"Öèãàíñêèÿò ïîãðîì" â Åëèí Ïåëèí ñå îêàçà è áúëãàðñêè Ðîñèöà ÑÒÎÉÊÎÂÀ
Ï
îðåäèöàòà ñáëúñúöè ìåæäó ðîìè è áúëãàðè, çàïî÷íàëè ïðåç ìàé ñ êîíôëèêòà â êâ. "Çàõàðíà ôàáðèêà" è îöâåòèëè ïðåç àâãóñò â êúðâàâè îêðàñêè, ïðèìåñåíè ñ îìðàçà Åëèí Ïåëèí, Ïëåâåí è Êîçëîäóé èçïúëíèõà ñòðàíèöèòå íà âñè÷êè âñåêèäíåâíèöè. Ñ ïðèñúùèÿ íà ìåäèèòå â êîíêóðåíòíà ñðåäà ãëàä çà ñúáèòèÿ è ñåíçàöèè âåñòíèöèòå îòðàçèõà ñ ãîëåìè çàãëàâèÿ êîíôëèêòà â Åëèí Ïåëèí. Òîé, êàêòî è îñòàíàëèòå ñáëúñúöè â ñòðàíàòà áåøå èçïîëçâàí, çà äà ñå çàòâúðäè òåçàòà çà øèðåùàòà ñå ðîìñêà ïðåñòúïíîñò è íåîáõîäèìîñòòà îò òâúðäà ðúêà ïðè ñïðàâÿíåòî ñ íåÿ (âèæ ñòð. 10-15). Íà ïðúâ ïîãëåä çàãëàâèÿòà îò 3 àâãóñò 2005 ã. "Áúëãàðè îò Åëèí Ïåëèí: Öèãàíè ïðåáèõà ñåìåéñòâîòî íè" (â. "Òðóä"), "Öèãàíñêè ïîãðîì çà 10 ëåâà â Åëèí Ïåëèí" (â. "Ìîíèòîð"), "30 ðîìè áèõà áúëãàðè çàðàäè 10 ëâ." (â. "24 ÷àñà") íå îñòàâÿò ñúìíåíèå, ÷å ïðîáëåìúò ñ ïðåñòúïëåíèÿòà íà ðîìèòå íå ñàìî å êðàéíî âðåìå äà ñå ðåøè, è òðÿáâà äà ñòàíå ñúñ ñóðîâè ìåðêè, ñúîòâåòñòâàùè íà ñâîåâîëèÿòà íà òîâà ìàëöèíñòâî, ïîçâîëÿâàùî ñè äà òîðìîçè ìíîçèíñòâîòî. Íî ñàìî íà ïðúâ ïîãëåä... Ïðîâåðêàòà íà "Îáåêòèâ" â ÐÏÓ-Åëèí Ïåëèí ïîêàçà, ÷å ñáëúñúêúò â ãðàäà å îòðàçåí îò ìåäèèòå åäíîñòðàííî è òåíäåíöèîçíî. Ñïîðåä ñëåäîâàòåë Òðàéêîâà âåðñèèòå íà äâåòå ñòðàíè ñå ðàçëè÷àâàò â íÿêîëêî ïóíêòà. Ñïîðåä áúëãàðèòå ðîìèòå èì äúëæàëè îùå 10 ëåâà. Ñïîðåä ðîìèòå îáà÷å áúëãàðèíúò Òàëàøìîâ âçåë ïîâå÷å ïàðè çà ñâúðøåíàòà ðàáîòà è îòêàçàë äà âúðíå 10 ëåâà, êîèòî òðÿáâàëî äà áúäàò ïëàòåíè íà äðóãè ðàáîòíèöè. Ñïîðåä áúëãàðèòå ðîìèòå êðåùåëè "Ùå âè çàïàëèì âñè÷êèòå, ùå âè èçáèåì", à ñïîðåä ðîìèòå - áúëãàðèòå ãè çàïëàøèëè, ÷å ùå ãè óáèÿò. Ïî åäíà òî÷êà îáà÷å è äâåòå ñòðàíè ñà äàëè åäíàêâè ïîêàçàíèÿ - ÷å ñëåä 6 ÎÁÅÊÒÈÂ
êàòî ñòàíàëî ðàçïëàùàíåòî áúëãàðèòå òðúãíàëè äà ñå ðàçïðàâÿò ñ ðîìèòå. Ïîêàçàíèÿòà íà íåçàâèñèì îò äâåòå ñòðàíè ñâèäåòåë ñà, ÷å íà ïúòÿ, êúäåòî áúëãàðèòå çàñòèãíàëè ñ àâòîìîáèë ðîìèòå ñòàíàëà êàâãà è åäèí îò áúëãàðèòå äúðæàë ïðîäúëãîâàò ïðåäìåò, äúëúã ìåòúð-ìåòúð è ïîëîâèíà, íàïîäîáÿâàù òîÿãà èëè áóõàëêà. Òîçè ôàêò ñå ñúîáùàâà ìåæäó äðóãîòî îò íÿêîè îò âåñòíèöèòå, ÿâíî ïðèåò çà "öèãàíñêà ëúæà", âúïðåêè ÷å îáðúùà âåðñèÿòà, ñïîðåä êîÿòî ðîìèòå èíèöèèðàëè ñáèâàíåòî è îòèøëè äà ñå ðàçïðàâÿò. Çà ñìåòêà íà òîâà ìåäèèòå äàâàò ùåäðî äóìàòà íà ìåñòíè õîðà çà òâúðäåíèÿ êàòî "îò íàé-ìàëêèòå äî íàé-âúçðàñòíèòå ñà ìíîãî íàãëè" (â. "Ìîíèòîð"). Çàõðàíâàíåòî íà ñòåðåîòèïà, ÷å ðîìèòå ñà ïðåñòúïíèöè ñ ïðèñòðàñòíî òúëêóâàíå íà ôàêòèòå è ñêðèâà-
Åòíè÷åñêè êîíôëèêò çà 10 ëåâà Ñòåôàí ÂÓ×ÅÂ, 18 ãîäèíè, ó÷åíèê â Àìåðèêàíñêè êîëåæ - Ñîôèÿ
Ç
íå íà ÷àñò îò èíôîðìàöèÿòà íå å íîâî çà áúëãàðñêèòå ìåäèè. Èçêà÷âàéêè ñå íà ãðåáåíà íà àâãóñòîâñêàòà âúëíà íà ðàñèçúì, ÿõíàòà ñúùî òîëêîâà óìåëî îò Âîëåí Ñèäåðîâ, æóðíàëèñòèòå çàãúðáèõà îñíîâíîòî ïðàâèëî äà áúäàò áåçïðèñòðàñòíè è äà äàâàò äóìàòà è íà äâåòå ñòðàíè. Íå ïðàâè ÷åñò íà âåñòíèöèòå, ÷å çàáðàâèõà øóìíî ïîäïèñàíèÿ Åòè÷åí êîäåêñ, êîéòî äúðæè íà "ïîäðîáíîñòè" êàòî òîâà, äà íå ñå ïîäâåæäà îáùåñòâîòî, äà ñå ïðîâåðÿâà èíôîðìàöèÿòà ïðåäè äà ñå ïóáëèêóâà, äà íå ñå ïóáëèêóâàò ìàòåðèàëè, ïîäáóæäàùè èëè íàñúð÷àâàùè îìðàçà, íàñèëèå è âñÿêàêâà ôîðìà íà äèñêðèìèíàöèÿ...
àåäíî ñ æóðíàëèñòêàòà Ðîñèöà Ñòîéêîâà (íå ìîãà äà ÿ íàðåêà êîëåæêà, çàùîòî òîâà å ìîÿòà ïúðâà ïîäîáíà àâàíòþðà) ñå îïèòâàìå äà ðàçáåðåì êúäå æèâåÿò "ãëàâíèòå ãåðîè" íà êîíôëèêòà ìåæäó öèãàíè è áúëãàðè â Åëèí Ïåëèí. Íàñî÷âàìå ñå êúì ðîìèòå Âèîëåòà è Èâàí Ãåîðãèåâè, ãëàâíè äåéñòâàùè ëèöà â èñòîðèÿòà. Ñëåä ïðîòèâîðå÷èâè óêàçàíèÿ êàê äà ñòèãíåì äî êúùàòà èì è ëóòàíå èç ãðàäà äîñòèãàìå êðàéíàòà ñè öåë. Çà ñúæàëåíèå òúðñåíèòå îò íàñ ðîìè ñà íà ìîðå è ñå âúçïîëçâàò îò ïîñëåäíèòå âúçìîæíîñòè çà ïî÷èâêà. Âïå÷àòëåíèå ïðàâÿò êúùèòå, â êîèòî æèâåÿò è êîëèòå, "ïî÷èâàùè ñè" â ãàðàæèòå èì. ßâíî òîâà ñà åäíè îò âëèÿòåëíèòå õîðà â ãðàäà. Íàñî÷âàìå ñå êúì äðóãèòå ó÷àñòíèöè â áîÿ - áúëãàðèòå Ãåîðãè Òàëàøìîâ è íåãîâèÿò ñèí Êðúñòüî. Òúðñåíåòî èì íå áå ìíîãî ïðîäúëæèòåëíî, íî ÿâíî íå íè âúðâåøå, çàùîòî è òÿõ ãè íÿìàøå. Âñå ïàê ñè óãîâîðèõìå ñðåùà. Ìåæäóâðåìåííî ðåøèõìå äà èçïîëçâàìå îò ñâîáîäíîòî âðåìå è îòèäîõìå â ìåñòíîòî ïîëèöåéñêî óïðàâëåíèå. Ñëåä ðàçãîâîð ñ íà÷àëíèêà íà ÐÏÓ-òî, åäèí îò çàìåñòíèöèòå ìó è ñëåäîâàòåëÿ ïî äåëîòî êàïèòàí Òðàéêîâà ñå ðàçáðà, ÷å íèå ñìå ïúðâèòå, ðåøèëè äà ïîòúðñèì èíôîðìàöèÿ ïî ñëó÷àÿ îò îðãàíèòå íà âëàñòòà. Çàïîçíàõìå ñå ñ ôàêòèòå ïî ñëó÷àÿ. Ðîìèòå ïîòúðñèëè Ãåîðãè Òàëàøìîâ ïî ðàáîòà, êàòî ñå äîãîâîðèëè çà çàïëàùàíå îò 30 ëåâà. Ñëåä êàòî ïîèñêàëè äà êà÷è îñâåí äîãîâîðåíèòå òðè ïàëåòà îùå åäèí ÷óâàë, òîé ïîòúðñèë 10 ëåâà äîïúëíèòåëíî. Îòêàçàëè ìó è äâåòå ñòðàíè çàïî÷íàëè äà ñå íàïàäàò ñ îáèäíè äóìè. Âìåñòî äà ñå óñïîêîè îáñòàíîâêàòà è äà ñå ðàçáåðàò áåç ðàçïðàâèè, Òàëàøìîâ, ñèíúò ìó Êðúñòüî, è âíóê ìó Òîíè ðåøèëè äà ïðåñðåùíàò ðîìèòå è äà ñå ðàçáåðàò êîé ïðàâ, êîé êðèâ. Ïðîäúëæèëè äà ñè ðàçìåíÿò îáèäè è ñëåä êðàòêèÿ êîíôëèêò áúëãàðèòå ñå ïðèáðàëè âêúùè. Ñëåä ïî-ìàëêî îò ÷àñ ïðèñ-
òèãíàëè íÿêîëêî àâòîìîáèëà (S-êëàñè è BMW-òà ñïîðåä äóìèòå íà áúëãàðèòå) è îò òÿõ ðîìèòå íàèçñêà÷àëè êàòî "ïàðàøóòèñòè" (äóìè íà Òàëàøìîâ). Êðàÿò íà èñòîðèÿòà å èçâåñòíà íà âñè÷êè - ìàñîâ áîé, îò êîéòî íàé-ïîñòðàäàë å 73-ãîäèøíèÿò Òàëàøìîâ. Ñïîðåä ïîëèöèÿòà ðåàêöèÿòà íà ðîìèòå áèëà òàêàâà, çàùîòî ñïîðåä òÿõ åäèí îò òðèìàòà Òàëàøìîâè å óäàðèë Âèîëåòà Ãåîðãèåâà. Çàòîâà è íà÷àëíèêúò íà ÐÏÓ-Åëèí Ïåëèí ìàéîð Òîìåâ íè îáÿñíè, ÷å íå ñòàâà âúïðîñ çà åòíè÷åñêà âîéíà, à çà îáèêíîâåí èíöèäåíò. Âñå îùå íå å ÿñíî äàëè ùå èìà ñúäåáíî ïðîèçâîäñòâî ïî ñëó÷àÿ. Ñëåä êàòî èíöèäåíòúò íè áå îáÿñíåí îò íàé-âèñøà èíñòàíöèÿ, îòèäîõìå íà óãîâîðåíàòà ñðåùà ñ Ãåîðãè Òàëàøìîâ. Òàì áå è äðóã ó÷àñòíèê â ñïðå÷êâàíåòî - ñèíúò ìó Êðúñòüî. Ñïîðåä òÿõ ñòàâà äóìà çà ïîñòîÿíåí òîðìîç îò ñòðàíà íà òåçè ðîìè ñïðÿìî âñè÷êè â ãðàäà. Òå äàäîõà ïðèìåð è ñ äðóãè ïîäîáíè ñëó÷àè íà "åòíè÷åñêî íàïðåæåíèå". Ñ íàïóñêàíåòî íà äîìà íà Òàëàøìîâè ñå íàñî÷èõìå êúì Ñîôèÿ, íî íå îñòàíàõìå ñ âïå÷àòëåíèåòî, ÷å ñìå áèëè â ãðàä, ðàçòúðñåí îò îãðîìåí åòíè÷åñêè êîíôëèêò. Ïî íèùî äðóãî, îñâåí ïî äóìèòå íà Òàëàøìîâè íå ðàçáðàõìå çà òàêà òèðàæèðàíàòà â ðàçëè÷íèòå ìåäèè âîéíà ìåæäó áúëãàðè è ðîìè â Åëèí Ïåëèí. Ñÿêàø òîçè áèòîâ èíöèäåíò áå èçïîëçâàí îò "ïàòðèîòè÷íî-ôàøèñòêè" ôîðìèðîâàíèÿ êàòî "Àòàêà" è åòíè÷åñêè ïàðòèè êàòî "Åâðîðîìà" çà ïðîïàãàíäèðàíå íà òåõíèòå "ïðèíöèïè" è òðóïàíå íà äèâèäåíòè. Òàêà ñå çàãîâîðè çà âîéíà ìåæäó åòíîñè, êîåòî áè áèëî ôàòàëíî çà çàêúñàëà äúðæàâà êàòî íàøàòà, â êîÿòî ñå âèæäà, ÷å äåñåò ëåâà âîäÿò äî ïîáîèùà è "åòíè÷åñêè âîèíè". Ñëó÷àèòå â Êîçëîäóé è Ïëåâåí ïîòâúðæäàâàò òîâà. "Âñÿêî ÷óäî çà òðè äíè" å êàçàë íàðîäúò. Äîéäå íàâîäíåíèåòî è èçìè êàêòî Åëèí Ïåëèí, òàêà è "ãðàíäèîçíèÿ" åòíè÷åñêè êîíôëèêò. Äàëè ïúê ïðè ñëåäâàùèÿ ñëó÷àé íà ñïîð çà äåñåò ëåâà ìåæäó áúëãàðè (âêëþ÷âàì âñè÷êè åòíîñè, æèâååùè íà òåðèòîðèÿòà íà Áúëãàðèÿ), íÿìà äà ñå ñòèãíå äî... ÿäðåíî íàïàäåíèå! ÎÁÅÊÒÈ 7