Jak śmierć potężna jest miłość... Biblijna poezja miłosnego wyznania
Po dzisiejszej lekcji będziesz potrafił/a: • • • • • • •
Objaśnić, na czym polega specyfika Pieśni nad Pieśniami na tle innych ksiąg biblijnych. Odczytać alegoryczny sens Pieśni nad Pieśniami. Wskazać symbole w analizowanych tekstach oraz zinterpretować ich znaczenie. Porównać koncepcję miłości w staro- i nowotestamentowym tekście biblijnym. ************************************************************************** Objaśnić tytuł Pieśni nad Pieśniami oraz wskazać jej genezę i czas powstania Porównać sposób przedstawienia Oblubieńca i Oblubienicy oraz bohaterki wiersza Stachury Porównać alegorię i symbol jako dwa sposoby niedosłownego przedstawiania rzeczywistości
Tytuł i geneza, • Oryginalny hebrajski tytuł: Pieśń pieśni. • Powstanie: między VI a III w.p.n.e. Należy do tzw. Megillot. Odczytywana podczas Paschy.
Księgi pięciu megillot – pochodzący z Biblii hebrajskiej zbiór pięciu ksiąg. Nazwa pochodzi od hebrajskich słów ( '''חמש''' מגילותHamesz Megilot) oznaczających dosłownie „pięć zwojów”. Księgi te, powstałe w różnym czasie, tworzą zbiór niejednolity pod względem treści, jak i gatunków literackich. Ich cechą wspólną jest to, że odczytywane są podczas najważniejszych świąt żydowskich. Do ksiąg pięciu megillot należą: * Pieśń nad pieśniami * Księga Rut * Lamentacje Jeremiasza * Księga Koheleta * Księga Estery
Treść Księga składa się z sześciu pieśni Oblubieńca i Oblubienicy (którzy nazywają się nawzajem Salomonem i Sulamitką) w formie ich dialogu, komentowanego przez chór.
Gustave Moreau, Sulamitka
Przeczytaj tekst Pieśni nad Pieśniami. Zwróć uwagę na: •Tematykę utworu. •Formę tekstu. •Sposób mówienia bohaterów o uczuciach.
Sprawdź! •Tematyka: miłość. •Udramatyzowana forma tekstu. •Bohaterowie nie nazywają swoich uczuć wprost.
LIRYKA POŚREDNIA – podmiot liryczny nie ujawnia się bezpośrednio, wyraża swoje uczucia za pośrednictwem obrazu świata.
Analizujemy język wypowiedzi bohaterów. Wyszukaj w tekście Pieśni nad Pieśniami: •Apostrofy •Wykrzyknienia •Porównania •Metafory •Epitety Określ funkcje tych środków stylistycznych.
Sprawdź! Wyszukaj w tekście Pieśni nad Pieśniami: •Apostrofy: „(…), przyjaciółko moja, (…)” •Wykrzyknienia: „(…) o jakże uroczy!” •Porównania: „(…) oczy twe jak gołębice!” •Epitety: „upragniony cień”
Kreują piękno świata, podkreślają emocje i uczucia.
Przesłania i interpretacje Jak odczytać Pieśń nad Pieśniami?
1. Interpretacja naturalna
Mowa symboli Cedr – symbol wiecznie trwającego życia. Jabłoń – obfitość, płodność, miłość, wyjątkowość. Lilia – czystość, niewinność, dziewictwo, godność królewska. Narcyz – sen, wiosna, zmartwychwstanie, przemijające piękno. W kontekście mitu: egoizm, samozachwyt, samouwielbienie. Ciernie – ból, cierpienie, trud, przeszkody, grzechy. Cyprys – wieczność, trwałość.
Poetyckie obrazy domu
„Łoże nasze z zieleni”
„Wprowadził mnie do domu wina”
„Belkami domu naszego są cedry, a cyprysy ścianami”
„owoc jego słodki memu podniebieniu”
Taki obraz domu daje się rozumieć jako trwałość, długowieczność, wierność uczucia miłości, ale sygnalizuje również związek erotyczny kobiety i mężczyzny.
Interpretacja naturalna uznaje Pieśń nad Pieśniami za zbiór pojedynczych pieśni miłosnych; można w niej dostrzec motywy związane z ucztą weselną.
Jak odczytać Pieśń nad Pieśniami? 2. Interpretacja alegoryczna
Sens dosłowny
OBLUBIENIEC
OBLUBIENICA
Sens alegoryczny (tradycja judaistyczna)
BÓG
NARÓD WYBRANY
Sens alegoryczny (tradycja chrześcijańska)
JEZUS
KOŚCIÓŁ
Pieśń nad Pieśniami jest poematem lirycznym o tematyce miłosnej To zbiór pieśni miłosnych o charakterze weselnym i pochwalnym. Wykazuje również cechy dramatu (dialogi bohaterów).
Edward Stachura, Pejzaż Przeczytaj wiersz. Odpowiedz na pytania:
•Kim jest podmiot mówiący, a kim adresat wypowiedzi? • Które elementy urody bohaterki zostały wyeksponowane – wskaż te określenia w tekście. • Jaki stosunek ma podmiot liryczny do bohaterki? Znajdź potwierdzenie w tekście. • W jaki sposób w wierszu został wyrażony zachwyt?
Marc Chagall Pieśń nad Pieśniami Opisz obraz w dziesięciu zdaniach. Uwzględnij źródło inspiracji, kompozycję obrazu, obecne w nim elementy kultury antycznej i żydowskiej oraz symbolikę barw.