1
pbud.blogspot.com
pbud.blogspot.com
•
2
• • • • •
Podziałka: Wymiar liniowy podany na rysunku w odniesieniu do rzeczywistej długości 1:1 1 cm = 1 cm 1:20 1 cm = 20 cm 1:50 1 cm = 50 cm Podziałki stosowane w rysunku technicznym przedstawia tabl. 2‐1. Na rysunkach budowlanych występują zazwyczaj podziałki zmniejszające.
pbud.blogspot.com
Podziałka
3
pbud.blogspot.com Przystępując do odwzorowania elementu na rysunku należy, zapewniając czytelność rysunku, odpowiednio dobrać podziałkę rysowanego elementu (zależnie od przeznaczenia rysunku). Na jednym arkuszu rysunkowym można umieszczać elementy rysowane z uwzględnieniem różnych podziałek, podając podziałkę obok napisu tytułowego przy rysunku każdego elementu.
4
• Rysunki techniczne należy opisywać pismem technicznym, które może być proste lub pochyłe pod kątem 75° (rys. 2‐7). Norma [25] wyróżnia dwa rodzaje pisma technicznego zależnie od stosunku grubości linii pisma cf do wysokości pisma h: • pismo rodzaju A: d = ~w h (do rysunku maszynowego i elektrycznego), • pismo rodzaju B : cf = ‐w h (do rysunku budowlanego). • Rysunki techniczne opisuje się pismem technicznym odręcznie lub uzyskanym za pomocą szablonów literowych. Pismo to powinno być wzorowane na kształtach liter i cyfr podanych na rys. 2‐7 oraz
pbud.blogspot.com
OPISYWANIE RYSUNKÓW
5
pbud.blogspot.com
Pismo techniczne
6
pbud.blogspot.com
Pismo techniczne
7
pbud.blogspot.com
Pismo techniczne
8
9
• Unia ciągła oznacza: widoczne zarysy i krawędzie na widokach i przekrojach przedstawianych elementów i obiektów budowlanych, linie wymiarowe, linie odniesienia, linie wynoszące i inne linie pomocnicze; • Linia ciągła zygzakowa lub falista oznacza: „urwanie” elementów lub obiektów budowlanych, oddzielenie widoku od przekroju; • Linia kreskowa oznacza: niewidoczne zarysy i krawędzie przedstawianych elementów (i obiektów budowlanych), zakryte innym elementem lub jego częścią, linie do wyrażania danych drugorzędnych; • Linia punktowa oznacza: linie wyobrażalne (np. osie symetrii), osie rozdzielające (w przypadku obiektów budowlanych); • Linia dwupunktowa oznacza: ‐części przedmiotu (i obiektu , budowlanego) leżące przed płaszczyzną przekroju; • Linia wielopunktowa oznacza: zarysy i krawędzie drugorzędne na rysunkach budowlanych.
pbud.blogspot.com
Rodzaje linii
10
11
• PODZIAŁ LINII RYSUNKOWYCH ZE WZGLĘDU NA GRUBOŚCI Linie rysunkowe, w ramach tzw. grupy linii, dzieli się na cienkie, grube f bardzo grube. Norma [33] rozróżnia 5 grup linii {tabl. 2‐4), • Grupy linii należy wybierać zależnie od wielkości i złożoności przedstawionego przedmiotu oraz zagęszczenia linii, uwzględniając przeznaczenie i treść rysunku. • Wybrana grupa linii powinna być jednakowa dla wszystkich
pbud.blogspot.com
Grubości linii
12
• W zakresie wykonywania linii rysunkowych szczególnie istotne są zasady regulujące odstępy między elementami linii przerywanych i tzw. linii przerywanych złożonych. • Minimalne odstępy między elementami linii podaje tabl. 2‐5. Inne wymagania dotyczące wykonywania linii przerywanych i przerywanych złożonych są następujące (rys. 2‐8): • długość kresek, wymiary punktów i odstępy między nimi w określonej linii powinny być jednakowe; linie (oprócz wielopunktowych) powinny zaczynać się i kończyć kreską przecinać się i stykać się kreskami; załamania i zagięcia linii powinny znajdować się w miejscu kresek; dla linii wielopunktowych miejscem przecięcia się, stykania dwóch linii i załamania lub zagięcia powinien być punkt;
pbud.blogspot.com
Zasady wykonywania linii
13
pbud.blogspot.com
Zasady wykonywania linii
14
15
pbud.blogspot.com
16
pbud.blogspot.com
17
pbud.blogspot.com
pbud.blogspot.com
Grubość linii
18
pbud.blogspot.com
•
19
Rzutnie • Zgodnie z normą [27] rzuty przedmiotu na poszczególne rzutnie mają następujące nazwy:
• • • • • • •
rzut z przodu, rzut z góry, rzut z lewej strony, rzut z prawej strony, rzut z dołu, rzut z tyłu. W praktyce można spotkać się również ze stosowanym w szczególnych przypadkach rozmieszczeniem rzutów w sposób amerykański ‐ tzn. odwrotnym rozmieszczeniem rzutów lub rozmieszczeniem widoków w kierunku odpowiednio podanych strzałek, np. na rysunku długich elementów konstrukcji metalowych.
20
pbud.blogspot.com
Rzutnie
21
pbud.blogspot.com
Wykonaj rzuty na 6 płaszczyzn
22
• Jak podaje norma [9], przekroje rozmieszcza się zgodnie z zasadą rzutowania prostokątnego wg metody europejskiej E. Przekroje pokazujące budowę wewnętrzną elementu lub obiektu budowlanego powstają przez przecięcie elementu {obiektu budowlanego) płaszczyzną (wyobrażalną) przekroju i odrzucenie tej części elementu (obiektu), która znajduje się przed płaszczyzną przekroju, tzn. części od strony obserwatora. • Położenie płaszczyzny przekroju zaleca się oznaczać dwiema grubymi kreskami i numerami umieszczonymi od strony obserwatora [10], Kreski (odcinki linii grubej) nie powinny przecinać zarysu obiektu (przedmiotu) ‐ rys. 210.
pbud.blogspot.com
WYKONYWANIE I OZNACZANIE PRZEKROJÓW
23
• Można również oznaczać położenie płaszczyzny przekroju według normy [23], zgodnie z którą oznaczenie składa się z odcinków linii grubej w miejscu występowania płaszczyzny przekroju, strzałek (rys. 2‐11) pokazujących kierunek rzutowania i nazwy przekroju (umiejscowionej od strony ob‐ serwatora). • W przekrojach łamanych odcinki linii grubej umieszcza się także w miejscach zmiany położenia płaszczyzny przekroju (rys. 2‐1 Ob, 4‐16,4‐17,418,4‐19,4‐20). W szczególnych przypadkach, niezbędnych dla czytelności rysunku, w miejscu odpowiadającym załamaniu śladu płaszczyzny, można wykreślić linię punktową cienką oddzielającą równoległe płaszczyzny przekroju.
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE PRZEKROJÓW
24
• Rzuty główne obiektu (elewacje, plany) opisuje się nazwami, np. elewacja wschodnia. Widoki zaleca się opisywać literami w kolejności alfabetycznej (nie należy stosować liter I, O, R, Q, X), pokazując kierunki rzutowania strzałkami zgodnie z rys. 2‐11. Norma [10] zaleca opisywać przekroje kolejnymi numerami (stosując cyfry rzymskie lub arabskie). Najczęściej jednak przekroje obiektów budowlanych oznacza się zwyczajowo dużymi literami (oznaczenia takie przyjęto w książce), natomiast przekroje elementów budowlanych ‐ cyframi arabskimi. • Wysokości liter i cyfr opisujących przekroje powinny być równe 2‐ krotnej wysokości liczb wymiarowych na danym rysunku. Oznaczanie przekroju (np. • 1) umieszcza się nad odpowiednim rysunkiem {bez podkreślania). Krawędzie przekrojów elementów i obiektów budowlanych rysuje się linią grubą, natomiast wszystkie widoczne krawędzie (zarysy) ‐ linią cienką.
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE PRZEKROJÓW
25
• Rys. 2‐12. Przedstawienie otworu na rzucie
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE PRZEKROJÓW
26
• Rys. 2‐13. Oznaczenie elementu leżącego przed płaszczyzną przekroju lub powyżej niej.
A‐A
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE PRZEKROJÓW
27
• Przekroje poziome budynku wykonuje się na takiej wysokości od podłogi danej kondygnacji, aby pokazać charakterystyczne szczegóły i przedstawić w sposób najbardziej czytelny funkcję użytkową pomieszczenia. • Zazwyczaj przekroje te wykonuje się tuż nad dolną krawędzią otworów okiennych (by pokazać otwory okienne i drzwiowe znajdujące się w ścianach). • Jeżeli np. w stropie występuje otwór, należy go przedstawić na rzucie, oznaczając w widoku linią cienką ciągłą (rys. 2‐12), a gdy otwór znajduje się powyżej płaszczyzny przekroju, przedstawia się go zgodnie z rys. 2‐13. • Płaszczyznę przekroju pionowego należy prowadzić tak, aby pokazać jak najwięcej charakterystycznych części budynku. Gdy na tym samym przekroju trzeba pokazać kilka fragmentów nie leżących w jednej płaszczyźnie, stosuje się łamaną linię przekroju ( przekrój A‐A na rys. 2‐10).
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE PRZEKROJÓW
28
29
pbud.blogspot.com
• Zgodnie z normą[23] rzuty i przekroje elementów lub obiektów budowlanych można „urywać" (rys. 2‐14), oznaczając urwanie linią falistą cienką lub linią ciągłą zygzakową wychodzącą poza zarys przedmiotu na długość 2‐4 mm, albo ograniczając kreskowanie do nie narysowanej linii prostej. • Rzuty elementów długich można „skracać” opuszczając ich część środkową. „Przerwanie” elementu zaznacza się linią falistą cienką linią ciągłą zygzakową lub doprowadzając kreskowanie {p. 2.6.7) do nie narysowanej linii prostej (rys. 2‐ 15). • Zazwyczaj „urywanie” i „przerywanie” elementów i obiektów budowlanych rysuje się linią ciągłą zygzakową.
pbud.blogspot.com
Urywanie przekrojów
30
pbud.blogspot.com
Urywanie przekroj贸w
31
pbud.blogspot.com
Urywanie przekroj贸w
32
33
pbud.blogspot.com
pbud.blogspot.com
Ucięcie wiązara stalowego
34
35
pbud.blogspot.com
• W przypadku cyklicznie powtarzających się elementów rozmieszczonych na prostej albo okręgu lub rozmieszczonych symetrycznie, można narysować tylko jeden z nich, a pozostałe zaznaczyć osiami na linii punktowej cienkiej (rys. 2‐16a).
pbud.blogspot.com
PRZEDSTAWIANIE SYMETRII PRZEDMIOTÓW
36
• W przypadku rysowania elementów konstrukcyjnych symetrycznych, należy pokazywać je w zakresie ograniczonym do płaszczyzny symetrii, uzupełniając rysunek schematem całej konstrukcji (w mniejszej podziałce). Schemat umieszcza się nad zredukowanym rysunkiem konstrukcji (rys. 2‐16b).
pbud.blogspot.com
PRZEDSTAWIANIE SYMETRII PRZEDMIOTÓW
37
•
pbud.blogspot.com
PRZEDSTAWIANIE SYMETRII PRZEDMIOTÓW
38
Symetrię przedmiotów należy oznaczać linią punktową cienką przeciągniętą poza obrys przedmiotu (rys. 2‐16b). Przedmioty symetryczne względem jednej płaszczyzny symetrii można przedstawić jako pół widok lub półprzekrój rysując dwie równoległe krótkie kreski (linią ciągłą cienką) na końcach osi symetrii (rys. 2‐16b).
pbud.blogspot.com
PRZEDSTAWIANIE SYMETRII PRZEDMIOTÓW
39
• Podobnie ‐ rysując elementy konstrukcyjne wieloprzęsłowe ‐ należy uprościć rysunek przez przerwanie i pomijanie przęseł powtarzalnych, a nad rysunkiem umieścić schemat całej konstrukcji. Wymiarując taki rysunek, podaje się liczbę przęseł (rys. 2‐16c)
pbud.blogspot.com
PRZEDSTAWIANIE SYMETRII PRZEDMIOTÓW
40
pbud.blogspot.com
Przekroje bi symetryczne
41
pbud.blogspot.com
Przekroje mono i mono symetryczne
42
pbud.blogspot.com
Przekroje asymetryczne
43
• W przypadku cyklicznie powtarzających się elementów rozmieszczonych na prostej albo okręgu lub rozmieszczonych symetrycznie, można narysować tylko jeden z nich, a pozostałe zaznaczyć osiami na linii punktowej cienkiej (rys. 2‐16a). • Symetrię przedmiotów należy oznaczać linią punktową cienką przeciągniętą poza obrys przedmiotu (rys. 2‐16b). Przedmioty symetryczne względem jednej płaszczyzny symetrii można przedstawić jako półwidok lub półprzekrój rysując dwie równoległe krótkie kreski (linią ciągłą cienką) na końcach osi symetrii (rys. 2‐16b). • W przypadku rysowania elementów konstrukcyjnych symetrycznych, należy pokazywać je w zakresie ograniczonym do płaszczyzny symetrii, uzupełniając rysunek schematem całej konstrukcji (w mniejszej podziałce). Schemat umieszcza się nad zredukowanym rysunkiem konstrukcji (rys. 2‐16b).
pbud.blogspot.com
W przypadku cyklicznie powtarzających się elementów
44
pbud.blogspot.com
•
Podobnie ‐ rysując elementy konstrukcyjne wieloprzęsłowe ‐ należy uprościć rysunek przez przerwanie i pomijanie przęseł powtarzalnych, a nad rysunkiem umieścić schemat całej konstrukcji. Wymiarując taki rysunek, podaje się liczbę przęseł (rys. 2‐16c).
45
46
pbud.blogspot.com
• Kład miejscowy należy umieszczać na widoku przedmiotu (jeżeli to nie pogorszy czytelności rysunku), a jego zarys rysować linią ciągłą cienką [23]. • Kład przesunięty należy umieszczać poza rzutem przedmiotu, a zarys rysować linią ciągłą grubą [23]. • Kład umieszcza się na osi zgodnej z położeniem płaszczyzny przekroju, blisko rzutu przedmiotu lub w innym położeniu (z podaniem kierunku rzutowania i jego oznaczeniem literowym). Powierzchnie kładów kreskuje się, a gdy pola przekroju są wąskie ‐ zaczernia. Kłady przekrojów wykonuje się najczęściej na rysunkach kratownic*.
pbud.blogspot.com
Kłady
47
pbud.blogspot.com
KĹ‚ady miejscowe
48
pbud.blogspot.com
KĹ‚ad domku
49
pbud.blogspot.com
KĹ‚ad domku
50
pbud.blogspot.com
KĹ‚ad 1
51
pbud.blogspot.com
KĹ‚ad 2
52
53
pbud.blogspot.com
• W razie konieczności powiększenia rysunku obrazującego szczegół przedmiotu (w celu odpowiedniego odwzorowania wszystkich jego elementów) rysuje się dany fragment przedmiotu w zwiększonej podziałce (rys. 2‐18). • Zgodnie z normą [23] szczegół przedmiotu należy ograniczyć na rysunku podstawowym okręgiem (linią cienką) i oznaczyć na linii odniesienia wielką literą. • Takie samo oznaczenie literowe podaje się nad odpowiednim powiększeniem szczegółu przedmiotu z podaniem podziałki powiększenia. • Wszystkie elementy projektu, które nie zostały jednoznacznie przedstawione na rzutach, przekrojach i widokach, należy uzupełnić rysunkami detali, np. gzymsu, sposobu zabezpieczenia tarasu itp. • Odpowiednią czytelność rysunków detali najczęściej zapewniają podziałki 1:20, 1:10,1:5 i 1:2,
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE SZCZEGÓŁÓW I DETALI
54
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE SZCZEGÓŁÓW I DETALI
55
pbud.blogspot.com
OZNACZANIE SZCZEGÓŁÓW I DETALI
56
57
• Oznaczanie graficzne ogólne bez uwzględnienia rodzaju materiału realizuje się poprzez kreskowanie (rys. 2‐19 i 2‐ 20a). • Na przekrojach o dużym polu powierzchni dopuszcza się fragmentaryczne nanoszenie oznaczeń graficznych tylko w pobliżu linii przedstawiającej zarys lub krawędź przedmiotu. Jeżeli na rysunku budowlanym nie ma wątpliwości, że dany rzut jest przekrojem, to zwyczajowo zamiast kreskowania pole przekroju obwodzi się linią grubą (rys. 2‐20b). • Norma [26] dopuszcza podcieniowanie pola przekroju, co jest często stosowane w rysunkach konstrukcji żelbetowych (rys. 2‐20c). • W przypadku wąskich przekrojów (o szerokości na rysunku mniejszej niż 2 mm) przekroje można zaczerniać (rys. 2‐20d).
pbud.blogspot.com
Oznaczenie przekrojów
58
โ ข
pbud.blogspot.com
Oznaczenie przekrojรณw
59
•
• Tylko obwiednia grubą linią
pbud.blogspot.com
Oznaczenie przekrojów
60
• Rys. 2‐22‐ Oznaczanie pola przekroju elementów za pomocą linii kreskowania: • a) prowadzenie linii kreskowania przekroju pod kątem 45°, 30° lub 60° do krawędzi lub osi symetrii elementu [26], • b) konsekwentne prowadzenie linii kreskujących przekroje elementów znajdujących się na danym arkuszu rysunkowym, • c) sposoby prowadzenia linii kreskowania przekrojów lub kładów dwóch lub więcej stykających się części przedmiotu [26]
pbud.blogspot.com
Oznaczenie przekrojów
61
pbud.blogspot.com
Oznaczenie przekroj贸w
62
pbud.blogspot.com
Oznaczenie przekroj贸w
63
pbud.blogspot.com
Widok mostu
64
pbud.blogspot.com
Widok z g贸ry (rzut)
65
pbud.blogspot.com
Przekrój B‐B
66
pbud.blogspot.com
Przekrój C‐C
67
68
pbud.blogspot.com
Oznaczenie graficzne materiałów
69
• Na długich i wąskich przekrojach oraz na kładach oznaczenia graficzne można nanosić tylko na ich końcach i w pobliżu krawędzi otworu (rys. 2‐21 a). • W przypadku przekrojów i kładów, których szerokość na rysunku jest mniejsza niż 2 mm, zaczernia się płaszczyzny przekrojów złączonych elementów, rozsuwając je minimalnie do optycznie widocznej przerwy (rys. 2‐21 b). • Jeżeli zachodzi potrzeba rozróżnienia rodzajów materiałów na przekrojach, to stosuje się oznaczenia graficzne podane w tabl. 2‐6 [5] lub oznaczenia rodzajów materiałów wg normy [26] (tabl.2‐7).
pbud.blogspot.com
Oznaczenie graficzne materiałów
70
• Norma [26] dopuszcza stosowanie oznaczeń graficznych materiałów nie ujętych w tabl, 2‐7, pod warunkiem zamieszczenia w polu arkusza rysunkowego odpowiednich objaśnień. • Kreskowanie wykonuje się z zachowaniem jednakowej odległości między równoległymi liniami kreskowania na wszystkich przekrojach i kładach tej samej części, rysowanych w tej samej podziałce. • Linie kreskowania powinny być nachylone pod kątem 45* (w lewo lub w prawo) do linii przedstawiającej charakterystyczne zarysy lub krawędzie przedmiotu bądź do jego osi symetrii (rys. 2‐22a), • Gdy linie kreskowania nachylone pod kątem 45°mają to samo nachylenie co zarys, krawędź lub oś symetrii, należy przyjąć kąt nachylenia 30° lub 60° (rys. 2‐22a).
pbud.blogspot.com
Oznaczenie graficzne materiałów
71
• Norma [26] dopuszcza stosowanie oznaczeń graficznych materiałów nie ujętych w tabl, 2‐7, pod warunkiem zamieszczenia w polu arkusza rysunkowego odpowiednich objaśnień. • Kreskowanie wykonuje się z zachowaniem jednakowej odległości między równoległymi liniami kreskowania na wszystkich przekrojach i kładach tej samej części, rysowanych w tej samej podziałce. • Linie kreskowania powinny być nachylone pod kątem 45* (w lewo lub w prawo) do linii przedstawiającej charakterystyczne zarysy lub krawędzie przedmiotu bądź do jego osi symetrii (rys. 2‐22a), • Gdy linie kreskowania nachylone pod kątem 45°mają to samo nachylenie co zarys, krawędź lub oś symetrii, należy przyjąć kąt nachylenia 30° lub 60° (rys. 2‐22a).
pbud.blogspot.com
Oznaczenie graficzne materiałów
72
• Przekroje lub kłady elementów narysowanych na danym arkuszu można oznaczać liniami kreskowania nachylonymi pod jednakowym kątem, wynoszącym 45° w odniesieniu do linii obramowania arkusza rysunkowego (rys. 2‐22b). Kreskowanie przekrojów lub kładów dwóch lub więcej stykających się części powinno się różnić nachyleniem w lewo łub w prawo albo odległością między liniami kreskowania (ewentualnie linie kreskowania jednej części należy przesunąć w stosunku do drugiej), co pokazano na rys. 2‐22c.
pbud.blogspot.com
Oznaczenie graficzne materiałów
73
74
• Istotą rysunku technicznego jest prawidłowe odwzorowanie elementu i jego zwymiarowanie (podanie liczbowych wartości określających wymiary elementu lub jego części). • Wymiarując element, należy dbać o jednokrotne podawanie niezbędnych danych w sposób jednoznaczny i optymalny. Poziom szczegółowości (liczba wymiarów i opis) rysunku dostosowuje się do etapu opracowania dokumentacji technicznej i do rodzaju rysunku. • Tak więc na schematach rozmieszczania elementów i rysunkach zestawieniowych należy podawać wymiary podstawowe (np. wymiary siatki projektowej), natomiast na rysunkach roboczych elementów lub szczegółów ‐ wymiary niezbędne do jednoznacznego i dokładnego odtworzenia elementu w rzeczywistości
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie elementów
75
โ ข .
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie elementรณw
76
โ ข .
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie elementรณw
77
โ ข .
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie elementรณw
78
โ ข .
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie elementรณw
79
โ ข .
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie rzutรณw
80
โ ข .
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie rzutรณw
81
• Wymiarowanie i opisywanie elementów wykonuje się za pomocą linii wymiarowych, pomocniczych linii wymiarowych, znaków ograniczenia, liczb i symboli (rys. 2‐ 23). Ogólne zasady wymiarowania rysunków omawiają normy [43] oraz [44].
pbud.blogspot.com
Wymiarowanie elementów
82
• Linie wymiarowe kreśli się linią cienką ciągłą, w miarę możliwości na zewnątrz obrysu przedmiotu i zawsze równolegle do wymiarowanej długości. Linie wymiarowe zakończone są znakami ograniczenia. • Odstęp między równoległymi liniami wymiarowymi powinien być jednakowy (rys. 2‐23) i nie mniejszy niż 7 mm, natomiast odstęp między linią wymiarową a linią zarysu nie powinien być mniejszy niż 10 mm i zależny od podziałki rysunku oraz od posiadanego miejsca. Linie wymiarowe nie powinny się przecinać. • Należy też unikać przecinania linii wymiarowych pomocniczymi liniami odniesienia i innymi liniami, • Pomocnicze linie wymiarowe rysuje się linią ciągłą cienką przeciągając je 4 mm poza odpowiadające im linie wymiarowe. • Są one zazwyczaj przedłużeniem wymiarowanych krawędzi elementu (rys. 2‐23). W rysunku budowlanym dopuszcza się niedoprowadzenie pomocniczej linii wymiarowej do linii zarysu, a w razie przedstawienia zarysu przedmiotu linią cienką, nie należy jej doprowadzać do zarysu przedmiotu
pbud.blogspot.com
Linie wymiarowe
83
• Znaki ograniczenia ‐ kreski lub groty (zaczernione bądź niezaczernione), oznaczenie początku linii wymiarowej ‐ rysuje się na przecięciu się linii wymiarowych z liniami wymiarowymi pomocniczymi. • Kształty znaków ograniczenia powinny być zgodne z rys. 2‐24 oraz proporcjonalne do wielkości rysunku. • Wymiarując element zaleca się stosować jeden rodzaj znaku ograniczenia właściwy dla rodzaju rysunku. • W rysunku budowlanym najczęściej stosuje się kreski o grubości takiej jak grubość linii wymiarowych. • Gdy na wspólnej linii wymiarowej brak jest miejsca na groty, dopuszcza się zastąpienie grotów kreskami lub kropkami (z wyjątkiem pozycji skrajnych) ‐ rys 2‐25 Jako znaków ograniczania na schematach statycznych nie należy stosować grotów, gdyż strzałka oznacza siłę skupioną
pbud.blogspot.com
ZNAKI OGRANICZENIA
84
• Rys. 2‐24. Znaki ograniczenia: a) kreski, b) początek linii wymiarowej, c) groty zaczernione oraz groty
• Rys. 2‐25. Zastąpienie grotów Kropkami lub kreskami w razie braku miejsca na groty
pbud.blogspot.com
ZNAKI OGRANICZENIA
85
• Unie odniesienia rysuje się linią cienką ciągłą (rys. 2‐26) i wykorzystuje np. do bezpośredniego opisu rysunku, opisania pozycji obliczeń itp. • Sposoby oznaczania części składowych elementu za pomocą linii odniesienia podaje norma [28]. Opisywanie wymiarów boków prostokąta realizuje się linią odniesienia zakończoną grotem (w pierwszej kolejności podaje się wymiar boku, którego dotyka strzałka linii odniesienia). Unie odniesienia stosuje się także wtedy, gdy skala rysunkowa uniemożliwia opisanie i wymiarowanie elementu na liniach wymiarowych. • Na liniach odniesienia oznacza się także rzędne poziomów. Odniesione do poziomu zerowego budowli* (rys. 2‐27) wartości rzędnych poziomów podaje się w metrach z dokładnością do trzech miejsc po przecinku.
pbud.blogspot.com
Linie odniesienia
86
• Wszystkie liczby wymiarowe na całym arkuszu rysunkowym powinny mieć tę samą wysokość, zależną od formatu arkusza. Umieszcza się je nad linią wymiarową, w miarę możliwości w pobliżu jej środka, lub nad linią odniesienia. Inne sposoby umieszczania liczb wymiarowych przedstawione są w normie [43]. • Liczby wymiarowej nie powinno się przecinać żadnymi liniami. • Linie kreskowania, osie symetrii i linie zarysu należy przerwać w miejscu występowania liczby wymiarowej (rys. 2‐28a, b). • W przypadku wymiarów ustawionych szeregowo, liczby wymiarowe można umieszczać na przemian nad i pod linią wymiarową lub nad linią odniesienia (rys. 2‐28c). • Zależnie od nachylenia linii wymiarowych, liczby wymiarowe wpisuje się w sposób umożliwiający ich odczytanie od dołu lub od prawej strony rysunku (rys. 2‐28d).
pbud.blogspot.com
Liczby wymiarowe
87
• Wszystkie liczby wymiarowe na całym arkuszu rysunkowym powinny mieć tę samą wysokość, zależną od formatu arkusza. Umieszcza się je nad linią wymiarową, w miarę możliwości w pobliżu jej środka, lub nad linią odniesienia. Inne sposoby umieszczania liczb wymiarowych przedstawione są w normie [43]. • Liczby wymiarowej nie powinno się przecinać żadnymi liniami. • Linie kreskowania, osie symetrii i linie zarysu należy przerwać w miejscu występowania liczby wymiarowej (rys. 2‐28a, b). • W przypadku wymiarów ustawionych szeregowo, liczby wymiarowe można umieszczać na przemian nad i pod linią wymiarową lub nad linią odniesienia (rys. 2‐28c). • Zależnie od nachylenia linii wymiarowych, liczby wymiarowe wpisuje się w sposób umożliwiający ich odczytanie od dołu lub od prawej strony rysunku (rys. 2‐28d).
pbud.blogspot.com
Liczby wymiarowe
88
pbud.blogspot.com
Linie odniesienia
89
Rys. 2‐27. Oznaczanie rzędnych poziomów: a) rzędne poziomów w rzucie poziomym, b) rzędne poziomów na przekroju lub w widoku, c) oznaczenie bazy ‐ poziomu zero (grot o kącie 9CT, w połowie zaczerniony), d) podanie wysokości bazy ‐ poziomu zero
pbud.blogspot.com
Oznaczenia rzędnych
90
• W razie podania liczby wymiarowej niezgodnej z wymiarami liniowymi rysunku wykonanego w danej podziałce, należy tę liczbę podkreślić (rys. 2¬28e). Gdy na rysunku występują elementy różniące się między sobą tylko niektórymi wymiarami, należy je przedstawić na jednym rysunku elementu, a wymiary wpisać w odpowiedniej liczbie wariantów, oznaczając je nawiasami (rys. 2‐28f), lub wszystkie warianty wymiarów podać w tabelce (rys. 2‐28g). •
pbud.blogspot.com
Liczby wymiarowe
91
pbud.blogspot.com
Liczby wymiarowe
92
• Wymiary liniowe (podawane w mm lub m) opisywane są liczbami wymiarowymi bez podawania jednostki miary, gdy na tym samym arkuszu rysunkowym wszystkie są jednego miana, np. w mm. Jeżeli trzeba podać wymiary w innych jednostkach miary niż większość wymiarów na danym arkuszu rysunkowym lub wszystkie wymiary są podane w innych jednostkach niż mm lub m, to przy tych liczbach wymiarowych podaje się jednostki miary. Rysunki podające informacje o usytuowaniu obiektów wymiaruje się w m z dokładnością do dwóch miejsc po przecinku. • Rzuty budynków, rysunki konstrukcji budowlanych, rysunki architektoniczne należy wymiarować w mm lub w m. W książce wymiary na rysunkach podano w mm, z wyjątkiem rys. 3‐1, gdzie wymiary podano w m. • Dotychczas rysunki architektoniczno‐budowlane wymiarowano zwyczajowo w cm, jednak prace Polskiego Komitetu Normaliza‐ cyjnego zdążają w kierunku ujednolicenia wymiarowania rysunków architektoniczno‐budowlanych z rysunkami konstrukcyjnymi, tzn. do wymiarowania ich w mm,
pbud.blogspot.com
Liczby wymiarowe
93
• Istnieją jednak możliwości wykonania barwnych rysunków technicznych. Możliwości te wykorzystuje się rzadko z powodu uciążliwości użycia kilku kompletów sprzętu kreślarskiego (rapidografy lub isografya także ograniczonego dostępu do urządzeń kopiujących kolory. • Obecnie w technice barwnej sporządza się najczęściej rysunki poglądowe wykorzystując: • kolory czerwone (karmin, cynober, minia), • kolory pomarańczowe (żółty, chromowy ciemny), • kolory żółte (żółty chromowy jasny, ugier złoty, cytrynowy, gumigutta, umbra palona), • kolory zielone (zieleń jasna veronez, zieleń soczysta, zieleń ciemna szmaragdowa), • kolory niebieskie (błękit jasny kobaltowy, błękit ciemny ultramaryna, błękit ciemny paryski), • kolory fioletowe (fiolet ciemny, fiolet ametystowy), • kolory pochodne (brązowy, czerń, biały, srebrny, złoty).
pbud.blogspot.com
Rysunki w technice barwnej
94
• W rysunku technicznym budowlanym zastosowanie mają tylko niektóre z wymienionych kolorów: • umbra palona (grunt), • ugier (piasek), • błękit paryski (stal), • fiolet lub zieleń (beton), • cynober (cegła nowa ‐ projektowana), • rozwodniony karmin (cegła stara ‐ istniejąca), • karmin (materiały ceramiczne, cegła), • ugier złoty, żółty (izolacja termiczna), • gumigutta (projektowany element drewniany), • sjena paiona z grupy kolorów brązowych (istniejący element drewniany), • rozwodniony czarny tusz (wykopy i części budynku przeznaczone do rozbiórki).
pbud.blogspot.com
Rysunki w technice barwnej
95
• Na rysunku instalacyjnym poszczególne rodzaje przewodów można wyróżnić kolorami. Na przykład na rysunku instalacji c.o. poszczególne przewody, zależnie od rodzaju czynnika grzejnego (woda, para wodna) i jego parametrów, oznacza się następująco (dla wody ‐ temperatura do 115°C): • przewód zasilający ‐ karmin, • przewód powrotny ‐ niebieski, • przewód odpowietrzający lub napowietrzający ‐ sepia. • W technice barwnej sporządza się również tzw. plansze zbiorcze rysunku instalacyjnego, przedstawiające na danym podkładzie architektoniczno‐budowlanym (iub geodezyjnym) jednocześnie wszystkie rodzaje instalacji projektowanej lub istniejącej obiektu (wykreślane różnymi kolorami).
pbud.blogspot.com
Rysunki w technice barwnej
96
• Na rysunkach architektonicznych można prezentować elewacje w naturalnych, projektowanych kolorach. Malowanie (tzw. lawowanie) rysunków wykreślanych na brystolach wykonuje się odpowiednimi pędzlami stosując, za‐ leżnie od potrzeb, farby tempery lub plakatowe (kryjące), akwarele (nie kryjące ‐ po ich nałożeniu prześwituje tło rysunku) albo tusz kreślarski kolorowy, Lawowanie może być jednorodne lub o tonacji zmiennej, uzyskiwanej przez stopniowe rozwadnianie kładzionych kolejno części pigmentu.
pbud.blogspot.com
Rysunki w technice barwnej
97
• Zasadnicze normy rysunku technicznego budowlanego • PN‐EN ISO 3098‐0:2002 • Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo. Część 0: Zasady ogólne. • (Zamiast PN‐80/N‐01606) • PN‐EN ISO 3098‐2:2002 • Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo. Część 2: Alfabet łaciński, cyfry i znaki. • PN‐EN ISO 3098‐3:2002 • Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo. Część 3: Alfabet grecki. • PN‐EN ISO 3098‐4:2002
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
98
• Dokumentacja techniczna wyrobu. Pismo. Część 4: Znaki diakrytyczne i specjalne alfabetu • łacińskiego. • PN‐80/N‐01606 • Rysunek techniczny. Pismo. • PN‐EN ISO 4157‐1:2001 • Rysunek budowlany. Systemy oznaczeń. Część 1: Budynki i części budynków. • PN‐EN ISO 4157‐2:2001 • Rysunek budowlany. Systemy oznaczeń. Część 2: Nazwy i numery pomieszczeń. • PN‐EN ISO 5455:1998 • Rysunek techniczny. Podziałki.
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
99
• PN‐EN ISO 7519:1999 • Rysunek techniczny. Rysunki budowlane. Ogólne zasady przedstawiania na rysunkach • zestawieniowych. • PN‐B‐01025:2004 • Rysunek budowlany. Oznaczenia graficzne na rysunkach architektoniczno‐budowlanych. • (Zamiast PN‐70/B‐01025) • PN‐70/B‐01025 • Projekty budowlane. Oznaczenia graficzne na rysunkach architektoniczno‐budowlanych. • PN‐EN ISO 128‐20:2002 • Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 20:
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
100
• Wymagania podstawowe dotyczące linii. • (Zamiast PN‐82/N‐01616) • PN‐82/N‐01616 • Rysunek techniczny. Linie rysunkowe. • (Zamiast PN‐70/B‐01025 w zakresie p. 2.1.4.) . PN‐ISO 128‐23:2002 Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 23: Linie na rysunkach budowlanych. PN‐ISO 128‐30:2006 Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 30: Wymagania podstawowe dotyczące rzutów. PN‐ISO 128‐40:2006
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
101
Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 40: Wymagania podstawowe dotyczące przekrojów i kładów. PN‐ISO 128‐50:2006 Rysunek techniczny. Zasady ogólne przedstawiania. Część 50: Wymagania podstawowe dotyczące przedstawiania powierzchni na przekrojach i kładach. (Zamiast PN‐ISO 4069:1999) PN‐ISO 4069:1999 Rysunek budowlany. Oznaczanie powierzchni na przekrojach i widokach. Zasady ogólne. PN‐B‐01030:2000 Rysunek budowlany. Oznaczenia graficzne materiałów budowlanych. (Łącznie z normą PN‐ISO 4069:1999 zamiast PN‐70/B‐01030)
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
102
Projekty budowlane. Oznaczenia graficzne materiałów budowlanych. PN‐B‐01029:2000 Rysunek budowlany. Zasady wymiarowania na rysunkach architektoniczno‐budowlanych. (Zamiast PN‐60/B‐01029) PN‐60/B‐01029 Projekty architektoniczno‐budowlane. Wymiarowanie na rysunkach. PN‐82/N‐01614 Rysunek techniczny. Wymiarowanie. Zasady ogólne. (Zamiast PN‐60/B‐01029 w zakresie pp. 2.1, 2.2, 2.4, 2.11, 2.12, 2.16.4.)
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
103
PN‐ISO 129:1996 i PN‐ISO 129/Ak Rysunek techniczny. Wymiarowanie. Zasady ogólne. Definicje. Metody wykonania i oznaczenia specjalne. (Zamiast PN‐82/N‐01614 w zakresie zasad porządkowych, sposobów wymiarowania i uproszczeń wymiarowych) PN‐EN ISO 8560:2011 oryg. (zamiast PN‐ISO 8560:1994 i PN‐ISO 8560:1994/Ap1:1999) Rysunek techniczny. Rysunki budowlane. Przedstawianie modularnych wymiarów, linii i siatek.
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
104
PN‐EN ISO 5457:2002 Dokumentacja techniczna wyrobu. Wymiary i układ arkuszy rysunkowych. (Zamiast PN‐76/N‐01601 i PN‐80/N‐01612) PN‐76/N‐01601 Rysunek techniczny. Forma graficzna arkusza PN‐80/N‐01612 Rysunek techniczny. Formaty arkuszy PN‐EN ISO 9431:2011 oryg. (zamiast PN‐ISO 9431:1994) Rysunek budowlany. Części arkusza rysunkowego przeznaczone na rysunek, tekst i tabliczkę tytułową. PN‐EN ISO 7200:2007
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
105
Dokumentacja techniczna wyrobu. Pola danych w tabliczkach rysunkowych i nagłówkach dokumentów. (Zamiast PN‐ISO 7200:1994) PN‐ISO 7200:1994 Rysunek techniczny. Tabliczki tytułowe. PN‐86/N‐01603 Rysunek techniczny. Składanie formatów arkuszy. PN‐B‐01040:1994 Rysunek konstrukcyjny budowlany. Zasady ogólne. PN‐88/B‐01040 Rysunek konstrukcyjny budowlany. Zasady ogólne. PN‐88/B‐01041 (norma wycofana bez zastąpienia)
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
106
Rysunek konstrukcyjny budowlany. Konstrukcje betonowe, żelbetowe i sprężone. PN‐EN ISO 3766:2006 Rysunek budowlany. Uproszczony sposób przedstawiania zbrojenia betonu. PN‐EN ISO 7437:2011 oryg. (zamiast PN‐ISO 7437:1994 i PN‐ISO 7437:1994/Ap1:1999) Rysunek techniczny. Rysunki budowlane. Ogólne zasady wykonywania rysunków roboczych prefabrykowanych elementów konstrukcyjnych. PN‐EN ISO 4172:2011 oryg. (zamiast PN‐ISO 4172:19
pbud.blogspot.com
Normy PN i PN‐EN
107