Äî Ñèìåîí Ñàêñêîáóðããîòñêè Ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ Êîïèå: Äæîðäæ Ñîðîñ, Ïðåäñåäàòåë íà ÈÎÎ Äæåéìñ Óîëôåíñúí, Ïðåäñåäàòåë íà Ñâåòîâíàòà Áàíêà Ôèëèç Õþñìåíîâà, Ìèíèñòúð áåç ïîðòôåéë, Íàöèîíàëåí êîîðäèíàòîð çà Áúëãàðèÿ íà Äåñåòèëåòèåòî íà ðîìñêîòî âêëþ÷âàíå
ÎÒÂÎÐÅÍÎ ÏÈÑÌÎ Óâàæàåìè ã-í Ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë, Óâàæàåìè äàìè è ãîñïîäà, Äíè ïðåäè ïðîâåæäàíåòî íà ãîëÿìàòà ìåæäóíàðîäíà êîíôåðåíöèÿ, íà êîÿòî Èíñòèòóò “Îòâîðåíî îáùåñòâî”, Ñâåòîâíàòà áàíêà è âèñøè ïðåäñòàâèòåëè íà îñåì èçòî÷íîåâðîïåéñêè ñòðàíè ùå îáÿâÿò òúðæåñòâåíî íà÷àëîòî íà Äåñåòèëåòèåòî íà ðîìñêîòî âêëþ÷âàíå 2005 - 2015 ñìå ïðèíóäåíè îòíîâî äà çàÿâèì ïðåä ñâåòîâíàòà îáùíîñò, ÷å ïðàâèòåëñòâîòî íà Áúëãàðèÿ ñå îòíåñå ôîðìàëíî, áåç íóæíàòà ïîëèòè÷åñêà âîëÿ êúì ïîåòèòå àíãàæèìåíòè.  ñúçäàäåíàòà ïðåç þëè 2004 ã. ðàáîòíà ãðóïà çà èçðàáîòâàíå íà Íàöèîíàëåí ïëàí çà äåéñòâèå ïî Äåñåòèëåòèåòî áÿõà âêëþ÷åíè ñïåöèàëèñòè, êîèòî äîáðå ïîçíàâàò ïðîáëåìèòå íà ðîìñêîòî ìàëöèíñòâî â Áúëãàðèÿ, íî òåõíèòå èäåè è êîíêðåòíè ïðåäëîæåíèÿ áÿõà ïðåâúðíàòè â ïîðåäíàòà õàðòèåíà èãðà íà ïðàâèòåëñòâîòî, êîåòî íå ïðåäâèäè â áþäæåòíèòå ñè ðàç÷åòè çà 2005 ãîäèíà ñðåäñòâà çà ðåàëèçèðàíå äåéíîñòèòå, ïîñî÷åíè â ïëàíà. Çà ïîðåäåí ïúò ïðàâèòåëñòâîòî ïðåíåáðåãíà óñèëèÿòà íà ïðåäñòàâèòåëèòå íà ðîìñêàòà îáùíîñò çà åôåêòèâíà ñúâìåñòíà ðàáîòà ñ îòäåëíèòå ìèíèñòåðñòâà è âåäîìñòâà. Çà ñúæàëåíèå, íÿìàõìå íóæíàòà ïîäêðåïà è îò Íàöèîíàëíèÿ ñúâåò ïî åòíè÷åñêè è äåìîãðàôñêè âúïðîñè (âå÷å Íàöèîíàëåí ñúâåò çà ñúòðóäíè÷åñòâî ïî åòíè÷åñêè è äåìîãðàôñêè âúïðîñè), êîéòî íåâåäíúæ å ëèøàâàë ðàáîòíàòà ãðóïà îò ðåàëíà âúçìîæíîñò äà îáñúæäà è âçåìà ðåøåíèÿ ïî îïðåäåëåíè ïðîáëåìè. Îñîáåíî ÿðêî ïðîëè÷à óìèøëåíîòî èçîëèðàíå ïðè ïëàíèðàíåòî è ôîðìèðàíåòî íà ìåäèéíàòà ïîëèòèêà íà òîâà èçêëþ÷èòåëíî âàæíî çà ðîìñêàòà îáùíîñò ìåæäóíàðîäíî ñúáèòèå. Îò÷èòàéêè òðóäíîñòèòå ïðè îðãàíèçàöèÿòà íà Äåñåòèëåòèåòî, îãðàíè÷åíèòå âúçìîæíîñòè íà Íàöèîíàëíàòà ðàáîòíà ãðóïà è íà Íàöèîíàëíèÿ êîîðäèíàòîð - Ã-æà Ôèëèç Õþñìåíîâà, ñ÷èòàìå ÷å ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåëÿò Ñèìåîí Ñàêñêîáóðããîòñêè íå èçïúëíè ñâîèòå àíãàæèìåíòè ïî Äåñåòèëåòèåòî. Òîé íå èçïîëçâà â äîñòàòú÷íà ñòåïåí ñâîÿ àâòîðèòåò è êîíñòèòóöèîííî ïðàâî, çà äà íàëîæè åäíà íîâà, ÿñíà è êàòåãîðè÷íà ëèíèÿ íà ïðàâèòåëñòâîòî çà èçïúëíåíèå íà íåîòëîæíèòå çàäà÷è íà óïðàâëåíèåòî, ñâúðçàíè ñ ïðåîäîëÿâàíåòî íà èçîëàöèÿòà íà ðîìèòå îò îáùåñòâåíèòå ïðîöåñè. Äåéíîñòèòå â ïëàíà çà äåéñòâèå ïî Äåñåòèëåòèåòî íå áÿõà âêëþ÷åíè â Çàêîíà çà ðåïóáëèêàíñêèÿ áþäæåò, êîåòî íà ïðàêòèêà îáåçñìèñëè ïëàíà. Áúëãàðèÿ ïîäàäå êàíäèäàòóðàòà ñè çà äîìàêèí íà îòêðèâàíåòî íà Äåñåòèëåòèåòî, íî áúëãàðñêèòå äúðæàâíèöè îòêàçàõà ñúáèòèåòî äà ñå ñúñòîè â áúëãàðñêèÿ ïàðëàìåíò ñ íåñåðèîçíèÿ àðãóìåíò, ÷å Äåñåòèëåòèåòî íå å ïàðëàìåíòàðíà èíèöèàòèâà è ðåøèõà ìÿñòîòî íà îòêðèâàíåòî äà å Íàðîäíèÿ òåàòúð. Ôàêò å, ÷å ïîäãîòîâêàòà çà Äåñåòèëåòèåòî è ïëàíî-
4 ÎÁÅÊÒÈÂ
âåòå çà ðîìñêîòî âêëþ÷âàíå ñå ïðåâðúùàò åäèíñòâåíî â ïðåäèçáîðåí ôîéåðâåðê, â ïîðåäíàòà ïðîïàãàíäíà óêðàñà íà ïðàâèòåëñòâåíèòå ìåðîïðèÿòèÿ. Óâàæàåìè ã-í Ïðåìèåð, Íèå ñìå óáåäåíè, ÷å áúëãàðñêîòî ïðàâèòåëñòâî å â ñúñòîÿíèå êîðåííî äà ïðîìåíè ïîëèòèêàòà ñè ïî îñúùåñòâÿâàíå íà öåëèòå íà Äåñåòèëåòèåòî è ãî ïðèçîâàâàìå: - Äà ïðèåìå ñïåøíî Ïëàí çà äåéñòâèå íà Äåñåòèëåòèåòî ó íàñ, êîéòî äà èìà ñèëàòà íà çàêîí, äà áúäå ðåñóðñíî îáåçïå÷åí íà äúëãîñðî÷íà îñíîâà çà ñìåòêà íà äúðæàâíèÿ áþäæåò è äà ñúçäàäå óñëîâèÿ çà ðåàëíî âêëþ÷âàíå íà ðîìè â ãîðíèòå åòàæè íà àäìèíèñòðàòèâíîòî óïðàâëåíèå. - Äà èçäèãíå àäìèíèñòðàòèâíèÿ ñòàòóñ è ïîâèøè ðåñóðñíèòå âúçìîæíîñòè íà ðîìñêîòî çâåíî êúì Íàöèîíàëíèÿ ñúâåò çà ñúòðóäíè÷åñòâî ïî åòíè÷åñêèòå è äåìîãðàôñêè âúïðîñè êúì ÌÑ çà åôåêòèâíà ðàáîòà ïî êîîðäèíèðàíåòî íà äåéíîñòèòå íà ïðàâèòåëñòâîòî ïî ïðîáëåìèòå íà Äåñåòèëåòèåòî. -  ìèíèñòåðñòâàòà è âåäîìñòâàòà äà áúäàò ñúçäàäåíè çâåíà îò ðîìñêè ñïåöèàëèñòè, êîèòî äà èçïúëíÿâàò êîíêðåòíèòå ïðîåêòè, ñâúðçàíè ñ ðåàëèçàöèÿòà íà Äåñåòèëåòèåòî. - Îòêðèâàíåòî íà Äåñåòèëåòèåòî äà ñå ñúñòîè â áúëãàðñêèÿ ïàðëàìåíò, òàêà êàêòî îáÿâÿâàíåòî íà èíèöèàòèâàòà ñå ñúñòîÿ â óíãàðñêèÿ ïàðëàìåíò ïðåç 2003 ã. Òîçè àêò îò ñòðàíà íà áúëãàðñêàòà äúðæàâà áè äåìîíñòðèðàë äåéñòâèòåëíà âîëÿ çà èíòåãðàöèÿ íà ðîìèòå â Áúëãàðèÿ è çà èíñòèòóöèîíàëèçèðàíå íà Äåñåòèëåòèåòî. Íèå âÿðâàìå, ã-í Ïðåìèåð, ÷å Âèå ùå ïîåìåòå ïðåä åäíî øèðîêî è äîñòîéíî ïðåäñòàâèòåëñòâî íà ðîìñêîòî ìàëöèíñòâî ïîëèòè÷åñêè àíãàæèìåíò çà îñúùåñòâÿâàíå íà òåçè èñêàíèÿ. Àêî òîâà íå ñå ñëó÷è, íèå ñè çàïàçâàìå ïðàâîòî íå ñàìî äà íå ïîäêðåïèì Ïëàíà çà äåéñòâèå è òúðæåñòâåíîòî îòêðèâàíå íà Äåñåòèëåòèåòî, íàñðî÷åíî çà 2 ôåâðóàðè ò.ã, íî è äà ïðèâëå÷åì âíèìàíèåòî íà ñâåòîâíàòà îáùíîñò êúì äîïóñíàòèòå äîñåãà ñëàáîñòè. Ñîôèÿ, 10 ÿíóàðè 2005 ã. Äî 15 ÿíóàðè ïèñìîòî å ïîäïèñàíî îò 63-ìà ïðåäñòàâèòåëè íà ðîìñêàòà èíòåëèãåíöèÿ, îáùèíñêè ñúâåòíèöè, ðúêîâîäèòåëè íà ÍÏÎ, ìåæäó êîèòî: Àëáåíà Êðúñòåâà, Âåñåëèí Ëàêîâ, Âàëåðè Ëåêîâ, Âàñèë ×àïðàçîâ, Äîíêà Ïàíàéîòîâà, Èâàí Êèðîâ, Êàëèíêà Âàñèëåâà, Ìàÿ Ñòåëèÿíîâà, Ìèõàèë Ãåîðãèåâ, Ïåòúð Áîðèñîâ, Ðóìÿí Ðóñèíîâ, Ñâåòëàíà Âàñèëåâà, Ñòåëà Êîñòîâà, Ñàøêà Ìóíäåâà, Òåîäîðà Êðóìîâà, Òàøêî Òàíîâ, Òàíî Õàðèåâ, Õðèñòî Õðèñòîâ è äð.
Äî: Ñèìåîí Ñàêñêîáóðããîòñêè, Ìèíèñòúð-ïðåäñåäàòåë íà Ðåïóáëèêà Áúëãàðèÿ
Óâàæàåìè ã-í Ñàêñêîáóðããîòñêè, Íèå, ðîìñêè îðãàíèçàöèè, ðàáîòåùè íà ðåãèîíàëíî è ìåñòíî íèâî â ðàçëè÷íè ðåãèîíè íà Áúëãàðèÿ ñìå äúëáîêî îáåçïîêîåíè îò íåèçïúëíåíèåòî íà Ðàìêîâàòà ïðîãðàìà çà ðàâíîïðàâíà èíòåãðàöèÿ íà ðîìèòå è îò ôàêòè÷åñêîòî îòñúñòâèå íà ðåàëíè è åôåêòèâíè äåéñòâèÿ çà âêëþ÷âàíå íà ðîìèòå â æèâîòà íà áúëãàðñêîòî îáùåñòâî. Íèå âÿðâàìå, ÷å òîâà íå ñå äúëæè íà ëèïñà íà æåëàíèå îò ñòðàíà íà áúëãàðñêèòå èíñòèòóöèè, à çàùîòî óñèëèÿòà, êîèòî ïîëàãàòå ñè îñòàâàò “âàøè” óñèëèÿ, ò.å. òå íå ñà ïîäïëàòåíè ñ ïîäêðåïàòà è ó÷àñòèåòî íà ðîìèòå îò ìåñòíèòå íèâà. Ñúçíàòåëíî èëè íå, áúëãàðñêîòî ïðàâèòåëñòâî è íåãîâèÿò ñïåöèàëèçèðàí îðãàí - Íàöèîíàëíèÿò ñúâåò çà ñúòðóäíè÷åñòâî ïî åòíè÷åñêèòå è äåìîãðàôñêèòå âúïðîñè - íå òúðñè ïîäõîäÿù ìåõàíèçúì çà ðåàëåí äèàëîã ñ ðîìñêàòà îáùíîñò è ñ íåéíèòå ïðåäñòàâèòåëè, êîèòî ðàáîòÿò óñïåøíî íà ðåãèîíàëíî è ìåñòíî íèâî. Çà äà ñå èçëåçå îò ñåãàøíàòà ñèòóàöèÿ, äà ñå çàïî÷íàò ðåàëíè è åôåêòèâíè äåéñòâèÿ çà âêëþ÷âàíå íà ðîìèòå â áúëãàðñêîòî îáùåñòâî è òàêà äà ñå ïðèäàäå ñìèñúë íà Äåêàäàòà íà ðîìñêîòî âêëþ÷âàíå, íèå, äîëóïîäïèñàíèòå îðãàíèçàöèè, çàÿâÿâàìå íàøåòî æåëàíèå è ãîòîâíîñò äà ðàáîòèì â ïàðòíüîðñòâî ñ áúëãàðñêèòå èíñòèòóöèè.  ïîäêðåïà íà òîâà, êîåòî òâúðäèì, íèå ïðåäïðèå-
ìàìå äåéñòâèÿ â íÿêîëêî íàñîêè: 1. Àêòèâèçèðàíå íà ðîìèòå îò êâàðòàëèòå çà ó÷àñòèå â ñîöèàëíèÿ æèâîò íà ìåñòíî íèâî. 2. Ñúçäàâàíå íà âúçìîæíîñò çà îáåäèíÿâàíå íà ðîìñêèòå îðãàíèçàöèè è ëèäåðè îò ìåñòíî è ðåãèîíàëíî íèâî â ìðåæà. 3. Ñòàðòèðàíå íà àíàëèç è îöåíêà íà èçïúëíåíèåòî íà Ïëàíà çà äåéñòâèå çà ïðèëàãàíå íà Ðàìêîâàòà ïðîãðàìà (Ðåøåíèå íà ÌÑ 693/06.10.2003), êàêòî è íà ðåàëèçàöèÿòà íà ïðîåêòèòå ïî ïðîãðàìà PHARE, íàñî÷åíè êúì èíòåãðàöèÿ íà ðîìèòå. Ïðèêàíâàìå âñè÷êè áúëãàðñêè èíñòèòóöèè äà ñúäåéñòâàò çà óñïåøíàòà ðåàëèçàöèÿ íà òîçè ïðîöåñ è ñëåä òîâà çàåäíî äà ïîòúðñèì ìåõàíèçìè çà ïðåîäîëÿâàíå íà åâåíòóàëíèòå ñëàáîñòè, êîèòî ùå áúäàò îòêðèòè, êàêòî è çà ðåàëíî, åôåêòèâíî ó÷àñòèå íà Áúëãàðèÿ â Äåêàäàòà íà ðîìñêîòî âêëþ÷âàíå. Âåëèêî Òúðíîâî, 26 ÿíóàðè 2005 ã. Ïîäïèñàëè: Öåíòúð çà ìåæäóåòíè÷åñêè äèàëîã è òîëåðàíòíîñò “Àìàëèïå” - Â.Òúðíîâî, Ñäðóæåíèå “Èíòåãðî” - Ñåíîâî, Ñäðóæåíèå “Ðîìà - Çàâåò”, Ôîíäàöèÿ “Èíòåãðî” - Îãíÿíîâî, “Àìàðå ïõàëà” - Ñåñëàâ, Öåíòúð íà ðîìñêàòà îáùíîñò - Ñåâàð, Ôoíäàöèÿ “Çäðàâíè ïðîáëåìè íà ìàëöèíñòâàòà â Áúëãàðèÿ” - Ñîôèÿ, Ôîíäàöèÿ “Øàì” - Ìîíòàíà.
Åäíà ñàìîîðãàíèçèðàùà ñå ìàðãèíàëèçèðàíà îáùíîñò Äåÿí ÊÎËÅ Íà 300 ìåòðà îò öåíòúðà íà Âåëèêî Òúðíîâî, äî äîìà çà äåöà è þíîøè “Ïåíüî è Ìàðèÿ Âåëêîâè” ñå íàìèðà ðîìñêî ãåòî.  25 ðåäà ñà ïîäðåäåíè 93 áàðàêè (íÿêîãà ñà áèëè 100, íî 7 ñà èçãîðåëè), ñòðîåíè â íà÷àëîòî íà 70-òå ãîäèíè íà 20 â. çà “ïðèøúëöèòå” îò ñúáîðåíàòà ðîìñêà ìàõàëà Ôðåíê Õèñàð, íî îòäàâàíè ñúùî òàêà è íà áúëãàðè êàòî âåäîìñòâåíè æèëèùà. Äíåñ òàì æèâåÿò 288 äóøè, â ãîëÿìàòà ñè ÷àñò ðîìè (îñíîâíî õîðîõàíå ðîìà è ìèëëåò), à ñúùî òàêà áúëãàðè, êàêòî è íÿêîëêî òóðöè. Áàðàêèòå ñà ñ àçáåñòîâà êîíñòðóêöèÿ, îòäàâíà èçòåêúë ñðîê íà ãîäíîñò è îñâåí îò õîðà ñå îáèòàâàò îò ìèøêè, ïëúõîâå, êàêòî è ìíîæåñòâî âèäîâå íàñåêîìè. Ãîäèíè íàðåä ïðîáëåìèòå íà òîâà ãåòî îñòàâàò ñêðèòè çà øèðîêàòà îáùåñòâåíîñò íà Âåëèêî Òúðíîâî - âëàñò ãî ïðåîòêðèâà åäèíñòâåíî ïðåäè èçáîðè. Ïðåç âòîðàòà ïîëîâèíà íà 2004 ã. Öåíòúð “Àìàëèïå” çàïî÷íà ñèñòåìíè äåéñòâèÿ çà ðàçðåøàâàíå íà íàáîëåëèòå ïðîáëåìè íà ãåòîòî. Îñíîâíàòà ôèëîñîôèÿ íà òåçè äåéñòâèÿ å äà ñå ïîìîãíå íà îá-
ùíîñòòà äà ñå ñàìîîðãàíèçèðà, äà èçëú÷è ñâîè ïðåäñòàâèòåëè è òå (÷ðåç ïîñðåäíè÷åñòâîòî íà Öåíòúð “Àìàëèïå”) äà ïðåãîâàðÿò ñ îáùèíà Âåëèêî Òúðíîâî. Çà èçòåêëèòå ìåñåöè áÿõà ïðîâåäåíè òðè ñúáðàíèÿ íà æèâååùèòå â áàðàêèòå è áåøå èçáðàí êîìèòåò îò 5 äóøè, êîéòî äà âîäè ïðåãîâîðèòå ñ îáùèíàòà. Òîçè êîìèòåò îðãàíèçèðà äåòàéëíî îïèñàíèå è êàòàëîãèçèðàíå íà æèâååùèòå â ãåòîòî ñåìåéñòâà è èçâúðøè ïðîó÷âàíå íà íàãëàñèòå çà ðàçðåøàâàíå íà æèëèùíèòå ïðîáëåìè íà ãåòîòî. Îñâåí æèëèùíèÿ ïðîáëåì, êîéòî ñå âúçïðèåìà êàòî îñíîâåí, êîìèòåòúò è Öåíòúð “Àìàëèïå” íàñî÷èõà âíèìàíèåòî ñè è êúì äðóãèÿ âàæåí ïðîáëåì - îáðàçîâàòåëíèÿ. Ñàìî 4 äåöà îò ãåòîòî ïîñåùàâàò “íîðìàëíî” ó÷èëèùå, âñè÷êè îñòàíàëè ñå îáó÷àâàò â ïîìîùíîòî ó÷èëèùå “Ò. Òúðíîâñêè”. Çà ðàçðåøàâàíåòî íà òåçè äâà ïðîáëåìà êîìèòåòúò è Öåíòúð “Àìàëèïå” èçãîòâèõà ïðåäëîæåíèå, àäðåñèðàíî äî êìåòà íà Îáùèíà Âåëèêî Òúðíîâî è äî Îáùèíñêèÿ ñúâåò. Íà 1 ôåâðóàðè çàïî÷âàò ïðåãîâîðèòå ìåæäó ïðåäñòàâèòåëèòå íà ìåñòíàòà âëàñò è íà ðîìñêàòà îáùíîñò íà Âåëèêî Òúðíîâî. ÎÁÅÊÒÈ 5