KWARTAAL MAGAZINE VAN HET IKAZIA ZIEKENHUIS ROTTERDAM
IKAZIA NIEUWS Zorg bij diabetes Mantelzorg onmisbaar Terugblik 50 jaar Winter 2015/2016
Voorwoord 01
Voorwoord Het jaar 2015 is bijna weer voorbij. Een bijzonder jaar voor ons ziekenhuis. Namelijk vijftig jaar geleden ging ons ziekenhuis in maart 1965 ‘life’ met het openen van de eerste polikliniek. Een memorabel moment. Na bijna twintig jaar trekken en duwen was het dan zover. De initiatiefnemers van het eerste uur konden hun nimmer aflatende enthousiasme bekroond zien worden met de komst van de eerste patiënten. In die vijftig jaar heeft Ikazia een eigen plek weten te realiseren. Bekend om zijn degelijkheid, patiëntgerichtheid en kwaliteit van zorg. Een werkplek waar zorg met overtuiging wordt geleverd. Een groot goed. Ikazia is in staat gebleken een cultuur te behouden, waarin naast aandacht voor die patiënt, medewerkers ook aandacht voor elkaar hebben. En dat alles vanuit een zelfstandige positie. Dat samenwerking met collega instellingen (eerste, tweede en derde lijn) daarbij een duidelijke meerwaarde heeft voor de aan ons toevertrouwde patiënt, zullen wij alleen maar onderschrijven. Juist daar draait het altijd weer om. Hoe kunnen we er met elkaar voor zorgen dat onze patiënten op de juiste plaats die zorg krijgen die hen toekomt. Ook de komende jaren zullen weer de nodige veranderingen in de gezondheidszorg staan te gebeuren. Ikazia zal daar zeker haar rol in spelen, zodat wij aan u die zorg kunnen bieden die u nodig hebt.
”Een bijzonder jaar voor ons ziekenhuis”
Met vriendelijke groet Mr. R.P.D. Kievit, arts Algemeen directeur
02 Gedicht
Sleutel Op de grens van de oude en de nieuwe tijd wens ik jou een sleutel. Naar gezondheid en geborgenheid. Naar goud en goed en goede moed. Naar zacht en kracht en creativiteit. Naar rust en ruimte en barmhartigheid. Naar bezieling en verwondering. Naar geluk en relativiteit. Naar liefde en genegenheid. Naar humor en gezelligheid. Naar vriendschap en verbondenheid. Maar bovenal een mooie tijd in vrede en tevredenheid.
01 Voorwoord
14
04
22
Inhoudsopgave Voorwoord GedichT PASTORALE
01 02 15
Dag van - Specialistisch verpleegkundige Jennifer Bakker
Interview - Mantelzorg - Diabetes - Generaties in Ikazia
04 12 21
Nieuws en INFORMATIE WIST U DAT...
11 31 35
Fotoreportage - Terugblik 50 jaar - Onze vrijwilligers - Verhalen van toen
16 22 26
Op bezoeK
14
COLUMN - Michelle - Cliëntenraad
25 33
29
Voorwoord 01
“De contacten met familie en naasten van de patiënt zijn bijzonder waardevol”
Voorwoord 05 01 Mantelzorg
Verpleegkundige Rianne Vreeswijk-Waardenburg
Mantelzorgers participeren in de zorg Rianne Vreeswijk-Waardenburg is verpleegkundige op de afdeling Chirurgie/Urologie van het Ikazia Ziekenhuis. “De voldoening die dit werk geeft is waarom ik uiteindelijk gekozen heb voor dit vak”, geeft ze aan. Ze heeft het erg naar haar zin op de afdeling en werkt graag samen met de familie van de patiënt. Werken in de zorg, daar had ze nooit aan gedacht. Tot het moment dat ze tijdens haar studie HBO Toerisme een bijbaantje kreeg in een verpleeghuis. Rianne: “Toen dacht ik, dit werk wil ik doen. In dit werk kan ik echt van betekenis zijn.” Zo begon ze in 2011 als leerling in het Ikazia Ziekenhuis. Ze koos Ikazia om de christelijke identiteit en kleinschaligheid. Begin dit jaar behaalde ze haar diploma. Op de verpleegafdeling blijven patiënten soms een paar dagen, soms liggen ze er maandenlang. Rianne over de afdeling: “Van kleine tot de meest complexe operaties, we maken hier van alles mee. Vaak is het rennen, soms is het stilstaan. Wat gepaard kan gaan met een lach en een traan.” Ook voor kwaliteit en (persoonlijke) ontwikkeling is veel ruimte. Op dit moment doen twee collega’s de opleiding tot oncologieverpleegkundige. Dat is erg belangrijk want er komen veel oncologische patiënten op de afdeling.
Meedenken en meedóen
De contacten met familie en/of naasten van de patiënt zijn bijzonder waardevol, vertelt Rianne verder. “Zij kennen de patiënt het beste. Zij ondersteunen, motiveren en denken actief mee in het zorgproces. Ik vind het ook erg belangrijk om hen bij de opname te betrekken door contact met
hen te onderhouden. En steeds te kijken wat nodig is, bijvoorbeeld een gesprek met de arts aanbieden als er vragen of onduidelijkheden zijn.” Vaak komt het initiatief van de familie zelf. De familie van de heer Van Wijngaarden viel bijvoorbeeld op door haar grote betrokkenheid.
“We hebben hetzelfde doel: zorg bieden die aansluit bij de persoonlijke wensen en behoeften” Rianne: “Meneer Van Wijngaarden heeft in augustus een stoma gekregen en heeft toen een paar weken in ons ziekenhuis gelegen. Daarvoor was hij ook al een keer bij ons opgenomen. Zijn dochter Ellen Hagting is een echte mantelzorger. Ze was altijd bij hem en belde me geregeld om te vragen hoe het ging. Ze heeft ook actief geoefend met het aanleren van stomazorg. En zo zie ik meer mantelzorgers die niet alleen meeleven maar ook meedóen. Mantelzorgers participeren in de zorg. Naasten en verpleging hebben hetzelfde doel voor ogen, namelijk zorg bieden die aansluit bij de persoonlijke wensen en behoeften.”
“Het geeft zo veel rust dat wij bij onze dochter in huis zijn” Voorwoord 01
Mantelzorg 07
De heer Arie van Wijngaarden
Mijn vertrouwen in Ikazia is onvoorwaardelijk Arie van Wijngaarden nam begin dit jaar deel aan het bevolkingsonderzoek naar darmkanker. Bij hem bleek verder onderzoek noodzakelijk. Voor hem stond vast dat dit in het Ikazia Ziekenhuis moest gebeuren. Arie van Wijngaarden heeft een moeilijk jaar achter de rug maar blijft optimistisch en vrolijk. Het bleek een flinke tumor te zijn. Tijdens de eerste operatie in april van dit jaar kon slechts een deel van de tumor worden verwijderd. “Na deze operatie moest ik tijd nemen om te herstellen”, vertelt Arie. Dat duurde wel even omdat er al snel een fikse bloeding in het darmgebied optrad waardoor hij weer moest worden opgenomen. Zo’n vier maanden moest hij rustig aan doen. Het was spannend of hij een tweede operatie wel aan zou kunnen. Maar begin augustus was hij voldoende hersteld en een tweede operatie volgde. “Ik zei tegen dokter Vles: Ik ga voor kwaliteit. En dat betekende een permanente stoma.” Hoewel de heer Van Wijngaarden het hebben van een stoma een ingrijpende verandering vindt, is hij er niet somber onder. “Mijn toekomstverwachtingen zijn gewijzigd, maar dat heb ik een plek gegeven. Ik heb een soort rust over me gekregen.”
Die lieve schat
Vanaf de eerste onderzoeken in het ziekenhuis woont hij samen met zijn vrouw Betty bij zijn dochter Ellen Hagting in huis. Daar is hij enorm dankbaar voor. “Dankzij die lieve schat kunnen mijn vrouw en ik bij elkaar zijn”, zegt hij in het
interview met hem en zijn dochter Ellen. Anders zou hij in een verpleeghuis gekomen zijn omdat zijn vrouw door haar eigen ziekte geen zorg aan hem kon verlenen. Betty lijdt aan longkanker. “Het geeft zo veel rust dat wij bij Ellen in huis zijn. Ook tijdens mijn opnames in Ikazia. Ik hoefde me geen zorgen te maken om Betty.”
Grandioos
De zorg in het ziekenhuis noemt Arie ‘grandioos’. “In Ikazia voelt het heel vertrouwd. Verpleegkundige Rianne viel op door haar directe benadering van de patiënten. Altijd heel prettig, met soms even een grapje. Ik vergeet nooit meer dat ze na mijn ontslag zei: Als je nog eens in de buurt bent, laat dan even weten hoe het met je is. Dat is nog eens warme betrokkenheid. Ik heb veel geluk gehad dat ik in Ikazia ben geholpen. Mijn vertrouwen in de mensen van het ziekenhuis is onvoorwaardelijk.” De toekomst ziet Arie vol vertrouwen tegemoet, maar het zal niet makkelijk zijn. “Als Betty en ik weer naar ons eigen huis gaan dan moeten we een goede balans vinden. Wat kan zij doen, wat kan ik doen? Hoe loop ik mezelf niet voorbij? Dat is nog wel een uitdaging. Maar ik blijf optimistisch. Dat is mijn karakter gelukkig.”
“We doorlopen dit samen”
Mantelzorg Voorwoord 09 01
Mantelzorger Ellen Hagting
Mantelzorg is een geschenk ‘We slaan ons er doorheen’ is een veelgehoorde uitspraak als er moeiten of ziekten zijn. Ellen Hagting (52), mantelzorger en dochter van Arie en Betty van Wijngaarden zegt het liever zo: ‘We doorlopen dit samen.’ Hierbij gaven zij alle drie het vertrouwen aan de specialisten van Ikazia. Toen Ellen hoorde van de ziekte van haar vader was dat een hele schok. Vijf jaar geleden werd bij haar moeder longkanker geconstateerd en nu bij haar vader darmkanker. Hoe moest het verder, wie zou er voor hen zorgen? Een verpleeghuis, nee, daar moest ze niet aan denken. Het zou betekenen dat haar ouders niet meer bij elkaar konden zijn. Ellen wist meteen: mijn lieve ouders komen bij mij wonen zo lang als het nodig is. Ik heb een extra slaap- en badkamer dus het kan. En zo gebeurde het. Ellen kreeg een geschikt bed voor haar vader van Ikazia in bruikleen. Zo konden ook de thuiszorg en de stomaverpleegkundige haar vader goed verzorgen.
Rust en kalmte
“Ik ben ontzettend blij en dankbaar dat ik dit voor mijn ouders kan doen. Zij hebben altijd goed voor mij gezorgd en nu zorg ik voor hen. Dat is een voorrecht. Ik zie mantelzorg als een cadeau omdat je er enorm veel voor terugkrijgt. Rust en kalmte bij je ouders, dat is zo mooi om te zien. Dat wil ik hen vanuit mijn hele hart geven. Ik denk ook dat het hen mede staande heeft gehouden dit jaar.” Ik heb warme zorg ervaren, vertelt Ellen verder. “Toen we na de eerste operatie voor controle in het ziekenhuis kwamen zag mijn vader er slecht uit.
Hij was erg verzwakt. Verpleegkundig specialist Esther zag ons in de wachtkamer. Wij waren nog niet aan de beurt. Ze riep ons en stuurde ons direct door naar de chirurg. We konden altijd bij haar terecht. Ieder signaal is goed opgevangen. Zo hebben we ook verschillende gesprekken gehad met dokter Vles, de chirurg die mijn vader twee keer heeft geopereerd. Zijn duidelijke en deskundige uitleg zorgde er bij mijn vader voor dat hij in vol vertrouwen zijn lot in zijn handen gaf. De menselijke interesse hebben we ook echt gevoeld. Niet alleen voor mijn vader maar ook voor mijn moeder en voor mij als mantelzorger. ‘En hoe gaat het met je moeder, en met jou?’ Dat was heel fijn.”
Appeltaart
De controles zijn nog niet afgelopen dus Ellen en haar vader en moeder zullen nog regelmatig bij het ziekenhuis binnenstappen. “Als ik aan Ikazia denk , denk ik ook aan koffie. Koffie voor mij en altijd koffie met appeltaart voor mijn vader”, zegt Ellen. “Zo was het dan toch ook weer even ons uitje.” Haar vader knikt. Ellen vervolgt: “Ikazia is een begrip. Het is er gemoedelijk, je voelt je er vertrouwd. Er wordt naar je geluisterd. En dat is toch wat iedereen wil.”
Voorwoord 11 01 Nieuws en informatie
Baby Dua is de 2500e in Ikazia In Ikazia is op 3 november 2015 Dua Marouane geboren. Het was de 2500e bevalling van dit jaar. Dua is de dochter van Hafida en Mohamed Marouane. Thuis wachten haar broer Ajoub en zus Omema, ook allebei geboren in Ikazia, op de komst van hun zusje. Het is bovendien Omema’s 11e verjaardag. De geboorte van haar zusje is “het beste cadeautje” liet zij weten. Aan Dua’s geboorte werd feestelijk aandacht besteed. De directeur van Ikazia overhandigde een mooie bos bloemen en een leuk cadeau. “Het was weer heel bijzonder” vertelt Mohamed, “de verloskundige liet mij zelf de baby opvangen”.
Eerste Ikazia patiënt in nieuw revalidatiehotel Laurens Mevrouw Kort was de eerste patiënt die uit Ikazia ontvangen werd in het recent geopende Laurens Revalidatiehotel Intermezzo. Mevrouw Kort heeft in het ziekenhuis een nieuwe heup gekregen. Na haar operatie ging zij na enkele dagen voor verdere revalidatie naar het Intermezzo. Het revalidatiehotel ligt op steenworp afstand van Ikazia en dat maakt overdracht persoonlijk. Het personeel dat voor mevrouw Kort zorgt, kent de zorg in Ikazia van binnen en van buiten. Ze zijn op stage geweest op de verpleegafdeling in het ziekenhuis. Marijke van Bommel, teamleidster in Intermezzo vertelt: “We zetten het zorgtraject zoveel mogelijk op dezelfde voet voort. Dat geeft duidelijkheid voor de patiënt.” Aan de overdracht van mevrouw Kort werd feestelijk aandacht besteed met een bezoekje en een mooie bos bloemen. “Ik wist van te voren al dat ik graag naar het revalidatiehotel wilde”, vertelt mevrouw Kort. “Het ligt vlakbij Ikazia en ik kon per
rolstoel ‘verhuisd’ worden. Het bevalt hier uitstekend. Ik ga hier onder goede begeleiding aan de slag met revalideren.” Patiënten die voor een nieuwe heup of knie naar Ikazia komen, worden behandeld volgens het Beter Bewegen traject. Dit traject maakt het mogelijk dat de patiënt vaak enkele dagen na de operatie alweer naar huis kan. In sommige gevallen is dat niet mogelijk. Soms is extra revalidatie nodig. In dat geval is het revalidatiehotel een mooie aanvulling op de zorg in Ikazia.
12 Diabetes
Met één druk op de knop extra insuline inbrengen Patiënt, Yasmina El Ghazi In de maand dat ze vijftien werd, hoorde Yasmina El Ghazi dat ze diabetes had. Ze heeft daar nooit een probleem van gemaakt, maar diabetes heeft wel een belangrijke invloed op haar leven. “Ik ben 24 uur per dag bezig om mezelf goed te voelen.” “Ik kan prima met diabetes leven, maar ik let heel goed op”, vertelt Yasmina El Ghazi. “Ik check altijd of ik mijn meetapparaatje en voldoende naaldjes bij me heb. Waarom? Als mensen zonder diabetes iets eten, dan maakt hun alvleesklier telkens insuline aan. Bij mij gebeurt dat niet. Ik moet vier keer per dag mijn bloedsuikergehalte meten en insuline inspuiten. Voordat ik een koolhydraatrijk tussendoortje eet, moet ik insuline bijspuiten. Als ik dat niet doe, word ik heel erg moe en prikkelbaar.”
“Zomaar een gebakje eten” Binnenkort krijgt Yasmina een insulinepompje, dat voortdurend kleine beetjes insuline afgeeft. “Met dit pompje kan ik met één druk op de knop extra insuline inbrengen. Het lijkt me ideaal: dagelijks niet meer zo vaak prikken en zomaar een gebakje eten zonder eerst te hoeven bijspuiten!
“Praktische tips die op mijn leefstijl zijn aangepast”
Mijn diabetesverpleegkundige in Ikazia heeft het me aangeraden. Ik vertrouw op haar. Ze weet waar ze het over heeft en geeft praktische tips die op mijn leefstijl zijn aangepast. Voor onze familie geldt: als we zorg nodig hebben, gaan we naar Ikazia. Ik ben er geboren en kom er nu al jaren voor mijn diabetes.”
Diabetes 13 Voorwoord 01
Intensieve begeleiding van diabetespatiënten Diabetesverpleegkundige,
Hendrikje de Kok
“Diabetespatiënten krijgen van ons niet te horen wat ze wel of niet mogen. Liever begeleiden we hen als coach, om zo samen te ontdekken hoe zij hun levensstijl het beste op diabetes kunnen afstemmen”, vertelt diabetesverpleegkundige Hendrikje de Kok. “Sommige patiënten kennen we al jaren, dat schept een band.” Bij diabetes maakt het lichaam te weinig insuline aan. Als tabletten niet goed meer helpen, kan de insuline via injecties worden gegeven. “Wij begeleiden mensen hierbij”, vertelt Hendrikje. “We leggen heel veel uit. Diabetes is een aandoening die door veel factoren beïnvloed kan worden. Stress, sport, ziekte, voeding... alles heeft invloed op je bloedsuikergehalte. Als je weet wat er aan de hand is, kun je beter met diabetes omgaan.” In het Ikazia Diabetes Kenniscentrum werkt Hendrikje samen met vijf diabetesverpleegkundigen, twee diëtisten en vier internisten gespecialiseerd in diabetes. Het team begeleidt niet alleen patiënten, maar geeft ook scholing over diabetes aan zorgverleners in en buiten het ziekenhuis. “Dat alles maakt mijn werk boeiend. We zien ook veel verschillende patiënten. Soms geven insuline-injecties onvoldoende resultaat, zoals bij Yasmina. Dan kan een insulinepompje overwogen worden. Het lichtgewicht pompje denkt niet zelf. Je kunt er wel preciezer insuline mee bijregelen als dat nodig is. De uitleg hierover met begeleiding gebeurt in kleine groepen. Mensen vinden dat prettig. We voelen ons zeer bij onze patiënten betrokken. Ze kunnen altijd bij ons terecht.”
“Als je weet wat er aan de hand is, kun je beter met diabetes omgaan”
14 Op bezoek
Op bezoek In het Ikazia Ziekenhuis is het tijdens ‘bezoekuur’ een komen en gaan. Wij gaven een aantal bezoekers een boeketje bloemen met de vraag: bij wie gaat u op bezoek? In het kader van onze verjaardag zijn wij op zoek gegaan naar patiënten die geboren zijn in 1965 of juist in ons jubileumjaar.
Anton Remmerswaal Carrol-Ann Remmerswaal zit aan bed bij haar man. Anton vertelt: “Een aantal weken terug heb ik een ongelukkige val gemaakt tijdens mijn werk. Daarbij brak ik mijn onderbeen op twee plaatsen. Ik kom zelf uit Den Haag. Toen de ambulancebroeder vroeg waar ik heen wilde kende ik geen ziekenhuis in de buurt en Den Haag was te ver. “Waar zou u naar toe gaan als het voor uzelf was?’ vroeg ik hem. En zo werd het Ikazia. Ondertussen kom ik iedere twee weken terug voor controles, foto’s en om de platen en schroeven in het been te laten verstellen. Ik vind het een prettig ziekenhuis. En het eten! Dat is echt goed geregeld. Het lijkt wel een à-la-carterestaurant.” Anton is net als Ikazia dit jaar 50 geworden. Hij voelt zich niet anders en zeker niet oud. Wel heeft hij een bijzonder verjaardagsfeest gehad met zijn dierbaren. De bloemen kunnen straks mooi mee naar huis.
Kleine Lina Trotse vader Ibrahim is in Ikazia bij zijn vrouw Joni en kersverse dochter Lina. “Lina zag net na de geboorte nog een beetje geel en moest daarom in Ikazia blijven. Het is natuurlijk jammer dat we niet naar huis mogen, maar Ikazia is een goed alternatief”, vertelt Ibrahim. “Het is fijn dat we onze eigen ruime kamer hebben. We hebben een grote familie en alle tantes, opa’s en oma’s zijn al op bezoek geweest.” De kleine Lina werd geboren in Ikazia’s jubileumjaar. Zij is het tiende kleinkind aan de ene kant en het eerste kleinkind voor opa en oma aan de andere kant.
01 Voorwoord
Engelen in huis Regelmatig worden er in ons ziekenhuis engelen gezien. Meestal ’s nachts maar ook wel overdag. De verhalen erover mag ik soms horen als ik als geestelijk verzorger bij patiënten aan het bed zit. De verhalen gaan over je ellendig voelen, niet kunnen slapen, malende gedachten en vaak ook over schaamte omdat je met je hele hebben en houwen, viezigheid en ongemak afhankelijk bent van anderen. Dit is het scenario waar de engel in voorkomt. Het is de zuster of broeder die met eindeloos geduld, humor en handigheid helpt en zorgt, precies het goede doet, schijnbaar zonder moeite. “Dominee, het was echt alsof ik een engel aan mijn bed had, zo bijzonder.” Maar omgekeerd hoor ik ook verhalen van de verpleegkundigen. Hoe sommige patiënten een heel bijzondere indruk kunnen achterlaten. Die ene mevrouw, die ene mijnheer, het verhaal dat zij vertelden, hun typische trekjes, hun strijd, hun angst, hun moed, hun dankbaarheid. Sommige ontmoetingen vergeet je nooit meer. Door sommige patiënten kun je iets van het leven leren, of iets van God ontdekken.
Echte gastvrijheid luistert nauw Ik moet denken aan de woorden uit de Bijbel: “Houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen gehuisvest” (Hebreeën 13:1). Echte gastvrijheid luistert nauw. Het kan niet op de automatische piloot. Het vraagt iets van onszelf, het kost wat. Maar het levert ook wat op. Niet alleen een hoge score in ‘patiëntvriendelijkheid’. Het geeft ons zo nu en dan de unieke gelegenheid engelen te ontmoeten, in de patiënt en in de collega. ds. Lida Tamminga
Voorwoord 01 Pastorale 15
16 Terugblik 50 jaar
Terugblik jubileumjaar Dit jaar mocht Ikazia haar 50e jubileum vieren. Een mooie mijlpaal waar we met diverse activiteiten aandacht aan geschonken hebben. Hieronder volgt een overzicht van de hoogtepunten.
11 februari 2015
Jubileumconcert Op woensdag 11 februari jl. bracht het orkest Ars Musica onder leiding van dirigent Patrick van der Linden en organist Gerben Mourik werken van onder andere Bach en Mendelssohn ten gehore. We kijken terug op een prachtige avond. Het was een mooie aftrap van ons jubileumjaar.
21 maart 2015
Open dag Ons jubileum jaar werd met patiënten, bezoekers en geïnteresseerden gevierd met een Open dag op zaterdag 21 maart. En met groot succes! Onder het mom ‘Kom op plaatsen waar je nog nooit bent geweest’ grepen ruim 4000 bezoekers hun kans om de zorg van dichtbij te bekijken. Door het hele ziekenhuis was van alles te zien, doen, voelen en proeven.
6 juni 2015 Reünie Tijdens de reünie voor oud-medewerkers op 6 juni 2015 wat het een drukte van belang. Er werd bijgepraat, naar foto’s gekeken en gelachen maar vooral werden er heel veel herinneringen opgehaald. Personeelsfeest Op zaterdag 2 oktober was er een groot personeelsfeest, want mede dankzij de inzet van onze medewerkers biedt Ikazia al 50 jaar goede zorg en persoonlijke aandacht. Dat verdient een bedankje. Onze medewerkers werden over de rode loper ontvangen.
2 oktober 2015
Terugblik 50 jaar 19
Felicitaties Patiënten, bezoekers en medewerkers iedereen heeft bijgedragen aan een schitterend jubileum jaar. Met het bezoeken van onze activiteiten, enthousiaste reacties tijdens de opendag of een mooie kaart of brief.
2 x 50 Deze mooie handgemaakte felicitatie kaart heeft mevrouw F. den Otter uit Barendrecht naar Ikazia gestuurd. “Veel zegen voorspoed en wijsheid toegewenst voor alles wat gedaan moet worden in een ziekenhuis. In 1965 was ik 50 jaar. In januari mocht ik 100 jaar worden. Weer een Sara?” schrijft zij. Wat een bijzondere kaart en een prachtige leeftijd. De redactie ging langs bij mevrouw Den Otter om haar persoonlijk te bedanken en haar herinneringen aan de opening van ons ziekenhuis met ons te delen. Zij vertelt: “Rondom de opening van het ziekenhuis was er nog extra geld nodig voor de afbouw. De huisarts vroeg mij om in de buurt rond te gaan en iedereen één gulden te vragen. Ja, de bouw van Ikazia leefde wel hier in Barendrecht. Een buurvrouw twijfelde nog over haar gift, ik wist haar toch over te halen. En maar goed ook! Want niet lang daarna werd haar dochter, met een blinde darmontsteking, opgenomen in Ikazia.” Ook zelf heeft mevrouw Den Otter goede ervaringen met het ziekenhuis. Toen ze las dat het ziekenhuis 50 jaar bestaat, besloot ze om een kaartje te sturen.
evr. Den Otter m ij b k oe ez b op ie De redact
Voorwoord 01
“Wij waren een bezienswaardigheid toen we als bruidspaar bij het ziekenhuis aankwamen. Iedereen stond voor de ramen”
Voorwoord 01 Generaties in Ikazia 21
Atty, Henk en Jeannette Hammer Ikazia heeft een opvallende plek in het leven van de familie Hammer. De vader van Henk Hammer was vice-voorzitter in het eerste Ikazia bestuur. Atty Hammer-Roos en Henk Hammer leerden elkaar in het ziekenhuis kennen. Zij trouwden in 1970 in de kapel van Ikazia. “Wij waren een bezienswaardigheid toen we als bruidspaar bij het ziekenhuis aankwamen. Iedereen stond voor de ramen.” Nu werkt ook dochter Jeannette Hammer in Ikazia. Eind zestiger jaren studeerde Henk Hammer in Leiden geneeskunde. “Als derdejaars student had ik nog nooit één patiënt gezien. Daarom nam ik een vakantiebaantje in Ikazia als verpleeghulp.” Toen de chirurgen in het ziekenhuis begrepen dat hij medicijnen studeerde, mocht Henk op de operatiekamer komen kijken. “Daar heb ik toen Atty ontmoet. Al snel was duidelijk dat wij samen naar het buitenland wilden.” Later deed Henk Hammer voor de chirurgen weekenddiensten op de polikliniek.
Zululand
Lang werkten Henk en Atty Hammer niet in Ikazia. Atty stopte na het trouwen en Henk maakte zijn studie af. Na de geboorte van hun drie kinderen, vertrokken zij met het gezin naar Zululand in Zuid-Afrika. Henk werkte daar in een Luthers zendingsziekenhuis. Na vier jaar keerden zij terug in Nederland. Henk werd huisarts in Terneuzen maar het buitenland bleef trekken. Hij werkte regelmatig voor Artsen zonder Grenzen. Atty deed dat later ook nadat zij de tropencursus, de lerarenopleiding en de opleiding tot verloskundige had afgerond.
Moeder en Kind Centrum
Gelijktijdig met haar moeder volgde dochter Jeannette in Breda de HBO-V opleiding. Samen hebben zij ook de opleiding tot verloskundige in Turnhout afgerond. Jeannette vond werk in Rotterdam bij verloskundigenpraktijk Pendrecht. “Als verloskundige raakte ik betrokken bij de ontwikkeling van het Moeder en Kind Centrum in Ikazia.” De cirkel voor de familie Hammer was echt rond toen Jeannette in Ikazia ging werken als klinisch verloskundige. “Ik voelde mij hier meteen thuis en doe dit werk inmiddels alweer bijna twee jaar met veel plezier.”
Terug in Ikazia, voor het interview en de foto, zagen Atty en Henk weinig terug van het gebouw waar zij ooit werkten. “De kapel waar wij trouwden is vervangen. En het is te lang geleden om nog oud-collega’s te ontmoeten.” Jeannette ontmoette eerder wel enkele van deze oud-collega’s. “Gynaecologen Flu en Straub wisten dat ik de dochter was van de Hammers die trouwden in Ikazia.” Stichting Sibusiso Na hun werk voor Artsen zonder Grenzen initieerden Atty en Henk Hammer een eigen hulpproject in Tanzania. De Stichting Sibusiso, waarin ook zoon Sander samen met zijn vrouw Claudia actief is, heeft de afgelopen jaren al zo’n 2500 gezinnen met meervoudig gehandicapte kinderen geholpen. Meer informatie: www.sibusiso.com.
22 Onze vrijwilligers
Met dank aan onze vrijwilligers In het Ikazia Ziekenhuis zijn meer dan 200 vrijwilligers werkzaam. Zij zorgen voor net dat beetje extra. Onze vrijwilligers werken samen met ons personeel. Met elkaar zorgen we voor persoonlijke aandacht en extra service voor iedereen die in ons ziekenhuis komt. In deze fotoreportage brengen we graag een aantal vrijwilligers en hun taken in beeld.
Een kiekje van to en
Kinderafdeling
Astrid Verhaagen is vrijwilligster op de Kinderafdeling. Zij helpt de pedagogisch medewerker met allerlei werkzaamheden. Soms is ze bij de kinderen, soms maakt zij knutselwerkjes klaar of pakt cadeautjes in. Astrid doet alles met even veel liefde en al bijna twintig jaar. “Heel lang geleden werkte ik in Ikazia, als spelleider. Dat heb ik drie jaar gedaan. We hadden een zandbak en een waterbak, dingen die je nu niet meer ziet. Toen ik zelf kinderen kreeg stopte ik met werken. Dat heb ik daarna wel weer opgepakt. Vrijwilliger zijn in Ikazia is dankbaar werk. Laatst hebben de kinderen van het kinderdagverblijf waar mijn dochter werkt kaarten gemaakt voor de zieke kinderen. Die kaarten heb ik hier uitgedeeld. We kregen veel lieve reacties.�
Patiëntenvervoer
Rianne Westerveld werkt mee in het patiëntenvervoer. Samen met haar collega’s vervoert zij patiënten tussen verpleegafdelingen en functieafdelingen. Bijvoorbeeld voor een onderzoek of een röntgenfoto. Iedere dag worden op deze manier meer dan 100 patiënten op de juiste tijd en plaatst gebracht. “Het is ontzettend leuk werk. Je bent de hele dag met mensen bezig en in gesprek. Omdat zij mij verder niet kennen, zijn ze vaak heel open en vertellen van alles. De sfeer in het ziekenhuis is goed, we doen het echt met elkaar.”
“Iedere dag meer dan 100 patiënten op de juiste tijd en plaatst gebracht”
Loving Care
Richard van de Giessen is Loving Care vrijwilliger. Hij bezoekt verwarde patiënten om een praatje met hen te maken en hen gerust te stellen. “Door ziekte of medicijnen kunnen patiënten, jong en oud, verward raken in het ziekenhuis. ‘s Avonds is dit vaak erger dan overdag. Ik ga bij de patiënten langs en vraag of ze het goed vinden dat ik even bij hen ben. Ik leg uit dat ik geen medicus ben en kom voor de gezelligheid. We maken een praatje over het bezoek dat geweest is, waar ze wonen en wat ze doen in het dagelijks leven.” Richard is zelf werkzaam in de logistiek. “Ik miste soms het sociale aspect. Toen ik zelf opgenomen was in Ikazia kwam er een vrijwilliger langs. Mooi werk, dat wilde ik ook wel doen.”
Kerkdiensten
Carel en Liesbeth Jansen zijn één keer in de vijf weken aan de beurt om zondagmorgen de patiënten van de verpleegafdelingen naar de kerkdienst te brengen. Carel begon meer dan 15 jaar geleden met dit werk en sinds enkele jaren doet hij dat samen met zijn vrouw Liesbeth. “Het is ontzettend fijn werk. De diensten zijn ook mooi. Enige tijd geleden hadden we een heel jonge patiënte: ‘Ik zou elke zondag wel hier naar de kerk willen’ reageerde zij. En dat snappen wij best er is een heel rustgevende sfeer. Mensen kunnen zelf een lied kiezen en naderhand drinken we koffie met elkaar.”
Mee-Ga-Mobiel
Ed Balneger is chauffeur op de Mee-Ga-Mobiel. Samen met zijn collega’s verzorgt hij de gratis lift tussen de ingang en de parkeergarage.” Vanmorgen zei ik nog ‘soms lijk ik wel een kapper’, er is altijd ruimte voor een praatje. Niet iedereen maakt daar gebruik van. Je merkt vanzelf of mensen in zijn voor een gesprek. Iedere donderdag is het ‘vaste prik’ dan ontmoet ik een patiënt samen met zijn vrouw. Hij is een oorlogsveteraan en we praten over zijn tijd in het leger.” Ed’s enthousiasme over zijn functie als Mee-Ga-Mobiel chauffeur heeft er toe geleid dat al twee bekenden zich ook hebben aangemeld als chauffeur. “Het contact met de mensen, dat is echt de reden om dit werk te doen.”
Column 25
Michelle
Michelle van den Oudenhoven is diabetesverpleegkundige in Ikazia. Over wat ze daar meemaakt vertelt ze in deze column.
Geschiedenislesje 50 jaar Ikazia, dat is heel wat. Ik denk zelf ook even terug in de tijd. Wat is er op mijn vakgebied veranderd? Honderd jaar geleden gingen mensen met type 1 diabetes dood omdat er nog geen insuline bestond. Alleen al als ik terugdenk aan de tijd toen ik zelf als diabetesverpleegkundige begon, zo´n twintig jaar geleden. De specialisatie diabetes verpleegkundige bestond toen nog niet zo lang. Er was nog geen electronisch patiëntendossier en we schreven alle afspraken nog in een papieren agenda. Niet zo handig als afspraken verzet moesten worden. Toen waren er nog veel patiënten die overgezet moesten worden van injecteren met spuitjes. Dat insuline opgetrokken moest worden uit grote ampullen met insuline, naar insulinepennen. Patiënten werden bijna altijd opgenomen in het ziekenhuis als ze moesten starten met insuline, dit gebeurt nu meestal poliklinisch. En de wegwerp insulinenaaldjes waren toen al redelijk kort, 12 mm. Nu wordt er gespoten met 4-6 mm naaldjes! Bovendien hadden de eerste glucosemeters hun intrede gedaan. De patiënt hoefde voor een dagcurve niet de hele dag op het laboratorium in het ziekenhuis te vertoeven. Kortom er is veel verbeterd in de afgelopen honderd jaar en vooral in de afgelopen decennia. Zeker voor u als patiënt, ook doordat er een diabetesverpleegkundige is die u coacht en begeleidt in het dagelijks leven met diabetes.
26 Verhalen van toen
Hoe anders was het leven voor zorgpersoneel vroeger in Ikazia. De redactie sprak met Leonie Kremer-Valk, werkzaam in Ikazia sinds 1981. En Toos Volkers, die in 1969 stage liep in Ikazia. Een bundeling van mooie herinneringen en een paar foto’s uit hun persoonlijke albums.
De spoelkeuken De spoelkeuken was echt de uitlaatklep voor ons als zusters. Als je wat te mopperen of te lachen had, dan kon je daar altijd je hart luchten. De hoofdzuster kwam er bijna nooit. Verder stonden in de spoelkeuken de po-spoeler, de bloemenvazen en de urine die bewaard moest blijven. In die tijd bepaalden we het soortelijk gewicht van de urine. Waar dat voor was? Dat weet ik niet eens meer! Het was een vaste taak als je in de nachtdienst zat.
“Dan kon je daar altijd je hart luchten”
INAS In Ikazia was ook ruimte voor stagairs van de INAS, de opleiding tot inrichtingsassistente. Zij werkten mee op de afdeling, in de keuken of in de eetzaal en hadden soms ook een baantje als toezichthouder in de zusterflat. De tijd op de afdeling was erg leuk. Iedereen hielp mee om te zorgen dat je alles leerde en je opdrachten goed kon maken. We moesten een plakboek samenstellen voor school. Later ging ik ook op de eerste etage in de flat koffieschenken en ‘de mannen tegenhouden’. Als 17 jarige vroeg ik die mannen van ruim 20 jaar: ‘Bij wie gaat u op bezoek en tot hoe laat?’ Je begrijpt dat maakte geen indruk. Die mannen hadden tijdens mijn dienst, de tijd van hun leven.
Gipsen Als verpleegkundige op de EHBO/ polikliniek Chirurgie deed je allerlei verrichtingen. Zoals het gipsen. Er was één uitzondering: kinderen. Die gipste een chirurg altijd zelf. Dat oude kalkgips was zwaar en het duurde erg lang voor het droog was. Loopgips moest 48 uur drogen voor je er op kon lopen. En onder de gipsvoet zat een heel klein hakje, dat was alles om het loopgemak te verbeteren. Tegenwoordig is het gips licht, gezellig gekleurd en zò droog. Met een uurtje sta je er op. En met die handige gipssandaal gaat het lopen ook een stuk eenvoudiger.
“Alles werd zelfgemaakt” 100 gehaktballen draaien In de keuken van Ikazia werd hard gewerkt, alles werd zelfgemaakt. We schilden en pitten bergen aardappels en op sommige dagen draaiden we voor meer dan 100 mensen gehaktballen. Ook schepten we zelf kleine porties jam uit grote potten of blikken, op kleine schoteltjes. De warme maaltijden schepten we op aan de lopende band, dat was stressen want als stagiair waren we dat niet gewend en ging het nog wel eens mis. Dat resulteerde met regelmaat in gemopper. Toch was het ontzettend leuk werken om in de keuken te werken.
“Ik vind het mooi om mensen zo goed mogelijk te begeleiden�
Dag van 29 Voorwoord 01
De dag van Jennifer Bakker is als verpleegkundig specialist werkzaam op de polikliniek Chirurgie in Ikazia. Samen met haar collega’s Hanneke en Esther ziet ze vooral patiënten met borstproblematiek op de mammapolikliniek. Daarnaast heeft ze patiënten onder behandeling met melanomen, een vorm van huidkanker. “Het is soms heel pittig werk, maar ook wel heel mooi als je mensen tevreden naar huis ziet gaan.”
07.30 uur
Aan het begin van mijn werkdag neem ik eerst de spreekuren door die staan gepland. Welke patiënten komen er vandaag? Zijn alle resultaten van de onderzoeken bekend? Als dat niet zo is, bel ik daar achteraan zodat elke patiënt zijn uitslag kan krijgen. Daarnaast gebruik ik het eerste uur om te overleggen over patiënten die ik vandaag zie met de chirurg, of één van de andere medische specialisten.
08.30 uur
Om half negen zie ik de eerste patiënten, vooral nieuwe mammapatiënten. Zij hebben een probleem in de borststreek en zijn doorgestuurd via de huisarts of één van de andere specialisten. Bij hen doe ik eerst een lichamelijk onderzoek. Daarna gaan zij naar de röntgenafdeling voor bijvoorbeeld een mammografie en een echo. Vervolgens komen de patiënten weer terug bij mij voor de uitslag. Aan de ene kant ben ik verpleegkundige en heb ik veel te maken met de sociale kant van het vak: uitleggen wat een traject van een patiënt inhoudt, wat voor stappen we ondernemen en waarom die stappen zo belangrijk zijn. Tegelijkertijd sta ik met één been in het medische vak. Je loopt met een patiënt het hele chirurgische traject mee, tot aan de controles. Ik vind het mooi om mensen in hun volledige afhankelijkheid zo goed mogelijk te begeleiden, maar ook dat ze zich daar zo prettig mogelijk bij voelen.
12.30 uur
Om half één ga ik naar ons kantoor op 4A, op de chirurgische verpleegafdeling. Dan heb ik in principe pauze. Meestal eet ik wat met mijn collega’s, bereid ik tussendoor het één en ander voor of overleg ik met één van de specialisten.
Op donderdag hebben mijn twee collega’s en ik ‘MDO’ (Multi disciplinair overleg), dat is een overleg met de chirurgen, oncologen en radiologen. Dan bespreken we alle patiënten die in die week een onderzoek hebben gehad en maken we beleid op de uitkomsten van die onderzoeken. Als bij iemand bijvoorbeeld een goedaardig gezwel is geconstateerd, bespreken we of dat verwijderd moet worden. En bij een kwaadaardig gezwel bepalen we als team het behandelplan voor die patiënt.
13.30 uur
’s Middags zie ik vooral controlepatiënten, dat zijn patiënten die halfjaarlijks of jaarlijks voor controle terugkomen. De ‘mammapatiënten’ krijgen tijdens die gesprekken de uitslag van hun mammografie. Ik bespreek ook hoe het gaat en vraag of er lichamelijke klachten zijn die gerelateerd kunnen zijn aan de behandeling of aan de borstkanker in het verleden. Na het gesprek doe ik aanvullend onderzoek en maken we een afspraak voor een jaarlijkse controle. Mooi aan dit vak vind ik, dat ik mensen zie in een heel traject. Sommige mensen komen heel zenuwachtig binnen, maar gedurende het proces zie je mensen veranderen. Sommigen verkeren aanvankelijk in de ontkennende fase of zijn heel emotioneel. Slechtnieuwsgesprekken zijn niet altijd de makkelijkste gesprekken, maar het is zo belangrijk om patiënten in deze heftige tijd zo goed mogelijk te begeleiden. Als patiënten goed nieuws krijgen na een operatie, zie je aan hun houding dat zoiets veel met hen doet. Sommige mensen zijn zo blij na goed nieuws dat ze je om de hals vliegen.
Nieuws en informatie 31
Opnieuw in de top 10 van de AD Ziekenhuis Top 100 Zaterdag 14 november jl. publiceerde het Algemeen Dagblad haar jaarlijkse Ziekenhuis Top 100. Het Ikazia Ziekenhuis behaalde de 6e plaats. Daarmee is zij het hoogst geëindigde ziekenhuis in de Rotterdamse regio.
6
Wij zijn trots op deze waardering, die opnieuw de goede kwaliteit en patiëntvriendelijke zorg waar wij voor staan bevestigt. Al een aantal jaar vindt u ons ziekenhuis in de top 10 van de Ziekenhuis Top 100. Een prachtig teken van de stabiliteit van ons ziekenhuis en motivatie voor de komende jaren. Goede zorg op Zuid, in samenwerking met het Maasstad Ziekenhuis, het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis en het Spijkenisse Medisch Centrum.
e
Deze mooie prestatie is mogelijk gemaakt door het vertrouwen van onze patiënten en AD Ziekenhuis de inzet van onze medewerkers, medisch Top 100 specialisten en vrijwilligers, waarvoor allen hartelijk dank.
Ikazia ontvangt ESMO erkenning voor palliatieve zorg voor patiënten met kanker Het Oncologisch Centrum van Ikazia heeft het certificaat ‘ESMO Designated Center of Oncology and Palliative Care’ ontvangen. Palliatieve zorg is de zorg die patiënten en hun naasten krijgen als genezing niet meer mogelijk is. De behandeling is dan bijvoorbeeld gericht op het stabiel houden van de ziekte, pijnbestrijding en emotionele begeleiding. Het ESMO cerficitaat is een internationale erkenning voor uitstekende kwaliteit van palliatieve zorg voor oncologiepatiënten en hun naasten. In Nederland hebben 13 andere ziekenhuizen dit certificaat. Het is een bijzondere erkenning voor het ziekenhuis. Het laat zien dat zij er in slaagt hoge kwaliteit zorg te verlenen in ieder onderdeel van de palliatieve fase. Als er geen kans meer is op genezing, kan het ziekenhuis nog steeds veel betekenen voor patiënten en hun naasten. “Wij willen de patiënt de best mogelijke levenskwaliteit bieden. Dat
betekent dat we naast het medische welzijn ook steeds meer aandacht hebben voor emotionele en spirituele begeleiding,” legt dokter Overkleeft uit. “De verbondenheid met en aandacht voor familie en naasten vinden wij in Ikazia uitermate belangrijk. Uit deze accreditatie blijkt ook dat we daar oog voor hebben. We willen patiënten en hun naasten zo goed mogelijk begeleiden.” Het palliatief team, op de foto, is trots op de erkenning voor hun werk.
Voorwoord 33 01 Cliëntenraad Dick Gaasbeek is lid van de cliëntenraad. Hij schrijft deze keer de column.
‘Het Ikazia’ is sinds haar ontstaan een begrip. Ook in de Hoeksche Waard, waar ik woon. Ik kende het ziekenhuis dus wel, dacht ik. Tot ik tweeëneenhalf jaar geleden met spoed moest worden opgenomen en de mensen en de patiëntgerichte en patiëntvriendelijke cultuur echt leerde kennen. Gelukkig sloeg de behandeling aan. Toen ik hoorde dat er mensen gevraagd werden voor de Cliëntenraad, vond ik dat een mooie kans iets terug te doen. Sinds juli maak ik deel uit van de Clientenraad. Het zijn boeiende tijden om mee te denken over het functioneren en de toekomst van een ziekenhuis. De visie dat persoonlijke betrokkenheid van de patiënt gunstig is voor de behandelresultaten wordt steeds meer gedeeld. In Den Haag wordt mede in dat kader gezegd dat in 2019 patiënten elektronisch moeten kunnen beschikken over de meest relevante medische gegevens van tachtig procent van hun zorgaanbieders. Ook is er de ontwikkeling dat ziekenhuizen zich steeds verdergaand specialiseren. En dat zorg op individueel niveau soms in verschillende ziekenhuizen plaatsvindt. En er is de beweging om meer zorg die vanouds in het ziekenhuis wordt verleend onder te brengen in de eerste (en soms anderhalve) lijn. Drie trends die vereisen dat actuele en relevante medische informatie over patiënten op meerdere plaatsen opgeroepen kan worden; denk aan medicatieoverzichten, maar ook aan digitale overdracht van patiëntdossiers naar andere instellingen en professionals. En in de toekomst dus ook begrijpbaar voor patiënten. Hier wordt hard aan gewerkt, maar er moet ook nog veel gebeuren om dit mogelijk te maken. Van de Cliëntenraad wordt verwacht dat ze, vanuit het belang van de patiënt, dit proces op de voet volgt en waar mogelijk met haar ideeën versterkt. Ik wist, toen ik werd opgenomen, niet dat het Ikazia dergelijke boeiende kanten had.
Wist u dat... 35
Wist u dat... 50 jaar Ikazia, een hele periode. In die tijd is er veel veranderd. Een mooi overzicht van herinneringen aan de zorg in de afgelopen deccenia. Wist u dat…
… de patiënten vroeger door de nachtdienst gewassen werden. En dat we daar ’s morgens om 5.30 uur al mee begonnen.
… de ligduur van een patiënte met een keizersnede vroeger 15 dagen was? En nu nog maar 2 of 3 dagen.
… pasgeboren babies dag en nacht op de babykamer lagen? Nu ligt de baby dag en nacht bij moeder op de suite.
De bril van Wil
de vrouw van Deze bril kwam uit de hobbymand van Wil, lag op de OK en een van de allereerste chirurgen. Deze bril aties. werd door de artsen gebruikt tijdens oper
... kraamvrouwen op een 6-persoonskamer lagen. Nu heeft iedere patiënt een eigen suite.
… zwangeren in de zomer bij mooi weer naar het dakterras gingen? Zelfs de artsen liepen daar visite.
Pillenmaker
Deze vormen werden vroeger geb mee te maken.
ruikt om zetpillen
… er geen douche en toilet waren op de patie ntenkamer? ’s Morgens was het spitsuur voor de douche. Patië nten zaten op de gang te wachten.
en … verpleegkundigen vroeger een dienst hadd van en die we een vijfje noemden? ’s Morgens werk uur. 9.00 - 11.30 uur en ’s avonds van 17.15 - 23.00
Nog een klassieker uit de apotheek
36 Stichting tot Steun
Zingen in het trappenhuis Mevrouw Nel van der Stoel “Graag ondersteun ik als donateur Ikazia. Mijn vader was als diaken betrokken bij de oprichting van het ziekenhuis. Toen ik zelfstandig ging wonen, ben ik lid geworden van de stichting. Dat hoorde er gewoon bij”, vertelt mevrouw Nel van der Stoel. Het belang van het lidmaatschap ziet zij nog altijd. “Door de jaren heen ben ik enkele malen opgenomen geweest. En het voelt altijd goed in Ikazia. Ook als ik de polikliniek bezoek. Zeker nu het ziekenhuis zo mooi verbouwd is. Als ik vanuit Barendrecht naar het ziekenhuis moet, ga ik graag op de fiets. Het is ook fijn in Barendrecht een buitenpolikliniek te hebben.” Nel van der Stoel herinnert zich dat zusters aan het bed kwamen lezen en bidden. “Dat gebeurt nu niet meer. Bij een van de opnames werd ik op zondag met bed en al naar de kapel gereden. Dat vond ik heel bijzonder.” Zij vertrouwt erop dat het ziekenhuis de financiële bijdrage voor de stichting goed besteedt. “Het is prettig vier keer per jaar het blad thuis te krijgen. Zo blijf ik op de hoogte van de ontwikkelingen in het ziekenhuis. Toen ik vorig jaar verhuisde, ging dat even mis maar gelukkig is dat weer opgelost.”
“Het voelt altijd goed in Ikazia”
Nel van der Stoel bezoekt Ikazia niet alleen bij ziekte. “De laatste jaren sluit ons koor De Slagsingers hier het jaar af. Wij zingen dan geestelijke liederen in het trappenhuis. In september leidde dat weer tot veel enthousiaste reacties bij de patiënten.”
01 StichtingVoorwoord tot Steun 37
Word donateur van Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis
Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis zorgt voor de extra middelen in ons ziekenhuis. Dankzij onze donateurs hebben wij onder andere de tweede predikantenplaats, het Patiënten Service Bureau, het Ikazia Nieuws magazine en de Mee-Ga-Mobiel. Maar er zijn nog meer mooie initiatieven die uitgevoerd kunnen worden. Helpt u mee? U kunt lid worden of eenmalig doneren. U bent al lid voor 12,50 euro per jaar en ontvangt dan 4x ons magazine Ikazia Nieuws gratis thuis.
Word ook lid
Machtigingsformulier Naam …………..……………..……………………..……………..……………....……………………..…................................................................................................................……… Adres …………..……………..……………………..……………..……………....……………………..…................................................................................................................……… Postcode …………..……………..…………………..……… Woonplaats …………..……………..……………………..……………..……………....……………………..…................... Geboortedatum …………..……………..……....…… E-mail …………..……………..…………………….........................................................................................……… Land …………..……………..……………………..……………..……………....……………………..…...................................................................................................................……… Iban …………..……………..……………………..……………..……………....……………………..…....................................................................................................................……… Datum & Handtekening …………..……………..……………………..…………….…....……………………..…........................................................................................... Ja, ik steun Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis met: …………………………………….
per maand/kwartaal/half jaar/jaar/eenmalig
U kunt deze machtiging kosteloos opsturen naar Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis, Antwoordnummer 80513, 3080 WB Rotterdam
SEPA Stichting tot Steun van het Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1, 3083 AN Rotterdam, Nederland Incassant ID: NL05ZZZ411264820000 Machtigingskenmerk: NL05ZZZ411264820000 + uw lidnummer
Als u lid wordt, krijgt u deze mooie beker met nostalgische foto van het Ikazia cadeau.
Kruiswoordpuzzel
Puzzel 39
De winnaar van de kruiswoordpuzzel van het herfstnummer 2015 is: Mevrouw W. Verheij-de Goey uit Nieuw-Beijerland. De oplossing was: Clientenraad. De winnaar heeft inmiddels de VVV bon thuis gekregen. De oplossing van de puzzel van dit nummer kunt u tot datum 1 maart 2016 inleveren of opsturen aan: Ikazia Ziekenhuis - t.a.v. het PatiĂŤnten Service Bureau - Postbus 5009 - 3008 AA ROTTERDAM U kunt uw oplossing ook mailen aan: in@ikazia.nl
“Het kan eng zijn om te zeggen het gaat niet zo goed met me”
Goed gesprek 41
“Durf die hobbel te nemen!” Ziekenhuispredikant Jan Piet Vlasblom over geestelijke zorg “Hoe gaat het vandaag met u?”: Deze simpele vraag kan een waardevol gesprek opleveren tussen patiënt en verpleegkundige. Zo’n gesprek vormt een mooi begin van spirituele zorg, vindt ziekenhuispredikant Jan Piet Vlasblom. Hij onderzocht hoe we deze zorg in Ikazia kunnen verbeteren. “Vijf minuten èchte aandacht is al waardevol.” “Ieder mens is in mindere of meerdere mate spiritueel”, zegt Jan Piet Vlasblom. “Op de één of andere manier proberen we zin aan ons leven te geven. Als je leven op z’n kop staat, bijvoorbeeld omdat je ernstig ziek blijkt te zijn, komt dat spirituele deel vaak op de voorgrond. Veel mensen, gelovig of niet, stellen zich dan vragen als ‘waar is mijn God nu’ of ‘waarom overkomt mij dit’. Spirituele zorg kan dan hulp bieden, waarbij levensovertuiging niet van belang is. Een gesprek over zulke vragen hoort bij goede patiëntenzorg. Wij vinden dit in Ikazia heel belangrijk, niet alleen vanuit onze identiteit maar ook vanuit de kwaliteit van onze zorg.”
Mooie gesprekken
Geestelijke verzorging is het werk van de ziekenhuispredikant. Maar ook veel verpleegkundigen vinden dat dit bij hun werk hoort. Waarom gebeurt deze zorg dan niet altijd? Jan Piet onderzocht deze vraag in een wetenschappelijk onderzoek, waarop hij onlangs promoveerde. “Ik heb onder andere een aantal verpleegkundigen getraind in geestelijke zorgverlening, dat leidde tot een flinke toename van mooie gesprekken. Dit bleek echter een tijdelijk resultaat. In de praktijk hadden verpleegkundigen te weinig tijd en soms ook angst voor échte gesprekken.”
Waardevolle ontmoeting
Voor het wegnemen van deze ‘hobbels’ heeft Jan Piet ideeën. “Het zou geweldig zijn als er een landelijk protocol komt, waarmee de verpleegkundige tijd krijgt voor deze vorm van zorg. Dat zal jammer genoeg wel even duren. Tot die tijd adviseer ik verpleegkundigen: probeer om een patiënt eens vijf minuten èchte aandacht te geven, bijvoorbeeld tijdens het wassen. De patiënt vragen om eerlijk antwoord te geven op de vraag ‘hoe gaat het met u’. We zijn gewend om te zeggen ‘Oh, goed hoor’. Maar wat gebeurt er als u zegt ‘Ik ben vandaag zo verdrietig’ of ‘het gaat niet zo goed met me’. Dat kan eng zijn. Maar als je die hobbel durft te nemen, kan er een waardevolle ontmoeting ontstaan. Zo’n goed gesprek helpt soms beter dan een pilletje.” Meer lezen over het promotieonderzoek van Jan Piet Vlasblom? Kijk dan op onze website: www.ikazia.nl/promotieonderzoek
Contact 43
Klacht en advies Goede zorg voor de hele mens. Dat staat voorop in ons ziekenhuis. Respectvol, oprecht geïnteresseerd en betrokken. Toch kan het gebeuren dat u niet tevreden bent over bijvoorbeeld de gegeven informatie, de zorg of de aandacht. Dat u vindt dat het beter kan. Het beste kunt u dit bespreken met de medewerker die uw onvrede heeft veroorzaakt. Als u dat liever niet doet, kunt u bij de klachtenfunctionaris terecht. Zij kan de klacht met u bespreken, u adviseren en ondersteunen. Ook kan zij bemiddelen tussen u en de medewerker.
% 010 297 55 08
Tineke Schutrups-Duyvendak
Heeft u opmerkingen of bent u niet tevreden, dan willen we dat graag weten
@ klachtenfunctionaris@ikazia.nl i i klachtenfunctionaris Ikazia Ziekenhuis
Antwoordnummer 80161 3080 VB Rotterdam
Klachtencommissie
Blijft de klacht bestaan dan kunt u uw klacht laten beoordelen door de onafhankelijke klachtencommissie. De directie wordt geïnformeerd over de uitspraak van de klachtencommissie. Ook worden aanbevelingen gedaan. Die zijn bedoeld om herhaling van het gebeurde in de toekomst te voorkomen. Zo wordt de kwaliteit van zorg verbeterd. U kunt via de klachtenfunctionaris in contact komen met de klachtencommissie.
Contact
Colofon
Ikazia Ziekenhuis Montessoriweg 1, 3083 AN Rotterdam Tel. 010 29 75 000 Fax 010 29 75 400 Internet www.ikazia.nl E-mail post@ikazia.nl Postadres Postbus 5009 3008 AA Rotterdam
Redactie J. Aman • J.T.C. Bijl • S. van der Ent • D. van der Leer J. Moret • R.R. van Noort • A. Molendijk • M.C. Oosterwijk C.D. Schutrups-Duyvendak • Ds. Dr. J.A.P. Vlasblom • T.C. Vonk
Buitenpolikliniek Ikazia Carnisselande Middeldijkerplein 36 2993 DL Barendrecht Telefoon 0180 64 22 22 E-mail buitenpoli@ikazia.nl
Directiesecretariaat • Montessoriweg 1 • 3083 AN ROTTERDAM Telefoon 010 297 50 00 • Internet www.ikazia.nl • E-mail post@ikazia.nl
Buitenpolikliniek Ikazia Klaaswaal Kerkstraat 20 3286 AK Klaaswaal Telefoon 0186 57 11 11 E-mail klaaswaal@ikazia.nl
Winter 2015/2016
Redactionele bijdrage M. Blok • S. Eikenboom • D. Gaasbeek T. van Hengel • J. Moret • M. van den Oudenhoven • N. Veringmeier
Fotografie W. Boon • J.T.C. Bijl • J. Moret • O. Seykens Redactie adres en/of adreswijzigingen Ikazia Ziekenhuis
Uitgeverij BC Uitgevers bv • Postbus 416 • 8600 AK Sneek Telefoon 0515 429 429 • Directie G. van Leeuwen Opmaak Hannique de Jong • Telefoon: 0515 429 420 Bladmanager/Advertentieverkoop Barbara Verschoor Telefoon 06 455 766 70 • Digna Schoonen • Telefoon 06 442 099 10
Foto cover Yasmina El Ghazi en Hendrikje de Kok Druk Scholma Druk B.V. • Bedum
44 Specialisten Anesthesiologie
C.R. Bello mw. K.T. Dahmen mw. M.W. van Dommelen L. Klompe M.L. Landman M.J.B. Los mw. dr. M.C.O. van de Nieuwenhuyzen (opleider) C.J. van Oort dr. H.C. Rettig F.A. Verhoeven
dr. J.W. de Leeuw (opleider) mw. B. Morrel T.M. Potijk (waarnemer) B. Torrenga
Intensive Care geneeskunde
mw. M. Muller mw. dr. F.J. Schoonderbeek mw. dr. A.F.C. Schut mw. S. Stads mw. H.F.E.M. Willems dr. E.J. Wils
Apotheek
mw. L. Kuiper Interne geneeskunde W.J. Liefers dr. M.P. Brugts mw. L. Mitrov-Winkelmolen mw. R.A. Carels mw. dr. F. Croon-de Boer dr. A. Dees Cardiologie J.C. Drooger mw. dr. M.E. Emans (chef de clinique) mw. dr. A. Erol-Yilmaz mw. S. IndhirajantiM.P. Freericks Tomasoa (waarnemer) F.M.R.J. Hersbach dr. F.E. de Jongh J.P. Kerker mw. E.N.M. Overkleeft dr. G.J. Nollen mw. M. Wabbijn dr. A.M. de Vos mw. dr. A.A.M. mw. S.K. Zoet-Nugteren Zandbergen (opleider)
Chirurgie
mw. N.M. Hanneman dr. P.T. den Hoed (opleider) dr. A.N. Ringburg dr. C.J. van Steensel dr. B.R. Toorenvliet dr. W.J. Vles mw. A.M.E. van Well
Dermatologie
dr. H.J.H. Engelkens E.R. Lonnee
Geriatrie
A.J. Arends
Gynaecologie
mw. dr. I.A.M. van der Avoort mw. M.R. Douma mw. S.M.A. Groenen mw. A.D. van Heesewijk dr. J. Kaijser
Kaakchirurgie
dr. G.J. van Beek dr. dr. L.O.H. Dessau W.F. van Geel mw. dr. J.M. Kwakman F.R. Praal dr. dr. D. Rink
Kindergeneeskunde
C. Aleman mw. J.J. Alink C.P. den Butter mw. S.H. Dijkstra mw. S.H.M. Gardeniers mw. K.A. Goud mw. B.C.C. Heinerman mw. I. Heuts-van der Kragt mw. C.M. Messemaker mw. H.S. Paizano-Thijssen mw. K.A. Schuitevoerder
Klinische chemie dr. M.A. Fouraux dr. W. van Gelder
Klinische psychologie
mw. dr. J.E.W.M. van Dongen-Melman G. Plaisier (opleider) mw. I. Spuesens-Hoefnagel
KNO-heelkunde J.W. Arendse mw. A.A.C. Aukema J.J. van Twisk
Orthopedie
M.M. Campo dr. C.H. Geerdink mw. Y.M. den Hartog (chef de clinique) W. Kuis B.B.A.M. Niers
Pathologie
Longziekten
dr. M.A. den Bakker mw. dr. K. Hamoen dr. M. Kliffen mw. dr. T.M. Teune
Maag-, darmen leverartsen
Psychiatrie
mw. M.K. Greefhorst mw. R. Heller-Baan F.A.H. Jacobs Plastische Chirurgie mw. C.W.H.M. Kroese-BovĂŠe dr. T.H.C. Damen mw. H.C. Klepetko
G. Bezemer (chef de clinique) mw. S.K. Kalidien dr. P.C.J. ter Borg mw. P. KĂślling (waarnemer) dr. R.J.Th. Ouwendijk (opleider) mw. H.G. Vermeulen Radiologie mw. C. Verveer mw. C.I.B.F. Gouw L.C.W. de Jonge J.G.J. Jonkman Medische J.W. Kuiper mw. dr. A. Preda Microbiologie dr. M. van Rijn J.W. van der Sluijs dr. ir. M.J. Stoutjesdijk
Neurologie
mw. C. Gorter de Vries (chef de clinique) L.J.M.M. Mulder D.M.H. Zuidgeest
Oogheelkunde
mw. J.A. de BeijerDominicus mw. E. van CampenMolenaar mw. G. de Grip (chef de clinique) mw. A.F.G. Jansen mw. dr. J.A.F.M. van Neerven mw. R.K. Soebhag (chef de clinique)
Revalidatiegeneeskunde
mw. A.M. de Rooij mw. L. Valk-Kleibeuker
Reumatologie
mw. F. Bonte-Mineur dr. M.R. Kok
Sportgeneeskunde
dr. B.A.G. Bulder mw. S.G. van der Putten
Urologie
E. Kats mw. M. van Mierlo dr. J.E. Nienhuis
De voorzijde van het allereerste Ikazia Nieuws Magazine uit 1968