Bedwinger tocht der tochten

Egbert Breedveld en de 11-stedentocht

Afgelopen 4 januari was het 40 jaar geleden dat de laatste Elfstedentocht werd verreden. Voor veel media aanleiding om er volop aandacht aan te besteden. De Papenacker kon niet achterblijven, zeker niet toen het de redactie ter ore kwam dat Spooldenaar Egbert Breedveld de legendarische tocht ooit ook volbracht had. Echter niet in 1997, maar in 1986.

Van marechaussee naar politie

De uit het Drentse Nieuw-Buinen afkomstige Egbert werd in 1950 geboren en groeide op in een tijd dat bijna jaarlijks geschaatst kon worden. Met een kanaal voor de deur werd de liefde voor de schaatssport hem als het ware met de paplepel in gegoten. Naast het dagelijkse schaatsen ook de kampioenschappen van school en voetbalclub en natuurlijk ook al wel eens een toertocht. Op een gegeven moment verliet hij Drenthe om in Apeldoorn een opleiding te gaan volgen bij de Marechaussee, waarna er diverse standplaatsen volgden. In 1974 besloot hij de politieopleiding in Lochem te gaan doen. In datzelfde jaar trouwde hij met z’n dorpsgenoot Lammie Haikens om vervolgens in Zwolle te gaan wonen. Bij beide opleidingen stond sport in hoog aanzien en ook aan schaatsen werd alle ruimte gegeven. Zodoende ging hij vaak in een politiebus, met een echte coach, op stap naar de kunstijsbaan in Deventer. Ook namen ze jaarlijks deel aan de politiekampioenschappen en mocht er sprake zijn van natuurijs, dan werd alles in het werk gesteld om aan toertochten deel te nemen. Vooral die laatsten smaakten naar meer.

Van Elfmerentocht naar Elfstedentocht

Noord-Overijssel was natuurlijk een ideale omgeving om te toeren, maar het echte, grote werk lag toch nog noordelijker met uiteindelijk de Elfstedentocht als ultieme doel voor ogen. Na jaren kwam in 1985 de tocht der tochten eindelijk weer in beeld. De laatste was in 1963 geweest, de barre tocht die later "de hel van het noorden" genoemd werd en gewonnen werd door de onlangs overleden Zwollenaar Reinier Paping. Helaas was Egbert geen lid van de Elfstedenvereniging,

Pier Karenbeld

• De route / stempelkaart van de Elfmerentocht van 1986 waardoor meedoen in 1985 uitgesloten was. Wel reed hij de 115 kilometerlange Elfmerentocht, ook niet te onderschatten. Een jaar later reed hij die weer, veertien dagen voor de volgende Elfstedentocht verreden zou worden. “Die Elfmerentocht was uitzonderlijk zwaar, ik was kapot en als de Elfstedentocht vlak daarna was geweest, had ik niet meegedaan.” Gelukkig was er voldoende tijd om te herstellen en zijn conditie weer op peil te brengen. Ondertussen liet hij niets aan het toeval over en was hij elke ochtend al heel vroeg, onder het schijnsel van de straatverlichting, in de weer op de stadsgracht. Maar er was nog een probleem, hij was nog steeds geen lid van de Elfstedenvereniging. Gelukkig maakte buurman Akkerman hem attent op het feit dat hij iemand kende die wel lid was, maar wegens ziekte niet kon meedoen. “Misschien kun jij op zijn kaart rijden.", iets wat toen nog kon. Zo kon hij uiteindelijk meedoen op het startbewijs van een zekere Jansen die op de Zalkerdijk in Zalk woonde. Bij elk startbewijs hoorde ook een bepaalde vertrektijd, maar helaas moest zijn straatgenoot veel eerder vertrekken dan hij. “Hij verwees me naar z’n broer, Tiemen Bijsterbos uit Wapenveld, die ongeveer dezelfde starttijd had als ik." Een pluspunt was ook nog dat de gebroeders Bijsterbos familie hadden in Leeu-

warden, zodat ze ook van een slaapplaats verzekerd waren. Van slapen kwam echter niet veel, want ze moesten al vroeg op stap. die vergeleken met de Elfmerentocht, met z’n open vlaktes, zonder publiek langs de kant, een makkie was. En alsof het niks was, wandelden we na aankomst nog drie kilometer terug naar ons slaapadres.” De wedstrijdtocht werd dat jaar voor de tweede keer op rij gewonnen door Evert van Benthem

Contact met het thuisfront

Voor de thuisblijvers was het natuurlijk een spannende dag. Terwijl we bij de beelden van 1997 voor het eerst wedstrijdrijder René Ruitenberg met een mobieltje op het ijs zagen, was contact met het thuisfront in 1986 nog absoluut onmogelijk. Het Algemeen Dagblad had daar toch iets op gevonden. Zijn vrouw had op een krantenpagina allemaal bonnetjes uitgeknipt met op elk bonnetje de tekst: “Ik ben zojuist ….. (naam van de stad) gepasseerd; wilt u voor mij met het thuisfront bellen om te zeggen dat het goed gaat.” Nauwkeurig voerde Lammie alle gege-

• Foto's van Egbert's deelname aan de elfstedentocht zijn er niet, wel van deelname aan de politieschaatskampioenschappen op de ijsbaan in Herfte. Egbert is op beide foto's de derde van rechts.

"Het begin van de tocht stelde mij niet erg gerust, want voor Sneek was ik al twee keer gevallen. Als dat zo doorgaat wordt het niet wat, dacht ik. Gelukkig ben ik daarna niet meer gevallen. Met z’n tweeen ging het fantastisch, we hadden ongeveer dezelfde slag en dezelfde drive en vrijwel moeiteloos vervolgden we onze tocht. Je werd onderweg als het ware gedragen door een feestvierende en juichende menigte die mee hoste op muziek van de dweilorkesten. Soms moesten we een paar stukjes klunen. Het was wel koud maar goed te doen. Tussen Harlingen en Bartlehiem hadden we de oostenwind goed tegen, maar toen we eenmaal bij de brug van Bartlehiem waren, wisten we: dit kan niet meer stuk. We deden precies 12 uur over de tocht van 200 kilometer, vens in op de diverse bonnetjes om die vervolgens in het heuptasje van haar man te stoppen. Egbert zag dat echter helemaal niet zitten: ”Daar begin ik niet aan, ik ga schaatsen.” Kennelijk veranderde hij de volgende dag van mening, zodat bij elke stad zo’n bonnetje afgegeven werd. Zo werd zijn vrouw die dag een keer of negen gebeld. Alleen werd ze ongerust toen ze vanuit Dokkum nog steeds niets gehoord had. Uitein-

• Het felbegeerde elfstedenkruisje Vanzelfsprekend is Egbert trots op het behaalde Elfstedenkruis. Zijn vrouw heeft er dan ook geen enkele moeite mee als hij zegt: “Het was de mooiste dag van m’n leven!”

• De deelnemerskaart van 1986 delijk kwam er van daar nog wel een telefoontje, maar toen was het al tien uur in de avond. Een zich verontschuldigende vrouw belde. Ze had feest gevierd, maar thuisgekomen gedacht: ”laat ik die mevrouw toch nog maar even bellen”. Maar toen had Egbert al laten weten dat hij in Leeuwarden was. Al met al een bewogen dag, ook voor het thuisfront. Natuurlijk was er op televisie volop aandacht besteed aan de tocht en hadden hun drie kinderen op de basisschool ook op de televisie mee kunnen kijken. Voor C-1000 kruidenier Hafkamp aan de Hogenkampsweg reden om elke Zwollenaar die het gehaald had te onthalen op een grote krentenwegge. Die werd, samen met een bos bloemen, als dank voor het startbewijs, naar Jansen op de Zalkerdijk gebracht. Een jaar later leek het er op dat er weer een Elfstedentocht verreden zou worden, maar op ’t laatst ging het net niet door. Wel bleef het schaatsen trekken. Als de kans zich voordeed, pakte hij nog een toertocht, meestal in Overijssel, mee. Graag had hij ooit de Oldambtrit in Groningen nog een keer willen rijden, maar helaas het kwam er niet meer van. Sinds 2001 wonen Egbert en Lammie aan de Oude Veerweg, weer tegenover een kanaal, de Willemsvaart. In 2009 was er eindelijk weer eens een periode met natuurijs, waarbij ook de Willemsvaart goeie schaatsmogelijkheden bood. Bij die gelegenheid maakte hij zich verdienstelijk als baanveger, als extra hulp van de op de woonboot wonende John Nooter die met professionele apparatuur een ijsbaan tevoorschijn toverde tot aan de IJsselallee. Natuurlijk bond Egbert zelf toen ook de schaatsen onder, want: “schaatsen verleer je nooit!”

Kaartclub Spoolde

De Kaartclub Spoolde organiseert iedere maand klaverjasavonden in het buurthuis. Iedereen is welkom en voor ons is een gezellige avond het uitgangspunt en er wordt bij ons niet met het mes op tafel gespeeld. De zaal is open vanaf 19.15 uur voor inschrijven. De inleg is € 5,- (koffie en thee staan klaar) en klokslag 19.45 uur gaan we beginnen met kaarten, dus wees op tijd. Er worden drie ronden gekaart en rond de klok van 23.00 uur wordt overgaan tot de gebruikelijke prijsuitreiking. Voor het seizoen 2022/2023 zijn de data, allemaal dinsdagen, ingepland. Zie hiervoor de activiteitenkalender verderop in dit blad. Heb je interesse om ook mee te kaarten? Kom gerust eens langs en speel mee. Tot in het buurthuis. Het bestuur: John Kroes (tel 06-15053976) Henk Vos en Frits Salverda