HAGA_PATMAG_2018_4 by Bcuitgevers

HagaZorgt Winter 2018/2019

Neem mee!

Toen de zus van Zehra Yanik in het Haga Juliana Geboorte centrum lag, viel het Zehra op hoe goed de sfeer daar was. Nu werkt ze er zelf. Er is een nieuwe behandelmethode voor relatief jonge mensen met een versleten knie. De methode kan het plaatsen van een knieprothese jaren uitstellen.

Lees ook JKZZorgt vanaf pagina 13

HagaZorgt

Verder in dit nummer Wesley Bakker verloor zijn hand door vuurwerk

Nieuwe methode om hart te beschermen bij bestraling linkerborst

Dekentjes en knuffels voor vroeggeboren baby’s

Kinderen zonder trauma het ziekenhuis uit

& (070) 210 0000 v HTM RandstadRail-tram 4, HTM tram 6,

Kleurplaat

HTM bus 21, 23 en 26, Connexxion bus 31,

Bep van Zanten heeft een speciale band met patiënten

& (070) 210 0000 v HTM tram 12, HTM bus 24

Dialysepatiënten smokkelen wel eens met hun dieet

Juliana Kinderziekenhuis Els Borst-Eilersplein 275 • 2545 AA Den Haag

Recept / puzzel

WAAR VINDT U ONS? Locatie Leyweg Els Borst-Eilersplein 275 • 2545 AA Den Haag

& (070) 210 0000 v HTM RandstadRail-tram 4, HTM tram 6, HTM bus 21, 23 en 26, Connexxion bus 31,

Gwen Wijker: “Er zit weer toekomst voor me in”

35, 36, 37 Locatie Leyweg - Spoedplein Charlotte Jacobslaan 10 • 2545 AB Den Haag

35, 36, 37 Locatie Sportlaan Sportlaan 600 • 2566 MJ Den Haag

& (070) 210 0000 v HTM RandstadRail-tram 4, HTM tram 6,

HTM bus 21, 23 en 26, Connexxion bus 31, 35, 36, 37 Zorgplein Westland Zandeveltplein 3 • 2692 AH ’s-Gravenzande

& (0174) 417 227 v Connexxion bus 31, 35

07 COLOFON HagaZorgt

is een magazine voor patiënten, bezoekers en relaties van het HagaZiekenhuis. Tekst en productie: Afdeling Communicatie

De special JKZZorgt vindt u vanaf pagina 13

18 Fotografie: Afdeling Communicatie, Studio Oostrum, Marilène Dubois (p.18) en Nico Schouten (p.27) Uitgeverij: BC Uitgevers bv Postbus 416, 8600 AK Sneek T 0515 429 429

27 Bladmanagement: Digna Schoonen T 06 442 099 10

Vormgeving/opmaak: Hannique de Jong T 06 194 760 24

Advertentieverkoop: Digna Schoonen T 06 442 099 10

Druk: Scholma Druk, Bedum

Barbara Verschoor T 06 455 766 70

HagaZorgt

Vuurwerkletsel

Op nieuwjaarsdag 2017 steekt Wesley Bakker (nu 26) om 17.30 uur een vuurwerkfakkel aan. Het is overgebleven vuurwerk van een kennis en hij heeft het al de hele dag in de binnenzak van zijn jas zitten. Wesley zit met een vriend en hun vriendinnen in de auto en hij houdt de fakkel uit het raam. In eerste instantie komt er mooi Bengaals vuurwerk uit. Maar als hij het ding weg wil gooien, ontploft het.

Vuurwerkletsel treft afstekers én omstanders Zelf beschrijft hij het gevoel “alsof hij met een moker op zijn hand wordt geslagen”. Hij voelt nattigheid en zijn hand voelt dik en tintelend, maar niet echt pijnlijk, aan. Aan de paniek die in de auto ontstaat, leidt hij af dat er wat ernstigs is gebeurd. Zijn vriendin belt 112 en binnen drie minuten is de politie ter plaatse. Als de agenten Wesley zien,

doen ze allebei een stap achteruit. Wesley registreert hun schrik. Omdat het op dat moment pikdonker is, of zo ervaart hij het, heeft hij zijn verwonding nog niet goed kunnen zien. Als daarna de ambulance arriveert, vertelt de ambulancebroeder hem dat hij zijn hand kwijt is. Dat is dan nog nauwelijks tot Wesley doorgedrongen.

“Je moet die stomp echt leren gebruiken, je hebt hem nodig”

HagaZorgt

Damage control Wesley belandt op de Spoedeisende Hulp van het HagaZiekenhuis. Daar wordt in eerste instantie aan damage control gedaan. Trauma-arts Alexander Greeven vertelt: “Wanneer er na een explosie zo veel letsel aan de hand is, dan halen we eerst al het avitale weefsel weg. Dat is al het weefsel dat niet meer te redden is en de blootliggende pezen en botdelen. Tijdens die eerste operatie wordt de wond schoongemaakt, want je kunt je voorstellen dat die vervuild is met buskruit en stukken van het vuurwerk. Na drie of vier dagen wordt gekeken of de wond niet ontstoken is en of de zwelling, die enorm kan zijn, afneemt. Daarna stellen we een plan van aanpak op waarbij de functie van de hand zo veel mogelijk behouden wordt.”

Zij moest uiteindelijk een oog en een half oor missen en ze had derdegraads brandwonden in het gezicht. Haar kindje, dat zij op het moment van het ongeluk vasthield, had tweedegraads brandwonden. Daarom wil ik ook op het belang van het dragen van vuurwerkbrillen wijzen, ook voor omstanders. En blijf op veilige afstand.” Wesley steekt geen vuurwerk meer af. “Ik zou het niet eens meer durven, ik ben er bang voor geworden”, zegt hij eerlijk. “Ik wist ook niet dat die fakkel zo gevaarlijk was. Daar zijn nog wel wat woorden over gesproken, geloof mij maar.”

“Het dragen van vuurwerk brillen is echt van belang, ook voor omstanders. En blijf op veilige afstand” Stomp leren gebruiken In Wesleys geval is er weinig te behouden; hij is zijn hele rechterhand kwijt. Hij is de ambulancebroeder dankbaar dat die zo eerlijk tegen hem was, want nu heeft hij tenminste geen valse hoop gehad. Een flinke revalidatieperiode volgt. “Je moet die stomp echt leren gebruiken, je hebt hem nodig”, vertelt hij. “Mijn veters strikken was bijvoorbeeld echt een probleem.” Zijn werk als bouwer van binnenmuren kan Wesley niet meer uitvoeren. Daarom wil hij zijn vrachtwagenrijbewijs gaan halen, zodat hij vrachtwagenchauffeur kan worden. Hij heeft een speciale prothese gekregen waarmee hij veilig kan rijden. Vaak zijn omstanders het slachtoffer Alexander Greeven heeft in zijn loopbaan al veel ernstige verwondingen door vuurwerk gezien. “Wij zien als traumachirurgen vooral veel letsel door vuurpijlen die in potjes zijn gezet die niet stabiel staan. Als zo’n potje omvalt, schiet de vuurpijl naar de zijkant toe en als hij iemand raakt, ontploft hij. Vaak zijn niet de afstekers, maar juist de omstanders het slachtoffer. Een paar jaar geleden behandelde ik een moeder bij wie een vuurpijl in het gezicht was ontploft. 05

HagaZorgt

Hoofdhuidkoeling

Het is een bekende bijwerking van chemotherapie: het uitvallen van het hoofdhaar. Door middel van hoofdhuidkoeling kan dit (grotendeels) voorkomen worden. Het HagaZiekenhuis heeft als eerste ziekenhuis in de Benelux de nieuwe Paxman PSCS gekregen, een geavanceerd hoofdhuidkoelingssysteem.

Hoofdhuidkoeling voorkomt haarverlies bij chemotherapiet Minder klachten Binnen het HagaZiekenhuis behoort hoofdhuidkoeling bij chemotherapie al meer dan tien jaar tot de mogelijkheden. De nieuwe Paxman PSCS is in een aantal opzichten een verbeterde versie van het oude apparaat. Zo passen de kappen beter op het hoofd, waardoor oren en voorhoofd bijna niet meer voor bevriezing beschermd hoeven te worden. Ook maakt de PSCS gebruik van segmentkoeling: er worden steeds kleine stukjes hoofdhuid op verschillende plekken afwisselend gekoeld. Die afwisseling bemerken patiënten overigens niet. Door de segmentkoeling ervaren patiënten minder klachten (zoals jeuk of haarpijn) na het koelen.

Behandeling met chemotherapie leidt vaak tot haaruitval. Gelukkig kunnen we de mate van haaruitval steeds beter beperken of zelfs helemaal voorkomen. In het HagaZiekenhuis doen we dat met hoofdhuidkoeling. Dit zorgt ervoor dat patiënten hun zelfvertrouwen en gevoel van eigenwaarde behouden. De hoofhuidkoeling begint een half uur voor het inlopen van de chemotherapie en duurt tot anderhalf uur erna. De patiënt draagt een kap waarin een vloeistof zit die gekoeld kan worden. Deze kap koelt de hoofdhuid, vaten en haarvaten tot enkele graden onder nul. Door de koeling bereikt de chemotherapie de haren minder makkelijk of zelfs helemaal niet. Hierdoor valt het hoofdhaar minder of niet uit.

Oncologieverpleegkundige Edith Boersma met de Paxman PSCS

HagaZorgt

Leven dankzij het medicijn Orkambi

Mei 2016. De dan 22-jarige Gwen Wijker ligt in een ambulance en rijdt van het HagaZiekenhuis naar huis. In haar tas zit een aanvraagformulier voor zorg in haar laatste levensfase. En het medicijn Orkambi. De vergevorderde status van haar taaislijmziekte (cystic fibrosis of CF) maakt haar te zwak voor de dubbele longtransplantatie die ze nodig heeft. Ze staat boven aan de wachtlijst, maar de dokters in het UMC Groningen zijn bang dat ze de operatie niet zal overleven. Ze krijgt het advies om nog maar zo veel mogelijk leuke dingen te gaan doen.

CF-patiĂŤnte Gwen Wijker leeft dankzij Orkambi

HagaZorgt

Thuis zijn haar familie en vrienden helemaal van de kaart. Gwen ligt op bed aan de beademing en slikt de Orkambi. En dan gebeurt waar niemand op rekende: langzaam, heel langzaam gaat het beter met haar. “Na een maand kon ik eindelijk weer normaal eten”, vertelt Gwen. “Daardoor werd ik sterker en kreeg ik meer energie. Ik ging van mijn bed naar de stoel en uiteindelijk kon ik zelfs weer met de scootmobiel naar buiten!”

weer opgepakt. En na een half jaar is ze ‘goed genoeg’ om weer op de transplantatiewachtlijst in Groningen te komen. Maar een longtransplantatie is bij Gwen niet zo eenvoudig. In haar longen huist namelijk een zeldzame en zeer schadelijke longbacterie. Om te voorkomen dat deze mycobacterie ‘meeverhuist’ naar haar nieuwe longen, willen de artsen in Groningen zich eerst door andere ziekenhuizen laten informeren. Ook gaan drie oproepen voor een longtransplantatie door verschillende oorzaken niet door. Al die maanden verlengen Orkambi en de beademing de tijd die Gwen nog heeft. Pas in december 2017 ondergaat ze de dubbele longtransplantatie. De operatie slaagt en de mycobacterie verhuist niet mee naar haar nieuwe longen. Gwen heeft weer een toekomst.

Na drie maanden is Gwen niet alleen nog in leven; haar longfunctie van 15% is zelfs iets verbeterd en de CO2-waardes in haar bloed zijn gezakt. Ze hoeft niet meer de hele dag aan de beademing, maar alleen nog ’s nachts. Door die verbetering worden de controles in het HagaZiekenhuis toch

Toekomst Inmiddels is haar dubbele longtransplantatie alweer een half jaar geleden. Gwen is nog steeds aan het revalideren. “Longen moet je trainen, die gaan niet uit zichzelf aan de gang. Ik heb nu een longfunctie van 50%. Dat is al drie keer zo veel als voor de transplantatie. Ik hoop dat de longfunctie 70% kan worden.” Ze werkt hard aan haar herstel. “Ik moet zo’n twintig pillen per dag slikken, maar ik woon weer op mijzelf en ga drie keer per week naar de fysiotherapeut om te sporten en te trainen. Ik beleef veel ‘eerste keren’ en daar probeer ik zo veel mogelijk van te genieten. Ik ben blij dat ik weer kan fietsen en winkelen en zelf trappen kan lopen! Dat heb ik heel lang niet gekund.” En dan, na een korte stilte: “Er zit weer toekomst voor me in. Uit zelfbescherming heb ik nooit over mijn toekomst nagedacht. Dat was niet realistisch. Maar als alles goed gaat, zou ik straks gewoon kunnen werken. Dat heb ik nog nooit in mijn leven kunnen doen!”

Sinds 1 november 2017 is het medicijn Orkambi in het basispakket opgenomen

Meer over Orkambi Orkambi is het eerste geneesmiddel dat de oorzaak van CF daadwerkelijk aanpakt. Patiënten voelen zich veel beter, hebben meer energie, kunnen weer werken, hoesten minder slijm op en hun longfunctie verbetert. Vanaf 1 november 2017 is het medicijn in het basispakket opgenomen. Een opluchting voor CF-patiënten die tweemaal de genetische F508del-mutatie hebben en zodoende in aanmerking komen voor behandeling met Orkambi. Het HagaZiekenhuis behandelt 110 CF-patiënten met Orkambi. Een aantal patiënten heeft het middel als proef al eerder met positief resultaat kunnen gebruiken. Gwen Wijker is een van hen. 09

HagaZorgt

Bevolkingsonderzoek darmkanker

De afdeling Maag-Darm-Lever (MDL) van het HagaZiekenhuis boekt zeer goede resultaten bij het uitvoeren van het bevolkingsonderzoek darmkanker. Bij het HagaZiekenhuis zijn patiënten snel aan de beurt, ervaren zij minder last of pijn tijdens het onderzoek en worden meer voorlopers van darmkanker (adenomen) gevonden per colonoscopie dan gemiddeld in Nederland. Dit blijkt uit recent onderzoek van het RIVM.

HagaZiekenhuis scoort hoog bij bevolkingsonderzoek darmkanker op 1,7 staat. Adenomen zijn de voorlopers van darmkanker en hoe meer je er gemiddeld vindt, des te hogere kwaliteit je levert. Wij doen het dus echt goed hier.”

Het onderzoek heeft betrekking op de resultaten van 2017. In dat jaar zijn in het HagaZiekenhuis 380 intakegesprekken gevoerd en hebben er 300 colonoscopieën plaatsgevonden (kijkonderzoek in de dikke darm). MDL-arts Michael van der Voorn: “Wij scoren op veel punten boven het landelijk gemiddelde. Neem bijvoorbeeld onze doorlooptijden. Na het intakegesprek moet een patiënt binnen twee weken een colonoscopie krijgen. Dat lukt landelijk in 84% van de gevallen en bij ons in 91,8%. Ook lukt het in het Haga om bij 98% van de colonoscopieën de gehele dikke darm te bekijken, terwijl het landelijke gemiddelde op 96% ligt. Daarnaast is het percentage patiënten dat ernstig ongemak ervaart tijdens de colonoscopie bij ons beduidend lager dan het landelijk gemiddelde: 2,1% ten opzichte van 4,6%. Tot slot vinden wij per scopie gemiddeld 2,3 adenomen, terwijl het landelijk gemiddelde HagaZorgt

Bevolkingsonderzoek darmkanker Alle Nederlandse mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar worden elke twee jaar uitgenodigd om deel te nemen aan het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Zij krijgen een zelfafnametest thuisgestuurd waarmee zij ontlasting kunnen opsturen naar een laboratorium. Als er bloed in de ontlasting wordt gevonden, volgt een intakegesprek in een ziekenhuis en zo mogelijk een colonoscopie. Hiermee kan worden vastgesteld of er sprake is van darmkanker of niet. Door het bevolkingsonderzoek darmkanker kunnen volgens het RIVM op termijn 2400 sterfgevallen per jaar worden voorkomen. 10

Nieuwe bestralingsmethode borstkanker

Snorkelmethode Nieuwe methode met laserlijntje

Radiotherapeut Birgit Hollmann demonstreert (links samen met laborant Purmina Adjodha) de oude en nieuwe methode

Het radiotherapieteam van het HagaZiekenhuis heeft voor borstkankerpatiënten een patiëntvriendelijke methode bedacht om het hart te beschermen tijdens bestraling van de linkerborst. De snorkel, neusklem en bril zijn verleden tijd.

Geen snorkel en neusklem meer bij bestraling borstkankerpatiënten In het HagaZiekenhuis worden jaarlijks zo’n 220 vrouwen met borstkanker behandeld. Zij moeten vijftien tot twintig bestralingsbehandelingen ondergaan. De artsen en laboranten waren niet tevreden met de oude methode die in de meeste ziekenhuizen nog steeds wordt gebruikt. “Het is voor de patiënt die bestraald wordt aan de linkerborst niet fijn om een snorkel, neusklem en bril te moeten gebruiken”, legt radiotherapeut Birgit Hollmann uit. “Niet iedere patiënt lukte dat goed. De ‘snorkelmethode’, die zo’n tien jaar geleden is bedacht, is nodig om tijdens de bestraling de kans op beschadiging aan de kransslagaders en daarmee hartproblemen op langere termijn te voorkomen. De patiënt moet tijdens de bestraling dertig tot veertig seconden zo diep mogelijk inademen en de adem vasthouden. Uitademen is dan even niet mogelijk. Dit inademen en vasthouden wordt per behandelafspraak vijf tot tien keer herhaald.

De longen zijn bij diepste inademing maximaal gevuld met lucht en het hart is daardoor het verste weg van de bestralingsplek. De kans op beschadiging is dan heel klein.” Laserlijntje Klinisch fysicus Erik Franken, verantwoordelijk voor de apparatuur en software, heeft een prettigere behandelmethode ontwikkeld. “Wij vragen de patiënt nu om maximaal in te ademen terwijl er een laserlijn op het borstbeen wordt geprojecteerd. Dan zetten we een streepje op de huid waar de laserlijn bij diepste inademing zichtbaar is. Via een camera, gemonteerd aan het voeteneinde van de behandeltafel, kijken we mee of de patiënt haar adem goed blijft inhouden”, legt radiotherapeutisch laborant Marlieke Dhont uit. “Dat zien we met de laserlijn en het streepje. Deze methode is voor de patiënt veel comfortabeler. We hebben er nu al zo’n 70 vrouwen mee kunnen behandelen.” 11

HagaZorgt

Oog voor wat telt

Snel weer thuis na revalidatie in Mechropa of Nolenshaghe Revalideren met een programma dat is afgestemd op uw mogelijkheden. Met fysio- en ergotherapie, logopedie, dieetadvisering en activiteitentherapie in combinatie met de zorg die nodig is. Gericht op uw terugkeer naar huis. Voor kortdurend verblijf na ziekenhuisopname zijn er op meerdere locaties eveneens mogelijkheden, ook op particuliere basis. Revalidatie- en verpleegcentrum Mechropa Scheveningseweg 96, 2584 AC Den Haag

Informatie: www.saffiergroep.nl of bel met het servicebureau 0800 7233 437 HagaZorgt

Woon- en behandelcentrum Nolenshaghe Mgr. Nolenslaan 22, 2555 XK Den Haag

Breien en haken voor de afdeling Neonatologie

De kleine Neva ligt heerlijk warm onder haar hartendekentje. De deken en een knuffelinktvis werden speciaal voor haar gemaakt door een fanatieke damesclub. De dames zetten zich in voor de afdeling Neonatologie van het Juliana Kinderziekenhuis door dekentjes, knuffels en mutsjes te breien en haken. Als Neva naar huis gaat, mag zij de deken en knuffel meenemen.

Dekentjes, mutsen en inktvisjes voor vroeggeborenen

Neva ligt heerlijk warm onder het hartendekentje, dat speciaal voor haar werd gemaakt. Net als de knuffelinktvis in haar bedje. Als Neva naar huis gaat, mag ze de deken en de knuffel meenemen

“Ik vond het zo bijzonder en lief dat ik dit zomaar kreeg!” Andrea van den Bosch is enthousiast over het dekentje en knuffelinktvisje die speciaal voor haar dochter Neva zijn gemaakt. Zij werd, net als haar tweelingbroer Noah, tien weken te vroeg geboren. Terwijl haar broertje al snel naar huis mocht, moest Neva op de afdeling Neonatologie van het Juliana Kinderziekenhuis blijven. Inmiddels gaat het gelukkig al een stuk beter met haar. Moeder Andrea was blij verrast toen zij hoorde dat zij het prachtige dekentje en knuffeltje kreeg. “Het gaf mij zo’n warm gevoel dat dit speciaal voor mijn dochter was gemaakt! Ik vind ze prachtig en ben er superblij mee.” Ontroerd De dames die speciaal voor de Neonatologie dekentjes en mutsen breien en knuffels haken, hoeven niet zo nodig op de voorgrond. Zij doen het puur om de ouders van de kleintjes ermee te verwennen. Op de Neonatologie vinden de verpleegkundigen het geweldig dat zij dit voor de patiënten doen. Verpleegkundige Karima Balarbi: “We merken aan de ouders dat zij het enorm waarderen. Ze raken er zelfs door ontroerd. Zo’n persoonlijk cadeau, dat is toch fantastisch!” 13 19

JKZZorgt

Het verhaal van Zehra Yanik

Eind 2016 lag de zus van Zehra Yanik zes weken in het Haga Juliana Geboortecentrum (HJGC) in verband met zwangerschapsvergiftiging. Dat gaf de toen 21-jarige Zehra – zelf in opleiding tot obstetrieverpleegkundige in Rotterdam – de kans om tijdens de bezoekjes aan haar zus eens uitgebreid rond te kijken in het HJGC. En dat bleef niet zonder gevolgen …

“Het viel me op dat het team zo leuk was”

JKZZorgt

“Ik werkte al als verpleegkundige in het Erasmus MC en deed daar een opleiding tot obstetrieverpleegkundige in het Sophia Kinderziekenhuis”, vertelt de nu 23-jarige Zehra. “Een obstetrieverpleegkundige is gespecialiseerd in de zorg rondom zwangerschap, bevalling en kraamtijd. Toen mijn zus werd opgenomen vanwege zwangerschapsvergiftiging, gaf mij dat de kans om eens heel goed rond te kijken in het HJGC. Het viel me op dat het team zo leuk was. De artsen en verpleegkundigen die op de kamer kwamen, waren allemaal heel verschillend maar hadden toch een prettige omgang met elkaar. Ik merkte ook dat iedereen hetzelfde tegen ons zei en dat de protocollen nauwgezet gevolgd werden. Dat gaf me een goed gevoel. En iedereen was hier heel vrolijk! In het Erasmus was de werkdruk hoger; je merkte soms dat collega’s daardoor geen tijd voor elkaar hadden en dat had invloed op de werksfeer.”

kijken naar banen. In bijna elk ziekenhuis is er een tekort aan obstetrieverpleegkundigen, dus ik zou waarschijnlijk overal terechtkunnen. Maar het HJGC sprak me erg aan: zo’n mooi nieuw ziekenhuis! En de afdeling zag er netjes uit, met een goede uitstraling en sfeer. Wat ik ook fijn vind, is dat er hier eenpersoonskamers zijn. Zo is er privacy voor de patiënt. Ideaal! Toen ik bijna klaar was met mijn opleiding, heb ik hier direct gesolliciteerd op de afdeling Gynaecologie/ Verloskunde. En dat terwijl ik in een nabijgelegen ziekenhuis een schaal hoger zou krijgen voor dezelfde functie! Maar daar sprak de sfeer me niet aan. In december 2017 ben ik hier aangenomen en in maart 2018 ben ik in het JKZ begonnen.” Echt welkom In het Erasmus vonden Zehra’s collega’s het wel jammer dat ze direct na haar opleiding vertrok. “Maar ze begrepen het wel”, relativeert Zehra. “Ik woon immers in Den Haag! De eerste twee maanden in het HJGC heb ik wel heimwee gehad. Ik miste mijn collega’s in Rotterdam met wie ik bijna vier jaar had samengewerkt. Het team is hier heel groot, het duurde even voordat ik mijn plekje gevonden had. Mijn collega’s in het HJGC merkten dat en hebben me laten voelen dat ik echt welkom was. Dat heeft me erdoorheen gesleept. Ik voel me hier nu steeds meer thuis! Ook het werk zelf bevalt me. Het scheelt dat ik gespecialiseerd ben: ik kon al heel snel zelfstandig aan de slag. Bij spoed kan ik goed handelen en dat geeft me zelfvertrouwen.”

Zehra Yanik: “Ik merkte dat iedereen hetzelfde tegen ons zei en dat de protocollen nauwgezet gevolgd werden”

Hoe gaat het nu met Zehra’s zus? “Met mijn zus gaat het goed! Zij is op 6 december 2016 bevallen van een zoon, Ömer. Hij wordt dit jaar alweer twee! De bevalling is ook in het HJGC gebeurd; het werd uiteindelijk een keizersnede. Maar het gaat nu geweldig met hen; ze zijn allebei heel gezond!”

Een schaal hoger Hoewel Zehra op dat moment nog midden in haar opleiding zat, veroverde het HJGC een plekje in haar hart. “Ik woon zelf in Den Haag en ik was stiekem al een beetje in Den Haag aan het rond-

“Het HJGC sprak me erg aan: zo’n mooi nieuw ziekenhuis! En de afdeling zag er netjes uit, met een goede uitstraling en sfeer” 15 19

JKZZorgt

Interview met pedagogisch zorgverleners

Voor kinderen is het erg ingrijpend om te worden opgenomen in een ziekenhuis. De behandelingen kunnen spannend zijn en het is nogal wat als er opeens drie dokters rond je bed staan. Daarom heeft het JKZ een team van medisch pedagogisch zorgverleners. Zij proberen elk kind zodanig te begeleiden, dat het uiteindelijk zonder trauma het ziekenhuis verlaat.

Ieder kind zonder trauma het ziekenhuis uit Berber Sieswerda (links), Shirlana Kuijer en Nadeche van Rijn (rechts) van de ‘pedzorg’

“Een jongen van drie jaar had voedingsproblemen en daarom moest bij hem een PEG-(maag)sonde worden ingebracht. Eerder had hij al een sonde via de neus gehad, maar daar had hij een trauma aan overgehouden. Ook voor de PEG-sonde was hij enorm bang. ‘Ik wil geen slangetje in mijn buik’, zei hij steeds. Toen heb ik hem met een pop stap voor stap uitgelegd wat er zou gaan gebeuren. Na het plaatsen vroeg hij stralend of hij het slangetje alsjeBLIEFT mee naar huis mocht nemen. Door de voorbereiding en begeleiding heeft hij de PEG-sonde uiteindelijk geaccepteerd. Dat is prachtig”, vertelt medisch pedagogisch zorgverlener Nadeche van Rijn. Samen met zeven andere collega’s begeleidt zij alle kinderen die in het JKZ worden opgenomen. Soms worden ze ook in consult gevraagd op een van de poli’s of op de Spoedeisendehulp. De ‘pedzorg’, zoals het team in de wandelgangen wordt genoemd, doet er alles aan om kinderen voor te bereiden op hun behandeling en hen door hun ziekenhuistijd heen te loodsen. Zij leggen, aangepast aan het ontwikkelingsniveau van het kind, uit wat er precies gaat gebeuren. Ook bieden ze afleiding of ontspanningsoefeningen bij een vervelende behandeling, begeleiden ze kinderen

Berber Sieswerda: “Doordat wij met hen kijken wat ze nodig hebben en dit zo veel mogelijk arrangeren, ontstaat er vaak snel een vertrouwensband” JKZZorgt

Juliana Kinderziekenhuis ontvangt E 250.000 onderzoeksgeld

bij het innemen van medicijnen en proberen ze daarbij ook de ouders in hun kracht te zetten. “Wij zijn een constante factor op de afdelingen van het JKZ”, vertelt Berber Sieswerda. “We werken in duo’s, zodat de ouders en kinderen de hele week dezelfde gezichten zien. Doordat wij met hen kijken wat ze nodig hebben en dit zo veel mogelijk arrangeren, ontstaat er vaak snel een vertrouwensband.” Eerlijk zijn Naast het voorbereiden van kinderen op hun behandeling is het helpen bij de verwerking ervan een belangrijke taak. “Wij werken overdag, dus soms kunnen we niet bij een behandeling zijn. In zo’n geval kunnen we het kind achteraf helpen met het verwerken”, zegt Berber. “Dan gaan we die ervaring met hem doornemen. Wat is er gebeurd en hoe voelde hij zich toen? We richten ons op wat goed ging en geholpen heeft, om dit een volgende keer mee te nemen.

Het Juliana Kinderziekenhuis (JKZ) heeft E 250.000 ontvangen van de Elisabeth von Freyburgstichting voor twee onderzoeken. De APPROACH-studie doet onderzoek naar het gebruik van het antibioticum cotrimoxazol bij terugkerende luchtweginfecties bij kinderen tot vijf jaar. De GANESH-studie onderzoekt de lichaamssamenstelling van kinderen met overgewicht. Infectioloog-immunoloog Gertjan Driessen is in samenwerking met het UMC Utrecht in september begonnen met de APPROACH-studie naar terugkerende luchtweginfecties en longontstekingen bij kinderen. Hiervoor krijgt het JKZ E 150.000 van de Elisabeth von Freyburgstichting. Doel van het onderzoek is om het antibioticagebruik bij deze aandoeningen efficiënter te maken. 160 kinderen uit zeven verschillende ziekenhuizen doen mee.

Nadeche van Rijn: “Het is heel belangrijk om niet te liegen. Als je zegt dat iets geen pijn doet en het is wél zo, dan vertrouwt het kind je niet meer”

De GANESH-studie van kinderartsen Mieke Houdijk en Daniëlle van der Kaay krijgt ook nog eens E100.000 euro van de Elisabeth von Freyburgstichting. Doel van deze studie is inzicht te verkrijgen in de lichaamssamenstelling van kinderen en tieners met overgewicht of obesitas en het bijbehorende gezondheidsrisico. Er zijn aanwijzingen dat het gezondheidsrisico bij kinderen met een Hindoestaanse achtergrond verschilt van kinderen met een Nederlandse achtergrond.

Wanneer het een negatieve ervaring is geweest, bespreken we dit en bedenken we een plan om het een volgende keer beter te laten verlopen. Daarbij geven we het kind zo veel mogelijk regie en handvatten om de behandeling goed te doorstaan.” Kinderen kunnen veel aan als je het eerlijk vertelt, is de ervaring. “Het is heel belangrijk om niet te liegen”, gaat Nadeche verder. “Als je zegt dat iets geen pijn doet en het is wél zo, dan vertrouwt het kind je niet meer. Maar je kunt wel focussen op je taalgebruik. Zo proberen wij woorden als ‘pijn’, ‘prik’ en ‘naald’ te vermijden. We laten liever zíen wat er gaat gebeuren door een infuus erbij te pakken en uitleg te geven. Dan snappen kinderen bijvoorbeeld dat er geen naald in hun arm blijft zitten, maar alleen maar een rietje. Dat vinden ze dan al een hele opluchting.” 17 19

JKZZorgt

Kinderrally

7e Juliana Kinderrally: scheuren en speuren in een klassieke sportauto Zaterdag 22 september. Het weer is bewolkt en wat druilerig, maar de gezichten stralen! Reden: de 7e Juliana Kinderrally. Dertig klassieke sportauto’s staan glimmend te wachten op vertrek. Aan boord van elke auto een chronisch ziek kind. Vanaf 11 uur geeft Bobbie van ‘Ernst Bobbie en de rest’ de auto’s met een rood-witgeblokte vlag het startsein. Eén voor één vertrekken de auto’s. Sommige met ronkende motoren en gierende banden. Het doel: de kinderen een onvergetelijke dag te bezorgen. En dat lukt!

ieke Houdijk, (Met dank aan M rinoloog van kinderarts-endoc Classic Car het JKZ, Chromeaza, de Rotary Events, Crown Pl aker) en Dubois routem

JKZZorgt

Lekker kleuren

21 19

HagaZorgt JKZZorgt

Korte nieuwtjes

Zo ging het toen ... De CT-scan en MRI zijn niet meer weg te denken uit het ziekenhuis. De moderne apparaten maken in korte tijd röntgenbeelden tot in de kleinste details. Dat is van groot belang voor de behandeling van onze patiënten. In 1946 ging dat er iets anders aan toe. Op de foto zie je de röntgenkamer in het Juliana Kinderziekenhuis aan de Dr. van Welylaan. De kwaliteit van de foto’s was destijds wisselend. Ook duurde het lang voor je een redelijke foto-opname had gemaakt. Voor een been was dat bijvoorbeeld wel een half uur!

Schindler fietst zorgrobot bij elkaar Geweldig! 32 medewerkers van Schindler Zwitserland, Benelux, Duitsland en Oostenrijk stapten op 24 augustus op de fiets voor een tocht van maar liefst 830 kilometer. Deze toppers fietsten voor een goed doel: een zorgrobot voor het Juliana Kinderziekenhuis! En dat is gelukt. Zora de zorgrobot wordt ingezet voor revalidatie, animatie en therapeutische doeleinden. We zijn er ontzettend blij mee.

JKZZorgt

Ten voeten uit … Bep van Zanten

Bep van Zanten (52) werkt achter de balie bij het Dagcentrum Infusietherapie. Ze ontvangt hier patiënten die een infuus nodig hebben, onder wie veel chemotherapiepatiënten. Bep plant al hun afspraken in, maar belangrijker nog: ze biedt hun afleiding en een luisterend oor.

Bep van Zanten “Ik heb een heel speciaal contact met de patiënten. Veel mensen zijn zenuwachtig als ze de eerste keer komen voor chemotherapie. Het is ook niet niks. Dan probeer ik hen op hun gemak te stellen en laat ik hun de afdeling zien. Patiënten vertellen mij vaak hun levensverhaal en zo leer ik hen goed kennen. Ik krijg ook altijd een hoop van mensen terug. Soms komen ze met een lieve kaart of met gebak, en soms hebben ze iets voor me geknutseld. Er zijn patiënten die hier voor een zware chemo komen en dan aan mij vragen hoe het met mijn knie gaat! En het gebeurt zelfs dat mensen het jammer vinden dat hun chemo is afgelopen, omdat ze het hier zo fijn vonden.” Jos “In oktober is het drie jaar geleden dat mijn broer Jos bij ons kuurde. Hij kwam regelmatig bij mij aan de balie of op de afdeling een bakkie halen. Hij was hematologiepatiënt. Uiteindelijk is hij hier in het ziekenhuis overleden, op 15B. Toen heb ik een tijd echt moeite gehad om het ziekenhuis in te gaan.” Creatief zijn “Bij dit werk heb je je ontspanning wel nodig. Ik trek me dingen best aan. Als iemand overlijdt, zeker als het iemand van mijn leeftijd is of jonger, dan heb ik daar echt moeite mee. Ik uit me door creatief te zijn. Ik haak veel en ik zing in een popkoor, Bes’Tof uit Wateringen. Ook speel ik in musicals. En ik heb een agenda-versier-tic. Ik plak mijn agenda vol met stickers en andere leuke dingen. Ze verklaren me overal voor gek, maar ik vind het heerlijk om daarmee te klooien.”

Planner bij Dagbehandeling/ Infusietherapie 21

HagaZorgt

Dieetbegeleiding van dialysepatiënten

Piet Riep (83) en Jan van der Meer (62) hebben allebei terminale nierinsufficiëntie. Omdat hun nieren vrijwel niet meer werken, moeten ze driemaal per week vier uur dialyseren. Ook moeten ze van diëtist Mariëlle Cecilia een speciaal dieet volgen. Daar wijken ze stiekem wel eens van af.

“Piet, heb je daar die zak chips nog?” eten en drinken. Door te zoeken naar alternatieven bijvoorbeeld. Kruiden en specerijen gebruiken in het eten in plaats van zout. En geen kant-enklaarproducten, want daar wordt vaak veel zout aan toegevoegd. Piet: “Mijn vrouw doet haar best om veel te variëren met het eten, maar we eten ook wel eens kant-en-klaar hoor. Laatst nog peertjes met rundvlees en puree.” Mariëlle lacht: “U biecht het op, dat is heel lief van u.” Jan roept van de overkant: “Piet, heb je daar die zak chips nog?”

“Piet is het wonder van de dialyse”, roept Jan door de zaal. De heren dialyseren tegenover elkaar op zo’n tien meter afstand en hebben hetzelfde gevoel voor humor. Piet heeft een chronische, erfelijke nierziekte. Toen hij in juli 2015 begon met dialyseren, was hij heel ziek. “Ik kon vrijwel niets meer, ik kon amper lopen”, vertelt hij monter. “Eigenlijk wilde ik niet aan de dialyse, want ik wist dat ik er nooit meer vanaf zou komen. Maar ik ben hier zo opgeknapt! Ik heb overal weer zin in! Ik heb ook veel van de diëtiste geleerd. We zijn met een groepje bij haar op cursus geweest. Nooit geweten dat er zo veel rotzooi in al die pakjes en flesjes zit! Ik heb al sinds de jaren zeventig heel wat diëtisten gehad, maar Mariëlle heeft ervoor gezorgd dat al mijn waarden weer netjes zijn.”

Diëtist Mariëlle Cecilia: “Ik wil laten zien wat de dieetbegeleiding van patiënten met chronische aandoeningen inhoudt”

“Een puntje extra voor de diëtiste”, vat Jan samen. Mariëlle glundert. “Het is fijn dat je er een bijdrage aan kan leveren dat iemand zo opbloeit”, zegt ze bescheiden. In het kader van de Dag van de Diëtist laat ze zien wat de dieetbegeleiding van patiënten met chronische aandoeningen inhoudt. “Ik begeleid ongeveer dertig hemodialysepatiënten”, licht ze toe. “Die zie ik elke drie maanden. Het zijn mensen die ik al langer ken en voor wie ik altijd even extra tijd probeer te maken, hoe druk het ook is. Ze komen telkens weer met nieuwe onderwerpen en vragen. Je bouwt zo echt een band op.”

Aanslag Jan dialyseert zelf al vanaf 2013. “Toen ik 12 was, is mijn eerste nier verwijderd. Met die tweede heb ik 45 jaar gedaan. Maar toen moest ik toch echt aan de dialyse. Dat is pittig; het is elke keer weer een aanslag op je gezondheid. Maar we maken wat ervan te maken is. Van het dieet heb ik niet veel last. Ik heb mijn hele leven al gezond gegeten; eigenlijk ben ik nu zelfs wat makkelijker geworden! Ik eet elke dag ijs, terwijl ik ook diabeet ben. En een gebakje gaat er ook wel in!” “Zolang de bloedwaarden netjes blijven, is ingrijpen niet nodig”, zegt Mariëlle ruimhartig. “Als mensen zelf al gewend zijn te eten conform de richtlijnen die we aanhouden, voelt het dieet niet zozeer als een beperking. Terwijl het voor anderen juist een heel grote aanpassing is. Maar … daar zijn wij als diëtisten dan voor om ze te helpen en te begeleiden in dat veranderproces.”

Peertjes met rundvlees en jus Het dieet van Jan en Piet houdt in dat zij extra eiwitten moeten innemen en een zout- en vochtbeperking hebben. Veel dialysepatiënten hebben daar ook een kaliumbeperking bij en moeten fosfaatbinders slikken. “Dat zijn best veel beperkingen”, weet Mariëlle. “Daarom probeer ik hen vooral te laten zien wat ze nog wél mogen HagaZorgt

12 22

“Eigenlijk wilde ik niet aan de dialyse, want ik wist dat ik er nooit meer vanaf zou komen” Diëtist Mariëlle Cecilia maakt extra tijd vrij voor Piet Riep (boven) en Jan van der Meer

“Van het dieet heb ik niet veel last. Ik heb mijn hele leven al gezond gegeten”

13 23

HagaZorgt

Waarschuwing voor harddrugsgebruik

Experimenteren met drugs en drank. Voor veel jongeren is het de normaalste zaak van de wereld. Cardioloog Ivo van der Bilt van het HagaZiekenhuis ziet de andere kant: “Iedere maand belanden er twee tot drie patiënten met een hartinfarct op onze hartbewaking. Oorzaak: drugsgebruik. En dat aantal neemt de komende jaren waarschijnlijk alleen maar toe. Een verontrustend idee.”

Steeds meer drugsgebruikers belanden op hartbewaking Cardioloog Ivo van der Bilt waarschuwt voor gebruik van harddrugs: “We zien hier elke maand twee tot drie jongeren binnenkomen met een hartinfarct door drugsgebruik”

Het cardiologisch team van het HagaHartcentrum moet enkele keren per maand iemand dotteren vanwege het gebruik van coke of andere drugs. “Heel vaak gaat het om jonge mensen. Wij zien ze met een hartinfarct op onze Eerste Harthulp binnenkomen. Bij een infarct raakt een kransslagader van het hart plotseling verstopt. Daardoor krijgt een deel van het hart geen bloed en zuurstof meer. Dat is behoorlijk dramatisch. Sommigen blijven hun leven lang hartpatiënt en moeten al die tijd medicijnen gebruiken. Dat is best heftig, zeker als je nog zo jong bent.”

meer drugs gebruikten, maar dat blijkt niet de oorzaak. Om achter het antwoord te komen, gaan we dit probleem nu goed monitoren. We willen weten hoe vaak drugsgebruikers hier komen, wat ze gebruikt hebben en hoe ze eraan toe zijn.” De cardiologen van het HagaZiekenhuis gaan (jonge) mensen proactief waarschuwen voor harddrugsgebruik. “We vertellen al dat roken, een hoge bloeddruk en verhoogd cholesterol slecht is voor je hart, maar dat geldt ook voor harddrugs. Het kan je leven echt beperken. Je bent vaker kortademig, sneller moe en je conditie gaat achteruit. Bovendien kan het je levensduur verkorten. Allemaal redenen om vooral van de drugs af te blijven.”

Drugsgebruik beperkt je leven Waarom het aantal patiënten toeneemt, is niet duidelijk. “Aanvankelijk dachten wij dat mensen HagaZorgt

04 24

Kort nieuws

Op donderdag 11 oktober startte de bouw van het Reinier Haga Orthopedisch Centrum op het terrein van het LangeLand Ziekenhuis in Zoetermeer. Volgens planning zal het centrum in het eerste kwartaal van 2020 geopend worden.

Bouw Orthopedisch Centrum gestart Actuele informatie over de bouw vindt u via www.reinierhaga.nl/oc.

In dit centrum zullen bevlogen en uiterst deskundige orthopeden werken, ieder gespecialiseerd op hun eigen terrein. U kunt hier terecht voor alle planbare orthopedische ingrepen. Kinderorthopedie en orthopedische acute traumazorg blijven op de locaties in Den Haag en Delft. Daarnaast blijft de mogelijkheid om poliklinische afspraken te maken in het HagaZiekenhuis en Reinier de Graaf. De Reinier Haga Groep is trots op het Orthopedisch Centrum, waarmee de meest hoogwaardige orthopedische zorg binnen handbereik komt van veel orthopedische patiënten in de regio Haaglanden en daarbuiten. Communicatie Het LangeLand Ziekenhuis zet in op goede communicatie met omwonenden en andere geïnteresseerden.

Haga scoort

Elk najaar verschijnen de lijstjes van de beste ziekenhuizen: de AD Top 100 Ziekenhuizen en de lijst Beste ziekenhuizen van weekblad Elsevier. Het Haga scoort redelijk constant in deze ranglijsten. In de lijst Beste ziekenhuizen scoren we de laatste drie jaar op bijna alle getoetste onderdelen boven het landelijk gemiddelde (3 uit maximaal 4 bollen). Dit jaar scoren we zeer bovengemiddeld met onze dienstverlening (4 uit 4) en de effectiviteit van onze medische zorg (3,5 uit 4). In de AD Top 100 staan we op plaats 21 in de categorie Topklinische Ziekenhuizen.

GOED in lijstjes

Het HagaZiekenhuis komt beter naar voren in de Elseviers lijst dan in de Top 100 van het AD. Dat komt door de bredere onderzoeksaanpak van Elsevier. Het weekblad beoordeelt dit jaar op 688 indicatoren. Het AD heeft dit jaar gekozen voor 38 indicatoren. “We zijn blij met de stabiele positie in Elseviers lijst van beste ziekenhuizen. Net als in 2016 en 2017 scoren we boven het gemiddelde en zeer bovengemiddeld op patiëntgerichtheid en medische zorg. Daar zijn we trots op”, reageert medisch directeur Karel Ronday. “We hebben strikt genomen dit soort lijstjes niet nodig om onze patiëntenzorg voortdurend te verbeteren, maar ze zijn wel een extra motivatie.”

HagaZorgt

Van Dinter Den Haag BV is gespecialiseerd in orthopedische hulpmiddelen: > Protheses

Uw klacht is onze

zorg!

> Ortheses en braces > Therapeutische elastische kousen > Steunzolen > Korsetten

HagaZorgt

26 04

De kniedistractie

Er is een nieuwe operatieve behandelmethode voor relatief jonge mensen met een versleten knie: de kniedistractie. Hierbij plaatst de orthopedisch chirurg een frame met pennen boven en onder de knie waardoor het gewricht geleidelijk zo’n vijf millimeter uitrekt (distractie). Door de ruimte die ontstaat, kan het kraakbeen zich herstellen en zelfs weer aangroeien. Hierdoor vermindert de pijn en kan de knie weer lange tijd beter bewegen. De methode, die geschikt is voor mensen tot 65 jaar, kan het plaatsen van een knieprothese vijf tot tien jaar uitstellen.

Kniedistractie redt versleten knie ”Een versleten knie of artrose komt steeds vaker voor”, legt orthopedisch kniechirurg Sander Spruijt uit. Hij introduceerde de behandelmethode in het HagaZiekenhuis. “We zien het ook steeds vaker bij mensen op jongere leeftijd. Een knieprothese is dan niet altijd de gewenste oplossing. Een kunstknie slijt bij hen sneller door intensiever gebruik, terwijl zij er veel langer gebruik van moeten maken.”

“We bekijken per patiënt wat de beste behandeling is” Geduld Zodra een patiënt het frame heeft, is de artrosepijn weg. Maar het is zeker geen lichte behandeling, zegt Spruijt. “Het is wel een operatie. Patiënten moeten behoorlijk wennen aan het frame en kunnen last hebben van de pennen. Ook is de revalidatie langer dan bij een totale knieprothese of een standcorrectie. Na verwijderen van het frame, na ongeveer zes weken, kan de artrosepijn in eerste instantie terugkomen omdat het kraakbeen er enkele maanden over doet om te herstellen. Het kraakbeen herstelt nog verder tijdens belasting. Dat vraagt veel geduld van de patiënt”, aldus Spruijt. Sander Spruijt wil benadrukken dat kniedistractie niet voor iedere patiënt geschikt is. “We bekijken per patiënt wat de beste behandeling is. Er moet op de röntgenfoto duidelijke slijtage aanwezig zijn. Kniedistractie is niet een behandeling die geschikt is voor slechts een béétje slijtage. En we hanteren een strikte maximumleeftijd van 65 jaar, omdat op oudere leeftijd het kraakbeen minder goed herstelt.”

Bekijk ook dit filmpje:

25 27

HagaZorgt

Hartrevalidatie op afstand

Revalideren en steeds naar het HagaZiekenhuis moeten komen voor controle of bijsturing van het beweegadvies? Voor een aantal patiënten die revalideren na een hartinfarct is dat verleden tijd. Het HagaHartcentrum doet een proef met hartrevalidatie op afstand.

Thuis werken aan je herstel met tele-hartrevalidatie Met het tele-hartrevalidatieprogramma kan een patiënt zelfstandig werken aan het herstel na een hartinfarct. Patiënten die de inspanningstest goed doorstaan, krijgen een smartphone met een app van HC@Home en een hartslagmeter die de sportactiviteiten en de hartslag registreert. De artsen kunnen via het Zorgplatform de gegevens bekijken en beoordelen. Advies en coaching geven we via een beveiligde mail of telefonisch. De patiënt hoeft dus niet meer zo vaak naar het ziekenhuis te komen.

gekregen. Een groot voordeel van de tele-hartrevalidatie is dat ik zelf bepaal waar en wanneer ik train. Zo houd ik zelf de regie. Het programma is duidelijk en het motiveert mij enorm meer te bewegen en mijn conditie goed te houden.”

Dat het programma de patiënt veel vrijheid geeft, beaamt ook Kees Frugte. “Na mijn hartinfarct was de angst groot. Dankzij de goede begeleiding en het beweegprogramma heb ik meer zelfvertrouwen

Kees Frugte (links) bekijkt, samen met bewegingsagoog Christiaan van Meerveld en cardioloog Samer Somi, de resultaten van zijn hartrevalidatie

HagaZorgt

Recept en woordzoeker

In ons restaurant HagaPlaza kunt u terecht voor heerlijke en gezonde maaltijden. Vrijwel alles bereiden we vers en via ‘front cooking’, oftewel koken in open keukens. Openingstijden HagaPlaza • Maandag t/m vrijdag: 8.00 - 19.30 uur • Zaterdag, zon- en feestdagen: 11.00 - 19.30 uur

Het HagaZiekenhuis geeft veel aandacht aan duurzaamheid. Daarom werken we zo veel mogelijk met biologische ingrediënten en streekproducten. Bijvoorbeeld met groenten en fruit uit het Westland.

Geen tijd om neer te strijken in ons restaurant? Dan kunt u dit stoofpotje thuis maken.

Heerlijk winters stoofpotje Voor 4 personen

Sjalotten, knoflook en de bosuitjes licht aanfruiten met de boter. Spekblokjes erbij en even lichtbruin bakken. Cayennepeper en het zout naar smaak toevoegen. Voeg de aardappels erbij en even goed verwarmen. De eieren toevoegen (twee in totaal of voor iedereen een ei) en als het ei gestold is, kunt u aan tafel!

Ingrediënten • 1 kilo aardappelen • 400 gr spekblokjes • 2 sjalotten • 2 bosuitjes • 2 teentjes knoflook • 2 eieren • Cayennepeper, boter en zout Bereiden Aardappelen schillen en in grove blokjes snijden, even 15 minuten afkoken.

VEEL SUCCES EN EET SMAKELIJK!

Los de woordzoeker op. De overgebleven letters vormen de oplossing.

Woordzoeker ALLERGIE BEDRIJFSARTS CARDIOLOOG CHIRURG COMPLICATIE CONDITIE GERIATER INFECTIE INSTELLINGEN OBESITAS OOGZIEKTE

OPERATIE PANDEMIE REVALIDEREN SNEE VERVOER VERZEKEREN VROEGTIJDIG WACHTTIJD ZIEKELIJK ZIEKTE