Visie 03 - 13 februari 2025

Ja, maar

Het is gebeurd. We hebben weer een regering. Maar is het bestaan ervan veel reden tot vreugde?

Laat me beginnen met het goede nieuws. Er is een heel belangrijk paaltje de grond in geslagen met de meerwaardebelasting. Eindelijk wordt gestart met een eerlijkere bijdrage van de sterkste schouders. Dat is absoluut een stap voorwaarts. Een die de centrumpartijen van Arizona op hun palmares mogen schrijven. Maar de 500 miljoen euro die daar nu voor in de boeken wordt geschreven, valt veel te laag uit. Het zal zelfs nog een heel gevecht worden om te voorkomen dat die meerwaardebelasting uitgehold wordt, dat zagen we al nog voor de regering goed en wel geïnstalleerd was.

Tot daar het goede nieuws, want daarvoor is wel zeer veel moeten sneuvelen.

‘Ja maar, de pensioenen zijn wel gered’, klonk het. Het verbergt dat er zwaar wordt ingegrepen in de pensioenen. Gelijkstellingen voor periodes van ziekte of tijdelijke werkloosheid worden afgebouwd. Wie deeltijds werkt – dat zijn vooral vrouwen die heel vaak zorgtaken op zich nemen –zal een lager pensioen hebben. En dé klap op de vuurpijl kwam met enkele dagen vertraging: de welvaartsenveloppe wordt helemaal weg bespaard. Met die welvaartsenveloppe werden om de twee jaar vooral de pensioenen verhoogd. Als de welvaartsenveloppe er de voorbije jaren niet zou geweest zijn, zouden de allerlaagste pensioenen nu 250 euro per maand lager

liggen. De impact van deze besparing is dus gigantisch. En treft de kwetsbaarste mensen.

‘Ja maar, de index is wel gered.’ Klopt. Tot 31 december 2026 om precies te zijn. Tegen dan verwacht de regering van de sociale partners een advies om de index te ‘hervormen’. Als dat advies er niet komt, dan zal de regering zelf beslissen. Sta me toe dat ik niet gerustgesteld ben over het behoud de index.

‘Ja maar, de mensen gaan netto meer verdienen.’ Ik hoop het. Maar voor de meeste werkenden zal dat pas het geval zijn in 2029, net voor de volgende verkiezingen. Enig uitstel dus. En u weet wat er heel vaak van uitstel komt. Want om die belofte

te realiseren is veel geld nodig. Maar dat geld heeft deze regering niet, er moeten miljarden bespaard worden, weet u nog. De regering kruist dus zijn vingers en rekent op 8 miljard euro ‘terugverdieneffecten’, een begrip dat we leerden kennen in de tijd van de regeringenVerhofstadt. ‘Terugverdieneffecten’ is politiek jargon om geld te beloven dat er niet is, maar waarvan men hoopt dat het er misschien ooit wel komt. Alle experten zijn het erover eens dat dat niet zal gebeuren. De brutolonen, die blijven trouwens bevroren. En, pittig extraatje: de Vlaamse regering stelde bij haar aantreden dat ze de jobbonus zal afschaffen als Arizona meer netto zou beloven. Wat de ene hand misschien geeft, neemt de andere alvast terug.

‘Ja maar, we gaan ervoor zorgen dat er veel meer mensen aan het werk zijn.’ Om zo de sociale zekerheid te redden. Goed plan. Ware het niet dat de regering vooral mensen die nu al aan het werk zijn vooral harder, flexibeler en goedkoper wil doen werken. Op zondagen, ’s nachts, met nog meer en goedkopere overuren. Met landingsbanen die quasi onbereikbaar worden. Daar wordt niet de sociale zekerheid beter van, maar wel bedrijven. Bedrijven die trouwens goed bediend worden. U moet in het beste geval tot 2029 wachten op wat meer netto, bedrijven kunnen al meteen rekenen op twee miljard extra ondersteuning. En dat in tijden waarin geen geld is. Of die twee miljard naar extra banen zullen gaan of naar de aandeelhouders, zoals gebeurde met de taxshift van de regering­Michel, daar zullen we het later ongetwijfeld nog over hebben. Maar dan is het te laat natuurlijk.

‘Ja maar, mevrouw Vermorgen, wat zou u dan gedaan hebben?’ Ik zou alvast voor een substantiëlere meerwaardebelasting gaan en alle vermogensinkomsten gelijk met arbeidsinkomsten in bad trekken. Alleen al voor meerwaarden levert dat vijf miljard op. Ik zou alvast mensen niet nog harder en flexibeler doen werken en zo voorkomen dat mensen uitvallen, dat levert drie miljard op. Ik zou nepstatuten niet hebben uitgebreid, maar ingekort, zodat werken ook echt bescherming geeft én extra geld oplevert voor onze sociale zekerheid. En ik zou zeker en vast de welvaartsenveloppe niet naar het stort gevoerd hebben. Maar ik ben natuurlijk maar een syndicalist.

ACTUA

Visie volgen via Bluesky

Sinds eind 2022 is X in handen van Elon Musk, de Amerikaanse miljardair die in Trumps regering zetelt en actief steun verleent aan extreemrechts. Steeds meer organisaties stellen zich de vraag of ze beter verhuizen naar andere sociale mediaplatformen. Een alternatief dat razendsnel aan populariteit toeneemt, is Bluesky.

Visie, ACV, CM, beweging.net en een aantal van hun partners zijn voortaan ook te vinden op Bluesky. Je vindt de organisaties op https://bsky.app onder deze accounts:

~ @visiemagazine.bsky.social @hetacv.bsky.social

~ @cmgezondheidsfonds.bsky.social

~ @bewegingnet.bsky.social @femmawereldvrouwen.bsky.social

~ @paxchristivl.bsky.social

~ @welzijnszorg.bsky.social @wsmbelgium.bsky.social

Ann Vermorgen, voorzitter ACV

Redactieadres Visie, PB 20, 1031 Brussel ¬ e-mail: info@ visieredactie.be ¬ Lezersbrieven lezers@visieredactie.be ¬ Abonnementen www.visie.net/contact ¬ Verantwoordelijke uitgever Liesbeth De Winter ¬ Redactie Djorven Ariën, Simon Bellens, Nils De Neubourg, Dominic Zehnder, Lies Van der Auwera, Lieven Bax, Tinne Van Woensel, Rooni Theeboom, David Vanbellinghen, Sim Geerts, Sofie Buysse, Martine Creve ¬ Hoofdredactie An-Sofie Bessemans, Wim Troch ¬ Vormgeving Gevaert Graphics ¬ Druk Coldset Printing Partners ¬ Visie verschijnt maandelijks en is inbegrepen in het lidmaatschap van CM, ACV bouw - industrie & energie, ACVCSC METEA, ACV-Transcom en ACV Voeding en Diensten ¬ De beschrijving van de CM-diensten en -voordelen in deze publicatie heeft enkel een informatieve waarde. Bij twijfel of betwisting gelden enkel de statuten van het ziekenfonds. Meer info: www. cm.be/statuten ¬

‘De regering heeft de ambitie om armoede aan te pakken totaal laten varen’

De nieuwe federale regering is er. De Wever I belooft meer nettoloon, maar snoeit hard in de pensioenen en de werkloosheidsuitkeringen.

De welvaartsenveloppe, cruciaal in de strijd tegen de armoede en voor een eerlijk niveau van alle uitkeringen, sneuvelt nagenoeg helemaal.

Lichtpuntje is de gezondheidszorg.

¬ Tekst Simon Bellens

1 Meer nettoloon, maar pas vanaf 2029

De automatische loonindexering blijft bestaan. Althans toch tot 31 december 2026, dan moeten vakbonden en werkgevers zich buigen over een ‘hervormingsadvies’. De fiscale hervorming van De Wever is er enkel op gericht om meer nettoloon over te houden, want omdat de gecontesteerde loonnormwet behouden blijft, kunnen de brutolonen – de basis voor je sociale rechten, zoals het pensioen – niet stijgen. Daartoe verhoogt de regering de belastingvrije som – het stuk loon waarop je geen belastingen ver schuldigd bent – en vermindert de ‘bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid’, terwijl ook het bedrag van de maaltijd

Van de hogere belastingvrije som profiteren vooral hogere inkomens. Weliswaar mogen we dat extra nettoloon pas vanaf 2029 echt verwachten. Vraag is maar of daar budget voor zal zijn. Bovendien kondigde de Vlaamse regering al aan dat ze in dat geval de Vlaamse jobbonus afschaft.

2

Op de ‘welvaartsenveloppe’ bespaart de regering meer dan 2,8 miljard euro,

meteen de sterkste besparing in de hele begrotingssanering. Die enveloppe dient om de allerlaagste pensioenen en vervangingsinkomens te verhogen boven de index en gelijkwaardig te houden met de inkomensgroei. Cruciaal om het armoederisico te beperken. Zonder de welvaartsaanpassingen zouden de minimumpensioenen vandaag bijvoorbeeld ruim 250 euro per maand lager liggen. ‘Het is duidelijk dat de regering

De vakbonden reageren ‘verbijsterd’: ‘De regering­De Wever schaft de welvaartsenveloppe gewoonweg af. Zoveel asociale meedogenloosheid is ongezien.’

3 Ziekenhuisfactuur en gezondheidszorg worden betaalbaarder

Beter nieuws is er voor de ziekenhuisfactuur. De regering wil paal en perk stellen aan buitensporige ereloonsupplementen en de ziekenhuisfinanciering wordt ‘fundamenteel hervormd’, waarbij die ereloonsupplementen niet meer mogen dienen om de ziekenhuizen te financieren. Voortaan moet elke euro in de gezondheidszorg ‘terechtkomen waar die de meeste gezondheid en levenskwaliteit oplevert’.

‘Om de patiënt voldoende tariefzekerheid te geven’, worden artsen aangemoedigd om zich te houden aan de overeengekomen tarieven – of te conventioneren –klinkt het verder. ‘Dat zal voorkomen dat mensen geen zorgverlener durven opzoeken uit angst dat ze het niet kunnen betalen’, zegt CM­voorzitter Luc Van Gorp. ‘Net als de uitbreiding van de derdebetalersregeling, waardoor patiënten hun gezondheidskosten niet meer moeten voorschieten.’

Dat het systeem van de maximumfactuur wordt uitgebreid naar langdurig psychiatrisch patiënten, juicht het ziekenfonds eveneens toe. Net als de nadruk op de preventie van roken, vapen en alcohol drinken.

4

De werkloosheidsuikeringen beperken in de duur: nadien op een leefloon of niets

Nog een stevige besparing in de sociale zekerheid, voor liefst 2,7 miljard euro, is de beperking van de werkloosheidsuitkering in de duur. Wie werk verliest, krijgt eerst een hogere uitkering, maar die daalt vervolgens ‘sterker dan vandaag’ en loopt maximaal twee jaar. Als je voordien voldoende gewerkt hebt, tenminste. Voor wie ouder is dan 55 jaar en al een loopbaan van minstens 30 jaar achter de rug heeft (35 vanaf 2030), is er een uitzondering. Die loopbaanvoorwaarden riskeren daar een lege doos van te maken.

Dat betekent dat wie na twee jaar werk zoeken nog niet aan de slag kan – naar schatting 90.000 mensen – in het beste geval overgaat op een leefloon. Wie een partner heeft met ‘voldoende inkomen’, krijgt niets meer. Met de besparingen in de welvaartsenveloppe zullen de leeflo ­

nen ook niet meer stijgen dan de index. ‘Die groep wordt met andere woorden twee keer getroffen’, aldus Sandra Rosvelds van beweging.net. ‘Dat voelt bijzonder onrechtvaardig aan.’

5 Langer effectief werken voor je pensioen, minder eindeloopbaan-opties

Samen met het snoeiwerk in de welvaartsenveloppe komen de (laagste) pensioen er bekaaid van af. De hele pensioenhervorming moet de staatskas 2,4 miljard euro opbrengen. Wie een loopbaan van 42 jaren achter de rug heeft, kan op 60 jaar met pensioen, maar dan moeten die 42 jaren wel minstens 234 effectief gewerkte dagen bevatten. Voor andere werknemers levert elk extra werkjaar boven de wettelijke pensioenleeftijd (67 jaar vanaf 2030) een bonus op. Maar slechts na 35 volle loopbaanjaren van 156 effectief gewerkte dagen. Per jaar ‘vervroegde uittreding’ wordt het pensioenbedrag dan weer evenveel verminderd, een zogezegde pensioenmalus ‘Daarmee wordt het deeltijds werkenden moeilijker gemaakt om een volledig loopbaanjaar te behalen’, verduidelijkt Maarten Gerard van het ACV. In de praktijk treft dat vooral vrouwen.

Het SWT – het vroegere brugpensioen –wil de regering helemaal uitdoven, tenzij er medische redenen zijn. Voor een landingsbaan – deeltijds werken vanaf 55 jaar – moet je vanaf 2030 minstens 35 in plaats van 30 jaar gewerkt hebben.

6Langdurig zieken staan financieel zwakker

‘De nieuwe regering bekijkt langdurig zieken in de eerste plaats als werklozen’, aldus Luc Van Gorp. ‘We missen een mensgerichte aanpak.’ De besparing op de welvaartsenveloppe raakt hen hard.

Wie onvoldoende meewerkt aan een verplicht re ­integratietraject riskeert een groter deel van hun uitkering te verliezen. ‘Wij willen ons echt inzetten om meer mensen weer aan het werk te krijgen’, zegt Luc Van Gorp, ‘maar dat moet op een kwalitatieve manier gebeuren. Op het moment dat mensen daar klaar voor zijn, en met zekerheid op een gezonde werkvloer. Zolang de initiatieven voor preventie aan de werkgeverszijde niet concreter worden, blijft het dweilen met de kraan open.’

7

Minder premies voor nachtwerk, meer overuren, meer flexi-jobs

Voortaan begint ‘de nacht’ niet meer om 20 uur in de distributie ­ en aanverwante sectoren, maar om middernacht. Premies voor nachtwerk beginnen dus pas vier uur later te tellen en vallen daardoor lager uit. Meer nog, de regering wil het mogelijk maken om tot 360 ‘vrijwillige overuren’ te presteren – voor de horeca zelfs tot 450 – in plaats van de limiet van 100 vandaag. Dat komt neer op een extra werkdag per week. De eerste 240 ‘vrijwillige overuren’ zijn dan wel belastingvrij, werkgevers zijn ervoor evenmin een toeslag of inhaalrust verschuldigd.

Ook de minimumduur voor deeltijdse contracten en de beperkingen op zondagen weekendwerk verdwijnen. Flexi­jobs krijgen een ‘upgrade’, met een nieuw maximuminkomen van 18.000 euro per jaar in plaats van 12.000. Alles samen betekent dat een fikse flexibilisering van werk. Gevolg is dat meer mensen in onzekere contracten zullen werken, vrezen de vakbonden. ‘De regeringDe Wever normaliseert de scharrelbaan’, besluit VUB­arbeidssocioloog Christophe Vanroelen. Bovendien bloedt op deze manier de sociale zekerheid verder leeg.

Ezels zijn het, de mensen die ongelukkige keuzes maken: uit de ratrace stappen om thuisblijfouder te worden of voor je gehandicapt kind te zorgen, emigreren naar een land dat al ‘vol’ is. Het nieuwe regeerakkoord is duidelijk: het leven is wat je er zelf van maakt, dus je neemt maar beter enkel wijze beslissingen.

¬ Luc Van Gorp, Voorzitter CM

Ezels

Maar helaas werk het zo niet, zelfs als je wél netjes op de arbeidsmarkt vertoeft. Bedrijven herstructureren en sluiten soms. Mensen worden soms ziek. En in verwegistan valt het ene land het andere al eens binnen, met alle gevolgen van dien voor wie daar toevallig zijn thuis heeft.

Dat is allemaal waar maar … moeten we toch niet allemaal gewoon wat beter ons best doen? Moeten we gewoon niet een beetje meer gemotiveerd worden? Dat kan door de eenvoudige oplossing die we terugvinden op de eerste pagina van het regeerakkoord, in de vierde paragraaf: de wortel en de stok!

Het is onbetwistbaar dat hervormingen nodig zijn om de begroting uit de rode cijfers te halen en onze welvaart te garanderen op lange termijn. Hervormingen zijn niet pijnloos. We zien positieve voorstellen zoals de meerwaardebelasting, een betere bescherming van wie via uitzendarbeid werkt en stappen vooruit in de consumentenbescherming op het vlak van telecom en energie.

We zien ook ontegensprekelijk goede beleidsvoorstellen in de gezondheidszorg. Het gaat om fundamentele hervormingen, waarvan de patiënt het verschil zal merken in zijn portemonnee: minder ereloonsupplementen, een verdere veralgemening van de derde betalersregeling, meer inspanningen om artsen en zorgverleners de afgesproken tarieven te doen respecteren en een transparante ziekenhuisfinanciering. Ook de sterkere inzet op mentale gezondheid en de focus op preventie – bijvoorbeeld in het anti­tabaksbeleid – dragen écht bij tot meer gezondheid.

Toch wringt de mensvisie die uit het regeerakkoord blijkt bij mij.

Wie goed oplette bij de vertelling van Don Quichote, weet welk effect wortel en stok op de ezel van diens trouwe metgezel Sancho Panza hebben: hij gaat vooruit. En avant! Maar de vraag is of we wel écht als samenleving de komende zes jaar vooruit

zullen gaan in welvaart, maar ook in welzijn.

Wie deeltijds werkt – doorgaans vaker vrouwen dan mannen – zal langer moeten werken om pensioengerechtigd te zijn. Ook langdurig zieken – eveneens vaker vrouwen – worden getroffen door de pensioenhervorming. De werkloosheidsuitkering wordt beperkt in de tijd. Wie na twee jaar niet weer aan het werk is, valt terug op een leefloon – dat door sterke inspanningen in de finale fase van de onderhandelingen gelukkig toch nog geïndexeerd zal worden, net als de werkloosheidsuitkeringen. Helaas werd de welvaartsenveloppe, die gebruikt werd om de minimumuitkeringen voor langdurig zieken en de allerlaagste pensioenen op te trekken tot een menswaardig niveau, net voor de eindmeet van de onderhandelingen nog leeggeschud. Een aantal groepen die sociaaleconomisch al zwakker staan, worden zo op twee of soms zelfs drie verschillende manieren financieel verzwakt.

Het familiekrediet is absoluut een goede eerste stap om de combinatie tussen werk en gezin ‘werkbaar’ te maken, maar blijft beperkt in vergelijking met het gezinsbeleid van op dat vlak toonaangevende Noord­Europese landen. Ook de (beperkte) responsabilisering van werkgevers, door een (ook hier relatief beperkt) stuk van de financiering van de ziekte ­uitkering door te schuiven, is lovenswaardig. Ongewenste neveneffecten loeren echter om de hoek, zoals een grotere aarzeling bij werkgevers om mensen die al eens ziek waren, aan te werven. De versoepeling van nacht­ en weekendarbeid, vraagt ook om waakzaamheid op het vlak van levenskwaliteit.

We zien te weinig diepgaande inspanningen op het vlak van preventie, ook al wordt het woord preventie vaak vermeld. Als die er niet komen, en als we niet fundamenteel anders naar de verhouding tussen leven en werk kijken, dan blijft de strijd er eentje tegen windmolens.

25 jaar lang heb ik niet gesproken over de doodsoorzaak van mijn vader, ik vond het te beschamend

¬ KATRIEN DE RUYSSCHER

Nu Tournée Minérale van start is, getuigt Thuis­actrice Katrien

De Ruysscher in Humo over het alcoholisme van haar vader. Ze maakte er ook de driedelige reeks Voorbij de schaamte over, op VRT.

GOEDE DOELEN EN ONTWIKKELINGSSAMENWERKING

Kille besparingen op solidariteit

De regering­De Wever doet het budget voor ontwikkelingssamenwerking met 25 procent krimpen. Daarnaast wordt de fiscale aftrek voor giften van 45 naar 30 procent verlaagd, een stevige opdoffer voor goede doelen. Bart Verstraeten, directeur van ngo WSM, spreekt van ‘een ondermijning van de internationale samenwerking en solidariteit’.

‘Grote wereldproblemen zoals ongelijkheid, migratie en klimaatverandering vragen om een internationale aanpak’, aldus Verstraeten. ‘Anders komen ze als een boemerang terug. We moeten net méér samenwerken met sociale bewegingen in andere continenten. Wat vandaag gebeurt in Oost­ Congo of Palestina laat niemand onberoerd. Mensen zijn solidaire wezens en hun giften zijn belangrijk.’

WSM mobiliseert mee voor de nationale manifestatie op 13 februari.

1.

CIRCUS

Voorbij de rand

inds eind 2023 mogen ziekenhuizen geen supplementen meer aanrekenen voor medische beeldvorming, zoals CT­ en MRI­scans, binnen de kantooruren. Toch lijken heel wat ziekenhuizen het niet al te nauw te nemen met die regelgeving. Dat kon CM afleiden uit het aantal klachten. Visie bracht eerder al het verhaal van twee vrouwen die enkel in het weekend een afspraak voor een MRI­scan konden krijgen en zich zo gedwongen zagen een supplement van 56 euro neer te tellen. ‘Het ziekenhuis moet de patiënt altijd informeren over het aanrekenen van ereloonsupplementen en een afspraak aanbieden binnen kantooruren voor dringende scans, zonder supplement’, stelt CM­voorzitter Luc Van

HET CIJFER

Gorp. ‘Lukt dat niet, dan moet het ziekenhuis een afspraak inplannen buiten die uren zonder supplement.’ Wie zelf te maken krijgt met onterecht aangerekende ereloonsupplementen, kan dit melden aan CM.

Zoveel leerlingen in het Nederlandstalig onderwijs hadden afgelopen schooljaar contact met het CLB wegens gedragsproblemen. Het CLB ziet vooral leerlingen uit de eerste graad en jongens, maar liefst vier keer meer dan meisjes.

Vergroot je mobiele vrijheid en geniet van een deugddoende fietstocht.

• groot gamma aangepaste fietsen

• kies het model dat bij jou past

• met of zonder elektrische ondersteuning

Hoe proberen we hogerop te geraken? In welke mate steunen we daarvoor op elkaar? In Beyond the Edge bewegen acht jongeren over een levensgrote installatie van ladders. Samen testen ze hoe ver ze elkaar kunnen brengen. Voor een nieuwe voorstelling zijn de makers trouwens op zoek naar jongeren tussen 13 en 23 jaar, ook naar jongeren met een fysieke beperking.

~ www.fabuleus.be

2.

DOCUMENTAIRE

Jazzlegendes en Lumumba

In Soundtrack to a Coup d’Etat duikt Johan Grimonprez op onnavolgbare wijze in de sixties. Van Eisenhower tot Chroestjov, van Louis Armstrong tot Lumumba: aan de hand van archiefbeelden en legendarische jazzmuziek reconstrueert hij de Congolese onafhankelijkheid. De film bleef internationaal niet onopgemerkt en dingt op 2 maart mee naar een Oscar voor beste documentaire.

Nog te bekijken op VRT Max tot 21 april

Personeelsleden van de stad Leuven mogen elkaar niet meer op de wang kussen. Het werk staat hoog in het lijstje van plekken waar mensen hun partner vinden, maar relaties en de werkvloer, is dat een match? Met Valentijn in de lucht ging Visie te rade bij relatie-expert Rika Ponnet.

¬ Tekst An-Sofie Bessemans ¬ Foto’s Wouter Van Vooren

BIO

RIKA PONNET (1968)

• Master in de familiale en seksuologische wetenschappen

• Runt het relatiebemiddelingsbureau Duet

• Schreef onder meer Blijf bij mij en Alleen met jou

• Bekend van de radiorubriek Vraag het aan Rika en de podcast Seks verandert alles

Worden veel mensen verliefd op een collega?

PONNET ¬ ‘Ja. We brengen dan ook veel uren door op het werk, en dat schept een band. Zeker als we samenwerken onder hoge druk of in een spannende omgeving, zoals de hulpverlening of een ziekenhuis. Soms mondt het uit in een tweede relatie, wat in de volksmond overspel of een affaire heet. Je thuis onzichtbaar voelen kan dat in de hand werken. Als wat we kunnen en de waarden die we delen worden bevestigd op het werk, kan een hechting heel diep gaan.’

‘Nu, in veel gevallen wordt geen uiting gegeven aan de verliefdheid. Maar verwachten dat je partner geen fantasieen heeft, buiten of op het werk, is heel onrealistisch. We hebben allemaal recht op een geheime tuin.’

Flirten op het werk, mag dat?

PONNET ¬ ‘Je merkt dat de angst om in een MeToo-verhaal te belanden vandaag zeer groot geworden is. De enorme bespreekbaarheid die er op korte tijd is gekomen voor grensoverschrijdend gedrag is een supergoeie zaak. Als flirterig gedrag niet gepast is, moet je dat kunnen zeggen. Anderzijds zou het een verarming zijn als alle speelsheid of charme verloren gaat. In de praktijk valt dat niet helemaal te beregelen en willen we dat ook niet. Het is een kwestie van respect: mensen moeten durven de grens aan te geven, de ander moet dat accepteren zonder een immens gevoel van afwijzing of frustratie.’

‘Maar zeker in een machtsrelatie kan dat lastig en delicaat zijn, en zelfs gevolgen voor je carrière hebben. Vaak mag de hiërarchisch mindere, die het bedrijf het makkelijkst kan missen, met stille trom vertrekken.’

Is een relatie met een collega dan altijd af te raden?

PONNET ¬ ‘Het zal positieve en negatieve aspecten hebben. Het is moeilijker om de grens tussen werk en privé af te bakenen, maar sommige mensen kunnen dat. Relaties op de werkvloer komen overal voor. Het werk staat hoog in de top van ontmoetingsplaatsen om je partner te vinden. Al deel je niet altijd dezelfde werkvloer, je kunt elkaar ook in de cafetaria tegenkomen. Als je directe collega’s bent of er is een hiërarchische relatie is, wordt het complexer. De meeste bedrijven zijn er niet zo happy mee. Bijvoorbeeld omdat de dynamiek die in je privérelatie speelt invloed kan hebben op je werkrelaties. Of, als er een hiërarchische relatie is, omwille van jaloersheid bij anderen en suggesties van favoritisme. Ook: stel dat een van beiden het niet zo goed doet, en er volgt ontslag, wat is dan de impact op de ander? Maar uiteraard kan het goed verlopen. Merkt men geen impact, zal daar verder geen aandacht aan besteed worden.’

Een relatie op het werk maakt dat je extra let op wat je doet, en creëert een afstand

¬ RIKA PONNET

Wat als je ontdekt dat twee collega’s een relatie hebben?

PONNET ¬ ‘Tenzij het een negatieve impact heeft, doe je best niks. Het zijn je zaken niet, en weet dat het ook lastig is voor de betrokkenen. Een relatie op het werk maakt dat je extra let op wat je doet, en creëert een afstand. Vergelijk het met

lesgeven aan je eigen kinderen of je kinderen aanwerven: je wil als ouder niet verdacht worden van voortrekkerij, en je kind hoort sowieso niet helemaal bij de anderen.’

Wat als het uitgeraakt met je lief met wie je de werkvloer deelt?

PONNET ¬ ‘Ik zie vaak dat mensen dan van werk veranderen, zeker bij het einde van een tweede relatie. Dagelijks contact maakt het moeilijk. Uit het oog, uit het hart is de juiste stelregel. Door geen contact meer te hebben, verloopt het proces van ‘onthechten’ sneller. Bij een uitgedoofde relatie is het misschien minder lastig dan wanneer enkel een van de twee uiteen wil.’

¬ RIKA PONNET

Wat als ik een collega op een datingapp tegenkom?

PONNET ¬ ‘Naar links swipen (zo geef je op de meeste datingapps aan dat je niet geïnteresseerd bent in de voorgestelde ander, red.)! Als je collega vrij is: so what? Je zit allebei op de app. Veel mensen malen er zelfs niet om als ze een persoon in een relatie op een dating­app zien. Waarom zou je erover spreken?’

‘Mensen beseffen niet altijd hoe zichtbaar het is wat ze online doen. Maar ik vind het onkies om andermans privéleven uit te pluizen. Likes, reacties, reviews traceren … Dat doe je niet als je respect hebt voor je collega’s. Get a life, zouden mijn dochters zeggen.’

Raken werk en privé vandaag te veel vermengd?

PONNET ¬ ‘Ik ben heel erg fan van mensen die dit gescheiden houden. Een duidelijke begrenzing brengt rust, het geeft de mogelijkheid om te deconnec­

teren. Niet elk thema hoort in de werksfeer thuis, niet iedereen wil intimiteit op de werkvloer. We zijn er in de eerste plaats om te werken, het werk is geen psychologische dienst, hé. Als je in de put zit of ziek bent, dan moet de personeelsdienst geen weet hebben van de oorzaak. Je moet vooral op tijd, ruimte en respect – ook voor je privacy – kunnen rekenen.’

‘Stel dat ik een overlijden meemaak in mijn zeer nabije omgeving, dan stuurt het werk misschien een rouwkrans of komen collega’s naar de begrafenis, ze sturen berichtjes … Dat zullen veel mensen appreciëren. Maar moet het werk een rouwconsulent aanbieden? Ik vind dat voorbij de grens. In veel gevallen gaat het niet over een oprechte vorm van Wij willen dat het goed gaat, maar speelt het economisch motief. Ze willen je vooral actief op het werk houden. Ik zou dat heel ongemakkelijk vinden.’

Rika Ponnet: ‘Ik ben fan van mensen die werk en privé gescheiden houden.’

Rauwe melk is gezonder dan gepasteuriseerde melk

De voedingsstoffen in melk die vóór verbruik verhit werd, zijn vrijwel identiek aan die van rauwe melk, terwijl rauwe melk wel tal van ziekteverwekkers en virussen kan bevatten.

Wie regelmatig op Instagram en TikTok vertoeft, is ongetwijfeld al langs heel wat twijfelachtige gezondheidsinformatie gescrold. Een van de populairste gezondheidsclaims die er de ronde doet, gaat over rauwe melk. Dat is melk die geen zogenaamd ‘schadelijke’ industriële processen heeft ondergaan. Volgens beweringen zou die meer voedingsstoffen bevatten en tal van haast miraculeuze bijwerkingen hebben, van een betere spijsvertering tot een mooiere huid. Het zou zelfs een goed alternatief zijn voor moedermelk.

Voor al die beweringen bestaat echter geen wetenschappelijk bewijs. Sterker

nog, de consumptie van rauwe melk kan ronduit gevaarlijk zijn. Het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) waarschuwt daarom uitdrukkelijk dat ‘de consumptie van rauwe melk een risico inhoudt voor de volksgezondheid.’ Dat komt omdat rauwe melk ziekteverwekkers kan bevatten, van bacteriën zoals ecoli en listeria, tot gevaarlijke virussen zoals de vogelgriep die daardoor van dier op mens kan overgaan. Vooral kinderen, jongeren, ouderen, zwangere vrouwen en personen met een verlaagde weerstand maken de grootste kans op een infectie, al kunnen ook gezonde volwassenen ziek worden. De Hoge

Gezondheidsraad raadt het daarom absoluut af om rauwe melk als vervanger voor moedermelk te gebruiken.

Melk die je in de winkel koopt, is doorgaans gepasteuriseerd, gesteriliseerd of op ultrahoge temperatuur behandeld, en kan daardoor veilig en zorgeloos geconsumeerd worden. Wie graag onbehandelde melk rechtstreeks van bij de boer koopt, kan dat volgens adviezen van het FAVV blijven doen, zolang je ze voor verbruik tot het kookpunt verhit. Daarmee worden alle gevaarlijke virussen en bacteriën gedood, maar wordt er niet geraakt aan de voedingsstoffen.

Wat met mijn extralegale voordelen bij ziekte?

Bij langdurige ziekte kan je werkgever vragen om je extralegale voordelen in te leveren. Dat wil zeggen dat je de gsm, laptop of wagen van je werk moet teruggeven. Tijdens periodes van arbeidsongeschiktheid wordt de arbeidsovereenkomst immers geschorst. Dat betekent dat jij geen arbeidsprestaties hoeft te verrichten, maar ook dat je werkgever geen loon hoeft te betalen. De extralegale voordelen worden als loon beschouwd en vervallen dus bij ziekte.

Belangrijk is wel dat dit niet geldt tijdens de periode van gewaarborgd loon. Dat is een periode van dertig dagen waarin je werkgever minstens een deel van je loon blijft uitbetalen. In die eerste maand van ziekte hoef je je gsm of firmawagen niet in te leveren. Nadien moet dat in principe wel, tenzij in je onderneming via het arbeidsreglement of een policy andere afspraken zijn vastgelegd.

Voor maaltijdcheques gelden andere regels. Die krijg je per gepresteerde werkdag. Als je door ziekte niet aan de slag bent, heb je sowieso geen recht op een cheque, ongeacht of je in de periode van gewaarborgd loon zit of niet.

Piet Van den Bergh, jurist bij het ACV

Geen geld, geen rust: een zorgeloze kraamtijd is een luxe

Bevallen is een van de bijzonderste momenten in je leven. Maar het kan ook zo maar een van de duurste worden. Uit een studie van CM blijkt dat het kostenplaatje van een bevalling kan oplopen tot meer dan 2.000 euro. Vooral financieel kwetsbare vrouwen besparen noodgedwongen op zorg.

¬ Tekst Nils De Neubourg

¬ Foto’s Jonas Lampens en Bart Dewaele

Gemiddeld betaal je als moeder in België 350 euro uit eigen portemonnee voor de zorg voor en na de bevalling. De kosten voor de bevalling zelf kunnen oplopen tot meer dan 2.000 euro, voor wie bevalt met een keizersnede op een eenpersoonskamer. Dat toont een rapport van het Intermutualistisch Agentschap.

Moeders die het niet breed hebben, verblijven vaker op een tweepersoonskamer, waar ze minder rust ervaren. Uit angst voor de kosten verlaten ze het ziekenhuis ook sneller.

Risico op kosten

Vrouwen met een verhoogde tegemoetkoming door een laag inkomen kunnen minder vaak terugvallen op een hospitalisatieverzekering. In die groep

Elke pas bevallen vrouw moet in een eenpersoonskamer kunnen verblijven, zonder meerkosten ¬ LUC VAN GORP

heeft slechts 69 procent zo’n verzekering, terwijl onder moeders zonder verhoogde tegemoetkoming bijna iedereen (95 procent) er een heeft. Het risico op extra kosten weerhoudt de eerste groep ervan langer in het ziekenhuis te blijven. Maar zij hebben net zoveel nood aan rust en ondersteuning na een bevalling, zegt CM.

‘Daarom moet elke pas bevallen vrouw in een eenpersoonskamer kunnen verblijven, zonder meerkosten’, aldus CM­voorzitter Luc Van Gorp. ‘Zo krijgt elke moeder de kans om in de beste omstandigheden, in alle rust en met de juiste ondersteuning, deze nieuwe levensfase aan te vangen.’

Buiten het ziekenhuis

Ook buiten het ziekenhuis zijn er obstakels. Uit het onderzoek blijkt dat driekwart van de moeders met verhoogde tegemoetkoming voor hun bevalling contact had met een vroedvrouw. Onder financieel slagkrachtige ­

re moeders was dat bijna negen op de tien. In het contact met kinesitherapeuten en huisartsen zijn er vergelijkbare verschillen.

Daarnaast lijkt een gebrek aan duidelijke informatie over de zorg voor en na de bevalling een van de belangrijkste redenen waarom vrouwen soms nodige begeleiding en hulp niet inroepen. Veel aanstaande moeders weten niet dat ze tijdens hun zwangerschap niet per se voor iedere controle naar een gynaecoloog moeten. Dat lijkt een gewoonte te zijn die niet in vraag wordt gesteld. Uit de brede bevraging blijkt dat niet elke zwangere vrouw op de hoogte is van de alternatieven voor de opvolging.

Een op de zeven vrouwen weet bijvoorbeeld niet dat een vroedvrouw de zwangerschap deels kan opvolgen. Een op de tien weet niet dat ze daarvoor bij de huisarts kan aankloppen. De mogelijkheden die een kinesist kan bieden voor de pre ­ of postnatale opvolging zijn evenmin ruim bekend.

Onaanvaardbaar

‘Uit de enquête leren we dat mama’s tijdens de zwangerschap en na de bevalling vele bordjes in de lucht moeten houden, zoals de zorg voor andere kinderen en het huishouden. Ze hebben te weinig tijd om voor zichzelf te zorgen. Dat legt extra druk op hun schouders, wat onaanvaardbaar is’, zegt Van Gorp.

Een betere conventionering moet bevallen betaalbaar houden. De optelsom van het remgeld dat aanstaande moeders moeten betalen in hun zorgtraject en de bijkomende ereloonsupplementen, kan hoog oplopen. ‘Veel gynaecologen, kinesitherapeuten en vroedvrouwen werken vandaag niet aan conventietarief. Als dat niet verandert, stevenen we af op een situatie waarin bevallen voor bepaalde moeders onbetaalbaar wordt’, besluit Van Gorp.

VROEDVROUW UWE PORTERS

‘Mensen vallen uit de lucht als ze horen dat een vroedvrouw je amper iets kost’

‘We zijn het zo gewoon geworden dat we voor de opvolging van een zwangerschap uitsluitend bij een gynaecoloog aankloppen. Zelfs ik als vroedvrouw kreeg van m’n grootmoeder bezorgd de vraag of ik niet beter wat meer naar de dokter zou gaan, toen ze hoorde dat ik dat alleen voor de drie belangrijke echografieën ging doen.’

‘Natuurlijk vind ik een gynaecoloog belangrijk. Die is er bijvoorbeeld op getraind om risico’s en ziektes op te sporen en te behandelen. Maar ondertussen duwden we ook de gezonde zwangerschap helemaal in de medische hoek.’

‘Wanneer je nog maar net weet dat je zwanger bent, kan een gynaecoloog trouwens nog niet zoveel voor je doen. Bij een eerste bezoek volgt misschien een bloedcontrole, maar de gynaecoloog heeft niet alle tijd om met jou na

te denken over de komende periode. Een huisarts of vroedvrouw kan dat vaak wel. Een eerste consult van een vroedvrouw duurt daarom al makkelijk tussen een en anderhalf uur.’

‘Na de bevalling blijf ik moeder en kind nog tot een jaar volgen. Onderzoeken laten trouwens zien dat het risico op sociaalpsychologische klachten lager is als een vroedvrouw bij het hele zwangerschapstraject betrokken is.’

‘Mijn cliënten voelen het verschil in de portemonnee. Wanneer ik bij een eerste afspraak vertel dat ik hen nauwelijks iets kost en alles zelf met het ziekenfonds regel, vallen ze bijna altijd uit de lucht. Ook de kosten voor de sociale zekerheid zijn opmerkelijk lager.’

KINESITHERAPEUT CAROLIEN JANS

‘Het is niet normaal dat je niet meer kunt joggen zonder urineverlies’

‘Steeds meer vrouwen beschouwen een afspraak in mijn kinepraktijk als me-time. Moeders mogen eigenlijk hun baby meenemen, maar ik merk dat ze er vaak voor kiezen om dat niet te doen. De wandeling en het halfuurtje bij mij voelt voor hen als ontspanning.’

‘Dat is de boodschap die ik regelmatig krijg: jij sleurt me erdoor . Vooral na een geboorte geven mensen aan dat ze geen tijd vinden of te moe zijn om hun oefeningen te doen. Dan ben ik er om hen te coachen.’

‘Eigenlijk begint dat oefenen al best voor de bevalling. Ik vind het jammer dat niet iedere zwangere vrouw voor de eerste bevalling langs een kinesitherapeut gaat. Op korte tijd transformeert het lichaam toch enorm: je gewicht neemt toe, je houding verandert … Dat kan nek- of rugpijn veroorzaken, maar ook intiemere klachten duiken soms op. Daarvoor geef

ik tips en oefeningen. Net als voor de bevalling zelf: bijvoorbeeld wel ke houdingen je bevalling comfortabeler kunnen maken.’

‘Kinesitherapie kan helpen tegen langdurige klachten. Want een baby betekent sleuren met een maxicosi, luiertas … Dan duiken de schouder- en polsklachten op, terwijl dat allemaal te vermijden valt. Hetzelfde geldt voor klachten die binnen de taboesfeer vallen. Het is echt niet normaal dat je na een bevalling niet meer kunt joggen zonder urineverlies. Daarvoor is het belangrijk om je bekkenbodemspieren te trainen. Daarover geef ik liefst al voor de bevalling uitleg. Want je start er best zo snel mogelijk mee, zodra je lichaam het aankan, natuurlijk.’

5.000 kilometer tegen armoede

Met zijn wandelstok in de hand ontdekt Leo Vercauteren (71) iedere hoek van ons land. In juni vorig jaar vertrok hij voor een reis die hem door álle 581 Belgische gemeenten zal voeren. Zo wil hij voorbij het abstracte cijfer van een op de vijf Belgen in armoede wandelen. ‘In een welvarend land als het onze is dat toch onaanvaardbaar?’

Met bijna 2.500 kilometer in de benen hing Leo tijdens de natte wintermaanden zijn wandelschoenen tijdelijk aan de haak. Op 22 februari vertrekt hij weer, al wandelt hij nu de benen al wat los. ‘Toch zullen de eerste twee weken sowieso nog allerlei kwaaltjes de kop opsteken.’ Half juni, en waarschijnlijk ongeveer 5.000 kilometer later, hoopt Leo alle gemeenten te hebben afgestapt.

Je kunt Leo helpen door hem een slaapplaats aan te bieden. ‘Vooral voor de eerste koudere periode zoek ik nog een plek.’ Je kunt ook met zijn tocht een armoedenetwerk of een lokale armoedevereniging sponsoren. Of volg zijn sterke prestatie op de website. ‘Ik hoop dat mijn inspanning een inspiratie vormt om structurele maatregelen te nemen tegen armoede.’

¬ Foto Wouter Van Vooren

netwerktegenarmoede.be/ nl/tevoetdwarsdoorbelgie

‘Wie het zich kan veroorloven reist precies nog meer dan voorheen’

Bijna 24 miljoen passagiers, medewerkers en boordpersoneel passeerden het afgelopen jaar langs Raf* en zijn collega’s op Brussels Airport. De bewakingsagenten op de nationale luchthaven in Zaventem staan op elk moment van de dag klaar om ervoor te zorgen dat alle passagiers vlot en veilig kunnen vliegen. ‘22 maart 2016 blijft een impact hebben op alle collega’s.’

¬ Tekst Dominic Zehnder ¬ Illustratie Peter Goes

De beelden van de aanslagen op de luchthaven van Zaventem staan in het collectief geheugen van elke Belg gegrift. Ook bij het luchthavenpersoneel liet die verschrikkelijke dag diepe sporen na, vertelt bewakingsagent Jean. ‘Dat blijft een permanente impact hebben op alle collega’s, in het bijzonder voor wie erbij was. Bepaalde situaties of gebeurtenissen kunnen dat weer oprakelen, dat laat je niet zomaar los.’

Maar al lang voor die onfortuinlijke dag, was de veiligheid op de luchthaven een topprioriteit, vertelt Jean. ‘Ik ben begonnen in de nasleep van gebeurtenissen als 9/11 en de aanslagen op de metro in Londen en Madrid. Je merkt dat mensen sindsdien veel aandachtiger zijn voor veiligheid. De

meesten beseffen gelukkig dat controle nodig is en appreciëren ons werk.’

Op volle toeren

De luchthaven draait na enkele mindere jaren door de coronacrisis weer op volle toeren. ‘Wie het zich kan veroorloven reist precies nog meer dan voorheen. Maar we zien evengoed heel wat mensen voor de eerste keer een vliegtuig nemen. Die eerste groep is natuurlijk geroutineerd. Maar bij wie niet vaak vliegt, zie je toch vaak twijfel en zelfs angst voor de controle.’

de collega’s die de taal machtig is.’

Vals gebit

Natuurlijk loopt het tussen de metaaldetectors en bagagescanners ook af en toe mis. ‘Oudere reizigers die nog niet veel vliegervaring hebben, schrikken soms wanneer de metaaldetector afgaat en nemen dan hun vals gebit uit, omdat ze denken dat dat de oorzaak is, in plaats van hun broeksriem of sleutels’, lacht Jean. ‘Mensen zijn vaak zo uit hun lood geslagen door de De

BEWAKINGSAGENT

‘Op drukke momenten hebben mensen vaak een korter lontje. Dan is het onze taak om de situatie te ontmijnen, wat niet altijd van een leien dakje loopt vanwege de taalbarrière of culturele verschillen. Gelukkig hebben wij heel wat collega’s met diverse achtergronden. Als een passagier alleen Spaans spreekt en je kunt niet met hem communiceren, dan roepen we een van

Op drukke momenten

hebben mensen vaak een korter lontje

controle dat ze heel wat persoonlijke spullen achterlaten. Dagelijks moeten we tientallen gsm’s herenigen met reizigers. Die zijn dan meestal enorm dankbaar.’

Jean en zijn collega’s controleren ook achter de schermen werknemers en goederen. ‘Terwijl de openbare kant modern glimt, loopt het achter die façade niet van een leien dakje. Zo laat de hygiëne op publiek ontoegankelijke plaatsen zeer te wensen over.’

Dat de broeksriem wordt aangehaald, zit daar zeker voor iets tussen, aldus Jean. ‘Ook bij het veiligheidspersoneel. We moeten steeds meer werk verzetten met minder mensen. Uiteraard helpen technologische ontwikkelingen voor een stuk, maar de race to the bottom om alles steeds goedkoper uit te voeren laat zich duidelijk voelen. De wachttijden voor de mensen kunnen oplopen op en als het zo verder gaat, kunnen we niet garanderen dat we niets over het hoofd zien. Is dat waar we naartoe willen?’

*Jean is een schuilnaam

LOON

Nieuwe indexeringen

In een aantal sectoren zijn indexeringen op komst. In PC 100, PC 104 (staal), PSC 142.02 (textielrecuperatie) en PSC 315.01 (luchtvaart) is de spilindex overschreden. Daardoor stijgen de lonen er met twee procent vanaf 1 februari. In PC 112 (garage), PSC 149.02 (koetswerk) en PSC 149.04 (metaalhandel) stijgen de lonen met 3,65 procent ook op 1 februari.

WEEK VAN DE VRIJWILLIGER

Goed advies sla je niet in de wind

Met acties tijdens de ‘Week van de vrijwilliger’, van 1 tot en met 9 maart, zet beweging.net dit jaar de vele adviesraden in ons land in de kijker. ‘Zij hebben heel wat expertise, werken aan een draagvlak voor beleidsbeslissingen en weten wat er leeft’, zegt Liesbeth De Winter van beweging.net. ‘Helaas staat hun werking onder stevige politieke druk. Vandaag bepalen politici wanneer mensen mogen deelnemen aan beleid. Zij bepalen de grenzen en de onderwerpen van door het beleid gestuurde participatie ­initiatieven. Wij vinden het belangrijk om de stem van burgers van onderuit te laten komen. Koppel die aan de bestaande adviesraden met het middenveld en experten. Samenwerking versterkt het advies en geeft burgerinitiatieven een duurzaam kader.’

Vacatures

ACV zoekt

• Medewerker logistiek – Gent

ACVBIE zoekt

• Software ­ingenieur / .NETontwikkelaar – Brussel

ACV Voeding & Diensten zoekt

• Vakbondsverantwoordelijke – Antwerpen

• Assistent­vakbondsverantwoordelijke – Antwerpen www.hetacv.be/jobs

CM zoekt

• Netwerkcoördinator – diverse regio’s in Oost­Vlaanderen www.cm.be/jobs

ONDERZOEK

Welzijn bij chronisch zieken

Het welzijn in ons land ligt op haar diepste punt in twintig jaar, zegt het Federaal Planbureau. Ook verslechterde sociale contacten spelen een rol. Samana voert onderzoek naar het welzijn van chronisch zieken en mantelzorgers. Eenzaamheid doorbreken is een van de drijfveren van de organisatie. Voor dit onderzoek onder de noemer Hoe gaat het met jou? is Samana op zoek naar interviewers. Na een halve dag opleiding gaan vrijwilligers op pad om mensen thuis te interviewen.

~ www.samana.be/vacatures

BEVOLKINGSONDERZOEKEN NAAR KANKER

CM informeert op maat in Lier

Hoe bereik je kwetsbare groepen om hen te informeren over kankeropsporing? Die vraag houdt CM bezig. In Lier werkte CM daarvoor samen met de Turkse vrouwengilde van de moskee.

Met succes.

¬ Tekst Natalie Van den Heule

Begin jaren negentig startte het Centrum voor Kankeropsporing met bevolkingsonderzoeken naar kanker. Eerst baarmoederhalskanker, later kwamen daar ook borstkanker en meer recent dikkedarmkanker bij. Behoor je tot de doelgroep, dan krijg je een uitnodiging voor een gratis screening. Doel is om die drie kankers in een vroeg stadium op te sporen en zo de kans op genezing te vergroten. Of je ingaat op de uitnodiging kies je zelf, maar hoe beslis je dat?

Lagere respons

Om mensen handvaten te geven bij het maken van die beslissing organiseerde de dienst Gezondheid & Participatie van CM vorig jaar wijkgerichte acties in de stad Lier. In een bepaald deel van de stad bleek de respons op de bevolkingsonderzoeken namelijk opvallend lager. CM verdiepte zich in de cijfers en mogelijke factoren die

daarop een invloed kunnen hebben. Daarna namen ze contact op met verschillende organisaties die actief zijn in de wijken met een lagere respons, om zo de bewoners meer rechtstreeks te kunnen bereiken.

Fenna De Smet werkt als netwerkcoördinator van CM in de regio Lier. Ze kwam daar in contact met de vrouwengilde van de Turkse moskee, die er meteen voor openstond om mee de schouders te zetten onder dit initiatief. Fenna: ‘Hoe kunnen we Turkse vrouwen informeren over de bevolkingsonderzoeken naar kanker?, met die vraag gingen we aan de slag. Uiteindelijk besloten we om samen twee infosessies te organiseren.’

Straffe getuigenissen

Met succes zo bleek al snel. ‘Klopt!’, gaat Fenna enthousiast verder, ‘Op beide sessies samen waren maar liefst 70 dames aan-

wezig. Bovendien was het een heel diverse groep met vrouwen tussen 20 en 80 jaar. We hadden Naziha Maher gevraagd om te komen spreken. Zij is projectcoördinator diversiteit bij Kom Op Tegen Kanker en ze bracht een presentatie op maat. Wat heel fijn was, is dat de infoavond erg interactief werd dankzij de getuigenissen van Turkse vrouwen die zelf kanker hebben of hebben gehad en die daar open over spraken.’

Hoe nu verder?

‘We vinden het in de eerste plaats belangrijk dat mensen goed geïnformeerd de beslissing kunnen nemen om al dan niet deel te nemen aan een gratis screening. Maar daarnaast hopen we uiteraard ook dat onze initiatieven op lange termijn kunnen bijdragen aan een verhoogde respons voor de bevolkingsonderzoeken,’ geef Fenna toe. In navolging van deze infosessies plant de vrouwenwerking hoe dan ook later dit jaar nog vervolgavonden in. Het zou bijvoorbeeld kunnen gaan over gezonde voeding en beweging. Enkele Turkse vrouwen uit de groep met expertise in deze thema’s zullen de sessies zelf verder vormgeven. De vervolgavonden zijn voor de vrouwenwerking in elk geval een belangrijke stap om actief te werken aan een gezonde levensstijl.’

CM-netwerkcoördinator Fenna De Smet met enkele dames van de vrouwengilde van de moskee van Lier

Is kamerwonen een oplossing voor de krapte op onze huizenmarkt?

De druk op de woonmarkt blijft groeien, waarbij jongvolwassenen tot de groepen behoren die het moeilijkst een geschikte woning vinden. Terwijl duizenden studenten en vele pas afgestudeerden samenwonen in studentenkoten of cohousingprojecten om de kosten te drukken, blijft deze woonvorm grotendeels afwezig binnen het huidige woonbeleid.

Bart Gaublomme, provinciaal directeur beweging.net, ondersteunt hiermee de oproep van zijn Limburgse collega Carien Neven, die hierover veel bijval oogstte op sociale media.

BART GAUBLOMME – ‘Veel jongvolwassenen, vooral die met een lager inkomen, staan voor een onmogelijke keuze: óf jarenlang wachten op een sociale woning óf zich diep in de schulden steken door hoge huur te betalen op de private markt. Voor sommigen is er zelfs geen andere optie dan dakloosheid. Dit terwijl er bestaande woonvormen zijn die niet alleen betaalbaar, maar ook sociaal verrijkend kunnen zijn.’

‘Studentenkamers en cohousing tonen aan dat dit soort kamerwonen een succesvolle oplossing kan zijn. In deze situaties delen bewoners gemeenschappelijke ruimtes, zoals een keuken of badkamer, en hebben ze daarnaast een eigen kamer als privéruimte. Het systeem werkt, niet alleen voor studenten, maar ook voor jonge professionals die na hun studie samenwonen om kosten te delen.’

‘Binnen het sociaal woonbeleid zou een soortgelijk model van kamerwonen een oplossing kunnen bieden aan jongvolwassenen die nu tussen wal en schip vallen. Door bestaande woningen om te vormen tot gedeelde woonruimtes, of nieuwe gebouwen specifiek te ontwerpen voor kamerwonen, kunnen we betaalbare en toegankelijke huisvesting creëren, met verschillende voordelen tot gevolg. Huurkosten zullen lager zijn, gedeelde woningen kunnen meer bewoners huisvesten en samenwonen heeft ook veel sociale voordelen.’

‘Het huidige sociaal zekerheidsstelsel is echter niet aangepast aan deze woonvorm. Jongvolwassenen die van een uitkering leven, worden vaak gestraft voor samenwonen, omdat hun uitkering wordt verminderd. Dit ontmoedigt gedeelde woonvormen, terwijl het juist een oplossing kan zijn. Een herziening van deze regels is essentieel om kamerwonen haalbaar te maken binnen het sociaal woonbeleid. We roepen beleidsmakers, woonmaatschappijen en sociale zekerheidsexperts op om kamerwonen serieus te overwegen als onderdeel van het sociaal woonbeleid. Laat kamerwonen een moderne en menselijke oplossing zijn voor de wooncrisis waarin we ons bevinden.’

KAMERWONEN IN GEEL EN HERENTALS: INZICHTEN UIT DE PRAKTIJK

SAAMO Provincie Antwerpen zette in Geel en Herentals een project op rond kamerwonen. In beide steden gingen Anita en Ben van SAAMO in dialoog met tal van kamerbewoners. Zij kwamen tot de volgende bevindingen.

Geen bewuste keuze voor kamerwonen

Uit de gesprekken bleek dat bijna niemand ervoor koos om op een kamer te gaan wonen. Slechts een kleine minderheid ging bewust op zoek naar een kamerwoning. Voor de meeste bewoners was het de enige betaalbare optie die snel beschikbaar was. Vaak ging het om een tijdelijke oplossing, en slechts enkelen bleven langdurig in een kamerwoning.

Studio’s bieden meer comfort

Wanneer een kamer beschikt over eigen sanitair, spreken we van een studio. Dit zorgt voor een totaal andere

woonervaring. De privacy neemt toe, wat ook het wooncomfort en gebruiksgenot sterk verbetert.

Samenwonen: voor- en nadelen Voor sommige bewoners had het samenwonen een meerwaarde. Zij vonden steun bij elkaar en bouwden een sociaal netwerk op. Maar dit was zeker niet voor iedereen het geval. Sommigen kozen er net voor om zich af te zonderen en elders een netwerk op te bouwen. Het samenleven tussen veel mensen in kwetsbare posities, elk met hun eigen uitdagingen, verliep niet altijd harmonieus. Dit benadrukt de nood aan duidelijke afspraken, ondersteuning en kwaliteitsvolle huisvesting.

liteit vullen een belangrijk gat in het woonaanbod, ook al halen ze niet de grootte die nu voorzien is in de normering van de sociale huisvesting. Ze kunnen een betaalbaar en beschikbaar alternatief zijn voor wie nu uitzichtloos op zoek is naar een dak boven het hoofd of uit noodzaak bij een huisjesmelker terechtkomt. Zeker wanneer die sociaal beheerd worden is dit een mooi alternatief. Voor het probleem dat uitkeringstrekkers hun uitkering zien verminderen door een (vermoeden van) samenwoonst, moet een oplossing gezocht worden. Het officieel toekennen van aparte huisnummers door het (lokale) bestuur is hiervoor noodzakelijk.

Aanbevelingen

Kleine studio’s of appartementen met één slaapkamer met voldoende woonkwa-

Anita Rimaux, Ben Van Havere Saamo provincie Antwerpen.

~ www.saamo.be

‘Van zeven vrouwen die zeggen ‘het

is genoeg’ tot een miljoenenbeweging.

Dat inspireert en motiveert

me elke dag’

Sinds begin dit jaar heeft beweging.net Vlaams-Brabant en Brussel een nieuwe directeur: Julie Hendrickx Devos. Hoe kijkt zij naar onze provincie, en wat sprak haar aan om bij beweging.net aan de slag te gaan?

¬ Tekst Tijs De Geyndt ¬ Foto Bart Dewaele

Als nieuwe provinciaal directeur van beweging.net Vlaams-Brabant en Brussel is een van de taken van Julie om een sterk netwerk uit te bouwen, onder meer met partnerorganisaties zoals ACV, CM, Raak, Okra of Femma, om op te vangen wat er leeft in onze regio, en waar de organisaties uit dat netwerk mee aan de slag moeten.

Waarom koos je voor deze baan?

JULIE ¬ ‘Tot eind 2024 werkte ik bij ACV Puls. Ik heb dat vier jaar lang heel graag gedaan, maar gaandeweg merkte ik dat verschillende maatschappelijke worstelingen me richting beweging.net hebben gedreven. Er is nog te weinig participatie, we laten veel kansen liggen om iedereen te betrekken bij het maatschappelijk debat. Dat moeten we versterken op een positieve manier. Gandhi zei: Wat je voor me doet zonder mij, doe je tegen mij. Waarom worden langdurig zieken zelf bijna nooit gehoord? Laten we focussen op participatie en emancipatie, eerder dan op schuldigen aanwijzen.’

Je grote voorbeeld is je tante, Jeanne Devos. Hoe heeft zij je geïnspireerd?

JULIE ¬ ‘Ze stond mee aan de wieg van een beweging die ontstond toen zeven vrouwen op de stoffige grond gingen samenzitten en besloten: we moeten iets doen. Huispersoneel in India werd ongestraft uitgebuit, verkracht en vermoord en niemand werd ter verantwoording geroepen. Vandaag is het een miljoenenbeweging die conventie 189 voor waardig werk voor

huispersoneel erdoor kreeg bij de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO). De energie die daar van uitging, het geeft me nog steeds kippenvel. Vandaar mijn rotsvaste overtuiging: beweging maken werkt. Daarom schreef ik een boek over Jeanne en haar levenswerk.’

Wat zijn de grootste uitdagingen vandaag?

JULIE ¬ ‘Veel mensen hebben de moed verloren om zich te laten raken. Dat is de basis van Cardijns ‘zien, oordelen, handelen’. De overprikkeling die eigen is aan de samenleving vandaag maakt paradoxaal dat we ons niet meer laten prikkelen om te reageren tegen onrecht, en dat is gevaarlijk. We willen niet geconfronteerd worden met een gevoel van onmacht, en zo slaat de slinger dan maar door naar de andere kant. Het omgekeerde van liefde is niet haat – want dan raakt het je nog –maar onverschilligheid.’

JULIE ¬ ‘Tot mijn 40ste heb ik zelf weinig racisme ervaren (Julie werd geadopteerd en heeft Indiase roots, red.). Mijn broer en zus die traditionele Indiase namen hebben, werden er al veel eerder en veel vaker mee geconfronteerd. Mijn Engelse voornaam vermomt zich hier als de Franse variant waardoor ik op papier Vlaamse roots zou kunnen hebben. De laatste jaren echter merk ik zelf ook dat racisme en vooroordelen toenemen. Dat uit zich in geen hand krijgen bij een ontmoeting, ervan uitgaan dat ik zeker geen Nederlands spreek of gewoonweg genegeerd worden

als gesprekspartner in een gezelschap. Het is me trouwens al vaker overkomen dat mensen me inschatten als de privéchauffeur van Jeanne als we samen ergens binnengaan om een lezing te geven over mijn boek. Ik krijg dan een zitje achteraan in de zaal. Jeanne moet dan zeggen: Nee, Julie moet ook mee naar voren! Mensen zijn dan in de war als ze me mee op het podium zien gaan en me even later de werking van de ILO in Genève horen uitleggen. Is dat niet het basale onvermogen om in elkaar een gelijke te zien? Ik vind dat tragisch.’

Waar wil je op inzetten?

JULIE ¬ ‘Sinds ik gestart ben in deze baan bots ik op het ene schitterende project na het andere. Die moeten breder bekend raken. Net omdat ze zo waardevol zijn. Daarnaast wil ik het opnemen voor kwetsbare groepen, de culpabilisering een halt toe roepen. Mensen die wel een baan, een netwerk, een inkomen, goede gezondheid en eigen plek hebben zouden vanuit dat privilege moeten bijdragen aan zij die dat niet hebben. Het doet pijn te zien hoe ook deze slinger weer is doorgeslagen naar de andere kant: zij die niet gezond zijn, niet kunnen werken, geen thuis hebben moeten zich verantwoorden aan wie dat geluk wel heeft. Media missen steeds vaker die nuance: zie je iemand die wil profiteren of zie je iemand die pech heeft? Mensen vluchten niet náár hier, ze vluchten ergens van wég. Die realiteit omdraaien geeft valse gemoedsrust, een vrijgeleide om je niet meer te laten raken. Niet meewerken

aan de oplossing maakt helaas dat je deel wordt van het probleem.’

‘Ik heb het geluk om in Vlaams-Brabant en Brussel aan de slag te gaan. Veel mensen beseffen niet hoe uitgestrekt Vlaams-Brabant is. Samen met de grootstedelijke context van Brussel heb je niet alleen grote uitdagingen maar minstens evenveel kansen. Ik krijg een interessante broedplaats van mogelijkheden, expertise en creativiteit cadeau. Die wil ik inzetten om onder meer de mobiliteitsdruk, discriminatie en armoede in de regio aan te pakken. Een andere uitdaging is de zichtbaarheid van beweging.net. Toen ik in mijn omgeving aankondigde dat ik bij beweging.net ging werken, kreeg ik vooral veel vraagtekens: wat is of wat doet beweging.net eigenlijk? Bestaan die nog? Ik dacht meteen: ho maar, hier is werk aan de winkel. Beweging.net moet weer smoel krijgen.’

Tot slot: heb je een favoriet plekje in deze regio?

JULIE ¬ ‘Oh, ik heb er zovele. De energie die van Brussel als stad uitgaat, is uniek. Dichter bij huis kom ik tot rust bij de vijvers van het provinciaal domein. Ook het bos in mijn buurt doet mij in elk seizoen deugd, en vooral één bepaalde plek waar je vanop de heuvel een prachtig zicht hebt op Linden dorp. Daar komen de ideeën vanzelf.’

EEN BRUG VAN BOEKEN

Hoe een leesclub mensen samenbrengt

Samana-vrijwilligers en boekenwurmen Melissa Van haesendonck en Ilse De Clercq begeleiden een inclusieve leesclub in de bibliotheek van Vilvoorde. ‘Heb je te maken met een chronische ziekte of ben je mantelzorger? Daar houden we rekening mee. Iedereen is welkom.’

¬ Tekst Joeri Cludts ¬ Foto Wim Moortgat

‘Het eerste boek waar we ons oog op lieten vallen is Daar waar de rivierkreeften zingen van Delia Owens’, steekt Melissa van wal. ‘Ilse en ik kozen dat niet zelf. Tijdens de eerste bijeenkomst maakten we kennis met 16 boekenliefhebbers, samen kwamen we tot een korte lijst.’

‘Ons doel is om de deelnemers met elkaar in gesprek te laten gaan. Het boek dat we lezen is daarbij het startpunt’, legt Melissa uit. ‘Zo zorgen we voor verbinding.’

Lage drempel

‘In de leesgroep zitten mensen met verschillende achtergronden en leeftijden. Mensen die elkaar zonder de leesclub misschien niet zouden ontmoeten’, zegt Melissa. ‘Er leest bijvoorbeeld een jonge man van 22 mee, maar ook een oudere van 70 jaar.’

‘Wij en Samana vinden het belangrijk dat iedereen kan aansluiten, ook mensen met een zorgnood of mantelzorgers. Als je maar graag leest. Een van de deelnemers is blind. Daarom kiezen we voor boeken die beschikbaar zijn als luisterboek of in braille’, duidt Ilse. ‘De bibliotheek is toegankelijk met de rolstoel en geleidehonden zijn welkom. Zo proberen we meer mensen te bereiken.’

Wil je aansluiten bij de leesclub? Neem contact op via 02 255 46 60 of bibliotheek@ vilvoorde.be. De leesclub komt samen op 31 maart en 26 mei, telkens van 17.30 tot 19 uur. De samenkomst vindt plaats in de bibliotheek van Vilvoorde, Grote Markt 9.

~ Hebben Ilse en Melissa je geïnspireerd en wil je ook een leesclub oprichten? Neem contact op met Samana via katrien.demaerschalk@samana.be of 0476 55 05 00. Samen bekijk je wat mogelijk is.

‘Limburg verliest de meeste middelen’

Volgend jaar treedt het nieuwe decreet Buitenschoolse Opvang en Activiteiten (BOA) in werking. Dat moet het aanbod van kwalitatieve kinderopvang beter afstemmen op het aanbod van buitenschoolse activiteiten, maar veel Limburgse gemeenten zitten nog met vragen over de financiering.

¬ Tekst Nele Driesen, Carien Neven ¬ Foto Boumediene Belbachir

Vanaf 1 januari 2026 zullen steden en gemeenten instaan voor buitenschoolse opvang. Ze nemen dan de rol van organisator én van subsidiegever over van het Agentschap Opgroeien van de Vlaamse overheid.

Onzekerheid voor ouders en personeel

telt directeur Gunther Vanbaelen. Kinderen kunnen er hun huiswerk maken in een rustige ruimte, of zich uitleven in sport-, crea- of kookateliers. ‘Zullen we onze werking met het huidige ervaren personeel kunnen voortzetten? Onduidelijkheid over de financiering geeft onzekerheid voor personeel en voor ouders. Een kwalitatief basisaanbod aan opvang moet gegarandeerd blijven, zodat ouders werk en gezin vlot kunnen combineren.’

Onderwijs niet betrokken

De bedoeling van het nieuwe BOA-decreet is dat kinderen aansluitend op de schooluren kunnen kiezen voor hobby’s, huiswerkbegeleiding of talentontwikkeling op hun maat. De Vlaamse regering mikt daarbij op een sterke samenwerking met lokale sportclubs, speelpleinwerking, muziekscholen of andere plaatselijke organisaties. Tegelijkertijd moet het aanbod toegankelijk en betaalbaar blijven.

Maar er zijn nog veel vragen. Los van de praktische kant is het immers nog onduidelijk hoeveel geld een lokaal bestuur effectief zal krijgen van Vlaanderen voor die organisatie van buitenschoolse opvang en hoe de lokale besturen dat dan gaan verdelen.

Lagere scholen maken zich zorgen dat de opvang voornamelijk door de scholen zelf zal moeten gebeuren. Zo ook enkele directeuren van Scholengemeenschap De Zevensprong in Hasselt. ‘Wij organiseren nu al zelf buitenschoolse opvang en activiteiten met eigen middelen, ten koste van ons onderwijsbudget. Het is een gemiste kans dat onderwijs tot nu toe niet betrokken was om het BOA-decreet samen uit te rollen. De scholen spelen nochtans een belangrijke rol, zeker wanneer zij zelf buitenschoolse opvang moeten NIEUWE REGELS BUITENSCHOOLSE OPVANG

Dat creëert grote onzekerheid bij initiatieven die al decennialang instaan voor buitenschoolse kinderopvang, zoals ’t Alvermanneke in Zonhoven. ‘Wij bieden al 30 jaar flexibele buitenschoolse kinderopvang aan voor zo’n 600 gezinnen’, ver-

< v.l.n.r.: Saartje Vandenborn (basisschool Stevoort), Anne Dehasque (basisschool De Tuimelaar), Gunther Vanbaelen (BKO ’t Alvermanneke Zonhoven), Toon Vandeurzen (Vlaams parlementslid) en Joke Vanderhoydonck (basisschool De Kievit).

organiseren met vrijwilligers of personeel en hun gebouwen hiervoor moeten openstellen.’

40 procent minder geld

Hoewel Limburg al lange tijd een schoolvoorbeeld is voor kwalitatieve buitenschoolse kinderopvang, zal het net de meeste middelen verliezen. Met het nieuwe BOA-decreet wil de Vlaamse overheid immers een gelijk speelveld creëren.

Vanaf 2026 krijgt elk lokaal bestuur een subsidie van de Vlaamse overheid om het aanbod van buitenschoolse opvang en activiteiten te financieren.

‘Lokale besturen die in het verleden een beroep deden op subsidies voor de uitbouw van lokale kinderopvang, verliezen door de nieuwe financieringsmethode vaak meer dan 40 procent van hun middelen’, zegt Vlaams parlementslid Toon Vandeurzen (CD&V). ‘Voor de besturen die nu al eigen middelen in die kinderopvang investeerden, zal deze nieuwe financieringsmethode meevallen. Wij maakten van kinderopvang een prioriteit tijdens de onderhandelingen van het Vlaams regeerakkoord. Zo kon 80 miljoen euro aan extra middelen gereserveerd worden voor het BOA-decreet, bovenop de 120 miljoen die al begroot was.’

‘We weten echter niet wat het compensatiebedrag zal zijn voor steden en gemeenten die door de nieuwe financieringsmethode veel van hun middelen kwijtspelen. We weten ook nog niet welke financiële tegemoetkoming Vlaanderen zal geven wanneer men bijkomend inzet op meer toegankelijkheid voor kwetsbare groepen. Door de onduidelijkheid over de verdeling van de financiële middelen lijkt het onrealistisch om op 1 januari 2026 het decreet overal van start te laten gaan.’

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN

OVER EEN NETELIGE KWESTIE

¬ Tekst Bart Bynens Burgerpanel.

DE STELLING

Plantaardige maaltijd moet de standaard zijn.

Livia (44)

woont in Sint-Truiden en is office manager in de zorgsector.

Els (54)

is zaakvoerster bij

Tiri HR Consulting, rolstoelgebruiker en woont in HouthalenHelchteren.

Wim (47) is hoofdafgevaardigde bij ZF Wind Power in Lommel.

‘Ik ben geen fan van het opdringen van bepaalde overtuigingen’

Sinds enige tijd eet ik vegetarisch, niet uit een bepaalde overtuiging maar omdat ik vlees geen noodzakelijk onderdeel vind. Ik voel me gewoon beter zonder. Maar ik ben geen fan van het opdringen van bepaalde overtuigingen. Het plantaardige aanbod blijven uitbreiden en mensen lekkere alternatieven aanbieden zal volgens mij meer effect hebben. Persoonlijke keuze is het enige wat mensen bewust en blijvend laat omschakelen.

‘Ik vind dat iedereen altijd een keuze moet hebben’

Ik pleit voor keuzevrijheid. Mijn eetgewoonten zijn de voorbije twintig jaar vanzelf sterk veranderd. Vroeger aten we één keer per week vis en de rest van de week vlees. Nu eten we één keer rood vlees, twee keer vis, één keer vegetarisch en de rest wit vlees zoals kip en kalkoen. En de hoeveelheid vlees per persoon is gehalveerd tegenover vroeger. Het is goed dat overheden ons bewust maken van vleesconsumptie, maar het moet een persoonlijke keuze blijven.

‘Mensen kennen vaak onvoldoende vegetarische gerechten’

De grote vleesconsumptie op de huidige schaal is niet veel langer houdbaar. Daarom heb ik zelf ook eens een jaar volledig vegetarisch gegeten. Nu eet ik opnieuw vlees, maar kies ik heel regelmatig een vegeta risch alternatief. Er zijn heerlijke vegeta rische gerechten, maar mensen kennen het vaak niet voldoende om ervoor te kiezen. Zoals bij alle hardnekkige gewoontes vraagt een wijziging in eetpatroon veel tijd. Kijk bijvoorbeeld naar alcoholvrij bier. Dat werd aanvankelijk weggelachen, maar is vandaag al veel meer ingeburgerd.

CONTACTEER JOUW REGIO limburg@beweging.net

Gezonde lucht in huis is heel belangrijk

Veruit het grootste deel van onze tijd spenderen we binnenshuis: thuis, op het werk, in de sportclub, ... De kwaliteit van de binnenlucht is dus heel belangrijk om in de gaten te houden, en als die niet goed is, probeer je dat best zo snel mogelijk op te lossen. Ongezonde binnenlucht kan bijvoorbeeld het gevolg zijn van een vochtprobleem, en dan kan je schimmelplekken zien ontstaan. Daarom zochten we iemand op die daar alles van weet. Berdieke Goemaere werkt bij Sciensano, en is er verantwoordelijk voor ‘medische en omgevingsmycologie’.

¬ Tekst Nancy Vereecke ¬ Foto Bart Dewaele

Wat betekent ‘medische en omgevingsmycologie’, Berdieke?

B. GOEMAERE ¬ ‘Onze kernactiviteit is metingen doen bij mensen thuis, maar ook in kantoorgebouwen, in scholen en kinderdagverblijven, waar er een schimmelproblematiek aanwezig kan zijn. Als er een vermoeden is van een link tussen gezondheidsproblemen en (schimmel) problemen in het gebouw, dan gaan wij metingen uitvoeren om te achterhalen: is er een link, of is het iets anders?’

‘Wat het medische luik van ons werk betreft, gaat het eerder over de problematiek in ziekenhuizen of in woonzorgcentra. Dat is wel van een andere aard, want daar bestaat het risico op infecties bij mensen met een verzwakt immuunsysteem. Naast dit operationele werk doen we uiteraard ook onderzoek.’

Luchtkwaliteit, zowel binnen als buiten, is wellicht afhankelijk van veel verschillende factoren?

‘De meeste mensen brengen ongeveer 80 % van hun tijd binnenskamers door. De kwaliteit van de binnenlucht is dus van belang voor onze gezondheid. De kwaliteit hangt niet enkel af van de invloed van de buitenlucht (door het openen van ramen en ventilatiesystemen) maar hangt ook af van andere factoren: hoeveel mensen zijn er aanwezig, zijn er huisdieren in huis, wordt er voldoende verlucht en geventileerd? Bovendien is

het zo dat de binnenlucht vaak vervuilder is dan de buitenlucht.’

Het hangt dus af van wie of wat er aanwezig is, en wat er in de ruimte gebeurt.

‘Juist. Regelmatig verluchten is heel belangrijk in ruimtes waar wordt gedoucht of gekookt, want daar kan condens blijven hangen, wat tot een schimmelprobleem kan leiden. Het hangt dus ook af van de activiteiten die we doen, en welke vervuilende stoffen er tijdens de actie of nadien aanwezig kunnen zijn. Ook als er veel mensen in een ruimte aanwezig zijn, is het zeker aangewezen om op tijd en stond een raam open te zetten.’

En het gebouw zelf? Dat speelt misschien ook wel een rol?

‘Ja, tegenwoordig bouwen we meer en meer luchtdicht door allerlei energiebesparende maatregelen, en ook passiefwoningen zien we meer en meer, waar een ventilatiesysteem nodig is om voldoende verse lucht binnen te brengen. In oudere gebouwen gebeurt dat dikwijls vanzelf langs kieren en spleten.’

‘Ook de bouwmaterialen die zijn gebruikt hebben een invloed. Uit bepaalde bouwmaterialen of meubels kunnen stoffen vrijkomen met mogelijk negatieve effecten op de gezondheid. Om schimmelproblematiek te vermijden is het belangrijk om goed te isoleren, maar dat moet op

Regelmatig ventileren en verluchten is de boodschap.

BERDIEKE GOEMAERE Sciensano

een correcte manier gebeuren, en het gebouw moet nadien ook op een correcte manier worden onderhouden.’

‘Een schimmelprobleem kan zich niet ontwikkelen zonder vocht. Vocht komt in België meestal van de regen, voornamelijk slagregen, maar ook van opstijgend vocht, wat ook met die regen te maken heeft. We krijgen ook steeds vaker te maken met overstromingen… Dat zijn allemaal factoren van buitenaf die ervoor zorgen dat een gebouw nat komt te staan. Ook lekken, langs de dakrand bv. als er een constructiefout of slijtage is.’

Belangrijk om dit te vermijden of te verhelpen dus.

‘Zeker, al hangt daar soms wel een prijskaartje aan vast. En het is ook niet altijd even makkelijk om de oorzaak van het probleem te vinden of op te lossen. Als je een woning wil renoveren, moet je goed nadenken over welk effect de maatregelen zullen hebben op het gebouw.’

In de handel zijn er heel wat toestellen te koop om de lucht te zuiveren.

Is dat een aanrader?

‘Er zijn heel veel verschillende types op de markt. Ik ga niet zeggen of die toestellen goed of slecht zijn, maar net zoals bij ventilatiesystemen is het zeker belangrijk dat het toestel goed wordt onderhouden. Hetzelfde bij luchtbevochtigers: als je het water niet regelmatig vervangt of het

toestel niet onderhoudt, dan kunnen daar ook schimmels en bacteriën in gaan woekeren, wat dan natuurlijk weer een slecht effect heeft op de binnenomgeving.’

Onderhoud, verluchten en ventileren is dus de boodschap. ‘Allemaal goed en wel’ hoor ik dan sommige mensen denken, ‘maar wat betekent dit voor mijn energiefactuur?’

‘Als je de tijd van verluchten beperkt tot een aantal minuten, zullen de objecten in die ruimte niet zodanig afkoelen dat dit een koude-effect heeft op de omgeving.’

‘Wat ikzelf doe, is de ramen en deuren ’s avonds een tijdje openzetten, net voor ik ga slapen. Ook als je dicht bij een drukke weg woont, kan het beter zijn om pas te verluchten als het minder druk is of om te kiezen voor een raam aan de minder drukke kant van het huis.’

TEST DE LUCHTKWALITEIT IN JE WONING

Wil je ook graag weten hoe het gesteld is met de kwaliteit van de binnenlucht bij je thuis?

Vraag dan je gratis testkit aan - tot uiterlijk 28 februari en zolang de voorraad strekt - bij beweging.net MVL via de campagnewebsite: www.opgelucht.vlaanderen

Burgerpanel.

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN

OVER EEN NETELIGE KWESTIE

Pas jij je eetgewoonten aan in functie van duurzaamheid en gezondheid?

Jan (57)

Jan van der Meirsch heeft sinds 2017 een nietaangeboren hersenletsel en zit sindsdien in een rolstoel.

Tina (39)

Tina Burm is zelfstandig bedrijfsrevisor met een passie voor ballet.

Pieter (46)

Pieter De Vis is sociaal bewogen, sportief en woont met zijn gezin in Gent.

Vleesconsumptie verminderd

Bij mij wordt vleesconsumptie verminderd door vegetarisch te eten. In een wereld waar duurzaamheid en gezondheid steeds belangrijker worden, is het aanpassen van je eetgewoonten een krachtige manier om een positieve impact te maken. Door mensen bewust te maken van de impact van vleesconsumptie kunnen bijvoorbeeld gezondheidsproblemen verminderen en kan tegelijkertijd de ecologische voetafdruk verkleinen. Daarom vind ik het een goede keuze om gezonde en duurzame keuzes te promoten en beschikbaar te maken.

Bewuster alcoholgebruik

Vorig jaar heb ik een eerste keer meegedaan aan Tournée Minérale. Als je mij vraagt hoeveel glazen alcohol ik per week drink, zou ik tot vorig jaar ongeveer 2 glazen hebben geantwoord. Het heeft me doen beseffen dat ik regelmatiger dan gedacht gevraagd wordt iets mee te drinken. De bewustwording bij mezelf is hierdoor toegenomen. Fijn om te zien is dat er nu meer alcoholvrije alternatieven worden aangeboden op recepties of op café, waardoor ik nu wel vaker daarvoor kies. Of ze zoveel gezonder zijn, durf ik echter niet met zekerheid zeggen.

Koekjesvrije dagen

In ons gezin proberen we zeker onze eetgewoonten aan te passen zowel op het vlak van duurzaamheid als op het vlak van gezondheid. We eten bewust veel minder vlees, we houden rekening met seizoensgroenten en we hebben een aantal koekjesvrije dagen. Dat is niet altijd gemakkelijk om het hard te maken naar onze jonge kinderen. Natuurlijk zijn er andere momenten waarbij we al eens pizza of frietjes bestellen. Met af en toe een kleine zonde, denken we wel een gezond evenwicht gevonden te hebben.

© JAMES ARTHUR

INLEEFATELIER ‘IEDEREEN GELIJK IN DE WIJK’

Hoe voelt armoede echt?

Op 13 maart openen Welzijnszorg en Studio Globo vzw in Roeselare een inleefatelier armoede. Daar word je drie uur lang ondergedompeld in de wereld van armoede. Hoe voelt het om zelf in armoede te leven, om als vrijwilliger zoveel mogelijk iemand bij te staan of om als hulpverlener een antwoord te zoeken op de vele vragen?

¬ Tekst Nele De Wachter ¬ Foto Jan Demuynck

Levensechte verhalen

Er was al een inleefatelier rond armoede voor leerlingen van de derde graad basisonderwijs, maar in navolging van het atelier in Hasselt, werd ook in West-Vlaanderen beslist het atelier uit te bouwen voor volwassenen. De Warmste Week met thema armoede gaf de nodige impuls om die droom waar te maken. Met het inleefatelier wil Welzijnszorg meer begrip creëren voor wat het betekent om in armoede te leven.

Jan Demuynck, coördinator van Welzijnszorg West-Vlaanderen, licht toe: ‘Om het atelier inhoudelijk te stofferen, werden dertien mensen uit het centrum van Roeselare geïnterviewd. Mensen die in armoe -

de leven of er in het verleden mee geconfronteerd werden. Maar ook vrijwilligers en hulpverleners. We wilden een breed spectrum aan ervaringen vastleggen. De intense gesprekken resulteerden in fiches voor het atelier en opgenomen verhalen in een podcast.’

Op basis van de interviews werden dertien personages uitgewerkt. De deelnemers aan het atelier kiezen bij de start op basis van een foto een personage dat hen aanspreekt. Het verhaal van ‘hun’ personage lezen ze op de fiche en horen ze in een korte geluidsopname. Allemaal om zich zo goed mogelijk te kunnen inleven.

Ook wie de rol van hulpverlener of vrijwilliger opneemt, botst op grenzen.

Na een korte inleiding en voorstelling van alle personages, gaat het atelier echt van start. Alle deelnemers krijgen een startopdracht, die tijdens de loop van het atelier onderbroken wordt door uitdagende incidenten. De ruimte zelf is ingenieus opgebouwd en omvat onder andere een park, twee woningen, een Kringwinkel, een buurthuis, een Infopunt en een mobiele sociale kruidenier.

Samen de strijd aangaan

JAN DEMUYNCK ¬ ‘Wat we vooral beogen is de kijk op armoede en de leefwereld rond mensen in armoede wat scherper te krijgen. In het debat over armoede gaat het al te vaak over de verantwoordelijkheid van het individu. Hier openen we de ogen voor de verantwoordelijkheid van de maatschappij. We kunnen allemaal ons steentje bijdragen en, ook lokale, politici kunnen het tij keren. Wie hier heel kort in de huid van een ander kruipt, beseft al snel dat armoede de wereld uithelpen een gezamenlijke opdracht is.’

De binnenkant van armoede

Na een intensief rollenspel, volgt een uitgebreide nabespreking. ’We staan erop de nabespreking in het bijzijn van een ervaringsdeskundige te doen’, gaat Demuynck verder. ‘Iemand die zelf aan den lijve ondervond hoe het is om in armoede te leven. De ervaringsdeskundige ziet altijd nog andere dingen dan ik en kan gevoelens van bijvoorbeeld onmacht, frustratie of moedeloosheid erg goed duiden. Maar ook wie de rol van hulpverlener of vrijwilliger opneemt, botst op grenzen. Ik hoop dat deelnemers wanneer ze naar huis terugkeren een beklijvende ervaring rijker zijn en vooral de goesting hebben om mee de schouders te zetten onder een structureel armoedebeleid.’

Het atelier duurt in totaal 3 uur en kan geboekt worden voor groepen van minimaal 10 en maximaal 20 deelnemers.

~ Locatie: Hugo Verrieststraat 22,  8800 Roeselare

Meer info en reservaties: jan.demuynck@welzijnszorg.be

Het gedacht van West-Vlaanderen

ELKE MAAND LATEN DRIE LEZERS HUN LICHT SCHIJNEN

OVER EEN NETELIGE KWESTIE

¬ Tekst Nele De Wachter Burgerpanel.

DE STELLING

Schermtijd

moet

beperkt

worden voor kinderen en jongeren

Sigrid (36)

Sigrid Van Hoof is huisvrouw

Lien (46)

Lien Staelens is leerkracht muziek

Laurien (29)

Laurien Vermeulen is bediende

‘Verhaal zonder einde’

Het is even moeilijk om schermtijd te beperken voor kinderen als voor onszelf, en er is ook wel een verschil in inhoud. Soms kan een scherm creatief, educatief of professioneel gebruikt worden. Maar voor games of om filmpjes te kijken, is het een probleem, omdat er geen einde is, het is nooit ‘af’. Filmpjes blijven elkaar opvolgen, in sommige games kan je blijven bouwen. Er is nooit een logisch eindpunt om het scherm uit te zetten. Schermtijd loopt dan op voor je er erg in hebt.

‘Leren mee omgaan’

Voor de laptops geïntegreerd waren op school, werd de gsm gebruikt als pedagogische ondersteuning. Dit gaf wat vrijheden voor de leerlingen zoals het gebruik tussen de lessen of speeltijden. Bij ons op school wordt gewerkt aan een nieuw voorstel, want het blijkt dat leerlingen hiermee niet altijd even goed kunnen omgaan. Volledig bannen vind ik iets te voorbarig, als school heb je zeker je verantwoordelijkheid, met de ouders, om kinderen te leren begeleiden in een wereld vol social media. Op jonge leeftijd mogen ze zeker wat beschermd worden.

‘Duidelijke regels’

Ik ben mama van twee zoontjes (8 maanden en 2,5 jaar). Bij ons in huis zijn er duidelijke regels over schermgebruik. Zo gaat de televisie enkel aan ’s avonds na het badmoment tot ze gaan slapen. Soms zou de tv ook eens aan mogen op zondagochtend voor een tweetal programma’s. Tot slot geven wij de tablet enkel op uitzonderlijke momenten: op restaurant, vakantie, vliegtuig ... win-win, zo blijft het voor iedereen leuk!

West-Vlaanderen Contact.

CM in West-Vlaanderen

Contacteer ons via 050 44 05 00, westvlaanderen@cm.be of kijk op www.cm.be/kantoren voor de dienstverlening.

ACV in West-Vlaanderen

Contacteer ons via www.hetacv.be/stel-je-vraag of 051 23 58 00. Boek een afspraak via www.hetacv.be/afspraak.

Regioredactie Beweging.net West-Vlaanderen, westvlaanderen@beweging.net

Evy Gruyaert

gevat in 5 woorden Presentatrice

Pleaser

‘Mensen pleasen was lang mijn manier om met druk om te gaan. Ik paste me aan de verlangens en verwachtingen van anderen aan, of toch aan wat ik dacht dat die waren. Dat lijkt een veilig gevoel te geven, want iedereen is tevreden. Maar eigenlijk speel je een rolletje. Ik probeer dat al een tijd bewust af te bouwen, want op de lange termijn is het gewoon niet houdbaar.’

Luisteren

‘Luisteren is een vaardigheid die we moeten blijven trainen of we verliezen haar. We zijn het verleerd om écht te luisteren naar elkaar. Daarom startte ik het project We Are All Ears. Daarvoor sprak ik met allerlei boeiende mensen, onder wie psychiater Dirk De Wachter. Hij zei dat we te weinig elkaars psycholoog zijn, terwijl de wachtlijsten voor psychologische hulp steeds langer worden. Naar analogie met Start2Run wil ik mensen helpen om beter te luisteren. Lopen is zogezegd gewoon de ene voet voor de andere zetten. Toch botsten veel mensen met een paarse kop tegen een muur, terwijl je met een basis aan tips en regels wel verder geraakt. Dat hoop ik ook te kunnen doen voor het luisteren.’

Spiegelpaleis

‘Kinderen krijgen is alsof je een spiegelpaleis baart: je ziet er heel wat van jezelf in terug. Dat is leuk, maar ook confronterend. In de moeilijkheden die mijn kinderen ervoeren, herkende ik mijn eigen lastigheden in het leven. Zo liet ik me op mijn veertigste nog testen op autismespectrumstoornis. Niet voor een label, want er zijn op dat vlak heel veel gradaties waarbij ik zeker niet op een uiterste zit. Ik was vooral op zoek naar nieuwe handvaten in het leven.’

Scanner

‘In tegenstelling tot wat veel mensen denken ben ik nogal introvert. Als ik ergens voor de eerste keer kom, zal ik de situatie en mensen eerst wat aftasten. Ik ben dan eerder een scanner. Pas als het veilig voelt, kruip ik uit mijn schulp. Dan kan ik heel uitbundig worden. Introversie wil niet zeggen dat je geen plezier maakt, niet aanwezig wil zijn of niet helemaal los kunt gaan.’

Hakselaar

‘Wandelen doe ik elke dag. Dat is de hakselaar van mijn gedachten. Mijn mentale takken gaan erin, en aan de andere kant komt er iets uit wat andere vruchtbare ideeën bemest. Zo kan ik enorm genieten van meditatie. Dat gaat vooral om niet te veel in je eigen hoofd te zitten en te focussen op wat je voelt. Ook Apache, een van onze katten, helpt daarmee. Als hij ’s avonds op mijn benen komt liggen, herinnert hij me eraan om even rustig en bewust adem te halen. Apache is eigenlijk mijn goeroe.’ (lacht)

Om luisteren te (her)waarderen richtte Evy Gruyaert de beweging We Are All Ears op. In de bijbehorende podcastreeks gaat ze in gesprek met onder andere Nina Mouton, Selah Sue en in de nieuwste aflevering ook met CM-voorzitter Luc Van Gorp. ~ www.weareallears.be/podcast

¬ Tekst Nils De Neubourg ¬ Foto We Are All Ears