Bizkaiko industria diseinua Sektorea bultzatzeko gakoak
Âś2
Bilbo-Bizkaia Design & Creativity Council (BiDC) info@bidc-council.net www.bidc-council.net
Beaz beaz@bizkaia.net beaz.bizkaia.net
Âś3
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
1. Sarrera
7
2. Industria diseinua
10
3. Industria diseinua Bizkaian
14
3.1. Ekonomiaren testuingurua EAEn
14
3.2. Industria diseinuaren sektorera hurbiltzea. Eskaintzaren azterketa
15
3.2.1. Enpresen kokapena
15
3.2.2. Sektoreko enpresen tamaina
16
3.2.3. Lantaldeen ezaugarriak
18
3.2.4. Zerbitzuen espezializazioa sektoreen arabera
18
3.2.5. Espezializazioa zerbitzu moten arabera
19
3.2.6. Lehia
20
3.3. Eskaintzaren erradiografia
21
3.4. Eskaintzaren azterketaren ondorioak
22
3.5. Eskariaren azterketa
24
3.6. Eskariaren azterketaren ondorioak
26
3.7. Azterketaren ondorio orokorrak
29
4. Lehiakortasunerako diagnostikoa
32
4.1. Azterketaren metodologia
32
4.2. Diseinua hornitzen duten enpresen lehiakortasun-posizionamendua
33
5. Jardunbide alderatuen azterketa
38
5.1. Sarrera
38
5.1.1. Testuingurua
38
5.1.2. Azterketaren fokatzea
39
5.2. Egindako azterketaren emaitza nagusiak
40
5.2.1. Eredu sektorialak aztertutako herrialdeetan
40
5.2.2. Diseinuaren sektorean eragina dutenak
43
5.2.3. Sektoreko jardunbide onak
45
6. Diseinugileen aurkitegia
52
1. Sarrera
¶6
Âś7
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
1. Sarrera Duela 25 urtetik Bizkaiko Foru Aldundiak diseinua bultzatzen du enpresen lehiakortasunerako faktore legez. Aurkezten dugun txosten honetan diseinuaren oraingo egoera Bizkaian eta eskaintza eta eskariaren ezaugarriak aztertzen dira, sektorean pisu handia daukaten Europako lau herrialderenekin alderatuz. Atzera-begiratu soil bat nahikoa da diseinuak gure inguruan heldutasuna lortu duela ohartzeko. Gaur egun zabalduta dago berrikuntza erabiltzaileari lotuta (eta, beraz, diseinua) erabakigarria delako ustea, produktu berezitua lortzeko eta merkatuan arrakasta izateko aukerekin. Azterlanak, halaber, sektorearen sendotasun bat eta ahulezia bat nabarmentzen ditu. Sendotasuna Bizkaiko profesionalen kualifikazio handia da. Ahulezia gure Lurraldeko enpresa eta diseinu-bulegoen tamaina apala. Azken ezaugarri hau badago Alemanian, Frantzian, Italian eta Erresuma Batuan ere; hain zuzen ere herrialde horiek historikoki erreferenteak izan dira diseinuaren arloan eta jorratu beharreko ildoei dagokienez ondorio batzuk atera ahal izateko beharrezkotzat jo dugu horiei erreparatzea. Industria diseinua Bizkaia Sortzailea egitarauan lehentasunezko sektoreetariko bat denez, ez geneukan laguntza-politikak eta garapena bultzatzeko ekimenak kontrastatzeko azterketa gaurkoturik. Horixe da sektoreko profesional eta enpresen laguntzarekin egin den azterlan honen helburua, etorkizunean garatu eta bultzatu ahal izateko gakoak zein diren jakiteko. Argitalpen hau egindako azterlanaren laburpena da eta bertsio osoa Beazen web-orrialdean dago eskuragarri.
Bilbon, 2013an.
2. Industria diseinua
¶10
2. Industria diseinua Diseinua ezinbesteko tresna da enpresek gaur egungo merkatu globalean lehiatu, berritu eta berezitu ahal dezaten. Horri buruz hainbat uste, interpretazio eta deskribapen daude, baina International Council of Societies of Industrial Design-ek (ICSID) honelaxe azaltzen du diziplina:
« Diseinua sormen-ekintza da eta haren helburua objektu, prozesu, zerbitzu eta sistemen hainbat arlotako nolakotasunak bizi-zikloetan ezartzea da. Beraz, diseinua teknologien gizatiartze berritzailearen faktore nagusia eta kultura eta ekonomien arteko trukerako faktore giltzarria da » Azaltzen duenez, diseinatzearen helburua azpiegitura, antolaera, funtzio, adierazpen eta ekonomia erlazioak aurkitzea eta ebaluatzea da, hurrengook lortzeko: ˭˭ Jasangarritasun globala eta ingurumenaren babesa handitzea (munduko etika). ˭˭ Mozkinak eta askatasuna ematea giza erkidego osoarentzat, bai banaka zein kolektiboki. ˭˭ Azken erabiltzaileak, ekoizleak eta merkatuko protagonistak aintzat hartzea (etika soziala). ˭˭ Kultura dibertsitatea bultzatzea munduko globalizazioa izan arren (etika kulturala). ˭˭ Produktu, zerbitzu eta sistemei beren konplexutasun egokiarekin bat datozen (estetika) adierazpen-eiteak (semiologia) ematea.
Horrela, diseinuaren garrantzia bizitzaren hainbat arlotan dituen inplikazio handietan datza: DISEINUA Komunikazioen diseinua Moda eta ehungintzako diseinua Barrualde eta erakusketen diseinua
GIZARTE ETA KULTURA IKUSPEGIA
IKUSPEGI MAKROEKONOMIKOA
Diseinu digitala eta multimedia Zerbitzu eta sistemen diseinua Produktu eta industria diseinua
IKUSPEGI MIKROEKONOMIKOA
Aukerak sortzen dituen eta gizarte integrazioa errazten duen elementua da. Esportazioak handitzeko funtsezko estrategia ekonomikoa da. Nazioartean eraginkortasuna eta lehiakortasuna sortzeko tresna eta Herriaren marka sortzeko bereizgarria da. Negozioak hobetzeko lagungarria da, mozkinak sortuz eta salmentak eta merkatuko posizionamendua handituz. Lanpostuak eta negozio aukerak sortzen ditu. Lehiakideetatik bereizteko funtsezko faktorea. Bezeroak pozik egon daitezen lagungarria da.
¶11
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Produktu fisikoari zuzenduta
Produktuari zuzenduta zentzu zabalean Faktore anitzeko nolakotasunak ezartzen ditu
Haren funtzio nagusiak ezartzen ditu
Industria Diseinuaren kontzeptu tradizionala
Bizi-ziklo osoa kontuan hartzen du
Industria diseinuaren gaur egungo kontzeptua
Industrian produktu bati eitea emateko prozesuan hainbat arlotan esku hartzen duten faktore guztiak koordinatzeko, lotzeko eta bateratzeko elementu legez hartu izan da beti, gizarte jakin baten ekoizpen baldintzen barruan1, hau da, diziplina anitzeko prozesua da eta ekoizpen prozesuaren etapa bakoitzean dago, hasieratik merkaturatu arte, eta teknologia, ingeniaritza, ergonomia, ekoizpen eta estetikari dagozkion alderdiak barru-hartzen ditu. Hala ere, kontzepzio hau bilakatu egin da urteen buruan eta “industria diseinua”ren kontzeptua planteamendu holistiko batera zabaldu da. Industria diseinuaren jarduerak gaur egun zerbitzu-ezaugarri berrietara bideratzen dira, produktu eta zerbitzuen ikuspegi global honi erantzuteko.
Industria diseinuaren oraingo ezaugarriak profesionalen zerbitzuetan
Diseinua estrategian Zerbitzuen diseinua
Elkarreragindiseinua Elkarsorkuntza
Design Thinking
1
Iturria: Iváñez Gimeno, J.M. La gestión del diseño en la empresa. McGraw-Hill, Madril, 2000. 2. or.
Produktuen diseinua
3. Industria diseinua Bizkaian
¶14
3. Industria diseinua Bizkaian 3.1. Ekonomiaren testuingurua EAEn
Azalera: 7.234 km² Biztanleriaren dentsitatea:
EAEren ezaugarri nagusia industria kopuru handia eta Europako eskualderik aberatsenetakoa izatea da. Enpresen %53 merkataritza, eraikuntza eta lanbide jardueretakoak dira. Enpleguari dagokionez, mantendu egiten dira merkataritza (%15,55) eta eraikuntza (%9,66), baina lanpostu gehien sortzen duena fabrikazioa da (%31,47). Enpresentzako zerbitzuak eta merkataritza, %20 eta %12 hurrenez hurren, euskal ekonomiari BPG gehien ematen dioten jarduerak dira, ondoren eraikuntza datorrela (%16).
301,99 bizt./km² 2.169.038 biztanle. %48,86 Gizonezkoak.
BPGren banaketa jarduera-sektoreen arabera
%51,14% Emakumezkoak. Hiriburua: Gasteiz.
%67 Zerbitzuak 67% Servicios
BPG nominala (milioiak): 64.464 €
%32 Industria 32% Industria
Langabezia tasa: %11,2
%1 Nekazaritza 1% Agricultura
Merkataritza balantza (milioiak): 3.649 € Berrikuntza globalaten adierazlea: 45 BPGren banaketa sektoreen arabera : %32 Industria. %67 Zerbitzuak. %1 Nekazaritza. 29.988 € BPG per capita. 171.345 empresa 2010ean. Enpresen %50 eraikuntza, lanbide jarduera eta merkataritza arloetan biltzen dira.
Enpleguaren banaketa jarduera-adarraren arabera EAEn (milaka pertsona) Beste zerbitzu batzuk Arte eta aisialdiko jarduerak
%2,47 %1,25 Administrazio publikoa eta defentsa; derrigorrezko gizarte segurantza %8,12 Osasuna eta gizarte zerbitzuak %6,89 Hezkuntza %3,97 Administrazio eta zerbitzu jarduerak %6,62 Jarduera profesional, tekniko eta zientziakoak %6,46 Higiezinen jarduerak %0,81 Finantza eta aseguru jarduerak %2,52 Informazioa eta komunikazioa %2,58 Ostalaritza %5,62 Garraioa %5,07 Uraren tratamendua %0,65 Merkataritza %15,55 Elektrizitatea, gasa, lurruna eta aire girotua %0,26 Fabrikazioa %21,47 Meagintza eta erauzketa %0,06 Eraikuntza %9,66
Âś15
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Enpresen banaketa jarduera-adarraren arabera EAEn
Beste zerbitzu batzuk %5,46 Arte eta aisialdiko jarduerak %1,8 Administrazio publikoa %0,26 Osasuna eta gizarte zerbitzuak %4,35 Hezkuntza %2,14 Administrazio eta zerbitzu jarduerak %4,02 Jarduera profesional, tekniko eta zientziakoak %12,15 Higiezinen jarduerak %3,2 Finantza eta aseguru jarduerak %1,63 Informazioa eta komunikazioa %1,77 Ostalaritza %8,08 Garraioa %7,12 Uraren tratamendua %0,14 Merkataritza %23,18 Elektrizitatea, gasa, lurruna eta aire girotua %0,1 Fabrikazioa %7,84 Meagintza eta erauzketa %0,02 Eraikuntza %16,73
Ekarpena BPGri jarduera-adarraren arabera EAEn Administrazio publikoa eta defentsa; derrigorrezko gizarte segurantza %4,75 Osasuna eta gizarte zerbitzuak %5,65 Hezkuntza %4,68 Administrazio eta zerbitzu jarduerak %19,89 Jarduera profesional, tekniko eta zientziakoak %2,85 Finantza eta aseguru jarduerak %7,08 Ostalaritza %4,27 Garraioa %8,33 Merkataritza %11,66 Elektrizitatea, gasa, lurruna eta aire girotua %3,51 Fabrikazioa %16,34 Meagintza eta erauzketa %0,15 Eraikuntza %8,94 Nekazaritza %1,33
Iturria: Eustat, eskuragarri dauden azken datuak (2010). Oharra: Enpresen sailkapena jarduera-adarren arabera eskuragarri dagoen informazioan oinarrituta egin da eta A31 kodeen arabera.
3.2. Industria diseinuaren sektorera hurbiltzea. Eskaintzaren azterketa 3.2.1. Enpresen kokapena 2009. urtean Euskadi bosgarrena zen garrantziari dagokionez aholkularitza, aholkularitza espezializatu eta diseinu espezializatuaren jardueretan lan egiten duten enpresen arabera. 2010ean gaurkotutako informazioaren arabera, erregistratutako 1329 enpresetatik %63 Bizkaian daude kokatuta; %23 Gipuzkoan eta gainerako %14a Araban. Beraz, Bizkaian biltzen da geografikoki eskaintza gai honetan. 2009an Bizkaia espainiar Estatuko laugarren probintzia zen garrantzi-ordenaren arabera enpresa-kopurua kontuan hartuta.
Âś16
Kudeaketa-aholkularitzaren jardueretan euskal enpresen %46,65 biltzen dira eta diseinu espezializatuaren jarduerak gutxi gorabehera %5era mugatzen dira, bai EAE osoan zein Bizkaian. Bizkaia Autonomia Erkidego osoan honelako enpresa kopuru handiena biltzen duen herrialdea da (%53,52). Honek esan nahi du itxuraz Bizkaiko Lurralde Historikoan Industria Diseinuko enpresa berezituen kopururik handiena biltzen dela.
Enpresen banaketa TH eta CNAEren arabera 900
38
800 700 600
7410 Diseinu berezituko jarduerak.
394
500
7112 Ingeniaritzako zerbitzu teknikoak eta aholkularitza teknikoari lotutako bestelako jarduerak .
400
23
300 200 100
10
83
148
398
7022 Enpresa kudeaketa aholkularitza.
96 139
0
Araba
Gipuzkoa
Bizkaia
7410
%
7022
%
7112
%
GUZTIRA
%
Katalunia
370
%29,16
1.734
%33,17
1.419
%19,34
3.523
%25,46
Madril
300
%23,64
2.197
%42,03
1.549
%21,11
4.046
%29,24
Valentziako Erkidegoa
153
%12,06
534
%10,22
774
%10,55
1.461
%10,56
Andaluzia
95
%7,49
533
%10,20
739
%10,07
1.367
%9,88
Euskadi
63
%4,96
483
%9,24
515
%7,02
1.061
%7,67
Galizia
49
%3,86
385
%7,37
543
%7,40
977
%7,06
Gainerako Autonomia Erkidegoak
239
%18,83
1.230
%23,53
1.800
%24,53
3269
%23,63
7410
%
7022
%
7112
%
GUZTIRA
%
Bartzelona
318
%25,06
1.523
%29,14
1093
%14,89
2.934
%21,21
Madril
%29,24
300
%23,64
2.197
%42,03
1549
%21,11
4.046
Valentzia
92
%7,25
336
%6,43
492
%6,70
920
%6,65
Bizkaia
34
%2,68
310
%5,93
329
%4,48
673
%4,86
Gainerako probintziak
525
%41,37
861
%16,47
3876
%52,81
5.262
%38,03
Guztira
1.269
5.227
7.339
13.835
Iturria: Txosten sektorialak 7410, 7022, 7112, Informa, 2012. (2009ko datuak)
3.2.2. Sektoreko enpresen tamaina Sektore hau oso atomizatuta dago eta bertan EAEko enpresa gehienek ez daukate langile enplegaturik edota 1 eta 5 langile artean dauzkate. Hala eta guztiz ere, SABIren datuen arabera, EAEn guztira 27.368 laguni ematen die lana.
¶17
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Azterlanean parte hartu duten enpresen artean batez besteko tamaina 4,87 langilekoa da. Aztertu diren enpresen pisu ekonomikoari dagokionez, jarduera hauek gutxi gora behera 6.034.179.000 €ko fakturazio orokorra sortzen dute, gehienbat aholkularitza tekniko enpresetatik datorrena (3.772.687.000 €) eta, gainera, hauexek dira EAEn batez besteko fakturazio-kopuru handienak lortzen dituztenak (4.282.030 €). Hiru CNAEen batez besteko fakturazioa 3.592.560 €-koa den bitartean, diseinu berezituko enpresen (7410) batez besteko salmenta-zifra EAEn apalxeagoa da (347.000 €) eta hori bat dator parte hartzen duten enpresen batez bestekoarekin (294.750 €). Joera orokorrari loturik, Bizkaian biltzen dira CNAE guztietako lanpostu eta salmenta-zifra nagusiak. Lanpostua daukaten 21.039 pertsonek 5.246.644.000 €-ko fakturazioa sortzen dute, hau da, 249.380 euro batez beste enplegatutako pertsona bakoitzeko, hiru lurraldeen artean emankorrena izanik.
CNAE
Lanpostuak Bizk.
Guztira EAE
%
Salmenta-zifra Bizk
Guztira
%
7022
5.934
9.896
%59,96
1.871.865.000 €
2.236.707.000 €
%83,69
7112
15.013
17.272
%86,92
7410
92
200
%46,00
24.785.000 €
%53,20
Guztira
21.039
27.368
%76,87
3.361.594.000 € 13.185.000 €
5.246.644.000 €
3.772.687.000 € 6.034.179.000 €
%89,10 %86,95
Oharra: Balantze Iberikoen Sistemaren datutegitik aterata aztergai izan diren CNAEetan oinarrituta. “Salmenta Zifraren Zenbateko garbia. Milaka euro, Azken urtea” informazioa osatzen dute (2008 eta 2010 bitarteko datuak dira) enpresa bakoitzarentzat dauden azken datuen arabera. EAEko 1329 enpresaren datuak dira.
Enpresen banaketa langile kopuruaren arabera EAEn De 100 100 eta a 199 99 asalariados soldatapeko artean
%0,07
50 eta 99asalariados soldatapeko artean De 50 a 99
%0,28
20 eta 49asalariados soldatapeko artean De 20 a 49
%1,1
10 eta 19asalariados soldatapeko artean De 10 a 19
%4,01
6 9 asalariados soldatapeko artean Deeta 6a9
%3,59
3 5 asalariados soldatapeko artean Deeta 3a5
%8,91
1 2 asalariados soldatapeko artean Deeta 1a2
%35,57
Soldatapekorik gabe Sin asalariados
%46,48
Iturria: INE 2011
Enpresen batez besteko langileak TH eta CNAEren arabera
3,07 47,06
Bizkaia
3,81
Gipuzkoa
7,86
Araba
15,86
2,80
0,00 10,00 20,00 30,00 40,00 50,00
Iturria: Merkataritza Erregistroa 2010
7410 Diseinu berezituko jarduerak. 7112 Ingeniaritzako zerbitzu teknikoak eta aholkularitza teknikoari lotutako bestelako jarduerak. 7022 Enpresa kudeaketa aholkularitza.
¶18
Batez besteko fakturazioa langileko TH eta CNAEren arabera
7022
7112
7410
Guztira
315.000 €
223.910 €
143.320 €
249.380 €
Gipuzkoa
63.000 €
140.150 €
102.810 €
82.250 €
Guztira
199.020 €
Bizkaia Araba
218.000 €
217.000 €
120.540 €
193.530 €
122.220 €
215.810 €
Iturria: Merkataritza Erregistroa
3.2.3. Lantaldeen ezaugarriak Lagineko2 eragileek eskaini duten informazioan oinarrituta, honako profil profesionalak identifikatu dira, kopuruaren arabera sailkatuta: ˭˭ Ingeniaritzako lizentziatura, kasu batzuetan Industria Diseinu eta Produktuen Garapen lizentziatura. ˭˭ Arkitekturako lizentziatura. ˭˭ Arte Ederretako lizentziatura. ˭˭ Enpresa Zientzietako lizentziatura. ˭˭ Arkitektura teknikoa. ˭˭ Dekorazioa eta interiorismoa. ˭˭ Antropologiako lizentziatura. Parte hartu duten enpresetako pertsona arduradunen profila batez ere teknikoa da, ez enpresakoa. Aztertu diren diseinu-bulegoen batez besteko esperientzia 14,7 urtekoa da Industria Diseinuaren arloan eta horrek esan nahi du EAEn diziplinak heldutasun maila nabarmena duela. Zehazkiago, Bizkaiko bulegoek batez beste 14,06 urte dituzte, eta 7 bulego/profesionalek 20 urteko esperientzia gainditzen dute.
3.2.4. Zerbitzuen espezializazioa sektoreen arabera Galdekatuak izan diren eragile gehienek batera egiten dituzte produktuen diseinua, batez ere Habitat (etxea, contract eta bulegoa) eta Etxetresna elektriko, etxetresna txiki eta tresneria sektoreetan; eta elektronika, telekomunikazio eta instalazioen diseinu, eta hiri eta museo hornikuntza. Gehienak nahiko espezializatuta daude bizpahiru sektoretan. 2
Azterlana amaitu zenean eskuragarri zeuden datuen arabera.
Âś19
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Sektorialki espezializatuago dauden bulegoetan ez da espezializatzeko estrategiarik egon; prozesua hautaketa “natural�arengatik egin da eta, eskaintzak espezializazioa baloratzen duenez, berrelikatu egin da. Gehienak DZren lehenengo promozioetan trebatutako bulegoak dira hauek. Bulego modernoagoetan dibertsifikazio sektoriala zenbait bezerorekin izandako esklusibotasun-harremanaren ondorio da eta dibertsifikazio hori ezinbestekoa gertatzen da.
Industria Diseinuaren eskaintza espezializazioa sektoreen arabera EAEn 15
12 Packaging Keramika 9
Medikuntza, kirurgia eta osasuna Aisialdia eta kirola Instalazioak, erakusketak eta ekipamendua (hirikoa barne)
6
Makineria, makina-erreminta eta burdingaiak Garraioa (itsasontzi eta trenbideak barne)
3
11 6 11 11 5
7 15 6
1
0
Elektronika eta telekomunikazioak
5
Etxetresna elektrikoak, etxetresna txikiak eta sukaldeko tresneria Automozioa Habitat eta argiztapena
0
Iturria: Galdekatutako enpresek emandako informazioa.
3.2.5. . Espezializazioa zerbitzu moten arabera Galdekatuak izan diren enpresa eta profesional gehienek Produktuen Diseinu zerbitzuak ematen dituzte eta markaren edo erakundearen irudia edo produktuaren komunikazioa ezartzen esku-hartzen dute, batzuetan berariazko zerbitzua emanez eta beste batzuetan zerbitzu nagusia den Produktuen Diseinurako orientabide osagarri legez. Sektore honetan bilakaera gertatzen ari dela ohartzen da, krisialdi ekonomikoaren oraingo testuinguruan lehiakorra izateko zerbitzu eskaintza dibertsifikatzen baitu.
Industria diseinu eskaintzaren espezializazioa EAEn zerbitzu moten arabera 25
20 Irudiaren diseinua eta komunikazioa Trebakuntza 15
Produktuen egokitzapena Prozesuen diseinua Produktuen diseinu/birdiseinua
10
Osagaien diseinu/birdiseinua Zerbitzuen diseinua
5
3
0
Iturria: Galdekatutako enpresek emandako informazioa.
13
6
1
25
1
6
2
15
Diseinu aholkularitza eta estrategia Merkatu azterketak
¶20
3.2.6. Lehia Lehia deskribatzeko izan daitezkeen aldagarriak:
Merkatuaren eremu geografikoa: ˭˭ Tokiko merkatuan lehiakideak tokikoak dira. ˭˭ Merkatu nazionalean lehiakideak nazionalak dira. ˭˭ Nazioartean lehia globala da.
Merkatuaren tamaina-eremua: ˭˭ Tamaina handieneko enpresek bertoko, nazioko zein nazioarteko hornitzaileengana jotzen dute. ˭˭ Tamaina txikiko enpresek tokiko hornitzailearengana jo ohi dute. ˭˭ Tamaina ertaineko atzerriko enpresek batzuetan euskal hornitzaileengana jotzen dute.
Merkatuaren sektore-eremua: ˭˭ Habitataren (batez ere etxean eta gutxiago contract eta bulegoan) eta argiztapenaren sektorean lehia diseinugileen ospearen inguruan osatzen da eta, horrenbestez, lantalde teknikoen ahalmenak baino gehiago garrantzitsuena diseinugile ezagun bat izateak dakarren marka-irudia da. Horregatik, lehia bulego eta diseinugile jakin batzuetan biltzen da; oro har Europan Italiakoak eta espainiar Estatuan Kataluniakoak izan ohi direlarik. ˭˭ Etxetresna txikiei dagokienez, bertoko enpresek gama zuriko produktuak erosteko joera dutenez, ekoizten dituzten enpresek beraiek negoziaketan nolakotzea sartzen dute, bezeroari aukeratzeko hainbat diseinu eskainiz. Hori dela-eta lehia azpi-sektore honetan deslokalizatuta dauden enpresa ekoizleetan bertan ere dago. ˭˭ Gainerako sektoreetan lehia batez ere espezializazio eta esperientzian oinarritzen da; hori dela-eta euskal enpresa batzuek beren zerbitzuak nazioarteratu dituzte eta merkatu globaletan lehiatzen dira.
Âś21
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
3.3. Eskaintzaren erradiografia
1- 5 langile bitartean Lan-taldeak batez ere Ingeniaritzan trebatuak
Bizkaikoa
15 urteko
7112 Ingeniaritzako zerbitzu teknikoak eta aholkularitza teknikoari lotutako bestelako jarduerak
esperientzia
Oraingo zorroa mantentzea
CNAE ohikoenak
Aurreikusitako bilakaera
7410 Diseinu
Zerbitzu berrien garapena (design thinking, zerbitzuen
berezituko jarduerak
diseinua, etab.)
Zorroaren osaera
FacturaciĂłn
Enpresa mota
media de
Eskainitako
las empresas
zerbitzuak
participantes 294.750,00 â‚Ź Salmenta tokiko Espezializazio sektoreak
merkatuari Produktuen diseinua
Irudi eta Elektronika eta
Instalazio eta
telekomunikazioak
ekipamenduak
komunikazioaren Diseinu aholkularitza eta estrategia
Etxetresna Habitat eta argiztapena
elektrikoak, etxetresna txikiak eta sukaldeko tresneria
diseinua
¶22
3.4. Eskaintzaren azterketaren ondorioak Hona hemen atera diren ondorio nagusiak: ˭˭ Enpresen kontzentrazio handia Bizkaiko Lurralde Historikoan, nahiz eta ohartzen denez eskaintza handitzen ari den Gipuzkoa aldean, enpresa berrikuntza eta zerbitzuan gaitasun handiekin. ˭˭ 1 eta 5 langile bitartean eta batez beste 15 urteko esperientzia. ˭˭ Lantaldeak batez ere diseinu ingeniaritzako goi mailako ikasketetan trebatuta daude eta beharrezkotzat jotzen dute atzerrian trebakuntza osagarria jasotzea. ˭˭ Sektorialki ez daudela espezializatuta adierazi dute eta beren lana garatzeko hainbat sektoretako jakintza behar dela diote. ˭˭ Enpresek diotenaren arabera esperientzia gehien sektoreotan dute: habitat eta argiztapena, instalazio eta ekipamenduak, elektronika eta telekomunikazioak, eta etxetresna elektrikoak, etxetresna txikiak eta sukaldeko tresneria. ˭˭ Zerbitzuen salmenta batez ere bertoko merkatuan da. ˭˭ Fidelizatutako bezeroekin harreman sektorial esklusiboak izateko joera. ˭˭ Aurreikusitako bilakaera: katalogoaren dibertsifikazioa estrategiaren diseinua, antolakundeen eraldaketen diseinua, zerbitzuen diseinua eta abarrak baliatuz.
Âś23
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
¶24
3.5. Eskariaren azterketa Habitat eta argiztapena
1. Balioa 2. Oraingo erosketa 3. Etorkizuneko erosketa
Habitat eta argiztapena
Diseinuaren ikuspegi nagusia
Erosteko erabakia
Industria diseinu tradizionalaren zerbitzuak
Eskatzen diren zerbitzuen tipologia
1
2
Eskaintza egiten dutenen aukera
Integrazio maila
Bezeroaren fidelizazio maila
Tokiko eskaintzaren estaldura maila
Kokapena
Lehiakideak Eremu profesionala
3
1
2
Etxetresna elektrikoak, eta sukaldeko tresneria
3
1
2
3
Elektronika eta telekomunikazioak
1
2
3
•Estetikoa
•Teknikoa •Teknologikoa
•Teknikoa •Teknologikoa •Estetikoa
•Teknikoa •Teknologikoa •Estetikoa
•Gerentzia •Ekoizpen sail teknikoa •Diseinu I+G arduraduna
•Ekoizpen Saila •I+G Saila
•Gerentzia •Ekoizpen saila – Produktu arduraduna – Bulego teknikoa
•Ekoizpen sail teknikoa
•Produktuen diseinua •Osagaien diseinua •Produktuen egokitzapena •Prozesuen diseinua
•Produktuen diseinua •Prozesuen diseinua •Osagaien diseinua
•Produktuen diseinua •Osagaien diseinua •Produktuen egokitzapena
•Produktuen diseinua •Osagaien diseinua •Produktuen egokitzapena
•Diseinu aholkularitza
•Design Thinking •Merkatu azterketak
1.Ospea 2.Sektorearen ezagutza 3.Enpresaren ezagutza 4.Tamaina
1.Sektorearen ezagutza 2.Kalitatea 3.Salneurria 4.Ospea 5.Enpresaren ezagutza
1.Sektorearen ezagutza 2.Kalitatea 3.Salneurria 4.Enpresaren ezagutza 5.Ospea
1.Sektorearen ezagutza 2.Enpresaren ezagutza 3.Hurbiltasuna 4.Salneurria 5.Ospea
•Kanpokoa
•Barrukoa
•Mistoa
•Barrukoa
•Ertaina
•Baxua
•Baxua
•Baxua
•Baxua
•Baxua
•Ertaina
•Baxua
•Katalunia (Bartzelona) •Nazioartekoa
•Eskualdekoak
•Nazioartekoa
•Eskualdekoak
•Arkitektura
•Ingeniaritzak •Unibertsitateak / Teknologia zentroak
•Fabrikatzaileak •Ingeniaritzak
•Industria diseinugileak •Marketing eta komunikazioa enpresak •Unibertsitateak / Teknologia zentroak
Diseinu zerbitzu osagarriak
Balio-irizpideak
Automozioa
•Merkatu azterketak •Diseinu aholkularitza •Diseinu trebakuntza
¶25
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Garraio eta logistika
1
2
Makineria, makinaerreminta eta burdingaiak
3
1
2
Instalazioak, erakusketak eta hiri ekipamendua
3
1
2
Aisialdi. Jostailuak eta kirola
3
1
2
Energia
3
1
2
3
•Teknikoa •Estetikoa
•Teknikoa •Teknologikoa •Estetikoa
•Estetikoa
•Teknikoa •Teknologikoa •Estetikoa
•Teknikoa •Teknologikoa
•Diseinu I+G arduraduna
•Merkataritza arduraduna
•Gerentzia
•Merkataritza arduraduna
•Gerentzia •Ekoizpen saila – Produktu arduraduna – Bulego teknikoa
•Produktuen diseinua •Osagaien diseinua •Produktuen egokitzapena •Prozesuen diseinua
•Produktuen diseinua •Osagaien diseinua •Prozesuen diseinua •Produktuen egokitzapena
•Diseinu aholkularitza •Produktuen diseinua
•Produktuen diseinua •Produktuen egokitzapena
•Produktuen diseinua •Osagaien diseinua
•Merkatu azterketak
•Merkatu azterketak
•Markaren diseinua
•Markaren diseinua
1.Experiencia multisectorial 2.Hurbiltasuna 3.Enpresaren ezagutza 4.Tamaina 5.Sektorearen ezagutza
1.Enpresaren ezagutza 2.Sektorearen ezagutza 3.Hurbiltasuna 4.Salneurria 5.Hainbat sektoretako esperientzia
1.Hurbiltasuna 2.Sektorearen ezagutza 3.Salneurria 4.Enpresaren ezagutza
1.Salneurria 2.Sektorearen ezagutza 3.Tamaina
1.Sektorearen ezagutza 2.Enpresaren ezagutza 3.Hurbiltasuna 4.Esperientzia sektore askotan 5.Salneurria
•Mistoa
•Barrukoa
•Mistoa
•Kanpokoa
•Barrukoa
•Baxua
•Altua
•Altua
•Baxua
•Baxua
•Baxua
•Ertaina
•Ertaina
•Ertaina
•Baxua
•Europakoa eta tokikoa
•Eskualdekoak (erakusketa eta markaren diseinuarentzat)
•Tokikoa eta eskualdekoa
•Eskualdekoa, nazionala, nazioartekoa
•Nazioartekoa
•Ingeniaritzak
•Marketing eta komunikazio enpresak •Ingeniaritzak
•Stand, gune eta erakusketen diseinu enpresak •Arkitektura bulegoak
•Fabrikatzaileak
•Ingeniaritzak •Unibertsitateak / Teknologia zentroak
¶26
3.6. Eskariaren azterketaren ondorioak Hona hemen atera diren ondorio nagusiak: ˭˭ Industria diseinu tradizionalaren ikuspegi estetiko-funtzionalaren nagusitasuna. ˭˭ Azken produktuari lotua, helburua bezero/erabiltzaileek kontsumitzea izanik. ˭˭ Eskaintzaren eta gaitasunen ezagutza exkaxa. Dena dela, horrek ez du esan nahi hornitzaileak atzerrian bilatu behar direnik eta, beraz, zerbitzuak gehienbat tokian erosten dira. ˭˭ Diseinuari lotutako hornitzaile-taldea sektorialki dibertsifikatuta. Industria diseinuko sektoreari berari erosteaz gain, zerbitzuak erosten zaizkie ingeniaritza-bulegoei, arkitektura eta marketing bulegoei eta beren produktu eskaintzan diseinua txertatzen duten fabrikatzaileei beraiei ere erosten zaizkie. ˭˭ Zerbitzu espezializatu eta hurbiltzat hartzen dute: sektorearen ezagutza eta hurbiltasuna hornitzailea aukeratzeko funtsezko irizpidea da. ˭˭ Diseinuaren sartze-maila ezberdinak balio-katea sektorialetan, nahiz eta oro har helburuko bezero-erabiltzaileengandik hurbilen dauden azken kate-mailetan kokatu ohi diren.
Produktuei lotutako diseinu motak
TEKNOLOGIKOA
TEKNIKOA
ESTETIKOA
TEKNOLOGIA ZENTROAK ETA UNIBERTSITATEAK
INGENIARITZABULEGOAK
INDUSTRIA DISEINUGILEAK
Diseinua garatzen duten eragileak
Ohartu denez, oro har, eskaintzak zenbait diseinu tipologia identifikatzen ditu industriari eta bere produktuei lotuta; besteak beste: ˭˭ Diseinu mota hauek fabrikatzaileak berak txertatu ohi ditu eta, batzuetan, I+G+B zentroak sortuz estaltzen ditu berak. ˭˭ Teknologia diseinurako eskaerek ezagutza berezi handia eta I+G+bn inbertitzeko ahalmena behar dute. Normalean enpresatik kanpo garatzen dira. ˭˭ Diseinu teknikoaren funtzioek dagokion produktu/osagaian espezializazio handia behar dute. Normalean enpresa barruan egiten dira eta, azpikontratatzen badira, enpresen dimentsionatze malgua erabiliz lagungarri gisa erabiltzeko edo lan prozesuen eraginkortasuna hobetzeko izaten da. ˭˭ Produktuaren funtzionaltasunaren nolabaiteko osagaia duten diseinu estetikoaren funtzioak
¶27
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
(ergonomia, irisgarritasuna, mugikortasuna, erabilgarritasuna, ekodiseinua, etab.) Euskadin identifikatu den industria diseinu eskaintzari lotutakoak dira. Funtzio hauen azpikontratazio maila aldatu egiten da sektoreen artean eta barruan, enpresen sentiberatasunaren arabera. Diseinu mota hau hornitzeari dagokionez bi joera ezberdin nabarmen daitezke: ˍˍ Sektore batzuetan diseinu estetiko-funtzionala produktuak bereizteko faktorea da eta normalean kanpoko hornitzaileak dauzkate. (Habitat eta argiztapena, instalazioak, erakusketak eta hiri ekipamendua). ˍˍ Beste sektore batzuetan tipologia hau ez da produktuak bereizteko faktorea eta tekniko edo teknologikoaren osagarria izaten da; batzuetan industria diseinugileak kontratatzen dituzte, baina diseinu teknikoarekin bateratu ohi dute beste batzuetan, barruko jarduera legez edo kanpora ateraz edo produktua fabrikatzean. (Automozioa, etxetresna elektrikoak, etxetresna txikiak eta sukaldeko tresneria; elektronika, informatika eta telekomunikazioak; garraio eta logistika, makinaerreminta, aisialdia, jostailuak eta kirola: eta energia). Parametro hauen arabera, azterlaneko sektoreak sailkatu dira, haien tipologiaren arabera industria diseinuaren ulertze eta posizionamenduari buruz ikuspegi orokorra emanez:
Sektore tekniko-teknologikoak Tipologia honetako sektoreak: ˭˭ Automozioa ˭˭ Elektronika, informatika eta telekomunikazioak ˭˭ Energia ˭˭ Garraio eta logistika ˭˭ Etxetresna elektrikoak, etxetresna txikiak eta sukaldeko tresneria ˭˭ Makineria, makina-erreminta eta burdingaiak ˭˭ Aisialdia, jostailuak eta kirolak
Sektore hauek sentikorxeago agertzen dira diseinu estetiko-funtzionalak beren produktuei ematen dien balioari dagokionez eta, nahiz eta maila ezberdina izan, gaur egun beren produktuetan txertatzen dute eta honelako zerbitzuen eskaria handitu egingo dela aurreikusten dute.
Erosteko faktoreak ˭˭ Sektorearen ezagutza: bere produktuen teknikotasun handia dela-eta, gehien baloratzen den faktorea sektorearen ezagutza espezializatua eta haren joerak eta berrikuntzak dira. ˭˭ Enpresaren ezagutza: honek ere teknikotasun handia duenez, enpresaren, haren produktuen eta prozesuen ezagutza zehatza balio kritikoa da, batez ere proiektuen denbora murrizteko. ˭˭ Hurbiltasuna: etengabeko kontaktua eta enpresa zehatz-mehatz ezagutzea behar duten zerbitzuak direnez eta harremanak epe luzera ezartzen direnez, hurbiltasuna asko baloratzen dute sektore hauek eta diseinugileak partner edo laguntzaile legez hartzen dira hornitzaile
¶28
legez bainoago. Aurreko faktoreekin konbinatuta egon behar duen arren berez ez da faktore bereizgarria.
Euskal diseinu enpresen gaur egungo egoera ˭˭ Sektoreen ezagutza: industria diseinuko euskal enpresa gutxi dira ezagunak sektorearen ezagutza espezifikoarengatik. ˭˭ Enpresaren ezagutza: sektorialki errekonozituen dauden industria diseinuko euskal enpresek lankidetzarako harreman egonkorrak ezartzen dituzte eta bezeroak fidelizatzen dituzte, baina eskaintza mugatua da eta, horrenbestez, merkatuaren ezagutza ere bai. ˭˭ Hurbiltasuna: hurbiltasuna handia da, nahiz eta aurreko faktoreekin konbinatzean pisu espezifikoa galtzen duen eta kokatzeko ez da balio autonomoa, osagarria ezik.
Sektore estetiko-funtzionalak Tipologia honen barruan dauden sektoreak ˭˭ Habitat eta argiztapena ˭˭ Instalazio, erakusketak eta hiri ekipamendua
Erosteko faktoreak ˭˭ Ospea/ Sektorearen ezagutza: produktuen diseinugilearen errekonozimendu eta ospeak sektorearen ezagutza eta haren bilakaerari lotua egon behar dute. Sektoreak berak faktore hau bultzatzen du, diseinugilearen izena bere produktuei marka emateko erabiliz. ˭˭ Hurbiltasuna: aurrekoaren balio osagarria da eta pisu galtzen du aurrekoren balioa handitu ahala.
Diseinuaren euskal enpresen gaur egungo posizionamendua ˭˭ Ospea/ ezagutza sektoriala: industria diseinuko euskal enpresa gutxi daude errekonozituta beren ezagutza sektorialarengatik eta are gutxiago Habitat eta Argiztapenaren sektorean, hor ez baitago nazioarteko ospea duen diseinu enpresarik. ˭˭ Hurbiltasuna: hurbiltasun handia dago eta horren ondorioz lankidetza puntualak daude Habitat eta Argiztapenaren sektorean, eta egonkorxeagoak hiri altzarien sektorean, hor sektorea errazago sartzen baita.
¶29
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
3.7. Azterketaren ondorio orokorrak ˭˭ Zerbitzu espezializatu eta hurbiltzat hartzea. ˭˭ Fidelizazio handia bezero eta hornitzaileen artean. ˭˭ Eskariaren ezagutza eta sentikortasun exkaxa diseinuak ematen dituen onurei buruz. ˭˭ Eskaintza eta eskaria ez datoz bat zerbitzua emateko espezializazio sektoriala izan beharrari dagokionez. ˭˭ Diseinu zerbitzuak azpikontratatzeko erakundeen laguntza apala.
4. Lehiakortasunerako metodologia
¶32
4. Lehiakortasunerako diagnostikoa 4.1. Azterketaren metodologia Marko honen barruan euskal industria diseinuaren lehiakortasuna hobetzeko edozein estrategiak aintzat hartu beharko ditu diseinu hornitzaileen lehiakortasun-posizionamendu ezberdinak, eragin nahi den sektore-motaren arabera. Horregatik, metodologia bat eraiki da lehiakortasuna aztertzeko, bi parametrotan oinarriturik:
1. Sektorearen ezagutza: Eskatzen duten enpresek diseinu hornitzaileen espezializazio tekniko mailari buruz duten pertzepziotzat hartuta.
2. Hurbiltasuna / industria diseinu enpresen ezagutza: Eskatzen duten enpresek diseinu hornitzaileen eta haien ahalmenenei buruz duten ezagutza eta errekonozimendua mailatzat hartuta.
Parametro hauek eskala txiki-handietan neurtu dira eta, beraz, hornitzaile mota bakoitzaren posizionamendutik haien posizionamendua hobetzeko abian jarri behar den estrategia dator, hurrengo logikaren arabera: Sektorearen ezagutza
Baxua
Hurbiltasuna / Ezagutza
Baxua
Garatu behar den estrategia
Espezializatzea: erosteko faktorerik esanguratsuena izanik, espezializazioa honela lor daiteke: ˭˭
Trebakuntza espezifikoa edota ezagutza “on the job”.
˭˭
Teknikoki espezializatuta dauden eragileekiko ituna.
Altua
Baxua
Sustatzea: beharrezko ezagutza sektoriala edukita sustapen-jarduerak hobetu/ areagotu beharko lirateke eskariak hornitzaileen ahalena ezagutu eta errekonozitu dezan.
Altua
Altua
Mantentzea: egoerarik onenean estrategiaren helburua ezagutza gaurkotuari heltzea izango litzateke, industria diseinuaren sektorean sortzen diren harremanetan konfiantza eta bezeroak fidelizatzea behar delako.
Baxua
Altua
Merkatu berri batean sartzea: hornitzailea espezializaziorik gabeko diseinuan duen ahalmenarengatik ezagutzen den kasuetan. Merkatuan sartzeko aukera da, hurrengoak baliatuz: ˭˭
Trebakuntza espezifikoa edota ezagutza “on the job”.
˭˭
Teknikoki espezializatuta dauden eragileekiko ituna.
Âś33
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Altua
Sektorearen ezagutza
Bezeroaren posizionamendu apala
Sustatzea
Oso lehiakorra
Espezializatzea
Merkatu berrian sartu
Orokorra
Baxua
Lehiakortasun gutxikoa
Hurbiltasuna / Industria diseinu enpresak ezagutzea
Baxua
Altua
4.2. Diseinua hornitzen duten enpresen lehiakortasunposizionamendua Ikuspegi honi jarraiki, eskari-enpresek industria diseinu eskaintzari buruz duten pertzepzioa honelaxe azal daiteke:
Diseinu hornitzaileak
Industria diseinuko euskal enpresak Unibertsitateak Teknologia zentroak Ingeniaritza-bulegoak Fabrikatzaileak Arkitektora-bulegoak Atzerriko diseinugile ospetsuak
¶34
Sektore tekniko-teknologikoak
Altua
Sektorearen ezagutza Sektorialki espezializatutako diseinu-bulego batzuen esperientzia.
Ezagutza teknologiko eta teknikoa handia, bai barruan zein enpresaz kanpo. Ahalmenen errekonozimendu handia.
Baxua
Eskaintzaren ahalmenen errekonozimendu apala eskariaren aldetik. Hurbiltasuna / Industria Altua diseinu enpresak ezagutzea
Baxua
Honelako sektoreetan Industria Diseinuaren euskal eskaintzaren posizionamendua hobetzeko beharrezkoa da: ˭˭ Ezagutza sektoriala bultzatzea, produktuei balioa emateko baliagarriak diren espezializazioak eskuratuz lehiakortasun-faktorea dakarten elementuetan: ergonomia, laneko segurtasun eta osasuna, ekodiseinua, erabilgarritasuna. ˭˭ Kateko gainerako kate-mailekin kolaboratzea fabrikatzaileei “giltza eskuan” proiektu integratzaileak eskaintzeko.
Sektore estetiko-funtzionalak
Altua
Sektorearen ezagutza
Zenbait esperientzia puntual produktuen diseinuan sektore hauetan baina bezero fidelizatu gutxi dago.
Sektoreko bilakaeraren eta joeren ezagutza handia. Errekonozimendu eta ospe handia.
Baxua
Esperientzia eta errekonozimendua apala.
Baxua
Hurbiltasuna / Industria Altua diseinu enpresak ezagutzea
¶35
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Honelako sektoreetan Industria Diseinuaren euskal eskaintzaren posizionamendua hobetzeko beharrezkoa da euskal enpresen ikusgarritasuna eta ospea handitzea hurrengoen bidez: ˭˭ Tamaina handitzea. ˭˭ Enpresen arteko itunak ezartzea. ˭˭ Sustatzeko gaitasuna eta irudia hobetzea.
5. Jardunbide alderatuen azterketa
¶38
5. Jardunbide alderatuen azterketa 5.1. Sarrera 5.1.1. Testuingurua Benchmark azterketa honen helburu nagusia industria diseinuaren arloan erreferentziako herrialdeak ikertzea izan da, oro har aztertu ondoren Bizkaian industria diseinuaren sektorea bultzatzeko ondorio interesgarriak atera ahal izateko.
˭˭ Azterketa konparatiboa nazioartean industria diseinuaren arloan erreferentzia diren lau eskualdetan egin da eta aukera hori egiteko honako irizpideok erabili dira: ˍˍ Nazioartean herrialde hauek diseinuaren lider/erreferente bezala errekonozituta egotea. Aukeratu diren herrialde guztiek ibilbide luzea dute diseinuan eta beren diseinu sektorea eta profesionalak beren mugetatik kanpo errekonozituak eta goraipatuak dira. ˍˍ Diseinuaren sektorearen garrantzia herrialdean, pisu ekonomikoari dagokionez eta jarduera ekonomikoaren beste sektore batzuei dagokienez eragiteko izan dezaketen ahalmenari dagokionez. ˍˍ Erakunde Publikoen rola sektorearen bultzagile legez, sektorea bultzatzeko eta dinamizatzeko zenbait formula ezarriz, hori aztertzea Bizkaiko kasuarentzat interesgarria delako. ˭˭ Hona hemen aztertuak izan diren herrialde eta lurraldeak: ˍˍ Erresuma Batua ˍˍ Frantzia ˍˍ Italia ˍˍ Alemania ˭˭ Halaber, EAE aztertzeko beste lau herrialdeetako araubideak erabili dira bere posizionamendua ezarri ahal izateko.
Oharra: aztergai izan diren CNAE guztiak sartu ditugu eta, askotan, CNAE hauetan izena emanda duten enpresen jarduerak ez dauka lotura zuzenik industria diseinuarekin.
¶39
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
5.1.2. Azterketaren fokatzea Aztertutako herrialde lurralde bakoitzaren azterketa hiru multzo handitan egituratzen da:
Herrialde bakoitzaren adierazle nagusiak biltzea, erradiografia baten moduan herrialdearen egoera makroekonomikoaren laburpena agertzeko.
1— Testuinguru sozio-ekonomikoa
Atal honetan sektoreari lotutako eskaintzaren azterketa, haren ezaugarriak barne, eta herrialdearen barruko eskariaren azterketa jasotzen dira.
2— Industria Diseinu sektorearen azterketa
Herrialde bakoitzeko erakunde publikoetatik garatu diren ekimen nagusiak identifikatzea industria diseinuaren sektorea bultzatzeko zenbait arlotan: finantza laguntza, trebakuntza, ekintzailetza, etab.
3— Sektorean egindako jardunbide onak
¶40
5.2. Egindako azterketaren emaitza nagusiak 5.2.1. Eredu sektorialak aztertutako herrialdeetan EAEko enpresek Erresuma Batuko enpresek baino batez besteko fakturazio handiagoa dute; Frantziak eta Alemaniak langile kopuruari dagokionez Erresuma Batuak, Frantziak eta Italiak baino batez besteko langile kopuru handiagoa dute eta sektorearen antzinatasuna Erresuma Batua eta Frantzian duenaren antzerakoa da.
EAE
Industria diseinuaren kontzeptua: ˭˭ Ez dago adostasunik industria diseinuaren kontzepzioari dagokionez. Eskaintza: ˭˭ 352 diseinu enpresa eta 55 industria diseinu enpresa. ˭˭ Guztizko fakturazioa 4.716.000 €-koa da eta batez besteko fakturazioa 294.750 €-koa enpresa bakoitzeko. ˭˭ Batez besteko tamaina 4,89 langile enpresako da. ˭˭ 15 urteko batez besteko esperientzia sektorean. Eskaria: ˭˭ Diseinu-eskaria altzarigintza sektoreko 50 eta 250 langile bitarteko enpresetatik dator.
Erresuma Batua
Industria diseinuaren kontzeptua: ˭˭ Industria diseinua produktuen diseinu bezala definitua. Eskaintza: ˭˭ %2,72ko adierazgarritasuna NACE kodeen arabera. ˭˭ 83.200 diseinu enpresa herrialdean eta horietatik %11k industria diseinu zerbitzuak eskaintzen ditu. ˭˭ 17.850 milioi € fakturatuta guztira, batez besteko diru-sarrera nagusia 120.000 €-koa izanik. ˭˭ Enpresa txikiak, langile 1 eta 4 bitartean. ˭˭ Enpresen batez besteko esperientzia 15 urtetik gorakoa da.
¶41
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Eskaria: ˭˭ Eskaria teknologia produktuen fabrikazio sektorean enplegatutako 50 langiletik beherako enpresetatik dator. ˭˭ Diseinuaren salmenta merkatu nazionalean biltzen da, bezero-zorro zabala dago. Sektorea laguntzeko eta sustatzeko eragileak: ˭˭ Industria diseinuan trebatzeaz eta sentikortzeaz arduratzen dira nagusiki. ˭˭ Erakundeek industria sortzaileen aldeko apustua egiten dute eta bertan dago industria diseinua. Jardunbide onak: ˭˭ Trebakuntza-eskaintza ospetsua, diseinugintzako trebakuntza tailer kopuru handiarekin osatua. ˭˭ Sektorearen sustapen eta sentikortzerako laguntza ekitaldi askoren bitartez.
Alemania
Industria diseinuaren kontzeptua: ˭˭ Industria diseinua kontsumo-ondasunen diseinu (etxetresna elektrikoak, jostailuak, ibilgailuak eta altzariak) eta kapital-ondasunen diseinu (makina-erreminta, aparatu elektronikoak, ekipamendu medikoa eta garraiorako ekipamendua) bezala ulertua. Eskaintza: ˭˭ 35.000 diseinu enpresa, 14.800 industria diseinu enpresa. ˭˭ Guztizko fakturazioa 17.000 milioi €-koa eta batez bestekoa 170.000 € enpresako. ˭˭ Enpresa ertainak, 10 eta 15 langile bitartean batez beste. Eskaria: ˭˭ 500 langiletik gorako enpresa handiak, etxetresna elektriko, garraio, janari eta kosmetika sektorekoak. Sektorea laguntzeko eta sustatzeko eragileak: ˭˭ Sektorea sustatzen duten eskualdeko eragileengan eta profesionalen elkarteetan oinarritzen da. Jardunbide onak: ˭˭ Informazio eta aholkularitza zerbitzu asko sektorea sustatzeko eskarietatik oso hurbil dauden eskualdeko agentzien bitartez eta diseinu liburutegi espezializatuaren bidez. ˭˭ Industria diseinu eskariari erantzuteko bideratuta: ETEentzako trebakuntza ikastaroak, enpresetan diseinua egokiro erabiltzeko gidaliburuak. ˭˭ Ekitaldi eta hitzaldien bitartez industria diseinua sustatzeko erakunde publikoen finantzatzelerroak.
¶42
Frantzia
Industria diseinuaren kontzeptua: Ez dago adostasunik eskaintzan industria diseinuaren kontzepzioari dagokionez. Eskaintza: ˭˭ %2,05eko adierazgarritasuna NACE kodeen arabera. ˭˭ 6.000 diseinu enpresa; horietatik %23k industria diseinu zerbitzuak eskaintzen dituzte. ˭˭
2.200 eta 3.000 milioiko €-ko fakturazioa guztira eta 100.000 €-tik beherako urteko batez besteko fakturazioa.
˭˭ Enpresa txikiak, langile 1 eta 5 bitartean. ˭˭ Enpresen batez besteko esperientzia 10 urtetik beherakoa. Eskaria: ˭˭ Diseinuaren salmenta merkatu nazionalean kontzentratzen da; bertan gerentziak eta marketing sailak esku hartzen dute, batez ere 100 langiletik gorako enpresetan, altzari eta elektronika sektoreetan. Sektorea laguntzeko eta sustatzeko eragileak: ˭˭ Sektoreari ematen zaion laguntza hainbat lekutatik dator, sustatzeko agentzia zentralik ez dagoelako, nahiz eta sortuko dela iragarri duten. Jardunbide onak: ˭˭ Helburua sektorea sustatzea da, batez ere nazioartean, eta eskaintza eta eskariaren artean loturak lortzea ere bai.
Italia
Industria diseinuaren kontzeptua: Industria diseinua, produktuen diseinu, espazioen diseinu, eta komunikazioaren diseinu bezala ulertuta. Eskaintza: ˭˭ %1,62 ordezkagarritasuna NACE kodeen arabera. ˭˭ 45.000 diseinu-enpresa Italian. ˭˭ Guztizko fakturazioa 19.569 milioi eurokoa guztira, 434.883 € batez beste enpresa bakoitzeko. ˭˭ Diseinu enpresa txikiak, batez beste 4 langile dauzkatenak.
¶43
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Sektorea laguntzeko eta sustatzeko eragileak: ˭˭ Ez dago diseinua sustatzeko eragilerik, baina industria diseinugileen enpresa elkarte batean biltzen dira. ˭˭ Trebakuntzaren aldeko apustu handia dago eta hainbat unibertsitatetan industria diseinu ikasketa espezifikoak eskaintzen dituzte; diseinua ez dute arteari lotutako ahalmen bezala hartzen. Jardunbide onak: ˭˭ Sektorea sustatzeko Europako nazioarteko ekitaldirik zaharrena eta industria sorkuntzak erregistratzeko zerbitzua dauzkate diseinugileek egindako sorkuntzak babesteko asmo.
5.2.2. Diseinuaren sektorean eragina dutenak Italiak izan ezik, lurralde guztiek dauzkate diseinua sustatzeko agentzia publikoak eta baita eskualdeko garapen agentzien laguntza ere. Halaber, lau herrialdeotan diseinugile profesionalen elkarte bana identifikatu da eta Erresuma Batuan eta Italian sektoreko enpresa elkarteak identifikatu dira. Alemania eta Italiari gagozkiela, sektorea dinamizatzen duten bi enpresa pribatu garrantzitsu identifikatu dira. Goi-mailako hezkuntza zentroei dagokienez, diseinu ikasketak Arte fakultatearen barruan daude, berariazko fakultatea daukan Italian izan ezik.
Erresuma Batua
Sustapen-eragileak ˭˭ 2 sustapen-agentzia publiko berariaz diseinurako. ˭˭ Eskualdeko ekonomiaren garapen agentzia 1. ˭˭ Kultura ministerioa. ˭˭ 2 agentzia publiko kultura sustatzeko.
Elkarte pribatuak ˭˭ 2 sustapen-agentzia publiko berariaz diseinurako ˭˭ Diseinua sustatzeko zentro publiko-pribatu 1.
¶44
Goi-mailako Hezkuntza Zentroak* ˭˭ 2 arte unibertsitate publiko industria diseinuko goi-mailakako trebakuntza eskaintzen dutenak, haietako bat makina-erremintaren diseinuan espezializatua. ˭˭ Diseinu trebakuntza zentro espezifiko 1.
Frantzia
Sustapen-eragileak ˭˭ 2 sustapen-agentzia publiko berariaz diseinurako. ˭˭ einua sustatzeko zentro publiko-pribatu 1. ˭˭ 2 eskualdeko ekonomiaren garapen agentzia. ˭˭ Industria Ministerioa.
Elkarte pribatuak ˭˭ Diseinugileen elkarte profesional 1.
Goi-mailako Hezkuntza Zentroak* ˭˭ 2 unibertsitate publiko arteetara bideratuta.
Alemania
Sustapen-eragileak ˭˭ 3 sustapen-agentzia publiko berariaz diseinurako. ˭˭ 2 eskualdeko ekonomiaren garapen agentzia.
Elkarte pribatuak ˭˭ 2 Diseinu sektoreko enpresa elkarte.
Enpresa pribatuak ˭˭ Bultzada pribatua sektorearen sustapenean.
Goi-mailako Hezkuntza Zentroak* ˭˭ Diseinu-ikasketak dituen arte unibertsitate publiko 1.
* ICSIDekin lotutako trebakuntza zentroak, Alemaniako Unibertsitatearen kasuan izan ezik
¶45
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Italia
Elkarte pribatuak ˭˭ Industria diseinu sektoreko enpresa eta profesionalen elkarte 1.
Enpresa pribatuak ˭˭ Bultzada pribatua sektorearen sustapenean.
Goi-mailako Hezkuntza Zentroak* ˭˭ 4 goi-mailako diseinu-trebakuntza zentro espezifiko, horietako 2 publikoak. ˭˭ 2 unibertsitate publiko, beren ikasketetan industria diseinua eskaintzen dutenak.
5.2.3. Sektoreko jardunbide onak Aztertu diren jardunbideei dagokienez 5 jarduera eremutan egituratu dira. Bertan, aztertu diren 4 herrialdeetan industria diseinua sustatzeko eragile publikoek eskaintza eta eskaria bultzatzeko egin dituzten ekimen nabarmenenak laburbiltzen dira: Sektoreari laguntza emateko ekimenen helburu nagusia diseinua sustatzea eta hedatzea, informazio eta aholkularitza zerbitzuei laguntza ematea eta eskaintza eta eskaria harremanetan jartzea da. Erresuma Batuak jardunbide onen kopuru handia dauka, iraupen laburreko ikastaro eta tailerren bitartez trebakuntza emateko helburuarekin. Halaber, informazio eta aholkularitza zerbitzu asko eta industria diseinuaren sektorea bultzatzeko ekitaldiak antolatzen ditu. Frantziari dagokionez, nazioartean diseinua sustatzeko lanetan nabarmentzen da, eta baita ere enpresetan industria diseinuan dauden beharrizanak ohartzeko jardunbide onengatik, industria diseinua eskaintzen duten harremanetan jarriz. Alemanian ohartu diren jardunbide onek eragin handia dute eskarian, nahiz eta eskaintza diseinua sustatzeko eskualdeko sustapen zentroen bitartez lagunduta dagoen. Halaber, diseinuaren sustapenari lotuta ez dauden eskualdeko garapen eragileen laguntza dauka, eta sustapen ekitaldietan parte hartzeko diru-laguntzak ematen dituzte.
* ICSIDekin lotutako trebakuntza zentroak, Alemaniako Unibertsitatearen kasuan izan ezik
¶46
Erresuma Batua
Informazioa eta aholkularitza Eskaintza: ˭˭ Informazioa jardunbide on, lan-metodologia, laguntza, goi-mailako trebakuntza, ekintzailetza eta abarrei buruz. ˭˭ Jabetza intelektualari buruzko aholkularitza. Eskaria: ˭˭ Diseinuak enpresei ekartzen dizkien onurei buruzko informazioa (kasu arrakastatsuak).
Trebakuntza eta Mentoring Eskaintza: ˭˭ Diseinuan espezializatutako trebakuntza. ˭˭ Enpresa kudeaketan trebatzeko tailer laburrak. ˭˭ Mentoring diseinugile berrientzat.
Eskaintza eta eskariaren arteko harremana Eskaintza eta eskaria: ˭˭ Kontaktuen web-aurkibidea. Eskaria: ˭˭ Diseinu enpresei buruzko informazio aurkibidea. ˭˭ Industria diseinu beharrizanak hauteman ditzaten enpresentzako informazio eta aholkularitza.
Sustapena eta sentikortzea Eskaintza: ˭˭ Ekitaldiak, hitzaldiak, erakusketak, etab. ˭˭ Azterketa sektorialak eskaintzan eta eskari, hezkuntza, jardunbide on, ingurumen eta abarrei buruz. ˭˭ Museo espezializatua. Eskaria: ˭˭ Bigarren hezkuntzan sentikortzeko informazioa, trebakuntza eta materialak. Eskaintza eta eskaria: ˭˭ Telebista programa espezializatua. ˭˭ Oinarrizko hezkuntza zentroentzako ekimenak.
¶47
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Finantza laguntza Eskaintza: ˭˭ Tailer eta hitzaldietan parte hartzeko laguntza. ˭˭ Ekitaldiak antolatzeko laguntza. ˭˭ Diseinu proiektuak garatzeko laguntza.
Frantzia
Informazioa eta aholkularitza Eskaintza: ˭˭ Joerak identifikatzeko eta joeren txostenak identifikatzeko dinamikak. ˭˭ Jabetza intelektualari buruzko aholkularitza.
Trebakuntza eta Mentoring Eskaria: ˭˭ Industria diseinu prozesuari buruzko trebakuntza ikastaroak.
Eskaintza eta eskariaren arteko harremana Eskaintza eta eskaria: ˭˭ Diseinu beharrizanak hautematea enpresetan eta eskariarekin harremanetan jartzea.
Sustapena eta sentikortzea Eskaintza: ˭˭ Ekitaldiak, hitzaldiak, erakusketak, etab. ˭˭ Diseinuari buruzko Zentro nazionala sortzea. ˭˭ Nazioarteko sustapena hitzaldi eta erakusketetan agertuz. Eskaria: ˭˭ Diseinua behar duten proiektuen garapenean laguntzea.
Finantza laguntza Eskaintza: ˭˭ Bulego-gune jakin batean enpresa bat ezartzeko dirulaguntza.
¶48
Alemania
Informazioa eta aholkularitza Eskaintza: ˭˭ Diseinu joerei buruzko informazio zerbitzua jardunbiderik onenetan oinarrituta. ˭˭ Dagoen finantza laguntzari buruzko aholkularitza. ˭˭ Biblioteka espezializatua.
Trebakuntza eta Mentoring Eskaintza: ˭˭ Mentoring sektoreko gazte eta profesional adituen artean. Eskaria: ˭˭ Diseinu-trebakuntza ETEentzat.
Eskaintza eta eskariaren arteko harremana Eskaintza eta eskaria: ˭˭ Diseinuari buruzko mahai-inguruak eskatzen duten enpresekin. Eskaria: ˭˭ Diseinu-zerbitzuen hornitzaileekin harremanetan jartzea.
Sustapena eta sentikortzea Eskaintza: ˭˭ Ekitaldiak, hitzaldiak, erakusketak, etab. ˭˭ Diseinua sustatzeko hainbat eskualdeko zentro .
Finantza laguntza Eskaintza: ˭˭ Diseinua kanpoan ezagutarazteko laguntza. ˭˭ Ekitaldietan parte hartzeko laguntza. ˭˭ Proiektuen finantzaketa diseinuan graduatu berri direnei.
¶49
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Italia
Informazioa eta aholkularitza Eskaintza: ˭˭ Jabetza intelektuala babesteko zerbitzu osoa.
Eskaintza eta eskariaren arteko harremana Eskaintza eta eskaria: ˭˭ Diseinugile gazte eta altzarigintza sektoreko enpresen artean harremanetan jartzea.
Sustapena eta sentikortzea Eskaintza: ˭˭ Europan ospe gehien duen nazioarteko sariaren antolatzailea. ˭˭ Egindako industria diseinu onenari buruzko urteko argitalpena.
¶50
6. Diseinugileen aurkitegia
¶52
6. Diseinugileen aurkitegia Izena ABAD AGUIRRE, Iker Enpresa ABAD DISEÑO Y ARQUITECTURA Helbidea Andikoetxe, 3 Behea - 48993 Algorta-Getxo (Bizkaia) E-maila estudio@abaddiseno.com Weba www.abaddiseno.com Telf. 944 911 079 Faxa 944 911 079 Izena ABAD AGUIRRE, Jon Enpresa ABAD DISEÑO Y ARQUITECTURA Helbidea Andikoetxe, 3 Behea - 48993 Algorta-Getxo (Bizkaia) E-maila estudio@abaddiseno.com Weba www.abaddiseno.com Telf. 944 911 079 Faxa 944 911 079 Izena ABAJO PÉREZ, Lucas Enpresa MUKA DESIGN LAB Helbidea Iparragirre, 41 - 6. Esk. 48011 Bilbo (Bizkaia) E-maila muka@mukalab.com Weba www.mukalab.com Telf. 946 110 883 Izena AGUERREA FUENTES, Benicio Enpresa CIRCULARCOM Helbidea Las Mercedes, 30 - 1. - 48930 Areeta-Getxo (Bizkaia) E-maila circularcom@circularcom.com Weba www.circularcom.com Telf. 944 630 570 Faxa 944 630 570
Izena AGUIRRE RODILLA, José Ignacio Enpresa KLAP LABORATORIO DE CREACIÓN INDUSTRIAL Helbidea Sasikoa, 28 - 48200 Durango (Bizkaia) E-maila laboratorio@klap.es Weba www.klap.es Telf. 946 081 658 Izena ALONSO PASCUAL, Carlos Enpresa ADN DESIGN Helbidea Nervión, 3 - 4. Esk. - 48001 Bilbo (Bizkaia) E-maila info@adndesign.es Weba www.adndesign.es Telf. 946 612 050 Faxa 944 257 041 Izena ATORRASAGASTI URIZAR, Ainara Enpresa DAKIT DESIGN Helbidea Zumalakarregi, 2 - 1. B - 48200 Durango (Bizkaia) E-maila info@dakitdesign.com Weba www.dakitdesign.com Telf. 946 819 255 Izena CASTILLO GONZÁLEZ, Jaime Enpresa ENAIDEN Helbidea Altos Hornos de Vizcaya, 33 - 48902 Barakaldo (Bizkaia) E-maila info@enaiden.com Weba www.enaiden.com Telf. 944 375 427
¶53
Bizkaiko industria diseinuaren azterketa. Sektorea bultzatzeko gakoak.
Izena CUÑADO LANDA, Javier Enpresa ITEM DESIGNWORKS Helbidea Nagusia, 10 - 6. Dep. 4 - 48930 Areeta-Getxo (Bizkaia) E-maila info@itemdesignworks.com Weba www.itemdesignworks.com Telf. 944 316 221 Faxa 944 315 428 Izena EGUSQUIZA OROBIOGOICOECHEA, Juan Antonio Enpresa TRES-D Helbidea Arteaga Eraik., Txorierri Etorbidea, 9 - 101 Bul. - 48160 Derio (Bizkaia) E-maila tres-d@tres-d.com Weba www.tres-d.com Telf. 944 540 244 Faxa 944 540 208 Izena LAGO ARENAS, Marta Enpresa MARTA LAGO ARENAS Helbidea Bilbo La Vieja, 6 - 48003 Bilbo (Bizkaia) E-maila marta.lagoa@gmail.com Telf. 606 267 786 Izena MACHIMBARRENA GUERRICA-ECHEVARRÍA, Javier Enpresa JAVIER MACHIMBARRENA INDUSTRIAL ART & DESIGN Helbidea Urkixo, 1 - 3. C - 48930 Areeta-Getxo (Bizkaia) E-maila javier@machimbarrenadesign.com Weba www.machimbarrenadesign.com Telf. 616 114 041 Izena MURUZABAL ELEZKANO, Eneko Enpresa LONJAUS DESIGN Helbidea Hernani, 3 - 48003 Bilbo (Bizkaia) E-maila kaixo@lonjausdesign.com Weba www.lonjausdesign.com Telf. 946 549 023
Izena NAZABAL GAZTAÑAGA, Laxmi Enpresa MUKA DESIGN LAB Helbidea Iparragirre, 41 - 6. Ezk. 48011 Bilbo (Bizkaia) E-maila muka@mukalab.com Weba www.mukalab.com Telf. 946 110 883 Izena PEÑAGARIKANO RODRÍGUEZ, Jorge Enpresa JP DESIGN Helbidea Berria Kalea, 5 - 1. - 48991 Getxo (Bizkaia) E-maila jorge@jotapedesign.com Weba www.jotapedesign.com Telf. 944 914 951 Izena ROQUERO, Ana Enpresa BANKOOK Helbidea Berastegi 1, 4 Esk. - Bilbo (Bizkaia) E-maila ana@bankook.es Weba www.bankook.es Telf. 944 248 773 Izena SÁDABA FERNÁNDEZ, Juan Enpresa NOTONLY ARCHITECTS Helbidea Maiatzaren 2, 9 Behea 48003 Bilbo (Bizkaia) E-maila info@notonly.es Weba www.notonly.es Telf. 944 795 710 Izena SAN JOSÉ FRUTOS, Carlos Enpresa ADN DESIGN Helbidea Nervión, 3 - 4. Esk. - 48001 Bilbo (Bizkaia) E-maila info@adndesign.es Weba www.adndesign.es Telf. 946 612 050 Faxa 944 257 041
¶54
Izena SÁNCHEZ ARNAL, Mado Enpresa DIMADO DISEÑO Helbidea Campo Volantín Ibilbidea, 23 - 1. D - 48007 Bilbo (Bizkaia) E-maila dimado@dimado.com Weba www.dimado.com Telf. 647 810 867 Izena SANTACOLOMA, Jon Enpresa IDEILAN DESIGN Helbidea Laga bidea. 804 Eraik. 303 Mod. - 48160 Derio (Bizkaia) E-maila Jon.Santacoloma@ideilan.com Weba www.ideilan.com Telf. 946 573 562 Izena SAUVAGE CHATRIN, Brigitte Enpresa ADN DESIGN Helbidea Nervión, 3 - 4. Ezk. - 48001 Bilbo (Bizkaia) E-maila info@adndesign.es Weba www.adndesign.es Telf. 946 612 050 Faxa 944 257 041 Izena UGARTE ISASI, Lander Enpresa DAKIT DESIGN Helbidea Zumalakarregi, 2 - 1. B - 48200 Durango (Bizkaia) E-maila info@dakitdesign.com Weba www.dakitdesign.com Telf. 946 819 255
Izena UNZAGA BARAÑANO, Josu Enpresa TRES-D Helbidea Arteaga Eraik., Txorierri Etorbidea, 9 - 101 Bule. - 48160 Derio (Bizkaia) E-maila tres-d@tres-d.com Weba tres-d@tres-d.com Telf. 944 540 244 Faxa 944 540 208
Izena WEISS, Michael Enpresa WEISS DESIGN Helbidea Baseliza, 34A 48903 Barakaldo (Bizkaia) E-maila info@weissdesign.com Weba www.weissdesign.com Telf. 944 970 641 Izena ZABALA IBÁÑEZ, Txabi Enpresa TXB DISEÑO DE PRODUCTO Helbidea Loteria, 2 - 3. Zentroa - 48005 Bilbo (Bizkaia) E-maila info@txbdesign.com Weba txabi@txbdesign.com Telf. 944 157 829