Samen in de strijd tegen menstruatiearmoede

In Vlaanderen heeft een op de acht meisjes geen geld om menstruatieproducten (maandverband, tampons, cup …) te kopen. Hierdoor kiezen ze voor ongeschikte alternatieven zoals zakdoeken, wc­papier, watten of zelfs sokken. De gevolgen zijn schrijnend. Met #MenstruatieMaart wil CM het taboe rond menstruatie doorbreken en aandacht vragen voor menstruatiearmoede.

Kathleen van Walle, Hanne Geerts en Katrien Grauwels hebben als netwerkcoördinator elk een eerstelijnszone in de stad Antwerpen onder hun hoede. In die functie zetten ze samen met hun collega’s hun schouders onder dit project. Visie sprak met Kathleen en Katrien.

Waarom dit project tegen menstruatiearmoede?

KATRIEN ¬ ‘Omdat het feit dat die meisjes geen toegang hebben tot tampons of maandverband heel wat gevolgen met zich meebrengt. Lichamelijk uiteraard, er zijn meisjes die ontstekingen kregen door bijvoorbeeld watten of sokken te gebruiken. Maar er zijn ook heel wat mentale gevolgen. De angst om door te lekken houdt hen weg van school, van leuke activiteiten met vriendinnen, verhoogt het sociale isolement. Er is schaamte, extra stress, noem maar op.’

KATHLEEN ¬

‘Maar met het project willen we net zo goed het taboe dat nog altijd op dit onderwerp rust de wereld uit helpen. Meisjes en vrouwen durven er niet over te praten, sommige jongens en mannen weten niet waar het over gaat of voelen zich er ongemakkelijk bij. En dat terwijl de helft van de wereldbevolking ermee te maken krijgt.’

Wat doen jullie allemaal om die doelen te bereiken?

KATHLEEN ¬ ‘Er zijn een aantal pijlers. Om te beginnen oefenen we druk uit op het beleid, samen met de andere Vlaamse ziekenfondsen. We ijveren voor een btw van nul procent op menstruatieproducten. En we vragen om die producten gratis te maken voor kwetsbare doelgroepen. Om deze beleidsaanbevelingen kracht bij te zetten, moedigen we iedereen aan om de petitie van Caritas te ondertekenen. Om het taboe te verminderen zou het een goede zaak zijn als het onderwerp ook op onze scholen bespreekbaar gemaakt wordt bij jongens en meisjes van alle leeftijden.’

KATRIEN ¬ ‘In een tweede pijler richten we ons tot scholen omdat we daar een directe impact kunnen hebben op de effecten van menstruatiearmoede, zoals bijvoorbeeld het missen van lessen. Er zijn drie eerstelijnszones in de stad Antwerpen. We werken in elke zone samen met een school voor dit project. Het gaat om Pius X op het Kiel, het Atheneum van Berchem en het Stedelijk Lyceum in Deurne. Samen met de scholen bekijkt de projectgroep welke acties ze op poten kunnen zetten en hoe ze daar zoveel mogelijk leerlingen, leerkrachten en ouders bij kunnen betrekken. Het einddoel is het gratis ter beschikking stellen van menstruatiemateriaal, na een grondig sensibiliseringstraject.’

Een van de Antwerpse scholen die meewerkt aan het pilootproject rond menstruatiearmoede is Pius X op het Kiel. Marie De Winter is er leerlingenbegeleider en legt uit waarom de school dit belangrijk vindt. Marie: ‘We waren als school nooit bewust bezig met deze problematiek. Toch konden leerlingen al in ons Open Leercentrum terecht. Als zij zelf geen maandverband hadden, konden ze het daar altijd vragen. Maar ik kan me best voorstellen dat sommigen daar de moed niet voor hadden. Ik vind het mooi dat dit project het onderwerp meer bespreekbaar maakt en mee nadenkt over manieren om de drempel zo laag mogelijk te houden. We hebben de ouderraad nu gecontacteerd om samen een inzamelactie te organiseren. Bovendien gaan we met de leerlingenraad gaan we nadenken over waar we de menstruatieproducten best beschikbaar stellen. Ten slotte zullen we ook in de lessen aandacht hebben voor dit onderwerp.’

Ludo (69)

Is gepensioneerde en mantelzorger. Hij schildert, houdt van musea en tuinieren en is toneeldecorbouwer.

Bestuurlijke kwetsbaarheid is typisch voor grotere gemeenten

Gemeentefusies kunnen voor een aantal gemeenten een solidere financiële basis bieden door de fusiebonus en een hogere overheidsfinanciering, maar ze zullen zelden leiden tot een betere verbinding met de inwoners. Coördinatieproblemen en bestuurlijke kwetsbaarheid zijn typisch voor grotere gemeenten. Daarom pleit ik voor een uitbreiding van specifieke samenwerkingsverbanden en, in functie van de nabijheid tot de bevolking, meer ondersteuning bieden aan de lokale adviesraden.

Fusies brengen gevoeligheden naar boven

KATHLEEN ¬ ‘Naast die twee pijlers zijn er ook heel wat inzamelacties om menstruatieproducten te verzamelen en er is #MenstruatieMaart.’

Waarom die maand?

KATHLEEN ¬ ‘Bedoeling van het project is om mensen te sensibiliseren en activeren. We doen dat niet alleen, maar in samenwerking met heel wat partnerorganisaties en ook enkele bedrijven. Elke partner kan eigen acties ondernemen onder de noemer #MenstruatieMaart en dit posten op social media. Zo proberen we maatschappelijk draagvlak te creëren. Vanuit CM hebben we een aanbod (zoals posters, buttons, inzamelboxen …) maar we moedigen iedereen aan om met de #MenstruatieMaart aan de slag te gaan. Het is de bedoeling om #MenstruatieMaart elk jaar te herhalen.’

Wil jij weten wat er in jouw buurt leeft rond dit thema? Je leest er alles over op www.gezondebuurt.be/menstruatiemaart

Sien (21)

Zit op kot in Brussel, is actief bij de lokale speelpleinwerking en voetbalt.

Ik geloof dat samenwerking tussen gemeenten bevorderlijk is, maar ik denk dat dat ook op andere manieren kan. Fusies brengen gevoeligheden naar boven of leveren moeilijke constructies of evenwichten op. Ik denk dat je die kan vermijden of beperkt kan houden als je naar alternatieve samenwerkingsverbanden zoekt. Er zijn nu toch ook al veel goede voorbeelden van intergemeentelijke samenwerkingen die geen fusie zijn.

Minimumaantal bewoners bepalen

Frank (57) woont met zijn vrouw en zoon in Deurne en leeft van een ziekte­uitkering.

Ik schrok toen ik hoorde dat men Vlaanderen ging opdelen in 15 regio’s. Waarom drukt men niet meer op de fusie van gemeentes? Fusies betekenen een nuttige rationalisering. Laten we een minimumaantal bewoners voor het laagste bestuursniveau bepalen... Daarbij mogen we niet vergeten in te zetten op wijkwerking zodat de charmes van plaatselijke folklore niet verloren zou gaan.