Banengroei FoodValley in lagere versnelling’

Het aantal banen in de regio FoodValley blijft dit jaar stijgen. Vanaf 2024 komt deze groei in een lagere versnelling terecht, door een kleinere economische groei en aanhoudende personeelstekorten. Dat verwacht uitkeringsinstantie UWV.

Hoewel de meeste sectoren er banen bij krijgen, daalt in onze regio het aantal banen in de financiële diensten en industrie. In veel andere sectoren neemt het groeitempo af. Saskia Grit, arbeidsmarktadviseur bij UWV: ,,De economie koelt af. Dit komt door de hoge inflatie, duurdere grondstoffen en energie, zwakkere wereldhandel en dalende huizenprijzen. Toch verwacht het Centraal Planbureau voor dit en volgend jaar nog steeds economische groei. In 2023 gaat het om een toename van 1,6 procent en in 2024 om 1,4 procent. De banengroei is minder gunstig dan de afgelopen jaren.”

GASPRIJS Een grote onzekerheid geldt voor 2024: is er voldoende gas als er een strenge winter komt? Het Centraal Planbureau berekende hiervoor een alternatief groeiscenario. Grit: ,,Als we een koude winter krijgen, kan de gasprijs snel oplopen. Dit raakt consumenten in hun portemonnee, waardoor ze minder kopen. In dat scenario daalt de economische groei tot 0,4 procent in 2024.”

BANENGROEI De werkgelegenheid ontwikkelde zich in de afgelopen jaren behoorlijk positief. Zo groeide het aantal werknemersbanen in FoodValley sinds 2020 met 9.700. De economie bleek weerbaar en herstelde snel van twee crises die elkaar in korte tijd opvolgden; corona en de energiecrisis. Voor 2023 en 2024 verwacht UWV nog wel groei, maar die is kleiner dan de afgelopen jaren. We verwachten voor 2023 en 2024 een toename van het aantal banen van werknemers in de regio van 2,4 procent (een groei van 4.100 banen; tot 175.000 in 2024). Dit is meer dan de landelijke groei van 1,9 procent. ,,De sectorstructuur kan hier een rol spelen. Zo werken er in FoodValley relatief veel mensen in de groothandel, ICT, specialistische zakelijke diensten en het onderwijs. In deze sectoren groeit de werkgelegenheid sterker dan gemiddeld.’’

AUTOMATISERING Ook de aanhoudende personeelstekorten zorgen ervoor dat het aantal banen minder hard kan groeien. Dit stimuleert bedrijven om in te zetten op automatisering, robotisering en andere manieren om de productie te laten toenemen. Saskia Grit: ,,Voor veel ondernemers zijn en blijven personeelsproblemen aan de orde van de dag. Ze kunnen het werk anders organiseren, om zo meer werk te doen met minder mensen. Een andere oplossing is uitbreiding van het personeelsbestand door nieuwe mensen aan te trekken. Bijvoorbeeld door minder hoge functie-eisen te stellen en te kijken naar vaardigheden in plaats van diploma’s en ervaring. Daarnaast is het van belang om personeel vast te houden. Het schiet niet heel hard op om door de voordeur nieuwe mensen binnen te halen, terwijl veel huidige werknemers de organisatie via de achterdeur verlaten.”

SECTOREN Volgens de UWV Arbeidsmarktprognose neemt de werkgelegenheid in de periode 2022-2024 in de meeste sectoren toe. In FoodValley groeit het aantal banen van werknemers vooral in 2023, in sectoren als horeca, (specialistische) zakelijke diensten, onderwijs en zorg & welzijn. In 2024 valt het groeitempo in vrijwel alle sectoren terug, of slaat zelfs om in een krimp. Zo staan in de horeca kostenstijging, koopkrachtverlies en het grote personeelstekort een sterkere groei in de weg. Opvallend is de beperkte banengroei bij de uitzendbureaus in 2022-2024. Hierdoor is het aantal banen in 2024 nog niet terug op het oude niveau van 2019. De uitzendbranche is een conjunctuurgevoelige sector, die in de coronacrisis behoorlijk hard werd getroffen en in 2021 weer flinke groei liet zien. De krapte kan er echter voor zorgen dat bedrijven personeel liever rechtstreeks in dienst nemen, zonder tussenkomst van een uitzendbureau. Ook maakt de krapte het voor uitzendbureaus lastig om personeel te vinden om uit te plaatsen bij bedrijven. In 2024 groeit het aantal werknemersbanen relatief het sterkst in de ICT. De sector kent al lange tijd een forse groei, vooral door de digitalisering.

FINANCIËLE DIENSTEN Niet in alle sectoren groeit de werkgelegenheid. In de financiele diensten neemt het aantal banen van werknemers al in 2023 licht af, gevolgd door een sterkere afname in 2024. Hier maakt automatisering veel handmatige werkzaamheden overbodig. Dit zorgt voor concentratie van werkzaamheden op de hoofdkantoren in de grote steden. In 2024 volgt ook in de industrie een lichte afname van werknemersbanen. De industrie is conjunctuurgevoelig en afhankelijk van internationale ontwikkelingen, zoals de oorlog in Oekraïne. De oorlog verstoort internationale ketens van productie en transport en zorgt voor hoge energieprijzen en grondstoftekorten. Vooral bij energie-intensieve bedrijven wordt een daling van de productie verwacht, door hogere energie- en grondstofprijzen en afnemende vraag. Verder zorgen voortschrijdende automatisering en digitalisering ervoor dat er minder werknemers nodig zijn voor de productie.

VERDUURZAMING WONINGEN In vervoer & opslag en de bouw blijft het aantal banen in 2024 ongeveer gelijk. In de sector vervoer & opslag remt het aanhoudende personeelstekort de productiegroei en blijft de groei in het openbaar vervoer beperkt, omdat mensen structureel meer thuiswerken. De bouw lijkt na jarenlange stijging van productie en werkgelegenheid te stagneren. De nieuwbouw van woningen en andere gebouwen valt terug en de investeringen in en het onderhoud van de infrastructuur staan onder druk. Als gevolg van de aanhoudende hoge prijzen voor grondstoffen en materialen en een stijgende rente neemt de vraag naar nieuwbouw af. Ook de stikstofproblematiek en personeelstekorten remmen de bouw. Een positieve ontwikkeling is de toename van de vraag naar verduurzaming van bestaande woningen.

AANTAL VACATURES Het aantal ontstane vacatures neemt in 2023 en 2024 landelijk af, nadat het in 2022 het hoogste niveau sinds 1997 bereikte. Door de afkoelende economie daalt het aantal ontstane vacatures de komende jaren tot net boven het niveau van 2019, het laatste jaar voor de coronapandemie. ,,De geringe banengroei en de afname van het aantal vacatures betekenen niet dat de personeelstekorten verdwijnen. De krapte wordt weliswaar iets minder, maar blijft aanwezig in beroepsgroepen als techniek, industrie, bouw, zorg en ICT. Dit komt omdat personeelskrapte grotendeels structurele oorzaken heeft, zoals vergrijzing, ontgroening, deeltijdwerk en mismatch.’’