Slingeland by Bcuitgevers

santiz•magazine Neem gratis mee!

N i e u ws

van ui t

het

Sli nge l and

Ziekenhuis

•

oktober

2 0 1 8

02 â&#x20AC;˘ santiz magazine

Beste lezer,

Chrit van Ewijk en Bijar Altalabani

Het Streekziekenhuis Koningin Beatrix en het Slingeland Ziekenhuis zijn vorig jaar gefuseerd en wij noemen ons nu Santiz. Samen werken wij er dag en nacht aan om iedereen die naar ons komt voor een medisch onderzoek of een medische behandeling zo goed mogelijk te helpen. Liefst zo goed, dat u zodanig opknapt dat u zelfstandig of met hulp verder kunt met uw leven en niet opnieuw naar het ziekenhuis hoeft te komen.

De afgelopen jaren zijn wij daarmee vaak in de prijzen gevallen; voor de kwaliteit en veiligheid van onze patiëntenzorg en voor de manier waarop wij met onze patiënten, de familie en mantelzorgers omgaan. Of voor de manier waarop wij nieuwe dokters helpen opleiden. Dan kun je mooi gezegd ‘op je lauweren gaan rusten’, maar dat doen wij juist niet. Voortdurend wordt er gewerkt aan verbetering en vernieuwing. In dit nummer van het Santiz Magazine staan daarvan weer mooie voorbeelden. Die spreken voor zichzelf! Wij wensen u veel leesplezier.

Raad van Bestuur Chrit van Ewijk en Bijar Altalabani

In dit magazine

Taalambassadeur Ab Reijgersberg vertelt

Taal maakt mensen beter

Look Good Feel Better

Aandacht voor pijn en angst bij kinderen

Swim to Fight Cancer Doetinchem

Goede handhygiëne van levensbelang

Het vak van verpleegkundige gaat veranderen

Passende zorg in de laatste levensfase

Hoe tevreden zijn onze patiënten?

Cliëntenraad Santiz

Chirurg-oncoloog Koen Reijnders, tevens ambassadeur van Fight Cancer.

Colofon Santiz Magazine wordt vier maal per jaar uitgegeven. Hoofdredacteur Saskia Steenbergen (PR-functionaris en Woordvoerder Santiz) pr@slingeland.nl

Uitgever BC Uitgevers BV, T 0515 42 94 29 Vormgeving Hannique de Jong

Redactie Laura Scholten (communicatie-adviseur) Sjoerd van der Meer (chirurg/traumatoloog) Nail Aboosy (internist)

Fotografie Marcel Rekers, Toon Hendriks, Charles Keijser en Gerard Mühlradt Oplage 5.000 exemplaren

Bladmanager & advertentieverkoop Digna Schoonen, T 06 44 20 99 10

Tekst Joyce de Schepper Fred Meijer

www.slingeland.nl twitter.com/Slingeland_ZH facebook.com/Slingeland

Samen voor een vitale Achterhoek: Santiz

santiz magazine • 03

Taalambassadeur Ab Reijgersberg:

“Goed kunnen lezen en schrijven, Nederland telt 2,5 miljoen mensen die taalproblemen hebben; mensen die moeite hebben met lezen en schrijven. Dat heeft grote gevolgen bij een afspraak bij een specialist in het ziekenhuis. Ab Reijgersberg was tot zijn 52ste jaar een van die vele laaggeletterden. Toen zette hij de moedige stap om te leren lezen en schrijven. Nu is hij taalambassadeur en vertelt hij zijn verhaal onder meer bij ziekenhuizen. Zo wil Ab zorgverleners ondersteunen om laaggeletterden te stimuleren een taal- en rekencursus te volgen. “Omdat je er echt beter van wordt”, aldus Ab.

“Het is ontzettend belangrijk dat er wordt geïnvesteerd in het probleem dat laaggeletterdheid met zich meebrengt. Zodat mensen de mogelijkheid krijgen om echt mee te doen in de samenleving. Dat zou voor iedereen iets opleveren.” Ab weet wat het betekent om een taalachterstand te hebben. Lange tijd verborg hij zijn taalproblemen voor anderen. Toen kreeg hij problemen met zijn gezondheid en moest daardoor ook op zoek naar ander werk. Daardoor zette hij de stap om zich op te geven voor een taal- en rekencursus. “Met klotsende oksels, dat wel”, verwoordt hij hoe zenuwachtig hij 04 • santiz magazine

was. Bang voor een taal- en rekentest en vooral voor de rode pen.

Je bent afhankelijk Hij zette door en vertelt nu als taalambassadeur over wat het betekent als je een taalachterstand hebt. “Het ergste is dat je niet in staat bent om je eigen ding te doen. Je bent steeds afhankelijk van iemand in je omgeving die je wegwijs maakt. Iemand die je brieven leest, formulieren invult, het gebruik van voorgeschreven recepten voorleest en vertelt wat er in de bijsluiter staat.”

daar word je echt beter van” Veel hobbels in de weg

Een meester in verbergen

Ab neemt ons in gedachten mee op een huisartsenbezoek en een afspraak met een specialist in de tijd dat hij nog moeite had met lezen en schrijven. Dat is een hele onderneming, zo blijkt. “Het begint al bij het maken van de afspraak. Je hoopt maar dat je de afspraak goed hebt onthouden. Zo werkt dat bij mensen die moeite hebben met taal, die proberen nou eenmaal alles te onthouden”, licht Ab toe.

Het is voor veel mensen moeilijk om taalproblemen bij anderen te herkennen. Ook voor mensen die in de zorg werken. Zeker als mensen van oorsprong een Nederlandse achtergrond hebben. Daar verwachten we het niet van en je ziet het niet aan de buitenkant. Daarnaast weten veel mensen hun moeite met lezen en schrijven goed te verbergen, weet ook Ab uit ervaring. “Veel laaggeletterden kennen talloze trucs waarmee ze hun taalachterstand verdoezelen. Ze nemen iemand mee naar de dokter, zeggen dat ze thuis de informatie wel lezen. Ze zijn hun bril vergeten of – ja dat komt ook voor – doen hun hand in het verband.” Terugblikkend is Ab blij dat hij de taal- en rekencursus heeft gevolgd. “Met taal maak je je toekomst. Ik kan me nu prima redden in de maatschappij.”

Veel laaggeletterden kennen talloze trucs waarmee ze hun taalachterstand verdoezelen. “Bij de dokter moet je dan uitleggen wat je klachten zijn. Dat is vaak ook lastig als je moeite hebt met lezen en schrijven. Voor een vervolgafspraak in het ziekenhuis wordt het helemaal spannend. Allereerst ben je – zoals ieder mens – misschien wat zenuwachtig. Daarnaast is het voor mensen die slecht kunnen lezen, vaak heel ingewikkeld om de weg te vinden. Ook al zijn er palen met goede bewegwijzering, het is één grote letterbrij. Na het onderzoek bespreekt de arts samen met je hoe de behandeling eruitziet en moet je beslissen wat je doet. Dat is knap lastig, want hoe kun je vragen stellen als je niet begrijpt waar het precies over gaat? Zeker als er ingewikkelde woorden worden gebruikt en je een folder toegeschoven krijgt. Of een internetadres waar je meer informatie kunt vinden. En dan heb ik het nog niet over de medicijnen en eventuele vervolgafspraken.”

Wist u dat…

Taalhuis Achterhoek helpt verder

• er 2,5 miljoen Nederlanders zijn van 16 jaar en ouder die moeite hebben met lezen en schrijven? • dit voor het grootste deel mensen zijn met een Nederlandse achtergrond? • er in de Achterhoek relatief meer mensen zijn die moeite hebben met lezen en schrijven? • laaggeletterden vaak meer gezondheids klachten hebben, vaker naar de dokter gaan en zich minder gezond voelen.

Moeite hebben met lezen en schrijven heeft vaak veel gevolgen voor gezondheid. Denkt u dat iemand in uw omgeving moeite heeft met lezen en schrijven? Praat er eens over met die persoon en moedig iemand aan om een cursus te volgen. Het Taalhuis Achterhoek helpt verder en biedt gratis cursussen lezen en schrijven aan. U kunt het Taalhuis bellen via 088 - 006 29 99. Er is altijd iemand die u persoonlijk te woord staat. Mailen kan ook via info@taalhuisachterhoek.nl

santiz magazine • 05

Taal maakt mensen beter “In onze maatschappij, ook in het ziekenhuis, is het van belang om goed te kunnen lezen en te begrijpen wat er bedoeld wordt. Vaak krijgen patiënten folders mee met informatie over de behandeling of een verwijzing naar een patiëntenportaal”, vertelt verloskundige Marieke Peulers. Mensen die moeite hebben met lezen en schrijven, begrijpen die informatie niet altijd. “Op de verloskunde poli worden laaggeletterde mensen sinds kort ondersteund door onze receptionisten met het begrijpend lezen van informatie voor de zwangere”, vult gynaecoloog Eveline Tepe aan.

“In de periode dat we op de verloskunde poli bezig waren om een manier te vinden hoe we het beste laaggeletterde vrouwen konden begeleiden, hield Liesbeth Laman Trip, adviseur van het Bondgenootschap Geletterdheid Achterhoek een presentatie over laaggeletterdheid. Dat deed ze samen met taalambassadeur Ab Reijgersberg. Daar hoorden we dat er landelijk 11% mensen laaggeletterd zijn en dat het percentage in de Achterhoek met 13% procent nog hoger ligt.”

Daar hebben patiënten geen enkele moeite mee. Dus waarom niet even navragen of de zwangere moeite heeft met het lezen van de informatie die in de folder staat. Als blijkt dat lezen lastig is, vragen we of we de patiënt kunnen ondersteunen bij het lezen van de folder”, vertelt Marieke. Als dat zo is, nemen receptionistes op de verloskunde poli de tijd om samen met de zwangere de folder door te nemen. “Het effect is dat mensen zich serieus genomen

Schaamte “Tijdens de presentatie werd onze folder over zwangerschap tegen het licht gehouden. Wat bleek? Als je woorden uit die folder haalt die niet bij het niveau van een laaggeletterde horen, houd je geen informatie over. Dat was wel een eyeopener voor ons. Vaak denken we bij laaggeletterdheid aan analfabetisme, maar het is iets anders. Het betekent dat mensen wel technisch kunnen lezen, maar niet begrijpend. Veel zorgverleners, ook in ons ziekenhuis, zeggen dat ze geen laaggeletterden tegenkomen in hun praktijk. Dat is ook wel te verklaren. Mensen die laaggeletterd zijn, zijn lastig te herkennen. Ze zijn er goed in om dat uit schaamte te verbergen voor de buitenwereld. Een vrouw die jaren geleden was bevallen, vertelde: “Onlangs vond ik mijn afspraakkaartje terug waarop stond dat ik zes weken na de bevalling terug moest komen. Ik kon toen nog niet lezen en heb me toen ook niet afgemeld.” Een goed praktijkvoorbeeld, want het blijkt dat laaggeletterden soms niet op hun afspraak komen, zich een dag later melden of via de spoeddienst binnenkomen zonder afspraak. Omdat ze de afspraak niet hebben begrepen en niet weten wat er van hen verwacht wordt.”

Alert tijdens intake “Om mensen die laaggeletterd zijn in het vizier te krijgen, zijn we daar tijdens de intake alert op. Als zorgverleners vragen we de meest intieme zaken zonder blikken of blozen; over ontlasting, seksualiteit. 06 • santiz magazine

Verloskundige Marieke Peulers (links) en gynaecoloog Eveline Tepe.

voelen. Daarnaast bieden we de mogelijkheid om voorafgaand aan een afspraak samen informatie door te nemen met de receptioniste. Patiënten komen dan met verse informatie op het consult. Zeker in de veranderende rol van de patiënt waarbij patiënten meer regie krijgen over hun eigen zorg, is het nodig om informatie goed te begrijpen.” Speciaal voor zwangere vrouwen is de ZwApp ontwikkeld, een medische app met deskundige informatie en adviezen. “Een geweldig persoonlijk hulpmiddel, helemaal op maat, maar een onding voor laaggeletterden die moeite hebben met begrijpend lezen.”

“Begrijpen wat goed voor je is, levert gezondheidswinst op en een veel beter algemeen welzijn. Daarnaast werkt het kostenverlagend in de zorg. Voor iedereen een win-winsituatie. Vanuit de poli worden zwangeren door de receptionistes ondersteund bij het lezen van foldermateriaal. Bovendien moedigen we de patiënten aan om een gratis taal- en rekencursus te volgen bij het taalhuis Achterhoek. Iedere ouder wil zijn kind toch voor kunnen lezen?”

Gerda Karmies.

Wat wel werkt, zijn icoontjes. Afbeeldingen slaan aan bij mensen die laaggeletterd zijn. Marieke heeft aan de hand van icoontjes een voedingswijzer gemaakt. Adam de Jong van Lezen en Schrijven en gedetacheerd vanuit het Ministerie van Volksgezondheid heeft de opzet bekeken. “Een waardevolle partner die ons heel fijn ondersteunt. De opzet gaat naar het Voedingscentrum Nederland die de Voedingswijzer landelijk gaat introduceren.”

In 2014 startte het Verloskundig Samenwerkingsverband de Slinge met een polikliniek voor kwetsbare zwangeren die extra zorg nodig hebben tijdens de zwangerschap; zwangeren met psychiatrische of psychosociale problematiek, middelengebruik, een verstandelijke beperking, een tienerzwangerschap en er is aandacht voor zwangere asielzoekers. De onlangs ingevoerde Zorgstandaard Integrale Geboortezorg van het Ministerie van Gezondheidszorg was aanleiding om ook extra aandacht te besteden aan zwangeren die moeite hebben met lezen en schrijven.

santiz magazine • 07

Look Good Feel Better Workshop uiterlijke verzorging bij kanker Vorig jaar kregen bijna 110.000 mensen te horen dat ze kanker hebben. De ziekte en de behandeling veroorzaken vaak veranderingen in het uiterlijk. Het haar wordt dunner en kan uitvallen, nagels verzwakken en breken soms af, de huid kan verkleuren en droger worden. Professionele vrijwilligers waaronder een visagist, drie huidspecialisten en een haarwerker van Stichting ‘Look Good Feel Better’ geven praktische informatie en advies over uiterlijke verzorging bij kanker.

Op de tafel staat voor iedere vrouw een spiegel met verzorgingsproducten. Een visagist geeft uitleg en neemt de vrouwen stapsgewijs mee in de verzorging van hun gezicht. De huidspecialisten ondersteunen de vrouwen hierbij. Er wordt rekening gehouden met de gevoeligheid van de huid, met name rond de ogen. Met handige foefjes worden vlekjes in het gezicht en donkere kringen onder de ogen weggewerkt.

Even met iets anders bezig dan met ziek zijn.

”

Mijn gezicht terug “Ik vind het ook wel een beetje dubbel”, zegt een van de deelneemsters. “Waarom mogen de mensen niet zien dat ik ziek ben? Alhoewel ik eerlijk moet bekennen dat deze voedende verzorgende crème wel heerlijk aanvoelt.” Haar buurvrouw vertelt: “Ik ben ook niet zo van het opmaken, maar nu ik mijn wenkbrauwen kwijt ben, heb ik gewoon een heel andere uitdrukking. Wenkbrauwen zijn zo gezichtsbepalend, dat heb ik me voor mijn ziekte nooit gerealiseerd. Ik heb al heel wat geprobeerd om zelf wenkbrauwen te tekenen. Ik heb zelfs sjabloontjes gehaald, maar het lukt me niet. Nu wel! Daar ben ik wel heel blij mee. Ik heb mijn gezicht weer terug!”

Puik voor Elkaar Naast de huidverzorging en make-uptips vertelt een haarwerker over de voor- en nadelen van pruiken met echt of synthetisch haar. En, ook niet onbelangrijk; de specialiste is goed op de hoogte van de vergoeding van pruiken. Mensen die als gevolg van 08 • santiz magazine

kanker hun haar (gaan) verliezen en geen pruik kunnen betalen, krijgen een gratis pruik van stichting Puik voor Elkaar. Want, juist in een periode waarin mensen toch al zo kwetsbaar zijn, kan een pruik helpen om je beter te voelen. Voor wie geen pruik wil dragen, hoort een mutsje of sjaaltje tot de mogelijkheden. Die zijn er in alle soorten en maten. Er worden tal van tips uitgewisseld. Niet alleen door de deskundige begeleiders, maar ook door de deelnemers onderling.

Onderlinge verbondenheid De twee uur durende workshop vliegt voorbij. “Heel leuk om deze workshop te volgen”, zegt een deelneemster. “Je bent in het ziekenhuis, maar bent toch even met iets heel anders bezig dan met ziek zijn.” Een ander merkt op: “Normaal vind ik het best lastig om mijn pruik af te zetten, maar hier is het zo vanzelfsprekend. Die onderlinge verbondenheid is voelbaar, dat maakt het fijn.” Na afloop krijgen de vrouwen een tasje mee met producten van dagcrème tot bodymilk en tal van opmaakspulletjes. Er zit ook een boekje in, zodat men de opmaaktips thuis nog eens rustig na kan lezen. Een vrouw moet tot haar spijt wat eerder weg. “Ik heb een MRI-scan”. Een ander haast zich op weg naar een uitslag. De workshop gaat gewoon verder. De vrouwen weten hoe spannend iedere keer opnieuw een uitslag weer is. “Sterkte! Succes! De ziekte is nu even bijzaak. Het gaat nu even om ons, om onze eigenwaarde”, verwoordt een deelneemster haar gevoel.

Ook de workshop Look Good Feel Better wordt mogelijk gemaakt door Stichting Vrienden. “Een superinitiatief! Heel erg bedankt”, zegt een deelneemster met tranen in haar ogen. “O jee, mijn make-up!”

Stichting Vrienden van het Slingeland Ziekenhuis zamelt geld in om uiteenlopende projecten te realiseren die het verblijf van patiënten en bezoekers zo aangenaam mogelijk maken. Denk aan elektrische autootjes waarmee jonge patiëntjes naar de operatiekamer kunnen rijden of het beweegprogramma voor patiënten op de dialyseafdeling. Voorzieningen die helaas niet uit het ziekenhuisbudget kunnen worden betaald. Ook u kunt Vriend worden. Door een eenmalige schenking of jaarlijks een bijdrage te doneren. Ontmoet eens per twee jaar andere vrienden tijdens de gezellige en informatieve Vriendenavonden. Bedrijfsvrienden krijgen een vermelding op de vriendenwand in de centrale hal en op de website. Meer informatie of aanmelding via www.slingeland.nl/vrienden

Roze lintje voor patiëntgerichte borstkankerzorg Beide Santiz-locaties; het Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk en het Slingeland Ziekenhuis ontvingen het roze lintje van Borstkankervereniging Nederland (BVN). Alleen ziekenhuizen die voldoen aan de criteria voor patiëntgerichte borstkankerzorg ontvangen een roze lintje.

santiz magazine • 09

Aandacht voor pijn en Met de juiste maatregelen is hier veel aan te doen ‘Even doorbijten.’ Dat was vroeger de insteek als een kind iets pijnlijks of engs moest ondergaan. Daar wordt tegenwoordig anders tegenaan gekeken. Zo ook als een kind een vervelend onderzoek krijgt. Pijn en angst bij kinderen willen we nu zoveel mogelijk voorkomen, om meerdere redenen. Daar zijn verschillende mogelijkheden voor.

“Alleen al uit menselijk oogpunt wil je iemand niet onnodig veel pijn of angst bezorgen. Juist ook een kind niet”, zegt kinderarts Kirsten Huizing. “Toch werd daar vroeger wat anders tegenaan gekeken. Gewoon even de tanden op elkaar want het moet nu eenmaal gebeuren, was het motto. Bijvoorbeeld bij het prikken van een infuus. Natuurlijk, het even moeten doorbijten is niet altijd te vermijden. Tegelijk kun je veel doen om pijn en angst bij kinderen zoveel mogelijk te voorkomen. Dat is tegenwoordig dan ook de insteek.”

Scala aan mogelijkheden Zorgverleners hebben een scala aan mogelijkheden om dwang, angst en pijn bij kinderen tot een minimum te beperken. “Allereerst de medische mogelijkheden”, somt Kirsten Huizing op. “Baby’s kunnen we een fopspeen geven met daarop sucrose, waardoor ze rustiger worden en minder pijn voelen. Voor het prikken van bijvoorbeeld een infuus kunnen we eerst een verdovend zalfje aanbrengen. Indien nodig kunnen we een klein roesje geven, dat angstremmend

Kinderarts Kirsten Huizing

werkt waardoor een kind de handeling als minder erg ervaart. Verder willen we het gebruik van lachgas introduceren: op de juiste manier gebruikt heeft dit een zeer positief effect.” Maar al deze middelen vallen of staan met het creëren van de juiste omstandigheden, benadrukt Kirsten Huizing. “Alleen maar een roesje geven is niet voldoende. Het is belangrijk om een kind goed voor te bereiden en gerust te stellen. Zowel voor iets wat kort en pijnlijk is, als voor een niet pijnlijk maar misschien wel beangstigend onderzoek. Bijvoorbeeld het maken van een MRI-scan.”

Rol voor ouders De zorgverlener zelf speelt hierin een belangrijke rol, maar ook anderen kunnen een goede bijdrage leveren. “Op de kinderafdeling werken medischpedagogisch zorgverleners. Zij zijn deskundig in het voorbereiden en geruststellen van kinderen. En ze zijn creatief in het bedenken van oplossingen. Op hen kan altijd een beroep worden gedaan.”

Het is belangrijk om een kind goed voor te bereiden en gerust te stellen.

”

Ook voor de ouders is een belangrijke rol weggelegd, benadrukt Kirsten Huizing. “Vroeger werden die zoveel mogelijk weggehouden bij de medische handelingen met kinderen. Tegenwoordig niet meer, omdat we weten dat ze een sterk geruststellend effect kunnen hebben op kinderen. Zeker als ze daar ook nog eens goed over geïnstrueerd zijn. Ouders kunnen dus altijd in overleg gaan met zorgverleners over opties en alternatieven als hun kind iets naars moet ondergaan.” 10 • santiz magazine

angst bij kinderen

Angsten en pijnen bij kinderen kunnen leiden tot toekomstige zorgmijders

Kinderarts Kirsten Huizing plaatst een infuus, bijgestaan door een medisch-pedagogisch zorgverlener die het kind afleidt.

Zorgmijders voorkomen Er zijn verschillende redenen om dwang, pijn en angst bij kinderen te minimaliseren. Zo is er weten regelgeving op dat gebied. “Zeker zo belangrijk is dat een beangstigende of pijnlijke handeling direct gevolgen kan hebben, zoals slaapproblemen, gedragsproblemen en stress”, aldus Kirsten Huizing. “Als hier geen aandacht voor is en dit zich opstapelt, kan dit uiteindelijk ertoe leiden dat het kind later als volwassene een zorgmijder wordt. Met andere woorden, ze durven niet naar de dokter te gaan als dat nodig is. En dat is echt iets wat we willen voorkomen.” Kirsten Huizing merkt op: “Je kunt bij een kind niet van tevoren inschatten of het door angstige en pijnlijke ervaringen een probleem krijgt op de korte of lange termijn. Ook weet je vaak vooraf niet of in

de toekomst nog een vervelende handeling nodig zal zijn. Wanneer de eerste ervaring relatief ‘positief’ verloopt, is een eventueel volgend onderzoek veelal minder belastend. Daarom spelen we bij ieder kind op safe en doen we er alles aan om pijn en angst te voorkomen. Niet alleen bij kinderen die oud genoeg zijn om angst te ervaren, maar ook bij baby’s. Want ook bij baby’s kunnen pijnlijke ervaringen psychische gevolgen hebben.”

Alle zorgverleners Tot slot beklemtoont Kirsten Huizing dat dit onderwerp niet alleen de kinderartsen en kinderverpleegkundigen betreft. “Vrijwel alle zorgverleners in het ziekenhuis hebben te maken met kinderen. Ook zij weten dat pijn en angst bij kinderen zoveel mogelijk vermeden moeten worden. En dat daar veel mogelijkheden voor zijn.”

Je kunt veel doen om pijn en angst bij kinderen zoveel mogelijk te voorkomen.

”

santiz magazine • 11

Swim to Fight Cancer Doetinchem “Kijk me aan, kijk niet weg”, zingt Lisanne Spaander tijdens de tweede editie van Swim to Fight Cancer in Doetinchem. Lisanne kreeg vier jaar geleden botkanker. Kijk naar mij als Lisanne, niet als de zieke Lisanne, is haar boodschap. Inmiddels is ze vier jaar verder en genezen verklaard. Een ketting met 287 kralen symboliseert het aantal behandelingen dat Lisanne de afgelopen vier jaar onderging. “Ik ben niet de enige. Zie hoeveel mensen hier zijn die allemaal gaan zwemmen met iemand in gedachten die kanker heeft of daaraan is overleden.”

“Momenteel krijgt één op de drie Nederlanders kanker. Iedereen, ook jonge mensen, hebben daar in hun directe omgeving mee te maken”, aldus chirurg-oncoloog Koen Reijnders. Naast zijn werk in het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem is hij een van de ambassadeurs van Fight Cancer. “Zeg maar het zusje van het KWF.”

Jong en oud verbonden KWF Kankerbestrijding is een Nederlandse stichting die zich inzet voor de bestrijding van kanker door middel van wetenschappelijk onderzoek, voorlichting, patiëntenondersteuning en fondsenwerving. “KWF haalt het meeste geld op door middel van legaten en door sponsoring van bedrijven. Vanuit de behoefte om meer jonge mensen in te zetten voor bestrijding van kanker, ontstond Fight Cancer”, vertelt Koen. Jongeren werden uitgedaagd om zelf een actie te bedenken en zo meer verbondenheid van jonge mensen met de ziekte te laten ontstaan. Dat is een heel andere benadering dan oudere mensen die zelf aan kanker lijden en geld achterlaten via een testament. “Swim to Fight Cancer, een evenement dat destijds voor het eerst in Den Bosch werd gehouden, kwam voort uit Fight Cancer. Een groot succes dat meteen 500.000 euro opleverde. Sindsdien zwemmen mensen door het hele land donaties bij elkaar voor onderzoek naar kanker. Vaak schrijven mensen zich in vanuit een goed hart of omdat ze iemand kennen die ziek is.”

Onbaatzuchtig

“Mijn doel als chirurg-oncoloog is hetzelfde als van

Fight Cancer: minder kanker, meer genezing en een

betere kwaliteit van leven voor mensen met kanker.” Als

ambassadeur spreekt Koen Reijnders op bijeenkomsten

en vertel waarom het zo belangrijk is om de strijd tegen

kanker aan te gaan. “We zijn er nog lang niet, de zorg

voor patiënten met kanker kan altijd nog veel beter.”

12 • santiz magazine

Doetinchem leent zich uitstekend voor het zwemevenement. De Oude IJssel loopt door de stad. De eerste editie vorig jaar viel helaas letterlijk in het water, doordat er te veel regen was gevallen. Aan de hand van metingen van Waterschap Rijn&IJssel bleek het water een potentieel gevaar voor de volksgezondheid te zijn vanwege de E-colibacterie (poepbacterie) in het water. “Ook dit jaar was de waterkwaliteit van de Oude Ijssel wederom niet goed genoeg om in te zwemmen. Maar we waren nu goed voorbereid en hadden een goed alternatief:

levert bijna 130.000 euro op

Er deden 204 zwemmers mee, waaronder het Team Unicorn Surgeons van het Slingeland Ziekenhuis.

De prestatie die Maarten van der Weijden onlangs leverde, dat onbaatzuchtige dat hij liet zien is iets dat we bijna niet meer kennen. Daar worden mensen vrijgevig van. recreatieplas Stroombroek in Braamt waar een circuit was uitgezet met pionnen.” Het zonovergoten terrein bood ruimte aan kindervertier, foodtrucks, dweilorkestjes en aan al die mensen die ieder op hun manier begaan zijn met het doel. Margot Verhagen, de aanjager van dit evenement en het team van twintig vrijwilligers, konden zeer tevreden zijn met de deelname en de opbrengst. “De prestatie die Maarten van der Weijden onlangs leverde, heeft daar zeker aan bijgedragen. Dat onbaatzuchtige dat hij liet zien is iets dat we bijna niet meer kennen. Daar worden mensen vrijgevig van.”

Solidariteitsgedachte “Het is superleuk om hier te zijn en op deze manier je steentje bij te dragen”, zegt Koen. Er deden verschillende mensen vanuit Santiz mee, waaronder het Slingeland Ziekenhuisteam onder de naam Unicorn Surgeons. Begeleid door hun mascotte,

Love life. Fight cancer.

”

een opblaasbare eenhoorn, zwommen chirurgen, assistenten chirurgie, doktersassistenten de twee kilometer. “Iedereen geeft vanuit een solidariteitsgedachte het beste van zichzelf. En levert een inspanning door te zwemmen, te supporteren, te doneren, anderen te inspireren. Kortom; door in actie te komen! Veel zaken zoals de publiciteit, drukwerk, een spandoek zijn gratis geleverd. Gelukkig, stel je voor dat we dat van de opbrengst zouden moeten betalen. Dan bleef er van die geweldige som geld – maar liefst 130.000 euro – die we bij elkaar gezwommen hebben, maar weinig over. Die opbrengst gaat 100% voor onderzoek naar uitgezaaide darmkanker. De kracht van dit soort initiatieven is de verbondenheid van de gemeenschap om samen iets te willen doen. Die solidariteitsgedachte, die positieve energie die vrijkomt als mensen iets vanuit zichzelf doen. Daar word ik helemaal blij van”, aldus Koen. santiz magazine • 13

Deskundigen infectiepreventie Nicole Kiefte (links) en Lidy Gerritsen

met de lamp die blauw fluorescerend licht geeft. Daarbij wordt

met speciale handalcohol (die alleen bij scholing wordt gebruikt) de

techniek van handen desinfecteren getest.

Goede handhygiëne van levensbelang ‘Dag van de handhygiëne’ in Slingeland Ziekenhuis

Themadag over hygiëne en infectiepreventie voor bezoekers en medewerkers van het Slingeland ziekenhuis

Als patiënt of bezoeker van het Slingeland Ziekenhuis bent u vast vertrouwd met de miniposters op de toiletten over correct handenwassen. Goede handhygiëne is van groot belang in een ziekenhuis, ter voorkoming van infecties. Op 20 september kreeg dit nog eens extra aandacht tijdens ‘de dag van de handhygiëne’. “Handhygiëne is één van de belangrijkste maatregelen tegen de verspreiding van ziekmakende bacteriën en virussen. Daarom is handhygiëne continu een belangrijk thema in het ziekenhuis. Uiteraard voor artsen en medewerkers. Maar ook voor patiënten en bezoekers. De ‘dag van de handhygiëne’ richtte zich op al die groepen.”

Voor patiënten, bezoekers en medewerkers Voorafgaand aan de ‘dag van het de handhygiëne’ in het Slingeland Ziekenhuis spreken we met twee 14 • santiz magazine

initiatiefnemers Lidy Gerritsen en Nicole Kiefte. Beiden zijn deskundige infectiepreventie. Samen met nog vijf collega’s zijn zij verantwoordelijk voor de infectiepreventie in het ziekenhuis. Wie op 20 september langs het bezoekersrestaurant liep, is het ongetwijfeld opgevallen: daar stond die dag een informatiekraam over handhygiëne in het ziekenhuis. De themadag beperkte zich niet tot die ene kraam. De deskundigen infectiepreventie gingen ook de verpleegafdelingen en poliklinieken langs om uitleg te geven over handhygiëne, zowel aan patiënten en bezoekers, als aan medewerkers.

Risico voor patiënten “In een ziekenhuis verblijven mensen die veelal een verminderde weerstand hebben”, legt Lidy Gerritsen uit. “Zij zijn extra kwetsbaar als het gaat om het oplopen van een infectieziekte, die bovendien een groot risico kan zijn voor iemand die al ziek is. Daarnaast worden bacteriën steeds ongevoeliger voor antibiotica. Dit noemen we resistent. Daardoor kan het soms heel lastig zijn om een goed werkend antibioticum te vinden, zelfs voor relatief ‘eenvoudige’ infectieziekten. Kortom, alle reden dus om het overbrengen van ziekmakende bacteriën en virussen zoveel mogelijk te voorkomen.” Een goede handhygiëne is daarin een belangrijke sleutel. “Ook op handen die op het oog schoon zijn, kunnen ziekmakende bacteriën en virussen zitten”, merkt Nicole Kiefte op. “Was in ieder geval je handen na ieder toiletbezoek. Liefst ook voor en na ieder bezoek aan een patiënt. Voor de medewerkers geldt: ook na aanraking van bijvoorbeeld het beddengoed van een patiënt en zeker na contact met lichaamsvloeistoffen, zoals speeksel, urine enzovoorts.”

Tot slot merken de beide deskundigen infectiepreventie op: “Spreek gerust anderen er op aan, dus ook medewerkers, als je ziet dat er iets niet goed gaat op het gebied van handhygiëne.” Op en rond de ‘dag van de handhygiëne’ werden nieuwe handenwas-posters (zie pagina 17) op de toiletten opgehangen en er komt een handhygiënezuil in de entree van het ziekenhuis, waar bezoekers hun handen kunnen ontsmetten.

Ook op handen die op het oog schoon zijn, kunnen ziekmakende bacteriën en virussen zitten.

”

Deze handen zijn niet goed gedesinfecteerd, zoals blijkt uit de test met het blauw fluorescerende licht. santiz magazine • 15

16 â&#x20AC;˘ santiz magazine

Handenwas-poster

santiz magazine â&#x20AC;˘ 17

Het vak van verpleegkundige Santiz sluit aan bij landelijke ontwikkeling ‘Verpleegkundige 2020’ ‘Verpleegkundige 2020’ is een landelijke ontwikkeling. Belangrijk onderdeel hiervan zijn de nieuwe functieprofielen voor verpleegkundigen. Deze voorzien in een duidelijker onderscheid tussen de hbo- en de mbo-verpleegkundige. Maar er verandert meer. Op de beide Santizlocaties wordt hier hard aan gewerkt. Wat gaat er veranderen aan het vak van de verpleegkundige?

“Er zijn enkele belangrijke ontwikkelingen waardoor het vak van de verpleegkundige verandert. Dat zijn de complexere en minder goed voorspelbare zorgvraag van patiënten, meer regie bij de patiënt zelf en de voortschrijdende technologie. De verpleegkundige opleidingen spelen daar nu al op in. Ook als ziekenhuis doen we dat. In het kader hiervan lopen projecten op beide Santiz-locaties”, vertellen Lies Janssen, clustermanager vrouw en kind (Doetinchem), en Enid Peters, teammanager

interne geneeskunde en oncologie (Winterswijk). Beiden zijn projectleider op de Santiz-locaties rond Verpleegkundige 2020.

Complexere zorgvraag “De opgenomen patiënt wordt steeds ouder en heeft een complexere zorgvraag. Dit vraagt een andere deskundigheid van de verpleegkundige”, legt Lies uit. “Tegelijk wordt de ligduur steeds korter. Dat betekent dat de verpleegkundige al

Maartje ter Braak, verpleegkundige op afdeling D2, interne geneeskunde/oncologie.

18 • santiz magazine

gaat veranderen activiteiten doen als nu. Binnen het functieprofiel van de hbo-verpleegkundige vindt er wel een grote verandering plaats. Deze gaat zich meer richten op het coachen van collega-verpleegkundigen, kwaliteitsverbetering en het initiëren en doen van praktijkgericht onderzoek om de zorg beter te maken.” Het doel voor beide ziekenhuizen is het realiseren van twee verpleegkundige functies met een duidelijk onderscheid in taken en verantwoordelijkheden. “De mbo- en hbo-verpleegkundige zijn beiden nodig in het ziekenhuis en krijgen allebei de kans om te excelleren binnen de eigen functie”, zeggen Enid en Lies. “Als ziekenhuis willen we deze slag maken met onze verpleegkundigen. Daarom bieden we onze hbo- en mbo-geschoolde verpleegkundigen een aanvullende opleiding aan. En stimuleren we mboverpleegkundigen die de hbo-functie ambiëren om de hbo-v deeltijd te gaan doen. Zo rusten we onze verpleegkundigen goed toe voor de toekomst.”

”

Lies Janssen (links) en Enid Peters: “Onze verpleeg

kundigen goed toerusten voor de toekomst.”

aan het begin van de opname zaken moet regelen voor als de patiënt ontslagen wordt. Dat vraagt van de verpleegkundige om vooruit te denken.” Dan is er de ontwikkeling van de nieuwe definitie van gezondheid van Machteld Huber. Zij is de bedenker van het begrip ‘positieve gezondheid’. Hierin is zelfmanagement van de patiënt een belangrijk uitgangspunt. “We zien dit ook in de praktijk: patiënten worden mondiger en willen meer eigen regie”, zegt Enid. “Voor verpleegkundigen vraagt dit verandering van zorgen voor de patiënt naar zorgen dat de patiënt.” Tot slot zijn er technologische ontwikkelingen die het vak van de verpleegkundige veranderen. Denk daarbij vooral aan zorg op afstand (e-health). Ook op dat front zijn beide Santiz-locaties actief.

In de functieprofielen komt een duidelijker onderscheid tussen de mbo-verpleegkundige en de hbo-verpleegkundige. Proeftuin en Moestuin

Mbo- en hbo-verpleegkundigen

Er bestaat geen kant-en-klaar concept voor hoe deze veranderingen in het ziekenhuis moeten worden vormgegeven. Het is een kwestie van doen en daarin de verpleegkundigen zelf te laten meedenken. Dat gebeurt op beide Santiz-locaties. “In het Slingeland Ziekenhuis loopt binnen het project Verpleegkundige 2020 de ‘Proeftuin’, op de kinderafdeling en de afdeling cardiologie en neurologie”, vertelt Lies. “De eerste ervaringen zijn positief en bieden mogelijkheden om verder uit te bouwen.”

Verpleegkundige 2020 brengt een belangrijke verandering teweeg. Namelijk dat er in de functieprofielen een duidelijker onderscheid komt tussen de mbo-verpleegkundige en de hbo-verpleegkundige. Met als doel om tegemoet te komen aan de zorgvraag van de patiënt nu en in de toekomst. “Dat verschil is er nu nauwelijks, maar dit gaat dus veranderen”, aldus Lies en Enid. “Voor de mboverpleegkundige verandert er niet zo heel veel. Die blijft grotendeels dezelfde verpleegkundige

Het Streekziekenhuis Koningin Beatrix is recent gestart met de ‘Moestuin’, op de afdeling cardiologie/ neurologie/long, de afdeling interne geneeskunde/ oncologie en de kinderafdeling. “We kiezen een iets andere werkwijze dan het Slingeland Ziekenhuis, maar we hebben dezelfde stip op de horizon”, zegt Enid. “Uiteindelijk brengen we alles bij elkaar en hebben we straks voor beide Santiz-locaties dezelfde functieprofielen voor verpleegkundigen.” santiz magazine • 19

20 â&#x20AC;˘ santiz magazine

santiz magazine â&#x20AC;˘ 21

Zorgprofessionals in de West-Achterhoek formuleren een Regionaal

Passende zorg voor mensen in hun laatste Hoe kunnen we ervoor zorgen dat mensen in de laatste periode van hun leven passende zorg krijgen, dat wil zeggen zorg die past bij hun wensen? Het antwoord staat beschreven in de vorm van een Regionaal Transmurale Afspraak (RTA).

In HiX, de nieuwste versie van het Elektronisch Patiëntendossier worden afspraken genoteerd die tussen een arts en de patiënt rondom het levenseinde worden gemaakt, én worden het behandelbeleid en eventuele behandelbeperkingen vastgelegd. Bijvoorbeeld of een patiënt nog wel of niet gereanimeerd wil worden. De RTA is vastgesteld door huisartsvereniging Oude IJssel, Vereniging Medisch Staf (VMS) van het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem en het Netwerk Transmurale Zorg West-Achterhoek.

en hebben mogelijk schadelijke gevolgen”, aldus neuroloog George Kienstra. “Staan arts en patiënt wel voldoende stil bij de kwaliteit die het leven voor de patiënt heeft en bespreken zij welke behandelingen waarde toevoegen aan de kwaliteit van leven voor de patiënt? Helaas hebben we nog te vaak te maken met situaties waarin zorg rondom het levenseinde noodgedwongen besproken moet worden en geen uitstel duldt; op een moment waarop je dat juist niet wil bespreken”, aldus Kienstra.

Kwaliteit van leven

“Vooral als het gaat om het verlenen van acute zorg, levert de reanimatievraag vaak onbegrepen reacties van de naasten op, maar ook voor zorgverleners is het geen goed moment. In de RTA laten we zien hoe je de zorg rondom het levenseinde met elkaar organiseert en wat er nodig is voor een gesprek over de wensen ten aanzien van de laatste levensfase; over eventueel hieruit volgende behandel-

“Mensen komen naar het ziekenhuis met de gedachte om beter te worden. Binnen de moderne geneeskunde groeien de medische mogelijkheden om ziektes te behandelen en levens te verlengen. Maar deze medische vooruitgang kent ook een keerzijde. Zo zijn sommige behandelingen zeer ingrijpend, kunnen ze ernstige bijwerkingen hebben

“Gezondheid kan ook een gespreksonderwerp zijn op een feestje. Je vertelt elkaar wat belangrijk is in je leven en wat het betekent als je straks misschien gebrekkig bent en zorg nodig hebt. Wat je zou willen als het er echt op aankomt in de laatste levensfase. Als dat duidelijk is, wordt passende zorg gemakkelijker voor alle betrokkenen; voor jezelf, je naasten en de zorgverleners”, aldus neuroloog George Kienstra, tevens voorzitter van de Medische Staf van het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem.

22 • santiz magazine

Maatwerk

George Kienstra, neuroloog

Transmurale Afspraak

levensfase

beperkingen en het vastleggen hiervan”, legt Kienstra uit. “De RTA is een stap in de goede richting. Om tijdig te kunnen signaleren wat er speelt bij de patiënt en het gesprek goed te kunnen voeren, worden wijkverpleegkundigen, thuiszorgmedewerkers en artsen geschoold. Professionals die zich ervan bewust zijn dat passende zorg altijd maatwerk is. En die weten hoe belangrijk het is om de zorg rondom de patiënt goed te regelen in de laatste levensfase.”

Tijdig het gesprek aangaan Zowel de arts als de patiënt en/of iemands naasten kunnen het initiatief nemen voor het gesprek. Voorwaarde voor het slagen van passende zorg is dat de patiënt nauw betrokken wordt en een gezamenlijke afweging gemaakt wordt. “En vooral tijdig het gesprek met elkaar aan te gaan, zodat bekend is wat kwaliteit van leven voor de patiënt betekent en wat dat betekent voor de toekomstige zorg.” Inmiddels is 75% van de huisartsen in onze regio gestart met een werkmodel om kwetsbare ouderen beter in beeld te brengen. “Om bewustzijn te creëren bij de patiënt over de eigen regie met betrekking tot afspraken over passende zorg in de laatste levensfase. De uitkomst van het gesprek en de wensen van de patiënt worden door alle artsen uit de regio vastgelegd op een centraal punt. In onze regio is dat het HiX, de nieuwste versie van het Elektronisch Patiëntendossier (EPD) van het Slingeland Ziekenhuis.”

Morgen ga ik het zeggen. Echt. ‘Mama, we kunnen papa toch uit liefde laten gaan?’ De hele week al oefen ik deze zin. Eerst zachtjes tĳdens het eten koken. Maar nu hardop in de auto terwĳl ik mezelf zie in de achteruitkĳkspiegel. Ik moet met mĳn moeder praten, dit is geen leven voor mĳn vader. Papa is al langer vergeetachtig. ‘We vergeten allemaal wel eens wat’, zegt mĳn moeder. Maar er was toch even paniek toen hĳ met een verwarde blik thuis kwam. Hĳ was zĳn pincode zomaar ineens vergeten en had geen geld kunnen pinnen. Bĳ binnenkomst struikelde hĳ tot overmaat van ramp ook nog over het vloerkleed. Een ongelukkige val die voor de huisarts aanleiding was voor een verwĳzing naar het ziekenhuis. Daar werd mĳn vader gezien door de professionele ogen van de zorgverleners: Als een kwetsbare oude man, een hartpatiënt die diverse medicĳnen slikt, vergeetachtig is en wiebelig op de benen staat. Hĳ werd gescreend en er werd ons gevraagd of we al eens over zĳn laatste levensfase hadden nagedacht of gesproken. Mĳn moeder

reageerde alsof zĳn doodvonnis werd uitgesproken. Inmiddels zĳn we twee weken verder en het herstel verloopt moeizaam, hĳ gaat zichtbaar achteruit. Mĳn vader heeft de vraag over zĳn levenseinde heel goed meegekregen. Hĳ begrĳpt dat hĳ na reanimatie een kleine kans heeft tot overleven. En, als hĳ al overleeft, zeer afhankelĳk is van zorg. Mĳn moeder wil er niks van weten. ‘Dat kunnen ze wel zeggen, maar dat weet je nooit zeker’, beweert ze. ‘Erover praten maakt het alleen maar erger. Het is de goden verzoeken’, foetert ze. Mĳn lieve ouders die altĳd zo vol vertrouwen waren in de kennis en kunde van hun huisarts, voelen zich onthand. Papa die wel wil gaan als het zĳn tĳd is en mama die steeds herhaalt dat ze hem niet wil missen. Op dat moment kleurt de avond blauw, de sirene scherpt mĳn gedachten. Ik wĳk uit voor de ambulance en prevel een schietgebedje. ‘Niet mĳn vader. Niet nu!’ Morgen ga ik het zeggen. Echt. ‘Mama’, hoor ik mezelf keihard door de sirenes heen roepen ‘we kunnen papa toch uit liefde laten gaan…!’

Azora, Careaz, GGNet, De Gouden Leeuw Groep, Huisartsenvereniging Oude Ĳssel, Markenheem, Sensire en het Slingeland Ziekenhuis willen ervoor zorgen dat meer mensen passende zorg krĳgen in de laatste levensfase. Dat begint met het praten over en het vastleggen van wensen. Heeft u vragen of wilt u meer informatie? Neem dan contact op met uw huisarts of kĳk op www.kennisnetwerkkwetsbareouderen.nl

santiz magazine • 23

Hoe tevreden zijn onze patiënten? Slingeland Ziekenhuis wordt aanbevolen door

Totaal aantal waarderingen op zorgkaartnederland.nl

96%

2697

van de patiënten op zorgkaartnederland.nl

Gemiddeld cijfer op zorgkaartnederland.nl

9,0

8,5

Gemiddeld cijfer voor het bezoek aan het Slingeland Ziekenhuis. Bron: patiënttevredenheidsonderzoek Slingeland Ziekenhuis

98%

van de ondervraagde patiënten zou het Slingeland Ziekenhuis aanbevelen. Bron: patiënttevredenheidsonderzoek Slingeland Ziekenhuis

Hoe ervaren patiënten het bezoek aan het ziekenhuis?

Patiëntgericht

Aandachtig en betrokken

92%

9,4

“Prima organisatie en goede informatie vooraf. Alles heel duidelijk en vooral menselijk en vriendelijk. Ik kreeg een heupprothese en de operatie is heel goed gedaan. Ook de verpleegkundigen waren in alles heel goed en hielpen de patiënten waar het kon.” Bron: ZorgkaartNederland

Uw mening telt Kundig en veilig

Wij vinden het erg belangrijk om te weten hoe u uw bezoek aan het ziekenhuis heeft ervaren. U kunt uw compliment, klacht of suggestie op verschillende manieren met ons delen: • Laat uw waardering achter op

93%

zorgkaartnederland.nl. • Geef uw compliment door aan de betrokken zorgverlener, of bespreek met hem of haar

Tevreden

Ontevreden

uw klacht. • Maak gebruik van de suggestiekaart. • Beantwoord de vragenlijst op www.slingelandradar.nl.

Bron: Patiënttevredenheidsonderzoek Slingeland Ziekenhuis 24 • santiz magazine

Cliëntenraad Santiz: één Cliëntenraad voor beide ziekenhuizen In zowel het Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk als het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem is al jaren een Cliëntenraad actief. De fusie van beide ziekenhuizen tot één organisatie, Santiz, was aanleiding de diverse mogelijkheden van samenwerking te onderzoeken.

In april 2018 is de samenwerking formeel bekrachtigd door Chrit van Ewijk, voorzitter van de raad van bestuur, en daarmee was de Cliëntenraad Santiz een feit.

Toekomstbestendig “Door intensief samen te werken, kunnen we goede en bereikbare ziekenhuiszorg voor de toekomst waarborgen”, aldus voorzitter Klaas Horneman. “Wij hebben daarom ook positief geadviseerd over de fusie. Waarbij we natuurlijk oog houden voor de eigenheid van iedere locatie. Verschillen zijn er altijd en die moet je respecteren. En tegelijkertijd leren van elkaars goede dingen.”

Het oog van de cliënt De Cliëntenraad behartigt de belangen van cliënten in de ruimste zin van het woord, vanuit het oog

van de cliënt. De Cliëntenraad geeft gevraagd en ongevraagd advies aan de raad van bestuur. Dat kan in principe over alles zijn, veel zaken in het ziekenhuis raken de cliënt. Zo was de Cliëntenraad bijvoorbeeld ook betrokken bij de werving van de nieuwe bestuurder van Santiz, Bijar Altalabani.

Positief kritisch Voor ziekenhuizen en andere zorginstellingen is een Cliëntenraad wettelijk voorgeschreven. “Voor het ziekenhuis verstaan wij onder het begrip cliënten meer dan alleen de patiënten. Het gaat ook om bezoekers, begeleiders van patiënten, kortom iedereen om de patiënt heen. Voor al deze mensen behartigen wij als Cliëntenraad de belangen. Dat doen wij op een positief kritische manier, waarbij we oog hebben voor alle partijen”, licht de voorzitter toe.

Cliëntenraad Santiz bestaat uit twaalf personen. De leden zijn afkomstig uit het verzorgingsgebied van Santiz. Vlnr staand:

Ingrid te Lintum, Geert Stronks, Ben Spaai, José Richter, André Bergmans, Pieter van der Laan en Antoine van Vijfeyken.

Vlnr zittend: José te Walvaart, Klaas Horneman en Ineke Weerkamp. Erik Huitink en Ruud Hudepohl waren niet aanwezig. santiz magazine • 25

24 â&#x20AC;˘ santiz magazine

santiz magazine â&#x20AC;˘ 27

Onze droom voor Mariëlle is nierziekten genezen. Deel je onze droom? Sms NIER naar 4333 of kijk wat jij kunt doen op nierstichting.nl

Met 1 SMS doneert u eenmalig € 2 (exclusief telefoonkosten). Meer informatie: www.nierstichting.nl/sms

28 • santiz magazine

Kruiswoord puzzel 1

Puzzel gezellig mee!

11 14

15 18

Zoek de 10 verschillen

23 27

26 29

24 28

32 36

39 40

44 48

47 50

45 49

HORIZONTAAL: 1 kamerverhuurster 7 land in Zuid-Amerika 8 tennisterm 10 bordspel 11 plek 13 annexus 14 slee 16 civiel ingenieur 17 gewicht 18 mager 20 bijwoord 22 ongehoorzaam 24 rijksuniversiteit 25 jaargetijde 27 veldfles 29 grappenmaker 30 sterke drank 31 cijfer 33 staat in Amerika 35 grondtoon 36 mislukken 38 noordzuid 39 masker 40 met name 42 voorzetsel 43 gewicht 45 dat is 46 bloem 48 liefdesgod 50 frisdrank 52 bosgod 53 beroep VERTICAAL: 1 kledingstuk 2 zwaardwalvis 3 Sovjet-Unie 4 ter plaatse 5 opschik 6 Algemeen Voortgezet Onderwijs 7 metalen staafje 9 hevig 10 flard 12 harde klap 15 kerkgebruik 16 golfstok 19 en omstreken 21 soort appel 22 boetedoening 23 dwingeland 24 boekvorm 26 vochtig 28 zet 31 rubbersoort 32 verlichtingsmiddel 33 kledingstuk 34 pl. in Turkije 37 lichamelijke opvoeding 41 Ned. dagblad 42 Europese hoofdstad 44 vogel 45 Spaanse titel 47 elektrisch geladen deeltje 49 vogel 51 administratietroepen 52 frater Vul hier uw oplossing in: 7

Welke verschillen heb je gevonden? 1.

................................................................................................

10. ................................................................................................ Lever je oplossing in bij de Gastenservice in de centrale hal en haal daar een leuke prijs op! santiz magazine â&#x20AC;˘ 29

30 â&#x20AC;˘ santiz magazine

santiz magazine â&#x20AC;˘ 31