ÏÎ ÑÂÅÒÀ 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234
Íàðîäíà ðåïóáëèêà Êèòàé:
Òðèãîäèøíà îëèìïèéñêà ðàâíîñìåòêà
Ïðåç àïðèë 2001 ã. âèöåïðåçèäåíòúò íà îðãàíèçàöèîííèÿ êîìèòåò çà îëèìïèéñêèòå èãðè â Ïåêèí ïðåç 2008 ã. Ëèó Äæèíìèí êàçà, ÷å "êàòî îäîáðèõòå Ïåêèí çà äîìàêèí íà îëèìïèéñêèòå èãðè, âèå ùå ïîìîãíåòå íà ðàçâèòèåòî íà ÷îâåøêèòå ïðàâà". Ïàðòèéíèÿò ñåêðåòàð íà Ïåêèí Ëèó Êè çàÿâè, ÷å ñ äîìàêèíñòâîòî íà èãðèòå ñîöèàëíèÿò ïðîãðåñ è èêîíîìè÷åñêîòî ðàçâèòèå íà Êèòàé ùå ñå ïðèäâèæàò íàïðåä, êàêòî è ñèòóàöèÿòà ñ ÷îâåøêèòå ïðàâà. Ïðåäñòàâèòåëè íà ÌÎÊ ñúùî òàêà ÿñíî äàäîõà äà ñå ðàçáåðå, ÷å î÷àêâàò ïîäîáðåíèå íà ÷îâåøêèòå ïðàâà â Êèòàé. Ðåâèçèÿòà íà êèòàéñêàòà êîíñòèòóöèÿ îò ìàðò 2004 ã. âêëþ÷è êëàóçàòà "äúðæàâàòà óâàæàâà è ñúáëþäàâà ÷îâåøêèòå ïðàâà" è òîçè ôàêò ïðåäïîëàãà íàìåðåíèå îò ñòðàíà íà êèòàéñêèòå âëàñòè äà ñå çàåìàò ñåðèîçíî ñúñ çàäà÷àòà äà ïîäîáðÿò ÷îâåøêèòå ïðàâà. Âúïðåêè òåçè îáåùàíèÿ, ñåðèîçíèòå íàðóøåíèÿ íà ÷îâåøêèòå ïðàâà â Êèòàé ïðîäúëæàâàò. Íÿêîè îò òÿõ äîðè ñà ñâúðçàíè ñ ïîäãîòîâêàòà íà ñòðàíàòà çà îëèìïèéñêèòå èãðè - â çàòâîðà ñà âêàðàíè ëè÷íîñòè, ïðàùàëè îòâîðåíè ïèñìà äî ÌÎÊ, â êîèòî ïðèçîâàâàò çà ïîäîáðåíèå íà ïðàâàòà íà ÷îâåêà. Õèëÿäè æèòåëè íà Ïåêèí ñà èçãîíåíè îò äîìîâåòå èì, ìíîãî îò òÿõ íåçàêîííî, çàðàäè ïîäãîòîâêàòà íà ãðàäà çà èãðèòå. Êúì òîâà ñå ïðèáàâÿ è óñèëåíèÿò íàòèñê íàä ãðóïè, çà êîèòî âëàñòèòå ñå ñòðàõóâàò, ÷å ìîãàò äà ðàçáóíÿò äóõîâåòå íà íàöèÿòà ïî âðåìå íà èãðèòå. Ìåæäóíàðîäíèòå ïðàâîçàùèòíè îðãàíèçàöèè âñå îùå èìàò êðàéíî îãðàíè÷åí äîñòúï äî Êèòàé, çà äà íàïðàâÿò ñâîèòå ïðîó÷âàíèÿ, êàêòî è äà èçâúðøàò äðóãè äåéíîñòè, ñâúðçàíè ñ ÷îâåøêèòå ïðàâà. Êèòàéñêèòå âëàñòè òðÿáâà äà ñïàçÿò îáåùàíèÿòà çà ïîäîáðåíèå íà ÷îâåøêèòå ïðàâà, êîèòî äàäîõà ïðåäè ñòðàíàòà äà áúäå îäîáðåíà çà äîìàêèí. Ìåæäóíàðîäíèòå ñòàíäàðòè çà ÷îâåøêè ïðàâà, êàêòî è äóõúò íà îëèìïèçìà, çà êîéòî "çàïàçâàíåòî íà äîñòîéíñòâîòî íà îòäåëíàòà ëè÷íîñò å îñíîâíî óñëîâèå", èçèñêâàò íå ïî-ìàëêî îò òîâà. Àìíåñòè Èíòåðíåøúíúë ïðåïîðú÷à íà êèòàéñêèòå âëàñòè ïîðåäèöà îò ñòúïêè, êîèòî äà ðåøàò ÷àñò îò øèðîêèÿ êðúã ïðîáëåìè ñ ÷îâåøêèòå ïðàâà â Êèòàé. Òåçè ñòúïêè ñà íàïúëíî ðåàëèñòè÷íè è ïðàêòè÷íè è å âúâ âúçìîæíîñòèòå íà âëàñòèòå ãè äà ïðèëîæàò ïðåç òðèòå îñòàâàùè ãîäèíè äî èãðèòå ïðåç 2008 ã. Òàêà ïðàâèòåëñòâîòî ùå ñå äîáëèæè ìåæäóíàðîäíèòå ñòàíäàðòè çà ÷îâåøêè ïðàâà è èäåàëèòå íà Îëèìïèéñêàòà õàðòà. Ïðåç ñëåäâàùèòå òðè ãîäèíè Àìíåñòè Èíòåðíåøúíúë ùå íàáëþäàâà è äîêóìåíòèðà ïðîãðåñà â òàçè íàñîêà. ÏÐÅÌÀÕÂÀÍÅ ÍÀ ÑÌÚÐÒÍÎÒÎ ÍÀÊÀÇÀÍÈÅ È ÐÅÔÎÐÌÈ Â ÑÚÄÅÁÍÀÒÀ ÑÈÑÒÅÌÀ Àìíåñòè Èíòåðíåøúíúë âÿðâà, ÷å ïðîäúëæàâàùîòî ïðèëàãàíå íà ñìúðòíîòî íàêàçàíèå â Êèòàé ïðîòèâîðå÷è íà "îïàçâàíåòî íà ÷îâåøêîòî äîñòîéíñòâî", êîåòî Ïå34 ÎÁÅÊÒÈÂ
êèí êàòî îëèìïèéñêè äîìàêèí å çàäúëæåí äà ñúáëþäàâà. Îðãàíèçàöèÿòà íå ïðèåìà ñìúðòíîòî íàêàçàíèå ïðè íèêàêâè óñëîâèÿ è ãî îïðåäåëÿ êàòî íàðóøåíèå íà ïðàâîòî íà æèâîò è êàòî íàé-æåñòîêîòî, íå÷îâåøêî è óíèçèòåëíî íàêàçàíèå. Ñèñòåìàòè÷íîòî ïðèëàãàíå íà ñìúðòíîòî íàêàçàíèå å îñîáåíî ïðèòåñíèòåëíî â ñâåòëèíàòà íà ìíîæåñòâîòî ïðîïóñêè â êèòàéñêàòà ñúäåáíà ñèñòåìà, âêëþ÷èòåëíî ëèïñàòà íà íåçàâèñèì è áåçïðèñòðàñòåí ïðîöåñ. Êúì òîâà ñå ïðèáàâÿò è ÷åñòàòà ïðÿêà íàìåñà íà âúíøíè ïîëèòè÷åñêè ôèãóðè, øèðîêî ðàçïðîñòðàíåíàòà ïðàêòèêà íà ìú÷åíèÿ è èçòåçàíèÿ ïî âðåìå íà ðàçïèòèòå çà èçìúêâàíå íà íàñèëñòâåíè ïðèçíàíèÿ, ïðîáëåìè ñ äîñòúïà äî ñúä â ñåëñêèòå ðàéîíè, êàêòî è ìàùàáíàòà êîðóïöèÿ ñðåä ñúäèè è äðóãè ïðàâíè ëèöà, îò÷àñòè ïîäêëàæäàíà îò ëèïñàòà íà ïðîçðà÷íîñò íà ñúäåáíèòå ïðîöåäóðè. Ñêîðîøíè ðàçêðèòèÿ, ñâúðçàíè ñúñ ñúäåáíè ãðåøêè ïðè èçïúëíåíî ñìúðòíî íàêàçàíèå óâåëè÷àâàò íåîáõîäèìîñòòà îò ñúäåáíè ðåôîðìè. ÑÏÐÀÂÅÄËÈÂÎÑÒ ÇÀ ÆÅÐÒÂÈÒÅ ÍÀ ÍÀÑÈËÈÅÒÎ ÍÀ ÏËÎÙÀÄ ÒßÍÚÍÌÚÍ ÏÐÅÇ 1989 Ã. Ìåæäóíàðîäíàòà ðåïóòàöèÿ íà Ïåêèí îñòàâà äúëáîêî îïåòíåíà îò äåéñòâèÿòà íà âúîðúæåíèòå ñèëè, êîèòî îòêðèõà îãúí ñðåùó íåâúîðúæåíè äåìîíñòðàíòè íà ïëîùàä Òÿíúíìúí ïðåç þíè 1989 ã. Ñìÿòà ñå, ÷å äåñåòêè õîðà ñå íàìèðàò â çàòâîðè âúâ âðúçêà ñ ïðîòåñòèòå, à äðóãè âñå îùå ñà âêàðâàíè òàì çà ïóáëèêóâàíå íà èíôîðìàöèÿ, ñâúðçàíà ñúñ ñëó÷èëîòî ñå íà ïëîùàäà èëè ïðîñòî çàùîòî ñà ïðèçîâàâàëè çà ðàçñëåäâàíå è ñëàãàíå íà êðàé íà áåçíàêàçàíîñòòà íà ïðàâèòåëñòâåíèòå äåéñòâèÿ ïî îíîâà âðåìå. Ïðîôåñîð Äèíã Çèëèí, ÷èéòî 17ãîäèøåí ñèí Äæèàíã Äæåëèàí áå çàñòðåëÿí â Ïåêèí ïðåç 1989 ã. è êîÿòî ñúçäàäå îðãàíèçàöèÿòà "Òÿíúíìúíñêè ìàéêè", ïðèçâàíà äà ñå áîðè çà ñïðàâåäëèâîñò, ïðîäúëæàâà äà áúäå ïîäëàãàíà íà òîðìîç, âêëþ÷èòåëíî è äúëãè ïåðèîäè íà íàáëþäåíèå èëè "äîìàøåí àðåñò" â äîìà é â Ïåêèí. Äèíã Çèëèí ñå ñòðàõóâà, ÷å ìàùàáíîòî ñòðîèòåëñòâî çà èãðèòå ïðåç 2008 ã. ùå íàïðàâè "èçêëþ÷èòåëíî òðóäíî íàìèðàíåòî äàæå è íà åäíà íîâà ñëåäà" çà óáèòèòå îò âúîðúæåíèòå ñèëè ïðåç 1989 ã. Êèòàéñêèòå âëàñòè òðÿáâà äà îòãîâîðÿò ïîëîæèòåëíî íà ïðèçèâèòå íà êèòàéñêèòå è ìåæäóíàðîäíè ïðàâîçàùèòíèöè çà ïúëíî è ïóáëè÷íî ðàçñëåäâàíå íà ñúáèòèÿòà îò 3-4 þíè 1989 ã. Íåãîâà öåë òðÿáâà äà áúäå èçïðàâÿíåòî íà èçâúðøèòåëèòå íà íåçàêîííè óáèéñòâà è äðóãè íàðóøåíèÿ íà ÷îâåøêèòå ïðàâà ïðåä ñúä, êàêòî è îñèãóðÿâàíåòî íà êîìïåíñàöèÿ çà æåðòâèòå è òåõíèòå ñåìåéñòâà. Âëàñòèòå òðÿáâà äà îñâîáîäÿò âñè÷êè, êîèòî ñà â çàòâîðà âúâ âðúçêà ñúñ ñúáèòèÿòà îò äåìîêðàòè÷íîòî äâèæåíèå îò 1989 ã., êàêòî è îíåçè, êîèòî ñà áèëè çàäúðæàíè ñëåä òîâà çàðàäè ìèðíè äåéíîñòè, íàïðèìåð ïðèçèâè çà ðàçñëåäâàíå íà ñúáèòèÿòà. www.amnesty.org