Binnenkort geen loopbaancheques meer?
Wat als je niet voldoende verlof hebt voor de collectieve sluiting?
Verplicht elektronisch stempelen vanaf 1 januari
West-Vlaanderen ACV informeert uitzendkrachten en flexwerkers
‘Samenheid’
In de vorige Visie kon je een stuk over eenzaamheid bij werknemers en langdurig zieken lezen. Het bleek dat veel mensen eenzaam zijn. Er alleen voor staan is niet simpel. Je leven uitbouwen of een huishouden runnen is zoveel makkelijker met de steun van anderen. Als je altijd alles zelf moet doen en beredderen, wordt het soms wel erg veel.
Eenzaamheid stond een paar weken later volop in de schijnwerpers. ‘De warmste week’, de traditionele solidariteitsactie van de VRT tijdens de kerstperiode, focuste ook op het thema. Terecht.
De strijd tegen er alleen voor staan, raakt vol aan het fundament onder de vakbond. En onder veel sociale verwezenlijkingen. Soms vergeten we dat. Neem nu de sociale zekerheid, die uitgerekend deze week
haar tachtigste verjaardag viert. Op de keper beschouwd is ze een hoeksteen in de strijd tegen eenzaamheid. Ze zorgt ervoor dat mensen er niet alleen voor staan als ze oud, ziek of werkloos worden.
Natuurlijk, iets als de sociale zekerheid straalt niet de warmte en genegenheid uit van buren, kleinkinderen of vrienden die op bezoek komen. De sociale zekerheid is nogal ‘institutioneel’ en ‘financieel’. Maar de sociale zekerheid zorgt er wel voor dat mensen kunnen blijven deelnemen aan de samenleving. Het is de meest concrete verwezenlijking van de strijd tegen eenzaamheid.
Het opzet is duidelijk: we laten niemand achter. Daarom doet het ook zoveel pijn om vast te stellen dat die sociale zekerheid zwaar onder politiek vuur ligt. Er moet gesaneerd worden. Dat klinkt heel klinisch, maar de impact daarvan op de kwaliteit van het leven is enorm. De uitgestuurde boodschap
is ronduit negatief: ‘we vertrouwen u niet, trek daarom maar zelf, alleen, uw plan.’ Ik weiger daarin mee te gaan.
Ook werken is belangrijk in de strijd tegen eenzaamheid. Op het werk bouwen we sociale contacten op, maken we vaak vrienden. Logisch, je slijt veel uren samen. Je vormt een ploeg. Vaak in goede verstandhouding met de baas. En als die verstandhouding dan toch minder goed verloopt, sta je er niet alleen voor. Werkers verenigen zich in hun vakbond om het samen voor elkaar op te nemen.
Toch merk ik ook daar andere evoluties. Sommige werkers horen er minder bij dan anderen. Dat komt door de invoering van allerlei ‘tussenstatuten’. Interimmers, werkstudenten, freelancers, onderaannemers, flexi-jobbers bijvoorbeeld. Ze werken vaak samen op één werkvloer, maar met verschillende arbeids- en loonvoorwaarden voor hetzelfde werk. Dat is niet bevorder-
lijk voor de collegialiteit, die enorm belangrijk is op een werkvloer.
Steeds meer mensen werken ook letterlijk alleen, zonder contact met collega’s. Huishoudhulpen bijvoorbeeld. Of mensen die heel veel moeten thuiswerken. Ook dat raakt allemaal heel sterk aan de kern van de vakbond.
Daarom is het bij de vakbond 52 weken per jaar de warmste week. Bij voorkeur zonder brandende paletten. Maar als het niet anders kan, vind je bij een houtvuur ook veel samenheid.
Ik wens u gezellige, warme en gezelschapsvolle kerst- en nieuwjaarsdagen.
ACTIE 13 JANUARI
Besparingen op pensioenen
Drie miljard euro besparingen in de pensioenen, een verhoging van het militaire budget met twee miljard ten koste van de pensioenen en de sociale zekerheid, vermindering van de werkgeversbijdrage (uitgesteld loon voor ziekteverzekering, pensioenen) ... De Arizonaplannen van
formateur Bart De Wever (N-VA) zijn een frontale aanval op de pensioenen, klinkt het bij het ACV. De vakbond reikt de onderhandelaars alternatieven aan en voert actie op 13 januari om 10.30 uur aan de Zuidertoren (Federale Pensioendienst) in Brussel.
IN MEMORIAM Belgische mede-oprichter Internationaal Vakverbond overleden
Als jonge spoorwegarbeider werd de Waalse Willy Thys (1943-2024) syndicaal actief tijdens de algemene staking tegens de voorgestelde besparin gen van de regering-Gaston Eyskens III in de Eenheidswet (1960). In de jaren 1970 werd hij ondervoorzitter van de Christelijke Vakbond van Communicatiemid delen en Cultuur, de voorlo per van het huidige ACV-Transcom. Van 1987 tot 1997 was Thys nationaal secretaris van het ACV.
In de jaren 2000 was hij een van de grondleggers van het Internationaal
Vakverbond (IVV), ook bekend als de internationale vakbondskoepel. Luc Cortebeeck, toenmalig voorzitter van het ACV: ‘Om syndicaal zo goed mogelijk te kunnen inspelen op de uitdagingen van de globalisering was Willy ervan overtuigd dat vakbonden zich best internationaal verenigden. Hij was de drijvende kracht achter de oprichting van het IVV. De historische betekenis daarvan kan niet overschat worden.’ Het ACV rouwt samen met de partnerorganisaties in de wereld en het IVV om zijn verlies.
Ann Vermorgen, Voorzitter ACV
Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen jennifer.lavers@acv-csc.be - 02 244 32 81 ¬ Verantwoordelijke uitgever Bart Vannetelbosch ¬ Redactie Simon Bellens, Lies Van der Auwera, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Djorven Ariën, Lieven Bax, Sim Geerts, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt tweewekelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van ACV bouw - industrie & energie, ACV-CSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten
Veel te weinig maatregelen voor 45+ers
Vanaf 1 januari is het zover: dan gaat de lang aangekondigde verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd tot 66 jaar in. Tegelijkertijd ziet slechts een op de tien Belgen het zitten om tot 66 jaar te werken. ‘De collectieve arbeidsovereenkomst 104 die moet zorgen voor werkbaar werk voor oudere werknemers blijkt in de praktijk vooral een lege doos.’
¬ Tekst Dominic Zehnder ¬ Illustratie Rutger Van Parys
Vanaf 1 januari 2025 wordt de wettelijke pensioenleeftijd opgetrokken tot 66 jaar. In 2030 wordt dat 67. Dat werd tien jaar geleden beslist door de regering-Michel I, met de liberale partijen en N-VA als voortrekkers. Uit een recente bevraging van HR-dienstverlener Securex blijkt dat slechts een op de tien Belgen het ziet zitten om tot 66 te werken, terwijl amper 8,8 procent gewonnen is om tot 67 of ouder aan de slag te blijven. Minder dan de helft van de Belgen ziet zich intussen in staat om tot 65 te werken.
Experts waarschuwden in 2015 al dat het zomaar verhogen van de pensioenleeftijd geen soelaas zou bieden om mensen langer aan het werk te hebben, omdat heel wat werknemers al vóór de pensioenleeftijd uitvallen. Cijfers van het RIZIV bevestigen dat nu. Specialisten hamerden er daarom destijds op om de focus niet te leggen op een verhoging van de pensioenleeftijd, maar wel op werkbaar werk en ondersteuning. Intussen lijkt de ene na de andere ondersteunende maatregel te verdwijnen, waaronder het SWT (het vroegere brugpensioen), tijdskrediet zonder motief en recent ook de werkbaarheidscheques die bedrijven helpen om het werk werkbaarder te maken. En van formateur Bart De Wever (N-VA) mogen ook de landingsbanen op de schop.
Lege doos
Om oudere werknemers de mogelijkheid te geven om het werk langer vol te houden, bestaat al iets meer dan tien jaar de collectieve arbeidsovereenkomst (cao) 104. Die houdt in dat elke onderneming met meer dan twintig werknemers een werkgelegenheidsplan moet opstellen. Dat plan geeft een overzicht van de maatregelen om de groep werknemers van 45 jaar en ouder te behouden of te vergroten. ‘Klinkt goed op papier, maar helaas is het in het overgrote deel van de gevallen niet meer dan een lege doos’, stelt Jolien De Vuyst van ACV vast. Zij helpt vakbondsafgevaardigden en bedrijven bij het opstellen van werkgelegenheidsplannen.
‘De meeste bedrijven hebben een plan opgesteld, maar al te vaak staan daarin vage clausules zoals ‘we sluiten niemand uit’, zonder verdere toelichting of concrete stappen. Dat komt vooral omdat die plannen eenzijdig mogen worden opgemaakt en enkel ter advies aan de ondernemingsraad moeten worden voorgelegd. Werknemersafgevaardigden hebben geen stok achter de deur.’
‘Vodje papier’
Een navraag van Visie in verschillende sectoren bevestigt dat. Stefaan Williams, die werkt bij weefmachinebouwer Picanol in Ieper: ‘Door de huidige pensioenregeling met minder erkende zware beroepen, moeten mensen met fysiek zwaar werk langer werken, terwijl ze vaak volledig op zijn. De lichtere banen zijn naar lageloonlanden verdwenen. Aangepast werk voor iemand met fysieke klachten is bij ons niet meer mogelijk.’
Dat blijkt ook bij Bpost, vertelt werknemersafgevaardigde Patrick Van Den Berghe. ‘Vooral voor de postbodes. Zij voeren voortdurend dezelfde bewegingen uit, waardoor hun fysiek het na jaren dienst laat afweten. Deeltijds werken is mogelijk, maar lang niet voor iedereen haalbaar wegens financiële of gezondheidsredenen. In die gevallen wordt er te weinig gezocht naar oplossingen.’
‘Cao 104 is duidelijk aan een opwaardering toe’, aldus De Vuyst. ‘Inspraak van werknemers is cruciaal. Bovendien moet het plan uitgebreid worden naar werknemers onder 45 jaar. Een echt leeftijdsbewust personeelsbeleid neemt de noden van werknemers in de hele loopbaan in overweging, en niet alleen op het einde.’
Toonbeeld
Dat het ook anders kan, toont vloerenproducent Tarkett, waar een gedetailleerd werkgelegenheidsplan werd onderhandeld binnen het sociaal overleg, vertelt ACV-afgevaardigde David De Kinder. ‘Ons plan beslaat de volledige loopbaan, van schoolverlaters tot de pensionering. Doordat alle partijen inbreng konden leveren, ziet iedereen zijn belangen weerspiegeld. Dat gaat over het aanwervingsbeleid en maatregelen voor interne mobiliteit voor wie om diverse redenen van functie wil veranderen, tot werkaanpassingen en loopbaanbegeleiding voor wie er nood aan heeft. Specifiek voor 45-plussers is er arbeidstijdvermindering in vorm van extra verlofdagen. Zij krijgen de kans om opgeleid te worden tot lesgever, waardoor ze nieuwe collega’s kunnen opleiden of als peter of meter nieuwkomers kunnen begeleiden of ondersteunen. Voor 55-plussers zijn er workshops met praktische informatie rond thema’s als landingsbanen en pensioen.’
Sekswerkers kunnen sinds 1 december een volwaardig arbeidsstatuut krijgen. Ze kunnen zo voortaan sociale rechten opbouwen, net als andere werknemers. Ze hebben nu onder meer recht op ziekteverlof of kunnen moederschapsverlof nemen. België is hiermee het eerste land ter wereld dat sekswerk met concrete stappen richting legaal werk stuurt.
¬ Tekst Lies Van der Auwera
België maakt als eerste werknemersstatuut voor sekswerkers mogelijk
Dat is bijzonder goed nieuws voor de naar schatting 25.000 tot 30.000 sekswerkers in ons land, vindt Benjamin Moëst van ACV Voeding en Diensten. ‘Het is alvast een gigantische stap dat na al die jaren werken in kwetsbare statuten en onzekerheid eindelijk werk gemaakt is om hen op gelijke hoogte te zetten met alle andere werknemers in ons land.’ Addertje onder het gras: ze moeten daarvoor wel aan de slag bij een erkende werkgever. Denk bijvoorbeeld aan een vzw die die seksuele dienstverlening biedt aan mensen met een beperking en/of kwetsbare ouderen.
Decriminalisering
De wet moet er mee voor zorgen dat sekswerkers in veilige omstandigheden hun werk kunnen doen. Dat rond sekswerk nog een stevig taboe hangt, is een understatement. Pas in juni 2022 werd sekswerk uit het strafwetboek gehaald. Die decriminalisering was een eerste stap richting erkenning van het bestaan van de sector. Het werknemersstatuut is nu een belangrijke volgende stap.
Kan dit ook een oplossing bieden voor uitbuiting en mensenhandel? ‘Voor mensen zonder papieren zal dit geen mirakeloplossing zijn’, stelt Daan Bauwens van Belangenvereniging Utsopi. ‘Toch is dit een belangrijke stap richting meer bescherming. Vóór de decriminalisering van sekswerk in 2022 was er immers helemaal geen onderscheid mogelijk tussen malafide en bonafide werkgevers in de sector. Voortaan kunnen er wél minimale standaarden gebruikt worden om uitbating van uitbuiting te scheiden. Niet iedereen kan zomaar een uitbater worden, zo kunnen personen die al veroordeeld werden voor mensenhandel of verkrachting geen erkenning krijgen. We hebben nu een kader dat ons toelaat om malafide uitbaters te detecteren, wat de bescherming van de sekswerkers alleen maar ten goede komt’, besluit Bauwens. ‘Hoeveel van die werkgevers zich echt gaan laten erkennen, valt af te wachten’, vult Moëst van ACV Voeding en Diensten aan. ‘In ieder geval willen we verder aan de slag om cao’s te sluiten die deze ‘nieuwe’ beroepsgroep de nodige bescherming en ondersteuning bieden.’
ANN KON GELUKKIG NOG GEBRUIK
MAKEN VAN LOOPBAANCHEQUES
VOORAF AAN COLLECTIEF ONTSLAG
‘Ik wilde mijn lot in eigen handen nemen’
Ann Luyten (54) werkt al sinds 1996 als senior mar keting analyst bij een internationaal koeriersbedrijf. Maar door een aangekondigde herstructurering verdwijnen in België bijna 400 banen, waaronder de hare. ‘Er deden al langer geruchten de ronde’, vertelt Ann. ‘Toch was het schrikken. Het is een pure kostenbesparing. We worden grotendeels vervangen in lageloonlanden.’
De ontslagronde bekijkt Ann als een kans om zichzelf te herontdekken, vertelt ze. De outplacement-begeleiding bij collectief ontslag wilde ze niet afwachten. ‘Ik wilde mijn lot in eigen handen nemen. Ik heb nog minstens twaalf jaar te werken. Ik wil zo snel mogelijk beginnen aan een nieuwe uitdaging.’
Even speelde ze met de gedachte om opnieuw te gaan studeren, maar uiteindelijk koos ze voor loopbaanbegeleiding met loopbaancheques. ‘Dat was nodig om weer voeling met de arbeidsmarkt te krijgen. Na bijna dertig jaar bij dezelfde werkgever is dat niet vanzelfsprekend.’
‘In de loopbaanbegeleiding doe je veel aan introspectie. Waar krijg ik energie van op de werkvloer? Wat zijn mijn sterktes? Daardoor leerde ik kwalitei ten kennen die ik mezelf nooit zou hebben toegedicht. Het heeft mijn zelfvertrouwen opgekrikt.’
Nooit eerder bespaarde Vlaanderen zoveel op arbeidsmarktbeleid’
Net nu de groei van de tewerkstelling lijkt stil te vallen, bespaart de nieuwe Vlaams minister van Werk Zuhal Demir (N-VA) fors op arbeidsmarktbeleid. Met name maatregelen die werknemers versterken op een koelere arbeidsmarkt, moeten het ontgelden.
¬ Tekst Simon Bellens ¬ Foto Sandra Van Watermeulen
Nieuwbakken Vlaams minister van Werk Zuhal Demir (N-VA) tekent forse besparingen in het arbeidsmarktbeleid uit. In 2025 gaat ze op zoek naar bijna 100 miljoen euro. Niet alleen moet de VDAB volgend jaar twintig miljoen euro besparen – en een tiende van haar werkingsmiddelen tegen 2028 – ook onder meer het Vlaams Opleidingsverlof en de loopbaancheques, waarmee werknemers tegen een voordelig tarief loopbaanbegeleiding kunnen aankopen, delen in de klappen.
‘Nooit eerder werd zoveel bespaard op het beleidsdomein Werk’, vat nationaal secretaris van het ACV Stijn Gryp samen. ‘Net wanneer we voor belangrijke uitdagingen staan, zoals de toenemende digitalisering en de klimaatcrisis, snijdt Demir in beleid dat werknemers versterkt in de overgang naar een duurzamere economie.’
Gevaarlijk
De timing van de besparingen valt inderdaad ongelukkig. In de recentste raming van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) valt de tewerkstelling in België dit jaar licht terug ten opzichte van vorig jaar. ‘We zien een afkoeling van de arbeidsmarkt’, zegt Tim Goesaert van het HIVA-Onderzoeksinstituut voor Arbeid en Samenleving. ‘Al is het voorbarig om te panikeren, want er komen nog steeds banen bij. Alleen niet meer zo aanzienlijk als in de voorgaande jaren.’
Vooral de industrie en de bouwsector kennen een moeilijke periode, die ‘nog maar net gecompenseerd wordt door een beperkte groei in de dienstensectoren’, aldus de RSZ. ‘Maar we komen van een periode van groei van de werkgelegenheid, ook in de industrie. Er is dus wel iets aan het veranderen’, ziet Goesaert. Ook enkele in het oog springende sluitingen, zoals bij Audi Brussels, of gestaakte investeringen, zoals bij chemieconcern BASF of staalproducent ArcelorMittal, stemmen tot alertheid.
Door te snijden in loopbaanbegeleiding en opleidingskansen kortwiekt Demir de maatregelen die mensen baas maakt over hun loopbaan.
¬ PETER VAN DER HALLEN
‘De arbeidsmarkt gaat altijd op en neer als een jojo’, zegt Peter Van der Hallen, auteur van het zopas verschenen De arbeidsmarkt (be)grijpbaar maken. ‘Dat hoeft geen ramp te zijn als er instrumenten zijn om werknemers op te vangen. Maar door te snijden in loopbaanbegeleiding en opleidingskansen, kortwiekt minister Demir net die maatregelen die werknemers tot baas maken over hun eigen loopbaan. Zeker nu de federale onderhan-
delaars ook nog eens de werkloosheidsuitkering in de duur willen beperken, is dat gevaarlijk.’
Haaks op de doelstellingen
Volgens Stijn Gryp staan de geplande besparingen van minister Demir haaks op de doelstellingen van de Vlaamse regering om meer mensen aan het werk te krijgen of levenslang leren te stimuleren. ‘Bedenk dat de minister tegelijk vraagt aan de VDAB om meer in te zetten op nieuwe doelgroepen zoals langdurig zieken, nieuwkomers en sociaal huurders. Groepen die vaak extra drempels tot de arbeidsmarkt ervaren, bijvoorbeeld omdat zij minder eenvoudig toegang krijgen tot kinderopvang.’
‘Net wie de Vlaamse regering naar de arbeidsmarkt wil toetrekken, is gebaat bij een uitbreiding van de loopbaanbegeleiding’, zegt Peter Van der Hallen. ‘Sinds 2019 moet je minstens zeven jaar werkervaring hebben om een beroep te kunnen doen op loopbaancheques. Dat was al een besparing. Maar jongeren zonder werk of diploma hebben er misschien nog het meest nood aan. Eigenlijk zou je voor hen loopbaanbegeleiding net gratis moeten maken.’
‘Politici denken weleens dat iedereen zomaar zijn weg vindt op de arbeidsmarkt’, besluit hij. ‘Maar er is nood aan toeleiding.’
ACV-LEDENVOORDEEL
Overweeg je loopbaanbegeleiding?
Het ACV betaalt je 1 cheque van 45 euro terug als je 4 uur loopbaanbegeleiding volgt. www.hetacv.be/loopbaancheques
Het net verschenen boek Dearbeidsmarkt(be)grijpbaar maken van Peter Van der Hallen kun je gratis lezen en downloaden op www.visie.net/artikel/arbeidsmarkt.
Tot je dienst
GELD UITBETALING SALARIS
Wanneer moet mijn loon ten laatste op mijn rekening staan?
Je salaris moet ten laatste uitbetaald worden op de vierde werkdag die volgt op de maand waarin je gewerkt hebt en waarvoor je dus loon krijgt. Soms staat er in het arbeidsreglement een andere termijn. Maar sowieso moet het loon de zevende werkdag na het einde van de maand effectief op je rekening staan. Wordt je loon te laat betaald, dan moet je werkgever intrest betalen.
Ben je arbeider? Dan ontvang je minstens twee keer per maand een loon, met daartussen maximaal zestien dagen. Meestal is de eerste betaling een voorschot en de tweede betaling de definitieve loonafrekening van de voorbije maand.
Bedienden en kaderleden moeten minstens elke maand betaald worden. Het loon ontvang je hoogstwaarschijnlijk op een bankrekening. Mocht je geen rekeningnummer hebben, ontvang je een cheque die je kan laten uitbetalen in het postkantoor. In de regel mag je je loon niet contant ontvangen. Uitzonderingen daarop zijn de werknemers uit de diamantsector. Onder strikte voorwaarden kan een beperkt deel van het loon van seizoens- en gelegenheidsarbeiders in de land- en tuinbouw ook nog in de hand worden uitbetaald.
Bij elke definitieve betaling krijg je een afrekening. Jaarlijks volgt ook een individuele rekening. Die laten toe om na te gaan of minimale loonbedragen gerespecteerd worden.
1 JANUARI LEDENBIJDRAGE
Indexering voor betere dienstverlening
De ledenbijdrage van het ACV wordt voor een aantal leden op 1 januari geïndexeerd. Dat is nodig om te kunnen blijven opkomen voor veilige werkomstandigheden, een goed loon en behoud van de index, een leefbare combinatie tussen werk en vrije tijd én betere pensioenen en uitkeringen. Om de service aan leden te verbeteren investeert het ACV daarnaast in een beter bereikbare dienstverlening en nog meer op maat gesneden advies en bijstand.
www.hetacv.be/lidmaatschap/bijdragen-en-premies ~ www.acvvoordelen.be
Vacatures
ACVBIE zoekt
• Sociaal-juridisch medewerker - klachtenbehandelaar
– Brussel & Vlaams-Brabant
• Software engineer - .NET ontwikkelaar
ACV Voeding en Diensten zoekt
• Klachtenbehandelaars – Brussel www.hetacv.be/jobs
Pasar zoekt
• Netwerkcoach Fietsen & Wandelen
~ www.pasar.be/vacatures
FEITEN
DAF Trucks in Westerlo bestaat sinds 1966. DAF is eigenlijk Nederlands, maar in Westerlo maken ze cabines en assen, die in Eindhoven worden geassembleerd. Om en bij 2.000 werknemers zijn er dagelijks aan het werk. Per dag rollen er zo’n 187 cabines van de band, in 2023 waren dat er zelfs 260 per dag.
Trucks van DAF
In het uitdagende industrieklimaat houdt DAF Truck zich goed staande. De Kempische fabriek onderging een heuse vernieuwingsoperatie in 2021. Vandaag rolt naast het oude model MY17 ook een nieuw model truck NGD (New Generation DAF) van de band, om vanuit Westerlo over heel de wereld honderdduizenden kilometers te malen.
¬ Tekst Lies Van der Auwera
¬ Foto Wouter Van Vooren
ROBBY REYNDERS - Afplakker - 43 jaar
‘Als 22-jarige begon ik te werken in de oude lakstraat, waar we toen nog alles handmatig deden. In die twintig jaar heb ik de kwaliteit enorm zien stijgen. Onze werkvloer is ook een pak gezonder geworden. Vroeger had ik na een werkdag een chemische geur, douchen was een must. Vandaag is dat wel anders. In de werkhal is het ook veel stiller. De DAF-microbe heb ik aan mijn zoon doorgegeven: op iedere vakantie speurt hij op de snelweg naar DAF Trucks.’
BART WENS - Trimming-medewerker - 53 jaar
‘Ik monteer portieren en dashboards. Het werkritme ligt wel hoger dan 24 jaar geleden. Ons werk is fysiek zwaar, maar het mentale aspect onderschat men soms. De DAF-cabine is eigenlijk een rijdend minihuis, met een bed, een ijskast, een uitklapbare tafel. Het interieur is van hoge kwaliteit. Enkele jaren geleden bezocht ik een autosalon in Duitsland waar ik ons werk kon vergelijken met andere merken. En ik zeg je: Wij maken echt een chique cabine.’
DIRK BOS - Trimming operator - 58 jaar
‘Ik ben 35 jaar slager geweest, maar door de aanhoudende kou van de vriezers had ik enorme gewrichtsproblemen. Ik voelde me gelukkig snel thuis bij DAF. Na een half jaar dienst heb ik een arbeidsongeval gehad. Een kooi viel uit een heftruck op mijn nek. Ik heb enorm veel geluk gehad en ben vrij goed hersteld. Gelukkig werd ik heel goed begeleid in dat hele verhaal.’
GIORGHIA KONDARIS
Trimming operator - 25 jaar
‘Ik had gehoord dat je bij DAF goed kan verdienen en waagde mijn kans als jobstudent. Ik was toen extreem verlegen en kwam terecht op een afdeling met bijna uitsluitend mannen. Dat was best heftig. Je wordt er wel wat assertiever van. Nadien ben ik op een andere afdeling gestart, met meer vrouwen. (lacht) En daar werk ik – nu zeven jaar later – nog steeds met veel plezier.’
COMEDY VASTBENOEMD
Vol vertrouwen zegde Jasper Posson begin 2020 zijn vaste benoeming als programmator van een cultuurcentrum op. Hij wou zijn droom volgen en komiek worden. Twee weken later begon de lockdown en zag hij een lege agenda tegemoet. Eind 2023 ging zijn debuutshow ‘Vastbenoemd’ in première. In januari 2025 speelt Posson nog enkele laatste keren zijn debuutshow. Ook te bekijken op VRT MAX.
~ www.jasperposson.be/speellijst/
DOCUMENTAIRE
UITSTAP
Wintergloed
Wie zich helemaal wil onderdompelen in magische kerstsfeer, kan nog tot 5 januari een lichtbelevingswandeling doen, schaatsen op het Minnewater, aanschuiven aan de winterbar of wat rondstruinen op een van de twee kerstmarkten in Brugge. De hele stad is feestelijk verlicht en ademt kerstsfeer.
~ www.visitbruges.be/nl/wintergloed
Acht maal tachtig
In 1944 zag het Sociaal Pact, dat we beter kennen als onze sociale zekerheid, het levenslicht. 80 jaar later blikken we met acht (zo goed als) tachtigjarigen terug. De verhalen van Sonja, Evelyne, Jan, Godelieve, Agnes en Suzanna tonen stuk voor stuk de kracht en de impact van onze sociale zekerheid op hun leven. Ook cabaretière en actrice Jacky Lafon prijst zich gelukkig dat ze kon terugvallen op de sociale zekerheid wanneer het even wat moeilijk ging. Op Visie.net kun je nu de volledige videoreportage bekijken.
www.visie.net/video/acht-maal-tachtig
EERDER NIET WAAR
Je zal als werknemer
voortaan voor al je fouten aansprakelijk gesteld worden
Door een wijziging in het burgerlijk wetboek ben je als werknemer voortaan juridisch aanspreekbaar, maar in de praktijk zal de impact daarvan eerder beperkt blijven.
Er verschenen recent in verschillende media nogal alarmerende artikels dat werknemers vanaf 1 januari sneller persoonlijk aansprakelijk gesteld kunnen worden voor fouten op het werk. Hoewel dat natuurlijk spectaculaire krantenkoppen oplevert, is het verhaal veel genuanceerder dan dat.
Het klopt dat er op 1 januari 2025 een nieuw burgerlijk wetboek ingaat, waarin de quasi-immuniteit van hulppersonen verdwenen is. Een hulppersoon is iemand die in opdracht van de werkgever een dienst uitvoert bij de klant met wie de werkgever een contract afgesloten heeft. Werknemers zijn dus ook zulke
hulppersonen. Voorheen was je in een groot aantal gevallen beschermd tegen persoonlijke vervolging. Maar nu kun je in bepaalde gevallen wel op het matje geroepen worden en zul je ook uit eigen zak een schadevergoeding moeten betalen, als je daartoe veroordeeld zou worden.
Het goede nieuws voor werknemers is dat die wetswijziging gevaarlijker klinkt dan ze zal zijn in de praktijk, stelt Iwein Beirens, jurist bij de ACVBIE-studiedienst, gerust. ‘Er zijn nog altijd andere wettelijke bepalingen die de werknemer beschermen, waaronder artikel 18 uit de Arbeidsovereenkomstenwet. Daarin
staat dat je enkel persoonlijk aansprakelijk bent voor bedrog, zware fouten en herhaaldelijk voorkomende lichte fouten. Ook in de contracten tussen de klant en het bedrijf kunnen bepalingen opgenomen worden die werknemers indekken tegen persoonlijke aansprakelijkheid. Tot slot is het voor een bedrijf ook altijd mogelijk om zich daarvoor bijkomend te verzekeren. Dus hoewel je als werknemer vanaf nieuwjaarsdag aansprakelijk zult zijn, zal de impact waarschijnlijk eerder beperkt blijven.
Ik heb onvoldoende verlofdagen om het collectief verlof te overbruggen
Tussen kerst en nieuw kennen veel bedrijven een collectieve sluiting. Soms wordt die periode overbrugd met feestdagen die eerder dat jaar in een weekend vielen. Maar wat als je nog maar recent in dienst bent of onvoldoende verlof hebt opgebouwd?
‘Je moet eerst het afgesproken collectief verlof overbruggen met betaalde vakantiedagen, of jeugdvakantie of seniorvakantie. Als dat niet volstaat, kun je een beroep doen op tijdelijke werkloosheid wegens collectieve sluiting. Dat kan als het tekort aan vakantiedagen niet het gevolg is van je eigen keuze. Ook uitzendkrachten kunnen daar een beroep doen op als ze na de collectieve sluiting bij dezelfde werkgever aan de slag blijven.’
‘Soms kun je met toestemming van de werkgever werken tijdens de collectieve vakantieperiode. Dan is wel een schriftelijke overeenkomst en een melding aan de bevoegde instanties nodig.’
Wat in het omgekeerde geval, wanneer je uit dienst gaat voor je het opgebouwd verlof hebt kunnen opnemen? ‘Dan heb je die verlofdagen in feite nog te goed. Hoe dat praktisch verloopt, hangt af of je onder het arbeiders- of bediendestatuut werkt. Arbeiders hebben in mei of juni hun enkel en dubbel vakantiegeld al ontvangen en hebben hun verlofdagen dus al betaald gekregen.’
‘Voor de bedienden moet de werkgever in dat geval vertrekvakantiegeld betalen en een vakantieattest aanleveren.’
Nathalie Diesbecq, Juridisch expert ACV
© GUY PUTTEMANS
‘We komen niet weg met een scheve kast door te zeggen dat we met nieuwkomers werken’
Waardig werk
‘Op dit moment ligt de verantwoordelijkheid om te passen in de beschikbare vacatures volledig bij de werkzoekenden. Nochtans kunnen soms kleine aanpassingen functies al veel haalbaarder maken.’ Voorzitter Lieve Dekempeneer vertelt waarom Welzijnszorg momenteel campagne voert voor waardig werk. ‘Werk moet voor iedereen toegankelijk zijn.’ Voor Welzijnszorg betekent het ook dat het werk fatsoenlijk moet zijn. ‘4,7 procent van de bevolking loopt risico op financiële armoede terwijl ze betaald aan het werk zijn. Dat toont dat het hebben van werk niet voldoende is, het moet waardig werk zijn,’ besluit directeur Koen Trappeniers.
~ Teken mee de petitie op www.samentegenarmoede.be
Timmerwerkt
‘Ongebreidelde groei gaat vaak ten koste van mensen en planeet en dat is not the way to go.’ Uit dat idee startten enkele enthousiastelingen met meubelatelier Timmerwerkt. In de Gentse regio bouwen ze al een zevental jaar samen met nieuwkomers keukens, (boeken)kasten en andere meubels op maat van klanten. ‘Er is krapte op de arbeidsmarkt en er is onbenut arbeidspotentieel van nieuwkomers. Werkgevers hebben een rol te vervullen om deze kloof te dichten. Werk geeft zin en zelfvertrouwen en draagt bij aan een snellere integratie. Zodra je een job hebt, ben je geen vluchteling meer.’
‘Acht uur per dag met collega’s. Zo leer je pas echt Nederlands.’ Voor de Syrische Raji was werk veel meer dan een job. Het gaf hem een plek in de samenleving en nieuwe kansen, na – ondanks zijn opleiding – talloze afgewezen sollicitaties. Bij meubelatelier Timmerwerkt zet hij samen met andere nieuwkomers zijn talent en creativiteit in, terwijl hij verder bouwt aan zijn toekomst – en aan die van België.
¬ Tekst Nils De Neubourg ¬ Foto An Van Gijsegem
Je voelt je als een boom zonder wortels.’ Zo beleefde Raji Kanafani de voorbije negen jaar sinds hij het geweld in Syrië ontvluchtte en in België aankwam. Hij liet een studie tandheelkunde achter om hier een nieuw leven op te bouwen. Eenmaal in België vond Raji zijn passie in een opleiding interieurvormgeving. ‘Ik ben gelukkig als ik kan ontwerpen en creatief kan zijn. Maar al die jaren heb ik ook het idee dat ik sleutels mis om hier helemaal mee te draaien in de samenleving of om een baan te vinden. Het zit in heel veel kleine dingen. Bijvoorbeeld: wat zeg je juist op een sollicitatiegesprek? Voor veel dingen in de samenleving is er eigenlijk een script dat ik nog aan het leren ben.’
Raji verstuurde 75 sollicitatiebrieven voor hij bij Timmerwerkt aan zijn stage begon. In januari begint hij er met een werkervaringstraject. ‘Het is hier allemaal maatwerk’, zegt Hans Gruyaert, een van de drijvende krachten achter Timmerwerkt. Daarmee verwijst Hans niet alleen naar de keukens, kasten of andere meubels die ze in opdracht maken, maar ook hoe ze onbenut talent proberen in te zetten. ‘Nieuwkomers hebben vaak zoveel talent, enthousiasme en motivatie, maar hebben zelden die sleutels en het netwerk om het in te zetten. Terwijl bedrijven net smeken om arbeidskrachten.’
Ook een oude vriend van Raji ontvluchtte enkele maanden geleden het gevaar in Syrië. ‘Hij is tandarts, maar kan hier nog niet aan de slag. Daarvoor moet hij eerst Nederlands leren, om daarna nog enkele jaren bij te
scholen. Maar ondertussen werk vinden blijkt heel moeilijk. Ik geef hem tips, maar toch kun je niet anders dan gewoon vertrouwen op jezelf en wat je kunt.’
‘Te vaak leggen we de verantwoordelijkheid bij de nieuwkomers. Zij moeten maar perfect passen in de functies waaraan we een tekort hebben’, beschouwt Hans. Raji ondervond wat het betekent om werk te hebben. ‘Je spendeert acht uur per dag met collega’s. Zo leer je pas echt Nederlands. Zelfs als je niet heel de tijd kunt praten, pik je veel op. Dat was helemaal anders toen ik nog op zoek was naar een baan.’
Inmiddels zetten al zo’n veertigtal nieuwkomers bij Timmerwerkt hun eerste stappen op de arbeidsmarkt, om daarna dikwijls weer in diverse richtingen uit te zwermen. ‘Ondertussen willen we natuurlijk overleven en mooie dingen maken voor onze klanten. We komen niet weg met een scheve kast door te zeggen dat we met nieuwkomers werken.’
Tegelijk merken zowel Raji als Hans dat de verschillende drempels en vooroordelen die alle talent, enthousiasme en motivatie in de weg staan, ongegrond zijn. ‘We zien de kennis van Nederlands bovendien soms spectaculair vooruitgaan, of de eigenwaarde enorm stijgen’, vertelt Hans. ‘Volleerd technisch tekenaar of meubelmaker worden nieuwkomers hier niet. Maar als iemand opbloeit en sterker uit een traject bij Timmerwerkt komt, beschouw ik ons werk als geslaagd.’
Verplicht elektronisch stempelen bij tijdelijke werkloosheid vanaf 1 januari 2025
Wie tijdelijk werkloos is, zal vanaf 1 januari 2025 enkel nog elektronisch kunnen stempelen. De papieren controlekaart verdwijnt. De elektronische controlekaart EC3.2 moet de administratie vereenvoudigen.
¬ Tekst Lies Van der Auwera
¬ Foto ID/Christophe De Muynck
Van de elektronische controlekaart kon je al gebruik maken sinds september 2023. Zo’n 30.000 werknemers maakten sindsdien de overstap van papieren naar elektronische kaart. Wie de elektronische versie wil gebruiken, kan de app ‘EC32’ downloaden in Google Play store of App store, of via de website van de sociale zekerheid (www.socialsecurity.be). Inloggen kan via itsme of met je identiteitskaart.
Zodra je bent ingelogd, kies je de werkgever en de maand waarvoor je de kaart wilt invullen. In de kalender duid je dan de dagen aan waarvoor je tijdelijke werkloosheid wilt aanvragen. Wanneer je je controlekaart volledig hebt ingevuld, kun je ze meteen verzenden naar het ACV, dat de uitkering uitbetaalt.
De digitale controlekaart vereenvoudigt de administratie en verkleint de kans op vergissingen. Er is minder risico op verlies van de gegevens. De betaling van je uitkering komt bovendien sneller op je rekening, omdat je de controlekaart met een druk op de knop naar je uitbetalingsinstelling kunt doorsturen.
Uitzonderingen
De meeste werknemers uit Europese landen – behalve Frankrijk – gebruiken het elektronisch identificatiemiddel uit hun land van herkomst. Arbeiders uit lan-
den die nog geen Europees erkend digitaal identificatiemiddel hebben, kunnen een afspraak maken bij de RVA om een digitale sleutel te krijgen.
De overstap naar de digitale versie voorziet wel in enkele uitzonderingen. Zo geldt voor PC 327 – werknemers in maatwerkbedrijven – een andere regeling. De werknemers behouden de specifieke bestaande regeling van tijdelijke werkloosheid en dienen niet om te schakelen naar de digitale versie.
Ook voor de mensen in PC 124 – de bouwsector – geldt een iets andere regeling. Werknemers in de bouwsector moeten de kaart altijd invullen vanaf de
eerste dag van de maand, zelfs als ze niet tijdelijk werkloos zijn.
Hulp
Het ACV biedt folders aan en een instructievideo om de overgang vlot te laten verlopen. Daarin zie je stap voor stap hoe je de elektronische controlekaart moet gebruiken. Wie hulp nodig heeft bij het installeren van itsme om vlot te kunnen werken met de app, kan hiervoor altijd terecht bij het ACV.
~ Meer info op www.hetacv.be/tijdelijkewerkloosheid
Ken je rechten als interimmer of flexi-jobber
Veel informatie over werknemersrechten is vooral gericht op mensen in ‘gewone’ jobs met een vast contract. Een grote groep werknemers werkt echter in andere statuten. Voor hen neemt het ACV deze weken initiatief: de vakbond informeerde uitzendkrachten over hun eindejaars- en syndicale premie en plant begin 2025 verschillende infosessies over flexi-jobs.
¬ Tekst en foto Jeroen Pollet
Tom Lingier van ACV West-Vlaanderen vertelt: ‘De politiek zette – op aangeven van de werkgevers – de deur de laatste jaren open voor een grotere werknemersflexibiliteit en koppelde dat aan lossere voorwaarden: meer tijdelijk werk. Niet alleen via interim, maar ook bv. via flexi-jobs in heel veel sectoren.’
Informeren
‘Uiteraard ijvert het ACV voor een hogere bescherming en betere statuten. Dat heeft al geleid tot strengere voorwaarden voor bv. de inzet van dagcontracten’, gaat Tom verder. ‘Maar wie in het systeem werkt, heeft ook nood aan correcte informatie. Daarom hebben wij via Interim United van het ACV een uitgebreide dienstverlening. Daarnaast gingen wij afgelopen maand langs in de uitzendkantoren.’
Premies
Veel werknemers ontvangen deze maand een eindejaarspremie. Wie minstens 65 dagen als interimmer werkte tussen 1 juli 2023 en 30 juni 2024 heeft daar ook recht op. Tom: ‘Wie aangesloten is bij het ACV kan het ondertekende premiedocument aan zijn vakbond bezorgen. Het ACV betaalt die dan uit, samen met een syndicale premie van 120 of 145 euro, afhankelijk van de sector. Ook wie pas nu ACV-lid wordt,
kan zowel de eindejaars- als de syndicale premie ontvangen.’ Geen premiedocument ontvangen? Contacteer dan het Sociaal Fonds voor de Uitzendkrachten.
Flexi = sexy?
Sinds vorig jaar zijn er opnieuw in meer sectoren flexi-jobs mogelijk. ‘Wat begonnen is als een toegift aan de horeca om personeel flexibeler te kunnen inzetten op piekmomenten, is onder liberale impuls uitgegroeid tot een systeem dat de loon- en arbeidsvoorwaarden van vaste werkkrachten onder druk zet’, zegt Tom. ‘Hoewel het voor de werknemer fiscaal interessant is, leidt dit langs de andere kant mee tot minder inkomsten voor de sociale zekerheid en dus tot besparingen. Op pensioenen, ziekte-uitkeringen, werkloosheidsuitkeringen … De ‘sexy’ flexi-job heeft dus een keerzijde.’
Hoewel we vragen hebben bij het systeem, willen we toch werknemers correct informeren over hun rechten als flexi-jobber.
Tom Lingier en Jozefien Ponseele van het ACV informeerden aan uitzendkantoren over de rechten van de uitzendkracht.
Gratis infosessies Veel werknemers hebben echter al een flexi-job. Ook zij hebben recht op correcte informatie. ‘We organiseerden in november al druk gevolgde webinars over de flexijob. In januari en februari trekken we de provincie door met infosessies in Geluwe, Kortrijk, Roeselare, Tielt, Veurne en Waregem. Daar vertellen we je meer over o.a. de voorwaarden om een flexi-job uit te oefenen, de sectoren waarin je als flexi-jobber kan werken, je contract, (minimum)loon en arbeidsvoorwaarden en ook de gevolgen voor de sociale zekerheid en fiscaliteit. Goed geïnformeerd sta je immers sterker’, besluit Tom.
~ Meer info over de infosessies flexi-job: www.hetacv.be/activiteiten-wvl
~ Meer info over je rechten als interimmer: www.hetacv.be/interim-united
TOM LINGIER
OPENBAAR VERVOER
ACV vraagt betere uitrusting Hoppinpunten
Binnen het decreet Basisbereikbaarheid worden er ook ‘Hoppinpunten’ ingericht, die enerzijds ‘vlotte aansluitingen’ moeten verzekeren tussen de verschillende vervoersmodi (lees: buslijnen/treinen) en anderzijds afgestemd kunnen worden op lokale beschikbare deelmobiliteit zoals deelfietsen en deelwagens. Maar die Hoppinpunten moeten beter worden uitgerust, vindt het ACV.
De inrichting van de infrastructuur bij deze Hoppinpunten is erg belangrijk: burgers moeten vlot kunnen overstappen naar een ander vervoermiddel. Jammer genoeg merken we dat op dit moment de inrichting van deze Hoppinpunten te wensen overlaat: er zijn weinig tot geen voorzieningen voor de wachtende reizigers. Elementair is daarbij dat men een beschutte wachtruimte en toilet voorziet voor de overstappende/wachtende reizigers, zelfs een fietsenherstelplaats of bewaakte fietsenbergplaats zou perfect passen bij zo'n Hoppinpunt.
Om het tekort aan faciliteiten aan te kaarten, werd er in Bornem (in de Week van de Mobiliteit) een ludieke actie gevoerd door ACV provincie Antwerpen & ProMobiel Klein-Brabant/Vaartland. Ook in de toekomst zal dit dossier verder opgevolgd worden door de werkgroep Mobiliteit van ACV provincie Antwerpen.
Driedaags loopbaantraject
De Bijblijfwerking van ACV vzw Innovatief organiseert in januari 2025, een uniek driedaags loopbaanproject.
Ines (ACV Innovatief), wat staat er allemaal te gebeuren tijdens jullie ‘Loopbaantraject’? Waarvoor kan ik bij jullie terecht?
INES ¬ ‘Samen gaan we op zoek naar wie je écht bent, wat jouw unieke talenten zijn en waar jouw passies liggen. Door middel van interactieve workshops & persoonlijke begeleiding
krijg je inzicht in jouw kernkwaliteiten en leer je hoe je deze optimaal kunt inzetten. Ons loopbaantraject helpt je richting te geven aan je carrière, zodat je keuzes maakt die écht bij jou passen. Of je nu op een kruispunt staat of simpelweg wilt groeien in je huidige functie, dit traject biedt de handvatten om jouw loopbaan vol vertrouwen vorm te geven. Tijdens de driedaagse sessie gaan we in groep aan de slag rond 3 vragen: ‘Wie ben ik?’, ‘Wat kan ik?’ én ‘Wat wil ik?’’
Wanneer vinden deze dagen plaats?
INES ¬ ‘Op maandag 6 januari 2025, maandag 20 januari 2025 én dinsdag 4 februari 2025 en dit telkens bij ACV Turnhout (Korte Begijnenstraat 20, 2300 Turnhout). Aangezien de drie dagen op elkaar afgestemd zijn is het dus een totaalpakketje. Elke dag start om 09u00 en eindigt rond 17u00! Opgelet, de plaatsen zijn beperkt.’
~ Info en inschrijvingen: ines.schaependonck@acv-csc.be.
ACV IN GESPREK MET STUDENTEN
Jongeren zijn flexibel, maar willen ook zekerheid
Jongeren die hun eerste stappen zetten op de arbeidsmarkt houden wel van flexibiliteit, maar tegelijk zien ze het belang van een solide sociale zekerheid. Dat blijkt uit de gesprekken die het ACV had met studenten op het loopbaancongres van de UCLL-SSH.
Om afstuderende graduaatstudenten in de welzijnssector de brug te laten maken met het werkveld, organiseerde UCLLSSH (de Sociale School Heverlee) eerder deze maand voor de tweede keer een loopbaancongres. Een evenement vol jonge mensen, die klaarstaan om de arbeidsmarkt te betreden, was voor ACV de ideale kans om te polsen hoe zij naar werk kijken. Met een werksessie rond eerste hulp bij afstuderen en solliciteren en een dialoogtafel rond de rol van de vakbond in de loopbaan was het ACV prominente partner op dit congres.
Snel op eigen benen
‘In tegenstelling tot het ACV omarmen de jongeren massaal de flexibiliteit op de arbeidsmarkt’, zegt Dirk Swysen van ACV Vlaams-Brabant. ‘Velen zien systemen als jobstudentenarbeid, flexi-jobs of platformarbeid als een manier om vlot arbeidservaring op te doen. Het is voor hen ook een middel om hun studie te financieren of om sneller op eigen benen te kunnen staan. Ze zien die flexibiliteit ook als een voordeel om snel van werk te kunnen veranderen.’
Anderzijds zijn de studenten zich bewust van het feit dat deze systemen amper of geen sociale zekerheidsrechten opbouwen. ‘Het pensioen ligt voor hen nog veraf, maar jongeren stellen zich wel vragen over hun inkomenszekerheid in geval van ziekte, arbeidsongeval of werkloosheid. Het was opvallend dat heel wat jongeren bereid waren om (hogere) sociale zekerheidsbijdragen te betalen in ruil voor meer sociale zekerheid.’
Evenwicht
De jongeren dachten ook al na over de balans tussen werk en privé. ‘Ze staan heel duidelijk achter systemen zoals tijdkrediet, landingsbaan, zorgkrediet, opleidingskrediet … Ze vinden het vanzelfsprekend dat deze systemen moeten
Studenten voelen de aantrekkingskracht van flexibele banen, maar ze zien ook het belang van goede sociale bescherming in.
voorzien in het behoud van alle sociale zekerheidsrechten. De jongeren vonden ook dat systemen zoals ouderschapsverlof of klein verlet wegens overlijden van familieleden uitgebreid moeten worden. Ze konden zich ook vinden in de eis van het ACV om het betaald verlof uit te breiden tot vijf weken, om de balans tussen werk en privé beter in evenwicht te houden.’
Geen willekeur
In een laatste stelling werd de jongeren gevraagd naar de bestaansreden van vakbonden.
‘Hun standpunt was unaniem: vakbonden zijn noodzakelijk om de rechten van werknemers te vrijwaren’, zegt Swysen. ‘De studenten vonden duidelijk dat je de arbeidsrelatie niet kunt overlaten aan een individuele onderhandeling tussen een werkgever en een werknemer. Dat zou willekeur en ongelijkheid voortbrengen, die de relaties op de werkvloer zouden kunnen verstoren. Heel concreet wilden de jongeren dwingende afspraken rond loon en arbeidsvoorwaarden, gelijke behandeling tussen mannen en vrouwen en rond het beëindigen van een arbeidsovereenkomst.’
‘Ze waren wel kritisch over de wijze waarop bepaalde standpunten worden ingenomen of bepaalde manieren van actie voeren. Ze ervaarden ook een afstand tussen de vakbond en jongeren. Daar zullen we de volgende jaren dus zeker extra aandacht aan besteden.’
Jouw regio. Limburg
Limburgse industrie 10 jaar na Ford Genk
24 oktober 2012 kondigde de directie van Ford aan dat de vestiging in Genk zou sluiten in december 2014. Het was een gitzwarte dag voor de werknemers van Ford Genk, haar toeleveranciers en vele gezinnen die door de sluiting beïnvloed werden. Hoe is het Limburgse landschap in die 10 jaar geëvolueerd? We vroegen het aan Nadia Gueroui (zoneverantwoordelijke ACV-CSC METEA) en Mathieu Verjans (voormalig voorzitter van ACV Limburg en nationaal secretaris van het ACV ten tijde van de sluiting).
¬ Tekst Daan Van Noppen ¬ Foto Mine Dalemans
Collectief geheugen
‘Ik herinner me de dag van de aankondiging nog goed’, zegt Nadia. ‘Ik werkte toen op de vorming van ACV Limburg. Wanneer we te horen kregen dat Ford de deuren zou sluiten, heeft iedereen in het verbond zijn groene jas aangetrokken en zijn we per direct naar Genk vertrokken om onze steun te betuigen aan iedereen die er later zijn job zou verliezen.’ Ook Mathieu kan het zich nog goed herinneren: ‘Als nationaal secretaris word je bij zulke sluitingen snel op de hoogte gebracht. Een goede vriend van mij, Eddie Martens, was toen hoofdafgevaardigde bij Ford en bracht me ook snel op de hoogte. Het voelde allemaal zeer nabij, ook omdat ik ooit nog onderhandelde bij Ford in naam van het ACV.’
Mentale klap
De mentale klap was bij vele Limburgers groot. ‘Toen ik met de arbeiders en bedienden van Ford Genk sprak, merkte ik vooral verslagenheid’, weet Nadia. ‘Veel mensen vroegen ons ook om raad’, zegt Mathieu. ‘De werknemers van Ford werkten hard, maar werden er ook goed voor vergoed. Velen werkten er samen met hun partner, dus ik begrijp volkomen dat je dan even niet weet wat te doen.’
Wat na Ford?
Na het verwerken van zo’n grote tegenslag voor de werknemers van Ford en de toeleveranciers, moesten ze op zoek naar een nieuwe job. Nadia: ‘Je merkte dat mensen graag in de automechaniek werkten en daar ook wilden blijven werken. Er was
daardoor ook een grote toestroom richting
VDL Nedcar in Nederland. Ondertussen sloot ook dat bedrijf en stonden velen voor hetzelfde probleem als 10 jaar geleden. Die
mensen leven mee met de sector waarin ze werken en zijn dus ook vatbaar voor transities erin.’ Mathieu merkte bij heel wat Limburgers toch weerbaarheid en opportunisme. ‘Er waren gelukkig ook mensen die het als een kans zagen en zich heroriënteerden met een opleiding.’
Limburgse industrie
Op de vraag hoe ons Limburgs industrielandschap evolueerde en waar we nu staan, heeft Nadia als zoneverantwoordelijke van ACV-CSC METEA een helder antwoord. ‘De focus in de nasleep van Ford lag vooral op een omschakeling in de Limburgse industrie. Dat is onder meer zichtbaar in de heroriëntatie van de Ford-site tot ‘Logistics Valley’. De aandacht voor de automobiele sector verschoof naar de logistieke sector en de automobiele werknemers bleven in de kou staan. We zijn vandaag helaas niet beter voorbereid op zulke grote sluitingen. Dat werd de voorbije jaren pijnlijk zichtbaar door de ene sluiting na de andere.’
Strijd op twee fronten
Het tij kan wel gekeerd worden volgens Nadia, als we een aanpak op twee fronten hanteren. ‘De politiek speelt een grote rol om de industrie in Limburg, België en Europa sterk te houden. In plaats van intern met elkaar te concurreren zouden we ons als geheel moeten verenigen om ons te beschermen tegen de grote industrielanden in de wereld. De Limburgse werknemers kunnen ook hun steentje bijdragen door hun competenties te verbreden. Zo maken ze van zichzelf een meer complete werknemer en creëren ze meer kansen.’
Wet van Audi
Het ACV heeft hier ook zijn rol in te spelen. ‘Enerzijds wil ik de nadruk leggen op preventie. We kunnen in het sociaal overleg met de werkgevers veel bereiken en voorkomen. Anderzijds moeten we de mensen die hun job verliezen zo goed mogelijk beschermen en begeleiden. De wetRenault beschermt niet de werknemers van de toeleveranciers en zou omgevormd moeten worden naar een nieuwe wet, de wet-Audi. In deze nieuwe wet zouden zowel de eigen werknemers (60% van de ontslagen) als die bij de toeleveranciers (40%) beschermd worden. Een goed bewustzijn en bescherming van de hele keten in een maakproces is volgens ons aan de orde’, sluit Nadia af.
Werken bij een baanbrekende werkgever
Een loopbaan bij de vakbond biedt kansen aan wie sociaal is, recht vaardigheid belangrijk vindt en graag mensen helpt.
Bij ACV Oost-Vlaanderen word je vanaf nu met extra veel zorg en aandacht onthaald. Om die reden mogen ze zich baanbrekende werkgever 2025 noemen.
¬ Tekst Jan Maertens | ¬ Foto Koen Luyten
ACV Oost-Vlaanderen behaalde het certificaat Baanbrekende Werkgever 2025. Veerle Van Oudenhove, organisatiecoach Welzijn en Ontwikkeling, nam het certificaat in ontvangst.
Later als ik groot ben, dan word ik juf of brandweerman ... We hadden allemaal als kind een beeld voor ogen van wat we later wilden worden. Wellicht weinigen dromen op die leeftijd van een job in de vakbond. Werken bij de vakbond schenkt nochtans veel voldoening. We spreken met Veerle Van Oudenhove. Zij is organisatiecoach Welzijn en Ontwikkeling bij ACV Oost-Vlaanderen.
Droomde jij als kind al van een job bij de vakbond?
‘Als kind had ik geen idee wat een vakbond was, maar één ding wist ik zeker: ik wou mensen helpen en bijdragen aan een omgeving waarin iedereen zich gelukkig kan voelen. Het was pas jaren later dat ik de cruciale rol van de vakbond ontdekte in het opkomen voor werknemersrechten en het strijden voor werkbare jobs. Toen ik bij het ACV terechtkwam, voelde het meteen goed. Ik vond mijn plek in een organisatie die zich met hart en ziel inzet voor het welzijn van mensen, zowel op de eigen werkvloer als daarbuiten.’
ACV Oost-Vlaanderen behaalde het certificaat ‘Baanbrekende werkgever 2025’. Wat betekent dit certificaat?
‘Baanbrekende Werkgever is een lerend netwerk van organisaties die zich als duurzame en mensgerichte werkgevers willen ontwikkelen en positioneren. Dit certificaat is een erkenning voor organisaties die écht
werk maken van een toekomstgerichte werkcultuur. Het draait om thema’s zoals welzijn, betrokkenheid, talent, duurzaamheid en inclusie en diversiteit. Het is niet zomaar een papiertje, het wordt enkel uitgereikt aan werkgevers die hierover een concreet plan van aanpak maken. Voor ons is dit een bevestiging dat we op de goede weg zijn.’
Wat maakt van ACV Oost-Vlaanderen een baanbrekende werkgever?
‘In de loop van 2024 hebben we gewerkt aan een vernieuwd, kwalitatief en warm onthaalbeleid dat welzijn centraal stelt. Met dit vernieuwde onthaalbeleid willen we dat nieuwe collega’s zich écht welkom voelen van dag één. We streven naar een werkplek waar iedereen zich ondersteund, verbonden en gewaardeerd voelt en waar tegelijk ruimte is om te luisteren naar de noden van de starters.’
Aan welk onthaal kan een nieuw personeelslid zich verwachten?
‘We geloven dat een warm en gestructureerd onthaal de sleutel is tot een goede start. De eerste werkdag staat in het teken van een aangename kennismaking, zodat iedereen met een goed gevoel naar huis gaat. Omdat we een diverse organisatie zijn met ongeveer 200 collega’s, veel verschillende diensten en structuren, hebben we een online module ontwikkeld. Zo kunnen de nieuwe collega‘s op eigen tempo ontdek-
ken wie we zijn, wat we doen en hoe we werken. Daarnaast bieden we gedurende het jaar regelmatig de mogelijkheid om in gesprek te gaan met de personeelsdienst en hun leidinggevende. Dit zorgt ervoor dat er voldoende ruimte is om vragen te stellen, feedback te geven en ervaringen te delen. Om de verbinding verder te versterken, organiseren we een terugkomdag voor alle nieuwe starters uit dezelfde periode. Bij ons draait het onthaal niet alleen om informatie, maar vooral om het creëren van een open en vertrouwde omgeving. Zo zorgen we voor een vlotte start, waardoor vanaf het begin kan gebouwd worden aan jouw plek binnen ACV Oost-Vlaanderen.’
Maak eens reclame. Waarom zou ik kiezen voor een job bij ACV OostVlaanderen?
‘Bij ons werk je niet alleen voor je job, maar tegelijk voor een hoger doel. Je bouwt mee aan een rechtvaardige en warme samenleving, samen met inspirerende collega’s. Bovendien krijg je de ruimte om jezelf te ontwikkelen en je talenten te laten bloeien. We hebben een unieke mix van professionaliteit en menselijkheid: we zijn ambitieus in wat we doen, maar nooit ten koste van elkaar.’
~ Interesse om aan de slag te gaan bij een baanbrekende werkgever?
ACV Oost-Vlaanderen zoekt momenteel consulenten voor de dienstverlening. www.hetacv.be/vacatures
Zanger, presentator en radiomaker
Sean Dhondt gevat in 5 woorden
Vader
‘Ik ben geen overbezorgde vader, maar ik ben wel benieuwd in welke wereld onze dochter zal opgroeien. Ik heb zelf een redelijk zorgeloze jeugd gekend, dus ik hoop dat mijn dochter dat ook zal hebben. Als je naar alle oorlogen, fake news en online pestgedrag in de wereld kijkt en naar het klimaat dat helemaal naar de knoppen is, dan maak ik mij soms wel zorgen over de toekomst.’
Tinnitus
‘Sinds mijn veertiende lijd ik aan tinnitus (gehooraandoening waarbij je een constante piep hoort, red.). Daarom ben ik al jaren ambassadeur voor De Tuut van Tegenwoordig, een initiatief dat via campagnes en door aanwezig te zijn op festivals het gebruik van oordopjes promoot. In mijn jonge jaren werd daar nog heel hard op neergekeken, maar gelukkig is dat veranderd en zie je steeds meer mensen hun gehoor beschermen.’
Respect Echt
‘Het is een voorrecht om radio, televisie en muziek te mogen maken, maar de bekendheid die ermee gepaard gaat hoeft voor mij niet. Ik ben stomweg in dat vak gerold en pas jaren later besef je wat voor een gigantische impact dat eigenlijk heeft. Details uit je privéleven die voor iedereen te grabbel worden gegooid en soms ronduit verzonnen worden, zonder dat je erop kunt reageren … De sensatie primeert, terwijl er wordt vergeten dat achter die opgeklopte koppen in de boekskes echte mensen schuilgaan.’
Verbinden
‘De cultuursector belandt steevast als eerste op het hakblok tijdens besparingen. Nochtans is cultuur van levensbelang, niet alleen voor wie in die sector werkt. Muziek verbindt en brengt mensen samen ondanks hun verschillende overtuigingen. Dat merk ik elke dag wanneer ik luisteraars aan de lijn heb tijdens mijn radioprogramma. We moeten dat koesteren en zorgen dat onze festivals en concerten voor iedereen toegankelijk blijven, en niet alleen voor de happy few.’
‘Enkele jaren geleden heb ik meegedaan aan Een Echte Job. Daarvoor heb ik stage mogen lopen in Pulderbos, een revalidatiecentrum voor kinderen. Zorg verlenen aan kinderen die door het oog van de naald kruipen en van wie je achteraf hoort dat sommigen het niet gehaald hebben, dat komt binnen. Wie dagelijks met dergelijke taferelen geconfronteerd wordt, verdient al ons respect. Helaas lijkt er ondanks alle applaus tijdens corona niet veel veranderd in die sector.’