ÅÂÐÎÏÅÉÑÊÀÒÀ ÈÍÒÅÃÐÀÖÈß íà÷èí íà ïîëèòè÷åñêà (çëî)óïîòðåáà Àíòîàíåòà ÏÐÈÌÀÒÀÐÎÂÀ
Ï
ðåäèçáîðíàòà êàìïàíèÿ â Áúëãàðèÿ ñúâïàäíà ïî âðåìå ñ ðàçãðúùàíåòî íà íàé-ãîëÿìàòà êðèçà, ïðåä êîÿòî ñå å èçïðàâÿë Åâðîïåéñêèÿò ñúþç îò ñâîåòî ñúçäàâàíå äî äíåñ. Êîãàòî íà 25 ìàé 2005 ã. â Áúëãàðèÿ áå äàäåí îôèöèàëíèÿò ñòàðò íà êàìïàíèÿòà çà ïàðëàìåíòàðíèòå èçáîðè, âúâ Ôðàíöèÿ, â Õîëàíäèÿ, íî è âúâ âñè÷êè åâðîïåéñêè ñòîëèöè âå÷å òå÷åøå äåáàò îêîëî ïðåäèçâåñòåíèÿ ïðîâàë íà ðåôåðåíäóìèòå çà íîâàòà åâðîïåéñêà êîíñòèòóöèÿ. Îòðèöàòåëíèÿò âîò íà ôðàíöóçèòå è õîëàíäöèòå ïðåäèçâèêà áåçïîêîéñòâî â áúëãàðñêîòî îáùåñòâî åäèíñòâåíî ñ ïîâäèãàíåòî íà âúïðîñà çà åâåíòóàëíî çàáàâÿíå íà ïðîöåñà íà ðàçøèðÿâàíå íà ÅÑ. Íî çàâàëÿõà åâðîïåéñêè óâåðåíèÿ, ÷å çàâåòíàòà äàòà 1 ÿíóàðè 2007 çàâèñè åäèíñòâåíî îò óñèëèÿòà íà ñòðàíàòà íè. Ñ òîâà òåìàòà çà åâðîïåéñêàòà êðèçà èç÷åçíà îò âíèìàíèåòî íà ïîëèòèöèòå, æóðíàëèñòèòå, à îòòàì è íà îáùåñòâîòî. Åâðîïåéñêàòà êðèçà è åâðîïåéñêàòà òåìà îñòàíàõà äà ïðèñúñòâàò ñàìî êàòî ñïîð êîÿ ïîëèòè÷åñêà ñèëà ìîæå äà ãàðàíòèðà ÷ëåíñòâîòî íà ñòðàíàòà íè è êîÿ ïðåäñòàâëÿâà çàïëàõà çà íåãî. Îò ëÿâî èìàøå âíóøåíèÿ, ÷å äåñíèòå ïàðòèè â Åâðîïà ñà ïðîòèâ ðàçøèðÿâàíåòî êàòî öÿëî è ïî-êîíêðåòíî ïðîòèâ ÷ëåíñòâîòî íà Áúëãàðèÿ. È îò ëÿâî, è îò äÿñíî íå ëèïñâàõà îïèòè çà âàäåíå íà ïîëèòè÷åñêè äèâèäåíòè îò "æúëòèÿ êàðòîí" çà "æúëòèòå" çàðàäè çàêúñíåíèÿ â ïðîöåñà íà ïîäãîòîâêà çà ÷ëåíñòâî. ÍÄÑ è äåñíèòå îïîçèöèîííè ïàðòèè íà ñâîé ðåä ïðåäñòàâÿõà åäíî áúäåùî ëÿâî ïðàâèòåëñòâî êàòî èñòèíñêàòà çàïëàõà çà îòëàãàíå íà ÷ëåíñòâîòî. Íî ïîâå÷åòî áúëãàðñêè ïîëèòè÷åñêè ñèëè òàêà è íå íàïðàâèõà ñåðèîçåí îïèò äà èçâëåêàò ïîóêè îò åâðîïåéñêàòà êîíñòèòóöèîííà êðèçà. À òÿ â ìíîãî ãîëÿìà ñòåïåí å ðåçóëòàò îò åäíî ïîëèòè÷åñêî ãîâîðåíå, êîåòî ïîñòåïåííî ïðåâðúùàøå Åâðîïåéñêèÿ ñúþç â "÷åðíàòà îâöà", âèíîâíà çà âñè÷êè íàöèîíàëíè ïðîáëåìè íà äúðæàâèòå-÷ëåíêè. Íÿêîé áè ìîãúë äà âúçðàçè, ÷å èìåííî ïîðàäè òîâà ïàðàëåëúò ìåæäó äúðæàâèòå-÷ëåíêè è Áúëãàðèÿ å íåóìåñòåí.  Áúëãàðèÿ Åâðîïåéñêèÿò ñúþç ïî èíåðöèÿ ñå ðàçãëåæäà êàòî ïàíàöåÿ, êîÿòî ùå ðåøè âñè÷êè ïðîáëåìè íà ñòðàíàòà. Ïðåäóïðåæäåíèÿòà çà îïàñíîñòèòå îò ïîäõðàíâàíåòî íà íåîïðàâäàíî âèñîêè î÷àêâàíèÿ â ïîâå÷åòî ñëó÷àè îñòàâàò êóõî äåêëàðàòèâíè è ðÿäêî ñà ïîäïëàòåíè ñ ÿñíî ðàçãðàíè÷àâàíå íà åâðîïåéñêèÿ äíåâåí ðåä íà Áúëãàðèÿ îò íàöèîíàëíèÿ äíåâåí ðåä íà ñòðàíàòà. Åâðîïåéñêèÿò äíåâåí ðåä ñå ïðåâðúùà â èçâèíåíèå çà äåôèöèòèòå íà íàöèîíàëíèÿ äíåâåí ðåä è äîðè â îïðàâäàíèå çà áåçïðèíöèïíîñò â ïîëèòèêàòà. Äîêàòî â Åâðîïà ïîëèòèöèòå ãîäèíè íàðåä ïðåõâúðëÿõà âèíàòà çà âñè÷êè ïðîáëåìè íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç, â Áúëãàðèÿ ïîëèòèöèòå ãîäèíè íàðåä ïðåõâúðëÿò íàäåæ-
äàòà çà ðåøàâàíå íà âñè÷êè ïðîáëåìè íà Åâðîïà. Ðåôåðåíäóìèòå âúâ Ôðàíöèÿ è Õîëàíäèÿ äåìîíñòðèðàõà, ÷å ðàíî èëè êúñíî çà ïîäîáíî ïîâåäåíèå ñå ïëàùà âèñîêà ïîëèòè÷åñêà öåíà, íî áúëãàðñêèòå ïîëèòèöè íå ñå ñòðåñíàõà. Ïîñòèãíàòàòà ñëåä 51 äíè íåïðîçðà÷íè ïàçàðëúöè "øèðîêà êîàëèöèÿ" áå ïðåäñòàâåíà êàòî ãîëÿìî ïîñòèæåíèå è îáÿñíåíà èìåííî ñ íåóìîëèìèÿ ãðàôèê íà åâðîïåéñêè äíåâåí ðåä íà Áúëãàðèÿ. "Øèðîêàòà êîàëèöèÿ" åäâà ëè ùå ñå ïðîâàëè ñ "âêàðâàíåòî" íà Áúëãàðèÿ â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç, íî äðóã âúïðîñ å äîêîëêî òîâà ùå å óñïåõ çà ñòðàíàòà íè â äúëãîñðî÷åí ïëàí. Îïàñåíèÿòà ìè íå ñà èçðàç íà åâðîñêåïòèöèçúì - âÿðâàëà ñúì è ïðîäúëæàâàì äà âÿðâàì, ÷å çà Áúëãàðèÿ íÿìà äðóãà àëòåðíàòèâà îñâåí ÷ëåíñòâîòî â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç è ÷å åäíî îòëàãàíå íà äàòàòà 1 ÿíóàðè 2007 ã. íÿìà äà å äîáðî. Íî íà÷èíúò, ïî êîéòî áå "ïðîäàäåíà" íà îáùåñòâîòî íàñòîÿùàòà øèðîêà êîàëèöèÿ çà ïúðâè ïúò ìå èçïúëâà ñ áåçïîêîéñòâî îò çàðàæäàíåòî íà ñèëåí åâðîñêåïòèöèçúì â Áúëãàðèÿ - ïåðñïåêòèâà, êîÿòî ïî ïðèíöèï âèíàãè ñúì îòõâúðëÿëà. Äà, ìíîãî âåðîÿòíî å 1 ÿíóàðè 2007 ã. äà å äàòàòà íà íàøåòî ÷ëåíñòâî, íî íå ïî-ìàëêî âåðîÿòíî å ÷ëåíñòâîòî äà ñå ïðåâúðíå â ðàçî÷àðîâàíèå çà áúëãàðñêèòå ãðàæäàíè, àêî "øèðîêàòà êîàëèöèÿ" íå îòèäå îòâúä èçïúëíåíèåòî íà åâðîïåéñêèÿ äíåâåí ðåä. Çàùîòî òîé ïî íèêàêúâ íà÷èí íå ãàðàíòèðà ñàì ïî ñåáå ñè ðåøàâàíå íà íàáîëåëèòå ïðîáëåìè íà áúëãàðñêîòî îáùåñòâî. Åâðîïåéñêèÿò ñúþç ïðåäëàãà íà äúðæàâèòå-÷ëåíêè åäíà äîñòà øèðîêà ðàìêà çà ïðàâåíå íà ïîëèòèêà, íî "ðàìêàòà" íå ïîêðèâà ðåäèöà îáëàñòè, êîèòî ñà æèçíåíîâàæíè çà åäíî îáùåñòâî - îáðàçîâàíèåòî, çäðàâåîïàçâàíåòî, ïåíñèîííàòà ñèñòåìà, ñîöèàëíàòà ïîëèòèêà êàòî öÿëî. Òàì äúðæàâèòå-÷ëåíêè ôîðìóëèðàò ñâîé, íàöèîíàëåí äíåâåí ðåä. Íî äîðè è â îíåçè îáëàñòè, â êîèòî èìà ñúãëàñóâàíà îáùîåâðîïåéñêà ðàìêà, ñòàíäàðòúò íà æèâîò â ñúîòâåòíàòà äúðæàâà-÷ëåíêà çàâèñè â ìíîãî ãîëÿìà ñòåïåí îò íàöèîíàëíîòî ñúäúðæàíèå, ñ êîåòî "ðàìêàòà" ùå áúäå èçïúëâàíà è äîïúëâàíà. Íåîáõîäèìîñòòà îò èçïúëâàíå íà åâðîïåéñêàòà ðàìêà ñ íàöèîíàëíî ñúäúðæàíèå ïðàâè åâðîïåéñêàòà èíòåãðàöèÿ â ìíîãî ãîëÿìà ñòåïåí "âúòðåøíà ïîëèòèêà" ïðîòèâíî íà øèðîêî ðàçïðîñòðàíåíîòî é ñõâàùàíå êàòî "âúíøíà ïîëèòèêà". Íîâàòà "øèðîêà êîàëèöèÿ" íå èçëåçå ñ óáåäèòåëåí íàöèîíàëåí äíåâåí ðåä. Óñïåõúò é îáà÷å ùå ñå îïðåäåëè â êðàéíà ñìåòêà íå îò òîâà äàëè ùå âëåçåì â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç ïðåç 2007 ãîäèíà, à îò ðåøàâàíåòî íà íàáîëåëèòå ïðîáëåìè íà ñòðàíàòà. Ëîøîòî å, ÷å åâåíòóàëåí ïðîâàë â òîâà îòíîøåíèå ùå èìà ïîñëåäñòâèÿ íå ñàìî çà êîàëèöèîííèòå ïàðòíüîðè, íî è çà ñòðàíàòà êàòî öÿëî, çàùîòî íåîïðàâäàíî ùå äèñêðåäèòèðà åâðîïåéñêèÿ äíåâåí ðåä. Òîâà áè ïîçâîëèëî ìíîçèíà Ïðîäúëæàâà íà ñòð. 9 ÎÁÅÊÒÈ 3
óïðåêíà âëàñòòà, ÷å íå èçïîëçâà âúçìîæíîñòèòå
çà ïðåîäîëÿâàíå ùåòèòå îò ñòèõèÿòà è ñàì ïðåäëîæè êàòåãîðè÷íàòà íàìåñà íà àðìèÿòà. Òàêà, èçïîëçâàéêè ðàçíîáîÿ â äåéñòâèÿòà ìåæäó àãåíöèÿ "Ãðàæäàíñêà çàùèòà" è Íàöèîíàëíàòà ñëóæáà "Ïîæàðíà è àâàðèéíà áåçîïàñíîñò", êîÿòî å êúì ÌÂÐ, ÍÀ×ÀËÍÈÊÚÒ ÍÀ ÃÙ Î×ÅÂÈÄÍÎ ÈÑÊÀ ÄÀ ÏÎÎÑÂÅÆÈ ÏÎÈÇÁËÅÄÍßËÎÒÎ ÐÅÍÎÌÅ ÍÀ ÂÈÑØÅÒÎ ÂÎÅÍÍÎ ÐÚÊÎÂÎÄÑÒÂÎ â óïðàâëåíèåòî íà äúðæàâíèòå ðàáîòè, íî íàé-âå÷å - äà ïîâäèãíå àâòîðèòåòà íà ñâîÿ ïðÿê âîåíîíà÷àëíèê, ïðåçèäåíòà Ïúðâàíîâ, ïîíåñúë äîñòà çàãóáè îêîëî ïîëèòè÷åñêèòå èãðè, ñâúðçàíè ñúñ ñúçäàâàíåòî íà íîâàòà òðèñòðàííà êîàëèöèÿ íà÷åëî ñ ÁÑÏ. Èìà îáà÷å è íåùî äðóãî. Ñòðàííî çàùî èäåÿòà çà ñúçäàâàíåòî íà Íàöèîíàëíà ãâàðäèÿ ñå îêàçà òâúðäå ïðèâëåêàòåëíà çà íàöèîíàëèñòè÷åñêèòå ôîðìèðîâàíèÿ â ñòðàíàòà. Ñàìî äåí ñëåä ïîäîáíî ïðåäëîæåíèå íà êîàëèöèÿ "Àòàêà", ÁÍÑ, êîéòî ïî òîâà âðåìå èíòåíçèâíî ïðåãîâàðÿøå çà ó÷àñòèå â íîâàòà óïðàâëåíñêà êîàëèöèÿ, ðåøè åäâà ëè íå äà "èçïðåâàðè" ïî åêñòðåìèçúì íàöèîíàë-ïîïóëèñòèòå íà Ñèäåðîâ è îáÿâè, ÷å ùå ïðåäëîæè ïðèåìàíåòî íà Çàêîí çà íàöèîíàëíàòà ãâàðäèÿ, êîÿòî ùÿëà, / sic!/ "äà ïîìàãà ïðè ñïðàâÿíåòî ñ åòíè÷åñêèòå", ðàçáèðàé, "ðîìñêè" áåçðåäèöè. Âÿðíî, Êðàñèìèð Êàðàêà÷àíîâ ñå ðàçãðàíè÷è îò èäåÿòà íà "Àòàêà" çà ñúçäàâàíå íà äîáðîâîëíè îòðÿäè, òúé êàòî òå ùåëè äà äîâåäàò äî ñáëúñúöè ìåæäó áúëãàðè è ðîìè. Ñïîðåä íåãî ïðîáëåìúò òðÿáâàëî äà áúäå ðåøåí îò äúðæàâàòà ÷ðåç èíñòèòóöèè. Íàöèîíàëíàòà ãâàðäèÿ òðÿáâàëî äà å ñ ïîñòîÿíåí ñúñòàâ ìåæäó 2000-3000 äóøè è îáù ñúñòàâ 12 000 äî 15 000 äóøè. Ôîðìèðîâàíèÿòà ùåëè äà ñà ïîä÷èíåíè íà îáëàñòíèòå óïðàâèòåëè è äà èçïúëíÿâàò çàäà÷è íà ñúîòâåòíèòå òåðèòîðèè, êàòî îñâåí íà áèòîâàòà ïðåñòúïíîñò, òå ìîæåëè äà ðåàãèðàò ïðè áåäñòâèÿ è àâàðèè.
Ïðîäúëæàâà îò ñòð. 3 â Áúëãàðèÿ äà ñå ëþøíàò îò ïîãðåøíîòî âúçïðèåìàíå íà Åâðîïåéñêèÿ ñúþç êàòî "äîéíà êðàâà" è "äîáúð ñòðàæàð" (ïî ñïîëó÷ëèâîòî îïðåäåëåíèå íà Îãíÿí Ìèí÷åâ) êúì çàêëåéìÿâàíåòî ìó êàòî "÷åðíà îâöà". Îòâúä âðåäíîòî ðàçìèâàíå íà ãðàíèöàòà ìåæäó íàöèîíàëíà ïîëèòèêà è îáùîåâðîïåéñêà ðàìêà, íîâîòî ïðàâèòåëñòâî íà Áúëãàðèÿ å èçïðàâåíî ïðåä îùå åäíî ïðåäèçâèêàòåëñòâî âúâ âðúçêà ñ åâðîïåéñêàòà èíòåãðàöèÿ. Ôèêñèðàíåòî âúðõó äàòàòà íà ÷ëåíñòâîòî íà Áúëãàðèÿ â Åâðîïåéñêèÿ ñúþç, à íå âúðõó íåãîâàòà ñúùíîñò, îò ãîäèíè ñúçäàâà åäíî âðåäíî çàáëóæäåíèå: ÷å åâðîïåéñêàòà èíòåãðàöèÿ å ïúòóâàíå ñ ôèêñèðàíà êðàéíà öåë è íÿêîè ñúäáîâíè ìåæäèííè ñïèðêè. Âåäíúæ çàäìèíàëè ãè, âðúùàíå íàçàä íÿìà: ïðèçíàíèåòî
Íà ïðúâ ïîãëåä äâåòå "êîíöåïöèè" çà ñúçäàâàíåòî íà áúëãàðñêà íàöèîíàëíà ãâàðäèÿ ñå ðàçìèíàâàò - âîåííèòå èñêàò ïî-ñåðèîçíî âëèÿíèå â îáùåñòâåíèòå äåëà ñ àðãóìåíòà äà ïîäñèëÿò òðîìàâèòå äúðæàâíè ñòðóêòóðè ïðè áåäñòâèÿ, àâàðèè è òåðîðèçúì, à íàöèîíàëèñòè÷åñêèòå ôîðìèðîâàíèÿ ïðåñëåäâàò ñâîèòå àíòèðîìñêè è åòíè÷åñêè íàìåðåíèÿ è öåëè. Ïðåñå÷íàòà òî÷êà íà âîåííè è íàöèîíàëèñòè îáà÷å áè ìîãëà äà ñå îêàæå íîñòàëãè÷íèÿò âñå îùå çà ìíîçèíà ñïîìåí çà "çäðàâàòà ðúêà" îò âðåìåòî òîòàëèòàðèçìà, êîÿòî íàáúðçî äà ñëîæè ðåä â äúðæàâàòà, äà ñå ñïðàâè ñ ïðåñòúïíîñòòà è äà ïîñòàâè íà ìÿñòîòî èì õîðàòà îò "äðóãèÿ" åòíîñ, íåçàâèñèìî äàëè ñà ðîìè èëè òóðöè.
Àêî ïîäîáíà êîíöåïöèÿ, íå äàé Áîæå, óñïåå äà ñå ìàòåðèàëèçèðà â ïîäîáåí âîåíèçèðàí "ãðàæäàíñêè þìðóê" ñ íàöèîíàëèñòè÷åñêà îêðàñêà, òîé áè íàïîäîáÿâàë íà "áîìáà ëèìîíêà" â ñêóòà íà áúëãàðñêàòà äåìîêðàöèÿ, à ôèòèëúò íà èçâåñòíîòî "Áàëêàíñêî áóðå ñ áàðóò" áè çàïî÷íàë îòíîâî äà ãîðè. Ïðè òîâà ïðåä èçóìåíèÿ ïîãëåä íà ÍÀÒÎ è ÅÑ! îò 1997 ã., ÷å èçïúëíÿâàìå ïîëèòè÷åñêèòå êðèòåðèè îò Êîïåíõàãåí; ðåäîâíèòå ãîäèøíè äîêëàäè; îöåíêàòà îò 2002 ã., ÷å ñìå ôóíêöèîíèðàùà ïàçàðíà èêîíîìèêà. Íî åâðîïåéñêàòà èíòåãðàöèÿ íå å ïúòóâàíå ñ êðàéíà ãàðà "Îáåòîâàíàòà çåìÿ", à åäèí ïðîöåñ, êîéòî ùå ïðîäúëæè è îòâúä äàòàòà íà ÷ëåíñòâîòî íè. Íèòî åäíà îò îáëàñòèòå, â êîèòî èìàìå âå÷å ïðèçíàò íàïðåäúê íå ìîæå äà îñòàíå â çàñòîé - íåçàâèñèìî îò òîâà äàëè ñïîðåä åâðîïåéñêèÿ äíåâåí ðåä ñìå îòìåòíàëè îñíîâíèòå òî÷êè. Íî íåïðåêúñíàòîòî äîïèñâàíå íà åâðîïåéñêèÿ ñ íàø áúëãàðñêè äíåâåí ðåä å çàäúëæåíèå íå ñàìî íà ïðàâèòåëñòâàòà è ïîëèòèöèòå. Îñîáåíî êîãàòî ñòàâà äóìà çà îáëàñòè êàòî ïðàâàòà íà ÷îâåêà, âàæíà ðîëÿ â òîçè ïðîöåñ èìàò ãðàæäàíñêîòî îáùåñòâî è íåïðàâèòåëñòâåíèòå îðãàíèçàöèè. ÎÁÅÊÒÈ 9