Proximus One • April 2015

April 2015 Businessmagazine voor ICT-professionals | ictnews.be/one

On/off wat als het licht uitgaat?

In de praktijk Luminus moet 30% minder betalingsherinneringen uitsturen sinds de geautomatiseerde aanpak

Dossier

Het Internet of Things Bestelt het voerbakje van uw viervoeter automatisch zijn lievelingsbrokken?

Tegen 2020 zullen er wereldwijd maar liefst 50 miljard toestellen online zijn. Nieuwe businessmodellen worden gecreĂŤerd. De toegevoegde waarde zal het succes bepalen.

Welkom

“Het Internet of Things is er” Met 4G en wifi is mobiele communicatie overal en makkelijk toegankelijk. Daardoor is het maar een kleine stap om meer dan alleen uw smartphone of tablet op het internet aan te sluiten. Ook uw auto, thermostaat en koelkast gaan online, naast parkeermeters, liften, afvalcontainers en verkeerslichten. En neen, dat is geen futuristisch droombeeld. De technologie bestaat.

ICT-dienstverlener in de weegschaal. Tegelijk bouwen we met partners een ecosysteem uit. Met Proximus beschikt uw bedrijf op die manier over een aanspreekpunt dat al uw vragen rond het Internet of Things kan beantwoorden. Ook op het Internet of Things zijn we altijd dichtbij.

Veel leesplezier!

Deze editie van One magazine staat compleet in het teken van het Internet of Things. We gaan dieper in op wat voor uw bedrijf straks misschien een belangrijke opportuniteit kan zijn. Ook bij het Internet of Things geldt de stelregel dat niet de technologie zelf de doorslag geeft, maar de toegevoegde waarde die ze uw business bezorgt.

Met het Internet of Things evolueren we meer dan ooit naar bedrijfsmodellen die op samenwerking zijn gestoeld. Vanuit Proximus leggen we daarbij onze expertise als operator en

– Bart Van Den Meersche, Chief Enterprise Market Officer Enterprise Business Unit Proximus

Trends

Long Range netwerk

Coffee Copter

Het oog als wachtwoord

Miljoenen machines met elkaar laten praten. Dat is de uitdaging van IoT. De technologie ‘LoRa’ staat voor ‘Long Range’ en zal naast de huidige netwerken als wifi en 4G bestaan om miljoenen objecten met het internet te kunnen verbinden. LoRa zal vooral gebruikt worden om sensoren die op batterijen werken te connecteren en data over lange afstand te verzenden. De batterijen van dergelijke sensoren zullen wel tien jaar lang meegaan.

‘A lab’, een Amsterdams bedrijfscentrum voor innovatie, pakt uit met een snufje. Medewerkers kunnen via een app koffie bestellen.

De koffi e wordt klaargemaakt en via een drone naar de juiste medewerker gebracht. Door objectherkenning en bewegingsdetectie ontwijkt de drone mensen en obstakels. Eens aangekomen op zijn bestemming, landt de Coff ee Copter en geeft het de medewerker een seintje dat de koffi e klaar staat.

Volgens Gartner zal tegen 2020 80% van de smar tphones en tablets nieuwe biometrische codes gebruiken om ze te ontgrendelen: gezichtsherkenning via de camera, stemherkenning via de microfoon en zelfs het herkennen van de specifieke bewegingen van een individu via de versnellingsmeters.

Vingerafdrukken zijn te vergelijken met een wachtwoord van 6 karakters en in de toekomst te zwak om veilig te gebruiken, stelt Gartner.

ictnews.be/one

3

GESPOT | Waterafstotend metaal

Waterafstotend metaal Dansende druppels Waterdruppels die op een stuk metaal vallen zonder uiteen te spatten: het is het resultaat van een techniek ontwikkeld door wetenschappers aan de Universiteit van Rochester in New York.

Professor Chunlei Guo en zijn collega Anatoliy Vorobyev gebruiken lasers om patronen aan te brengen in het oppervlak van metaal. Het oppervlak wordt zo waterafstotend dat druppels er net als kleine stuiterballen opnieuw van opspringen. De nieuwe techniek kan gebruikt worden om vliegtuigen ijsvrij te houden. > www.rochester.edu

4

April 2015

In dit nummer VISIE

11

SPRAAKMAKERS Q+A Jacques Rossler, CIO van het Saint-Luc (UCL) 11 Visie Chris Borremans, CIO Komatsu Europe 36 In team Christophe Vanneste en zijn team bij Mensura 38 Q+A Ellen Van den Berghe, Digital Channels Manager bij de Nationale Loterij 06

“Op weg naar zelfrijdende bulldozers” Chris Borremans, CIO Komatsu Europe

DOSSIER

19-28

OPLOSSING Goedkoper surfen in het buitenland 14 On/off: wat als het licht uitgaat?

07

IN DE PRAKTIJK

30

Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie “In ons verhaal van het Nieuwe Werken zullen gewone medewerkers zetelen tussen de directie, een behoorlijke cultuurschok.”

Het Internet of Things Eefje Vanhullebusch en Katia Deboel over het ecosysteem van Proximus voor IoT, 7 managers over de opportuniteiten en uitdagingen en Arne Jansen en Jonathan Huyghe over de toegevoegde waarde als succesfactor.

Uitgave van Belgacom nv Jaargang 9 / nummer 23 / Q1 2015 Verantwoordelijke uitgever: Bart Van Den Meersche, Koning Albert II-laan 27, 1030 Brussel Samenstelling: Charline Briot, Markus Eggermont, Robbin Sacré, Jean-Marie Stas, Dirk Van Dijck Medewerkers: Andrew Beavis, Klaar De Groote, Robert Doran, Davy Goris, Isabelle Latour, Frederic Petitjean, Anneke Stoffels, Dries Van Damme, Frank Van den Branden, Filip Van Loock, Cis Van Peer.

Concept en realisatie: Propaganda nv, Imperiastraat 16, 1930 Zaventem, www.propaganda.be Voor meer informatie, neem contact op met: Robbin Sacré robbin.sacre@proximus.com Version française: mail à : robbin.sacre@proximus.com afi n d’obtenir un exemplaire de ce magazine en français. English version: e-mail to robbin.sacre@proximus.com if you want a copy of this magazine in English. De technische specifi caties gelden alleen ter inlichting. Belgacom behoudt zich het recht voor om deze zonder voorafgaandelijke mededeling te wijzigen.

Geen idee wie uw Proximus-accountmanager is? Surf naar www.proximus.be/mycontacts

ictnews.be/one

IN DE PRAKTIJK RQM IoT in de lift 16 EDF Luminus Laura calling 30 Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie Verhuizen naar het Nieuwe Werken 33 Club Brugge Wifi in het stadion 39 Walibi Communicatie met directe impact 08

SCOOP Nieuwe smartphones BlackBerry Classic en Microsoft Lumia 435 29 Het Internet of Things Flic en littleBits 32 Voor u gelezen ‘The Phoenix Project’ 18

OOK INTERESSANT Technologie Alarm in de cyberwereld 22 Infografi ek De race naar IoT 40 Proximus Nieuws Proximus Night of ICT, de Channel Awards, de LoRa Alliance, de Storygrams en Geert Rottier 42 Column Neemt domotica onze agenda over?

10

5

SPRAAKMAKERS | 7 vragen aan Jacques Rossler, CIO van het Saint-Luc (UCL)

“ Ik wil dagen van 48 uur om meer evenwicht te vinden tussen werk en gezin.”

Jacques Rossler CIO – academisch ziekenhuis Saint-Luc (UCL)

Wat is uw grootste professionele verwezenlijking bij Saint-Luc? In 2014 zijn we gemigreerd naar IP-telefonie en hebben we het traditionele oproepsysteem vervangen door wifitelefoons. Om dit te doen hebben we 1.500 antennes geïnstalleerd. Momenteel maken we gebruik van 1.000 wifitelefoons, tegen het einde van 2015 zullen we 1.600 toestellen gebruiken. Mailsystemen zijn ook gemigreerd van een eigen systeem naar Exchange. We hebben 6.000 accounts overgezet, zonder één enkele mail te verliezen.

Naast wie zou u graag eens in het vliegtuig zitten en wat zou u hem of haar willen vragen?

Naast Steve Jobs. Ik zou willen weten wat hij precies gedaan heeft bij zijn terugkeer naar Apple om de bedrijfscultuur aan te passen. En ik zou vragen op basis van welke criteria hij besliste om sommige projecten wel uit te voeren en andere niet.

Wat weten uw medewerkers niet van u?

Persoonlijk Jacques Rossler is een no-nonsense manager. Hij luistert aandachtig naar advies maar hakt zelf de knopen door. Hij vindt het vanzelfsprekend dat hij de verantwoordelijkheid draagt voor goede en minder goede resultaten. Loopbaan Jacques begon zijn carrière in september 1996 als Consulting Manager bij HP Consulting. In 2004 werd hij voor 4 jaar IT-Manager bij Rainbow ICT Services. Daarna werd hij bij Toyota Motor Europe manager van de afdeling toepassingen voor garageonderdelen in heel Europa. Sinds 2012 is hij CIO van het Universitaire Ziekenhuis Saint-Luc in Brussel. Bedrijf Saint-Luc is het academisch ziekenhuis van de UCL te Brussel. Om de patiënten met uitzonderlijke en zware aandoeningen de beste zorgen te geven, wordt een beroep gedaan op pluridisciplinaire centra. De onderzoeksafdeling staat zeer hoog aangeschreven. Werknemers In Saint-Luc te Sint-Lambrechts-Woluwe werken meer dan 5.000 personen. Er worden voortdurend verplegers, medische en paramedische personeelsleden opgeleid. Het ICT-departement

Dat ik tijdens mijn studententijd aan de ULB een beveiligings­ dienst heb opgericht. We zorgden voor de veiligheid van personen op fuiven en andere evenementen van de faculteit polytechniek. Het had zo een groot succes dat ook de autoriteiten van de universiteit er beroep op deden.

U kunt geen dag zonder …?

Ik kan niet zonder mijn familie, die ik te weinig zie. Met mijn zonen wil ik graag vaker gaan duiken. Skiën doe ik liefst met de hele familie.

Welke persoon of gebeurtenis gaf uw carrière een belangrijke wending?

In de jaren 1998-1999 kreeg ik van Linda Quartier bij HP Consulting de opdracht om het departement business solutions uit te bouwen. Het was de eerste keer dat iemand mij de opdracht gaf om mijn managementskills te combineren met mijn commerciële aanpak.

Wat deed u als u deze job niet deed?

Dan was ik waarschijnlijk geneesheer geworden. Toen ik acht was, wilde ik al ingenieur worden. Maar toen ik een studiekeuze moest maken, heb ik toch even getwijfeld.

Er zijn veel artsen in mijn kennissenkring en ik vind het een zeer boeiend beroep.

Wat is uw favoriete app van het moment?

Pulse.me is een app die mijn favoriete websites screent en op basis van de onderwerpen die mij interesseren een interactieve mozaïek samenstelt.

telt 68 medewerkers.

6

April 2015

OPLOSSING | Twee aantrekkelijke pakketten voor mobiel surfen in het buitenland

Goedkoper surfen in het buitenland Sinds 1 juli 2012 gelden in Europa vaste maximum standaardtarieven voor roaming. Proximus wil surfen in het buitenland nog eenvoudiger en goedkoper maken. Zo kan iedereen zonder zorgen blijven werken en communiceren. Ook beheerders kunnen het verbruik nu beter opvolgen.

T

ijdens een (zaken)reis mobiel surfen is meer dan een trend.

Het moet altijd en overal mogelijk zijn om snel iets op te zoeken, het werk op te volgen en te communiceren met medewerkers en klanten.

Met een mobiel toestel als een smartphone, tablet of laptop hebt u uw kantoor gewoon op zak, en hoeft zelfs niemand te merken dat u het land uit bent.

Waarschuwing bij overschrijden van verbruik Omdat de kosten hiervoor vroeger soms voor onaangename verrassingen zorgden, voorziet de nieuwe Europese regelgeving een blokkering van uw dataverkeer zodra de kosten € 50 overschrijden.

U krijgt ook een waarschuwing zodra u op 80% van het maximum verbruik zit.

Proximus voerde daarbij twee pakketten in waarmee u nu nog goedkoper kunt surfen in het buitenland.

Pakket voor intensieve reizigers Voor individueel gebruik is er Travel Mobile Internet. U krijgt per maand een mobiel datavolume van 300 MB in Europa, Albanië, China, Japan, ictnews.be/one

Nieuw-Zeeland, de VS en Zwitserland.

Een ideale oplossing voor medewerkers die overal even productief willen zijn zonder zich zorgen te hoeven maken over de kosten van hun mobiele verbruik. Ook hier wordt u gewaarschuwd als uw kosten hoger worden dan € 50 of u 80% van uw maximum aan volume verbruikt hebt.

Gedeeld datavolume De Shared Data Roaming Packs zijn bestemd voor een hele groep medewerkers. Als ICT-beheerder kunt u hierbij intekenen voor een bepaald datavolume voor een onbeperkt aantal medewerkers.

Individuele activering is niet nodig.

Uw medewerkers gebruiken het volume volgens het principe ‘first in, first out’.

De grootte van het totale roamingvolume kan variëren van 5 tot 60 GB per maand, te kiezen op maat van uw bedrijf of van het aantal reizigers. De roamingtarieven voor deze packs gelden in alle Europese landen, Albanië, China, Japan, Nieuw-Zeeland, de VS en Zwitserland, plus Brazilië, Canada, India en Rusland.

Blokkeringen en waarschuwingen over het verbruik kunnen hierbij niet individueel gemeld worden.

Pluspunten • Zorgeloos mobiel werken in het buitenland • Hogere productiviteit • Tevreden medewerkers

Meer info Activeer een roamingoptie voor u vertrekt via MyProximus, contacteer uw accountmanager.

7

IN DE PRAKTIJK | RQM bouwt monitoring op m2m factory

IoT in de lift De lift doet het niet meer. Erg vervelend voor wie erin zit en vaak duur voor wie de herstelling moet betalen. RQM meet de prestaties van liften en brengt er verslag over uit bij eigenaars en huurders.

L

iften zijn verrassend onbetrouwbaar. Volgens cijfers van Duits keuringsbedrijf TÜV zit er in elke lift per jaar gemiddeld één persoon een tijdlang vast. In dat geval zou het in België jaarlijks om minstens 77.000 mensen gaan die zo’n akelige ervaring meemaken. “Dat is een logisch gevolg van de manier waarop de liftbusiness werkt”, zegt Lars Odlen, General Manager van RQM. “De bouwheer van een appartements- of kantoorgebouw maakt de keuze voor de lift. Voor de bouwheer geeft alleen de prijs van aankoop en installatie de doorslag. Het is de latere eigenaar van het gebouw die het onderhoudscontract betaalt.” Voor dat – vaak dure – onderhoud krijgt de eigenaar weinig in de plaats. Dat bewijst het grote aantal incidenten met geblokkeerde liftgebruikers. Lars Odlen: “De jaarlijkse factuur is meestal de belangrijkste vorm van communicatie tussen de onderhoudsfirma en de eigenaar van het gebouw.”

Gedetailleerde rapporten Dat kan beter, vindt RQM. Het bedrijf ontwikkelde LiftLog, een toepassing die de lift met het internet verbindt. LiftLog is een klein m2m-toestel dat data over de lift verzamelt en via GPRS doorstuurt naar m2m factory, het m2m-platform-as-a-Service van Proximus.

Vandaar worden de data via een VPN-tunnel naar de backbone van RQM in de cloud gestuurd, waar de analyse van de data plaatsvindt. Die analyse vormt de basis voor het uitsturen van waarschuwingen, alarmen en rapporten naar de eigenaar van de lift. Lars Odlen: “Voor een eigenaar die zijn gebouw wil verkopen of verhuren, is het belangrijk dat hij aan een potentiële klant concrete en correcte gegevens kan voorleggen over de lift.” LiftLog verzamelt onder meer data over het aantal 8

Over RQM RQM (Remote Quality Monitoring) is het nieuwe bedrijf van ondernemer Lars Odlen. De onderneming beschikt over een team van drie vaste medewerkers, zeven consultants en een netwerk van leveranciers.

RQM is gevestigd in Brussel.

April 2015

bewegingen van de lift en van de deuren, het aantal en de duurtijd van de interventies door de onderhoudsfirma, het aantal keren dat de noodknop werd gebruikt, enzovoort. Dergelijke data ondersteunen de dialoog met de onderhoudsfirma. Die kan op haar beurt de werking verbeteren en eventueel de kosten voor de eigenaars en huurders drukken.

De rollen omdraaien Via de informatie uit LiftLog krijgt de eigenaar een beter zicht op de werking van de liften. Lars Odlen: “Blijkt uit de rapporten dat er doorgaans maar vier van de zes beschikbare liften gebruikt worden, dan kan de eigenaar ervoor kiezen om via een beurtrol telkens twee liften af te sluiten. Zo kan hij besparen op onderhoud en stijgt de levensduur van de liften.” De rapporten van LiftLog laten de eigenaar van de lift bovendien toe om de rollen om te draaien. “Vandaag verkopen onderhoudsbedrijven contracten met een vast aantal onderhoudsbeurten per jaar. Erg efficiënt is dat niet, gezien het grote aantal break-downs en het aantal mensen dat ieder jaar opnieuw vast komt te zitten in een lift.” In plaats van te betalen voor onderhoud, zou de eigenaar ervoor kunnen kiezen de onderhoudsfirma te vergoeden in functie van de uptime van de lift. Het is een mooi voorbeeld van hoe het Internet of Things een businessmodel compleet zou kunnen veranderen.

Proactief is positief RQM maakt de informatie over een lift toegankelijk voor de eigenaars. Maar evengoed zouden de rapporten ook de onderhoudsfirma’s kunnen helpen om hun dienstverlening te verbeteren. Lars Odlen: “Vergelijk het met het onderhoud van een auto: de gereden afstand bepaalt welke ingrepen er nodig zijn. Als je de intensiteit van het gebruik van de lift meet, ben je veel beter in staat proactief onderhoud te voorzien en het risico op pech te verkleinen.” Wordt zonder twijfel vervolgd.

Lars Odlen is een Zweedse serial entrepreneur. In de jaren 90 volgde hij het hoofdkantoor van liftbouwer Kone toen dat naar Brussel verhuisde. De voorbije vijftien jaar richtte hij zes bedrijven op die hij verkocht.

In 2014 ging hij van start met RQM.

ictnews.be/one

Pluspunten

Meer info

• Dataverzameling en analyse • Accurate rapportering • Proactief onderhoud

Surf naar www.proximus.be/m2m of neem contact op met uw accountmanager.

9

TECHNOLOGIE | Hoe werken Advanced Persistent Threats?

Advanced Persistent Threats (geavanceerde aanhoudende bedreigingen) is vandaag hét buzzwoord in de beveiligingswereld.

Maar hoe werken ze? Een woordje uitleg van Bart Callens, Product Manager ICT Security bij Proximus.

Alarm

in de cyberwereld

D

e eerste stap van Advanced Persistent Threats is het uitkiezen van een slachtoffer (een persoon of een organisatie). Vervolgens sturen ze schadelijke mails of phishingberichten en infecteren ze vaakbezochte websites (het zogenaamde waterholing). Zoveel is bekend. Maar wat er daarna gebeurt, is veel angstaanjagender.

Hackers omzeilen je beveiligingssystemen. Een firewall, antivirussoftware, proxyservers, noem maar op. Ze scannen wat daar voorbijkomt, op zoek naar handtekeningen. Dat zijn speciale stukjes code die computers kunnen beschadigen.

De aanvallers verbergen de schadelijke code en verdelen ze over verschillende stukken content: Javascript op de webpagina met een klein stukje in de afbeelding in jpeg-formaat en een klein stukje in een scheidingslijn in bitmap, of soms in een MS Office-lettertype. Eens u ze gedownload hebt, maakt een van de stukjes code gebruik van een zwak punt in de software. De code activeert zichzelf en stelt zich opnieuw samen. Dat is de ‘shell-code’ zoals we ze kennen: software die verborgen zit in andere software.

De laatste stap: die software ontcijfert of downloadt zelf de echte malware via het gewone FTP-protocol.

Surf naar ictnews.be/one voor meer artikels over technologie en trends.

10

Vervolgens nestelt de malware zich diep in de software op de computer.

De malware controleert of ze niet in een sandbox-omgeving loopt.

Allereerst verwerft de malware administratorrechten door een zwak punt in het besturingssysteem uit te buiten.

Dan kan de malware zich verbergen op de harde schijf, in het archief, in toepassingen, in documenten of zelfs in de BIOS of in firmware. De malware herstart telkens wanneer de computer herstart. Omdat de malware zo diep in het besturingssysteem zit, kunt u die niet wissen. U zult een ‘hard reset’ moeten uitvoeren en de

harde schijf moeten herformatteren om het virus volledig te vernietigen.

Wilt u 100% zeker zijn dat de malware niet opnieuw de kop opsteekt? Dan moet u misschien uw huidige hardware vernietigen. De malware kan zich soms ook naar andere computers verspreiden, waar het hele proces opnieuw begint. Om onder de radar te blijven, gebruikt het ook geavanceerde encryptievormen van gelijkaardig netwerkverkeer. Wanneer de aanvaller vanuit zijn controlecentrum vermoedt dat de malware ontdekt zal worden, kan hij die in slaapstand zetten of ze zelfs volledig laten verdwijnen.

De laatste fase is wanneer het kwaad echt geschiedt. De gevoelige informatie wordt geëxporteerd. Daarvoor moet er contact gemaakt worden met het controlecentrum, waar de boosdoener een ‘oké’ geeft voor de taak waarvoor de malware initieel bedoeld was. Meestal is dat het ophalen van gevoelige of financiële informatie. Soms wist de aanvaller de harde schijf, voert hij een ‘denial of service’-aanval uit, vernietigt hij alles wat met de computer verbonden is, enz. De malware kan maandenlang aanwezig zijn alvorens ze wordt getriggerd door het controlecentrum.

Is daar een oplossing voor?

Geavanceerde malware vermomt zichzelf erg goed. Standaard beveiligingsoplossingen of een goed oplettende eindgebruiker zijn dus niet meer genoeg. U kunt uw computer enkel beveiligen als uw beveiligingssysteem alle bedreigingen opspoort. Ook combineert u uw bestaande preventietechnologie best met geavanceerde detectie en ‘incident response’. Dat vereist speciale beveiligingsvaardigheden. De beste oplossing is dus om te vertrouwen op professionele beveiligingsdiensten van organisaties die 24 uur per dag, 7 dagen per week realtime beveiliging aanbieden.

April 2015

VISIE | Chris Borremans, CIO bij Komatsu Europe

Komatsu Europe gebruikt ICT om off-road machines te ontwikkelen en om processen te verbeteren en te versnellen.

CIO Chris Borremans surft daarbij op het evenwicht tussen de vraag naar innovatie en het eerder traditionele karakter van de markt.

B

ij Komatsu bevindt ICT zich op twee strategische plaatsen. “Doorheen de jaren is ICT sterk gegroeid als onderdeel van de machines die we bouwen”, zegt Chris Borremans.

“Graafmachines en bulldozers zitten meer dan ooit vol met ICT-componenten om prestaties te meten en data te verzamelen over gebruik en slijtage.” Tegelijk is ICT uitgegroeid tot een onmisbaar element bij de ontwikkeling van de machines. Borremans geeft het voorbeeld van een holografische voorstelling van een nieuwe stuurcabine, bedoeld om de ergonomie van het ontwerp op punt te stellen. “Dat was heel overtuigend”, zegt hij. “Zo zorgt ICT voor een grote impact op de doorlooptijd van de ontwerpcyclus, waardoor we sneller in productie kunnen gaan en de machine sneller op de markt verschijnt.”

“Op weg naar zelfrijdende bulldozers” Chris Borremans werkt sinds 1991 voor Komatsu. Hij begon er zijn carrière als ICTinfrastructuurmanager. Later groeide hij door tot Europees ICT-manager. Sinds 2003 is hij CIO voor Europa. Komatsu is een Japanse producent van off-road machines en voertuigen. Het bedrijf fabriceert onder meer graafmachines, bulldozers en dumptrucks voor de bouwsector, de wegen- en mijnbouw. Zowat negentig procent van de productie is built-to-order. In Europa beschikt Komatsu daarvoor over assemblagesites in onder meer Italië, Groot-Brittannië en Duitsland. Het Europese hoofdkwartier bevindt zich in Vilvoorde.

ictnews.be/one

11

VISIE | Chris Borremans, CIO bij Komatsu Europe

Traditionele werkhandschoenen Als CIO buigt Borremans zich echter vooral over de ‘klassieke’ toepassing van ICT. “Ons doel is processen te perfectioneren en onnodige kosten weg te snijden.” Het internet maakt in dat verband heel wat nieuwe dingen mogelijk.

Zo bestaat er een online systeem dat de bestelling van eindklanten - bijvoorbeeld van wisselstukken - via de webshop van de dealer koppelt aan het voorraadsysteem van Komatsu. Dat zorgt voor een vlottere verwerking van de orders, kortere leveringstermijnen en bijgevolg de differentiatie ten opzichte van de concurrentie. “Tegelijk moeten we ook realistisch zijn over het eerder traditionele profiel van de eindgebruikers van onze machines”, zegt Chris Borremans. “Dat zijn doorgaans mensen die op een werf of in een mijn aan de slag zijn, met grote werkhandschoenen aan. Het gebruik van tablets en smartphones is in die wereld niet altijd makkelijk in te passen.”

Nieuw tijdperk Voor de eindklant vormt de ICT die zich in de machine bevindt voorlopig nog niet meteen een differentiator. “De Total Cost of Ownership blijft het belangrijkste argument bij de aankoop.” Toch komen er vanuit R&D steeds vaker vragen bij de CIO terecht. Chris Borremans: “Het gaat daarbij over de manier waarop we de feedback loop kunnen sluiten.” Zo krijgt ICT er een belangrijke rol bij. Enerzijds staat het in voor het verzamelen van data over het gebruik van de machines, zoals olietemperatuur, toerentallen, aantal bewegingen, enzovoort. Die data zijn afkomstig van honderden ingebouwde sensoren. Anderzijds zorgt ICT voor de analyse van de data en de omzetting ervan in bruikbare informatie voor de business. “Het is informatie waarmee R&D bijvoorbeeld terugkerende defecten kan oplossen, of waarmee de inkoopafdeling de vraag naar specifieke onderdelen kan voorspellen.”

De smart machine Via zijn geconnecteerde machines komt Komatsu terecht in de wereld van het Internet of Things en big data. Chris Borremans: “Daar moet je als CIO de nodige voorbereidingen voor treffen. Zo zien we momenteel een explosie in de vraag naar dataopslag.” Komatsu gebruikt de data van machines en de bijbehorende analyse vandaag al om de klant extra service te verlenen. Merkt het systeem een probleem met de olietemperatuur, dan krijgt de klant het advies om een onderhoudsbeurt te voorzien. “In een volgende stap zullen we van een echte smart machine kunnen spreken, waarbij we op basis van de verzamelde data de machine vanop afstand kunnen controleren en bijsturen.” Naar analogie met de zelfrijdende auto komen er op termijn wellicht ook zelfrijdende dumptrucks en bulldozers.

“We bevinden ons nog maar aan het begin van een nieuw tijdperk. Over pakweg twintig jaar zullen we versteld staan van wat er allemaal mogelijk zal zijn.”

3 tips voor de CIO

1

Denk aan de waarde voor het bedrijf …

“Technologie om de technologie brengt niets bij”, vindt Chris Borremans. Daarom adviseert hij om ieder voorstel voor een ICT-project heel kritisch te bekijken. “Zorgt het idee voor toegevoegde waarde, dan kun je toch nog veel leren door net iets dieper te graven. Is de waarde eerder twijfelachtig, dan brengt de verdere analyse van het voorstel wellicht nieuw inzicht in bepaalde risico’s.” De oefening is op dat moment geen verloren moeite, ook al krijgt het project uiteindelijk geen groen licht.

12

2

…maar overdrijf er ook niet mee

“Sommige projecten zijn vanuit ICTstandpunt heel interessant maar brengen de business onvoldoende bij. We laten ze dan ook links liggen.” Toch moet je als CIO vermijden dat je zo in een omgeving terechtkomt waar ICT’ers nauwelijks nog enthousiasme voor kunnen opbrengen.

“Dus moet je je medewerkers een iPhone gunnen, ook al was BlackBerry wellicht beter voor essentiële businessfuncties, zoals e-mail en agenda. Dat soort zaken kan soms een breekpunt zijn voor sommige medewerkers. Als CIO mag je je daar niet te rigide in opstellen.”

3

Hou het hoofd koel

“We laten ons bij Komatsu niet gauw op sleeptouw nemen door trends en hypes.

Ons interesseert in de eerste plaats wat de technologie het bedrijf kan bijbrengen.

Zo stellen we ons voor videoconferenties tevreden met een oud systeem, maar gaan we bij het systeem voor de monitoring van de voorraadhoogtes van wisselstukken wel voor het neusje van de zalm”, zegt Chris Borremans.

April 2015

“Binnenkort spreken we van smart machines en controleren we onze dumptrucks vanop afstand.�

ictnews.be/one

13

OPLOSSING | Verzeker uw businesscontinuïteit bij stroompannes

On/off wat als het licht uitgaat?

Pannes in kerncentrales, afschakelplan of niet: ook in uw organisatie bent u maar best voorbereid op een stroomonderbreking.

De codewoorden zijn: informeren, samenwerken en beschikbaarheid.

B

ij een stroomonderbreking is het belangrijk dat u klanten, medewerkers en leveranciers goed informeert. Zowel vooraf – bij een geplande onderbreking – als tijdens en na een uitval. Met Crisis Communication Manager van Proximus kunt u via een online omgeving berichten uitsturen naar medewerkers, klanten … U bepaalt het communicatiekanaal – telefoon, sms of e-mail – per doelgroep en legt de procedures op voorhand vast. De software is toegankelijk via een internetverbinding, u hoeft dus niets lokaal te installeren of grote investeringen te doen. De activatie van Crisis Communication Manager zelf kan online, via een app of door het eenvoudig versturen van een sms-bericht met een specifiek codewoord. Meer hebt u dus niet nodig als uw eigen systemen niet meer werken.

Binnenkomende telefoons omleiden Informeren is één ding. Daarnaast moet het werk gewoon blijven lopen, zelfs tijdens een stroomonderbreking. Ook klanten en leveranciers moeten u nog kunnen bereiken. De Voice Managed Services

Proximus-datacenters immuun voor stroompannes Een aangekondigde stroomafschakeling of black-outs hebben geen impact op de beschikbaarheid van de Proximus-datacenters. Dankzij de autonome en overvloedig voorhanden voeding valt de stroom nooit uit.

Klanten kunnen dus altijd rekenen op de continuïteit van de dienstverlening. > Surf naar www.proximus.be/ stroomonderbreking voor meer informatie.

14

April 2015

(VMS) van Proximus dienen in normale omstandigheden om de telefoontjes van uw klanten via routering altijd snel en professioneel te beantwoorden. Tijdens een stroompanne kunt u via VMS Call Center de binnenkomende telefoontjes naar uw bedrijf via het netwerk naar een ander vast of mobiel nummer doorsturen. Zo blijft uw onderneming steeds bereikbaar en lopen uw imago en de klantentevredenheid geen schade op. Een andere mogelijkheid binnen het VMS-aanbod is de Disaster Recovery Solution, een backup voor uw Proximus-telefoniediensten of uw contactcenter. Uw organisatie blijft dan oproepen ontvangen die bij een ramp normaal verloren zouden gaan, zonder dat u uw bestaande infrastructuur hoeft aan te passen.

Flexibel uitwijken naar een andere locatie Als u zorgt voor een optimale bedrijfscontinuïteit en productiviteit, dan hebt u al heel wat mogelijkheden die tijdens een stroompanne van pas komen.

Werknemers die beschikken over een verbinding die hen toelaat te werken op elke locatie en met elk toestel, kunnen

ictnews.be/one

even efficiënt werken op een andere plek als op kantoor. Proximus biedt mogelijkheden om dat goed en veilig te organiseren. Het Proximus Explore-netwerk is de basis voor een beveiligd netwerk binnen uw bedrijf. Het verbindt al uw locaties en medewerkers in binnen- en buitenland.

Flexibel werken op elke locatie is dan geen enkel probleem, videoconferenties maken de samenwerking met collega’s of externe contactpersonen efficiënter.

Interessant is ook om connectiviteit, communicatie en/of toestellen als extralegaal voordeel aan te bieden. Dat kan met de Packs for Employees, Mobile for Employees en Devices for Employees.

In combinatie met teleworkingoplossingen zoals Explore teleworking, Mobile Intranet en Virtual Desktop (VDI) zorgt dat voor een even sterk beveiligde en performante omgeving als op kantoor.

de hele bedrijfsomgeving, inclusief de fysieke of virtuele servers. Omdat het een clouddienst is, is de oplossing flexibel en snel beschikbaar, zonder investeringen in de eigen infrastructuur of beheersmatige aanpassingen. In geval van een stroomonderbreking kan de back-up dienen als een uitwijkmogelijkheid. Zo kunnen de gebruikers zonder problemen doorwerken. Elke gebruikersomgeving is snel te herstellen met de ‘Office Recovery’-dienst.

Een back-up van alles Op afstand werken kan alleen als ook de bedrijfssystemen en -gegevens altijd beschikbaar zijn. Dat kan met Disaster Recovery-as-a-Service (DRaaS) van Proximus. Daarmee bewaart u niet alleen een back-up van de gegevens maar van

Meer info

Pluspunten • Verzekerde businesscontinuïteit • Hoge klantentevredenheid • Mobiele medewerkers

Neem contact op met uw accountmanager om te bekijken hoe u de continuïteit van uw business best verzekert.

15

IN DE PRAKTIJK | EDF Luminus stuurt betalingsherinneringen uit via de telefoon

Laura calling Klanten herinneren aan facturen die nog niet betaald zijn, het is een delicate oefening.

Energieleverancier EDF Luminus klopte aan bij Proximus om dit proces klantvriendelijker, eenvoudiger en goedkoper te maken. Laura bood de oplossing.

V

roeger werden betalingsherinneringen aan de EDF Luminus-klanten op de traditionele manier uitgestuurd. Zeven dagen na de vervaldatum van de factuur ging er een eerste herinnering per brief de deur uit. Een dure en omslachtige procedure. “Na onze overname door EDF bekeken we hoe zij herinneringen uitstuurden”, zegt Collection Manager Tim Kusters. “Zij hadden een systeem dat ze Julie Tag noemden: een automatisch telefoontje aan klanten waarbij een stem hen verwittigde dat hun factuur vervallen was.” EDF Luminus was geïnteresseerd in de oplossing, maar wenste ze uit te breiden met sms- en e-mailmogelijkheden.

Laura-call “We hebben dan met Proximus contact opgenomen, waar we al klant waren, en gevraagd of zij dergelijke oplossing konden leveren. Samen met hun partner The RingRing Company hebben we alles snel kunnen opstarten. In januari 2014 werden de eerste tests gedaan met een computerstem, maar dat lokte negatieve klantenreacties uit. Daarom werd besloten om met menselijke stemacteurs te werken. “We noemen ons systeem Laura-call”, zegt Kusters. “Nu sturen we de tweede dag na de vervaldag al een vriendelijk telefoontje waarin we de klanten herinneren aan de openstaande factuur. We geven hen ook de kans om een domiciliëring aan te maken. Als er na drie belpogingen niet wordt opgenomen, sturen we een sms. Hebben we het gsm-nummer van de klant niet, krijgt hij een e-mail.”

Kostenbesparend De resultaten van het nieuwe systeem zijn spectaculair.

“Na een Laura-call moeten we veel minder bijkomende herinneringen uitsturen dan vroeger, wat ons een hoop 16

geld aan portkosten en papier bespaart. Ook ons contactcenter moet veel minder vragen afhandelen, minder dan 1% van de klanten neemt contact met ons op naar aanleiding van een Laura-call. En de reacties van klanten zijn positief: we worden soms zelfs bedankt omdat we hen behoedden voor bijkomende kosten.

EDF Luminus biedt deze dienst gratis aan haar klanten”, zegt Kusters, “in plaats van een strenge herinnering voor sporadisch laattijdige betalers.”

Gebruiksgemak troef Om het systeem zijn ding te laten doen, is er van EDF Luminus haast geen enkele tussenkomst nodig.

“We moeten enkel ’s ochtends de gegevens van de klanten uploaden naar de SFTP-server en dan zit onze taak er op. Al de rest gebeurt automatisch.” EDF Luminus betaalt voor de telefoontjes een tarief per oproep en een bijkomend tarief per seconde. “Dat tarief per oproep is verwaarloosbaar”, zegt Kusters. “En de prijs per seconde valt ook goed mee. Als we heel het script doorlopen, hebben we de klanten maximaal 90 seconden aan de lijn. Om u een idee te geven: dit systeem kost ons één vijfde van het oude systeem per brief. Het is dus een zéér goede investering geweest.”

Miss België krijgt meer werk In de toekomst wil EDF Luminus het systeem breder uitrollen om bijvoorbeeld ontbrekende data van klanten te verzamelen, verhuizingen te regelen en klantenvragen te beantwoorden. Maar vanwaar de naam Laura?

“Wel, het systeem moest een naam hebben en tijdens een van de brainstorms moest ik plots aan de toenmalige Miss België Laura Beyne denken”, lacht Kusters.

“Sindsdien heet het Laura. Laura Beyne weet het waarschijnlijk zelf niet, maar zij heeft al meer dan 100.000 van onze klanten opgebeld.”

Over EDF Luminus EDF Luminus is de belangrijkste uitdager op de Belgische energiemarkt, met ruim 20% marktaandeel. Het bedrijf bedient zowel particulieren, kmo’s als industriële klanten en zet hoog in op klantentevredenheid, wat door de VREG beloond wordt met het maximum van vijf sterren voor klantentevredenheid.

Meer info Bespaar binnen de maand 80% van de kosten door uw betalingsherinneringen via telefoon uit te sturen.

Mail naar SMSapplication-sales@proximus.com

April 2015

“De herinneringen per telefoon kosten ons één vijfde van het oude systeem per brief.”

Tim Kusters werkt al 12 jaar voor EDF Luminus, eerst op de afdeling Legal Recovery en sinds 2,5 jaar als Collection Manager, zowel voor de B2C- als B2B-markt.

Pluspunten • Script en setup klaar binnen de 3 weken • Ontlasting van de callcenters van EDF Luminus • Besparing aan portkosten en papier • Gebruiksgemak: EDF Luminus hoeft zelf haast niets te doen • Hoge klantentevredenheid

ictnews.be/one

17

SCOOP | Nieuwe smartphones BlackBerry Classic

Fans van BlackBerry smartphones weten waarom ze hun merk blijven verkiezen: een toetsenbord met 35 fysieke druktoetsen werkt immers productiever dan een aanraakscherm.

De BlackBerry Classic heeft naast een comfortabel azerty-toetsenbord met 4 rijen ook een vierkant aanraakscherm dat als trackpad dienst doet. Het 4G-toestel met snelle webbrowser is een van de veiligste toestellen op de markt. Ook de 8 megapixelcamera met mogelijkheid om in Full HD te filmen stelt niet teleur. De telefoon werkt met het nieuwste BlackBerrybesturingssysteem dat ook met Android-toepassingen overweg kan, waardoor er een brede keuze bestaat aan zakelijke programma’s. Die vindt u zowel in BlackBerry World als in de Amazon App Store. Het toestel is een echte persoonlijke digitale assistent die alle vormen van messaging ondersteunt.

Processor: 1.5 GHz Qualcomm dual-core Snapdragon Besturingssysteem: BlackBerry 10 Geheugen: 2 GB RAM, 16 GB opslag, microSD tot 128 GB Schermtype: 3,5” LCD capacitief multitouch aanraakscherm

Schermresolutie: 720 x 720 Gesprekstijd: 11u (2G); 17u (3G) Stand-bytijd: 14 dagen Afmetingen: 131 x 72 x 10 mm Gewicht: 177 g Verbinding: 4G LTE Cat4 SAR: 0,70 W/kg Bluetooth: 4.0

131 mm

Toetsenbord voor professionals

Camera: 8 MP met autofocus achteraan, 2MP LED fl ash vooraan Extra: azerty-toetsenbord, trackpad, ondersteuning voor Android en BlackBerry apps, nano-sim

72 mm

De BlackBerry Classic is de nieuwste telg van de Canadese smartphonefabrikant.

Het uitgangspunt blijft een fysiek toetsenbord waarmee u vlot kunt typen.

Microsoft Lumia 435

Wie de Lumia 435 koopt, krijgt heel wat waar voor een beperkt bedrag. Deze gebruiksvriendelijke en duurzame telefoon werkt onder Windows Phone 8.1, en is klaar om naar Windows Phone 10 te upgraden wanneer deze beschikbaar wordt. Populaire toepassingen zoals Twitter, YouTube, Flickr … kunnen gebruikt worden. Microsoft biedt ook de mobiele versies van Word, Excel, PowerPoint, OneNote en Outlook aan. Ook Internet Explorer 11 ontbreekt uiteraard niet. Het 4 inch LCD aanraakscherm is goed voor 480 bij 800 pixels. Aan de buitenkant kunt u kiezen uit meerdere covers in hippe kleuren. De Lumia 435 is compatibel met OneCloud Storage en ideaal om mobile device management-toepassingen te gebruiken.

Processor: 1.2 GHz Qualcomm dual-core Snapdragon Besturingssysteem: Windows Phone 8.1 (upgrade naar Windows 10 voorzien) Geheugen: 1 GB RAM, 8 GB opslag, microSD tot 128 GB Schermtype: 4” capacitief multitouch aanraakscherm

Schermresolutie: 480 x 800 Gesprekstijd: 21u (2G); 11u (3G) Stand-bytijd: 21 dagen Batterij: 2.420 mAh Afmetingen: 118 x 65 x 12 mm Gewicht: 134 g Verbinding: 3G HSDPA+ SAR: 0,58 W/kg Bluetooth: 4.0

118 mm

Instapmodel met ambities

Camera: 2 MP achteraan, 0,3 MP vooraan Extra: beschikbaar in wit, zwart, groen en oranje; camera ondersteunt geo-tagging

65 mm

Ondanks zijn lage prijs heeft de Lumia 435 een modern besturingssysteem, een gevulde app store en een hip uiterlijk.

Surf naar www.proximus.be/toestellen of ga naar een Proximus Center om uw nieuwe mobiele toestel te kiezen.

18

April 2015

Dossier

Het Internet of Things De opportuniteiten van IoT zijn oneindig …

Interview

Eefje Vanhullebusch en Katia Deboel over de opzet van Proximus’ ecosysteem voor IoT.

20 Infografiek

De race naar IoT.

22 … toch blijft de toegevoegde waarde het succes van nieuwe businessmodellen en aangepaste processen bepalen.

90 minuten

Bedrijven zoeken in IoT antwoorden op de behoeften van klanten.

24 Expert aan het woord

Arne Jansen en Jonathan Huyghe, CUO KU Leuven: “De eindgebruiker beslist, niet de applicatie.”

28 ictnews.be/one

19

DOSSIER | IoT door de ogen van Eefje Vanhullebusch en Katia Deboel

De sensoren en de netwerken om eender welk toestel met het internet te verbinden, zijn vandaag beschikbaar én betaalbaar. Toch ontsnapt ook het Internet of Things niet aan de ijzeren wet die het succes van nieuwe technologie bepaalt: waarin schuilt de toegevoegde waarde?

D

e term Internet of Things (IoT) is uitgegroeid tot een vlag die vele ladingen dekt. Eenvoudig gezegd gaat het bij IoT om de brede waaier aan nieuwe mogelijkheden die ontstaat wanneer we toestellen, machines en andere dingen uitrusten met sensoren en verbinden met het internet.

In 2020 zou het wereldwijd om 30 tot 50 miljard toestellen gaan. Voorspellingen voor België hebben het over 80 miljoen dingen die in verbinding zullen staan met het internet, of gemiddeld 7 tot 8 toestellen per persoon. De opportuniteit van IoT schuilt niet zozeer in het feit dat de dingen geconnecteerd zijn, wel in het gebruik van de data die ze doorgeven en die als grondstof dienen voor compleet nieuwe toepassingen. IoT kan voor meer comfort, gebruiksgemak en veiligheid zorgen.

Componenten zijn klaar “We kunnen allerlei applicaties bedenken”, zegt Eefje Vanhullebusch, hoofd IoT & Advanced Services bij Proximus. “Een sensor op de deur van het toilet in een kantoorgebouw houdt bij hoe vaak het toilet wordt gebruikt. Dat kan de eigenaar van het gebouw toelaten het onderhoud van het toilet efficiënter te organiseren.

Of neem een sensor die aangeeft wanneer een vuilniscontainer vol is. Zo vermijd je dat de ophaaldienst ter plaatse komt voor een container waar nauwelijks iets in zit.” Het zijn maar twee voorbeelden van toepassingen die vandaag perfect realiseerbaar zijn. De connectiviteit is beschikbaar (onder meer via wifi en 4G), net als de sensoren (inclusief batterijen met een lange levensduur) en de platformen voor applicaties.

Wie is klaar voor het Internet of Things?

20

April 2015

België loopt mee voorop De eerste toepassingen van IoT hebben de markt intussen bereikt, onder meer voor de bediening van verwarming en verlichting vanop afstand. De verwachting is dat er almaar meer en slimmere applicaties zullen verschijnen. “Voor het beheer van onze mobiliteit bijvoorbeeld”, zegt Katia Deboel, Lead Manager M2M Products & Solutions Marketing bij Proximus. “Een sensor meet het aantal wagens bij een verkeerslicht en geeft de data door aan een applicatie. Die regelt de lichten in functie van de verkeersdrukte.” België stelt zich over het algemeen vrij innovatief op in verband met IoT. “De regelgeving is daarbij soms een bepalende factor voor een versnelde adoptie van nieuwe toepassingen”, stelt Katia Deboel. “In de bouwsector zorgt de verplichte registratie van medewerkers

op de werf voor een eenvoudige berekening van de mobiliteitsvergoeding en verplaatsingsvergoeding.”

Denkproces start nu In de praktijk gaat IoT de wetgeving in heel wat gevallen vooraf. De verwachting is dan ook dat nieuwe regels de doorbraak van applicaties kunnen versnellen.

“Het lijkt soms nog wat futuristisch, maar het tijdperk van IoT is echt al heel dichtbij”, zegt Eefje Vanhullebusch. “Daarom is het belangrijk dat bedrijven vandaag al nadenken over wat IoT voor hen kan betekenen.” Daar is de concurrentie namelijk ook mee bezig. In die context profileert Proximus zich als partner voor het hele concept van IoT - en niet enkel voor het aspect van de connectiviteit.

Proximus wil de transformatie van de

klant versnellen door de juiste bouwstenen en partners naar voren te schuiven.

Ecosysteem “We bouwen met diverse partners een ecosysteem uit”, zegt Katia Deboel. “Het stelt ons in staat het idee van de klant te analyseren, de noden te definiëren en vervolgens de partners in stelling te brengen om tot de juiste oplossing te komen.” Belangrijk is daarbij dat de toegevoegde waarde voor de eindgebruiker – en dus ook voor de aanbieder van de service – altijd voorop staat. “Een IoTproject heeft maar zin wanneer er een grondig denkproces aan vooraf gaat”, besluit Eefje Vanhullebusch. Het volstaat niet om hier en daar wat sensoren aan te brengen. “Ook bij IoT staat of valt alles met een waterdichte business case.”

Eefje Vanhullebusch (rechts) is hoofd van de afdeling Internet of Things & Advanced Services bij Proximus. Ze stuurt een team aan van 35 medewerkers.

Katia Deboel is Lead Manager voor M2M Products & Solutions Marketing bij Proximus.

Ze leidt een team van Product & Solution Managers die het IoTecosysteem van Proximus mee uitbouwen.

ictnews.be/one

21

DOSSIER | Infografiek

De race naar IoT Tegen 2020 zouden er in BelgiĂŤ 80 miljoen toestellen geconnecteerd zijn. Nieuwe businessmodellen, gebaseerd op machine-to-machine, komen pijlsnel op ons af. Het Internet of Things (IoT) kan ook uw bedrijf een meerwaarde bieden. Mis deze snelle opkomst niet, zorg dat u mee in pole position staat.

1

OBJECTEN

Sensoren, gateways en allerhande hardware die geconnecteerd kan worden.

WAT HEBT U NODIG?

CONNECTIVITEIT

Een convergent netwerk (vast en mobiel) afgestemd op de behoeften van uw project.

OPLOSSINGEN

Een end-to-end IoT-platform dat het mogelijk maakt om met een minimum aan ontwikkeling innovatieve oplossingen uit te brengen.

Proximus m2m factory

2

WAARIN MOET U INVESTEREN? SOFTWAREONTWIKKELING

10% 20% 20%

50%

RESEARCH & DEVELOPMENT HARDWARE CONNECTIVITEIT

22

April 2015

3

HOEVEEL BRENGT HET OP?

Volgens Cisco zal er tegen 2022 wereldwijd zo’n 60 14.400.000.000.000 (biljoen dollar) – of 15% van het wereldwijde 50 bnp – aan waarde gecreëerd zijn.

40 30

80

90

100 110

70

2,7 biljoen door logistieke processen te verbeteren

2,5 biljoen door productiviteitsstijging van medewerkers

3 biljoen door nieuwe business- en verfijning van bestaande modellen

120 130

3,7 biljoen

door de gebruikerservaring te verhogen

140 144

2,5 biljoen door efficiëntieverhoging

20

GROEI IoT PER SECTOR IN 2018:

10 0

5% 2% 5% 10% 5%

49% 24%

AUTOMOBIEL & TRANSPORT SLIMME GEBRUIKSVOORWERPEN WELZIJN & GEZONDHEID SLIMME GEBOUWEN PRODUCTIE & LEVERING SMART CITIES & OPENBAAR VERVOER NUTSBEDRIJVEN Bron: Machina Research

Meer info Surf naar www.proximus.be/m2m of neem contact op met uw accountmanager.

ictnews.be/one

23

DOSSIER | 7 managers rond de tafel

90 minuten

over de uitdagingen van IoT

Het Internet of Things (IoT) vraagt een nieuwe benadering. Bedrijven moeten niet alleen op zoek naar toepassingen die hun business toegevoegde waarde bezorgen, ze moeten daarbij ook de hand reiken aan verschillende partners.

One debatteerde over de opportuniteiten en uitdagingen van IoT.

24

April 2015

H

et Internet of Things verbindt voorwerpen en toestellen met het internet. De data die zo over die objecten beschikbaar zijn, vormen de basis voor nieuwe toepassingen. Op die manier zorgt IoT in heel wat sectoren voor nieuwe mogelijkheden.

“Traditioneel werken we met bewakingsagenten die zich ter plaatse begeven”, zegt Bart Verhulst, Area Manager Remote Guarding bij Securitas. “Via IoT kunnen we nu ook opdrachten vanop afstand uitvoeren. Via het gebruik van camera’s kunnen we bijvoorbeeld deuren openen en sluiten zonder fysiek ter plaatse te zijn.” Ook in de verzekeringswereld biedt IoT de mogelijkheid om het traditionele bedrijfsmodel grondig te herzien. “De sensoren in auto’s kunnen heel wat informatie verzamelen, onder meer over gereden afstanden en rijgedrag”, zegt Laurent Vauchel, ICT Architect bij Ethias. “Dat zou de input kunnen vormen voor nieuwe types van verzekeringspolissen, onder meer gebaseerd op het principe van pay as you drive.”

Disruptie GeoDynamics rustte bedrijfswagens tien jaar geleden al uit met een applicatie voor tracking & tracing. Vandaag combineert het bedrijf dat met een mobiele prikklok, wat de administratie van arbeiders in de bouwsector automatiseert. “De oplossing in de wagens zorgt onder meer voor de registratie van het woon-werkverkeer”, zegt Stijn Stragier, Managing Director bij GeoDynamics, “maar ook voor de registratie van de gepresteerde arbeidsuren per werf. Dat vereenvoudigt in de backoffice onder meer de nacalculatie van ictnews.be/one

een bouwproject. Dankzij het gebruik van de geconnecteerde wagen moeten de medewerkers de geleverde prestaties niet langer zelf bijhouden op papier.”

Aansturing vanop afstand is in de context van IoT de grootste drijfveer voor Beluma, distributeur van mechanische componenten, zoals elektronische sluitingen. “We zien dat de eindgebruiker almaar meer dingen wil kunnen beheren met een tablet of smartphone”, zegt Pascal Thomas, General Manager bij Beluma, “zoals deuren of beveiligde kasten.” Toch is IoT meer dan dat. “We moeten nu ontdekken, in een breder veld aan gebruikers, welke problemen we met IoT kunnen aanpakken.

Eenvoudig bruikbare en goedkope oplossingen zullen voor een doorbraak van de technologie zorgen”, stelt Peter Joos, zelfstandig consultant IoT-toepassingen.

Bruikbare concepten IoT heeft in diverse sectoren heel wat opportuniteiten te bieden, maar blijft in de eerste plaats ook een uitdaging.

“Als oplossing is tracking & tracing niet nieuw”, stelt Bart Verhulst, “maar IoT maakt het wel makkelijker en goedkoper.”

Zo verandert IoT ook het businessmodel van bepaalde diensten bij Securitas, bijvoorbeeld bij de beveiliging van dure wagens. Bart Verhulst: “We beschikken over meer informatie, onder meer over de bewegingen van de wagen, waardoor we meer preventief kunnen ingrijpen.”

Bovendien kan het bedrijf op basis van de verwerkte data ook meer en betere feedback bezorgen aan de eindklant, bijvoorbeeld met een rapport, of heel concreet met een waarschuwing via sms.

Het voorbeeld geeft goed aan dat we vandaag over alle elementen beschikken om IoT-toepassingen te bedenken. Er zijn goede sensoren, er is connectiviteit en er bestaat technologie om data te analyseren en om te zetten in bruikbare informatie. Peter Joos: “De grote uitdaging bestaat er nu in alles samen te brengen en bruikbare concepten te bouwen.”

Deelnemers

One magazine nodigde 7 managers uit de Belgische zakenwereld uit om te praten over IoT.

Bart Verhulst

Area Manager Remote Guarding bij Securitas “IoT maakt bepaalde extra dienstverlening makkelijker en goedkoper, zoals bewaking vanop afstand.”

Laurent Vauchel

ICT Architect bij Ethias “ IoT biedt de mogelijkheid om een businessmodel – bijvoorbeeld van de autoverzekering – compleet te veranderen.”

Stijn Stragier

Managing Director bij GeoDynamics “ Hoe meer historiek een bedrijf meedraagt, hoe moeilijker het is om processen te hertekenen in functie van IoT.”

Pascal Thomas

General Manager bij Beluma “Ook bij IoT gaat het in wezen niet om de technologie. De klant vraagt niet om IoT, maar wil een invulling van zijn behoefte.”

Peter Joos

Zelfstandig consultant IoT-toepassingen “Alle componenten voor IoT zijn aanwezig. De uitdaging bestaat erin ze te combineren in nieuwe concepten.”

Alex Lorette

Director Enterprise Telco Solutions bij Proximus “ IoT vraagt om een culturele shift.

Daarom zetten we met diverse partners een ecosysteem op.”

Katia Deboel

Nieuw model Tegelijk bestaan er ook factoren die de evolutie afremmen. Zoals vaak gebeurt bij nieuwe technologie, blijkt het

Lead Manager M2M Products & Solutions Marketing bij Proximus “ Bij IoT wil je kort op de bal spelen, met snelle pilootprojecten in plaats van complexe innovatietrajecten.”

25

DOSSIER | 7 managers rond de tafel

wettelijke kader nog onvoldoende op IoT afgestemd. “De technologie zou perfect toelaten om het rijgedrag van een klant in kaart te brengen”, zegt Laurent Vauchel. Alleen is het de vraag of de klant het wenselijk vindt dat de verzekeraar dat inzicht verwerft. Het is maar een van de voorbeelden waarbij de mogelijkheden van IoT botsen met de grenzen van de privacy. Laurent Vauchel: “Je zou dezelfde technologie ook op een positieve manier kunnen inzetten: de goede chauffeurs belonen, in plaats van de slechte te bestraffen.” Op dat moment zou IoT een grote impact hebben, omdat de technologie het bestaande businessmodel van de verzekeringswereld helemaal omdraait. Laurent Vauchel: “Vandaag reflecteert een verzekeringspremie het gebundelde risico, verspreid over alle chauffeurs. Door individueel te meten zou je als verzekeraar beter kunnen segmenteren en iedere chauffeur een premie kunnen aanbieden die op het eigen risico is gebaseerd.”

Trial and error Maar hoe je de zaak ook wendt of keert, het is een positieve business case die het succes van een IoT-toepassing bepaalt.

“IoT laat toe heel innovatieve ideeën in de praktijk te brengen”, zegt Alex Lorette, Director Enterprise Telco Solutions bij Proximus. “De echte toegevoegde waarde komt echter vaak maar aan de oppervlakte door verschillende ideeën te combineren.” Dat is meteen ook de uitdaging waar Proximus voor staat. Alex Lorette: “IoT vraagt ook bij ons een culturele shift. Daarom zetten we met diverse partners een ecosysteem op, waarin we op basis van nauwe samenwerking tot concrete resultaten komen.” Typerend voor IoT is daarbij de korte doorlooptijd van projecten. Lange, traditionele innovatietrajecten schieten hier hun doel voorbij. “Bij IoT is trial and error vaak het uitgangspunt”, zegt Katia Deboel, Lead Manager M2M Products & Solutions 26

“IoT is eenvoudig en goedkoop.

Met een geringe investering kun je toch al mooie dingen doen.”

– Pascal Thomas, General Manager bij Beluma

Download de One-app en lees dit magazine ook digitaal.

Ga naar de App Store, Google play, of surf naar ictnews.be/one

Marketing bij Proximus. “Uiteraard neem je eerst de tijd om je voor te bereiden.

Maar daarna leiden korte pilootprojecten het snelst naar de juiste oplossing.”

Extra service Daarbij gaat de aandacht altijd naar één ding: de toegevoegde waarde voor de eindgebruiker. “De klant vraagt namelijk helemaal niet om IoT”, zegt Pascal Thomas. “De klant vraagt om een invulling van een bepaalde behoefte.” Peter Joos: “Dankzij IoT kunnen we bijvoorbeeld elektro-installateurs een extra service bieden tijdens de installatie. Zo kan de installateur een sensor plaatsen, om daaraan via zijn smartphone dan de juiste software te koppelen.” Op die manier zorgt IoT voor de optimalisatie van diverse processen - en zo ook voor kostenreductie. “Klopt”, zegt Bart Verhulst. “Door ondersteuning vanop afstand te bieden, ontstaan er extra diensten en kunnen we ons intern efficienter organiseren.”

Durven innoveren Op het vlak van technologie zijn alle elementen aanwezig om met IoT aan de slag te gaan. In de praktijk blijven er evenwel nog wat vraagstukken rond wetgeving, maar ook rond aansprakelijkheid. Wat als een applicatie faalt en daardoor schade veroorzaakt? Ook dat geeft aan dat het Internet of Things bedrijven uit hun comfortzone haalt. “Het is niet makkelijk om te voorspellen welke IoT-projecten April 2015

succesvol zullen zijn”, zegt Laurent Vauchel. “Maar niets doen en afwachten is ook geen optie, vraag dat maar aan Nokia en Kodak.” De eigenlijke innovatie blijft met andere woorden de grootste drempel. Stijn Stragier: “Hoe meer historiek een bedrijf daarbij meedraagt, hoe moeilijker het zal zijn om processen te hertekenen in functie van IoT. Toen we met GeoDynamics van start gingen, was er geen historiek om rekening mee te houden. Bovendien hebben we van bij de start de behoefte van de klant centraal gezet. Onze oplossing is geëvolueerd in functie van de vraag van de klant.” Het voordeel van IoT is daarbij alvast dat de financiële drempel beperkt blijft. “Mocht het om dure technologie gaan, dan zou dat alles vertragen”, zegt Pascal Thomas.

“Maar IoT is eenvoudig en goedkoop. Met een geringe investering kun je toch al mooie dingen doen.”

“Toekomstige machines zijn niet gewoon intelligent, maar briljant.

Ze zijn zelfbewust, voorspellend, reactief en sociaal.”

– Marco Annunziata, Chief Economist bij

General Electric en lid van de European Central Bank’s Shadow Council

Perspectief

De groei van geconnecteerde objecten Aantal geconnecAantal geconteerde objecten per persoon wereldwijd

6,58

3,74

1,84

Conclusie Het Internet of Things komt snel op en biedt heel wat opportuniteiten.

De belangrijkste vraag voor een nieuw businessmodel blijft of het nieuwe model behoeften van eindgebruikers invult. De technologie is beschikbaar.

Het is de regelgeving die achterop hinkt.

Uw mening telt!

Wilt u graag reageren op dit rondetafelgesprek?

Surf naar www.ictnews.be/one of tweet mee @proximusict.

ictnews.be/one

necteerde objecten per persoon in België

7,27

7,27

2020

6,58

3,74

1,84

0,06

0,06

2003

2003 2010

2010 2015

2020

2020

Wereldpopulatie: 6,3 miljard

Wereldpopulatie: 6,8 miljard

Wereldpopulatie: 7,2 miljard

Wereldpopulatie: 7,6 miljard

Belgische populatie: 11 miljoen

Objecten online: 500 miljoen

Objecten online: 12,5 miljard

Objecten online: 25 miljard

Objecten online: 50 miljard

Objecten online: 80 miljoen

2015 2020

27

DOSSIER | Expert aan het woord: Arne Jansen en Jonathan Huyghe

Arne Jansen en Jonathan Huyghe zijn als onderzoekers verbonden aan het Centre for User Experience Research van de KU Leuven en iMinds. Het centrum voert toegepast onderzoek naar de manier waarop mensen technologie beleven. Onderzoeksdomeinen zijn onder meer interactieve tv, serious games en gezondheidszorg.

“Het Internet of Things biedt nieuwe mogelijkheden, maar is niet noodzakelijk hét antwoord op iedere vraag. Betrek daarom de potentiële eindgebruikers van een oplossing in uw verhaal.” Dat is de visie van Arne Jansen en Jonathan Huyghe, onderzoekers aan de KU Leuven en iMinds.

Toegevoegde waarde is grootste succesfactor

Arne Jansen: “Het Internet of Things (IoT) heeft de toekomst, daar zijn ook wij van overtuigd. Toch zien we vandaag vooral projecten die vertrekken vanuit de technologie. Dat is logisch. In het geval van de tracking & tracing van machines bijvoorbeeld, maakt de technologie een duidelijk afgelijnd doel mogelijk. Van daaruit is het maar een kleine stap om allerhande andere toestellen uit te rusten met sensoren en te verbinden met het internet. Alleen moeten we ons kritisch afvragen of dat wel altijd de beste oplossing is.”

Jonathan Huyghe: “Zo associëren veel mensen IoT nog altijd met het klassieke voorbeeld van de slimme koelkast. Een sensor in de koelkast zou vaststellen dat de melk bijna op is, om dan automatisch online een bestelling te plaatsen. Maar is dat een zinvolle toepassing? Wat als er nog flessen in de kelder staan of als ik helemaal geen extra melk nodig heb?”

Arne Jansen: “Vandaag kunnen we alles connecteren. Het is technologisch mogelijk én betaalbaar. Maar eerst moeten we ons afvragen welke concrete behoefte er bestaat, om daarna uit te vissen of IoT het antwoord biedt met de juiste toegevoegde waarde. Wellicht is een link met een digitaal boodschappenlijstje een beter idee. De koelkast zou dan bijvoorbeeld suggesties kunnen doen wanneer de gebruiker een boodschappenlijstje maakt.”

Echte intelligentie Jonathan Huyghe: “Wat we vandaag in de praktijk aan IoT-oplossingen aantreffen, zijn vaak bestaande toepassingen, overgoten met een IoT-sausje, zonder echt nut of betekenis. Een applicatie voor home automation bijvoorbeeld, is 28

vaak niet veel meer dan een afstandsbediening voor verwarming en verlichting. De toegevoegde waarde verschijnt op het moment dat we dat soort toepassingen echt intelligent maken. En dat blijkt niet altijd makkelijk. Stel: je hebt slimme verlichting in huis die automatisch aangaat wanneer je een kamer binnengaat. Dan lukt het niet om voor je partner een verrassingsfeestje te organiseren, want de toepassing detecteert mensen in de ruimte en houdt het licht aan. Om maar te zeggen: je kunt nooit alles in een algoritme stoppen.”

Jonathan Huyghe: “In onder andere het verkeer en de gezondheidszorg zijn er tal van praktische en bruikbare toepassingen denkbaar, zoals informatie over beschikbare parkeerplaatsen in de stad of de optimalisering van bepaalde processen in het ziekenhuis. Daar komen altijd twee belangrijke voorwaarden bij kijken. Er is nood aan privacy by design.

De bescherming van de privacy van de gebruiker moet al van bij de eerste ontwikkelingsfase in het ontwerp ingebakken zitten, zodat gegevens over het gebruik – en de gebruikers – van geconnecteerde devices altijd anoniem blijven.

Arne Jansen: “Daarnaast moet de toepassing de nodige agency bieden: de eindbeslissing moet bij de gebruiker liggen, niet alleen bij de applicatie. IoT laat toe het menselijke gedrag te verrijken of te verbeteren, bijvoorbeeld door de verwarming te automatiseren volgens het ritme van de gebruiker. Toch moet die ook op elk moment de temperatuur kunnen aanpassen. Dat is wat slimme thermostaten bieden. Het kan nooit de bedoeling zijn dat een applicatie alle beslissingen zelfstandig neemt. De gebruiker moet met andere woorden weten en begrijpen wat er gebeurt en kunnen ingrijpen wanneer die dat wil.”

April 2015

SCOOP | Intelligente apparaten die het leven aangenamer maken

INTERNET OF THINGS

De elektronica rondom ons wordt intelligenter. Vandaag synchroniseert uw smartphone met uw tv, uw wagen of koelkast via de cloud, gebaseerd op het IPv6 protocol. Het Internet of Things ontstaat: intelligente apparaten starten automatisch acties die het leven aangenamer maken.

Flic

De ultieme drukknop Uw smartphone maakt uw leven een stuk eenvoudiger als centrale afstandsbediening om muziek af te spelen, pizza te bestellen of uw verlichting te bedienen. Toch zou u liever niet telkens uw telefoon moeten bovenhalen, ontgrendelen en de juiste app of toetsen aanraken. Met de Flic Bluetooth druktoets hoeft ook dat niet meer. U bevestigt een Flic-knop met zelfklevende bodem op uw stereo, de deur of eender welk plat oppervlak. Met één druk op de knop start u een voorgeprogrammeerde actie zoals de verwarming lager zetten, een alarm stoppen, een taxi bellen …

Eens geprogrammeerd kunt u uw smartphone in uw broekzak laten. Flic is bovendien beschikbaar in een heel ruim kleurgamma.

Met één druk op de Flic-knop start u voorgeprogrammeerde acties zoals een deur openen of uw partner opbellen. littleBits

Al spelend automatiseren Als u zelf op een creatieve en flexibele manier wat domotica in huis wil brengen, is de Smart Home Kit van littleBits zeker de moeite waard. Deze kit bevat 14 verschillende modules waaronder een temperatuursensor, mp3-speler, draadloze netwerkmodule en stroomadapter. De modules klikken magnetisch samen waardoor het kinderspel is om snel uw eigen schakeling te ontwerpen en te bouwen.

U hoeft daarvoor evenmin te leren programmeren. De reeks bevat in totaal meer dan 60 verschillende modules waaruit u miljoenen functies kunt combineren om bijvoorbeeld een eigen alarmwekker te ontwerpen of uw lampen te laten reageren op handgeklap. LittleBits is compatibel met IFTTT (if this then that), waardoor u naadloos populaire internetdiensten kunt integreren om uw huis via smartphone te besturen.

Met littleBits installeert u zelf een domoticasysteem zonder enige programmering.

U hebt daarvoor alleen een internetverbinding nodig.

ictnews.be/one

29

IN DE PRAKTIJK | Culturele transformatie bij Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie

Verhuizen naar het Nieuwe Werken De Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie werkt hard aan een transformatie tot moderne administratie.

Een totaaloplossing rond het Nieuwe Werken moet veranderingen concretiseren op het vlak van de inrichting van het gebouw, HR en ICT-mogelijkheden.

Over Rijksdienst voor Jaarlijkse Vakantie De RJV is verantwoordelijk voor de uitbetaling van het jaarlijkse vakantiegeld aan meer dan 70% van de Belgische arbeiders (> 1 miljoen mensen) en nietzelfstandige kunstenaars.

30

H

et huidige overheidsgebouw van de RJV is in gebruik sinds het begin van de jaren 80. In die tijd werkten er meer dan 600 ambtenaren. Na 35 jaar toenemende automatisering en efficiëntie is het gebouw – met zijn oppervlakte van 12.000 m² – veel te groot geworden voor de 270 mensen die er vandaag aan de slag zijn. De situatie staat haaks op de ambitie van de RJV om een moderne administratie te worden. Dat streven ontstond met de komst van een nieuwe administrateur-generaal in 2008.

Sander Bautmans, communicatieverantwoordelijke bij de RJV: “In het spoor van de veranderingen die Frank Van Massenhove had doorgevoerd bij de FOD Sociale Zekerheid, wou hij ook bij ons een transformatie. Eerste luik was het gebouw. Er werden verschillende pistes onderzocht: een renovatie, een nieuw gebouw, accommodatie delen … Uiteindelijk viel de keuze op een verhuis naar een historisch gebouw in het centrum van Brussel, dat op maat wordt gerenoveerd. In principe moeten we er onze intrek nemen in oktober 2015.”

Bedrijfscultuur Meer dan een louter fysieke verandering moet de verhuis vooral een nieuwe bedrijfscultuur inluiden. “Sommige mensen werken al 35 jaar in hetzelfde stramien. Ze houden vast aan hun status en een sterk hiërarchische mentaliteit. Wij willen een andere bedrijfscultuur. Het nieuwe gebouw moet de katalysator zijn.

Mooi meegenomen: het is energiezuinig en verkleint onze ecologische voetafdruk.”

Cruciaal in de inrichting is het open kantoorconcept. “Gewone medewerkers zullen er zetelen tussen de directie, een behoorlijke cultuurschok. Op die manier kunnen we interactie tussen

medewerkers en samenwerking stimuleren. Daarom zullen er overal gezellige coffee corners verschijnen, waar mensen elkaar spontaan treffen. We introduceren ook het principe van het dynamic office, waarbij bijvoorbeeld informele vergaderingen kunnen worden gehouden in ons restaurant.” In het verhaal is een belangrijke rol weggelegd voor HR. De RJV ambieert straks 90% mobiele, flexibele medewerkers. Momenteel kunnen de medewerkers al twee dagen per week van thuis uit werken. “De mensen zijn vragende partij en krijgen uiteraard de nodige tegemoetkomingen, bijvoorbeeld in de vorm van een internetverbinding.”

Ruggensteun De andere kapitale pijler is ICT, de ruggensteun voor de implementatie van het Nieuwe Werken. Momenteel loopt een pilot met instant messaging. Straks wordt alle communicatie gecentraliseerd via Unified Communication met e-mail, chat, headsets, webcams …

“Mensen hebben geen vaste plek meer, maar ze moeten wel even bereikbaar blijven als vandaag. Via documentsharing kunnen ze samenwerken aan projecten zonder fysiek bij elkaar te zijn.

We voorzien uiteraard ook videoconferentie, zodat mensen thuis kunnen deelnemen aan stafvergaderingen.”

Voor een overheidsdienst die dagelijks vertrouwelijke informatie verwerkt, is een veilige connectiviteit primordiaal.

Een beveiligd wifi netwerk biedt medewerkers en gasten toegang in het hele gebouw. De beveiliging is zeer belangrijk door de confidentiële informatie die de RJV beheert. Alle medewerkers krijgen overigens een laptop, de kaderleden een tablet.

April 2015

“De RJV ambieert straks 90% mobiele, flexibele medewerkers.”

Sander Bautmans is specifiek voor het project aangeworven als communicatieverantwoordelijke.

Hij moet op strategisch niveau meedenken met het management.

Hij was voordien brand manager in een privébedrijf.

Iedereen op de kar “Belangrijk is dat de mensen goed begeleid worden, willen we hen meekrijgen in ons verhaal. Later zullen ook de klanten op een efficiëntere manier beantwoord worden. Het besparingsverhaal van de nieuwe regering heeft in onze kaart gespeeld, hoewel het niet onze initiële insteek is. Mensen beseften dat er iets moest gebeuren met dit energie-opslorpende en onderbenutte gebouw”, besluit Sander Bautmans. Het transformatieverhaal van de RJV is een schoolvoorbeeld van een overstap naar het Nieuwe Werken.

Pluspunten • Efficiëntere samenwerking • Betere onderlinge communicatie • Grotere tevredenheid werknemers • Kostenbesparing (energiezuinig gebouw) en verkleining van de ecologische voetafdruk • Consultancy en trainingen voorzien voor een feilloze implementatie • Perfecte samenwerking tussen IT, HR & Facilities

Meer info Proximus biedt een totaalpakket van technische oplossingen, ondersteuning en opleiding, waardoor een feilloze implementering op het vlak van Facilities, HR en ICT voor het Nieuwe Werken mogelijk wordt.

Neem contact op met uw accountmanager.

ictnews.be/one

31

SCOOP | Voor u gelezen

Waarom moet u dit lezen?

Dit boek legt uit waarom het lijkt alsof de ICT- en de business-kant van ondernemingen twee verschillende talen spreken.

En waarom ze mekaar maar niet lijken te begrijpen.

Waarover gaat het?

Bill Palmer is gepromoveerd tot ‘VP of IT Operations’ bij Parts Unlimited, een bedrijf dat auto-onderdelen maakt.

Interne confl icten zijn er schering en inslag. Terwijl de concurrentie marktaandeel inpikt, moet Palmer proberen Project Phoenix op de rails te krijgen, een ingrijpend ICT-programma dat al miljoenen over budget is en een jarenlange achterstand opgelopen heeft.

Volgens IDC zal in 2015 60% van de CIO’s DevOps als eerste hulpmiddel gebruiken om met de snelheid en de uitbreiding van de mobiele cloud om te gaan. Ze zullen bovendien gebruikmaken van open source-toepassingen.

The Phoenix Project

A novel about IT, DevOps and Helping Your Business Win Waarom ligt het ICT-departement vaak overhoop met de rest van het bedrijf?

Hoe kunt u dit vermijden? Een fictief verhaal over een reëel probleem.

32

Over de auteurs

Over het boek

‘The Phoenix Project’ werd geschreven door Gene Kim, samen met Kevin Behr en George Spafford. Het trio schreef eerder al het veelgeprezen ‘The Visible Ops Handbook’, een boek over het succesvol implementeren van ITIL. Kim heeft een ICTachtergrond, maar ook ervaring als ondernemer. Hij is de oprichter van het softwarebedrijf Tripwire en was er tot 2010 de CTO van.

Het verhaal in ‘The Phoenix Project’ is geschreven als een roman. De structuur van het boek lijkt op die van ‘Het Doel’, het legendarische managementboek van Eliyahu Goldratt. Ook daarin worden aan de hand van fictie, reële situaties geschetst die elke manager tegenkomt.

Doorheen zijn verzonnen verhaal reikt Kim subtiel oplossingen en methodes aan om problemen in de professionele ICT-wereld op te lossen.

Kim onderzoekt de mogelijkheden van Development Operations (DevOps), een methode om software te ontwikkelen waarbij communicatie en samenwerking essentieel zijn.

Het boek is een echte page turner, een allegorie met levendig geschetste personages en herkenbare situaties. Een scheut donkere humor doet de rest.

April 2015

IN DE PRAKTIJK | Club Brugge versterkt contact met achterban

WiďŹ

Club Brugge intensiveert de interactie met zijn supporters. Dat gebeurt onder meer via een eigen app en diverse sociale media, in het eerste geconnecteerde stadion van de Jupiler Pro League. Dagmar Decramer, operations manager bij Club Brugge, vertelt.

in het stadion

Over Club Brugge Club Brugge heeft een historiek die teruggaat tot 1891. De club met stamnummer 3 kan een indrukwekkend palmares voorleggen: 13 landstitels, 10 bekertitels en meer dan 200 overwinningen in 40 Europese campagnes.

ictnews.be/one

33

IN DE PRAKTIJK | Club Brugge versterkt contact met achterban

Dagmar Decramer is economiste. Ze werkte vijf jaar als business development manager bij Uplace, het vastgoedbedrijf van Club Brugge-voorzitter Bart Verhaeghe. Sinds 2012 is ze aan de slag als operations manager bij Club Brugge.

C

lub Brugge spreekt een heel brede community aan.

Alles samen gaat het naar schatting om een half miljoen mensen: van de supporters die trouw naar het stadion afzakken tot de sympathisanten in binnen- en buitenland. “De voorbije jaren hebben we een echte pioniersrol gespeeld in de communicatie met die verschillende types van fans”, zegt Dagmar Decramer, operations manager bij Club Brugge. “We streven daarbij naar zoveel mogelijk gepersonaliseerd contact.” Dat gebeurt onder meer via de app die de club eind vorig jaar lanceerde.

“De app brengt de juiste info naar de juiste profielen: van de diehard-fan van de Blue Army, of de vader met kinderen die alleen op zondagmiddag naar de wedstrijd komt kijken, tot de 34

sofasupporter die thuis de match volgt.

We zorgen ervoor dat iedereen altijd mee is met wat er in en rond de club gebeurt.”

Actieve community Dat Club Brugge daarbij op een actieve online community kan rekenen, blijkt al gauw uit de cijfers. Op een paar weken tijd telde de app 42.000 gebruikers. De club heeft daarnaast nog eens 200.000 vrienden op facebook en 47.000 volgers op Twitter. “Om de interactie met de fans te vergroten, hebben we beslist om wifi aan te bieden in en rond het Jan Breydelstadion”, vervolgt Dagmar Decramer. Geen eenvoudige opdracht, zo bleek, want de infrastructuur moest voorzien zijn op piekmomenten van gebruikers in een vol stadion. Die bevinden zich dicht opeengepakt in de tribunes, wat technisch voor een extra

uitdaging zorgt. Club Brugge maakte een marktanalyse en koos uiteindelijk voor het voorstel van Proximus, gebaseerd op een specifieke oplossing van Cisco voor wifi in stadions.

Online tijdens de rust Proximus installeerde in en rond het Jan Breydelstadion 400 access points. Ook in de kantines en kantoren en op het supportersplein net voor het stadion is er wifi voorzien. Proximus connecteerde de access points op een glasvezelring.

“Uit de eerste analyse van het wifigebruik zien we dat de supporters massaal online gaan tijdens de rust”, zegt Dagmar Decramer. “Ze checken facebook en Twitter, en surfen naar Sporza om beelden van de wedstrijd te herbekijken.”

Club Brugge noteerde tot nog toe een piek van 6.000 simultane connecties.

April 2015

Schoenen Torfs biedt klanten gratis wifi

Wifinetwerk met

400

access points voorzien op

14.000

Wifi tussen de schoenen

gelijktijdige gebruikers

23

beveiligingscamera’s

175

cashless betaalterminals

Pluspunten • Gratis wifi in en rond het stadion • Extra dienstverlening aan supporters • Ondersteuning van interactie tussen club en community • Glasvezelnetwerk, ook voor veiligheidscamera’s en cashless betaalterminals

De installatie is voorzien op 14.000 gelijktijdige gebruikers. Op het netwerk zijn ook 23 beveiligingscamera’s en 175 cashless betaalterminals aangesloten.

“Supporters betalen in de kantines met een elektronische betaalkaart die ze online – of ter plaatse bij een oplaadpunt – hebben opgeladen.” Dat werkt niet alleen veiliger en sneller dan met cash, het geeft de club ook extra informatie die toelaat de band met de supporter verder te versterken.

Meer info Neem contact op met uw accountmanager.

ictnews.be/one

Bezoekers van de winkels van Schoenen Torfs hebben gratis toegang tot wifi. De infrastructuur is voorzien op de ondersteuning van 500 gebruikers per uur. Torfs nam het initiatief toen bleek dat almaar meer bezoekers in de winkel schoenen passen om ze daarna te bestellen via de webshop. Vaak spreken klanten het winkelpersoneel ook aan omdat ze op zoek zijn naar een specifiek type of model van schoenen, waarvan ze via de smartphone een afbeelding laten

zien. Proximus rolde bij Torfs een oplossing uit op basis van Fortinettechnologie. Het management en de monitoring van de wifitoegang gebeurt centraal bij de ICT-afdeling van het bedrijf. “De winkels kregen een extra firewall”, zegt Raf De Leu, IT-netwerkmanager bij Schoenen Torfs. “Het verkeer van de klanten loopt over een apart net.” Het netwerkverkeer van de medewerkers verloopt via Proximus Explore, terwijl Torfs het klantenverkeer naar het internet stuurt.

A.S.Adventure bekijkt aantal winkelbezoeken via wifi

Tieners eisen wifi A.S.Adventure voorziet wifi in zijn 45 Belgische winkels en in de winkelpunten in Luxemburg en Frankrijk.

“Zo bieden we onze eigen medewerkers extra connectiviteit aan”, zegt Johan Bernaerts, Group ICTmanager bij A.S.Adventure. “Maar uiteraard spelen we zo ook in op een duidelijke behoefte van onze klanten.” De vraag naar wifi blijkt onder meer bij de jeugd vrij groot. “Ouders die hun tieners mee uit shoppen willen nemen, kunnen duidelijk op meer enthousiasme rekenen wanneer

blijkt dat er in de winkel wifi beschikbaar is.” A.S.Adventure koos voor een laagdrempelige oplossing op basis van Cisco, geïmplementeerd door Proximus. De anonieme informatie over de bezoekers geeft A.S.Adventure onder meer inzicht in de frequentie van het winkelbezoek en in de populairste afdelingen van de winkels. A.S.Adventure voorziet maximaal twintig procent van de beschikbare bandbreedte van het Proximus Explore-netwerk voor de ondersteuning van het wifigebruik.

35

IN TEAM | Christophe Vanneste, CIO van Mensura leidt outsourcing-project

Christophe Vanneste is een ervaren ICTconsultant die bij verschillende Belgische en internationale bedrijven werkte. Hij was onder meer aan de slag bij P&G, Canon, Fortis, Novartis en Exmar. Zijn specialisatie ligt in het optimaliseren van ICT-afdelingen, bijvoorbeeld bij zeer grote veranderingen, fusies en dergelijke.

Jeff Geboers

David Sadin

Ronnie Van Weert

Mark Mayerson

Freddy Maetens

VAN OUTSOURCING TOT

PARTNERSHIP De rol van ICT omkeren van kostencenter tot business enabler, dat is de missie van CIO Christophe Vanneste bij Mensura. Een groot outsourcingcontract met Proximus past perfect in die strategie.

36

D

e dienstengroep Mensura heeft er net een grote fusie opzitten met branchegenoot Adhesia.

Dat is meteen ook een van de redenen waarom het bedrijf sterk inzette op het vrijwel compleet outsourcen van zijn ICT-infrastructuurbehoeften, zegt CIO Christophe Vanneste. “De ICTinfrastructuur vormt een zware component in het soort bedrijf dat we zijn, maar het is niet onze core business”, vertelt hij.

“We zitten door de fusie met Adhesia ook in een sterk change-verhaal. Dan is het outsourcen van bepaalde ICT-onderdelen zeker valabel.” Vanneste geeft een zeer concreet voorbeeld: twee bedrijven die samengaan, betekent ook twee datacenters die draaien, waarvan er een vaak overbodig wordt. Dat soort kosten

kunnen bij een fusie een fikse molensteen vormen. Daarom werd besloten om het bestaande contract met Proximus dat sinds 2007 liep te hernieuwen, te heronderhandelen en uit te breiden.

Risico’s buiten Het outsourcen had uiteraard ook zijn weerslag op hoe de ICT-afdeling werkt.

“Het is aan de ene kant een heel team dat wegvalt, maar aan de andere kant ook een grote zorg die verdwijnt”, legt Vanneste uit. “Je eigen datacenter hebben, is meer dan een hoop servers die je in een kamer stopt. Je komt terecht in een verhaal van businesscontinuïteit, met gegarandeerde uptimes, hoge beschikbaarheid, redundantie, back-upstrategieën. Dat vraagt enorme resources

April 2015

– hardware allerhande, maar ook mensen met specifieke kennis ter zake – en is een erg kostelijke affaire. Bovendien outsourcen we meteen ook de risico’s, wat nog een andere zorg is die verdwijnt.”

Convergentie “Qua teammanagement is er sinds 2007 niet zo gek veel veranderd”, zegt Vanneste, de samenstelling van het team is min of meer hetzelfde gebleven. Wat niet wil zeggen dat er niets anders verloopt. “De communicatie naar Proximus bijvoorbeeld gebeurt veel minder ad hoc, en is meer gestroomlijnd. En gescheiden werelden als software, telefonie, communicatie en ICT zijn nu veel meer naar mekaar toegegroeid en worden zowel bij ons als bij Proximus door hetzelfde team beheerd.”

ictnews.be/one

Team Mensura-Proximus Bij Mensura is er een vijfkoppig team dat voor de communicatie met Proximus instaat, Vanneste is daar lid van.

Regelmatig zijn er operationele, tactische en strategische meetings. “Er is een voortdurende flow van informatie”, zegt Vanneste. “Onze mensen en de Proximus-mensen kennen mekaar zeer goed. Ieder heeft dezelfde informatie op hetzelfde moment en op alle niveaus. En dat gaat zeer ver, tot toekomstige projecten en de weerslag op de financiën toe. Voor de kwaliteit van onze dienstverlening is dat echter zeer belangrijk. Ik aanzie het ook als meer dan een gewoon outsource-contract, dit is een echt partnership.”

Over Mensura • Drie afdelingen: Preventie en Bescherming op het Werk (de grootste afdeling), Absenteïsme en Kinderbijslag. Na de recente fusie met Adhesia is het bedrijf goed voor 700 werknemers.

• Grootste speler in België om de preventie en bescherming van de werknemers te organiseren op alle mogelijke gebieden.

• Helpt werkgevers om hun medewerkers beter, langer en gezonder inzetbaar te houden.

37

SPRAAKMAKERS | 7 vragen aan Ellen Van den Berghe, Digital Channels Manager bij de Nationale Loterij

Ellen Van den Berghe Digital Channels Manager

“Tien dagen alleen in de woestijn overleven?

Nee, bedankt. Ik heb mijn dagelijkse knuffels en goede gesprekken nodig.”

bij de Nationale Loterij Wat zijn uw grootste professionele verwezenlijkingen?

Dat ik als projectleider bij de Nationale Loterij met mijn team op minder dan elf maanden een volledig nieuwe website heb ontwikkeld die dienst doet als digitale hub. De 35 verschillende digitale kanalen werden daarop geënt. Maar ook dat ik het Londens Performance Bureau, Intela, mee heb laten uitgroeien van een start-up met tien mensen tot een winstgevend bedrijf met 65 medewerkers.

Naast wie zou u graag eens in het vliegtuig zitten en wat zou u hem of haar willen vragen?

Persoonlijk Ellen Van den Berghe is veeleisend maar deelt voor haar medewerkers de projecten op in verteerbare taken. Ze fungeert bewust als buffer en vertaalt de commentaren naar positieve boodschappen. Tijdens haar vrije tijd bereidt ze graag lekkere gezonde hapjes voor familie en vrienden. Loopbaan Ellen werd dit jaar tot Young

Aan welk merk bent u eeuwig trouw?

Aan Nesquik, maar dat is dan ook ongeveer het enige.

ICT Lady of the Year verkozen. Twee jaar geleden

Wat weten uw medewerkers niet van u?

werd ze binnengehaald bij de Nationale Loterij om

Ik ben zeer open en hou niets bewust achter. Maar niet iedereen weet dat ik gevoetbald heb in tweede nationale en dertien jaar dwarsfluit heb gespeeld.

een communicatiestrategie voor de digitale kanalen uit te werken. Als Digital Channels Manager is ze dagelijks bezig met ICT. Daarvoor was ze 2,5 jaar Head of Product Management van Intela in Londen. Bedrijf De Nationale Loterij vierde vorig jaar haar 80ste verjaardag. Met de vernieuwde digitale communicatie-infrastructuur wil het bedrijf haar spelers een ononderbroken customer journey aanbieden. De jaarlijkse omzet bedraagt zo’n 1, 2 miljard euro. Werknemers Bij de Nationale Loterij werken meer dan 400 medewerkers. Daarin zijn de mensen van de 4.800 externe verkoopdiensten met spelterminals niet meegerekend. Het digitale communicatieteam telt 5 vaste personeelsleden die worden bijgestaan door een twintigtal externen.

38

Mag ik tussen Richard Branson en Freddie Mercury zitten?

Ik wil ondervinden of Richard Branson van de Virgin Group echt zo arrogant is en of die arrogantie gegrond is. Ik zou hem ondertussen vragen wat hij binnen veertig jaar ziet gebeuren. Aan Freddie Mercury had ik graag gevraagd hoe de maatschappij vroeger en nu tegenover homoseksualiteit staat. Hoe hij is omgegaan met zijn hiv-besmetting en de reacties die hij daarop kreeg.

U kunt geen dag zonder…?

Het internet. Maar ik kan ook helemaal niet zonder mensen.

Ik zou nooit tien dagen alleen in de woestijn overleven. Ik heb mijn dagelijkse knuffels nodig en moet een goed gesprek kunnen voeren.

Wat deed u als u deze job niet deed?

Dan zou ik ergens anders een gelijkaardige rol spelen. Mocht ik nog niet getrouwd zijn en niet in mei bevallen, zou ik intussen waarschijnlijk in het boeiende Taiwan zitten omdat daar veel met nieuwe technologie wordt gewerkt.

Wat zijn uw favoriete apps van het moment?

De to-dolijst en taakmanagement app ‘Todoist.com’. De digitale werkplek ‘Evernote.com’ gebruik ik vaak en dan is er natuurlijk de app van Club Brugge.

April 2015

IN DE PRAKTIJK | Walibi kiest voor digital signage

Communicatie

met directe impact

Benoît Gustin is projectleider bij Walibi Belgium. Hij begon zijn carrière bij het park als coördinator van de evenementen en werkte in diverse operationele functies.

Via digital signage communiceert Walibi op een heel snelle en flexibele manier met de bezoekers. Dat laat het publiek toe optimaal te genieten van het bezoek aan het pretpark in Waver.

± 1,2 miljoen bezoekers per jaar en

800 medewerkers per seizoen

11

worden geïnformeerd via schermen

Pluspunten • Snelle en efficiënte communicatie met bezoekers en personeel • Actuele, dynamische informatie in realtime • Verbetering van de bezoekerservaring door efficiëntere spreiding van het publiek • Ondersteuning van ticketverkoop en speciale acties

Meer info Surf naar www.proximus.be/digitalsignage of neem contact op met uw accountmanager.

ictnews.be/one

Walibi Familiepretpark in Waver, geopend in 1975. Ondertussen uitgebreid met twee pretparken in Frankrijk en één in Nederland.

De 4 pretparken samen ontvangen 2,8 miljoen bezoekers per jaar.

Walibi behoort tot de Compagnie des Alpes.

Bezoekers informeren, op elk moment Walibi wilde de klanten snel en correct informeren.

Tijdens events, drukke periodes of dagen met aangepaste openingsuren kon er maar beperkt gecommuniceerd worden over de mogelijkheden.

Ook de interne communicatie en planning vroeg om automatisering aangezien de kantoren en personeelskantine verspreid liggen over vier gebouwen.

Alle info in realtime Proximus stelde een platform voor digital signage voor.

Het platform draait volledig in de cloud. Berichten kunnen eenvoudig beheerd en ingeleid worden via de smartphone.

Op het centrale plein in het park werden twee grote LED-schermen opgesteld. Negen andere schermen (46 inch) staan verspreid.

Informatie kan in realtime weergegeven worden.

Beter geïnformeerde bezoekers én personeel Walibi biedt nu realtime informatie over het aantal beschikbare tickets voor events of wachttijden aan attracties.

Zo is er een betere spreiding van bezoekers door het aangeven van de minder drukke zones.

Er is snelle verspreiding van belangrijke informatie, zoals een kind dat zijn of haar ouders kwijt is in het park.

Aangepaste openingsuren of starturen van events kunnen snel worden meegegeven aan bezoekers.

Efficiënte interne communicatie via schermen over o.a. personeelsplanning.

39

PROXIMUS | Nieuws

Geert Rottier nieuwe Director Corporate Market S

inds 2 januari 2015 vervoegt Geert Rottier de Proximus-rangen als nieuwe Director Corporate Market. Geert was Managing Director bij HP Belgium & Luxembourg. Daarvoor deed hij ervaring op in ICT, sales, business development, change management en general management bij Konica, General Engineering & Technologies en EMC (Filepool). Geert zal bij Proximus de sales en marketing voor de corporate en de publieke sector leiden.

Eerste ‘Proximus’ Night of ICT O

p 11 december 2014 trokken de genodigden naar de ‘Proximus Night of ICT’ bij Tour & Taxis. De rode (of paarse …) draad van het evenement was dit jaar onvermijdelijk het vernieuwde imago met Proximus als commercieel hoofdmerk voor vast, mobiel, ICT en gecombineerde oplossingen. “Het merk Proximus reflecteert onze ambitie om dicht bij onze klanten te staan”, zei Dominique Leroy, CEO. “Door te kiezen voor één merk kunnen we beter inspelen op de veranderende klantenbehoeften en op de technologische ontwikkelingen”, aldus Leroy. Chief Enterprise Market Officer Bart Van Den Meersche vertelde daarna welke rol Proximus kan spelen voor bedrijven die meer willen halen uit trends als het Nieuwe Werken, Workplace-as-a-Service, Bring Your Own Device, big data en het Internet of Things. De avond werd verder opgefleurd met visuele intermezzo’s en eindigde met een walking dinner. > www.proximus.be/nightofict

40

April 2015

Proximus wint ICT Channel Awards

‘Storygram’ Een schot in de roos

P

roximus viel drie keer in de prijzen op de Channel Awards 2015, een erkenning voor de meest gewaardeerde ICT-spelers in België. Niet minder dan 500 vertegenwoordigers uit de ICT-wereld namen deel aan de stemming. Tijdens het evenement van dit jaar werd Proximus eerste in de categorie Best Telecom Carrier (voor het vierde jaar op rij), Best Partner Program (voor het derde jaar op rij) en Best Integrator, samen met RealDolmen. > www.channelawards.be/nl

P

roximus zette eind 2014 zijn slogan ‘altijd dichtbij’ kracht bij door de klanten een app te bieden waarmee ze tijdens de eindejaarsperiode digitale kaartjes konden versturen. Het bleek een groot succes: in december 2014 ontvingen meer dan 265.000 mensen digitale wensen via Storygram.

Bovendien leidde dat tot 960.000 interacties zoals clicks, likes en shares.

Storygram is ook nu nog beschikbaar, met onder meer twee nieuwe e-cards voor verjaardagen. Het is nu ook mogelijk om een digitale kaart te versturen met een eenvoudige animatie in plaats van een filmpje. > Download de app Proximus Storygram.

Proximus lid van internationale Long Range-alliantie I

Download de One-app en lees dit magazine ook digitaal.

Ga naar de App Store, Google play, of surf naar ictnews.be/one

ictnews.be/one

n januari werd op de International Consumer Electronics Show (CES) in Las Vegas de oprichting van de ‘LoRa Alliance’ aangekondigd. LoRa staat voor Long Range, de radiotechnologie waarmee het mogelijk is om gebruiksvoorwerpen op afstand te monitoren en te bedienen.

De nieuwe alliantie wil zorgen voor de interoperabiliteit tussen telecomoperatoren en voor de standaardisering van LoRatechnologie. Die biedt allerlei mogelijke toepassingen voor het Internet of Things (IoT), waarbij miljarden gebruiksvoorwerpen en toestellen op het internet worden aangesloten.

De leden van de LoRa-alliantie zijn leveranciers van IoToplossingen: IBM, Sagemcom, Cisco, Kerlink, Actility, IMST, Eolane, Microchip, MultiTech en Semtech, en telecomoperatoren die de technologie zullen uitrollen: Proximus, Bouygues Telecom en KPN. > www.lora-alliance.org

41

COLUMN | Neemt domotica onze agenda over?

Ochtendhumeur

06:00 Het licht in mijn slaapkamer gaat langzaam aan. Elke minuut wordt het wat heller, het is als wakker worden onder de opkomende zon. Ik moet vandaag vroeger vertrekken om mijn baas op te halen van de luchthaven. Dankzij de integratie van mijn agenda en mijn domotica word ik op tijd gewekt.

06:05 Mijn wekkerradio slaat aan. Er is geen ontkomen aan: hij speelt steeds luider en luider tot ik hem afzet. Ik rek me uit en stap uit bed. Beneden springt de koffiemachine aan.

06:08 Tijd om de slaap weg te wassen.

Ik stap de badkamer binnen, het licht springt automatisch aan en de douche begint te lopen.

42

06:20 Als alles weer fris en fruitig ruikt, is het tijd voor de juiste outfit.

Het scherm bij mijn dressing geeft aan wat voor weer het wordt en stelt mij een kledingkeuze voor. Niet mijn favoriete blauwe vest, want die ben ik vergeten op te halen bij de stomerij. Het systeem kent perfect de inhoud van mijn kast.

Eenvoudig, handig én snel.

06:25 Op de trap komt de geur van verse koffie me tegemoet. Ik stap de keuken binnen, leg de toastjes die net uit de broodrooster springen op een bord en neem de laatste fles melk uit de koelkast.

Die vraagt mij of ik nieuwe wil bestellen. Ik antwoord ‘ja’, want ook ijskasten kunnen tegenwoordig hun zegje doen. Ik geniet van mijn vers ontbijt en zet mijn bord in de afwasmachine. Die springt vanavond of vannacht automatisch aan, als de prijs van de elektriciteit lager is.

06:45 Ik stap in de wagen die al aangenaam warm is. Dankzij de ontdooide voorruit kan ik onmiddellijk vertrekken. De route naar de luchthaven is automatisch geprogrammeerd. De wagen spreekt mij aan op het ogenblik dat ik het portier sluit.

“Welkom Jan. Klaar voor de trip naar de luchthaven?”

“Ja, geef me maar de snelste route.”

“Je hebt geluk, je verliest op de ring rond Brussel nergens meer dan 15 minuten.”

Dat is een meevaller.

Ik start de wagen, rij gezwind achteruit de oprit af en … rij me vast op een vrachtwagen die de hele straat blokkeert. Plots herinner ik me een klein briefje van de buren over ‘uitgraven van bouwgrond’, ‘niet parkeren’ en ‘afgesloten straat’ dat ik achteloos in de papiermand heb gegooid. Niet alles verschijnt automatisch in mijn agenda …

April 2015

magazine

op tablet en smartphone

Ga naar de App Store of Google Play en download de applicatie ‘One magazine’.

“Dankzij ons betrouwbaar netwerk kan ik op beide oren slapen.”

Met Proximus Explore blijft uw bedrijf ongestoord ondernemen.

• Veilig privénetwerk, volledig voor u beheerd overal in België • Uiterst betrouwbaar met een beschikbaarheid van 99.998% • Supersnelle toegang tot het netwerk, ook beschikbaar via glasvezel • Evolueert mee met de omvang en behoeften van uw bedrijf

Ontdek er alles over op proximus.be/explore