Ondernemen! Jaargang 18, september 2012, nr 5

opinieblad van jrg. 18 | nr 5 september 2012

Subsidiepot Veiligheid is leeg Hans Biesheuvel vraagt alleen stabiliteit Investeerders moeten bank overhalen Frans Nederstigt zit gelukkig in Rio

Financieel adviseurs leren klanten betalen

Net als u vindt ruim 96% * van uw klanten pinnen veilig.

Pinnen is veel meer dan alleen maar een service. Pinnen is ook voordeel op het gebied van kosten, acceptatie, groei en uiteraard veiligheid. Voor u en uw klanten. Immers, voor elke ondernemer is het bezit van contant geld minder veilig. Daarbij is pinnen klantvriendelijk.

Want uw klant gaat uiteraard ook liever met minder contanten over straat. Rabobank vindt dat al deze voordelen voor iedere ondernemer bereikbaar moeten zijn. Daarom hebben wij altijd een passende pinoplossing voor u.

Pinnen moet u wat opleveren.

Dat is het idee. *Bron: DNB, De veiligheid van Toonbankbetalingsverkeer

www.rabobank.nl/pinnen

Rabobank. Een bank met ideeĂŤn.

Altijd alles in eigen hand Optimaal multitasken met de Samsung Galaxy Tab 2

OPTIMALE MESSAGING Werken op de Galaxy Tab 2 zorgt voor naadloze synchronisatie met uw Exchange server voor e-mail, contactgegevens, agenda’s en taken. U kunt de instellingenvoor elk mobiel apparaat op afstand veranderen.

OPTIMALE BEVEILIGING Beveiliging zonder compromissen. U heeft mobiel toegang tot uw e-mail, agenda’s, contactgegevens en de door u gebruikte zakelijke applicaties zonder dat u zich zorgen hoeft te maken over de beveiliging, getuige onze FIPS 14-2 certificering.

Dankzij de perfecte aansluiting op de meest gebruikte Mobile Device Management producten kunt u mobiele apparaten zeer eenvoudig op afstand bekijken, controleren en beheren.

OPTIMAAL VERGADEREN Vergader terwijl u onderweg bent. Webconference- aanbieders zoals Cisco en Polycom maken het mogelijk om met uw Galaxy Tab 2 betrouwbaar en veilig conference calls te houden, zelfs in HD kwaliteit. Bekijk documenten of deel uw scherm met anderen en plaats tegelijkertijd live opmerkingen.

OPTIMALE BIZ APPS Neem onderweg de juiste beslissingen. Er zijn legio beschikbare Business Apps van Samsung’s partners met tools op gebied van bij voorbeeld CRM, ERP, BI en vele andere zakelijke oplossingen. Slimme analytische tools die professionals zoals u ondersteunen bij het nemen van belangrijke zakelijke beslissingen.

OPTIMAAL SAMENWERKEN Aan documenten werken, rapporteren, kosten goedkeuren en webinars bijwonen. Met remote desktop van bijvoorbeeld Citrix of VMware hebben uw medewerkers snel en on-demand toegang tot alle bestaande zakelijke toepassingen die al door uw bedrijf worden ondersteund. Vanaf elke tablet. Veilig en eenvoudig.

OPTIMALE CONNECTIVITEIT De verbeterde Wi-Fi en 3G verbindingen maken uw onderneming volledig mobiel. Uw medewerkers hebben

Optimale mobiele zakelijke toepassingen door de nauwe samenwerking

onderweg volwaardig toegang tot alle toepassingen en documenten die ze op dat moment nodig hebben.

met toonaangevende partners, zoals Polycom en Cisco. Naadloos synchroniseren met Exchange. En optimale beveiliging dankzij onder andere VPN. More possibilities on the go.

7” 7”

10 10.1” 0.1 1”

Weten hoe u de Samsung Galaxy Tab 2, net als Samsung smartphones, nog meer kunt inzetten voor uw onderneming? KIjk op www.samsung.com/nl/mobilebusiness

Inhoud 07

Alles over pensioenen in 349 seconden.

22

Ronde tafel

Financieel adviseurs krijgen geen provisie meer van banken en verzekeraars.

De betere kantoren zien dat als een kans om zich te onderscheiden. ‘En het is nog leuk ook.’

32 Thema

Nu banken de kredietkraan dichtdraaien, moeten ondernemers op zoek naar alternatieve financiering. Maar ook zulke geldschieters zijn voorzichtig geworden.

Als ondernemer heeft u het waarschijnlijk druk. Maar u wilt wel een goed pensioen voor uw werknemers regelen. Om u tijd te besparen hebben we daarom alles wat u wilt weten over pensioenen in een handig luisterboek gezet. Voor in de file, thuis op de bank of op weg naar een klant. Wanneer u wilt. In 349 seconden bent u helemaal op de hoogte.

Vraag Even het gratis luisterboek aan op www.centraalbeheer.nl/pensioen of bel ‘Even Apeldoorn’ (055) 579 8395.

36

Reportage Toen Eric Ezendam zijn bedrijf Eyes + more wilde uitbreiden, was de bank niet enthousiast. Een fikse injectie van investeringsfonds Vendis bracht daar verandering in.

08 44

OPINIE Hans Biesheuvel Ruud Koornstra

Actueel

14 Subsidiepot Veiligheid binnen vier maanden leeg.

Branchescan 16 Financieel adviseurs Provisieverbod, wantrouwen en de crisis schudden de branche van tussenpersonen compleet door elkaar.

18 Reportage Duurzaam ondernemen heeft voor financieel adviseurs een andere invulling dan voor andere sectoren. Of niet?

22 Rondetafelgesprek ‘De klant is veranderd. Hij vraagt tegenwoordig wat hij moet betalen en wanneer.’

Q&A 26 Hans Biesheuvel is al blij met stabiliteit.

ANALYSE

30 Web en wereld moeten elkaar aanvullen.

THEMA FINANCIERING 32 Inleiding Private investeerders trekken banken over de streep bij problemen met financiering.

36 Reportage Vroeger was de bank altijd bereid Eric Ezendam te helpen.

40 Expertpanel ‘Onze Bakker’ heeft te weinig eigen vermogen om groei te verwezenlijken.

STANDPLAATS 43 Frans Nederstigt moest in Rio leren omgaan met ‘jeitinho’.

ELKE MAAND

10 Start 11 Voorwoord 44 Colofon 46 MKB Informeert - inclusief een interview met minister Rosenthal

08 Hans Biesheuvel

Ik kies voor het mkb

D

e naderende verkiezingen beheersen het debat. Politieke partijen buitelen over elkaar heen met beloftes om de gratie van de kiezer te winnen.

Waar het echt om draait, daar hoor ik helaas nog te weinig over: hoe krijgen we de economie weer op gang. Consumenten houden de hand op de knip en dat is in veel sectoren voelbaar. Dat vertrouwen win je helaas niet terug met een sympathiek voorstel zoals het ongedaan maken van de langstudeerboete of stoer doen over het niet betalen van Europese boetes. Dat vertrouwen vraagt om doorpakken op een aantal structurele knelpunten.

fotografie Michel GrollĂŠ

In een open brief aan de lijsttrekkers heb ik daarom gevraagd om duidelijkheid. Ondernemers houden van klare taal. De politiek moet onzekerheid over bezuinigingen, de euro en de woningmarkt wegnemen.

Wij willen doen waar we goed in zijn: ondernemen met optimisme. Maar de regering moet het midden- en kleinbedrijf daar wel de kapstokken voor geven. Neem regels weg die alternatieve kredietverlening belemmeren. Houd je handen af van bestaande

hypotheken en stel ook geen grenzen aan de aftrek. Vergeet niet dat het pand voor veel ondernemers ook hun pensioen is. Nu we het toch over pensioen hebben. Ik pleit voor een ander realistischer systeem dan het huidige dat de opbrengst van pensioenfondsen moet bepalen. Een opzet die echte rendementen laat zien, waardoor pensioenfondsen lucht krijgen om hypotheken over te nemen van banken.

En die houden op hun beurt meer geld over voor kredietverlening aan bedrijven en burgers om te kunnen consumeren.

Stop ook met soebatten over steun aan eurolanden die hun economie op orde brengen, maar geef die garanties en red de euro. We verdienen er veel meer aan dan dat het ons in een worst case scenario kost. Onze export, het enige waar de economie nog op draait, kan niet zonder een gezamenlijke munt. Overtuig uzelf op Europaendefeiten.nl, een campagne van MKB-Nederland, VNO-NCW en LTO Nederland.

De cirkel is rond. Op 10 september gingen negen politieke hoofdrolspelers tijdens het Nazomerdebat van MKB-Nederland in discussie met elkaar en met de aanwezige ondernemers over meer groei door ondernemerschap. Rekent u er maar op dat ik ze, zo vlak voor de verkiezingsdag, flink aan de tand heb gevoeld.

U kunt via www.ondernemersstem.nl uitzoeken welk partijprogramma de focus legt op ondernemen en wie ondernemers de ruimte geeft om te innoveren. Dat zorgt voor een overheid die solide is en die uitgaven koppelt aan economische groei. Deze website is ook na de verkiezingen nog te raadplegen. Ik kies voor het mkb. En u?

Hans Biesheuvel Voorzitter MKB-Nederland

10 Start

Q&A

Editorial

Tom Janssen LANGER LUNCHEN

Het voltallige personeel van het voeg-, metsel- en renovatiebedrijf Koedooder BV uit Blokker is de afgelopen twee jaar terug naar school geweest. Directeur Marco Koedooder is trots op de 41 medewerkers die onlangs hun mbo-diploma haalden.

Waarom bent u hiermee begonnen?

‘Vooral om ons te onderscheiden.

Voegen wordt in de praktijk geleerd, maar het is een ambachtelijk vak.

Onze medewerkers kunnen dat nu aantonen. Koedooder is als een van de eerste gecertificeerd voor het werken aan monumenten. Door Fundeon, het kenniscentrum voor de bouw, zijn we ook voorgedragen als beste leerbedrijf.’

Wat heeft dit uw bedrijf gekost?

‘Opleiden kost scholingsgeld, materiaal en tijd. Een docent van het Radius College heeft de mensen begeleid. ‘s Winters, als het werk stil lag, kwam hij op de zaak theorie- en praktijkles geven en in de zomer ging hij bij de jongens op het werk langs.’

Bent u niet bang dat medewerkers nu overstappen naar een concurrent?

‘Nee, over het algemeen blijven de medewerkers ons trouw. We bieden prima arbeidsvoorwaarden en een prettige werksfeer. Sommige medewerkers zijn al meer dan veertig jaar in dienst. Juist zij vinden dat hun vak door deze opleiding de waardering krijgt die het verdient.’

Heeft u nog wel werk voor deze mensen?

‘Natuurlijk merken we de crisis in de bouw. De marges staan onder druk, maar toch redden we het met hard werken om onze omzet op peil te houden. Onze orderportefeuille is goed gevuld en we hebben tot het einde van het jaar genoeg opdrachten.’

BEDRIJFSRISICO’S Kleine bedrijven hebben weinig oog voor risico’s op de werkplek. Met de website checkjewerkplek.nl proberen MKB-Nederland, de vakbonden en de overheid ondernemers te helpen.

Onlangs is een campagne over de gevaren van snijden begonnen. Eerder werd gewezen op de risico’s van brand, agressie en tillen.

Recorddaling huizenprijzen De prijzen van koopwoningen zijn deze zomer acht procent gedaald vergeleken met vorig jaar. De daling deed zich in alle provincies voor en bij vrijwel alle typen.

De cijfers werden onlangs bekend gemaakt door het CBS. Een speciale animatie op de site van de onderzoeksinstelling geeft een verhelderend inzicht in de veranderingen per provincie door de jaren heen, vanaf 1996. De eerste jaren stijgen de huizenprijzen door het hele land sterk, tot er in juli 2003 voor het eerst een dipje te zien was in Noord-Holland. Daarna volgden korte dipjes elders in het land. Sinds 2009 gaat het echter over een breed front bergafwaarts, met juli 2012 als absoluut dieptepunt.

De prijzen liggen volgens het CBS nu ongeveer op hetzelfde niveau als in 2005. In 2008 noteerden de huizenprijzen de hoogste stand, maar daar zitten we inmiddels vijftien procent onder. Niet alleen de prijzen dalen, ook het aantal transacties loopt gestaag terug. De eerste zes maanden van dit jaar werden 66.000 woningen verkocht. Dat is drie procent minder dan in dezelfde periode vorig jaar. De huizenprijzen zijn in juli het sterkst gedaald in Friesland, waar de huizen 11,1 procent goedkoper zijn geworden dan een jaar eerder.

WERVEN OP FACEBOOK Sociale media zijn niet alleen belangrijk om vacatures op te zetten, maar ook om potentieel talent te ontdekken voordat er een vacature is. Volgens payroll-bedrijf ADT is op Facebook en Twitter niet alleen veel over kandidaten te vinden, maar kunnen potentiële werknemers via deze weg ook kennismaken met het bedrijf.

30%

Verandering huizenprijzen

juli 2003 12% of hoger

juli 2006 6 tot 12

3 tot 6

juli 2009 0 tot 3

0 tot -3

juli 2012 -3 tot -6

lager dan -6

Bron: CBS

VAN HET NEDERLANDS BBP wordt verdiend in de Europese Unie. Dat blijkt uit de brochure Nederland leeft van Europa, die onlangs werd uitgegeven door MKB-Nederland, VNO-NCW en LTO-Nederland.

Export naar EU-landen levert per jaar 120 miljard euro op, beleggingen in de EU zorgen voor nog eens zestig miljard.

fotografie Lex Draijer

Een kwartier langer lunchen is goed tegen overgewicht, beter voor de gezondheid en leidt tot minder verzuim en betere arbeidsprestaties. Dat zegt Veneca, de organisatie van de grote cateringbedrijven, die zich baseert op Brits onderzoek. In Europa nemen Nederlanders de minste tijd voor de lunch. Een derde luncht helemaal niet.

Stabiliteit DE POLITIEKE VERDEELDHEID in Nederland mag dezer dagen groter zijn dan ooit tevoren, over zeker een ding lijken alle partijen het eens te zijn: het belang van het midden- en kleinbedrijf. Nog nooit heb ik zoveel politici horen herhalen dat herstel van de Nederlandse economie uit deze hoek moet komen. In alle verwarring die er heerst bij de kiezers en in Den Haag is dat een hoopgevend signaal.

HERSTEL VAN DE ECONOMIE, en daarmee van de welvaart, hangt in grote lijnen af van het consumentenvertrouwen en internationale ontwikkelingen. Een nieuw kabinet zal alles in het werk moeten stellen om daar aan bij te dragen. Dat betekent dat er duidelijkheid moet komen over belangrijke punten als hypotheekrenteaftrek en dat politici alles op alles moeten zetten om de Europese Unie overeind te houden.

In een interview met Ondernemen! zegt voorzitter Hans Biesheuvel van MKB-Nederland dat hij natuurlijk geen stemadvies kan geven, maar hij bezweert dat Nederland op de allereerste plaats behoefte heeft aan stabiliteit. Daar is niets tegenin te brengen.

Partijen zijn het eens over het belang van het mkb

DAT BEGINT ERMEE dat de partijen die de komende maanden een nieuwe regering proberen te vormen, ervan doordrongen zijn dat ze nu eens de rit uitzitten. Niemand zit te wachten op nieuwe verkiezingen over een of twee jaar. Wankele ‘gedoogconstructies’ lijken mij geen goede zaak; partijen die besluiten er samen de schouders onder te willen zetten, moeten beseffen dat ze de anderen ook iets moeten gunnen.

HOPELIJK KOMT ALLE waardering die partijen zeggen te hebben voor het mkb terug in de volgende regeringsverklaring, en vooral ook in de maatregelen die een nieuw kabinet zal nemen. Overbodige regels schrappen, ook die door onafhankelijke toezichthouders worden gemaakt. Zorgen dat zelfstandige ondernemers ook in de praktijk een rol van betekenis kunnen spelen op het gebied van aanbestedingen. Ruimte bieden voor nieuwe initiatieven. Niet omdat ondernemers een belangrijke groep kiezers zijn, maar omdat ze voor banen zorgen. Voor welvaart.

René Bogaarts hoofdredacteur

11

start 13

Advies

JURIDISCH

Alternatief financieren Beste apps voor ondernemers Het aanbod van apps voor smartphones en tablets is gigantisch en groeit met de dag. Hier een selectie van de beste gratis apps voor ondernemers.

Safari in Afrika?

Bij Jambo Safari Club zijn de mogelijkheden eindeloos!

jambo.nl TEL: 020­2012740 I N F O @ JA M B O. N L

• KENIA • TA NZ A N I A • OEGANDA • SEYCHELLEN • MAURITIUS • MADAGASKAR • MOZAMBIQUE • ZAMBIA • BOTS WANA • NAMIBIË • ZUID-AFRIKA

Dè Afrika specialist!

privé reizen geheel conform uw eigen wensen

HPO Leadership Toolbox André de Waal maakte school met zijn onderzoek naar High Performance Organisaties (HPO’s). Een HPO presteert gedurende vijf tot tien jaar beter dan vergelijkbare organisaties. De Waal ontdekte dat er een aantal vaste kenmerken zijn die deze organisaties gemeen hebben. Hij schreef daarover een boek. Nu is er een app die toegang geeft tot informatie, cases, ideeën en video’s omtrent de kenmerken van succesvolle HPO’s. tinyurl.com/cp6euwa Roambi Een erg slimme app voor de iPad die zakelijke data uit verschillende bronnen (zoals SAP, Google Docs en zelfs andere apps) op een overzichtelijk wijze samenbrengt en visualiseert. Het bedrijf achter Roambi ontwikkelde ook een app waarmee gebruikers van Powerpoint of keynote slides een eigen app kunnen bouwen. Klinkt ingewikkeld, is het niet. www.roambi.com WebEx voor tablets Handige app van Cisco voor video conferencing. Dankzij stemherkenning worden deelnemers die aan het woord zijn prominenter in beeld gebracht. Video en audio zijn van hoge kwaliteit. www.webex.com

ONDERNEMERS WILLEN ONDERNEMEN. Maar in deze barre economische tijden is het binnenhalen van kredieten door de strengere regelgeving en de strikte eisen van kredietverstrekkers steeds moeilijker.

Iets wat veel ondernemers in allerlei branches inmiddels hebben ondervonden.

EEN VEEL GEHOORDE KLACHT is dat financieel gezonde bedrijven hierdoor belemmerd worden in hun groei en dat heeft weer gevolgen voor de werkgelegenheid. Het is dus logisch dat ondernemers op zoek gaan naar alternatieve manieren om kapitaal aan te trekken. Factoring is zo’n alternatieve financieringsvorm en ik zie de laatste jaren veel aanvragen van ondernemers hiervoor binnenkomen.

ook zorgt voor het incasseren van de vordering. De ondernemer op zijn beurt betaalt de factoringmaatschappij hiervoor een vergoeding.

ZO ZAG IK ONLANGS een aanvraag voorbij komen van een ondernemer die een bedrijf had overgenomen.

Hij verwacht dit jaar een omzet van 550.000 euro te draaien met een licht verlies, maar hoopt in 2013 met winst te draaien. Het omzetniveau is een goed beginpunt voor deze onderneming, maar de ondernemer heeft wel werkkapitaal nodig om in te kunnen kopen. Het probleem is dat zijn onderneming gezien de grootte moeite heeft om een krediet te krijgen.

Factoring bood deze ondernemer uitkomst.

DE GROTE VRAAG IS of factoring voor ieder bedrijf een oplossing is.

Het antwoord is eenvoudig: ‘ja’. Voor ondernemers met een goedgevulde orderportefeuille, kredietwaardige debiteuren, duidelijke leveringsvoorwaarden en goed gedocumenteerde levering kan factoring een uitkomst zijn. Zeker in deze slechte economische tijden kan factoring een oplossing zijn voor de cashbehoefte bij ondernemers en direct daaraan gekoppeld de toekomst van die ondernemingen.

WAT IS FACTORING? Bij factoring worden de uitstaande facturen overgenomen door een factoringmaatschappij, waardoor de ondernemer direct de beschikking over zijn geld krijgt. De ondernemer verkoopt dus zijn uitstaande vorderingen. De debiteur moet vervolgens aan de factoringmaatschappij betalen, die

Bert van der Goes DAS Factoring

14 Actueel

15

Run op beveiligingssubsidie In krap vier maanden is de subsidiepot voor de regeling Veiligheid Kleine Bedrijven leeg. Negenduizend ondernemers vroegen subsidie aan voor een veiligheidsscan, waardoor de bodem in zicht is.

tekst René Bogaarts / illustratie Bas van der Schot

Om bedrijfscriminaliteit tegen te gaan, heeft de overheid sinds 2009 een subsidiepotje voor onafhankelijke advisering en het nemen van beveiligingsmaatregelen. Dit jaar was daarvoor negen miljoen euro beschikbaar. Ondernemers krijgen driehonderd euro voor de scan en de overheid vergoedt verder de helft van de kosten voor maatregelen, tot een maximum van zevenhonderd euro. Nadat negenduizend ondernemers zich meldden, was het geld dus zo goed als op.

‘Jammer’, zegt secretaris Els Prins van MKB-Nederland, die deze regeling in haar portefeuille heeft, ‘want de belangstelling van de ondernemers is groot. Deze regeling is een goede manier om criminaliteit te voorkomen. En goedkoop ook, omdat de kosten in geen verhouding staan tot de kosten van opsporing, vervolging, berechting, gevangenis en resocialisatie. Met eenvoudige middelen zou de overheid heel veel

geld kunnen besparen.’ Het verbaast haar dan ook dat er een miljoen minder subsidie beschikbaar was dan de voorgaande jaren.

ONBEKEND POPULAIR De regeling wordt uitgevoerd door Agentschap NL, onderdeel van het Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie. Hoewel de regeling geen grote bekendheid geniet in ondernemerskringen, was de subsidiepot voor de scan volgens een woordvoerder al op 28 juni leeg. Bij Agentschap NL gaan ze er vanuit dat al die ondernemers ook een beroep zullen doen op de subsidie voor de te nemen maatregelen.

‘Met eenvoudige middelen kan de overheid veel geld besparen’

Erik Eerhart, een van de deskundigen die is belast met de advisering van ondernemers, heeft daar ook geen enkele twijfel over. Ook al gaat het maar om een subsidie van maximaal duizend euro, ondernemers worden juist daardoor over de streep getrokken. ‘Veel ondernemers hebben al in hun hoofd wat voor maatregelen ze willen treffen, aangespoord door bijvoorbeeld de verzekering. Ze kloppen toch bij mij aan, omdat ze gehoord hebben dat ze op die manier subsidie kunnen krijgen.’

BOERENVERSTAND Gelukkig voor Eerhart en zijn collega’s kunnen zij vrijwel alle ondernemers ook nog andere tips geven. Voorgaande jaren moesten ondernemers voor de scan verplicht een eigen bijdrage betalen van vijftig euro, maar dat is dit jaar afgeschaft. De meeste adviseurs hanteren nu een tarief tussen de driehonderd en 350 euro.

Het blijkt vaak uiterst simpel om

de veiligheidssituatie te verbeteren.

Eerhart adviseerde onlangs een boer om eerst de rotzooi op zijn eigen erf eens op te ruimen, omdat rondslingerend materiaal criminelen aantrekt.

Veel boeren hebben de laatste jaren last van diefstal, met name van OostEuropeanen die uit zijn op onderdelen en landbouwgereedschap. In het filmpje op de website die speciaal voor de regeling in het leven is geroepen, www.stavoorjezaak.nl, vertelt snackbarhouder Ronald Nijman dat hem niet alleen werd geadviseerd om boven de kassa een extra camera te hangen, maar ook om de voortdurend openstaande achterdeur dicht te houden en zo ongewenste bezoekers buiten te houden. Het plaatsen van een deurdranger was afdoende, een investering van een paar tientjes.

Ondanks de vaak voor de hand liggende oplossingen zijn ondernemers volgens Eerhart erg geholpen met de tips die hij en zijn collega’s geven.

‘Als ik de deur uitga, zegt iedereen

dat hij er veel aan heeft gehad.’

Eerhart en de andere adviseurs helpen de ondernemers ook bij het aanvragen van de subsidie en het vervolgtraject.

ONAFHANKELIJK ADVIES De meerwaarde van de regeling Veiligheid Kleine Bedrijven komt volgens Prins voornamelijk, omdat de adviseurs van Agentschap NL onafhankelijk zijn. ‘Omdat de regeling vrij onbekend is, komen ondernemers vaak meteen bij commerciële partijen terecht. Maar als je advies vraagt bij een camera-specialist, dan weet je zeker dat die de installatie van camera’s zal aanraden. Datzelfde geldt voor een elektronica-specialist’, zegt ze. Eerhart, die zijn werk voor Agentschap NL combineert met een baan als duurzaamheidsadviseur, heeft moeten aantonen dat hij geen zakelijke belangen heeft op terreinen die met zijn advies te maken hebben, zoals cameraverkoop,

beveiliging of e-diensten.

Het is merkwaardig dat ondernemers, die allemaal behoefte hebben aan onafhankelijk advies, zich laten leiden door de duizend euro subsidie. Het komt volgens Eerhart zelden voor dat ondernemers buiten de subsidieregeling bij hem aankloppen. In veel gevallen worden ondernemers door bedrijven uit de beveiligingsbranche op het bestaan van de subsidieregeling gewezen. Als de subsidiepot leeg is, zien Eerhart en zijn collega’s het advieswerk op het gebied van beveiliging onmiddellijk stilvallen.

Een woordvoerder van Agentschap NL stelt dat de subsidie bedoeld is om ondernemers het laatste duwtje te geven om aandacht aan hun veiligheid te besteden. Op de vraag of er niet meer geld beschikbaar moet komen, antwoordt hij retorisch: ‘Wie heeft er nog geld over?’ De subsidieregeling, hoe goedkoop en succesvol ook, is kennelijk ook aan bezuinigingen onderhevig. <

16 Branchescan Financiële dienstverleners

17

Forse daling rendement assurantiekantoren

Aantal kantoren

2007 2008 2009 2010 2011 6067 5920 5588 5333 5110 bron: AFM

omzet in euro’s gem. rendement gem. salaris dir/eig.

410.277 54.965 86.195

434.894 65.400 83.608

408.800 60.345 78.215

429.240 73.244 57.082

380.270 23.860 49.986 bron: Bureau D&O

istock

Goede raad is duur Scherpere regelgeving, imagoschade en de economische crisis maken het leven van de adviessector zuur. De sector moet zijn heil zoeken in toegevoegde waarde en verbreding van de diensten.

Toch lijkt een koude sanering onvermijdelijk.

tekst Jos Leijen

Internet en automatisering zagen de poten weg onder de stoel van de professionele adviseur. Accountants, administrateurs, assurantietussenpersonen, organisatieadviesbureaus, belasting- en financieel adviseurs proberen allemaal een boterham te verdienen door ondernemers en in sommige gevallen particulieren bij te staan met goede raad. Maar hun potentiële klanten zitten daar steeds minder op te wachten. Wie het hoofd boven water wil houden, moet zich onderscheiden, toegevoegde waarde bieden.

Neem de accountants. Al sinds het vierde kwartaal van 2009 keldert de omzet. Het tweede kwartaal van 2011 liet een lichte opleving zien, maar uiteindelijk liep de omzet ook in dat jaar met 0,9 procent terug. En in 2012

gaat het nog slechter. ING verwacht voor dit jaar een omzetdaling van drie procent.

Voorzitter Dirk ter Harmsel van de NBA ziet twee oorzaken voor de kwakkelende markt. Door de crisis letten ondernemers meer op hun kosten.

Daarnaast kan de ondernemer dankzij eenvoudige boekhoudpakketten en internetboekhouden steeds meer zelf doen. Daardoor blijft er minder administratief werk over voor de accountant.

FUSIEGOLF De NBA is een programma gestart – MKB-accountant 2020 – om haar leden bewust te maken van de veranderingen en hen te prikkelen na te denken over de toekomst. ‘De accountant moet meer adviseur worden dan admi-

nistrateur. Dat vraagt andere vaardigheden. In plaats van geschiedschrijven moet hij zijn klanten adviseren over de toekomst op basis van actuele cijfers en ontwikkelingen.’

De afgelopen jaren zijn veel kantoren gefuseerd om de nieuwe uitdagingen aan te kunnen. Van 2008 tot begin 2012 waren er 89 fusies, overnames en nieuwe samenwerkingsverbanden.

De grote vier (Deloitte, KPMG, Ernst & Young en PWC) zijn goed voor een kwart van de omzet. Toch blijft de accountancy bij uitstek een kleinschalige bedrijfstak. Vooral onder de mkbkantoren zitten veel bedrijven met één of enkele werkzame personen.

FAILLIETE KLANTEN De administratiekantoren die zijn aangesloten bij NOAB ondervinden

deels dezelfde problemen, vertelt directeur Michel Hamer. ‘Veel leden zien hun klantenkring slinken door een toenemend aantal faillissementen.

Soms zijn ze daar zelf ook de dupe van. Een voordeel is dat onze leden vaak andere tarieven hanteren en hun kosten goed beheersen. Ze zitten meestal niet in glimmende kantoren op A-locaties.’ Vooral kleine kantoren krijgen het zwaar, vreest hij. ‘Het inboekwerk verdwijnt grotendeels. Om mee te kunnen, moeten administratiekantoren behoorlijk investeren in software, bijvoorbeeld in een module voor Standard Business Recording. Hiermee worden financiële gegevens één keer verwerkt, waarna de benodigde informatie kan worden opgeroepen voor bijvoorbeeld de Belastingdienst, de Kamer van Koophandel en de bank.

Aan de ene kant minder werk voor de administrateur, maar wel hogere kosten. De kunst is om als kantoor iets te doen met de gegevens die vrijkomen.’

Hamer ziet kansen voor de bedrijven, maar daar moeten ze wel in investeren. ‘Je moet je onderscheiden. En dat is niet eenvoudig. Soms lijken administratiekantoren te denken dat ze er wel wat pensioenadvies en HRMadvies bij kunnen doen. Maar dat gaat niet zomaar; daar zijn al adviseurs voor.

Ik denk wel dat de administrateur veel meer op de adviesfunctie moet gaan zitten. Hij moet zijn positie als sparringpartner en vertrouwenspersoon benutten, bijvoorbeeld met veel kennis over de branche van zijn klanten.

Dat vraagt naast zijn vakmanschap ook ondernemersgeest.’

Maar ook als ze zich richten op economisch en bedrijfsadvies, zal de weg niet met goud geplaveid zijn. Volgens ABN Amro hebben economische adviesbureaus hun omzet in 2011 met 2,1 procent zien dalen. Tegelijk is

afgelopen jaar het aantal bureaus wel gegroeid, met maar liefst 11,5 procent tot 66.950 bureaus. Bijna negentig procent hiervan zijn eenmansbedrijven. Het lijkt erop dat veel adviseurs die elders hun baan op de tocht zagen staan, als zzp’er zijn begonnen. De administrateur heeft in deze krappe markt wel het voordeel dat er al een relatie met de klant bestaat.

OVERBODIGE SCHAKEL Een andere categorie adviseurs die de markt ingrijpend ziet veranderen, is de groep van assurantietussenpersonen en financieel adviseurs. Zij krijgen vanaf 1 januari 2013 te maken met een verbod op provisie voor ingewikkelde financiële producten, zoals hypotheken en levensverzekeringen. Ze moeten hun kosten doorberekenen aan hun klanten. Dat heeft fikse gevolgen, zowel voor de klant als de adviseur.

Daarnaast hebben tussenpersonen een imagoprobleem. Veel verzekerden maken geen onderscheid tussen de verzekeraar en de tussenpersoon. Zij houden de tussenpersoon medeverantwoordelijk voor uitwassen, zoals de woekerpolissen. Financieel journaliste Erica Verdegaal kwalificeerde de tussenpersoon in NRC Handelsblad als een ‘dure en overbodige schakel’. Half Nederland voelt zich bedrogen door zogenoemd onafhankelijk advies, de veel te hoge tarieven en mensen kunnen veel beter terecht op internet, zo vatte Verdegaal samen.

Joerie van Looij van branchevereniging Adfiz ziet echter wel degelijk

Half Nederland voelt zich bedrogen door onafhankelijk advies

kansen voor onafhankelijke financieel adviseurs. Die moeten dan wel transparant maken wat ze doen en tegen welke prijs. En ze zullen moeten bewijzen dat ze iets toevoegen. Volgens hem kunnen ze dat. ‘Hoe vaak sluit je een hypotheek of een levensverzekering af? Zelf een goede vergelijking maken op internet is ingewikkeld. Een goede adviseur heeft daar de kennis voor. Die kan bovendien helpen om het product in te passen in een afgewogen financieel plan.’

TRANSPARANT ADVIES Zelfs voor relatief eenvoudige producten als schadeverzekeringen ziet Van Looij een rol voor de tussenpersoon. ‘Als je schade hebt, is het vaak een heel gedoe om de juiste uitkering te krijgen. De tussenpersoon kan optreden als inkoper voor de klant om het juiste product te selecteren, maar ook als belangenbehartiger van die klant. Het gaat er niet om producten te verkopen, maar om de beste oplossing te vinden voor de klant en risico’s te managen. Niet alles hoeft met financiële producten opgelost te worden.’

Adfiz hamert op de noodzaak van een gelijk speelveld voor onafhankelijke adviseurs en adviseurs van banken en verzekeraars. De adviseurs moeten hun kosten direct of maximaal in enkele termijnen factureren bij de klant. Banken moeten dat ook doen, en de reële kosten van advies doorberekenen, vindt Van Looij. ‘Als de klant geconfronteerd wordt met de werkelijke kosten van de bankmedewerker, zal hij concluderen dat hij bij de onafhankelijke adviseur beter af is.

Die is niet gebonden aan één leverancier en hoeft zijn inkomen niet uit de verkoop van producten te halen. Dat levert een beter advies op.’ <

18 Branchescan Financiële dienstverleners

Reportage

19

Uurtje-factuurtje Als provisie over een half jaar wordt verboden, zijn financieel adviseurs voor hun inkomen rechtstreeks afhankelijk van hun klanten. Eenhoorn in Amsterdam maakte die omslag ruim tien jaar geleden. ‘We verkopen geen producten, maar advies.’

tekst Jos Leijen / fotografie Mark van den Brink

De koffie wordt geserveerd in trechterbekers, naar model van de hunebedbouwers van 3000 voor Christus. ‘Goede raad = duurzaam’, lees je na een paar slokken aan de binnenzijde. Eenhoorn Financieel Advies is gespecialiseerd in vermogensen pensioenadviezen en financiële planning. Duurzaamheid staat daarbij voorop. Het bedrijf werd dertig jaar geleden opgericht om te voorzien in een vraag naar ‘groene’ financiële adviezen. Het is een kind van de tijd.

Triodos Bank werd twee jaar eerder opgericht.

Sinds juni 2012 houdt Eenhoorn kantoor aan de statige Amsterdamse Keizersgracht. Niet in een glimmend kantoorpand, maar in de Groene Bocht, een verzamelgebouw voor duurzame bedrijven. Met diverse groene voorzieningen, zoals een biogasgestookte huiscentrale die elektriciteit opwekt en de restwarmte benut om water te verwarmen. ‘Eenhoorn is hier op zijn plaats, zo tussen geestverwante ondernemingen’, vindt Pieter Landkroon.

Eenhoorn heeft haar kantoor op de derde etage, maar adviseurs Martin Vooijs (37) en Pieter Landkroon (59) geven voor het gesprek de voorkeur aan de picknicktafel in de zonnige achtertuin. De vogels kwetteren en

in de verte klinkt het geluid van spelende kinderen bij een crèche.

INTERNETKNAL Landkroon kwam in 1996 in contact met Eenhoorn. Hij was destijds organisatieadviseur met belangstelling voor groen beleggen. Een uitgebreid gesprek met oprichter Otto Munters mondde uit in een uitnodiging om bij het bedrijf te komen werken.

Landkroon, in het bezit van het staatspraktijkdiploma bedrijfsadministratie, waagde de sprong, volgde een opleiding tot financieel planner en trad toe als vennoot.

Het was een goede periode voor financieel adviseurs. Eenhoorn had in die tijd zijn maximale omvang, met acht werknemers. ‘Het had wel een zekere dynamiek’, kijkt Landkroon terug. ‘Ik was veel tijd kwijt aan het managen van de boel, terwijl mijn ambitie meer lag bij het adviseren van klanten en hen te helpen om een goede financiële planning te maken.’

‘Als struisvogelprojecten nu voorbij komen, passen we liever’

Hij werd op zijn wenken bediend toen enkele jaren later de internetzeepbel met een luide knal uit elkaar klapte. Het aantal klanten liep terug en het personeelsbestand kromp mee. ‘Toen hebben we het wel even moeilijk gehad. Maar we hebben ons hersteld. We werken nu met drie adviseurs, één medewerker voor administratieve ondersteuning en een freelancer die af en toe bijspringt.

Wat mij betreft een mooie omvang.

Het gaat niet om groei, maar om het zo goed mogelijk adviseren van onze klanten.’

OPVOLGING Vooijs is sinds 1 januari 2011 vennoot bij Eenhoorn. Hij is sinds 1998 actief in de financiële advisering. In dat jaar begon hij samen met een compagnon een advieskantoor voor hypotheken en verzekeringen in Katwijk. ‘Ik wilde me graag verdiepen en volgde daarom in 2008 een opleiding Life Planning. Daarbij wordt een koppeling gelegd tussen geld en emotie.

Wat zijn je dromen? Wat kun je doen om die te realiseren? Bij die opleiding leerde ik Pieter kennen.’

Landkroon en zijn medevennoot Kees Zewald zagen in Vooijs een geschikte opvolger. Dat zou twee jaar later zijn beslag krijgen.‘Voor mijn gevoel was >

Martin Vooijs en Pieter Landkroon

20 Branchescan

21 aard van de werkzaamheden. Toch kan de adviseur niet al het werk doorberekenen. ‘Als ik vijf declarabele uren op een dag maak, knijp ik mijn handen dicht’, zegt Vooijs. ‘Vaak heb je veel werk dat je nergens kwijt kunt. Verzekeraars zijn fors aan het bezuinigen op personeelskosten en doen hun werk minder goed. Dat betekent voor ons vaker nabellen en dingen uitzoeken.’

ik in Katwijk wel klaar, het bedrijf liep (en loopt) prima en richt zich vooral op starters op de woningmarkt. Ik was op zoek naar meer uitdaging in mijn werk. Mijn compagnon heeft mij uitgekocht, en zo kon ik me bij Eenhoorn inkopen.’ Zewald (65) heeft inmiddels afscheid genomen, Landkroon blijft nog even om Vooijs bij te staan. Hij zal binnen niet al te lange tijd ook vertrekken.

‘Er is genoeg te doen’, zegt Vooijs.

‘We hebben de huisstijl vernieuwd en we zijn bezig met een nieuwe website. Dat is een belangrijk instrument om klanten te werven en contact met onze klanten te onderhouden. Verder hebben we onlangs de pensioenportefeuille overgenomen van Ideële Verzekeringen, een collega-bedrijf dat net als wij financieel advies aan duurzaamheid koppelt.’ Vanwege de uitbreiding van de regelgeving op het gebied van pensioenen legt hij zich toe op schadeverzekeringen.

SCHEIDINGSPLANNER Eenhoorn biedt haar klanten drie diensten: pensioenen, financiële planning en begeleiding bij echtscheiding. De echtscheidingen zijn aan het pakket toegevoegd toen Vooijs het bedrijf kwam versterken.

Eenhoorn is franchisenemer van de Scheidingsplanner, een formule die is gespecialiseerd in advisering rond echtscheiding.

‘Van de problemen rond scheiding gaat tachtig procent over geld’, weet Vooijs. ‘Mensen besluiten uit elkaar te gaan, maar vervolgens moeten er allerlei financiële zaken geregeld wor-

den. Als je daar goede oplossingen voor weet te vinden, kun je een deel van de pijn wegnemen en voorkomen dat een toch al verstoorde relatie verder ontspoort. Het zijn vaak heel intensieve en emotionele gesprekken.’

Echtscheidingen zijn goed voor ongeveer een kwart van de omzet van ongeveer drie ton. Het overige werk komt voor veertig procent van bedrijven en voor zestig procent van particulieren. Eenhoorn heeft in totaal zo’n drieduizend klanten. Bij de bedrijven gaat het veelal om pensioenvoorzieningen die de werkgever voor zijn medewerkers regelt via Eenhoorn. Soms zijn dat bedrijven die zelf ook expliciet groen of duurzaam zijn, maar vaak ook zijn het ondernemers die het belangrijk vinden dat de premie duurzaam wordt belegd.

VERKEERDE IMPULSEN Bij de particuliere klanten ziet Landkroon een groeiend aantal relatief jonge mensen die om advies komen vragen. ‘De financiële crisis en alle slechte berichten over de pensioenfondsen hebben duidelijk invloed.

Vroeger dacht iedereen dat het wel goed zat met het pensioen dat je opbouwde via je werkgever. Inmiddels weten we dat het een schijnzekerheid

‘Tot 2000 was de teruggave van provisie zelfs een economisch delict’

was. Steeds meer mensen nemen zelf het heft in handen en willen weten waar ze aan toe zijn en hoe ze hun inkomen voor later kunnen aanvullen.’

Eenhoorn is in 1982 begonnen voor advisering over duurzame spaar-, beleggings- en verzekeringsproducten. Tot 2000 kreeg het bedrijf zijn inkomsten vooral via provisie van de verzekeraars. ‘Ik vond dat van het begin af aan raar’, vertelt Landkroon. ‘Er was geen relatie tussen het werk wat je er aan had en de verdiensten. Dat geeft verkeerde impulsen en brengt je in de verleiding om niet het beste product voor de klant te adviseren, maar het product waar je het meeste aan verdient. Maar we konden niet anders. Tot 2000 was het zelfs een economisch delict als je provisie teruggaf aan de klant.’

Na 2000 gooide Eenhoorn het roer om. Als een van de eerste in het land ging het bedrijf een uurtarief in rekening brengen aan de klant. Eventuele provisie van de verzekeraar werd in mindering gebracht op de factuur.

Daarnaast introduceerde Eenhoorn een service-abonnement. Tegen een vaste vergoeding per maand voert het kantoor hiervoor bepaalde werkzaamheden uit en kunnen klanten bellen met vragen. ‘Op die manier is voor iedereen duidelijk wat we doen en waar de kosten zitten’, zegt Vooijs. ‘Een nadeel is wel dat de klant de kosten in één keer voor zijn kiezen krijgt, terwijl dat vroeger verdween in een opslag op de premie. Maar de gewenning is goed verlopen.’

Anno 2012 staat dat tarief op 95 tot 150 euro per uur, afhankelijk van de

COWBOYS Klanten van Eenhoorn zijn vaker geïnteresseerd in een maatschappelijk verantwoorde bestemming dan in een maximaal rendement. Duurzaam ondernemen en duurzaam beleggen gaan overigens goed samen met een acceptabel financieel rendement, betogen Vooijs en Landkroon. Toch gaat het soms ook mis, erkent Landkroon. ‘Wij hebben destijds klanten gewezen op de mogelijkheid om te

beleggen in houtplantages. Dat leek een mooi alternatief: milieuvriendelijk en een mooi rendement. Maar al gauw bleek dat er veel cowboys tussen zaten. Daar hebben we wel van geleerd. Als we nu weer struisvogelprojecten of vanillekwekerijen langs zien komen, passen we liever.’

Van de woekerpolisaffaire hebben de meeste klanten van Eenhoorn weinig last gehad. De meeste pensioenklanten hebben hun premie belegd in het Holland Groen Rentefonds of het Triodos Meerwaardefonds. Beide garanderen een rendement van drie procent. ‘Natuurlijk hadden we graag een hoger rendement gezien, maar in deze tijden ligt de nadruk meer op zekerheid dan op een maximaal rendement.’

Eenhoorn krijgt haar klanten vooral via andere klanten. Het bedrijf is wars van grote campagnes. ‘Het huidige klantenbestand kunnen

we goed bedienen’, zegt Vooijs.

‘Nieuwe klanten hebben we graag, maar we willen onze bestaande klanten voldoende aandacht geven. Daar zitten nog wel mogelijkheden.’ Zo stuurde Eenhoorn rond de verhuizing een pakketje rond naar alle klanten met het aanbod voor een half uur telefonisch Financial Life Planning advies. MKB Cursus & Training Vooijs en Landkroon streven naar Blad: Ondernemer een objectief advies. ‘We volgen 1/2 liggend 175x117 permanent educatie om onze kennis op peil te houden. Het gaat erom dat we een passend advies leveren. Wat passend is, hangt af van de individuele situatie. Dat betekent dat je heel goed moet luisteren naar de klant.

Vervolgens adviseren we producten die flexibel en begrijpelijk zijn, zodat de klant kan switchen als dat nodig is.

Ons advies is volledig onafhankelijk.

We verkopen geen producten, maar advies. Daar ligt onze expertise.’ <

Arbeidsrecht na de start

ADVERTENTIE Algemeen management Arbeidsvoorwaarden leidinggeven Debiteurenber Effective Leiding Financieel Basisken FinancieelKlantgericht denken en handelen Klantgericht verko Doelgericht, krachtig en Marktgericht Klantvriendelijk telefoneren Liedinggeven en motiveren Communiceren Middle management Notuleren Beter leidinggeven. leidinggeven kunt uOnderhan delen Personeelsgesprekkeneffectief Personeelsmanagement Presenteren Dat motiveert!

SuccesvolUw Telefonisch verkopen Vakantierege echt leren. medewerkers en lingen Gedragscodes Langer werken Leeftijds terugdringen van verzuim Time Management Train de trainer Verkoop en acquisitie Werving selectie uw bedrijf varen daar welen bij. gemeen management Arbeidsvoorwaarden Coachend leidinggeven Debiteurenbeheer Kies voor een praktijkgerichte, Effective Leiding Financieel Basiskennis Financieel management Klantgericht denken no-nonsense cursus telefoneren of trainingLie en handelen Klantgericht verkopen Klantvriendelijk dinggeven en motiveren Marktgericht Communiceren Middle management die bij uPersoneelsgesprekken past.

Notuleren Onderhandelen Personeelsma nagement Presenteren Succesvol Telefonisch verkopen Algemeen management Arbeids orwaarden Coachend leidinggeven Debiteurenbeheer Effective Leiding Financieel Basiskennis Financieel management Klantgericht denken en handelen Klantgericht verkopen Klantvrien delijk telefonerenLiedinggeven telefonerenLiedinggeven en motiveren Marktgericht Communiceren Wat je vandaag leert, pas je morgen toe! Onderhandelen Middle management Notuleren Personeels Personeelsmanagement Presenteren Cursusplaatsen door heel Nederland.

Ook maatwerk voor groepen gesprekken Succesvol Gedragsco en incompany. MKB Cursus & Training Telefonisch is CEDEO-erkendverkopen en de partnerVakantieregelingen www.mkbct.nl Langer werken Leeftijds terugdringen van verzuim Time Manage van MKB-Nederland voor bedrijfsopleidingen.

(015) 219 13 90 • info@mkbct.nl ment Train de trainer Verkoop en acquisitie Werving en selectiesie en overname Bestuurder Achterban Medezeggenschap Informatie- en initiatief MR

OffertesResul

taatgericht vergaderen

Arbeidsrecht Doorgroeien na de start

OffertesResultaatgericht vergaderen

na de start

vergaderen

Arbeidsrecht Doorgroeien

OffertesResultaatgericht

OR

22 Branchescan Financiële dienstverleners

Ronde Tafel

23

Monopoliegeld is niet meer

De regels voor financieel adviseurs veranderen razendsnel.

Klanten zoeken op internet naar de goedkoopste aanbiedingen.

Overleven is alleen weggelegd voor creatieve ondernemers.

Het verbod op provisie bij ingewikkelde producten betekent het einde van de zelfstandige financieel adviseurs.

De stelling leidt tot hilariteit. ‘Als we daar ‘ja’ op zouden antwoorden, was dit gesprek snel afgelopen’, beaamt

Aikens, terwijl hij de kring rondkijkt.

‘Maar toch: hoe kijken jullie tegen dat verbod aan?’

‘Er zal een tweedeling komen. Echt advies zal nog maar voor een beperkte groep klanten interessant zijn’, zegt Swart. ‘Wie in een simpele situatie verkeert, zal niet snel meer advies vragen. Door de regelgeving blijft namelijk een beperkt aantal producten over. Je ziet nu al dat de meeste banken alleen de bankspaarhypotheek aanbieden, die lijkt op de oude annuïteitenhypotheek. Er is een trend naar simpelheid en dan heb je minder advies nodig. Klanten met een ruimer inkomen daarentegen, met eigen vermogen, zoals zelfstandig ondernemers, zullen wel advies willen. En daar zullen ze ook voor willen betalen.’

Van der Linden: ‘Je hebt een financieel adviseur nodig voor drie dingen: dingen waar je de kennis niet voor hebt en dus niet kán, dingen die je niet wílt, zoals bijvoorbeeld admini-

‘Dankzij het provisieverbod krijg je relatie met klant’ Coen van Ham

stratie en tenslotte voor het inkoopkanaal, omdat de adviseur dingen kan leveren die je nodig hebt. In het verleden deden we dat ook allemaal, maar we wisten altijd dat het ergens wel betaald zou worden. Dat laatste verandert. Betalen gaat richting klant.

Als hij iets niet kán, zal hij ons nodig blijven hebben. Als hij iets niet wíl, zal hij een nieuwe afweging maken. Daar zal het een en ander veranderen. Maar goed, er zijn nog steeds reisbureaus terwijl iedereen hun trucje op internet ook zelf kan doen.’

Als Aikens tegenwerpt dat het wel erg op simpel product-denken lijkt, valt de derde gast, Van Ham, zijn collega’s bij. ‘Vroeger waren we vooral distributiekanaal. Maar in het nieuwe businessmodel komt dienstverlening voorop te staan. Transparantie, zichtbaar maken waarvoor een klant betaalt, hoort daarbij. Klanten maken dan de afweging of ze het zelf doen óf bij mij aankloppen om ze uit de brand te helpen of om iets te doen waar ze zelf geen zin in hebben.’ Van der Linden merkt wel dat advies over werknemersverzekeringen en pensioenen tegenwoordig toch vaak al niet meer wordt gegeven, omdat niemand het wil betalen. ‘Sociaal gezien is dat geen goede zaak. De politiek komt daar langzaam maar zeker ook achter.’ >

tekst René Bogaarts / fotografie Marcel Bakker

Natuurlijk is het een cliché dat je bedreigingen als kansen moet zien. Maar de deelnemers aan het rondetafelgesprek over financieel adviseurs zien écht kansen. Als tijdens de discussie een kloof wordt gesignaleerd tussen de korte horizon van polissen en de langjarige relatie met de klant, lacht Onno Swart, partner van het Amsterdamse kantoor Reijn & partners, dat de nieuwe regelgeving ook voordelen heeft. Coen van Ham, directeur van Kettlitz Wulfse uit Nieuwegein noemt het ‘mooi dat je daardoor een directe relatie met je klant krijgt, los van product of verzekeraar’. En Roger van der Linden van het Zuid-Limburgse Van der Linden Adviesgroep merkt op dat veel ondernemers het er moeilijk mee hebben. ‘Maar het is leuk om er als ondernemer mee bezig te zijn’.

Gespreksleider Jan Aikens, eigenaar van de gespecialiseerde nieuws- en kennissite Findinet, heeft weinig moeite om de deelnemers aan de praat te krijgen.

24 Branchescan

Coen van Ham (47) is sinds 2007 als directeur en aandeelhouder verbonden aan Kettlitz Wulfse. Het 120 jaar oude kantoor heeft vijftig medewerkers en is voornamelijk actief op de zakelijke markt.

Van Ham werkte eerder vijftien jaar bij Aegon.

25

Onno Swart (45) begon in 2009 met zijn oud-werkgever het kantoor Reijn & Partners.

Het Amsterdamse kantoor telt zeven medewerkers, onder wie vier adviseurs. De klanten zijn voor het grootste deel particulieren.

Nu het onderscheid tussen advisering en productaanbod is vervallen, is advies een product geworden. Is dat wel te vermarkten?

Hoewel Van Ham in eerste instantie bevestigend reageert, blijkt Aikens toch een lastig punt te hebben aangesneden: onmiddellijke betaling. ‘We hebben nu meer focus op klantgroepen’, zegt Van Ham. ‘Als we een collectief pensioen regelen, doen we dat op fee-basis. Ondernemers blijken dat uitstekend te snappen. Maar aan de andere kant van het spectrum ligt dat inderdaad anders. Advies bij de expiratie van lijfrentepolissen kost grosso modo tussen de vierhonderd en twaalfhonderd euro. Terwijl de provisie voorheen voor een lijfrente werd versleuteld in de premie of de uitkering, moeten ze hier het geld meteen apart aan ons betalen. Daar hebben mensen een veel groter probleem mee.’

‘Terwijl het waarschijnlijk goedkoper is’, vult Van der Linden aan.

Swart: ‘Dat is nou precies die voorlichting waar het aan ontbroken heeft. In de b2b-markt zijn ondernemers gewend om te betalen als ze iets vragen.

‘Het hele systeem hing van bonussen aan elkaar’ Onno Swart

Roger van der Linden (41) rolde na zijn studie bedrijfseconomie in het familiebedrijf. Eind jaren negentig nam hij het samen met zijn zus over. Het kantoor met vijftien personeelsleden heeft veel ondernemers en particulieren als klant.

Maar particulieren dachten er niet over na. Voor hen waren de kosten van het advies een soort monopoliegeld.’

‘Daarom is de transitie in de hypotheekmarkt ook zo gemakkelijk gegaan’, zegt Van der Linden. ‘De kosten moeten wel door de klant betaald worden, maar die worden meegefinancierd, uitgesmeerd over de hele looptijd. Aan de andere kant zie ik toch wel dat de markt echt veranderd is.

De klant vraagt tegenwoordig meteen wat hij moet betalen en wanneer.’

Als Swart zegt dat adviseurs moeten leren meteen uit te leggen wat ze voor hun klanten doen, en dat die dan doorgaans wel bereid zijn daarvoor te betalen, merkt Van der Linden op.

‘Maar het gaat ook om de vraag hoe ik dat mijn medewerkers vertel. Ze snappen het wel, maar er is nog een hele slag te maken. Wij hebben het kantoor drie dagen dicht gedaan om hier met ze over te praten.’

Een abonnementensysteem is een goed alternatief voor betaling op basis van provisie.

‘Dat is prima denkbaar’, zegt Van Ham. Swart merkt op dat hij er al mee experimenteert. ‘Wij doen dat met name bij financiële planning, waarbij iemand een jaarlijkse of tweejaarlijkse review krijgt. Dat begint met een nulmeting en uitleg waar iemand staat als hij zestig of 65 is. Maar ja, de omgeving verandert, mensen veranderen,

Jan Aikens (68) werkte 35 jaar bij het Verzekeringsblad. Jarenlang was hij hoofdredacteur van het toonaangevende magazine. Na zijn pensionering richtte hij de onafhankelijke nieuws- en kennissite Findinet op.

en daarom past die review goed in een abonnement. Ik heb wel gemerkt dat je die afspraken ook moet nakomen, en moet monitoren. Je kunt wel een datum in de agenda prikken, maar het gaat om een wisselwerking. Klanten moeten vertellen als er iets veranderd is. Maar of het bij schadeverzekeringen werkt? Dan zeggen klanten misschien dat ze wel twee uur willen betalen als het nodig is.’

‘Het kan ook in varianten’, oppert Van Ham. ‘Dat je wat minder betaalt voor een abonnement en wat extra betaalt als je begeleid moet worden.’

Van der Linden: ‘Volgens mij willen mensen wel een abonnement voor die dingen waarvan ze verwachten dat ze voorkomen. Bij andere zaken, zoals een echtscheiding, zeggen ze: ik zie wel als het zover komt. Eigenlijk hebben we al zo’n systeem, want de meeste particulieren hebben een standaardsetje verzekeringen, gebaseerd op gemiddelden. Alleen, als het transparanter wordt, zullen mensen verzekeringen wellicht vaker op internet aanschaffen.’

Aikens vraagt zich af of een abonnementensysteem niet strijdig is met polissen, die doorgaans geen langere looptijd dan een jaar hebben. Van Ham: ‘Met een abonnementensysteem moet je een andere relatie met je klant opbouwen, helemaal los van de polis. Dat is ook het sterke punt. Je moet niet alleen een factuur sturen,

maar laten zien dat je iets voor je klant gedaan hebt, bijvoorbeeld dat je naar een andere verzekeraar bent overgestapt.’

‘Het provisieverbod heeft ook voordelen’, lacht Swart. ‘Precies’, zegt Van Ham. ‘Het is mooi dat je een directe relatie met je klant krijgt. Vervelend is alleen dat die omslag in een korte, en economisch gezien heel moeilijke tijd moet plaatsvinden.’ Van der Linden: ‘Ik merk dat veel ondernemers het daar moeilijk mee hebben. Maar aan de andere kant moet ik zeggen dat het ook leuk is om mee bezig te zijn.’

De gedachte achter het provisieverbod is mooi. Maar de snelheid waarmee de sector moet veranderen, is te hoog.

Swart reageert meteen op de stelling van Aikens. ‘De snelheid is niet te hoog, maar de tijd is nu verkeerd.

Als de economie van hier tot Tokio groeide, was er niets aan de hand.

Nu wel. Maar het achterliggende probleem is dat veel van de mensen die in de hoogtijdagen toetraden, helemaal geen adviseurs waren, maar verkopers. Ik ken buschauffeurs die als nevenfunctie levensverzekeringen verkochten. Dat was die perverse prikkel die van de maatschappijen uitgingen, het hele systeem hing van bonussen aan elkaar! En wat zie je nu? Partijen die vroeger alleen levensverzekeringen verkochten, bieden nu aan te ‘ontwoekeren’. Google maar eens op dat woord. Het zijn precies dezelfde partijen!’

‘Er zijn natuurlijk altijd perverse prikkels’, nuanceert Van der Linden. ‘Wie provisie krijgt, wil zoveel mogelijk producten verkopen. Krijg je per uur vergoed, dan probeer je zoveel mogelijk uren te maken. Dat kan altijd als je niet integer te werk gaat. Transparantie is daarbij een goede zaak. Maar toen ik een half jaar geleden tijdens een bijeenkomst van de plaatselijke Rotary sprak, vonden veel ondernemers onze werkwijze niet normaal. Je vertelt toch niet wat je marge is?! Nou ja, in ons geval dus wel. Ik merk aan hun reacties hoe ver wij zelf al opgeschoven zijn.’

De toestroom van freelancers en zzp’ers vormt een nieuw probleem.

‘De flexibilisering van de arbeidsmarkt levert een probleem op voor wie het overkomt’, zegt Swart, ‘maar voor ons is het een kans. Wij moeten die mensen aan hun verstand brengen wat de risico’s zijn voordat ze die stap zetten. Stap twee is de vraag hoe ze daarmee om kunnen gaan. De enige beperking is de onwetendheid van de betrokkenen. Maar eigenlijk is dat óók een kans.’ Van Ham: ‘Mensen hebben nog het idee dat de overheid en de sociale partners voor een dikke, warme deken zorgen. Ze realiseren zich niet dat ze moeten bijsparen, zich moeten bijverzekeren.’

Swart haakt daar weer op in. ‘Het idee dat je met je pensioen zeventig procent van het laatstverdiende loon overhoudt, leeft nog steeds. Ik merk het vaak. Voordat je klanten adviseert, stel je een profiel op. Op de vraag wanneer ze met pensioen denken te gaan, antwoorden ze ‘zestig’ – en dan zijn ze pas dertig. Nog geen cent pensioen opgebouwd. Ze hebben een aflossingsvrije hypotheek, zo hoog mogelijk, en besteden hun spaargeld aan hun vakantie. Nee, de mindset sluit niet aan bij de werkelijkheid. Maar als jij het ze vertelt, ben jij de kwade pier.’

Adviseurs hebben het argwaan van hun klanten aan zichzelf te danken, omdat ze hen in het verleden risicovolle producten aansmeerden.

De stelling leidt tot een korte stilte.

‘Ook wij hebben aflossingsvrije hypotheken verkocht’, zegt Van der Linden. ‘Door de jaren heen verschoof die vraag. Sommige collega’s adviseerden het altijd, met het argument dat anders hun buurman het wel deed. Wij zeiden dan: ‘Dan doet hij het maar bij de buurman, want wij gaan dat in sommige situaties niet doen.’ ’ Volgens Aikens telde je enkele jaren geleden niet mee als je geen, wat nu gemakshalve woekerpolissen wordt genoemd, verkocht, risicovolle beleggingsproducten die als verzekering

‘Aandelenlease was ook niet per definitie slecht’

Roger van der Linden

werden ingekleed. ‘Dat verzekeringssausje was alleen bedoeld voor de fiscaliteit’, zegt Aikens. Swart: ‘Onzin!

Voor tachtig procent van de klanten telde die fiscaliteit niet, omdat ze hooguit twintigduizend euro spaargeld hadden. Wie na 2001 nog actief levensverzekeringen op basis van beleggingen verkocht aan al zijn klanten, was niet integer bezig. Maar ja, vanwege de premies deed iedereen het. Alle grote partijen hadden zulke producten.’

‘Wij hebben ook woekerpolissen in portefeuille’, zegt Van der Linden aarzelend. ‘Aandelenlease was ook niet per definitie slecht. Het kon in bepaalde situaties passend zijn, áls de klant maar wist waar hij mee bezig was.’

Swart is het daar duidelijk niet mee eens: ‘Klanten kijken alleen maar naar de rechterkolom, netto maandlasten. Hoe ze tot stand komen, is niet belangrijk. En ja, de goedkoopste netto-oplossing, dat was die woekerpolis. Als je acht procent rendement rekent over een maandelijkse inleg van honderd euro, dan weet je waar je over dertig jaar staat.

Maar als je er de software van een beleggingsverzekering naast legde, kwam je toch echt veertigduizend euro lager uit. Aandelenlease was op drie manieren slecht. Je leende tegen dertien procent, belegde dat geld in een zeer beperkt aantal fondsen, en ook nog voor een extreem korte tijd. Als adviseur weet je dat dat geen goed product is.’

Hebben we dit in de nieuwe regels kunnen uitsluiten, wil Aikens weten.

Als Van Ham antwoordt, knikken de anderen instemmend. ‘De prikkels zijn er wel uit. Maar in wezen gaat het om de integriteit van de adviseur.’ <

26 Q&A Marktveroveraar

27

Hans Biesheuvel:

‘ Alles draait om stabiliteit’ Wat voor kabinet er ook komt, volgens voorzitter Hans Biesheuvel van MKB-Nederland kan de economie alleen gedijen bij stabiliteit.

Groei moet komen van de export en de maakindustrie. ‘Stimuleer ondernemers die hun nek uitsteken.’

volgende kabinet voortbouwt op de fundamenten van het huidige, demissionaire kabinet en het beleid ten aanzien van ondernemers in grote lijnen voortzet. Dan kunnen ondernemers weer investeren, banen scheppen. En zorgen dat de consumenten weer vertrouwen krijgen.’

Waar moet zo’n beleid mee beginnen?

‘Met heldere keuzes. We geven nu dagelijks tachtig tot honderd miljoen meer uit dan we binnen krijgen. Alle partijen zeggen dat we de rekening niet mogen doorschuiven, maar laten we nu eerst de overheidsfinanciën op orde brengen. We hebben nog geluk dat de rente laag staat. Als die omhoog gaat – zie wat er met Spanje gebeurde – dan slaat de schrik je om het hart.

Het tweede is dat we lasten voor hardwerkende burgers en ondernemers niet gaan verhogen. Dat is heel onverstandig in een tijd waarin het consumentenvertrouwen zo laag is, de werkloosheid is opgelopen

tot 500.000 en er nauwelijks banen bijkomen. En het belangrijkste is dat we een groeiagenda voor de lange termijn maken, waar we de afgelopen jaren aan begonnen zijn.’

Het is dus geen keuze tussen investeren of bezuinigen?

‘Het kan beide. Bezuinigen klinkt altijd angstwekkend, maar het gaat in Nederland om het beperken van de nog steeds stijgende uitgaven. We verdienen met z’n allen zeshonderd miljard, en daarvan gaat er driehonderd miljard naar de overheid. Dat geld wordt uitgegeven aan zaken als zorg en sociale zekerheid. Een gigantisch bedrag. Laten we daar nou eens echt tien procent op bezuinigen.

Daarnaast moeten we mensen die hard werken en hun nek uitsteken, stimuleren. Dat is de enige manier om uit de crisis te komen. Er wordt wel hoopvol gekeken naar de centrale bank of de financiële autoriteiten, maar die kunnen alleen technische maatregelen nemen. In de reële economie draait het om ondernemers. >

tekst René Bogaarts / fotografie Marcel Bakker

‘Nederland geeft dagelijks tachtig miljoen meer uit dan er binnen komt’

Wat dacht u toen u hoorde dat het kabinet-Rutte gevallen was?

‘Jammer, want de ingezette koers was goed, de focus op ondernemerschap duidelijk. Ik was blij met de lijn om de overheidsfinanciën op orde te brengen en tegelijk in te zetten op de economische kracht van Nederland, onder meer door het Topsectorenbeleid. De afgelopen anderhalf jaar zijn er – en daar ben ik natuurlijk zelf bij geweest – veel plannen ontwikkeld om die topsectoren van de grond te krijgen. Daar was ook een grote rol weggelegd voor het mkb.

Het is jammer dat het vervolg is afgebroken.

Wat ik eigenlijk nog veel meer betreur, is dat er weer een grote periode van onzekerheid is aangebroken.

Ondernemers weten al een hele tijd niet waar ze aan toe zijn. Heel veel kabinetten hebben de rit niet uitgezeten. Dit jaar hadden we eerst dat Catshuis-beraad, toen het Kunduzakkoord, en nu de verkiezingen.

Maar goed, we moeten niet bij de pakken neerzitten. Ik hoop dat het

28 Q&A

29 waar maar vijf mensen kwamen opdagen. En dat terwijl er negenduizend Polen rondlopen! Ik vind het onacceptabel dat politieke partijen de lasten voor burgers en bedrijven willen verhogen, terwijl er honderdduizend mensen aan de slag kunnen in het Westland of de zorg.’

Waar moet de groei vandaan komen?

‘In de eerste plaats van de export.

ABN Amro heeft onlangs een rapport uitgebracht waaruit blijkt dat daar voor Nederlandse mkbbedrijven nog een potentieel van 46 miljard euro ligt. Daarnaast zijn er volop kansen in de maakindustrie.

We hebben lang gedacht dat Nederland het van de dienstenindustrie moest hebben, maar ook de maakindustrie is van enorme waarde voor de economie. En dan is er een sector die het ongelooflijk moeilijk heeft, de woningbouw. Dat raakt ook notarissen, woninginrichters, architecten, makelaars. Ook daar zou vooruitgang geboekt kunnen worden.’

‘Overheid moet echt in eigen vlees snijden’ Daar moet de kracht van de economie vandaan komen.’

Waar zou de overheid volgens u kunnen bezuinigen?

‘De overheid moet echt snijden in eigen vlees: minder ambtenaren, de bestuursstructuur vereenvoudigen, want die dateert nog van twee eeuwen geleden. We moeten toe naar minder lagen, minder bestuursorganen, meer transparantie.

Een tweede sterk stijgende post is de zorg. De kosten ervan zijn in tien jaar verdubbeld. Iedere burger is nu al twintig procent van zijn inkomen kwijt aan zorg – of hij ooit ziek is of niet.

En werkgevers betalen de helft van de premies, terwijl ze er geen enkele invloed op hebben!

Daarnaast zijn er nog wel wat punten. Zo is er bij de WW een paar miljard te besparen. Nu kan iemand 38 maanden in de WW zitten. Als je dat terugbrengt naar vijftien maanden, dan scheelt dat al anderhalf miljard. Misschien moet je de eerste maanden de uitkering verhogen, want werkloos worden, is natuurlijk niet niks. Niemand doet dat vrijwillig, het is een grote klap en je moet je eerst heroriënteren. Maar dat mag niet te lang duren. Je moet mensen stimuleren snel weer aan het werk te gaan.’

Maar u zei zojuist dat er nauwelijks banen bijkomen?

‘Dat is inderdaad een kritisch punt.

We woonden tot voor kort in een van de welvarendste landen van Europa, waar de werkloosheid relatief laag was. Maar er ís gewoon nog werk. We hadden onlangs een project om tweeduizend mensen aan het werk te helpen in het Westland,

Om met het eerste te beginnen: hoe kan de overheid de export op gang krijgen?

‘De overheid kan de randvoorwaarden scheppen, en dat begint met aandacht. De lijn die minister Rosenthal heeft ingezet, met economische diplomatie, dat is een goede.

Verder moet het instrumentarium verbeteren, met name als het gaat om exportkredieten. Maar ook ontwikkelingssamenwerking speelt een rol. Het bedrijfsleven zou er meer bij betrokken moeten worden. Je ziet dat waar het gebeurt, het ook goed werkt. Natuurlijk moet het bij ontwikkelingssamenwerking vooral gaan om de structuur van het land zelf. Maar als je inzet op duurzame samenwerking tussen landen en het bedrijfsleven profiteren alle partijen, omdat er voor de lange termijn wordt geïnvesteerd. Bedrijven moeten echter ook zelf in actie komen.

De export, exclusief diensten, is in vijftien jaar gegroeid van ruim 171 tot 404 miljard. Dat is mooi, maar

het blijft beperkt tot de landen om ons heen. Natuurlijk is het voor kleine bedrijven best lastig, daar proberen we als MKB-Nederland een rol in te spelen. Ook het topsectorenbeleid, dat is gericht op de kampioenen in hun sector, kan helpen. Die kampioenen hebben hun Nederlandse toeleveranciers keihard nodig. Als die bedrijven samen de sprong kunnen maken, is het gemakkelijker.’

Pleit u daarom voor een speciale minister van buitenlandse handel?

‘Het gaat er mij natuurlijk niet om dat we er weer een minister bij krijgen. Maar export is zo essentieel dat we zo’n minister ook wel de minister van Economische Groei zouden kunnen noemen. De helft van onze economie is gerelateerd aan export.

Daarom moet er op het hoogste politieke niveau aandacht voor zijn.

Het moet wekelijks op de agenda van de ministerraad staan.’

Gaat dat lukken, nu economie en bedrijfsleven bij alle politieke partijen op pagina één van het verkiezingsprogramma staan?

‘In dat opzicht kunnen we zeggen dat onze missie geslaagd is. We hebben tussen de oren kunnen krijgen hoe belangrijk het bedrijfsleven is. En gelukkig hébben we ook een sterk, weerbaar bedrijfsleven dat zijn zaakjes goed op orde heeft. Alleen de detailhandel en de bouw hebben het lastig, en juist die worden getroffen door onzekerheid.’

Wat kan de overheid doen om het consumentenvertrouwen omhoog te krijgen?

‘Het allerbelangrijkste is duidelijkheid en stabiliteit. Niks is zo erg als onzekerheid. De laatste zes kabinetten hebben de rit niet uitgezeten en we hebben nu voor de vijfde keer in tien jaar verkiezingen. En dan hebben we politici die de ene dag dit en de andere dag dat roepen.

Dan denkt de burger: ik wacht maar even af.’

Bij stabiliteit en woningmarkt denk je meteen aan de hypotheekrenteaftrek.

‘Inderdaad. Ik ben daar niet principieel in. Ook daar gaat het om stabiliteit.

Er zit nu teveel lucht in de markt, daar kan de overheid niets aan veranderen.

Ik hoop alleen dat er heldere afspraken over gemaakt kunnen worden.’

Kan dat?

‘Natuurlijk. Je kunt afspreken dat regels die gelden bij het afsluiten van een hypotheek, gedurende de hele looptijd gelden, welke kabinetten er ook komen. Wat mij betreft wordt dat in de wet verankerd.’

Wat kan de overheid doen om de maakindustrie te versterken?

‘De maakindustrie schept veel banen en levert heel veel toegevoegde waarde voor de economie. Dat besef is gelukkig overal wel doorgedrongen.

Die tak kun je verbeteren met het Topsectorenbeleid en ten tweede, door goed onderwijs. Te weinig kinderen kiezen voor techniek. En als laatste punt: zorg dat ondernemers niet gehinderd worden door regeltjes! Maak het voor een ondernemer aantrekkelijk om iets nieuws te doen.’

Er zijn toch al veel regels geschrapt?

‘Absoluut niet. Op papier snijdt de overheid in de regels, maar al die nieuwe toezichthouders, van AFM tot NMa, gedragen zich allemaal als wetgever. Wat de rijksoverheid schrapt, komt er zo weer vrolijk bij.’

Over de woningmarkt heeft u al gesproken. Wat moet daar nog meer gebeuren?

‘We moeten zorgen dat de banken meer lucht krijgen. Ze knijpen de kredieten af, voor een groot deel omdat ze zelf ook niet anders kunnen. Het zou goed zijn als de pensioenfondsen investeerden in de Nederlandse economie.’

Pensioenfondsen?

‘Ja, die zouden de balansen van de banken kunnen verlichten. Ik begrijp

‘Het zou goed zijn als pensioenfondsen investeerden in de woningmarkt’ dat pensioenfondsen niet zomaar geld in bedrijven kunnen steken, maar ze zouden in de woningmarkt kunnen investeren.’

Zou u nu zelf geld in vastgoed steken?

‘Het aantal Nederlanders dat zijn hypotheek niet aflost, is verwaarloosbaar klein. Er wordt netjes betaald, dus dat levert een stabiel rendement. Verder zitten we nu wel in een dip, maar we weten dat er op de lange termijn een groot tekort aan woningen komt.

Voor pensioenfondsen met hun lange beleggingshorizon is er dus een gegarandeerd rendement. En ze krijgen hun geld altijd terug. Wij zijn een van de weinige landen in Europa met honderden miljarden in de pensioenkassen. Daarmee kunnen we de crisis bestrijden. Ik wil de pensioenfondsen niet uithollen, maar we moeten de motor van de economie aan het draaien krijgen, de banken hun rol laten vervullen. We moeten de pensioenfondsen daarom uitdagen om een deel van de hypothekenportefeuille van de banken over te nemen.’

U kunt geen stemadvies geven, maar zou u partijen uitsluiten bij de coalitievorming?

‘Ik ben een democraat in hart en nieren. Ik sluit niemand uit. Het gaat erom zo snel mogelijk een stabiele regering te krijgen, eentje die de rit uitzit. Met wie is niet belangrijk.

Alle partijen vinden het belangrijk de overheidsfinanciën op orde te krijgen, hooguit het tempo verschilt. Ondernemerschap vinden ze ook allemaal belangrijk. Een akkoord kan er dus in twee dagen zijn. De derde dag kunnen de ministers naar de Koningin.

En dan vier jaar regeren. Dat zou het beste zijn wat Nederland kan overkomen.’ <

30 Tips & trics

31

Hoe de mobiele shopper te verleiden Vijf tips om de concurrentie te slim af te zijn en de mobiele shopper binnen de deuren van je virtuele of fysieke winkel te krijgen. istock

Met de komst van steeds weer nieuwe technologie verandert ook het winkellandschap in een razendsnel tempo. Het maakt consumenten niet uit waar ze winkelen – in een echte winkel of online – als ze dat maar op een voor hen geschikt moment en de juiste locatie kunnen doen. In de komende jaren zal de aanwezigheid van de retailer veranderen via online, naar een mix van on- en offline. Het zal geen verrassing zijn, dat dit kansen biedt aan ondernemers die hun verkoopstrategie goed op orde hebben. tekst Annemarie Buitelaar

Steeds meer consumenten gebruiken hun mobiele telefoon of tablet om het internet af te struinen. Een kwart van de Nederlanders gebruikt ze inmiddels al om online te winkelen en in 2013 zal een flink deel van alle aankopen via de mobiel of tablet plaatsvinden. Zo is op Marktplaats al vijftien procent van het

verkeer afkomstig van mobiele telefoons en de verwachting is dat dit eind 2012 zal zijn toegenomen tot twee miljoen actieve gebruikers. Een stijging die vooral wordt veroorzaakt door het toenemende gebruik van smartphones.

Het nieuwe winkelgedrag van de consument biedt uiteraard kansen voor retailers die inspelen op het zogenoemde multi-channel winkelen. Tegelijkertijd vormt het een bedreiging voor offline en online retailers die niet tijdig inspelen op de moderne eisen van de klant. En aangezien momenteel een klein deel van de online winkels volledig is ingesteld op de verkoop via smartphones, zijn er nog veel kansen voor retailers om mobiele shoppers voor zich te winnen.

Hoewel het investeren in een mobiele webwinkel of mobiele app kan

bijdragen aan de omzet, is het verstandig niet meteen in het diepe te springen. De investering loont alleen als er goed is nagedacht over de strategie. Hier volgen vijf tips om de concurrentie de pas af te snijden.

1 KEN DE KLANT Wellicht heeft u al mobiele bezoekers, doordat gebruikers uw website intypen op hun mobiele telefoon. U kunt verschillende programma’s gebruiken om te zien hoeveel bezoekers dit zijn. Welke pagina’s bekijken zij het meest? En welke pagina’s niet? En op welke manier verschilt dit van uw andere bezoekers? Bezoek zelf ook eens uw webwinkel via uw mobiele telefoon. Zo kunt u direct zien of uw webwinkel goed zichtbaar is vanaf een kleiner scherm of dat u bijvoorbeeld vaak moet inen uitzoomen. Zo kunt u eenvoudig een inventarisatie maken van de sterke en zwakke punten.

2 MAAK DE WEBSITE GESCHIKT VOOR MOBIEL Door de beperkte schermgrootte zijn niet alle websites geschikt voor mobiele telefoons en tablets. Dit kan een goede reden zijn om een mobiele variant van uw webwinkel of website te ontwikkelen. Dit betekent niet dat u een geheel nieuwe webshop hoeft te maken. Ook hoeft het mobiel maken van een webwinkel niet duur te zijn. Sommige providers bieden dit aan tegen een kleine vergoeding. Als u hiervoor kiest, ga dan voor het resultaat van uw mobiele website en niet voor dekking. Vergeet niet dat iPhones en Androidtelefoons zo’n negentig procent van de mobiele markt beslaan.

3 DENK AAN DE CONTEXT: KRACHTIG EN IMPULSIEF Heeft u besloten een mobiele versie van uw website of webshop te maken? Denk dan goed na over de

content die u laat zien. Er kan veel misgaan voor uw bezoekers, wat averechts werkt. Zo kan het gebeuren dat zij de tekst op de website nauwelijks kunnen lezen en continu moeten in- en uitzoomen om iets te kunnen lezen. Houd teksten daarom kort en krachtig. Ook kan het zo zijn dat afbeeldingen en animaties op uw website niet correct worden weergegeven. Vergeet niet om een duidelijke routebeschrijving van uw fysieke winkel te plaatsen op de mobiele site.

4 TRAP NIET IN DE APP-VALKUIL Uw website voor mobiel gebruik inrichten, is belangrijk. Daarnaast kunt u een app ontwikkelen om op het bureaublad van de gebruiker aanwezig te zijn. Een app kan een goede aanvulling op de mobiele webwinkel zijn, maar is zeker geen must. Is een app relevant voor uw winkel en voor uw doelgroep?

Koopt uw klant wekelijks uw producten? Dan kan een app een goede aanvulling zijn.

5 LAAT HET VERDIENMODEL ALTIJD LEIDEND ZIJN Het ontwikkelen van een mobiele webwinkel vergt een investering in tijd en geld. Dat betekent ook dat u op korte termijn misschien geen ruimte heeft om het productassortiment uit te brengen of de website te verbeteren. Het is zinvol goed over deze keuzes na te denken: gaan we hierdoor omzet op korte termijn mislopen of maken we dit op de lange termijn weer goed? Welke opbrengsten verwachten we ermee binnen te halen? Investeer in het ontwikkelen van een mobiele webwinkel, maar laat de opbrengsten leidend zijn. < Annemarie Buitelaar is hoofd Admarkt van Marktplaats Zakelijk.

32 Financieel

33

Kiezen of delen Ondernemers zoeken noodgedwongen naar alternatieve financieringsvormen, nu banken de geldkraan stevig dichtgedraaid houden. Alternatieven zijn er genoeg, maar ook deze financiers zijn op hun hoede.

tekst Koos Plegt / illustratie Bas van der Schot

Door de economische malaise worstelen bedrijven steeds meer om nieuw kapitaal aan te trekken. De bank, de eerste instelling waar veel ondernemers aankloppen, is niet meer zo happig op het verlenen van bedrijfskredieten.

Dat wil niet zeggen dat banken dit helemaal niet meer doen, maar nu ze gebonden zijn aan complexe financiële stelsels voor kredietverlening als Basel I en Basel II, hebben ook zij minder bewegingsruimte. Bovendien hebben oplopende verliezen op lopende kredieten de bankresultaten onder druk gezet.

In een dit voorjaar uitgegeven boekje van MKB-Nederland over bedrijfsfinanciering (Eerste hulp bij financiering; hoe kom ik aan geld?, gratis te downloaden via www.ondernemerskredietdesk.nl.), stelt voorzitter Hans Biesheuvel dat zijn organisatie nog altijd veel vragen krijgt van ondernemers over kredietverlening. Aanvragen worden afgewezen of de voorwaarden aangescherpt. ‘Feit is dat banken hun acceptatiecriteria strenger toepassen’, zegt Biesheuvel.

Het boekje moet de ondernemer op weg helpen, onder meer door te omschrijven welke informatie de bank van de ondernemer nodig heeft, hoe een businessplan eruit

MOEILIJK FINANCIERBAAR Dat ziet ook Kees Slump, die bij Ernst & Young leiding geeft aan het team Mergers & Acquisitions. Hij is betrokken bij veel financieringsvraagstukken. ‘Het is niet zo dat alle kranen zijn dichtgedraaid, maar banken zijn kritischer. De vraag draait bij hen nu meer om ‘of’ in plaats van ‘hoeveel’.

En als de bankfinanciering er al komt, dan zijn de bedragen ook lager.’

Voor bedrijven met goede plannen is nog altijd financiering te krijgen, nuanceert hij wel direct. Op de transactiemarkt ziet hij twee gevolgen van de krappe financieringsmarkt.

‘Allereerst zijn bepaalde transacties nu heel lastig te financieren, met als gevolg een lagere waarde of een af-

ketsende transactie. Verder is de doorlooptijd in het sluiten van deals veel langer geworden.’

Voor de financiering van overnames wendt het bedrijfsleven zich doorgaans tot de bank. Dat geldt ook voor over- en deelnames door private equity, dat voor de hefboomwerking vaak een mix van eigen en vreemd vermogen gebruikt.

Toch is er ook een grote groep investeerders die over veel eigen vermogen beschikt en graag bereid is geld in bedrijven te steken. Het lage rendement op spaarrekeningen maakt deze bereidheid nog groter.

Slump: ‘Private equity-partijen voeren doorgaans als strategie een combinatie van vreemd en eigen vermogen, maar zijn nu in toenemende mate bereid groeiplannen te financieren met eigen vermogen. Zo neemt private equity meer en meer de rol van banken over. Ook de rol van family offices is toegenomen, dga’s en aandeelhouders van familiebedrijven die zelfstandig investeren. Maar ook zij zijn kritisch, terecht natuurlijk.’

‘Iedereen houdt zijn adem in’

MINDERHEIDSBELANGEN Tjarda Molenaar, directeur van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP),

moet zien en door aan te geven welke alternatieven en garantieregelingen er bestaan. ‘Snoepjes van de week’, bedrijven waar iedereen wel in wil investeren, zijn er nog altijd, maar over de volle breedte is het voor bedrijven – klein tot groot – lastiger geworden financiering te krijgen.

onderstreept de woorden van Slump.

‘Om geen zeggenschap uit handen te geven, stapten ondernemers vroeger eerder naar een bank dan naar een participatiemaatschappij, maar dat alternatief is er niet meer. Het is nu kiezen of delen.’

Delen van de financieringsmarkt worden volgens haar nu opgepikt door participatiemaatschappijen. ‘Het gaat dan vaak om minderheidsbelangen van twintig tot dertig procent. De gemiddelde financieringsbehoefte loopt uiteen, maar typisch is een bedrag van zeven ton tot een miljoen.’

Voor een financiering van minder dan een half miljoen hoeft een ondernemer niet aan te kloppen bij een participatiemaatschappij. ‘Tenzij het om zaaikapitaal gaat, een seed-investering van tussen de een en vijf ton.

Maar dan betreft het echte technostarters en fondsen die deels zijn gefinancierd door de overheid.’

Participatiemaatschappijen zijn nog altijd bereid om investeringen te doen in sectoren als gezondheidszorg, ICT en schone technologie.

Molenaar: ‘Vooral ICT is een hele actieve sector. De crisis heeft daar nauwelijks effect op, want de perspectieven van veel van deze bedrijven liggen op de lange termijn, over vijf of tien jaar. Dan zijn de economische omstandigheden van nu niet zo relevant.’

INNOVATIEVE HARTOPERATIES Een voorbeeld van zo’n bedrijf is het Nederlandse ICT-bedrijf Silk. De start-up, die platforms bouwt voor het ordenen van data, haalde deze zomer 1,3 miljoen euro aan risicokapitaal op bij de Amerikaanse investeringsmaatschappij New Enterprise Associates (NEA) en drie informal investors. Ook Stroke2Prevent, een bedrijf in de gezondheidszorg met

‘De eerste vraag van de bank is nu ‘of’, niet ‘hoeveel’’ een innovatief product dat wordt gebruikt bij hartoperaties, kreeg een forse kapitaalinjectie. Hiervan is het Health Innovation Fund, met ABN Amro, Achmea en Mediq als aandeelhouders, de investeerder.

Juist voor langetermijninvesteringen is private equity interessant, stelt Molenaar: ‘Als zo’n bedrijf nu aandelenkapitaal ophaalt, hoeft het daar niet volgende maand al rente over te betalen.’ Dat banken zich terugtrekken uit gebieden waar private equity traditioneel actief is, wil overigens nog niet zeggen dat het aantal door privaat kapitaal ondersteunde bedrijven is toegenomen.

‘Er zijn momenteel minder bedrijven

>

Advertentie

Koop of verkoop uw bedrijf of winkel

34 Financieel

Zonder provisie VOEDING Horeca

die hard groeien en als ze aankloppen voor groeifinanciering, moet je goed kijken of het geen verkapte herstructurering is. Er zijn gewoon minder kansrijke aanvragen. In 2011 hebben we een korte opleving gezien, maar die is nu wel ingezakt.

We zitten in een nieuwe periode van onzekerheid en men houdt de adem in. Bedrijven die een financiering kunnen uitstellen, wachten nu ook liever betere tijden af.’

TEGENPRESTATIES Alternatieve financieringen, mede mogelijk gemaakt door de overheid, zijn ruim voorhanden. Voor de startende ondernemer zijn er het BBZ (Besluit Bijstandsverlening Zelfstandigen), het Microkrediet, de BMKB (Borgstellingregeling voor het midden- en kleinbedrijf) en Seed Capital, voor investeringen in technostarters. Innovatieve ondernemers kunnen gebruik maken van de FOM (Fonds Opkomende Markten) en de Groeifaciliteit. En voor de overige bedrijven is er naast de Groeifaciliteit ook de GO-regeling (Garantie Ondernemingsfinanciering). Dan zijn er nog de diverse kredieten, waarbij de overheid geen rol speelt, rond de aanschaf van (onroerende) goederen, zoals hypothecaire kredieten en leverancierskredieten, leasing en factoring. Deze brengen doorgaans concrete tegenprestaties met zich mee. Achtergestelde en onderhandse leningen zijn ook manieren waarmee ondernemers een kredietbehoefte kunnen opvangen. Iets dat ook in toenemende mate gebeurt.

Volgens het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud) is het aantal onderhandse leningen, leningen in de privésfeer, het afgelopen jaar met negen procent toegenomen. In 2009 was die stijging nog vijf procent.

FAMILIEPROBLEMEN Het Nibud waarschuwt overigens

voor deze vorm van lenen. Want met het aantal leningen is ook het aantal problemen tussen familieleden en vrienden het afgelopen jaar gestegen, bijvoorbeeld doordat een familielid structureel geld tekort heeft.

Hoewel de cirkel – ‘friends, fools & family’– van oudsher een geijkte geldbron is voor zowel startende als bestaande ondernemers, kan het met het oog op mogelijke problemen verstandig zijn om naar de diverse overheidsregelingen te kijken wanneer de financieringsbehoefte te klein is voor een participatiemaatschappij. Deze regelingen zijn echter wel aan tal van voorwaarden gebonden. Zelfstandigen kunnen bijvoorbeeld alleen een beroep doen op het BBZ als het bedrijfsinkomen onvoldoende is om in het levensonderhoud te voorzien. Voor het midden- en kleinbedrijf is vooral de BKMB interessant. Duizenden starters en gevestigde ondernemers maken jaarlijks gebruik van deze regeling, waarbij de overheid garant staat voor een deel van de lening.

Maar uiteindelijk betreft het dan toch weer een banklening, maar wel

‘Ondanks het aantal financieringsvormen, is de keuze gering’

een met extra toeters en bellen. En hoewel een regeling als de BKMB het financieringsproces kan versoepelen, geldt ook hier dat de bank niet altijd even happig is om een lening te verstrekken.

KINDERSCHOENEN Ondanks de grote variëteit in financieringsvormen, valt er uiteindelijk toch maar weinig te kiezen voor bedrijven. Slump sluit niet uit dat het fenomeen crowd sourcing, waarbij bedrijven gebruikmaken van een grote groep mensen voor financiering, in de toekomst een groter alternatief zal worden dan het nu is.

‘Ik zie het nu vooral als venture capital of seed capital. Maar echte alternatieven zijn het niet, behalve voor starters. Om echt een alternatief te worden op termijn, zal het zich verder moeten ontwikkelen. De markt is nu nog niet transparant genoeg.

Om een lening te doorgronden, moet je eigenlijk op de stoel van de bankier zitten. In de praktijk is dat nu nog moeilijk te doen.’

Toch maar weer naar de bank of naar de participatiemaatschappij voor de financieringsbehoefte?

Slump: ‘Ja, of helaas je plannen niet uitvoeren. Het belangrijkste is vooral om erg kritisch te kijken naar je eigen financieringsvoorstellen en een goed plan op te stellen. Zo voorkom je in elk geval dat je een proces start dat op niets uitloopt.’ <

VLAAIENZAAK - KONDITOREI • Op 15 km van Arnhem.

Compleet in bedrijf. Met terrastuin. Groot bezorgingsgebied.

Inclusief auto. Huurpand. Huurprijs 795 € p/mnd all incl.

Vraagprijs 40 000 € • REF. 409958 IJSSALON • In het hart van Assen. A1-loc. In druk winkelcentrum.

Alle apparatuur 1 1/2 jaar oud. Oppervlakte 20 m2.

Huur 20 000 € per jaar excl. btw.

Vraagprijs 85 000 € • REF. 409988 PIZZERIA • Zaanstad. Gelegen aan de Zaan. A-locatie.

Bezorging, brommers voorhanden. Huurpand 130 m2 + terras.

Groot parkeerterrein. Voll. nwe inr. Verkoop wegens omstandigheden.

Vraagprijs 49 000 € • REF. 410529 INVESTEERDER GEZOCHT • Noord-Holland. Centrum stad.

Betreft doorstart en uitbreiding van brouwerij horeca onderneming.

Diverse interessante mogelijkheden.

Benodigd kapitaal 200 000 € • REF. 410584 CAMPING BEDRIJF • Centraal Nederland. Bos en waterrijke omgeving.

Compleet en modern goed lopende camping bedrijf. Alle faciliteiten aanw. Mog. tot grote uitbreiding met 150 stacaravans/chalets. Erfpacht.

Vraagprijs 1 600 000 € • REF. 410588 CAFE ANNEX CAFETARIA • Montferland. Aan drukke toer. fietsroute.

Groot terras 30 zitpl. Café 90 m2. Cafetaria 65 m2. Keuken, vriescel, koelcel. Woonh.: liv., keuken, 5 slpks, bdk. Perceel 554 m2. Bwjr 2010.

Prijs 520 000 € inclusief inventaris en voorraad • REF. 410702 STEAKHOUSE • Appingedam. A1-locatie. In monumentaal pand.

36 zitpl. en 10 aan de bar. Terras mog. Keuken 25 m2. Mag. 12 m2.

Tot. 234 m2. Bovengelegen woonhuis met 3 slpks. Perceel 260 m2.

Vraagprijs 375 000 • REF. 410713 HORECA • Regio Drenthe. In Schoonebeek.

Cafe 68m2. Rest.+ binnen barbecue 90 m2, tuinterr.90 m2, straatterr. 60 m2, kken 40 m2, mag. 20 m2, bierkelder 10 m2.

Woning:5 slpks. Perceel 1 500 m2.

Prijs 329 000 € kk (incl. inv. geen contract verpl.) • REF. 410723 RESTAURANT - PARTYCENTRUM 2 BOWLINGBANEN • Overijssel.

Zalen tot 400 pers. Zaal 262 m2. Kleine zaal 68 m2. Restaurant 175 m2.

Vergaderzaal 54 m2. Keuken 58 m2. Kinderspeelpl,..Woonhuis 3 slpks.

Vraagprijs 750 000 € K.K. • REF. 410728 EETCAFE • Zeeland. Grote plaats. A-locatie. Centrum.

80% vaste klanten. Opp. 130 m2. Terras 60 pl. Onderkelderd. Bar 10 mtr, 15 zitpl. Café ged. 16 zitpl. Restaurant 40 zitpl. Ged. airco.

Vraagprijs 69 000 € inventaris, goodwill • REF. 410734 GRAND CAFE - RESTAURANT • N-Holland. Regio Alkmaar. A-locatie.

Nieuwe inrichting. Gerenoveerd. 5 jr gevestigd. Huurpand 250 m2 + terrasverg. 150 m2. Gratis parkeren. Brouwerij vrij. 75 % vast klantenbest.

Vraagprijs 279 000 € • REF. 410761

Voeding ITALIAANSE DELICATESSEN • Amsterdam zuidas. A1-loc. Winkelcentr.

Goedlopende delicatessen zaak met bijzondere prod. Vaste klantenkring en nog steeds groeiend. Gratis P. Huurpand 125 m2 + 10 m2 opslag.

Vraagprijs 298 000 € (incl. inkoop voorraad) • REF. 410526 VISWINKEL • Medemblik. A1-locatie. Centrum.

O.a. horeca deelvergunning. Terrasvergunning. Kooppand 120 m2, 310 000 €. Zaak met volledige inrichting. Gratis parkeren.

Vraagprijs totaal 495 000 € • Ref. 410530 VLEESGROOTHANDEL • Z-Holland. Omgeven door verbindingswegen.

Werkr. 300 m2, kant. 600 m2, mag. 20 m2. Koelcel 300 m2+150 m2. Vriescel 150m2+300 m2. Lopende band, vacuümmach., gehaktm., Stijg. omzet.

VP inventaris, goodw. 195 000 € VP pand 745 000 € • REF. 410750

Huishoudartikelen MEUBELSTOFFEERBEDRIJF • Nederland Gericht op nieuw stoffeerwerk vr de projectmarkt en halffabr. (stoffeerdelen) vr de meubelindustrie. Zkt partner om pot. groei te verwezenlijken.

Financiële + techn. inbreng (tot. overn. bespr.) • Ref. 410618 ZONWERINGSBEDRIJF MET PAND • Limburg. Uitst. loc. in grote stad.

Gerenommeerd bedrijf met ruim pand. Gratis P voor de deur. Verhuurde bovenverd. met goed rendement. Winkelged. 225 m2. Uitst. belegging.

Vraagprijs 335 000 € all in (evt ook te huur) • REF. 410624 KEUKENCENTRUM • Noord Friesland. Zichtloc. op doorgaande route.

Vernieuwd interieur 2011. Opp. showroom 200 m2. Mag. 100 m2.

Incl. Iveco meubelbak 2008. Ruime parkeergelegenheid. Red. huur.

Vraagprijs 170 000 € • REF. 410717 EXCLUSIEVE KOOK EN EETWINKEL • Chaam. A-locatie.

Specialiteiten o.a. : serviezen, bestek, cassettes, glaswerk, kookgerei. www.demooigedektetafel.nl. Winkel 600 m2, mag. 200 m2, 4x kantoor.

220000 € inv. + goodw. (evt te huur 4975 € p/m) • REF. 410746 MEUBELSPECIAALZAAK • West Brabant. Handelscentrum. A-loc.

Winkel 380 m2 met bovenwoning. 2de loc.: verkooppunt annex mag. nabij station 770 m2 en zr ruime woning (4 slpks). Mercedes tot 3,5 ton.

Inv., goodw. 59000 € + voorr. Tot. O.G. 1 395 000 € • REF. 410747

Panden WINKELPAND + BOVENGELEGEN WOONHUIS • Denekamp. A1-loc. inkel 100 m2. Woonh.: woonkamer, keuken, 4 slpks, bdk met douche en ligbad, toilet, berging, terras, ruime zolder. Perceel 400 m2.

345 000 €K.K. (overn. nu gevestigde slijterij mog.) • REF. 410718 WINKELPAND (BROCANTE) MET WONING • Bruinisse. Bij de haven.

Parkeren vr de deur. Toerisme 90 000 p/jr. Winkel 54 m2. Liv., keuken, kantoor, 4 slpks, balkon, schuur, tuin, zolder. Badkamer + douche.

Vraagprijs 169 000 € inventaris, goodwill, pand • REF. 410741 BEDRIJFSPAND www.adeggebeen.nl • Terneuzen. Handelspoort.

Opp. 3430 m2. Kantoor annex kantine 40 m2. Kantoor 20 m2.

Opslagloods 560 m2 incl. bovenloopkraan met 2 takels van 1 ton.

Pand + grond 375 000 € met vaste huurder • REF. 410742 BELEGGINGSPAND • Groningen. Nabij A7 (Industrieterrein Eemspoort).

Huuropbrengst 75 000 €. Pand 2003. 9 units. Ruime parkeergelegenheid.

Perceel 1 185 m2. Bebouwd 775 m2. Voorzien van alarm. Onderhoudsvrij.

425 000 € K.K. (Tevens herenhuis te Roden TK) • REF. 410791 BEDRIJFSPAND DETAILHANDEL • Drenthe. Zichtlocatie in grote pl.

In grote pl. langs de snelweg. Tot. opp. 460 m2. Centr. verwarmd, airco, overheaddeur, alarm. Veel parkeerr. Overname huidige zaak mog. 14 000 €.

Huur 2 500 € excl. • REF. 410799 BEDRIJFSPAND • Limburg. Op prima loc. Ruime parkeergelegenheid.

1 400 m2 grond en detailhandels vergunning. Pand 440 m2 verkoopruimte. Voll. gerenoveerd in 2008. Activiteiten over te nemen in onderling overleg.

Vraagprijs 420 000 € • REF. 410910

Kleding - accessoires huishoudartikelen DAMESMODEZAAK Midden/hoog segment • NW Brabant.

A1- locatie. Klantenbest. (1 500). Front 30M. Airco, UV verl., alarm, camera’s. Goede omzet. Huur 1 800 € p/m. Winkel 110m2.

Mag. 20 m2. 2 kelders 20 + 10 m2.

89 000 € inv., goodw. (voorr. evt over te nemen) • REF. 410579 EXCLUSIEVE HERENMODEZAAK • Grenzend aan Groningen.

Op toplocatie in grote plaats. Modern ingericht. Opp. winkel 147 m2.

Mag. 15 m2. Kelder 142 m2. Goede parkeergelegenheden. Huur 39500 €.

Vraagprijs 100 000 € + voorraad • REF. 410704 IMPORTEURSCHAP IN DE JUWELIERSBRANCHE • Regio Benelux.

Ook andere samenwerking bespreekbaar.

Zoekt meewerkende commerciële partner.

Financiële inbreng niet direct noodzakelijk • REF. 410726

Garage - Motors GARAGEBEDRIJF • Noord-Holland.

3 bruggen. Voll. inr. Huurpand 250 m2. Groot vast klantenbest. Part. en zak. markt. APK keuringen. BOVAG. Franchiseform. ivm waarborg-kwal.

Vraagprijs 269 000 € • REF. 410520 GESP. AUTOBEDRIJF • Overijssel - Gelderland. Nabij de A1.

2x 4 kolomsbrug, 3,5 ton compr., banden app., afzuig install., 2x werk-bank,... Werkpl. 238m2. Kantoor 20 m2. Mag. 50 m2. Keuken 9 m2.

Vraagprijs 35 000 € + voorraad • REF. 410729 AUTOBEDRIJF • Regio Rotterdam Annex reparatiebedr. met APK+airco spec.Opp. 355 m2. Werkpl. 280 m2.

4 brug. (4T) ;diagn.app.,rollenrembank,autotransp.+bedr.wag.

Huur bespr.

Prijs: 249 000 € inv.+goodwill. Pand 389 000 € • REF. 410744 AUTOBEDRIJF • Rotterdam.

Showr.250 m2, werkpl. 217 m2, goed beveiligd +tankst. (verg.2015), 2 bruggen tot 3,5 Ton, div. diagnos. appar., uitlijn, balanceermach. APK. Pand 550 000 € (inv. en goodwill in overleg mog.) • REF. 410745 KREIDLERSPECIALIST (BROMFIETSEN) • Zeeland. Goes.

Www.kreidlerjohnbos.nl. Lange ervaring. Op industrieterrein nabij A58 en A256. Opp. 200 m2 (showroom en mag.). Lage huur 650 € p/m.

Vraagprijs 95 000 € inventaris en goodwill • REF. 410748

MKB - Artisanale bedrijven EXCLUSIEF PATENT INTERNATIONAAL • Internationaal Patent voor verbeterde hygiëne toiletpotten. Wereldwijd patent, marktwaarde minimaal 5 miljoen. Inclusief ontwikkeling + investeringen.

Vraagprijs 275 000 € • REF. 410523 GROOTHANDEL FOOD EN NON FOOD • Nederland.

Vast klantenbest., 1 300. Met multifunctionele site en webshop. Groot ass. Goede omzet en rendement. Wegens ander objectief (optie: pand).

Vraagprijs 1 200 000 € inventaris, goodwill • REF. 409653 ONLINE VERKOOP TICKETS • Schiphol. A-locatie Schiphol Airport.

O.a. hotels en autoverhuur. Automatisch gecatogariseerd op de laagste prijzen. IATA licentie. Verw. omzet 2012, 3,5 milj. €. Uitst. handelsnaam.

Vraagprijs 950 000 € • REF. 410503 KOELTECHNIEK BEDRIJF • Amsterdam. Industriezone.

Verkoop, onderhoud en installatie van koeltechnieken en airconditioning.

Nieuw huurpand 350 m2. Evt kooppand. Groot vast klantenbestand.

Vraagprijs 550 000 € • REF. 410514 HOLDING + BV • Nederland.

Met compensabel verlies. BV in Kroatië, DOO. Met recht op toeristische exploitatie. Met vergunningen op aanvragen.

Vraagprijs 75 000 € • REF. 410525 TRANSPORTBEDRIJF GESP. GEV. STOFFEN (klasse 1 t/m 9) • Z-Holl.

Vast klantenbest. Europa. Aantal recente wagens 10 >. Stabiele omzet.

Tot. opp. 2500 m2. Inpandige woning. Kantoor, kantine, garage, terrein.

2,2 milj. € inv., goodwill, pand en terrein • REF. 410556 LEGE BV • Nederland.

Schuldenvrij.

Vraagprijs 4 500 € • REF. 410577 SCHEEPS EN OFFSHORE ENGINEERINGBEDRIJF • Zuid-Holland.

Wereldwijde klanten. Stab. omzet. Zr goed rendement. Kantoor 480 m2 (huur) met alle voorz. + benodigde soft/hardware. Geleidelijke overgang.

Vraagprijs 500 000 € inventaris en goodwill • REF. 410578 INVESTEERDER GEZ. VR VLOERENBEDRIJF (HOUT/PARKET) • NL. Midden Nederland. Betreft modern en gezond bedrijf. Goede orderportefeuille en dito vooruitzichten. Meerdere interessante mog. bespr.

Gevraagde investering 150 000 € • REF. 410586 GERENOM. GECERTIFICEERD DAKDEKKERS BEDR. • Benelux.

Grote orderportefeuille. Opdr. tot in 2013. Groot perceel (1 300 m2) waarop werkpl. + kantoren, open loods + ruim vrijst. woonhuis (560 m2).

Vraagprjis 1 000 000 € incl. materiaal + voorraad • REF. 410631 BEDRIJF IN FINANCIELE DIENSTVERLENING • Nederland.

Uniek concept in beursadvies en nieuws (ook online). Vast klantenbest. wat nog steeds groeiende is. Goede omzet en zeer goede netto winst.

1 600 000 € (voorwaarde overname bespr.) • REF. 410663 GERENOMMEERD STUKADOORS EN SPUITBEDRIJF • Zuid-Holland.

Goede omzet en redelijke winst. Uitst. naam en zr goede reputatie.

Showr., opslag, kantoor 450 m2. Huur 4 000 € p/mnd excl. btw.

250 000 € goodw., inv. (geleidelijke overn. mog.) • REF. 410667 GROOTHANDEL IN TEGELS EN TEGELZETBEDRIJF • Overijssel.

In grote plaats met goede aanrijroute. Ruime parkeerplaatsen. Nwe inv.

Tot. opp. 400 m2. Showr., kantoor, magazijn. Huur 765,30 € excl. p/m.

Vraagprijs 50 000 € • REF. 410715 HANDELSONDERN. IN MARITIEME BENODIGDHEDEN • Europa.

Technische onderdelen machinekamer. Groot vast klantenbestand opgebouwd in 18 jaar wereldwijd.

Vraagprijs 150 000 € • REF. 410716 INSTALLATIEBEDRIJF CENTRALE VERWARMING • West Brabant.

Klantenbest. en onderhoudsabon. Alle certificaten. Uitgeruste servicebedrijfsw. Kantoor, mag., werkpl., kantine. Woning: liv. 100 m2, 4 slpks.

920 000 € inv., goodwill, O.G. (bedrijf + woning) • REF. 410735 TRANSPORTBEDRIJF met specialiteit levensmiddelen • Nederland. (koeltransport) richting Turkije (Turknet verg.) en Azerbeidzjan.

Geleidelijke overn. bespr. Leasecontr. (tot 2015) MAN truck met oplegger.

Vraagprijs 9 900 € inventaris en BV • REF. 410738 TIMMER EN BOUWBEDRIJF (ALG.) • Regio Voorne-Putten/Dordrecht.

Vnl. part. sector (klantenbest. 500). Goede en stijgende omzet en goed rendement. Compl. gereedschap. Vereist: geen concurrentiebedinging.

Vraagprijs 199 000 € inventaris, goodwill • REF. 410743 VIS/GROOTH. + WINKEL + RESTAURANT • Hameeteman Ouddorp.

Werkpl. 400 m2. Winkel/snackbar 165 m2 ,50 zitpl. Koeltoonb. 14m.

Rest. 50 zitpl.,200 m2. Opslagl. 150 m2. Koel/vriescellen. 3 bedrijfsw.

2 milj. inv., goodw., gebouwen (grond 2860 m2) • REF. 410749

Diensten en diversen HUISHOUD ANNEX SPEELGOEDWINKEL • N-Brab. A1-loc.

Opp. 155 m2 met mag. en kantoor 20 m2. Huur 1250 p/m. 70 % vaste kl.

Succesformule, conc. prijzen en goede marge. Stijgende omzet.

160 000 € inventaris, goodwill, voorraad • REF. 409634 COMPUTERZAAK MET EIGEN TD • Flevoland.

Veel vaste klanten. Versch. Awards + erkend leerbedr. Opp. 500 m2.

Showr., TD, kantoor, mag., keuken, eigen parkeerpl. Koop O.G. bespr.

Vraagprijs 96 000 € + voorraad • REF. 409782 PARTNER VR BEDRIJF IN ALTERNATIEVE GENEESKUNDE GEBASEERD OP VOEDINGSSUPPL. GEZOCHT • Benelux Unieke samenstelling/verpakking. Groot aanbod. VWA goedgekeurd.

Meerdere samenwerkingsvormen bespreekbaar • REF. 409893 KADO + WOONACC. • Midden Noord-Holl. A1-locatie. Centrum.

O.a. baby artikelen, meubels, kleding. Huurpand 165 m2. 6 jaar gevestigd.

Nieuwe inrichting. Parkeren blauwe schijf. Inclusief voorraad inkoop.

Vraagprijs 89 000 € • REF. 409925 ZORGHULPMIDDELEN BEDRIJF • Zuid Nederland.

Grote expertise met innovatieve unieke prod. Huurpand 145 m2 aanwezig. Vast klantenbest. (40 grote inst. in NL en België). Groeiende omzet.

Vraagprijs 295 000 € inventaris, goodwill • REF. 410573 ANTIEKZAAK • Centrum Roosendaal. Goede zichtlocatie.

Opp. 120 m2. Kantoor 20 m2. Kelder, magazijn 40 m2.

Bovenwoning: liv. 55 m2, 3 slpks, bdk, dakterras, zolder 100 m2.

VP inv., goodw., voorr.: n.o.t.K. VP pand 395000 € • REF. 410576 NAAIMACHINE SPECIAALZAAK • Centraal in Nederland.

Goed gevestigd bedrijf. In vol bedrijf. Prima locatie. Interessante huurprijs.

Vraagprijs 50 000 € • REF. 410589 HONDENPENSION MET WOONHUIS • Overijssel.

Trimsalon, 90 binnenkennels, 10 buiten, 9 uitlaatvelden, 2 paardenboxen.

Met winkelbest. Woonh.: 3 slpks, bdk, toilet, kantoor. Perceel 2 ha.

Prijs 550 000 € K.K. • REF. 410719 INKTVULSTATION EN VERKOOP AANVERW. ART. • Regio Drenthe. + Webshop in grote plaats op A1 locatie. Weinig concurrentie. Winkel opp. 20 m2, werkpl. 20 m2, mag. 20 m2. Boven woning 2 slpks.

Vraagprijs 51 000 €. Totaal huur 2 200 € pmd. • REF. 410722 CHARTERSCHIP Gekeurd tot 08/2013 • Zierikzee. www.demarinus.nl 25 bedden. 50 gasten dagcap. Grote woning. Matenverbl. 2 pers.

8 hutten: 4x 4pers, 3x 2pers, 1x 3pers. 3 toil., 2 douches. Keuken + bar.

189 000 € inv., goodwill (taxatie 280 000 €) • Ref. 410733 BLOEMSIERKUNST www.bloemenhuisvissers.nl • Hoogerheide.

Winkel 50 m2. Atelier (binderij) 150 m2. Tuin 200 m2. Boven-woning: living 30 m2, 2 slpks, bdk. Huren mog. 2500 € p/m.

95 000 € inventaris + goodwill Pand 345 000 € • REF. 410736 DUIKCENTRUM/VULSTATION (mog. horeca, verg. aanw.) • Z-W NL. Bootverg. Aggregaat en ademlucht compressoren. Pacht 2900 € p/jr. Veel toerisme, recreatie. 25 % vaste klanten van o.a. duikers en duikscholen.

Vraagprijs 29 000 € inventaris en goodwill • REF. 410739 KAPPERSBENODIGDHEDEN WINKEL • Noord Nederland.

Opp. winkel 70 m2. Kantoor/keuken 12 m2. Mag. 17 m2. Mogelijkheid huur pand bespr. Ook mogelijk koop boven gelegen woning.

Vraagprijs 165 000 € + voorraad • REF. 410714 SCHOONHEIDSSALON • Almere.

20 jr gevestigd. 4x behandelruimtes. Nwe inrichting. Huurpand 70 m2.

Huurprijs 684 € p/m. Vrij parkeren. Vast klantenbest. Wegens gezondheid.

Vraagprijs 119 000 € • REF. 410760 KAPSALON + BOVENGELEGEN WONING • Regio Groningen. A1-loc.

Onder de rook v/d stad Groningen. Kapsalon 60 m2. Keuken/kantine 9 m2. Woonh.: liv., 2 slpks, bdk, ruime zolder. Perceel 1200 m2.

Vraagprijs 345 000 € K.K. • REF. 410800

BEDRIJFSOVERNAMES

www.argus-benelux.nl - Bel Argus:020-312 04 80 - argus-ned@argus-ned.nl

36 Financieel

Reportage

37

Blik op oneindig Ondanks het grote aantal optiekketens wist Eric Ezendam zijn droom waar te maken. Dankzij een investeringsfonds heeft zijn keten, Eyes + more, inmiddels ruim honderd vestigingen in binnen- en buitenland. ‘Het was de dood of de gladiolen.’

tekst Kristel Hurenkamp / fotografie Anouck Wolf

‘Hoeveel paar schoenen heb jij?’ en ‘Werk, vrije tijd of poepsjiek’. Het zijn enkele kreten die de rekken sieren van de Tilburgse vestiging van de optiekketen Eyes + more, die vol moderne brillen hangt. Ze slaan op het unieke concept dat Eric Ezendam en partner Ad Mathijssen enkele jaren geleden lanceerden.

De optiekketen wil de H&M onder de brillen worden en de bril tot een accessoire maken zoals schoenen en sieraden. De spotjes in de winkel prijken boven de rekken waar de honderden brillen met één pootje aan een stok hangen. Typisch Eyes + more. ‘Onze missie is om het voor de consument mogelijk te maken afwisselend brillen te dragen. Oftewel: voor iedere gelegenheid een passende bril’, vertelt Ezendam vanachter een twee meter lange knaloranje tafel.

‘Een bril kopen moet daarom leuk en gemakkelijk zijn.’

Bij de optiekzaak koopt de consument een bril voor een vast bedrag. Er zijn geen verborgen kosten en de bril is nog dezelfde dag klaar. ‘Zo simpel is het. Bij ons haal je voor weinig een bijpassende bril voor iedere outfit’, zegt Ezendam, terwijl hij een speciale

kledinghanger met vakjes voor brillen omhoog houdt. Er verschijnt een glimlach op zijn gezicht. ‘Handig toch?

Hier kun je tien brillen in kwijt en je hangt hem zo in je kledingkast.’

ADDERTJES Ezendam en Mathijssen besloten in 2004, na 25 jaar in de optiekbranche te hebben gewerkt, voor zichzelf te beginnen. Allereerst verzamelden ze informatie over wat de consument van de optiekbranche vond en ze kwamen tot een aantal opvallende conclusies.

Ezendam: ‘Klanten vinden brillen te duur, er zijn veel addertjes onder het gras, reclames zijn misleidend en alle ketens doen aan upsellen. Dat moet anders kunnen, dachten wij.’

Het onderzoek vormde de basis voor het Eyes + more-concept. Ezendam en Mathijssen namen het risico – ‘Het was de dood of de gladiolen’ – maak-

‘We groeiden te hard en kregen operationele problemen’

ten een businessplan en vonden een privé-investeerder die razend enthousiast was. ‘Hij had eerder zijn eigen optiekzaak verkocht en zag wel brood in ons concept. Aangezien hij al jarenlang een trouwe klant van de ABN Amro bank was, kregen we via hem vrij gemakkelijk een investering van een half miljoen voor het opzetten van de eerste vijf winkels.’

De eerste winkel in Nijmegen opende in april 2005 zijn deuren, een maand later volgde een vestiging in Eindhoven en in september van dat jaar werd daar Breda aan toegevoegd. Inmiddels telt Nederland 39 filialen, zijn er 68 vestigingen in Duitsland – waarvan enkele franchise – en is onlangs de eerste franchisevestiging in Oostenrijk geopend. Naar verwachting komt de consumentenomzet van de optiekketen dit jaar uit op 45 miljoen euro.

GROEIPIJNEN Eyes + more maakte een vliegende start. In drie jaar tijd waren er al 26 Nederlandse vestigingen. ‘Maar eigenlijk groeiden we te hard. We kregen last van groeipijn en verloren de operationele kant uit het oog.’

Ezendam en zijn partner besloten

>

38 Financieel

Reportage

daarom even te stoppen met groeien om eerst de interne organisatie op orde te krijgen. Eind 2008 ging het weer de goede kant op en eind 2009 waren ze weer ‘klaar om te knallen’.

‘De tijd was aangebroken om volume te creëren om met alle andere ketens te kunnen concurreren.’

Ezendam en Mathijssen pasten het plan aan en stapten nogmaals naar de bank. Die was enthousiast en bereid te investeren, maar wel onder voorbehoud van borgstelling. ‘Dat wilden we niet meer. We wilden privé geen risico meer lopen.’ De bank adviseerde daarom om de groei deels te financieren met private equity, waarop Ezendam en Mathijssen Blue Mind in de arm namen, een adviseur op het gebied van zakelijke groei- en overnamefinancieringen. ‘We hebben 31 investeerders aangeschreven, waarvan er maar liefst 23 serieus interesse toonden. Uiteindelijk hebben we gekozen voor Vendis Capital.’

Dit fonds richt zich op groeikapitaal en buyout-investeringen met een exclusieve focus op retail en sterke consu-

mentenmerken. ‘Ze hebben heel veel kennis op het gebied van retail en weten precies wat er speelt. Zo kunnen wij versneld groeien.’ Een investering van twaalf miljoen euro door Vendis Capital zorgde ervoor dat de bank de financiering weer kon uitbreiden. De optiekketen is momenteel naar eigen zeggen de snelst groeiende van Europa, waarin Vendis Capital een meerderheidsbelang van zeventig procent heeft. De onlangs geopende vestiging in Tilburg is bovendien gerealiseerd via deze alternatieve investeringsvorm.

GEEN POESPAS Waar de bekendere optiekzaken volgens Ezendam nogal klinisch aandoen van binnen, staren mannelijke en vrouwelijke modellen op een niet te vermijden billboard je recht aan in de

‘We schreven 31 investeerders aan; 23 toonden interesse’

39

winkel. Met de zwarte vloerbedekking, strakke meubelen en uiteenlopende felle kleuren willen de ondernemers uitstralen dat zij het value for money concept voeren.

Klanten verwachten daardoor geen lage prijs, stelt Ezendam. ‘Maar overbodige luxe komt er niet in hoor’, lacht hij. ‘Wij willen de kosten zo laag mogelijk houden.’ In tegenstelling tot de winkel is in de steriele opleidingsruimte van de vestiging in Tilburg dan ook geen poespas te vinden. Gewoon een aantal tafels met stoelen en het hoognodige om medewerkers te scholen op het gebied van oogmeting, management en verkoop. Geen Apple-computers of dure flatscreens aan de muur. Nee, slechts een witte, kale ruimte. Ezendam zucht even, leunt achterover en zegt dan: ‘Wel jammer dat mensen nog lang niet altijd geloven dat iets wat goedkoper is dan gebruikelijk, wel van goede kwaliteit kan zijn.’

De brillenman heeft het idee dat zijn zaak veel kritischer beoordeeld wordt op kwaliteit. Maar op alle monturen

in zijn winkels prijkt gewoon het CEkeurmerk, net als bij de duurdere opticien aan de overkant van de straat.

‘Bovendien worden ze bij ons ook allemaal getest’. Gebarend met zijn hand: ‘Ik durf mijn hand ervoor in het vuur te steken dat onze monturen niet onderdoen voor de dure merkbrillen.

Dan betaal je alleen maar voor het label.’

Maar hoe kan Eyes + more dan wel zo goedkoop zijn? ‘Wij hebben een zodanig volume dat de inkoopprijs niet veel afwijkt van die van andere ketens, alleen zijn de marges op onze brillen kleiner.’ Dat de winkel niet achterblijft bij zijn concurrenten, blijkt wel uit het assortiment dat in de winkel te vinden is. De consument heeft de keuze uit vijftienhonderd moderne monturen met vrolijke kleuren, klassieke metalen monturen of transparante randloze brillen. ‘Bovendien zijn wij erg geïnteresseerd in automatisering’, gaat Ezendam verder. ‘Alles wat geautomatiseerd kan, doen wij geautomatiseerd. De overheadkosten moeten zo laag mogelijk blijven.’

Ook voor marketing maken Ezendam en zijn partner vrijwel geen budget vrij. Waar andere optiekketens miljoenen stoppen in dure televisie- en radioreclames, moet hun zaak het voornamelijk hebben van de consument. ‘De klant is onze marketingtool. Ons concept zorgt automatisch voor reclame.’ Ezendam gaat er even bij zitten: ‘Klanten vertellen wel eens dat hen vaak gevraagd wordt hoe het toch kan dat ze steeds een andere bril op hebben. Tja, voor het geld dat je bij ons voor een bril betaalt, kun je gewoon een nieuw montuur of meerdere brillen tegelijk kopen.’ In de winkel is geen prijskaartje te bekennen, wat mede de rustige uitstraling in de winkel verklaart. Alle brillen kosten 95 euro, inclusief glazen met alle opties.

DUITSE GROEI In de winkel zegt een modieuze geklede jonge verkoper met uiteraard een trendy bril op zijn neus zijn klanten vriendelijk gedag. Ezendam wijst nonchalant naar zijn werknemer

en fluistert: ‘Zij zijn diegenen die het doen, hoor. Het gebeurt allemaal in de winkel.’

Terwijl hij de brillen netjes hangt aan de daarvoor bestemde rekken, begint hij te vertellen over zijn toekomstplannen. Want die zijn er nog genoeg. ‘We zetten onze zinnen nu eerst op Duitsland. Als we nog anderhalf jaar blijven groeien zoals we de laatste twee jaar hebben gedaan dan zijn we daar nummer drie. Dan word je pas echt gezien in de branche.’

Ook voor de Nederlandse markt hoopt Ezendam nog heel wat in petto te hebben. ‘Wij willen binnen nu en vijf jaar groeien naar 75 Nederlandse winkels.’ ABN Amro verhoogde dit jaar het krediet opnieuw om de expansieplannen te kunnen financieren. De bank heeft tot op heden alle groeiplannen ondersteund. Dit in tegenstelling tot alle negatieve berichten over kredietverlening binnen het mkb. Ezendam ziet de toekomst dan ook rooskleurig in. ‘Wij geloven er oprecht in dat we de grootste van Europa kunnen worden.’ <

40 Financieel

Expertpanel

41

Bakker zoekt broodheer De Turks-Nederlandse bakker Oguz Donmez wil binnen vijf jaar van één vestiging uitgroeien tot een onderneming met vier verkoopfilialen en een industriële bakkerij. Maar daarvoor heeft hij wel een financier nodig.

tekst Suzanne Wijers

Het gaat Oguz Donmez (26) voor de wind. Zijn drie jaar oude bakkerij Bizim (‘Onze bakker’) in Hengelo loopt als een trein. Met diverse nationale én internationale broden speelt Donmez naar eigen zeggen in op een gat in de markt. In Overijssel vind je namelijk niet – zoals op veel plekken in de Randstad – in iedere wijk een toko of winkel die Turkse broden verkoopt. ‘In dat opzicht lopen we hier zo’n acht jaar achter op de Randstad.’ Daar springt Donmez met zijn keur aan broden slim op in.

Dat er in Hengelo en omstreken inderdaad vraag is naar Turkse en Arabische broden, blijkt wel uit de afzetmarkt. Donmez richtte zich aanvankelijk puur op de particuliere markt, maar langzamerhand groeide zijn clientèle uit tot een mix van particulieren, ondernemers en groothandels voor de horeca. ‘Die grootgebruikers kunnen we nu amper bedienen. Dan zouden we dag en nacht moeten draaien en heel veel mensen moeten aannemen.’

INJECTIE Vanwege de groeiende vraag is de bakker van plan om in Hengelo een tweede vestiging te openen en

‘De banken willen te veel zekerheid en ze hebben te veel macht’ daarna ook filialen in Enschede en Oldenzaal op te zetten. Bovendien wil hij een industriële bakkerij op poten zetten, zodat hij ook de zakelijke markt kan bedienen. Vanuit die bakkerij kan dan tevens het brood voor de vier filialen gebakken worden. Uiteindelijk denkt Donmez hiermee de productie ongeveer te verviervoudigen, maar dat vergt een fikse investering. ‘Voor het gehele plan ben je met een ton niet klaar. Ik heb een deel van het machinepark al zelf gefinancierd, maar voor de rest moet ik een beroep doen op de bank.’

OBSTAKEL Donmez is optimistisch over zijn kansen bij de bank, maar tegelijkertijd ook enigszins sceptisch. ‘Ik geloof absoluut in mijn plannen.

Er is groeiende vraag naar mijn producten, mijn bedrijf is gezond en er ligt al een stevig plan klaar. Maar banken willen te veel zekerheid en

ze hebben te veel macht.’

De eerste aanvraag werd door de bank afgewezen, omdat Donmez geen haalbaarheidsonderzoek had uitgevoerd. Dat onderzoek loopt nu alsnog en zodra dat is afgerond, legt de ondernemer het aan diverse banken voor. Grootste obstakel bij de financieringsaanvraag vormt het eigen vermogen, dat aan de lage kant is.

Serieuze alternatieven ziet Donmez niet. ‘Ik zou machines kunnen leasen, maar op den duur ben ik dan duurder uit. Voor nu heb ik dus al mijn zinnen gezet op een bankfinanciering.’ <

Edwin den Boer, partner bij BDO Consultants

Peter Hutten, adviseur bij Credion

Roel van der Beek, productmanager Start van Kamer van Koophandel

‘ Laat je adviseur niet aan het woord’

‘ Bied de bank alternatieven’

‘ Investeer in het doel’

‘Banken onderzoeken de ondernemer, de onderneming en het rendement. De indruk van de ‘vent’ baseren ze onder meer op basis van zijn track record, zijn achtergrond en ervaring. Wees overtuigd van je eigen plannen en laat zien dat je gepassioneerd maar ook realistisch bent. Toon aan wat jij hebt gedaan om risico’s tot een minimum te beperken. En een gouden regel: laat je adviseur niet aan het woord. Dat moet je echt zelf doen. De bank bekijkt vervolgens de plannen voor de onderneming. Op welke producten, markten en doelgroepen ga je je richten? Zorg voor een strategische onderbouwing en beargumenteer waarom jij – tegen de markt in – juist gaat groeien. En in aansluiting daarop: ben je in staat om met het behaalde rendement van de huidige onderneming zowel de rente als aflossing terug te betalen? Zo niet, verken dan de mogelijkheden in de markt. Denk aan informal investors, maar ook aan allianties met andere bakkerijen. En bekijk ook de subsidiemogelijkheden. Want zeker voor starters zijn er aantrekkelijke oplossingen.’

‘Een jonge ondernemer op eredivisieniveau: voor de bank een lastige case. Enerzijds vragen banken tegenwoordig zo’n twintig tot dertig procent van het balanstotaal aan bancair aansprakelijk vermogen van starters.

Dat is er in dit geval niet. Bovendien bekijken banken ondernemers die in tijden van economische malaise juist uitbreiden met wantrouwen. Anderzijds zal de bank zijn ambitie en ondernemersdrift waarderen. Alle ingrediënten voor succes zijn immers aanwezig.

Ik schat de kansen dan ook hoog in, mits je de bank alternatieve en aanvullende financieringsmogelijkheden kunt voorleggen. Bied de bank dus handvatten. Onderzoek de mogelijkheden van de regeling Groeifaciliteit, een overheidsgarantie voor achtergesteld vermogen. Financiers kunnen dit vervolgens bij Agentschap NL aanvragen.

Bij een eventueel verlies vergoedt de overheid dit tot maximaal de afgegeven borgstelling. Daarmee verkleint de financier zijn risico aanzienlijk. Geen succes? Ga dan op zoek naar participanten. Dat kan een participatiemaatschappij of een leverancier zijn, maar ook een ondernemer die zijn sporen heeft verdiend in dezelfde sector.

Kortom, wees creatief. Dan kun je een hoop bereiken.’

‘Deze ondernemer heeft al een goede stap gezet door een haalbaarheidsonderzoek te laten uitvoeren. Bij een lage solvabiliteit kan dat een bank soms over de streep trekken; zeker wanneer de rentabiliteit wel voldoende is. Maar nog belangrijker: het onderzoek ondersteunt de ondernemer bij het maken van de juiste keuzes. Overigens is de rol van de accountant bij financieringsaanvragen van cruciaal belang. Zij voorzien de ondernemer immers van advies. Verder moet je je als ondernemer altijd afvragen waar je in investeert. Groei moet geen doel op zich zijn. Het doel is zoveel mogelijk klanten bedienen, een gezonde bedrijfsvoering en natuurlijk winst maken. Dáár moet het geld naartoe. De aanschaf van een machinepark is louter een middel om dat doel te bereiken. Het is dan ook zeker niet altijd noodzakelijk om voor dergelijke middelen financiering bij de bank aan te vragen.

Soms kan leasen wel degelijk een uitstekende oplossing zijn. Want in tegenstelling tot een financial lease komt een operationele lease niet op de balans te staan, waardoor je de solvabiliteit houdt.’

45 managers wat kan je daar mee doen? wat mag dat kosten?

Wilt u € 17.035,- verdienen? Word dan lid van het Nive. Want dat kan een lidmaatschap u opleveren. Althans, volgens het rekensommetje hieronder, dat we even snel tussen neus en lippen door op een bierviltje gemaakt hebben. Maar wellicht is dit een beetje kort door de bocht.

Standplaats Rio de Janeiro

Frans Nederstigt (42) Advocaat

43

‘ Als buitenlander kun je enorm miskleunen’

Maar waar kunt u dan wel op rekenen met een Lidmaatschap van het Nive? U wordt lid van de oudste managersvereniging van Nederland met 500 bedrijfsleden en persoonlijke leden. Dat is een netwerk van meer dan 30.000 managers.

Uw managers krijgen toegang tot 45 bijeenkomsten per jaar, waaronder 12 gratis Masterclasses. Kortingen op onze Workshops.

En, u ontvangt kosteloos 12 uitgaven van Management Scope.

Kijk, dat zijn hele andere getallen!

Oh, u wilt keiharde cijfers? Kijk op http:// www.nive.org/website/lid-worden/wat-magdat-kosten of scan de QR code.

Lid worden van het Nive? Wij rekenen op u!

Ik woon sinds 2004 met mijn vrouw en drie dochters in Rio de Janeiro en ik run samen met twee Braziliaanse partners een advocatenkantoor dat zich voornamelijk richt op buitenlanders. Brazilië interesseerde mij, ook omdat mijn vader een stichting had opgericht die sociale projecten in Brazilië ondersteunde. Tijdens mijn rechtenstudie heb ik in Rio stage gelopen. In 1995 ging ik werken bij een mensenrechtenorganisatie, waar ik veel pro bono werk deed. Na een aantal jaar keerde ik terug naar Nederland, maar Brazilië bleef trekken.

In 2004 zijn we weer terug gegaan.

Er is hier zóveel uitdaging, er is zóveel mogelijk: er hangt de positieve sfeer van een land in opbouw. Ik had het gevoel dat ik hier echt een steentje kon bijdragen. Anderen gaan avontuurlijke sporten doen. Ik zoek graag uitdaging in mijn dagelijks werk en leven. Sinds 2009 sta ik als advocaat

ingeschreven bij de Braziliaanse balie en ben ik partner in het bedrijf waar ik nu werk.

Als buitenlander in Brazilië kun je enorm miskleunen. Het is heel bureaucratisch. Maar daar moet je je niet door laten afschrikken. Voordat je bijvoorbeeld je verhuiscontainer uit Nederland kunt inklaren, heb je een Braziliaans fiscaal nummer nodig.

Maar dat krijg je alleen als je een recente gas- of elektriciteitsrekening op eigen naam kunt laten zien van je vaste verblijfplaats in Brazilië.

Gelukkig is er een begrip als ‘Jeitinho’, dat alternatieve oplossing betekent. Die oplossing kan in dit geval bijvoorbeeld een tijdelijk adres zijn dat je door een verklaring van de vaste bewoner alvast kunt gebruiken om zo toch je fiscale nummer te krijgen. Soms kun je met jeitinho informele relaties of verworvenheden een juridische status geven.

Maar het begrip jeitinho, dat vooral symbool stond voor creativiteit, kán ook een semi- of illegale oplossing behelzen.

Het is niet altijd eenvoudig om aan te voelen of je een scheve schaats

aan het rijden bent. Het grootste deel van onze klanten zijn buitenlanders en we doen heel veel in preventieve advocatuur. Alles dichttimmeren om juist te voorkomen dat je in een langdurige en ondoorzichtige procedure bij de rechter terecht komt.

De Latijns-Amerikaanse manier van leven en zakendoen ligt me. Je moet veel investeren in persoonlijke contacten. Wat je goed moet onthouden, is dat een enthousiaste toezegging geen afspraak is. Als je een afspraak met iemand hebt, is het verstandig de dag ervoor nog een keer te bellen, omdat er nogal eens wat mis gaat. Voordeel is wel dat je die flexibiliteit ook voor jezelf kunt gebruiken. Als je een dag later bent met iets, word je daar niet gelijk op afgerekend.

Blijven of gaan? Nu mijn dochters ouder worden, denken mijn vrouw en ik er meer over na. We tellen de zegeningen van Nederland, waar alles goed geregeld is. En het onderwijs is ook echt veel beter. Maar als we er zijn, weten we ook heel goed wat we missen van Brazilië: ‘Saudades’, heimwee naar een bruisend land en zijn gastvrije bevolking.’ <

tekst Marjolein van Rest

Bezuidenhoutseweg 187 e 2594 AH Den Haag t 070 7118729 •f 070 33 51 080 info@nive.org • www.nive.org

‘Op de middelbare school schreef ik een scriptie over Brazilië, met als titel ‘Een economische reus gekweld door sociale problemen’.

Eigenlijk is dat nog steeds zo, al gaat het echt beter. De economische groei heeft een trickle-down effect.

44 column Colofon Ondernemen!

Opinieblad van MKB-Nederland 18e jaargang, nr. 5, september 2012 www.ondernemen.nl

Bent u ondernemer?

Directie Walter Vesters

Nieuwe vijanden VLAK VOOR DE zomervakantie had ik het genoegen om als mkb-ondernemer aanwezig te zijn bij een bijzondere lunch met generaal Jim Jones in Den Haag. Deze imponerend grote en typisch Amerikaanse hoge legerofficier was jarenlang de veiligheidsadviseur van president Obama. Hij hield kantoor in het Witte Huis en was eigenlijk het hoofd van wat Amerikanen zelf altijd ‘de mondiale politie’ noemen.

Naast vertrouwelijke zaken die te maken hebben met de huidige internationale politieke situatie en zijn persoonlijke opinie - waar ik verder zoals beloofd niets over naar buiten zal brengen - schetste hij een beeld over een nieuwe vijand. In zijn functie was hij voornamelijk bezig met risicoanalyses, iets wat steeds gecompliceerder wordt. Het was jarenlang zijn taak om risico’s in de kiem te smoren, want het laatste middel dat ingezet kan worden, is een militaire interventie en dat kan en wil Amerika niet al te vaak doen.

Waren tot voor kort onze vijanden schurkenlanden en terroristische organisaties, nu hebben we vele nieuwe vijanden. En volgens de generaal vormen hongersnood, schaarste aan bijna alle noodzakelijke grondstoffen, energie, schone lucht, schoon water, plus een wereldbevolking die de komende decennia van zeven naar negen miljard groeit, samen met de gevolgen van klimaatverandering, de grootste bedreiging voor onze veiligheid. Het was voor mij bijzonder om te zien hoe deze traditioneel rechts georiënteerde militair ineens niet onderdeed voor een Greenpeaceactivist.

Een oplossing zal volgens Jones uit de markt moeten komen. Niet van de gevestigde orde, maar juist van kleinere, revolutionaire initiatieven die de noodzakelijke innovaties kunnen ontwikkelen. Dat zou volgens Jones ook het beste antwoord zijn op de groeiende risico’s. De met exacte wetenschappen bewezen conclusie dat oneindige economische groei binnen een eindige planeet gewoon weg niet meer werkt, dringt langzaam door. Het bericht dat we binnenkort het roer moeten omgooien komt niet alleen meer van de links progressieve ‘kerk’, maar - en krachtiger dan ooit - uit de rechts-conservatieve hoek.

Nu is de oorsprong van ons hedendaagse economisch denken ook ontstaan in een hele andere tijd: een wereld met minder mensen, minder materiële welstand en een overvloed aan natuurlijk hulpbronnen. Door het tijdelijk en plaatselijk succes van dat kapitalisme zijn de verhoudingen inmiddels omgekeerd: meer mensen maken jacht op minder hulpbronnen. Misschien vragen we ons binnenkort al af hoe het mogelijk is dat we dit vernietigende regime in stand hebben gehouden onder de noemer ‘groei’.

‘Oneindige economische groei werkt niet binnen een eindige planeet’

fotografie Lex Draijer

Ruud Koornstra Duurzaam ondernemer, mede-oprichter Tendris

Redactie René Bogaarts (hoofdredacteur), Chantal Doezie (coördinator), Marc van Dinther (eindredacteur), Katja Lamers (MKB Informeert) Art direction Marian Konings Vormgeving Thielenpeters

Ja

Sales Jotta Erath, Simone Wismans advertentie@scopebusinessmedia.nl Medewerkers Annemarie Buitelaar, Kristel Hurenkamp, Jos Leijen, Koos Plegt, Marjolein van Rest, Suzanne Wijers Beeld Marcel Bakker, Mark van den Brink, Tom Janssen, Bas van der Schot, Anouck Wolf Uitgave Ondernemen! is een uitgave van Scope Business Media b.v.

Amstelzijde 85a, 1184 TZ Amstelveen tel: 020 311 37 99 In opdracht van Koninklijke Vereniging MKB-Nederland Bezuidenhoutseweg 12 2594 AV Den Haag Postbus 93002 2509 AA Den Haag tel: 015 219 12 12 www.mkb.nl

Nee

U heeft geen enkele moeite met

Verlaat deze pagina.

gecompliceerde wet- en regelgeving.

Een juridische vergissing op z’n tijd houdt de boel tenminste een beetje levendig. U ziet een conflict met uw personeel als iets wat uw werk net even die extra dimensie geeft.

Ja

Nee

Verlaat deze pagina.

Abonnementen De abonnementsprijs van Ondernemen! bedraagt E 66,50 per jaar (inclusief 6% BTW).

ISSN 1383-3391

Juridisch Advies Het antwoord op alles waar u niet om heeft gevraagd.

Vraag uw adviseur naar de voordelen. das.nl/ondernemer | 020 651 88 78

46 Lobby

Minister doet de boodschappen Uri Rosenthal probeert diplomaten te doordringen van het belang van export. Hans Biesheuvel merkt dat hij succes heeft.

De minister van Buitenlandse Zaken ziet zijn beleid niet als een keuze, maar als pure noodzaak.

Lachend citeert minister Uri Rosenthal van Buitenlandse Zaken een uitspraak van Eelco van Kleffens, een van zijn voorgangers: ‘Wij praten niet over kaas.’

Maar de tijd dat diplomaten geen aandacht wilden schenken aan economische belangen, ligt volgens Rosenthal al heel lang achter ons. Op de vraag wat er in zijn regeerperiode is veranderd, antwoordt hij bedachtzaam: ‘Ambassades doen al lang aan economische diplomatie, maar het is mijn bedoeling geweest dat alle mensen op onze posten over de hele wereld zich ervan bewust zijn – zeven dagen per week, 24 uur per dag.

Ze zitten daar om de belangen van het Nederlandse bedrijfsleven te dienen.

Niet alleen van de multinationals, maar ook van het midden- en kleinbedrijf.’

‘Dat betekent’, vervolgt Rosenthal, terwijl voorzitter Hans Biesheuvel van MKBNederland instemmend knikt, ‘dat als ik zelf ergens ben, daar met Nederlandse ondernemers en met ondernemers uit dat land praat. Ik neem boodschappenlijstjes mee voor ondernemers en autoriteiten. Terug in Den Haag deel ik dat met collega’s als Verhagen van EL&I of Schultz van Infrastructuur & Milieu. Door er steeds op aan te dringen dat er ook dingen gebeuren, hoop ik dat bij onze mensen tussen de oren te krijgen. We hebben de landen geïdentificeerd waar echt wat te brengen is, en hebben de kansen en belemmeringen geïnventari-

seerd. Bij het sluiten, minderen, openen en meerderen van posten hebben we ons zeker ook laten leiden door economische belangen.’

CHINEES BINNENLAND Rosenthal noemt de nieuwe ambassade in Panama, waar vanwege de vernieuwing van het Panamakanaal en de gunstige ligging van het land veel te halen is. Of China, waar, nu de economische activiteiten zich naar het binnenland verplaatsen, een nieuw business support office in Chendu is opgericht en er een consulaat is gepland in Chongqing.

‘In grote lijnen komt het erop neer dat Nederland in driekwart van de gevallen zaken doet in Europa. Dat is mooi, dat moeten we versterken, maar verder weg is ook veel te halen. Dan denk ik niet eens zozeer aan de vaak genoemde BRIC-landen, Brazilië, Rusland, India en China, maar juist ook in de landen daaromheen. Brazilië heeft een enorme consumentenmarkt, maar Chili vormt een belangrijke schakel naar andere opkomende markten als Colombia en Peru. En in Chili is het goed zakendoen.

Hetzelfde geldt voor Azië. We richten ons niet alleen op China, maar ook op landen als Indonesië en Zuid-Korea.’

‘Ook buiten Europa valt veel te halen’

‘Het derde punt is’, gaat Rosenthal verder, ‘dat de mensen die voor ons werken, ook op andere departementen met hele praktische dingen bezig zijn.

We houden ze bij de les niet alleen met talenkennis, maar we proberen ook meer economische expertise binnen te halen, en werken aan een betere uitwisseling met het bedrijfsleven middels stages en detacheringen.’

APARTE MINISTER Biesheuvel zegt die omslag bij het ministerie te herkennen. Als voorzitter van MKB-Nederland, en voordien als zelfstandig ondernemer, heeft hij gemerkt hoe belangrijk het is om af en toe een duwtje in de rug te krijgen. ‘Maar goed, daar zijn we nu net mee begonnen. Mijn pleidooi is dat we dat beleid de komende jaren krachtig doorzetten.

Nog belangrijker vind ik dat het besef hoe belangrijk de economie en de export voor Nederland zijn – en dat wordt volgens mij alleen maar belangrijker – tot het kabinet en Rosenthals ministerie is doorgedrongen. Een paar dagen geleden kwam de Nederlandse ambassadeur in Duitsland nog even langs. Dat vind ik een goede zaak.’

‘Het gaat bij economische diplomatie niet om het produceren van een groot aantal documenten, om nota’s, maar om aanpakken, actie, resultaten boeken’, valt de minister hem bij.

MKB infor meert

48 Lobby ‘Mkb’ers reageren met export op wat er toevallig voorbijkomt’ Als Biesheuvel gevraagd wordt wat de minister volgens hem bereikt heeft, antwoordt hij dat de aandacht voor economie in Den Haag duidelijker is dan ooit. In één adem herhaalt hij echter een eerder gehouden pleidooi voor de aanstelling van een aparte minister van buitenlandse handel. De vraag of dat niet van wantrouwen tegen de huidige minister getuigt, brengt Biesheuvel niet in verlegenheid. ‘Nee, helemaal niet’, zegt hij. ‘Het belang van de economie is goed doorgedrongen, maar ik merk hoe belangrijk het is om handelsmissies te organiseren. Bedrijven hebben het nodig dat iemand ze op sleeptouw neemt, deuren voor ze opent. Ik ga zelf binnenkort naar Brazilië, en dan naar Polen, Wallonië en Frankrijk. Daar zou ook op het hoogste politieke niveau iemand mee bezig moeten zijn, iemand die tweehonderd dagen per jaar in het buitenland zit, iemand die bereid is uit zijn koffer te leven.’

Rosenthal zegt het pleidooi voor een speciale minister van buitenlandse handel ook niet als kritiek te hebben opgevat. ‘Het zal bij de formatie wel aan de orde komen’, zegt hij. ‘Maar zoiets heeft altijd voors en tegens. De voors heeft Biesheuvel al verwoord. Maar wat er tegen pleit, is het gevaar dat, als je er iemand speciaal mee belast, de anderen het gevoel zouden kunnen krijgen dat ze een alibi hebben om achterover te leu-

Elke dag beter nen. Het bevorderen van de welvaart is de taak van het hele kabinet, niet alleen van EL&I en Buitenlandse Zaken, maar ook van Infrastructuur & Milieu, van Onderwijs, Cultuur & Wetenschappen. Als je dit onderwerp bij één persoon legt, lijkt het alsof de rest er niet meer naar hoeft te kijken.’

OPEN KABINET We leven in turbulente tijden. Het is denkbaar dat het onderwerp export niet elke vrijdag op de agenda van de ministerraad staat. Rosenthal glimlacht.

‘Ik mag natuurlijk nooit verklappen wat er in de Trêves-zaal besproken wordt.

Maar ik kan wel zeggen, en dat begint bij de premier, dat dit kabinet ervan doordrongen is dat we het bedrijfsleven waar mogelijk moeten faciliteren. Er is ook voortdurend contact met het bedrijfsleven, bedrijven hebben een open toegang tot het kabinet. Voordat we in allerlei ingewikkelde structuren belanden: het gaat er mij om hoe we dit uitdragen en dat laten volgen door doen, doen, doen. Ik stel me ook nooit tevreden met de mededeling dat we iets gaan doen. Ik wil daarna ook weten of het gebeurd is. Daarom is die terugkoppeling ook belangrijk. Dat, als er wensen zijn, we daarop snel inspelen.’

Wensen zijn er uiteraard. Biesheuvel spreekt de hoop uit dat een volgend kabinet de ingezette lijn voortzet. ‘Investeer daarin. Dan heb ik het niet alleen over geld, maar veel meer over tijd en aandacht. We hebben lange tijd gedacht dat we het in Nederland moesten hebben van de dienstensector, maar de maakindustrie is levendiger dan ooit. En wat belangrijker is: die levert ook een grotere bijdrage aan de welvaart.’

TOPECONOMIE Biesheuvel zegt ook gelukkig te zijn met de lijn die bij ontwikkelingssamenwerking is ingezet, waarbij bedrijven nauw betrokken zijn. Op de vraag of de demissionaire minister er vertrouwen in heeft dat zijn beleid wordt voortgezet, antwoordt Rosenthal lachend: ‘Ik zal een grootse mededeling doen, ik citeer Henry Kissinger die altijd vroeg of iets een noodzaak of keuze was, necessity or choice. En dit is pure noodzaak. Het

Hans Biesheuvel

Uri Rosenthal

treft me altijd dat Nederland nog altijd de zestiende economie ter wereld is, de zevende exporteur, en op landbouwgebied nummer twee. Als het gaat om buitenlandse investeringen zijn we nummer zeven – en omgekeerd investeren buitenlandse bedrijven 450 miljard in Nederland. We moeten daar vanuit durf en kracht mee doorgaan. Trouwens, bij andere landen is het van hetzelfde laken een pak, landen als Engeland en Amerika doen het ook. Het is noodzaak. Ik zal niet zeggen ‘bittere noodzaak’, want waarom zou het bitter zijn. Noodzaak stimuleert immers ook.’

Rosenthal en Biesheuvel zijn tijdens het hele gesprek uiterst vriendelijk voor elkaar. Is er dan geen enkel punt waarover de heren kritiek op elkaar hebben? ‘Ik heb niet zoveel klachten’, zegt Biesheuvel. ‘Alleen dit: er is in Brussel voor wel tachtig miljard aan fondsen beschikbaar, met name voor innovatie. Onze aanpak is in lijn met de roadmap 2020, het Nederlandse beleid, maar ik heb wel het gevoel dat we wat achterlopen. We moeten de kansen die daar liggen, ook benutten.’

Rosenthal vindt het al net zo moeilijk om kritiek te uiten. ‘Ik ga niets onaardigs zeggen over het mkb. Ik voel alleen trots. De mensen die daar bezig zijn, verdienen alleen maar lof.’ Dan aarzelt hij even. ‘Er is misschien één punt. Soms kom ik in contact met bedrijven die exporteren, waarbij ik het gevoel krijg dat er net even in een ander land geweldige kansen liggen waar ze dan niet van weten. Maar dat is geen kritiek op die bedrijven, maar op onszelf. Wij moeten dat duidelijk maken. Ik heb de indruk dat sommige midden- en kleinbedrijven qua export reageren op wat er bij toeval op hen afkomt. Dat is logisch, maar er is een wereld te verbeteren. Een strakkere aanpak zou helpen. Nogmaals, dat is iets wat wíj moeten helpen oplossen.’ <

‘Mijn medewerkers denken ineens mee en zijn meer betrokken.

Ze kunnen zich nu ook verplaatsen in de klant. Terwijl ze vroeger vonden dat een klant altijd mekkerde, snappen ze nu dat hij voor een fors bedrag geen losse draadjes wenst.’ Harry van Eeden van Autoschadebedrijf VES deed vorig jaar mee aan het project Excelleren van MKB-Nederland met steun van het ministerie van sociale zaken (excelleren.nu). De leercultuur in bedrijven verbeteren was het doel. Zo’n 700 mkb-ondernemingen uit veertien verschillende branches kregen gratis advies en begeleiding bij scholing van medewerkers op de werkvloer. Met succes: 97 procent van de deelnemende ondernemers zag een verbetering in zijn concurrentiekracht. Zo ook Van Eeden, die gemotiveerdere medewerkers kreeg.

In april eindigde Excelleren, maar niet de samenwerking tussen MKB-Nederland en het ministerie. Het succes verdiende een vervolg. Waar de meeste initiatieven van de overheid op de een of andere manier niet landen in het mkb, deed Excelleren dat juist wel.

20 september wordt ‘Elke dag beter’ gelanceerd, een nieuw project om ondernemers te adviseren dat het in hun belang is medewerkers ‘duurzaam inzetbaar’ te houden en hen daarbij te helpen. Rob Slagmolen, beleidssecretaris arbeidsmarkt van MKB-Nederland: ‘Duurzaam is een abstract begrip. Waar het om gaat is dat werknemers langer meekunnen, vitaal zijn en beter inzetbaar in het bedrijf of op de arbeidsmarkt.’

Nadenken over hoe je medewerkers langer aan het werk kunt houden lijkt een vreemde opgave in deze tijd. Nogal wat bedrijven hebben vanwege de economische crisis moeite het hoofd boven water te houden, moeten zelfs personeel ontslaan.

Slagmolen benadrukt echter dat het juist nu van belang is aan de slag te gaan. ‘Door de crisis is het nog niet voelbaar, maar de komende jaren krijgen we echt een tekort aan werknemers. De vergrijzing gaan we echt merken op de arbeidsmarkt.’

Slagmolen vervolgt: ‘Het is dan wel nodig dat medewerkers gezond en gemotiveerd blijven. Dat ze blijven werken aan hun eigen vitaliteit en inzetbaarheid. Dat levert behalve een beter arbeidsmoraal ook nog een lager ziekteverzuim – en dus minder kosten – op voor het bedrijf. Daarmee is dit niet alleen van belang voor de vergrijzing maar ook nu om de concurrentie als onderneming aan te kunnen.’

Tot zover de theorie. Hoe pak je dat nu aan als werkgever?

Slagmolen: “Het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Maar het begint heel basaal: ga het gesprek aan met je werknemer. Wat wil hij of zij? Wat voor gewoontes houdt hij of zij erop na? Hoe kun je als werkgever daarin bijsturen?” Met het project ‘Elke dag beter’ krijgen mkb-ondernemers praktische tips en adviezen bij de aanpak.

TIP

Gezond personeel levert geld op. Lees de whitepaper op mkbservicedesk.nl/pagina-5175.en doe ook de bedrijfsgezondheidscheck https://scans.mkbservicedesk.nl/bedrijfsgezondheidscheck.

Haal meer uit het web

MKB infor meert

Een groot deel van het Nederlandse bedrijfsleven verdient zijn geld online. De reguliere winkel gaat tegenwoordig vaak hand in hand met een webwinkel. Maar hoe zet je een goede webshop op? Hoe krijg je klanten? Hoe regel je betalingen?

Hoe organiseer je bekendheid? De campagne ‘Nederland verdient online’ van MKB-Nederland, ING, Google en PostNL biedt hulp. Kijk op www.nederlandverdientonline.nl en haal meer uit het web.

TIP

Geld verdienen door en met internet kan op vele manieren. Denk aan klanten werven met social media, of de virtuele kantooromgeving. Lees hoe in het praktische naslagwerk Eerste Hulp bij Online Ondernemen op mkbservicedesk.nl (gratis download). In oktober verschijnt de derde druk.

Investeringen in infrastructuur voor economie Het nieuwe kabinet moet blijven investeren in de infrastructuur van Nederland. Daarvoor pleit Bouwend Nederland, ondersteund door MKB-Nederland en VNO-NCW. Een goed netwerk van wegen en spoorlijnen zorgt voor een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven en economische vooruitgang.

TIP

MKB-Nederland en het Platform Slim Werken Slim Reizen hebben in april samen de campagne ’52 filevrije dagen’ gelanceerd. Naast verbetering van het (spoor-) wegennet is ook veel winst te behalen door medewerkers anders te laten werken en reizen. Hoe dat aan te pakken? Kijk voor whitepapers, webinars, een e-book en nog veel meer in de Slim Werken Slim Reizendesk op mkbservicedesk.nl.

Vertrouwen Starters hebben vertrouwen in hun onderneming, ook in deze economisch moeilijkere tijden. Ze zijn financieel gezond; ruim 70 procent verwacht dat omzet en winstgevendheid in de komende twaalf maanden met meer dan 10 procent stijgen en bijna 50 procent heeft investeringsplannen. Dat blijkt uit de ondernemersscan die de deelnemers aan de verkiezing The Next Entrepreneur van MKB-Nederland en Rabobank hebben ingevuld.

Scan de QR-code of ga naar Facebook voor meer informatie.

TIP

Meer over een eigen onderneming in de whitepaper ‘Ik ga starten’ op mkbservicedesk.nl (startersdesk).

50 Service VMK eerste lokaal partner MKB-Nederland Albert Dominicus (46) is positief ingesteld. Vanuit die visie stuurt hij als voorzitter Veghels Midden- en Kleinbedrijf (VMK) aan. Niet vanaf de zijlijn kritiek leveren, maar samenwerken, meedoen, iets betekenen. Het is ook de motivatie achter de verbinding die VMK met MKB-Nederland is aangegaan als lokaal partner, de eerste lokale vereniging die deze nieuwe vorm van lidmaatschap heeft omarmd.

‘Het huidige bestuur wil VMK meer profileren. Niet alleen een hapje en een drankje op zijn tijd’. Albert Dominicus trad 1,5 jaar geleden aan als voorzitter van het VMK te Veghel. De directeur/eigenaar van Adagium, een adviesbureau voor bedrijfsoverdrachten en –opvolging en zijn medebestuurders zitten vol plannen om de vereniging op de kaart te zetten. Kennis overdragen is belangrijk, evenals de lobby bij de gemeente. Dominicus zoekt voorts nadrukkelijk de samenwerking met natuurlijke partners. In Veghel is dat het CVO, de vertegenwoordiger van het grootbedrijf en het EBK (Erpse bedrijvenkring). Landelijk is dat MKB-Nederland. Hij is lid van de Raad van Toezicht van Stichting Vitaal die namens VMK, CVO en het EBK parkmanagement verzorgt in Veghel. Het ontzorgen van ondernemers strekt daarin ver: centrale inkoop van gas, elektra en afvalophaal, een eigen glasvezelnetwerk, beveiliging en revitalisering van bedrijventerreinen. En er zijn plannen voor het oprichten van een onafhankelijk Ondernemershuis om ondernemers te ondersteunen. De steun van de gemeente heeft hij al op zak. ‘Daarnaast willen we meedoen aan de verkiezing voor de mkb-vriendelijkste gemeente in 2013.’ Het enthousiasme van de Veghelse mkb-voorman heeft hem in een jaar tijd een tiental nieuwe leden opgeleverd. Moeiteloos schudt hij voorbeelden uit zijn mouw van activiteiten die het VMK onder zijn aansporing oppakt. ‘Een rondje bij de open haard met de burgemeester.

Letterlijk! Bij een bedrijf dat haarden verkoopt. Hadden we allemaal aangestoken.

Onderlinge ledenbezoeken. Laten zien dat er meer is. Eigen bedrijfstrots, dát wil ik overbrengen. Kom uit je schulp, toon wat je hebt.’ Vanuit diezelfde gedachte zijn Dominicus en zijn bestuur ook de samenwerking gaan verdiepen, met de buurgemeenten Uden en Schijndel. ‘Samen lobbyen in Revus-verband bij gemeenten en provincies zoals over de verbreding van de Zuid-Willemsvaart en de N279.’

Dominicus vervolgt: ‘De volgende stap is: ook weer verder kijken dan de regio.’

Daar komt de samenwerking met MKB-Nederland uit voort. ‘Het vorige bestuur dacht vooral in en voor Veghel. Wij vinden: extern is juist belangrijk. Wat kunnen we betekenen voor MKB-Nederland en vice versa. Het lokaal partnerschap was een logische stap.’ Een van de eerste wensen van VMK was een bezoek van landelijk voorzitter Hans Biesheuvel. Op 22 augustus ging die in vervulling met de aftrap van de verkiezingstournee van de mkb-voorman.

Oproep

MKB infor meert

Geef jongeren een MBO-stage of leerbaan.

Voorkom jeugdwerkloosheid en schooluitval. MKB-Nederland roept werkgevers in Nederland daartoe dringend op. Lees meer op www.mkb.nl.

Financiering

Meer weten over financiering? Kijk op Ondernemerskredietdesk.nl. Bijvoorbeeld het webinar: ‘Financiering: Waar let de bank op?’ met Maarten Zemann, directeur van MKB Adviseurs.

MET ELKE DAG 1,3 MILJOEN POTENTIËLE KLANTEN IS UW WINKELWAGEN SNEL GEVULD.

Kom ook!

Nog vier regionale ondernemerscongressen dit jaar. Mis ze niet: 20 september Apeldoorn, 3 en 4 oktober Groningen, 7 november Eindhoven en 21 en 22 november Amsterdam.

Kijk op www.ondernemerscongres.nl.

ONTVA

NU GR NG ATIS

€ 50,-

Nederland leeft van Europa

ADVER

TENTIE

Zonder de euro en de interne markt zou Nederland jaarlijks 90 miljard euro mislopen. Nu verdient Nederland jaarlijks 120 miljard euro, een vijfde van het bruto binnenlands product, aan de export naar de EU. Die cijfers staan in de brochure ‘Nederland leeft van Europa’, van MKB-Nederland, VNO-NCW en LTO Nederland.

Eind augustus is ook de campagne ‘Europa & de feiten’ gelanceerd met een film waarin ondernemers vertellen waarom de EU voor hen belangrijk is.

Kijk op www.europaendefeiten.nl

TEGOE

D

Colofon Redactie Katja Lamers / k.lamers@mkb.nl / www.mkb.nl Adreswijzigingen: ledenadministratie@mkb.nl

Op 20 juni ondertekenden Albert Dominicus en Hans Biesheuvel het lokaal partnerschap van VMK

Volg MKB-Nederland op Twitter: www.twitter.com/ MKBNL. Ook vindt u ons op LinkedIn (company/ MKB-Nederland).

Iedere dag bezoeken 1,3 miljoen unieke koopgerichte bezoekers Marktplaats, waaronder ook uw doelgroep.

Vergroot uw naamsbekendheid, zorg voor meer verkeer naar uw website en meer klanten in uw winkelwagen.

Met Admarkt van Marktplaats Zakelijk adverteert u op de beste posities en betaalt u alleen voor resultaat.

Elke eerste donderdag van de maand in uw mailbox: de nieuwsbrief van MKB-Nederland met nuttige tips en informatie: www.mkb.nl/nieuwsbrief.

Een vraag over ondernemerschap?

Stel hem aan MKB Servicedesk: 088-6520020 (lokaal tarief). Lid worden? Bel dan 088-6520026.

BENIEUWD HOEVEEL NIEUWE KLANTEN UW WINKELWAGEN BEREIKT?

Ontvang eenmalig € 50,- gratis Admarkt advertentietegoed. En probeer het zelf uit. U zit nergens aan vast.

Ga naar www.admarkt.nl/actieondernemen voor meer informatie en vul promotiecode MPONDERNEMEN in.

MEER KANSEN, MEER KLANTEN, MEER MARKTPLAATS

Betonkanaalplaat Elektriciteitsleiding Metalen plafondprofiel PU Isolatieplaat Gipsplaat Gipsblok Natuursteenplaat Isolatie deken Beton Gipsblok Metalenwandprofiel Steenwol Elektrische leiding Gipsplaat Alufolie isolatie Gipsplaat Glasvezelbehang

SignaalPlus RVS montagebeugel Vloerisolatie Betonkanaalplaat

Binnen beter bereik met SignaalPlus van Vodafone Vooral moderne gebouwen kunnen door hun constructie en materiaal een 3G signaal blokkeren. Met het risico dat uw klanten u niet kunnen bereiken. Vodafone heeft daar een makkelijke oplossing voor bedacht: SignaalPlus. Een handig apparaatje dat u op uw vaste internetverbinding aansluit en dat een eigen 3G signaal voor data en telefonie genereert.

Zo bent u ook binnen altijd mobiel bereikbaar voor uw klanten. Een gerust gevoel. En dat voor slechts â&#x201A;Ź 70,25 ex btw.

Ga naar vodafone.nl/signaalplus