FG&V_2019_1.PDF

4 Editie 1 - 2019

COPD Challenge KubTec: Innovatief rĂśntgenonderzoek tijdens borstsparende operaties PatiĂŤnt vertelt: Na breuk dijbeenbot op de Geriatrische Trauma Unit

Samen wandelen voor een betere conditie

Neem mee!

Voorwoord Als topklinisch opleidingsziekenhuis is innovatie een belangrijk aandachtspunt. Met innovatie wordt bedoeld de vernieuwing van zorg om de zorg voor onze patiënten nog beter, efficiënter of minder belastend te laten zijn.

In deze uitgave van het magazine Samen laten wij u kennis maken met twee mooie voorbeelden: de virtualreality-bril op de afdeling Dialyse en het röntgenapparaat KubTec in de Operatiekamer voor borstkankerpatiënten.

Het idee dat Virtual Reality wat vaak gebruikt wordt bij computerspellen en ontspanning, zijn weg vindt in de gezondheidszorg, is toch fantastisch! We gebruikten deze techniek al op de Intensive Care voor behandeling van post-traumatische stress en nu dan ook op de afdeling Dialyse voor patiëntenvoorlichting.

Op het operatiecomplex is met het nieuwe röntgenapparaat KubTec het mogelijk om de borstkankerpatiënt beter en effectiever te behandelen. Technische hulpmiddelen, die het menselijk handelen verder verbetert en de kwaliteit van zorg nog hoger laat zijn. Ik ben trots dat Franciscus Gasthuis & Vlietland dit als eerste ziekenhuis in Nederland onze borstkankerpatiënten kan bieden!

Ik wens u veel leesplezier met dit magazine Samen!

Marjolein Tasche, voorzitter Raad van Bestuur

In dit magazine Nieuws

2

Hoe herken je een beroerte?

21

Medewerkers vertellen: waar ben jij het meest trots op in je werk?

23

Patiëntverhaal: mevrouw

Colofon Editie 1 - 2019

Van Wijk lag door een breuk op de Geriatrische COPD longgeneeskunde: de COPD Challenge

Trauma Unit

Productie en eindredactie

12

4

KubTec: innovatief röntgenonderzoek tijdens borstsparende operaties

25

Portret van: coördinator niertransplantatie

26

Afdeling Marketing & Communicatie Franciscus Gasthuis & Vlietland Postbus 215, 3100 AE Schiedam communicatie@franciscus.nl 010 - 893 4110

Teksten Marketing & Communicatie

Fotografie

Mooi verhaal

27

Levien Willemse, Karin Deraedt

Uitgever

Virtual Reality bij dialyse 6

Vrienden van het Kijkje achter de schermen

Maaike Hoogewoning

bij de Beveiliging

29

Puzzel en tips

31

16

is operatieassistent Ouderenpanel

bij Defensie én werkt in ons ziekenhuis

Vlietland Ziekenhuis

8

praat mee

BC Uitgevers B.V. Postbus 416 8600 AK Sneek 0515 - 429 429

Vormgeving magazine Hannique de Jong

19

Algemene informatie 32 1

Een reminder per sms Sinds november 2018 krijgen patiĂŤnten per sms een herinnering van hun afspraak in het ziekenhuis (indien het mobiele nummer bij het ziekenhuis bekend is).

Zo kunt u bijvoorbeeld het volgende bericht ontvangen: U heeft een afspraak op 25/04/2019 om 11.00 uur op de Polikliniek Reumatologie en Klinische Immunologie in Franciscus Vlietland. Zie ook www.mijnfranciscus.nl.

Kindvriendelijke acute behandelkamer

Nog niet van alle afdelingen kunt u de sms verwachten, maar daar wordt hard aan

Franciscus Vlietland is het eerste ziekenhuis in Nederland dat een kindvriendelijke

gewerkt!

acute behandelkamer heeft ingericht met het Ambient Experience Systeem van Philips. Het systeem gaat bijdragen aan pijn- en stressreductie bij acute opvang van kinderen. De behandelkamer is in december 2018 feestelijk geopend in aanwezigheid van onder andere: Burgemeester Lamers van Schiedam, tevens voorzitter Vrienden Vlietland Ziekenhuis, de Franciscus Kinderraad, medebedenker van de kamer, en de sponsors Kotug Smit Towage, Kotug International en De Kooren Foundation (verbonden aan Kotug International). Eerder dit jaar hebben zij geld opgehaald tijdens de marathon van Rotterdam. Hiermee is de volledige behandelkamer tot stand gekomen. In Franciscus Gasthuis wordt gewerkt aan eenzelfde concept op de Spoedeisende Hulp.

Uitbreiding openingstijden Bloedprikpunt - Franciscus Maasluis Het bloedprikpunt van Franciscus Maassluis is sinds januari 2019 van maandag tot en met vrijdag geopend van 7.30 tot 16.30 uur. Hierdoor kunnen patiĂŤnten sneller terecht en worden de wachttijden korter.

Een afspraak maken is niet nodig. Wel is het noodzakelijk dat u een aanvraagformulier, verzekeringsgegevens en een legitimatiebewijs meeneemt.

2

Uitreiking erkenning ‘Wij werken mantelzorgvriendelijk’

Franciscus Vlietland heeft twee vernieuwde röntgenkamers!

Franciscus Gasthuis & Vlietland is door de Stichting Werk&Mantelzorg erkend als mantelzorgvriendelijke werkgever.

De erkenning voor mantelzorgvriendelijke werkgever is geen keurmerk, maar een beloning en aanmoediging om de combinatie werk en mantelzorg in de eigen organisatie te borgen.

De Stichting Werk&Mantelzorg heeft aangegeven dat Franciscus Gasthuis & Vlietland deze erkenning verdient voor de handelingen die de organisatie tot nu toe voor zijn medewerkers in gang heeft gezet. Als organisatie willen we onze medewerkers in staat stellen hun werk zo goed mogelijk te combineren met mantelzorg. ‘Wij als werkgever kunnen die zorg niet ontnemen, maar we kunnen onze medewerkers die mantelzorg verlenen wel de ruimte bieden om dit te doen en waar mogelijk met ze mee te denken’, vertelt Marjolein Tasche, voorzitter Raad van Bestuur Franciscus Gasthuis & Vlietland. ‘Een gezonde balans tussen werk, vrije tijd en zorg is van groot belang.’

In Franciscus Vlietland zijn twee vernieuwde röntgenkamers geopend! Door de toevoeging van slimme software is de stralingsbelasting voor patiënten aanzienlijk verminderd. Het systeem bepaalt automatisch de instellingen van het onderzoek en de positie van het apparaat. Hierdoor ligt de patiënt korter in een oncomfortabele houding. Ook in Franciscus Gasthuis worden dit voorjaar twee nieuwe röntgenkamers geopend.

Borstvoedingscertificaat Onlangs hebben de Kraam- en Kinderafdeling van Franciscus Vlietland voor de derde keer het borstvoedingscertificaat ontvangen. Hiermee voldoen wij aan de wereldwijd erkende normen voor borstvoeding van de World Health Organisation (WHO) en Unicef. Franciscus Gasthuis heeft deze erkenning ook sinds 2012, dus we zijn er trots op dat beide ziekenhuislocaties baby friendly zijn!

3

‘De kracht van de COPD Challenge is dat je de 4 challenge samen doet.’

Het was afgelopen jaar een groot succes, de eerste editie van de Nationale COPD Challenge. Longarts Hans in ’t Veen van Franciscus Gasthuis & Vlietland is mede initiatiefnemer van de werkgroep Move2improve. Deze werkgroep heeft als doel om COPD patiënten meer te laten bewegen ter bevordering van hun conditie en gezondheid. In samenwerking met de Bas van Goor foundation en het Longfonds heeft Move2improve de Nationale COPD Challenge ontwikkeld. Een wandelprogramma van 20 weken waarbij COPD patiënten gezamenlijk drie keer per week wandelen. Eén keer per week loopt ook een zorgprofessional zoals een longarts, longverpleegkundige of fysiotherapeut mee. Waar zij naartoe werken? Naar de grote finalewandeling in het Olympisch Stadion in Amsterdam en natuurlijk naar die felbegeerde COPD Challenge medaille!

Beweging verbetert toekomstbeeld van COPD patiënt Voldoende beweging is goed voor

kunnen vinden. Daarbij wordt kennis,

de dokter mij vertelde over de COPD

iedereen en past binnen een gezonde

inzicht en begrip vergroot omdat er

Challenge die in april 2018 van start

en evenwichtige leefstijl. Zo ook in

ook zorgprofessionals meelopen.

ging, hoefde ik niet lang na te denken.

het leven van een COPD patiënt.

Hierdoor blijven we leren van elkaar’,

Hierdoor kon ik samen met andere

‘Juist voor COPD patiënten’ zegt

vertelt Hans. Jan Vermoolen is

COPD patiënten aan mijn algehele

Hans in ’t Veen. ‘Beweging is in de

COPD patiënt en onder behandeling

gezondheid werken en weer fit

behandeling van de patiënt net zo

bij longarts In ’t Veen. Hij heeft

worden.’

belangrijk als de medicatie en het

afgelopen jaar meegelopen met de

stoppen met roken. COPD patiënten

challenge en wandelt nu nog

‘Door mee te wandelen met de COPD

hebben onder andere last van

wekelijks samen met dezelfde groep

Challenge, en dit na de challenge te

benauwdheid. Wanneer de conditie

COPD Challenge patiënten.

blijven doen, heb ik weer dezelfde

achteruit gaat, verergert dat de

conditie als voor de griep. Ook ben

benauwdheid met als gevolg dat zij

‘De challenge kwam precies op tijd’,

ik weer te vinden op de tennisbaan.

minder in beweging komen en de

zo vertelt Jan. ‘In maart 2018 heb

Mijn snelheid op de baan is door

conditie nog verder achteruit gaat. Zo

ik vijftien dagen in het ziekenhuis

het wandelen en bewegen vooruit

kom je in een vicieuze cirkel terecht.

gelegen vanwege de griep en een

gegaan, met als resultaat dat ik nu

Door middel van beweging willen we

longontsteking. Hierdoor was mijn

zelfs de kort geslagen ballen van de

de conditie en het toekomstbeeld van

conditie naar een nulpunt gezakt

tegenstander terug sla!’ n

COPD patiënten verbeteren. En daar

wat mijn COPD zeker niet ten goede

helpt het wandelen van de COPD

kwam. Met veel moeite kon ik een

Challenge bij.’

rondje lopen om het huizenblok in de wijk terwijl ik voor de griep nog met

Wilt u meer informatie over

‘De kracht van de COPD Challenge

regelmaat te vinden was op de tennis-

de Nationale COPD Challenge?

is dat je de challenge samen doet.

baan. Er zat dus maar één ding op,

Kijk dan op

Patiënten ontmoeten lotgenoten

ik moest gaan bewegen. Zelf was ik

www.move2improve-longen.nl.

waarbij zij steun en herkenning

al begonnen met wandelen, dus toen 5

‘Meer tevredenheid over gemaakte 4 behandelkeus door samen te beslissen.’

De zorgverlener kent de voor- en nadelen van alle behandelmogelijkheden, terwijl de patiënt expert is op het gebied van zijn eigen leven. Kamilia Bouachmir, verpleegkundig specialist op de afdeling Nierziekten van Franciscus Gasthuis & Vlietland, zet daarom in op nog beter samen beslissen bij chronische nierschade. Zij stuurde haar idee in voor de NierstichtingChallenge en werd geselecteerd om haar verbeterplan uit te werken. Hiervoor ontving zij een subsidie en inmiddels zijn er twee virtualrealityfilms gemaakt. Deze films worden ingezet als keuzehulp voor behandelmethoden bij patiënten met nierziekten.

Virtual Reality als keuzehulp voor nierpatiënten ‘In februari 2019 zijn wij van start

dialyseren of liever in het ziekenhuis?

Kamilia vindt het belangrijk om

gegaan met het inzetten van de twee

Dit zijn heel persoonlijke beslissingen,

naasten van de patiënt nadrukkelijk

Virtual Reality keuzehulp films. Eén film

die voor iedereen weer anders zijn’,

te betrekken bij het keuzeproces.

gaat over het gebruik van een kunst-

vertelt Kamilia.

‘Wij zien in de praktijk dat partners,

nier en de andere over buikdialyse.

familieleden en vrienden veel invloed

Focus op meer kwaliteit en onderzoek

kunnen hebben. De keuze van de

of de betrokkenheid van patiënten verbetert en of ze de keuze maken

In 2017 rondde Kamilia haar

op het leven van zijn of haar naasten.

die het best bij hun leven past. Dat

opleiding tot verpleegkundig

Daarom is het belangrijk dat zij ook

is ons doel. Uiteindelijk is het de

specialist af. Voor haar afstudeer-

actief worden betrokken bij de

bedoeling dat wij deze films definitief

onderzoek keek zij of mensen met

behandelkeus. Zij kunnen straks de

in gaan zetten. ‘Wij stellen dan ook

nierfunctieverlies zich voldoende

voorlichting met de virtualreality-bril

de verzamelde data en ervaringen

betrokken voelen bij het maken van

tegelijkertijd met de patiënt krijgen.’

beschikbaar aan andere instellingen,

een behandelkeuze. ‘Uit mijn

die patiënten ook meer mogelijk-

onderzoek bleek dat veel patiënten

‘Met Virtual Reality willen wij patiënten

heden willen geven om samen met

juist meer inspraak willen. Groot-

beter informeren en voorbereiden

de arts een optimale behandelkeuze

schalige studies in Nederland en

op de dialysebehandeling. Het idee

te maken’, zegt Kamilia.

daarbuiten laten vaak vergelijkbare

is dat patiënten alvast het hele

uitkomsten zien. In het tweede deel

dialyseproces kunnen ervaren tijdens

Samen beslissen

van mijn afstudeeronderzoek

het bekijken van de film. Er komen

‘Als je te horen krijgt dat je nieren niet

heb ik daarom gekeken hoe wij

in ons ziekenhuis veel mensen met

meer goed werken, sta je voor een

patiënten meer bij de therapie-

een taalbarrière of zijn laaggeletterd,

ingrijpende keuze. Kies je voor dialyse

keuze kunnen betrekken. Mijn focus

dus schriftelijk materiaal is niet

of wil je weten of je in aanmerking

ligt altijd op kwaliteitsverbetering

altijd bruikbaar. De virtualreality-films

komt voor een donornier. En als

en zo als behandelteam te blijven

biedt ook voor hen een mooie

het dialyse wordt, wil je dan thuis

ontwikkelen.’

uitkomst.’ n

Wij meten de komende maanden

patiënt heeft bijvoorbeeld ook invloed

7

‘Samen met andere zorgprofessionals heb ik 4 een hoop levens kunnen redden.’

Werken bij Defensie, een extra uitdaging voor mensen in de zorg door te werken onder andere omstandigheden met andere ziektes en verwondingen dan in Nederland. Franciscus Gasthuis & Vlietland heeft al 20 jaar een samenwerkingsverband met Defensie en dit betekent dat personeel van Defensie, wanneer zij niet op training of uitzending zijn, werken in ons ziekenhuis. Maaike Hoogewoning, eerste luitenant bij Defensie, werkt als operatieassistent in ons ziekenhuis en is in 2009 voor het eerst uitgezonden.

Maaike Hoogewoning is operatieassistent bij Defensie én werkt in ons ziekenhuis Met inmiddels al vier verschillende

woordelijke emmer even over. Het

en anesthesiemedewerkers), maar

missies achter zich staat de volgende

besef dat er binnen slechts een paar

ook gespecialiseerde verpleeg-

alweer op de planning. Eind 2019 gaat

uur drie jonge mensen uit het leven

kundigen van de Intensive Care en

Maaike opnieuw naar Afghanistan

gegrepen zijn is heftig.’

Spoed Eisende Hulp en een

om met haar expertise als operatie-

radiodiagnostisch laborant werken

Na een missie in oorlogsgebied

bij Defensie en ons ziekenhuis. Het

helpen die helaas slachtoffer zijn geworden van oorlogsgeweld.

Ondanks dat Maaike heftige

maximaal 4,5 maand op uitzending of

Ingrijpend werk en dit blijkt ook uit

gebeurtenissen heeft meegemaakt

oefening in een periode van 1,5 jaar.

het verhaal van Maaike over een

die zij zich altijd zal blijven herinneren,

De rest van de tijd werken zij in

23-jarige Amerikaanse militair.

is zij blij dat ze een hoop levens

één van de twaalf Defensie samen-

Maaike: ‘Ik herinner het mij meteen.

heeft kunnen redden waardoor zij

werkingsziekenhuizen waarvan

Het is 17 april als we met spoed een

weer veilig terug konden keren naar

Franciscus Gasthuis & Vlietland er

jonge patiënt aangemeld krijgen

familie en vrienden. ‘Sommige

één is. Op deze manier wordt de

die ernstig gewond is geraakt door

militairen staan ondanks hun vaak

kunde van de zorgprofessional zowel

een berm bom. Gelijk giert de

ernstige verwondingen weer in de

in Nederland als in het buitenland

adrenaline hevig door je lichaam.

bloei van hun leven en nemen

benut. Wil je meer lezen over het

Het was een race tegen de klok en

deel aan de Invictus Games, een

werk van Maaike Hoogewoning als

tijdens de operatie hebben we met

internationaal sportevenement voor

operatieassistent voor Defensie en

man en macht gewerkt om het leven

militairen die door of tijdens dienst

haar persoonlijke verhaal? Kijk dan

van de pas 23-jarige man te redden.

gewond raakten, en dan heb ik

op pagina 27 voor meer informatie

Helaas tevergeefs. We hebben tijdens

daar mijn steentje aan mogen

over haar boek ‘Oorlog in de

de operatie met het gehele team de

bijdragen.’

Operatiekamer’. n

assistent militairen en burgers te

militair medisch personeel gaat

uiterst moeilijke beslissing moeten

het nieuws te horen kreeg dat er twee

Ook ander gespecialiseerd personeel bij Defensie

Nederlandse militairen in Uruzgan

Niet alleen personeel van de

overleden waren liep mijn spreek-

Operatiekamer (operatieassistenten

nemen dat zijn leven niet meer te redden was. Toen ik daarna ook nog

9

10

11

‘Het contact en het praatje in de huiskamer op 4 de Geriatrische Trauma Unit heb ik als prettig ervaren.’

Mevrouw Van Wijk, 86 jaar, brak haar dijbeenbot door een ongelukkige val. Hierdoor kwam zij terecht op de Geriatrische Trauma Unit in Franciscus Gasthuis. Nadat zij goed was onderzocht, bleek het om een lastige breuk te gaan. Gelukkig hebben de gespecialiseerde artsen van de Geriatrische Trauma Unit haar er weer bovenop geholpen. Mevrouw Van Wijk is nu aan het revalideren. Want één ding is zeker, zij wil na haar revalidatie weer terugkeren naar haar woning in haar geliefde woonplaats Pijnacker.

Mevrouw Van Wijk brak door een ongelukkige val haar dijbeenbot ‘Toen ik net gevallen was en in het

oudere patiënten te behandelen en

heb ik als prettig ervaren’. De huis-

ziekenhuis lag, was ik toch wel een

te laten herstellen.

kamer op de Geriatrische Trauma

beetje bang dat ik niet beter zou

Unit zorgt ervoor dat patiënten weer in hun dagelijkse ritme komen. De

‘Er werd mij verteld dat het om een

Aan de beterende hand

moeilijke breuk ging en omdat ik ook

Na de operatie kwam mevrouw Van

gezamenlijk aan tafel eten en mee-

in datzelfde been een kunstknie heb,

Wijk weer terug op de Geriatrische

doen met activiteiten. De huiskamer

worden’, vertelt mevrouw Van Wijk.

dag na de operatie kunnen zij weer

moest dokter Van Buijtenen overleggen

Trauma Unit. Klaar om te beginnen

draagt hierdoor bij aan een sneller

met een orthopeed over mijn

aan herstel. ‘Ik heb hier nog acht

herstel.

behandelplan. Toen de dokter mij

dagen gelegen. Helaas had ik de

vertelde dat ze mij konden opereren

eerste dagen daarvan ook nog eens

Revalideren

en dat het te verhelpen was, vond ik

een longontsteking, waardoor ik niet

Na haar opname in het ziekenhuis

dat ontzettend fijn.’ Op de Geriatrische

veel mijn bed uit kon komen. De

ging mevrouw Van Wijk naar

Trauma Unit worden patiënten boven

laatste dagen was ik gelukkig weer

een gespecialiseerd geriatrisch

de 70 jaar opgenomen met een

wat aan de beterende hand en kon

revalidatiecentrum om te revalideren.

gebroken bot waarvoor operatie

ik af en toe naar de huiskamer. Wat

De transferverpleegkundige van

noodzakelijk is. Bij deze patiënten-

heel grappig was, is dat ik in de

Franciscus Gasthuis & Vlietland heeft

groep zijn er tijdens een opname

huiskamer iemand tegenkwam van

geholpen bij het regelen van een plek

vaak meerdere problemen tegelijker-

mijn lagere school. Toen ik hem zag

in het revalidatiecentrum. ‘Hier ben ik

tijd. Zo ook bij mevrouw Van Wijk die

dacht ik ‘die man herken ik!’. Iedere

bezig om weer mijn zelfstandigheid

naast een breuk een kunstknie heeft.

keer dat ik weer naar de huiskamer

terug te krijgen. Ik kijk erg uit naar

Op de Geriatrische Trauma Unit is

ging, zat hij er ook en dan had ik

het moment dat ik weer wat meer de

kennis en expertise in huis om

gelijk een praatje. Deze aanspraak

oude ben.’ n 13

14

Exclusieve lingerie voor elke vrouw

Laat je verrassen in onze shops!

Grote collectie Borstprotheses Protheselingerie Prothesebadmode Aangesloten bij alle zorgverzekeraars

Adres:

Freericksplaats 21, Hillegersberg Rotterdam

Dorpsstraat 83, Bleiswijk

Website: www.vanderlindelingerie.nl

15

Een ziekenhuis is een open en toegankelijke plek voor iedereen die naar binnen wilt. Het is daarom belangrijk dat iedereen zich veilig voelt. Bij Franciscus Gasthuis & Vlietland staat veiligheid van de patiĂŤnt, bezoeker en medewerker hoog in het vaandel. De afdeling Beveiliging laat ons graag zien welke werkzaamheden zij uitvoeren in het kader van veiligheid.

Kijkje achter de schermen bij de Beveiliging

Om het bezoek aan ons ziekenhuis zo prettig en veilig

In de avond lopen de beveilingsmedewerkers een sluitronde

mogelijk te maken, heeft het ziekenhuis gedragsregels

en doen zij deuren op slot, die op slot horen te zijn.

opgesteld. Deze gedragsregels staan op posters en hangen op poliklinieken en verpleegafdelingen: van respectvol met elkaar omgaan tot jezelf kunnen identificeren.

De beveiligingsmedewerkers surveilleren en lopen meerdere keren per dag een brandronde. Hiermee signaleren zij verdachte en onveilige situaties eerder. Vluchtroutes en nooduitgangen worden vrijgemaakt.

In ons ziekenhuis zijn 24 uur per dag beveiligingsmedewerkers aanwezig. De Beveiliging vindt u in de meldkamer in de centrale hal van het ziekenhuis. De Beveiliging houdt hier onder andere toezicht op diverse plekken door camerabeveiliging. Ook beantwoorden zij vragen van patiĂŤnten en bezoekers, over bijvoorbeeld voor parkeren of hulp bij overlast of diefstal.

16

Als een patiënt, die bij ons eerder ongewenst gedrag heeft vertoond, in het ziekenhuis wordt behandeld, dan blijft de Beveiliging in de buurt van de patiënt om de situatie in de gaten te houden. De beveiliging treedt op als dit nodig is.

Helaas krijgt in Nederland één op de drie zorgverleners wekelijks te maken met geweld. Ook in ons ziekenhuis merken wij dit. Daarom hebben wij in samenwerking met politie en justitie een aantal normen opgesteld die opgenomen zijn in het landelijke project ‘Veilige Zorg’.

Wanneer een bezoeker of patiënt een overtreding begaat, wordt deze aangesproken door de Beveiliging. Als het nodig is, wordt de politie ingeschakeld en wordt er aangifte gedaan.

De Beveiliging is bevoegd om, direct of achteraf bij een overtreding, een gele of rode kaart uit te delen.

Bij het uitdelen van de kaarten wordt de politie betrokken. Een gele kaart is een officiële waarschuwing, die we bijvoorbeeld uitdelen bij verbaal geweld. De rode kaart kan bijvoorbeeld worden uitgedeeld bij fysiek geweld. Patiënten die een rode kaart krijgen, ontzeggen we de toegang tot de ziekenhuislocaties en poliklinieklocaties voor de duur van een jaar.

Zij krijgen alleen zorg bij levensbedreigende situaties.

Andere werkzaamheden die de Beveiliging uitvoert, zijn onder andere: • werkzaamheden in het kader van Bedrijfshulp verlening (BHV). Zij zijn ploegleider BHV en hebben nauw contact met de Eerste Verantwoordelijke tijdens een calamiteit.

• toezicht houden op verkeer- en parkeerregels en het parkeerterrein.

• de wacht houden tijdens de nachtwisseling tussen 22.30 en 23.00 uur op het parkeerterrein om zo een veilig gevoel te creëren voor de medewerkers die naar huis gaan of de nachtdienst ingaan. n

17

18

Zorg voor de oudere patiënt is een belangrijk speerpunt van Franciscus Gasthuis & Vlietland. Ruim 30 procent van de patiënten die opgenomen worden in ons ziekenhuis zijn 70 jaar of ouder. Landelijk is dit 25 procent. Om nog beter in te spelen op de behoeften van onze oudere patiënten heeft ons ziekenhuis een ouderenpanel opgericht.

Ouderenpanel praat mee over zorg voor 70-plussers Wat vinden ouderen belangrijk als

Vlietland biedt

zijn zelf patiënt geweest, andere zijn

zij opgenomen moet worden in het

aan oudere

mantelzorgers van patiënten. Ook zitten

ziekenhuis? Hoe ervaren oudere

patiënten.

er deelnemers bij die zelf in het zieken-

patiënten de faciliteiten in het zieken-

Theo van der

huis hebben gewerkt. Het mooie is

huis? Kunnen wij deze nog verbeteren

Poort, lid van

dat ze allemaal hart voor Franciscus

en hoe? ‘Als wij deze zaken echt

de cliënten-

Gasthuis & Vlietland hebben.

goed willen inrichten of verbeteren,

raad, heeft

moeten wij precies weten wat zij er

meegeholpen

Startbijeenkomst

in de selectie

Nicky Lam: ‘Wij hebben inmiddels

van de

een eerste startbijeenkomst

van vinden en waar de behoeften echt liggen’, vertelt geriater Nicky Lam.

Theo van der Poort

deelnemers. Theo: ‘Na de oproep

georganiseerd waarin alle leden

kregen wij al snel enthousiaste

kennis met elkaar gemaakt hebben.

Hart voor Franciscus

reacties binnen. Daar zijn wij echt

Het eerste thema wat wij voor gaan

In september 2018 werd er een oproep

heel blij mee.

leggen is de inrichting op de Spoed

gedaan aan ouderen van 65 jaar en

Het ouderenpanel bestaat nu uit

Eisende Hulp voor ouderen. Ik ben

ouder en mantelzorgers om zich

13 leden en het gezelschap is heel

nu al benieuwd naar de resultaten

aan te melden en mee te denken over

divers. Ze hebben allemaal ervaring met

en de ideeën voor verbeteringen die

de zorg die Franciscus Gasthuis &

het ziekenhuis. Sommige deelnemers

hier uit voort gaan komen.’ n

Ouderenpanel Franciscus Gasthuis & Vlietland samen met Mark Janssen, lid Raad van Bestuur en Nicky Lam, geriater.

19

20

Vraag en antwoord: Hoe herken je een beroerte?

Als de bloedvoorziening naar je hersenen plotseling wordt onderbroken, dan is er sprake van een beroerte, ook wel een stroke of CVA (Cerebro Vasculair Accident) genoemd.

Onthoud: Mond, spraak, arm.

Beroertealarm!

Bel direct 112.

Wat is een beroerte?

• Transient Ischemic Attack (TIA):

namelijk van levensbelang dat iemand

Een beroerte is een verzamelnaam

Hierbij is er een kortdurende

snel wordt behandeld.

voor verschillende problemen met de

afsluiting van een bloedvat in

bloedvoorziening van de hersenen.

de hersenen. Bij een TIA treedt

Bij een beroerte kan het gaan om

binnen 24 uur herstel op.

Wat zijn de gevolgen van een beroerte?

Een beroerte zorgt vaak voor

een hersenbloeding, herseninfarct of een Transient Ischemis Attack (TIA).

Hoe is een beroerte te herkennen?

lichamelijke gevolgen. Dat kunnen

• Hersenbloeding: Hierbij zit er een

Meestal overkomt een beroerte

verlamming, maar ook onzichtbare

scheurtje in een bloedvat in uw

iemand plotseling. Er zijn in de periode

gevolgen zoals vermoeidheid.

hersenen, waardoor een bloeding

ervoor geen duidelijke waarschuwings-

Daarnaast heeft een beroerte ook

ontstaat.

signalen. De klachten na een beroerte

vaak gevolgen voor het denken en

• Herseninfarct: Hierbij komt een

of TIA verschillen per persoon.

geheugen en emotionele gevolgen.

bloedpropje in een van de bloed-

Typische klachten zijn een arm ineens

Zo kan iemand het vertrouwen in het

vaten van uw hersenen terecht,

niet meer kunnen gebruiken, moeilijk

lichaam kwijt zijn en bang zijn dat het

waardoor een tekort aan zuurstof

praten of scheef trekken van het

nog een keer voorkomt. Het is goed

of voedingstoffen in een deel van

gezicht. In alle gevallen geldt: bel

om hierover te praten tijdens de

uw hersenen ontstaat.

direct 112. Het is bij een beroerte

revalidatie. n

zichtbare gevolgen zijn zoals een

Wim Dorsman maakte een herseninfarct mee. De ambulance reed hem met spoed naar Franciscus Gasthuis, waar hij enkele dagen werd opgenomen op de afdeling Neurologie.

‘Ik had nog nooit in het ziekenhuis gelegen en voelde me erg ongemakkelijk. Met de gordijnen dicht voelde de kamer erg benauwend. En op een po ging ik echt niet! Om de twee uur werd ik wakker gemaakt, om te controleren hoe het me ging. Na even te hebben geslapen leek ik iets te herstellen. Maar dat was schijn.’ Lees het verhaal van Wim op www.franciscus.nl/patientervaringwim

21

Q.M.M. Advies in Organisatie, Management & Marketing

√ Vergroot de naamsbekendheid van uw onderneming √ Realiseer groei in uw bedrijf √ Exploiteer mogelijkheden in uw praktijk

Quality in Management &

22

More

√ Laat knelpunten in uw organisatie oplossen √ Krijg hulp bij uw financiële administratie

Heeft u advies nodig over zaken rondom uw praktijk?

Bel of mail voor een kosteloos gesprek: 06-54345874 | info@qmmonline.com of kijk op www.qmmonline.com voor meer info.

4 Senior farmaceutisch medewerker Apotheek Franciscus Vlietland

‘In Franciscus Vlietland wordt de medicatie voor de patiënten op de verpleegafdelingen door de verpleegkundigen uitgezet. Sinds oktober 2018 speelt de ziekenhuisapotheek hierbij een belangrijke rol. Ik ben er trots op dat ik als eerste uitzetter in Franciscus Vlietland de medicatie mag uitzetten voor de verpleegkundigen op de Interne Geneeskunde. Daar ben ik super trots op!’

Medewerkers vertellen: waar ben jij trots op in je werk?

4 Team polikliniek Interne Geneeskunde Locatie Oogziekenhuis Rotterdam

‘Samen vormen we een ontzettend leuk en goed team op de polikliniek Interne Geneeskunde! We zijn met de artsen, arts-assistenten, medewerkers bloedafname, vasculair- en diabetesverpleegkundigen en secretaresses erg hecht wat voor veel werkplezier zorgt. Samen gaan we voor de beste patiëntenzorg en daar zijn we trots op!’

4 Team Afdeling Short Stay in Franciscus Vlietland

‘Trots zijn we op ons team! Sinds maart 2018 hebben wij de nieuwe afdeling Short Stay opgezet in Franciscus Vlietland. Veel veranderingen meegemaakt zoals onder andere een nieuw team en het verhuizen intern naar een andere afdeling.

Ondanks dit alles blijven we een top team en hebben we hart voor onze afdeling!’

4 Team gipsverbandmeesters

4 Claudia Meister - Kinder-

‘De teams van beide ziekenhuislocaties zijn de afgelopen tijd steeds dichter

‘Wij werken veel met

bij elkaar gekomen. Werkwijzen zijn geharmoniseerd en de teams spelen

ouders van te vroeg

goed op elkaar in. Daardoor worden patiënten sneller geholpen en kunnen

geboren kinderen die

wij goede zorg leveren. Ondanks

wij advies en uitleg

drukke tijden en hogere werkdruk

geven over houding

blijven we met zijn allen positief en

en motorische

vormen we een hecht en leuk team.

ontwikkeling. Sinds

Daar zijn we samen trots op!’

een paar jaar zijn we

Franciscus Gasthuis & Vlietland

fysiotherapeute Franciscus Gasthuis

bezig om het dragen van de baby’s te stimuleren. Eerst oefenen met een draagpop en als de baby stabiel genoeg is oefenen met hun eigen baby. Ouders geven vaak terug hoe mooi en belangrijk voor hun het moment was toen de baby in de draagdoek mocht. Dat maakt mij trots.’

23

Omdat innovatie belangrijk is voor ons topklinische ziekenhuis, besteden wij veel aandacht aan het optimaliseren van de kwaliteit van patiëntenzorg. Eind oktober 2018 is het operatieteam voor borstkankeroperaties gestart met het gebruik van een innovatief röntgenapparaat genaamd de KubTec. Dit röntgenapparaat staat op de Operatiekamer en wordt gebruikt tijdens een borstsparende operatie bij vrouwen met borstkanker.

Innovatief röntgenonderzoek

tijdens borstsparende operaties Bij een borstsparende operatie blijft

uitgevoerd. Ook kan er direct

• indien nodig, direct een extra

de vorm van de borst behouden.

worden besloten om bijvoorbeeld

marge borstweefsel kunnen

Alleen het gebied met daarin de

nog een extra marge weefsel weg

weghalen voor een beter en veiliger

afwijking wordt met een marge uit

te halen vanuit het oogpunt van

resultaat.

de borst weggenomen. De KubTec

veiligheid.

• de kans op een tweede operatie

is een compact röntgenapparaat

wordt veel lager.

voor borstkankeroperaties, dat

De voordelen van de KubTec

op de Operatiekamer in Franciscus

voor een patiënt met borstkanker

Vlietland wordt gebruikt om binnen

zijn:

Voorheen werd het weggenomen

enkele minuten te kunnen beoordelen

• een nog nauwkeurigere borst-

weefsel naar de afdeling Radiologie

of een borstsparende operatie

operatie bij een borstsparende

gebracht voor het maken van een

bij borstkanker succesvol is

operatie.

röntgenfoto. De radioloog moest

• een snellere operatie.

hiervoor zijn werk onderbreken en het weefsel beoordelen. Daarna belde hij de uitslag door naar de chirurg op de Operatiekamer. Dit kostte al gauw 25 minuten per patiënt. Door het gebruik van de KubTec wordt deze tijd dus bespaard. Hierdoor kunnen één tot twee patiënten per dag extra worden geholpen.

Waardevol voor opleiden De KubTec is ook een waardevol apparaat voor het opleiden van chirurgen. Zo kan een chirurg die in opleiding is nu gelijk leren wat de grenzen zijn bij een borstsparende operatie. Het weggenomen weefsel kan direct worden gecontroleerd met de KubTec waardoor de chirurg gelijk kan zien waar de marges in vervolg bijvoorbeeld ruimer moeten.

Franciscus Gasthuis & Vlietland gebruikt als enige ziekenhuis in Nederland de KubTec op de Operatiekamer en tijdens een borstsparende operatie. n 25

Portret van: Een coördinator niertransplantatie

Voor veel mensen met nierfalen, is een niertransplantatie vaak de beste behandeling.

Deze patiënten krijgen door middel van een operatie een nier van een donor. Dit kan een nier van een levende of overleden donor zijn.

Amel Taalat is coördinator niertransplantatie in Franciscus Gasthuis & Vlietland en begeleidt patiënten die in voorbereiding zijn hiervoor.

‘Ik ben 12 jaar dialyseverpleegkundige geweest en sinds december 2018 ben ik coördinator niertransplantatie. Ik heb een veelzijdige functie. Ik ben veel bezig met het coördineren van de zorg rondom de patiënt met nierfalen. En ik organiseer voorlichtingsbijeenkomsten en evenementen met betrekking tot niertransplantatie en donatie. Mijn dag begint bij het controleren of er patiënten die in voorbereiding zijn voor een niertransplantatie, opgenomen zijn in het ziekenhuis. Wanneer dat zo is, moet een patiënt tijdelijk van de wachtlijst gehaald worden vanwege zijn of haar gezondheidstoestand.

Dit moet ik direct doorgeven aan het desbetreffende transplantatiecentrum. Wij werken veel samen met het Erasmus MC en het LUMC. Daarna maak ik tijd om alle administratieve zaken bij te werken zoals het plannen van onderzoeken en afspraken voor de patiënten en het versturen van uitslagen naar de artsen en het transplantatiecentrum. Wat ik erg leuk vind aan mijn werk zijn de gesprekken met de patiënten. Verdeeld over mijn dag geef ik voorlichting.

Bij een niertransplantatie komt veel kijken. Patiënten willen graag weten wat hen te wachten staat de komende maanden. Van de voorbereiding tot wat er allemaal gebeurt tijdens de operatie, maar ook hoe zij zich daarna voelen. Ieder gesprek is anders.

Ik kijk naar de behoefte van de patiënt en help ze met hun vragen. Ik ben het aanspreekpunt voor hen gedurende het traject.’

‘De voldoening haal ik vooral uit de momenten waarop een patiënt voelt dat we dit samen doen.

Er wordt iets gedaan aan hun nierfalen. ‘We gaan starten’ zei een patiënt laatst tegen mij en dan ben ik blij dat ik hem bij kan staan tijdens het hele traject.’ n 26

Mooi

verhaal

Jan Kamp is vrijwilliger bij Franciscus Gasthuis & Vlietland en is onder andere bestuurder van de pendelbus. Als pendelbuschauffeur vervoert hij bezoekers en personeelsleden tussen de twee ziekenhuislocaties van Franciscus Gasthuis & Vlietland. Jan doet er alles aan om deze rit zo prettig mogelijk

te laten verlopen, van het schoonmaken van de deurhendels tot het bieden van een luisterend oor.

‘Mijn dag start iets voor 8.30 uur. Ik begin graag wat vroeger om ervoor te zorgen dat de pendelbus er piekfijn uitziet’, vertelt Jan. ‘Als het bijna tijd is om te vertrekken, loop ik altijd nog even naar de receptie om te kijken of er nog patiënten zijn die met de bus meewillen. Wanneer de groep compleet is, help ik de passagiers met het instappen in de bus. Als iedereen in de gordel zit, begint de rit naar één van de ziekenhuislocaties.’

‘Tijdens de rit luchten mensen regelmatig hun hart.

Sommige verhalen zijn best emotioneel, gelukkig kan ik dit redelijk snel weer loslaten. Ik merk dat mensen behoefte hebben aan een luisterend oor en ik ben blij dat ik hen dit kan bieden.’ Jan was in 2017 zelf patiënt bij Franciscus Gasthuis & Vlietland. ’Ik wil graag wat terug doen voor het ziekenhuis in ruil voor de goede zorgen die zij mij hebben gegeven, vandaar dat ik vrijwilliger ben geworden.’

‘Met het uitvoeren van het vrijwilligerswerk help ik overigens niet alleen het ziekenhuis en haar patiënten. Het vrijwilligerswerk houdt mij ook op de been. De dankbaarheid en de voldoening, daar doe ik het voor. Ook zorgt het ervoor dat ik lekker bezig kan zijn, want achter de geraniums zitten, dat is niks voor mij!’

Volgens Jan is een vrijwilliger betrouwbaar, sociaal vaardig en representatief. Herkent u zichzelf in deze beschrijving en wilt u aan de slag als vrijwilliger bij Franciscus Gasthuis & Vlietland?

Kijk dan op onze site voor meer informatie: www.franciscus.nl/vrijwilligerswerk n 27

28

Vrienden van het

Vlietland Ziekenhuis 4 Franciscus Vlietland stimuleert bewegen bij kanker

4 Iedereen goed voorgelicht

Dankzij Stichting Vlietland Ziekenhuis hebben patiënten met

Wij vinden het belangrijk dat iedereen goede zorg krijgt; ook

kanker, die in Franciscus Vlietland worden behandeld met

de 1,5 miljoen mensen in Nederland die gehoorproblemen

chemotherapie en zijn opgenomen op de afdeling Oncologie

hebben. De gesprekken bij de arts met oudere of slecht-

de mogelijkheid om meer te bewegen. Er is de mogelijkheid

horende patiënten in de spreekkamer of met patiënten op

om gebruik te maken van de ‘beweegbox’ en zij krijgen ook een

verpleegafdelingen, verlopen vaak moeizaam. Soms komt

‘beweegtasje’ mee naar huis. De beweegbox is gemaakt om

de informatie die de arts of verpleegkundige proberen te

patiënten tijdens hun opname te stimuleren en de mogelijkheid

vertellen niet goed of verkeerd over, waardoor de patiënt niet

te geven tot bewegen. In de box zitten materialen die zij hiervoor

goed voorgelicht of voorbereid is wat hem of haar te wachten

kunnen gebruiken. Door het stimuleren van bewegen wordt een

staat. Dit willen we graag voorkomen door het gebruik van

positief effect op de vermoeidheid en kwaliteit van leven van

een zogenaamde luisterhulp op poliklinieken en verpleeg-

de patiënt verwacht. Dit kan leiden tot minder behoefte aan

afdelingen. De luisterhulp is een geluidsversterkend

revalidatieprogramma’s en psychosociale ondersteuning door

apparaatje waar een hoofdtelefoon aan is gekoppeld. De

de patiënt in een later stadium.

patiënt kan zelf het volume regelen, en kan op deze manier de arts toch goed verstaan.

Om deze apparaten te kunnen aanschaffen is € 1.250,- nodig. Doe vandaag nog een donatie en

draag uw steentje bij!

Uw gift overmaken kan op NL52 INGB 0682 2455 77 t.n.v. Stichting Vrienden Vlietland Ziekenhuis te Schiedam, onder vermelding van ‘Luisterhulp’.

Dank u!

Niemand ligt voor zijn plezier in het ziekenhuis. Daarom zet de Stichting Vrienden Vlietland Ziekenhuis zich met hart en ziel in om het verblijf van patiënten in Franciscus Vlietland te kunnen veraangenamen. Samen met u realiseren wij projecten die het welzijn en verblijf van onze patiënten verbeteren.

Vanaf € 20,- per jaar bent u al Vriend van Franciscus Vlietland. U kunt ook kiezen voor een eenmalige gift, alle bedragen zijn even welkom! Wij zorgen dat uw donatie voor een mooi project op ziekenhuis locatie Franciscus Vlietland wordt ingezet, maar u kunt ook zelf een project kiezen.

Meer informatie op www.franciscus.nl/vrienden.

29

30

Activiteiten

Boekentip

4 Six Minute Stories

4 Oorlog in de Operatiekamer

Drukte en stress, u lijkt er niet aan te kunnen ontsnappen. Dat deze

Wilt u graag lezen hoe het leven van Maaike eruit ziet

factoren niet goed zijn voor uw gezondheid weet u vaak wel, maar er is

als operatieassistent voor Defensie? Lees dan het

vaak weinig tijd om te ontspannen. Door het lezen van de Six Minute

boek dat zij geschreven heeft ‘Oorlog in de Operatie-

Stories van Zorg en Zekerheid heeft u niet langer dan zes minuten nodig

kamer’. Hierin vertelt

om uw stressniveau met wel 68 procent te verlagen. Deze boekjes zijn

zij hoe het leven er

door heel Nederland te vinden. Heeft u het boek uit? Leg hem dan ergens

op de militaire basis

waar iemand anders hem kan vinden, zo krijgt iedereen de kans om te

aan toe gaat.

ontspannen.

Het boek is te bestellen via www.we-publishing.nl.

Gezellig puzzelen Voor meer informatie over de Six Minutes Stories en waar u deze

4 Sudoku

kunt vinden kijk op: www.sixminutestories.nl.

A

1

8

ophalen tijdens de kofferbakverkoop aan de Koningin Emmaboulevard in Hoek van Holland. Bij de kofferbakverkoop kunt u zowel spullen kopen

8

als spullen verkopen. Wilt u wat verkopen? Reserveer dan een plekje bij

2

C

2

3 5

5

4

5

6

4 9

B

1

6

van € 20,-. Voor bezoekers van de rommelmarkt is de entree gratis.

8

9

9

de organisatie. Aan het reserveren van een plek zijn kosten verbonden De kofferbalverkoop vindt plaats van 7.00 tot 17.00 uur.

2 4

Op zondag 28 april kunnen liefhebbers van rommelmarkten hun hart

2

4

2

7

4 Kofferbakverkoop

7

8 1

7 8

5

Mail de cijfers in de vakjes met A, B en C uiterlijk 27 mei 2019 naar communicatie@franciscus.nl.

Onder de goede inzendingen verloten wij het boek ‘Oorlog in de Operatiekamer’.

Meer informatie over het reserveren van een plekje is te vinden op www.evenementenhoekvanholland.nl.

Vergeet Vergeet niet uw niet uw U kunt ook een kaartje sturen naar: contactgegevens contactgegevens en adres te Franciscus Vlietland en adres te vermelden! t.a.v. afdeling Marketing & Communicatie vermelden!

Postbus 215, 3100 AE Schiedam 31

Algemene informatie

Franciscus Gasthuis & Vlietland Franciscus Gasthuis

Bezoektijden Vlietland

Franciscus Hoogvliet

Kleiweg 500, 3045 PM Rotterdam

Patiënten kunnen dagelijks bezoek

Medisch Centrum Stelle

010 - 461 6161

ontvangen van 15.30 tot 19.30 uur.

Stelle 8, 3191 KE Hoogvliet

24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar

werkdagen 8.00 - 17.00 uur In het weekend en op erkende feestdagen ook van 13.30 tot 14.15 uur.

Bezoektijden Gasthuis

Afspraak maken: 010 - 893 0000 werkdagen 7.30 - 18.00 uur

Patiënten kunnen alle dagen bezoek

Sommige afdelingen werken

ontvangen van 15.30 tot 16.30 uur en

met afwijkende bezoektijden,

Franciscus Maassluis

van 18.30 tot 20.00 uur.

zie www.franciscus.nl/op-bezoek.

De Vloot 206, 3144 PK Maassluis 010 - 592 1822

In het weekend is bezoek ook welkom

Franciscus Berkel

van 11.00 tot 12.00 uur.

Boerhaavestraat 19

werkdagen 8.00 - 17.00 uur

2652 EP Berkel en Rodenrijs

Afspraak maken: 010 - 893 0000

Sommige afdelingen werken

Afspraak maken: 010 - 461 7700

werkdagen 7.30 - 18.00 uur

met afwijkende bezoektijden,

werkdagen 8.00 - 16.30 uur

Het Oogziekenhuis

zie www.franciscus.nl/op-bezoek.

Franciscus Haven

Interne Geneeskunde/Bloedafname

Franciscus Vlietland

Havenpolikliniek

Schiedamse Vest 180, 3011 BH Rotterdam

Vlietlandplein 2, 3118 JH Schiedam

Haringvliet 2, 3011 TD Rotterdam

werkdagen 8.30 - 17.00 uur

010 - 893 9393

werkdagen 8.00 - 16.30 uur

24 uur per dag, 7 dagen per week bereikbaar

Afspraak maken: 010 - 404 3300

Al onze locaties zijn goed bereikbaar met de auto en het openbaar vervoer.

Kijk op www.franciscus.nl voor de

Afspraak maken: 010 - 893 0000

ligging van de locaties en de manier

werkdagen 7.30 - 18.00 uur

waarop u er komt.

4 Gratis pendelbus

Er rijdt een pendelbus tussen Franciscus Gasthuis en Franciscus Vlietland. Een gratis service voor patiënten, hun familie en/of begeleiders en bezoekers.

Kijk voor meer informatie en de dienstregeling op www.franciscus.nl/pendelbus

4 Zorgkaart Nederland

4 MijnFranciscus patiëntenportaal

Geef uw mening over

Op MijnFranciscus ziet u wanneer uw volgende afspraak is, kunt u onderzoeksuitslagen

Franciscus Gasthuis & Vlietland

inzien, uw persoonlijke gegevens wijzigen en meer.

of over uw arts via

Ga naar www.mijnfranciscus.nl en log in met uw DigiD!

www.zorgkaartnederland.nl

Volg ons op: 4 www.franciscus.nl /company/franciscus

/franciscuszorg

@franciscuszorg

Via www.franciscus.nl

4 Uw mening over onze zorg telt!

Wilt u ons een compliment geven, heeft u een suggestie om onze zorg te verbeteren of een klacht? Geef deze door aan onze cliëntvertrouwenspersonen. Kijk op www.franciscus.nl voor de contactgegevens. Als u in het ziekenhuis bent, dan vindt u hen via het Patiënten Service Bureau.

32