ûA^ Gaõ @û«RðûZòK @ûA^e Cfäx^ Kû~ðýKê bûeZe aòMZ \ò^e ieKûe aòùeû] ^Keò ^úeaùe ic[ð^ RYûAù\ùf ö @^ý_ùU Kûgàúe aògß aò\ýûkde @¤û_K iKòf @j¹\ ùeûciêu cZùe iò§ê Rk PêqòKê eŸ Keòaû ùa÷hdòK \éÁòùKûYeê i¸a ^êùjñ û KûeY Rû¹ê Kûgàúeeê @^ý eûRýKê Rk iÚû^û«eY _ûAñ bûeZùe ùKøYiò WÿûAbið^ _âKÌ aû ùK^ûf ^ûjó Kò´û _ûKòÉû^Kê Rk_âaûj a¦ Keòaû _ûAñ ^\úMêWÿòKùe Rk MzòZ Keò eLôaû _ûAñ c¤ ùKøYiò aýaiÚû ^ûjó û Rk MzòZ eLôaûe lcZû ^[ôaû ù~ûMêñ Kûgàúe C_ZýKû Gaõ Rû¹êùe a^ýû iéÁò ùjûA_ûùe û G_eò ùjaûe i¸ûa^û @]ôK KûeY RkùiP^ _ûAñ Kûgàúe ùagò Rk @ûagýK Kùe ^ûjó û _ûKòÉû^Kê Rk_âaûj KcûAaû _ûAñ bûeZ iò§ê Gaõ Gjûe C_^\úMêWÿòKùe a§ ^òcðûY Keòaû _ûAñ Pûjóùf c¤ Zûjû Kû~ðýKûeú ùjaû _ûAñ @ù^K ahð fûMò~aò û @^ý _lùe @ûZuaû\úcû^u @ûZuaû\ _ûAñ Gjò a§MêWÿòK ijR flý c¤ ùjûA_ûùe û G[ô_âZò bûeZ \ìe\éÁò eLò ^òRe Kû~ðýKâc _eòPûk^û Keòaû \eKûe ö GjûijòZ bûeZ\ßûeû MâjY Keû~òaûKê [ôaû iò§ê i§ò _âiwùe @û«RðûZòK icê\ûd C_ùe Kò’ _âbûa _KûAa ùi iõ_Kðùe @ûce ÆÁZû ejò[ôaû @ûagýK û 19

17

ùRýûZògúâ

ùKûUò ùfûKuê Rkeê a*ôZ Keòaûe _âÉûaKê @Zý« @_âúZòKe ùja ùaûfò ùKùZK Rk aòùghm ~êqò aûXÿò cZ \ò@«ò ù~ G_eò GK _\ùl_ bûeZe lê\â _ùWÿûgú eûÁâMêWÿòK c¤ùe bûeZ _âZò ^KûecôK ]ûeYû iéÁò Keò_ûùe öâ Gùa _âgÜ CVêQò bûeZ ~\ò iò§ê i§òKê aûZòf Kùe aû _eòa©ð^ Kùe ùZùa Pú^ aâjà_êZâKê ù^A a©ðcû^ bûeZ _âZò ù~Cñ @ûPeY _â\gð^ KeêQò Zûjûe baòhýZ K’Y ùja? KûeY ZòaZþeê aûjûeò[ôaû ^\úMêWÿòKe Rk C_ùe bûeZ @ZòcûZâûùe ^òbðegúk ö Pú^ ZûKê a§ aû§ò Rk _âaûjKê ùeûKòaû _ùe _ûKòÉû^ùe Pú^ ùSfc I ^òfce (bûeZùe Kòi^Mwû ^ûcùe _eòPòZ) iwc iÚkùe ùMûUòG a§ ^òcðûY KeêQò û _ûKòÉû^ C_eê Pû_ jUûAaû _ûAñ Pú^ bûeZ _âZò GKû _âKûee @ûPeY _â\gð^ Keò_ûùe û ~\ò bûeZ a§ Zò@ûeò Kùe Gaõ _ûKòÉû^Kê jAeûY Keòaû _ûAñ GKû[eùK _ûYò QûùWÿ, ùZùa Pú^e Gjò Rkaò\ýê Z _âKÌe RkbŠûe @Zòeòq Rke @]ôKûõg bûM ]eò eLô_ûeòa û Pú^ùe aâj_à Zê eâ C_ecêŠùe @ù^KMêWGòÿ a§ ^òcûð Y Keû~ûCQò Gaõ bûeZ Pú^ / _ûKòÉû^e ùSfcþ-^òfc Rk aò\êýZ _âKÌe ùKøgk @^êKeY Keò @eêYûPk _âù\gùe iúcûe Lêa ^òKUùe ùKùZûUò a§ ^òcðûY KeêQò û ~\ò iê\ìe baòhýZùe Pú^ aò_êk _eòcûYe RkQûùWÿ ùZùa bûeZúd a§MêWKòÿ e RkbŠûe ùijò RkKê ]eòeLô i¸ûaý a^ýûKê ùeûKò _ûeòa Gaõ Pûh RcòKê a*ûA _ûeòa û ùZYê Pú^e Rk ~ê¡ \úNðiìZâú bûùa bûeZKê aòùgh lZò ùjaûKê ù\a^ò ö bûeZ ù~_eò _ûKòÉû^ aòeê¡ùe Zû’e Rk @È aýajûe Keò_ûeòa ^ûjó ùi[ô_ûAñ aâjà_êZâ ^\ú C_ùe Pú^ _âZò @ûKâcY @ûe¸ KeòQò ö Kò«ê aûÉaZû ùjfû ù~ iò§ê @aaûjòKûùe Pú^e aòùgh _âbûa ^ûjó û iò§êe Q@Uò ^\ú c¤eê PûùeûUò ^\úe C_ô©ò bûeZùe û Gcû^u c¤ùe _ûKòÉû^Kê iaêVûeê ùagò Rk ù^A ~ûC[ôaû ùP^ûa I ùSfc ^\ú \êAUò @«bêðq û PûùeûUò ^\ú c¤eê Zòù^ûUò ^\ú jòcûPk _âù\geê aûjûeòQ«ò û cêLý iò§ê ^\ú Gaõ iZùfR Zò±Zeê ùQûU ^\ú ùjûA aûjûeòQ«ò Gaõ G[ôùe _âaûjòZ Rke cêLý @õg Gcûù^ bûeZeê jó iõMâj Keò[û@û«ò û Pú^ bûaûcôK Éeùe c¤ Rk a<^Kê MâjY Kùe ^ûjó û GKû]ôK ù\g ù\A _âaûjòZ ^\úMêWÿK ò ùlZâùe Pú^ @«ðRûZúd @ûA^e Cfäx^ KeòPûfòQò û ajà_êZâ Gaõ @eêY (ùKûgò) ^\úVûeê @ûe¸ Keò ùcKw Gaõ iûfIß^ò ^\ú _~ðý« iaê ùlZâùe Pú^ cûk cûk a§ aû§ò @û«RûðZKò iúcûù\A ~ûC[ôaû ^\úe _âaûjKê iõ_ì‰ð a\kûA ù\AQò û Gjû `kùe ^\úMêWÿòKe ZkcêŠùe [ôaû Giúd eûÁâMêWÿòK C_ùe K’Y _âbûa _Wÿòa Z[û @ûA^Kû^ê^ _âZò Pú^ @ûù\ø LûZòe Keò^ûjó û ùZYê Pú^e Kû~ðý bûeZKê _âbûaòZ Keòaûe i¸ûa^û ^ûjó ö _ûKòÉû^e aýajûeùe iê]ûe @ûYòaû _ûAñ ùMûUòG Rk ~ê¡ fXÿòaû @ù_lû bûeZ iò§ê C_ZýKûùe Gjûe iûaðùbøcZß Rûjòe Keò RkKê GK @Èeìù_ aýajûe Keòaû GK aê¡òcû^ Kû~ðý û

Lêaþ bfbûaùe ZRðcû Kùf Cbd ZkcêŠe ù\gMêWKòÿ (aâj_à Zê â ùlZâùe bûeZ Gaõ Zòù^ûUò _½òc_Ue ^\ú ùlZâùe _ûKòÉû^) _ûAñ G_eò @ûgõKû jêGZ @~[û ùjûA_ûùe û KûeY aâjà_Zê eâ RkMâjY ùlZâe GK cêLý @õg bûeZúd iúcû c¤ùe ejòQò û Pú^ ù~ùZùaùk Rûwcê a§ ^òcðûY Kfû ùiùZùaùk bûeZùe GjûKê ù^A ùag búZò _âKûg _ûA[ôfû û Gùa Rûwcê ^\úa§ Kû~ðýKûeú ùjûAiûeòQò û cûZâ bûeZ I Pú^e iûcêjòK ^\úMêWÿòKê ù^A ùKøYiò ^ì@û _âiw ù~ûWÿò ùjûA^ûjó û iò§ê ^\ú _ûAñ c¤ ùiA GKû K[û _â~êRý û bûeZ I _ûKòÉû^ Cbd ù\g ù\A _âaûjòZ iò§ê ^\ú _ûKòÉû^ _ûAñ iaêVûeê aWÿ ^\ú Gaõ _ûKòÉû^e Kéhò _ûAñ Gjû iaêVûeê ùagò MêeêZß_ì‰ð û iò§ê ^\úe _âûd 70% Rk]ûeY ùlZâ _ûKòÉû^ùe jó ejòQò û Kûaêf ^\ú Gjû ijòZ cògòaû _ùe iò§êe Kùkae aé¡ò _ûAQò û ùZYê aâjà_êZâ ^\ú ùjC Kò iò§ê Rk i§ò @«bêðq ^\úMêWÿòK ùjC, [eKùe RkbŠûeKê _ì‰ð Keòaûe _âdûi ùKak iûcdòK bûùa ZkcêŠùe Rkûbûa iéÁò Keò_ûùe û aòùgh Keò Wÿòùi´eeê RêfûA cûi c¤ùe Gjû KeûMùf Rkûbûa ù\Lûù\A_ûùe KûeY Gjò icdùe ^\úùe Rk _âaûj Lêaþ Kcþ [ûG û aûMþfòjûe a§êKê _ì‰ð Kfûùaùk GK[û _âcûYòZ ùjûA~ûAQò û Gjûe _âbûa ùKak ùKùZûUò cûZâ _ûKòÉû^ú Ròfäû C_ùe _Wÿò[ôfû û _ûKòÉû^Kê iaê\ò^ _ûAñ @ûguûùe eLôaû _ûAñ bûeZ _leê @ù^KMêWÿòG ^ì@ûa§ ^òcðûY KeòaûKê _Wÿòa û Kò«ê _ûKòÉû^ c¤ ^òfcþ-ùSfcþ _âKÌ _eò, Zû’ iúcûbòZùe ùKùZûUò a§Kê _âÉêZ Keò eLôùf bûeZ \ßûeû @]ôK Rk QWÿûMùf c¤ _ûKòÉû^ C_ùe Zû’e ùKøYiò aòùgh _âbûa _Wÿòa ^ûjó û bûeZ _ûAñ @^ý GK aòKÌ ùjfû _ûKòÉû^ùe ù~ùZùaùk aêYû EZê _âûd ùijò icdùe bûeZ ùMûUòG ^ì@û a§Kê _â[c[e _ûAñ b©òð Keòaû \eKûe û aûMþfòjûe ùlZâùe ~ûjû ù\Lû~ûAQò, Gjû ùKak [eUòG Kû~ðýKeòaû _eò eY ùKøgk û G_eòKò Pú^ c¤ GK[û aêSòQò ù~ Rk @ûZuaû\ cû¤cùe Gjû bûeZKê aäûKþ ùcfòõ Keò_ûeòa ^ûjó û ùZùa _ûKòÉû^ bûeZKê ù^A ù~ùZ Pò«òZ, bûeZ Pú^Kê ù^A Zû’Vûeê @]ôK Pò«òZ ùjaû @ûagýK û KûeY iò§ê Rk Pêqòùe _eÆeKê beiû Keòaû Gaõ cù^ûak \éX Keòaû _ûAñ @ù^KMêWÿòG aýaiÚû ejòQò û RùY ^òeù_l aòùghm Gaõ C\ûeZû ù\LûAaû _ûAñ bûeZe i¹©òùe Gjû i¸a ùjûA_ûeòQò û ùjùf Pú^ bûeZKê (Gjû iùw iùw KûSûKþiÚû^ I bòGZ^ûcKê) Cbd ù\g ù\A _âaûjòZ ^\úe _âaûj iõ_KòðZ Z[ý ù\aûùe ùNûe KêY×û _âKûg KeòQò û ùZùa bûeZ c¤ K’Y Pú^ _eò Cbd ù\gùe _âaûjòZ ^\úùe Rk_âaûj iõ_KòðZ Z[ý ù\aûùe UûkUêk ^úZò @af´^ Keòa Gaõ _ûKòÉû^Kê @§ûeùe eLô _âKÌ cû^ ^òcðûY KeòPûfòa, ù~Zùaùk Kò Gjû Pú^e GZû\ég Kû~ðýe Zúaâ aòùeû] KeêQò ?

Gùa @ZúZ C_ùe ^Re _KûAaû ö iò§ê i§òKê ù^A bûeZ @ZúZùe ù~Cñ _âiw iéÁòKeò Kû~ðýKâc MâjY KeòQò, Zûjû ùKùZ\ìe

18

ùRýûZògúâ

i`k ùjûAQò ö ùbøùMûkòK MV^ Gaõ iò§ê ^\úùe a§û ~ûA[ôaû a§MêWÿòKe iÚòZò G_eò ù~ _ûKòÉû^Kê Rk_âaûj iõ_ì‰ð ùeûKòaû Kò´û ùiVûùe a^ýû KeûAaû ùlZâùe bûeZe iûc[ðý iúcòZ û _â[c NUYûUò NUò[ôfû Êû]ú^Zûe VòKþ _ùe _ùe û ak_âùdûM Keò Kûgàúe iciýûe icû]û^ KeòaûKê Pûjêñ[ôaû _ûKòÉû^e C\ýcùe aòeq ùjûA bûeZ _½òc _¬ûaKê _ûYò ù^C[ôaû ùK^ûfMêWÿòKe iäëAi ùMUMêWKòÿ ê a¦ Keòù\A[ôfû û ùK^ûfùe _ûYò~aò û a¦ ùjûA~òaû `kùe Gjû RcûùjûA bûeZúd iúcûùe PûhRcòMêWÿòKê Rk_äûaòZ Keòù\fû û @û«RðûZòK icê\ûd @ûguûMâÉ ùjûA_Wÿùò f Gaõ bûeZ ieKûeuê _QNê*û ù\aûKê _Wÿòfû û cûZâ Gjò C_Kâc bûeZeê ^\úRk _ûAaû iõ_Kðùe _ûKòÉû^e @iêelû bûaKê ajêMêY aXÿûA ù\fû û `k Êeì_ ùKA ahð _ùe ù~ùZùaùk iò§ê Rk Pêqò PìWÿû« KeûMfû ùiùZùaùk ^òeù_l c¤iÚò bûeZKê _âûd 1500 ùKûUò Uuû ù\aûKê aû¤ Kùf û _ûKòÉû^ùe GK ÊZª ùK^ûf aýaiÚû aòKgòZ Keòaû _ûAñ bûeZKê GùZ @[ð ù\aûKê _Wÿòfû û \ßòZúd NUYûUò cûZâ Q@ ahð _ìùað NUò[ôfû û \úNð\ò^e _âZúlû _ùe bûeZ ùP^ûa ^\úùe aMþfjò ûe Rkaò\ýê Z _âKÌ iõ_ì‰ð Keòaûùe i`k ùjfû û a©ðcû^ _eò ùiùZùaùk c¤ _ûKòÉû^ ij @ûce \ß_ò ûlòK iõ_Kð Leû_ iÚòZòùe [ôfû û _â[c [e _ûAñ aMfòjûe RkbŠûeKê _ì‰ð Keòaû _ûAñ ù~Cñ icd aQû ~ûA[ôfû, Zûjû _ûKòÉû^e KéhKcû^u _ûAñ aêYûaêYeò icd [ôfû û aMþfjò ûe RkbŠûe b©òð Keòaû _ûAñ _âûd cûiUòG icd fûMòfû û ùZYê _ûKòÉû^ùe ùKùZûUò Ròfäûùe Kéhò _âbûaòZ ùjfû û Rk~ê¡ \ßûeû _ûKòÉû^Kê \ŠòZ Keòaû _ûAñ _û*\g§ò _ìùað ù~Cñ aòKÌcû^ ejò[ôfû, @ûRò c¤ ùKak ùijò aòKÌ jó C_f² û Kò«ê Gùa _eòiZòÚ ò @ûjêeò RUòk ùjûA~ûAQò û _ûeÆeòK aògûß ie @bûa ù~ûMêñ bûeZe _ìað iúcû«ùe Pú^ ijòZ aâjà_êZâ ^\ú Rk a<^ ùlZâùe c¤ bûeZe iÚòZò _ûKòÉû^ _eò ùjûA_ûùe ùaûfò Kêjû~ûCQò, ~\òI Gjû iμì‰ð iZý ^êùjñ û _ûKòÉû^ú MYcû¤c ^òdcòZ @«eûkùe bûeZe Rk @ûZuaû\ _âiw CVûC[ôaû ùaùk bûeZùe c¤ MYcû¤ccûù^ Pú^ aòeê¡ùe icû^ @bòù~ûM @ûYêQ«ò û Kò«ê ~êqò iò¡bûùa aòPûe Keòaûe _âKâòdû bûaûùaMe gòKûe ùjaû _ìaeð ê aûÉaZûKê _eLôù^aû Reêeú û _ûKòÉû^Kê _âaûjòZ ùjC[ôaû RkKê @UKûAaûe C\ýcùe \êAUò \êaðkZû ejòQò û _â[cZü, iò§ê ^\úe \îZ _âaûjcû^ RkKê @UKûA eLôaûe C_ûd bûeZ iμì‰ð _âÉêZ Keò^ûjó û bûeZ ùKùZMêWÿòG a§ aû§ò bûeZúdu ij a§êZß_ì‰ð iõ_Kð [ôaû fû\ûLúcû^uê aWÿ ]eYe aòiÚû_^e KÁ ùbûMòaû _ûAñ aû¤ ^’Keòaû _~ðý« _ûKòÉû^Kê iò§ê ^\úe Rk_âaûj KcûAaûe i¸ûa^û ^ûjó û ù~Cñ fû\ûLúcûù^ ùKùa ùjùf Kûgàúeùe Pûfò[ôaû bûeZ aòùeû]ú aòùlûbùe iûcòf ùjûA^ûjû«ò, ùicûù^ ùKak \ŠòZ ùjùa ^ûjó, iò§ê ^\ú Kìkùe [ôaû bûeZúd ùi^ûaûjò^úe gòaòeMêWÿòKê c¤ iÚû^û«eòZ KeòaûKê _Wÿòa û ùi[ô_ûAñ jêGZ bûeZe ù~ûR^û _âYd^Kûeúcûù^ iò§ê ^\úùe Rkaò\êýZ _âKÌcû^ iÚû_^ Keòaû Z

\ìee K[û G_eò Ê_Ü c¤ ù\Lô^ûjû«ò û ^\úùe Rk_âaûj Kcþ [ôaû ùaùk aMþfòjûe a§ _ìeY Keò bûeZ [eUòG _ûKòÉû^Kê WÿeûA[ôfû û bûeZ Gjò aòKÌKê @ûC[ùe _eúlû Keòaû _ûAñ _âkê² ùjûA_ûùe û GcòZò aò bûeZ ùSfc Gaõ ùP^ûaþùe ^\úa§e ]ûWÿò Vò@û KeûAaûe ù~ûR^û KeòQò û iIßûfùKûU, Wÿfþ jÉò, _ûKêfWÿêf, Ròiþ_û Gaõ aeiûe G_eò ùKùZûUò a§e _eòKÌ^û Keû~ûAQò û ~\ò aMþfòjûeKê \éÁû« eìù_ ^ò@û~ûG ùZùa _ûKòÉû^ bûeZ Zò@ûeò Keê[aô û _âùZýKUò ^\úa§e CyZû, ùKùZ Rk MzòZ ùjûA ejòa AZýû\ò ^òcðûYMZ cû^KKê ù^A @û_©ò CVûA_ûeòa Gaõ @û«RðûZòK Uâòaêý^ûfe \ßûeiÚ ùjûA_ûeòa û @ûA^MZ fùXÿA ù~ûMêñ a§e ^òcðûY _âKâd ò û c^Úe ùjûA~òaû iùw iùw @Zý« \êMðc @*kùe ^òcðûY Keû~ûC[ôaûeê ùMûUòG a§ ^òcðûY Keòaû _ûAñ bûeZKê aò_êk i´k aò^òù~ûM KeòaûKê _Wÿòa û ùMûUòG ùMûUòG a§e ^òcðûY ùgh KeòaûKê @^êý^ \gahð icd fûMòa û Gbkò @ù^KMêWÿòG iciýû Gaõ bûeZe \úNðiìZâú ù~ûR^û _ûKòÉû^Kê iêjûA PûfêQò ö _ìað bûMe Zòù^ûUò ^\ú - eûaò, ùa@ûi I iZùfReê bûeZ iaðû]ôK _eòcûYe Rk @ûjeY KeòiûeòQò û ùZYê Gjò ^\úMêWÿòKùe @agòÁ RkKê ^òdªòZ Keòaûe _âdûi _ûKòÉû^e cêLý KéhòKê _âbûaòZ Keòa Gaõ Gjû\ßûeû _ûKòÉû^e iû]ûeY ùfûKu c^ùe bûeZ aòùeû]ú Êe Zúaâ ùja, Gjûe iêù~ûM @ûZuaû\úcûù^ CVûAùa ö iò§ê i§òe iKûeûcôK iù¦g ùjCQò bûeZ _ûKòÉû^ c¤ùe \úNð\^ò ]eò Pûfò[aô û Rk aòaû\e icÉ i¸ûaý aòaû\ a¦ ùjûA_ûeêQò ö Rke iêhc a<^Kê eì_ûdòZ Keòaû _ûAñ ijR C_ûd ù~_eò _ìaðbûMe ^\úMêWÿòK bûeZ_ûAñ Gaõ _½òc bûMe ^\úMêWÿòKe @]ôKûõg Rk _ûKòÉû^ _ûAñ aýaiÚû Keû~ûAQò ö Gjû ijòZ ^\ú _âaûj Z[ýe @û\û^_â\û^ ù~ûMêñ _ûKòÉû^e bd I @iêelû bûa \ìe ùjCQòö iò§ê i§ò _ûAñ ^òeù_l aòùghmu\ßûeû aòa\cû^ _âiwMêWKòÿ e Zêe« icû]û^ Keò ùjCQò û C\ûjeY - aûMþfòjûe, Uêfaêf ö iò§ê i§ò _ûAñ bûeZ I Pú^ c¤ùe aâjà_êZâ ^\úe Rka<^ _ûAñ GK @û«RðûZòK Éeùe \éÁû« ùjûA_ûeòa û @^ý_Uùe iò§ê i§òe ^KeûcôK \òMe iù¦g ùjCQò, RkPêqòe Leû_ \òM _½òc bûMe ^\úMêWÿòKe _âûâd icÉ Rke aýajûe @]ôKûe _ûKòÉû^Kê ù\A bûeZ cûZâû]ôK C\ûeZû ù\LûAQò û _½òc bûMe ^\úùe ‘bûeZ \ßûeû @ûjeY ^Keò’ Rk aýajûe Keû~òaû iù©ß _ûKòÉû^ aûe´ûe @û_©ò Keòaûö 56 ahð _êeêYû ùjùf c¤ Gjò Pêqòùe ùKøYiò @MâMZò ùjûA ^ûjó û ùKøYiò còkòZ _âKÌ Keû~ûA^ûjó Kò’ còkòZ Z\ûeL Keû~ûC^ûjóö _ìaðbûMe ^\úMêWÿòKe _ì‰ð aýajûe _ûAñ bûeZKê @^êcZò còkò[ôùf c¤ _ûKòÉû^ Gjò ^\úMêWÿòKùe Rk_âaûj Kcò~òaû ù^A aûe´ûe @û_©ò CVûCQò û C_ecêŠe ù\g ùjûA[ôùf c¤ bûeZ Zû’e @]ôKûe iûaýÉ ^Keòaû iù©ß _ûKòÉû^ GjûKê ÊúKûe KeòaûKê _âÉZ ^êùjñ û C_iÚû_^û : aòbìZò _Zò i`\eRw G^ùKäbþ, ^ì@û\òfäú ù`û^þ: 9910740839

19

ùRýûZògúâ

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe Rê^ûMW iùcZ KkûjûŠòaûiúuê jûŸòðK gêbKûc^û

@^òf iòõjù\I 2014 aò]ûdK _âû[ðú aòùR_ò, Rê^ûMW

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe M¬ûc Ròfäûe R^iû]ûeYuê jûŸòðK gêbKûc^û

bMaû^ M«ûdZ ibû_Z,ò Ròfäû KõùMâi KcòUò, M¬ûc

20

ùRýûZògúâ

@ûùfûKe _að \ú_ûakò @aieùe c.eûc_êe _*ûdZ icòZòe R^iû]ûeYuê jûŸòðK @bò^¦^

aòbìZò bìhY cjûLêW ibû_Zò, aäK KõùMâi KcòUò, c.eûc_êe Z[û ie_* c.eûc_êe Mâû._.

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò I Kûkò_ìRû @aieùe KkûjûŠò Ròfäûaûiúu iêLgû«ò icé¡ò Kûc^û KeêQò _âKZ é a ò §ê @ùgûK _…^ûdK @¤l, Kéhò C_ù\Áû cŠkú, KkûjûŠò

21

ùRýûZògúâ

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe c. eûc_êe iùcZ KkûjûŠòaûiúuê jûŸòðK @bò^¦^

_êù¿¦â iòõjù\I _ìaðZ^ @¤l, c.eûc_êe _*ûdZ icòZò, KkûjûŠò

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe @ûkò ^òaðûP^ cŠkú iùcZ ùK¦âû_Wû Ròfäûe R^iû]ûeYuê jûŸòðK gêbKûc^û

ù\ùa¦â gcðû aò]ûdK, @ûkò

22

ùRýûZògúâ

@ûùfûKe _að \ú_ûakò @aieùe ù\_êe Mâûc_*ûdZ iùcZ KkûjûŠòaûiúuê jûŸòðK gêbKûc^û

@^òeê¡ _]û^ eûRý iõù~ûRK, KéhK ùcûyðû aòùR_ò Z[û ie_* ù\’ _êe Mâû._.

@ûùfûKe _að \ú_ûakò I Kûkú_ìRû @aieùe aeMW Ròfäûe R^iû]ûeYu C©ùeû©e C^ÜZò Kûc^û KeêQò iêùegße gZ_[ú @ûaûjK aeMW iòbf ò ùiûiûAUò 23

ùRýûZògúâ

@ûe_ûeòKê PûfòMùf ^òkû´e

jûZ KûUòù\A[ôfû \û\^ VòKû\ûe, iõKâcY ù^fû Rúa^ 14000Uuû ùfLûGñ @û§â _ â ù \ge GK AUûbûUòùe Kûc KeòaûKê @Mâúc ù\A[ôfû û ùZùa @û§â ~òaû eûÉûùe K<âûKÖe ij aPiû ùjaûeê Gjò 12RY gâcòK \û\^ ~òaûKê eûRò ^ ùjûA @]ûaûUùe ùKøYiò GK iÚû^ùe ùUâ^eê IjäûA ~ûA[ôùf û Gjò 12RYu c]ýeê 10 RY Liò~aò ûùe ilc ùjûA [ôaûùaùk ^úkû´e Gaõ \ò@ûfêuê _eùag Wê^òe ùfûùK ]eòaûKê ilc ùjûA[ôùf û Gjû_ùe ùfae K<âûKÖe _eùag Wê^ò Gaõ Zûe ùfûùK ^úkû´e Gaõ \ò@ûfêuê gûeúeòK Gaõ cû^iòK ^ò~ðûZ^û ù\aû ij Liò ~ûA[ôaû 10 RYuê @Mâúc aûa\Kê \ò@û~ûA[ôaû 1.4 fl Uuû ù\aû _ûAñ Cbdu C_ùe ·_ _KûA aò`k ùjaû _ùe afûwúee GK RõMf bòZùe Cbdu jûZ KûUò ù\A[ôùf û ajê KÁùe Cbd baû^ú_ûUYûùe _j*ôaû _ùe iÚû^úd ùfûùK Cbduê Ròfûä cêLý PòKiò ûô kdùe b©ðò Keò[ùô f û iê_âòcùKûUð Gjò cûcfûùe jÉùl_ Keòaû _ùe 2014 Rû^ê@ûeúùe eûRý ieKûe 6.75fl Uuû @^êùcû\^ Keò[ôùf û Gjûaû\ Giþi/ò GiþUò @ûùUûâiUò Rò þ _âùò b^i^þ @ûKÖ @^êiûùe Cbduê 1.25fl Uuû c]ý còkò[ôfû û Cbduê GK aûùiû_ù~ûMú Rcò ij ùcû KêWò@û ù~ûR^ûùe Ne c]ý _â\û^ Keû~ûA[ôfû û ùZùa LâúÁò@û^þ ùcWòKûfþ KùfR Ze`eê ùicû^uê còkò[ôaû KéZòc jûZ Kò«ê ùicû^uê ijù~ûM Keò_ûeò^[ôfû û @Ì\ò^ùe ]wWû cûSú _ûA[ôaû @[ð Lyð ùjûA~ûA[ôaûùaùk Zûuê còkò[ôaû G^þ@ûeþARòG RaKûWðùe ùi Kûc Keò_ûeê^[ôùf û Zûu _ZÜú cõRêkû ù\÷^òK cìf fûMò _eòaûe _âZòù_ûhY Keê[ôaû ùaùk @Yùcøiêcú icdùe Zûuê c]ý Kûc còkê^[ôfû û GiÚòZòùe ]wWûcûSúu PòKòiôû _ûAñ @[ð @ûiò[û«û Kê@ûWê ?

bò^Ü KûeY _ûAñ Gùa _êYò Pyðûùe KkûjûŠò û LYòLû\û^, _ûjûW _aðZVêñ @ûe¸ Keò ^û^û\ò _âûKéZK ò i´kùe _eò_ì‰ð KkûjûŠò MZ @MÁ cûiùe \û^û cûSú ^òR Èúe ga Kûù§Aaû NUYû _ùe ù\gaòù\ge MYcû]ýcùe PyðûKê @ûiò[ôfû û \û^û cûSúe NUYû _ûAñ KkûjûŠòe GK aûÉa Kò«ê ^KeûZàK PòZâ ù\gaòù\gùe iéÁò ùjûA[ôaûùaùk ùiù_Ö´e \ßòZúdû¡ðùe KkûjûŠò Rd_ûUYû @«MðZ ^ì@ûMêWûe ^úkû´e ]wWûcûSúu céZêý ieKûeú aòKûge aûjûùÇûUKê CfMÜ KeòQò û GVûùe CùfäLù~ûMý Kò 2013 ciòjû Wòùi´e cûiùe \û\^ GùR< ^úkû´e ]ûwWû cûSú Gaõ \dûfê ^ò@ûfu jûZ KûUò ù\A[ôùf û ^òKUùe Zûu céZêý ùjûA~ûAQò û MZ Kò Q ò \ ò ^ ùja ^úkû´euê @RYû Rß e ùjC[ôaûùaùk PòKòiôû _ûAñ @[ðe @bûa [ôfû ùaûfò Kêj«ò Zûu _ZÜú cõRêkû û AŠò@û^þ GKèù_âiþe eòù_ûUð @^êiûùe ùfae K<âûKÖe _eùag Wê^ò Gaõ Zûe ijù~ûMú ^úkû´e Gaõ \ò@ûfêu jûZ KûUò ù\A[ôùf û Wê^ò ^úkû´e Gaõ \ò@ûfêu iùcZ 12 RYuê 24

ùRýûZògúâ

jûZKUû NUYûe 3\ò^ c]ýùe ù_ûfòiþ cêLý @bò~êq _eùag Wê^ò ij @^ý 4RYuê Mòe` Keò ù^A[ôaûùaùk iê_âòcùKûUð Gjò cûcfûùe ^òR @ûWê IWògû Gaõ @û§â_âù\g ieKûeuê ù^ûUòiþ _VûA [ôùf û G^þGPþ@ûeiò c]ý Gjò cûcfûùe eûRý cêLý gûi^ iPòa I eûRý ù_ûfòiþ cêLýuê ù^ûUòi _VûA[ôùf û 3ahð Zùk ùjûA[ô a û Gjò ùfûcjhð Y Kûeú @_eû]ùe @bò~êquê ù_ûfòiþ Mòe` Keò[ôaûùaùk ^ýûd _ûAaû _ìaðeê Kò«ê ^úkû´e @ûe_ûeòKê ·fòMùf û iõ_âZò ^úkû´e fû¬òMW ^òaðûP^cŠkúe aûiò¦û ùjûA[ôaûùaùk Gjû ]cðMW aò]ûdK _êù¿¦â iòõù\Iu AfûKû û fû¬òMW aò]ûdK akb\â cûSò

MZahð ùa\û« i_lùe GK iû´û\òK i¹òk^úùe ù~ûM ù\A[ôùf, cûZâ ^òR ^òaðûP^cŠkòe ùbûUe ]wWûcûSúu _ûAñ aò]ûdKu icd ^[ôfû ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûAQò û cêLýcªú Gaõ Ròfûä e aò]ûdK , iûõi\, cªú ùiù_Ö´e 14 ZûeòLùe KkûjûŠò aòKûg icûùagùe ùagþ bûhYaûRò Keòaû _ùe Rò f ä û ù~ûR^û ùaûWð e @]ýl akb\â cûSúu ^ò R ^òaûð P^cŠkúùe \û\^ K<âûKÖe jûZ KûUò ù\A[ôaû ^úkû´e ^ýûd _ûAaû _ìaeð ê céZýê aeY Keòaû @Zý« ù^÷eûgýR^K Gaõ ieKûe _â·e iaðÊ aòKûg a\kùe aûÉa aòKûg _âZò ]ýû^ ù\aû _ûAñ GK @ûjßû^ ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûAQò û

Ròfäûe iûcûRòK, @[ðù^÷ZòK, _âûKéZòK iÚòZòKê @^ê]ýû^ Keò ieKûe ù~ûR^û ^ Kùf KkûjûŠòe ^úkû´e ]wWûcûSúu bkò ùfûùK GcòZò ^ò~ýðûZòZ ùjC[ôùa Gaõ céZýê cêLùe _Wê[ùô a Rd_ûUYûe ^úkû´e ]ûwWûcûSúu céZêý GK \êüL\ûdK NUYû û LYòR Z[û _âûKéZòK i´kùe be_ìe KkûjûŠòaûiú ^òR ù_U ·LŠK _ûAñ \û\^ LUò~òaû Gaõ \û\^ \fûfþ jûZ KûUòù\aû _ùe céZêýcêLùe _Wòaû icé¡ KkûjûŠò Rò f ä û e \eò \ â R^iû]ûeYu \d^úd iÚ ò Z ò e _â c ûY û KkûjûŠò R^iõLýûe 85% ùfûK ù\÷^¦ò^ Kû~ðýKeò jó MêRêeûY ùc<ûA[û«ò û KkûjûŠò Ròfäû ]û^ C_ôû\^ùe Gùa eûRýùe ÊZª iÚû^ \Lf KeòQò û Kéhò Gùa ~ûªòK _¡Zòùe ùjC[ôaûeê ùfûKuê @]ôK Kûc còkê^ò û Gjûaû\ KkûjûŠòùe gòÌe aòKûg c]ý ùjfû ^ûjó û aéjZ gòÌ K[û QûW«ê, lê\â gòÌe c]ý @ûgû^êeì_ aòKûg ùjûA^ò û ùa\û« bkò aéjZþ Kõ_û^ú Kû~ðýlc ùjaû _ùe iÚû^úd ùfûKuê ^ò~êqò còkò^ò û aeõ ùa\û« KûeLû^ûùe @YIWò@ûuê _âû]û^ý còkòQò û ·hKûc còkê^[ôaûeê ^òcðûY gâcòK bûùa Kûc Keò a ûKê ùfûùK Rò f ä û i\ecjKêcû Gaõ aäKþ QKMêWòKùe _jõPêQ«ò û Kò«ê ùiVò c]ý ^òeûg ùjaûKê _WêQò û aû]ý ùjûA ùicûù^ ùKek, @û§â_âù\g, K‰ðûUK @û\ò eûRýKê \û\^ ~ûCQ«ò Gaõ

^ò~ýðûZòZ ùjCQ«ò û Ròfäûùe G^þ@ûeARòG ù~ûR^û aò`k û G^þ@ûeAþRòG ù~ûR^ûe eì_ûd^ @û§â_âù\g bkò GVûùe Keû~ûA[ô ù f \û\^ iciýûe icû]û^ ùjûA_ûeò [û«û û KfûjûŠòùe _~ýðû¯ ]û^ @ck ùjCQò û cûZâ @ûRò _~ýð« Ròfäûùe RkùiP^ iêaýaiÚòZ ùjfû ^ûjó û C_ôû\òZ ]û^, K_û, _ò@ûR, jeW @û\ò e aRûe aýaiÚ û c]ý ^ûjó û KkûjûŠòùe K_û·h aé¡ò _ûAaû ùaùk G iõ_KðòZ @`òiþ Kò«ê @^ý Ròfäûùe ejòQò û gúZkbŠûe ^ûjó û _ò@ûR ·hú @ck _ùe @bûaú aòKâòe gòKûe ùjCQò û cêŠ Sûk ZêŠùe cûeò `if @ck Keòaû _ùe @bûaú aòKâò KeòaûKê aû]ý ùjC[ôaû ·hú ·heê cêjñ ù`eûA \û\^ gâcòK iûRêQò û Rò f ä û e iûcûRò K , @[ð ù ^÷ Z ò K , _â û Ké Z ò K iÚòZòKê @^ê]ýû^ Keò ieKûe ù~ûR^û ^ Kùf KkûjûŠòe ^úkû´e ]wWûcûSúu bkò ùfûùK GcòZò ^ò~ýðûZòZ ùjC[ôùa Gaõ céZêýcêLùe _Wê[ôùa û iyò\û^¦ cjûLêW, ibû_Zò, Ròfûä icòZò ibý cjûiõN, KkûjûŠò

25

ùRýûZògúâ

icþ jÆòUûfùe bdûaj @MÜòKûŠ

céZKu iõLýû 29 QêAñfû bê a ù^gß e iÚ ò Z icþ jÆò U ûfþ @ûAiòdê Gaõ Wûdfòiòiþ dê^òUþùe bdûaj @MÜK ò ûŠ NUò 29 RYu céZêý ùjûA[ôaû ùaùk ùagþ KòQò @ûjZ ùjûAQ«ò û WûGfòiiò þ ùK¦âeê @MÜKò ûŠ @ûe¸ ùjaû _ùe @ûAiòdê Gaõ Kýûaò^þKê aýû_ò[ôfû û icþ @MÜ ò K ûŠþ _ùe eûR]û^úe jÆòUûfùe ùeûMúu Rúa^ ùKùZ @iêelòZ, Zûe GK ÆÁ PòZâ iûcÜûKê @ûiòQò û eûR]û^úùe ieKûeu ^ûK ^òg Zùk Kòbkò ^úZò^òdcKê Rkû¬kò ù\A icþ ^òR iûcâûRý aòÉûe Keò[ôfû, Zûjû ]ôùe ]ôùe iûcÜûKê @ûiêQò û icþe `ûdûe G^þIiò ^[ôaû @MÜògc aòbûM Kjòaû ùaùk ^ýûiû^ûfþ @ûKâWò ùò Ui^þ ùaûWð `eþ ùjfþ[ @ûŠþ ùjfþ[ ùKdûe ù_âûbûAWeiþe iûUðò`òùKUþ c]ý ^[ôfû û @MÁ cûieê ^ò¡ðûeòZ cû^ elûùe aò`k icþ jÆòUûfeêê G^þGaòGPþ ^òRe @ûKâòWòùUi^þ _âZýûjûe Keòù^A[ôaû ùaùk 2013ùe `ûdûe ùi`ÖÖò @WòUþ icdùe \ò@û~ûA[ôaû _eûcgðKê c]ý icþ cû^ò^[ôaû @MÜògc aòbûM _âKûg KeòQò û Gjûaû\þ 2006 ciòjûùe jÆòUûfe ^òcðûY icdùe aòWòG @Kê_û^èò iûUðò`òùKUþ c]ý icþ _ûA^ò û _âKûgù~ûMý Kò Nee CyZû 15 còUeeê @]ôK ùjùf ùiVûùe `ûdûe G^þIiò aû]ýZûcìkK ùjûA[ûG û @ûA^þKê @ûLôVûecûeò icþ K©ðê_l jÆòUûfþ PkûA[ôùf Gaõ G[ô_ûAñ ùghùe 29RYu _âûYjû^ú ùjfû ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûAQò û ùKûfKûZûùe @ûcâò jÆòUûfþ bkò GVûùe ~\òI ùKjò ù_ûWò ùjûA céZêýaeY Keò^ûjûñ«ò, ùZùa gßûieê¡ ùjûA ùeûMú céZêýaeY Keò[ôùf ùaûfò RYû_WòQò ö icþùe bdûaj @MÜòKûŠ _ùe icþ K©ðé_l 4RYuê ^òf´òZ Keòaû ij icþ @MÜòic ^òdc _ûk^ Keò[ôaû I icþe `ûdûeþ G^Iiò [ôaû Kêjû~ûA[ôaû ùaùk @MÜògc aòbûMe G`þ@ûA@ûeþ _ùe LŠMòeò [û^û ù_ûfòiþ 4RYuê

Mòe` Keò[ôfû û Mòe` 4RYu c]ýùe jÆò U ûfe iê _ eò ù UùŠ<þ _ê ¿ eûR iûc«iò õ jûe, `ûdûe ùi`Öò @`ò i e iù«ûh \ûi, AùfKÖ ò K ûfþ ùcù<^û^è AõRò ^ ò d e @cì f ý iûjê , Rê^òde AõRò^òde ckd iûjê [ôùf û icþe cûfòK cù^ûR ^ûdKuê Mòe` _ûAñ ·_ _Wòaû _ùe Kcò g ^ùeUþ ù_ûfò i þ _leê fêKþ @ûCUþ ù^ûUòiþ Rûeò Keû~òaû _ùe cù^ûR LŠMòeò [û^ûùe @ûZàic_ðY Keò[ôùf û _ùe Mòe` cù^ûRuê ùKûUðeê eòcûŠùe ù^A[ôfû LŠMòeò ù_ûfòiþ û cù^ûR ^ûdK Mòe` ùjaûùaùk UâÁe @^ýZc i\iý Z[û cù^ûRu _ZÜú gûgßZú \ûiu ^ûcùe fêKþ@ûCUþ ù^ûUòiþ [ôùf c]ý ùi G~ûGñ ù`eûe @Q«ò û ùZùa cù^ûRu Mòe`\ûeú _âZòaû\ùe iûeû eûRýe aòbò^Ü iÚû^ùe Zúaâ _âZòKâòdû _âKûg _ûA[ôfû û GiÚòZòùe cù^ûRuê ùLû¡ðû GWòùR-2 Rûcò^ c¤ _â\û^ Keò iûeòQ«ò û _âù`ie cù^ûR ^ûdKu Mòe`\ûeú ij cù^ûRe iûcâûRýe @û[ðôK Kûeaûee Z\« Keòaû _ûAñ Giþ@ûAUò AWòKê ^òùŸðg ù\aû ù\aû Gaõ AWò icþùe Z\« @ûe¸ Keòaû cù^ûR ^ûdKu Pò«û aXûA[ôaûùaùk icþ jÆòUûfþ iòfþ Keòaû _ûAñ ieKûeú Z_ôeZû c]ý _âKûg _ûAQò û Kò«ê Gjò aW\êNðUYû _ûAñ K’Y ùKak icþ K©éð_l \ûdú ? ^û G[ò_ûAñ ieKûeú Kke @aùjkû c¤ @^ý GK cêLý KûeY ùi ù^A iû]ûeYùe _â g Ü CVê Q ò ö icþ cûfò K cù^ûR ^ûdKu Mò e `\ûeú _ûAñ eûRý ieKûe ù~bkò _\ùl_ ù^ùf Vò K þ ùijò b kò _\ùl_ icþ jÆò U ûf cûcfûùe @aùjkû _â\gð^ Keò [ ò a û @MÜ ò g c aò b ûM Gaõ ÊûiÚ ý aò b ûM ij Rò f ä û _â g ûi^e aeò  @]ò K ûeúu aò ù eû]ùe ù^ùa Kò ?

\ûdú KòG ?

26

ùRýûZògúâ

^òR aòbûMe aò`kZû XûuòaûKê ^aú^ ùLkòùf _êeêYû Pûfþ ù^÷ZK ò Zûe \ßûjòù\A AÉ`û ù\ùf ÊûiÚýcªú @Z^ê

ù^÷ZòKZûe QûU K’Y ùKak cªúu _ûAñ ?

aiþ ARþ @fùIßRþ eûAUþ

[ôaûeê ^òRe Z[ûK[ôZ Êz^òcðk bûacì©ðòKê aõ·Aaû _ûAñ ^aú^ @Z^êuê akò _KûA[ôaûùaùk @[ðcªú _â\ú_ @cûZuê ÊûiÚý aòbûMe @Zòeòq \ûdòZß \ò@û~ûAQò û aòKâc @ûeêLuê iìP^û Gaõ ùfûK iõ_Kð aòbûMe @Zòeòq \ûdòZß còkòQò û ^aú^u 4\`û gûi^ùe _âûd 36 RY cªú AÉ`û ù\A[ôaûùaùk 2012ùe Z[ûK[ôZ còWþ^ûAUþ @_ùei^ _ùe cªúcŠkeê aû\þ _Wò[ôaû @Z^êuê _êYò [ùe cªúcŠkeê AÉ`û ù\aûKê _WòQò û RŠòiþùe gZû]ôK ùfûKu céZêý, KUK gògêba^ùe gògêcWK, Rû_û^ú G^þùi`ûfûAUiþùe cûfKû^ûMòeùò e @û\òaûiú gògê Ukò_Wê[aô ûùaùk @Z^êu ù^÷ZKò Zûe C\d ùjûA^[ôfû û G \éÁòeê icþ @MÜòKûŠ _ùe @Z^êu AÉ`û ù^÷ZK ò Zûe @ûjßû^ GK aW ]eYe bìfþKê ùNûWûAù\aûe _âùPÁû, Gjû iû]ûeYùe cZ_âKûg _ûCQò û cûfKû^ûMòeòe Rû_û^ú Rße , gò g ê b a^e gò g ê c WK @û\ò ÊûiÚ ý aò b ûMe aò ` kZûe adû^

ù^÷ZòKZûe \ßûjò ù\A AÉ`û ù\ùf ÊûiÚýcªú @Z^ê û cûZâ KUK gògêba^ùe gògêcéZêý, aêfðûùe MbðaZúu céZêý, @^êMêkùe iûAùKfþ _μùe _eòaûe ^òùdûR^ @ùÈû_·e , cûfKû^ûMòeùò e Rû_û^ú G^ùi`ûfûAUòiþùe 66eê C¡ßð gògêu céZêý , RŠòiþ Gaõ ùWwêùe gZû]ôKu céZêýùe @Z^ê iaýiûPú ^ûdKu ù^÷ZK ò Zûe C\d ùjfA^[ôfû û @Z^ê Z[ûK[ôZ ù^÷ZòKZûe \ßûjò ù\A ÊûiÚ ý Gaõ iì P ^û Gaõ ùfûKiõ_Kð aò b ûM _\eê AÉ`û ù\A[ôaûùaùk ^aú^u PZê[ð \`û gûi^ùe _â[c cªú bûùa @Z^êuê ^aú^ cªúcŠkeê ZWòQ«ò û _âKûgù~ûMý Kò @Z^êu _ZÜú gòlû I @^êi§û^ aògßaò\ýûkd @]ô^ùe [ôaû +2 KùfRþùe @]ýû_òKû [ôaûùaùk @Z^êu @ûgðúaû\ cù^ûR ^ûdKu _ûAñ [ôfû ùaûfò @bòù~ûM @ûiò[ôfû û @Z^ê-cù^ûR iõ_Kð ù^A eûRýe _âcLê MYcû]ýcùe Pyðû ùjaû _ùe Gaõ @ûMKê _õ·dZ ^òaûð P^ 27

ùRýûZògúâ

) ùjùf ^aú^ue ù^÷ZòKZû ^ûjó ùaûfò Pyðû jêG û icþ jÆòUûfþùe @MÜòKûŠ NUò ùagþ KòQò ùfûK céZûjZ ùjaû _ùe iûeû eûRýùe ·*fý ùLkò ~ûA[ôfû û eûRù^÷ZòK \kcûù^ c]ý `ûA\û CVûAaûKê @ûùMA @ûiò[ôùf û WûqeLû^ûùe cêLýcªú, ZKôûkú^ ÊûiÚýcªú @Z^ê iaýiûPú _j*ô[ôaû ùaùk iò_ò@ûA ù^Zû \òaûKe ^ûdK, \ke aeò aûc_^Úú ù^Zû Wò.eûRû c]ý _j*ô[ôùf û aòùR_ò ibû_Zò ai« _Šû Gaõ C_ibû_Zò icúe cjû«ò Gaõ @^ýcûù^ c]ý jÆò U ûfþ ù e _j*ô[ôùf û _â]û^cªú ^ùe¦â ùcû\ú , ùK¦â ù_ùUûâfòdcþ cªú ]ùcð¦â _â]û^ @û\ò UßòUeùe ùgûKaýq Keò[ôaû ùaùk ùK¦â ÊûiÚýcªú ùR_ò ^WØû Gaõ ùK¦â ù_ùUâûfòdcþ cªú ]ùcð¦â _â]û^ @MÜòKûŠ _úWòZuê ùbUòQ«ò û icþ cûcfûKê ù^A eûR^úZò Chà ùjûACVòQò û eûRý KõùMâi NUYû _ûAñ cêLýcªúu AÉ`û \ûaò Keò[ôaûùaùk aòùR_ò c]ý cêLýcªú Gaõ ÊûiÚýcªúu AÉ`û \ûaò KeòQò û icþ cûcfûùe ieKûeKê @Wê@ûùe _KûAaû _ûAñ aòùeû]ô\k C\ýc Kfûùaùk RûZúd cû^aû]ôKûe Kcòg^ ^òR @ûWê cûcfû eêRê Keò IWògû ieKûeuê ù^ûUòiþ Rûeò KeòQ«ò û eûRý cêLý gûi^ iPòauê _VûA[ôaû ù^ûUòiþ @^êiûùe @MÜKò ûŠ _úWòZuê ijûdZû Gaõ céZKu _eòaûeKê lZò_eì Y _â\û^ iõ_KðZò Z[ý ij @ûMûcú \ò^ùe Gbkò NUYûe _ê^eûaé©ò GWûAaû _ûAñ K’Y _\ùl_ ieKûe ù^CQ«ò ,Zûjû RYûAaûKê ^òùŸðg ù\AQ«ò û jÆòUûfþ K©ð_é lu iÚûYêZû Gaõ bìfþ _ûAñ ùeûMúu ‘eûAUþ Uê fûA`’ e CfäNõ^ ùjûAQò Kò ^ûjó RûYòaûKê ·jòQñ «ò G^GP@ûeiiò û `ûdûe ùi`Öò Käd ò eû^è ^[ûA IWògû ieKûe Kòbkò GùZ aW jÆòUûfKê Kû~ýð Keòaûe @^êcZò ù\ùf ùi ù^A G^þGPþ@ûeþiò @û½~ðýû^ßZò ùjûAQ«ò û icþ @MÜKò ûŠ _ùe céZKu _ûAñ 5fl Uuû ùfLûGñ @^êKμû eûgò ùNûhYû icþ K©ð_é l ùNûhYû Keò[aô ûùaùk eûRý ieKûe 5fl Uuû Gaõ ùK¦â ieKûe 2fl Uuû ùNûhYû KeòQ«ò û KûjóKò GK NùeûA jÆòUûfe bêfþ _ûAñ céZêýe gòKûe ùjûA[ôaû ùfûKu _eòaûeKê eûRý I ùK¦â ieKûe iû]ûeY R^Zûe UòKi @[ð _â\û^ _ûAñ Zeaeò@û ^ò¿©ò ù^ùf Zûjû iû]ûeYùe _âgÜ CVûAaû ùaùk iû]ûeY R^ZûVûeê iõMé j ò Z @[ð K ê NùeûA jÆò U ûfe bê f þ _ûAñ ù\A ùcû\ò R ú I ^aú^ \ûZû ùaûfûAaûe ùKøYiò @ûagýKZû ^[ô f û ùaûfò cZ _â K ûg _ûAQò

ù\aûùaùk ÊûiÚ ý cªú AÉ`û ù\C^[ôùf û G iÚòZòùe ~\òI icþ jÆòUûfþ ÊûiÚýaòbûM @]ô^ùe @ûiêQ,ò ùZùa icþ @MÜ ò K ûŠþ _Qùe ÊûiÚýaòbûM @ù_lû cêLýcªúu MéjaòbûM @]ô^ùe [ôaû @MÜògc aòbûMe aò`kZû iûcÜûKê @ûiêQò û icþe `ûdûe G^þIiò ^[ôaû K[û Kjê[ôaû @MÜògc aòbûM Kòbkò @ûLô aêRò ù\A[ôfû, Zûjû iù¦j iéÁò Keê Q ò û @MÜ ò g c Wò R ò aò ^ d ùaùjeûu K[ûKê aògßûi KeûMùf icþKê 2013 ciòjûùe `ûdûe ùi`Öò @WòUþ icdùe \ò@û~ûA[ôaû _eûcgðKê icþ cû^ò^[ôfû û ùZùa 2013 c]ýeê 2016 c]ýùe icþ @MÜògc aòbûMe _eûcgð cû^òQò Kò ^ûjó Zûe Z\ûeL aòbûM Keò^ûjó û _âKûgù~ûMý Kò eûR]û^úe cûZâ 3Uò jÆòUûfùe `ûdûe G^þIiò [ôaûùaùk KUK-bêaù^gßeùe gZû]ôK jÆòUûfe `ûdûe G^þIiò ^ûjòõ û Gjû ^aú^u Méj aòbûM @]ô^ùe [ôaû @MÜògc aòbûM aò`kZû û icþ jÆòUûfþ @MÜòKûŠ _ùe ~\ò ÊûiÚýcªú AÉ`û ù\CQ«ò , ùZùa `ûdûe G^þIiò ^[ûA icþ jÆòUûfþ PkûAaû KûeYeê @MÜòKûŠ NUò[ôaûeê Méjcªú KûjóKò AÉ`û ù\C^ûjûñ«ò Gaõ Zûu ù^÷ZòKZû Kê@ûùW Mfû ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûAQò û ^aú^u eûRù^÷ZòK Rúa^Kê @^ê]ýû^ Kùf RYû_ùW ù~ ù~ùZùaùk Zûu C_eKê KòQò @û* @ûùi, ùiùZùaùk ùi KûjûKê ^û KûjûKê akò ù\A ^òR cêjñ aõ·Aaûe _âdûi Ke«ò û ^aú^ gûi^ùe c\céZêý _ûAñ @aKûeú cªú _\eê @^w C\d iòõù\I AÉ`û ù\aûùaùk _ò_f ò ò MY]hðY cûcfûùe ZKôûkú^ Kéhòcªú _â\ú_ cjûe[ú AÉ`û ù\A[ôùf û icùÉ ù^÷ZK ò Zûe \ßûjò ù\A @ûiòQ«ò û ~\ò ù^÷ZK ò Zûe bûhYaûRòKê aògßûi Keû~ûG, ùZùa cªúcû^ue ù^÷ZòKZû [ôaû ùaùk K’Y cêLýcªúue ù^÷ZK ò Zû ^ûjó ? _ò_f ò ò MY]hðY cûcfûùe ^aú^u @]ô^ùe [ôaû Méj aòbûMe K©ðaýùe @aùjkû _\ûKê @ûiò[ôfû û _úWòZûu _eòaûee G`þ@ûA@ûe c]ý eLô^[ôfû ù_ûfòiþ û Rkiõ_\ cªú ^aú^ [ôaûùaùk QZògMW cjû^\ú C_e cêŠùe aýûùeRþ Kfû, ùjùf Rkiõ_\ aòbûMe cªú RûYò_ûeòùf^ò û icþ jÆòUûfe ùjûA[ôaû @MÜòKûŠ _ûAñ aòbûMúd cªú ^aú^ ^òR cêŠKê ù^÷ZòK ùaûS ù^ùf ^ûjó û ^aú^u \kùe icÉue ù^÷ZòKZû @Qò ( KûeY cªúcûù^ ù^÷ZòKZû \éÁòeê AÉ`û ù\C[ôaûe _âKûg Ke«ò 28

ùRýûZògúâ

^ì@û ^êùjñ IWògûe WûqeLû^ûùe @MÜòKûŠ

KUKiÚòZ @ûPû~ðý jeòje Kýû^ie eòiyð ùi<e I gògêba^ @MÜòKûŠùe RùY ùfLûñG céZêýaeY Keò[ôùf icþ jÆò U ûfùe GK aW]eYe @MÜ ò K ûŠ NUò 29 RY aýqò cé Z ûjûZ ùjaû eûRý _ûAñ G ]eYe iað a é j Zþ NUYû ùjûA[ô a û ùaùk jÆò U ûfùe ^ò @ ûñ fûMò ~ ò a û IWò g û _ûAñ Kò Q ò ^ì @ û NUYû ^ê ù jñ û GVûùe _â K ûgù~ûMýKò eûRýe iað a é j Zþ ieKûeú jÆò U ûfþ gâ ú eûcP¦â b¬ ùcWò K ûfþ KùfRþ GŠþ jÆò U ûfþ e @ûPû~ð ý jeò j e eò R ò I ^ûfþ Kýû^ieþ eò i yð ùi<eùe bdûaj @MÜ ò K ûŠ NUò [ ô ù f c¤ icþ bkò GùZ iõLýK cé Z ê ý NUò ^ [ô f û û @ûPû~ð ý jeò j e eò R ò I ^ûfþ Kýû^ieþ eò i yð ùi<ee ^ì @ û aò f Ø ò õ e Zé Z úd cjfûùe @MÜ ò K ûŠ NUò a û _ùe ùeûMúuê iÚ û ^û«eY ùaùk Mê e ê Z e @iê i Ú GK 12 ahð ú d gò g ê cé Z ê ý aeY Keò [ ô f û û ZûkùPee iûcê G fþ iûjê ^ûcK Gjò gò g ê K ê @^ý 79 RY gò g ê u ij iÚ û ^û«e Keû~ûC[ô f û û MZahð @ùKÖ û ae cûiùe Gjò

@MÜ ò K ûŠ NUò [ ô a û ùaùk Pkò Z ahð ùc cûiùe Giiò a ò e jé \ ùeûM aò b ûMùe @MÜ ò K ûŠ NUò [ ô ù f c]ý ùKjò cé Z ê ý aeY Keò ^ [ô ù f û MZahð eûRýe iað a é j Zþ gò g ê Pò K ò › ûkd gò g ê ba^e ^ò C a‰ð Iß û Wð ù e Aùfpò K þ Iß û cð e ùe iUð iKð ò U þ KûeYeê ^ò @ ûñ fûMò a û _ùe ^ò I ^ûUûfþ A^ùU^þ i ò b þ ùKdûe dê ^ ò U þ ù e [ô a û 22 gò g ê u ê @^ýZâ iÚ û ^û«e Keû~ûA[ô f û û Gcû^u c¤eê GK 26 \ò ^ e gò g ê _ea©ð ò icdùe _â û Y jeûA[ô f û û ùK¦â _ Wûe @bò c ^ê ý iûjê u Gjò _ê @ @MÜ ò K ûŠùe @ûjZ ùjûA[ô f û û icþ jÆò U ûfþ \ê N ð U Yû _ùe _ùe ùK¦â _ Wû Rò f ä û ÊûiÚ ý ùK¦â ù e iUð iKð ò U þ KûeYeê @MÜ ò K ûŠ NUò [ ô ù f c¤ ùKjò cé Z ûjZ ùjûA^jûñ « ò û icþ @MÜ ò K ûŠ _ùe `ûdûe G^Iiò K ê ù^A eûRýùe ùagþ aû\aò a û\ cê Š ùUKò [ ô a û ùaùk KUK-bê a ù^gß e ù\÷ Z ^Meúe 570 jÆò U ûfeê 550 jÆò U ûfe `ûdûe G^Iiò ^[ô a û _â ù cd LaeKûMR _â K ûg Keò [ ô a û ùaùk KUK, bê a ù^gß e Gaõ _ê e úùe 500eê C¡ð ß NùeûA WûqeLû^û [ô a û ùaùk ùicû^u c£ e ê cûZâ 3Uò Kù_ûð ù eUþ jÆò U ûfþ `ûdûe ùi`Öò ^ò d c cû^ê[ôaû WòGcAUò _âKûg KeòQò û Giaê eûRý @MÜògc aò b ûM, ÊûiÚ ý aò b ûM, Rò f ä û _â g ûi^e aò `kZûKê _\ûùe _KûA ù\A[ô a û ùaùk Kò Q ò ùfûK `ûdûe G^Iiò ^[ô a û WûqeLû^ûKê a¦ Keò a û _ûAñ Pû_ _â ù dûM @ûe¸ Keò Q «ò û GVûùe Cùfä L ù~ûMýKò KUK iò U ò jÆò U ûfþ , aúe iê ù e¦â iûG ùcWò K ûfþ KùfRþ GŠþ jÆò U ûfþ bkò eûRýe @ûM]û W ò e ieKûeú Pò K ò › ûkdùe `ûdûe ùi`Öò ^ò d ce _ûk^ ù j C ^ [ ô a û ù a ù k `û d û e G ^ I i ò ^ [ ô a û jÆò U ûfþ K ê a¦ Keò ù \ùf eûRýe ÊûiÚ ý ùiaû V_þ ùjûA~ò a ùaûfò iû]ûeYùe cZ _â K ûg _ûAQò û 29

ùRýûZògúâ

icþ @MÜòKûŠ _ùe MYcû]ýc cêjûñcêjó

Pyðûùe _âcêL MYcû¤c cûfòKcû^u ÊzZû !

icþ jÆòUûfþ @MÜKò ûŠùe 29 RY _âûY jeûAQ«ò û GK aW]eYe \êNUð Yû

icdùe céZêý iõLýûKê Kcþ ù\LûAaûe _âdûi Keò[ôfû ^êýRþ - 7, ùZùa _ùe iZ KjòaûKê aû¤ ùjûA[ôaû ^êýRþ -7 cûfòK cù^ûR ^ûdKu Mòe`\ûeú _ùe @ûKâcYûZàK ùjûACVò[ôfû û LŠMòeò [û^û ^òKUùe GK ùa÷\êýZòK MYcû¤ce MûWò cù^ûR ^ûdKu ic[ðK bûwòaûe _âdûi Keò[ôaû ùaùk Sûe_Wû ùRfþ ^òKUùe iû´û\òKuê @ûKâcY @bòù~ûMùe Mòe` ùjûA[ôùf 4 RY icþ ic[ðK û Gjûaû\þ IUòbò cûfòK ùa÷Rd« _Šûu C_ùe aýqòMZ @ûKâcY KeòaûKê @ûùMA @ûiò[ôfû ^êýRþ - 7 û ùa÷Rd«u _ûeòaûeòK Kõ_û^ú _ûA[ôaû 2300 ùKûUòe QûW _âiw ij Zûu _ûeòaûeòK Kõ_û^ú C_ùe aùKdû aòRêkò UòKi C_ùe ^êýRþ -7 i´û\ _eòùahY Keò[ôfû û ^êýRþ 7 ùa÷Rd«u C_ùe _âKûg Keò[ôaû i´û\ùe KòQò ^ìZ^Zß ^[ôaû ùaùk ù~Cñ icdùe ^êýRþ 7 Gjò i´û\

_ùe MYcû]ýcMêWòK ^úZò ù^÷ZòKZûKê bìfò aýqòMZ Kkjùe aýÉ ejò[ôaû ù\LôaûKê còkêQò û icþ jÆòUûfþ cûfòK Mòe` ùjûA[ôaûùaùk Zûue ic[ð^ùe @ûMKê @ûiòQò Zûu cûfòKû^ûùe [ôaû ^êýRþ-7 û cù^ûR ^ûdKu ^êýR-7 icþ jÆòUûfe [ôaû ZîUò aòPêýZòKê ù\LûC ^[ôaûùaùk cù^ûR ^ûdKu Mòe`\ûeúKê GK hW~ª Kjòaû ùaùk K^K, Kkòw, IUòbò aòùeû]ùe aòh C\MúeYùe aýÉ @Qò û @^ý icÉ NUYûakúKê @ûKâcYûZàK Xwùe _eòùahY Keò@ûiò[ôaû ^êýRþ -7 icþ \êNðUYû _ùe Gjò cûcfûùe Êe ^ec Keò[ôfû û eûRýe icÉ ^êýRþ Pýûù^fþ icþ @MÜKò ûŠe `êùURþ _âiûeY Kfûùaùk ^êýR- 7 icþ jÆòUûfþe @^òdcòZZû I bêfKê ùNûWûAaûùe aýÉ [ôfû û _âû[còK icdùe Lae _âiûeY

30

ùRýûZògúâ

_âiûeY Kfû, Zûjû iìPûA \òG Gjû IUòbò cûfòKu _âZò Gjû aýqòMZ @ûùKâûge ^MÜ _eò_âKûg û RûZúd MYcû¤c UûAcè ^ûIe ^êýRþ @ûIßûeùe @‰ða ùMûÊûcúu icþ @MÜòKûŠKê ù^A Kû~ðýKâc IUòbò I Gjûe cûfòK ùa÷Rd«u _âûùdûRòZ Kû~ðýKâc ùaûfò @bòù~ûM @ûYò[ôfû ^êýRþ-7 û GVûùe CùfäLù~ûMýKò icþ cûfòK cù^ûR ^ûdK I _ìaðZ^ ÊûiÚýcªú @Z^ê iaýiûPú ùK¦âû_Wûe ùjûA[ôaû ùaùk aûaê ùa÷Rd« ùK¦âû_Wûe iûõi\ @Q«ò û ic \ke ùjûA[ôùf c¤ @Z^ê Gaõ ùa÷Rd«u c¤ùe iõ_Kð c]êe ^[ôaû Pyðû ùjC[ôaû ùaùk @‰ðau @Z^ê jUûI @bò~û^ cû¤cùe ùa÷Rd« eûRù^÷ZòK `ûA\û CVûAaûe C\ýc Keê[ôaû ^êýRþ 7 @bòù~ûM @ûYò[ôfû û _âKûgù~ûMý Kò @Z^êu _ZÜú cù^ûR ^ûdKu iõiÚûùe Kû~ðýeZ [ôaû ùaùk @Z^ê -cù^ûR iõ_Kð ùagþ c]êe [ôfû ùaûfò Pyðû jêG û @Z^êu iêelû _ûAñ ^ìêýRþ 7 @ûMKê @ûiòaû VûKêe Nùe KòG , ^û cêñ K\kú LûA^ò bkò K[û ùjûA[ôfû û ^òRe Z[ûK[ôZ bûacì©K ðò ê _õPûdZ ^òaðûP^ _ìaðeê ckò^ _KûAaûKê Pûjêñ^[ôaû ^aú^ @Z^êuê cªúcŠkeê jUûAù\A[ôùf û icþ jÆòUûfþ @MÜòKûŠ _âiwùe IUòbò bkò @ûKâcYûZàK Xwùe i´û\ _eòùahY Keê[ôaû K^K ^êýRþ Gaõ Kkòw UòbKò ê c¤ Mûkò MêfR KeòaûKê _ùQA ^[ôfû ^êýRþ-7 û ùiøcý _…^ûdKu cûfòKû^ûùe [ôaû K^K ^êýRþ I ^êýRþ-7 _ûekû MY@ûZàjZýû _âiwùe cêjûñ cêjñ ùjûA[ôaû ùaùk ^êýRþ-7 Kê _ûù^ ù\aû _ûAñ K^K icþ jÆòUûfþ @MÜK ò ûŠKê @ûKâcYûZàK XõMùe _eòùahY Keò[ôfû û cù^ûR ^ûdK Gaõ Kkòw Uòbò cûfòK Cbd MYcû¤cùe _û\ [û_ò[ôaû ùaùk Cbdu

cûfòKû^ûùe eûRýe @ûM]ûWòe AõRò^òdeòõ gòlû^êÂû^ Gaõ NùeûA ùcWòKûfþ KùfRþ ejòQò û Kkòw Uòbò icþ \êNðUYûKê _âiûeY Keòaû _ùe KòUþe RcòcûcfûKê _âKûg Keò[ôfû ^êýRþ-7 û IUòbò cûfòK I KòUþ cûfòKu iõ_Kðùe ^êýRþ-7 _âiûeY Keò[aô û eòù_ûUðe iZýZû ù^A iù¦j ^[ôùf c¤ ^êýRþ- 7 aýajûe Keê[ôaû bûhû GK MYcû¤ce ^[ôfû ùaûfò cZ _âKûg _ûG û GVûùe _âKûgù~ûMýKò aûaû iûe[úu _âPûe _âiûeùe ùa÷Rd«u Pýûù^fþ ‘_âû[ð^û’e ùagþ MêeêZß_ì‰ð bìcòKû [ôaû ùaùk iûe[úu ù_Wò ùLûfò[ôfû ^êýRþ - 7 û Gjû _ùe ùa÷Rd« Gaõ cù^ûR ^ûdKu c¤ùe gúZk ~ê¡ @ûe¸ ùjûA[ôaû ùaùk Kkòw Uòbò cûfòK @PêýZ iûc«u ij cù^ûR ^ûdKue ejòQò aýaiûdòK gZîZû û @PêýZu cûfòKû^ûùe KòUþ AõRò^òdeòõ KùfR [ôaû ùaùk cù^ûRu cûfòKû^ûùe @ûAUòA@ûeþ AõRò^òdeòõ KùfR û cù^ûRu cûfòKû^ûùe icþ ùcWòKûfþ KùfR Gaõ WûqeLû^û [ôaû ùaùk @PêýZ iûc«u cûfòKû^ûùe Kòcè ùcWòKûfþ KùfR Gaõ jÆòUûfþ ejòQò û aýaiûdòK, eûRù^÷ZKò , MYcû¤ce gZîZûKê ù^A aòb^ò Ü MYcû¤c _eÆe _âZò @_g± _âùdûMùe aýÉ ejòaû IWògû _ûAñ GK KkuòZ @¤ûd iéÁò Kfûùaùk ùfûKcû^uê Kò«ê MYc¤ce aW_Šû iûRò[aô û ùfûKcû^ue @if ùPùjeû RûYòaû ^òcù« cCKû còkQò ò û ù~ùZ\ò^ ~ûG GRêùKi^þ cû`ò@û, Rcòcû`ò@û, LYòcû`ò@ò û, _fòUKò ûfþ cû`ò@û, AŠÁâ@ò ûfþ cû`ò@û @û\ò MYcû¤cKê ^òR ^òdªYùe eLô[ùô a ùi_~ðý« MYcû¤c R^Êû[ð _ûAñ Kûc Keòa^ò , aeõ ^òR cûfòKcû^ue cêL_Zâ bkò Kûc Keê[aô ùaûfò Pyðû jêG û

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe aùYA iùcZ iê¦eMWaûiúu iêL, gû«ò, icé¡ò Kûc^û KeêQò

fê[e Ieûc iûõi\u @ûAUòWòG _âZò^ò]ò aùYA C_LŠ, iê¦eMW

31

ùRýûZògúâ

ùcWòKûfþ KùfR Ê_Ü iûKûe ùjaZ?

\ߦùe KkûjûŠòaûiú, Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRùe Zûfû Sêfòaû _ùe ieKûe C_eê ZêUòQò beiû ùifbcþ UâÁ i¹Zò _â\û^ Keò[ùô f û 2013-14ùe Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRùe 100 RYuê @ûWcòg^þ KeûAaûKê @^êcZò còk[ò f ô û û ùZùa MZahð bò©bò cì eò @bûa \gðûA Gcþi@ò ûA @^êùcû\^ ^ còkaò û _ùe ùcWòKûfþ KùfRe 214 QûZâQûZâúu baòhýZ @§ûe ùjaûKê aiò[f ô û û cûZâ ùi icdùe eûRý ieKûe ^úea [ôùf û _ûV_Xû QûWò 214 ùcWòKûfþ QûZâQûZâú cûicûi ]eò ]ûeYûùe aiò[ùô f û eûRý ieKûe ùcWòKûfþ QûZâQûZâúu baòhýZ ij ùLkò ·fò[aô ûùaùk Ròfûä aýû_ú ùagþ @iù«ûh _âKûg _ûA[ôfû û aòùRWòKê QûWò còkZò Kâd ò û^êÂû^ KcòUò WûKò[aô û a¦ WûKeûKê @^ý icÉ eûRù^÷ZKò \k Gaõ Ròfäûaûiúu ic[ð^ còk[ò ôfû û cêLýcªúuê Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR Kâd ò û^êÁû^ KcòUeò _âZ^ò ]ò cô ûù^ ùbUò[ùô f c]ý cêLýcªú ùKøYiò @ûMâj ù\LûA^[ôùf û _âZaò û\ùe Ròfûä e aò]ûdK, cªú Gaõ iûõi\cû^u ùaKùe ùRûZûcûk [ûA aýû^e c]ý Uwû ùjûA[ôfû û ùKøYiò _âZKò d òâ û ù\LûA^[ôùf ^aú^ û @ûMKê _õ·dZ ^òaûð P^ [ôaûeê \û^ cûSú Gaõ @^ûcu _âiwùe ieKûe aòaû\Kê @ûiò[aô ûeê cêjñ aõ·AaûKê ùcWòKûfþ KùfR ùNûhYû Keò[aô ûùaùk baû^ú_ûUYûVûeê 5 Kò.cò \ìeùe bwûaûeú Mûñ ^òKUùe 40 GKe Rcò ùcWòKûfþ KùfR ^òcðûY _ûAñ PòjÜU Keû~ûA[ôaû Ròfäû _âgûi^ iìP^û ù\AQò û iõ_âZò eûRýùe KUK, aêfðû,aâjà_êeùe 3Uò ieKûeú ùcWòKûfþ KùfRþ [ôaûùaùk ^aú^ gûi^ùe G[ôc]ýeê ùKøYiò ùMûUòG c]ý ùjûA^ò û _ò_ò_ò ùcûWþùe ·fò[ôaû Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRe _eò·k^ûKê ^ò½òZ KeûA _ûeò^[ôaû eûRý ieKûe ùa\û« Uuûùe ùcWòKûfþ KùfR Keò KkûjûŠòe ÊûiÚýùiaûKê ^ò½òZ Keòaû ù^A iû]ûeYùe bò^Ü cZ _âKûg _ûCQò û eûRý ieKûeu ùcWòKûfþ KùfR ùNûhYû iõ_Kðùe K’Y Kêj«ò KkûjûŠòaûiú , @ûi«ê RûYòaû ...

\û^ cûSú ^òR _ZÜúu ga ùaûjòaû NUYû _ùe eûRý ieKûee aò`kZû _\ûùe _Wò~ûA[ôfû û ù\gaòù\gùe Gjò NUYûKê ù^A ùagþ Pyðû ùjaû _ùe \û^û cûSú _ûAñ QêUò[ôfû icùa\^û Gaõ ijûdZûe ùiâûZ û ùjùf a\^ûcþ ùjûA[ôfû eûRý ieKûe û \û^û cûSúKê iûcÜûùe eLô eûRýe _âcêL aòùeû]ô \kMêWòK eûRý ieKûe C_ùe Zúaâ @ûKâcY @ûe¸ Keòù\aû ùaùk @^ûc ^ûGKu C_ùe Áòõ @_ùei^ _\ûKê @ûiòaû _ùe KkûjûŠòùe ù\ûjfò ~ûA[ôaû \kúd iõMV^ Gaõ ^òRe Z[ûK[ôZ bûûacì©ðòKê aõ·Aaû _ûAñ ^aú^ KkûjûŠò _ûAñ @_âZýûgòZ bûùa GK ùcWò K ûfþ KùfR ùNûhYû Keò[ùô f û cêLýcªúu ùNûhYû cêZûaK ùcWòKûfþ bò©òbìcò ^òcðûY _ûAñ 100 ùKûUò Uuû ùa\û« aj^ Keòa Gaõ ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ RûMû cûMYûùe eûRý ieKûe ù~ûMûAù\ùa û cêLýcªú ^aú^ ùa\û« ùPdûecýû^þ @^úfþ @MâIßûfu ij @ûùfûP^û Keòaû _ùe ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAñ ùNûhYû Keò[ôùf û ùZùa ùcWòKûfþ KùfR Kû~ýðKûeú ùjaû ù^A iû]ûeYùe iù¦j iéÁò ùjûAQò û Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR _âiwùe eûRý ieKûeu @ûbòcLê ý ù\Lôiûeò[a ô û KkûjûŠòaûiú \ߦùß e @Q«ò, KûeY ieKûee _âZògéZò _âZògéZòùe ejò~òa^ò Z, ùiù^A iù¦jùe û KkûjûŠò Ròfûä RûeòõVûùe _ò__ò ò ùcûWùe GK ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAñ 2004ùe _½òc IWògû aòKûg _eòh\ Gaõ Zûcòf^þ ûWêe ùifbcþ GRêùKi^ûfþ GŠþ ·eòùUafþ UâÁ c]ýùe Rûeòõùe GK ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAñ Pêq^ò ûcû ùjûA[ôfû û _½òcIWògû aòKûg _eòh\ 10 ùKûUò Uuû Gaõ eûRý ieKûe 25 GKe Rcò ùifbcþ UâÁKê _â\û^ Keò[ùô f û @û^êiõMòK iêa]ò û ij ùcWòKûfþ KùfR Gaõ 300 g~ýû aògÁò WûqeLû^û Keòaû _ûAñ 32

ùRýûZògúâ

^òRe _ìað _âZògéZò _ûk^ KeòQò Kò ? ^òR _âKÌe _ûeò_ûgßðòK aòKûg _ûAñ ùa\û« ^òR _âZògéZò _ûk^ KeòQò Kò ? ùcWòKûfþ KùfR _âZògéZò _âZògéZòùe ejò~òa û @^òeê¡ _]û^, eûRý iõù~ûRK, aòùR_ò KéhK ùcûyðû

_õ·dZ ^òaûð P^ ùa÷ZeYú _ûeþ ùjaûKê Gjû ^aú^u GK iêP«ò Zò ù~ûR^û \û^ cûSú Èú ga ùaûjòaû _âiwùe eûRýe eûRù^÷ZK ò cjfþùe ùagþ ChàZû ùLkò~ûA[ôfû û aòKûge aûjûùÇûU cûeê[ôaû ^aú^ ieKûe Gjò cûcfûùe ]eû_Wò~ûA[ôfû û Gjûaû\ @^ûc ^ûGKu Áòõ @_ùei^ c]ý aòùRWòKê ajê @iêa]ò ûùe _KûA[ôfû û ieKûe Gaõ \k a\^ûcþ ùjaû _ùe ùfûKu @iù«ûhKê jâûi Keòaû _ûAñ ^aú^ ùcWòKûfþ KùfR ùNûhYû KeòQ«ò û ùKiòwûùe ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ Keòaû _ûAñ \ûaò ùjaûùaùk ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ c.eûc_êe iaùRfþ _ûLùe 20 ahð Zkê RûMû PòjÜU ieò[ôfû û Kò«ê ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ bwûaûeú ^òKUùe ieKûe RûMû PòjÜU Keò[ôùf c]ý Gjû aûÉa eì_ ù^a ùi ù^A iù¦j ejòQò û Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR ^aú^ gûi^ùe a¦ ùjaû _ùe ùa\û« Uuû ù\a Gaõ KkûjûŠòùe ùcWòKûfþ KùfR ùja, ùi ù^A iù¦j ejòQò û eûRý ieKûe ùcWòKûfþ KùfRe ùNûhYû Keò[aô ûùaùk icd Kjòa Zûjû Kû~ýðKûeú ùjCQò Kò ^ûjóò û _õ·dZ ^òaûð P^ ùa÷ZeYú _ûeþ ùjaûKê Gjû ^aú^u GK iêP«ò Zò ù~ûR^û û aòbìZò bìhY cjûLêW,

ieKûe ùcWòòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAññ ù\A[ôaû _âZògîZò _ìeY Ke«ê ùcWòKûfþ KùfR KkûjûŠò Ròfäûe @ûagýKZû û KkûjûŠòùe ieKûe ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ Kùf ùKak KkûjûŠòe ÊûiÚýùiaûe C^ÜZò @ûiòa Zû ^êùjñ, aeõ _ûgðßa©ðú Ròfäûe @]ôaûiúcûù^ c]ý C_KéZ ùjùa û ùZYê ùcWòKûfþ KùfR ùjùf bf û G[ôùe eûR^úZò ^ _gê û eûRý ieKûe ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAñ ù\A[ôaû _âZògéZò _ìeY Ke«ê Gaõ @^ý icÉ eûRù^÷ZòK \k ic[ð^ \ò@«ê Gaõ Ròfäûe ÊûiÚýùiaûùe C^ÜZò @ûiê û @^úf iòõjù\I, eûRý Kû~ýðKûeòYú i\iý Z[û 2014 aòùR_ò aò]ûdK _âû[ðú, Rê^ûMW

G[e ieKûeú ùcWòKûfþ KùfR ^ò½òZ ùja KkûjûŠòùe ÊûiÚýùiaûe aòKûg _âZò ^aú^ ieKûe _âZògéZòa¡ û Ròfäûaûiúuê ÊûiÚýùiaû ù~ûMûAù\aû CùŸgýùe RûeòõVûùe eûRý ieKûe _ò_ò_ò ùcûWþùe GK ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ KeûA[ôùf û ùZùa ieKûeu ij ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAñ eûRò^ûcû Keò[ôaû Zûcòf^ûWêe ùifbcþ UâÁ Pêqò^ûcûùe Lôfû_ Keòaûeê Gaõ ùi Mòe` ùjûA ùRfþùe ejòaûeê Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR a¦ ùjûAMfû û G iÚòZòùe Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR a¦ ùjaû _ùe ^aú^ aûaê KkûjûŠòùe GK ieKûeú ùcWòKûfþ KùfR ùLûfòaû _ûAñ ùNûhYû KeòQ«ò û ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ Ròfäû _âgûi^ _leê bwûaûeòùe iÚû^ PòjÜU ieòfûYò û Ròfäû i\e cjKêcû ^òKUùe ùcWòKûfþ KùfR iÚû_^ _ûAñ ieKûeú ^ò ¿ ©ò ÊûMZù~ûMý û @û\ò a ûiú @]ì ý hò Z @õPkùe ÊûiÚ ý e aò K ûg _ûAñ ùcWò K ûfþ KùfRe @ûagýKZû ejò Q ò û ùifbcþ ·eò ù Uafþ Uâ Á e bê f þ _ûAñ Rûeò õ ùcWò K ûfþ KùfR a¦ ùjûAMfû û Kò « ê G[e ieKûeú ùcWò K ûfþ KùfR ^ò ½ ò Z ùja û Rò f ä û aûiúu _â Z ò Gjû ^aú^u @û«eò K Zûe _â c ûY û

ibû_Zò, aäKþ KõùMâi, c.eûc_êe

R^ @iù«ûhKê \ùaAaû _ûAñ ^aú^ _…^ûdK ùcWòKûfþ KùfRe ùNûhYû KeòQ«ò KkûjûŠòùe ieKûeú ùcWòKûfþ KùfRe ùNûhYû _õ·dZ ^òaðûP^ùe ùbûU jûùZAaû _ûAñ GK ·fþ û \û^û cûSú NUYûùe eûRý ieKûeuê Lêaþ a\^ûcþ ùjaûKê _Wò[f ô û û ieKûe aòùeû]ùe KkûjûŠòùe R^@iù«ûh c]ý aé¡ò _ûA[ôfû û GjûKê \ùaAaû _ûAñ ^aú^ _…^ûdK ùcWòKûfþ KùfRe ùNûhYû KeòQ«ò û _ò__ò ò ùcûWþùe _ìaðeê RûeòõVûùe GK ùcWòKûfþ KùfR iÚû_òZ ùjûA[ôfû û Kò«ê Gjò KùfR _eò·k^ûKê ^ò½òZ Keòaû _ûAñ eûRý ieKûeu @û«eòKZû ù\LôaûKê còkòfû ^ûjó û iŸðûe eûRû ùcWòKûfþ KùfRe QûZâQûZâúu baòhýZ ^Á ùjaûKê aiò[ôaûùaùk eûRý ieKûee @ùjZêK ^úeaZû ù\Lô[aô û Ròfûä aûiú RûYòQ«ò KkûjûŠòe ùcWòKûfþ KùfRþ iÚû_^ _ûAñ eûRý ieKûeu @û«eòKZû K’Y ? ùa\û« Uuû ù\a Kjòaû _ùe eûRý ieKûe ùcWòKûfþ KùfR ùNûhYû KeòQ«ò û Kò«ê ùa\û« 100ùKûUò Uuû ù\a KûjóKò ? ùa\û«

_êù¿¦â iòõù\I, _ìaðZ^ @¤l, c.eûc_êe _õ·dZ icòZò

33

ùRýûZògúâ

\û^û cûSò NUYû _ùe cêjñ aõ·Aaû _ûAñ cêLýcªú ùcWòKûfþ KùfRþ ùNûhYû KeòQ«ò

Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRe gòkû^ýûi cêLýcªú ^òùR Keò[ôùf, Kò«ê Zûjû a¦ ùjûAMfû

~\ò KkûjûŠò _ûAñ ^aú^u @û«eòKZû [ôfû Gaõ GVò ÊûiÚýùiaûe C^ÜþZò _ûAñ ùi GùZ Pò«òZ [ôùf, ùZùa ùi Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRùe @aýaiÚû iûcÜûKê @ûiòaû _ùe Gjûe icû]û^ C\ýc Keò^[ôùf KûjóKò ? KkûjûŠòaûiúu _âZò ^aú^aûaêu ijé\dZû ù\LôaûKê còkò^ûjó û Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ iûeû Ròfäûùe @ûù¦ûk^ ùRûe\ûe ùjûA[ôfû û ùcWòKûfþ KùfR Kâd ò û^êÂû^ KcòUò cêLýcªúu ij @ûùfûP^û KeòaûKê bêaù^gße ~ûA[ôfû û ~\ò cêLýcªú ieKûeú ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ ^ò¿©ò ù^A[ôùf, ùZùa Zûjû ùiùZùaùk _âZgò Zé ò ù\A_ûe[ò ûù« û \û^û cûSú ga ùaûjaò û NUYû _ùe eûRý ieKûe ù\g aòù\gùe ùagþ ^ò¦Zò ùjûA[ôùf û @ûMKê _õ·dZ ^òaûð P^ @ûiQê ò û ùZYê ^òR cêjñ aõ·Aaû _ûAñ cêLýcªú Gjò ùNûhYû KeòQ«ò û Kò«ê aûÉaùe ùcWòKûfþ KùfR ùjaû ù^A iù¦j ejòQò û _âKZ é a ò §ê @ùgûK _…^ûdK, @]ýl

Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRe gòkû^ýûi cêLýcªú ^òùR Keò[ôùf û Kò«ê Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR a¦ ùjûAMfû û Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfRe QûZâQûZâú ajêZ jAeûY ùjùf û cûZâ ùiùZùaùk ieKûeue ùKøYiò _âZK ò âd ò û ù\LôaûKê còkò^[ôfû û Ròfäûaýû_ú @ûù¦ûk^ ùjfû, Kâòdû^êÂû^ KcòUò cêLýcªúuê ùbUòfû, ùZùa ùi icdùe cêLýcªú ^òea [ôùf û \û^û cûSú bkò jRûe jRûe NUYû KkûjûŠòùe NUêQò û Gjò f{ûR^K NUYûKê ù^A ù\gaòù\gùe Pyðû ùjfû û _ìaeð ê gaùaûjòaû _ûAñ @û´êfû^è aýaiÚû ^[ôfû û cûZâ \û^û cûSú NUYû _\ûKê @ûiòaû _ùe ga ù^aû _ûAñ @û´êfû^è ù~ûMûAù\aûKê ieKûe ^úZòMZ ^ò¿©ò ù^ùf û Rûeòõ ùcWòKûfþ KùfR cûcfûùe ieKûeu Azûgqòe @bûa iûcÜþûKê @ûiò[ôfû û ~\ò eûRù^÷ZK ò Azûgqòe @bûa eêùj, ùZùa eûRý ieKûeu \ßûeû ùNûhòZ ùcWòKûfþ KùfR ùjaû ù^A @ûguû ejòQò û ùcWòKûfþ KùfR ieKûe _eò·k^û Keòùa Kò«ê KùfR iÚû_^ _ûAñ ùa\û« @[ðijûdZû ù\a û ~\ò ùa\û«e Êû[ð iû]ôZ ^ jêG, ùZùa ùi K’Y @û[ðôK ijûdZû ù\a ? ùcWòKûfþ KùfR Ròfäûe GK aW @ûagýKZû û ùZYê ieKûeu _âZògéZò _âZògéZòùe ejò^~ûC ùaûfò ·jóaê û

Kéhò C_ù\Áû cŠkú, KkûjûŠò

iZý _…^ûdK, iõ_û\K, ùiaûRMZ, c.eûc_êe

ò

ùcWòKûfþ KùfR _ûAñ RûMû Pd^ ij @[ð ù~ûMûW ùjûA iûeò[ôaûeê KkûjûŠòùe ieKûeú ùcWòKûfþ KùfRe Ê_Ü @ûC ùagò \ìe ^êùjñ KkûjûŠòe aòKûg _ûAñ cû^ýae cêLýcªú _âZògîZòa¡ û aòRê R^Zû \ke ieKûe Kû~ðýùe aògßûi Kùe û @ZúZùe ^aú^ ieKûe KkûjûŠòe ÊûiÚý ùiaûe aòKûg _ûAñ GK ùcWò K ûf KùfR _ò _ ò _ ò ùcûWùe iÚ û _^ KeûA[ô ù f û ùZùa Pê q ò b ê q Zûcò f ^ûWê e Uâ Á ^ò R _â Z ò g î Z ò _ûk^ ^Keò a û KûeYeê Gjò ùcWò K ûfþ KùfRþ a¦ ùjûA~ò a û GK \êbðûMýR^K NUYû [ôfû û ùiùZùaùk aòùeû]ô eûRù^÷ZòK \kMê W ò K eûRù^÷Z÷ Kò `ûA\û CùŸgýùe ùRûe\ûe aò ù eû] Keò [ ô ù f û ùicû^u CùŸgý ùcWò K ûfþ KùfRþ ^[ô f û, aeõ Rûeò õ ùcWò K ûfþ KùfRþ @ûkùe ùicûù^ aò ù RWò K ê a\^ûc Keò a ûKê Pûjó [ ô ù f û @ûMeê _ò _ ò _ ò ùcûWùe ùcWò K ûfþ KùfR iÚ û _^ ùjûA[ô a û ùaùk Gùa cê L ýcªú ieKûeú ùcWò K ûfþ KùfRþ ùNûhYû Keò a û ÊûMùZ~ûMý û Gjò ùcWò K ûfþ KùfR _ûAñ RûMû Pò j Ü U ieò [ ô a û ùaùk

@[ð c¤ _â Z ò a §K ^ê ù jñ û ùa\û« 100 ùKûUò Uuû _â \ û^ Keò a ùaûfò _â K ûg _ûAQò û ùcWò K ûfþ KùfR _ûAñ RûMû Pd^ ij @[ð ù~ûMûW ùjûA ieò [ ô a ûeê KkûjûŠò ù e ieKûeú ùcWò K ûfþ KùfRe Ê_Ü @ûC ùagò \ì e ^ê ù jñ û ù~Cñ c ûù^ ùcWò K ûfþ KùfRþ ùja ^ûjó ùaûfò Kjê Q «ò , Zûjû ùKak eûRù^÷ Z ò K CùŸgý _âùYû\òZ û ùcWòKûfþ KùfRþ ^ùjùf 2019 ^ò a ð û P^ùe ùfûùK Zûe Raûaþ ù\ùa, ùZYê GùaVê aò ù eû]ú \k Gbkò C\ýc Keò a û @[ð j ú^ û ^aú^ gûi^ùe KkûjûŠò ù e Cy gò l û _ûAñ ùagþ KòQò ieKûeú gòlû^êÂû^ ùjûAQò û ùZYê cêLýcªú Keò[ôaû ùNûhYû @^êiûùe Ròfäûùe ùcWòKûfþ KùfR ùja û Gù^A ùKjò iù¦jùe ejòaû @^êPZò þ û @û\òZý ^¦, @¤l, baû^ú_ûUYû cêý^òiò_ûfòUò

34

ùRýûZògúâ

_aòZâ \ú_ûakò @aieùe _ûeû\ßú_ ^òaðûP^cŠkú iùcZ IWÿògûaûiúuê jûŸòðK @bò^¦^

MZòK¾ é gZ_[ú eûRý Kû~ðýKûeòYú i\iý bûeZúd R^Zû ~êaùcûyðû, IWÿg ò û

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe ùfûAiòõjû ^òaûð P^cŠkúe R^iû]ûeYuê jûŸòðK @bò^¦^ _ûŠa Kê¸ûe RûZúd _eòh\ i\iý bûeZúd R^Zû _ûUòð

35

ùRýûZògúâ

_aòZâ gûe\úd \êMðû_ìRû @aieùe _ûeû\ßú_ ^òaðûP^cŠkúe ùbûUe bûAbCYúcû^uê jûŸòðK @bò^¦^

^òcðk ÊûAñ aòùR_ò ù^Zû _ûeû\ßú_ ^òaðûP^cŠkú

_aòZâ \gjeû @aieùe _ûAKcûk iùcZ aeMW Ròfäûaûiúu iêL, gû«ò, icé¡ò ^òcù« cû’ \êMðûu ^òKUùe _âû[ð^û KeêQò

ùMûa¡ð^ @MâIßûfþ iû]ûeY iõ_û\K Ròfäû aòùR_ò, aeMW

36

ùRýûZògúâ

^òeûgâdKê Kû§ ù\A C\ûjeY iéÁòKùf aò]ûdK

MêYu gaKê \ûj ùjaû _ûAñ ajêaû]ûaòNÜe iûcÜû Keòaûe @ûguû [ôaûùaùk iÚû^úd aò]ûdK cû^aòKZûe ù~Cñ C\ûjeY iéÁò Kùf , Zûjû Gùa ùKak aeMW KûjóKò, iûeû eûRýùe ùagþ Pyðûe aòhd ùjûAQò û ^òaðûPòZ R^_âZò^ò]ôcûù^ ^òRKê iû]ûeY R^ZûuVûeê iê_eòde bûaò \ìeZß eLôaûùaùk RùY R^_âZò^ò]ô bûùa ^òRe C©e\ûdòZß iõ_û\^ Keò aò]ûdK _â\ú_ _êùeûjòZ iûμâZòK eûR^úZòùe GK C\ûjeY iéÁò KeòQ«ò û cªú ù~ûùM¦â ùaùjeûu bkò ù^Zû ^òRKê bò@ûA_ò Kjò _û\ùe ùRûZû ^òR iêelûKcðúu \ßûeû _ò§ûAaû bkò NUYû ù\Lô[ôaû ùfûùK aò]ûdK _â\ú_u GZû\ég Kû~ýðKâc ù\Lôaû _ùe Gjû GK aòek NUYû ùaûfò bûaêQ«ò û M§cûŸð^ iêelû @ûù¦ûk^e Kcðú Z[û ^òRe _êeêYû ijù~ûMú MêY cûjûeu gaKê Kû§ ù\A aò]ûdK _â\ú_ ùfûKu @ûgû @ûKûõlû _ìeY Keòaû \òMùe Z[û ùicû^u iêL\êüLùe iûcòfþ ùjaûùe i\û Z_ôe ùaûfò ÆÁ Keòù\AQ«ò û

bò^Ü RûZòùe aòaûj Keò[ôùf _\à_êe iûùf_ûfòe MêY cûjûe û Gjò KûeYeê ^òR Mûñùe MêY [ôùf iûcûRòK bûùa aòzò^Ü û M§cûŸð^ iêelû @ûù¦ûk^e Qûcê@ûñ Kcðú MêYu 6 Sò@u c]ýeê 4 RYu aòaûj ùjûAiûeò[ôaû ùaùk 2RY @aòaûjòZ Sò@ MêYu ij ejê[ôùf û ^òKUùe MêYu céZêý ùjaû _ùe bò^Ü RûZòùe ùi aòaûj Keò[ôaûeê Zûu iõÄûe _ûAñ iûjò_Wògû Gaõ Mûñ ùfûùK @ûMôâj _âKûg Keò^[ôùf û G iÚòZòùe MêYu iõÄûe ùjaû ù^A RUòk _eòiÚòZò iéÁò ùjaûùaùk ù\a\ìZ bkò _j*òò[ôùf _\c_êe aò]ûdK _â\ú_ _êùeûjòZ û ùKøYiò GK Kû~ýðùe aeMW @bòcêùL aûjûeò[ôaû aò]ûdK gâú _êùeûjòZ iûùf_ûfò ^òKUeê MêYu céZêý Lae _ûA Zûu Nùe _jõPò[ôùf û aò]ûdK ùjaû _ìaðeê M§cûŸð^ iêelû _eòh\e RùY Qûcê@û ù^Zû bûùa Kû~ýð Keò[ôaû gâú _êùeûjòZ M§cûŸð^ iêelû @ù¦ûk^e Kcðú MêYu gaKê ^òùR Kû§ ù\A[ôùf û aò]ûdK ^òùR gaKê Kû§ ù\aûKê @ûùMA @ûiòaû _ùe KòQò ~êaK c]ý MêYu gaiKôûe _ûAñ @ûùMA @ûiò[ôùf û iûcûRòK KUKYû bòZùe

- _ûAKcûkeê ùMøeûw PeY \ûiu eòù_ûUðð 37

ùRýûZògúâ

^ò.-\êMðû_ûfò, ù_û.@.-_ûAKcûf-768039 Rò-aeMW (IWÿg ò û) ù`û^þ-230514, A^þùWKè ^õ-1406/8 G^þ.Giþ. web-www.nrusinghnathtemple.in _âòd bqcû^uê RYûA \ò@û~ûCQò ù~, gâú gâú ^éiòõj^û[ cjû_âbêu _âZòahð GK \ò^e @céZcùYûjú ùbûM iKûùg AzêK \ûZû _âbêu ^ûcùe U 5001.00 (_û* jRûe GK Uuû cûZâ ) Rcû ù\A \ò^ 12 NUòKû, eûZâ 9NUòKûe icÉ bqcû^uê jeòje _wZùe cûMYûùe a<^ Keû~ûA[ûG ö (AzêK \ûZû ùPKþ, aýûu, Wâû`Ö I ^òùR C_iÚòZ ejò Kýûg @ûKûeùe c¤ Rcûù\A_ûeòùa ö ) GYê C_ùeûq @céZ cùYûjú ùbûM @_ðY I _ìRû _ûAñ \û^ KeòaûKê @û_Ycûuê @^êùeû] Keêñ ö _âKûg [ûCKò Gjû [ùe cûZâ Rcû Keò @ûRúa^ _âZòahð ùMûUòG \ò^ _ìRû I ùbûM ùja ö

aò^úZ gâú _êeùê hû©c _â]û^ Kû~ðý^òaðûjú @]òKûeú gâú gâú ^éiòõj^û[ c¦òe UâÁ ùaûWð ùcû : 9437534862

gâú aâRa§ê ùbûA (IGGiþ) aòW ò I ò , _ûAKcûf Z[û c¤a©ðúKûkú^ UâÁò gâú gâú ^éiòõj^û[ c¦òe UâÁ ùaûWð

Email : srisrinrusinghnathtemple@gmail.com 38

ùRýûZògúâ

Kûjû _ûAñ G eûR^úZò ?

_û^úd Rk ù~ûMûAaûùe Êû]ú^Zûe 70 ahð _ùe c¤ eûRý ieKûe aò`k û RŠòi,þ ùWwê, jARûùe @Kûkùe ùgh ùjûA~ûCQò gj gj Rúa^ û WûqeLû^ûùe Wûqe ^ûjûñ«ò, Äêfþùe gòlK ^ûjûñ«ò, eûÉû ^ûjó , Äêfþ _òfûuê \CWòùe ^\ú_ûe ùjûA ~òaûKê _WêQò û @û´êfû^è ~òaûKê eûÉû ^ûjó, LUò@ûùe MbðaZúKê @ûYòaûKê _WêQò WûqeLû^ûKê û ieKûe aòKûge ]ì@ûñaûY cûeòaû ùaùk eûRýe EYbûe 64991 ùKûUò Uuû ùjaûKê ~ûCQò û gûj Kcòg^ eòù_ûUð @^êiûùe eûRýùe 60000 ùKûUò Uuûe LYò \ê^ðúZò ùjûA[ôaû ùaùk ùaieKûeú Z[ý Kêùj Gjò \ê^ðúZòe _eòcûY 3 fl ùKûUòeê @]ôK û eûRý EYbûeùe aêWòPûfò[ôaû ùaùk fêU ùjûA PûfòQò eûRýe LYòR i´k û cûZâ IWògûe \k I IWò@ûu ak ùaûfò ^òRKê Kjê[ôaû aòRê R^Zû \ke ieKûe LYò cû`ò@ûu iêelû _ûAñ eûRý eûRùKûhe @[ð aeaû\þ Keò ^ýûdûkdùe fùXA Keòaûe ^Ròe ejòQò û LYò, _ûYò, Wûfò , iûAùKfþ \ê^ðúZò bkò ùcMû \ê^úðZò iûcÜûKê @ûiò[ôaû ùaùk PòU`Š Äûcþ eûRýaûiòu @û[ðòK ùceê \ŠKê bûwò ù\AQò û aòMZ \ò^ùe ùLû\þ ieKûe KòQò PòU`Š iõiÚûu aâûŠ @û´ûiWe iûRò[ôaû ùaùk PòU`Š cûcfûe

IWògûe R^iû]ûeYuê ^òR @ûWKê @ûWKê @ûKéÁ Keòaû _ûAñ eûRýe @ûM]ûWòe iaê \k eúZòcZþ C\ýc @ûe¸ Keòù\AQ«ò û eûRýùe \úNð 16 ahð ]eò lcZûùe [ôaû aòRê R^Zû \k R^iõ_Kð _\~ûZâû @ûe¸ Keò[aô û ùaùk G[e Gjûe @a]ô _ìaað hð Zêk^ûùe @]ôK ejòQò û _âZaò hð Mû§ò Rd«ú Vûeê Rd_âKûg Rd«ú ~ûGñ aòùRWò _\~ûZâû Keê[ôaû ùaùk PkòZ ahð @ùKÖûae 2eê ^ùb´e 2 ~ûG aòùRWò _\~ûZâû Keòaûe ^ò¿©ò ù^AQò û aòùRWò iê_âòùcû ^aú^ fMûZe 4[ð [e _ûAñ cêLýcªú ùjûA ^òeuêg gûi^ùe [ôaû ùaùk eûRýùe iÚòZò ùKùZ ùgûP^úd Zûjû cûfKû^Mòeò Rû_û^ú Rßeùe gògê cWKeê ùagþ ÆÁ ùjûA~ûG û ieKûe aòKûge aûjûùÆûU cûeòaû ùaùk ^MWûe gògêcéZêý Gaõ Kuûkiûe gògê _âPûe iaðÊ aòKûgKê C_jûi Ke«ò û eûRýùe 87.88% _eòaûee cûiòK @ûd 5000 Uuûeê Kc [ôaû ùaùk Méjjú^u iõLýû KòQò Kcþ ^êùjñ û GK eòù_ûUð @^êiûùe ù\ge 100Uò _Qê@û Ròfäû c¤ùe IWògûe 8Uò Ròfäû ejò[ôaû ùaùk G^GiGiI eòù_ûUð @^êiûùe IWògû ùbûKùe iûeû ù\gùe ^´e-1 û eûRýùe R^iû]ûeYuê Êz

39

ùRýûZògúâ

iòaò@ûA Z\«Kê aòùeû] Keò iê_âòcùKûUð ~ûA[ôùf û eûRýaûiúu ij Gjû aòùRWòe Pec aògßûiNZKZû ùjûA[ôaû ùaùk iõ_âZò cjû^\ú _âiwùe aòùRWò @ûe¸ KeòQò Kê¸úe Kû¦Yû û ~\ò ùK¦â Gaõ QZògMW ieKûeu Z[ýKê aògßûi Keû~ûG, ùZùa eûRý ieKûe iaê RûYò QZògMWKê _âKÌ ùgh Keòaû ^òcù« iêù~ûM ù\A[ôùf ùaûfò Kêjû~ûA_ûùe û cjû^\ú Rkaòaû\e icû]û^ _ûAñ ^úZòMZ ^ò¿©ò ù^aû a\kùe Kki ~ûZâû Keòaû, KùfKÖe @`òiþ ùNeûC Keòaû, cû^a gévk Keòaûe ]cKþ ù\aû, ecY iòõu Kêg_ê©kòKû \ûj Keòaû NUYûeê aòùRWòe CùŸgý cjZþ fûMê^ûjó û eûRý Êû[ð aeõ PêfòKê ~ûC, Kò«ê cjû^\ú _âiwKê aòùR_ò I KõùMâi aòùeû]ùe @È Keò ùbûUþ jûùZAaû ù~ûR^û aòùRWò Keê[ôaû Pyðû jêG û GiÚòZòùe aòùRWòe R^iõ_Kð ~ûZâû

Kûjû _ûAñ ùaûfò _âgÜ CùV û aòùRWò ieKûee Kêgûi^ aòùeû]ùe aòùR_òe @ûe¸ KeòQò f{û iZýûMâj û aòùR_ò ù^Zûu Kjòaû K[û aòùRWòe Kêgûi^Kê ùfûKu ^òKUùe _j*ûAaû _ûAñ Gjû aòùR_òe _âdûi û _ìaðeê R^ RûMeY ~ûZâû PkûA[ôaû KõùMâi R^ùPZ^û _\~ûZâû Keòa ùaûfò ùNûhYû Keò iûeòQò û eûRýe icÉ eûRù^÷ZKò \k Giaê _Qùe R^Êû[ð K[û Kjòaû ùaùk Gjû _Qùe aûÉa CùŸgý KY ùiù^A iû]ûeYùe _âgÜ CùV û eûRýe Zò^ò _âcêL \k bò^Ü bò^Ü icdùe lcZûiú^ ùjûAQ«ò aû lcZûùe @õgú\ûe ùjûAQ«ò û ~\ò lcZûùe [ôaû ùaùk Gjò \kMêWòK @û«eòKZûe ij R^Êû[ðKê MêeZê ß ù\A[ûù« @ûRò KY eZÜMbðû IWògûe R^iû]ûeY Meòaú I @aýaiÚû ij fùXA Keê[ûù«? Kûjû _ûAñ G eûR^úZò?

Giõ_Kðùe KY Kêj«ò ùicûù^...

R^Êû[ð ^êùjñ, eûRù^÷ZòK Êû[ð _ûAñ aòùRWò _\~ûZâû KeêQò

i¹û^ ù\C^ûjûñ«ò û aòùRWò ù_ûfûbecþ cûcfûùe 7 Ròfäûùe Kû~ýðKâc Kfû û ùK¦âúd Rkiõ_\ cªú IWògû _âZò @^ýûd ùja^ò Gaõ ù_ûfûbecþ _âKÌe CyZû aXòa^ò ùaûfò _âZgò éZò c]ý ù\ùf û IWògû cêLýcªúu iùcZ ùiVò 2 cêLýcªú c]ý C_iÚòZ [ôùf û ùiVò RùY @aie_âû¯ RRþu @]ýlZûùe GK KcòUò MV^ _ûAñ _âÉûaùe cêLýcªú jñ cûeòùf û cûZâ IWògû @ûiòaû _ùe c^û Kùf Gaõ eûRù^÷ZKò CùŸgý eLô ù_ûfûbecþ _âKÌ cûcfûùe Kû~ýðKcâ Kùf û aòùR_òKê @_cû^òZ Keòaû _ûAñ , aò^û KûeYùe aòùR_òKê R^iû]ûeYùe ^ò¦òZ Keòaû _ûAñ Gjû aòùRWòe @_ùPÁû , iû]ûeY ùfûK iaê aêSêQ«ò û ^òRe @aùjkûKê fê·AaûKê aòùRWò Gbkò Kû~ýð Keò·fòQò û 16 ahðùe ~\ò eûRýùe GùZ aòKûg ùjûAQò, ùZùa cR\êe, gâcòK ùgûhYe gòKûe ùjCQ«ò KûjóKò ö gòlòZ ùaùeûRMûeú ~êaK \û\^ gâcòK ùjCQò KûjóKò ? gòlû Gaõ ÊûiÚýeê eûRýaûiú aõPòZ ùjCQ«ò KûjóKò ? GcòZò ajê KûjóKòe C©e eûRýaûiú ùLûRêQ«ò û ùfûKuê C©e ù\aû _eòaù©ð aòùRWò ^ûUK, iê@ûw Gaõ Wâûcû, @ù_eû KeêQò û aòùRWò ieKûe ^òR C©e\ûdòZß cû^ê^ò û ùicûù^ ^òR ù^÷ZòKZû, cû^aòKZûKê Rkû¬kò ù\AQ«ò û aò ù R_ò Gjûe _Ÿð û `ûg Keò a û _ûAñ @ûMûcú \ò ^ ùe Mûñ Mûñ K ê ~ò a , _õ·dZùe Kû~ýð K â c Keò a û _\~ûZâ û , eýûfò , Iß û fþ eûAUò õ cû]ýcùe ùfûKu _ûLùe aò ù RWò e @_Kcð , @_eû], iÚ û Yê Z ûe _Ÿð û `ûg Keò a û ùi[ô_ûAñ ^ùb´e 25 ZûeòLùe eûRý aò]û^ibû i¹êLùe 5fl ùfûKu aògûk icûùag Keòaûe ^ò¿©ò aòùR_ò ù^AQò û

ùfûKu iciýûKê ieKûe icû]û^ Ke«ê, ùi[ô_ûAñ GK \ûdòZßiõ_^Ü aòùeû]ô\k jòiûaùe aòùR_ò ùfûKuê iùPZ^ KeûAaû ^òcù« R^iùPZ^Zû, R^RûMeY KeêQò û f{û iZýûMâj aòùR_òe _â[c Kû~ýðKâc ^êùjñ û ù_ûfòiþ ùÁi^þ ùjC Kò @ûeþ@ûAþ @`òiþ ùNeûC ùjC, eûi^ KûWðe K[û ùjC Kò ÊûiÚýùiaûùe @aýaiÚû K[û ùjC Kò´û ·húKê A^_êUþ iaþiòWò VòKþ icdùe \ò@û ^~òaû , A^iêýeû^è Uuû ^ còkòaû,MêcêWêcûjûe \êbðûMýR^K NUYû, ^MWûe f{ûR^K Z[û ^ò¦^úd NUYû Gaõ \û^û cûSú Èú ga ùaûjòaû bkò aý[ôZ Kfûbkò NUYûùe ùfûKu _ûLùe _j*ôQò aòùR_ò û eûRý ieKûee Pec aò`kZûe KûjûYú, ~ûjû eûRýe iûμâZòK aûÉa PòZâ iì·Aù\CQò, R^iû]ûeYu ^òKUùe Zûe _Ÿðû`ûg Keò R^RûMeY iéÁò Keòaû aòùR_ò bkò GK \ûdòZßaû^þ aòùeû]ô\ke K©ðaý û aòùRWò iõ_âZò cûùi aýû_ú _\~ûZâû KeêQò û _ìaðeê Mû§ú Rd«úeê Rd_âKûg Rd«ú~ûGñ Keê[ôfû û R^Êû[ð ^êùjñ, eûRù^÷ZòK Êû[ð _ûAñ aòùRWò _\~ûZâû KeêQò û iaêùlZâùe aò`kZû _\ûùe _Wòaû _ùe _õ·dZ ^òaûð P^ _ìaeð ê cêjñ aõ·Aaû _ûAñ aòùRWò cûùi aýû_ú _\~ûZâû KeòaûKê ^ò¿©ò ù^AQò û cjû^\ú _âiwùe aòùRWò ieKûe 16 ahð ùgûAejò[f ô û _õ·dZ ^òaðûP^ _ûùLA @ûiòaûeê 15Uò Ròfäûùe aòùRWò Kû~ýðKâc Kfû, ~\òI Ròfäû ùjWþKßûUðeùe ]ûeYû ù\ùf cjû^\ú iciýûe icû]û^ ùja^ò ùaûfò ÆÁ @^êbìZ jêG û cjû^\ú aòaû\ ù~Cñ ù`ûecþùe icû]û^ ùjaû K[û, ^aú^ ieKûe ùi ù`ûecþKê ~ûC^ûjûñ«ò Kò

ai« _Šû, eûRý ibû_Zò, aòùR_ò, IWògû

40

ùRýûZògúâ

^MWû, cûfKû^ûMòeòùe gògê cWK ùjCQò, ùaKûeú aXêQò û \û\^ ~ûA ^ò~ýðûZòZ ùjCQò eûRýe ~êaK û Kò«ê Giaê _âZò eûRý ieKûe C\ûiú^ û eûRýKê aò_êk ùK¦úâd @^ê\û^ còkêQò û cûZâ ùK¦âúd ù~ûR^ûe @[ð aýû_K jeòfêUþ ùjCQò û _ê^½ ajê ù~ûR^ûùe ùK¦â _â\û^ Keò[ôaû @[ð eûRý ieKûe Lyð Keò_ûeê^[ôaûeê Zûjû ù`eò~ûCQò û ^òKUùe 881ùKûUò Uuûe ]û^ iaiòWò ù`eòMfû, KûeY ù~ûMûY aòbûM jòiûa ù\A_ûeòfû ^ûjó û 102,108 @û´êfû^èe c^òUeòõ CPòZþ XõMùe ùjC^ò û eûAUþ Uê GRêùKg^þ @^êiûùe QûZâ, gòlK, ùgâYúMéj @^ê_ûZ VòKþ ^ûjó û _â[ceê 5c ùgâYú ~ûGñ Äêfùe cûZâ 2RY gòlK [ôaû ajê Äêf ejòQò û ùKak eûAUþ Uê GRêùKg^þ ^êùjñ,Gbkò ajê ù~ûR^û Kû~ýðKûeú Keòaûùe eûRý ieKûe aò`k û Äêfùe _ûV_Xû Gùa ùMøY ùjûA~ûAQò û 60% ùfûK ieKûeú Äêfùe ^òR _òfûuê _ûV _XûA[û«ò û Gjò Äêfe QûZâQûZâúu baòhýZ ij eûRý ieKûe ùLkêQ«ò û eûRý ieKûee ùfûKûbòcêLô CùŸgý ^ûjó û CùŸgý ùKak @ûjûe, QZû, ùRûZû, ·Ck cû]ýcùe ùbûU eûR^úZòùe i`kZû jûif Keòaû û eûRù^÷ZòK \kcûù^ jó eûR^úZò Keòùa û ^òRe aò`kZû ùNûùWAaû _ûAñ aòùRWò R^iõ_Kð _\~ûZâû Kfûùaùk ùfûKu ^òKUùe aòùRWòe cêLû ùLûfòaûKê aòùR_ò f{û iZýûMâj KeêQò û

aòùRWòe @if ùPùjeû iaðiû]ûeYùe ùLûfòaû _ûAñ aòùR_ò f{û iZýûMâj KeòQò aòRê R^Zû \ke R^iõ_Kð _\~ûZâû R^Êû[ð _ûAñ ^êùjñ, Gjû iõ_ì‰ðbûùa eûRù^÷ZK ò CùŸgý _âùYû\òZ û aòùRWò gûi^ùe eûRýe aòKûg ùjûA^ûjñ û ^MWû, cûfKû^ûMòeòùe gògê ceêQ«ò û ÊûiÚýùiaû aò_~ýðÉ, Äêfùe gòlK ^ûjûñ«ò û @û´êfû^è ~òaûKê eûÉû ^ûjó, Kû§ùe ùaûjò @ûYòaûKê _WêQò ùeûMúuê û iaê ùlZâùe aò`k aòùRWò _õ·dZ ^òaðûP^ @ûMKê @ûiê[ôaûeê cjû^\ú _ûAñ Kê¸úe Kû¦Yû @ûe¸ KeòQò û cjû^\úe _ûYò icê\âKê ·fò~ûCQò û eûRýùe RkùiP^,aò\êýZ C_ôû\^ _ûAñ eûRý ieKûe ùKùZûUò _âKÌ KeòQ«ò ? C_ecêŠùe _âKÌ ùgh ùjaûKê aiòaûùaùk eûRý ieKûe ^ò\eê CVòaû _âji^ cûZâ û iõ_âZò búcùi^ ùPø]êeú aòùRWòùe ù~ûM ù\AQ«ò û ^òR KkûUuû fê·Aaû _ûAñ búcùi^ ^aú^u _ûLKê ~ûAQ«ò û Gjûaû\ búcu ^ûcùe ùagþ iõMú^ @_eû] \`û [ôaû Zûu 2014 ^òaðûP^ú iZý_ûVeê RYû_ùW û Gbkò RùY aýqòue aòùRWòùe C_iÚòZò Kò aû©ðû ù\CQò ? gûiK\ke Rù^÷K cêL_ûZâ Z[û aò]ûdKue ieKûeú aûiba^ùe aòùRWò aäKþ @]ýl aõ]êK ù\LûA aòWòIuVûeê ·¦û cûMê Q «ò , Giaê _â c ûYò Z Keê Q ò aò ù RWò Kò b kò eûR^úZò e @_eû]ôKeYKê iêù~ûM ù\CQò û eûR^úZòùe @_eû]ôKeY ij aòùRWò gûi^ùe \ê^ðúZò @ûKûgQê@ûñ ùjûAQò û LYò\ê^ðúZòVêñ PòU`Šþ~ûGñ aòùRWò ùagþ ^ò¦òZ ùjûAQò û aòùRWòe @if ùPùjeû iaðiû]ûeYùe ùLûfòaû _ûAñ aòùR_ò f{û iZýûMâj KeòQò û

Kûk¦ú iûcf, eûRý iõ_û\K, aòùR_ò

aòùRWòe R^iõ_Kð _\~ûZâû ùKak ùfûKuê bìùZAaû _ûAñ aòùRWòe R^iõ_Kð _\~ûZâû ùKak ùfûKuê bìùZAaû _ûAñ û 16 ahðe aòùRWò gûi^ùe eûRýe Kò aòKûg ùjûAQò ? ùKaòùK Ròfäûùe ùKûUò ùKûUò Uuû Lyð ùjCQò, Kò«ê ùiVò eûÉûNûU ^ûjó û Äêf _òfûcû^uê \CWòùe ^\ú_ûe ùjaûKê _WêQò û LUò@ûùe ùeûMúuê ji_òUûfþ ù^aûKê _WêQò û ^MWûe Kuûkiûe gògêuê ù\Lôaû _ùe aòùRWòe aòKûg _âji^ ]eû _Wò~ûCQò û ùfûKuê @ûRò~ûGñ `ûAfò^þ lZò_ìeY còkòfû^ò û Kâ_ A^èëýeû^èVêñ @ûe¸ Keò A^_êUþ iaiòWò _â\û^ ~ûGñ , iaê ùlZâ ù e ·hú ùgûhYe gò K ûe ùjûAQò û iaê ùlZâ ù e aò ` k ùjûA[ô ù f c]ý ·Ck , ùRûZû, QZû ù\A aò ù RWò iõLýû]ô K ùfûKuê ^ò R @ûWKê @ûKé Á Keò a ûùe i`k ùjûAQò û ù~Cñ ùKùZ RY aò ù RWò Kê g ûi^e _â Z ò a û\ Keê Q «ò , ùicû^uê cûW c]ý ceû ~ûCQò û ùZùa _½ò c aõMùe ù~Cñ b kò \ò ù ^ Kcê ý ^ò Á gûi^e _Z^ ùjfû, IWò g ûùe c]ý ^aú^ gûi^e ùijò b kò _Z^ ùja û bMaû^ M«ûdZ, ibû_Zò, Ròfäû KõùMâi KcòUò, MõRûc

fê[eþ Ieûcþ, iûõi\u @ûAUòWòG _âZò^ò]ô. aùYA C_LŠ, iê¦eMW

aò`kZû ùNûùWAaû _ûAñ aòùRWò R^iõ_Kð _\~ûZâû KeêQò eûRýaûiúu ^ò K Uùe gûiK\k C©e\ûdú û aò b ò ^ Ü R^cõMkKûeú ù~ûR^û ùfûKu _ûLùe _j*ê^ûjó û `kùe eûRýe iûcMâòK aòKûgKê ^ò½òZ Keòaû @i¸a ùjûA_WòQò û eûRýKê aòKûg _[ùe @ûùMA ù^aû _ûAñ @[ðe @bûa ^ûjó û eZÜMbðû IWògûe LYòLû\û^ fêUþ ùjûA·fòQò û Kò«ê eûRý icé¡ò _[ùe @ûMKê aXê^ò û WûqeLû^ûùe Wûqe @bûa, ÊûiÚýùiaû aò_~ýðÉ û

41

ùRýûZògúâ

RûYò icû]û^ Keòù\ùa ? ùfûKu ^Re aòùRWò gûi^e aò`kZû C_eê jUûAaû _ûAñ Gjû aòùRWòe GK eûRù^÷ZKò ù~ûR^û cûZâ û

ùfûKu ^Re ieKûeú aò`kZû C_eê jUûAaû _ûAñ _\~ûZâû aòùRWòe GK eûRù^÷ZK ò ù~ûR^û

ùMûa¡ð^ @MâIßûfþ, iû]ûeY iõ_û\K, Ròfäû aòùR_ò, aeMW

bdbúZ aòùRWò PkòZ[e cûùi aýû_ú R^iõ_Kð ~ûZâû KeêQò

aòùRWò gûi^e 16 ahð _ùe Äêfùe gòlK ^ûjñ«ò û WûqeLû^ûùe Wûqe ^ûjûñ«ò û \û^ cûSú bkò ^òR Èúe gaKê Kû§ùe ùaûjòaûKê _WêQò û ^MWû, cûfKû^ûMòeòùe gògêcWK _WêQò û ùiVò _\~ûZâû ùaùk ùKak eûRù^÷ZK ò CùŸgý _âùYû\òZ û ù~Cñ[ôùe iûcû^ý R^Êû[ð ^ûjó, gûiK\ke cªú Gaõ aò]ûdK ~ê@ûùW ~ûCQ«ò , ùiVò @ŠûcûW ùjCQò û Gjû ieKûeu \úNð gûi^e aò`kZû Gaõ Gjû aòùeû]ùe R^@iù«ûhe _âcûY ù\CQò û @^ý eûRýùe Z Kûjó ù^Zûu C_ùe @ŠûcûW ùjC^ò ? eûRýùe ^aú^ gûi^ùe jRûe jRûe ùKûUò Uuûe \ê^ðúZò ùjûAQò û gûiK \ke aò]ûdK, _ìaðZ^ aò]ûdK , iûõi\uê PòU`Šþ cûcfûùe Mòe` Keû~ûAQò û aòbò^Ü \ê^ðúZòùe gûiK\k ù^Zû ^òR _ùKUþ Cyû KeòQ«ò û G_ùU LYòR icé¡ IWògû aòKûg ùlZâùe ùagþ _ùQA~ûAQò û \ûeò\âý ùagþ CKôU ùjûAQò û AùKûù^ûcòKþ iùbð eòù_ûUðVñê ùiûiòI AùKûù^ûcòKþ KÁþ ùi^iiþ eòù_ûUð @û\òùe eûRýe \ûeò\ýâ RkRk ùjûA \ògQê ò û _âZò aäKe @^êý^þ 35% RcòKê RkùiPòZ Keòaû _ûAñ ^òaûð P^ú AÉûjûe ieKûe ù\A[ôaû _âZgò Zé ò G ~ûGñ _ìeY ùjfû^ò û @YRkùiPòZ Rcòùe ahðû @bûaeê `if jû^ò ùjùf ·hò @ûZàjZýû KeòaûKê aû]ý ùjCQò û _òfûaòKòâ bkò NUYû eûRýe C_û« Ròfûä ùe ^êùjñ, ùLû\þ eûR]û^úùe c]ý ùjfûYò û aXòQò ùaKûeú û \û\^ ~ûA @K[^úd @Zýû·e gòKûe ùjCQò eûRýe ~êa_úXò û G iÚZò ùò e R^iõ_Kð ~ûZâûùe ~ûA aòùRWò KY aêSaò ? 16 ahð lcZûùe ejòaû _ùe ùfûKu iciýû RûYò_ûeòùf^ò, _\~ûZâû Keò K’Y iciýû

ùfûKuê iùPZ^ KeûAaû ^òcù« aòùR_ò f{û iZýûMâj KeòQò û Kò«ê aòùRWòe R^iõ_Kð _\~ûZâû ùKak ùfûKuê bì@ûñ aêfûAaû _ûAñ û 4[ð[e _ûAñ aòRê R^Zû\k lcZûKê @ûiòQò û cûZâ \úNð 16 ahðe gûi^ùe eûRýùe ùKøYiò ùlZâùe @ûLô\égò@û aòKûg @ûiê^ò û \ê^ðúZò @ûKûgQê@ûñ ùjûAQò û eûRý i´k fêUþ ùjûA·fòQò û ùaKûeú iciýû Zúaâ ùjCQò û ^MWûe gògê céZýê Vûeê cûfKû^ûMòeeò Rû_û^òRþ G^ùi`ûfûAUèùe 56eê C¡ßð ceòaû ieKûeú aò`kZûKê _\ûùe _KûCQò û ^aú^aûaê \úNð ahð ]eò ^òe«e lcZûùe @Q«ò û cûZâ @ûRò _~ýð« iaê MûñKê eûÉû Gaõ @ûagýKZû [ôaû iÚû^Kê ùiZê ^òcðûY ùjûA_ûeòfû ^ûjó û \CWò C_ùe ^\ú_ûe ùjûA aò_{^K @aiÚûùe Äêf_òfûuê ~òaûKê _WêQò û Èúe gaKê Êûcò Kû§ùe ùaûjòaûKê aû]ý ùjCQò û Giaê _âcûYòZ KeêQò aòùRWò ieKûee Pec @_ûeMZûKê û ùfûùK Gjò KûeYeê aòùRWòVûeê \ìùeA ~ûCQ«ò û aòùR_òe ùbûUjûe c]ý aé¡_ò ûCQò û Gjû aòùRWòKê bdbúZKeòQò û _â]û^cªú ^ùe¦â ùcû\úu R^KfýûY cìkK ù~ûR^û aòùR_òe gqò aé¡ò KeòQò û @ûMûcú _õ·dZ ^òaûð P^ùe ùcû\òu ùfûKûbòcLê ô ù~ûR^û Gaõ bûacì©úð aòùR_òKê aò_kê aòRd ù\aûe iõbûa^û ejòQò û Gjû aòùRWòKê bdbúZ KeòQò û ùZYê PkòZ[e aòùRWò cûùi aýû_ú R^iõ_Kð ~ûZâû KeêQò û ^òcðk ÊûAñ, aeò aòùR_ò ù^Zû, _ûeû\ßú_

icùÉ Kû¦êQ«ò, ùjùf Gjû jó eûRýe aûÉa iÚòZò 42

ùRýûZògúâ

@ûùfûKe _að _aòZâ \ú_ûakò @aieùe aâReûR^Me iùcZ SûeiMêWû Ròfäûaûiúuê jûŸòðK @bò^¦^

iû]^û iûc«eûd iû]ûeY iõ_û\òKû, cjòkû ùcûyðû, aòùRWò, SûeiêMêWÿû

_aòZâ gûe\úd \êMðû_ìRû @aieùe KêPòŠû ^òaûð P^cŠkúe R^iû]ûeYu C©ùeû©e C^ÜZò Kûc^û KeêQò

eaò^ûeûdY ^ûdK aò]ûdK, KêPòŠû

43

ùRýûZògúâ

_aòZâ \gjeû @aieùe PòKU ò ò ^òaûð P^cŠkúe R^iû]ûeYu C©ùeû©e C^ÜZò Kûc^û KeêQò

cù^ûe¬^ \ýû^þ iûc«eûd ~êaù^Zû, KõùMâi, PòKòUò ^òaðûP^cŠkú

_aòZâ gûe\úd \êMðû_ìRû @aieùe ZûkùPe ^òaûð P^cŠkúe R^iû]ûeYuê jûŸòðK @bò^¦^

Kûk¦ò iûcf eûRý iõ_û\K aòùR_ò, IWÿògû

44

ùRýûZògúâ

aòZKð

cjû^\ú cjûice Kûjû _ûAñ? cjû^\ú _âiwKê ù^A Gùa iûeû eûRýùe ù\LôaûKê còkêQò eûRù^÷ZK ò ChàZû û icÉ eûRù^÷ZK ò \k Gjò _âiweê `ûA\û CVûAaûe _âùPÁûùe [ôaûùaùk aûÉaùe KòG IWògûe Êû[ð _ûAñ @û«eòKZûe ij C\ýc KeêQ,ò ùiù^A _âgÜaûPú iéÁò ùjûAQò û 16 ahð ^òe«e lcZûùe [ôaû aòùRWò QZògMW _âKÌ iõ_Kðùe KòQò RûYò^[ôaû iù`A ù\aûùaùk 2001ùe QZògMWe _âKÌ ù^A aò]û^ibûùe _âgÜ CVò[a ô û aòùeû]ô\k ù^Zû ^eiõòj cògâ _âKûg Ke«ò û Ròfûä _ûk @`òiþ @ûMùe ]ûeYû ù\ùf Kò´û Kki ùgûbû~ûZâû Kùf QZògMW ù~ _âKÌ a¦ Keòù\a, ùiù^A ùKøYiò ^ò½Z ò Zû ^[ôaûùaùk aòùRWò C_~êq ù`ûecþKê ^~ûA Giaê Keòaû aòg¡ ê Wâûcû ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûAQò û 2000eê 2009 _~ýð« aòùRWòe ijù~ûMú bûùa gûi^ùe [ôaû aòùR_ò Gùa aòùRWò ieKûee ù\ûhZîUò ùLûRòaûùe aýÉ [ôaûùaùk QZògMW ieKûee C\ýc C_ùe Zúaâ _âZK ò d òâ û _âKûg Ke_ûeò^[ôaû cZ _âKûg _ûCQò û QZògMW @ZúZùe dê_G ò gûi^ icdùe KòQò _âKÌ @ûe¸ Keò[a ô ûùaùk Gùa eûRý KõùMâi cjû^\ú _âiwùe aòùRWò ieKûeKê aòùeû]

KeòaûKê @ûùMA @ûiòQò û eûRý KõùMâi Gjò _âiwùe Kò«ê ^òR \k bòZùe `ûUKê fê·A_ûeê^ò û aòùRWò ieKûe ^òR ^òaûð P^ú _âZg ò Z é ò cêZûaK _âZò aäKe þ 35% RcòKê RkùiPòZ Keò_ûeò^[ôaû ùaùk aòMZ\ò^ùe júeûKê\eê _ûYò cûMê[a ô û ·húu C_ùe fûVò_jâ ûe Keò ^òR @ûbòcL ê ý ÆÁ Keòù\A[ôfû û ùZYê aòùRWòe G fùXA eûRý _ûAñ ^û gòÌ_Zòu bûMe RkKê ^ò½Z ò Keòaû _ûAñ ùi ù^A _âga Ü ûPú iéÁò ùjaûùaùk @^ý \kMêWK ò c]ý Gjò _âiwe icû]û^ _ûAñ @û«eòK bûùa @ûMâjú Kò ^êj« ñ ,ò Zûe PòZâ ÆÁ ^êùjñ û eûRù^÷ZK ò \kMêWK ò e @ûùl_ _âZ@ò ûùl_ bòZùe cjû^\ú _âiw \êaðk ùjûA~ûCQò û QZògMWùe cjû^\ú C_e cêŠùe aýûùeR ^òcðûYKê ù^A eûRù^÷ZK ò @û\gðe aòùeû]ûbûi iù©ß ù~bkò eûRù^÷ZK ò \kcûù^ GKRêUþ ùjùf, Zûjû IWògûùe ù\LôaûKê còk^ ê ò û ùMûkò@û _ûYòeê icùÉ `ûA\û CVûAaû _âdûiùe [ôaû ùaùk eûRý Êû[ð Z[û R^Êû[ð ùMøY ùjA~ûCQò, Gaõ G[ô_ûAñ eûRýKê ajê cìfý ù\aûKê _Wòa ùaûfò iû]ûeYùe cZ _âKûg _ûCQò ö GjûKê ù^A G[ee aòZKð ‘cjû^\ú cjûice Kûjû _ûAñ ?’

cjû^\ú Rkaòaû\e icû]û^ ^êùjñ aeõ _õ·dZ ^òaûð P^ RòZaò û _ûAñ aòùRWò Kê¸úe Kû¦Yû Kû¦Qê ò

@ûguû ùagþ @]ôK û Gùa cjû^\ú Rkaòaû\e icû]û^ ^êùjñ aeõ _õ·dZ ^òaðûP^ _ûAñ aòùRWò Kê¸úe Kû¦Yû Kû¦êQò û ~\ò aòùRWò eûRý Êû[ðùe cjû^\ú K[û bûaê[û«û, ùZùa júeûKê\e _ûYòcûMò _½òcIWògûe ·hú cûW LûC^[ûù« û RkùiP^ _ûAñ ]ýû^ ù\C^[ôaû aòùRWò ieKûe cjû^\ú _âiwùe Zê´ùò Zû`û^ Keòaû _Qùe gòÌ_Zòu Êû[ð ejòQò û IWògûe _âcêL RkbŠûeeê gòÌiõiÚû _ûYò ùgûhòaûùaùk RkùiP^ @bûaeê Kéhò Gaõ KéhKe iÚòZò @Zý« \d^úd iÚòZòùe _j*ôQò û ZòLûfò Wýûce bò©ò_âÉe cêLýcªú ^òùR Keò[ôùf û cûZâ @ûRò ~ûGñ Gjû icû¯ ùjfû ^ûjó û C\«ú aýûùeRþ \ûaò c]ý ajê\ò^ Zke û A¦âûaZú aûc_ûgßð ùK^ûfþ iò^û_ûfò ~ûGñ iõ_âiûeòZ ùjaûe [ôfû, cûZâ Zûjû @ûRò~ûGñ ùjûA_ûeòfû ^ûjó û ùZf^\úeê _ûYò ·húKê còkê^ò, gòÌiõiÚû ùgûhò ù^CQò ^\úRk, @_e ùRûuþ _âKÌ Kû~ýðKûeú ùjûA[ôùf iÚû^úd @õPk iaêRcò ûùe jiê[û«û û GiaêKê aò·e Kùf aòùRWòe cjû^\ú

MZ 17 ahð ]eò aòRê R^Zû \k eûRýùe lcZûùe @Qò û ùZùa iêù~ûM [ûA c]ý júeûKê\e ZkcêŠe cjû^\ú C_ùe eûRý ieKûe ùKøYiò _âKÌ Keò^ûjûñ«ò û QZògMW eûRý ajê _Qùe MV^ ùjûA[ôùf QZògMW cjû^\ú C_ùe ùaiþ KòQò _âKÌ Zò@ûeò Keòaûùe ilc ùjûAQò û cjû^\ú _âiwùe eûRý Êû[ð @ù_lû aòùRWò eûRù^÷ZK ò `ûA\û _ûAñ ùagú Z_ôe û cjû^\ú Rkaòaû\e icû]û^ _ûAñ ^aú^ ieKûee @û«eòKZû ^ûjó û aòùRWò QZògMWe _âKÌ iõ_Kðùe @aMZ [ôfû û Gùa ùKak ZêzûKê cjû^\ú _âiwùe aòùRWò Zê´òùZû`û^ KeêQò û ùjùf 17 ahð ]eò ùicûù^ K’Y Keê[ôùf ? cjû^\úe C_ecêŠùe QZògMW aýûùeRþ Kùf @Yùcøiêcú icdùe IWògûKê Rk_âaûj jâûi_ûAaûe 45

ùRýûZògúâ

QZògMWKê _âKÌ KeòaûKê \ò@û~òa ^ûjó ùaûfò iìP^û ù\A[ôùf û ùiùZùaùk ùi ZKôûkú^ ùK¦â Rkiõ_\ cªúu ij K[û ùjûA[ôaû c]ý iìP^û ù\A[ôùf û GVûùe CùfäLù~ûMý Kò ùi icdùe ùK¦â Rkiõ_\cªú aòùRWò iûõi\ @{ê^ð ùiVú [ôùf û ùiùZùaùk ^aú^ cjû^\ú Rkaòaû\e icû]û^ _ûAñ _\ùl_ ù^aûe [ôfû û cûZâ ùiùZùaùk ^aú^ ùKøYiò _\ùl_ ù^A^[ôùf û Gùa aòùR_ò, aòùRWò Cbd eûR^úZò KeêQ«ò Gaõ Kê¸úeKû¦Yû Kû¦êQ«ò û ^òKUùe ÊûiÚýcªú @Z^ê iaýiûPú ^ûdK icþ jÆòUûfe @MÜKò ûŠ _ùe AÉ`û ù\ùf û ùi ù^÷ZKò Zû \éÁeò ê AÉ`û ù\ùf ùaûfò gûiK\k _leê KêjûMfû û ~\ò icþ ji_òUûfùe @MÜKò ûŠ _ûAñ ÊûiÚýcªú AÉ`û ù\CQ«ò , ùZùa \úNð ahð ]eò RkùiP^ cªú ^aú^ [ôaûùaùk QZògMW _âKÌ cjû^\ú C_ecêŠùe Kfû I ieKûe RûYò_ûeòùf^ò û ùi \éÁeò ê ^aú^ AÉ`û ù\aû CPòZþ ^êùjñ Kò ? ^û ù^÷ZKò Zû ùKak cªúcû^u _ûAñ ,Gjû cêLýcªúue ^ûjó ?

_âiw iõ_ì‰ð ùfûKù\LûYò@û Gaõ CùŸgý _âùYû\òZ ùaûfò ÆÁ jêG û IWògûe 70%eê @]ôK ùfûK Kéhò C_ùe ^òbðegúk û ùZYê ·húe C^ÜZò KùÌ KòQò Keê^[ôaû ieKûe cjû^\ú _ûAñ Kê¸úeKû¦Yû Kû¦ê[aô û @^êba jêG û cjû^\úe Rk icê\Kâ ê ·fò~ûCQò û Kò«ê eûRýùe RkùiP^ @bûaeê ceêWMò É â ·hú @ûZàjZýû KeêQò û MZahð gZû]ôK ·hú @ûZàjZýû Kùf û ~\ò eûRý _ûAñ, eûRý Êû[ð _ûAñ \e\ [û«û, ùZùa eûRý ieKûe cjû^\ú Rke Gbkò @_Pd Keò^[ûù« û cjû^\ú C_ùe aéj© _âKÌ Keò_ûeò^[ôaû aòùRWò ieKûe @ckùe ùjûA[ôaû ùPKþ WýûcþMWê K ò ieKûeú @]ôKûeú Gaõ VòKû\ûe ù_ûhòaûe ijR eûÉû _ûfUòQò û _½òcIWògûùe [ôaû _âûd icÉ ùPKWýûcþ _âKÌ aò`k ùjûAQò û Kò«ê eûRýe Êû[ð \éÁeò ê cjû^\ú _âiwùe icùÉ GKûVò ùjaûe @ûagýKZû ejòQò û iõRd ZòIßûeú Ròfäû ibû_Zò, aòùR_ò KéhK ùcûyðû, ^ì@û_Wû

Zûeû_âiû\ aûjò^ú_Zò, aò]ûdK, Rd_êe

ieKûeú iÚûYêZû ]eû_Wò~òaû _ùe cêjñ aõ·AaûKê aòùRWò KòQò RûYò^[ôaû K[û KjêQò

cjû^\ú cûcfûùe ^ýûdûkde @ûgâdâ ^ù^aû aòùRWòe cêLû ùLûfòù\AQò

cjû^\ú IWògûe R^Rúa^, iõÄéZò ij @wûwú bûùa RWòZ û ùZYê cjû^\ú Rkaòaû\ _âiwùe icÉ eûRù^÷ZK ò \k GKRêUþ ùjûA eûRý Êû[ð \éÁeò ê _\ùl_ ù^aû CPòZþ û aòùRWò ieKûee \úNð\^ò e C\ûiú^Zû _ûAñ cjû^\ú C_ecêŠùe aýûùeR ^òcûð Y _ûAñ QZògMWKê iêù~ûM còk[ò f ô û û cjû^\ú c]ý ùKøYiò eûRù^÷ZKò \ke iõ_©ò ^êùjñ û Gjû IWò@ûcû^ue û @ûRò ^aú^ @Q«ò, Kûfò ^aú^ lcZûùe ^[ôùa û ùZYê IWògûe Êû[ðKê iaê\k _âû[còKZû ù\A Kû~ýð Keòaû CPòZþ û aòùRWò ieKûe 2001eê _âKÌ iõ_Kðùe iaê RûYò[ùô f c]ý Pê_þ ejò Gùa GjûKê _âiw Keò ùfûKuê aòbûâ « Keò _õ·dZ ^òaûð P^ RòYaò ûKê ·jêQñ ò û ieKûeú iÚûYêZû ]eû_Wò~aò û _ùe cêjñ aõ·AaûKê aòùRWò KòQò RûYò^[ôaûe K[û KjêQò û aò_kê aòRd aòùRWòKê @§ Keòù\AQò û MYZªùe aòùeû]ô\ke MêeZê _ß ‰ì ð bìcKò û ejòQò û cûZâ aòùRWò aòùeû]ô\kKê @Yù\Lû Keò@ûiòQò û IWògûe Êû[ð\Áé eò ê cêLýcªú iað\kúd ùa÷VK WKûAaû CPòZþ û _ûŠa Kê¸ûe, RûZúd _eòh\ i\iý, bûR_û

G_~ðý« IWògûaûiú RûY«ò ^ûjó cjû^\úùe ùKùZ _ûYò @ûiê[ôfû, ùKùZ _ûYò icê\âKê ~ûC[ôfû û cjû^\úe C_e cêŠùe aýûùeR QZògMW Kùf IWògû C_ùe Zûe Kò _âbûa _Wòa, Zûjû c¤ eûRý ieKûe RYûC ^ûjûñ«ò û ùZùa Gjû c¤ iZý ù~ cjû^\ú IWògûe Rúa^ùeLû û aò ù RWò @ûRò cjû^\úe C_e cê Š ùe aýûùeR ^òcðûYKê aòùeû] Kfûùaùk _ìaðeê iaê RûYò c¤ ^òea ejò[ôfû û QZògMW ^òR _âKÌ ùgh KeòaûKê aiò[ôaû ùaùk ùgh cêjê©ðùe IWògû ieKûe aòùeû] KeòQ«ò, Kò«ê _âKÌ ùKcòZò a¦ ùja, ùiù^A iVòKþ ù`ûecKê ~ûC^ûjûñ«ò eûRý ieKûe û ^\úRk aòaû\e icû]û^ _ûAñ Uâòaê^ûfþ MV^e @ûagýKZû [ôùf c¤ Ccû bûeZú ù\A[ôaû _âÉûaKê ^aú^ MâjY Keò^[ôùf û ùK¦â Rkiõ_\ cªúu c¤iÚZûùe ùjûA[ôaû ùa÷VK Gjò KûeYeê aò`k ùjûA[ôfû û PòU`Š cûcfûùe iòaò@ûA Z\«Kê aòùeû] Keò iê_âòcùKûUðùe aòùRWò ieKûe eûRý eûRÊ aeaû\ Keò cûcfû fXò[ôaû ùaùk cjû^\ú cûcfûùe KûjóKò ^ýûdûkde @ûgâd ù^C^ò, ùiù^A _âgÜaûPú iéÁò ùjûAQò û Uâòaêý^ûfþ MV^ _ûAñ C\ýc ^Keòaû Gaõ ^ýûdûkde @ûgâd ^ù^aû aòùRWòe cêLû ùLûfòù\A[ôaû ùaùk _\~ûZâû, ]ûeYû Reò@ûùe ùfûKuê aòùRWò bê@ûñ aêfûA @ûMûcú _õPûdZ ^òaðûP^ RòYòaûKê PûjêñQò û

aòùR_ò, aòùRWò Cbd cjû^\ú _âiwùe eûR^úZò KeêQ«ò Gaõ Kê¸úeKû¦Yû Kû¦êQ«ò 2001 ciòjûùe IWògûùe aòùR_ò-aòùRWò ùc< gûi^ [ôfû û 2001 ciòjûùe aò]û^ibûùe QZògMW _âKÌ iõ_KðZò @ûùfûP^û aò]û^ibûùe ùjûAQò û cêLýcªú ùi icdùe IWògûe @^êcZò aò^û

MZòK¾ é gZ_[ú, eûRý Kû~ðýKûeòYú i\iý, bûeZúd R^Zû ~êaùcûyðû

46

ùRýûZògúâ

ù\aMWKê cjû^\úe aê¦ûG _ûYò @ûùi^ò, cûZâ GVò aòùRWò cjû^\ú ^ûcùe ]ûeYû ù\aû ùKak eûR^úZò ^êùjñ Kò ?

ùfûKuê bì@ûñ aêfûA ^òaðûP^ RòYòaû aòùRWòe CùŸgý cûZâ 80eê 90 ciòjû _~ýð« KõùMâi ieKûe [ôfû û 90ùe aòRêaûaê cêLýcªú ùjùf û _ê^½ 95ùe KõùMâi gûi^Kê ù`eòfû û G iÚòZòùe 2000eê @\ýûa]ô aòùRWò lcZûùe ejò @ûiò@Qò û Gjû IWògûe eûRù^÷ZK ò AZòjûiùe aòek û cûZâ ^aú^ gûi^ùe @ûLô\ég@ò û i`kZû ù\LôaûKê còk^ò ûjó û eûRýùe ~ûjûKò KòQò aéjZþ _âKÌ @Qò , Zûjû KõùMâie @a\û^ û júeûKê\ Wýûc KõùMâi gûi^ùe ùjûA[ôfû û júeûKê\ Zùk cjû^\úùe @ûRò~ûGñ @ûC KòQò aéjZþ _âKÌ ùjûA^ûjó û ^aú^ aûaê 4[ð [e cêLýcªú ùjùfYò û Kò«ê QZògMWùe GùZiaê aéjZþ _âKÌ cjû^\ú C_ùe ùjfû, eûRý ieKûe RûYò_ûeòùf^ò ùKcòZò? ~ûjû Z[ý_âcûY còkêQò ùi[ôeê ÆÁ ùjCQò eûRý ieKûe RûYògêYò Pê_þ [ôùf û QZògMWe aéjZþ _âKÌMêWòK ^aú^ gûi^ùe @ûe¸ ùjûAQò Gaõ QZògMW _VûA[ôaû Wò_ò@ûeþ C_ùe c¤ eûRý ieKûe ajê ahð ^úea ejòaû _ùe iõ_âZò Kû~ýð ùgh ùjaûùakKê iKâòd ùjûACVòQ«ò û Gbkò C\ýc eûRý Êû[ð _ûAñ ^êùjñ , aeõ cjû^\ú _âiwùe ùfûKuê bì@ûñ aêfûA _õ·dZ ^òaðûP^ RòYòaû aòùRWòe CùŸgý û ^aú^ ieKûee cjû^\ú _âiwùe ù\ûhZîUò _\ûùe _Wò[aô ûùaùk eûRý ieKûeKê ùKak aòùeû] Keòaûùe ^òR C©e\ûdòZß ieòMfû ùaûfò eûRý aòùR_ò bûaêQò û QZògMWùe aòùR_ò gûi^ùe [ôaûùaùk ùK¦âùe c]ý aòùR_ò lcZûiú^ @Qò û cûZâ cjû^\ú cûcfûùe eûRýe Êû[ð Kòbkò iêelòZ ejòa, ùi ù^A aòùR_òe _âdûi ù\LôaûKê còkò^ò û aòùeû]ô \kù^Zû ^eiòõj cògâ WûKò[ôaû iað\kúd ùa÷VKKê aòùRWò _âZýûLýû^ Keò GKûKú Kû~ýðKcâ jûZKê ù^fû aòùRWò bûaêQò cjû^\ú ùKak ùicû^ue û iað\kúd ùa÷VK _ùe aòùeû]ô \kcûù^ c]ý ^òRe @fMû @fMû Kû~ýðKâc Kùf û eûRý Êû[ð \éÁòeê cêLýcªú eûRýe icÉ eûRù^÷ZòK \kKê iûõMùe ù^A Kû~ýðKeòaû CPòZþ [ôfû û aòùeû]ô\kKê ^aú^ aògûß iKê ^ ù^aûùaùk QZògMWùe Kò«ê iaê eûRù^÷ZK ò \k GKûVò ùjûAQ«ò û 118 aò]ûdK [ôaûeê aòùRWò bòZùe @juûe @ûiò~ûAQò û Gaõ GKQZâaû\ú gûi^ @ûe¸ ùjûAQò û QZû, ùRûZû, UuòKò@û ·Ck ù\A G ~ûGñ ^òaðûP^ú i`kZû aòùRWò _ûA @ûiò[ôaûùaùk IWògû ieKûe cjû^\ú C_ecêŠùe QZògMW _âKÌ Kfûùaùk Kòbkò RûYògêYò Pê_þ [ôùf, Zûjû ùfûùK @^êba KeòQ«ò Kò ^ûjñ Zûjû @ûMûcú _õ·dZ ^òaðûP^eê ÆÁ ùjûA~òa û iõMVòZ ùjûA aòùeû]ô @ûù¦ûk^e eûÉûKê IjäûAùf cjû^\ú _âiwùe CPòZþ _\ùl_ ù^aûKê eûRý ieKûe aû]ý ùja û cù^ûeõR^ \ýû^ iûc«eûd, ~êaù^Zû, KõùMâi, PòKòUò ^òaðûP^cŠkú

^aú^ ieKûe 16 ahð ]eò lcZûùe ejò@ûiòQ«ò û \úNð 16 ahð ]eò ^òeuêg gûi^ùe [ôùf c]ý ^aú^ ieKûe júeûKê\ ZkcêŠùe ùMûUòG aò Wýûc Keòaûùe i`k ùjûA^[ôaûùaùk @ûMKê _õ·dZ ^òaðûP^ [ôaûeê cjû^\ú Rkaòaû\ ^ûcùe ^ûUKaûRò @ûe¸ KeòQò û QZògMW cjû^\úe C_e cêŠùe _âKÌ ùgh KeòaûKê aiòfûYò û iaê RûYògêYò eûRý ieKûe Pê_þ aiò IWògûe Êû[ð _âZò KêVûeNûZ Keò[ôùf û QZògMW _âKÌKê ùK¦âùe G^þWG ò ieKûe @ckùe @^êùcû\^ còkò^ûjó û cjû^\ú _âiwùe aòùRWò iõ_ì‰ð eûR^úZò Keê[aô ûùaùk cjû^\úùe Rk_âaûj Kòbkò Gaõ ùKùZ _eòcûYùe jâûi _ûAa, Zûe Z[ý c]ý eûRý ieKûe ^òKUùe ^ûjó û ^aú^ ùgh ^òügßûi [ôaû~ûGñ cjû^\ú _ûAñ fXòùa ùaûfò Kjòaû ùaùk aòùRWòKê RYû ^ûjó IWògûe ùKCñ Ròfäû ù\A cjû^\ú _âaûjòZ ùjCQò û ù\aMWKê cjû^\úe aê¦ûG _ûYò @ûùi^ò, cûZâ GVò aòùRWò cjû^\ú ^ûcùe ]ûeYû ù\aû ùKak eûR^úZò ^êùjñ Kò ? cjû^\ú Rkaòaû\e icû]û^ KùfKÖe @`òiþ @ûMùe ]ûeYû ù\ùf ùja ^ûjó û Gjò aòaû\ icû]û^ _ûAñ C_~êq ù`ûecþKê ~òaû @ûagýK û cûZâ Zûjû ^ Keò aòùRWò IWògûe jòZûKûõlú ùaûfò @bò^d Keò ùbûU jûùZAaûKê ·jêñQò û ^òùZg Mwù\a, aò]ûdK, ù\aMW

IWògûe Êû[ð \éÁeò ê iaê \k GKRêUþ ùjûA QZògMWe GKZe`û KûcKê aòùeû] Keòaû CPòZþ GK @ûõPkòK \k jòiûaùe IWògûe Êû[ð _ûAñ aòùRWò Gaõ Gjûe cêLý ^aú^ aûaê _âZògéZòa¡ û iõ_âZò ùK¦âùe aòùR_ò ù^ZéZßû]ô^ ieKûe lcZûùe [ôaûùaùk QZògMWùe c]ý aòùR_ò gûi^ ·fòQò û ùZYê cjû^\ú C_ùe QZògMWe aýûùeRþ _âiwùe IWògûe Êû[ð \éÁeò ê aòùR_ò \éX _âZaò û\ Keê^ûjó û ùK¦â c]ý _âKÌ a¦ KeòaûKê QZògMWKê Kjê^ûjó û @ZúZùe KõùMâi gûi^ icdùe QZògMWe KòQò _âKÌKê ùK¦â ieKûe @^êcZò ù\AQ«ò û G iÚZò ùò e ùK¦âe gûi^ùe [ôaû \kMêWKò IWògû _âZò Cù_lû Keò[aô û ùaùk GVò ùicû^u eûRý gûLû c¤ ^úea ejêQ«ò û _â[ùc cûUò Gaõ _ùe _ûUð,ò ùi[ô_ûAñ IWògûe Êû[ð \éÁeò ê iaê \k GKRêUþ ùjûA QZògMWe GKZe`û KûcKê aòùeû] Keòaû CPòZþ , ^ùPZþ IWògûe RkùiP^, aò\ýê Z C_ôû\^, Kéhò C_ôû\^ _âbûaòZ ùja û

_õ·dZ ^òaðûP^ _ìaðeê ùfûKuê bâcòZ Keò aòRd jûif _ûAñ cjû^\ú _âiw aòùRWòe _âji^

iû]^û iûc«eûd, Ròfûä iû]ûeY iõ_û\òKû, cjòkûùcûyðû, aòùRWò, SûeiêMêWû

cjû^\ú _âiwùe aòùRWò eûR^úZò KeêQò û cêLýcªú ajêaûe \òfäú

47

ùRýûZògúâ

~ûCQ«ò û Kò«ê cjû^\ú iciýûe icû]û^ Zûue @û«eòKZû [ôùf ùi ajê_ìaðeê G iõ_Kðùe _â]û^cªúu ^òKUùe I @^ý ù`ûecþùe \ûaò C_iÚû_^ Keò[ûù« û Rkiõ_\ aòbûM ùLû\þ cêLýcªúu @]ô^ùe @Qò û Kò«ê cêLýcªú Gaõ Zûu aòbûM Gjò _âiwKê @Yù\Lû Keò @ûiòQ«ò û Zûue I Zûu aòbûMe Kû~ýðùg÷kúeê Gjò iciýûe icû]û^ _ûAñ @û«eòKZû [ôaû cù^ jêG ^ûjó û aeõ _õ·dZ ^òaðûP^ _ìaðeê ùfûKuê bâcòZ Keò aòRd jûif _ûAñ Gjû aòùRWòe _âji^ û QZògMWe cjû^\ú C_ecêŠùe _âKÌ _ûAñ ZkcêŠùe Rk_âaûj _âbûaòZ ùja û eûRý ieKûee @\ìe\gðZò û, @_ûeMZû, @aùjkû _ûAñ eûRýùe Gbkò _eòiZòÚ ò iéÁò ùjûAQò û QZògMW KjêQò _âKÌ iõ_Kðùe eûRýaûiúuê @aMZ Keû~ûA[ôfû û cûZâ IWògû ieKûe GjûKê LŠ^ KeêQ«ò û ùZùa IWògû ieKûe Z[ý fê·C[ôaû ÆÁ jêG û QZògMWe _âKÌ ^òcûð Y @«òc PeYùe _j*ôaûùaùk IWògû ieKûee ^ò\ bûwòaû ·húKìk _ûAñ GK \êbûð MýR^K NUYû û ùLû\þ cêLýcªúu aòbûM iõ·k^ \lZû ^ûjó û aòbûMúd cªúbûùa cêLýcªú ^òR C©e\ûdòZß ^òbûA^ûjûñ«ò û iõNúd aýaiÚûùe Rk C_ùe eûRýe @]ôKûe ejòQò û @û«eûRý ^\úRk aòaû\ùe ùK¦â ùKak c]ýiÚZû jó Keò[ûG û G iÚòZòùe ùK¦âKê Uâòaêý^ûfþ MV^ _ûAñ @^êùeû] Keû~òaû K[û, cûZâ eûRý ieKûe G ù^A ùK¦âKê @^êùeû] Kùf ^ûjó û aòùRWò cjû^\ú _âiwùe ùKak Kê¸úeKû¦Yû Kû¦ò _õ·dZ ^òaðûP^ùe aòRdú ùjaûKê ·jêñQò û

aò\ýê Z C_ôû\^ _ûAñ CŸòÁ júeûKê\, ùewûkú bkò Wýûceê _ûYò ù^CQ«ò û Gjû @Zý« ù^÷eûgýR^K û aòbò^Ü Wýûceê _ûYò ù^C[ôaû gòÌiõiÚûKê _ûYò ù^aû ij _Uê CVûAaûKê ieKûe ZûMò\þ Kùf ^\úe Rk]ûeY lcZû c]ý aé¡ò_û@û«û û iêùegße gZ_[ú, @ûaûjK, aeMW iòbf ò þ ùiûiûAUò

aòùRWò eûRýaûiúu ij Qk^û KeêQò Gaõ eûRý Êû[ð ij ùLkò·fòQò cjû^\ú _âiw @ûRòe ^êùjñ, QZògMW ùMûUòG \ò^ùe C_ecêŠùe aýûùeR ^òcûð Y Keò^ò û a^ýû ^òdªYe Z\ûeL _ûAñ IWògû ieKûeue @]ôKûeú QZògMWe 3Uò RûMûùe @Q«ò û eûRý ieKûe _âKÌ ^òcðûY iõ_KðòZ Z[ý Z ùiVûeê _ûA[ôùa û Gjûaû\ aýûùeR @û\ò ^òcðûY _ûAñ iõ_âZò ùMæûafþ ùUŠe ùjCQò û G[eê ieKûe RûYò_ûeòùa û Gjûaû\ aòMZ\ò^ùe aòùRWòe @{êð^ ùiVú ùK¦â Rkiõ_\ cªú [ôùf û ùi icdùe eûRý ieKûe G iciýûe icû]û^ Keò_ûeò[ûù« û cûZâ eûRý ieKûe ^úea ejòaû _âgÜaûPú iéÁò KeêQò û eûi^ KûWð cûcfûùe cjòkûuê ùRfþ _VûAaû ^MWû gògêcéZêý Gaõ MêcêWêcûjû MêkòKûŠ _ùe aòbò^Ü \ê^ðúZòùe Wêaò[ôaû aòùRWòVûeê ùfûùK \ìùeA~ûC[ôùf û ùZYê R^cZKê aòbâû« Keòaû _ûAñ _õ·dZ ^òaðûP^ _ìaðeê cjû^\ú _âiw aòùRWòe GK iêP«ò Zò ù~ûR^û û eûRý ieKûee iù¦jR^K ^úeaZû _ûAñ eûRýaûiú lZòMÉ â ùjùa û ~\ò aûÉaùe aòùRWò cjû^\ú _âiwùe icû]û^ ·jêñ[û«û,ùZùa _âKÌ ùghùakKê ^êùjñ, aeõ 10 ahð _ìaðeê Gjò _âiw iû´ò]û^òK aò]aô ýaiÚûùe CVûA[ûù« û Ròfûä _ûku @`òiþ @ûMùe ]ûeYû ù\aû Kò´û QZògMWeê @ûiê[ôaû ùUâ^MêWòKê @UKûAaû \ßûeû cjû^\ú _âiwe icû]û^ ùjaûe ^ûjó û G_eò Keò aòùRWò eûRù^÷ZòK `ûA\û CVûAaûKê ·jêñQò û IßûUe Wòi_êUèþ @ûKÖ -1956 @^êiûùe eûRý eûRý c]ýùe Rkaòaû\ icû]û^ ^ùjùf _â]û^cªú, eûÁâ_Zòu jÉùl_ ùfûWòùa ^ùPZþ Uâòaêý^ûfþ MV^ _ûAñ @^êùeû] Keòùa û ùK¦â Rkiõ_\ cªú CcûbûeZúu @]ýlZûùe còUòõùe QZògMW Gaõ IWògû cêLýcªú ù~ûM ù\ùf û cûZâ ùiVûeê aûjûeòaû _ùe còUòõ aò`k ùjfû ùaûfò ^aú^ Kjòùf û Kýûaòù^Ue ^òÁ©ò @^êiûùe @ûA^MZ Kû~ýðû^êÂû^ ^ò@û~òa ùaûfò cêLýcªú RYûA[ôùf û cêLýcªúu ùNûhYûe \úNð\ò^ _ùe aò ieKûe ùKøYiò _\ùl_ ^ ù^aû @û½~ýðR^K û Gjûaû\ cjû^\ú C_ecêŠùe aýûùeRþ ùjùf IWògûe KY lZò ùja, júeûKê\Kê ùKùZ _ûYò @ûiê[ôfû, C_ecêŠùe I _âKÌ ùjaû _ùe ùKùZ @ûiòa, Zûe iVòKþ @ûKk^ c]ý ^ûjó û QZògMWKê GK ùa÷hdòK Uòcþ _Vû~òaû K[û û cûZâ QZògMWKê _âi^Ü @û·~ðýu ù^ZéZùß e GK \kúd _âZ^ò ]ò cô Škú _VûAfû aòùRWò û Giaê _âcûY KeêQò aòùRWò eûRýaûiúu ij Kòbkò Qk^û KeêQò Gaõ eûRý Êû[ð ij ùLkò·fòQò û _â\ú_ _êùeûjòZ, aò]ûdK, _\c_êe

eaò^ûeûdY ^ûdK, aò]ûdK, KêPòŠû

cjû^\úKê ù^A gûiK\k iõ_ì‰ð eûR^úZò KeêQò cjû^\úKê ù^A gûiK\k iõ_ì‰ð eûR^úZò KeêQò û IWògûe Êû[ð _ûAñ eûRý ieKûeu ùKøYiò C\ýc ù\LôaûKê còkê^ò û ^aú^u gûi^Kê 16 ahð _êeòfûYò û ùjùf \úNð\ò^ ^òeuêg gûi^ùe [ôùf c]ý eûRý Êû[ð \éÁòeê ^aú^ ieKûe cjû^\úe júeûKê\ ZkcêŠùe Kò´û cjû^\úe gûLû^\ú Kò´û C_^\ú C_ùe Rkaò\êýZ C_ôû\^ Kò´û RkùiP^ CùŸgýùe ùKøYiò _âKÌ Kfû^ûjó û 68% cjû^\ú Rk C_ù~ûM ùjûA_ûeê^,ò icê\K â ê ·fò~ûCQò û júeûKê\ ^òKUùe cjû^\úe A^ù`äûe 30% Rk c]ý @ûùc aýajûe Keò_ûeê^ê ùaûfò cZ _âKûg _ûCQò û júeûKê\ Wýûc ^[ôùf eûRýe ajê Ròfäûùe Kéhò _âbûaòZ ùjûA[û«û û G \éÁòeê ahðûRkKê @UKûAaûKê _âKÌ \eKûe û ùcøiêcú icdùe cjû^\úùe Rkiciýû ZkcêŠùe ejòa ^ûjó ùaûfò aògßûi û G iÚòZòùe júeûKê\ C_ecêŠùe ahðûRk @UKûAaû _ûAñ QZògMW _âKÌ Kùf IWògû aeõ `ûA\ûùe ejòa û júeûKê\e ZkcêŠùe aéjZþ _âKÌ Keòaûùe aò`k ^aú^ ieKûe aeõ Uâòaêý^ûfþe @ûgâd ù^A IWògû bûM RkKê ^ò½Zò KeûA_ûeòùf Zûjû IWògû _ûAñ fûb\ûdú jê@«û û Gjûaû\ QZògMW ieKûe aýûùeRþ ^òcðûY _ûAñ gòÌ_Zòuê \ûdòZß ù\aûùaùk IWògûùe gòÌ_Zò ^\úRk ù^aûKê ·jóùf ieKûe ùicû^uê _âKÌ ^òcðûY _ûAñ Kjê^ûjûñ«ò û aeõ ùicûù^ _ìaðeê RkùiP^ Gaõ a^ýû ^òdªY ij

48